Lista ta’ Kotba - HET Ireland...ma’ suldat QermaniU matul is-sajf ta’ l-1940 meta l-affarijiet...

L i s t a t a ’ K o t b a

© 2014 Holocaust Education Trust Ireland. All rights reserved.No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form by any means without permission in writing.

Clifton House, Lower Fitzwilliam Street, Dublin 2, IrelandTel: +353 1 6690593 Email:[email protected] Website: www.hetireland.org

This material has been produced with support from the Department of Education and Skills, Ireland

Co-funded by the Europe for Citizens programme of the European Union

Kunsill Lokali QrendiQrendi Local Council

Eko Centru Qrendi Qrendi Eco Center

1

Hemm ħafna u ħafna kotba li nkitbu dwar it-tgħeżżiż tat-tieni GwerraDinjija u t-tfal Lhud li għexu u mietu matulha. Uħud huma stejjer bħalta’ anne Frank. Uħud jitkellmu dwar dawk li għexu u refuġjati, uħudhuma dwar nies qalbiena li pruvaw jgħinu. Ħafna huma bbażati fuqstejjer veri. in-Nazi kienu jippersegwitaw il-Lhud u humappersegwitaw oħrajn: nies ta’ ġilda skura, omosesswali, Roma u niesb’diżabbilitajiet. Kittieba, ġurnalisti, soċjalisti, dawk fl-unjoni tal-kummerċ u politikanti li opponew għar-reġim tan-Nazu kienu wkollimmirati.

Hemm bosta listi ta’ kotba dwar il-Holocaust addattati għat-tfal. Dawnli ġejjin huma siti utili fejn ikunu jinsabu listi u gwidi: • Public libraries www.askaboutireland.ie/libraries • Children’s books Ireland www.childrensbooksireland.com • International Board on Books for Young People

www.ibbyireland.ie

Kull pajjiż li jkun jipparteċipa fil-Crocus Project ser ikollu lista tiegħu lihija rakkomandata għal qari.

Il-kotba fuq din il-lista għal qari jirreferu b’mod speċifiki għall-Holocaust. L-għalliema huma avzati bil-qawwa biex jaqraw il-kotbakollha qabel ma jaqrawhom fil-klassi u biex iżidu is-selezjonijiettagħhom mal-lista.

Crocus Project – Lista ta’ Kotba

2 Crocus Project – Lista ta’ Kotba

The Last Seven Months of Anne Frank ta’Willy Lindwer, Macmillan, 2000 (Eta` 10+)Kotba oħra dwar anne FrankL-istorja ta’ anne ma tispiċċax ma’ l-aħħarkelmiet fid-djarju tagħha. F’dan il-ktieb, sittnisa li l-ħajja tagħhom laqtet lil dik ta’ anne fl-aħħar xhur ta’ ħajjitha jirrakkuntaw l-istejjertagħhom.

A Friend Called Anne ta’ Jacqueline VanMaarsenEditjat minn Carol Ann Lee, Puffin Books,2004 (Eta` 11+)Din hija storja vera ta’ żewġt iħbieb kbar, liwaħda minnhom kienet anne Frank. Jacquelinevan Maarsen jagħti rendikont affaxxinanti umqanqal tal-ħbiberija tagħha ma’ anne utiddiskrivi kif hi u l-familja tagħha għexu matulil-governazzjoni tan-Nazi.

Eva’s Story: Survivor’s Tale ta’ Evelyn JuliaKent and Eva Schloss, Castle-Kent, 1999(Eta` 12+)Refuġjata fl-1938, traduta u arrestata fl-1944,Eva kellha ħmistax –il sena meta ġiet mibgħutalejn auschwitz – l-istess eta` ta’ anne Frank –kien issa, wara 40 sena, li Eva ħasset li hi kapaċitirrakkonta l-istorja tagħha.

