Multimedijalni Sistemi Prezentacija Fuad Hasanovic Ver2003

8/18/2019 Multimedijalni Sistemi Prezentacija Fuad Hasanovic Ver2003

1/45

EVROPSKI UNIVERZITET BRČKOTEHNIČKI FAKULTET

ODSJEK: INŽENJERSKA INFORMATIKA

SEMINARSKI RADIz predmeta „Mut!med!"a#! $!$tem!%

TEMA& Multimedijalni sistemi

Profesor: Prof.dr. Žigić Halid

Student: HasanovićFuadindex br.103/13

Brčk! de"em#ar $%&'()dine


2/45

SADRŽAJ

&( M*+TIMEDIJA &

&( ,jam multimedije &

$(-I,ERTE.T I -I,ERMEDIJA $

$(& -i/ertekst $

$($( -i/ermedija $

0( INTERAKTI1NOST 0

2( MREŽNI -I,ERMEDIJSKI SISTEMI 2

&( ,rednsti 3i/ermedije 2

'( ,RIMJENA M*+TIMEDIJE '

4( M*+TIMEDIJA+NI RA5*NARSKI SISTEM 4

&( ,djela medija 4

$( 6la7ne s#ine MMS 8multimedijalni3 sistema9

0( -ard7erska /dr;ka unutar MMSt7erska /dr;ka multimedijaln) sistema ?

( OSNO1NI E+EMENTI M*+TIMEDIJA+NI- SISTEMA &%

&( 6ra>ika &%

$( 6ra>ički >rmati &0

($(&(

(0(

Osn7ni )ra>ički >rmati i nji37 /re@enje &2

Mdeli i di)italn /redsta7ljane #ja &4

=( TE.T &

&( Fnt7i &

$( 1eličina >nta! ti/ >nta i ramjer &=

?( 1*K &?

&( ,ri7dnja 8uns9! #rada i ila 7uka $%

$( Frmati 7učni3 >ajl7a i nji37a us/red#a $%

&%(ANIMACIJA $$

&%(& ,jam anima"ije $$


3/45


4/45


5/45

2. HIPERTEXT IHIPERMEDIJA

2.1 Hipertekst

Hipertekst & *o je tekst, prikazan na računaru, koji sadrži linkove premadrugim tekst dokumentima"+itala! (korisnik može jednostavnim klikom na link da otvori drugi tekstkoji detaljnije objašnjava tu riječ"

& a ovaj način, čitala! hiperteksta stvara sopstveni put pretraživanja ičitanja

2.2. Hipermedija

Hipermedija nastaje kada u hipertekst dodamo slikovne, zvučne, video

elemente" ajčešće se koristi za --- (-orld -ide -eb

lika ."/iperte0t saodre1enim brojem

linkova

lika 2"/ipermedija & /iperte0t saaudio, video i slikovnimelementima

2


6/45

. I!TERA"TI#!$%T

Interaktivnost & vrsta dijaloga korisnika i aplika!ije

•/ipermedija kao svoju bitnu komponentu uključujeinteraktivnost i od korisnika zahtijeva aktivnost3 hipermedijske teme supovezane tako da korisnik u potrazi za informa!ijom prelazi s predmetana drugi povezanipredmet"

•%nteraktivnost omogućava korisniku biranje, odlučivanje, ali i povratniuti!aj na program u realnom vremenu zahvaljujući postojanju višenaviga!ijskih putanja u hipermedijskom programu"

•Navigacija (navigation ' način kretanja korisnika kroz hipermedijskuaplika!iju"•4lakšavanje naviga!ije u aplika!iji3 dodaju se pomoćni alati kao što sumape, dugmad s tekstom ili simbolima, ikone itd"

lika 5" 6rimjer /ipermedijskog sadržaja uzkorištenje interaktivnosti

3


7/45

&. MRE'!I HIPERMEDIJ%"I %I%TEMI

6očetak hipermedije je pristup neumreženoj hipermediji3 jedan korisniku interak!iji s jednom aplika!ijom (obično na 78'94M'u

•9azvoj računarskih mreža & istovremeno pregledavanje aplika!ije odstrane više korisnika unutar kompanija, škola, kod kuće,"""

•6osebno značajno korištenje %nterneta, tj"---'a kao globalnog mrežnog hipermedijskog sistema"

•--- (-orld -ide -eb astao je kaododavanjem multimedijskih elemenata postaje

hipertekstualni sistem,hipermedijski sistem'čvorove na računarima biloglobalna hipermedija (hiperveze povezuju

gdje na %nternetu

&.1.

Pred(osti)ipermedije

•:utor teksta može jednostavno mrežne hipermedije dodavatireferen!e ka drugim tekstovima drugih autora koji se nalaze na drugimračunarima

•6ri tome svaki autor menja, dopunjuje i poboljšava svoj tekst

•amim tim, autor nema potrebe da objašnjava ono što su drugi prijenjega (bolje objasnili, a i čitala! ima pristup najkvalitetnijiminforma!ijama

•7ijeli internet je praktično jedan globalni hipermedijski sistem na komebukvalno nema šta ne može da se pronadje

lika ;" 6rimjer /ipermedijskog sadržaja uzkorištenje interaktivnosti

4


8/45

*. PRIMJE!A MULTIMEDIJE

6ogodnau svim područjima gde jepotreban pristup elektronskim informa!ijama

•+ovjek je u stanju zapamtiti oko .


