ebook©vctvegroup11-06-2018

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Mụclục

LỜIGIỚITHIỆU

TỰA

PHẦNMỞĐẦU

1.Haianhem

2.Mườinămsau

ChươngI:CUỘCCHẠYTRỐN

ChươngII:NHỮNGKẺCƯỚPLĂNGMỘHOÀNGĐẾ

ChươngIII:THỬTHÁCH

ChươngIV:HỘIĐỒNGTƯTẾ

ChươngV:CUỘCDẠOCHƠIVỚITHẦY

ChươngVI:CUỘCGẶPGỠ

ChươngVII:TRỪNGPHẠTNACAHON

ChươngVIII:ĐÊMTRĂNG

ChươngIX:NHỮNGTÙNHÂNCỦAĐẠIDƯƠNG

ChươngX:HAICUỘCGẶPBÊNSUỐI

ChươngXI:CUOCU,TÌMĐI!

ChươngXII:NGÀYPASUNG

ChươngXIII:CƠNBÃO

ChươngXIV:NHỮNGNGƯỜITỪĐẠIDƯƠNGĐẾN

ChươngXV:VÒNGTAYCỦAMIỀNĐẤTĐỎ

ChươngXVI:CHẬUTHẦN

ChươngXVII:TÁCPHẨMCUỐICÙNGCỦAAH-SHOOCH

ChươngXVIII:CÁICHẾTCỦATRACHIL

ChươngXIX:CỐGẮNGCUỐICÙNG

ChươngXX:NHỮNGĐỈNHNÚITRÊNĐẢOUSOKITOC-PETENG

ChươngXXI:NHIỆMVỤMỚICỦATUG-ANSENG

ChươngXXII:TUYỂNLEM-HOOLOM

ChươngXXIII:ĐOÀNDIỄUHÀNH

ChươngXXIV:CUỘCGẶPMẶT

ChươngXXV:CUỘCHÀNHTRÌNHXAXÔI

ChươngXXVI:CHƠIBÓNG

ChươngXXVII:LỄXUỐNGHẠTTHIÊNG

ChươngXXVIII:NHỮNGCÁNHTAYCỌ

ChươngXXIX:KẾTTHÚCVÒNGTHIÊNG

LờiKết

THEODẤUNHỮNGĐỨACONCỦABÁO,HAYTẠISAOXUẤTHIỆNCUỐNSÁCHNÀY

NHỮNGNHÂNVẬTCHÍNH

LỜIGIỚITHIỆU

Cho đến ngày nay nền vănminhOlmec cổ ít được người biếtđến,nhấtlàởViệtNam.Trongcuốntiểuthuyếtlịchsử“Kếtthúcvòngthiêng”giáosưdântộchọcngườiNgaR.KinjalovđãvẽlạibứctranhcổxưasinhđộngcủangườiOlmechuyềnbí,mộtdântộcdađỏđãsốngởMexicocáchđâyhơn3.200năm.

Dựavàonhữngchứngcứlịchsử-khảocổ,Kinjalovgiớithiệuvớichúngtacuộcsốngcủamộtdântộcvàoloạicổxưanhấtcủahànhtinh. Trong cuốn sách này bạn đọc sẽ thấy được sinh hoạt củangườiOlmec cổ: điều kiện thiên nhiên, tổ chức xã hội, tình yêu,phongtụctậpquán,tínngưỡngtôngiáo,quyềnlựcvàthamvọngcủanhữngngườicầmquyền.

SứcmạnhcủathiênnhiênhuyềnbíluônlàmngườiOlmeckinhsợ,họthờđủcácthần:thầnĐộccước–vị thầncủabãotố;ThầnTâmđất– chủnhânkhủngkhiếp củaÂmphủ, động đất vànúilửa; ThầnCócVĩ đại – ĐứcMẹ của các vị thần; ThầnMặt trời;ThầnNước;ThầnNgôtrẻ–ngườicungcấplươngthựcchodântộcOlmecv.v…CũngnhưnhiềudântộcdađỏkhácởchâuMỹ,dântộcOlmec dùng người sống để tế thần, một phong tục dã man màchúngtangàynaykhôngthểtưởngtượngnổi.

Trongcuốntiểuthuyết“Kếtthúcvòngthiêng”chúngtathấyhệ thống xã hội của người Olmec cổ phân cấp khá chặt chẽ vớinhữngđẳngcấprõràng.Bêncạnhhệthốngchínhquyền(Vua,cácquan lại…)còncóhệ thốngtínngưỡng (các thầyTưtế)giữvị tríhếtsứcquantrọngtrongcuộcsốngcủadântộc.

TheoquanniệmcủangườiOlmeccổ,thếgiớitồntạitheochukỳ104 năm, gọi là vòng thiêng. Hết 104 năm các vị thần sẽ phán

quyếthủydiệthaykéodàisựtồntạicủathếgiới,vàbắtđầumộtvòngthiêngmới.

Đồngthời tácgiảcũngđưabạnđọcvàocuộchảihànhhưcấucủamột vị quan Ai Cập cổ đến vùng đất đỏ xa xôi bên kia đạidươngđểsosánhsựpháttriểnkhôngđồngđềugiữacácnềnvănminhlúcbấygiờ,trongkhiAiCậpđangởthờikỳđồđồngvàđãchuyểnsangthờikỳđồsắtthìdântộcOlmecởMexicođangởthờikỳđồđá.

Với những chứng cứ khoahọc xác thực, từ đầu đến cuối cuốntiểuthuyết,tácgiảdẫnbạnđọcđihếtcuộcphiêulưunàyđếncuộcphiêulưukhác,đểdầndầngiảimãnhữngbíẩncủadântộcOlmeccổhuyềnbí.

NhàXuấtbảnTrẻhânhạnhgiớithiệucùngbạnđọccuốntiểuthuyếtđầutiênnóivềdântộcOlmecởđấtnướcMexicoxinhđẹp,để các bạn có điều kiện tìmhiểu thêm vềmột nền vănminh cổxưa.

TỰA

Hơn một trăm năm trước, trong rừng rậm nhiệt đới Mexico,ngườitatìnhcờpháthiệnmộtbứctượngđákhổnglồnặngđếnvàitấn,đólàchiếcđầungườivớicáimũcầukỳ.Sauđónhữngchiếcđầuđákháccùngkiểunhưvậycũngđãđượctìmthấy.

Trong những thành phố đổ nát, do tay bọn kẻ cướp Tây BanNhapháhủy,ngườitađãtìmthấynhiềubứctượngvàphùđiêulàdấu tích của một nền văn hóa cao của người Aztec – kinh đôTenochtitlancủahọnằmngayvịtrícủaMexicocityngàynay–vàcủanền vănhóa của bộ lạcMaya.Bộ lạc này sống ởmiềnđôngMexico.Nhưngnhữngchiếcđầuđánàykhônglàmhọđểý.

Nhiềunămtrôiqua,nhữngdi tíchmàngườiTâyBanNhađãtừngthấyhầunhưbị lãngquên,chođếnkhinhữngnhàkhảocổbắt tayvàonghiêncứucácnềnvănhóacổcủaMêhicô, lúcấybímậtcủanhữngchiếcđầuđáhuyềnbíkiamớiđượcsángtỏ.ChúngthuộcnềnvănhóacủangườiOlmec–nhữngbộlạcsốngvàothếkỷ14-15 TCN. Nhà nhân chủng học nổi tiếng R. Kinjalov, ngườinghiêncứunềnvănhóaTrungMỹ,đãchọnthờikỳlịchsửcổnàycủachâuMỹlàmđềtàichocuốntiểuthuyếtcủamình.Nghiêncứukhảocổnềnvănhóanàyđượckể trongphầncuối củacuốnsách“Theo vết những người con của báo thần”. Phải thấy rằng, chứcnăngcủacácđầubằngđátảngtrongtínngưỡngcủadânOlmecđãđượctácgiảcuốnsáchxácnhậnmộtcáchkhoahọc.

NhữngcôngtrìnhkhảocổchothấyngườiOlmeccómộtxãhộiphát triển, họ đã sáng tạo những công trình đồ sộ về kiến trúc,điêu khắc và bích họa. Những di tích nghệ thuật nổi tiếng còntruyềnlạiđếnngàynay,nhưngcôngcụlaođộngcủangườiOlmec

lạiđượclàmbằngđávàcây,bởivìlúcđóchưacókimloại.Nhữngkháiniệmtínngưỡngphứctạpcủabộlạcnàybắtnguồntừthiênnhiênhuyềnbí.Ýnghĩađặcbiệttrongthờcúnglàcâyngô–thựcphẩmchủyếu,và loàibáođượccoi làgiốngvật thờvà là tổ tiêncủangườiOlmec.

Văn hóa Olmec được phát triển trên một lãnh thổ rộng –Mexico,Goatemala,Costa-Rica,SalvadorvàNicaragua.

Tiểuthuyếtlịchsử“Kếtthúcvòngthiêng”củaR.Kinjalovkểvềnhữngphongtụcđộcđáocủabộlạcđãbiếnmấtnày.Hơnnữa,cơsở củacâuchuyện lànhữngpháthiệncác tácphẩmđộcnhấtvônhịcủanghệthuậtOlmec–nhữngchiếcđầuđáđồsộ,ýnghĩathờphụngcủachúngđãđượctácgiảlậpluậnmộtcáchkhoahọc.Xácđịnhrằng,ngườiOlmecchọnmộtthanhniênmàngaytừlúcchọnđã được thầnNgô nhập hồn vào, và trong vòngmột năm, tuyểnnhânđượchưởngtấtcảnhữngđặcquyềncủavịthánhsống,sauđóđemlàmvậttế.TụctếngườiđượcphổbiếntrongtấtcảcácnềnvănhóacủaMexicocổ.Đầungườibằngđáliênquanđếnthờcúngvàđượcđặtởkhuđấtthiêng,theophongtụccủangườiOlmecnhưvậysẽđảmbảođượcmùangô.

TheoquanđiểmcủangườidađỏcổMexico,thếgiớipháttriểntheochukỳ104năm.Đểngăncảntaihọathếgiới,khihết“vòngthiêng”này cầnphảihoàn thànhnhiềunghi lễphức tạpnhưđãđượcmôtảtrongcuốntiểuthuyết “Kếtthúcvòngthiêng”củaR.Kinjalov.Vớisựchínhxácvềnhânchủnghọc,tácgiảđãkểvềcuộcsống của người Olmec, tín ngưỡng của họ, những hình thức tưtưởngchủyếuvànhữngđaukhổđãđemđếnchodântộchọ.

R.Kinjalov,mộtnhàbáchọc lớn cónhiều tácphẩmnổi tiếngtronggiớikhoahọc,mộtnhàtruyềnbá,tácgiảcủatácphẩmvănhọc trongđócho thấy thếgiới tànnhẫncủacácbộ lạccổởchâuMỹ.Năm1976cuốntiểuthuyết“ChiếnbinhKirigua”củaôngra

đời,môtảcuộcsốngcủadântộcMayaởthếkỷthứ8.Cuốntiểuthuyếtlậptứchấpdẫnbạnđọc.Cầnnhấnmạnhrằng,cuốnsáchmớicủaR.Kinjalov(ởtrongnướcvàcảởnướcngoài)làtácphẩmvănhọcđầutiênvềngườiOlmecbíẩn.

Trong cuốn tiểu thuyết “Kết thúc vòng thiêng”, bên cạnh câuchuyệnbi thảmvềmối tìnhcủacôgáivàchàngtrai, tácgiảcònđưarachủđềthứhai–câuchuyệnvềmộtngườiquýtộcAiCập.ÔngđãtrốnkhỏiquêhươngdocơnthịnhnộcủapharaonđểrồigianhậpvàonhómthươngnhânđibiểnPhynic.TrongmộtcuộchảihànhôngđãđượccơnbãođưavàobờbiểnMexico.Câuchuyệnnàynhắclại lậpluậncủanhàhảihànhnổitiếngTurHaerdal,ngườicho rằng những chuyến hải hành xa như vậy là thực tế lịch sử,đồngthời,TurHaerdalđãnốikếtnềnvănhóaOlmecvớiAiCập.

R.KinjalovđưavàocuốnsáchnhữngtàiliệucủaAiCậpcổcuốithếkỷthứ12TCN,tươngứngvớimộttrongnhữngthờikỳlịchsửcủa Olmec. Tài liệu nói về những vụ cướp mộ các hoàng đế vàhoàng hậu ở Fiva.Đó là những biên bản hỏi cung bọn cướp, tộichứngcủachúngvànhữngphánquyếtcủatòa,trongđónhắcđếnrấtnhiềutênnhânvật.TácgiảđưamộtquýtộcAiCậplàtrợlýcủatổngđốcthànhFivavàocuộcduhànhmiễncưỡngtừAiCậpđếnbờbiểnMexico.ÔngđãbạogankhuấyđộngsựyêntĩnhcủacáchoàngđếAiCậpở lăngmộFiva.Hoàncảnhhưcấunày làmcho cuốn tiểu thuyết sinh động và nối kết câu chuyện về nhữngngườiOlmeccổvớinềnvănhóacổcủaAiCậpcuốitriềuđạithứ20.CâuchuyệnvềmộtngườiAiCậpchạytrốncơnthịnhnộcủahoàngđế,môtảđíchxácnhữngvụcướplăngmộcáchoàngđế,nógầngiốngvớinguyênbảncủatiểuthuyếtcổAiCậpvềSinuhettìmchỗẩnthânởSyria,miềnđấtbênngoàiAiCập.MốiliênquanvănhóacủaAiCậpcổvớingườiOlmeclàthủphápthànhcôngcủatácgiả,đưanềnvănhóaMexicocổ ítđượcbiếtđếngầnvớinềnvăn

hóacổAiCậpđượcnhiềungườibiết.

Tiếcthay,nềnvănhóacổcủaTrungMỹkhôngđượcnhiềuhọcsinhbiếtđến.Vìvậy,cuốntiểuthuyết lịchsửcủaR.Kinjalovsẽgiúpbạnđọctìmhiểunềnvănhóacủamộttrongnhữngchiếcnôivănminhcủanhânloại.

•ViệnsĩB.B.Piotrovsky

PHẦNMỞĐẦU

1

Haianhem

LàngHoctunggầnSao-Lorenso.Mexico.

Trưanóng.Mặcdùchỉmờnhạttrênbứcmànxámtrảikínbầutrời,nhưngmặt trời tỏahơinóngngộtngạt.Đấtnóngbỏng,nứtnẻ,lácâyrủxuống.Khóthở.Đãbangàyrồikhôngcómộtcơngiónhẹ.DânchúngkinhthànhNivannaa-TracbolaithuộcvươngquốcOlmec,vànôngdâncáclànglâncậnnónglòngchờmưamangđếnsựmátmẻ,ẩmhơivàhồisinhcủathiênnhiên.

Những địa phận đáng kể và quan trọng nhất của thành phốnằmtrênmộtkhuđấtcaonhưngbằngphẳngmênhmông,cóhìnhdạngkỳlạvàchungquanhthànhcóváchdựngđứng.Trênđólàcácđềnthờthần,nhữngbãirộngđểtổchứcthờcúng,cungđiệnvànhàcủanhữnglãnhchúaquítộc–cácquanđạithần.Phíadưới,xung quanh là những ngôi làng nhỏ ẩnmình trong những cánhrừng nguyên sinh, rừng già mênhmông. Những nông dân hiềnlànhtronglàngchămchỉkhaipháđấtđai,gieohạtvàthuhoạchmùamàngbằngsứclaođộngcủamìnhvàcungcấpnhữngthứcầnthiếtchocưdânthànhphố.

Làng Hoctung nằm cách Nivannaa-Tracbolai không xa. Buổitrưaoinồnglànghoàntoànyêntĩnh.Mọingườiđềuđãẩnvàonhàvà nghỉ ngơi, chờ cho qua cơn nóng. Chỉ trongmột hẻm nhỏ lại

vanglêntiếngđùagiỡncủatrẻcon.Hai đứa bé đang ngồi chơi dưới bóng cây seiba khổng lồ bên

cạnh ngôi nhà một nông dân. Thoáng nhìn chúng không giốngnhau,nhưngchúngcónhữngđườngnétchunggìđórấtkhógiảithích.Đứalớnkhoảngmườituổi,đứathứhainhỏhơnkhoảnghai,batuổi.Thằnganhđangnặnđấtsétthànhhìnhcáiđầucủađứaem,thỉnhthoảnglạiđưamắtnhìnem.

– Quayqua tráimột chút, Shang!–Nhànặn tượng tí hon ralệnh.

– Ngồiyênemmệtlắm,Tug-Anseng,choemnghỉđi.–đứaemnănnỉ.–Emmuốnchạychơi!Emmuốnthấycáianhđãlàmđược,xemcógiốngemkhông?

– Mộtchútnữathôiemà,chỉchútxíuthôi…Anhxongngaybâygiờvàemsẽ thấy!–Tug-Anseng trả lờinhátgừng.Nhữngngóntaycủanónhanhnhẹnnắncụcđấtmềm.Mảinóichuyệnhaiđứatrẻkhôngnhậnthấyngườiđànôngđangnhẹnhàngbướctrêncỏmềm,dừnglạicáchchúngkhôngxa.Họchămchúquansátchúng.Ngườilớntuổihơn,khoảng28-30,nóivớingườicùngđi:

– ĐólàLem-Hoolomtươnglai!Tanóivềthằngem.Cònthằnganhsẽlànhàtạctượng!

Ngườithứhai,mặtnhưchimquắtnhỏ,kínhcẩntrảlời:

– Ôngluônsángsuốtđếnngạcnhiên,thưaAnaib-Ungir.

Nhữngdựđoáncủaôngnhấtđịnhsẽđúng.

Họđếngầnbọntrẻ.Anaib-Ungircốlấygiọngdịudàngnói:

– Cáccháutêngì?

Bọntrẻđứngdậynhưbịgaiđâmvàquaylại.Thấynhữngngườilạquầnáosangtrọng,chúngcúiđầulễphép:

– Thưaông,cháutênTug-Anseng,–đứalớntrả lờigiọngrun

run,–cònemcủacháutênShang.

– Những cái tên đẹp quá, – Anaib-Ungir nói giọng dịu dàngnhưngmắtôngvẫnlạnhlùngnhưcũ.–Cháusẽkhỏemạnhnhưgấu,cònemcủacháusẽcânđốinhưcâycọ!Cáccháucónhữngcáitênđẹp!Vàtươnglaicủacáccháucũngsẽđẹptuyệtvời!

Khuônmặtcủabọntrẻđỏlênvìbốirốivàvuisướng.

Không chỉ đượcngười lớnmà còn làmột đức ôngkhông quenbiếtkhenngợi,quảlàvinhdự!

– Bamẹcủacáccháulàai?

– Chúngcháutừ tộchọCaab,–Tug-Ansengtrả lời,–mẹcủachúngcháutênOsh-Tro,cònbacủachúngcháutênSaniclànôngdânởvùngnày.

– Quảlàhạnhphúc!–Anaib-Ungirthốtlên,ôngquayvềphíangườicùngđi.–Ngaycảnhữngcáitêncũngtạonênmaymắn!

– Vâng,đâylàdấuhiệuvĩđại!–Ôngtrảlời,kínhcẩncúiđầu.

– Chúc các cháu khỏe và may mắn, Tug-Anseng và Shang!Chúngtasẽcòngặpnhau,giờthìtạmbiệt!–AnaibUngirnói.

– Tạmbiệtông!

– Hãylậptứcbáochobamẹcáccháubiếtlàhômnaycáccháuđượctròchuyệnvới thầyTrưởngtếcủathầnTócxanhvĩđại,vàthầy rất hài lòng vì bamẹ các cháu có những đứa con ngoan, –ngườiđicùngvớiAnaib-Ungirnóithêm.

Tug-AnsengvàShangquìxuống,chúnglosợvàkínhcẩnnhìnnhữngngườilớn.Chúngsợhãivìvinhdựchưatừngcóbỗngnhiênđếnvớichúng.

– Đichơiđicáccháu,điđi!–ThầyTrưởngtếkhoáttay.

Vuimừngvìđượcphép,bọntrẻđứnglênvàbiếnmấtvàocánhrừng bên cạnh, ở đó chúng lại thì thầm trò chuyện với nhau về

nhữnggìđãxảyra.Chiếcđầubằngđấtsétnặnnằmtrơtrênthảmcỏ.

ThầyTưtếlặnglẽnhìntheobọntrẻmấthútvàorừng.SauđóthầytrợtếMishpitiacuccúixuốngnhặtchiếcđầuđấtsétlên.

– Giống lắm,– ôngnhậnxét,– thằnganh cónăngkhiếunặntượng.

– Cònmột điềunữa,–Anaib-Ungir nói,– đôi tay cùnghuyếtthốngsẽdễlàmhơn!

Thầy Trưởng tế bước tiếp trên con đường làng, Mishpitiacucquăngchiếcđầuđấtsétvàbướctheo.

Buổitối,bọntrẻlolắngvàtranhnhaukểchochamẹcủachúngnghevềcuộcgặpgỡbấtngờ.NhữnggiọtnướcmắtvuisướnglăntrêngòmácủaOsh-Tro.

– Cóthểcácconsẽđượchạnhphúchơnmình.–Osh-Tronóivớiniềm hy vọngmongmanh. – Nếu thầy Trưởng tế của thần TócXanhquantâmđếnchúng.

– Tất cảđều có thể,– Sanic trầmngâm trả lời,– nhưnghiệnnay bọn trẻ cầnphải quênnhững gì đã xảy ra.Đó là điềunguyhiểm!Đừngnhắclạinhữnggìđãxảyrahômnay,chúngsẽnhanhquênthôi.Cònnếusẽxảyrathìđólàýtrời!

CácthầyTưtếtiếptụccuộcdạochơi.RờikhỏiHoctung,họđikhá lâu theoconđườngmònquanhcogiữanhữngcánhđồngđãgieohạt,sauđóđiqualàngkhác.Họđingangquamộtngôinhàđơn giản nhưng sạch sẽ.Một bé gái khoảng bốn tuổi đang chơitrước nhà, thấy Anaib-Ungir, bé vội vàng lao về phía người mẹđangbậnrộnbênbànmàicủ.Cólẽbésợvẻmặtvàcáchphụcsứckhôngbìnhthườngcủanhữngngườilạ.

Ápsátvàochiếc lưngđangcúixuốngcủamẹ,bégáikhócnấclên.

– Khẽchứ,khẽchứTiang!–Ngườimẹvừanóivừaâuyếmcon.–Saoconkhóc?Saocongáiyêucủamẹlạisợ?

TiangchỉnínkhócvàhếthoảnghốtkhihìnhdángcaolớncủathầyTrưởngtếđãkhuất.

ĐêmđóAnaib-Ungir thấygiấcmơkỳ lạ:mộtbégáinhỏngồitrênngựcông,cổôngbịđôitaybénhỏcủaembópchặtđếnmứcôngbắtđầuthởkhòkhèvàthấyngợp.

Anaib-Ungirthứcdậy,uốngnước,đilạimộtláttrongphòngrồinằmxuống,ôngnhanhchóngthiếpđi.

Hômsauônghoàntoànquêncơnácmộngkỳlạ.

2

Mườinămsau

CácvùngngoạiviSao-Lorenso.Mexico.

Thờigiangầnnhưlàđiềuquantrọngnhấttrongnhữnggìmàconngườicóđược.

Thời gian trôi vùn vụt như vô cùnghối hả vàkhông chút xótthương.

Conngườibất lựckhimuốndừngbước thời giandù chỉ tronggiâylát.Nhưngconngườicũngcóquyềnlựctốithượngđốivớithờigian, đó là lấpđầynóbằng sức laođộng củamình.Vìmọihìnhthứclaođộngsángtạochínhlàchiếnthắngsựlãngquênvàcũnglàchiếnthắngđốivớivựcthẳmthờigian.

Bảnthảo,tranh,tượng,âmnhạc,nhàcửa,bảnvẽ,máymóc–đólàsựcôđọngcủaýnghĩvàcảmxúc,đó làmộtphầncủadấuấnthờigian,làsựkhắcphụcdòngthờigiankhóhiểu.

Đốivớiconngười,thờigianchuyểnđộngkhôngđều.Cónhữnggiâyphútmàtacảmthấythờigiantrôichậmchạpvàđônglạinhưthỏinhựathôngđặc.Cónhữnglúc,thờigiantrôinhanhnhưkhóibay theogió, tanbiếnnhưhơi thở trongbănggiá.Thờigiantrôinhanhkhitahạnhphúcnhưnglạilêlếtkhitabấthạnh.

Nhậnthứccủaloàingườivềkháiniệmthờigianlàthànhquảcủatrítuệvĩđại.Lúcđầunhậnthứcđórờirạc,dèdặt–ngàyrồiđêm,đêmrồilạingày,–thôngquanhữngmốc,nhữnghiệntượngcóchukỳ,bắtđầutừmùavàkếtthúclàvũtrụ.Hiệntượngnày

làmloàingườinhậnthứcđượcnhữngvấnđềmấuchốt,từsựpháttriểncủacánhânconngườiđếntoànbộvũtrụmênhmông.Họcthuyếtvềsựthayđổicầnthiếtcủahìnhtháixãhộivàgiảthuyếtvềvũtrụgiãnnởhoàntoànxalạđốivớinhữngngườiởthờikỳđồđácũ,họlànhữngngườiđầutiênsuynghĩvềkháiniệmthờigian.Nhưng con đường tri thức lắm chông gai đó, con người đã mắckhôngítsailầm.Chúngtasẽthấyđiềunàytrongcâuchuyệnsau.

ThờigianvôhìnhbayquakinhthànhNivannaaTracbolai.Ngàyđêmvàbốnmùađềuđặntiếpnốinhau.Câynởhoa,kếttrái,dânghạt chomặtđấtđầykhátvọng, rồi chìmvào tĩnh lặngvà lạinởđầyhoa.Ngườinôngdânlaođộngtrênđồngruộng,thợthủcôngtrong các xưởng, các lãnh chúaquản lýnôngdânvàdựyến tiệctrongcungđiện,cácthầyTưtếcầukhấnthầnlinhvàtheodõiviệcthựchiệnnhữngnghilễcầnthiết…Sựviệcluôndiễnranhưvậyvàmãimãisẽnhưvậy…Đôikhinhữngbấthạnhbấtngờxảyđếncắtđứtsựđềuđặncủacuộcsống,nhưngđiềunàylạicàngkhẳngđịnhthêmsựvôthườngcủacuộcsống.

Cùngvớithờigian,mỗingày,mỗiđêmlạicónhữngbiếnđổinhỏbé, vô hình. Chúng tích tụ và dần dần lộ ra. Người giàmất đi,nhưnghọkhông tinvàkhônghiểu làmìnhđãgià.Trẻ conđượcsinhravàlớnlên,trưởngthành.

MườinămquađãcónhiềuthayđổitrongcuộcsốngcủaShang,Tug-AnsengvàTiang.Sanicmấtđimàvẫnchưađượcnhìnthấyconmìnhhạnhphúc.HainămsaucáichếtbấtngờcủaSanic,lờitiênđoáncủathầyTrưởngtếđềnthờthầnTócxanhbắtđầuthànhsự thật.Thầy trưởngquảnđiêukhắccủakinh thành tự tìmđếnnhàTug-Ansengvànóirằng,theolệnhbềtrêncậubésẽđượchọcnghệthuậtđiêukhắc.TừđóvềsauOsh-TrovàShangítđượcgặpTugAnseng:cậubésốngtrongkhuvựckháccủathànhphốrộnglớnvàítkhiđượcvềthămgiađình.

Shangtròn18tuổi,chàngđãnhậnlãnhnhữngphépthánhcầnthiết nhưng đơn giản để trở thành người nông dân, và làm việctrênđồngruộngnhưchachàng.

Cuộc sống của Anaib-Ungir có nhiều biến đổi: ông trở thànhThượngtếcủakinhthànhNivannaa-Tracbolai,chứcsắctôngiáocaonhấtvươngquốc.Ôngbéoravàánhmắtcànglạnhlùnghơn,tànnhẫnhơn.GiờđâyônghầunhưkhôngrakhỏithànhThượng,mặcdùbiếtrõmọiviệcởkhắpnơi.Nếuphảirakhỏithành,ôngngồitrênchiếckiệulộnglẫydonhữngnôlệkhiêng.Anaib-Ungirthấy hạnh phúc vìmọi người sợ ông.Mishpitiacuc vẫn là ngườithâncậnnhấtcủaAnaib-Ungir.

Nhữnglãnhchúamới,Tưtếmới,thayvàochỗnhữngngườiđãmất.Tumeh-SahingđượcchọnlàmtrưởngtếcủathầnTâmđất–vịthầnghêsợcủaâmphủ,độngđấtvànúilửa.Ôngnổitiếnglàngườisùngtín,khắcnghiệtvànghiêmtúctrongviệcthựchiệncáclễnghi.

Kinh thànhNivannaa-Tracbolai phát triển. Những cung điệntránglệnguynga,kiêuhãnhvượtlêntrênnhữngnềnnhàcũmàQuốcvươngđãkhuyếnkhíchxâydựng.

Đượcmùaliêntục.Thuếnộpchocáclãnhchúađầyđủ,kholẫmđầyắp.Thươngmạisầmuất.Nhữngđoànthồhàngtừkinhthànhtỏa đi các nước xa xôi. Một, hai năm sau họ trở về, mang theonhững loạihàngquíhiếm:đáquí,hương liệuvàquả tiên cacao,loại quả làm ra thứ nước uống thần diệu tăng lực cho các lãnhchúa.

Tianggầnnhưlàcôgáitrưởngthành,nàng15tuổi.Giốngnhưcái tên của mình, Tiang lớn lên mảnh mai như cây thông non.Trong thời giannày, do bị bệnh đường ruột cấp tínhnên bamẹnàngvàcảđứaemtraimớichậpchữngbiếtđiđềuquađời.Một

ngườibàconxađưaTiangvềnuôi.Đó là chúMaash,mộtngườiđànônggóavợsuốtđờicaucóvàlàchacủahaiđứatrẻ.

Tiangbậnrộnsuốtngày,cuộcsốngcủanàngkhôngcóniềmvui.

Nhưng đã đến lúc chúng ta tạmbiệt vương quốcOlmec, hoặcnhưngườiOlmecgọiđó làvùngĐấtĐỏ.Chúng tavượtĐạiTâydươngvàĐịaTrunghải,đếnđấtnướcAiCậpcổ–Kemt,cónghĩalàĐấtĐen.Những sợi chỉ ngẫu nhiên kỳ lạ,mà cũng có thể làđịnhmệnh, đãmột lần liên kết cuộc sống của cư dân vùng đấtKemt–cưdâncủalưuvựcsôngNil,vớivùngđấtOlmecxaxôi.

KhácvớiđấtnướcOlmecnontrẻ,thờiđóAiCậplàmộtquốcgiathốngnhấtđãhơn2.000năm.Trongsuốtquátrìnhlịchsửlâudài,vùngđấtKemtđãtrảiquanhữnggiaiđoạnthăngtiến,nhữngthờikỳsụpđổ,nhữngcuộcbạoloạncủagiớiquítộc,nhữngcuộckhởinghĩa của nhân dân bị đàn áp dãman. Lúc đó, Ai Cập bị chiathànhhaiđếquốcđộclập:AiCậpThượngcókinhđôởthànhFivacổvàAiCậpHạdopharaonNesubanebjedcaitrịởthànhTanis.

ChươngI

CUỘCCHẠYTRỐN

Fiva.Chúngtađikhỏiđây.Chúngtađixa…AiCập.

•“Popole-Vuh”

“CHIMƯNGĐÃCẤTCÁNH!”

Mặcdùngườibáotinđãrờikhỏiphòngtừlâu,nhưngnhữnglờinóikhủngkhiếpvẫntiếptụcvangbêntaicủaSuembahamon.

Mọiviệcđãkhôngcònbímậtnữa!Chỉcònlàthờigian…Họsẽđếnbắtôngsauvàigiờhoặcvàingàynữa,đằngnàocũngvậythôi!Thoạtđầulàsựnhụcnhãvìnhữnglờiđàmtiếu,cơnthịnhnộcủapharaonvàthầyTưtếtoànquyềnAmon–chủnhânthựcsựcủađấtnước,sựtratấntừtừcủaphápviện,màthànhviêncóthểlàthuộccấptrướckiacủaông,vàtiếpđếnlàcọcnhọn!Chiếccọcgỗđâmnátruộtgan,đauđớnhànhhạkhôngchịunổi,cơnkhátgiàyvòvàcáichếtnhụcnhãkhôngđượcchôncất,khôngtoànthâyvàkhôngmồmả!Tạisao,tạisaoônglạimòvàokhoxáccủacáclãnhchúaHapiđãchếttừlâu.Rõràngđâylàsựtrảthùchoviệcxâmphạmcõiyên lặngvĩnhhằngcủahọ, trả thùchosốphậnkhủngkhiếp,màsốphậnđóđangchờđợimọingườidânAiCậpbịtướcquyềnđượcchôncấtxứngđáng.

Nhưngtạisaoônglạinghĩđếnphápviện?Tạisaoônglạiđánhmất lý trí của mình? Chẳng lẽ ông đã không dự tính đến tìnhhuốngnàysao?Không,ông–Suembahamon– luôncẩnthậnsuynghĩtấtcảnhữngđiềuđãlàm.Ôngcũngđãtínhđếntrườnghợpviệclàmbímậtcủaôngvôtìnhbịpháthiện.Chỉcầnlàmtheokế

hoạch đã định. Chẳng lẽ trên sông Nil không sẵn có một chiếcthuyềnđãchuẩnbịchocuộcchạytrốnđósao?Chỉcầnnhanhlên,khôngđượcđểmấtnhữnggiâyphútquíbáu!

Giờđâysựbình tĩnh thườngngàyhìnhnhưđãquayvềvớivịphótổngđốcthànhFivavĩđại.Chậmrãi,oaivệnhưmọikhi,ôngrờighếbành,bướcđếncửasổvàkhẽvỗtay.

– ThắngconTốcđộvàTránglệ,chuẩnbịrakhỏivườn!

Nhanhlên!–Ôngralệnhchongườihầutrẻvừachạyvào.

Điềugì sẽxảy ravới vợvà các con củaông?Ôngsẽnghĩđếnđiềunày trênđườngđi.Giờđây chỉ quan trọng cómộtđiều: lêntàuthậtnhanh!Rờikhỏiđâythậtnhanh!

Suembahamon đứng lại vài giây trước bức tượng cha mẹ đãmất.Chađứng sátmẹbình thảnvàhiền từnhìn thẳng vềphíatrước,miệngmỉmcười.Ngườiconcúixuốngthậtthấpđểchàobứctượngchamẹmìnhvàlặnglẽbướcrakhỏiphòng.Ôngcảmthấychânmàycủachanhưnhíulại,nhưngườinhậnthấyđượcviệcđãxảyra…

Khi đi qua vườn câymát lạnh sương sớm, quanđại thầnđaukhổ kìmmình bước đi chậm rãi nhưmọi ngày.Không để cho aiđoánlàôngđangvộiđiđâuđó;saunàybọnchósănsẽđàobớiđếntừng chi tiết, không được để lại dấu vết! Tiếc một điều là ôngkhôngthểtạmbiệtmấyđứacon…Bởivìôngkhôngbaogiờcóthểgặp lại chúng được nữa! Một cái gì đó như bóp nghẹt cổ họngSuembahamon.Nhưngtấtcảnhữnggìônglàmlàvìchúngnó!

Người quản giaNuri đứng kính cẩn ở cổng sau, chờ tiễn chủnhâncủamình.Thôikệ,mặcchohắnbiết là tađãrađivào lúchừngđông.

– TamuốntắmtronglòngHapithiêngliêng.Cứđểbàănsángvắngta!

Khônghềbiểulộsựngạcnhiêncủamìnhtrướctínhkhíkỳlạcủaôngchủ,ngườiquảngiacúigậpmìnhxuống:

– Vâng,thưangài!–vàngậpngừngnóithêm,–BàRennefertsẽrấtbuồn…

Không trả lời,quanđại thầnbước lênchiếcxengựanhẹđượctrangtrísặcsỡ,nhậndâycươngtừtaytênnôlệ.Ôngnhanhnhẹnchoxechạynướckiệu.

Đườngphốkinhđôhầunhư còn trống vắng.Thi thoảng thấpthoáng bóng những người gánh nước sớm và những tiểu thươngchởhàngbằnglừa.Họhoảnghốtvìtiếngđộngcủachiếcxengựa.Nhữngbứctườngcao,dài,baobọclâuđàicùngvườncây,dầndầnnhườngchỗchonhữngngôinhàkhiêmtốnhơncủacácquanlại,sauđó là những túp lềunghèo, tườngđất vàmái cói thấp lè tè.Khôngkhímátlạnh:nướcsôngNilbịngăncáchbởinhàcửa,lâuđài trong thành phố, giờ đâymặc sức mơnman khách lữ hànhbằnghơithởbanmaicủamình.

Đườngđãđônghơn,nhưngphótổngđốcvẫnquấtngựakhôngthương xót.Dù có ai trông thấy ông trên con đườngnày thì ôngcũngkhôngđểchobọnmậtthámmoiđượcgìmới.Việctìmkiếmsẽtrởnênkhókhăn!

Phóng như điên cuồng được một lúc, Suembahamon bắt đầughìm ngựa lại. Đây là chỗ ông chọn trước để hành động trongtrườnghợpbấthạnh.

Vộivãbước rakhỏi xe, ôngbuộcngựavào cây cọ caovàbướcxuốngmé nước. Nếu sứ giả của quan tể tướng không xuất hiệntrongnhàôngtrongvònghaigiờnữathìbáođộngđầutiênsẽlàngườinhàcủaông.Phảinhanhchóngrờikhỏinơiđây!

Suembahamoncởiquầnáo,xếpgọncẩnthận.Tấtcảnhữngviệcnày sẽđược xemxét, kiểm trakhông chỉmột lần.Chỉmộtkhác

biệt nhỏ so với thói quen hàng ngày sẽ tạo nên những nghi ngờmới.Nhưvậy,đượcrồi!Tấtnhiênngườitasẽngạcnhiên:saoquanđại thần lại tắmmột mình ở một nơi hoang vắngmà không cóngười hầu, trong khi ở nhà có một hồ tắm tuyệt vời! NhưngRennefertvàcảnhữngngườihầusẽxácnhậnlàgầnđâyđôikhiôngvẫnlàmnhưvậy.Đúngralàhọsẽthêudệtthóicầukỳbìnhthường,còncáichếtcủaôngsẽđượccholàmộtsựngẫunhiênnàođó.Nhữngđiềunàysẽkéodàithêmthờigianvàsẽlàmmấtdấuvết.

Giờđâyphảibậnquầnáokhác.Từdướimộttảngđáởbờsông,quanđạithầnlấyrabộquầnáothợ.Nóhơicũ,nhưngcàngtốt…Chỉcầnlúcnàyđừnggặpphảimộtcảnhbinhnàođó:hắnsẽtòmòvàcó thểnghingờ.Nhanh lên,nhanhhơnnữa!Bâygiờphảibôibùnlêntayvàmặt…

Ánhmắtcủaquanphótổngđốcrơivàonhữngchiếcnhẫnkhốiđeo trên tay.Phảibảoquảnnhữngthứnày,ôngkhôngmuốnxachúng. Tháo ra khó quá! Nhét chúng vào đây, nhét vào khố.Nhanhlên,nhanhnữalên!

Haiphútsauquanđạithầnđãcảitrangthànhngườihoàntoànkháclạ.Đưamắtlongạinhìnquanh,ôngvộivàngrờikhỏivịtrínguyhiểm.ConTránglệ–mộttronghaiconngựađựcbỗngnhiênngẩngđầuhídài,dườngnhưtạmbiệtôngchủ.

SuembahamonđidọcbờsônggiốngnhưquaytrởlạiFiva.Điềunàycũngđãđược tính trước:nếumọingười tin rằngôngbị chếtđuốikhi tắmsông,họ sẽ tìmxácôngởhạ lưu.Nếubọnchó săncảnh binh truy tìm kẻ tội phạm, tất nhiên chúng sẽ xét nhữngngườirakhỏithànhphốchứkhôngxétngườiđivàothànhphố.

Trong ngày hôm đó thành công vẫn phù hộ Suembahamon.Không thấy bóng dáng một cảnh binh nào dò xét khách trênđường,cũngkhôngthấyngườihầucủaôngbơithuyềntrênsông.

Xungquanhyêntĩnhbìnhthường.Nửagiờsauônggặpđượcngườimàôngmongđợi,khôngdámhyvọnglắm,bởivìđólàkhâuyếunhất trong kế hoạch của ông – lão già đánh cá. Lão ngồi trênthuyền,buồnrầunhìnmẻlướinghèonàncủamình.

– Bố,choconquabờTây,–ôngđềnghị,–concầnquagấpvàsẽtrảcônghậu!

Lúc đầu lão già nhìnmột cách ngờ vực, nhưng sau khi nhậntrướchaichiếcnhẫnđồng,lãoyêntâmvàvuimừngvìkhoảnphụthubấtngờ.LátsauchiếcthuyềnnanđãcắtdòngsôngNillaođi.

LãođánhcákhônghỏiSuembahamonđiềugì,cólẽlãochorằngônglàphucủanghĩatrangđichơiđêmqua.Quanđạithầnbướclênbờ,lãođánhcánóitheo:

– Nhớnhé,chiếcgậycủabọngiámthịthíchghètrênlưngbọnsayxỉnlắmđó!

Suembahamoncốlàmravẻcólỗivànhanhchóngrờikhỏibếnsông.Nhưngkhi lãogiàvừaquayđi, ông lộn trở lạivàvàiphútsauSuembahamonđãđếncạnhchiếctàucủamình.

Đâylàchiếctàunhỏ,tốcđộcao,đượcdùngchonhữngchuyếndạochơitrênsôngNil,bênngoàitàukhôngcóvẻgìđặcbiệt.Độitàugồmhainôlệđặcbiệttincậy,bathủythủvàtàicông.Tronghaichiếcrươngnhỏgiấukíntrênmạntàulàtấtcảtàisảncủakẻđàotẩu.

TàicôngIrinefer,hìnhnhưhoàntoànkhôngngạcnhiênvìsựxuấthiệncủaôngchủtrongbộyphụckỳlạnhưthếnày.Ôngyênlặng cúi chào Suembahamon, vẻ mặt của tài công nói rằng ôngđangđợilệnh.

– Lập tức lênđường,hướngvềDelta!–Phó tổngđốcnóingắtquãng.–Tanghỉtrongphòng.

Tàulênđường.Kẻtrốnchạynằmtrêngiườngvàcốngủ,nhưng

giấcngủkhôngđến:sựkíchđộngvẫncònquámạnh.

Suembahamon không hề hay biết là cuộc trốn chạy của ônghoàntoànvôích.Cuộcđiềutracướplăngmộhoàngđếchỉbắtđầusauđómộttháng,khitấtcảnhữngầmĩvềcáichếtbấtngờcủaông trên sông Nil đã dịu đi. Những người không biếtSuembahamon,khibịthẩmvấnđềukhôngnhắcđếntênông.Cònnhững người biết ông thì do địa vị cao và những món quà hàophóngcủaông,họnétránhcuộctruyxét.Ôngkhôngbiếtrằngvợvàcácconcủaôngđãđượcpharaonanủisaucáichếtbấtngờvàvônghĩacủangườichủgiađình.Suembahamonkhôngbaogiờbiếtrằngcuộcđàotẩucủaônglàvôích.

ChươngII

NHỮNGKẺCƯỚPLĂNGMỘHOÀNGĐẾ

SôngNil.AiCập.

Amenpaneferđượcđưađến.ĐólàcontraicủaInhernehet,mẹcủahắnlàMerithuộchọtộcKush,thợchẻđácủađềnthờAmon,dothầyTưtếAmoncaiquảnđầutiên.Hắnbịhỏicung,tratấnvàbẻgãychântay.

Hắn nói: “Tôi đến các lăngmộ ở Tây Thành với bọn trộm đãquenbiết trướcđây.Chúng tôi lấy lúc thìbạc, lúc thìvàngđượctìmthấytrongcáclăngmộvàtrongcácbìnhtếởđó.Chúngtôicạycác lăngmộ đá bằng những chiếc đục đồng. Chúng tôimang đinhữngcỗquantàibằnggỗbêntrong,trongđócóvàng.Chúngtôiđậpquantàira;vàđốtchúngtạilăngmộvàobanđêm.Chúngtôilấylúcthìvàng,lúcthìbạcmàchúngtôitìmthấyởđó;rồichúngtôichianhau”.

•(TríchtừBiênbảnhỏicungnhữngkẻbịbuộctộicướplăngmộ.Nămthứ16triềuRamsesIX).

Nằm trong phòng, Suembahamon xét lại tất cả các khâu củachuỗixíchcácsựkiệnbấthạnh,bắtđầutừsựvôtội…

SựviệcbắtđầutừPaveraaquyềnuy,tổngquảnphíatâythànhFiva,tổngvệbinhcủalăngmộhoàngđế.MộtlầnPaveraachoôngxemchiếc chữ thậpbằngvàngkhối gắn trên sợi xíchnặng trịch

đượctrangtrítaonhã.Cảhaivậtđềubằngvàngcósắchồngtuyệtđẹpmà từ trước đến giờ Suembahamon chưa từng thấy. Khôngnhưmộtsốđạithầnkhác,phótổngđốcchưaphảilàngườisaymêhoặcuyênthâmvềđồcổ,nhưngôngvôtìnhnhậnthấytínhcổcủađồvật,kiểucáchhiếm,mạnhvàthôcủatácphẩm.Màusắckỳlạcủakimloạiđặcbiệthấpdẫnông.

Suembahamonđã giấuđược sự saymê và thèmkhát thực sựtrongđờiônglàvàng.Ánhlấplánhvàsứcnặnghấpdẫncủathứkimloạinàyđãmêhoặcông,ôngcóthểngồihànggiờlậtđilậtlạitronglòngbàntaymìnhmiếngvàngnặng,cảmnhậnsựthốngtrịcủanó,ngắmánhlấplánhtrênbềmặtnhẵnbóngcủanó.Nhữngmàu sắc hiếm – vàng lục, vàng hồng, vàng trắng, làmSuembahamonvuithíchvôbờ.

Sayđắmmàusắc củavàng, ônghỏiPaveraakiếmnhững thứnày ởđâu, tổngvệ binh của lăngmộ trả lời lấp lửng là quà củangườinày,ngườikiamàôngtakhôngthểnhớđược.Cuốibuổitròchuyệnthânmậtkéodàisuốtgầnhaigiờ,tổngvệbinhbỗngnói:“Hìnhnhưngàithíchchiếcchữthập.Hãynhậnmónquànàycủatôi.Tôisẽrấtvuinếungàiđồngý.Chỉđềnghịmộtđiều:đừngđeonótrongnhữngdịplễhội!”

“Lúc đó ta nên cảnh giác điều bất thường ấy, – giờ đâySuembahamonbuồnbãsuynghĩ.–Nếulúcđótatừchốimónquàhàophóngvàbấtngờđóthìmọiviệcđãkhác.Nhưngthanôi,tanhưconkhỉthamlamvồlấyquảchàlà,bâygiờtaphảinhậncâythậptự!”

Ô!Nhữngmónđồcổấycủacuộcsốngchỉlàmiếngmồi,cònminhư con cángungốcđãnuốtvàmắc câu.Giờđâyngưông từngtrải chỉ cầnkéo conmồi từ từ trướckhinhấcnókhỏimặtnước.Paveraalàtayđicâunhữngtâmhồnyếuđuối!

Mộtthángsautrongkinhthànhđồnrằng,mộtbọncướpđãđập

vàcướplăngmộcôngchúaTahorduenist,Suembahamonhoảngsợthậtsự.Giờđâyôngđãhiểuchiếcthậptựtừđâumàcó.Ônggiấubáuvậtvàomộtgócvắngcủavườncâyvàrunsợchờnỗibấthạnh.

Tuynhiênkhôngcóđiềugìxảyra.Nhữngđồnđạivềvụcướplắngdần,nhưngsauđótoànvùngFivalạikháoầmlênvềcuộccãicọ giữa tổng quản lăng mộ Paveraa và tổng đốc thànhNebmaatranaht. Không ai rõ nguyên nhân, nhưng những ngườihómhỉnhcủakinhđôtrổtàidựđoánvớinhiềucáchtinhtếnhất.Chính ngài tổng đốc đã tin cậy nói với Suembahamon là ông tanghingờPaveraađãlàmnhữngviệcghêtởm.

Gầnmộtthángnữatrôiqua,mộtchàngtraicaolớn,vairộng,cókhuônmặtkhócoi,cốxinđượcgặpquanphótổngđốc,chàngnóirằngcótinkhẩnvàmật.KhiviênthưlạiđãluiratheolệnhcủaSuembahamon,tínsứđặtxuốngchânquanđạithầnmộtgóinhỏvànóithầm:“ÔngPaveraagửichongàinhữnghạtsenvĩnhcửu”,rồibiếnmất.

Khó khăn lắm Suembahamonmới đem được gói quà về nhà.Ôngđãđoánđượcthứgìtrongđó.Giammìnhtrongphòngngủvàtựnhủkhôngđượchồihộp,vịđạithầnmởgóiquàbấtngờ.Sauvàilớpvảiquấnchặtlàmườiviêngạchbằngvàng.Tấtcảđềulàloạirấttốt:rõlàvàngđượcnấulại,cònvànglấytừnhữnglăngmộcổphảicódấuhiệuriêng.

Suembahamonvui gấphai lần.Thứnhất– ôngđã tăng thêmkhobáucủamình.Quanđạithầnnhẹnhàngxếpcácviêngạchvàochiếc rương lớnbằnggỗbáhươngđặt cạnhgiường củaông.Thứhai – mặc dù trên thỏi vàng không có dấu hiệu “Nefer” (tốt) –chứngtỏvàngđãđượcquakiểmtratạikhobáuquốcgia,nhưngđâyvẫnlàkimloạiquý.Dođó,vịphótổngđốcsuyluận,khôngthểvạchtộiôngdựavàosốvàngnày.Tốiđóôngđặcbiệtdịudàngvớingườinhà.

HaingàysauSuembahamonđượcmờiđếnnhàcủaMaannahtuf–quantổngquảnkhocủapharaon.Giachủlịchsựmờivịđạithầnđixemvườncây,đưaôngvàochòinghỉ.Paveraađangngồiởđó.Maannahtufxinlỗivàluira.Lúcnàyquanphótổngđốcmớihiểumọiviệc.

LầnnàyPaveraakhôngnóinhiều.

“Honsuemhebmangvàngđến,ngàiđãnhậnđượcchưa?”.Tổngquảnlăngmộvàođềngay,bỏquanhữnglờichàohỏibìnhthường.

“Vâng!” – Suembahamon bối rối trả lời, giờ thì ông mới biếtchàngtraihômtrướclàHonsuemheb.

“Tốt!Hàng thánganhấy sẽđemđếnnhàngài số lượngđúngnhưvậy–10debenvàng.Ngàixemsẽgặpanhấyởđâuvànhưthếnào?Tôiđánhgiácaotìnhbạncủachúngta.Nhưngkhôngaiđượcbiếtđếnnó,điềuđókhôngcólợigì.À,ngàivẫnthườnggặpNebmaatranahtchứ,cácngàicóthườngnóivềtôikhông?”.

Bị bất ngờ, Suembahamon ngắt ngứ kể cho Paveraa nghe vềcuộcđàmthoạicủamìnhvớingàitổngđốc.

“Ồ,khôngcógìmới,–tổngquảnlăngmộlạnhlùngnói,–nhưngngài Suembahamon đáng kính, nếu biết được điều gì đó quantrọngđốivớitôi,ngàisẽbáochotôibiếtnhưmộtngườibạnchứ?–Vàsauđó,cúisátgầnnhưchạmvàomặtSuembahamon,Paveraathìthầm:

– Đừngsợ!Khôngaivàkhôngbaogiờcóthểbiếttạisaongàicósốvàngđó!Nếubỗngnhiên cónguyhiểm, tôi sẽ cử línhbáo tinđếnchỗngàivớimậtkhẩu:“Chimưngđãcấtcánh!”.Đâysẽlàtínhiệunguyhiểm.Ngàinhớrồichứ?–“Chimưngđãcấtcánh”.Bâygiờthìtạmbiệt!Khôngđượcđểngườitathấyhaichúngtaởmộtchỗ!

Tổng quản lăngmộ biếnmấtkhôngmột tiếng động sauhàng

nhochephủchòinghỉ.Suembahamonvẫncònngồi lâutrênghế,bốirối,hồihộp.

Ôngđãbịbiếnthànhmộttêngiánđiệpđượctrảtiền.Ông,mộttrongnhữngđạithầncủahoàngtriềupharaon,ngườicóvợlàcasĩcủađềnthờthầnAmonvĩđại,ôngđãtrởthànhgiánđiệpcủamộttênăncướp,mộtkẻđêtiệnxúcphạmđếnlăngmộcủacáchoàngđế!Cóthểmaiđâybọnkẻcướpsẽxâmnhậpvàocảlăngmộcủatổtiên ông! Không, dĩ nhiên bọn chúng sẽ không làm điều này.Paveraasẽkhônglàmđiềunày!Chắchắnbiếtphảiăncướpmộai,và hắn không muốn chọc tức Suembahamon. Không phải ngẫunhiênmàhắnđãhàophóngbanthưởngchosự imlặngcủaông.Vâng,chỉnhờsựimlặngcủaôngthôi,bởivìôngkhônglàmlợigìchohắn,thậmchíkhôngcóthôngtingìmới…

Dầndầnhaimá của quan đại thầnhồng trở lại.Ônghít sâuvào,bẻmộtbônghoa, lơđãngngửi.Tinhthầntrởnênbìnhthảnhơn.

