NAMIBIA SENIOR SECONDARY CERTIFICATE ...en swart diamante vir mans. Op dié manier kan verliefdes...
Transcript of NAMIBIA SENIOR SECONDARY CERTIFICATE ...en swart diamante vir mans. Op dié manier kan verliefdes...
ORDINARY LEVEL
EXTENDED
INSTRUCTIONS AND INFORMATION TO CANDIDATES
• CandidatesanswerontheQuestionPaperinthespacesprovided.• WriteyourCentreNumber,CandidateNumberandNameinthespacesatthetopofthispage.• Writeindarkblueorblackpen.• Donotusecorrectionfluid.• DonotwriteinthemarginForExaminer’sUse.
• Answerallquestions.
• Thenumberofmarksisgiveninbrackets[]attheend ofeachquestionorpartquestion.
INSTRUKSIES EN INLIGTING VIR KANDIDATE
• Kandidateantwoordopdievraestelindiespasies watvoorsienis.
• SkryfjouSentrumnommer,Kandidaatnommeren Naamindiespasiesbo-aanhierdiebladsy.
• Skryfmet'ndonkerblouofswartpen.• Moenieflaterwatergebruiknie.• Moenieindiekantlyn“ForExaminer’sUse”skryfnie.
• Beantwoordallevrae.
• Dieaantalpuntewordtussenhakies[]aandieeinde vanelkevraagofdeelvan'nvraaggegee.
CentreNumber CandidateNumber CandidateName
NAMIBIA SENIOR SECONDARY CERTIFICATE
AFRIKAANS AS A SECOND LANGUAGE ORDINARY LEVEL 4115/2PAPER2ReadingandDirectedWriting(Extended) 2hours30minutes
Marks90 2013
NoAdditionalMaterialsarerequired.
Thisdocumentconsistsof19printedpagesand1blankpage.
Republic of NamibiaMINISTRY OF EDUCATION
[Turn over©MoE/DNEA 4115/2/13
Marker
Checker
For Examiner’s Use
Afdeling 1 Oefening1
Oefening2
Oefening3
Afdeling 2 Oefening1
Oefening2
Oefening3
Afdeling 3 Oefening1
Oefening2
Oefening3
Totaal
723035
2
4115/2/13
AFDELING 1
Oefening 1: Vrae 1 – 8
Leesdieonderstaandeartikelenbeantwoordvrae1 ‒ 8deurmiddelvansoeklees.
’n VERKLARING van LIEFDEONS STEL BEKEND DIE HEARTLINETM -HANDELSMERK.
InantiekeEgiptehethullegeglodaar is ’naar indievierdevingerwatdireknadiehartlei.Asverliefdes’nringaandiévingerdra,salhulleviraltyddeurdiebandevandieliefdesaamgebindwees.
’nBekendeontwerpervanSuid-Afrika,Olga,hetdiebygeloofgebruiktoesydieHEARTLINE-handelsmerkontwerphet.Ditis’ndiamantwatin’nroosvormigeplaatjiegesetword.Ditworddan indiebinnekantvandieverloofringentroupandaangebring.Hullegebruikwitdiamantevirvroueenswartdiamantevirmans.Opdiémanierkanverliefdeshulewigeliefdebewys.Ookworddieontwerper,Olga,seliefdevirjuweleraakgesien.
Olga JewelleryDesignStudios is ’n familie-onderneming in sy tweedegenerasie en trots op die persoonlike diens wat hulle lewer. Vir dieperfektediamantekanjyvirOlgaofWarrenskakel.
WINKEL6274,VICTORIAWHARF-INKOPIESENTRUM,V&A-WATERFRONTTEL: 021 419 8016 FAKS: 021 419 8013 www.olgajewellers.co.za
[Verkort en aangepas uit My Tyd,Julie 2012]
723035
3For
Examiner’sUse
4115/2/13 [Turn over
1 Hoekomhet die ouEgiptenare geglo dat verliefdes hul ringe aan die vierdevingermoesdra?
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [1]
2 Watterbekendeontwerperhethierdiebygeloofinhaarjuweel-ontwerpegebruik?
................................................................................................................................ [1]
3 Watissospesiaalaanhierdieverloofringe?
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
4 Watwasdieverskiltussendiemansendievroueseringe?
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [1]
5 Noem’nkenmerkvandiéfamilie-onderneming.
................................................................................................................................ [1]
6 HoelankbestaanOlgasejuweliersbesigheidreeds?
................................................................................................................................ [1]
7 Virwiekan’nmensskakelom’nafspraaktemaakasjyinso’nverloofringsoubelangstel?
................................................................................................................................ [1]
8 Waarishierdiejuwelierswinkelgeleë?
................................................................................................................................ [1]
[9]
723035
4
4115/2/13
Oefening 2: Vrae 9 – 12
Leesdievolgendeinligtingdeurenbeantwoorddievraeinvolsinne,tensyandersgevra.