Hannah Goslar Remembers ta’ Bloomsbury (Eta` 11)Hannah u l-akbar ħabiba tagħha, anne Frank,għexu tfulija pjuttost normali – jmorru l-iskola,jilgħabu f’egħlieqi għal-logħob u jikbru.sakemm darba fost l-oħrajn, anne ma nstabitxu Hannah u l-familja tagħha bdew jirealiżżaw likollox kien qed jinbidel madwarhom. F’dan il-ktieb li jqanqlek minn ġewwa, aħna nisimgħubil-ħajja kiefra matul it-tieni Gwerra Dinjija,bil-ġlieda kontinwa għall-għixien ta’ kuljum, ufinalment

When Hitler Stole Pink Rabbit ta’ Judith Kerr,Collins, 2005 (Eta` 10+)in-Nazi riedu lil missier anne – mejjet jew ħaj –u ġurnata fost l-oħrajn dan ma nstabx.imbagħad hi u ħuha Max ħarbu m’ommhom,bil-moħbi, ’l bogħod minn dak kollu li kienujafu – d-dar, il-kollegi ta’ l-iskola u ġugarelli litant kienu jħobbu – dritt il-barra mill-Ġermanja.

Hana’s Suitcase ta’ Karen Levine, EvansBrothers, 2003 (Eta` 10+)F’Marzu ta’ l-2000, waslet bagalja f’Ċentru ta’tagħlim għat-tfal dwar il-Holocaust f’tokjo. Dankien jappartjenti lil tifla orfni bl-isem ta’ Hana

Fl-1944, Gerrit bolkestein, membru tal-gvern Daniż fl-eżilju, kien annunċaxandira fuq ir-radju minn Londra li wara l-gwerra hu kien qed jittama li jiġborverifiki tax-xhieda ta’ dawk li raw is-sofferenzi tal-poplu Daniż taħt il-governazzjoni tal-Ġermanja, li setgħet tkun disponibbli għall-pubbliku. bħalaeżempju, hu semma b’mod speċifiki ittri u djarji. ix-xandira kienet ġietmismugħa minn tifla żgħira Lhudija li kien jisimha anne Frank, li kienet qedtistaħba mal-familja tagħha u ma’ sħabha f’bini ġdid sigriet f’amsterdam. Hikienet qed iżzomm djarju ta’ l-esperjenzi tagħha minn meta marru jinħbewgħall-ewwel darba fl-1942. anne ħasbet li din kienet idea brillanti u kitbet “immaġina kemm ikun interessanti kieku jien kellinippubblika novella dwar the secret annexe!” F’Mejju ta’ l-1944, l-ideja tan-novelli ħadet forma serja:“Fl-aħħar wara ħafna riflessjoni, jiena bdejt l-‘achterhuis’ (the secret annexe), f’moħħi kien tant tajjebdaqs li kieku kien lest, għalkemm ma kienx ser ikun daqshekk faċli, jekk iseħħ wara kollox”.id-djarju ta’ anne Frank kien instab fil-bini l-ġdid sigriet wara li l-familja ġiet arrestata u nżammetb’attenzjoni minn Miep Gies, wieħed min-nies li għenu l-familja. Miep ta d-djarju lura lil otto Frank,flimkien mal-ktejjeb u karti farrada ta’ anne, meta hu rritorna lejn amsterdam. id-djarju kompla jinqara minn miljuni ta’ nies minn madwar id-dinjakollha.

The Diary of a Young Girl: Edizzjoni Definittiva ta’ Anne FrankTradott minn Susan Massotty, Puffin Books, 2002 (Eta` 11+)Edizzjonijiet oħra tad-djarju huma wkoll disponibbli.

Id-Djarju ta’ Anne Frank

3Crocus Project – Lista ta’ Kotba

brady. Kulħadd kien fuq ix-xwiek biex jiskopri l-istorja ta’ Hana – min kienet? X’kien ġralar? Dinhija l-istorja vera tagħha.

Hitler’s Canary ta’ Sandi Toksvig, Doubleday,2005 (Eta` 10+)Din hi l-istorja ta’ wieħed mill-aktar salvataġġdramatiku fl-istorja – jisirqu lil popolazzjoniLhudija f’Denmark fuq il-baħar lejn l-isvezja, uf’post sigur. Ħafna mill-karattri huma bbażatifuq il-familja ta’ l-awtriċi innifisha, inklużmissierha, bamse, u l-ktieb ġie nspirat mill-istejjer li hu rrakkuntalha.