Ồ,xúcphạm lăngmộ làviệc làmkhủngkhiếp,hànhviđóđêtiệnđốivớitrời,đất.CóthểgọiPaveraalàkẻđầutiêncảganlàmviệcnàyhaykhông?Suembahamonnhớlạicâuchuyệncủaôngcốmình,lúccòntrẻcụđãthựchiệnlệnhcủaUsermaat-Rasetepenra-Ramessu-Meriamon – Vị pharaon vĩ đại nhất. Theo lệnh của vịThần thiện[1], ông cố đã tổ chứckhai thác đá ởkim tự tháp củapharaonSnofruthànhphốJed-SnofruvàchởcácphiếnđávềchocôngtrườngcủahoàngđếởNen-Nesut.Nhưvậy,ngaycảhoàngđếvĩđạicủaAiCậpcũngđãtrởthànhkẻxúcphạmsựyêntĩnhcủacáchoàngđếcổ.Ôngtựanủimình,đốivớicácvịthầnthìmọisự đê tiện đều như nhau: đánh cắp vàng hay đá của người chếtcũngnhưnhau.Cònông,Suembahamon,tựtaymìnhchưabaogiờvàsẽkhôngbaogiờđụngvàohài cốt củangười lạ.Nhữngngườikháclàmviệcnày,gánhnặngtộilỗisẽđènặnglênvai,lênđầuhọ.

Vàng lọt vào tay ông không rõ nguồn gốc như thế nào. Có thểPaveraađưavàngcủamìnhchoông,đólàđồthừakếcủahắn.

Sau khi đã hoàn toàn trấn tĩnh, Suembahamon rời khỏi chòinghỉ.Vớinụcườilịchsự,ôngđitìmMaannahtuf.Trongbữatiệc,ôngvuivànóinhiều,khôngainhậnrarằngSuembahamonuốngrượunhiềuhơnbìnhthường.

Dùsaođinữa,câuchuyệnvớitổngquảnlăngmộkhôngthoátra khỏi tâm trí của quan đại thần hèn nhát và láu cá.Suembahamon bắt đầu lập kế hoạch cứu mình khi câu chuyệnnhụcnhãnàybạilộvàtêntuổicủaôngsẽbịđạpxuốngbùnnhơ.Vìthế,ôngthấytốtnhấtlànênbímậtchạytrốnvềDelta,dướisựcaitrịcủaNesubanebjed.Hiệnnaytìnhhìnhcóvẻthuậnlợichoông.Saunhiềulầnnhậnquàvàsựphụcvụcủaông,chủnhâncủaAiCậpHạ–Nesubanebjed–pharaonvĩđạicủaDeltatừhainămnayđãtựnhậnmìnhlàbạncủavịphótổngđốcFiva,ngàithườngcửtínsứđưathưmờiôngđếnchơi.

Tuy nhiên Suembahamon không vội vàng gì mà phải từ giãthànhphốthânyêunày.Lýdokhôngchỉvìthờigianđãlàmtandầnnỗisợhãicủaông,màvìnhữngthỏivàngthườngxuyênlàmnặngthêmchiếcrươngcủaông.

PhótổngđốchailầnbiếtđượclàNebmaatranahtcửmậtvụđếnkhulăngmộ,ôngđãbáotinnàychoPaveraa.Vàbọnchósănbiếnmấtkhôngđểlạidấuvết.Tổngđốckinhđôkhônghiểutạisaokếhoạchbịvỡ,ôngnổiđiênlênnhưngkhôngthểnghingờviêntrợlýcủamình.

Nhưng dù sao đi nữa thì chuyện bí mật cũng bị lộ! Vì sao?Suembahamonlolắngtrằntrọctrêngiường…Nhưngđiềunàygiờđây có ý nghĩa gì? Giờ đây chỉ có một điều quan trọng: nhanhchóngđếnđượclãnhthổcủaNesubanebjed,chỉởđóôngmớiđượcantoàn.

Aisẽlàquantòakhiđiềutravụcướplăngmộ?TấtnhiênchínhNebmaatranaht,sauđólàđạiquảnlýIniscủapharaon,saunữalàmộtngườinàođótrongsốthưlạicủahoàngđế…Suembahamonnhớlạilờithềmàaicũngphảituyênthệkhiratrướcphápviện.Nhữnglờinóilongtrọngvàhàkhắcvanglêntrongtaiông:“Nhưthần Amon đang tồn tại, như hoàng đế đang tồn tại, chúc ngàisống,khỏemạnhvàtrườngtồn!Nếupháthiệnthấytôicóquanhệvớimộttrongsốbọncướp,tôisẽbịquèquặt…”

MồhôilạnhthấmướtngườiSuembahamon.Giấcmơthấyphápviện làmôngkinhhoảng.Ngài tổngđốc sẽ điên lên– trợ lý củangàilại làkẻphảnbội!Khôngthểhàtiệncựchìnhđược.Kẻđàotẩucảmthấycontàuchạychậmquá.Nhanhlên,hãythoátnhanhkhỏiranhgiớicủađếquốcAiCập!

TênnôlệPenniutthòđầuvàocửabuồng:

– Thưaôngchủ,dùngcơmtrưađượcchưa?

SaucáigậtđầuimlặngcủaSuembahamon,tênnôlệbiếnmấtvàsauđóquaylạivớichiếcmâm.Trênnhữngchiếcđĩadẹtlàhaicon vịt quay đãnguội, rau, trái cây,một bình rượungọt vàmộtbìnhnướclạnh.Saucốcrượuđầuvàmuỗngcủcảicayngâmmật,quanđạithầncảmthấyđóimềmvànhớrằngcảngàychưaăngì.Ôngthấycácmónănngonkỳlạvàthứcănnhanhchóngbiếnmất.Nocăngvìthứcănvàrượu,Suembahamonlêngiườngvàthiếpđi.

Quanđạithầnngủrất lâu.Khiôngthứcgiấc, trongphòngđãtối.Suembahamonìạchbướclênboong.Contàutiếptụccuộcchạytrốnkhôngmệtmỏivềhướngbắc.Tàicôngkhẽlẩmbẩmhátmộtbàicađơnđiệu.Xungquanhtĩnhmịchvàthanhbình.Nhữngcánhrừng đen trên bờ chậm chạp trôi về phía sau. Trong đêm thỉnhthoảnglóelênánhlửacôđơn.

Hằng nga tròn trĩnh, yên lặng tỏa sáng trên bầu trời. Dòng

Hapilấplánhbạcdướiánhtrăng.Bỗngdưngnỗibuồnsâusắcbópnghẹt trái timSuembahamon, nỗi buồn cảmnhậnđược như cơnđau.Bởivìsauvàingàynữaôngsẽvĩnhviễnchiatayvớithếgiớiquenthuộcnày,nơiôngsinhra, lớnlênvàhyvọngsẽđượcnằmxuống đó!Mãimãi không bao giờ ông còn được nhìn thấy dòngHapi,khôngđượcuốngthỏathuêdòngnướcngọtcủanó.Phótổngđốckhôngtinvàomaymắnmàkẻđào tẩuSinuhetngàyxưađãgặp.Nhữnghànhđộngnàykhôngthểđượcthathứ!

Suembahamonquayngoắtlạivàbướcvàophòng.Lầnđầutiênôngcảmthấynhữnggiọtnướcmắtcayđắngcủakẻbịxuađuổi.

ChươngIII

THỬTHÁCH

Sao-Lorenso.Mexico.

Họlànhữngngườithổisáo,casĩ,nhữngmũitênbayratừốngthổi,họasĩ,nhàđiêukhắc,thợcắtđá,thợkimhoàn.

•“Popole-Vuh”

Tug-Ansenglolắng.Chàngkhôngđểýgìđếncáimátlạnhbanmai,khôngđểýgìđếnlàngiónhẹvuốtvehaimánóngbừngcủachàng.HômnaylàngàyrấtquantrọngđốivớiTug-Anseng:chàngsẽđượcgiaomộttácphẩm,sauđóchàngsẽđượccôngnhậnlàthợchứkhôngcònlàhọcviệcnữa.Côngviệcquantrọngquá!Chànglàmnổikhông?Nếuthấtbạithìsao?

Sau buổi trưa Tug-Anseng được gọi đến nhà thầy tổng quảnđiêukhắc.Nămngười thợ cảgiàđángkínhnhấtngồi trên chiếcchiếu lớn trongbóngmátcủangôinhà, trongđócóAh-Shooch–thầycủaTug-Anseng.Nétmặtbìnhthảnmộtcáchlạthườngchothấyônglàngườilolắngnhất.Cuộcthửtháchnhưthếnàychỉcómộtlầntrongđời,ngườithầyđượcđánhgiáquatácphẩmcủahọctrò.Bởivìtạođượctácphẩmnghệthuậtlàmộtviệc,còndạyđượcđiềunày,lạihoàntoànlàviệckhác.

Ah-Shacan,tổngquảnđiêukhắccủathànhNivannaaTracbolai,chămchúnhìnTug-Ansengđangcúigậpngười,ôngchậmrãinói:

– Nhữngnămhọccủaconsắpkếtthúc,chàngtraià!Bảynămtrờicontiếpthukiếnthứcdothầycủacontruyềndạy.Giờđâyđã

đếnlúcconchứngtỏchomọingườithấynhữngnămhọccủaconkhôngvôíchvàconđãnắmvữngnhữnggìthầyconđãtruyềndạy.Cát hút nước nhanh, nhưngnước cũng thoát nhanh ra khỏi cát.Khólàmchođấtsétnonước,nhưngsétgiữnướcbền,đặcbiệtkhiđãnungchín.Giờđâychúngtasẽthấytrờitạoracontừloạivậtliệunào…

Ôngquaylạinhìnnhữngngườithợcả.Cácônggiàgậtđầuxácđịnh.ChỉcóAh-Shoochvẫnbấtđộng,khuônmặtôngcứnglạinhưđá.

NgừngmộtlúcAh-Shacantiếptục:

– Giờđây ta giao cho conmột sảnphẩm tuyệt vời củanhữngngườithợđá.Nhiềungàyquamọingườiđãcắt,màivàđánhnhẵncục đá vĩ đại này.Giờ đến lượt con. Con phải trang trí nó bằnghìnhvẽcủacon,khắcnómộtcáchtựtinvàthậntrọng.Concầnthểhiệntrênđómộtthầnđồng.Thờihạnlàmviệcchoconkhôngnhiều–mộttuầntrăngrưỡi.Saukhoảngthờigiannày,chúngtasẽlạihọpmặtởđâyđểnhậntácphẩmconđãhoànthành…Trongkhilàmviệcconcầnluônnhớrằng,chiếcrìu–đólàbatrongmột.Nólàcôngcụtrongtaycủathầnmưa,dođónólàvậtmangnướcđến,nhờnómàchúngtamớicóđượchạtngôđầutiên–thựcphẩmcho conngười.Nhưng chiếc rìu cũng là công cụ của tử thần.Đánefritcũnglàbatrongmột.Nólàtượngtrưngcủanước,củacâyxanhvàcũnglàcủamáu!

Hãynhớđiềunàymãimãi!

Ah-Shacanmởmiếngvảitrắngđặtnằmtrênđùicủaông,lấyramộtvậtvàđưachochàngtrai.

Đólàchiếcrìuthonlàmbằngloạiđátuyệthảomàuxanhlục-dương.Quả thật nhữngngười thợ đá đã chế tác nó đến độhoànhảo.Đầu nhọn uốn cong đều, chạm vào thấy ớn lạnh.Chiếc rìu

nhẵnbóngđếnnỗinhưđượcbọctrongmộtlớpnước.

Mặtchàngtraiđỏ lên.Chàngđượcgiao làmmộtvậtnhưvậy!Tug-Ansengbiếtrằng,nếuchànglàmhỏngchiếcrìuthìdùcólaođộngsuốtđờichàngcũngkhôngthểtrảnổi.

Một thợ cả chồm người về phía trước thì thầm vào tai Ah-Shacan.Ôngnóithêm:

– Đâylàvậtthiêng,nóchỉđượcdùngchonhữnglễnghibímậtvàvĩđạinhất.Vìvậy,đểkhỏixúcphạmđếnnó,conphảiquatẩyrửa.Suốtthờigianlàmviệc,conởtrongrừng,khôngaiđượcthấyconcũngnhưtácphẩmcủacon.Thứcănsẽđượcmangđếnngưỡngcửavàobanđêm.Khihếtthờihạnsẽcóngườiđếntìmcon.Tạmbiệt con, Tug-Anseng. Chúng ta chúc con lao động kiên trì vàthànhcông!

Chàngtraicẩnthậngóibáuvậtvàomiếngvải,cúichàovàđikhuất.Cácthợcảimlặngnhìntheo.

– Nó làmđược,– cuối cùngmột cụgiànói,– chắc chắnnó sẽhoànthànhnhiệmvụ.

Ah-Shacanlắcđầu.Hìnhnhưnỗingờvựcđãthắngông,nhưngông không nói thành lời: trong giây phút trọng đại này, lời nóikhông cẩn thận có thể mang thất bại đến cho người được thửthách.

Chiềuhômđó bốn thầy trợ tế đưaTug-Anseng vào sâu trongrừng,ởđóđãdựngmộtngôinhàtạm,thựcra,nóchỉ làmộttúplều.Saubuổilễtẩyrửa,chàngđượcxôngkhóicỏthuốcvàrảynướcthánh.Họđểchàngởlạimộtmình.

Nềnlềulàmbằngcátthômàuhồng,đượcquétsạchsẽ.Nhữngdụng cụ cần thiết bày la liệt trên chiếu:mũi đục, các taykhoanbằngtre.Chiếcgiườngđơngiảnlàmbằngcànhcâytươi,phủtấmvảithô,cạnhđólàthứcănchomộtngày.Bênngoàibốnchiếclư

hươngđặtởbốngóclềuđangnhảkhói,khóithơmsẽđuổiđinhữnglinhhồnđộcác.

Đêm đầu và nửa ngày sau Tug-Anseng không làm được gì.Chàng hoàn toàn thất vọng, thậm chí không nhìn đến chiếc rìunằmởgóctronglều.Chàngcảmthấykhôngthểlàmđượcgì,tấtcảkiến thức,kinhnghiệmvà trí tưởng tượngcủachàngdườngnhưbiếnmấthết.Trưahômsau,saugiấcngủnửagiờngắnngủidướimặttrời,cuốicùngchàngquyếtđịnhcầmrìu.Vàmộtlầnnữamàusắc hoànmỹ của đá, hình dạng hoàn hảo của chiếc rìu lại làmTugAnseng thất vọng.Cổnghẹnđắng, chàngkhôngđủ canđảmchạmtrổdùmộtlầnlênmặtphẳngtránglệnhưvậy!

Chàngsẽlậptứclàmhỏngnómấtthôi!

Cảmthấyhoàntoànbấtlựcvàvôvọng,chàngtrainằmvậtragiữalều.Chàngngẩnngơngắmnhìnnhữngngôisaolấplánhquakẽláđanphủtrênmáithaychotranhlợp,rồichàngthiếpđi.

Tug-Anseng ngủ rất lâu. Chàng tỉnh giấc trước bình minh.Rừng trànngập tiếng chim.Thỉnh thoảngvọng lại tiếngkhỉhú.Chàngthấycóbaquảbầuđựngthứcăn.Trongmộtquảbầucháongô vẫn cònnóng,mùi cháo thơmnứtmũi.Chànghọc việc điêukhắclậptứcnhớrằng,từsánghômquađếngiờchàngchưaăngìhết. Thanh toán xongmón cháo, Tug-Anseng ăn hết thức ăn cótrong lều, chànghơi đỏmặt vì cảm thấyđói. Sauđó chàngnằmxuốngchiếu…

Saumộthồi trăntrở,Tug-Ansengnhổmdậyvàmởcụcđára.Chàng nhìn rất lâu vào mặt đá, những đường vân tỏa sâu vàophiếnđátrongsuốtkhôngmáchbảochàngđiềugì.Nhưngchànglạiphảidùngchúngchocáchìnhvẽcủamình.Ngườithợgiỏiphảinhìn thấy tất cả nhữngđặc điểm củađá, phải biết phát hiện rachúng chứkhông được bỏ qua.Còn vòng trònnày gầnnhưnằmgiữachiếcrìu–làmgìbâygiờ?

Tug-Anseng đặt báu vật qua một bên và thẫn thờ bước rakhoảngrừngxuânxanhrựcsáng,ynhưthểchàngđangđợiđiềugì. Từng phút trôi qua nhưng chàng trai vẫn bất động nhìn vàomộtđiểm.

Vàbỗngnhiên–ôidiệukỳ!Trướcánhmắtmơmàngcủachàngxuấthiệnmộthìnhvẽkỳlạ,giốngnhưđượcxếplạitừcànhlávàdây leođanchéovàonhau.Đó làKjaaholBolai– tổ tiêncủadântộcOlmec,mộttiênđồngnửabáonửangười.NhưnglầnnàyTug-Ansengthấythầnđangtứcgiận,mặcdùtừtrênđầucủathầnmọcramộtcâyngôdài–biểutượnglòngtốtcủathần.Không,Kjaahol-Bolaiđanggiậndữ,miệngthầnnhưđangphátratiếngrênkhôngvừalòng.Chiếcvònghoavăntrênđáchỉlàchiếckhuyênlớntrêntaithần!

Tug-Ansengnhắmmắt tronggiây látnhưđểnhớ lạigiấcmơ,sauđóchànglaovàochiếcchiếuđểđồnghề.Ởđâycósẵnmộttấmvánbàonhẵnvàvàicụcthanmềm.Trongđầuchàngtrailóelênýnghĩbiếtơnngườithầyđãlolắngchochàng:thầyđãdựtínhtấtcả!Nhưngýnghĩđónhanhchóngbiếnmất,bởivìtrongđầunhàđiêukhắctrẻđangsángrựclênvẻmặtcủathầnđồng.Cánhtaychànglướtnhưbaytrêntấmván,cốgắngkhắchọalạihìnhảnhvừa cảm nhận được thành hình vẽ. Chàng xóa đi rồi vẽ lại, ấnnhững cục than thật mạnh, nôn nóng bẻ chúng ra rồi vội vàngchụplấycụckhác.

ThựcraKjaahol-Bolaiđượcvẽhoàntoànkhácnhữngbứchọamàcácthợcảcủachàngđãvẽ.Chiếcđầuquaynghiêng,dođóthểhiệnđượcthầnđangnherăngbấtbìnhvàgiậndữ,cánhmũirunlênvìtứcgiận.Thâncủathầnkhôngthấyrõ,Tug-Ansengchỉvẽcánhtayphảiđeochiếcvòngápsátvàongực…Từchiếcđầuxuấthiệnthâncâyngômập–biểutượngbìnhthườngcủathầnđồng.

Lậptức trongý thứccủachànghìnhthànhbốcụcởmặt trái:

cầnthểhiệncuộcchiếnđấugiữahai thế lực–nhữngthầnthiệntrợlýcủaĐứcmẹvĩđạicủacácthầnvàđốithủcủahọ–nhữngđày tớ củaThầnTâmđất đáng sợ.Họ cầmgiáo, cuồngnộ chiếnđấu.Nhưngđoạnkếtcủacuộcchiếnđãđượcthấytrước:mặctấtcả,Kjaahol-Bolai xuấthiệnvàmangnhiều thứcănđến chomọingười…

Từgiờphútđó,chàngthợđiêukhắctrẻkhôngđểýgìhếtngoàicôngviệc.Sựsaymêsáng tạođã chiếmhết tâmtrí chàng.Tug-Ansengănnhưmáy,ngườimệtmỏi,ngủchỉvàigiờ,tayluônnắmchặtchiếcrìu.Hìnhvẽtừmặtgỗđãđượcchuyểnlênmặtđánhờnhựacâytrộnvớimàuđỏ.Chàngsửdụngdaokhắc,khoanbằngống tre thay chomũi khoan, đánh bóng bằng đá nhámmềm vàlôngmịncủahưuconmớisinh.Chàngquêntấtcả,kểcảtínhngàytháng…

Tác phẩm đã làm xong. Tug-Anseng xem lướt qua nó và góichiếcrìuvàomiếngvải,đặtbáuvậtcạnhmấychiếcbátrỗngtrênngưỡng cửa nhà.Một cảm giác lãnh đạm kỳ lạ và sự trống trảixâmchiếmlòngchàngtrai.Giờđâychàngthấyrõnhữngthiếusóttrong tácphẩmcủamình,nhưngkhông thể chạmvàonódù chỉthêmmộtlần.Nhàđiêukhắctrẻkhoankhoáitắmtrongdòngsuốinhỏcạnhlềuvànằmngủ.Lầnđầutiên,saukhinhậnviệc,chàngngủsayvàbìnhthản.

Người phục vụ, thường đem đồ ăn cho Tug-Anseng vào banđêm, làmAh-Shacanngạcnhiênkhông ítkhiđặt trướcmặtôngchiếctúiđựngrìu.Thờigianmớihết20ngày,côngviệckhôngthểnàoxongđược.“Nghĩalà,–ôngtrưởngquảnđiêukhắcsuyluậnvàmặtôngnhănlại,–chàngtraikhônggánhvácnổinhiệmvụvàtrảlạiđồ, từchối tấtcảmọikỳvọng.KhôngphảingẫunhiênmàtalậptứckhôngthíchTug-Anseng…”.

BỗngnhiênmồhôilạnhxuấthiệntrêntránAh-Shacan.Chàng

traicólàmbểchiếcrìukhông?Khikhoanvàkhắcmạnhthìđiềunàycóthểxảyralắm…ÔngbiếtănnóithếnàovớithầyThượngtế?ThầytrưởngquảnđiêukhắcrủathầmTug-AnsengvàcảAh-Shoochvìđãthuyếtphụcônggiaomộtcôngviệcquantrọngnhưthếnàychomộtđứahọctròmặcdùlàcókhảnăng.Không!khôngbaogiờôngliềunhưvậynữa!

“Thật ra,–Ah-Shacannhớ lại,–Chính thầyThượng tế trướcđâyđãđềnghịnhậnđứabénàyvàohọcnghề.TứclàAnaib-Ungirphảichịutráchnhiệmcaonhất”.Ýnghĩnàyhơianủithầytrưởngquảnđiêukhắc.Dùsaothìcũngcònkhốiviệcphảilo!

Ah-Shacan ngồi rất lâu, không đụng đến chiếc rìu nằm trướcmặtông.Cuốicùngôngcũngphảimởtúira.Vừanhìnvàochiếcrìu,Ah-Shacansữngsờcảngười.Đứahọctrònày,đứabénàylàmộtnghệnhântuyệtvời!Nóđãvượtquathửthách,vàvượtquamộtcáchxuấtsắc!

Vớinétmặtvuivẻ,Ah-Shacanra lệnhchongườihầugọiAh-Shoochđến.Ôngđậyvậtbáulạivàtưởngtượngnhữngđiềuthúvịmà thầyThượng tế dành cho ông vì tác phẩm tráng lệ và vì nóđượclàmxongquánhanhchóngnày.

Ah-Shoochlậptứcxuấthiện.Vẻmặtôngchothấylàôngkhôngchờđợimộtsựtốtđẹpnàotronglầntriệutậpbấtthườngnày.Ah-ShacanvuithíchđượclặplạicùngAhShoochcáicảmgiácmàôngvừa trảiqua.Trướchết ông thôngbáo cho thầy củaTug-Ansengbiết là chàng trai đã trả lưỡi rìu lại. Trả lời câu hỏi: “Rìu cònnguyênvẹnchứ?”–ôngtrưởngquảnđiêukhắcthỏamãnnhậnxétlàrìuhoàntoànnguyênvẹn.ÔnglàmnhưchưaxemtácphẩmmàcònchờAh-Shooch.ĐượcphépcủaAh-Shacan,vớinhữngngóntayrunrun,Ah-Shoochmởgóira.Nỗilolắngtrênmặtôngđượcthaybằngsựthíchthúsốngđộng,sựngạcnhiênvàsauđó–sựhàilòngsâusắc.Cảhainhàđiêukhắcxemkỹchiếcrìunằmtrênđất.Cuối

cùngAh-Shoochcầmchiếcrìulênvàcẩnthậnxemtấtcảcácmặt.

– Tôicảmthấyrằngnóđãquađượccuộcthửthách,–AhShoochnóivớigiọngtựnhiênđầykiềmchế,– rõràngthờihạn làmviệcmộttuầntrănglàphùhợp…

GiờđâyAh-Shacankhôngthểgiấuđượctìnhcảmcủamình.Vẻnghiêm túc và long trọng từ trong người ông thể hiện ra. Trướcmặt Ah-Shooch xuất hiện một nghệ nhân tài năng và là ngườiđánhgiácáiđẹpmộtcáchtinhtế.

– Chỉvượtquathôiư?–Ônghỏi lạigiọngtứctối.-AhShooch,hãycôngnhậnđi,ônglàmộtnghệnhânđầykinhnghiệm,nhưngôngkhôngthểlàmtốthơnđược!Còntôi–trưởngquảnđiêukhắchạgiọngxuốngmộtcáchkhôngtựnhiên,–cólẽcòntệhơn.Ôngxemđây,trítưởngtượngcủanónhưthếnào,bốcụckỳlạ,mạnhdạn, tấtcảđượcthểhiệnbằngnhữngđườngnét tựtin.Vàđừngquên là nhiệm vụ được thực hiện chưa đầy một nửa thời hạn!TugAnsenggiờđâylàmộtthợcảxuấtsắc,cònsaunày–theotôi–nósẽvượtxachúngta.Cácvịthầnđãhàophóng,rấthàophóngphúchonó…

– Chứ saonữa,–Ah-Shoochđồngý,– có lẽ ôngđúng.Chàngtrainàycónăngkhiếulàmnhữngđồvậtlớn.Làmđánefritkhôngphảilàcôngviệccủanó.Nhưngdùsaothìnócũngxứngđángmộtcáchxuấtsắc.Tôiđềnghịôngbànvớinóvềcôngviệcvàkhinàocóđiềukiệnthìgiaochonótácphẩmlớn.

– Được!–Ông trưởngquảnđiêukhắc trả lờingắngọn.–Cònngàymai chúng tahọp các trưởng lãođểhọxácnhận lạiýkiếncủachúngta.

SánghômsauTug-Ansengđượcđánhthứcbằngmộtcáivỗâuyếmvàovai.Từkhitinchắclàchiếcrìuđãđượcchấpnhận,chàngtrai trở nên bình thản và có phần vui vẻ hơn. Có thể do chàng

thoátkhỏinhững trăn trởvề sáng tạovà căng thẳng củanhữngngàyqua.Chàngkhôngmuốnsuynghĩxemtácphẩmcủamìnhđượcđánhgiánhưthếnàovàđiềugìsẽđợichàngtrongtươnglai.

– Thầy! – Tug-Anseng bối rối thốt lên, chàng nhanh chóngnhổmdậy.–Conkhôngngờ…làthầy!

– Khôngcònlàthầynữamàlàbạnđồngnghiệplớntuổi,–Ah-Shoochnghiêmtúcnói.–Chàocon– thợcảđiêukhắc,người tạctượngtrẻnhấtthànhNivannaa-Tracbolai!

Ôngômchặtchàngtraiđangluốngcuống,nóitiếp:

– Hãybìnhtĩnhlạivàchúngtađếnhộiđồngtrưởnglão.Conđãhoànthànhtốtnhiệmvụ, tahãnhdiệnvì con!Ta tinchắcrằng,hômnaymọingười sẽ thốngnhấtphongdanhhiệunàychocon.Conđã chứngminhrằng conxứngđáng!Haingàynữa tamuốnchoconxemmộtthứgìđóvàsẽbànbạcnghiêmtúc.Cònlúcnàyconnghỉngơiđi,tránhviệclàmvàtránhcảvinhdựcủangàyhômnay.Đừngquên làconsẽgặptasauhaingàynữaởnhàcủata.Còngiờthìchuẩnbịđi!

HộinghịnghệnhânđãđánhgiácaotácphẩmcủaTugAnseng,mọingười thốngnhấtphongdanhhiệu thợ cả cho chàng.Chàngtrainghenhiềulờichúctụng.Tiếptheolàbuổilễdàiđầyhồihộp,phongdanhhiệuthợcảchohọcsinh.SaucùnglàbữatiệcởnhàcủaAh-Shacan.

ChiềutốiTug-Ansengmớivềđượcđếnnhàmẹchàng.Saumộtngàydài lo lắng,giờđâyngườimẹvàđứaemtrai lắngnghecâuchuyệncủachàngtraivớitráitimthựcsựvuisướng.Khácvớilệthường,họngồiđếnquánửađêm,cảbađềucảmthấyhạnhphúcphithường.

ChươngIV

HỘIĐỒNGTƯTẾ

Sao-Lorenso.Mexico.

Vàlúcđótấtcảcácđứcôngđếnhộiđồng…

•“Popole-Vuh”

NgàyhômsauAnaib-UngirtriệutậphộiđồngTưtếcủathànhNivannaa-Tracbolaivĩđại.

Oai vệ và trịnh trọng, họ bước vào ngôi đền thờ lớn. Như lệthường,Mishpitiacucxuấthiệnđầutiên.Ôngmậpratrongmườinămqua,ôngcódángvẻrấtđườngbệ,nhưngtrướcAnaib-Ungirôngvẫnxumxoenhưxưa.TiếptheolàtusĩAh-Mash,vừađiôngvừa lẩm bẩmđiều gì đó trongmiệng, và cũng nhưmọi khi, ôngchìmngậptrongnhữngphéptínhlịchcủamình.Niang-Hinah,đạiTưtếcủathầnIshimtrẻ,trangtrọnglănthânthểphụcphịchvào.Ngườiôngtỏasáng:ngàylễtếthầnchínhcủaôngđangđếngần.Caovàgầy,Tumeh-Sahing–thầyTưtếcủavịthầnkhủngkhiếpxứâmphủ và độngđất– luôn xuấthiệnmột cách lặng lẽ, hìnhnhưôngbướcratừkhôngkhí.NgaycảcácthầyTưtếcũngtránhôngvàluôngiữtháiđộkínhtrọngông.Bịvâygiữađámhọctrò,Beleng-Hish ồn ào bước vào phòng, ông là người trẻ và nổi bậtnhất trong số những người tụ họp nơi đây. Anaib-Ungir đónBeleng-Hishmộtcáchlịchsựvàtếnhị,nhưngsauđóthấyrõlàhọkhôngquímếngìnhau–điềuvẫnthườngxảyragiữacácđịchthủ.NữThượngtếcủađềnthờĐứcmẹcácvịthầnTecaimaPoia–Ish-

Can-Leosh – chậm chạp bước vào, và có vẻ miễn cưỡng: rõ lànhữngcâuchuyệnồnàokhônglàmbàvừalòng.Beleng-Hishlậptức bước về phía bà. Họ lánh vàomột góc xa nhất cách Anaib-Ungirvàthìthầmtròchuyện.NhữngđệtửvàbềtôicủathầnMặttrời kính cẩn đứng ra xa, tạo thành bức màn sống ngăn cáchnhữngngườiđangtròchuyệnvớithầyThượngtế.

NgườixuấthiệncuốicùngtrongphònglàchủnhâncủathànhNivannaa-Tracbolai,mộtngườitrungniêncókhuônmặtgầyvàloâu.Vếtxămphứctạpphủkínhaimángài.Đáplạinhữnglờichàotônkínhcủamọingười,ngàibướcđếnchỗAnaib-Ungir.Sauvàilời chào hỏi, ngài ngồi lên chiếc ghế duy nhất trong phòng.Chủnhâncủavươngquốcmặcchiếcáochoàngtrắnggiảndị,khônghềcómộtmóntrangsứcnào.Khôngmộtquanđạithầnnàotheohầungài:dotínhchấttốiquantrọng,trongbuổimạnđàmhômnaychỉnhữngtusĩbậccaomớiđượccómặt.

Khi những người được mời đã đến đủ, Anaib-Ungir bắt đầuphátbiểubằnggiọngnhỏnhẹ:

– Chúng ta họp mặt ở đây để quyết định vài việc rất quantrọng,–ôngnói.–ThờihạnchọnLem-Hoolomthườngkỳđãđến.Vụxuốnghạt thuận lợi sẽđến saubanămnữa,kể từhômnay,nhưng phải lo tìm tảng đá và người xứng đáng. Cuộc thi đấuthiêngsẽđượctổchứcsauhainămnữa.Tôi tínhkhôngsaichứ,Ah-Mashthôngthái?–ôngquayvềphíathầyquảnlịch.

– Không sai! – Thầy quản lịch lơ đãng trả lời,mắt không rờikhỏitậpbảnthảotrêntay.

– Cảmơnông!Nhưvậy,thờihạnđãrõ.Nhưmọilần,lễxuốnghạtsẽđượctiếnhànhởcánhđồngthiêng.Ôngtrưởngquảnđiêukhắc Ah-Shacan đã giao cho chúng ta chiếc rìumới domột họcsinhvừahoàn thành.Nếuhộiđồng tán thành thì có thểbắt tayvào lễ tế.Nó ở trong tay ôngphải khôngMishpitiacuc?Hãy cho

nhữngtínđồsùngkínhxemđi!

MishpitiacucvânglệnhthầyThượngtế.Chiếcrìuđượcchuyểntừ tayngười này qua tayngười khác, cùng với tiếng ồn ào khenngợi.

– Đá nefrit tráng lệ, màu của nó rất phù hợp cho công việcthiêngliêng!–Niang-Hinahmừngrỡthốtlên.–AnaibUngirthôngthái,ngàitìmđượcnóởđâuvậy?

– Cụcđánàyđượcbảoquảntrongkhocủachúngtađãlâurồi,–thầyThượngtếtrảlời,–nhưngnóbịcoilàtồi,lớpngoàimờđục.Tôigiaonóchomộtthợđákhéotayvàôngấypháthiệnrằngtâmđáhoàntoàntinhkhiết.

Vẫn chưamuốn chuyển chiếc rìu cho người bên cạnh,Niang-Hinahtrầmngâmcânnótrêntay.

– Nó nặng, phù hợp cho nghi lễ vĩ đại, hình vẽ thật tuyệt! –Cuốicùngôngtuyênbố.–Tôichorằng,chúngtacóthểnhậnvàlàmphépchonó!

ÝkiếncủathầyTưtếcủathầnNgôtrẻđượcnhữngngườikhácchấpnhận,khôngaiphảnđối.ChỉcóTumehSahingchớpmắtgiậndữvàmímchặtđôimôimỏng,nhưngkhôngthốtralờinào.

Bắtđầulàmphép.Mộtchiếcbátlớnchứađầynướcthánhđượcđemlại,cáclưhươngđượcđốtlên.Trongâmvangcủabàithánhca mà tất cả đều hát, Anaib-Ungir lầm rầm khấn vái, ba lầnnhúngrìuvàobát,sauđóđưaquakhóilưhương.

ĐếnlượtTumeh-Sahing,ôngcũnglàmnhưvậy.TumehSahingđọclờikhấnmộtcáchnhiệttìnhvàlưuloát.

Thánh cakết thúc.Tất cả im lặngvàhồihộp theodõinhữngngười tế lễ.Mộtsaisótnhỏtrongnghi lễsẽ làmchovậtbáutrởnênvôích.Lúcđóchiếcrìunàychỉcòndùngđểchặtcây…

Niang-Hinahthựchiệnbalầncuốicùng,nhưngchỉkhấnthầm.

Cuốicùngchiếcrìuđượcđặttrênmộtmiếngvảirộngmàulụcvàđem đến cho quốc vương, ngài dùng tay phải chạm vào rìu. Lễthánhkếtthúc.ThầyThượngtếchuyểnvậtbáuchoNiang-Hinah,ôngsẽbảoquảnchiếcrìu trongđềncủamìnhchođếnthờiđiểmcầnđến.

– Ai sẽ được chọn? – Beleng-Hish bỗng nhiên hỏi, giọng ôngchứađựngsựmỉamaikínđáo.–Ôngluônquantâmđếnđiềunày,đúngkhông,thưaAnaib-Ungir?

Trướcsựngạcnhiêncủamọingười,ngàiThượngtếtrảlờingắngọnvàbìnhthảnlàkhôngcầnlolắngđếnviệcnày,cácthầyTưtếcủathầnIshimsẽtiếnhànhtìmkiếmtheoquiđịnh.Niang-Hinahrạngrỡvìthỏamãn,Mishpitiacucmặcdùđãbiếtđiềugìđónhiềuhơn,nhưngnétmặtôngkhônghềđộngđậykhiAnaib-Ungirbấtngờtuyênbố.ChỉcóBeleng-Hishlàkhônghàilòngvìcâutrảlờidèdặt của thầyThượng tế.HìnhnhưBeleng-Hish tìm cáchgâychuyện.Nhưnglầnnàyôngimlặng.BấtngờIsh-Can-LeoshủnghộthầyTưtếcủathầnMặttrời.Thựcravềbênngoài,lờicủabàkhôngcógìchungvớilờicủaBeleng-Hish.

– Nhữngtục lệcũđangbị lãngquên!–Bàtức tối tuyênbố.–Tại sao ngài Anaib-Ungir không nghĩ và không quan tâm đếnLem-Hoolommới? Ông – Thượng tế, và nếu NiangHinah khônglàmviệcnày, thìông, chínhôngcầnbắt thầyTưtếchểnhmảngphảithựchiệnnhiệmvụcủamình.Tôikhôngnói làĐạiĐứcmẹcủacácthầnđãbị lãngquêntừlâu.Cốngvậtmangđếnđềnthờcủabàngàycàngítđi.Tínngưỡngtrongnhândânđãbịmất.BảynămnayngườitakhôngdângvậttếlớnchovịthầnBốnmặt.ÔnglàthầyThượngtế,chẳnglẽôngkhôngtìmđượcmộtcôgáiđẹpchonữ thần? Ba tháng nữa là ngày lễ Mùa thu của TecaimaPoia.Đừngchậmtrễ.ÔngAnaib-Ungir,hãynghĩđếnđiềuđóđi!

Lời nói của bà Tư tế được Beleng-Hish đỡ liền, ông tuyên bố

rằngnhững thiếusótnhưvậy làkhông thểđược.Trong lờiphátbiểunhẹnhàngvàhoamỹ,ôngnhắckhéohộiđồngcóthểbầumộttusĩcaocấpkhácnếuAnaib-Ungirkhôngđủnănglựclàmviệc.

Các thầyTư tế bối rối nhìn nhau. Sự tấn công công khai củaBeleng-HishvàIsh-Can-LeoshvàongàiThượngtếlàmhọlolắng:nghĩa làphảicóquyếtđịnhnghiêmtúc.Ngoàira trướckhiphátbiểu, cần biết rõ là Thánh sống – đức vua thành Nivannaa-Tracbolaiđứngvềphíanào.Nhưnghiệngiờngàichỉnghevà imlặng.

Anaib-Ungirphávỡ sự im lặngnặngnề.Bằnggiọngnói bìnhtĩnh,nhẹnhàng,ynhưnóivớiđứatrẻnhũngnhiễu,thầyThượngtếtuyênbố:

– Ish-Can-Leosh thông tháihoàn toànđúng!Lẽnàochúng tacóthểquênĐạiĐứcmẹcủacácthầntrướcngàylễcủacontraiyêuquícủangười!Tấtnhiênvậttếsẽđượcmangđến.Nhưngkhôngcầntìmkiếm.Ô,hỡinhữngngười thôngtháinhất,kẻbề tôi củacácngườiđã lođiềunày,nhưngchưanói ra làvì chorằng,điềunày được thông báo vào cuối buổi họp sẽ hợp lý hơn. Nhưng ýnguyệncủabàTưtếcủathầnBốnmặt làmệnhlệnhđốivới tôi.Nếubàmuốnbiết tên củavật tếđược chọn thìbà sẽđượcnghe.NghệnhânđiêukhắcAh-ShoochđángkínhvànhânhậucóngườicongáitênNam-Suc,đâylàcôgáiđẹpvàđứchạnh.

Nàngxứngđánglàmvậttếchonữthầnvàolễhộimùathu.

Anaib-Ungir không nhắc đến lời nói của Beleng-Hish. Luốngcuốngvì yêu cầu củamìnhđượcmau chóng thựchiện, Ish-Can-Leosh nhìn thăm dò thầy Tư tế đền thờ thầnMặt trời. Beleng-Hishthấyđasốngườidựkhôngủnghộmìnhnênimluôn.BỗnggiọngcủaTumeh-Sahingbấtngờvanglên:

– CóainghĩđếnvậttếchoThầnTâmđất– chủnhâncủatôi

haykhông?–Giọngôngcayđắng,bựcbội.–Haytựthầnsẽkiếmvậttếchomình?

– Nhữnglờinóinàylàmmọingườigiậtmình,họbiếtrõnhữnglễ nghi khủng khiếp của vị thần này và cả tính tàn nhẫn củaTumeh-Sahing. Trong lòng mọi người, kể cả Beleng-Hish, đềuthấymừngvìhọkhôngphảilàThượngtế,vàtrảlờicâuhỏinàylàAnaib-Ungir.

NhưngAnaib-Ungirtỏraxứngđángvớichứcsắccaocủamình.Khôngvộivã,Anaib-Ungirbìnhtĩnhtrảlời:

– Lễnghiđặcbiệtcầncóvậttếđặcbiệt.Ô,TumehSahing!Cầnsao cho vật tế xứng đáng với vị thần của ông. Ở đây không cóchàngtrainàoxứngđángcả,chúngtasẽcầuxinThầnTâmđấtchờđợivậttếcủamình.Giờđâytôimuốnhỏiôngmộtđiều.Thưacácvịthôngthái,–ôngnóivớimọingười,–cácvịcóbiếtlàtronglàngTahcum-Tracang,ngaycạnhkinhthành,cómộtnôngdântrẻhầunhưngàynàocũnglàmđiềutộilỗikhông?

Tiếngbàntánngạcnhiênvanglênkhắpphòng.Tấtcảđềuquaylại.Cólẽngàytậnthếđãđếngầnnếucónhữngkẻvôđạođếnvậy.Khôngnghe!

– Yđánhvợvàsaytrênđường!–Mishpitiacucnóithêm.

– Khủngkhiếpquá,khủngkhiếpquá!–Tiếng la lốiphảnđốicủacácthầyTưtếvanglên.–Cácôngnghĩxem,điềunàycóthểdẫnđếncáigì?

– Trừngphạt!Trừngphạt!

– Phảitrừngphạtymộtcáchxứngđángngaylậptức.

Tumeh-Sahingnóngnảynói.

– Đólàđiềutôimuốnhỏiông,vịtusĩthôngtháicủaThầnTâmđất.–Anaib-Ungirnói.–Ôngsẽgiáodụckẻvôđạochứ?

Tumeh-Sahing mừng rỡ đồng ý và hứa sẽ tiến hành buổi lễ

trongnhữngngàytới.Ôngrấthàilòng.MộtlầnnữamọingườilạikhâmphụcsựsángsuốtcủathầyThượngtế.

Hộinghịkếtthúc,tấtcảchuẩnbịchiatay.Bỗnggiọngthanvãncủathầyquảnlịchvanglên:

– Ô,Anaib-Ungir,khinàochúngtasẽthảoluậnlịchmớimàtôiđãđềnghị?

Ah-Mashquayvềphíaquốcvương:

– Thưa ngài! Không thể sống trong những năm tháng thiếuhoànhảonày.Ngàinghĩxem,cứmỗi104nămthìsẽlặplại…

Đức vua hờ hững đưamắt nhìn thầy Tư tế và không trả lời.Anaib-Ungirvộivàngcanthiệp:

– Tôihứavớiông,Ah-Mashthôngtháià,lầnhọpsauchúngtasẽbàncụthểlịchmớicủaông.Đềtàinàyquálớn,khôngthểvộiđược.Ôngviếtcáccáchtínhra…

ThầyquảnlịchngoanngoãnvânglờingàiThượngtế.Ôngquaylại,lưngcònghơn,bướcracửa.NhưngBelengHishđuổikịpông.

– Ôngnghĩ sao,Ah-Mash thông thái,kếthợpvòng thiêngvớichukỳlớn?–Beleng-Hishhỏi.–Tôirấtquantâmđếnđiềunày.Ôngcóthểgiảithíchngắngọnchotôihiểu…

– Ýtưởngchínhcủatôinhưsau,–thầyTưtếgiàmừngrỡnói.–Bảnchấtcủathờigiankhôngphảivòngtròn,khôngphảichukỳnhưchúngtatưởng.Nóicáchkhác,thờigiankhôngphảivòngtrònkhépkínmàlàmộtdảivôcực,kéodàitừquákhứđếntươnglaivôcùng…

– Ý tưởng vô cùng sâu sắc, – Beleng-Hish trang trọng nói, –mặcdùvẻmặtcủaôngchothấylàôngkhônghiểugìhết.

ThầyquảnlịchvuimừngnắmchặttaythầyTưtếđềnthờMặtTrời,vừađivừanhiệttìnhgiảithíchđiềugìđó.Đôibạnkỳlạbướcra,Anaib-Ungirnhìntheokhôngrờimắt.

ChươngV

CUỘCDẠOCHƠIVỚITHẦY

Sao-Lorenso.Mexico.

Đátường,nhữngbứctượngcâmbằngngọcbíchlặnglẽtrênquảngtrường.

•R.ObregonMorales.“Sựtĩnhlặnglừnglẫy.”

Dèdặtvàmiễncưỡng,Tug-Ansengbướcđếnnhàthầydạycủamình. Trước kia chàng đã đến đây nhiều lần, nhưng giờ đây,ngượngnghịu với danhhiệumới và cuộcnói chuyện, chàng cảmthấyrấtlúngtúng.

Nam-Suc, congái củaAh-Shooch,đón chàng trai ở cạnhnhà,nàng e thẹn chúcmừng thành công của chàng. Đã từ lâu Tug-Ansengthíchcôgáimảnhmainày.NàngdũngcảmđảmđangviệcnhàkhiAh-Shoochtrở thànhgóavợ.Những lầntrướcđếnthămthầy,chàngkhôngbaogiờnóichuyệnlâuvớinàng.Cólẽdodanhhiệu thợ cảmới được nhận vô tình tác động đến chàng, hoặc doniềmvuisángrựctrongmắtcủaNam-Sucthúcđẩy,lầnnàycâuchuyệncủađôinamnữkéodài.Tug-Ansengchưanóichuyệnvớiaicởimởnhưvậy,ngaycảvớimẹvàemtrai.Chàngkểchocôgáinghe những ngày đầu thất vọng và thiếu tin tưởng của chàng ởtrong rừng, kể về niềm vui và sự rạo rực của linh cảm bất ngờ.Những tiếng thở phào và reo vui thông cảm củaNam-Suc độngviênchàng.Họsaymênóichuyệnđếnmức,khigiọngnóicủaAh-Shoochtừtrongnhàvọngrahỏinàngnóichuyệnvớiai,họmớisực

nhớviệcphải làm.Chàng trai lúng túngvội chia tayvới congáicủathầyvàbướcvàonhà.

Tuy nhiên Ah-Shooch không tỏ ra bực bội. Ông âu yếm chàoTug-Anseng, mời chàng ngồi xuống chiếu. Sau vài lời thăm hỏibìnhthường,ôngtrangtrọngvànghiêmtúcnói:

– Mỗinghệnhânkhông thểkhông cógiớihạn trong sáng tạocủamình,nếukhôngchàngtasẽkhôngđạtđượcgìhết.Nhàđiêukhắctrẻcàngsớmnhậnthứcđượcnăngkhiếuthựctếcủamìnhthìcàng tốt, công việc của chàng ta càng đạt được kết quả. Tug-Ansengà,trướcmắtconlàconđườngrộng,giờđâyconphảichọnđihướngnào!Côngviệccủachúngtacóthểsuốtđờiphảigọtcắtđá nefrit, obxidian, serpentin, ametis, chansedon và các loại đátuyệtdiệukhác.Từcácloạivậtliệunàycóthểlàmratượngcácvịthần, côngcụmầunhiệmcủacác thầyTưtếvàcác loạibùa.Tađặcbiệtsaymêcôngviệcnày.Lầnthửtháchvừaquachothấyconcókhảnăng làmcôngviệcnày.Nhưng còn cónhữngviệckhác…Nhiềunghệnhânsaymênhữngtácphẩmquimôlớn:biatượng,bànthờ…

– Thầyơi,–Tug-Ansengsốtsắngthốtra,–từlâuconđãnghĩđếnđiềunày!Khôngphảingẫunhiênmàconđãbốirốikhiđượcgiaocôngviệctrangtríchiếcrìu…

– Từtừnào,Tug-Anseng.–Ah-Shoochcắtlờichàng.-Đừngvộitrả lời.Trướchếthãyxemvài tácphẩmđánefrit của ta, sauđóchúngtađidạoxemcácđền.Lúcđóconsẽtrảlờicâuhỏicủata.Đượcchứ?

Cổhọngkhôlạivìhồihộp,chàngtraichỉbiếtgậtđầu.

– Tuyệtlắm!–Ah-Shoochnói.–Chúngtasẽlàmnhưvậy.

Trướchếthãyxemcáinày!

Ônglấyrabavậtnhỏtừchiếcgiỏđểbêncạnhvàbàyratrước

mặt chàng trai. Tug-Ansengngắm chúng rất lâu, không dám sờvàochúng.Cuốicùngchàngcẩnthậncầmmộtbứctượngnhỏbằnglòngbàntay–đólàbứctượngKjaahol-Bolai.Nétmặtcủavịthầnđồngkhôngbìnhthường:khôngcóđặc tínhthốngnhấtvà tượngtrưngcủathần.Ngượclại,tấtcảđềunóilêntínhcáchgiảndịcủaconngườitrầntục.Mộtđứabéchântaymũmmĩm,đichưavữngtrênmặtđất,đangbướcvềphíamẹ.Đôitaynhỏcủanóvươnratrước,tìmsựbìnhyênvàbảovệtrongvòngtaytincậycủangườimẹ,nhữnggiọtnướcmắtlănxuốngtừđôimắtmởto,miệnghéranhưđangtráchmóc.Cảmxúccủatâmhồnbénhỏ,đượcmôtảhếtsứcsinhđộng,làmrungđộngnhàtạctượngtrẻ.Ngắmbứctượng,Tug-Ansengngạcnhiênvì tínhsáng tạo táobạocủaAh-Shooch.Thầmsosánhbứctượngvới tácphẩmcủamình,chàngtraicảmnhậnrằngcònlâuchàngmớiđạtđượcsựhoànhảonghệthuậtnhưthếnày.

CảmgiácnàycòntănglêngấpbộikhiTug-Ansengcẩnthậnđặtbức tượng Kjaahol-Bolai quamột bên và cầm lên vật thứ hai –chiếcrìu.Trênrìukhắcvàihìnhtượngcótínhchấttượngtrưng:ởđâybắpngôđượccáchđiệuhóa,nởrababônghoavàchiếcgiáotrận, đôi tay bắt chéo và bamũi đá obxidiannhọn, có cảnhữngbiểu tượng khác phức tạp hơn… Việc chạm khắc được thực hiệnmộtcáchmỹmãn.Sựphânbốcácdấuhiệulàmộtsựhoànhảo.

Ah-Shoochquansátsựphảnứngtrênkhuônmặtcủahọctrò.Ôngnóinhỏ:

– Chiếc rìu này ta được đức vua đặt làm, cầu chúc cho danhngài sángmãi!Trênđómô tảnhững sựkiện của triềuđình.Tavẫnkhônghiểuhếtnhữngviệcởđây,ýnghĩacủacácdấuhiệunàychỉđượchiểulàsựdângtế.ThầyThượngtếvẽnhữngbiểutượngnàytrêngiấy,tachỉtậphợplạivàđưalênđá.

Xemcànglâuchiếcrìucủaquốcvương,Tug-Ansengcàngthấy

rõ là chàng được sinh ra không phải để làm thợ điêu khắc đánefrit.

Đểanủimình,Tug-Ansengcầmvậtcuốicùnglên.Đólàchiếcthuyền nhỏ đáy bằng được tạc bằng đá nefrit.Mạn thuyềnmàuxanhtrongsuốtvôtìnhgợilạidòngnướcmàthuyềntrôitrênđó;cònnhữngvết trắngnhạt ởhai đầuđá,hìnhnhưdonghệnhânkhảmlên,chứkhôngphảitựnhiên,đểphânbiệtmũivàlái,đượctrangtríbằngnhữngnétchạmkhắctinhtế.Nhữngđườngnétmôtảgươngmặtcủabàchúathủyvớinhữngnétkhắcgóccạnhđặctrưng trên trán.Mới nhìn, toàn bộ chiếc thuyền có vẻ đơn giản,nhưngthựcrađólàmộtkiệttáctừchủýđếncáchthựchiện.