Die skrif is aan die muur.
DieskrifisaandiemuurdatStandardBank'nvoortreflikefinansiëlepakketsaamgestelhetmetelkekeusewatjyasstudentwiluitoefen‒plusdievryheidvankeusewatvirjousobelangrikis.
DitwordStudentePlangenoem‒wantonshetditsobeplandatditjouinstaatstelomselfdingetebeplan.
Jykan'nPlusPlan-spaarrekeningkiessonderbankkosteofminimumsaldo.Enhoemeerjyspaar,hoehoërisdierentekoerswatjyverdien.
Jykanook'ntjekrekeningkrymetverminderdebankkoste.
Albeirekeningegeejouboonop24-uurtoegangtotjoukontant,wantalbei
isgekoppelaanStandardBankseoutomatiesetellermasjieneomjoulewemaklikertemaak.
Maarwatvanjoustudiekoste?StudentePlanbiedjou'nleningonderworpeaandiegewonevereistes,terugbetaalbaarteen'nvoorkeurkoers.
Onsbiedook600universiteits-entechnikon-merietebeureseviruitblinkers.Sonderverpligting.
KrymeerinligtingbyStandardBankoordiebankpakketwatbuigsaamgenoegisomjoutoetelaatomjoueiebesluiteteneem.
• StudentePlan •
Met ons bring jy dit veel verder.
STUDENTELENINGS.
LAEKOSTE-TJEKREKENINGS.
GRATIS SPAARREKENINGS.
MERIETEBEURSE.
(Huisgenoot, 11 November 1993)
723035
5For
Examiner’sUse
4115/2/13 [Turn over
9 Watbetekendieopskrif“Dieskrifisaandiemuur”?
................................................................................................................................ [1]
10 Wieisdieteikenmarkvanhierdieadvertensie?(eenwoord)
................................................................................................................................ [1]
11 WattervoordelehouhierdiePlusPlan-spaar-en-tjekrekeningvirdieverbruikerin?
................................................................................................................................ [2]
12 Noemtweemanierewaarop’nhardwerkendestudentdaarbykanbaatombyStandardBanktebank.
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
[6]
723035
6
4115/2/13
Oefening 3: Vrae 13 – 17
LeesdievolgendeartikeloordieSpitzkoppeaandagtigdeurenbeantwoorddandievraeinvolsinne.
Spitzkoppe en klipspringers
Ná kilometer op kilometer van plat woestyn is daar niks wat jou kanvoorberei opNamibië seSpitzkoppenie, veral nie as dit al laat in diemiddag isnie. Hierdieenormegranietberg laat joukleinenonbenulligvoel–’nspikkelindieuitgestrektelandskap.
Endiestiltevandieplekraakjousieltendiepste.
Onshetskuilinggevindteen’nenormerotsenkampopgeslaanvirdienag. DieSpitzkoppe is gewildonder rotsklimmersomdat die rotse seoppervlak grof is en goeie vastrapplek bied. As jy die roetes ken endie regte toerustinghet, kan jy totbo-opdiepiekklim. Maarmetonskoelsakkeenplakkieskononsnieverklimnie.Onshetmaarnabydiebekenderotsboog(nietevervandiegrondafnie),haltgeroepmetonsrotsklimpoging.
Hoewel ons die enigste kampeerders was, was ons nie alleen nie. Roofvoëls het so hoog bo ons koppe gevlieg dat ons verkykersmoesgebruik om hulle te identifiseer en die dassies het ons agterdogtigdopgehou.
Toediesonbeginsak,wasonsskaduwees inswartuitgekerf teendieoranjerotse.Onshetneskindersskadudiertjiesmetonshandegemaakeneffensverspotgeraakenmetonsskaduweesbeginspeel.
Ekisblyekhetmykamerabyderhandgehad–diéfotoiswaarnaekkykasekvir’noomblikwilvergeetvanmydaaglikseroetine.Ditherinnermydatspesialeoomblikkeweliewersoponswag–onsmoetnetindiemotorspringenhullegaansoek.
