MEA TABULA
description
Transcript of MEA TABULA
MEA TABULAProfessor: Segedi PiroškaDisciplina: Lingua LatinaGradus: Primus
Classes: 15 & 16 Ann. schol.: 2011-2012.
Segedi Piroška: Latinski jezik za I godinu
Classes: I1 & I6
Ann. schol.: 2013-2014.
D E K L I N A C I J E
I – A – deklinacija Singular
PluralOpšte karakteristike 1. Osnova: -ā- 2. Nom. Sg.: -a 3. Gen. Sg.: -ae4. Rod: f. (izuzeci: m.)5. Rečnički oblik:
puella, -ae, f. = devojkapoēta, -ae, m. = pesnik
Nom.
puella puellae
Gen. puellae puellārum
Dat. puellae puellis
Acc. puellam puellas
Voc. puella puellae
Ab. puellā puellis
Segedi Piroška: Latinski jezik za I godinu
Pomoćni glagol sum, esse, fui
- indikativ prezenta aktiva - Lične zamenice Pomoćni glagol *
es- / s-
Sg. 1. ego sum jesam / sam
2. tu es jesi / si
3. is/ea/id est jeste / je
Pl. 1. nos sumus jesmo/ smo
2. vos estis jeste / ste
3. ii/eae/ea sunt jesu / su
Segedi Piroška: Latinski jezik za I godinu
K O N J U G A C I J E amo 1. amā|re moneo 2. monē|re scribo 3. scrib|ĕre capi|o 3.
capĕre dormio 4. dormī|re
I -ā- konjugacija
II -ē- konjugacija
III -konsonantska-
konjugacija
III -io -vokalska-
konjugacija
IV -ī- konjugacija
Sg. 1. ama – o >
amomone – o scrib – o capi – o dormi – o
2. ama – s mone – s scrib – i – s capi – s dormi – s
3. ama – t mone – t scrib – i – t capi – t dormi – t
Pl.1. ama – mus mone –
mus scrib – i – mus
capi – mus dormi – mus
2. ama – tis mone – tis scrib – i – tis capi – tis dormi – tis
3. ama – nt mone – nt scrib – u – nt capi – u – nt
dormi – u – nt
lični glagolski nastavci se dodaju direktno na osnovu
lični glagolski nastavci se dodaju direktno na osnovu
lični glagolski nastavci , sem u 1. licu singulara, dodaju se iza tematskih vokala!
lični glagolski nas-tavci , sem u 3. licu plurala, dodaju se direktno na osnovu
lični glagolski nas-tavci , sem u 3. licu plurala, dodaju se direktno na osnovu
Segedi Piroška: Latinski jezik za I godinu
S e g e d i P i r o š k a : L a t i n s k i j e z i k z a I g o d i n u
D E K L I N A C I J E II – Ō – deklinacija
Opšte karakteristike 1. Osnova: -ō- 2. Nom. Sg.: -us, -er, -ir, -um 3. Gen. Sg.: -i4. Rod: m., n. (izuzeci: f.)5. Rečnički oblik:
populus, -i, m. = narod magister, -tri, m. = učitelj gener, -eri, m. = zet triumvir, -i, m. = trijumvir templum, -i, n. = hram dialectus, -i, f. = dijalekat
SINGULAR
Nom.populus magister gener triumvir templum
Gen. populi magistri generi triumviri templi
Dat. populo magistro genero triumviro templo
Acc. populum magistrum
generum triumvirum
templum
Voc. popule !
magister gener triumvir templum
Ab. populō magistrō generō triumvirō templōPLURAL
Nom. populi magistri generi triumviri templa
Gen. populōrum
magistrōrum
generōrum
triumvirōrum
templōrum
Dat. populis magistris generis triumviris templis
Acc. Populos magistros generos triumviros templa
Voc. Populi magistri generi triumviri templa
Ab. populis magistris generis triumviris templis
Pridevi A- i O- deklinacijePridevi A- i O- deklinacijePridevi muškog, ženskog,
srednjeg roda m. -us f. -a
n. -um
Pridevi muškog, ženskog, srednjeg roda
“nepostojano” m. -er f. -a n. -um
-e- Sg. Nom.
bonus bona bonum
Gen.
boni bonae boni
Dat.
bono bonae bono
Acc.
bonum bonam bonum
Voc.
bone ! bona bonum
Ab. bono bona bono
Pl. Nom.
boni bonae bona
Gen.
bonorum
bonarum
bonorum
Dat.
bonis bonis bonis
Acc.
bonos bonas bona
Voc.
boni bonae bona
Ab. bonis bonis bonis
Sg. Nom.
pulcher pulchra pulchrum
Gen.
pulchri pulchrae pulchri
Dat.
pulchro pulchrae pulchro
Acc.
pulchrum
pulchram
pulchrum
Voc.
pulcher ! pulchra pulchrum
Ab. pulchro pulchra pulchro
Pl. Nom.
pulchri pulchrae pulchra
Gen.
pulchrorum
pulchrarum
pulchrorum
Dat.
pulchris pulchris pulchris
Acc.
pulchros pulchras pulchra
Voc.
pulchri pulchrae pulchra
Ab. pulchris pulchris pulchris
Segedi Piroška: Latinski jezik za I godinu
Pridevi muškog, ženskog, srednjeg roda
“postojano” m. -er f. -a n. -um
-e-
Izuzeci u rodu A- i O- deklinacije: agricola, -ae, m. = zemljoradnik dialectus, -i, f.