KhiTug-Ansengvôý thởhắt ra,đặt chiếc thuyềnxuống,Ah-Shoochrấthàilòng.Ôngnói:

– Vật thứ nhất – tượng thần đồng – ta làm chomình.Nhiềunămtaphảitừchốitấtcảđểkiếmđượctảngđánefritlớnvàhoànhảonhưthếnày.Takhôngnhườngnóchoaihết,ngaycảAnaib-Ungirđángkính, có lầnngàivô tìnhthấybức tượngvàhứahẹnchotaphầnthưởnglớnkhôngtưởngđược.Tamuốnrằngtácphẩmnàyđượcgiữlạitronggiađìnhngaycảsaukhitamất,nósẽlàkỷniệmcủata.Thậtra,–nóiđếnđâykhuônmặtcủaAh-Shoochtốilại,– takhôngbiếtaisẽ làchồngcủacongái ta.Vì tiền,mộtsốngườisẵnsànglàmtấtcả…

Sauđó,dườngnhưđểthayđổiđềtàicủacâuchuyệnđãđể lộmốiquantâmthườngxuyênvàsâusắccủamình,Ah-Shoochcầmlấychiếcrìuvàtiếptục:

– Vậynàythìconđãbiết.Tacốgiữnóthêmíthômđểchoconthấy. Con thuyền do các thầy Tư tế đặt cho điện thờ trên đảoUsokitoc-Peteng,mấyngàynữatasẽgửinóđi…

Nhà điêu khắc già im lặng nhìn Tug-Anseng nhưmời chàng

nói.Khónhọcliếmđôimôikhôvìhồihộp,chàngtraiấpúng:

– Thưathầy,giờđâyconmớihiểutàinăngvĩđạicủathầyvàcontựthấybấttàinhưthếnào.Khôngbaogiờconcóthểđạtđượcđếnđỉnhcaonày,dùcốgắngmấyđinữa.Conkhôngthểnàohiểuđượcđánefritnhưthầy!

– Đừngvội,Tug-Anseng.Khôngmộtai,kểcảcon,cóthểnóilàsẽđạtđượccáigìvàocuốiđờimình.Takhônggọiconđếnđểxemnhữngtácphẩmcủangườikhácrồimấttinhthần.Ngượclại,hômnayconcầnlựachọnconđườngthựcsựchomình.Vìvậy,conhãyvững tin. Giờ đây chúng ta đến khu đất thờ. Ở đó con sẽ thấynhữngtácphẩmnghệthuậtcaothượngthậtsựcủachúngta!

Ah-Shooch cẩn thận xếp những bức tượng vào giỏ lót bông,đứng lên và ra hiệumời chàng trai đi theomình.Nam-Suc quìcạnh bếp lò, nàng đang bận việc. Thấy TugAnseng đi cạnh cha,mặt cô gái đỏ lên. Khi Ah-Shooch nói là sẽ đi, Nam-Suc luốngcuốngbảolànàngđãchuẩnbịmờichavàkháchănbánhngômớinướng.

– Đểlầnkhác,con.–Ah-Shoochnói,vàkhinhìnthấynỗithấtvọnghiện trênkhuônmặtcongái, ông lạinói:–Chahyvọng làTug-Ansengsẽcònnhiềulầnđếnthămchúngta!

BốirốikhôngkémgìNam-Suc,chàngtrai lúngbúnglà“cũnghyvọngnhưvậy”.Tug-Ansengnhìncôgáiđãquaylưnglạivàvộivãbướctheothầy.

Khuthánhđịa,mộtcánhđồngmênhmônggầnnhữngđềnthờchính, nằm trên cao nguyên. Lão nghệ nhân và chàng trai đếnchân dốc, họ bắt đầu leo lên. Ah-Shooch thở hổn hển, dừng lại.Ônglấyhơi,nóivớiTug-Anseng:

– Laođộnglàđiềuquantrọngnhấttrongcuộcsốngcủachúngta. Con nên luôn nhớ: lao động phải liên tục. Hãy làm việc của

mìnhhàngngày,dùkhôngnhiều,nhưngnhấtđịnhphảilàmhàngngày!Tađãthấynhữngnghệnhântuyệtdiệu,nhưnghọỷlạitàinăngcủamình,khônglàmviệccảthángtrời,sauđólạimuốnthựchiệnýtưởngcủamìnhtrongvòngvàingày.Lúcđóthìsao?Mặcdùnỗlựchếtsức,nhưngtácphẩmcủahọluônthuatượngcủanhữngngườikémtàinănghơnnhưngluônmiệtmàilaođộng!Hơnnữa,–ônggiậmchânxuốngđất,– tấmgươngnày sẽnói với connhiềuhơnlờicủata!

– Sao ở đây lại có núi? – Tug-Anseng ngạc nhiên. – Nó liênquangìđếnnghệthuậttạctượng?

– Conkhôngbiếtlịchsửcủabìnhsơnnguyênnàyà?

Ngườihọctròlắcđầu.

– Conngheđây.Ngàyxưatạinơiđâylàđồnglầymênhmông.Tổtiêncủachúngtabắtđầumangđấtđến.HàngngàymỗingườiOlmec đem đến đây hai giỏ đất vào buổi sáng và chiều. Caonguyênmênhmôngxuấthiện.Đólàkếtquảcủalaođộngliêntụcvàkiêntrìvôbờbến!

Tug-Anseng nhìn quanh. Chàng không thể tưởng tượng đượcrằngkhốilượngcôngviệckhổnglồnhưthếnàylạidobàntayconngười làmnên.Chàng luôn cho rằng, caonguyên là sự sáng tạocủathầnĐấthùngmạnh.

– Xâydựngngọnnúinàyđểlàmgìhảthầy?–Cuốicùngchàngtrairụtrèhỏi.

– Thứ nhất, tổ tiên của chúng ta từmiền núi đến vùng bìnhnguyên này. Họ muốn thấy trước mắt mình hình ảnh của quêhương xa xăm. Thứ nhì, con còn quá trẻ và trong đờimình conchưabaogiờ thấyđạihồngthủy.Khi thần linhnổigiận,họtrútnướcxuốngmặtđấtcủachúngta.Lúcđó,ngoàingọnnúinày,tấtcảđềubịngập.Chỉởđâymớicóthểthoátlụtđược.Nhưngtađi

thôi,muộnrồi!

Sau khoảngmười phút leo dốc, Ah-Shooch và TugAnseng lênđếnđỉnhcaonguyên.Mặttrờiđãhạthấpxuốngđườngchântrời.Vùngthánhđịahoàntoàntrốngtrải,khôngcócâylớn,chỉcólớpcỏthấp,dàychephủ.Đâyđónhữngbứctượngkhổnglồđứnghoàntoànmấttrậttự.

Nắngxiênkhoaivẫncònchiếusángcaonguyên.

Haithầytròbướcđếnbứctượngđầutiên–mộtbànthờlớnđượcđụctừtảngđábazankhổnglồ.Hốcđáởmặttrướcbànthờtrônggiốngmiệngconbáođanghára.Từcáimiệngđónhôramộtbứctượnghoànhtráng.“Ngườibantặngcuộcsốngvàsựtồntại”ynhưbướcratừlòngđất.Ngàiẵmmộtđứatrẻđangngủyênlànhtrênđôitayvươndài.Gươngmặtcủathầnbìnhthảnvàđầythiệncảm.Khuônmặtcủathầnnhưnóivớinhữngngườiđangbướcđến:“Giờthìcácngươi,concủata,sẽsốngkhôngphảiloâu.Đâylàmónquàquítatặngchocácngươi–hạtngôthần.Khókhănvànguyhiểmlắmtamớiđoạtđượcnótừlòngđất!”.Haibênbànthờchạmnổihình các thầy Tư tế sùng kính ngắm phépmầu đang được thựchiệntrướcmắthọ.

HồihộplạingựtrịTug-Anseng.Nghệnhântạonênditíchnàyđãbỏrabiếtbaocôngsứcvĩđại!Chànghiểurằngnguyhiểmcủaviệctínhtoánkhôngđúng.Chàngnhớlạicảmgiácmàmìnhđãsợkhicầmchiếcrìu,đãphảichútâmtrêntừngnétchạm.Chỉcầnsaimộtđiểmthì toànbộtượngđásẽhỏng,khôngthểnàosửađược.Lỗinàyrấtdễphạm:chỉcầnvàinhátđụckhôngđúng!Chàngtrainhớ lại, biết baonhiêu conngười phảinỗ lực phi thườngđểđưatảngđá từmỏđếnđây.MỏđánằmcáchxaNivannaa-Tracbolaitrênsườnnúilửađãtắt.Phảiđưađátừsườnnúixuốngsông,đặtlênmộtchiếcbèchắcchắn.Sauđókéođángượcdòngsôngvềkinhthành. Không! Không có một mẩu đá nefrit nào có thể so sánh

đượcvớigiá trị củakhốiđánày!BấtgiácTug-Ansengthấy lúngtúng.Chàngcảmthầychínhcôngviệcchinhphụckhốiđákhổnglồbướngbỉnh,buộcnóphảitheoýchícủangườisángtạo,hấpdẫnchànghơnsựkiềudiễmvàtỉmỉchínhxáctrongcáctácphẩmcủaAhShooch.Sovớiđánefrit,mọicáiởđâyđềuthô,nhưngđồsộvàhoànhtráng.Ởđây,nghệnhânchiếnđấuvớikhốiđábấtđộng,nỗlựcchiếnthắngnóchứkhôngsửdụngtínhchấtbiếnđổinhưnướccủađánefrit.

Tug-Anseng đi quanh bàn thờ vài lần, xem xét bức tượng từnhiềuvị trí.Chàng luônphảikiềmtiếngkêuthánphụcbấtgiácmuốnbayrakhỏimiệngcủamình.Tácphẩmmớituyệtlàmsao!Vànghệnhântàibabiếtchừngnào!Ôngtatìmđượcnhữngcáchgiảiquyếtgiảndịvàhiệuquảtuyệtvời!Giámàđượclàmhọctròcủaôngấy!

Ah-Shoochchămchútheodõichàngtrai,ôngnhỏnhẹhỏichàngcóthíchbứctượngnàykhông.

– Vâng,–nhàtạctượngtrẻnhiệttìnhtrảlời.–Conrấtthích.Aiđãtạoracáibànthờnàyhảthầy?

– Tugrutah,ôngấymấtcáchđâyvàinăm.Chúngtađitiếp,cònnhiềubứctượngđểconkhâmphục!

Hai thầy trò đi quamột đầm cạn.Vô số cóc đangnhảy trongđầm.Trả lời cho sự ngạc nhiên củaTug-Anseng, lão nghệ nhânnói:

– ĐâylàthứcănthiêngcủacácthầyTưtế.Đólàbímật!

VậtthứhaimàAh-Shoochđưahọctròđếnxemkhônggợichochàngtraicảmgiácđặcbiệtnào,mànếucó,thìchỉlàsựthờơ.Đólàbứctượnglớncủaquốcvương.Ôngngồixếpbằngtrênđồicaovàlơđãngnhìnquađầuhọvềphíaxa.Haitayôngbuôngtrêngối,cầmvươngtrượngngắnthểhiệnquyềnlựcvôbiêncủamình.Mặc

dùbứctượngđứcvuangồicótínhnghệthuậtcao,đườngnétsắcsảo,nhưngbứctượnghoànhtrángnàykhônggợichoTug-Ansengmộtrungđộngnào.

Ah-Shooch không hỏi nhà điêu khắc trẻ một lời nào và đưachàngđitiếp.Họđiquamộthồnướcnhỏ,quanhhồlausậymọcumtùm.Chàngtraithấybaditíchnằmgầnnhưcạnhnhau.

Từtrướcđếngiờchàngchưanhìnthấyvậtgìnhưvậy.Babứctượngđầungườikhổnglồ,độimũchơibóng,đứngtrầmmặctrênnềnđấtđỏlợt.Bachiếcđầuthanhniên,hìnhnhưnhữngchiếcđầunàylàcủabangườikhổnglồđangyênnghỉđâuđótronglòngđất,họnhôđầulênđểquansát.Cácchàngtraimỉmcười,nétmặtcủahọbìnhthản,nhânhậu.

– Cáigìthếnày?–Tug-Ansengbấtgiácthìthầm,chàngbịsựquyếnrũkỳlạcủacácbứctượnglàmsaymê,–cáigìthếnàyhảthầy?

Ah-Shoochcũngchìmvàosuytư,ôngchậmrãitrảlời:

– Trướchếtconcầnxemchúngđã.Nênbiếtrằngmỗibứctượngcáchnhau13năm.Bứcthứnhất–gầnđâynhất–doôngtrưởngquảnđiêukhắc làm cáchđây10năm.Tấtnhiên là về việc thựchiện,chỉviệcthựchiệnthôichứkhôngphảiýtưởng.Ôngtacũngđượccácnghệnhânkhácgiúpđỡ.Nhữngcôngtrìnhnàythườnglàphảilàmgấp!

Tug-Anseng bắt đầu xem xét bức tượng cũ nhất ở bên trái.Chàngnhanhchóngtínhralànóđượclàmcáchđây36năm,trướckhi chàng rađời rất lâu.Đimộtvòngquanh tượng,Tug-Ansengnhậnthấylàmặtsaucủatượnghầunhưkhôngđượcgọtđẽo:mépdướicủachiếcmũđượcđánhdấubằngvàirãnhsâuvànhữnglọntóclộraởphíadưới.Nghĩalàtượngđàichỉđểxemtừphíatrước.Tai và con ngươi củamắt được tạo theo truyền thống cũ, chúng

khônglàmchàngvừalòng,bởivìcácthầycủachàngđãdạychàngtheonhữngthànhtựumới.Vềmặtnày,chiếcđầugiữacókháhơn.Nhưng vài đườngnét không tựnhiên, kiểu tạo khác thường củachiếcđầuchothấytượngđàiđượclàmcáchđâyhơn20năm.

ChiếcđầudoAh-Shacanthựchiệnlàmchàngkinhngạchơntấtcả.Tug-Ansengcócảmgiácbiếtchàngtrainày,đãgặpchàngtatrong thànhphố.Chiếcmũi bự, ngắn, cánhmũi rộng, cáimiệngđầy sứcmạnh với đôimôimím chặt, chiếc cằm cương nghị, cặpchânhìnhbánnguyệtđềuđặn,đôimắtmởto–tấtcảnhữngđiềunàytạonênvẻsinhđộng,độcđáo.Ngaycảtrongcácchitiếttrangtrí của chiếcmũ cũng nói lên óc thẩmmỹ hoàn hảo và nghiêmkhắccủanhàtạctượng.

Tug-AnsengnóivớiAh-Shooch:

– Conthíchnhấtchiếcđầudothầytrưởngquảnđiêukhắclàm,–chàngthậtthàcôngnhận,–mặcdùhaichiếcđầukiacũnglàtácphẩmcủanhữngnghệnhânxuấtsắc.Nhưngthầyơi!Tạisaotấtcảchỉcómộtýtưởngkỳlạ:chỉmôtảđầukhôngcóthân,màlạitolớnkhácthườngnhưvậy?

– ChẳnglẽconchưabaogiờnghevềLem-Hoolom?

Ah-Shoochhỏilại.

– Chưabaogiờ!

Nhàđiêukhắcgiàbỗngnhìnquanh,mặcdù chungquanhhọkhôngcóai,ôngbắtđầukểbằnggiọngnhỏlại:

– Đâylàcánhđồngthiêng.Tấtcảtượngđàiởđâyđềudângtếcho các vị thần hoặc cho những hiện thân của họ trênmặt đất.Đồng thiêng có ý nghĩa huyền bí sâu sắc. Những chiếc đầu nàycũng vậy.Chúng được thể hiện qua cách các chàng trai đã đượcnhậphồnthầnIshim– thầnlươngthựctrẻtuổi linhthiêng.Conngườisẽkhôngtồntạiđượcnếuthiếulươngthực.Concònquátrẻ

vàkhôngnhớđượcngàylễkỷniệmvịthầnnàylầntrước,ngàylễmàmườibanămmớicómộtlần.CácthầyTưtế,vângtheoýthần,sẽchọnmộtchàngtraihoànhảodựatheonhữngdấuhiệuhuyềnbímà chỉ họmới biết. Suốt năm chàng trai sẽ là vị thần Ishimsống. Trong suốtmười hai tháng người ta dựng hình tượng củachàngtrai,hìnhtượngđócóphépmầuđảmbảochochúngtađượcmùatrongmườibanămtiếptheo.Đâylàngàylễlongtrọngvàvĩđại.Conđợikhônglâuđâu,chỉhainămnữathôi,consẽthấytấtcả những nghi lễ bằng chính mắt mình, bởi vì giờ đây con đãtrưởng thành và là thành viên đủ quyền hạn của cộng đồng.Nhưngvẫnchưahết.Mườibanăm–đólàmộtphầntưcủavòngthiêngnămmươihainăm.Khivòngnàykếtthúcthìcácnămsẽđượctínhlạitừđầu.NếucácthầyTưtếchobiếtlàsựchuyểntiếpquavòngmớiđượckếtthúcthuậnlợi(cuốimỗivòngcóthểlàngàytậnthếvàtấtcảmọisinhvậtsẽchết)thìtấtcảsẽđượcthayđổi:quầnáo,dụngcụgiađình,cácngôiđềnđượcsơnlại,nhữnghìnhtượngcũthểhiệnhồncủaIshimsẽbịpháhủy.Nếutrờiđấtchophép, con sẽ sốngđến cácngàyvĩđạiđó,nó sẽđến sau15nămnữa!

Ah-Shoochimbặt,lấylạihơivìđãnóidài.Tug-Ansengbịxúcđộng:nhiềuđiềuquáquantrọngmàchàngkhôngbiết…Sớmmấtchalànhưvậy!

– Nhưngtạisaochỉthểhiệncóchiếcđầucủathần?–Cuốicùngchànghỏi.–Điềunàycóẩnýgì?

– Rấtquantrọng,–ngườithầytrảlời.–Cáiđầu–đólàtượngtrưng,mẫumựcthiêng liêngcủathựcphẩmquíbáu,tấtcảmùamàngtươnglaisẽsinhsôinảynởtừđó.Cònthânthểlàcáikhôngđángkể,nóchẳngkhácgìmộtcùingôchỉđểgiữhạtngô!

– Tạisaolạiđộimũhảthầy?–Chàngtrailạihỏi.

– Điềunàytựconsẽhiểukhichứngkiếncảnhhànhlễ!

TrêncánhđồngxuấthiệnbathầyTưtế,họkhiêngnhữngchiếclưhươngđangbốckhói.Nhìn thấyhọ,nhàđiêukhắcgiàvội vãnói:

– Đithôi,Tug-Anseng,–ôngnói,–mặcdùchúngtađượcthầyThượngtếchophépđếnđây,nhưngdùsaochúngtacũngkhôngđượccảntrởcôngviệccủanhữngngườiphụngsựthầnthánh!Conđãlớnđủđểquyếtđịnh:việcnàolôicuốnconhơn,tạcnhữngbứctượngđồsộhaynhữngbứctượngnhỏ!Giờđâytađợicâutrảlời!

– Thầy tha lỗi cho con, – Tug-Anseng trả lời ngay lập tức, –nhữngbứctượngnày,–chàngchỉnhữngchiếcđầukhổnglồ,–đãquyếtđịnhsốphậncủacon.Conmuốnđượctạcbứctượngđồsộ.Conxinthầythalỗichoconvìquyếtđịnhnày.

Ah-Shooch có thái độ bình thản đối với quyết định của Tug-Anseng.Chàngtraivôcùngngạcnhiên.

– Tađãcảmgiácđiềunàytừlâu,–ôngnói,–vàđãđềnghịAh-Shacannhậnconlàmtrợlý.Conlàmộthọctròtốt.Tacònmongconsẽtỏralàmộtthợcảtốthơnnữa.

Tug-Anseng cảm động cảm ơn Ah-Shooch, nhưng người thầykhôngquantâmvàbướcnhanhxuốngdốc.

Trênđườngvềthầyvàtròhoàntoànimlặng.Chỉtrướckhichiataytạingãbađường,Ah-Shoochnói,mắtkhôngnhìnchàngtrai:

– Conđãlàthợcả,theotụclệcổtruyền,đãđếnlúcconmangbócủiđếnmộtnhànàođó.Conđãmangchưa?

Tug-Anseng đỏ bừngmặt. Theo phong tục, khi muốn cưới côgái,chàngtraiphảimangbócủiđếnnhàchamẹvợtươnglai,sauđóchamẹhaibênsẽgiảiquyếtvấnđềnày.

NhưngTug-Ansengkhôngcócha.

– Thưathầy,convẫnchưanghĩđếnđiềunày,–chàngtraitrảlờiấpúng.

– Này,nếuconvừalòngai,tarấtvuiđượcthaychacontronglễcưới.–Ah-Shoochhứa.

Khinghenhữnglờinày,trongýthứccủachàngtraibừngsánglênkhuônmặtđángyêucủaNam-Suc.TugAnsengrunlên.

– Concảmơnthầy,–chàngvuisướngnói,–concảmơnthầyvìtấtcả!

– Conhãynhớrằng,bấtcứngườinàotrongthànhphốchúngtacũngrấtvuisướngđượcgọiconlàrể,–Ah-Shoochâuyếmnói.–Vàhãynhận lờikhuyêncuối cùngcủa ta:hãy lấyvợnhanh lên.Còn sáng sớmmai con đếnnhà thầyAhShacan xin được ông ấygiúpđỡ!

Khôngthèmnghethêmnhữnglờicảmơnlúngtúngcủachàngtrai,Ah-Shoochđivềphíanhàmình.Tug-Ansengđứnghồilâuởngãbađườngtrongnỗisuytưsâulắng.

Hồi sinh sau cáinóngbanngày, cỏbốcmùi tươimát.Dơi lênđườngănđêm,đâyđóvọnglạitiếngkêuchítchít.

Đườngmònmờmờtrongánhrựcrỡcủasaođêm.

Chàngtraikhôngngủsuốtđêm.SánghômsauTugAnsengbànvới mẹ và đeo bó củi đến nhà của Ah-Shooch. Những người điđườngthấybócủihỏicưới,họthôngcảmmỉmcườivớichàngtrai.ĐợichoNam-Sucrakhỏinhà,Tug-Ansengtrangtrọngđặtbócủicạnhbếplò.Côgáireo lênkhekhẽ,mặtvàcổnàngửngđỏ.Lấytay chemặt,Nam-Suc laovộivàonhà.Bừngsángnụcườihạnhphúc,Tug-Anseng quay ra, đi nhanhđếnnhà thầy trưởng quảnđiêukhắc.

ChươngVI

CUỘCGẶPGỠ

Sao-Lorenso.Mexico.

Emrơivàotráitimanhsaolâuquá!

•R.ObregonMorales.Nhữngdòngcủahuyềnthoạicổ.

Đám cưới của Tug-Anseng và Nam-Suc diễn ra rất vui. Ah-Shoochvuimừngnhậnlờicầuhôncủachàngđiêukhắctrẻ.Khônggiấunổisựphấnkhởi,Osh-Trokhóc lênvìvuisướng,bànhớlạiđámcướingàyxưacủamình.Khuônmặtcủacôdâu,chúrểngờisáng.

Trongđámcướicủaanhtrai,lầnđầutiênShangthấyTiang–bạngáicủaNam-Suc.TừngàyđóShangbắtđầumơướcđượcgặpTiang,chàngluônmơthấyđôimắttohoangdãcủanàng.

NgàythángcủachàngnôngdânShangcũngnhưcủaTiang,côgáibịcuộcđờibắtbuộctrởthànhchủcủangôinhàmồcôi,ngậpđầycôngviệc.Thờigian trôiqua, chođếnkhi chàng trai tìnhcờgặplạicôgái.

LàngTahcum-Tracang củaTiangvàHoctung củaShangnằmkề nhau. Nhưng giữa chúng là những cánh rừng nhỏ và nhữngcánhđồngđãgieohạt.MộtlầngiàlàngHoctungcửShangmangmộtbình lớnmậtong tươiđếncho thầyTưtếgiàTrachilở làngbên. Tin rằng thầy Tư tế đang đợi, chàng trai miễn cưỡng lênđường.Quáđỗikinhngạc,khiđếnTahcum-Tracangvàsaukhihỏithăm đường đến được nhà của Trachil, chàng thấy Tiang đứng

cạnhđó.

Côgáitrấntĩnhtrước,nànglậptứcnhậnraShang,nhưnglàmnhưkhôngbiết.

– Chàngcầngìởđây?

– ĐâylànhàcủathầyTưtế,tôicầngặpôngtacóchútviệc!

– Vâng,đúnglànhàcủathầyTưtế,nhưngôngấyđangởđiệnthờ.Chàngcầngì?

– ĐâylàbìnhmậtongmàtrưởnglàngHoctunggửichothầyTưtế.–ChàngtraiđưabìnhchoTiang.

– Đểởđây!–Nàngralệnhvànóitiếpbằnggiọngnhẹnhàng.–Có lẽ chàngđãmệt,đường từHoctungđếnđâykhônggần.Ngồinghỉchútđi!

Mừngrỡ,Shangvộivàngngồixuốngcạnhlốivào.Ýnghĩphảivềsớmthôithúcchàng,nhưngchàngvẫnchưakịplàmquenvớicôgáimàchàngưathích.

– NànglàcongáicủathầyTưtế?–Shanghỏi.Tianglàmnhưnhậnrachàngtrai.

– Emgặpchàngởđâurồiđó,–côgáitrầmngâmnói,–nhưngkhôngthểnàonhớđược.

– Nàng làbạncủacôdâutrong lễcướicủaanhTugAnseng.–Shangnhắcnàng.–Tôinhậnranàngngay!

– Vâng,vâng.Giờthìemnhớrồi!

– Tug-Ansengrấthạnhphúc!–Shangnói.

– Nam-Sucrấthạnhphúc!–Côgáibáclại.–Bởivìchịấyđãyêuanhcủachàngtừlâu!

– Vậysao?–Chàngtraichânthànhngạcnhiên.–Ôngtrờisắpđặtmớiđẹplàmsao!

– LàmsaomàTug-Ansengtrởthànhthợđiêukhắcđược?–Các

chànglànôngdânmà,chàngấycũngphảinhưchàngchứ?

Shangkhôngnhậnthấyrằngcôgáivôtìnhđãđểýđếnmình.Chànglắcđầuvàchậmrãitrảlời:

– Đâylàcâuchuyệnkỳlạ!Khichúngtôicònnhỏ,TugAnsenglúcnàocũngnặnđồchơibằngđấtsét.MộtlầnthầyThượngtếgặpchúngtôiđangchơi,ngàitiênđoánrằngtươnglairựcrỡđangchờchúng tôi, rằngTug-Ansengsẽ trở thành thợđiêukhắc.Chamẹchúngtôirấtmừngvìnhữnglờinày.MườinămsaungàichothợcảAh-Shoochđếnnhàtôi,xemnhữngđồchơicủaTug-Ansengvànhậnanhấylàmhọctrò.Tug-Ansengtrởthànhthợđiêukhắcnhưvậyđó.Giờđâyanhấylàthợcảvàlàconrểcủanghệnhân.ChínhthầytrưởngquảnđiêukhắcAh-Shacanđãchọnriênganhấy.Đâylà vinh dự vĩ đại đối với con trai củamột người nông dân bìnhthường.

– Còn tương lai của chàng? – Cô gái bỗng nhiên hỏi. Sau đó,hiểurằngcâuhỏinàycóthểlàmShangbuồn,Tianghơibốirối.

Chàngtraikhôngnhậnrađiềunày.ChàngvẫnnhìnTiangvớicặpmắtvuisướng.Shangnói:

– HạnhphúccủaanhTug-Ansengđủcảchotôi.Tôihạnhphúcvìđiềunày.

– Chàngcótráitimnhânhậu,Shangà.Vìvậy,chàngsẽđượcyêumến.–CôgáitintưởngđặttaylênvaiShang.–CũngnhưmọingườiđềuyêumếnTrachil.Ôngấygiànhưngrấttốt.Emgiúpônglàmviệcnhà,bởivìônghoàntoàncôđơn.EmtênlàTiangvàsốngởcạnhđâyvớiôngchúMaash.

Shanghiểucâucuốilàdấuhiệuchiatay,chàngđứngdậy,lúngtúngnói:

– Tôivề…Nhưngtôi…muốnđượcgặplạinàng.Cóđượckhông?

ĐôimắtTiangbỗngsánglonglanh,chàngtraibấtgiáchồihộp.

– Chàng chưa gặp được Trachil, vì vậy ngàymai chàng phảiđếnđây.–Côgáidịudàngnói.–CólẽthầyTưtếmuốncảmơngiàlàngcủachàng.Cóthểsángmaiemsẽởđây.

Emthườngđếnđâylắm.Thôi,tạmbiệt!

Nàngquayngườilại,laiváydàicủanàngxoaynhanh.

Tiangbiếnvàonhà.

Chàng trai không nhớmình về đến làng như thế nào, chàngluôn thấy cặpmắt long lanh của cô gái, dáng ngườimảnhmai,mềmmại của nàng. Trong tai của chàng lúc nào cũng vang lêngiọngnóitrongtrẻocủaTiang.

SaoHômlấplánhtrênđỉnhngọncây.MắtShanghướngvềphíavịthần.

“Hỡivịthầnnhânhậuvàtránglệ,hãychoconphépmầuđểcôgáinàysẽlàvợcủacon!Conxinngười,choconniềmhạnhphúcnày!Tấtcảnhữngvậttếcủaconsẽthuộcvềngười–hãyđểTiangtrởthànhvợcủacon,chỉcôấychứđừnglàngườikhác!”.

Đốmlửasaonhấpnháymọccaolêntrêntrờichiều,cúrúcvanglên.Mọivậtđềutrởnênhạnhphúcvàhứahẹnkếtquảtốtđẹp.

Hìnhnhưsựưuáicủanữthầnđãthànhhiệnthực.TrưởnglàngkhôngnghiêmkhắcvớiShangnhưchàngvẫn lo.Nghexong câuchuyệnmậtongđãđượcđưađến,nhưngvẫnchưagặpđượcthầyTưtế,giàlàngHoctungnhắc:“SángmaiconlạiđếnđóvàphảiđợigặpchođượcthầyTưtế!Nóilàmậtdotabiếuvàgửilờithămhỏicủa ta đến thầy. Cũng có những người khác biếu quà, cần đểTrachilthôngtháibiếtđâylàquàcủata!”.

Shangkhônggiấuđượcnỗivuimừng.Mọiviệcđãđượcxếpđặtmới tuyệt làmsao!Chàng sợgià làngquở tráchvìđãở lâu.Khitrưởnglàngđãnổigiậnthìkhómàquađượclàngbên.Nhưngsựviệcđãngượclại:chínhgiàlànglạicửchàngđiTahcum-Tracang

lầnnữa.Đâykhôngphảilàdochàngcầuxinư!ChàngtraibiếtơnnhìnngôisaoHôm.

HầunhưsuốtđêmShangkhôngngủ.Vừachợpmắttronggiấcngủngắn,chàngthấyxuấthiệnkhuônmặttươicườicủaTiang.Lạmộtđiềulàtrongbuổigặphômqua,côgáikhôngcườilấymộtlần.Còntronggiấcmơthìanhthấynàngvuivẻ,dịudàng.Chàngtraivùng dậy, uống nước và thở dài. Chàng lại nằm xuống: đêmdàiquá!Chừngnàomớibìnhminh!

Trờirạngsáng.Shangvộivàngrửamặt,ănđiểmtâmvàlậptứclênđường.

Sángnaymặttrờirựcrỡquá!Chimhótlíulo,giónhẹbanmaiđầy hương thơm tươi mát. Con đường đến TahcumTracang quángắnđốivớichàngtrai lòngtrànngậpniềmvuiđangvộivãđếngặpngườiyêu.

Nhưngnhữngbấthạnhvàbấtngờđangẩnnáuphíatrước,phíasauvàquanhta!

BướcvàonhàcủathầyTưtế,Shangnhìnthấymộtônggiàkhôquắt,nhỏthóởcửa.Trachilngồitrênghếbăngvàsưởinắng.Thấychàngtrai,ôngniềmnởchàovàhỏicóphảichàngđãđemmậtđếnhôm qua. Khi Shang nhiệt tình chuyển lời chúc của già làng,Trachilnhờchàngchuyểnlại lờicảmơn.Nhìnthấyvẻmặtbuồnhiucủavịsứgiảđangchuẩnbịravề,giàTrachilcười:

– BéTiangđâu,–ônggọivànhìnvàonhà,–conkhôngrachàokháchcủachúngtasao?

Tiangđỏmặt, bối rối xuấthiện.NgờnghệchnhưShang cũnghiểulàcôgáiđangđợichàng.Nàngmặcchiếcváymới,cổđeovònghạtcarinthơmphức.Tiangbẽnlẽnchàochàngtrai.

– Ngồixuốngđi, sứgiả của trưởng làng!–Ông lão tiếp tục.–GiờđâyTiangsẽmờichúngtabánhngônóngvớimậtongcủacon.

Hãydằnbụngtrướckhivề!

Shang cảm thấy những chiếc bánh ngô nướng vội của Tiangngonmộtcáchkỳlạ.Mậtongđặc,thơm,ănvớibánhthậtlàtuyệt!Cảbaănrấtít.ThầyTưtếgiàdẫndắtcâuchuyệnlàchính.Shangkính cẩn và trả lời ngắn gọnnhững câuhỏi của ông. Tiang hầunhư im lặng, thi thoảngnàngngướcnhìn chàng trai, vàmỗi lầnnhưvậychàngtraithấynóngbừngcảngười.

Khi bữa ăn kết thúc và Shang chuẩn bị chia tay, Trachil giữchànglại,ônggiaochochàngmộtchiếclọđấtnhỏ.

– Conđưachiếclọcủatachogiàlàng.–Ôngnói.–Nóivớigiàlàng hãy xoa chân bằng loại dầu này vào ban đêm, lúc đó chỗxươnggãysẽkhôngđau.

Shangcẩnthậncấtlọdầuvàokhố,cảmơnônggiàvàquayđi.ChàngnghetiếngTrachil:

– Tiangà,hômnayconquênđemnướcchota.Conđilấynướcđi!Cùngđườngvớivịkháchcủachúngta,chàngsẽgiúpcon.

Trốngngựcđập thình thình,Shang cúi chào ông lão tốt bụnglầnnữavàimlặngsánhđôicùngcôgái.Khiđếnsuối,họbắtđầutròchuyện.

Ôi,nhữngbuổitròchuyệntriềnmiênbênsuối!Cảngànđờimọingười tình đều cảm ơn tiếng róc rách của suối, vì đã hứa hẹnnhữngbuổigặpmãnnguyện.NgàyhômấyTrachilphảiđợinướckhá lâu…Nhiều lần chàng trai tiễn cô gái gầnnhưđến tậnnhàthầyTưtế,nhưngnướccứnhưtrêungười,đếnphútchótlạibịđổchỉcònnửabình,khôngthểđemvềchothầyTưtếđược.Rốtcuộc,khicặpuyênươngthốngnhất làcáchnhật,vàobuổichiềuhọsẽgặpnhaubênsuối,lúcđóbìnhnướcmớiđượcđưavàonhà.

Đặtbìnhnướcxuống,TiangômcổgiàTrachilvàápnhanhmáđầyđặncủamìnhvàokhuônmặtnhănnheocủaông.

– Ôngtốtquávàhiểuthấulòngcon!–Nàngsôinổinóithầm.

– Có thể, – thầy Tư tế già trả lời với nỗi đau xót bất ngờ, –nhưnglòngtốtsẽchếtcùngconngười,khôngcònlạigìhết.

– Vẫncònsựtưởngnhớđếnlòngtốt.–Côgáisuytưtrảlời.–Theocon,đólàđiềutốtnhấtcóthểcònlạicủaconngười…

Xúc độnghiện lên khuônmặt ông lão, Trachil quay đi vànóinhỏ:

– Conphảitrởvềnhàtừlâurồi,chúconđilàmsắpvềrồiđó!

Saubữacơmtối,khiôngchúvàlũtrẻđãđingủ,Tiangquìrấtlâu trước bức tượng nhỏĐứcmẹ của các thần, nàng thầmkhấnđếnđiên cuồng: “HỡiĐứcmẹ toànnăng,hãy cho chàng trainàylàmchồngcủacon,chỉcủaconmàthôi!

HãydànhShangchocon,mãimãilàcủacon!”.

Gươngmặt củaĐứcmẹ các vị thần, với nụ cười cứng đờ trênmôi,rộnglượngnhìnngườicầunguyện.

***

Sáng hôm sau già làng Hoctung nhận được chỉ thị chọn haimươingườiđểchuyểntảngđákhổnglồlênkhuthờ,tảngđánàyđãđượcđưađếnranhgiớikinhđôtrênmộtchiếcbèlớn.TrongsốngườiđócóShang.Batrămngười,đượclùatừcáclànglâncậntới,suốt12ngàyđêmcậtlựckéotảngđábấttrịtừbèlênbờ.SauđótheomộtconđườngđặcbiệtchuyểntảngđálêncaonguyênGiữa.Trongkhiđưalên,hailầnđálănxuốngdưới,sáungườibịchếtvàgấpđôisốngườiđóbịtàntật.

ThầyTưtếMishpitiacucchỉhuytoànbộcôngviệc.Ôngkhôngbiếtnghỉngơilàgìvàcũngkhôngchongườikhácnghỉ.Khikhốiđáđãđượcđưalêncaonguyênvàđặtgầnnhữngchiếcđầukhổnglồ, Anaib-Ungir xuất hiện trên khu thờ, ông im lặng quan sátngườilàm.MộtlầnShangcảmthấythầyThượngtếnhìnmìnhvới

ánhmắt kỳ lạ. “Không lẽ ông ấy còn nhớmình?” – Chàng ngạcnhiênnghĩ.Nhưngsaukhisuynghĩ,chàngchorằngmìnhnhầm.Đãmườinăm,không lẽ thầyThượngtếnhớhết từngđứabémàngàiđãgặptrênđường!

ChươngVII

TRỪNGPHẠTNACAHON

Sao-Lorenso.Mexico.

Họtrừngphạtnhữngngườinàynhưvậyđó.

•“Popole-Vuh”

Đáđược chở về trong ánh đuốc chiều tối.Cùng vớimọi ngườiShanglêbướcvềnhà.Quácăngthẳngvìtiêuhaosứclựcvàthiếungủ thườngxuyên, chàng traimệtmỏi tắmrửa rồiđinằm.Giấcngủnặngnềlậptứcnuốtchửngchàng.

Giấcngủđầyâulo,chàngluônthấyTiangtuộtkhỏitaymình,vẻmặtnàngbuồnrầu.Shangcốgắngđuổitheonàng,nhưngđôichânbấtlựckhôngtheoýchàng,chàngluônvấpngã.

Giọngoangoangcủamõlàngkéochàngthoátkhỏicơnácmộng:

– Hỡi dân làng Hoctung, hãy đến bãi làng TahcumTracang!HãyđếnTahcum-Tracang!Đólàmệnhlệnhcủachủnhânchúngta!HỡidânlàngHoctung,hãynhanhchânđếnTahcum-Tracang!

Sángsớm.Nhữngngườivừatỉnhgiấcnhìnratừcáccănnhà,họgọinhau,hỏixemđiềugìđãxảyra.Nhưngmõlàngđãđikhỏivàkhôngaihiểuđượcđiềugì.Lửabếpnổ lách táchđóđây.Nhữngngườimẹvàvợchămchỉvộivãnấuăntrướclúclênđường.

Shang nuốt vội vài miếng bánh ngô và chạy đếnTahcumTracang.DânlàngHoctungcũngchuẩnbịđếnđó,chàngnghĩrằngsẽgặpđượcTiang.

Dùđãvộihếtsức,nhưngkhiđếnlàngTahcum-Tracang,Shangthấybãiđãchậtngười.Ngoàidânđịaphương,ởđâycòncódâncáclàng khác. Tất cả đều hướng về khoảng trống giữa bãi, họ nóichuyệnrìrầm.Từnhữngcâungheđược,Shanghiểurằngchẳngaibiếtgìcả.

Chenlấntrongđámđông,chàngtraiđưamắttìmTiang.Shangđã gặpmay.Chàng thấy cô gái, nàng đứng cạnhmột người đànônglớntuổi,cólẽlàchúcủanàngcùnghaiđứabétraivàgái.Cốgắnglenlỏi,ShangđếnđượcsaulưngTiangvàchàngcũngnhìnvàobãi trốngởgiữa.Giờđâytrướcmắtchàng làmớtócdàyxõađầyvaicủaTiang.Shangrấtmuốnsờvàonhữnglọntócđó,nhưnglýtrígiữchànglại.

ÔngchúnóinhỏđiềugìđóvớiTiang,nàngquayđầuvềphíaông.LúcnàyShangnhậnthấyrằngnàngxanhxao,hốchác,haimálõmvào.Sựlolắngthayvàochỗcủacảmgiácvuisướng.Nàngbịbệnhchăng?Mớtóctuyệtdiệuđượcchảimộtcáchcẩuthả,chiếcváycũ…Saovậy?Nhưngchàngkhôngdámhỏikhicómặtôngchú.

Như cảm nhận được nguyện vọng thầm kín của chàng trai,Maashbắtđầulấnvềphíatrước.Ôngtáchkhỏicháugái.Tiangvàbọntrẻvẫnđứngchỗcũ.Shangtranhthủdịptốt.

– Tiang!–Chànggọinhỏ.–Chàonàng!

Côgáikhôngnhúcnhích,haitainàngửngđỏ,cónghĩalànàngđã nghe thấy lời chàng.Nàng không quay lại và im lặng y nhưkhôngnghethấygì.

– Nàngcósaokhông,Tiang?–Chàngtraithấtvọnghỏi,khôngđểýgìđếnnhữngngườixungquanh.

Bọntrẻquaylại,bétraingạcnhiênnói:

– Tiang,ngườitanóivớichịđó!Chịkhôngnghesao?

CôgáiquaylạivànémchoShangcáinhìnhờndỗi.

– À, chàng đó à! – Tiang lạnh lùng nói. – Chàng biến đi đâuvậy?Hìnhnhưmườingàytrướcchínhchàngđãmuốnđếnnơiđây?

Tiangtộinghiệpkhôngnhậnrarằngđãđểlộbímật:nàngbuồnnhớ, vắng chàng nàng tính từng ngày!Nhưng Shang hiểu rõ vàniềmvuitrànngậptráitimchàng.

– Tôikhông có lỗi,Tiangà!–Chàngnhiệt tìnhnói.–Trưởnglàng cử tôi đi tìm tảng đá vĩ đại. Tôi không thể từ chối được, –Shanghạthấpgiọng,–lúcnàotôicũngnhớđếnTrachilvànàng!Tôiluônmuốnđượcgặpnàng!

– Emlochochàngquá,cótrờibiếtemnghĩgì,–nàngcũngsôinổinói,–emnhớquá…

Giọng trầm khàn khàn của những chiếc kèn gỗ nặng nề átnhữnglờicuốicủacôgái.ĐoànTưtếcủaThầnTâmđấtbướcrabãitrống,điđầulàTumeh-Sahing.Trướchọlànămtaykènvàbataytrống.Dânlàngdồnlại,nhườnglốichođámrước.Tronggiâyphútimlặng,Tiangnóinhỏvớichàngtrai:

– Chúngtasẽnóisau,chàngđừngvềnhé!

Shangdùngvaiđẩyngườibêncạnh,lấnlêntrướcvàđứngcạnhTiang.

Các thầy Tư tế xếp hàng thành hình bán nguyệt. Sau họ lànhữnggià làng củaTahcum-Tracang,Hoctung,Solohtrenvà cáclàngkhác.Họvậnlễphụcvàngườinàocũngcầmchiếcgiáonặngđầubịtmũiđáobxidiannhọn.

Tiếng kèn nổi lên,máunhư đông lại. Tiếng trống khô, rõ, nổtung ra.Âmđiệu lo lắng của chúngnhưbópnghẹt trái tim,báotrướcmộtđiềugìđókhácthường,ghêrợn.Tumeh-SahingbướcrakhỏiđámTư tế, đứnggiữabãi trốngvàgiơ tay lên.Tiếng trốngngừngbặt.

– Hãy nghe đây, hỡi các thần dân của NivannaaTracbolai! –

ThầyTưtếtrịnhtrọngtuyênbố.–Hãytuântheoýnguyệncủavịthầnvĩđại!ThầnTâmđấtnóibằngmiệngcủatavàmiệngcủacácngươi.Trongchúngtacómộtkẻtàgiáo,hắnđãviphạmluật lệcủaTổtiên.Hắnsẽbịtrừngphạt!

Tumeh-Sahingngừngnóivàđưamắtlướtquahàngngườiđứngtrước.Ánhmắtnặngnềcủaônglàmmọingườitáimặtvàkhòmxuống.Nỗikinhhoàngnhưcóthểsờđượcvàđènặnghaivai.Sauđóbằnggiọngnóingắtquãng,thầyTưtếralệnh:

– Đưatộinhânrađây!

Cácgiàlànggiãnra,haichiếnbinhxuấthiện,họxốcnáchmộtngười đàn ông. Đến trước Tumeh-Sahing, họ đẩy tội nhân quìxuốngtrướcmặtthầyTưtế.MộtthầyTưtếkháctáchkhỏiđámđông,đếncạnhTumeh-Sahing.Ôngralệnhchongườimớiđến:

– Hãyđọcluật!

– “Khôngaiđượcuốngrượucaetrekhichưađủ52tuổi.–ThầyTưtếtrẻđọcthuộclòngbằnggiọngoangoang.–Vàngườigiàđóchỉ có thể được uống một cốc theo quyết định của thầy Tư tế,nhưngkhôngđượcsay…”.

Tumeh-Sahingngắtlờingườiđọc:

– Nacahon,ngươibaonhiêutuổi?

– Bamươimốt.–Tộinhântrảlờigiọngkhànkhàn.

ThầyTưtếgậtđầu,rahiệuđọctiếp.

– “Sayrượu–đólàcộinguồnvànguyênnhâncủamọitộiácvàtửvong.Caetrevàsayrượu–nguyênnhâncủamọixungđộtvàchia rẽ, củamọi cơn tứcgiậnvàbuồnchánở thành thị lẫn thônquê.Sayrượunhưmộtcơnlốcxoáy,nópháhủyvàxénáttấtcả.Nónhưcơnbãonguyhại,chỉmangđếncáiác.Saukhisaylàsựcưỡng bức, ăn cắp, cướp giật, chửi rủa, đánh cãi nhau. Tất cảnhữngđiềunàylàhậuquảcủasayrượu”.

ThầyTưtếngừngđọc,hítmộthơidàivàtiếptục:

– Nếuconngườichìmtrongsayxỉn,saytrênđường,nếuhắnbịpháthiệntrênđườnglúcđangsay,bướcchânxiêuvẹo,cahátầmĩ,thìdùđimộtmìnhhaycùngngườikhác,hắncũngsẽbịtrừngphạt…

– Xinthatội!–Tộinhângàokhóc.–Xinôngthatộichocon!

Nacahon lê gối đến trướcTumeh-Sahing.ThầyTư tế ghê tởmbướclùilại.

– Ngươi có thểđược thươngxótnếuuống rượu trongnhà củangươivàkhôngcóaibiếtđến.–Tumeh-Sahinggiậndữthốtlên.-Lúcđóngươisẽđượcchếtyênổn!Nhưngngươilạisaytrênđường,xúcphạmdânlàngbằngnhữnglờichửirủađêtiện!Không,ngươisẽkhôngđượcthươngxót!

Quayvềphíacáctrưởng làngđãbướcra,đứngtrướchàngTưtế,Tumeh-Sahingralệnh:

– Hãychotộinhânđượcchết!

GiàlàngTahcum-Tracangđứnggầnđónhất,ôngđậpgiáolênvaitộinhân.Tiếngxươnggãykhôkhốc.Giàlàngluibước,ôngthốtlên:

– VìmọingườicủalàngTahcum-Tracang!

Tội nhân rú lên.Hết già làng này đến già làng khác đọc tênlàngcủamình,lầnlượtđậpgiáonặnglênngườinạnnhân.TiếngrúcủaNacahonđượcthaybằngtiếngrên,sauđótắthẳn.Nacahonđãbấtđộng,nhưnghìnhphạtvẫntiếptục.

Mọi người đứng nhìn sự việc diễn ra với sự đồng tình khắcnghiệt.Cuộchànhhìnhkhônglàmaikinhhãihoặcsợsệt,kểcảnhữngngườicòntrẻ.Khôngainénhìnquachỗkhác.Đốivớimọingười thời đó, say rượu làmột trong những tội ác khủng khiếpnhất,vàngườiuốngrượubấthợpphápbiếtrõviệcgìsẽđợihọ.

Cuối cùng thầy Tư tế trưởng của Thần Tâm đất đưa tay lên.Những già làng đãmệtmỏi lùi ra sau các Tư tế đang đứng bấtđộng.Tumeh-Sahingtuyênbố:

– Tội nhân đã bị trừng phạt! Nhưng hắn bị tước quyền đượcchôncất!Vứtxáchắnchochórừngăn!

CácvệbinhkhiêngxácNacahonđưavàothunglũng.Mọingườichậmrãiravề,tiếngtròchuyệnvanglên.CáctrưởnglàngvàcácthầyTưtế,dướisựchỉhuycủaTumehSahing,cũngrờikhỏipháptrường.

TiangquaylạivớiShang.

– Chàngbậnthậtà?–Nàngdịudànghỏi.–Cònchúngemrấtlochochàng!

– Nàngmuốnkhông,tasẽđưanàngđếnchỗtảngđá?–Chàngtraitrảlời.

– Tấtnhiên,muốnchứ!

– Chiềumaitasẽđónnàngởchỗsuốilấynước,khôngthểsớmhơnđược.Nàngđếnđượcchứ?

– Được,emsẽđợi!

Chàng trai vui sướngvội vã theongười làng.Tiangnhìn theochàng rất lâu. Mắt nàng long lanh những giọt nước mắt hạnhphúc:Cuốicùngngườimànàngyêucũngđãđếnvớinàng.

ChươngVIII

ĐÊMTRĂNG

Sao-Lorenso.Mexico.

Buổisángchúngtaquayvềthànhphố!

•R.ObregonMorales.“Nhữngdòngtìnhyêu.”

Lòngđầyhồihộpvàâuyếm,ShangchờTiangtạinơihẹnbênsuối.Trời tối từ lâu.Trăng ló rakhỏi cácngọncây trênbầu trờitrong vắt, cao hơn nữa là saoHôm đang lấp lánh. Làng đã ngủyên,khôngmộttiếngđộng,bìnhyênbaophủxungquanh.Suốirócráchhiềnhòa.

Đây làmột đêm kỳ diệu – đêm hẹn hò đầu tiên của họ! Ánhtrănglấplánhtrêndòngsuốivàtrênláđabóngloáng.Trongrừngđomđómbaythànhnhữngvòngtròn,nhữngđốmsángđỏ-vàng-xanh.Vekêurâmran,xaxachimchíchnhạisaymêhót.Hoađêmtỏamùithơmngâyngất.

Côgái lặng lẽxuấthiện.Nàngcũnghồihộp chờđợi cuộchẹnnày. Tóc của Tiang được chải cẩn thận, chảy xuống đôi vai gầy.Nhữngnétvẽmớiintrêndacònrấtrõ.Chiếcváyxanhđậmmới,thắt lưng lớnbằngdanai và chuỗihạt thơm tạo chonàngbộ lễphụchấpdẫn.

Tiangxuấthiệnvàbắtđầunóinhanhđểvượtquasựbốirốivàrụtrè,bởivìđâylàcuộchẹnđầutiêntrongđờinàng!

– Nào,chàngchoemxemtảngđácủachàngchứ?Cóthậtnóbựlắmkhông?

Shangmuốnômlấynàng,lậptứcthổlộtìnhyêu.Lúcnàynàngđẹpquá!Đôimắtmênhmônglonglanhvìxúcđộng,cặpmôihồnghémở,nhữnglọntócxoăntỏaxuốngđôivai…

– Tảngđátonhấtmàanhthấytrongđờimình,–Shangthuyếtphục.–Bâygiờchúngtađếnđó,thậtracũnghơixa!

Đôi trai gái lên đường. Đường mòn chạy ngoằn ngoèo giữanhững hàng cây, thỉnh thoảng ánh trăng lọt qua tán lá dày, rọixuống,đườngkhátối.Nhưngcảhaiđềuđinhanhvàvữngbước,vìhọlàcưdâncủarừng.VớilýdogiúpđỡnênlátsauShangcầmtaycôgái,Tiangđểyênkhôngphảnđối.Bàntaynhỏ,ấmcủacôgáinằmyêntrongnhữngngóntaykhỏemạnhcủachàngvàđôikhirunlênnhưmuốnnóiđiềugì.

Lúcđầuhọđitrongimlặng.Cuộcgặpgỡbấtthườngvàsựtĩnhmịchxungquanhlàmhọbốirối.Shangcấttiếngđầutiên,chỉlênngôisaoHôm,chàngnói:

– Buổitốilầnđầutiênanhgặpem,anhđãcầuxinngôisaochoanhđượcgặpemlầnnữa.Vàmongướccủaanhđãthànhsựthật!

– Kỳdiệuquá!Cònemchorằngđâylàngôisaobảohộcủaem.Buổi tốiemthườngnhìnsaovà thổ lộvới saonhữnghyvọngvàướcmuốncủamình.Mớiđâyemđãcầuxinsao…

Tiangnghẹnlại.NhưngtốihômnaychỉcầnnửalờilàShangđãhiểucả.Chàngdừnglại,dịudàngkéocôgáivềphíamìnhvàhỏi:

– Nàngcũngxinchochúngmìnhgặplại?