(Foto en teks: Tom Moerel)
723035
7For
Examiner’sUse
4115/2/13 [Turn over
13 OpwattertweemaniereaffekteerdieSpitzkoppe’nmens?
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
14 NoemeenredewaaromrotsklimmersgraagnadieSpitzkoppekom.
................................................................................................................................ [1]
15 Verduidelikwaaromdieskrywerensyvriendenieverkonklimnie.
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
16 Die skrywer sê hulle die enigste kampeerders,maarwas tog nie alleen nie.Waaromnie?
................................................................................................................................ [1]
17 Hoekomisdieskrywerblydathysykamerasaamgeneemhet?
................................................................................................................................ [1]
[7]
723035
8
4115/2/13
AFDELING 2
Oefening 1: Vrae 18 – 24
Vrae18 – 24isopdieonderstaandeteksgebaseer.Jyhoefnieeersdieteksteleesnie.
DieGautengsesakevroudr.MoretloMolefiisfluit-fluithuistoemetdiehoogsteeerbewysvirVroueinSake-ondernemings.DieprysisdeurdieDepartementvanHandelenNywerheidtoegeken.
DieadjunkministerwatdiemensetoegespreekhetwasvollofvirMolefi.
MolefibesitTelemedicine,’nmaatskappywatgesondheidsorgvoorsien,gesteundeurelektronieseprosesseenkommunikasie.Ditsluitinevalueringvangesondheidsbehoeftesvangemeenskappe,dievoorsieningvanbehandelingsdienstetegnieseondersteuningenpersoneelopleiding.
Molefiwasdeelvan’nsake-afvaardigingwatdeelgeneemhetaandiehandelsendingnadieVerenigdeStatevanAmerika.DiehandelsendingisgereëldeurdieDepartementvanHandelenNywerheid.
Molefihetgesê:“Hierdiejaarwasdietoekenninggerigopsakevroueenonsgebruikvantegnologie.”Syhetook’nprysgewenomlatervanjaarnaGriekelandtegaan.SywasalvantevoreinGriekeland.
Dr.Molefiglodat’nvrou(sommigetye/somstyd/somtyds)’nverskilkanmaak,terwyl(anders/ander)niesodinknie.
(Verkort en verwerk)
1
2
3
4
5
6
723035
9For
Examiner’sUse
4115/2/13 [Turn over
18 Herskryfdievolgendesinsonderom“fluit-fluit”tegebruik.Moeniediesinsebetekenisverandernie.
Dr.Molefiisfluit-fluithuistoemetdiehoogsteeerbewys.
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [1]
19 Herskryfdielaastesininparagraaf1sonderomdiebetekenisteverander.Beginso:
DieDepartementvanHandelenNywerheid.........................................................
................................................................................................................................ [1]
20 Skryfdiesininparagraaf2metdienodigeleestekensoor.
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [1]
21 SkryfMolefisewoordeinparagraaf5indieindirekterede.Beginso:
Molefihetgesêdat................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
22 Skryfdielaastesininparagraaf5indieontkennendevorm.
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [1]
23 Kiesdiekorrektewoordetussenhakiesinparagraaf6enskryfditneer.
Dr.Molefiglo dat ’n vrou (sommige tye/somtyds/somstyd) ’n verskil kanmaak,terwyl(anders/ander)niesodinknie.
........................................
........................................ [2]
24 Verbinddiesinnemetdievoegwoordtussenhakies:
Dr.Molefiis’ngoeiesakevrou.Syhet’ngrootprysgewen.(gevolglik)
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
[10]
723035
10
4115/2/13
Oefening 2: Vraag 25 – 28
Leesdievolgendeteksenbeantwoordvrae25 ‒ 28involsinne.
PLANTVANDIEMAAND
Grootnoem-noemBekendebotanisentuinboukundigeErnstvanJaarsveldbespreekelkemaandsykeuse
tuin
(Uit:Vrouekeur)
Diegrootnoem-noem(Carissa macrocarpa)is een van Suid-Afrika se nuttigsteimmergroen struike. Dit het nie net mooiwit,lekkerruikblommenie,dierooivrugteisook eetbaar ‒ ditmaak heerlike konfyt endanksy die lang dorings kan jy dit ook asveiligheidsheininginspan.