9/45

+. MULTIMEDIJAL!I RA,U!AR%"I%I%TEM

Arafikon )" 6odjela na diskretne i kontinuirane vrste medija

+.1. Podjela medija

? multimedijalnom okruženju tipičnog okruženja, osnovna informa!ijase prenosi !iljanim korisni!ima putem ljudskih čula sluha, vida, mirisa,dodira i ukusa" Me1utim, najčešće se u multimedijalnim sistemimakoriste audio i vizuelne informa!ije"aravno tehnologije koje bi uključivale korištenje ostalih čula kaošto su čulo mirisa, čulo dodira ili ukusa u svakm slučaju zahtijevajunaučna istraživanja višeg tehnološkog stepena"

Prezentacija (prikaz ' eng" presentation sadržaja se odnosi na alate i

ure1aje koji prikazuju ulaznu i izlaznu informa!iju" *ako su na primjer,novine, ekrani, i zvučni!i izlazni mediji, dok je tastatura, miš, mikrofonili kamera ulazni medij"

Memorisanje se tiče prenosio!a podataka koji objedinjujememorisanje informa!ije" ovine, mikrofilmovi, magnetni i optičkidiskovi služe za memorisanje informa!ija" Kontinualni prenos podatakaomogućavaju mediji kao što su optički kablovi, koaksijalni kablovi,slobodan vazdušni prostor (za bežični prenos"

Klasifikacija (podjela) medija se izme1u ostaloga formuliše ipostavlja na diskretne i kontinuirani" 8iskretni mediji su vremenskinezavisni, dok su kontinualni vremenski zavisni" Ba diskretne medije(na primer tekst, grafika obrada podataka nije vremenski kritična, doksu kod kontinualnih medija predstavljanje i obrada podataka vremenskizavisni" (Arafikon )

Multimedijalni podaci

Diskretni

Tekst iStatičnaslika

Kontiunuirani

Audio iVideo

6


10/45

+.2. -la(e oso/i(e MM% 0multimedijal(i) sistema

Aeneralno gledajući da svaki računarski ili neki drugi sistem kojipodržava dva ili više medija mogao bi se nazvati multimedijalnim"Kombina!ija medija podrazumijeva dva ili

više medija pri čemu se pozornostogleda na spe!ifi!iranje tipa medija"

9azličiti mediji u multimedijalnom sistemu treba da posjeduju visokstepen nezavisnosti"4vaj kriterijum obezbe1uje nezavisno pro!esiranje različitih tipovamedija i fleksibilnost prilikom kombina!ije ovakvih medija"

8a bi se postigla nezavisnost medija potrebno je nezavisnopro!esiranje" Cto se tiče multimedijalnih sistema, računari obezbje1uju

još jednu važnu osobinu & mogućnost integracije" 9azličiti mediji umultimedijalnom sistemu trebalo bi da budu integrisani" Disok stepenintegra!ije obezbje1uje da promjene sadržaja jednog medija dovode doodgovarajućih promjena u drugom mediju" (Arafikon .

Arafikon ." 4sobine Multimedijalnih sistema

MMS(multimedijalni sistem)

7

Nezavisnost

Fleksiilnost

!nte"racija


11/45

+.. Harderska podrka u(utar MM%3a

8a bi multimedijalni projekat odnosno sistem funk!ionisao na nivoubesprijekornog sistema, računarska odnosno tačnije rečeno /ardverskapodrška mora biti osnovna podloga !ijelog sistema 3

Memorija&9:M i 94M memorija, tvrdi (/88 disk&magnetni i optički ure1aji&8D8 (8igital Dersatile 8is!&78E8D8E9-'94M čitači i snimači i u novije vrijeme Flue 9aG čitači isnimači

Ulazni ureaji

&tastatura, miš, tra!kball, tou!hs!reen, grafički tableti (tablets,skeneri, digitalne kamere, sistemi za prepoznavanje govora (mikrofon

Izlazni ureaji&monitori, zvučni!i, video ure1aji, projektori, printeri

Komunikacioni ureaji&modem, %8 adapter, :8H modem, ostali mrežni ure1aji (s$it!hevi,routeri itd"""

? novije vrijeme dijelovi MM sistema sui laptopi, Aame konzole# martphoni, *ableti itd"""

lika >" /ardverska podrška unutar multimedijalnog sistema

8


12/45

+.&.

%o4terska podrka multimedijal(o5sistema

4bzirom da se u zadnje vrijeme broj ure1aja koje koristimo kaomultimedijalno tako se pored hardverske podrške proširila i softverska

podrška tim ure1ajima" aravno da pored sistemskog soft!are"a koji jeneophodan za funk!ionisanje računarskog sistema koristimo

ogroman broj programa iz paketa aplikativnog soft!are"a"

Kada je u pitanju sistemski soft!are tu spadaju operativni sistemi(4 i sogft$erska sistemka podrška pojedinim komponentama ure1ajima(drajveri"

Multimedijalni 4perativni istemi su 3

'-indo$s (verzije od 2") pa do zadnje -indo$s )


13/45

#$

6. $%!$#!I ELEME!TI MULTIMEDIJAL!IH %I%TEMA

4snovni elementi multimedijalnih sistema & multimedije se mogu

svesti na neke osnovne oblike koje danas koristimo kako bi uz pomoćodre1enog hard$er'a i soft$are'a dobili gotov multimedijalni produkt,tako da suosnovni elementi3'Arafika'*ekst'Bvuk':nima!ija'Dideo

6.1.