– Vâng,Tiangthìthầm,nànggiấumặtvàongựcchàng.

Mùithơmnhẹ,dịuvàsựhồihộplàmmờđầuócchàngtrai.Tấtcảđốivớichàngđềukhótin.

– Tiang yêu quí, anh yêu em ngay từ lần gặp đầu tiên, anhkhôngthểsốngmộtngàymàkhôngnghĩvềem.–Shangsôinổithìthầm,chàngômchặtcôgái.–Nhiềukhianhcócảmgiác lúcthì

emgiậnanh,lúcthìlạnhnhạt…

– Emyêuchàngngaytừđầu,khigặpchàngởđámcưới…Lúcchàngbiếnmất,emchorằngchàngkhôngthíchem,emrấtbuồn.–Tiangthúnhận.

Cặptìnhnhânngồitrênmộtthâncâyđổ.Sựngượngnghịubiếnmất.Giờđâyhọthèmkhátkểchonhaunghetừngphútsốngthiếungườimìnhyêu,hồi tưởngnhững chi tiếtnhỏnhặtnhất của cáccuộcgặpgỡ…

– Ngàymai anh sẽ đến gặp chú của em để hỏi em làm vợ. –Chàngtraihạnhphúcnói.

– Khôngđược,Shang!Chúkhôngbaogiờđồngýđâu!Aisẽnấuănchochúvàlũtrẻmồcôi?Aisẽchămlonhàcửa?Chúngtaphảiđợichocongáicủachúlớnlên.Bốnnămnữanócóthểlàmcôngviệcnộitrợ,lúcđóemsẽđượctựdo!

Chúng ta cầnphảiđợi,Shangà…Cái chính là chàngđừngbỏemtrongthờigianđó,bốnnămtrôiquanhanhthôimà…

– Nhanh ư? Bốn năm, nguyên cả bốn năm! – Chàng trai xịumặtlại.–Thờigianquádài…Anhkhôngthểbỏem,cómuốncũngkhôngđược!Emlàcảcuộcsốngcủaanh.Thiếuemanhsẽ làgì?Mộtcâykhô,suốinướccạn,bếplòđãtắt!

Nhưnganhsợ…

– Sợgìhảchàng?

– Anhkhôngbiết.Bỗngnhiênanhlosợchoem…Ynhưcóđiềugìđósẽxảyra…Sợembỏanh,sợcóđiềugìđóbấthạnhsẽđếnvớiem.Gầnđâyanhlạithấyácmộng.Emđiđâuđóxuốngnước,sâulắm.Anhcốkéoemrakhỏihốmàkhôngđược,chântayanhnhũnnhưbông.Điềugìđócóthểxảyravớiem,emcóthểsẽyêungườikhác…

Tiang tránh ra, mặt tái xanh, nhưng giọng nàng vẫn đều và

cứngnhưtrước:

– Đừnglochoem,chàngyêuà,emmạnhvàbiếtlochomình!Emkhôngbaogiờbỏchàngđâu,chàngnghekhông,khôngbaogiờ!

Shanglắcđầungờvực.

– Nếucógìxảyrachoem,–Tianghỏi,–Chàngsẽlàmgì?

– Khôngbiết.–Chàngtraibốirốitrảlời.

– Cònemthìbiết.Nếucógìxảyravớichàng,emsẽtrảthù!

– Trảthùai?

– Trả thùngười nào pháhạnhphúc của chúng ta!Bất kỳ ai!Bấtkỳcôgáinàoxenvàogiữachúngta,kểcảcôngchúa.Chànghãybiếtnhưvậy!

ShangcườikhẽvàchànglạikéoTiangvàomình.

– Khôngcócôgáinàoxenvàogiữachúngtađâu,emyêuquíà,bởivìanhnghĩrằngkhôngcóaiđẹphơnemđâu!Mãimãichúngtasẽbênnhau.Nhưngbốnnămthìquálâu…

– Màcũngcóthểlàbanămthôi!Emgáicủaemsẽlớnnhanhvàchónghiểu.Màgiờđâychàngvẫnchưacónhữngđồvậtquíđểlàmsínhlễ.ĐámcướicủaTug-Ansengvừamớixong…RấthaylàAh-Shooch không saymê quà và đã chiamột nửa quà cưới chochàngrể.Chúcủaemkhôngvậyđâu.

– Điều này đúng. Chúng ta rất nghèo.Nhưng anh không thểthiếuemđược!

– Chúngtasẽthườnggặpnhau.Chínhchàngđãnóilàkhôngaicóthểchiacắtchúngtamà!

LầnđầutiêntựTiangômlấychàngtrai.Họimlặnghồilâu,épsátvàonhau,mắtmơmàng.Thờigiantrôiquanhanhchóng.CuốicùngTiangnói:

– Cólẽmuộnquárồi.Emphảichạyvềthôi!

– Dùsaoemcũngliếcquatảngđácủaanhchứ!Mongrằngnósẽ làvật chứngchohạnhphúc của chúng ta,bởivìnóđã chứngkiếnsựkhổnhọccủaanh.Điđi,dùchỉmộtphút!

Họđứng lên.Tiangvuốtve lớpvỏsầnsùicủathâncây,nó làvậtcâmlặngđãchứngkiếnvòngtayômấpcủahọ.Côgáilénbẻmộtmiếngvỏcâynhỏđểkỷniệmvàgiấuvàothắtlưng.

Phảiđikháxa.Khihọ lênđếnđỉnh caonguyên, trăngđã tà,nhưngánhtrăngvẫnrựcrỡ.Chàngtraivàcôgáibướcđếnnhữngchiếcđầukhổnglồởrìakhuđấtthiêng.

Ánhtrăngchiếuthẳngvàomặtnhữngbứctượng,chúngnởmộtnụ cườikỳ lạvĩnh cửu,nhưngánhmắt của chúng lại buồn, gầnnhưđaubuồn.Môichúnghémởnhưmuốnnói,nhưngkhôngthểnàothốtrađượclờinàocả.

– Ôi,cáigìthếnày?–TiangchụplấytayShang.–Chàngơi,emsợquá!

Chàngtraibốirốinhúnvai.

– Đây là cáigìanhcũngkhônghiểu.Bởivìđây là cánhđồngthiêng,tấtcảcácbứctượngđềudângchothầnlinh.NếuphảisợcáigìthìđóchínhlàcơnthịnhnộcủacácvịthầnvàcácthầyTưtế.Anhkhôngtinlàcóthểđếnđượcđây.Còncácbứctượng–việcgìphảisợ,chúngchỉlàđávàyênlặng…

– Không,không,rakhỏiđâyđi!–Tiangnănnỉ,giọngnàngrunlên.–Emkhôngmuốnởlạiđây!

– Nào,hãyxemtảngđácủaanhdùchỉmộtlần.–Chàngtraicười,nói.Chàngthấy thúvị,vì cáchđâynửagiờTiang làcôgáican đảm, nhưng giờ đây nàng lại sợ những chiếc đầu đá. Trongthờigianlàmviệcchàngđãquenvớichúngvàquênrằnglầntiếpxúcđầutiên,chínhchàngcũngngạcnhiên.–Emthấyđó,bọnanhđãlaođộngnhưthếnào!

Một tảngđábazanđồ sộđượcđặt cùnghàngvớinhững chiếcđầuđá,từxatrôngnógiốngnhưquảbóng.Nókhôngchỉcaohơncôgáimàcòncaohơncảchàngtrai.

– Em biết không, bọn anh phải làm việc như thế nào để đưađượctảngđálênđỉnhcaonguyênkhông?–Shanghỏi.–Lúcnàonócũngmuốnlănxuốngdưới,nhưngbọnanhcòncươngquyếthơnnó!

– Đáơi,hãyxemnày,đâylàvợchưacướicủata!Nàngđẹpđấychứ?–Chàngtraiâuyếmsờvàotảngđá.

Shang cười, cố gắng quay mặt cô gái về phía các bức tượng,nhưngnàngdứtkhoátquayđi.Cuốicùng,chịuthuasựchốngcựim lặng của nàng, Shang đưa tay choTiang và họ nhanh chóngchạyxuốngdướitheosườndốc.

Trờirạngsáng.Khichiatay,đôiuyênươnghẹnđếnvàilầnlàngàymaisẽgặplại.Nhưngsựkiệnsắptớilạicảntrởcuộchẹncủahọ.

ChươngIX

NHỮNGTÙNHÂNCỦAĐẠIDƯƠNG

ĐạiTâydương.

Hãytrangbịchomìnhconthuyềncũngthủythủđoàn.

•Truyệncổ“VuaHeopsvànhữngphùthủy”.

Suembahamonmặc bộ quần áo bằng vải lanh giản dị, ngồi ởđuôi tàudướimái chebằngvải sặcsỡ, ông thờơnhìnmặtnước.Mấyngàyqua,đạidươngyêntĩnhkỳ lạ,gầnnhư làmặtgương.Mặttrờiđứngngaytrênđỉnhđầu,trờirấtnóng,nhưnglàngiónhẹđãlàmgiảmbớtsựoiả.

Từbuổi sángđầy lo âumàquanđại thầngiãbiệtkinhđôAiCậpThượngxaxôiđếnnayđãhơnhainăm.

Chân lý cổ “Trong hoạn nạn mới rõ lòng nhau” đã đượcSuembahamon chứng nghiệm trong cuộc đờimình.Hoàng đếAiCậpHạđốixửtốtvớiSuembahamonkhiônglàvịđạithầnởFiva.Nhưngngàithayđổicáchđốixửcủamìnhkhánhanhchóng.LúcđầuchủnhâncủathànhTanis(kinhđôcủaAiCậpHạlúcđó)tiếpđónSuembahamon,nhưlệthường,bằngnhữngcáiômthắmthiết.HiểnnhiênlàngàihyvọngrằngquanđạithầnAiCậpThượngđếnđâyvớinhiệmvụngoạigiaobímậtvàquan trọng.Đãcónhữngbuổitiếpkiếnbímậtvànhữngbữatiệclộnglẫynhưngàyhội.MộtlầnNesubanebjedcònlộliễunóibónggiólàcôngchúaút–mộtcôgáiđẹp–đồngýtrởthànhvợcủavịkháchquí.

Thờigiantrôiđi,Suembahamonkhôngthểnàođápứngnhững

lời tângbốcnịnhbợ.Có lẽđó lànhữngdấuhiệuđầutiênchosựnghingờ.BathángtiếptheocũngkhôngcómộttínsứnàotừFivađếntìmquanđạithần,cũngkhôngthấyvịkháchgửibứcthưnàovềkinhthànhFiva.VịđạidiệntoànquyềnbímậtcủatriềuđìnhFivaquảcónhiềubíẩn.HoàngđếcủaAiCậpHạkhôngthểdòhỏiSuembahamon,cònmậtvụcủangàicũngkhôngnóiđượcđiềugìcụthể:hoặclàquanđạithầnbịđuổi,hoặctrốnchạycơnthịnhnộcủapharaonFiva.

SauđóSuembahamonkhôngcòntồntạiđốivớiNesubanebjed.Họ chỉ chấpnhận sự cư trú của ông trongnước.Không cònmộtcuộchộiđàmtincậynào,thậmchícũngkhôngcómộtcuộctriềutiếpnào.

Suembahamonbịthừavàngồikhông,ôngbắtđầunhữngcuộcdạochơidàingàytrongnhữngkhurừngcủavùngchâuthổDeltatrênmộtconthuyềnnhỏ.NôlệPenniuttheoôngđểchèothuyền.Kẻtrốnchạytựnguyệnđisănvịttrời,câucá,suynghĩvềnhữngđiềukỳ lạcủacuộcsống.Ôngbuồnvàkhaokháthoạtđộng.Đôikhiôngbịnhữngcơntuyệtvọngvàbuồnchángiàyvò.Lòngôngâmthầmcháybỏngnỗinhớvợ,cácconvàcuộcsốngtrướcđâyởFiva.

Một lần trong chuyến đi chơi xa hơn bình thường,Suembahamon gặpmột nhómnhỏ thủy thủ.Họ đangnghỉ cạnhchiếctàuđãkéolênbãicát.NhờPenniutbiếtnhiềuthứtiếng,nhàquítộcAiCậpnóichuyệnvớithuyềntrưởng–mộtngườiđànôngtrungniêntầmthước,chắcnịch.Bộrâuđendày,chiếcmũikhoằmnhưmỏ chim cắt, cặpmắt long lanh và những động tác nhanhnhẹnchứngtỏônglàngườiPhinic.Quảvậy,Melcart-MashalđượcsinhraởthànhTirvĩđại,ôngđãđibiểnrấtnhiềuvàbiếtnhiều.

Melcart-Mashallàngườikhéokểchuyện.Suembahamonbịmêhoặc,trướcmắtônghiệnranhữnglànsóngcủaBiểnXanhvĩđại

(ĐịaTrungHảingàynay).Vịquanđạithầnnhưthấysóngsủibọtdướimạntàu, cảmthấymùi tươimátcủagióbiển,vịmuốimặntrênmôinhữngthủythủ,nhìnthấydảibờhẹpchạydàibêntráihọ…TheolờiMelcart-Mashal,chínhôngtađãnhiềulầnđidọcbờbiểnLibitrêncontàunhỏcủamình,buônbánvớicácbộlạcvenbờvàtrởvềvớinhữngmónlờibéobở.

Cảmthấysựquantâmcủangườiđốithoại,thuyềntrưởngdịudàngnhìnvàomặtSuembahamonvàngọtngàohỏi:

– Tạisaoôngchủkhôngthamgiavàocôngviệckinhdoanhvớichúngtôi?VịkháchcủahoàngđếvĩđạiNesubanebjedbìnhthảnvuithúđisănvàyếntiệc,cònnhữngngườiđibiểnchúngtôithìgánhhếtnhữngbậnrộnvà lo lắng.Chỉcómộtđiềuyêucầuôngchủ–bỏramột ít tiềnmàsauvài thángsẽđượchoàn lạivới sốlời…

Suembahamon suy nghĩ. Báu vật, chủ yếu là đá quí,mà ôngmang theođãnhanh chóng rađi, thậmchí làquánhanh chóng.Ôngsẽsốngrasaonếucủacảiđihết?Aisẽgiúpôngởcáixứsởnày? Tại sao ông không liều thử?Nếumất số tiền này thì điềukhôngtránhkhỏisẽđếnnhanhhơnvàingàymàthôi!

– Cho tôimột ngày suy nghĩ, – vị cựu đại thần Ai Cập ngậpngừngnói,–vàchobiết:tôitìmôngởđâu?

Melcart-Mashal,cúigậpngười,thuyếtphụcvịquanlàsẵnsàngđợithêmbangàynữa.Sauthờihạnnày,ôngnóithêmgiọngbuồnbã, họ phải lên đường để kịp gió thuận. Suembahamon có thểkhônglongại,ybiếtvịkháchcủapharaonởđâu,chỉcầnchogiờhẹnthuậntiện.

Trênđườngvề,Penniut–nhânvậttincậycủachủnhântrongsuốtthờigiantrốnchạy– cốgắngthuyếtphụcSuembahamonlàngười Phinic nói chung không đáng tin cậy, đặc biệt là những

ngườilangbạttrongrừng.VịđạithầntứcgiậnngắtlờiPenniutvàcấmhắnnói.

Sau đó một ngày, như đã hẹn, Melcart-Mashal đến gặpSuembahamon.QuanđạithầngiaochoMelcart-Mashalchiếctúiđựng50vòngvàngvàviênngọcrubitrongnhưnước.Lòngônglạicháylênhyvọnglàmgiàu.

Melcart-Mashalhailầncẩnthậnđếmsốvòngvàsuynghĩ.

– Sốvàngnàyquánhiều,ôngchủà.–Thuyềntrưởngnóivớisựtiếc rẻ trông thấy.–Chiếc tàu của tôi nhỏ, không thể chởnhiềuhàngđếnvậy.Còngiaotiềncủaôngchongườikhácthìtôikhôngdám.Vìvậy tôi chỉnhậnmộtnửasố tiềnnàyvàviênngọc.Nếumọiviệctốtđẹp,–viênthuyềntrưởngPhinicsùngkínhchạmtayvàochiếcbùatrêncổ,–chúngtôisẽtrởvềvớitiềnlời,lúcđócóthểmuachiếctàulớnhơn…

Suembahamonmiễncưỡngnhậnlại25chiếcvòngvàngvàchúcnhàđibiểnthuậnbuồmxuôigió.

– Khitrởvềtôisẽlậptứcđếngặpôngchủvàthanhtoánđầyđủ.Xinôngđừnglo!Vàcảmơnlờichúctốtlành.CầuThầnBiểnvàThầnGióhùngmạnhgiúpđỡchúngtôi!

TrongchuyếndạochơitiếptụctheoPenniutnóilàubàuđểôngchủ nghe thấy: “Gã Phinic này láu cá quá! Trả lạimột nửa, tôikhôngthểlấynhiềuhơn.Tênlừađảotínhrấthay,nhữnglờinàytạo nên niềm tin.Giờ đây chỉ việc chuẩn bịmột trăm chiếc baođựngtiềnlời–gấpbalầnchomộtvòng.Tôisợlàsẽđợilâuđó!”.

Suembahamon lơđãngnhìnbức tường lausậy caomàuxanh,chậmchạptrôiquaconthuyềnvàkhẽmỉmcười.KhônghiểusaoôngtinvàosựthậtthàcủaMelcart-Mashal.

Giờđâyngàythángcủakẻtrốnchạytrôiquacáchkhác.Ngoàinhữngýnghĩbuồnnhớvềquákhứcòncóthêmnhữngsuynghĩ:

Chiếc tàucủathuyềntrưởngPhinicgiờởđâu,côngviệcnhưthếnào,nhữngngườiđibiểnsẽmangvềnhữnggìsauchuyếnviễndu.SuembahamonrấtbựcvìkhônghỏikỹMelcart-Mashalvềlộtrìnhđãdựđịnh.ĐãhailầnônggọiIrineferđếnvàtraođổirấtlâuvớitài công, nhưng Irinefer suốt đời chỉ chạy tàu trên sông Nil vàkhôngthểthôngbáođượcđiềugìmớivàhaychoôngchủ.

Ba thángsau,ngược lạivớimongđợi củaPenniut, lúcnàyđãbắt đầu cay độc với ông chủ, Melcart-Mashal trở về. Chiều tốithuyềntrưởngxuấthiệntrướcnhàcủaSuembahamonvớihaithủythủcònglưngvácnhữngchiếcbaonặng.NhàđibiểncúichàovàbàytrướcmặtquanđạithầnxứFiva:nhữngbólôngđàđiểuđẹptuyệt,nhữngtượngthầnbằngsành,vàicuộnvảisidonsặcsỡ,mộtchuỗi hạt hổ phách lớn,một hộp đựng những loại dầu thơmquíhiếm,bavòrượuquíđặcsánhnhưmậtlấytừđềnthờcủathànhTir,vàcuốicùnglàhaibaonặngvàngcám.ThấycửchỉthắcmắccủaSuembahamonchỉrượu,chuỗihạtvàvải,Melcart-Mashalgiảithíchlàmộtsốhàng,mangtừLibivề,khôngphùhợpvớiôngchủ,dođóthuyềntrưởngđãđổilấynhữngthứnàyởcảng.

MắtSuembahamonsáng lên.Lòng tinvàhyvọng củaôngđãđượcđềnđáp.Quanđại thầnbốcmộtnắmvàngròng tronghộp,không cần đếm, hào phóng đưa choMelcartMashal, nhưng viênthuyềntrưởnglùilại,lắcđầu:“Không,ôngchủ,tôikhôngcầnđượcthưởng!Lúcnàykhôngcần!–Thuyềntrưởngnói.–Nếuôngđịnhtiếp tụcbuônbán thìbâygiờ cầnnhiều tiền lắm.Phảimuamộtchiếctàukháclớnhơn.Saunàychúngtasẽtính”.

Lời đề nghị tầm cỡ rất hấp dẫn. Không cần suy nghĩ lâuSuembahamonchỉđưaramộtđiềukiện:ôngvàtàicôngIrinefersẽcùngđivớiMelcart-MashalđểtàicôngcủaôngquenvớiBiểnXanhvĩđại.

Khibànvềsốtiềncầnthiếtđểmuahàng,nhàđibiểnđềnghị

nhiềutiềnhơn.

– Tiền càng nhiều thuyền càng tốt. – Thuyền trưởng thuyếtphục.–Nếumuatàuxấuthìkhảnăngmấtcảtàulẫnngườicànglớn.Ngoàiracầnnhiềuhàngchocảhaitàu.Lầnnàytôimuốnđixa hơn, đến thành phốMới do những người đồng hương của tôithànhlậpởmãitậnphươngTây.Ởđócóthểkiếmđượcnhữngđồvậthoàntoànkỳlạ…

Thỏa thuận mới được nhiệt tình ủng hộ bằng ly rượu đầy.Melcart-Mashal ra về dưới sức nặng của vàng và có Irinefer đitheo.Tàicôngrấtmừngvìnhiệmvụmới,ôngđãchánănkhôngngồirồi.

Suembahamonloxavộivàngbáocôngviệclàmăncủaôngchohoàngđếđấtnướcmàôngđangở.Ônghiểurằngsớmmuộngìmậtvụ củaNesubanebjed cũng sẽ báo cho ngài những gì đã xảy ra.QuanđạithầnxứFivađãchuẩnbịtặngphẩm:chuỗihạthổpháchđể làmdịutìnhhình.Ôngchỉphânvân:tặngchoai–hoàngđế,hoànghậuhaynàngcôngchúaxinhđẹp?. “Tácđộngcủađànbàhiểnnhiên làmạnhhơn.–Viênđạithầnsuynghĩ.–Nhưngquàtặng chomột người đàn bà tất nhiên sẽ làm những người khácganh tị và tức giận, điều đó rất nguy hiểm”. Cuối cùngSuembahamon quyết định một cách khôn khéo là hoàng đế xứDeltasẽtựquyếtđịnhchoaimónđồtrangsứckỳlạnày.

TintứcđãđồnđếntaicủaNesubanebjed,tínhhiếukỳcủangàitrỗidậy.LậptứcSuembahamonđượcmờivàotriều.Chuỗihạthổphách – vật quí hiếm ở vùng này – đã được tiếp nhậnmột cáchnồngnhiệt.HoàngđếrấtnhiệttìnhvớidựáncủaSuembahamonkhuếch trương công việc kinh doanh của mình. “Nhưng, – ngàinhấnmạnh,–phảinộpvàongânkhốquốcgiamộtkhoảnthuếnhỏsaumỗichuyếnđithànhcông”.VềsauSuembahamonđượcbiếtlàmónquàđãđếntaymộtáiphicủahoàngđế.

Saukhikháchravề,chủnhâncủaDeltamớisựcnhớlàkhôngnóichoSuembahamonbiếttintừFivađưađến:ởđóngườitachorằngSuembahamonđãchếtđuối.Nhưngsaukhisuynghĩ,hoàngđếchorằngnhưvậysẽtốthơn,ngàikhôngbiếtnguyênnhânnàođãthúcđẩyviênđạithầnquítộcđếnẩnnáutrongđấtnướccủangài.

Giờđâykẻtrốnchạybắtđầucuộcsốngmới.Ôngtinrằng,cuốicùngthànhcôngcũngquaylạivớimình.Suembahamonmuamộtcặpngựatốt,tuykhôngbằngnhữngconngựaxứFivangàytrước.Saubuổitiếpđóncủahoàngđế,nhữngngườiquencũlạitỏraquítrọngSuembahamon,viênquanđạithầntổchứctiệctiếpđãihọ.

Kết quả chuyến đi thứ hai vượt quá sự mong đợi củaSuembahamon. Giờ đây ông đã trở thành người giàu thật sự.Chuyếnđikéodàihơn,nhữngngườiđibiểntrởvềsaumườitháng.Irinefervuithíchvìchiếctàumới,vìchuyếnđivàmấytốiliềnkểchoông chủnghenhữngviệcđãdiễn ranhư chuyện thần thoại.NgườitàicônggiàmôtảkhuthươngmạicủathànhphốMớiđặcbiệtsôiđộng,nhữngláibuônthuộcnhiềusắctộcvàhànghóađadạng,kỳlạởđấy.Theolờiông,thànhphốtuycòntrẻnhưngđãtrởthànhtrungtâmthươngmạiquantrọng.

Thuyền trưởng Melcart-Mashal rõ ràng muốn kéo dài cuộcthămhỏi,ôngchờchođếnkhiIrineferkểxongchuyện,nhữngcâuchuyệntạonêntácđộngmàôngmongmuốn.Melcart-Mashalbắtđầuthẳngthắntuyênbốlàmuốnnhậnmộtphầntưsốlờidocôngsứclaođộngvàmôigiới.

Suembahamonnhănmặt.Ýnghĩphảichiabớtdùchỉmộtphầntưsốlờilàmôngkhóchịu.LòngsaymêvàngngàyxưacủaôngởkinhthànhFivagiờđâylạimởrộngthêmđãhoàntoànchiếmhữuông.Nhận thấynétmặt của chủnhân thayđổi,Melcart-Mashalnóithêmvớigiọngnhẹnhàng:

– Ôngkhôngcầnquantâmđếnđiềunày,ôngchủà.Riêngtôi,tôiđãgiữ lại vàgiao cho ôngphần lớn,–nhàbuônPhinicnhấnmạnh:Nhữnggìđãgiaochoônglàcủaông,chỉlàcủaông!

Suembahamonimlặnghồilâu.Tronglòngônglẫnlộnniềmvuivànỗibuồn,tiềnlờicóthểcònlớnhơn.Ngoàiraôngcònkhóchịuvìtênnhàbuônláucátựtínhtoánvàlàmmàkhônghềbànbạcvớiông.Mặcdùbiếttấtcả,nhưngIrineferkhônghiểugìhết,tứclàsựtincậycủaôngdựavàohắnđãtrởnênvô ích.Có lẽchínhtrong giây phút này, lần đầu tiên quan đại thần nảy ra ý địnhchưarõrànglàsẽtrựctiếpthamgiavàochuyếnđi.Rồiôngcũngtựchủđượcmình,cảmơnnhàbuônvàhỏichừngnàosẽcóchuyếnđimớivàđiđâu.

Melcart-Mashalhiểurằnggiâyphútnguyhiểmnhấttrongbuổigặpmặtđãqua,ôngnóinhanh:

– Cần trở lạiCart-Hadasht!Giờđây tôiđãhiểuởđó cần loạihàng gì, chúng ta có thể chở đầy hai tàu chính loại hàng này.Nhưngphảivộilên,sắptớinhữngngườiđibiểnsẽbiếtconđườngnàyvàtàusẽchenchúcnhauởcảngcủathànhphốMới.

– Được! – Suembahamon đồng ý. – Chuẩn bị đi.Ông cần baonhiêutiền?

Melcart-Mashalnhậntiềnvàravề.

VịđạithầngọiIrineferđến,câuchuyệncủahọlạikéodàiđếnnửađêm.Giờ đâySuembahamonđãquyết địnhdứtkhoát thamgiavàochuyếnđisắptới.

Trong cuộcdiệnkiếnvớihoàngđế xứAiCậpHạ, ôngđãgiảithíchchongàivềýđịnh thựchiệnchuyếnđidọcbờbiểnLibi.Ýđịnh này làm chủ nhân vùng châu thổ cực kỳ thích thú. TrongthâmtâmngàiđãnhiềulầnmơướcphụchưngsựhùngmạnhcủaAiCập,đểnhữngcontàucủamiềnĐấtĐenchởcốngvật từcác

thànhphốbịchinhphụccủaSiri,Phinicđến.Nhưnglàmộtnhàchínhtrịnhìnxavàkiênnhẫn,Nesubanebjedhiểurằng,trướchếtphải thống nhất vương quốc Thượng vàHạ, nhưng lực lượng đểlàmviệcnàyhiệnnaychưacó.Dođómọiviệclàm,mọicáchlàmđểtăngsựgiàucóvàsứcmạnhcủaquốcgiađềuđượcngàinhiệttìnhủnghộ.NgàihứarằngtrongthờigianSuembahamonđivắng,nhàvàngườinhàcủavịquanđạithầnsẽđượchoàngđếbảohộ,thậm chí còn cho mười chiến binh theo bảo vệ. NhưngSuembahamonlịchsựtừchốiđềnghịnày.

Khi biết ý định cùng đi của quan đại thần xứ Fiva,Melcart-Mashal hoảng sợ. Gần như sắp khóc, ông cố gắng thuyết phụcSuembahamon từ bỏ ý định này. Thuyền trưởng nói nhiều vềnhữngnguyhiểmđang chờ ở phía trước, vềnhữngkhókhăn vàmấtmát.Nhưngnhữnglờinóinhưmưachỉcủngcốthêmsựcươngquyết củaSuembahamon.Cuối cùng, saukhigọi têncácvị thầnBaal,Melcart,Ashtoret,Amon,ChonsvàhàngtácácvịthầnlinhkháccủaPhinicvàAiCậpcầuxinđểhọgộtrửakhỏiđầumìnhvềtráchnhiệmđốivớisinhmạngvàsứckhỏecủavịquanđạithần,Melcart-Mashal đồng ý. Họ thống nhất là để Suembahamon đitrêntàu“Salim-Ball”vớiMelcart-Mashal,cònIrineferđitrêntàuthứhai“Amonhàilòng”.

SuốtngàySuembahamonởđuôitàu,ngồidướimáichevànhìnsóngnước.Quangcảnhlàmôngthíchthúvàkhônghềchánmắt.Gióthuận,buồmcăng,tàulaonhanhvềphíatrước,dâybuồmkêuvivunhưsáothổi.Lòngvịđạithầnthấyyêntĩnh,thảnhthơivànhẹnhàng.Họthườngvàobờđểnghỉđêm,đậulạimộtvịnhyêntĩnhnàođó,đổbộlênmộtcửabiểnhoặcmộtdòngsôngnhỏ.Đôikhitàudừnglại lâuhơnởnhữngnơinhấtđịnh,dânđịaphươngkéođếnvàtraođổi,buônbán.LúcđầuSuembahamonkiênnhẫntheodõinhữngcách traođổivàcốgắng tínhphần lời củamình,

nhưngsauđóôngthấyquáphứctạpvàphủitay.NhậnthấyđiềunàynênMelcart-Mashalyêntâm,quanhệcủahọtrởlạithânmật.

Các vùng lân cận và thiên nhiên của thành phốMới thu hútSuembahamon,ôngbắtđầunghiêmtúcsuynghĩ:nênđịnhcưluônởđâychưa?Sángsớm,khitàuvàoCartHadasht,mộtquangcảnhkhó quên trải rộng trướcmắt quan đại thần. Trên bán đảo lớn,cáchlụcđịamộteođấthẹp,nhôlênmộtquảđồikhổnglồ.Thànhphốđượcxâydựngtrênđỉnhđồi–mộtcụmnhỏnhữngngôinhàmàutrắng,sovớiFiva,MemfishoặccácthànhphốcủachâuthổsôngNil,nóhoàntoànnhỏbé.Thànhphốđượcngăncáchvớilụcđịabằngbứctườngthônhưngkháchắc.PhíadướiBirsalànhữngcánhrừngđẹpchạytheosườnđồixuốngthấp.Trêneođấtcũngcónhữngtòanhà,cólẽđólàkhocảng.Giónhẹmátthổitừđấtliềnđến,mangđầyhươngvịngọtcủacâycỏ.Mặttrờibanmairạngrỡ,trời xanh cao vút. Tất cả làm cho tâm hồn Suembahamon trànngậpsựngạcnhiênvàthánphục.

Đứng bên cạnh và như hiểu được ý của chủ nhân, Melcart-Mashalthởdàinói:“Đâylànơimàtôimuốnđượckếtthúcnhữngngàycuốicủađờimình!NếunhưthầnBaalvàPuamrộngrãivớitôivàtôiđượcgiàucóthìnhấtđịnhtôisẽđịnhcưởđây,xâychomìnhmột ngôi nhà tuyệt đẹp ở đó. – Thuyền trưởng giơ tay chỉsườn bắc của quả đồi. – Ông nghĩ xem, Cart-Hadasht chỉ mớithànhlập30nămtrước,nónhưmộtđứatrẻ,nhưngthànhphốsẽlớnlênvàbiếnthànhkhổnglồ.Dầndầnnósẽvượtcảthànhphốmẹ–Tirvĩđại.Ôngchủà,ônghãytinrằngđứatrẻsơsinhnàyhứahẹnmộttươnglailớnmạnh,thậmchílàvĩđại!–Ngừngmộtlúc,nhàđibiểnnóitiếp.–Chúngtôi,nhữngcưdâncủathànhTir,thườnggọithànhphốnàylàCart-Hadasht.Cáitênnàyluônmangđếnhạnhphúcvàthànhcông.Chúngtôitinrằng…”.

Khi tàu vào cảng, Suembahamon nhận thấy rằng, hình như

thiên nhiên quan tâm đến an toàn của Cart-Hadasht. Từ phíabiển:nhữngmỏmđádựngđứngmọc lêntừkhắpnơi,cửacảng–nơiduynhấtthuậntiệnđểđổbộ–cóthểdễdàngbảovệbằnghaihoặcbốnthápcanh.Cònphầnyếunhất–đườngtiếpcậntừphíađấtliền–đãđượcbứctườngbảovệ.

Khi chiếc “Salim-Baal” và “Amon hài lòng” vào trong cảng,Suembahamon kinh ngạc vì số lượng tàu đậu ở đây.MelcartMashalnóiđúng:thànhphốnàyvềsausẽthịnhvượngvìgiờđâyđãlôicuốnđượcbấynhiêutàuvềnơinày.

Thuyềntrưởngđãlênbờ.Suembahamonởlạitàu.Ngắmnhìnsựtấtbậttrêncảngvàlầnđầutiêntrongcuộchànhtrìnhôngcảmthấymệtmỏi, buồn chán.Không!Ông sinh ra không phải để đibuôn!Ýnghĩ là ông phải chạyngược chạy xuôi, đếm các bó, cácbao,đổmồhôivì laođộng làmông thấy chán.Có thểông chỉ làmộtnhàdulịch,nhưngnhàbuônthìkhôngthểđược.Quảlàuổngcông,ônglàmộtđạithầnbẩmsinhmàlạithamgiavàocôngviệchạ đẳng như thế này. Tốt nhất là ông cứ đưa tiền cho thuyềntrưởngPhinicnhưtrướcvàđứngquamộtbên.Suembahamonthởdàivàbướcvàophòng.

Tuynhiênhaigiờsau,tâmtrạngcủaquanđạithầnđãthayđổi.Melcart-Mashal xuất hiện cùng một thanh niên lịch sự – viênquancủavuathànhCart-Hadasht.Viênquancúichàovàthôngbáo cho vị đại thầnAi Cập rằng chủ nhân thànhCart-Hadashtmời Suembahamon đến chơi trong suốt thời gian lưu lại thànhphố. Rõ là trong hai giờ qua Melcart-Mashal đã kịp làm nhiềuviệc.

Thayđổilễphục,Suembahamoncùngviênquan–Adgerbaal–đivàothànhphố.Melcart-Mashalởlạitàu.

Vừabướclênbờ,Adgerbaallịchsựthôngbáorằngnhữngngườimới đến thành phố thường phải dâng vật tế cho nữ thần Tanit

hùngmạnh – người bảo trợ cho thành phố, nếu đức ông khôngphảnđốithìcũngsẽlàmnhưvậy.LúcđầuSuembahamonthoángcóýnghĩngạingùngvìkhôngcóvậttế,nhưngngoáilại,ôngthấymộtthủythủđisaucầmchiếclồngchim.Nhàbuônkhônkhéođãloviệcnày.Cảmgiáckhóchịubanđầucủaquanđạithầnđốivớicác vị thần lạ đã biến mất, ông đồng ý viếng thăm thần địaphương.

AdgerbaalđưaSuembahamonđếnngôiđềnnhỏnằmởchânđồi,chànggiảithíchđâylàthánhđiệnTanit–vịnữthầnbảohộđườngđi của tất cả các thủy thủ.Vị thánh chính của thành phố – bứctượng thần được đưa đến từ thành Tir xa xôi – nằm trong điệnBirs.

“Có thể sau này đức ông sẽ được gặp chính Tanit-PeneBaal-Elissa”,–viênquannóimộtcáchmơhồ.

Trongđềnmờ tối vàmát.Hai ngọnđèn tỏa ánh sáng yếu ớt.Bức tượng người phụnữ có cánhmặc y phục dài, ômmặt trăngtrướcngực,đãgâychoSuembahamoncảmgiácxấuxívàmanrợvìđược tômàumột cách thô thiển.Ông quen với những tác phẩmtinhtế,mỹlệcủacácnghệnhânAiCập.SaukhigiaochiếcnhẫnvàngvàhaiconchimbồcâuchothầyTưtếvànémhạttrầmvàothanđỏcủalòđốt,Suembahamonrờikhỏiđền.

Càng lên cao, quang cảnh càngmênhmông vàhùng vĩ.Nướcvịnhmàuxanh-lục,cátvàng,nhữngcâysồinon–tấtcảlàmchoSuembahamonsaymê.Dọcđườngđiôngngắtmộtlácỏ,vuốtnógiữacácngóntayvàkhoankhoáingửi.

Hoàng đế, đúng hơn là lãnh chúa của Cart-Hadasht tiếp vịkhách Ai Cập với sự niềm nở hiếm thấy. Ngài bộc lộ vớiSuembahamonngaytronglầngặpđầutiên:

– Chúng tôi ít được đónnhững vị kháchquí tộcnhư thếnày.

Cònquanđạithầnmàđibuônthìtôimớigặplầnđầutiêntrongđời!Hạnhphúcvàthịnhvượngcủathànhphốchúngtôihoàntoànphụthuộcvàothươngmại…

Ngài ngậpngừng vànói tiếp với giọng củamột học sinhmẫumực:

– Vàphụthuộcvàocảchủnhâncủachúngtôi–hoàngđếthànhTirvĩđại.Vìvậychúngtôirấtvuimừngđượctiếpđónvịkháchquínhưông!Hivọngrằngôngsẽthíchvùngnày.Chúngtôisẽcốgắng để chuyến thăm Cart-Hadasht lưu lại cho ông những kỷniệmđángnhớ!

Lãnhchúagiữlờihứa.Kháchđượcdànhriêngbaphòngtrongcungđiệnvàvàingườihầulanhlợi.Suembahamonđượcvuichơigiảitríthoảimái:nhữngbữatiệcvớivũnữthànhTir,nhữngdiễnviêntunghứng,nhào lộn,nhữngcuộcdạochơingoại thành.Mộtlầnôngđượcxemconthúlạcủasamạc:trênbốnchândàinhưcàkheo là thânmìnhnhỏvới cụcbướukỳ lạ ở giữa, chiếcđầunhỏtrêncáicổcongkỳquặc,nhịpnhànglúclắctheotừngbướcchândài.Suembahamonđãnghevềconlạcđà,nhưngôngchưabaogiờnhìn thấy.DânPhinic gọi nói là “gimel”. Phản ứng của con thúcànglàmôngkinhngạc:khingườihầucốýlàmnótứcgiận,gimelphunhaiđốngnướcbọtđặcdínhsuốt từchânđếnđầungườiđểghẹonó.

– Gimellàtrợthủvôgiátrongcáccuộchànhtrìnhtrênsamạc.–Adgerbaalgiảithích.–Nóăncảnhữngcànhgaicứngnhấtvàcóthểnhịnuốngtừ3đến7ngày.Nócảmnhậnđượcbãocáttrướcvàigiờ.Gimeldễtựái,chínhôngđãthấyrồiđó.Khôngaiđượcđánhnóvàkhôngailùađượcnóđi,ngoàichủnó.Gimelchạynhanhhơnngựa.Phảiquenmớicưỡiđượcnó,bởivìnhữngbướcchạydàilàmngườicưỡibuồnnôngiốngnhưlúctàubiểnbịsónglắc.Đứcôngcómuốncưỡithửkhông?

Nhìnbộquầnáotrắngnhưtuyếtcủamình,

Suembahamontừchối.Ôngcócảmgiáclàconthúnàylậptứcsẽnémôngxuốngđấtvàphunnướcbọtvàoôngkhôngthươngtiếc.

Vàingày sauMelcart-Mashal xuấthiện, nétmặtđầy vẻ thỏamãn,thuyềntrưởngthôngbáorằngsốhàngđãbánhết.Giờđâycầnquyếtđịnhmuathứgìchochuyếnvề.BuổitròchuyệnđãtạorabướcngoặtmớitrongcuộcđờicủangườiAiCậpchạytrốn.

Trò chuyện với Suembahamon, lãnh chúaCart-Hadasht nhậnthấyrằng,buônbánvớivùngchâuthổlàcôngviệcítlời.Phảitìmnhững con đườngmới và những vùng đấtmới. Những thủy thủdũngcảmnhấtđãđếnđượcđảoSươngmùvàxahơnnữa,đếnbờbiểncủaxứhổphách.Giờđâycáccontàuphảiđếnđó.

Làngườitìmkiếmphiêulưuvàlàkẻlãngdukhôngmệtmỏi,Melcart-Mashallậptứcsaymê.Thiếc,khaithácởquầnđảoSươngmù,đượcsửdụngởtấtcảcácnướccủaNộihải(ĐịaTrungHải).Nếuchởvềđượcmộttàuthứkimloạinày,thìsẽphấtto.SauđóôngcóthểyêntâmđịnhcưởthànhphốMới,tươnglaicủaôngsẽđược đảm bảo.Nhưng đường đến quần đảo Sươngmù rất xa vànguy hiểm: tàu phải vượt quaCộtMalcart (Gibralta) và đi theoNgoạihải(ĐạiTâyDương).Nguyhiểmrìnhrậpngườithủythủởkhắpnơi,vàcũngcóthểchếtđuốingayởvùngcảngantoànnhất.Hải tặccó thểcướp tàuởngayNộihải.NhưngbuônbánởvùngNộihảirấtítlời.

Melcart-MashalbắtđầuthuyếtphụcSuembahamonquyếtđịnhhướngđimới.

– ÔngchủcóthểyêntâmởlạiCart-Hadasht.ChúngtôisẽthựchiệnchuyếnđimuathiếcởquầnđảoSươngmù.Nếucóthểkiếmđượcmộtíthổpháchởđóthìthậtlàtuyệt.SaukhibánhếthàngởCart-Hadasht, tàusẽđưaôngchủvềnhà,về lại châuthổ.Lãnh

chúanóiđúng,rấtnênđiđếnquầnđảoSươngmù!

Saumột lúcthuyếtphục,Suembahamonđồngý.Khảnănglợinhuậncaođãhấpdẫnông.

Melcart-Mashaltriểnkhaihoạtđộngsôinổi.Boongcảhaitàuđượcđóngthêmván.SóngởNgoạihảilớnvàcóthểdễdàngtrànvào tàu.Ôngdễdàngthỏa thuậnvớiArntAletna–một tài cônggiàukinhnghiệmngười thànhTir,đã từngđếnquầnđảoSươngmù, với số tiền công cao chưa từng thấy.Thựcphẩm,nướcuốngđượcđưa lên tàu,những loạihàngquíhiếmcho cuộcđi xađượcchuẩnbị.Haituầnsautàunhổneolênđường.

Vàonhữngngàycuốitrướckhikhởihành,vịquanAiCậplạibịnỗinhớquêngựtrị.ÔngluônnghĩvềngôinhàthânyêuởthànhFiva.Suembahamonhầunhưbịmấtngủvàtrongnhữngđêmdàiôngluônsuynghĩlàmthếnàođểxinđượcpharaonthathứ,đượcquaytrởvềvớigiađìnhông.

Và ôngbấtngờquyếtđịnh: ôngphải tự chỉhuy chuyến thámhiểm đến quần đảo Sương mù! Sau cuộc du hành này, có đượcnhiềutiền,ôngcóthểxindiệnkiếnchủnhânxứAiCậpThượngvàxinđược thatội!Nếuôngmangvềđượcvàicụchổpháchtốt thìmộtnửatriềuđìnhsẽđứngvềphíaông.Nhữngcâuchuyệnphiêulưucủaôngcóthểsẽ làmpharaonvuithích.“Xong,quyếtđịnh!”ôngsẽđicùngMelcart-Mashal.

Khi Suembahamon thông báo ý định của ông cho lãnh chúaCart-Hadasht,ngàibìnhthảnnhưnghethôngbáovềmộtcuộcdạochơinhỏrangoạithành.ChủnhâncủathànhphốMớiđềnghịnhàquítộcAiCậpghéthămthànhphốkhitrởvề,vàônghứa.

Khinghequyếtđịnhnày,Melcart-Mashalcườimỉavànhậnxétôngchủsắptrởthành“chúabiển”thựcthụ.Suembahamonkhônghiểulắmvềsựhómhỉnhcủanhàbuônvàkhôngđểýđếnlờinói

của Melcart-Mashal. Lần này Suembahamon muốn đi trên tàu“Amonhàilòng”vớiIrinefer.

TàuđimườingàyđêmhoàntoànthuậnlợichođếnCộtMelcart.Lúcđầukhông có gió, nhữngmái chèo sơnvàngkhuađộngmặtnướclấplánh.Roivọtcủacácgiámquảnđãbuộctrạonôchèohếtsức lực.Vềsaubuồmcănggióvà tàuchạykhôngcầnphải chèo.Tấtcảđềuhứahẹnchuyếnhảihànhbìnhyênvàthànhcông.

Khinhữngbứctườngcaobênphảibờvịnhvànhữngđồixanhbêntráitừtừlùilại,biếnmấtởphíasau,đườngvàoNgoạihảimởra,lòngcủaSuembahamonđầylolắng.Nhữngđợtsóngkhổnglồnémcontàunhưmộtmiếngvỏbào,lúcnàynhàquítộcAiCậpmớinhậnthứcđượcrằngôngđãquyếtđịnhmộtviệcliềulĩnhvànguyhiểm.ĐâyhoàntoànkhôngphảilàBiểnXanhvĩđại–theocáchgọi củangườiAiCập, hoặc làNội hải – theo cách gọi củangườiPhinic.Đâyhoàntoànkhác–hùngvĩvàkhủngkhiếp!

Những lúc đi trên Biển Xanh vĩ đại, mặc dù không thấy bờ,nhưngSuembahamonvẫnnhậnthấybờởđâuđó.Cònởđâychỉcómênhmôngtrời,biển,vôtậnvàvôtận,cáivôtậngâynênsựkinhhãi làm lạnh cứng tâmhồn, chỉmuốnúpmặt vào boong tàu đểkhôngnghe,khôngthấy.Chiếctàuthứhaicũngchẳnghơngì,trênbộngựchùngvĩcủađạidươngnóquáưnhỏbé,nhưhạtcáttrênsamạc!Hải âu bay theo tàu cất tiếng kêu lanh lảnh như tiếngkhócđưatang.

Nhưng con người thích nghi được với tất cả. Dần dầnSuembahamontrởlạibìnhtĩnh,đưamắtnhìnxungquanhvàlàmcho tài công phát chán vì câu hỏi sắp đến quần đảo Sươngmùchưa.ArntAletnachỉ trả lờiậmờmộtcáchmơhồhoặcnóigọn:tùytrời.

Taihọađếnsauđómộtngày.

Bãonổilênhoàntoànbấtngờ.Gióbắcmạnhđộtngột,mâyđenvầnvũtrêntrời,mưaxốixả.ChiếctàucủaMelcartMashallậptứcmất dạng. Theo lệnh tài công thủy thủ hạ buồm, nhưng cũngkhônggiúpđượcgì.Chiếc“Amonhàilòng”trởthànhmónđồchơicủagióvà sóng.Tàubị cuốn trôinhanhvùnvụt.Suembahamonđóngcửaphòngdậpđầucầukhấnmongđượccứuthoátvàsauđórơivàohônmê.

Bãolặngsauđómộtngày.TàicôngvàIrineferđếnchỗôngchủvớinhữngtinbấtan,họbịtrôixavềphíanam.

Theotàicôngthìnơinàychưaaiđếnbaogiờ.MelcartMashalcóthểđãchếthoặcmấttích.Sóngcuốntrôibathủythủ,tàubịhỏngnặng.Chỉcònnhờtrờivànhờphéplạ.

Biểnlặng,nhữngcánhbuồmbấtlựcủrũ.“Amonhàilòng”theomộtdòngchảybímậtnàođó,chậmchạptrôivềphươngnam.Mặttrờimọcmỗilúcmộtcao,nónghầmhập.Cũngmaynướcvàthựcphẩmtrêntàucònnhiều.TheođềnghịcủaArnt,khẩuphầnănbịgiảmxuống.GiờđâySuembahamonởtrênboongsuốtngày.Mặtbiểnmênhmôngvôhạnđãmêhoặcông.

Chánnhìnsóngnước,vịđạithầnxứFivacầmlấychỉthảothư–mónquàchiataycủahoàngđếAiCậpHạ.Đâylàcuốnsáchcựchiếm–tuyểntậpthơcủanữhoàngHatshepsut-Ninsut-Ravĩđại.Chậmrãimởsáchra,Suembahamonbắtđầuđọcnhữngdòngthơquenthuộcvàyêuthích:

Khinghĩđếntìnhyêu,

Tráitimđậpbốnlần.

Đinhưngườibìnhthường,khôngmuốn,

Vộivàngphiđếnchốnxíchxiềng.

Khinghĩvềchàng,tráitimơi,kiênnhẫn:

Đậpchậmhơn,ítnhấtbốnlần.

Suembahamon rời mắt khỏi dòng chữ, lơ đãng nhìn mặt đạidươngchóinắng.

…Phải,rõràngnhữnglờiđồnđãđượctruyềnkhẩutừđờiôngđếnđờicháutrai,từđờibàđếnđờicháugái,làđúng.Nữhoàngđãyêu kiến trúc sư trưởng củamình – chàng Senmut đẹp trai! Vànhững dòng thơ này là bằng chứng!Và ông đã xâymột đền thờnguynga,đẹpkỳ lạdângchobà.Cóthể làtựôngđãcẩnnhữngvần thơ nổi… Không có gì đáng ngạc nhiên là Hatshepsut, theotruyềnthuyết,đãbịđầuđộc…Nhữngbứctượngcủanữhoàngđãbịđậpbỏtheolệnhcủangườikếnhiệm,têntrêncácphùđiêubịcạosạch.Nhưngcặptìnhnhânnàyđãđểlạisựtưởngniệmvĩnhcửu:bàđãđểlạinhữngcôngtrìnhhoànhtrángbởilòngkhaokhátthườngxuyêncủamìnhđếnthếgiới,cònôngđãđểlạinhữngvầnthơbốclửatừnghệthuậtvàcáichếtđaukhổcủamình…

Irinefer lặnglẽbướcđến,cúichàovàcốgắngdũngcảmthôngbáo: “Ông chủ à, tài công Arnt nói rằngmột cơn bão đang đến!Chúngtaphảilàmgì?”.

ChươngX

HAICUỘCGẶPBÊNSUỐI

Sao-Lorenso.Mexico.

Nơisuốitrongtrườnmìnhxuốngdưới,Nơiđáxámnướcmắtmàimòn.

•A.K.Tolstoi.

Suốikhôngchỉlànơigặpgỡcủanhữngcặptìnhnhân,màcònlànơibàn táncủacácbàhàngxóm lắmchuyệnkhigiặtđồ.Đôikhiởđâycũngxảyranhữngviệckhácquantrọnghơn,mặcdùlúcđầunóchẳngcóvẻgìquantrọngcả.

BuổisángTiangrasuốilấynước,nàngthíchlấyởmộtchỗriêngtrênđầusuối.TừxaTiangđãthấymộtbóngngườinhỏthókỳlạbênsuối.Theo tầmvóc thìđây làmộtđứa trẻ,nhưng theochiếcmũcólôngchimdàitrênđầuthìđâylàngườilớn.Đếngầnhơn,côgáihiểurằngtrướcmặtnànglàngườilùn.Ôngngồitrênphiếnđábằngvàcúixuốngmộtcáchkhókhăn,ôngđanglàmgìđóvớigótchântrái.

Nghetiếngbướcchân,người lùnquay lại,bấtnhãnhìnTiangbằngcặpmắtđenvàhỏivớigiọngkhóchịu:

– Ngươicầngìởđây?

– Tôiđilấynướcnhưlệthường.–Côgáitrảlời.–Nhưngnếulàmphiềnôngthìtôisẽđichỗkhác.

Ngườilùnnhổmdậyđịnhđi,nhưngbấtgiácrênlênvàlạingồixuốngtảngđá.Khuônmặtnhỏnhănnheocủaôngméođivìđau

đớn,nướcmắtứara.

Côgáinhânhậukhôngchịuđược,nàngbỏbìnhxuốngvàđếngầnngườilùn.Sựbấtlựcvàđauđớncủaônglàmnàngxúcđộng.

– Ôngđaulắmà,–nàngquantâmhỏivàchútxíunữathìnóithêm“ônglùn”,nhưngđãkịpgiữlại,–thưaông?

– Tabị lôngnhímđâmvàogótchân,nógãyvàđầunhọnvẫncòntrongđó,–ngườilùnnói,–takhôngthểrútrađược.

Vậyđó!

– Đểtôigiúpôngnhé?