The Good Liar ta’ Gregory Maguire, TheO’Brien Press, 2002 (Eta` 10+) Teachingguide available free onwww.obrien.ie/schoolsstabbilit fi Franza fi żmien il-gwerra, din in-novella li tqanqal tirrakkonta l-istorja ta’Marcel u ħutu Rene u Pierre, li jagħmlu ħbiebma’ suldat Ġermaniż matul is-sajf ta’ l-1940meta l-affarijiet kienu qed jinbidlu. imbagħadiz-ziju anton iġib mara u lil binta ta’ eta`żgħira biex joqogħdu magħhom u minnufihkollox jinbidel, hekk kif it-theddid ta’ l-armataĠermaniża tibda tavviċina.

Erika’s Story ta’ Ruth Vander Zee, Iddisinjatminn Roberto Innocenti, Cape, 2004 (Eta`10+)F’kumpartament tal-ferrovija, huma u sejringħal mewt, il-familja ta’ Erika salvawlha ħajjitha.Hi ġiet mitfugħha barra mill-ferrovija u meħudaminn mara li rriskjat ħajjitha biex tieħu ħsieb lildin it-tarbija. Hi tatha isem, data tat-twelid, dar,ikel, ħwejjeġ u l-ħajja. Dan il-ktieb bl-istampijirrakkonta l-istorja ta’ Erika li baqgħet ħajja u l-kuraġġ tagħha matul it-tieni Gwerra Dinjija.

Faraway Home ta’ Marilyn Taylor, TheO’Brien Press, 1999 (Eta` 10+) Teachingguide available free onwww.obrien.ie/schoolsKarl u oħtu Rosa, Lhud ta’ eta` żgħira li jaħarbumill-biża’ tan-Nazi fuq trasport tat-tfal, ikunumġiegħla jħallu l-familja warajhom. Waraesperjenzi tal-biża’ u vjaġġ ta’ taqlib, humajsibu huma jsibu post protett f’razzett ta’refuġju f’Millisle, County Down, fl-irlanda ta’Fuq. il-belfast blitz devastanti ta’ l-1941toħloq il-punt kruċjali ta’ din l-istorja, li hibbażata fuq ġrajjiet veri.

Mischling, Second Degree ta’ Ilse Koehn,Puffin Books (Eta` 11+)ilse Koehn kellha sitt snin fl-1935 meta,mingħajr ma taf, hija saret mischling, ċittadinatat-tieni grad fin-Nazi Ġermaniża għax hi kienetLhudija.

Rose Blanche ta’ Ian McEwan, Iddisinjatminn Roberto Innocenti, Red Fox, 2004 (Eta`10+)Rose blanche, (Weiße Rose or White Rose), kienl-isem ta’ grupp ta’ ċittadini Ġermaniżi ta’ eta`żgħira li, għall-periklu tagħhom, protestawkontra l-gwerra. Rose hija wkoll it-tifla ż-żgħira f’dan il-ktieb bl-istampi, li tħares waqtli t-toroq tar-raħal żgħir tagħha fil-Ġermanjajimtela bis-suldati. Meta tiskopri post fejn it-tfal kienu maqfula, jiċċassaw bil-ġuħ minnwara ċint bil-wires tal-ħadid bl-elettriku, hitibda ġġibilhom l-ikel. immaġini viżwaliqawwija u nkredibbli tal-biżgħat tal-Holocaust.

War Children ta’ Phil Robins, Scholastic,2005 (Eta` 15+)Permezz ta’ intervisti li ttieħdu fuq tapes mis-sound archive estensiv tal-Mużew tal-Gwerraimperjali, Phil Robins ġabar flimkien din il-kollezzjoni induċenti ta’ verifiki oriġinalimingħand nies li kibru waqt it-tieni GwerraDinjija. barra mill-istejjer ta’ tfal ingliżi dwar l-evakwazzjoni u l-blitz, dan il-ktieb jinkludiwkoll l-memorji ta’ dawk li baqgħu ħajjin fil-Holocaust fl-Ewropa, u minn tfal Ġermaniżi lixehedu kważi d-distruzzjoni kollha ta’pajjiżhom.