-ra7k a

Arafika je važna je za vizuelni efekat multimedijalne aplika!ije isastoji se od osnovnih elemenata 3

'Fitmape (paint ili rasterska grafika ili vektorske (dra$n grafika'Fitmape ' foto'realistične slike i za kompleksne !rteže koji

zahtijevaju fine detalje'Dektorska grafika ' za grafičke oblike koji se mogu matematički

izraziti koordinatama, dužinom i uglovima (linije, pravougaoni!i, poligoni,kružni!e,"""

4snovne vrste su 3

'Fitmape (paintili rasterska grafika'Dektorske (dra$n grafika

& pi0ela (pi!ture#itmape su sastavljene od pojedinačnih tačakaelementa, gdje je svaki pi$el iste veličine"

Kvalitet slike odre1uje rezolu!ija slike i ona je predstavljena broja pi0elapo horizontali i vertikali"

Fitmape su matri!e koje služe za memorisanje informa!ija o svakompi0elu koji čini sliku (loka!ijski, bojom i ta dimenzija matri!e zavisi odbroja boja koja ih čine"

Deličine slika i boja bitmape su predstavljene i karakterišu sledeće 3' %rno"bijela slika (monoc&romatska),ovdje je svaki pi0el memorisan kao jedan bit (< ili )pa @5< 0 5< slika zahtijeva 2>";KF (@5< 0 5< E E )


14/45

' lika u tonovima sive boje (gra'"scale, svaki pi0el je memorisankao bGte (vrednost izme1u < to .;; @5< 0 5< slika zahtijeva preko

2


15/45

ektorska grafika ne koristi pi0ele, već radi sageometrijskimprimitivima kao što si tačke, linije, krive i poligoni, abazirana je na matematičkim formulama koje ih reprezentuju"

Arafički elementi u vektorskoj grafi!i zovu se objekti" vaki objekat je entitet sam za sebe, koji ima svoje atribute3 boju, grani!u,

spoljašnjost i veličinu koje su uključene u njegovu defini!iju"4bjekti ra1eni u vektorskoj grafi!i mogu lako da menjaju veličinu

bez gubitka na kvalitetu"

Dektorsku grafiku srećemo u nizu programskih paketa za !rtanjekoje nam omogućavaju !rtanje različitih oblika" 4vi obli!i se mogu lakoskalirati bez gubljenja na kvalitetu dakle bez gubljenja rezolu!ije na bilokom izlaznom ure1aju" 8ijelovi slike biće pojedinačni objekti koji se moguselektovati, pomijerati, bojiti, kopirati, rearanžirati"""

Bato je vektorska grafika idealna za ilustracije i *modeliranje gdje pro!es dizajna zahteva manipula!iju nad pojedinačnimobjektima" Dektorske grafike su nezavisne od rezolu!ije" 4vo znači dakvalitet !rteža na izlaznom mediju zavisi od rezolu!ije izlaznog ure1aja(printer, monitor"

+like pravljene pomo,u vektorske grafike zauzimaju mnogomanje memorije od rasterske- jer nije potrebno pamtitiinformacije o svakom pi$elu- ve, samo o linijama - krivama-debljini i boji.

lika )


16/45

136.2.

-ra78ki4ormati

Na$ta'a( F)rmatVe(t)r$(! !!

Ra$ter$(! Op!$

(BMP indsBitma/

Rasterski Kristi se a /rika i s/remanje inds slika8inds9

(*+M Cm/uter6ra/3i"sMeta>ile

1ektrski Frmat kji je ra7ijen suradnjm raličiti3r)ania"ija a standardia"iju( ,drHan je d mn)i3s>t7erski3 /rdukata(

(D*, indsIma)es

Rasterski Frmat a 7i;estruke (,C. datteke 8inds9

(D,F Data E"3an)eFile

1ektrski Frmat kreiran d AutDeskrmat(

(+IF 6ra/3i"sInter"3an)e

Frmat

Rasterski O7aj >rmat mHe se kristiti na raličitim /lat>rmama! /a se čest kristi a s/remanje slika a( ,;t je a/is relati7n mali ! slike se #r

/rense /utem Interneta( N! 6IF je )raničen na $'4 #ja! i #je nisu /rikaane ist7jetn u 7isnsti /lat>rmama(

(-P+ Jint,3t)ra/3i"E/erts 6ru/

Rasterski Interna"inalni standard kri;ten a km/resijudi)italni3 slika( Datteke su relati7n male! 7isn stu/nju km/resije( T je >rmat kjim se ne mHe

/7ratiti r)inalna slika(

(P*, ,C ,aint#rus3 Rasterski Frmat kreiran d s>t( ,drHan d mn)i3inds a/lika"ija! ka i d mn)i3 /tički3 skenerai >a mdema(

(PI* +tus ,i"tureFile

1ektrski Relati7n jednsta7an )ra>ički >rmat ra7ijen d+tusike )enerirane +tusm &t inds