– Ngươithửđi!

Ngườilùnđưachânra.Côgáicúixuống.Rútđượcđầugainàykhôngphảilàchuyệndễ.Đầugaigãyngậpsâutronggótchân,chỉnhôramộtchútxíu.Xungquanhđầugaibắtđầusưng.Tiangmấylầnlấymóngtayrútchiếcgai,nhưngbị tuột.Người lùn imlặngchịuđựng,nhưngmỗilầnTiangrútgai,ônglạinghiếnrăng.

Cuối cùngTiangquyếtđịnh cúiđầuxuống, lấy răng cắn chặtđầugai.Chiếcgaibậtra.

Ngườilùnđịnhđứnglên,nhưngcôgáigiữlại.

– Ôngphảingâmchânvàonướclạnhđểkhỏisưngvàbớtđau.–Nàngnói.–Ôngngồiđâynhé,khôngaiđếnđâyđâu,ôngsẽđượcyên.Tôichạyvềlàng,đếnchỗthầyTưtế,ôngấylàmộtthầylangkinhnghiệm.Cólẽsẽcóloạithuốcnàođóchoông…

– Được,–ngườilùnnói,–điđi,tađợi.

TiangmaymắngặpTrachilởnhà.Nghecôgáihổnhểnkể,ônglãovỗvainàngvàđưamộtchiếclọnhỏđựngthuốcvàmiếngbônggòn.

– Xứcthuốcnàylêngótchân,–ônglãonói,–vàđưalọthuốccholãolùncủacon.CólẽđólàCuocu–hềcủavua.Lầnđầutiên

trongđời tacódịpgiúpmộtnhânvậtquantrọngnhưvậy.Chạynhanhlên,nhữngngườinhưthếthườngnóngtínhlắm!

Người lùnngồiyênchỗcũ,chânngâmtrongnước,trầmngâmnhìnđámcâyrậmrạpbênkiasuối.Nghetiếngchân,ôngquaylạivàbấtgiácnhậnxét:

– Ngươichạyvộilắmhả?

Tiang không trả lời. Trong lòng nàng lẫn lộn sự bực bội vàthươnghại.Quìxuống,nàngcẩnthậnxoathuốc,đắpbônggònvàbăngchânbằngmiếngvảisạch.

Người lùncẩnthậnbướcthử,chânđãbớtđau,ôngthấythoảimái.Ngườilùndừnglại,ôngnói:

– Cảmơncôgái!CôđãgiúpCuocu–tênhềcủavịvua

vĩđại.Takhôngbaogiờquênngườigiúptavàkẻhạita.

Vìvậy,côluôncóthểđượctagiúp.À,côtêngì?

– Tôi tên Tiang, thuộc tộc Socan. Tôi sống ở làngTahcumTracang.

– TạmbiệtcônươngTiang,chúccômạnhkhỏevàhạnhphúc!

Cuocuquaylưngđịnhđi,Tiangthốtlên:

– KhoanđãôngCuocu!Cầmlấythuốcvàxứclầnnữatrướckhingủtối.ThầyTưtếTrachildặnvậy.

Người lùn cầm lấy lọ thuốc, cảmơn lầnnữavà chậm chạpđikhuất.Côgáinhìn theoônghồi lâu.Mặcdùmặckhố thêusangtrọng, chuỗi hạt vỏ sò và chiếcmũ cắm lông chim dẽmàu xanhtrời, nhưng cô gái thấy Cuocu chỉ là đứa trẻ đáng thương chứkhông phải là viên quan quan trọng, cận thần của đức vuaNivannaa-Tracbolai.Trái timnhạycảmmáchbảonàngrằng,vẻquantrọng,khệnhkhạngcủaconngườinhỏ thónàychỉ làchiếcmặt nạmà sau đó che giấu sự yếu đuối. Nàng thấy thương hại

Cuocu.

Bangàysaungườilùnxuấthiệnởsuốinước.Tiangđilấynướcvàlúcchuẩnbịravề,phíasaunàngvanglêntiếngkêuthethé:

– Chào côTiang!Thuốc của cô giúp ta rấtnhiều.Cô thấyđó,bâygiờtađilạihoàntoànbìnhthường!

Cuocubướcratừlùmcâybênkiasuối.Ôngnhanhnhẹnbăngquasuối,đếncạnhTiangvàrúttừthắtlưngrachuỗivỏsòsặcsỡ.ÔngđưachuỗihạtchoTiang:

– Đây,cầmlấy.Tatặngchocôdocôđãtrịbệnhchota!

– KhôngphảitôichữabệnhchoôngmàlàthầyTưtếTrachil.Ôngấychothuốcvàdặncáchchữa.Chuỗihạtđẹpnàyphảiđưachoôngấy,mặcdùôngấykhôngthíchvàkhôngđeođồtrangsức.TôicóthểchuyểnquàcủaôngchoTrachilđểtỏlòngcảmơn.

Cuocuvộivànggiấuchuỗihạtrasaulưng.

– TakhôngbiếtTrachilnàohết!–Ôngtứctốilalên.–ChỉcócôgiúptachứkhôngthầyTưtếnàohết.Aidùngrăngrútđầugairakhỏi chân ta?Không lẽTrachil?Cônhận chuỗihạtđi vàđeonóvào,nếukhôngtavứtnóxuốngnước!

Tiangmiễncưỡngnởnụcười.

– ÔngTrachilcủatôi,–nàngchậmrãinói,–rấtgiàvàrấttốtbụng.Ôngấyđángtuổiôngcủatôi.Ôngđừngcóbực!

– Dùsaocômới làngườichữabệnhchota,nhưngtacũngtinthầyTưtếTrachillàngườitốtbụng.Nào,cônhậnquàđi!

Tiangnhậnquàvàđeovàocổ.Ngườilùnhàilòngngắmnhìncôgái.

– Côcàngđẹphơn,ôngnói,–mónđồtrangsứcnàyrấthợpvớicô!

Tiangđỏmặt,cúithấpngười,cảmơnvàcầmlấybìnhnướcđịnh

đi.

– Khoanđã,–Cuocunói,–ngồi lạivới tamột chút.Tamuốnnóichuyệnvớicô.

Cô gái ngoan ngoãn ngồi xuống tảng đá.Người lùn đứng bêncạnh,imlặng.

– Saongàilạibịgaiđâm?–Tiangphátansựimlặng.

– Thứnhất,đừnggọitalà“ngài”,vìtakhôngcaoquíđếnvậyvà tuổi tác của ta cũng chưa già, – người lùn ngồi xuống cạnhTiangvànóinhanh,–chỉcầngọitalàCuocu.Thứhai,cônênbiếtrằngcuộcsốngtrongcungđiệncủatakhôngngọtngàolắmđâu.Tấtnhiêntaănngonhơnnhiềuquanđạithần,tangủtrêngiườngêmđệmđẹpvàthườngđượcgặpđứcvuavĩđại.Nhưngtalàmónđồchơi.Nựccườivàđauxót! Imđi, imđi!–CuocunóikhinhậnthấydấuhiệuphảnứngcủaTiang.–Đừngnóilàcônghĩkhác.Tatinlàcônhânhậu,dođómớinóichocônghe,chỉnóivớicôthôi!–Ôngnhấnmạnh.–Bởivìtahoàntoàncôđơn.Takhôngcóngườithân, không có bạn bè, ta không thể chia sẻ cùng ai.Đôi khi tathấy thất vọng và đau khổ, đi lang thang trong rừng một, haingày.Lúcđótanhưconthúdạibăngquarừngrậm,khôngđểýgìtrướcmặt,tađãđạpphảilôngnhím.Nhưnggiờđâytalạicảmơnnó, vìnhờnómà ta cóđượcngười bạn.–Người lùnđưa tay choTiang.

Tianglặnglẽsiếtchặtbàntay.Cuocuđứngdậy.

– Thỉnhthoảngtasẽđếnthămcô.–Ôngnói.–Vàchúngtasẽluôngặpnhauởsuối,takhôngmuốnvàolàng.

Người lùnquayđivànhanhnhẹnchạylontonđếnđườngcái.Thânhìnhnhỏbécủaôngthậtđángthươngvàdễ làmmủi lòngngười.Mắtcôgáingấnlệ,nàngâuyếmvuốtvechuỗihạt.

TiangkểchuyệnchoTrachilvàShangnghe.Quanđiểmcủahai

ngườirấtkhácnhau.ThầyTưtếtỏravuimừngvìthànhtíchcủacôcongáinuôi,cònchàngnôngdântrẻthìtứcgiận.Chàngchứngminhhồilâuchocôgáithấyrằngkhôngđượcnhậnquàvàyêucầucôkhôngđượcgặpgãlùnnữa.NhữnglờilẽdịudàngcủaTiangđãanủichàngvàShangkhôngcònghenvớiCuocu.

VàingàysaudiễnramộtcuộcgặpkháckhôngkémphầnquantrọngđốivớiTiang.Cuộcgặpxảyraởgầnsuối.

Lấyxongnước,côgáiđivềlàng.Mộtnhómngườikhiêngkiệuđingược lại phía Tiang. Trên kiệu làmột người sang trọng, bởi vìnhững chiếc lông chim trênmũ của y cómàu lục lấp lánh. Phukiệuđinhanhquacôgái.Tianglễphépcúiđầu,khôngdámnhìnnhữngngườiđiquagiốngnhưnhữngphụnữbìnhdânkhigặpcácquan.Tiangvôcùngkinhngạc,vìsauđóvàiphútnàngnghethấynhững bước chân đuổi gấp theomình.Cũng chính chiếc kiệu đóxuấthiệntrướcmặtnàng,nhưngkhôngcóngười theohầu.Đuổikịp cô gái, phu kiệu bước chậm lại y như muốn đi cạnh nàng,thànhraTianggiốngnhưngườitháptùngvịkháchquíphái.

Côgáibướcđi,đầu cúixuốngkhôngđểýđếnnhữngngườiđibên cạnh.Tiangbướcnhanhhơnđể táchkhỏi chiếckiệu,nhưngphukiệudễdàngtheokịpnàng.

Cuối cùng cô gái quyết định nhìn lên kiệu. Trên kiệu làmộtthanhniên lớnhơnTiangvài tuổi,dángvẻngạomạn, chiếcmũ,nhữngchiếcvòngđánefritvàchuỗihạt,chiếcquạttrongtay–tấtcả đều toát lên vẻ sang trọng và chức quan cao. Y không ngạingùngnhìnchòngchọcvàomặtcôgáivớinụcườinửamiệng.Cólẽysẽlàmộtthanhniênđẹptrainếumiệngkhôngquárộngvớiđôimôitái,mỏng…

Đỏmặtvìbốirối,Tiangquayđivàbướcchậmlại.Nhưngchiếckiệuvẫnđibêncạnhnàng.Tấtcảlạinhưlúcđầu,nhưnggiờđâyTiang cảm thấy cáinhìnđanggắn chặtvàomìnhnhư lớpmàng

nhệnkeodính.

Nhữngngôinhàđầutiênxuấthiện.Thấyngườikháchlạsangtrọng trên chiếckiệu,bọn trẻ conxúm lại thànhđámđông cạnhTiang.Chàngthanhniênquấtroilênvaiphukiệu,yhỏibọntrẻ:

– Làngcủacáccháutêngì?

– Tahcum-Tracang!–Bọntrẻđồngthanhđáp.

Kiệudừnglạivànhanhnhẹnquaylui.Bọntrẻchạytheo,Tiangthởphàonhẹnhõm.

Tiang không kể cho ai về cuộc gặp gỡ kỳ lạ này, nhưng lòngnànglắngđọngnỗilolắngvàcayđắng.

ChươngXI

CUOCU,TÌMĐI!

Sao-Lorenso.Mexico.

Tìmvàkhôngthấy,

Thấyvàkhônggiao…

•R.L.Stevenson.

Tiangnấucanhđậu.Mặttrờiđãđihơnnửađườngvàđangvộivàngđinốtnửađườngcònlại.Xungquanhvắnglặng.Đànôngvàthiếuniênđãrađồng.Chơichán,bọntrẻconlănrangủdướibóngcây.Trongnhà,phụnữbậnrộncạnhbếplò.

Bỗngnhiênai đóđụngvàovai cô gái.Tiangquay lại và thấyCuocu.

Lầnnàyngườilùnănbậnrấtquíphái.Chiếckhốcủaôngđượcthêu chỉđỏ sang trọng,khănđội cắm chiếc lông chim trắngdài,trênngựclàchuỗidâymới.Ngườilùncườivuivẻ.

– ChàoTiang!–Ôngnói.–Tamangđếnchoânnhânmộttinvui.Côsắptrởthànhlệnhbàquípháivàgiàucó.

Tiangđứnglên,bốirốinhìnvịkháchbấtngờ.

– Chào, Cuocu! Sao ông lại đến đây? Chính ông đã nói là sẽkhôngvàolàngkiamà,chỗgặplàngoàisuối.Việcgìxảyravậy?

– Có,nhưngkhôngphảivớitamàlàvớicô!Côkhôngnghetavừanóisao?Côsắpthànhngườiquípháivàgiàucó!

– Ôngnóisao,Cuocu?

Ngườilùnngồixabếplòvàkể:

– Hômquanhịhoàngtửgọitađến,khôngphảitháitửđâumàlàHang-Noc-Ping.Ngàinóivớitarấtnhãnhặn:Tabiết,mặcdùtênngươilàchúlùn,nhưngngươiđinhanhlắm,Cuocuà.Ngươicũng rất nhanh trí và láu cá, ta nhờ ngươi đến làng Tahcum-Tracangtìmgiúptamộtcôgái,Ngàitảcôrấtđúng,vàtìmhiểucôtatêngì,ai làngườithâncủacôấy.Đitìmcôgáiđi,nhanhlên.Khiravềtahỏinhữngcậnthầncủahoàngtử,họchobiếtlàmớiđâyHang-Noc-Pingthấymộtcôgáimàngàirấtthích.Ngàiquyếtđịnhlấycôgáiđólàmvợ.Đúnglàcô,phảikhông?

Côđãgặphoàngtử?

Tiangđứngbấtđộng,nhìntrânvàomộtđiểm.Bấthạnhđổsậplênđầu,làmcôchoángváng.Ôi,Shang,làmsaobâygiờ?

– Tôithấyvịquanđạithầntrẻ,nhưngnàobiếtđólàhoàngtử.–Tiang trả lời,ngườinàngrun lênkhônghiểucónên tinCuocuhaykhông.Sauđó,khinhớ lại cáinhìnngạomạn,ngangngượccủaHang-Noc-Ping,nàngquyếtđịnh.

– Này,Cuocu,–Tiangdịudàngđụng tayông,– tôimuốnnóivớiôngđiềunàymàchưaaibiết.Trướcđâyôngđãhứagiúptôi…

Như bị ngợp hơi, nàng im lặng và sau khi lấy sức, Tiang nóitiếp:

– Tôi đã yêu một chàng trai làng bên. Chúng tôi đã hứa sẽthànhvợchồngsauhaihoặcbanămnữa.Cònvịhoàngtửcủaôngngaytừđầutôiđãthấyghét.Tôithàchếtchứkhônglàmvợôngấyđâu.Giúptôiđi,Cuocu!

Trongcơnbốirối,chúlùnđứnglên,chạylontonquanhbếplò.Niềmvui,màôngvừathôngbáo,biếnmấttrênkhuônmặtông,vàlậptứcxuấthiệnnhiềunếpnhănnhỏ.

– Tagiúpcôđượcgìchứ?–Cuốicùngôngcũngthốtthànhlời.–

Ýcủahoàngtửlàluậtchotấtcả,chúcủacôcũngvậythôi.Ôngtasẽrấtvuikhinghetinnày.Suynghĩđi,côsẽlàvợcủahoàngtử.Thựcralàvợthứba,nhưngvẫnlàvợcủahoàngtử.

– Tôiđãnóihết rồi,Cuocuà.–Tiangnói cươngquyết.–Nếuôngkhônggiúpđượctôithìthôi.Tôisẽchết,đừnglo!

Trongcơntuyệtvọng,conngườinhỏbévỗtay:

– Ôi, các người, những người trẻ tuổi, không biết giá trị củacuộcsống.Chếtlàhết.Cònngườiyêucủacôsẽlàmgì?Cũngchếtư?Không,đừngnói,đừngnghĩđếncáichết.Takhôngđủsứcgiúpcô,điềuduynhấttacóthểlàmđượclàgiảbộđangtìmcô.Bởivìkhôngaibiếttaquencô.Nhưngcũngchỉhaingàylàcùng.Sauđótakhôngcòntácdụngnữa…Làmgìbâygiờ?

Tiangngẩngđầulên.

– Tôiđi gặpôngTrachil.Thầy tư tếvà thầy langđã trị bệnhchoông.Đólàônggiàthôngthái,cóthểôngấysẽnghĩrađiềugì.Nàocùngđi,Cuocu!

Ngườilùnlắcđầutừchối.

– Không, lúcnàychúng takhôngđượcđi chung.Tasẽđidạotrong làng như đang tìm cô. – Và không đợi trả lời, Cuocu thấtvọngnói tiếp.–Chiều ta quay về cung vànói là chưa tìmđược.Ngàymai ta tiếp tục đến đây và cuối cùng tìm ra cô.Ngàymaichúngtasẽbàn.Đếnchiềuhoàngtửsẽbiếttêncôvàngườithâncủacô.Takhônglàmgìđượchơn.Đitìmthầytưtếđi!

Bỏdởmọicôngviệc,TiangchạyđếnnhàcủaTrachil.NgườilùnđiloanhquanhTahcum-Tracang,ôngcốgắngđicáchxanhàcủaMaash.

Thầytưtếthiuthiungủnhưmọingày,phơithânmìnhxươngxẩungoàinắng.NghexongcâuchuyệnngắtquãngcủaTiang,ônghỏi:

– Conyêuai?Chàngthanhniênmangmậtđếnphảikhông?À,vậy.Tấtnhiêntabiết.Chàngtatêngì?Shanghả?Ồ,tasẽgiúpcon…

Trachilsuynghĩvàsauvàiphútimlặng,ôngnói:

– CóthểchiềumaiCuocusẽnóivớihoàngtửlàđãtìmthấyýtrungnhâncủangài.Đừngsợgìhết.Tasẽgiúpcon,mọiviệcsẽtốt.HômnaycongặpShangchứ?

– Dạ, chiềunay chúng con gặpnhau.– Tiang thẹn thùngnóinhỏ.

– Đưachàngđếnđâyngay.Đừngsợ,tagiữnókhônglâuđâu.Đừng nói gì với nó về sự việc đã diễn ra, nếu không nó sẽ làmnhữngđiềungốcnghếch.Cácconlànhữngngườiđangyêu,nhấtđịnhsẽnhưnhữngconchimmắcbẫy.Sauđócácconđichơisuốtđêmcũngđược,lúcđóhãykểhếtchonónghe.Cònbâygiờthìđilàmđivàđừnglogìhết.Cònnữa,chừngnàochúconvềthìlậptứcđưachúconquađây.ÔngấysẽởđâykhônglâuđâuvàsẽkhônggặpthằngShangcủacon.Đừngsợ!

Tiangquìxuốngvàápmávàođầugốinhọnhoắtcủaônggià,nướcmắttrànra.

– Con cảm ơn ông, ba lần cảm ơn ông, ông thông thái và tốtbụng.Ôi,nếuôngcóthểgiúpcontránhkhỏiđượccuộchônnhânđángghétnày…

Trachilvuốttóccôgái:

– Điđi,đừnghoảngsợ,hôn lễsẽkhôngcóvàconsẽsinhchothằngShangcảđànconkhỏemạnh,dễthương.Vềnhàđi!

Tiangnhổmdậy,cúichàothầytưtế,chạyvộivềvớitâmtrạnghoàntoànkhác.NàngtinvàosựthôngtháicủaTrachil.Cònônglão,nhìntheonàng,lắcđầuvànóikhẽ:

– Tộinghiệp,tộinghiệpcongáicủata!Cònbiếtbaonhiêuđau

khổđangchờcon!Khôngthểtránhphầnsốđược.

Buổichiều,Maashđến,ôngchàothầytưtếmộtcáchkínhcẩnphachútsợsệt.Trachilmờiôngngồivàbắtđầukhôngcầnúpmở:

– ÔngMaash,mộthạnhphúclớnsẽtuộtkhỏitayông.Nhưngôngđừngbuồnmàphảivui.Vàingàynữa, thậmchícóthểngàykia ông sẽ có cuộc cầu hôn bất ngờ.Ông phải đưa người đó đếnthẳngchỗ ta.Khôngđượcnói “Được”hay “Không”, tất cảđềudotrờiđịnh.Trờiđãthấytrướcđiềunày,sẽquyếtđịnhvàthôngbáochotabiết.Chỉcótamớinóiđượcýcủatrời!Nhớđấy!

Ngườinôngdânlạikínhcẩncúichào,hơibốirốivàngậpngừnghỏi:

– Tôicóthểbiếtngaybâygiờlàhạnhphúcgìmàlạituộtkhỏitaytôi?

Trachiltrầmngâmcânnhắc,cóđángnóichoMaashbiếtkhông.Cuối cùng ông quyết định là những lời nói mập mờ có thể làmMaashhoangmang.Ôngnói:

– Tạisaokhông?HoàngtửHang-Noc-Pingmuốnlấycháugáiông làm vợ nhỏ. Nhưng các vị thần không muốn và không chophép!Nhưvậyđó.

TrênmôiMaashxuấthiệnnụcườikhótin:

– Hoàngtử?Ôngtha lỗichotôi,khôngthểcóđược!Thậmchíngàicònchưabiếtnói.Vàngàilấycôgáibìnhdânlàmgì?

– Tađãnóivớiônglàviệcnàysẽkhôngcó.Cònbâygiờthìvềđi,đãđếngiờcầunguyệnbuổichiềurồiđó!

Maashravề,bànghoàngđếnsữngngười.

Shang xuất hiện sau đó ít phút.Chàng trai lặng lẽ bước vào.Gươngmặt chàng cho thấy sự thỏamãn vì cuộc gọi bất thườngnày,nhưnghơilolắng.

– Ngồixuốngđi!–Trachilbảo.

Chàngtrailắcđầu.

– Thưaông,conkhôngđượcngồitrướcmặtông!Conđứngđượcrồi.

– Thôi được! – Thầy tư tế đồng ý.Nhìn thẳng vàomặt chàngtrai, bất ngờ ông hỏi gay gắt. – Nào, nói đi, con có yêu Tiangkhông?

Shangrùngmình,câuhỏiquábấtngờvàbộctrực.

Nhưngsauđó,lấylạicanđảm,chàngtraiđápnhỏ:

– Dạ,conyêucôấy…hơncảcuộcsống…

– Đượcrồi!Cònbâygiờhãynóichotabiết:concóbỏnókhôngnếungheđiềugìxấuvềTiang?

Lầnnàychàngtraitrảlờitứckhắc.Mắtchàngrựcsáng,haitaynắmchặt,toànthânvươnvềphíatrước,chàngtứctốinói:

– Aicóthểnóixấunàng?Tianglàmộtcôgáitốt!

– Cóthểtakhôngcóýnhưvậy,–ônglãochậmrãinói,chămchúnhìnchàngtrai,–tanhắclạitheocáchkhác.ĐiềugìsẽxảyranếuconbiếtrằngcuộchônnhânvớiTiangsẽmangbấthạnhđếnchochồngnó?Convẫnyêunónhưtrướcchứ?

– Mặc kệ bất hạnh, chỉ cần Tiang là vợ của con. Chàng traikhôngngầnngạitrảlời.

Nhữngnếpnhăntrênmặtônglãogiãnrathànhnụcười.

Giâyphútimlặng.

SauđóTrachilnói:

– Đừngnghĩ là ta thửcon!Đơngiản là taxemcuốnsáchtiêntri, ta đã đọc được những lời tiên đoán không hay vàmuốn báotrướcchoconbiết.Bâygiờconđichơivớinóđi.Tiangsẽkểchoconnghe.Nhưngconđừnglo,sẽkhôngcógìxấuchonóđâu.Hãytin

chắcrằngsẽkhôngcógìxấuchoTiangđâu!Nếutacónóiđiềugìkhôngđúngnhưvậylàbởitađãgià,mắttanhìnkém,tacóthểlầm.Conđiđi!

Chàng trai lo lắng, không đểmất thời gian, chạy vội đến chỗhẹn.

– MộtLem-Hoolomthựcsựnhất.–Trachillẩmbẩmnhìntheochàng trai. – Giá mà Anaib-Ungir đừng nhìn thấy chàng! Tộinghiệp Tiang, cô gái tội nghiệp! Nhưng ta sẽ xem cuốn sáchThiêng,tacầnchuẩnbịvàchọnngàylành.

Trachil rútcuốnbảnthảora từchiếchộpmây, lậtsáchvàkêgầnngọnđènrồichămchúđọc.

ChươngXII

NGÀYPASUNG

Sao-Lorenso.Mexico.

Kẻbầncùng–dấuhiệucủanó,

Kẻnghèo–dấuhiệucủanó,

Ngườibìnhdânbấthạnh,

Ngườiđángthương.

•NhữnglờitiênđoáncủacácngàytrongbảnthảoMayaởCav.

HômsauTiangnóivớiCuoculàcóthểthôngbáochohoàngtửbiết.Vuimừngvìgiọngnóibìnhthảncủacôgái,ngườilùnlaovộivềcungđiện.LậptứcôngđượcđưađếngặpHang-Noc-Ping.Nhậnđượctinvui,hoàngtửthưởngchotênđàytớtậntụychiếcvòngquílấytừtaycủamình.Sauđóđãxảyranhữnggì,nhữngchỉthịnàođãđược truyềnđi,Cuocu rấtmuốnbiết nhưngkhôngđược.Đứcvuachogọichànghềđến.Saucuộcđàmthoạilâuvàmệtmỏivớitrưởngđoànbuônđượccửđixa,chủnhâncủavùngĐấtĐỏmuốnđượcnghỉngơivàgiảitrí.SuốtbuổitốiCuocuđùagiỡn,uốnéovàtrêu chọchếtngườinàyđếnngườikhác,nhưng trong lòngngườilùnchấtđầylolắng.

Saunhữnglờibíẩnđượcxemlàtiêntricủathầytưtế,Maashđâmlo.Ôngđilàmtrễvàvềsớm,ngồilâugầnnhà,kínđáonhìnđứacháugái.Nócógìđặcbiệtđâu?Nóvẫnlàđứabégái!Tạisaohoàngtửmuốn lấynó,màngàichưabaogiờ thấynó,chưanghe

nóivềnó?Ngàicầngìnó?Khônglẽcácquanđạithầnsangtrọnglạikhôngcócongáiđẹp?Mặtkhác,thầytưtếkhôngbaogiờnóisai. Không chỉ dân làng Tahcum-Tracang đến xin lời khuyênthông thái của ôngmà cả dân các làng khác cũng đến. Rồi cònngười lùncủavua,có lẽkhôngphảivôtìnhmàôngtalảngvảnggầnnhà củahọ.Có lẽ ông ta đã tâng bốc sắc đẹp củaTiang vớihoàng tử? Tất nhiên có cháu rể là Hang-Noc-Ping thì vinh dựkhông thể tưởng tượng được. Khi đó Maash sẽ không phải làmviệc,chỉngồitrongmátvàănnhữngmónsơnhàohảivị.NhưngTrachillạinóilàđiềunàysẽkhôngcó!Không,nhữnglờitiênđoánnàykhôngphảidànhchocáiđầunôngdânthậtthà.Mặc,saocũngđược,chỉcầnmaukếtthúcthôi!

Sứgiảcủatriềuđìnhxuấthiệnvàongàythứba, lúcxếchiều.Già làng Tahcum-Tracang đi cùng sứ giả để tỏ lòng kính trọng.Maashhiểurằngđâylànhânvậtquantrọng,quầnáosangtrọngcủavịkháchcũngnóilênđiềuđó.Vừabướcvàonhà,trưởnglàngđưamắtliếcnhanhđếncảnhTiangđangchơivớiđứaemgáinhỏ.Tấtcảđềulặngimkhicómặtvịkhách.

– Chúngtacầnnóichuyệnvớiông,ôngMaash!–Giàlàngnóigiọngkhôkhan.Ôngcóvẻkhônghàilònghoặclolắng.–Chúngtarangoài,ởđótiệnhơn!

Maashcúigậpngườivânglời.

– Chàongươi,Maash.–Sứgiảchậmrãinóikhicảbađãrakhỏinhà, – Hang-Noc-Ping, ông chủ của ta và của ngươi dành chongươimộtvinhdựvĩđại.Ngàiđặtbócủiđínhhônvàobếplòcủangươi.

Nóixongnhững lời trang trọng, sứgiả thò tayvàokhốrút ramộtbócâynhỏ,khô,bằngnhau,mỗicâychỉlớnbằngngóntayút.Đó làbiểu tượng chấtđốtmà theophong tục, chàng rểđemđếnnhà cô dâu.Ông khinhmạn đưa cho người nông dân. Cả hai vị

kháchchămchúnhìnMaash,chờđợitiếngreomừng,bốirốihoặcsợhãiphátratừông.

Họquáđỗingạcnhiên.Maashđứngđổihếtchânnàyquachânkia,đầucúixuống,nuốtxongnướcbọt,ôngnóilínhí:

– Thưa, vinh dự này không phải dành cho tôi! Trachil nói làtrướchếtcácônghãyđếnchỗôngấy…

Saukhinghenhữnglờitừchốikhôngkhéoléocủangườinôngdân,mặtsứgiảbừngđỏsưngsỉanhưcongàtây.Ngàimắng:

– Này,đồnhàquê,ngươikhônghiểuailàngườidànhchongươivinhdựnàyà?Ngươihãyquìxuốngvànhậnbócủiđínhhônmộtcáchtrangtrọng,đồthằnlằnđuôibự!Bởivìđâylàcủahoàngtửđưađến,hiểuchưa?HoàngtửHang-Noc-Ping!

Sứgiảlạiđưabócủinhỏchongườinôngdân.Maashvẫnkhôngđưataynhận,ôngngoanngoãnquìxuốngvàthìthào:

– CácônghãyđếnchỗTrachil,ởđâytôikhônglàmđượcgìhết…Đâylàýtrời…HãyđếnchỗTrachil…

Từnãygiờvẫnđứngyên,trưởnglàngbỗngnắmtaysứgiảtrướckhingàinổicơnthịnhnộvànóinhanh:

– Khoanđãđứcông,chúngtathửxétxem!Trachilhoàntoànkhôngphải là cha củamột côgáinàokhácnhưngàinghĩ,đó làthầytưtếđềnthờcủachúngtôi.VìvậykhôngphảiMaashtừchốivinhdựvĩđạidànhchoôngấymàchỉđềnghịtrướchếtphảiđếngặp thầy tư tế. Sự tận tụy với các vị thần đáng được khen chứkhôngđángtrách.NhưngMaashnày,chẳnglẽôngkhônghiểulà,theo tục lệ, trướchếtphảinhậnbócủi, cảmơnngườimangđến,sauđómớitớiđềncangợithầnlinh?

Đượctrưởnglàngđộngviên,Maashđứngdậyvàkínhcẩnnói:

– Tôibiếtphongtục,thưatrưởnglàng,vàtấtnhiênmuốnđượclàmnhưôngnói.NhưngTrachilthôngtháiđãbáochotôicáchđây

bốnngàylànếucácôngđếnhỏicưới,tôikhôngđượctrảlờivàphảiđưacácôngđếnđó.Tôiđãlàmvậy.Ôngấynóiđólàýtrời.

Giờđâyđếnlượttrưởnglàngngạcnhiên.

– Sao?–Giàlàngthốtlên.–CáchđâybốnngàyTrachilđãbiếtlàchúngtôisẽđếnư?

– Thưađúngvậy!–Maashkhẳngđịnh.Sựbốirốivàsợsệtcủaôngdầndầnbiếnmất.Thầytưtếquảlàthôngtháinếuôngtabiếttrướctấtcảnhữngsựkiệnkỳlạnày.

– Không thể được! – Sứ giả nóng nảy quát. – Chính ta biếtnhiệmvụnàymớitrưahômnay.Làmsaomàgãtưtếnhàquêcủacácngươibiếtđượcýnghĩvàdựđịnhcủacácđấngtốicao?

– Bâygiờchúngtađếnđóvàkhắcrõ,–giàlàngđềnghị,–cònMaash,hãybìnhtâmvàquênđinhữngđiềugìchúngtôinói.Nếucần chúng tôi sẽ quay trở lại cùng Trachil, ông ấy sẽ cho haynhữngviệcgìphảilàmtiếp.

Tene-Tuvuic – sứ giả và già làng đi về phía nhà của Trachil.Tiangkínđáonhìnchanuôicủamình.Tráitimcôđậpnhanh:liệucóthànhcônghaykhôngmàthầytưtếgiàhứachắcvớinàngnhưvậy?

TrênmặtMaashcònđọnglạinétlolắng,nhưngôngkhôngnóilờinào,vàTiangcũnglàmnhưkhôngbiếtđiềugì.Giấukínnỗilocủamình,Tianglặnglẽchuẩnbịcơmtối.

Giàlàngvàsứgiảcủahoàngtửđitrongimlặng,suytư.CuốicùngTene-Tuvuiccấtlời,giọngbựcbội:

– Takhônghiểuviệcnày ra làmsao!Côngviệchết sứcquantrọng.Taphảiđốixửnhưthếnàovớiconphùthủynhàquêmạthạng?Nếu cần ta sẽ đến gặp chính thầy thượng tế!Maashphảinhậnbócủi,sauđólàquàcưới.Ngươidễdãivớibọnnhàquêquá,trưởnglàngà.Chúngkhôngchịunghelờingươi,chúngtasẽkiếm

ngườikháccươngquyếthơn…

– Không,ngàikhôngđúng!–GiàlàngTahcum-Tracangôntồnphảnđối.Hìnhnhưlờibuộctộitrựctiếpcủavịđạithầnkhônglàmông lo lắng.–Thứnhất, tôikhôngbiếtgìvềmụcđíchchuyếnđicủangài, ngài chỉ đềnghịdẫnđếnnhàmộtngườinôngdân tênMaashcóđứacongáilàTiang.Thứhai,thầytưtếcủachúngtôiquảđúng là thôngthái.Khôngchỉdân làngchúngtôimàcảcácthầytưtếkháccủaNivannaa-Tracbolaicũngđếngặpthầyđểxinđượcchỉbảo.DođónếuthầybảoMaashđừngnhậnbócủithìđiềunàyphảicónguyênnhân.A,nhàcủaôngtakiarồi,chúngtasẽbiếtngaybâygiờthôi!

Họ thấy Trachil đang đọc cuốn sách dài cạnh đèn. Vừa thấykhách,ônglãođặtsáchxuốngvàcốgắngđứnglên.

– Tôichờcácngàitừhômkia!Trachilnóigiọnghơimỉamai.–Mờingồinghỉ,vàcảtôinữa.Mộtlãogiànhưtôithìkhómàđứngđượctrướccảnhữngvịkháchđángkínhnhưthếnày.Vìvậy,mờingồi!

Kháchngồixuốngghếbăng.TrachilnóithẳngvớiTeneTuvuic.

– Tôi biết vì saongài đếnTahcum-Tracang.–Thầy tư tếnói,khôngđểchosứgiảthốtlênđượclờinào.–Đâylàvinhdựvĩđạikhông chỉ choMaashmà còn cho cả làng chúng tôi.Tôi cũngđãđượchạnhphúcnếuđiềunàycóthểđượcthựchiện.Nhưngđiềunàysẽkhôngcó!Không,tôikhôngcóquyềnđểnóxảyra…

– Tạisao?–Tene-Tuvuicchỉkịpsửngsốtthốtlên.

– Tiang là cô gái tốt, trong trắng, nhưng nó sinh vào ngàyPasung!

Trachilngừngbặtvàbuồnrầunhìnsứgiả.

– Thìđãsao?–Sứgiảtứctốihỏi,rõ làngàiđangchờcâunóitiếp.

– Ngài làm sao vậy? Ngài không nhớ định mệnh của nhữngngàythiêngư?–Thầytưtếnổigiận.Dướiánhmắtđămđămcủaông,sứgiảđànhcúiđầuxuống.

– Ta học hành kém, trí nhớ của ta tồi.. – Sau phút im lặng,Tene-Tuvuic bực bội càu nhàu. – Ngươi chỉ mới nhắc là ta nhớliền…Tahiểuvìsao…

– Đàn ông sinh vào ngày Pasung sẽ dũng mãnh như beo. –Trachilbắtđầunóibằnggiọngcứngvàvang.–Miệngcủahắnsẽđẫm máu, tay chân của hắn sẽ đẫm máu. Hắn sẽ là kẻ chiếnthắng,hànhhạ,đànáp,làkẻmanglạicáichết…

– À,tấtnhiêntanhớrồi!

Tene-Tuvuiccốcắtngang,nhưngthầytưtếtiếptục,khôngđếmxỉagìđếnlờicủasứgiả.

– PhụnữsinhvàongàyPasungsẽlàngườiđángghét,đầythùhận,kẻgieorắcsựlộnxộn.Ảsẽlàkẻvôsinhsuốtđời,khônghềbiếtsựmangnặngđẻđau.Ảmangbấthạnhvàchếtyểuđếnchochồng! Đó là những người sinh vào ngày Pasung. Vậy ngài cómuốnchohoàngtửchếtsớmhaykhông?Ngàithựcsựmuốnđưangười phụ nữ như vậy vào nhà của đức vua xứ Nivannaa-Tracbolai?

Lúcnàysứgiảmớihiểura.Mồhôilạnhrịnratrêntránngài.Tene-Tuvuicđưahaitaylêntrờinhưcầukhấn:

– Ôi!thầytưtếthôngthái,talàmsaobiếtđượcviệcnày!

Tachỉlàbềtôicủahoàngtử…

– Giờthìngàiđãhiểutạisaokhibiếtvềcuộchônnhântươnglai, tôiđãđềnghịđếnngaychỗtôi?NếuMaashchỉcầnnhậnbócủithìbóngcủatửthầnđãhạxuốnghoàngtửHang-Noc-Ping!

Tene-Tuvuicrunlênvìsợhãi.Nhiệmvụmàlúcđầungàicảmthấynhẹnhàngvàvinhdựthìgiờđâybỗngtrởthànhgánhnặng.

Vàiphúttrôiquacăngthẳng.

– Trachil thông thái, chứ làm sao ông biết được là hoàng tửmuốnlấycôgáinày?–Giàlàngtòmòhỏi.

– Tôi đoán trênnhữnghạt đậu thầnnói vềnhững việc tươnglai,–thầytưtếdũngcảmnói,–chúngchotôibiếttấtcả.LúcđótôimớikiểmtrangàysinhcủaTiang…

– Nhưngởđây có thể cóđiềugì đónhầm lẫn.–Đã trấn tĩnhđượcđôichút,sứgiảnói.–TạisaoônglạitinchắclàcôgáisinhvàongàyPasung?

Trachilcườikhinhmạn.Giàlàngtrảlờithaychoông:

– Trachil là thầytưtế,ôngtaphảibiếtngàysinhvàsốphậncủacảlàng.Đúngkhông,thầythôngthái?

– Tất nhiên.Mà còn hơn vậy nữa.Hầu như cả làng này đềusinh trong trínhớ của tôi.Ví dụ, ông trưởng làng sinhvàongàyTraping.Tôiđãkhágià…

– Cảmơnông,nhàtiêntrithôngthái!–Tene-Tuvuicnói.–Tasẽ trình báo tất cả chohoàng tử, tùyngài quyết định.Thôi tạmbiệt!

Nhữngvịkháchkhôngmờivộivàngrờikhỏinhàcủathầytưtế.

– Tùyngàiquyếtđịnh!–Ônglãonhắclạibằnggiọngmỉamai.–Hắnlàmnhưtakhôngbiếtsẽthếnào!MọihammuốncủaHang-Noc-Pingsẽtanbiếnkhingàicảmthấynguyhiểmchomình…

Khiđãđixa,giàlànghỏiTene-Tuvuic:

– Ngàithựcsựtrìnhbáotấtcảchohoàngtử?

– SaukhigặpthầythượngtếAnaib-Ungir,–Vịsứgiảkhônggặpmaytrảlờibựcbội.–Takhôngtinlắmnhữnglờicủaôngtưtếgiàmàcácngươicholàthôngthái.

Trưởng làng định phản đối, nhưng kiềm lại và im lặng nhún

vai.

TiangxuấthiệnởnhàcủaTrachilvàobuổitối.Côgáitộinghiệpnónglòngmuốnbiếtkếtquảcuộcviếngthămcủanhữngvịkháchquíphái.

– Yêntâmđingủđi,congáià,–giàTrachildịudàngnói,–vàquênđitấtcả.Cuộchônnhânnàykhônglàmconlolắngnữađâu.Con sẽ không là vợ của hoàng tử, mà của một anh chàng làmruộngbìnhthường.

ChươngXIII

CƠNBÃO

Sao-Lorenso.Mexico.

Mặtđấttốisầmvàmưađenbắtđầurơixuống…

•“Popole-Vuh”

Tene-Tuvuicphảiápdụngkhôngítmưumẹođểtránhkhỏimắtcủahoàngtửtrongbuổitốihômđó.Saumộtđêmmấtngủđầylolắng,quanđạithầndậysớmvàbímậtrakhỏicungđiện,vộivàngđếnchỗthầythượngtế.

Khôngđểýđếnsựphảnđối củanhữngngườihầu, sứgiả củaHang-Noc-Pinglaovàophòng,nơiAnaib-UngirđangtraođổivớinữthượngtếcủađềnthờthầnCócvĩđại–Đứcmẹcủacácvịthần.

– Làmsaomàngàilạiđểvậttếthầncủata,côgáiNamSucđilấychồng?–Ish-Can-Leoshgiậndữnói.–Cáctưtếcủangàiphảitheodõisựtrinhtiếtcủanàngchứ?

Anaib-Ungirthảnnhiênnhúnvai.

– Cócầnphảilolắngnhưvậykhông,thưabàIsh-CanLeosh,vìmộtchuyệncỏncon?–Ôngbìnhtĩnhnói.–Đúng làcongáinhàtạctượngđãlàmhọctròcủachamìnhsaymênhanhđếnbấtngờ.Tấtnhiêngiờđâycôấykhôngxứngđángvớivinhdựcaoquínữa.Nhưngchẳnglẽkhôngcòncôgáinàokhác?MàđúngratheodõiNam-Sucphải lànhữngnữ tư tế củabà và chínhbà chứkhôngphảinhữngthầytucủathượngtế…

– Ông Beleng-Hish sẽ làm khác chứ không như vậy! – Cuối

cùngIsh-Can-Leoshbựcbộitráchmóc.

– Cóthể,–Anaib-Ungirvẫnôn tồnđồngý,–nhưngánhmắtcủaôngrựclên,–bàcầnđợichođếnkhiôngấylàmthượngtế.–Saumộtthoángimlặng,nhưnhớrađiềugì,vịtusĩlạinóitiếp.–Cháu gái của bà là cô gái trong trắng tuyệt vời và đã đến tuổithànhniên.ChẳnglẽcôấykhôngvượtđượcNam-Suc?Thựcra,côấymớixứngđánglàvậttếchoĐứcmẹvĩđạicủacácvịthần.

Ish-Can-Leosh thở dài, sợ hãi và xấu hổ. Đòn phản công đãđánh trúng chỗ.Nữ thượng tếhiểu rằngkhông cóvật tếnào tốthơn cháu gái của bà.Nhưng lương tâm của bà chống lại dữ dội.Mầmnonduynhấttronggiađìnhbàsẽbịchínhtaybàmổthịt!Bịý nghĩ hành hạ, nữ thượng tế kéo dài câu trả lời. Anaib-Ungirkhông rờimắt khỏi Ish-Can-Leosh. Dưới ánhmắt sắc nhọn tànnhẫn này, lần đầu tiên nữ thượng tế thấymình bất lực.Nhưngtrướckhiđôimôibàphátracâunóiđịnhmệnh:“Tôiđồngý”,thìthầythượngtếđãnhìnthấyTene-Tuvuic.

Ôngquaylại:

– ĐiềugìđãxảyravớihoàngtửHang-Noc-Ping, thưaông?–Anaib-Ungirniềmnởhỏi.–Vàtôicóthểgiúpđượcgì?

– Ô, nhà thông thái nhất trong các nhà thông thái, –TeneTuvuic lúng túngnói,ngàihiểu rằngmìnhvàokhôngđúnglúc,–xinlỗivìtôixuấthiệnbấtngờ.HoàngtửHang-NocPingvàcảnhàngàiđềukhỏe.Cảmơnngài…

Anaib-Ungir rahiệu choviênquannóingắngọn.TeneTuvuichoàntoànbốirốinóimộtmạch:

– LấyvợlàcôgáisinhvàongàyPasungcótốtkhông?

Đangtheođuổinhữngýnghĩảmđạmcủamình,IshCan-Leoshcũng phải ngạc nhiên ngẩng đầu lên và nhănmặt.Anaib-Ungirnhìntínsứcủahoàngtửvớisựthươnghạirõrệt.

– Đó, đó là sự sao nhãng học tập. – Ông nói giọng dạy đời. –Ngườinàomuốnlấycôgáisinhvàongàynày?Côtasẽvôsinhvàlàkẻgiếtchồng!Ôngkiếmdâuchocontraiông,saolạikhôngtìmhiểungàysinhcủacôấy!

KinhnghiệmcungđìnhnhắcTene-Tuvuicrằng,chấpnhậnkhóchịuvềmìnhtứclàđưahoàngtửthoátkhỏitròcườivàhơnnữasẽđảmbảocôngdanhchoôngsaunày.Ôngcúiđầutỏvẻthúnhậnlàcontraicủamìnhđãphảilòngmộtcôgáibìnhdânvànănnỉxinđượccướicôấy.Nhưngôngđãquyếtđịnhtìmhiểuthânthếcôdâutươnglaiởchỗthầytưtếđịaphươngvàbiếtđượcđiềunày.NhưngchưathậttinlờithầytưtếnênôngmớihỏiAnaib-Ungir.

CảthầytưtếcaocấpvàIsh-Can-Leoshđềutạmquênsựhụchặccủamình,họđồngtìnhkhuyênTene-Tuvuic“gộtrửasựngốcnghếch”khỏiđầuđứacontrai.Khônglẽconngườicóthểchốnglạicácthần?HơnnữalạichọncôgáibìnhdânsinhvàongàyPasung?Bọnthanhniêngiờđâykỳlạthật!Ngàyxưakhôngaidámnóiđếnchuyệnnày,chamẹđặtđâu,conngồiđó…

– Đưacontraiôngđếnchotôi.–Anaib-Ungirbấtngờnói.–TôisẽchonólàmbềtôicủathầnlinhtrênđảoIsokitocPeteng.Chỉhaitháng là nó sẽ quênnhững trò ngungốc củamình và trở thànhchàngtraimẫumực.

Vị cận thần của hoàng tử không biết làm sao để có thể thoátđược tìnhhuốngnày.Ýnghĩvềviệc con trai củamìnhphải làmngười hầu trên hòn đảo tế thần rùng rợn làm cho ngài kinh sợ.Tene-Tuvuic đã gặpmay. Ah-Mash, được đệ tử đỡ, đang vội vãbướcvào.

– Thưatưtếvĩđại,điềmdữrồi.–ÔngnóiphềuphàovàbướcđếnchỗAnaib-Ungir.–Sắpcóbão,cơnbãokhủngkhiếpmàsuốtđờitôichưatừngthấy.Cầnchuẩnbịchốnglạitaihọa…

– Sớmquáđó,ôngAh-Mash,đốivớimùanày,–Thầythượngtếnói,nhưngkhuônmặtnhănlạicủaôngchothấyônglolắngvìtinnày.–Tintứccủaôngcóđúngkhông?

– Cóthểtinđược,thưaông.Trọngkhốitrêndâyhạxuốngbốnnấc,vàchínhtôicũngcảmthấyđượccơnbãođangđến:khóthở.Điềunàynhữngngườitrẻcácôngkhôngthểhiểuđược…

– Bốnnấc!–Anaib-Ungirhoảngsợnhắc lại.–Điềunàychưabaogiờcó!

– Tôiđãnóivớiônglàchưabaogiờcómà,tôisốnggiàtừngnàytuổi…–Ah-Mashtrảlời.

Gươngmặtxanhtáichứngtỏônglãorấtmệt.Ôngdựahẳnvàongườihọctrò.

– Tôi mệt quá. – Ông thì thào. – Nhưng tôi đã hoàn thànhnhiệmvụ…,đãbáotrước.

Thầytưtếgiàbấtngờngấtxỉu,ngảvàotayngườihọctròđangluống cuống. Anaib-Ungir và Ish-Can-Leosh vội vàng đặt Ah-Mash xuống sànnhà cấp cứu. Tene-Tuvuic lặng lẽ bước ra khỏiphòng.

– Vềcunggấp!–Ngàiralệnhchophukiệu.–Chạyhếttốclực!

Trênđườngđivịđạithầnđắngcâynghĩrằngmìnhđãbịrơivàotìnhhuốngnàylàdotínhđỏngđảnhcủahoàngtử.BằngmọicáchphảikéoHang-Noc-Pingrakhỏitròcướixinrắcrốinày.Thầytưtế già của Tahcum-Tracang đã hoàn toàn đúng, không nhữngAnaib-Ungirmàcảnữ thượng tế củađền thờĐứcmẹcủa cácvịthầncũngkhẳngđịnhđiềunày.Tinvềcơnbãosắpđếncóthểsẽgiúphoàngtửquênđihammuốnlấythêmvợ.Lạicònphảinghĩvềsốphậncủacontraimìnhnữachứ!Anaib-Ungir– conngườirấthàkhắc–cóthểđưaCuisistộinghiệpđếnđảoDaoĐálửaghêrợn.Không phải ai cũng có thể thoát được nơi đó.Mà nếu có thể về

đượcthìcũnghoàntoànbịbiếnđổi,khôngmộtchamẹnàomuốnnhưvậy.

Trong cungđiện,nhữngngười vừanhìn thấyTeneTuvuic liềnthởphàonhẹnhõm,khônggiấugiếmvìhoàngtửđãnổitambành,truyền cho tìm Tene-Tuvuic và đòi lập tức phải vào hầu. Tene-Tuvuicvộibướcvàophòngcủahoàngtử,lễphépcúichàovàđứngyêntrướcmặtngài.

– Chớngươiđiđâu?–Hoàngtửgầmlên.–Tìmngươikhắpnơimàkhôngthấy.Khinàongươiđưavợmớicủatađến?

– Thầnđilocôngviệcdongàigiao,thưangài,–vịcậnthầnnhỏnhẹtrảlời,–vàcôgáiTiangsẽkhônglàvợcủangài!Nếungàichophép,thầnsẽtìmchongàingườivợkhác…

– Saolạikhôngthể?Việcgìđãxảyra?–Hoàngtửlolắngthốtlên,–Côấybịbệnh?

– Thưa ngài, không. Cô ấy vẫn bình thường. Nhưng các nhàthôngtháiđềunóilàcôgáisinhvàongàyPasungsẽđembấthạnhđếnchochồng…

– CôấysinhvàongàyPasung!–Hang-Noc-Pinglẩmbẩmbằngmộtgiọngkiềmchếvàchìmvàonhữngsuynghĩnặngnề.

Hoàngtửkhôngcầnhỏithầythượngtếvềsốphậncủanhữngngườisinhvàongàynàyhayngàykhác.Ngàihọckhôngđếnnỗikém và đặc biệt say mê bảng tử vi. Ý nghĩa của ngày Pasung,Hang-Noc-Pingnhớthuộclòng.DùTiangcóđẹpđếnđâuthìngàicũngkhôngvìđómàhysinhcuộcđờimình.

– Hyvọnglàngươichưagiaobócủiđínhhôn?–Cuốicùngngàidòhỏi.–Takhôngmuốncóquanhệvớinhữngcôgáinhưvậy!

– Thưahoàngtử,khôngthểđưađược.–Tene-Tuvuichoảngsợ,ngàinghĩthầmlàngàyPasungrủirođãcứumình.–Thầnchưanóivớicôấymộtlời.

Viêncậnthầnkểchochủnhâncủamìnhnghetấtcả,cốýgiấuchuyệnđưabócủiđínhhônchoMaash.TheolờiTene-TuvuicthìkhivừaxuấthiệnởTahcum-Tracang,viêncậnthầnđãđượcmờiđếnnhàcủaTrachil.

– Thầytưtếgiàthôngtháiquá!–Hoàngtửthốtlên.–Cólẽôngtacóviênngọcbóimầunhiệm,nênđãđoánđượccuộchônnhânbấtngờnàyđểcảnhbáochota.Phảithưởngcôngchoôngấy!Ôngấyđãcứuta thoátkhỏi taihọa lớn!Tene-Tuvuic,hãycoi chừng,khôngđượckểchuyệnnàychoaihết,nếukhôngngươisẽmấtđầuđó!

Vịcậnthầnchắptaykhấn:

– Thưangài,saolạikểđược?Sựtậntụycủathầnđốivớingàilàvôhạn, thầnhiểuđượcđiềuđó.–Ngừngmột látTene-Tuvuicnóitiếp.–Ngoàirathầnvôtìnhbiếtđượcởchỗthầythượngtếlàsắpcóbão,cơnbãolớnchưatừngcó.Điềunàykhôngthừađâu.