Surviving Hitler ta’ AndreaWarren, Hodder (Eta` 12+)Kien l-1942. JackMandelbaum ta’ħmistax –il senagħadu kif wasalfil-Kamp ta’k o n ċ e n t r a m e n ttan-Nazi. Mifrudminn familtu,jiffaċċja mard, ġuħ, ul-brutalita` tal-ġenntal-Holocaust. L-istorja vera ta’taqlib…kif irrakkuntataminn Jack innifsu.

4

One Small Suitcase ta’ Barry Turner, PuffinBooks (Eta` 12+)L-istorja vera ta’ tfal li kienu jużaw it-trasportgħat-tfal li ġew salvati min-Nazi Ġermaniża umiġjuba l-ingilterra biex jibdew ħajja ġdida.Dan ġie addattat b’mod speċifiku għat-tfalminn barry turner mill-ktieb tiegħu li kien fermirrikklamat, U l-Pulizija Daħak.

I am David ta’ Anne Holm, HoughtonMifflin Harcourt, 2004 (Eta` 12+) David huwa tifel ta’ tnax –il sena. Hu għexħajtu kollha f’kamp ta’ konċentrament ximkien fil-Lvant ta’ l-Ewropa. Hu ma jaf xejndwar il-ġenituri tiegħu jew minn fejn ikunġej, jew għaliex kien fil-kamp. Kull ma jafhu li jismu David. Ġurnata minnhom,mingħajr ebda spjegazzjoni, gwardjanjirranġalu biex jaħrab. il-ktieb jirrakkonta l-istorja tal-vjaġġ tiegħu lejn Denmark.

17 Martin Street ta’ Marilyn Taylor, TheO’Brien Press, 2008 (Eta` 11+) storja dwar żminijiet ta’ kulturi differerentistabbilita f’Dublin waqt is-snin ta’‘Emerġenza’ u bbażat fuq storja vera ta’Renata stern, refuġjata minn berlin. F’LittleJerusalem’ Hetty, li hi stess tkun għadaġdida f’dawk l-inħawi, tipprova tintraċċa lilRenata, iżda meta l-ġar ta’ ħdejhom benbyrne jinduna b’dan, hu jibda jaħseb jekkgħandux jirrapporta lir-refuġjata bħala litista’ tkun spija. Eventwalment humajingħaqdu flimkien biex jippruvaw jevitaw liRenata tiġi deportata.

In the Claws of the Eagle ta’ Aubrey Flegg,The O’Brien Press, 2006 (Eta` 12+)Louise issa tinsab f’dar Lhudija fi Vjenna fejnhija spettatur u għadu għal vjolinista izaacabrahams li għadu kif beda l-karriera tiegħu.iżda l-fama ta’ izaac li bdiet tikber tikkoinċidimal-qawma għal poter ta’ adolf Hitler u hujsib ruħu f’auschwitz, idoqq għall-priġunierili d-destin tagħħom kien fil-kamp, filwaqt liLouise tiġi meħuda mill-uffiċjal ss Erichgħall-kollezzjoni ta’ l-arti ta’ l-azi. b’turni lijolqtu u ferrieħa, dan l-għeluq miktub bir-reqqa u li jwassal għal serje ta’ tlieta joħloqkuntrast bejn il-poter ta’ ħajja determinatagħal mużika u l-forzi distruttivi tal-preġudizzju matul wieħed mill-aktar perjodiinkwetanti fl-istorja moderna ta’ l-Ewropa.

The Complete Maus ta’ Art Spiegelman,Penguin, 2003 (Graphic Novel) ((Eta` 14+)L-istorja ta’ Vladek spiegelman u l-maratiegħu, li jgħixu u jissieltu mal-ħajja fl-Ewropa ta’ Hitler. billi jindirizza il-biża’ tal-Holocaust permezz tal-cartoons, l-awturjisraq ir-realta` ta ta kuljum u jkun kapaċijesplora il-ħtija, ir-rilaxx u s-sensazzjonistraordinarja ta’ għixien – u kif it-tfal ta’dawk li baqgħu ħajjin qed jiġu affettwati bil-mod tagħhom b’dak li ħallew il-ġenituritagħhom. storja klassika kontemporanja ta’sinifikanza bla qies.