17/45


18/45

PN/ (Portable Net!ork /rap&ics)& bitmap ' rasterski format&astao kada je kompanija ?nisGs objavila da će patentirati algoritam zakompresiju koji koristi A%L, što bi značilo da proizvo1ači softvera kojikoriste A%L moraju da plaćaju za korišćenje algoritam za kompresiju"&6A format je baziran na drugom algoritmu za kompresiju podataka

&6A podržava i kompletnu ali i djelimičnu transparentnost (A%L samokompletnu&Deća dubina boja (.5, 2. ili čak 5 bitova za boje&Kod većine slika omogućava veću kompresiju nego A%L

P56474N34 056M212

Lormat A%L omogućava dubinu od .;@ boja# Kompresija ima OlosslessPshemu & ne gube se detalji slike sa malo boja# potrebnije je sačuvati

detalje nego smanjiti veličinu datoteke,

Lormat Q6A omogućava dubinu od )@"> miliona# Kompresija zasnovanana OlossGP shemi & kod memorisanja se gubedetalji sa fotografije" Q6A ne podržava isprepletene slike, transparentnosti anima!iju"

A%L podržava, 6A bolji u predstavljanju transparentnih i isprepletenihslika" A%L najbolji za anima!iju" ajavljeno proširenje 6A u :6A zabolju podršku anima!iji"

va tri formata se zasnivaju na kompresiji" 6ostoje formati kao -indo$sbitmap "bmp koji ne podrazumijevaju kompresiju

lika ))" 6rimjer korišćenja programa za rastersku obradu slike

15


19/45

166..

Modeli i di5ital(opredstalja(e /oja

Modeli boja'1ri&romatska teorija boja ()


20/45


21/45

:.2.

#eli8i(a 4o(ta< tip 4o(ta ira=mjer

Deličina, razmjera i tip fonta definiše izgled glifova koji tom fontupripadajaju" Deličina i razmera fonta označavaju fizičke dimenzije

glifova3 slova, brojeva i znakova odnosno svih grafena koji pripadajudatom fontu, a izražavaju se u poenima (eng" points & pt" ? digitalnojtipografiji jedan poen je )E>. inča, približno . inča je uvedena od strane 6ost!ript'a"

Disina & 0 nekog fonta koristi se kao jedini!a mere i obično se pišekao e0" %ma korisnu osobinu da nije apsolutna jedini!a, kao što je poen,već je relativna, menja se kako se menja veličina fonta, i razlikuje se zarazličite fontove, ali uvek ostaje u istoj rela!iji u odnosu na visinu malihslova" *ako obezbe1uje zgodan način izražavanja vertikalne veličine kojase menja propor!ionalno ovoj veličini" rodna jedini!a je horizontalnirazmak i naziva se em"

*radi!ionalno )em je širok kao veliko slovo M" Kod mnogih fontova,širina slova M jednaka je širini tela fonta pa se značenje jednog em'a

promenilo tokom godina, i danas se najčešće uzima kao jedini!a dužine jednaka veličini fonta"

Deličina em je definisana slično kao jezik formatiranja kaskadni stillistova (eng" !as!ading stGlesheets & 7" 8ugačke !rte korišćene zaumetnute fraze dugačke su ) em i samim tim se nazivaju em !rte"6onekad se sreće još jedna relativna jedini!a en koja predstavlja osnovnuširinu velikog slova , i koristi se da se definiše


22/45

>. ?#U"

Bvuk u multimediji koristi se u različite svrhe zavisno od vrstemultimedijalnog proizvoda i informa!ionog sadržaja koje zvuk nosi"

? multimediji se koriste tri osnovna informa!iona sadržaja koje zvukmože da nosi3 govor, muzika i zvučni efekti raznih zvučnih izvora"

Aovor u multimediji, kao osnov za jezičku komunika!iju, učenje imišljenje može da ima primarnu funk!iju i bude važniji od slike iteksta" Deć i bebe više zadržavaju pažnju na likovima koji govore, negona likovima koje ne prati zvuk"

6er!ep!ija praćena govorom otpornija je na smetnje i bolje se pamti"

Aovor u mozgu izaziva i vizuelne aso!ija!ije"Muzika u multimediji može da bude primarna kada je slika prateća, kaouslučaju muzičkih kon!erata i spotova ili da prati sliku kada ima funk!ijuda poboljšava raspoloženje i osećanja koja pobu1uje multimedijalnaprezenta!ija"

Bvučni efekti u multimediji koriste se da pojačavaju odre1ene funk!ije,virtualnost i interaktivnost multimedijalne prezenta!ije"a aplikativnog aspekta osnovne opera!ije vezane za zvuk u multimediji

vezane su za pro!ese preproduk!ije, postproduk!ije i reproduk!ije"

? pro!esu preproduk!ije obavljaju se snimanja zvuka i tonska režija" ?pro!esu postproduk!ije obavlja se obrada i montaža audio signala"? pro!esu reproduk!ije obavlja se elektroakustička konverzija iekvalizaja"

lika )5" 6ojednostavljen prikaz čulne per!ep!ije zvuka i prin!ipa pro!esasnimanja