Daar kom ses "noem-noem"-soorte inSuid-Afrika voor, maar wat gewildheid engeur betref, staan die grootnoem-noemkopbowateruit. Ditbehoort totdiegrootimpalaleliefamiel (Apocynaceae) met baieverteenwoordigers soos die halfmens,koedoelelie, impalalelie en kinaboom. Diegroep kom wydverspreid voor, maar veralindieoostelikedelevanonsland.Hoeweldiemeesteledevandiégroepgiftigis,isdiegrootnoem-noemdieuitsondering.
IN DIE NATUURDiégrootstruik isgereeld langsdieseetesien,waardittuisis.Onderidealetoestandegroei dit tot 4 m hoog, maar is gewoonliknetso1,5mhoog,metglansendeblareengevurktedorings.Blomtydisvandiewintertotvroegsomerwanneerdiespierwitblommemetvyfspreidendelobbeverskyn.Dierooivrugtemethulmelkerigesapwordso5cmlankenwagnetomgeëetteword.
IN DIE TUINHierdie veeldoelige struik met sy mooiblink blare kan as sierstruik, heining ofgrondbedekker gebruik word. Dit aard involleson,maarsalookingedeeltelikeskadugroei.Diestruikgroeiredelikvinnigenin’ndigtevorm.Plantdiegrootnoem-noemin’ngatwattweekeersogrootasdieplanthoueren goed voorberei is. Meng net ’n bietjiekompos en ’n hand vol beenmeelmet diegrond. Jy sal in die lente en somer soverrasweesasdieplantmetdiestekelrigedorings jou tuin met sy oulike en boonopgeurigeblommeenrooivrugteverfraai.Diestruikkanby’nverskeidenheidgrondsoorteaanpas ‒ dit moet net goed dreineer. ’nKomposlagieindiewintersaldieplantbaat.IndieWes-KaapkanEngelsesoutelkedriemaande(1eper5water)bygevoegwordomdiemagnesiumtekortaantevul.Wintersisdieplantserustyd.Ditis’nlanglewendesoortenredeliksiekte-eninsekbestand.Heiningskangeknipwordsoosjyditwilhê.
INTERESSANT Die botanisChristianEcklon (1975 -1868)hetdieplant in1930benaam.SyGrieksesoortnaammacrocarpa,verwysnadiegrootvrugtewat dit dra. Carissa verwys na syIndieseSanskrit-naam.
723035
11For
Examiner’sUse
4115/2/13 [Turn over
25 Kyknadieinligtingendieilustrasieindieraamaandiebeginvandieartikel.Hoepasdieillustrasiebydieinligting?
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
26 Gebruikdieinligtinginparagraaf1enverduidelikwaaromdiegrootnoem-noem’nmooién’n“nuttige”plantgenoemkanword.
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [3]
27 Isdievolgendestellingwaarofonwaar?Motiveerjouantwoorddeur’nsinsdeeluitparagraaf2aantehaal.
Alsessoortenoem-noemiseetbaar.
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [2]
28 Noemdriegebruikevandiegrootnoem-noemindietuin.
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................ [3]
[10]
723035
12
4115/2/13
Oefening 3: Vraag 29
Leesdieartikeloormaraboe-voëlsenmaak’nopsommingvanongeveer100woordeoorwaarom die maraboe ’n spesiale voël is.
Hoeweljyvandiefeiteindieberiggebruikmoetmaak,moetdieopsomminginjoueiewoordewees.
Belangrik:Skryfdieaantalwoordewatjygebruiktussenhakiesaandieeindevanjouopsomming.
As’nmensvan’nooievaarpraat,sienjydadelik’npragtigelang, sterk bek wat stewig vorentoe uitstaan. In diemaraboesegevalishierdiepikkerekstragrootenstewig.Inwerklikheid isditsógrootdathierdievoëlmeestalsynek ingetrekhousodatdit lykasofdiekopdirekopdieskouersrus.Ditlykampersoos’nboggel.
Hierdie nek is daar wanneer hy vreet én wanneer hyvlerksleep.Diemaraboesetafelmaniereisniebaienetjiesnieenhyeetniemet’nmesenvurknie.Synekiskaal,nesdievan’naasvoëlendismet’nredeso:
Hulle hang gereeld om karkasse, slagpale of selfsvullishope.Hulleisaasvretersvandievoorstewater.Ditmaakdussindatsynekmoetkaalweesashysykopin’nvieslikeverrottendekarkasgaanindruk;dievereraakdanniebesmeernie.Byvandiegrootsteslagpale inAfrika,soosKampala,AccraenHararehoefafvalnieverwydertewordnie–diemaraboesdoendit.VeralinNaïrobiisdienesteindieboomtoppenabydieslagpalebaieopvallend.Disnou’ngevalvandie‘babakamer’isnabydie‘kombuis’!