The Mozart Question ta’ MichaelMorpurgo, Walker Books, 2008 (Eta` 11+)Ġurnalista żgħira ingħatat biċċa xogħol li makienx qed jistenniha: li tintervista lil PaoloLevi, vjolinist famuż. il-kap tagħha javzahafuq ħaġa waħda: tistaqsix il-mistoqsija ta’Mozart. Fl-intervista, Paolo jistqarr u jgħid l-istorja ta’ kif hu beda jdoqq il-vjolin u kif id-daqq tiegħu kixef sigrieti fil-familja.

Auslander ta’ Paul Dowswell, BloomsburyPublishing plc, 2009 (Eta`13+)Meta jmutu l-ġenituri ta’ Peter, hu jiġimibgħut f’orfanatrofju f’Warsaw. is-suldatiĠermaniżi ħaduh biex jimmiżurawh ujivvalutawh. Huma jiddeċiedu li Peter kelluvalur ta’ razza. Xi ħadd importanti jkun iridjaddotta lil Peter. Jaddottawh. il-ProfessurKaltenbach jinsab sodisfatt tassew li jkun serjilqa’ persun prestiġjuża ta’ razza arjanafid-dar tiegħu. Peter ma jridx ikun Nazi, ugħalhekk ikun ser jieħu riskju perikolużħafna.

Beyond the Wall ta’ Christa Laird, RedfoxLondon, 1995 (Eta` 14+)Kien l-1971 Misha, il-Lhudu Polakk li l-ħajjabikrija u devastanti tiegħu fil-Ghetto f’Warsawkienet irrakkuntata fix-shadow of the Wall, issakiber u għandu mara u tifel b’tifel minn pajjiżieħor. F’attentat biex jaċċetta l-passat tiegħu,Misha jikteb l-istorja terribli u li tqanqal dwar l-etajiet taż-żogħżija li hu għadda minnhombħala parti mill-moviment ta’ resistenza ta’ taħtl-art fil-kampanja Pollakka. in the Polishcountryside.


Crocus Project – Lista ta’ Kotba 5

Out of the Hitler Time: When Hitler StolePink Rabbit, Bombs on Aunt Dainty, A SmallPerson Far Away ta’ Judith Kerr,Collins,2002 ((Eta` 15+)out of the Hitler time hu kumpilazzjoni ta’tliet kotba miktuba minn Judith Kerr.1. in-Nazi riedu lil missier anne – mejjet

jew ħaj – u ġurnata fost l-oħrajn dan manstabx. imbagħad hi u ħuha Max ħarbum’ommhom, bil-moħbi, ’l bogħod minndak kollu li kienu jafu – d-dar, il-kollegi ta’l-iskola u ġugarelli li tant kienu jħobbu –dritt il-barra mill-Ġermanja.

2. bombs on aunt Dainty: anne, li issakellha 16 –il sena ħadet kors fl-arti filwaqli qiegħda tgħix ma’ familja amerikanagħax il-ġenituri tagħha sabu refuġjuf’ħotel u m’għandhomx flus. il-ktiebjirrakkonta il-ħajja ta’ kuljum u l-problemi ta’ meta ma tkunx ċittadin, urefugjat għal żmien twil.

3. a small Person Far away: anne issa saretmara fl-1956. anne terġa’ lura berlin biextara lil ommha u tispiċċa terga’ tgħix ir-relazzjoni li kellha m’ommha fi tfulitha.

I will Plant you a Lilac Tree ta’ LauraHillman, Simon & Schuster Children’sPublishing, 2005 (Eta` 14)Fir-rebbiegħa ta’ l-1942 Hannelore tirċieviittra mingħand ommha fl-iskola tagħhaf’berlin, il-Ġermanja. Missierha jkun ġiearrestat u meħud fil-kamp ta’konċentrament. Minnufih tasal ittra oħra. “il-Gestapo informa lil ħutek u lili li ser inkunudeportati lejn il-Lvant – ikun xi jkun.” Hiħadet deċiżjoni: Hi tmur lura d-dar biex tiġideportata mal-familja tagħha.