19


23/45

$

1. Proi=od(ja 0u(os< o/rada i i=la= =uka

Bvuk se u računaru proizvodi uz pomoć ure1aja koji nazivamo zvučnakarti!a"

Bvučna karti!a proizvodi dve vrste zvuka3' MI*I audio & to je vještački, sintetički zvuk koji računar generišeuz pomoć dela zvučne karti!e koji se naziva sintesajzer

' *igitalni audio & to je zvuk mnogo bliži realnom zvuku koji sedobija digitaliza!ijom analognih zvučnih signala, tzv"

pro!esom semplovanja (uzorkovanja

2. ;ormati =u8(i) 4ajloa i (ji)oa uspored/a

MI*I

M%8% fajl ne sadrži samu muziku, već samo instruk!ije kako računarLormat treba da odsvira tu muziku"

' 4n se može shvatiti kao neka vrsta notnog zapisa koji zvučnakarti!a čita i na osnovu njega reprodukuje muziku"

' a primer, M%8% fajl sadrži instruk!ije o instrumentu, noti, kolikodugo držati notu, koliko glasno je odsvirati i o drugim muzičkimatributima"

' Foja zvuka za svaki instrument ponaosob nije zabeležena u M%8%fajlu" 4na je zabeležena u zvučnoj karti!i, i kvalitet zvuka zavisi odkvaliteta karti!e"

*igitalni audio

Ba razliku od M%8% audia, *igitalni audio predstavlja stvarni zvuk"8igitalni audio je dobijen preradom, tzv" 8igitaliza!ijom realnog zvuka, alitako da naše uši teško da mogu da primijete razliku u kvalitetu"9ealni zvuk je analogna fizička veličina & parametri zvuka se neprekidnomijenjaju od jednog do drugog vremenskog trenutka"8igitaliza!ijom zvuka se ne beleže parametri zvuka u svakom trenutku

vremena, već samo u pojedinim diskretnim trenu!ima vremena"

ajčešći formati audio fajlova koji se koriste pri kompjuterskoj obradi su3

0ormat 4kstenzija

Midi audio "mid "midi-av audio "$av78 audio (obični muzički !d'ovi "!daM62 audio "mp29eal audio "ra

*abela br" ) ajčeći formati audio fajlova


24/45

21Prednosti MI*I fajlova•fajlovi su mnogo manji, to do )


25/45


26/45

1@.. Pri(Bipi a(imaBije

:nima!ija je moguća iz prostog razloga a to je VtromostO oka to jestepredmet odnosno objekat koje naše oko vidi ostaje zapamćeno još nekoizvjesno vrijeme i nakon gledanja u objekat"

*a osobina se iskoristila kod anima!ije jer smo na početku rekli da nizslika koje gledamo a koje se razlikuju u sitnim detaljima se toliko brzoizmjenjuju i stapaju u jedna slika u drug da naše oko registruje odnosnoimamo doživljaj jedne vi1ene slike"

Kadrovi :

'*D video3 2< kadrova u sekundi (fps ' frames per se!ond'filmovi3 snimaju se s .5 kadra u sekundi (na pr" za !rtani film .5 fps T)55< slika u minuti# brzina se duplira jer se svetlost dva puta propuštakroz objektiv filmskog projektora & uzrokuje brzinu od 5 puta u sekundi'anima!ije na računaru & može i manje kadrova (na pr" Llash & ). fps# štoih je više, anima!ija je kvalitetnija jer se odvija s manje preskakanja(Ngla1aN anima!ija

Kontrola animacije na ra9unaru se vr;i pomo,u :

'vremenske linije (timeline gdje se definira ukupno vrijeme trajanjaanima!ije i kada se koji kadar pojalvjuje unutar anima!ije'postavljanjem broja kadrova unutar same anima!ije (frame rate'

lika );" 6rikaz različitog broja sliči!a u jedini!i vremena

23


27/45

1@.&. ;ormati i primje(a a(imaBije

ajpoznatiji i najčešće korišteni formati anima!ijskih fajlova su prikazani usledećoj tabeli"

0ormat 4$tenzija

:nimated7ompuserve A%L "gif -indo$s :udioDideo %nterleavad Lormat "aviMotion Dideo "mpg "mpegLlash "s$f Ma!romedia 8ire!tor "dir "d!r28studio Ma0 "ma0

*abela br" . Lormati anima!ijskih fajlova

6rimjena anima!ije na %nternetu se uglavnom koristi kreiranjem flashdatotetka, efekata itd"""

Llash anima!ije su vrlo jednostavnije anima!ije koje se mogu prikazivatiunutar -F strani!e a korisniku je potreban malo dodatak (plug'in kakobi se ta anima!ija mogla i vidjeti unutar strani!e"

Llash je jedan najpopularnijih programa zapravljenje anima!ija, kompanije Ma!romedia, on tako1eomogućava i kreiranje anima!ija sa zvukom i interaktivni rad"

6ri kreiranju anima!ija Llash vrši i kompresiju podataka, pa su Llashfajlovi relativno mali i veoma su pogodni korišćenje na %nternetu"

lika )@" 4dnos izgleda .8 i 28

24


28/45

2511.