– Bão tố?–Hang-Noc-Pinggặnghỏi.–Nếucác thầy tư tếđãtiênđoánthìthườnglàsẽxảyra.Taihọachoruộngđồngcủata.Phảisuynghĩ,chúngtacầnlàmgìbâygiờ?

Gọingayquanquảnlýđếnchota!

Trongkhihoàngtửnghịhọpcùngcáccậnthần,AnaibUngirvàocungđiệngặpquốcvương.Trướcmặtvị chủnhâncủavùngĐấtĐỏ,thầythượngtếvẫnbìnhthảnnhưmọikhi,ngàithôngbáochovuabiết tinbãokhẩncấp, lờinói củangàivẫnbình thườngnhưthôngbáocôngviệchàngngày.Phảnứngcủavuaxứngđángvớichứcvịcaoquícủangài.Khôngmộtthớthịtnàorungđộng,ynhưđượctạcbằngđá,quốcvươngnghetinbuồnvàlậptứcralệnhgọicác quan thủy nông, lính hỏa tốc, quan quản lý cung điện vànhữnggiàlànglâncận.Khimọingườiđãtậptrung,đứcvuaravàichỉthịngắngọn,rõràng.Sauđótấtcảcácquanbắttayngayvào

côngviệcđượcgiao.Línhhỏatốcvộivànglaonhanhđếncácthànhphốvàcáclàngxaxôi.

Cơnbãoậpđếnkhôngcódấuhiệugìbáotrước:bầutrờitrong,thậm chí quá xanh,mặt trời rực rỡ, gió sớm nhẹ thổi từ nhữngngọnnúinhanh chóng tắt lịmđi.Khôngkhí bấtđộng, lá cây rũxuống.Trongrừngđộngvậtvộivãtránhxabờbiển.

Đếntrưa,nhiệtđộbầukhôngkhítănglênrõrệt.Kinhthànhvàcáclànglâncậngiốngnhưmộttổkiếnkhổnglồbịxớitunglênvìsựsôiđộngkhácthường.Khắpnơimọingườiđềutấtbật:ngườilođắpbờgiacố,ngườilomanglươngthựcđãchếbiếntừkhođưavàonúi, người lo tìm cách bảo vệ cánhđồngđã xuốnghạt– ai cũngcảmthấyngộtngạt,khóthở.Mồhôichảyròngròngtrênmặt,trênlưng.Nướcdobọntrẻconmangđếntrongnhữngchiếcbìnhcổhẹpkhônglàmdịuđượccơnkhát.Chỗnày,chỗkiavanglêntiếnglahét,tiếngthởhổnhển,vàcónhữngngườingãquịxuốngđất.Mọingườivộivàngđưangườingãvàobóngmát,khôngcóthờigianđểchăm sóc người bệnh hoặc người chết. Quốc vương thànhNivannaa-Tracbolaivàcảnhữnggià làngxuấthiệnởnhữngnơibất ngờ nhất, động viên những người làm việc và trừng phạtnhữngkẻlàmbiếng.Trongcácđềnthờnhữngnghilễcũ,huyềnbí,đượctiếnhànhmộtcáchlongtrọng.

Bứcmàn xám bằng phẳng từ từ che kín bầu trời, không khícàngoibứchơn.Nhữngvùngxungquanhbịmànsươngmùđục,bấtđộngchephủ:nhữngtòanhàởkhuđồikhôngcònthấyrõ.Oibứcđếnnỗikhôngchịuđược.Aiđóđãthốtlênlàbắtđầutậnthếrồi.Mộtthầytưtếđứnggầnđónóivớingườituyệtvọng:“Điềuđókhôngthểcóđược!Ngàymàthầnlinhphánquyếtcuộcsốngtrêntráiđấtcònhainămnữamớiđến!Bâygiờchỉlàcơnbãolớn.Yêntâmđi,hỡiconngườibấthạnh.Hãylàmviệcđi,nếukhôngngươisẽbịtrừngphạtđểlàmgương!”

Cuốicùngđứcvuaralệnh:

– Ngừnglàmviệcvàtảnratìmchỗẩnnấp.

Tronglòngngàicayđắngthúnhậnlàcònnhiềuviệcchưalàm,đồngthờitheobảnnăng,chínhngàicũngmuốnchạytrốnvàomộtnơinàođóđểtránhtaihọađangậpđến,vìngàihiểuđượcnỗikinhsợcủanhữngngườikhác.Hơnnữanếubãođếnlúcmọingườiđanglàmviệcthìsẽcónhữnghysinhvôích.

Tiang làm việc cùng dân làng Tahcum-Tracang, nhưng lòngnàng lo sợ chongười yêu củamìnhvàgiàTrachil.Shang ở làngcủamình, cáchxanàng, còngiàTrachil đangnằmởnhà, giàbịmệttừsáng.Khitrưởnglàngvừachonghỉ,côgáilaovộivềhướngHoctung,nhưngmớiđiđượcvàibướcTiangđỏmặtquaylại,đivềnhà của thầy tư tế.Chính ôngđã cứunàng thoátkhỏi cuộchônnhânđángghét,ôngđãgiữnàngchoShang,giờnànglạibỏmặcônglãođángthươngmộtmình!Không,nàngcầnởbêncạnhông.

Cô gái nhưmộtmũi tên bay vào nhà ông chú, liếc nhanh vàthấytấtcảởđóbìnhyên:Maashđangngồitrênđất,tayômchặtbọntrẻđangchúivàolòngông.Khôngđểmấtthờigiangiảithích,nàngquayravàbiếnmất.ÔngchúyênlặngnhìntheoTiang.Từlúcnóichuyệnvớithầytưtế,ônghơisợcôcháuvàđểnànghoàntoàntựdo.

KhicôgáilaovàonhàcủagiàTrachil,tráitimnàngbỗngrộnràngvuisướng,hạnhphúc.Shangđangngồixổmcạnhgiườngônglão,thấmnướclênngựccủagiàTrachil.

– Ôi,Shang!Chàngởđây!–Côgáimừngrỡthốtlên.

– Vừamớinghỉviệc,anhvộivàngđếnđây.AnhlochonàngvàgiàTrachilquá.MẹđãantoànởnhàanhTugAnseng.HọđanglochoNam-Suc,chịấychờembé!

– Mọiviệcsẽtốtthôi,Shangyêuà!Trướcđâycũngđãtừngcó

bãorồi.Sứckhỏecủagiàbảohộchúngtarasao?

Bỗngmímắtcủa thầy tư tếgiàmởra,ôngnhìnTiangvànóithềuthào:

– Tađãđỡrồi.Chàngựcmạnhhơnnữa,đưachotarượuthuốctrongquảbầunhỏ…

Chàngtrailậptứcchàmạnhngựcvàtaycủaônglão,Tiangchoônguốngrượuthuốc.Máônglãohồnglên,hơithởđềuvàsâuhơn.

Tiếngđộngầmầmbỗngvanglênkhắpnơi,ynhưmộtconongkhổnglồbayvàophòng.Tiếngđộngngàycàngmạnhvàsauđólàtiếnggiórú.

– Bãođãđến!–Thầytưtếnói.Thatộichochúngcon,hỡithầnlinh,hãythatội!

Chàngtraivàcôgáilaovàonhautheobảnnăng,họchếtlặngtrongvòngtayômchặt.

Giờđâytiếngđộngđãbiếnthànhtiếnggầmrúliêntục,xénátkhônggian.Tiếngcâygãyrăngrắc,rồicâythứhai,thứba…thứmười…Giótrởnênlạnhsaucáioibứcnặngnề,thổithốcvàonhà…Trờitốinhưbanđêm…

Trongmànsươngmùgiăngkínđạidương,nhữngngườiởgầnbờbiểnkinhhoàngnhìnthấymộtcộtnướckhổnglồbốclên,xoáyđiêncuồng.Cộtnướcbốclêncaomãi,caomãi,rồicuốnvàonhữngđámmây đen đang trôi nhanh, cắm luôn vào đó.Chiếc vòi rồngkhổng lồ,khủngkhiếpdi chuyển từbiểnvàođất liền.Trậnbão,màAh-Mashtiênđoán,đổvàovùngĐấtĐỏ.

ChươngXIV

NHỮNGNGƯỜITỪĐẠIDƯƠNGĐẾN

BờvịnhMexico.Mexico.

Rõrànglàhọđãcắtbiểnvàđếnđó…

•“Popole-Vuh”

Rừngnhiệtđớirậmrạpchạydàiđếnmặtnướcvịnh(2000nămsauđượcgọi làvịnhMexico).Lácâyvàdây leochekínmặtđất,chỉriêngởnơicửasôngđổvàovịnh,trênbờcókhoảngcáttrắnglấplánhdướiánhmặttrời.

Từngđợtsóngêmái,bìnhthảnchạyvềđông,vỗvàomộtcôngtrìnhkỳlạlàmbằngtređanglắclưtrênmặtnước.Đólàmộtchiếcthuyềnbuồm,trongđócóhaixácngườinằmbấtđộng:họsốnghaychết?

Chiếcthuyềngácmũilênbãicát,chiếcthuyềnđầutiênđếnlụcđịachâuMỹ.Thuyềnlúclắcnhưphânvân:ởlạiđâyhaytiếptụccuộchảihành,cuốicùngmộtconsóngmạnhđẩyhẳnthuyềnlênbờcát.

… Khó khăn lắm Suembahamon mới thoát khỏi cơn mê. Mộtđiềugìđómạnhmẽkéoôngvềvớibảnthân,khôngđểmộtlầnnữarơivàonơisâuthẳmtốiđen.Điềulàmônglolắngđưaôngvềngayvớiýthức:conthuyềnđãhếtbịsóngnhồilắc,ôngcảmthấymùitươimátcủacâycỏđượcsưởinắngmặttrờivàvịngọtkhoankhoái

đếnxaolòngcủanướcsông.Cáikháthànhhạôngđếncùngcực.Uống, uống!Đâu đây có nước, rõ là nước sông ngọt có thể uốngđượcchứkhôngphảinướcbiểnmặnchát…

Gắnghếtsứcnhổmdậy,Suembahamonthấycửasôngngaybêncạnh. Ông cố lăn qua mạn thuyền và bò trên cát. Đối với ôngkhoảngcáchmườibướcchândàinhưvạndặm.Suembahamonbòngoằnngoèonhưcongiun,lếtđếnbờvịnh,dúimặtvàolànnướcvàuống.Nướcmátlàmôngnhưphátđiên.Thânthểkhôkiệtcầnnước.Khôngthỏamãnvớinhữngngụmnướcnhỏ,Suembahamonbòxuốngnước,cảngườiôngngậptronglànnướcquí.

Đãcơnkhát,Suembahamonbòlêncátnóng,ôngnhắmmắtvàthiếpđi.Sứclựcvànhậnthứccủaônghồiphụcnhanhđếnkỳlạ.Mộtgiờ sauông thứcgiấcvà lập tức thấyđói.Tựangười lêncùichỏ, Suembahamonngẩng đầu xemxét xung quanh: ông đang ởđâuvàđếnđâybằngcáchnào?

DòngsôngvàcâycốixanhumxungquanhhoàntoànxalạđốivớiSuembahamon.Xaxacócáigìđógiốngnhưrừngrậmcủađấtnước Puntmà Suembahamon đã từng đọc trong câu chuyện hảihành của nữ hoàng Hatshepsut. Nhưng chiếc “Amon hài lòng”hoàntoànkhôngđivềhướngnày.

Vậylúcđótàuởđâu?

Giờ đây Suembahamon có thể nhớ lại rõ ràng. Ông ngồi trênboong khi Irinefer nói là cơn bão đang đến. Sau đó một ngườithành Tir đến năn nỉ ông chủ xuống dưới, bởi vìmột thứ gì đókhủng khiếp lắm đang đến. Suembahamon cương quyết từ chối,ôngmuốnxemcơnbãobắtđầu,vàotronglúcnàochẳngkịp.

Gió lặng hoàn toàn.Mặt biển bao la như đông cứng lại, căngthẳngchờđợiđiềugìđóbấtthườngchưatừngcó.Nhữngđàncácạnhtàubỗngnhiênbiếnmất,chimsăncácũngkhôngxuấthiện.

Chỉ có chiếc “Amonhài lòng” chậm chạp tiến về phía trước, trôitheodòngchảybíẩn.Mặttrờingảnhanhvềphíatây,chìmtrongmànsươnglàmSuembahamoncócảmgiácnhưcảbầutrờilàmộtthỏivàngđỏkhổnglồ.

Thủythủnhanhnhẹnhạcảhaicánhbuồm,bịtkíntấtcảcáclỗtrênboong tàu, trừmột cửahầm,họ im lặng chờ chỉ thị của tàicông.Nhưngtàicônghìnhnhưđãquêntấtcả,ôngđứngởmũitàu,trầmngâmnhìnmặtbiển.

Ngột ngạt càng tăng. Suembahamon thấy khó thở, toàn thânôngnhơmnhớpmồhôi.Giờđâyôngđãcảmthấynỗikinhhãikhóhiểu nào đó đang đến, và muốn trốn chạy. Cố gắng kìm nén ýmuốn củamình, Suembahamon gọi tài công. Cuối cùng tài côngcũngthoátđượcáchnặngnềđểrachỉthịngắngọnchomộtthủythủđứnggầnđórồi chậmrãibướcđếnchỗôngchủ.Người thủythủbiếnvàocửahầmvàđemramộttúinhỏđưachotàicông.ĐáplạiánhmắtbănkhoăncủaSuembahamon,tàicôngcaucónói:

– Sóngsẽbắtđầungaybâygiờ,sauđó làgió.Nếunhữngđợtsóngđầutiênkhôngnhấnchìmchúngta,khôngbẻgãycontàuthìbão sẽ cuốn nó đi. Tôi không biết bão sẽ hoành hành bao lâu,chúngtasẽởđâu.Vìvậymọingườicầnănnovàkhỏe.Tôisẽphânphátchomỗingườimộtnắmchàlàkhô…

TàicôngthòtayvàotúibốcramộtnắmlớnchàlàkhôdínhvàđưachoSuembahamon.SauđóchiachoIrinefervàmình,ralệnhphânphátchotấtcả.

Suembahamon khó chịu nhai từng quả ngọt lịm, nhả hạt ra.Ônghoàntoànkhôngmuốnăn,nhưngônghiểurằnggiờđâytấtcảđềuhivọngvàotàicôngvànghiêmchỉnhchấphànhlệnhcủaôngta.Thủythủthìngược lại,bấtngờnhậnđượcquảngọt,họthíchthúănvàtrởnêntươitỉnhhơn.

Mặtđạidươngyênlặngbắtđầunổisóng.Nhữngđợtsóngnhỏtừhướngđôngxôđến,nướcnhưsôi lên.Nhưngvẫnchưacógió,khôngkhíđặcquánhnhưcóthểcắtđược.Sauđóxuấthiệnnhữngconsóngbạcđầunhỏ,chiếctàubắtđầuchồmlên,lúcnghiêngquabênnày,lúcngảquabênkia.

– Ôngchủ,xemkìa,–tàicôngnói,–mâyđensẽxuấthiệnởchỗđó.Mộtgiờnữa,chúngtahoặclàsẽbịtrờigiếthoặclàbãosẽcuốnchúngtađivànémlênmộtvùngbờnàođó!

MộtcơngiónhẹthổiđếncuốnbaytàáocủaSuembahamonrồilặng tắt. Trong cảnh im lặng khủng khiếp đến nghẹt thở này,nhữngđỉnhsóngbạcdângcaolên,hìnhnhưdomặttrờiđanglặn,trởthànhmàuđỏmáu.“Vừarồitàuchạyvềhướngnam,giờđâymũi tàu quay vềhướng tây,– bỗngnhiên quanđại thầnhiểu,–nghĩalànótiếngầnđếncửavàođịaphủ[2],nơimàconrắnkhủngkhiếp– conxà tinhháuđóiApop– đangđợihọ”. “Hãy cùng thếgiớiđếnphươngtây”–lờiháttiễnđưangườiquácố.Vànhưvậyhọđangởngưỡngcửacủatửthần.CầuxinAmon-Ravĩđạiphùhộhọ!ÔngmangtheotậpthơcủaHatshepsutlàmgì,saokhôngđemcuốn“Cầunguyện”!

Suembahamonquìxuốngvànhiệttâmcầunguyện.Irineferlậptứclàmtheo.Tàicôngkhinhbỉnhìnhọ:“SaonhữngngườiAiCậpnàysợchếtđếnthế!”,–ôngnghĩrồilạinhìnbầutrờiphíađông.

Conmắtsắcsảocủangườithủythủđãnhậnthấymộtdảiđenchuyểnđộngnhanhởphíađó.Mâyđenlaovềphíahọnhưmộtconchimquáidịgiangđôicánhmỗilúcmộtrộnghơn.Đỉnhmâysánglênmàuđỏđồngbởinhữngtianắngmặttrờivừakhuấtvàosóngbiển.Mâyđãphủkínphầntưvòmtrời.Trongmànđêmmaquáichốcchốclạilóelênnhữngtiachớptrắngxanh,nhưngkhôngnghetiếngsấm.Dướimâylàmưaxiênxiêndàyđặc,chạytừphíanàyquaphíakhác,ynhưchiếcchổikhổnglồquéttrênđạidương.

Giógiậtbấtngờậpđến.Giómỗilúccàngmạnh,épnặngngực,khóthở.TàicôngnắmlấySuembahamon,kéođếncửahầm,theosau là Irinefer đang hoảng sợ. Họ chui xuống hầm tàu, nhữngngười khác đã ở đó, cửa hầm lập tức được đóng chặt. Chút ánhsángcuốicùngbiếnmất.Bóngđendàyđặctrùmlêntấtcả.

Mộtđợtsóngkhủngkhiếpnângcontàulêncaovútvàlậptứcnémnóxuốngvựcthẳmkhôngđáy.Vỏtàurunglên,kêurăngrắcynhưsắpvỡra.Suembahamoncảmthấymìnhđangởtrongvựcthẳmxanhđen,sôisùngsục.Mộtđợtsóngmớilạichộplấychiếctàu,đưa lên.Gió lồng lênđiêndạinhưbứtrakhỏidâyxích,ầmầmát hếtmọi tiếng động: tiếng rên, cầunguyện vànguyền rủacủanhữngngườiđibiển,átcảtiếngmưarơivàtiếngsấmnổkhôđậpliênhồivàođạidương.Cộtbuồm,bánhláivàđồnghềbịthổibaytrongchớpmắt.Chiếc“Amonhàilòng”biếnthànhthứđồchơibấtlựccủathiênnhiên.

Cơn bão khủng khiếp, hoành hành suốt hai ngày đêm, bỗngnhiên lặng hẳn. Nó nổi lên bất ngờ và kết thúc cũng như vậy.Nhữngngườiđibiểntừngtrảigọiđólà“Mắtbão”.Tàicôngđãleolênboongtàuvàkhôngquaytrở lại.Có thểôngbịmộtcơnsóngbấtngờcuốnđihoặcbịthủyquáivôhìnhbắtđược,khôngaibiếtthựchưrasao.

Cuốicùngbãotắt.Suembahamonlênboong,ôngsửngsốt.Khingồi tronghầmtàunhàquí tộcmongđợi con tàusẽđượcquănglênbờhoặclọtvàovùngâmphủtốităm,nơimàhọsẽnghenhữngtiếngnóikhủngkhiếpcủacácvịthần.Nhưnggiờđâyôngvẫnthấycảnhđạidươngmênhmông,khôngcódấuhiệugìcủađấtliền.Bãođãđưahọđếnđâu?Khônglẽchiếc“Amonhàilòng”lạiđimộtvònglớnthayvìđithẳngvềphíatrước?

Suembahamonnhìnquanh,tàubịgiómạnhxôđẩy,trôigiạtvôđịnh.NỗibuồnbópnghẹttráitimvịquanAiCập.Thánhthầnđưa

ôngđiđâuvàđểlàmgì?

GiờđâyIrineferthaytàicôngchỉhuycontàu,ôngbậnrộncùngthủy thủ dựng lại cột buồm. Dùng hai mái chèo lớn họ cột lạithànhmộthình tamgiác.Buồmđược làmbằngvảibạt sọc.Tàutăngtốcthấyrõ.Ănmộtítthứcăncònlạivàuốngvàingụmnướcngọtcuốicùng,sứckhỏecủahọkhálên.Mọingườinghỉngơitrênboongtàuvàchìmvàogiấcngủnặngnề:căngthẳngđãqua!

TàicôngđếncạnhSuembahamon,nétmặtphongsươngcủaônglộvẻlolắng.

– Ôngchủ, làmsaobâygiờ?Nướcngọthếtcảrồi, thứcănchỉcònmộtbaobộtmì vànửabao chà làkhô.Chúng tađã ởngoàibiểnkhơihơnhaimươingày.

– Ta không biết, – quan đại thần bất lực đáp, – ngươi là tàicông,hãytựgiảiquyếtlấy…

Irineferluibước,ngồixuốngvàvắtócsuynghĩ,ôngcũngkhôngbiếtphảilàmgì.ThầnácđãlàmmờđầuócviêntàicôngthànhTirkhiônglênboonglúccóbão.SuốtđờiIrineferchỉđitàutrêndòngHapivĩđại,ởđómọiviệcđềuđơngiản:nướcngọt,cávàcáichínhlàluôngầnbờ.

Khônggiảiquyếtđượcgì,tàicôngbắtđầulangthangtrêntàu.Chiếc“Amonhàilòng”chịuđượccơnbãothếnàyquảlàđiềukỳlạ.Đángphụcthaynhữngngườiđã làmranó!Nhưngtàusẽkhôngchịuđượccơnbãotiếptheo,dùlàbãonhỏ…

NhữngngàytiếptheođượcSuembahamonnhớđếnmộtcáchmơhồ,rờirạc,thànhnhữngbứctranhnhiềumàu,nhưngkhôngliênkếtvớinhau…Mộtthủythủbịđiên,lahét,chạykhắptàu…Nhữnggiọt sương lớn đọng trên sàn tàu, ông thèm thuồng liếm chúngbằng chiếc lưỡi sưng vù…Mùi vị ngonkhông thể tả được của cásống,Irinefernhéttừngmiếngvàomiệngông…Nhữngngôisaolạ

sángrựctrêntrờiđêm,nhữnghìnhdángkỳlạcủachúng,tàicôngngạcnhiênchỉlênchúng…Điềugìsẽđếnvàhiệngiờôngđangởđâu?

Suembahamon nhổm dậy, nhìn quanh. Ông nhận ra chiếcthuyềngỗcáchmìnhvàichụcbước,đây làchiếcthuyềntrêntàu“Amonhàilòng”.Giờđâyôngnhớlạilàmớirồiôngbòtừthuyềnxuốngsông.Nghĩa làôngđếnvùngđất lạnàytrênchiếc thuyềnđó.Nhà quí tộc bất giác nhìn ra biển tìm chiếc tàu, nhưngmặtbiểnbaolahoàntoàntrốngtrải.

Nỗisợhãimớixâmchiếmông:chẳng lẽôngchỉcómộtmình?Suembahamonloạngchoạngbướcđếnchiếcthuyềnvàhoảnghốtlùilại.Irinefernằmtrênđáythuyền,gầynhomnhưxácướp,đôimắtnhắmnghiền,môimởrộngthànhnụcườiquáidị,đểlộnhữngchiếcrăngvàngxỉnvàchắckhỏe.

Suembahamon kinh hãi và thương xót nhìn hồi lâu người tàicôngtrungthành.Irineferđãchết?Cóhaingườithìhọdễxoayxởhơn,vàcảkinhnghiệmsốngcủaIrinefercũngrấtcầnthiết.Tiếcquá,đauđớnquá!

Suembahamon bỗng cảm thấymừng rỡ. Có thể, Irinefer chưachếtmà chỉ ngất như ông vừa rồi?Ông sờ nắn thân thể của tàicông:vẫncònấm.HìnhnhưtimIrinefervẫncònđập.Nước,nước!Đólàđiềucầnlúcnày.

Vớvộichiếcgàutrongthuyền,Suembahamoncốgắngbướcđếnsông.Ôngmangnướcđến,đổthànhdòngnhỏvàomiệngIrinefer.Niềm vui của ông quá lớn khi Irinefer bắt đầu hớp từng ngụmnước.Mimắtcủatàicôngbắtđầuđộngđậy,cốgắngmởra…

BỗngmộtbàntaycủaaiđóbịtchặtmiệngSuembahamon,haitayôngbịbẻngoặtrasau.Dohoảngsợvàcònquáyếu,vịquanAiCậpngấtđi.

ChươngXV

VÒNGTAYCỦAMIỀNĐẤTĐỎ

Sao-Lorenso.Mexico.

Saukhitàucậpbờ,chànglênđấtliềnđitiếp,nằmyêntrênkiệugỗmun.

•Chuyệnthầnthoại“VuaHeopsvànhữngphùthủy”.

Trên một đỉnh tháp cao nằm ở rìa khu đồi, quốc vương xứNivannaa-Tracbolai đau xót lặngnhìn thànhphốhoang tàn củamình.Ởcáckhuruộngthấp,đôichỗcònđầynước.

Trongrừngcâyđổngổnngangkhắpnơi.

Cơnbãotrànquarấtnhanh,chỉhơnmộtgiờ,manglạinhữngtai họa và tàn phá nặng nề đếnmức phảimất nhiều tháng laođộngcựcnhọcmớikhôiphụclạiđược.Nhiềulànggầnbờbiểnbịthổibay,cáccôngtrìnhởkinhthànhbịhưhỏngnặng,gầnphầnbahoamàubịpháhủy,hàngtrămthầndâncủangàiđãvĩnhviễnđivàocõiâm,mộtcon trai củangàibị chết,Hang-Noc-Pinghóađiên…

Cơnthịnhnộcủacácvịthầnthậtkhủngkhiếp,mặcdùngàiđãcầuxincácđấngvĩđạithatội.Chođếngiờquốcvươngvẫnkhônghiểu,tạisaolầnnàyhọlạitrútcơnthịnhnộ…

Nhữngýnghĩnặngnềcủaquốcvươngbịngắtquãngbởigiọngnóingọtxớtsaulưngngài:

– Thalỗichothần,thưađứcvua!Tinquantrọng…

Đứcvuaquayngoắt lạivà thấyviên cận thần,nhânvậtđượcvua sủng ái nhưmọi người vẫn nghĩ, nhưng thật ra vua khôngsủngáiy.Cóthểvuađốixửvớiviênđại thầnnàycónhẹnhànghơnsovớinhữngngườikhác,nhưngchỉcóvậy.Quanétmặtloâucủaquanđạithần,đứcvuanhậnthấycóđiềugìquantrọngđãxảyra.

– Nóiđi!–Vuaralệnh.

– TrênbờbiểngầnlàngTrahungtìmthấyhaingườilạ.Họtừxađến,thuyềncókiểudánglạ,cònhọthìrấthốchác…

– Vìchuyệnvặtnàymàngươidámquấyrầytasao?–Đứcvuatrútgiậndữlênđầuviênđạithần.–Vìnhữngkẻđánhcálạbịcơnbãovừaquaném lênbờư?Chuyệnnhỏnàychỉ cần trưởng làngTrahunggiảiquyếtlàđược,khôngcầnđếnta!

Đức vua ít khi thịnh nộ, nhưng hậu quả của cơn thịnh nộthường làkhábuồn chongườimắc lỗi.Nhưngvìnhận thấy tầmquantrọngcủachuyệnnày,viênđạithầncốgắngthuyếtphục:

– Bẩmđứcvua,đókhôngphảilàngưdân,màlànhữngngườihoàntoànkỳlạ:davàngvànétmặthoàntoànkhônggiốngchúngta…

– Davàng?–Đứcvuangờvựchỏi lại, nétmặtngài tươi tỉnhhơn.–Nếuvậythìquảlàbấtthường…

– Vìvậythầnmớidámquấyrầyngài,thưađứcvua.

– Đâykhôngphải làđiềmư?–Đứcvuathốtthànhlời.–PhảibànvớithầyThượngtế.Ngàiấyđãbiếtviệcnàychưa?

– Chưa,thưađứcvua!–Viêncậnthầntrảlờigiọngvuivẻ.Ôngcảmthấytròchơiliềulĩnhdomìnhnghĩrađãthắnglợi.Đứcvuaquantâmđếnthôngtinmàông làngườiđầutiên thôngbáochovua.

– Thầythượngtếđãbiết!GiọngnóicủaAnaib-Ungirvanglên,

vàvàigiâysauthầythượngtếxuấthiện.–Vìvậythầnmớiđếnđây,thưađứcvua.HộiđồngTưtếmờingàiđếndựhọp.Thưađứcvua,sựkiệnnàyquantrọnghơnnhiềusovớimộtsốngười…

Ánh mắt khinh bỉ của Anaib-Ungir lướt qua người viên đạithần.

– Được,tasẽđến.–Vuatrảlờingắngọn.

ThầythượngtếvàTene-Tungcúichàomỗingườimộtkiểu,đểvuaởlạimộtmìnhtrênđỉnhtháp.Thầythượngtếvộivàngravề.Lại thêmmộtnỗi lonữa.Ngàicảmnhậnđiềunàybằngtrái timcủamình.

Cuộchọpcủacácthầytưtếlầnnàykhôngbìnhthường.Khôngcónhữngtranhcãi,nóichuyệnồnào.Taihọađổvàođấtnước,cáichếtcủaAh-Mashthôngtháimặcdùbệnhtậtvẫntiênđoánđượccơnbãodịthường,sựxuấthiệncủanhữngngườilạ–tấtcảnhữngđiềunàyđènặngtâmhồncủatừngngười,buộchọquênđinhữnglolắngvàhammêbìnhthường.Nhữngngườihọpchămchúlắngnghecâuchuyệnvềnhữngngườilạtừđạidươngđến.

– Giờđây,–ngườithôngbáonói,–họđangnghỉởnhàtrưởnglàng,họănrấtnhiềuvìbịđóitừlâu.

Khitrưởnglàngđượclệnhđưanhữngngườilạvàokinhthành,trongphònghọpbỗngnhiênyênlặng.Khôngaimuốncấttiếngnóiđầutiên.Mọingườidồnmắtvềphíađứcvuavà thầy thượngtế,chờhọnóitrước.Nhưngcảhaiđangtrầmtưsuynghĩ,khôngđểýđếnđiềunày.

BỗnggiọngnóioangoangcủaTumeh-Sahingphávỡyênlặng.

– Thầythượngtếcònnhớnhữnglờinóicủamìnhcáchđâybatháng hay không? –Ông hỏi. –Khi tôi yêu cầu vật tế choThầnTâm đất, ngài đã trả lời là nó phải là đặc biệt và khác thường.Theotôinhữngngườilạnàyxứngđánglàmvậttếchovịthầnvĩ

đạicủatôi.Đúngvậychứ,AnaibUngir?

– Sựxuấthiệncủahọcóphảilàđiềmbáotrướchaykhông?–Đứcvuahỏi.

– Báotrướcđiềugì?–Thầytưtếcủavịthầnkhủngkhiếphỏilại.

– Điềunàyôngphảitựquyếtđịnh!–Đứcvuacaucónói.

– Màudacủahọcóliênquanđếnmàucủavịthầncủachúngtôihaykhông?–GiọngcủaBeleng-Hishngọtngào.

– VậyhọphảiđượchiếndângchothầnMặttrời!

– Vàhọtừphươngđôngđến!–Ish-Can-Leoshủnghộ.

– Khôngaibiếthọtừđâuđến!–Thầytưtế,trưởngquảnlịch,thốt lên.RõràngôngtanghiêngvềphíaTumehSahing.–Chỉrõmộtđiềulàhọxuấthiệntrênđấtcủachúngtasaucơnbão…

– Nhữngngườilạnàycóthểlàđiềmbáocủabão.–NiangHinahnhậnxétsuydiễnmộtcáchsâusắc.

– Đừng làm tôi phải cười,Niang-Hinah. – Tumeh-Sahing báclại.–Điềmbáogìkhi chínhcơnbãođã thổigiạthọvàođây.Họkhôngphảilàtínsứcủavịthầnđộccước,màlàvậttếtrongcơnthịnhnộcủangài.

– Nếuhọ làvật tế của thầnBão thìphảihiếndânghọchovịthầnĐộc cước.–Mishpitiacucnhỏnhẹnói.–Ông tựmâu thuẫnrồi,Tumeh-Sahing!

– ThầnĐộc cước đã nhận đủ lễ vật trong những ngày qua, –Tumeh-Sahingcắtlời,–trongđócónhữnglễvậtđánggiánhưAh-Mash và hoàng tử Hang-Noc-Ping. Giờ đây vị thần này sẽ yênlặngítnhấtmộtnăm.CònThầnTâmđấtbịđóitừlâuvàđangtứcgiận,ngàithèmkhátcốngvật.

Cácôngmuốnsaubãosẽlàđộngđất?

Tất cả im lặng, lo lắng. Đúng, không nên thử thách sự kiênnhẫncủaThầnTâmđất!Thầytưtếcủathầnnóiđúng.

– ChúngtasẽlàmđẹplòngThầnTâmđất,đồngthờithỏamãnđược câu hỏi của đức vua. – Thầy thượng tế bỗng nói. – NhữngngườikháchlạsẽđượcdànhchonghilễChậuthần.Lễnghiđượcthựchiện trongđềnngầmvàdâng chovị thầncủaông,Tumeh-Sahing!Chậu thầnsẽ cho chúng tabiết sựxuấthiện củanhữngngườilạbáotrướcđiềugì…

– Anaib-Ungir phân tích thông thái quá! – Mishpitiacuc nóikhálớn.–Tôinghiêngmìnhtrướctrítuệcủangài!

Đềnghịnàyquảlàlốithoáttốiưuchotìnhtrạnghiệntại.Mọingườiđồng lòng chấpnhận,kể cảnhữngđối thủ chính của thầythượngtế–Beleng-HishvàIsh-Can-Leosh.Cuốicùngquyếtđịnh:saukhinhữngkháchlạđếnkinhthành,mộtnhómcácthầytưtếdướisựchỉđạocủaTumeh-SahingsẽđưahọvàothánhđiệnngầmcủaThầnTâmđấtđể làmnghi lễ.Ởđó sốphận củahọ sẽđượcquyết định.Hội nghị kết thúc, tuy vậy người kế nhiệm củaAh-Mashvẫncốgắngđưaravấnđềsửađổilịch.Thầythượngtếnói:“Đâylàvấnđềcủatươnglai”,–cắtngangbàiphátbiểudàidòngmàthầyquảnlịchđãchuẩnbị.

Bangàytiếptheongậpđầynhữngcôngviệccấpbách,trướchếtlànhữngđám tang.Tiếngkhóc thanvangkhắpvùng.Hoàng tửchếtdobịmộtcâyxàđèvàthầytưtếAhMashđượcchôncấtrấtlongtrọng.Linhhồncủahoàngtửđượcanủibằngcáchchôntheohainô lệ.CáctriềuthầncủaHang-Noc-Ping,kểcảTene-TuvuicvàCuocu,đượcchuyểnvàođoànhầucậncủatháitử–mộtngườilặng lẽvàtrầmtĩnh.Tene-Tuvuiccàngtinvàoýnghĩahuyềnbícủacácngày.ÔnghọcthuộclòngnhữngngàynàyvàthềtừgiờtrởđisẽkhôngnóichuyệnvớinhữngphụnữsinhvàongàyPasung.LúcđầuvịđạithầntránhmặtAnaib-Ungir,sợthầytưtếnhớlại

lờihứadạydỗđứaconlạcđườngcủamình.Nhưngthầythượngtếngậpmìnhtrongcôngviệcnênđãquênđiềunày.Tene-Tuvuicdầndầnbìnhtâm.

Saungàybão,ShangvàTiangítgặpnhau.Đểphụchồinhữngthiệthạidobãogâynên,người lớn trongcảnướcđượchuyđộnglàmviệc.Họthứcdậytừbìnhminhvàlàmchođếntốimịt.ChỉcóCuocu được rảnh rỗi đôi chút. Thỉnh thoảng ông đến thăm giàTrachil.Thầy tư tếgiàđãhoàn toànbìnhphục sau lầnđau timnguykịchtrướccơnbão.Ônghiểurằngmìnhsẽkhôngquađượclầnđautới,dođóônghoàntoàncởimởvớingườilùn.Trachilkểrằng, ông cố ý nói sai ngày sinh của Tiang cho Tene-Tuvuic đểhoàng tử quá cố đừng lấy Tiang. Cuối buổi nói chuyện, ông lãotrầmtưnhìnlênbứctườngcủanhàđốidiện,nóithêm:“NhưngtôicũngkhôngtinlàTiangsẽcócuộcsốnghạnhphúc…HãybảovệnóôngCuocuà,hãygiúpđỡnókhicóthể,nhưvừarồiôngđãgiúp!Bởivìtôisắprađi…Đứabégáinàyquígiábiếtbaođốivớitráitimgiàcủatôi,nólàkhobáuthậtsự!À,màôngcầmlấycáinày,–ônglãođưachongườilùnchiếctúinhỏ,–đâylàbộtngủ.Ôngcấtkỹđi,sẽcólúccầnnóchocongáiyêuquícủatôi…Chỉcầnbỏchútxíuvàobìnhnướclàconngườisẽngủsuốtngày.Nhớlàchỉchochútxíuthôi”.

ThỏamãnvàhơisợbởigiọngnóitiêntricủaTrachil,ngườilùnlongtrọngthềlàkhicònthởvàkhimặttrờicònchiếusángthìôngsẽlàngườibạnchânthậtvàtrungthànhcủaTiang.

– Cảm ơn, – thầy tư tế già nói, hơimỉm cười vì lời hứa longtrọngcủangườilùn,–ôngđãanủitôi!

Sau cuộc trò chuyệnvớiTrachil,Cuocuđi tìmTiang.Ôngnóichuyệnvớinàng,kểvềcáichếtcủahoàngtử,vềsựxuấthiệncủanhững người lạ. Theo lời Tiang, chỉ Cuocu tìm được Shang trêncánhđồnggần làngHoctung.Cácviêngiámcôngcúi chàongười

lùn.CuocutruyềnlờithămhỏicủaTiangvàbổsungvớigiọngđầyvẻbảohộ:“Nếungươimuốnthôngbáochocôấyđiềugìthìcứnói.Tacóthểquayvềbênđó!”

ShangkhôngmuốnCuoculàmtrunggian,chàngmuốntựmìnhnói với Tiang chớ không qua người khác. Cuocu về triều. Shanglàmviệccàngdữdộihơn,ynhưchínhcôngviệcđãcảntrởchànggặpngườiyêu.

Mặcdù tin tứcvềnhữngngười lạ, rấtgiống conngười,bịbãogiạttừđạidươngvào,đãlankhắpnước,nhưngchưaaitrôngthấyhọ. Già làng Trahung theo lệnh trên, đưa Suembahamon vàIrinefervềkinhtrongnhữngchiếckiệukín.Mộttoánmườichiếnbinhvàthầytưtế–tínsứcủaAnaib-Ungir–đihộtốngcácphukiệu.Gầntốiđoànngườidừnglạitrongngôinhàtạmđãchuẩnbịsẵn.Tùnhânbịnhốttrongnhà,đượcănuốngvàcóchỗngủ.Cácchiếnbinhvànôlệbốtríchỗnghỉquađêmquanhcănnhàvàcắtngườiliêntụccanhđêm.

Mọi cố gắng của vị quan Ai Cập, giải thích cho những ngườiđồnghànhcâmlặng,khônghứahẹnkếtquảgì.

SuembahamonnóidàidòngvàvôhiệuquảvềđấtnướcFiva,vềpharaonvôđịchvàsựbấttửcủangài,vềlịchsửngànđờicủađấtnướcKemt…NhữngngườiAiCậplàmđiệubộ,vẽlêncáthoặclêntườngnhữngchữtượnghình,bảnđồAiCập,Biểnxanhvĩđại–tấtcảđềuvôích.Thầytưtếlàmnhưkhôngnghelờicủahọvàkhôngthấynhữngđiệubộcủahọ.Ngườitachohọthứcăn,bìnhnướcvàkhôngđểýgìđếnhọ.Irinefertinhýnhậnrarằng,mỗilầnănhọđềudùngchéndĩamới.NhưngôngkhôngthểbiếtlàchéndĩamàôngvàSuembahamonđãdùngđềuđượcbọnnôlệchônsâuxuốngđấtđểkhôngaiđụngđếnđược,dùlàvôtình.

SuembahamonvàIrinefersuynghĩvàtranhluậnrấtnhiều:họrơivàođâu?VịđạithầnAiCập,nhớđếnnhữngchuyệnchudumà

ôngđãđọc,chorằnghọđangởchỗnhữngbộlạcphươngnamxaxôihuyềnthoại,nơicộinguồnhuyềnbícủadòngHapivĩđại.Ôngnhớđến sựmô tảnhững conngười củađấtnướcPunt thầnbí–những người nhỏ bé mập tròn. Nhưng những người của bộ lạchuyềnbínàythìlạicaolớn,chắcphảiởxahơnbộlạcPuntvềphíanam.Dựavàokinhnghiệm củamình, Irineferkhôngđồngý vớigiảthuyếtnày.Ôngchorằngsóngđãđưachiếcthuyềncủahọđếnmộthònđảolớnởphươngtây.Bởivìchođếnphútcuối–ngườitàicôngthuyếtphụcôngchủcủamình– chiếc “Amonhài lòng”vẫnchạyvềhướngtây–nam.Trongmộtlầntròchuyện,Irineferkểlàôngđãkéoquanđạithầnbấttỉnhvàochiếcthuyềngỗnhưthếnàokhithấyvòirồngkhổnglồdichuyểnvềphíatàu,sauđóôngcũngtrèovàotheo.Tiếptheosựviệcxảyranhưthếnào,ngườitàicôngkhôngnhớđược.CònSuembahamonnói rằngđã thấy chúngbắthọnhưthếnào.Rốtcuộcmọicâuchuyệnđềukếtlạibằngcâuhỏi:nhữngngườidađồngnàysẽlàmgìhọvàhọcótrởvềtổquốcmìnhđượchaykhông?Khôngthểtìmracâuhỏi,cảhaingẩnngơhồilâutrongsựimlặngbuồnrầu.

Việcđưanhữngngườilạvàokinhthànhđượctínhtoánsaochođoàn người đến đó sau nửa đêm. Dựa vào không khímát lạnh,nhữngngườiAiCậphiểu rằng lộ trình củahọhômnay lâuhơnbình thường. Họ chỉ được ăn hai lần trong ngày – trước lúc lênđường và trước khi đi ngủ nên bây giờ họ cảm thấy đói.SuembahamonnhớđếnmùiđặcbiệtcủachiếcbánhngômỏngvàcanhđậuthơmphứcmàthầyTưtếđưachohọvàonhữngbuổitối.Nước,chứatrongnhữngquảbầukỳlạđốivớinhữngngườiAiCập,đãhếttừlâu,nhưngcuộchànhtrìnhvẫntiếptục.Cuốicùngsaukhi lênhếtmộtdốc cao,phukiệudừng lạivànhững tùnhânrakhỏichiếchộpchậtchội,mộtquangcảnhkỳ lạ làmchoángngợpmắthọ.

Trêncánhđồngrộnglớnmộtphíađượcbaoquanhbằngnhữngcôngtrìnhgìđó,cònphíabênkialàđốnglửakhổnglồcháyrừngrựcbêncạnhnhữngbứctượngđáđồsộ,kỳquái,cạnhđólànhữngngười câm lặng đứng thành từng nhóm,một số ở trần, chỉmặcyếm,nhữngngườikhácmặcáodài.

Tất cảnhư theo lệnhđưamắtnhìnnhữngngườimớiđến,vàingườikhônggiấunổivẻngạcnhiên.

Suembahamonnhanhnhẹnbướclêntrước,đếngầnđốnglửavàtrịnhtrọngcấtgiọng:

– Ta là Suembahamon, đại thần của triều Fiva, bạn củapharaonAiCậpHạ,đứchoàngđếvạn…

NhữngđôitaykhỏemạnhchộplấySuembahamon,kéoôngkhỏiđống lửa và đưa đến kiệu, nơi Irinefer đang đứng lặng lẽ.Đồngthờimộtbàn taybịtmiệng ông lại.Vị quanđại thầnhiểu ra sựtrừngphạtvàđànhim,ônglàmravẻtựnhiên,khôngmuốnđivàcũngkhônggiảithíchgì.

VịđạithầnAiCậpkhôngthểbiếtđượclàtrongsốnhữngngườitậptrungởđâycónhữngnhânvậtquyềnuynhấtnước–pharaoncủađấtnướcnày,quốcvươngthànhNivannaa-Tracbolai,vàthầythượngtế.Cảhaiđềuchămchúnhìnnhữngngườikháchlạvàmỗingườisuynghĩtheocáchriêngcủamình.

Đống lửađượcđốtbằng loạicủikhôđặcbiệt, cháyrấtnhanh.Nhiềuthanhniênkhỏemạnhcầmsàodàigạtthanđỏ.Tấtcảđềuhòavàobóngtốiđỏhồng.Bỗngnhiên,nhữngngườiAiCậpngạcnhiên và kinh hoảng, người đàn ông caomặc áo trắng – Anaib-Ungir – bước nhanh đến đống than hồng và đi lên đó.Ông cố ýbướcchậmtrênthanđỏcònbốclửaxanhvớiđôichântrần.Ôngđithảnnhiênnhưtrêncỏxanhmátrượisươngsớm.Sauthầythượngtếlàđứcvua,tháitửvàcácthầytưtế,cáctrưởnglàngđithành

từngnhóm.Sữngsờvìkinhsợnhìnbuổilễkỳlạ,nhữngngườiAiCậplầmrầmcầukhấncácvịthầnởđấtnướcxaxôicủamình…

Than đen phủ tro xám gặp gió đêm lại hồng lên, cháy thànhngọn lửa vui vẻ giống như những viên ngọc rubi củaSuembahamon.

Cúđẩybấtngờvàolưngvịđạithầnrakhỏisựquênlãng.Thầytư tế đi kèm ra hiệu cho Suembahamon bước tới trước, đến chỗđốngthan…Đếnbâygiờôngmớihiểuhọmuốngì.Ônglắcđầutừchối và chỉ vào đôi chân củamình, nhưng các thầy tư tế cươngquyết đẩy hai ngườiAiCập tới. Suembahamon quỳ xuống, chắptaylạy.Ôngmuốnthétlên,nhưngkhôngthànhlời.Irineferkhôngdaođộng,tàicôngdứtkhoátbước lênthan,nhưngmớiđượcmộtbước,ôngngãxuống.

NhữngngườimặcđồtrắngxốcnáchhaingườiAiCậpđẩyvàođốnglửa.Quásợhãi,quanđạithầnngấtđi.

ChươngXVI

CHẬUTHẦN

NúiởbangGerrero.Mexico.

Mộtmìnhtagiờđâyđượcvòmđá.

Mộtmìnhtagiữađánúiâmu.

•V.Briusov

Mâythấp,màuxámđenđầyhơinước,lườibiếngtrôitrênbầutrời.Vấpphảinhữngnhánhnúi,mâyhìnhnhưnuốt chửngnúi,làmtanbiếnnúitronghìnhdạngbấtđịnhcủamình.Gióẩmlạnhlúcthìgiậndữthổikhôngngớt,lúcthìnhưlặngđimuốntrốnbiệttăm.

Một đám rướcnhỏ chậm chạpdi chuyển theo đườngmònhẹpgiốngnhưđượcdánvàosườnnúidốcđứng.GiữađoànngườihaitánôlệkhiêngmộtchiếckiệumàtrongđóSuembahamonvàIrinefernửangồi,nửanằm.TumehSahingđitrướckiệucùngmộtnhómtưtế.Nétmặtôngđầyvẻthỏamãn.Saukiệulàmộtchụcchiếnbinhcao lớnđượctrangbịnhữngchiếcgiáonặng.Đoànngườibướcđitrongimlặng,chỉcóhơithởhổnhểncủađámnôlệlàkhuấyđộngsựtĩnhmịchcủavùngnúinon.

ViênđạithầnAiCậpsuynghĩ,phânloạinhữngsựkiệnvừaxảyra và dự đoán: họ đưa ông đi đâu bây giờ?Ông thấy ngượng vìhoảngsợbanđầucủamình.Dễhiểulàbuổilễđêmhoàntoànchỉlànghilễtẩytrầnbằnglửa.NếunhữngngườikỳlạnàyđếncungđiệnFivathìchínhôngsẽxôngkhóihọbằngnhữngloạinhựatẩy

trần.Mỗidântộccómộtphongtụcriêng.QuanđạithầnrấtngạcnhiênlàbànchâncủaôngvàIrineferhầunhưkhôngbịphỏng.Dođó,nếuhọtuântheoyêucầucủangườicầmđầuthìgiờđâyhọđãbìnhthảnđượctiếpởnhàcủachủnhânvùngnày.Suembahamontựhứavớilònglàtừgiờtrởđisẽtuyệtđốithựchiệnýmuốncủaônggiàthấpngười,xươngxẩu,cóvẻlàtrưởngnhómnày.Nhưnghọđưaôngvàonúiđểlàmgì?

Cảnh núi xa lạ đối với người Ai Cập đè nặng và giày vòSuembahamon.Cũngmaylàmây,sươngmùvàmànmưabạcphíaxađãchemờbớtcảnhnúi,đườngđi,nhữngvựcthẳmvàđỉnhnúicaongấttrênđườnghọđiqua.

Đoànngườivượtquasườnnúihiểmtrở,conđườngrõrànglàđixuống.Sauđóhọđivàothượngnguồncủahẻmnúivàđidọctheohẻm.Cuộitròntrơntuộtdướichânlàmchậmbướcđi.

MộtgiờsaucảđoàndừnglạitheodấuhiệucủaTumehSahing.Haithầytưtếbướcđếnphiếnđáphẳng,lớn,nằmngaycạnhváchđáthẳngđứngcủahẻmvàđẩynhiềuphiếnđáquamộtbên.Dướiđólộramộtlỗtrònđenngòm,sâuthămthẳm.Haithầytưtếchuivàolỗvàbiếnmấttrongbóngtối.NhữngngườiAiCậpđãrakhỏikiệu,sợhãinhìncảnhbiếnmấtnày.Khônglẽhọphảivàotrongđó?Thaychongọnlửalànấmmồtrongnúi?

Tiếptheo,Tumeh-Sahingchuivàolỗ.Điềunàyhơikhóđốivớiông lão. Hai chiến binh lực lưỡng đỡ nách ông và thấp thoángnhữngbàntaycủahaithầytưtế,đãxuốngtrước,đưaragiúpônglão.ĐiềunàylàmSuembahamonyêntâm:nghĩalàhốkhôngsâu,hơnnữaônglãotrưởngđoàncũngchuivàođó.Họxuốnghốđểlàmgì?

Câu hỏi được nhanh chóng trả lời. Hai thầy tư tế nữa chuixuốnghố rồiđến lượtnhữngngườikhách lạ.ĐúngnhưdựđoáncủaSuembahamon,hốkhôngsâulắm,chỉquáchiềucaocủangười

mộtchút.Nhưngbấtngờlạilàđiềukhác:tronghốcómộtngáchhẹp, các thầy tư tế khá bất nhã đẩy những vị khách vào đó.Suembahamonbỗngcảmthấylốiđimởrộngra,aiđóđưatayđỡvịđại thầnAiCậpđứngdậy,giâysautrongbóngtốimịtmùng lóelênánhlửa,lúcđầuánhlửacóvẻsángchóikhácthường.Mộtthầyphụtếđưangọnlửavàocànhcâydầulàmđuốc,bỗngchốcxungquanhbừng sáng.NhữngđiềuhaingườiAiCập thấyđã làmhọhếthồn.

Độngcaođếnmứccácvòmtrênbiếnmấttrongbóngtối.Trêncaohàngtrămcondơichítchítmộtcáchghêrợnvàlaovunvútvìsựkhuấyđộngvàánhsángkhácthường.Trênmộtváchđáđượcđánhphẳnghiệnrõbứcbíchhọa:mộtngười,hoặcvịthần,ngồicomộtchânlạitrênchiếcbệnhôcaogiốngnhưchiếcngai.Thayvàochỗcáiđầulàchiếcmõmthúnherănggiốngnhưconbáo.VịđạithầnFivađãnhiềulầnthấynhữngconthúnàytrongchuồngthúcủa pharaon. Hiểu rằng đây là hình ảnh vị thần của người dađồng,Suembahamonbướcđếngầnbứcbíchhọa,cúisátđấtchào.SaugiâyphútngậpngừngIrinefercũnglàmtheo.

Hành động của những ngườiAiCập làm cho những người dađồng vui vẻ hẳn lên, họ thì thào một cách sùng kính. Tumeh-Sahingđốtnhữngchiếclưhươngtrướcbứcbíchhọa,vàxôngkhóinhữngngườikháchlạbằngluồngkhóiđencómùithơmdễchịu.Sauđóđặtlưlạichỗcũ,ôngrahiệuchohọđitheomình.NhữngngườiAiCậpmiễncưỡngvânglời.

Điđượcmột lúc,quamộthành langhẹpđốidiệnvớibứcbíchhọa,đoànngườibướcvàomộtgianphòngmớicònrộnghơngianđầu.Từtrầnđộngrũxuốngnhữngphiếnthạchnhũquáigở, lấplánhđủmàuđỏ,hồngkhiđượcánhsángchiếuvào.