The Diary of Petr Ginz editjat minn ChavaPressburger, Atlantic Books, 2007 (Eta`14)Petr Ginz kien tifel Ċekoslovakk ta’ eta` żgħirata’ dixxendenza Lhudija li ġie deportat f’kampta’ konċentrament f’theresienstadt matul il-Holocaust. ta’ ħmistax –il sena, Ginz kiendeportat f’kamp ta’ konċentrament fl-auschwitz. Peter kiteb djarju bejn l-1941 u l-1942 dwar il-ħajja tiegħu fil-ghetto.

If this is a Man ta’ Primo Levi, Abacus,1991 (Eta` 15)if this is a Man jitratta xogħol fuq xiedha ta’awtur taljan Primo Levi. ix-xogħol ittieħedminn esperjenzi ta’ l-awtur li kellu fil-kampta’ konċentrament fl-auschwitz matul it-tieni Gwerra Dinjija. il-ktieb jeħodna luragħas-snin ta’ Primo Levi sa mid-dħul tiegħufil-kamp tal-konċentrament sal-ġurnatameta l-kamp jiġi abbandunat u dawk il-ftit lijkunu baqgħu ħajjin isibu ruħhom lura għaċ-ċivilizzazzjoni.

The Book Thief ta’ Markus Zusak,Doubleday, 2007 (Eta` 15)the book thief huwa stabbilit fi żmien in-Nazi Ġermaniża qabel u matul it-ii GwerraDinjija. L-istorja hija rrakkuntata minn latta’ Mewt, persuna li ma tkunx tixtieqtoqgħod tiġbor lin-nies li jkunu mietu, li majkunx soddisfatt bix-xogħol li jkun ingħatalilu. Waħda mill-affarijiet pjaċevoli li jkollul-awtur, tinsab fl-istorja ta’ Liesel Meminger,li tkun tfittex il-kotba. Hi tkun tifla żgħira, limeta tkun qiegħda fejn il-qabar ta’ ħuha,tiġbor ktieb li jkun tħalla bi żball fis-silġ, ugħalhekk tibda tqatta’ ħajjitħa tfittex il-kotba.

Fateless ta’ Imre Kertesz, NorthwesternUniversity Press, 1992 (Eta` 16)in-novella hija dwar Georg, tifel żgħirUngeriż li jkun jgħix f’budapest. Georgjirċievi xi karti tax-xogħol u jsiefer biexjaħdem barra milll-kwartieri Lhudija.Ġurnata minnhom il-Lhud ikunu mkeċċijamix-xarabanks billi jħallu lil-Ghettos fl-Ewropa li tkun okkupata bejn l-1939 u l-1944 u jiġu mibgħutalejn l-auschwitz. Meta jasluhemm, Georg jigdeb dwar l-eta`tiegħu, bla ma jaf isalvaħajtu, u jirrakkontadwar il-ħajja fil-kampu l-kundizzjonijiet li hujiltaqa’ magħhom.


TitoluAwturPubblikatur






Żid il-websites tiegħek mal-lista

Żid it-titoli tiegħek mal-lista tal-kotba

7










© 2014 Holocaust Education Trust Ireland. All rights reserved.No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system or transmitted in any form by any means without permission in writing.

Clifton House, Lower Fitzwilliam Street, Dublin 2, IrelandTel: +353 1 6690593 Email:[email protected] Website: www.hetireland.org

This material has been produced with support from the Department of Education and Skills, Ireland

Co-funded by the Europe for Citizens programme of the European Union

Kunsill Lokali QrendiQrendi Local Council

Eko Centru Qrendi Qrendi Eco Center

Lista ta’ Kotba - HET Ireland...ma’ suldat QermaniU matul is-sajf ta’ l-1940 meta l-affarijiet...

Documents

Transcript of Lista ta’ Kotba - HET Ireland...ma’ suldat QermaniU matul is-sajf ta’ l-1940 meta l-affarijiet...