#IDE$

11.1. Pojam idea u(utar multimedije

8igitalni video je najkompleksniji vid multimedije, koji u sebe uključujei grafiku, i zvuk, i drugo" lika na ekranu kod digitalnog videa se dobijatako što se u jednoj sekundi jedna za drugom prikažu 2< nepokretnihslika(okvira, engl" frame najvišeg kvaliteta"

vaka takva nepokretna slika zahteva i do ) MF memorije, pa je zadigitalni video potrebno čak do 2< MF memorije po sekundi, ), AF pominutu, i )


29/45

' veličina prozora & broj pi0ela koji se prikazuju vodoravno iuspravno, neke tipične veličine3 )@


30/45

2711.. "omprimoa(je ideo 4ajloa

Koristimo dvije mogućnosti kod komprimovanja i to samo softversko ilihardversko komprimiranje, ili oboje

'!ode! (!ompresionEde!ompresino & - iEili /- ure1aj koji vršekomprimiranje'dvojakauloga3 komprimiranje prilikom spremanjadatotekena računar i dekomprimiranje kod otvaranja datoteke'standardi /- kompresije3 Q6A, M6A, 8D%'Q6A redukuje redundantne podatke unutar kadra M6A'sažimanje unutar kadra i me1u kadrovima'čuvaju se samo odre1eni kadrovi, kao i razlike me1u njima 'posmatranjem kadrova predvi1aju se izmene me1u njima pa se na

osnovu uočenih razlika uklanjaju redundantni poda!i'većinom M6A') (zahteva najmanje resursa i M6A'., u razvojuM6A'5 i M6A'>'različite firme razvijaju različite tehnologije za komprimiranje videa(na pr" :pple'Uui!k*ime, Mi!rosoft':D%, -MD, :L

:D% (:udio'video'%nterleaved'video i audio (lošiji kvalitet i nivo kompresovanja u odnosu naM6A, ćešće korišteni Mi!rosoftov format & podrška na većiniračunara, koristi se i za anima!ije umesto animiranih A%L'ova

(prednost3 više boja

-MD ' -indo$s Media Dideo'noviji Mi!rosoftov format dizajniran za korištenje na %nternetu nižikvalitet videa, ali mala količina podataka Uui!k*ime tehnologijakoristi /- kompresiju za upravljanje i memorisanje videa, ali samo -kompresiju za izvo1enje videa na računaru krajnjeg korisnika,standardizovani format datoteke za izradu i izvo1enje videa, video saudiom se snima na jednom računaru, a izvodi na bilo kojem sinstaliranim Uui!k*ime plaGerom, podržava ispreplitanje audia i videa

(sinhronizovanost8ivI'za video ono što je M62 za muziku'popularan za razmjenu filmova na %nternetu'koristi M6A'5 tehnologiju'format memorisan u :D% datoteku koja se sastoji od M6A'5 video iM6A'2 audio sloja


31/45

11.&. %ta(dardi i 4ormati ideo 4ajloa

tandardi koji se koriste za prijenos televizijske slike su3

'N1+% (National 1elevision +'stem %ommittee) ?:, Kanada,Qapan""'P2G (6hase :lternating Hine vropa, Kina, australija"""'+4%2M (eWuential 7olor $ith MemorG Lran!uska"""

N1+%'*D kadar na ekran !rta elektronskizrak koja prolazi . puta (ispreplitanje &interla!ing, *D slika izgleda stabilno, bez titranja

'kadar ima rezolu!iju od ;.; vodoravnih !rta, is!rtava se 2< kps'razmera slike je 532

P2G

'metoda dodavanja boje !rno'bijelom *D signalu koja is!rtava @.;vodoravnih !rta s .; kps, koristi ispreplitanje

H*1 (Hig& *efinition 1elevision)

'za prenos i prikaz *D slike koristi digitalni umesto analognog signala'kvalitetnija slika'is!rtava se )


32/45

0ormati za snimanje video zapisa " digitalni formati

*'format univerzalno prihvaćen za digitalne kamere'komprimiranje podataka od oko 2"; MFEse!

'kvalitet veći od analognih formata'8D8, mini8D8, D78, D783 formati za memorisanje videa na 78' 9E9-diskovima koji se mogu izvoditi na računarima ili kućnim 8D8 plaGerima(za neke formate s mogućnošću reproduk!ije 78'9 ili 78' 9-

mini** & sličan 8D8, ) min videa

%* ' XDideo 7ompa!t 8is!X'78'94M disk s videom i audiom'obično može sadržavati oko >5 minuta (@;


33/45

12.

MULTIMEDIJAL!I%$;TCARE

12.1. %o4tare =a o/radu 4oto5ra7je

P&otos&op

6hotoshop je program koji svakome prvo padne na pamet kada jeure1ivanje slika u pitanju, i postoji vrlo malo toga o ovom programu štoveć nije rečeno" 6hotoshop je definitivno najbolji softver za obradu

fotografija i kreiranja elemenata za $eb sajtove i slično, koji se danasnudi na tržištu"

6roizvod je kompanije :dobe i idealan je za3'video profesional!e'korisnike koji dizajniraju sadržaj za različite medije'$eb'dizajnere'dizajnere interaktivnih sadržaja

ajnovija verzija koja je dostupna je :dobe 6hotoshop 7@"

lika )J" %zgled radne površine sa objektom u 6hotoshop'u 7 @

*$


34/45

12.1.1. -imp

/IMP (/? Image Manipulation Program je najpopularnija besplatnaaplika!ija za obraduEstvaranje računarskih slika za Hinu0 operativni

sistem, koja je dostupna i kao komer!ijalna aplika!ija"

4vaj program ima jako dobru podršku za razne filtere koji se koristepri radu sa računarskom grafikom pa je čak po kvaliteti upore1ivan i sa:dobe 6hotoshopom"

A%M6 je programiran pod I))'a na ?%I'om, ali je dostupan i za Hinu0,Mi!rosoft -indo$s i Ma! 4 I operativne sisteme"

lika .