Giữađộngcómộtchiếcchậuđákhổng lồ,nướctrong lấp lánhđầyđếntậnmiệng.Chậucódạngthuônthuônvàcaocỡphầntư

chiềucaocủangười.

Trênthànhchậuchạmbốnchiếcđầunherăngcủavịthần–thúmàhọvừathấy.Khôngkhítrongđộngtronglànhvàmátrượi:rõlàphíatrêncólỗthôngrangoài.

Mọingười vây quanh chiếc chậuđá.Tumeh-Sahing cầmđuốcđốtnhữngngọnđènđặt trêncácbệđácaodạng trụ, trongđộngtrànngậpmàuđỏvàtrắng.

Nhữngngườingồibắtđầucùngnghiêngtừphíanàyquaphíakhác,khekhẽhátđiệugìđó.Bàihátlúcđầunghenhonhỏ,dầndầnlớnhơnvàcuốicùngvangvangdướivòmđáđểrồităngthêmsứcmạnhbởitiếngvọngkhôngthoátđượcrangoài.Trạngtháimơmàng, rungủxâmchiếmnhữngngườiAiCập.Họ cũngbắtđầuđong đưa, thậm chí Irinefer còn hòa giọng khàn khàn củamìnhvàodànđồngcamạnhmẽ.

ChủtếTumeh-Sahingđưatayrahiệu,giọnghátđộtngộtđứtngang. Vị tư tế già đứng dậy, những người khác đứng lên theo.Ôngcúiđầuthathiếtcầunguyệnmộttràngdài.Sauđóvịchủtếlấytừáoramộtchiếctúinhỏ,mởtúilấymộtnhúmbộtmàunâu-xám,bỏvàomiệngvàbắtđầunhai.Cácthầytưtế lầnlượtbướcđến,mỗingườinhậnmộtphầnthuốcvàbỏvàomiệng.HaingườiAiCập cũngđượcnhậnphần. Irinefernhai thuốcmột cách thảnnhiên.Tuântheogiọngnóitừnộitâmsâuthẳm,Suembahamonbỏthứthuốclạấyvàomiệng,ônglàmbộhovàlậptứcnhảthuốcvàolòngbàntay,sauđócẩnthậnnémrasaulưng.Miệngôngbịbỏngnhưvừangậmthanhồng,nhưngngườiônglạinghedễchịu.

Nhậnxongphầnnấm thiêngnghiềnnhỏ, tất cảmọingười lạingồigầnchậuđá,cúiđầuchămchúnhìnvàomặtnước.Mấyphúttrôiquatrongimlặnghoàntoàn.

Ngườitàicônggiàlàngườiđầutiênbịphêthuốc.Vịtưtếcủa

ThầnTâmđấtđãhàophóngchiachongườitàicôngAiCậpphầnthuốckhánhiều.Tuynhiêncơ thểcủangười tài côngchưaquenvới loại bột này. Irinefer bỗng cười lớn, ông đứng lên và khôngbuồn để ý đến xung quanh, ông bước đếnmột góc xa của động.Irinefer nằm ngửa, cất giọng oang oang hát một bài ca cũ củanhữngngườiđibiển.Khôngaitỏvẻngạcnhiênvìsựkhácthườngnàycủangườikháchlạ,chỉcóTumeh-Sahingthoángrờimắtkhỏimặtnướcvàliếcnhanhvềphíangườitàicông.

Suembahamon bỗng thấy dễ chịu khác thường. Giờ đây ôngthấymìnhyêumếntấtcảhangđộngnày,cáilễnghihuyềnbí,tấtcảnhữngngườixungquanh.NhưvừauốngxongmộtlyrượuSípmạnh,đầuôngcócảmgiáclânglâng.

Ôngthấytiếcvìđãkhôngnhaihếtcảnhúmbột.

Sựphấnchấndầndầnxâmchiếmtấtcảmọingười.Cácthầytưtếvẫnchưarờimắtkhỏimặtnước,nhưngnhữngđộngtácdữdộibấtngờ củahọ,những tiếng rúngắnbật ra từmiệngngườinàyhoặcngườikhácchứng tỏ sứcmạnhthầnbíđãngự trị tronghọ.Irineferngừnghát,nhưngvẫnnằmngửađôimắtthấtthầnnhìnlêntrênvànóilảmnhảmđiềugìđó.

Bất ngờ cánh tay rắn chắc của người chủ tế ấnmạnh đầu vịquanAiCậpvào chậu.Bấtđắcdĩ,Suembahamonphảinhìnvàomặtnước trong suốt và thậtkỳdiệu làm sao, hìnhảnh làmxúcđộngtráitimmệtmỏibịtổnthươngcủachínhôngđangtáihiệntrênmặtnước.

Rennefert, người vợ của ông đang chầm chậm bước trên conđườngtrongkhuvườnđượcchămsóccẩnthận.Vịđạithầnbiếtrõkhuvườnnày,nóởgầnnhàriêngcủaôngởFiva…Tất cảvẫnynhư ngày ông vội vã ra đi: những tia nắng mai dịu dàng, màuxanhtươimátcủacâycỏtrànngậpkhắpvườn…Rennefertkhôngđi một mình, sau bà là đứa con gái Menertimut và bé trai

Amonpanefer.Bọntrẻconcầmtrêntaynhữngbóhoatươi…Bỗngnhiênđứa congái vụt chạy lênphía trước,dừng lại trướcmẹvàhỏi: “Mẹơi, chacủachúngcongiờởđâu?Lâurồi sao conkhôngthấychavềvớichúngcon”.CặpmắtđaubuồncủaRennefertnhìnvàocon,bàkhẽtrảlời:“Chacủacácconđãquathếgiớibênkia,ôngkhôngbaogiờvềvớichúngtanữađâu…”.

Hình ảnh từ từ tan biến, nhưng Suembahamon vẫn còn kịpnhìn thấyvẻđaubuồn trênmặt congái…Ông tiếp tụcnhìnvàochậu,nhưnggiờđâytrongđóchỉlàmặtnướctrongsuốt…

CuốicùngvịquanAiCậprờimắtkhỏichiếcchậuđádiệukỳđãchoôngthấyđấtnướcxaxôicủamìnhvàôngquayđầulại.Vịchủtếđangnằmdàitrêncát,dòngnướcbọtđặcquánhchảyratừđôimôihémở…Hai thầy tư tế thì đang ômnhauvànói chuyện thìthầm.Nhữngngườikháckẻthìnằmim,ngườithìloạngchoạngđilang thang trongđộng.Mộtngườinằmvắt trên thànhchậunhưconnộmgiẻvớitaytráinhúngvàonước.

Suembahamonchầmchậmđứngdậy.Cơngiậndữcùngsựbuồnchánxâmchiếmcõilòngông.

Ôngtrốnkhỏiđấtnướcmìnhđểlàmgì?

Ông đến đây để làm gì, giữa những con người ghê tởm này,chúng không giống người Ai Cập, không giống người Phinic vàcũngkhônggiốngngườiLibi?Nếuđượcvàobiểnkhơilầnnữa,mayrathầnlinhsẽgiúpôngquayvềBiểnXanhvĩđạivàcuốicùnglàđượcvềnhà…

Ông cố tình bước chậm rãi về phía Irinefer, nỗi lo sợ củaSuembahamonđãthừa.Mọingườivẫnởtưthếcũ,khôngmộtaiquaylạinhìnông.Ngườitàicôngđangngủsay,mọicốgắngđánhthứcôngtađềuvôhiệu.

Suembahamon bước nhanh ra cửa, ông cảm thấy cháy bỏng

thèmkhátchạykhỏinơiđây.Ôngcócảmgiáclờmờrằngchỉmộtnửađườngnữalàrađếnbiển,nghĩalàvềđếnnhà…

Nhưngởngáchnốiphòngcóchậuđávớiđộngcóbứcbíchhọabỗng xuất hiệnmột thầy tư tế trẻ.Đôimắt thủy tinh củangườinày nhìn thẳng vào ông và nói điều gì đó với vẻ rất nhiệt tình.Suembahamonchorằngviêntưtếkhuyênbảohoặclàralệnhchoôngởlạinơiđây,ôngkhôngthểhiểuđượclàngườikếnhiệmcủaAh-Mashđangthuyếtphụcôngvềsựcầnthiếtphảithayđổilịch.Nỗituyệtvọngcủaconthúbịdồnvàođườngcùngbỗngbùnglêntrong lòng Suembahamon. Với sức mạnh bất ngờ là lòng quyếttâm,vịđạithầnchụplấycổthầytưtếbópmạnhvàđẩyôngnàyquamột bên. Viên tư tế khôngmột phản ứng, buông người ngãxuốngchâncủaviênquanAiCập.

Suembahamonbướcnhanhđếncửara.Ôngkhôngnhớmìnhđãtìmđườngtrongmêcungngầmnhưthếnào.Nhưngvừachuirakhỏihốmàôngđãxuốngthìmộtchiếnbinhđứngcanhởđấyđãchụplấyvaiôngkhiôngvừanhôlênkhỏimặtđất.Suembahamonbịnémlênnềnđấtẩmvànằmbấtđộng.Mọinỗlựcvừaquađãtrởthànhvôích.

Mưa đã tạnh, bầu trời trở nên sáng sủa hơn, nhưngmọi vậtxungquanh:cỏ,đá,bụicâyvẫnướtđẫm.Giórítbuồnthảm,hoànghônnặngnề, lạnh lẽo bao phủnúi đồimàu xám tím, giốngnhưthầnRavĩđạitrênquêhươngthânyêu…

Khoảngmột,haigiờsau,cácviêntưtếbắtđầuleolênkhỏihố,độngtáccủahọmệtmỏi,hờhững;nhữngngườitrênmặtđấtphảiđỡhọ.Viênchủtếlàngườilêncuốicùng.Vừacầunguyệnôngnàyvừarahiệuchonhữngchiếnbinhđậynắphố lại.Khôngtinvàomắt mình, Suembahamon đếm số người leo lên và rùng mình:không có thầy tư tế đã cản đường ông và cả người tài công giàIrinefer.Haingườiấyđãởlạitrongđộng.

ChươngXVII

TÁCPHẨMCUỐICÙNGCỦAAH-SHOOCH

Sao-Lorenso.Mexico.

Trêncụcthạchanhcònlại,

Tavẽnhữnggươngmặtmới.

•Briuxov.

Ngôinhàcủangườithợđiêukhắctrànngậpniềmvui:Nam-Sucvừasinhđượcđứacontraikhỏemạnh,cứngcáp.Tug-Ansengcóhạnhphúcđượclàmcha,nhưngvuisướnghơncảlàlãoAh-Shoochđượclàmông.

– Giờđâycáichếtkhôngcònđángsợnữa!–Ônglãonói.–Dòngdõicủachúngtakhôngbịmất,ngườinốinghiệpđãđượcsinhrarồi.

Thờigiangầnđâyngườithợđiêukhắcgiànuacảmthấymìnhrấtyếu,ôngthườngbịđaudạdày,ănítvàgầyhốchác.Chàngrểlolắngtheodõichavợ,nhưngkhôngnóichovợlàNam-Sucbiết,sợảnhhưởngđếnchuyệnsinhnởcủavợ.Tug-Ansengbáochothầytrưởngquảnđiêukhắcbiếtbệnhtrạngcủachavợ.Ah-ShacanvìyêumếnchàngthợcảmớivàônggiàAh-Shoochnênđãcửthầylangtới.Xembệnhxong,viêntưtếnhúnvainóirằngtấtcảdoýtrờivàkhuyênnênuốngthuốcsắc.SứckhỏecủagiàAh-Shoochcókháhơn,nhưngýnghĩvềcáichếtđãbắtrễtrongđầuông.

Hôm nay người điêu khắc già và những người thân của ông,không ai nghĩ đến chuyện buồn. Mọi người đều phấn khởi, vuimừngvìhômnaylàngàylễMehic-Utiar,sựkiệnnghiêmtúcđầutiêntrongcuộcđờicủamỗingười.

LễđượctổchứctrongđiệnthờcủadònghọAh-Shooch.Từsángsớm, điện đã được lau chùi sạch sẽ đến kỳ lạ: nhựa pom thiêngthơmphứcđangtỏanhữnglànkhóimỏngtrướcnhữngbứctượngthầnbằngđấtsét,gỗvàđánefrit,nhữngvònghoatươitreokhắpnơi,sànđấtđượcrảimộtlớpmỏngcátxanhmỏng.Mộtviêntưtếtrẻđãđượcpháiđếnđangthànhtâmkhấnvái.

Trongnhàcủađứatrẻsơsinhmọichuyệncũngđượcchuẩnbịkỹ lưỡngkhôngkém.Khitrờicònmờtối,nhữngngườibàconvàhàngxómđãtụtậpđếnđây,cácbếp lò thìrực lửavàmọingườibắtđầuchuẩnbịchongàylễ.Vôsốbánhngômỏngđãnướngđượcxếpcẩnthậnvàonhữngchiếcvỏbầuđểgiữnóng.Bacongàtây,mộtđùihươuvàvôsốchimbồcâuđãđượcchiêngiòn.Cátươithìnhiềuvôkểvớicảmộtbiểnnướcxốtcàchuatrộnớt.Trongđiệnthờcủadònghọ,hoatươikếtthànhchuỗivàcắmvàonhữngchiếclọ.Hoacómàusắcsặcsỡvàtỏahươngthơmngát.

Đúnggiờ– gần chínhngọ– đoànrước lễ long trọngđi từnhàcủangười thợđiêukhắcgiàđếnđiện thờ.GiàAhShoochđiđầu,tayẵmđứacháutrai.Ôngmuốntựmìnhđưacháuđếnnơithiêngliêng.SauônglàvợchồngTug-AnsengvàNam-Suc.Ngườimẹtrẻrấthồihộpvì lễnghivàvì cuộc thămviếngđiện thờ,đây là lầnduynhất trong đời người phụnữ được quyền bước vào điện thờ.Shang được chọn đóng vai mecur (thay em trai củamẹ), vì vậychàngđisauchamẹcủađứabé.Cạnhchàng làôngAh-Shacan,ônglàniềmvinhdựchođứatrẻvìmốiquanhệvớiAh-ShoochvàTug-Anseng.Sauđólàcáckháchmờixếphàngđúngtheotuổitácvàthứbậc.DođóTiangtuylàkháchmời,nhưngnàngphảiđứng

rấtxangườiyêucủamình.

Khiđoànrướcbướcvàođiệnthờthìởđóđãđầykhách.GiàAh-Shoochhãnhdiệnnghĩthầm,chưacóbuổilễMehicUtiarnàolớnbằngbuổilễcủacháungoạiônghômnay.

Saulễcầunguyệnchocuộcsốngvàhạnhphúccủađứabé,viêntưtếđãđặttênchonó.

Giờđâyđứabécó tên làCangah-Reca.Cái tênđẹpđẽnàyđãlàmgiàAh-ShoochvànàngNam-Sucvôcùngsungsướng.

Đếnthờiđiểmquantrọngnhấtcủabuổilễ.Saukhidânglễvậtchothần:bánhránnhânthịt,bánhngôvàvỏcâysơnđỏ,trênđóđặtmộthạtcườmbằngđánefrit,saukhidângrượuthánhbaltre,Tug-Anseng ẵm con trai đến gần chiếc bàn nhỏ. Cạnh bàn làShangđãchuẩnbịlàmlễ.

Ngườichatừtừđiquanhbàntheođườngđicủamặttrời, cònmecurlầnlượtcầmcácvậttrênbànđưachođứatrẻthấy.Đólànhữngvậtthunhỏ:chiếcgiáovàchiếcgậyđào,bó lao,chiếcrìu,mũichạm,hạtcườmbằngđánefrit,bắpngôvànhữngvậtkhác;chúngtượngtrưngchocácnghềnghiệpnhấtđịnh.Vídụ:xấpvảinhỏ tượng trưng cho nghề buôn, bình đất sét – nghề gốm v.v…Ngườitachorằngnăngkhiếuvànghềnghiệptươnglaicủađứabéphảiđượcpháthiện trongbuổi lễMehic-Utiar.Dođó tất cảđềuchămchútheodõitừngđộngtácvàbiểuhiệntrênmặtCangah.

Quamộtvòngđầukhôngcókếtquả,đứabéthờơvớitấtcảmọivật. Tug-Anseng đi vòng thứ hai quanh bàn, chàng bước chậmhơn.Shangnóito,giảithíchýnghĩacủatừngđồvật.

– Đây làchiếcgiáo,– chàngnói,– chủcủanósẽ làmộtchiếnbinh khỏemạnh và dũng cảm.Giáo là công cụ nghề nghiệp củangườichủ.Cangah,concómuốntrởthànhchiếnbinhhùngmạnhvàdũngcảmhaykhông?

Đếnkhiđưarahạtcườmbằngđánefrit,đứabébịhấpdẫnbởibềmặtnhẵnbóngvàlấplánhcủahạtcườm,nómỉmcườivàvươntaynhưmuốncầmlấymónđồchơi.

Tiếng reo nổ bùng ra trong điện thờ.Gươngmặt già củaAh-Shoochbừngsáng,cònôngAh-Shacanthìnóilớn:

– Cangahsẽ là thợđiêukhắcđávà sẽ lànghệnhânnhưôngngoạivàchacủanó!Nóđãchothấyrõđiềunày!

Buổilễkếtthúc.Tug-Ansengđưaconchovợ,Nam-Sucâuyếmômconvàolòng.Mọingườirakhỏiđiệnthờ,gậtđầuchàogiàAh-ShoochvàTug-Anseng,họmangquàđếnchođứabévàmecurlàngườinhậnquà.

LúcnàyShangmớicódịpchạmnhanhvàotayTiangvànhìnmặtngườiyêu.Timchàngnghẹtlại,sauđórạorựchẳnlên,nàngđẹplàmsao!

Đoànkháchvuivẻ,ồnào trởvềnhàcủagiàAh-Shooch.Ngôinhànhỏcủaôngkhôngđủchỗtiếpkhách,dođóbữatiệcđượctổchức ngoài trời, dưới bóngmát của cây. Tất cả ngồi trên nhữngtấmvảigailớntrảitrêncỏ.RấttiếclàlúcnàyShangcũngkhôngđượcởcạnhTiang.Mecurphảingồicạnhchađứabé.

Đếngiữabuổitiệc,khichuyệntrònổnhưbắprang,viêntưtếMishpitiacuc bỗng xuất hiện. Ông lặng lẽ đến cạnh Ah-Shooch,chúcmừngngàyvuicủanhàđiêukhắcvànóirằng,thầythượngtếmuốn gặp ông vàongàymai.Nhận thấy giàAh-Shooch có vẻ lolắng,viêntưtếhiềnlànhnóithêmrằngvìcóđơnđặthàngmới.Điềunày làm lãonghệnhânyên tâm.Cảngàyhômnayphải làngàyhạnhphúccủaông!

Mishpitiacuc ngồi cạnh nhà điêu khắc. Chàng thanh niênShangcúingườitiếpthứcănchoôngta:chângàtâyxốtcàchuavàbánhngôđắng.Viêntưtếliếcnhanhchàngtraivànóithầmvới

giàAh-Shooch:

– Chàng trai này là ai vậy?Cậu ta thật đẹp và cânđối tuyệtvời,hẳnlàxuấtthântừmộtgiađìnhquyềnquí?

– Đây làmộtngườinôngdânbình thường, emcủa con rể tôi.TêncậutalàShang,dònghọCaab.

– TứccậutasốngởlàngHoctung?

– Vâng,thưaông.

– TheotrínhớcủatathìchínhngàiAnaib-Ungirđãquyếtđịnhsố phận cho Tug-Anseng. Ngài đã nhận biết tài năng của Tug-Ansengkhinócònlàmộtđứatrẻvàbốtríđểnólàmhọctròcủaông. Thầy thượng tế của chúng ta quả là nhà thông thái! Tug-Ansenglàmộtthợcảgiỏi,tanghenóiôngAh-Shacanrấthàilòngvàhyvọngnólàconrểtốtcủaông.Vảlạiôngcũngđừngtrảlời,tựtađãthấyviệcnày.

Ah-Shooch lịch sự gửi lời cảm ơn thầy thượng tế. Khi trưởnglàngTahcum-Tracangđến,Mishpitiacucnhanhnhẹnđứnglên.

– Đừngtiễnta,ôngAh-Shooch,cứtiếpkháchđi!Ngàymainếuthấykhỏevàcóthờigianthìđếnthămthầythượngtế,ngàisẽrấtmừngkhigặpông.

Khiđira,thầytưtếnhìnchòngchọcvàoTiangvàbỗngnhiênmỉmcười.Côgáiđãbắtgặpcáinhìnnàyvàcorúmngườilại.Saucuộcgặpgỡvớihoàngtửđãquácố,Tiangsợsựchúýcủanhữngnhânvậtcaosang.NàngbắtgặpánhmắtcủaShang,nỗihoảngsợthoángquavàtanbiến.Thậtmaylàđãcóchàngbêncạnh.

Bữa tiệc kéo dài đến khuya trong ánh đèn dĩa. Rất hài lòng,trưởng làng là người cuối cùng ra về. Tug-Anseng và Shang đốtđuốcgỗthôngđưaôngđếntậnnhà.

SánghômsaugiàAh-Shoochđếnnhàcủathầythượngtế.ÔngphảiđợivìAnaib-Ungirđangcầukinhbuổi sáng.Chủnhàxuất

hiện,ôngchúcmừngngườiđiêukhắcgiàrấtnồngnhiệt.

– Xin chúcmừng ông,Ah-Shoochmến!Đừng, đừng cúi ngườinhưvậy,chúngtalànhữngbạngià,giữachúngtakhôngnêncónhữngnghi lễ thừa.Cảmơnôngđãđếnnhanh,nhưngcôngviệcquảlàkhôngthểtrìhoãnđược.

Ôngngồixuốngđirồichúngtabàn.

– Tôikhôngthểngồikhicómặtngài!GiàAh-Shoochnói.

– Tanóivớiôngmà,ngồixuốngđi!–Nóixongôngmỉmcườidịudàng.–Nếuônggọitalàngàithìphảituânlệnhcủatachứ.Vậyđó,lótchiếcgốinàyxuốngđầugối,đượcrồi!Này,ôngrấtbậnviệcphảikhông?

– Nữ tư tế đáng kính Ish-Can-Leosh đã giao cho tôi làm bứctượngthầnhàinhi,nhưngtôivẫnchưatìmđượcviênđácókíchthướccầnthiết.

– Tốtlắm,tứclàcôngviệcchưavộilắm.Việccủatatuylàđơngiảnđốivớiông,nhưngphảigấp, tốiđachỉmột thángphải làmxongmườilămbứctượng,vậtliệubìnhthường,đánefrithoặcđádarắn…

– Chúngsẽthểhiệncáigìvàkíchthướcrasao?–Ngườithợgiàquantâmhỏi.

– Tượngchỉcầnlớnbằnglòngbàntay,cònnétmặtlàcủangườitưtếkhidângtếvật.Ônglàmđượcchứ?

– Thời gian gấp quá, – suy nghĩmột lúcAh-Shooch trả lời, –nhưngnếucóngườiphụviệcđánhbóngthìkịp.

– Conrểcủaôngsẽlàngườiphụ.TasẽchỉthịchoAhShacanđểnólàm.Ôngnhậnđángaybâygiờtrongkho,chọnnhữngviêncầnthiết,tasẽchongườiđưađávềnhàông.À,màcònđiềunàynữa,ôngsẽlàmthêmmộttượngbằngloạiđánày…

Từ chiếc hộp tre bên cạnh, thầy thượng tế lấy ra cục đá hoa

cươngthon,dài,màuvàngđỏvàđưachonhàđiêukhắc.

CặpchânmàycủagiàAh-Shoochnhướnglên,ôngngạcnhiênvìnhiệmvụbổsungnày.Chămchúnhìncụcđá,ngườiđiêukhắcgiàhỏi:

– Cóthểchotôibiếtđượckhông,thưađứcông,tạisaongàilạichọn loại đá lạnày chobức tượng thứ16?Đáhoa cươngđòihỏinhữngkỹthuậthoàntoànkhácđểlàmchúng…

– Nhữngbứctượngnàycầnthiếtcholễthiêng.Đólàđiềumàtamuốnnóivớiông.–Anaib-Ungirnói.–Cònmộtđiềunữa,tượngđáhoacươngthìkhôngcầnđánhbóng,màngượclại,nếubềmặtcủatượnghơinhámthìtốthơn…

Giờđâyôngrõchứ?

– Bứctượngđáhoacươngnàycũngcónétmặtcủathầytưtế?–NgườithợgiàAh-Shoochphânvânhỏitiếp.

Viênthượngtếsuynghĩ.

– Ngườikháchlạnàylàaitựtacũngkhôngbiết.–Cuốicùngônglẩmbẩmnhưýnghĩtựbậtthànhlời.Sauđónhưsựcnhớra,Anaib-Ungirchỉthịngắngọnvớigiọngcươngquyếtnhưtrước.–Hãylàmnhưthếnày:nétmặtcủatượngsẽlàmặtcủangườilạkiachứkhôngphảilàcủaviêntưtế,nhưngphảicócáigìđókháclạ.Đólàđiềuvìsaotakhôngmuốnbứctượngđượcđánhbóng.

– Tôihiểu.–Người thợđiêukhắcgiàđápvàđứng lên.–Chophéptôibắttayvàoviệc,thưađứcông!

– Bắttayvàoviệcngayđi,cầutrờiphùhộchoông!Ôngcóthểlấythêmmộtcụcđánefrittrongkho,đólàquàcủatachoông,Ah-Shooch à. Lúc xong việc,mà ta tin là sẽ đúng hạn, ông sẽ đượcnhậnphầnlươngthựcdựtrữtrongnămcoinhưlàphầnthưởng.

Cúiđầuchàovàlẩmbẩmmấylờicảmơn,ngườithợgiàrờikhỏinhàthầythượngtế.Ôngđếnkho,nơichứamộtsốđá,chọnra16

viênđáđúngtheoyêucầu.Chúngsẽđượcnôlệcủađềnmangvềnhà ông. Khi người nghệ nhân già về đến nhà thì đã có đá vàchàngrểTug-Ansengđangngạcnhiênchờôngvềđểhỏi.

Saukhitắmvàănxong,giàAh-Shoochkểchoconrểnghetạisaochàngđượcbốtrílàmviệcvàhọcầnphảilàmgì.Chàngrểrấtquantâmđếnbứctượngthứ16bằngđáhoacươngvàsuynghĩrấtlâuvềnguyêndotạisaolạiphảikhácnhữngbứctượngkia.

– Cóthểbức tượngnàysẽ tạc theomột trongsốnhữngngườikháchlạmàcảthànhNivannaa-Tracbolaiđangthìthàobàntán.–Cuối cùng thì chàng cho lànhưvậy.–Nghenóidahọ cómàuthậtlạ…

– Khônglẽcácthầytưtếlạimangnhữngngườilạralàmvậttế?–Ah-Shoochcảmthấyhoảngsợ.–Này,suynghĩchokỹđiềuconvừanói.Khônglẽchuyệnđólàthật?Tốtnhấtlàhãylàmviệcđi.

Chưabaogiờtrongđờimìnhngườithợgiàlàmviệctậntụyvànhanhnhưvậy.Ôngráoriếtvẽbằngmũichạm,bạtnhữngchỗlồikhông cần thiết,nhanhchónghoànchỉnhkhuônmặt của tượng.Tug-Ansengcầnmẫngiúpchachạmkhắcvàđánhbóng.Khicôngviệcgầnkết thúc,Ah-Shooch cũngđãkiệt sức, ôngxanhxaovàgầyrộchẳnđi.

– Cólẽđâysẽlàtácphẩmcuốicùngcủacha.–Mộtbuổichiềuôngnóivớiconrể.Ôngtiếptụcnóikhithấydấuhiệuphảnđốicủanhàđiêukhắctrẻ.–CharấtvuivìtrênđờiđãcóbéCangah,saunàynósẽlàngườikếnghiệpcủacha.

ConhãybảobọcnóvàNam-Suc!

Bứctượngthứ16doTug-Ansenglàm.Ah-Shoochchorằnglàmtrênvậtliệucứngsẽcóíchchochàng.Bứctượngthậtsinhđộngvàkhácthường.

Thấy hàng được thực hiện đúng thời hạn, viên chủ tế Anaib-Ungir chép miệng một cách thích thú và bắt đầu xem xét cáctượng.Ôngtỏvẻrấtthíchchúng.

– Chotagửilờicảmơnônglãođángkínhvàchúcôngấykhỏemạnh,– thầythượngtếnóivớiTug-Ansengkhichàngđemhàngtới,–vànếuôngấybịmệtthìphảibáochotabiếtngay.Cầnphảibảo vệ những người tài giỏi như Ah-Shooch. Còn con thì ta rấtquantâm,tasẽgiaocôngviệcquantrọngchoconđúngthờiđiểmcủanó.

Tug-Ansengđỏmặtvìvuisướngvàbốirối.

– Cảmơnđứcông.–Chàngthốtlênvàcúichào.

– Khôngcógì.Tạmbiệt!

NhữngbứctượngnàykhôngphảilàtácphẩmcuốicùngcủalãoAh-Shooch. Saukhi nghỉ ngơi vài hômvà khi thấymình đãhơikhỏe,Ah-Shoochliềnbắttayvàocôngviệcmới.Từviênđádarắnkỳ diệumà viên chủ tế tặng, ông tạcmột pho tượng hìnhngườiphụnữđangngồi.Đólàmộtmệnhphụphunhânvớiyphụcsangtrọng,taycầmchiếcgương,nétmặtrấtgiốngNam-Suc.

– Conthấykhông,–ôngnóikhiđưachocongáixembứctượngđãhoànthành,–chồngcủaconkhônglàmchocontrởthànhmộtmệnhbàquíphái,nhưngchagiàthìlạilàmđược.Đừngquênchanghecon!

Đôimôinhợtnhạtcủangườithợđiêukhắcgiànởnụcườinhẹnhàng,âuyếmvàbuồnbã.

ChươngXVIII

CÁICHẾTCỦATRACHIL

Sao-Lorenso.Mexico.

Đâylàhồitưởngvềtôimàtôiđểlạichobạn.Nósẽlàsứcmạnhcủabạn.

•“Popole-Vuh”

TrachilkhôngthểcómặtởđiệnthờdònghọcủaAhShooch,nơiấyônglàthầytưtếcủalàng,cũngnhưtrongbuổilễMehic-Utiarở nhà người thợ điêu khắc. Đã mấy ngày nay, người tư tế giàkhông đi lại được, những cơn đau ngực và tuổi già sức yếu đãkhôngchophépônglãorờikhỏigiường.Nhưngôngcấmkhôngchodân làngTahcumTracangđến thămông,kể cả trưởng làng, cấmtấtcả,chỉtrừTiang.

Vàosánghômlễcôgáidậysớmvàchạyngayđếnchỗônglão.Tiangbóncháochoông,đặtbầunướcmớibêncạnhgiườngvàhẹnchiềusẽquaylại.Suốtmộtngàymệtmỏivàkéodàinhưvôtận,Trachilchỉcómộtmình.Ôngsuynghĩvềquákhứvàđúckếtvềcuộcđờimình.Ôngbiếtthếnàocũngsẽchếtnhưngôngkhôngsợđiềunày.Thỉnhthoảngôngnhấcbầunướclênvàcốgắnguốngvàingụm nước suối. Sau đó ông lại nhìn vào ánh nắng đang chầmchậmchuyểndịchtrênbứcváchđốidiệnvàônglạinhắmmắtnằmbấtđộng.

Nhữnghìnhảnhtảnmạn,riênglẻtrongquákhứlướtqua,ghépnối lại thànhmộtbức tranhkỳquặc.Chàngtrainhanhnhẹnvà

cânđối,chínhôngthờicòntrẻ, lầnđầutiêntrongđờiđượcthamgiavàomộtđámrước longtrọng.Mặttrời lúcđómớirựcrỡ làmsao! Chính hôm đó Trachil đã gặp cô gái, người đã để lại hạnhphúcvàđaukhổ cho tuổi trẻ của ông.Những chiếc rănghơi lớntrắngbóng lênkhicười, cặpmắt long lanhmênhmôngnhìnôngmộtcáchchânthànhvàâuyếm…Đúng,Nghicđãthànhngườivợchungthủycủaôngnếunhư…Ôngrùngmình,trướcmắtônghiệnlênnhữnghìnhảnhxaxôi,thânthểmảnhmaicủanàngcứngđờsaucơncogiậttrướckhichết,haitaydangrabấtlựccùngvẻđauđớnvôhạntrênkhuônmặthốchác.ĐểđặtNghicvàomộ,ngườitađãphảicộttaynànglại.

Cơn bạo bệnh diễn ra thật nhanh và thật tàn khốc. Sau nàyngười em trai của Nghic kể lại rằng nàng luôn miệng gọi tênTrachiltrongcơnhấphối,nhưhyvọngôngsẽcứuđượcnàng.CólẽchínhvìvậymàôngđãquyếtđịnhvàoTrườngđàotạoTưtế,ôngmuốntrởthànhthầylang,muốnmọingườikhôngphảichếtnhưnàng…Ôngđãtrởthànhthầytưtế,cứusốngnhiềungười,nhưngôngvẫnkhôngthoátkhỏicănbệnhmàôngcho làkẻthùcủacánhânông.

Việcnàyôngđànhbấtlực!

Nghiclạixuấthiệntrướcmắtông,vuivẻ,vôtưvàsốngđộng…Cô gái trêu chọcTrachil, hắt nước vàomặt ông và cười nhưnắcnẻ…Tiangrấtgiốngnàng.VìvậyônggắnbóvớiTiang.

Ônglãokhónhọcthởdài.SốphậnTianglàmônglolắng,ôngchếtquásớm,ôngsẽkhôngcòngiúpđượcgìchonàng.Màliệucònsốngthìôngcóthểgiúpđượcgìhơn?Cơncogiậtđauđớnhiệnlêntrênmặtônglão.Cólẽkhông…

Nhưngvẫncóthể,dùsaocũngcóthể…

Nhữngbóngđencủaquákhứlạichậmchạpdiễuquatrướcmắt

ôngthànhchuỗidài:cha,mẹ,cácanhem,thầygiáocủaTrườngTưtếnổitiếng,nhữngngườiquen…Biếtbaonhiêungườimàôngyêuquívàcămghét.Ôngbiếtrõhọ…Đây,họđangđứngtrướcmặtôngnhưcònsống,nhưngthựcrahọđãchếttừlâu.Ôngsốnglâuhơntấtcả,ôngquágià,nhưngbâygiờđãđếnlượtông.Thìđãsao,ôngsẵnsàng,chỉcầngiúpđượcTiang.PhảigiúpđỡTiang,nhưngôngbấtlực.Rõràngđâyđúnglàsốphận.

Buổitốicôgáibướcvàonhà.Trachilnằmbấtđộngvàlặnglẽ.Côgáihoảngsợ:khônglẽônglãođãchết?Tiangvộivàngthổilửa,cầmđènbước đến giường, nàngmừng rỡ thấynhẹnhõmkhimímắtlúcđầutưởngnhưvôsinhcủaônglãobỗngđộngđậy.Ônglãomởmắtvànhìnchằmchặpvàocôgáiđanglolắng.

– Không,tacònsống,–ônglãothềuthào,–đừnglo!Conngồixuốngđâyvàkểchotanghevềngàylễđi.

Tiangngoanngoãnbắtđầukểchuyện,nhưngrõrànglàthầytưtếkhôngđểýđếncâuchuyện.Vàiphútsauônglãohỏi:

– Shangcóởđóchứ?

Côgáibốirốivàbuồnvìcâuhỏicủaônglão.NàngchỉkểchoônglãonghelàShangđãtiếnhànhnghilễchoxemđồvậtnhưthếnào,nhưngnàngcốgắnggiấunỗilocủamình.Tiangtrảlờingắngọn:

– Vâng,chànglàmecur…

– Tốt!Ngheđâycongái,tamuốntặngconmónquàcuốicùng.Conbiếtđó,takhônggiàucóvàtrongcuộcđờikhôngbaogiờtheođuổisựgiàucó,dođóđừngmonglãocócáigìđặcbiệt…

– Conkhôngcầngìđâu,–Tiangngắtlời,giọngnhưmuốnkhóc,–chỉmongôngsốnglâuvớichúngconthôi!

– Không, con yêu quí, điều đó không được. Sángmai con đếngặptrưởnglàngvànóilàtađãchết.Sángconđừngđếnđây,nghe

không, đừng đến. Cứ đi thẳng đến chỗ trưởng làng Tahcum-Tracang.Tasẽchếtđêmnay…

NướcmắtrơilãchãnhưngTiangcốnuốttiếngnứcnở.

– Hãy cố sống chohạnhphúc,dù sốphận cókhắcnghiệtđếnđâuđinữa!Conlàđứabécónghịlực,concóthểvượtquamọithửthách,trongcuộcsốngcủamỗiconngườicórấtnhiềuthửthách.Giờ thìđứng lênvàđếnbứcváchbên trái, ởđó có chiếc túinhỏbằngdamàuđỏ,tìmlấynó.

Côgáivânglờivàsauđóquaylạigiườngcủangườisắpchếtvớichiếctúi.Trachilnhìnchiếctúi.

– Mởrađi,trongđócógìkhông?

Tiangmởtúivàlấyrabacụcnhựanhỏmàutối.Nànglặnglẽđưachothầytưtếgià.

– Quàcủatachoconđó,cấtkỹđi.Nàoaibiết,cóthểsauhai,banămnữaconsẽcầnđếnnó…Concóthíchloàikiếnkhông?

Lúc đầu cô gái tưởng ông lãomê sảng, nhưng sau đó nhớ rarằng cha của Shang có tên là Sanic-kiến. Bất giác nàng rụt taykhỏicụcnhựa,ynhưsắpnémđi,vàthốtlên:

– ĐâylàbùađểyểmShang?Khôngđâuôngơi,chàngyêuconlắmmà!

Nụcườiyếuớttrênđôimôigiàtáinhợt.

– Ồkhông,khôngphảichonó.Nếuconbịnguyhiểmđedọa,–thầytưtếimlặng,cáiimlặngđầyýnghĩa,– lúcđóconsẽdùngloạithuốcnày.Conbỏnhựacâyvàonướcsôi,thêmmộtítmậtvàđểnguội,sauđórắcvàomộtítthịtbămnhỏ,tốtnhấtlàthịthươunonhoặcgàtâycon.Cẩnthậnđổthuốclênvậtgìđó,lậptứckiếnsẽđếnđầy…

– Con cảm ơn! – Tiang nói nhỏ. – Nhưng con không cần loạithuốckhủngkhiếpnày…Conkhôngcầnquàgìhết…

Nàngđặttúinhựaquamộtbên,quìxuốngcạnhgiườngvàômlấythânthểgiànuakhôhéo.Tiangrunlênvì lo lắng,nướcmắttuônrơi.

– Đừngđiôngơi,đừngđi!Khôngcóôngconcôđơnlắm,consẽlàmgìđây?

– Consẽcónhiềuviệclắm,congáià!Lốithoátnàyrồiaicũngphải đến…Đừng khóc, và về đi. Tamệt và cần ở lạimộtmình.Đừngquênmónquàcuốicùngcủata.Consẽcầnđếnnóđó!

Tiangtừtừđứnglênvàvụtchạyrakhỏinhàvớichiếctúi.Suốtđêmnàngkhông chợpmắt vàkhóc.Theo lệnh củaTrachil, sánghômsauTiangđếnnhàtrưởnglàng.BịđánhthứctheothỉnhcầucủaTiang,trưởnglàngTahcumTracangbướcra,nhíumày:

– Cógìvậy?–Ôngnghiêmkhắchỏi.

– Thưaông,thầytưtếTrachilsaitôithôngbáochoônglàôngấyđãchếthồiđêm.

– Ôngấybáomộngchocôà?–Giàlàngquantâmhỏi.

– Không,thưaông.Tốiquaôngấynóivớitôitấtcảvàralệnhchotôithôngbáochoôngsángnay.

– Đượcrồi.–Sauphútimlặng,trưởnglàngnói.–Đilàmviệcđi!

Quảnhiênngười liên lạc của trưởng làng tìm thấyTrachil đãchết.ÔnglãochếtngaysaukhiTiangđikhỏi.

Đám tang của viên tư tế già được tổ chức hết sức long trọng.KhôngnhữngdânlàngTahcum-Tracangyêumến,kínhtrọngông,màcảngườicủacáclàngkháccũngvậy,ônglolắngchohọ,chữabệnhchonhiềungười.Trongsốnhữngngườicómặt,ngoàitrưởnglàngHoctungvàquancậnthầnTene-Tuvuic,ngườivẫnchưaquênlờirăndạycủaTrachilvềngàyPasung,còncócảchúlùnCuocu.

ShangtranhthủdịpnàyđểgặpmặtTiang,nhưngcôgáiđang

chìmđắmtrongđaubuồn,nàngkhôngnóigìvớiShangcũngnhưvớiCuocu.

Tianggiấukínmónquàcuối cùngcủaTrachil trongkho thựcphẩm.

ChươngXIX

CỐGẮNGCUỐICÙNG

VùngphụcậnSao-Lorenso.Mexico.

Vàhọđãthấtbạiởchỗnày.

•“Popole-Vuh”

SựyêntĩnhcủaTumeh-Sahingbỗngnhiênbịkhuấyđộng.

MộtviêntưtếtrẻcủaThầnTâmđấtchạyvàođiệnthờ,hổnhểnthôngbáongườikháchlạmặtđãchạytrốn.ĐólàngàyAcbale,vàogiữatuầntrăngđầutiêncủamùathu.

Cơnthịnhnộcủathầytưtếgiàkhôngbútnàotảnổi.Sautấtcảnhững lễnghiđã thànhcôngtốtđẹp,ông thấytrướcnhữngđiềutuyệtdiệuvàvĩđại.Ngườikhách lạđến từbiển sẽđóngvai tròchínhtrongbuổilễlongtrọngnày.Thầyđạitưtếcủathầnâmphủđãlờmờđoánrarằng,Suembahamonđếnđượcđâylàmộtđiềukỳdiệu,ôngta làcưdâncủamộtmiềnđấtbíẩnxaxôibênkiađạidương.Nhưngthầychủtếtànnhẫnvànghiêmkhắckhôngmuốntìmhiểuvềngườikháchlạ,khôngmuốnbiếtnhữngđiềumới.

Ngaylậptức,cácphụtếvànhữngngườigiữđềnđượcpháiđếnmọihẻmhóctrongkinhthànhvớimệnhlệnh:tìmbắtvàđưakẻđàotẩuvềlạiđiệnthờ.Ngàyđầutiênviệctruytìmkhôngcókếtquả.LúcấyTumeh-Sahingmớidẹplòngkiêuhãnh,báochothầythượngtếcủavùngbiếtchuyện.

Anaib-Ungirnhănmặtgiậndữkhinghetin,nhưngngàikiềmchếđượcmình,khôngquởtráchthầytưtếcủađềnThầnTâmđất.

Suynghĩgiâyphút,ngàinói:

– Kẻđàotẩukhôngthểđixađược,hắnkhôngbiếtngônngữvàphongtụccủachúngta.Hắnsẽđirabiển,nhưngmộtmìnhhắnthìsẽkhôngđếnbiểnđược.DânvùngĐấtĐỏkhôngaigiúphắnđâu.Nhưvậyhắnvẫncònđâuđây,cólẽđanglẩntrốntrongcáccánhrừngxungquanhNivannaaTracbolai.Chúngtasẽtìmhắnởđó!

Thầythượngtếđãđoánđúngvàiphầnnhưngcũngkhôngđúngmộtphần.

Saukhitừđiệnthờtrongnúitrởvề,Suembahamonởtrongcănnhàdànhriêngchomìnhvàingày.Khôngaiquấyrầy,mỗingàybalầncómộtđứabémangthứcănđếnchoông.ViênquanAiCậpnhậnthấyrằng,vàobuổitrưalúctrờinóngnhấtthìxungquanhvắnglặngnhưtờ,ngaycảngườigáccũngngủgậtdướinắng.

Lợi dụng điều này, đợi cho người gác ngủ say, Suembahamonnhẹnhàngđiquavàcốýbướcchậmrãiracửađền.Suembahamonnhận thấy các viên tư tế rất sùng bái thần thánh nên ông liềnđóngvaimộtkẻsùngtín.Ởmỗigiannhàôngđềucúilạy,làmnhưthành tâm cầu khấn, nhưng đưamắt lén xem xét xung quanh.Dầndầnôngrađếnđượccổnglớnvàđiramàkhônggặpsựcảntrởnào.Kẻđào tẩugặpmay:xungquanhcácngôiđền,sôiđộngvàonhữngngàylễ,giờđâyvắnglặng.

Trước đây Suembahamon đã biết phần chính của thành phốnằmtrênđồicao.Bâygiờôngphảinhanhchóngrờixakinhthành,tìm cách đi xuống dưới. Suembahamon vô cùngmừng rỡ khi đichừng được hơn trăm bước, ông thấy sau bức tường là rìa caonguyênvàxaxalàdảirừngsặcsỡ.

QuầnáocủaSuembahamonđãcũrách,giờđâyôngmặcchiếcáokhoáccủatưtế,rộngvàtrắng,dođónhữngngườiđilấynước

vàphukhuânváckhôngđểýđếnông.Ngaycảsaunàykhiđượchỏi, họ cũng chân thật thề thốt rằng không trông thấy ai lạ.Suembahamon vội vã rời khỏi khu trung tâm, nhanh chóng rangoàithành.

Đúngnhưthầythượngtếdựđoán,ngườikháchlạđãtrốnvàorừng và ẩn mình trong đó. Viên quan Ai Cập bước nhanh quanhững con đường đầy bụi, bỏ qua hai làng nhưng vẫn chưa đếnrừng.Trờitối,trêncaoxuấthiệnnhữngđámmâybôngnhỏ–dấuhiệucủacơnmưasắpkéođến.

Suembahamonmệtlử,cơnkhátđanggiàyvòông.

Cuốicùngtrướcmặtđãxuấthiệnbứctườngcâycaongất.Mộtdòngsuốinhỏchảyrócrách,ngườikháchlạkhoankhoáiuống,rửamặtbằngnướcmátlạnhvàđivàorừng.

Là người thành thị, Suembahamon hình dung rừng của vùngĐấtĐỏcũnggiốngnhưkhuvườntrongkhunhàcủaôngởAiCập,hoặc là những rừng sồimà ông đã thấy ởCart-Hadasht.Ở đây,mặcdùlàchưaphảirừngrậmnhiệtđới,nhưngnóhoàntoànkháchẳn.Vượtquanhữngbụicâyrậm,vịquanAiCậpkhónhọclenlỏigiữa những thân cây bám đầy dây leo chằng chịt. Trong rừnghoangôngkhôngthểtìmđượcchỗđặtchân.Mỗibướcđiđềuphảinỗlực.Ẩmướtlàmkhóthở,mùicâyngâyngấtlàmSuembahamonchóngmặt.

Cuốicùngôngcũngtìmđượcchỗnghỉchân:mộtcâycong lớngãykhúcnhưbịđổ,tạonênchỗẩnnhưmộtcănlều.Bẻcànhcây,Suembahamonlàmthànhchiếcgiườngcạnhgốccâyvànằmnghỉ.

Ở vùng nhiệt đới bóng tối đến rất nhanh. Cùng lúc với bóngđêm,mưacũngbắtđầurơitrêncànhlá.Cáicây–lềubảovệchokẻđàotẩuđượcmộtlúc,nhưngmưavẫnkhôngngớtvàdầndầnchiếcáokhoácbằngvảibôngướtđẫm,dínhvàongườiôngđếnkhó

chịu.ViênquanAiCậpbuồnrầunghĩđếnnhữngbộquầnáodàybằnglenmàôngthườngmặcởnhà.

Bóngđêmbỗngngậpđầynhữngâmthanhmaquái.

Tiếngchimđêmxalạrúclên.Hìnhnhưcóconthúgìxôngquarừngtừphíaphải–heorừng?Cócáigìđósộtsoạtngaybêncạnh–rắn?Suembahamoncorúmngười,chânrụtlại.Hoàntoànđơnđộc,khóchịuvàkhủngkhiếp,lúcthìSuembahamonthiếpđitrongcơnbuồnngủchốclát,lúcthìôngngồibậtdậyvớitráitimđaubuốt.

Trờisáng,mưađãtạnh,nhưnggiólạinổilên.Cuốicùngkẻđàotẩucũngchìmvàogiấcngủmệtmỏi.Khoảnghaigiờsauôngtỉnhdậy,ngườilảođảo,bụngđóicồncào.Giờđâynhìnnhữngđámmâyđennặngtrĩubayvùnvụt trênngọncây,viênquanAiCậpcảmthấysựvônghĩavàvôvọngcủacuộcchạytrốn.Dùởđâykhôngcóchósănđánhmùivàdẫnngườiđuổitheoông,nhưngsớmmuộngìôngcũngbịbắtlại.Ởtrongrừngôngsẽchếtđói…Suembahamonnhìnquanh,ôngkhôngbiếtmộtthứcâynàoănđượchết!Ôngcònnhớlàtronglàngnhỏvenbiểnôngđượcănmộtloạiquảlêmọngnướcvàrấtngon.Nhưngtìmquảđónhưthếnàonếukhôngbiếtnó,nócótrongrừngkhông,nóởtrêncâyhaytrongbụi?

Toànthânđaunhức,đầuthìnặngtrĩu,nhưngSuembahamonphảiđứngdậyvàcẩnthậnbướcraphíabìarừng.Lácâyướtđẫmlạidộinướcxuốngngườiông.Rakhỏirừngôngdừnglạiđểthởvàđịnh vắt khô quần áo. Đói và lạnh đã đưa ông trở về cảm giáctrongngôinhàantoànởđềnThầnTâmđất,trởvềvớinhữngchiếcbánhngônónghàngngày.Suembahamonhiểurằngôngkhôngthểđixađược.Trongmànsươngsớm,nhữngquảđồicủakinhthànhhiện lênmờmờ.Phảiđi thôi, ông lêbướcmàkhôngbiếtđiđâu,vừanétránhcáclàngmạc,vừanghỉmệttrongnhữngchỗtrútìnhcờ. Cuối cùng cái đói đã thắng tất cả những ham muốn,Suembahamonquyếtđịnh:lêbướcrangoàiđườngvàđứngđợi.

Phíaxaxuấthiệnmộtbóngngườiđirấtnhanh.ViênquanAiCậpliềncấttiếngkêuvàlaovềphíangườiấy,ôngquìxuống,haitayvươnravớidángđiệucầukhẩn.

Shangdừnglại,ngaysauđónỗisợhãitrênmặtchàngnhườngchỗchosựbốirối.Chàngngạcnhiênnhìnmặtngườilạ:davàng,mũidàivàcằmnhọn.Đặcbiệtđôimắtthấtthầnđãlàmchàngsợhãi.Xétvềquầnáo,trướcmặtchànglàmộtthầytưtế,nhưngcácthầytưtếlúcnàocũngsạchsẽ,cònngườinàythìđầyđất,quầnáoráchnát.Màthầytưtếthìcóbaogiờquìtrướcmặtthườngdân.

Shangnhớlạicáccâuchuyệnvềnhữngngườilạmặtbịcơnbãođưađến,họlàkháchcủavuavùngĐấtĐỏ.Cònngườinàytừđâura,chỉmộtmình,khôngcóaiđikèm?

Suembahamonvẫnquìvànói:

– Ô,chàngtraitốtbụng,hãygiúpđỡkẻđóimệtnày!Hãysưởiấmhắnbằngtrái timnhânhậucủachàng,bằngtianắngrựcrỡcủathầnRa!Chotôiđượcnghỉcạnhlòlửa,chotôiđượcăn!

ViênquanAiCậpkhônghiểurằngmìnhnóibằngtiếngAiCậplàthứtiếngxalạđốivớichàngtrainày.

Giờđâychàngtraiđãchắcrằng,trướcmặtmìnhlàmộtngườilạ.Nhưngông tamuốngì?Thấy chàngkhônghiểu,người lạ lấytaychỉvàomiệngvàbắtđầucắn.

Ôngtamuốnăn,–Shangnghĩ,–thìđivớita,mẹtasẽchoăn.Khôngbiếtngườinàycóănđượcthứcăncủamình…

Shang đỡ người khách lạ đứng dậy và dẫn đi.Được vài bước,Suembahamon bỗng dừng lại, chỉ tay về phía kinh thành và lắcđầu.

– Tôikhôngmuốnvềđó,chàngtraitốtbụngà,ởđótôikhôngđượcyên.Hãygiấutôiởchỗvắngngườivàchotôithứcăn…–Ôngnóinhanh.

Shang hiểu những dấu hiệu theo kiểu của mình, nhưng gầnđúngsựthật.

– ÔngtakhôngmuốnvềNivannaa-Tracbolai,rõrồi.Mìnhsợlàôngấyđãviphạmđiềucấm.TiếclàgiàTrachilđãmất!Ôngấysẽhiểulàcầnphảilàmgì.Nhưnggiàluôndặnlàphảigiúpđỡngườicầuxin…

Chàngtraicốgắnggiảithíchlàhọkhôngđivềkinhthànhmàvềnhà trong làng.Suembahamonhiểuđược, ôngyên tâmvà imlặngđitheoShang.