Netvoordiebroeitydaanbreek,gaandiemaraboesdeur‘nhofmakery,watrykoranjeenrooikleuredeurdiemannetjiessenekkelaatvloei.Dieeenwilmooierlykasdieandereenomtognetdiewyfiesseaandagtetrek.Ditisletterlik’nkompetisiewaardieprehistorieseboemelaarshulselfonweer-staanbaarmaakvirdiewyfies.
Soosdiehofmakeryaangaan,pofdiemannetjiesynekvelbysykropin’nhelderrooilugsakop.Hóérooier,hóémeeraantreklikendiewyfieswigdanvoorsysjarme.Diemannetjiesaldansykopskudenmetsybekklapgeluidemaak.Dieparingvindsommerbydienesplaasen’npaarwekelaterisdaar’nklompkaalboggelruggiesindienes.
Terwyl die maraboes dus hoofsaaklik aasvreters is, is daar van hul familie, reiers enooievaars,watviseet.’nMensmoetnetverbydiekaalnekvelle,watmetvrotsousbesmeeris,kykom’nperfekaangepastekreatuurtesien.
(Verwerk uit: Voëltjiepraatjies)
723035
13For
Examiner’sUse
4115/2/13 [Turn over
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................[10]
723035
14
4115/2/13
AFDELING 3
Oefening 1: Vraag 30
`nTienerhetdievolgendebriefieaan“Vravirdr.Petrus”geskryf.Verbeeljoujyisdr.Petrusenskryf`nbriefvanongeveer150woordewaarinjyraadaandietienergee.
Hoe gemaak vir die
REGTE LOOPBAAN?Ekisinmatriekenisnogniesekerwatekvolgendejaarwildoennie.Ekhetso’ngrootverskeidenheidkeusesdatekheeltemaldeurmekaaris.Myouersprobeermyin’nrigtingdrukwathullewouswot,maarekstelniedaarinbelangnie.Ekissoonsekervanmyself,wantsênouekhounievanwatekstudeernie?Ekwilietsswotwaarvoorek’npassiehet.Enigeraadoorwatekkandoenommydroomrigtingtekryenkonflikmetmyouerstevermy?
Onsekerengefrustreerd
723035
15For
Examiner’sUse
4115/2/13 [Turn over
Beste……………………………..
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................[10]
723035
16
4115/2/13
Oefening 2: Vraag 31
Kyknadiefotoendieadvertensie.Kieseenvandietweeenskryf’nartikelvanongeveer150woordedaaroorvirdieskoolkoerant.Geejouartikel’ntreffendeopskrif.
(a)
OF (b)
In die WEEGSKAAL
Oralwaar’nmensgaan,beloofadvertensieborde,poeiers,pamfletteentydskriftedatjymaersalwordasjynetdítofdátdoen,diépoeierslukofdaardietoestelkoop.Geenmensweetmeerwatomteglonie!
723035
17For
Examiner’sUse
4115/2/13
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................[12]
723035
18
4115/2/13
Oefening 2: Vraag 32
Leesdievolgendewoordevan’nomgewingswerker:
“Diemenshetniemeer’nkeusenie–dietydvirkiesisverby–onsmóétnoudrastiesietsdaaraandoenomdieaardetered.
Onsmóétalternatiewesoortebrandstofontwikkel.
Onsmóétallesmoontlikherwin–plastiek,blik,glas,papier,karton.
Onsmóétminderelektrisiteitgebruik.
Onsmóét,móét,móétonskoolstofvoetspoorverminder.
Anders…”
Skryf’nopstelvirdieskoolkoerantoormanierewaaropskolierekanhelpomdieaardetered.Kies’ngoeieopskrifvirjouopstel.Jouopstelmoetongeveer200woordelankwees.Jykanvandieideeshierbogebruik,maarmoetookjoueieideesbyvoeg.Ditisbelangrikdatjyjoumeningsgoedverduidelik.
723035
19For
Examiner’sUse
4115/2/13
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................
................................................................................................................................[16]
723035
20
4115/2/13
BLANK PAGE
723035