35/45


36/45

12.2. %o4tare =a o/raduteksta

12.2.1. MiBroso4t Cord

Mi!rosoft -ord (skr" M -ord je tekstualni pro!esor kojeg je razvioMi!rosoft" 6rvenstveno je izdat )J2" pod imenom Multi'*ool -ord zaIeni0 sisteme" aknadne verzije su kasnije napisane za nekoliko ostalihplatformi uključujući %FM 67'eve koji su pokretali 84 ()J2, :pple

Ma!intosh koji je pokretao Ma! 4 ()J;, :*Z* ?ni0 67 ()J;, :tari* ()J, 74 ?ni0 ()JJ5, 4E. ()JJ, te Mi!rosoft -indo$s()JJ" Komer!ijalne verzije -orda su li!en!irane kao samostalanproizvod ili kao komponenta Mi!rosoft 4ffi!ea, -indo$s 9*a ili

prekinutog Mi!rosoft -orksa" Lree$are izdanja -orda su Mi!rosoft-ord Die$er i 4ffi!e 4nline, od kojih oba imaju ograničenemogućnosti"

astavni je dio ajpoznatijeg uredskog alata Mi!rosoft 4ffi!e iposljednja dostupna verzija je Mi!rosoft -ord .


37/45

12.2.2. $pe( $Be Crite

4pen4ffi!e je jako dobar kan!elarijski paket alata koji jako dobrozamenjuje svog komer!ijalnog brata"

Dećina korisnika će gabrzo savladati" Qedino okoreli M 4ffi!e korisni!i koji pamte svakupreči!u će možda imati problema" Me1usobnakomunika!ija

ova dva rivala je dovedena skoro nasavršen nivo tako da ni tu ne bi trebalo biti problema" ? svakom

slučaju ako korisniku treba dobra besplatna zamena zaMi!rosoft 4ffi!e, 4pen4ffi!e je pravo rješenje"

lika .5" %zgled radne površine u 4pen4ffi!e -rite programu

12.2.. Li/reoBe

Fez ikakve sumnja najbolja besplatna verzija -orda" astao je takošto su su ključni članovi tima napustili rad na 4pen4ffi!u protestujućizbog politike jednog od sponzora, kompanije 4ra!le" ?brzo jeprevazišao 4pen4ffi!e u broju korisnika" 4dličan je i brz" lobodan jeza upotrebu čak i u komer!ijalne svrhe" 9adi skoro isto sve što i -ord,ali na malo drugačiji način"

34


38/45

12.. %o4tare =a o/radu=uka

12..1. AudaBitF

:uda!itG je najpopularniji program otvorenog koda za snimanje zvuka injegovu naknadnu obradu" 9adi na svim operativnim sistemima"6rilično je kvalitetan" 6održava sve poznate audio formate kao što su3:D%, M62, LHD, M6A i ostali"

lika .;" %zgled dijela radnog prozora kod programa :uda7itG

12..2. ool edit pro G Ado/e Auditio(

Qedan od najboljih i najprofesionalnijih audio alata je 7ool dit6ro"6rogram ima jako puno mogu!nosti, i pravi je profesionalniprogram za obradu zvuka" ajvise se koriste njegovimnogobrojni filteri za reduk!iju suma, i za pro!is!avanje zvukasa kazeta i gramofonskih plo!a"

7oole edit pro je bio proizvod kompanije Gntrilium koja je osvojproizvod prodala :dobe'u .


39/45

lika .@" %zgled glavnog prozora kod 7ool dit 6ro

12... %ou(d ;or5e

6roizvod kompanije onG i predstavlja jedan od najmoćnijih alata zadigitanu obradu zvuka" 6ostoji više verzija ovog soft$era i to alata za VkućnuO radinost do vrhunskih alata koji se koriste za produk!ijumuzičkih i filmskih ostvarenja vodećih svjetskih zvijezda"

lika .>" %zgled radne površine kod programa ound Lorge

36


40/45

12.&. %o4tare =a i=radua(imaBija

12.&.1. Ado/e A4terE4eBt

:dobe :fter ffe!ts služi kao jedan od najsvestranihijih porograma zadigitalno vizualne efekte, pokretne grafike i V!ompositingO aplika!ije,razvijen je od strane kompanije :dobe Gstems i koristi se u u post'produk!ijskom pro!esu snimanja filmova i televizijske produk!ije"

%zme1u ostalog, :fter ffe!ts se može koristiti za unos, praćenje,rotos!oping, slaganje i anima!iju"

lika ." %zgled desktopa kod :dobe :fter fe!ta

37


41/45

lika .J" 6rimjer jedno od mnogobrojnih efekata

lika 2


42/45

3912.*. %o4tare =a ideo editi(5

Kada je u pitanju zbirka soft$erskih alata za video editing, lista jepoduža obzirom da imamo veliki broj besplatnih (free i komer!ijalnih

video alata"