= dijalekat athleta, -ae, m. = atleta paragraphus,
-i, f. = paragraf, poeta, -ae, m. = pesnik pōpulus, -i, f.
= topola virus, -i, n. = otrov
vulgus, -i, n. = svetina pelagus, -i, n. = more
Pridevi muškog, ženskog, srednjeg roda
“postojano” m. -er f. -a n. -um
-e-
Izuzeci u rodu A- i O- deklinacije: agricola, -ae, m. = zemljoradnik dialectus, -i, f.
= dijalekat athleta, -ae, m. = atleta paragraphus,
-i, f. = paragraf, poeta, -ae, m. = pesnik pōpulus, -i, f.
= topola virus, -i, n. = otrov
vulgus, -i, n. = svetina pelagus, -i, n. = more
Primeri promene:
Primeri za vežbu:
gener pulcher, athleta clarus, magister severus, vir bonus,
paragraphus longa, pōpulus alta, vulgus miserum,
pelagus latum, liber niger, poeta tener
Primeri promene:
Primeri za vežbu:
gener pulcher, athleta clarus, magister severus, vir bonus,
paragraphus longa, pōpulus alta, vulgus miserum,
pelagus latum, liber niger, poeta tener
Sg. Nom.
liber libera liberum
Gen.
liberi liberae liberi
Dat.
libero liberae libero
Acc.
liberum liberam liberum
Voc.
liber ! libera liberum
Ab. libero libera libero
Pl. Nom.
liberi liberae libera
Gen.
liberorum
liberarum
liberorum
Dat.
liberis liberis liberis
Acc.
liberos liberas liberis
Voc.
liberi liberae libera
Ab. liberis liberis liberis
Sg. Nom.
puer bonus agricola miser
Gen.
pueri boni agricolae miseri
Dat.
puero bono agricolae misero
Acc.
puerum bonum
agricolam miserum
Voc.
puer bone ! agricola miser !
Ab. puero bono agricola misero
Pl. Nom.
pueri boni agricolae miseri
Gen.
puerorum bonorum
agricolarum miserorum
Dat.
pueris bonis agricolis miseris
Acc.
pueros bonos agricolas miseros
Voc.
pueri boni agricolae miseri
Ab. pueris bonis agicolis miserisSegedi Piroška: Latinski jezik za I godinu
S e g e d i P i r o š k a : L a t i n s k i j e z i k z a I g o d i n u
TREĆA DEKLINACIJAKONSONANTSKE OSNOVE VOKALSKE
OSNOVE Nom. Sg.: -s/različiti konsonanti -is, -es, -s, -er,
-e, -al, -ar Gen. Sg.: -is -isRod: m., f., n. m., f., n. Primeri rečničkog oblika:miles, -it|is, m. = vojnik navis, -is, f.
= brodlibertas, -at|is, f. = sloboda nubes, -is, f.
= oblakrex, -g|is, m. = kralj urbs, -is, f.
= gradamor, -or|is, m. = ljubav imber, -bris,
m. = kišapasser, -er|is, m. = vrabac “neutra na
-e, -al, -ar” consul, -ul|is, m. = konzul mare, -is, n.
= moreleo, -on|is, m. = lav animal, -is,
n. = životinjaflos, -or|is, m. = cvet exemplar, -
is, n. = primerakVenus, -er|is, f. = Veneranatio, -on|is, f. = narod, nacijagenus, -er|is, n. = rod, vrstatempus, -or|is, n. = vremenomen, -min|is, n. = imecaput, -it|is, n. = glava, glavni grad
Nom. Sg.: -s/različiti konsonanti -is, -es, -s, -er, -e, -al, -ar
Gen. Sg.: -is -isRod: m., f., n. m., f., n. Primeri rečničkog oblika:miles, -it|is, m. = vojnik navis, -is, f.
= brodlibertas, -at|is, f. = sloboda nubes, -is, f.
= oblakrex, -g|is, m. = kralj urbs, -is, f.
= gradamor, -or|is, m. = ljubav imber, -bris,
m. = kišapasser, -er|is, m. = vrabac “neutra na
-e, -al, -ar” consul, -ul|is, m. = konzul mare, -is, n.