? nastavku ćemo nabrojati najvažnije video alate koji se danas koristesa jednom ogradom a to je da mnogi i manje poznati alati kodentuzijasta koji se bave obradom video visoko kotiraju i zrazloga štoposjeduje izuzetne karakteristike za odre1ene video elemente odnosnoizradu video efekata"

12.*.1. $pe( sourBe ;ree 0/esplat(i alati =aideo editi(5

':videmu0 (Hinu0, LreeF8, 4 I, -indo$s':viGnth (-indo$s'Flender D (Hinu0, LreeF8, 4 I, -indo$s'7inelerra (Hinu0'Kdenlive (Hinu0, LreeF8, 4 I'Kino (Hinu0, LreeF8

'HiD (F8, %9%I, Hinu0, olaris'Humiera (Hinu0'atron (Hinu0, LreeF8, 4 I, -indo$s'4penhot Dideo ditor (Hinu0, LreeF8'6itivi (Hinu0, LreeF8'hot!ut (Hinu0, 4 I, -indo$s'DideoHan Movie 7reator (DHM7 (Hinu0, 4 I, -indo$s'Dirtual8ubMod (-indo$s'Dirtual8ub (-indo$s

12.*.2. ;reeare =a korite(je

':!tive6resenter (-indo$s & :lso s!reen!ast soft$are':dobe 6remiere 0press (-eb app & 8is!ontinued'8ebugmode -a0 (-indo$s'Lreemake Dideo 7onverter (-indo$s'Hight$orks (-indo$s, Hinu0, 4 I'6i0orial (-eb app & 8is!ontinued'Dideo6ad /ome dition (-indo$s, 4 I, i6ad, :ndroid

'-eDideo (-eb app'-indo$s Movie Maker (-indo$s

https://en.wikipedia.org/wiki/Avidemuxhttps://en.wikipedia.org/wiki/AviSynthhttps://en.wikipedia.org/wiki/Blender_(software)https://en.wikipedia.org/wiki/Blender_(software)https://en.wikipedia.org/wiki/AviSynthhttps://en.wikipedia.org/wiki/Avidemux


43/45

+$

12.*.. "omerBijal(i alati =a ideo editi(5

':dobe :fter ffe!ts (4 I, -indo$s':dobe 6remiere lements (4 I, -indo$s':dobe 6remiere 6ro (4 I, -indo$s':r!oft ho$Fiz (-indo$s':utodesk Llame':utodesk moke':vid 8 (-indo$s':vid GmphonG (-indo$s, 4 I':D Dideo ditor (-indo$s'7amtasia tudio (-indo$s, 4 I'7lesh (Qava on 4 I, -indo$s, Hinu0'7orel Dideotudio (-indo$s

'7Gberlink 6o$er8ire!tor (-indo$s'dius (-indo$s'Linal 7ut 0press (4 I'Linal 7ut 6ro (4 I'Linal 7ut 6ro I (4 I'L49s!ene (4 I, -indo$s, Hinu0'/arris Froad!ast Delo!itG (-indo$s'iMovie (4 I'Kaltura (-eb app'Magi0 Movie dit 6ro (-indo$s

'Media )


44/45

411.

?aklju8ak

Deć je istaknuto da razvoj računarske tehnologije i njene integra!ijesa telekomunika!ionom tehnologijom utiče na razvoj multimedija"

Multimedija nije samo povezivanje više medijuma, kakose ranije mislilo" *ako1e, multimedijanije

samo veza računarskogpodržavanja medijuma poput teksta, slike, zvuka, anima!ije, videa,

koji se mogu interaktivno koristiti"

8anas multimedija treba da obezbedi sledeće multimodalitete3[multitasking & rad više pro!esora istovremeno,[paralelnost & mogućnost paralelnog prikazivanja i izvršavanja, i

[interaktivnost & mogućnost interak!ije

Multimedija kao interdis!iplinarna naučna oblast zahteva poznavanjeneophodnih hardverskih i softverskih znanjakomunika!ije, dizajn, marketing,didaktiku u

i drugih oblasti" 6oredpotrebno je poznavatipsihologiju"

8anas je multimedija prisutna u svim segmentima komunika!ija,supermedijskim sistemima, bankama sistemskih podataka kao ispe!ifičnim autorskim sistemima" Qedan od pokazatelja ove prisutnostimultimedija je i stalan rast prodaje multimedijalnih proizvoda"

8olazimo do zaključka da je multimedija u stanju da u najvećoj meri dosada, zadovolji kompleksnu ljudsku per!ep!iju, koja se odvijaposredstvom više čula, kao i način komuni!iranja me1u ljudima"


45/45

421&.

Literatura

' 9adna skripta za predmet Multimedijalni sistemi *ehničkog fakulteta VMihajlo 6upinO Brenjanin, Brenjanin .

Multimedijalni Sistemi Prezentacija Fuad Hasanovic Ver2003

Documents

Transcript of Multimedijalni Sistemi Prezentacija Fuad Hasanovic Ver2003