= moreleo, -on|is, m. = lav animal, -is,
n. = životinjaflos, -or|is, m. = cvet exemplar, -
is, n. = primerakVenus, -er|is, f. = Veneranatio, -on|is, f. = narod, nacijagenus, -er|is, n. = rod, vrstatempus, -or|is, n. = vremenomen, -min|is, n. = imecaput, -it|is, n. = glava, glavni grad
KONSONANTSKE OSNOVE VOKALSKE OSNOVE
Ab. Sg. m., f., n. se završava na -e
Ab. Sg. m., f. se završava na -e, n. na -i
Gen. Pl. m., f., n. se završava na -um
Gen. Pl. m., f., n. se završava na -ium
Nom., Acc., Voc. Pl. n. se završava na -a
Nom., Acc., Voc. Pl. n. se završava na -ia
S e g e d i P i r o š k a : L a t i n s k i j e z i k z a I g o d i n u
TREĆA DEKLINACIJAKONSONANTSKE OSNOVE VOKALSKE
OSNOVE Sing
.
Nmiles leo genus
Sing.
N navis imber mare
G milit-is leon-is gener-is G navis imbris maris
D militi leoni generi D navi imbri mari
Acc.
militem leonem genus Acc.
navem imbrem mare
V miles leo genus V navis imber mare
Ab. milite leone genere Ab. nave imbre marī
Plural
Nmilites leones genera
Plural
Nnaves imbres maria
G militum leonum generum G navi-um imbri-um mari-um
D militibus leonibus generibus
D navibus imbribus maribus
Acc.
milites leones genera Acc.
naves imbres maria
V milites leones genera V naves imbres maria
Ab. militibus leonibus generibus
Ab. navibus imbribus maribus
Pomoćni glagol sum, esse, fui
- indikativ imperfekta aktiva - Stari indoevropski koren pomoćnog glagola:
* es- / s- Sg. 1. eram
2. eras3. erat
Pl. 1. eramus2. eratis3. erant
Sg. 1. ero2. eris3. erit
Pl. 1. erimus2. eritis3. erunt
- futur I aktivni -
S e g e d i P i r o š k a : L a t i n s k i j e z i k z a I g o d i n u
PRIDEVI TREĆE DEKLINACIJE
VOKALSKE OSNOVE KONSONANTSKE OSNOVE
sa 3 završetka (m, f, n) :
a) - er, - eris, - ereceler, celeris, celere = brz, brza, brzo
b) - er, - ris, - reacer, acris, acre = oštar, oštra, oštrosa 1 završetkom (m/f/n) :- ns sapiens, (- entis) = mudar, -a, -o- x audax, (- acis) = smeo, -la, -lo- rs iners, (- ertis) = lenj/trom, -a, -o- r par, (paris) = jednak, -a, -o
sa 2 završetka (m/f, n): - is, - e
fortis, forte = jak, jaka, jako
izuzeci konsonantskih osnova- es, (- itis)
dives, (divitis) = bogat, -a, -o- er, (- eris)pauper, (pauperis) = siromašan, -a, -o
- us, (- eris)vetus, (veteris) = star, -a, o
Segedi Piroška: Latinski jezik za I godinu
m/f/n
celer celeris celerepauper
celeris celeris celerispauperis
celeri celeri celeri paupericeleremcelerem celere pauperem
pauperceler celeris celere
pauperceleri celeri celeri paupereceleres celeres celeria
pauperes pauperacelerium celerium celerium pauperumceleribus celeribus celeribus pauperibusceleres celeres celeria
pauperes pauperaceleres celeres celeria
pauperes pauperaceleribus celeribus celeribus pauperibus
S e g e d i P i r o š k a : L a t i n s k i j e z i k z a I g o d i n u
PRIDEVI TREĆE DEKLINACIJE
VOKALSKE OSNOVE KONSONANTSKE OSNOVE
acer acris acreacris acris acrisacri acri acriacrem acrem acreacer acris acreacri acri acriacres acres acriaacrium acrium acriumacribus acribus acribusacres acres acriaacres acres acriaacribus acribus acribus
PRIDEVI TREĆE DEKLINACIJE
VOKALSKE OSNOVE KONSONANTSKE OSNOVE
S e g e d i P i r o š k a : L a t i n s k i j e z i k z a I g o d i n u
fortis forte vetusfortis fortis veterisforti forti veterifortem forte veterem
vetusfortis forte vetusforti forti veterefortes fortia veteres
veterafortium fortium veterumfortibus fortibus veteribusfortes fortia veteres
veterafortes fortia veteres
veterafortibus fortibus veteribus
S e g e d i P i r o š k a : L a t i n s k i j e z i k z a I g o d i n u
PRIDEVI TREĆE DEKLINACIJE
VOKALSKE OSNOVE KONSONANTSKE OSNOVE
sapiens divessapientis divitissapienti divitisapientem sapiens divitem
divessapiens divessapienti divitesapientes sapientia divites
divitasapientium divitumsapientibus divitibussapientes sapientia divites
divitasapientes sapientia divites
divitasapientibus divitibus
PRIDEVI TREĆE DEKLINACIJE
VOKALSKE OSNOVE KONSONANTSKE OSNOVE
Segedi Piroška: Latinski jezik za I godinu