Ngôi nhà của bà Osh-Tro nằm ngay bìa làng, không ai nhìnthấyngườikháchlạđượcđưavàonhà.BàOsh-Trođangbậnrộncạnhlòlửa,bàkhẽkêulênkhithấyngườilạbướcvào.

– Khẽchứmẹ!–Shangđềnghị.–Ngườikháchlạnàycầnđượcănvàsợbịnhìnthấy.Chúngtaphảichoôngtaăn.

Mẹnấunhanhlên!

ChàngtraibắtvịkháchcởiáoướtravàđưachoôngquầnáocũcủaTug-Anseng.Nửa giờ sau khách đã khoan khoái ngốn ngấubánhngônóngvàxúpđậu.Mệtlửvàấmáp,ănxongôngđứngdậytrịnh trọng cúi người cảm ơn bà Osh-Tro và sau đó là Shang.Chàngtraichỉchiếcgiườngcủamình.Khôngcầnmờilầnthứhai,Suembahamonngãxuốnggiườngvàlậptứcchìmvàogiấcngủsay.BàOsh-Trocùngcontrainhẹnhàngbướcrakhỏinhà.

– Làmgìvớiôngtabâygiờ?–Ngườimẹhỏi.–Ôngấyyếunhưmộtđứatrẻ.Conđãtìmthấyôngấyởđâuthế?

Shangkểlạicuộcgặpgỡvàđềnghịchưavộinóichoaibiếtviệcnày.ChàngdựtínhsẽgặpTug-Ansengđểhỏiýkiến,cònbâygiờchàngphảirađồng.

Năm ngày sau Tumeh-Sahing gặp viên chủ tế. Lần này viênchủtếcủaThầnTâmđấtbìnhthảnvàtựtintuyênbố:

– Kẻ đào tẩu không thể trốn trong rừng. – Ông nói. – Ở đókhôngcóthứcăn.Ngoàiranhữngcánhrừnggầnđâyđãđượclụcsoátkỹ.Tứclàhoặchắnđãchết,hoặcđãcóphépmầunàođómàchúngtakhôngbiết.Cũngcóthểhắnđãvềđượcxứsởcủahắn…

Thầythượngtếcườimỉa:

– Thếđiềugìngăncảnhắnthựchiệnviệcấy?

– Cóthểhắnđãtìmđượcloạicỏthầnnàođó.–Thầytưtếgiàngờvựcnói.

– Không, ta nghĩ đơn giản hơn. Ta nói hắn trốn vào rừng, tacôngnhậnlàkhôngđúng.Nhưngcóngườidânthườngnàochohắnởkhông?Bởivìchúngtagiữkínchuyệnngườilạđãtrốnchạy.Bâygiờđâychúngtaphảithôngbáochocác làngvềviệcnày.Aitìmđượchắnsẽcóthưởngxứngđáng.

Shangđãmắcsaiphạmkhôngthểthathứđược.ChàngkhônggặpngườianhvàcũngkhôngnóigìvớiTiangvìkhôngmuốnlàmngườiyêulo,nàngđãquáđaubuồnvìcáichếtcủaTrachil.

Những lúc rảnh rỗi chàng traiđềuđếnvớingườikhách lạ, cốgắngtìmhiểuthứngônngữkỳlạnày.SuembahamonđãbiếtgọitênShang,cònchàngđãhọcđượcgầntrămtừAiCập:“thứcăn”,“giấcngủ”,“nước”,“rừng”…Họvẫnchưanóichuyệnđượcvớinhau,nhưngviênđạithầnthànhFivacứnóibằngtiếngAiCậpnhữngthứđồmàShangchỉ,sauđókiêntrì lặpđi lặplạicáchphátâmcủa chàng trai.Nhữngkháiniệm trừu tượngvàđộng từ thìkhóhơn.“Đi”,“nằm”,“bơi”còncóthểchỉbằngđộngtác,nhưngnhữngtừ“Nguồngốcquítộc”thìrấtkhógiảithích.Nhữngbuổihọcsinhđộngđãlàmhọgầnnhauhơn.

Suembahamonkhông cònnghĩđến tương lai.Ông thấy tốtvàhyvọng rằng các thầy tư tếđãquênông.ViênquanAiCập chorằngnhữngsựquantâmcủabàOsh-TrovàShanglàdĩnhiên.

Nhưng việc người lạ đến nhà Shang không phải là không cóngườibiết.ChàngtraivàbàmẹkhôngnghethôngbáocủaAnaib-Ungir,nhưngđãcóngườilậptứcthihànhtheothôngbáođó.

Trời gần tối, khi ba người trong nhà đang ăn cơm, Tumeh-Sahingbỗngxuấthiện,sauônglàcảtángườihầuởđềnthờ.

– Bắtlấykẻlạmặt!–ThầytưtếcủaThầnTâmđấtralệnh.

Những người hầu tóm lấy Suembahamon. Shang bèn lao vàogiảivâyvàbịquậtngãxuốngsànnhà.

– Hãyđốt cănnhànày cùngnhữngkẻ tội lỗi!–Viên tư tế ralệnh.

Những người hầu lôi vị kháchAi Cập đi,một số khác nhanhnhẹntróibàOsh-TrovàShanglại,cảhailúcđóđangđờngườivìsợhãi.

– Dừnglại!

Bỗng nhiên, thượng tế Anaib-Ungir lực lưỡng xuất hiện. Ônggiậndữvừanóivừachỉtay:

– Khôngđượcđộngđếnbàấyvàchàngthanhniênkia!

QuayvềphíathầytưtếcủaThầnTâmđất,thầythượngtếnóimộtcâugìđómàkhôngaihiểuđược.

KhuônmặtđangphừngphừngtứcgiậncủaTumehSahingbỗngtáixám,ônghoảngsợliếcnhìnShangvàcúiđầu.NgườihầubènđặtSuembahamonđangrênrỉlênkiệuvànhanhnhẹnkhiêngđi.Tumeh-Sahingvộivãtheosau,đầuvẫnkhôngdámngẩnglên.

ThượngtếAnaib-UngircởitróichoShangvàkhôngnhìnngườiphụnữ,rồioaivệbướcrakhỏicănnhà.

ChươngXX

NHỮNGĐỈNHNÚITRÊNĐẢOUSOKITOC-PETENG

La-Venta.Mexico.

Vàkhiấyhọbắtđầutếthần…TấtcảcácđứcôngcủaShibalbasaysưacảnhtượngnày.

•“Popole-Vuh”

Làngiónhẹvànónglàmlayđộngnhữngcâysậycaomàuvàng.Từxacảnhtượnggiốngnhưnhữngđợtsóngdàichạytrêncâycỏ.CácthầytưtếvànhữngngườiphụcvụbaoquanhSuembahamon,đoànngườiđitrênđầmlầymênhmôngđãvàigiờ.Conđườngmònngoằnngoèolúcthìchạydọcbờmộthồnướcnhỏ,lúcthìdọctheonhữngmôđấtnhôrakhỏiđámrêumàunâuđỏ,khithìvòngtheonhữngtiểuđảocủađấtliền.Dùđangbuồnrầu,nhưngviênquanAi Cập cũng nhận thấy, bình nguyên lau sậy mênh mông nàychẳng giống vùng rừng châu thổ trên dòng Hapi thân yêu củamình.Ngay cảbầu trờingậpnóngngộtngạt ởđây cũng cómàuxámảmđạmchứkhôngxanhngútngànnhưởAiCập.

Tinh thần củaSuembahamonđã suy sụp, ôngkhôngmuốngìcả,ôngchỉmuốnđượcyêntĩnh.Nhữngcuộcphiêubạt liênmiêntrênmiềnđấtlạđãlờmờlàmôngnhậnthứcđượcrằng,nhữnghyvọng trướcđâycủamìnhđềuvô ích.Ôngkhônghiểuđượcgì cả,khôngaicóýmuốnnóichuyệnvớiông,họchỉrahiệuchoôngphảilàmgì.Xứsởmàôngđãlạcvào,dânởđâyvàcảnhữnghànhđộng

củahọtấtcảđềuxalạvàkhóhiểuđốivớiông.Chỉcóngườithanhniênmàôngđãgặptrênđườngchạytrốn,làtốtbụng,chỉcóngườinàylàmuốngiúpôngvàmuốnbiếtvềông.NhưngtạisaonhữngôngthầytưtếdãmannàylạitrừngphạtShangvàmẹcủachàngvìlòngtốtcủahọ!

Tấtcảởđâyđềubấtthường,đềukỳlạ.LúcđầuôngvàngườitàicônggiàIrineferđượcngồikiệu,còngiờđâyôngbịxuađinhưconbòthiếnkiệtsức,đóiráchtảtơi.Điđâu?Đểlàmgì?

Suembahamon thường suy nghĩ đến sự kỳ lạ của xứ sở này.Dụngcụlàmviệccủahọđềulàmbằngđá,cảdaovàmũigiáocũngbằngđágiốngnhư loại thủy tinh tồi củangườiPhinic.Kim loại,ngaycảđồngthườngchứđừngnóigìđếnđồngthauhoặcsắt,họkhông hề biết đến. Còn vàng? Chínhmắt ông đã thấy trên núi,dướiđáysuốitrongvắtnơihọtạmdừngchân,cónhiềuhạtvàngtựnhiênsánglóa.Ôngđãlaođếnđểnhặtnhữnghạtquí,hơithởtrởnênhổnhểnvì lòngthamđangtrổidậy.Hysinhvạtáo,ônggóikhobáulạivàmangtheo.NhữngkẻxungquanhnhìnôngnhưnhìnmộtkẻmanrợởsamạcLibi…Không,ởđâyhọkhôngbiếtgiátrịcủavàng!Ôngthíchthúômchặtnhữngviênđávôbổnhưmộtđứatrẻ.Nhưnglãothủlĩnhgầycòmđãbướcđến,lãogiậtlấygóiđáquí,xemxétvàvungtaynémkhobáuxuốngvực.NghetiếnglacủangườiAiCập,nhữngngườixungquanhcùngcườihôhố.Thậtlàmộtbọnmanrợ,bọnthôbỉvàngungốclàmsao!Cáiduynhấthọ quí là những viên đá màu lục, không phải ngẫu nhiên mànhữngnhânvậtquantrọngđềuđeochúng.Nếunhưôngcóởđâynhững viên ngọc thạch, nhữngmẩu đá khổng tước đã chìm sâudướiđáyNgoạihải…,cóthểnhờnhữngviênđáđómàôngsẽmuađược tựdo chomình, sẽ trở thànhvị quanđại thầnquyềnquí ởđây?

Nỗibuồnxaxứlạixâmchiếmlòngông.Không,ôngkhôngcần

tàisảngìởđây,khôngcầngìhết,chỉcầntrởvềKemtthânyêu!Ởnơi đómới sung sướng làm sao!Trongnỗi buồnnhớ khônnguôiSuembahamonbỗngđọcthầmbàithơ:

Tabấtlựcchỉcòntaytrắng,

Bởivìtimkhôngởchỗbanđầu.

Ptaơihãyđến,

ĐưatavềMemfisthânyêu.

Chotađượcngắmngườimãimãi,

Suốtcảngàytimrộnướcmơ.

Trongngựctakhôngcòntimnữa,

Bệnhtậtgặmmòncơthểcủata.

Tađãđiếc,mắtkhôngnhìnthấyđược,

Giọngcủataméomó,khànkhàn.

Hãychỉđường,tasẽđếnnơiđâu…

TênđầytớcủađềnđibêncạnhSuembahamonvừaghêtởmvừalosợliếcnhìnông:tênnàylại lẩmbẩmnhữngcâuthầnchúcủamình.Nhưngvôíchthôi!CầuThầnTâmđấtvĩđại,khủngkhiếpvàhùngmạnh,balầnhùngmạnh!Thầnsẽchiếnthắngmọithầndùchobọnchúngmạnhđếnđâuđinữa!

Xa xa xuất hiện một khối màu lục, vươn cao lên trên đườngchântrờibằngphẳngmàuxámvàđámlausậymàuvàng.Khilạigầnngườitathấyrõnhữngtáncâylớn,ởgiữanhôcaomộtđỉnhnúimàuđỏrực.Chắcchắnđâylàhònđảodàiphủđầycâycối.TimngườiAiCậpđậpmạnh.Mộtniềmhyvọngmongmanhxuấthiện:“Nỗiđaukhổcủa tasẽđượckết thúcnơiđâyvà tasẽđượcbìnhyên…”.

Bấtngờgiữađámlausậymộtdòngsônglữnglờxuấthiện,mặtsôngóngánhmàubạc.Bếnsôngđượcđóngtạmbằngnhữngtấm

gỗ, dưới nước là mươi chiếc thuyền độc mộc đang đậu.SuembahamonvàTumeh-Sahingđượcđưa lênmột chiếc thuyềncóhaingườihầucầmchèo.Nhữngngườicònlạileolêncácthuyềnkia.Ngườithủlĩnhrahiệuvàđoànthuyềnxuôidòng.

Thuyềnbơikhônglâu,khoảngmộtgiờsauđếnđảomàtrướcđóngườiAiCậpđãnhìn thấy.Hònđảo chia sông thànhhainhánhnhỏ.Mọingườilênbờvàđitheoconđườngđầycáthồng.Haibênđườngnhữngcâycổthụkhổnglồvươncao,chằngchịtdâyleovàphủđầyrêuxùxì.Tấtcảbướcđitrongcâmlặngynhưsợquấyrầynhữngcưdânhuyềnbíởđây.ViênquanthànhFivachợtnhớlạicâuchuyệncổvềhònđảothầnmàmộtnạnnhânđắmtàuđãdạtvàođó, ôngnghĩ: “Khôngbiết rắn có râumìnhphủđầyvàngvàngọcxanhcóxuấthiệnhaykhông?”.

Sau hai trăm bước chân, Suembahamon nhìn thấy đỉnh củangọnnúiđỏtừxavàconđườngđangđưamọingườiđếnđó.Khiđếngần, đườngnét củangọnnúi rõhơn.ViênquanAiCậpmớibiết rằng, đây không phải là ngọn núi bình thường như ông đãnghĩlúcđầu,màlàmộtngọnnúinhântạokhổnglồ.Nhữnghàosâu và bờ cao lần lượt nối nhau chạy dài từ đỉnh đến chân núi.Côngtrìnhnàygiốngnhưbônghoaloakènkhổnglồcómiệngloaúpxuốngđất.

Cuốiconđườnglàmộtbãiđấtrộngrãiđầycáthồngnhỏ.Tượngđàibàykhắpnơi:nhữngphiếnđáphẳngcótạchìnhcácvịthần,nhữngtảngđálớngiốngnhưbànthờtrongcácngôiđềnởAiCập;cónhữngbứctượngthậtcầukỳ.Quanhbãiđất làrừngrậm,màngọnnúiđỏvượtcaolêntrêncácngọncây.

Suembahamon hiểu rằngmình đang bị đưa đếnmột đền thờnàođóvàôngbuồnbãchờđợimộtnghilễmới.Ôngcònphảichịubaonhiêulầntẩyrửanữađây?Ngoàiraôngcònnhớ,tấtcảnhữnghànhđộngcủađámngườinàychẳnglầnnàokếtthúcmộtcáchtốt

đẹpcả,khithìIrineferbịtácđộngxấucủathuốc,khithìôngbịbỏtronghangđộngngầm.Không,dứtkhoátlầnnàyôngsẽkhôngăn,khônguống,chừngnàochưarờikhỏicáixứquáiquỉnày.

Các thầy tư tế xung quanh vượt lên trước Suembahamon vàibước và rẽ qua một bên, buộc người khách phải đi theo họ. Họdừng lại, tách ra nhường lối. Suembahamonnhìn thấy điều làmlòngôngsốnglạihyvọng.

Phía tráibãi trống có sáu câynhỏvà cao,được chônchặtvàođất, chúng được trang trímột rãnh kỳ quặc và sơnmàu rực rỡ.Đứng trước những cây cọc làmột người đàn ông vai rộng. Trênngườiôngkhôngcóthứgìngoàichiếckhốđơngiản.ÔngtachămchúnhìnSuembahamonmộtlátvàviênquanAiCậpđãnhớralàđãthấyngườinày,ôngtalàngườiđầutiênđiquathanđỏ.Cóthểđâylàvịlãnhchúahoặclàthầythượngtế.Chẳnglẽôngđãkhôngcònbịruồngbỏ;vànhữngchủnhâncủaxứsởnày,cuốicùng,cũngđãnhậnôngvàotầnglớpcủahọ?Nếuvậythìôngphảitỏlòngcảmơn!Vàthế làôngbắtđầunóinhanhnhững lời chúc tụng.Trongbầukhôngkhíyênlặngxungquanh,tiếngcủaôngtrởnênyếuớt,ngượngngậpvàđầyvẻnịnhhót.Theohiệu lệnhcủangườiđứngtrướcmặtmình,viênđạithầnFivaliềnnínlặng.

ThượngtếAnaib-Ungirđứngyên,haitaychắpsaulưng.Từsaucâygỗmộtngườihầubướcra,kínhcẩnđưachoôngnàychiếcgiỏnhỏ.Anaib-Ungir đặt giỏ xuống chân, cúi xuống và từ từ lấy rasáu chiếc rìumàu xanh lục được đánh bóng loáng. Trên bềmặtnhẵn bóng nổi rõ những hình chạm khắc. Suembahamon chú ýnhìnnhữngđộngtácbíẩncủavịtusĩ.Vẫnđứngyên,thầythượngtế cắm rìu vào cátmềm, lưỡi chĩa lên trời, xếp thành hình bánnguyệt.

Suembahamonnhậnthấynhữngchiếcrìuđượccắmđúngtheovịtrícáccọcgỗ.Điềunàylàgìvậy?

Nhữngbứctượngđátạchìnhngườitronggiỏđược lấyra.Cáctượngđềugiốngnhau,chỉkhácmàudovậtliệu.Ởphíatráihàngràotừcácchiếcrìu,Anaib-Ungircắmbabứctượngtrắng, lùi lạimột chút lànămbức tượngmàu lụcxám.Sauđóôngđivềphíaphảicủacácbứctượng,ởđócóbốnbứctượngbàythànhhìnhbánnguyệt, trong sốđó chỉ cómộtbức tượng trắng.Tiếp theo làhaibứctượng:mộtmàulụcxámvàmộthầunhưxanhdương.“Không,chẳnglẽtượngnàylàmbằnglamngọc?–Ôngngạcnhiên:–Saoởđây lại có loạiđáquínày?Mìnhchưabaogiờ thấyhọcó loạiđánàogiốnglamngọc!”.Thầythượngtếbốtrícácbứctượngđểchúnghướngvềtrungtâmbãitrống,nhưđangchờđợiđiềugì.

Saucùng,Anaib-Ungirbướcvàokhoảngtrốngởgiữa,cẩnthậnrútramộtbứctượngđámàutrắngphớthồngvàđặtvàotim.Thầythượngtếnhớlạilãogià,Ah-Shoochđãtạctượngnàyvàquảthực,nógiốnghệtôngđếnnỗingaycảngườilạcũngnhậnra.BứctượnggiốngAnaib-Ungirđượcđặtvàovị trí trôngsangbức tượnggiữacủanhómphải,tứclàvàochỗcủaTumeh-Sahingđangđứng.

Cáctượngcuốicùngđượclấyrakhỏigiỏ,nóđượclàmbằngđáhoacươngmàuhồngthẫm,bềmặtnhámxùxì.ViênquanAiCậpbắtgặpvàiánhmắttòmòđangnhìnvềphíamình,hìnhnhưcácthầy tư tếđang so sánh tượngnàyvớingườikhách lạ, ôngpháthoảng.Nhưngđâylàbuổilễgìnhỉ?

Thầythượngtếđặtbứctượngbằngđáhoacươngkếbênchiếcrìuởgiữa.Tượngquay lưngvềphíaông tavàmặt thìhướngvềnhững tượng khác, y như chúng chăm chúngắmnhìn sân khấuđangmởratrướcchúng.CuốicùngAnaib-Ungirđứnglên,hàilòngnhìn quang cảnh đã bài trí. Ồ, tác phẩm cuối cùng của già Ah-Shooch cũng đã thành công không kém những tác phẩm trước!Ônglãonàyquảlàmộtnghệsĩtuyệtvời!

Theohiệu lệnhcủa thầy thượng tế, tất cả lùi lạimấybướcvề

phíacáccọcgỗ.Aiđónhẹnhàng,nhưngkiêntrìkéongườiAiCậptheomình và đặt lưng ông vào cây cọc giữa. Cạnh đó là Anaib-Ungir, những người khác đứng thành hình bán nguyệt cạnh họ.Thầy thượng tế quay nghiêng người, hướng về phía Tumeh-Sahing:

– ThầnTâmĐấtvĩđạiđangchờhiếntế!Bắtđầu!

Tumeh-Sahingrútcondaodàiđeoởkhốravàchầmchậmbướcđếngầnconngườitừđạidươngđưatới.

Đến lúc này Suembahamon đã hiểu, những hình nhân xungquanhvà lưỡidao trong tay thầy tư tếđãnói lênviệcgì sẽđến.Nỗikinhhãi,ghêtởmlẫncămthùlóelêntronglòng.Chúngđưaông làm vật tế! Irinefer bị bỏ trong lòng đất, còn ông là ngườikháchlạquantrọngvàquyềnquíhơnnênmớiphảiđưađếnđây,ởđiệnthờchínhđểtếlễ.VịquanAiCậpđiêntiếtnhìnxungquanh.NhữngquáithaicủathầnSetđangnhìnôngmộtcáchthèmkhát,khôngmột dấu hiệu nào của sự thương xót hoặc thông cảm. Tamuốnsống!Tạisaolạigiếtta?Tạisao?

Tumeh-Sahingbắtđầubướcđếnvàđưataylênlàmmộtđộngtácquenthuộc:rạchlồngngựcvậttế.Đếnđâytráitimgiàcỗi,mệtmỏi của Suembahamon không còn chịu đựng được nữa,một cơnđaudữdộibỗngxuyênquangựcông.ViênquanAiCậpđưataytráirunrẩyđặtvàochỗtráitimvàngãxuống.

Tumeh-Sahingđứngsữngngườivừangạcnhiênvừabuồnbãvìchưakịp đâm!Thếnày là thếnào?Đámđông luống cuốngnhìnthầytưtếcủaThầnTâmđấtvàxácchếtdướichânông.Thầnđãkhôngchịunhậnvậtcống?

Giọngnóicủathầythượngtếđãphátansựyênlặngnặngnề:

– HãykínhcẩnvàrunsợtrướcphépmầucủaThầnTâmđấtvĩđại!Tấtcảhãyxem!

Anaib-UngirchỉvàokhuônmặtvẫncònnétkinhhoàngtrướccáichếtcủaSuembahamon.

– Thầnđãnhậnlễvậtvàđãđểlạidấuấncủamìnhtrênđó.

Cácthầytưtếlầnlượtquìxuống.

ChươngXXI

NHIỆMVỤMỚICỦATUG-ANSENG

Sao-Lorenso.Mexico.

KhôngdễgìtạođượcgươngmặtcủaHun-Ahpu,nhưngnóđãđượclàmtuyệthảo…

•“Popole-Vuh”

Từnhữngđámmâyđendàychekínbầutrời,mưaxuântuônđổthànhdòngnhưthác.Nămnaycácvịthầnnướcthậthàophóng,tấtcảđềubáotrướcmùanàybộithu.

Tug-Ansengngồiởphòngngoàivàđangngắmbứctượng“Hàinhiđangkhóc”.Chavợcủachàngquảlàmộtnghệnhânvĩđại!Sựyếuớtcủasinhvậtnhỏbécùngniềmtinvàosựbảovệtoànnăngcủađôitayngườimẹ,thậtxúcđộngtráitimbiếtbao!Ah-Shoochmấtcáchđâymộttháng,ôngtađilặnglẽnhưmộtngọnđèncạndầu.Sựrađờicủađứacháuvàcôngviệclàmgấpchothầythượngtếlàsứcsốngvànănglựccuốicùngcủađờiông.

Cảgiađìnhphảigánhchịusựmấtmátấymộtcáchnặngnề.Nam-Suclangthangtrongnhànhưmộtchiếcbóng,nànghốchác,ủrũvàcâmlặng.CôngviệcđốivớiTug-Ansengtrởnênvônghĩa,ngay cả béCangahdườngnhư cũng trở nên lặng lẽ và buồn bã,nhưhiểurằngkhôngbaogiờnócònđượcthấyôngngoạinữa.

Tug-Ansenggửi tặng tácphẩmcuối cùng củaAh-Shooch,photượng Nam-Suc, cho điện thờ của đảo Usokitoc-Peteng. Khônghiểusaochàngcảmthấybức tượngnày,kiệt táccủangườinghệ

nhângiàđãmanglạibấthạnhchogiađìnhchàng.Trongsốtấtcảnhữngtácphẩmcủanhàđiêukhắcchỉcònlạibứctượnghàinhi,giờ đây chàngđiêukhắc trẻ thườngngắmbức tượng và lại ngạcnhiênvềnghệthuậtkỳdiệucủangườiquácố.

MộtngườihọctròcủaAh-Shacanxuấthiệnởcửa,khắpngườiướtđầm.ChànggiũquầnáovàkhithấyTug-Anseng,chàngniềmnởnói:

– Thầytrưởngquảnđiêukhắcgọianh!

Chàngthợcảngạcnhiênđứngdậy,gậtđầudặndòNamSucvàbướcra.DọcđườngTug-Ansengcốtìmhiểulýdocủacuộcgọibấtngờnày,nhưngchínhchànghọctrònàycũngkhôngbiếtgì.

ThầytrưởngquảnđiêukhắcniềmnởđónTug-Anseng,thậmchícòndịudàngnữa.Ônghỏithămngườichatrẻ,hỏibéCangahcókhỏekhông,Nam-Sucnhưthếnào,sauđómớinói:

– Trưamaiconhãyđếnchỗthầythượngtế.

Tug-Anseng hiểu rõ nguyên tắc này: hỏi thăm người lớn tuổihơnmình,mà lại là bề trên, là khôngđượcphép.Nhưng chỉ thịnàycủaAh-Shacancóvẻbấtthường,dođóchàngkhônggiấuđượcvẻngạcnhiên.Thầytrưởngquảnthúnhận:

– Tacũngkhôngbiếtđiềugìhơn,khôngđoánrađược.CóthểngàiAnaib-Ungirmuốngiaochocontácphẩmmớinàođóbằngđánefrit.ÔngtarấtquíôngAh-Shooch,cònchiếcrìudoconlàm,ôngấyrấtthích…

– Nhưng con làm tượng đá lớn đã lâu rồi, thưa thầy, – Tug-Ansengphảnđối,–vàngàithượngtếbiếtrõđiềunàymà.

– Tấtnhiênlàbiết.Ôngấyluônbiếtmọiviệc.Nhưnglầncuối,khi ngài Anaib-Ungir giao cho ông già Ah-Shooch làm các bứctượngthìconlàngườigiúpviệc.

– Mànhữngbứctượngđóđượcđưađếnđềnthờnàovậy?–nhà

điêukhắctrẻquantâmhỏi.

Ah-Shacannhúnvai:

– Takhôngbiết.Cácthầytưtếhiếmkhinóichochúngtabiếtsốphậncủanhữngđồvậtmàchúngtalàmra.Cólẽdùngchomộtbànthờnàođó…Cóthểnămthángtrôiquachođếnkhimộtngườinàođótrongchúngtasẽthấychúng.Vàcũngcóthểkhôngbaogiờthấyđược…Ngàymaiconđếnchỗthầythượngtế,nếucóthể,saunàyconsẽkểchotangheôngấycầnconlàmgì.

TrênđườngvềTug-Ansengsuynghĩvềmụcđíchcuộcgặpngàymai,nhưngchàngkhôngtàinàođoánđượcgì.

Mùamưasắphết.Ngàyhômsaungười thợđiêukhắc trẻđếnnhàthầythượngtế,saukhibáochongườihầubiếtlàmìnhđãđếnvàđangngồichờởlốivào.Tug-Ansengngạcnhiênvìchàngđượcgọirấtnhanh,chỉsaukhoảngnửagiờ.ThầytưtếAnaib-Ungirgậtđầu đáp lại chàng trai đang cúi gập người, ông chăm chú nhìnchàngthợđiêukhắc.Chàngtraicốgiấusựtòmò,ngướcnhìnthầythượng tế: lực lưỡngnhư thân cây gụ, cái cổ và gươngmặt bìnhthảnbấtđộng,cặpchânmàycongvàrậm,đôimắtlạnhlùng,đôimôi mím chặt cứng ngắc, chiếc mũi khoằm của loài thú dữ cóđườngnétmạnhmẽ–tấtcảdườngnhưđượctạctừloạiđábazanđặcbiệtmàusẫm.Thânhìnhhộphápởtrầnbịnhữngnếpmỡởngựcvàbụnglàmxấuđi.“Mẫungườioaivệquá,–ngườithợtrẻthầmnghĩ–đâylàconngườimàmìnhsẵnsàngtạcvàođá”.

VịchủtếAnaib-Ungircấtlờisauphútimlặng,giọngngàikéodài:

– NgươilàhọctròcủanghệnhânAh-Shoochnổitiếngvàlàconrểcủaôngấy,đúngkhông?

– Đúngvậy,thưađứcông!–Tug-Ansengtrảlời.

– Nhữngbứctượngcủacácngườithậtlàtuyệt.–Nétmặtcủa

thầy thượng tế lộ vẻmơmàngvà thỏamãn.-Và chúngđãhoànthành tốt công việc linh thiêngđược giao.Cònbức tượng “Ngườiđàn bà quý phái cầm chiếc gương soi” đã được đưa đến đảoUsokitoc-PetengmớiđâylàdoAh-Shoochhayngươilàm?

MộtnỗisợhãikhóhiểuxuấthiệntronglòngTugAnseng.ÔngAh-Shoochđã tạc tượngNam-Suc trong tácphẩmcuối cùng củađờimình.Khôngbiếtconngườinguyhiểmnàymuốngì?

– Đólàtácphẩmcuốicùngcủachavợcon,–chàngtrảlời,cốgiữgiọngbìnhthản,–vàcảbứctượngcũngdoôngấylàm,conchỉphụđánhbóngthôi.Conkhôngphảilàthợđánefrit.

– À!NhàtạctượngTug-Anseng,ngươicóbiếtbứctượngquíbànàyđượclàmtheomẫungườinàođó,môtảaihaychỉlàsựtưởngtượngcủaAh-Shooch?

– Đóchỉlànảysinhtừýtưởngsángtạocủaôngấyvànókhônggiốngaihết.–Chàngthợtạctượngcứngrắntrảlời.

– Không lẽ vậy?–Viên thượng tếAnaib-Ungirngạcnhiên vôcùng.–Tấtcảnhữngaiđãtrôngthấybứctượngnàyđềuđồngýrằngnógiốngvợngươinhưhaigiọtnước.

Dođótanghĩrằngchínhngươiđãlàm…

“HọđịnhchọnNam-SuclàmvậttếĐứcmẹcủacácthần,–Tug-Ansengchánnảnnghĩ,–mìnhđãcảmnhậnđượclàbứctượngnàysẽmangbấthạnhđếnchogiađìnhmình…Nhưnggiờđâynguyênnhânchínhcủabấthạnh làvì tađãgửichândungvợmìnhđếnđềnthờtrênđảo”.Chàngnói:

– Không,thưađứcông,đólàsángtạocủachavợcon.Cólẽôngấyvôtìnhlàmnógiốngcongáimình.Khónóilắm,conthìkhôngthấysựgiốngnhau.Nhưngđâylàtácphẩmvĩđạibằngđánefrit,điềunàythìcon…

– Một sựkhiêm tốnvô ích,nghệnhânTug-Ansengà.–Thầy

thượng tếphảnđối.–Ta cònnhớ rõ chiếc rìuđánefritdongươilàm,đólàtácphẩmhạngnhất.Chínhvìnómàngươiđượcnhậndanhhiệuthợcả,đúngkhông?

Tug-Anseng cúi gập người xuống, cố giấu khuônmặt. Chàngcảmthấyrờnrợn,quảthậtthầytưtếvĩđạiđãbiếttấtcả.

– Nhưng tất cả những điều đó đều không quan trọng lắm. –Anaib-Ungirtiếptục.–KhihỏivềbứctượngmàngươigửiđếnđảoUsokitoc-Peteng,tachỉmuốnbiếtlàngươicókhảnăngtruyềnđạtsựgiốngnhaucủakhuônmặtvàobứctượnghaykhông.Tanhớlàngươi có khả năng này, nói cách khác là đã có. Nhà ngươi trởthànhthợtạctượnglàdoýta.Mườimộtnămtrướctađãgặpmộtcậubénặntượngemtraimình,tangạcnhiênvìtàinăngcủacậuấyvàralệnhđưanóđếnhọcnghềnặntượng.Ngươicònnhớbuổigặpmặtđầutiêncủachúngtakhông,Tug-Anseng?

– Vâng, thưa đức ông, con luôn chịu ơn đức ông! – Nhà điêukhắc trẻ trả lời.Khi viên chủ tếAnaib-Ungir chuyểnquađề tàikhác, nỗi lo choNam-Suc trong lòng chàng nhẹ đi. Tug-Ansengbình tĩnh tiếp tục trò chuyện. Chàng cảm thấy sắp có công việcmới.

– Hay lắm. – Thầy thượng tế tiếp tục. – Khả năng kỳ lạ củangươi,đãlàmtangạcnhiên,cócònkhông?Chiếcđầucậuemmànhàngươiđãnặnrấtgiốngcậuấy.ÔngAh-Shoochquácốcũngcótàinhưvậy,tathấyđiềunàykhôngchỉtrênbứctượngmệnhphụquípháimôtảvợngươi,màcònởmộttácphẩmkhác.Trongsốcáctượngthầytưtếtađãđặtvừarồicómộttượngmôtảtahoàntoànchínhxác.Tất cả các thầy tư tếđều thấy sựgiốngnhauđó.Tàinăngnàyrấtquí,ítgặplắm…Tacảmgiácrằngngươicótàinăngnày.Thậtranhữngđồvậtnàykhôngđượcđểlọtvàotayngườilạ,chúngcóthểbịyểmbùa.

– Conkhôngbaogiờnghĩđếnđiềunày,–Tug-Ansengthậtthà

thú nhận, – nhưng cho phép con hỏi đức ông: không lẽ nhữngđườngnétnàylạiquantrọngđếnvậy?

– Đúng,trongnghềtạctượngđôikhikhảnăngnàyrấtcần.Tagiao chongươi: cố gắngnặn lại chiếc đầu của em trai ngươi, tấtnhiênlàởtuổihiệnnayvàđembứctượngđếnchotasauhaingày.Ngươilàmđượcchứ?

– Tất nhiên, thưa đức ông! Lệnh của ngài sẽ được thực hiệnchínhxác.

– Tuyệtlắm!Chúngtasẽxemngươicòngiữđượctàinăngthờithơấuhaykhông.À,ngươihãythểhiệnShangvớichiếcmũchơibóngthiêng!

– Nhưngthưađứcông,–nhàtạctượngrụtrèđịnhphảnđối,–emtraicủaconchỉ làmộtdânquêmộcmạc,nóchưabaogiờvàkhôngthểthamgiavàomônthiđấunàyđược…

– Khôngquantrọng,–thầytưtếkhôkhannói,–hãylàmnhưtađãnói!

– Thưađứcông,haingàynữaconsẽđemtácphẩmđến.

– Được,ngươicóthểvề!

Tug-Anseng cúi chào và bước ra. Chàng vội vã đến gặp thầytrưởng quản Ah-Shacan, kể về cuộc gặp gỡ với AnaibUngir vànhiệmvụlạlùngđượcgiao.

ThầytrưởngquảnđiêukhắccủathànhNivannaaTracbolai imlặnghồilâu.Khuônmặtcủaôngnhưgầyrộcvàgiàđi.Cuốicùngôngthởdàivànói:

– Biết làmsaođược,mỗibônghoasinhra, lớn lênvàhéotàntheosốphậnđãđịnh.Conđãđượcgiaomộtcôngviệclớnvàvinhdự.Tug-Ansengà,nósẽmangđếnchoconniềmvuicũngnhưđaubuồn!Tuynhiênnhiệmvụcủachúngtalàvânglờivôđiềukiện.Đólànhữnggìtacóthểnóiđượcvớicon.Hãycốgắnglàmtốtcông

việcmàngàithượngtếđãgiao.

Tug-Ansengtrởvềnhà lòngđầy lo lắng.Ah-ShacanđãkhônggiảithíchcuộcgặpgỡvớiAnaib-Ungirmàcònnóibónggiórấtrõvềmộtnỗibuồnnàođó.

Tug-AnsengkhôngnóichovợvàShangbiết.Đếngầntốichàngvề nhà mẹ và chậm rãi nói chuyện với những người thân, lénnghiêncứukhuônmặtcủaemtrai.Nétđẹptrẻtrung,lòngnhânhậu,ýchívànhiệttìnhcủaemtraithểhiệntrêntừngđườngnét,nó lôi cuốnvà làmchoTug-Ansengvuimừng.ChànghìnhdungShang trong lễ phục của vận động viên chơi bóng thần và bỗngdưngngạcnhiên:đứaemtraitrôngmớituyệtlàmsao!Nhưngđâylàmônchơicủacácthầytưtếvàgiớiquyềnquí…

SánghômsauTug-Ansengbắttayvàoviệc.ChànghoànthànhtácphẩmchỉsauvàigiờvàlậptứcđemđếnchoAnaib-Ungir.

Bỏmiếngvảiướtra,thầythượngtếchămchúxemxétrấtlâubứctượng.Môiôngnởnụcườivuisướng.

– Tácphẩmđượclàmtốtlắm,giốngtuyệtvời!Cònởđây,–thầythượng tế chỉ vàophần trướcmũ,– cầnđặt dấuhiệu thiêngmàngươi sẽ được hướng dẫn. Ba ngày nữa, sau khi tẩy trần và ănchay, ngươi sẽ bắt tay vào công việc thực sự, nghệ nhân Tug-Ansengà.Ởkhuđấtthờcómộttảngđálớn,ngươisẽtạctảngđáthànhbứctượngnày.Khichưaxongviệcngươisẽkhôngđượcgặpbấtkỳmộtai,ngoàinhữngngườithợphụdoAh-Shacanchọn.Vàhãynhớrằng,nhiệmvụcủangươilàmộtbímậtvĩđại.Nếungươinóirathìchínhngươivàcảnhữngngườithâncủangươisẽchết!

Tug-Ansengtáimặt.Chàngnhớlạicuộcdạochơingàytrướcvớithầytrênvùngđấtthiêng,nhữngchiếcđầuđákhổnglồởđóvàlờigiảithíchcủaAh-Shooch.Giờđâynhàtạctượngtrẻđãhiểutấtcả.

ChươngXXII

TUYỂNLEM-HOOLOM

Sao-Lorenso.Mexico.

Chúngtađixuốnghạt.

•“Popole-Vuh”

Vụxuốnghạtđangvàothờiđiểmbậnrộnnhất.Shangvềnhàtrễ,mệtrũrượi.Chàngchỉcònđủsứctắmrửavàăn.Khivừanằmlênđốngthânngôkhôphủlớpvảithô,chàngđãchìmvàogiấcngủsay.BuổisángbàmẹphảilayrấtlâuShangmớithứcgiấc.ĐãlâuchàngkhônggặpTiangmặcdùnhớnàngdadiết.

ĐếntốichàngtraingạcnhiênkhingheđượccâuchuyệncủamẹkểvềsựbiếnmấtcủangườianhtraimàchịNamSucvừabáobansáng.TheolờicủachịNam-SucthìchiềuhômquaTug-Ansengnóilàchàngphảilàmviệcngoàithànhkhálâu,chànglấydụngcụcầnthiếtvàrađi,nétmặtđầyloâuvàsầumuộn.Điềunàykhácvớitính cách của chàng. Nam-Suc gửi con cho người hàng xóm vàchạyquanhàmẹchồng.NhưngchínhbàOsh-Trocũngkhônggiảithíchđượcgìhơn.

– Chịấyphảihỏi thầy trưởngquảnđiêukhắc chứkhôngnênhỏimẹ.–Shangnói.–Chúngta làmsaobiếtđượccôngviệccủahọ!

– Ah-Shacankhôngmuốnnóivớinó,–bàmẹbốirốitrảlời,–dođónómớilolắng.

Ănxongchàngtraiđứnglên,vươnvaivàngáp.Chàngcảmthấy

nỗilosợcủamẹvàchịdâukhôngcócơsở.

– Thợđiêukhắcluôngắnliềnvớicácthầytưtếcùngnhữngbímậtcủahọ.–Shangnói.–Mẹcònnhớchuyệnanhconđượcthửtháchchứ.Lúcđóchúngtacũnglo:anhconởđâu?Thìraanhấyởmộtmìnhtrongrừngđể làmchiếcrìu thiêng.Bâygiờcó lẽ cũngvậy,anhấyphảilàmmộtviệcgìtươngtự.Đừnglomẹà,xongviệclàanhấyvềngaythôimà!

TronggiấcmơShang thấymặt trăng trònvàTiangmỉmcườibêncạnhtảngđákhổnglồmàchàngchỉchonàng.BàOsh-Trothìtrởmìnhhếtbênnàyquabênkiavàthởdài,suốtđêmkhôngchợpmắt.Đốivớingườimẹ,đứacontraitrưởngthành,đãlậpgiađình,vẫnlàđứatrẻyếuớtlàmbàlolắng.

Ngườitanóitráitimngườimẹcótàitiênđoánlàkhôngđúng.GiờđâybàOsh-TrokhôngcầnphảilochoTugAnsengmàphảilochođứacontraithứđangngủcạnhbàmớiđúng.

TốihômđóthầyNiang-Hinahđếndinhcủathầythượngtế.Sauvàicâuchàohỏilịchsự,thầytưtếcủathầnNgôtrẻtỏýlongại:

– ThưaAnaib-Ungir, cònmột nămba thángnữa là đếnngàyđại lễ xuống hạt thiêng. Do đó bây giờ cần nghĩ đến việc tuyểnLem-Hoolom.Tronghộinghịtưtếngàiđãnóirằngviệcnàydotôiđảmnhiệm.Ngàichophéptôibắtđầutìmkiếmchứ?

– Không, không cần đâu. – Thầy thượng tế nói. – Chàng trailàmLem-Hoolomđãcó.Tatìmđượcchànglâurồi,cáchđâyhơnmườinămvàchúýtheodõichàng.ÔngchỉcầnbắtlấyvàtuyênbốýcủathầnNgôlàxong.

– Đólàai?–Niang-Hinahngạcnhiênvìsựsángsuốtcủathầythượng tế. Nghĩ trước mười năm về ngày lễ xuống hạt thiêng!Anaib-Ungirvĩđạithậtlàthôngtháivàsángsuốt!

– ChàngtatênShang,nôngdântộcCaab,sốngởlàngHoctung.

Anh của chàng, là nhà điêu khắc Tug-Anseng, đã bắt đầu côngviệcchovụxuốnghạtvĩđại.

– Sự tính toán của ngài làm tôi kinh ngạc! – Thầy tư tế củathầnNgôtrẻIshimthúnhận.–Ngàisuytínhtấtcả.Thưangài,thưađứcông,chúngtôilàthứgì?Chỉlàlũsâubọngudốtbòtrênmặtđất!

– Vậymàvẫnchưanghĩhếtđượcmọiviệc.–Anaib-Ungirnhậnxét.–Nhưngquantrọngkhôngphảilàviệcđó.TamừnglàđãgiúpđượcôngtrongviệcchọnLem-Hoolomquantrọngnày.Ôngcóthểtintưởngvàosựlựachọncủata,tuynhiên,Niang-Hinahà,nếuôngcónhữngứngviênkhácthìtakhôngphảnđối…

– Thưa,ngàinóisao?–Thầytư tếhoảnghốt.–Thứnhất, tôikhông có ứng viên nào hết; thứ hai, nếu có thì sự lựa chọn củangài, tôi tin chắc là tốt nhất.Không, không vàkhông!Tất cả sẽđúngnhưngàiđãtính.Hếtsứccảmơnngàiđãquantâmđếnnhucầuchovịthầncủachúngta.

– Vìcôngviệcchungcủachúngta!–Anaib-Ungirtrảlờingắngọn.–Takhôngxứngđángvớilờicảmơnnàohết!

SángsớmShangrađồng.Nhưmọigiađìnhkháctrongtộchọ,mảnhđấtcủagiađìnhchàngnằmkháxalàngvàcứsaubanămlạilùixahơnnữa.Đấtbạcmàucầnđượcnghỉngơi,vìvậysaubanămcanhtáckhuđấtđượcbỏhoangchocâymọcvàhọchọnkhuđấtkhác.Chàngtraicầmcâygậychọclỗ,lưngđeogiỏhạtgiống,vừađivừanghĩđếntươnglai.“MộtnămnữaTianghếtlocholũtrẻ,–chàngnghĩ,–lúcđótacóthểcướinàng.Mẹtađãgiàquárồi,càngngàycàngyếuvàbậnrộn,trongnhàcầncóngườinộitrợtrẻ.Ta có thể không phải ở rể ba năm ở bên nhà vợ, vì chúMaashkhôngphảichacủanàng,chỉlàbàconxachứkhôngphảitrựctiếptừtộchọmẹ.Tuyệtquá,hàngngàytađượcthấynàng,nàngsẽloviệcbếpnúcvàquầnáochota…”.

Saysưatrongýnghĩdễchịu,Shangnhậnthấyđámđôngđangtụ tập cạnh ruộng mình. Chàng trai ngạc nhiên vô tình bướcnhanhlên.Điềugìxảyravậy?

ChínthầytưtếyphụctrắngđứngcạnhruộngcủaShang.Trênngựcthầytưtếđầutiênđeochiếcđĩahơilõmlấplánhdướinắngmai.Trênđầuthủlĩnh–Niang-Hinah–đeochùmlôngkesaldàimàu xanh dương-lục. Cách nhóm thầy tư tế một quãng là đámđônghiếukỳ.TấtcảimlặngvàchămchúnhìnvềphíaShang.

Khichàngtraivừađếnchỗđámđông,cácthầytưtếcấtlờihátlongtrọngcangợithầnNgôtrẻtrung.Họhát:

Ngàihiệnlêntừlòngđất,

Khỏemạnh,cânđối,trẻtrung!

Hailầnchàongài,balầnchàongài,

ChủnhânIshimtrẻ,chủnhâncủachúngta!

Bắpngô–đầungàilonglanhnắng,

Lá,tayngàitrinhtrắngnhưhoa,

Quầnáongàirựcrỡtựakesal!

ThủlĩnhcủanhómđếngầnShangvàhỏinhỏ:

– Chàngtêngì,hỡichàngtraixinhđẹp?

– Tên tôi là Shang, nông dân tộc họCaab. – Con trai của bàOsh-Trosửngsốttrảlời.

Niang-Hinahcúichào,cácngóntaytráichạmđất.

– Ba lần chào ngài, người hạnh phúc được thần tuyển chọn!Nhữngtôitớtrungthànhvuimừngđượcchàongài!

Chàngnôngdântrẻkinhhoàngchếtlặng.

– Đứcông,–chànglắpbắp,–ôngnhầmrồi…

– Không, ta không nhầm, – Niang-Hinah ngắt lời, – ngài là

Shang,đượctuyểnlàmthầntrẻIshim!Xemđây!

Ôngđứng thẳng lênvàđưa chiếcdĩađeoở cổ ra.Shangnhìnvàođó,nhưngchỉ thấyhàoquangphátratừbềmặtnhẵnbóng.Bỗng nhiên chàng cảm thấy buồn ngủ, đầu thấy đêmê dễ chịu.Chàngnghethấygiọngnóiêmáicủavịthủlĩnhtưtế:

– Ngàisẽđivớichúngta,thưachủnhân,ngàibìnhyênđivớichúngta,nhữngtôitớkhiêmnhườngcủangài,đếnngôiđềncủangàivànghỉngơi!Ngàihãyđếnđó.Ô,đứcông,ngàiđãcấtbước.Ô,chủnhâncủachúngta!

Nhữngnôngdânkinhngạcthấychàngtrai,trongvòngvâycủacácthầytưtế,chậmchạpbướcđi,ngượcvềphíakinhthànhvĩđại,tayvẫncòncầmcâygậychọclỗvàgiỏhạtgiống.

ChươngXXIII

ĐOÀNDIỄUHÀNH

Sao-Lorenso.Mexico.

Đólàđiềuhọđãthựchiệnsaukhisuynghĩ,saukhitínhtoán…

•“Popole-Vuh”

BỗngnhiênTianglolắng,bồnchồn.

ĐãhaituầnnaynàngchưagặpShang.Lúcđầucôgáichorằngchàngbậncôngviệcđồngáng,Shang laođộng rấtnhiều, lo làmcho hết công việc mùa xuân, làm xong chàng sẽ đến gặp nàngngay.Nhưngngàylạiquangày,vụgieohạtđãkếtthúcmàchàngvẫnbiệttăm.Lúcđónỗiloâubắtđầuxuấthiện,lúcđầumờnhạtvàkhôngrõràng,vềsaunótrởthànhnỗiámảnhkhôngthểnàorứtrađược.Tiangkiêuhãnhvàchânthật,nàngnhậnthấyngườiyêu củamình cũngvậy.Vì vậynàngkhônghềnghĩ làShang cóthể saymê người khác và quên nàng. Nhưng thế tại sao chàngbiếnmất,việcgìđãxảy ravới chàng?ĐêmđêmnàngnhìnngôisaoHôm rất lâu và hy vọng rằng, ý trung nhân củamình cũngđangngắmsaoHômnhư lờihẹnướccủahọ.Ngôisaobìnhthảnnhấpnháyđã xoadịu lòng cô gái, thậm chínàng cảm thấynhưngheđượcgiọngnóicủachàng,nhưngsauđónỗilolắnglạixâmchiếmlòngnàng.Nỗinhớnhungđãbópnghẹttráitimsontrẻcủanàng.

NỗilocàngdằnvặtnànghơnvìTiangkhôngthểchiasẻđượcvới ai. Ông chú và hàng xóm đã trở thành người lạ từ lâu, già

Trachilthôngtháivàtốtbụngthìđãchết,cònCuocucólẽđãquênnànghoặcquábận.Nàngphảilàmgìbâygiờ?ĐếnHoctungdùchỉđểnhìncănnhàcủachàng?Khôngthểđược!

Cuối cùngTiang sựnhớđếnNam-Suc.Thực ranhờNam-Sucmà nàng quen được Shang. Nếu chàng bị bệnh thì có lẽ Tug-Ansengphảibiết,vàtấtnhiênNam-Succũngphảibiết.Gầntối,khiviệcnhàđãbớt,TiangđếnthămNam-Suc.

Xóm của những người tạc tượng, về phân bố, trực thuộc làngTahcum-Tracang,nhưnglạicáchxalàngvàgầnkinhthànhhơn.Nhữngngười tạc tượngsống cáchbiệtvớimọingười, cóquanhệđặcbiệtvớicácthầytưtếvàgiớiquítộc,kểcảvua,vìvậyhọ ítgiaodịchvớinhữngngườilàmruộng.Tiangđếnđóchỉhailần,vàcảhailầnđềuđặcbiệt:ngàycướicủaTug-AnsengvàngàylễđặttêncủaCangah.Vìvậy,nàngbướcvàoxómvớibảnchấtrụtrècủamình.

Khi bước vàonhàngười tạc tượng,Tiangngạcnhiênvì sự imlặngbao trùmtấtcả.Trướckiangôinhànàysángrực,ồnàovàđầytiếngcười.BấtngờTiangvấpphảichiếcghếbăng.

– Aiđó?–GiọnglolắngcủaNam-Sucvanglên.Nàngrờikhỏichiếcnôi,béCangahkhócthétlên.

– EmlàTiangđây,xinlỗivìquấyrầychị.Emđếnxemanhchịsốngrasao.

Người phụnữ trẻ bước đến chỗ cô gái, ôm lấynàng vàkhôngthốtmộtlời.TianghoảnghốtkhithấyNam-Suckhóc.

– ChịcùngbéCangahsốngtệlắm,Tiangà.–Nam-Suctrảlời,nàngthấyđượcanủiđôichút.–AnhTug-Ansengphảiđilàmviệcgìđógấplắmnênchỉcóhaimẹconởnhà.Cũngmaylàcácthầytư tế còn nhớ đến công lao của cha nên hàng tuần có gửi đồ ănđến…

– Nhữngngườibênchồngkhôngđếnthămchịsao?–Côgáihỏi,tráitimnàngnhưngừngđập.

Nam-Sucthởdài.

– Họ cũng đang gặp bất hạnh, Shang, chú em của anh Tug-Ansengđãbịmấttích.Côcónhớchúấykhông,cònbàOsh-Trothìbịbệnhnặngvìnhớcáccon.HàngngàychịphảichạyđếnHoctungđểchămsócbà…

– Shangđiđâu?–Tianghốthoảnghỏi,cốkiềmchếlòngmình.Toàn thânnàng run lên vì lo sợ, nhưngNam-Sucđangmải suynghĩnênkhôngđểý.

– Một số người trong làng thấy và kể rằng: khi chàng đi làmruộng,cácthầytưtếxuấthiệnvàbắtchàngđi.Chịkhôngtinlắm.Nếucáctusĩcầnaithìhọchongườiđigọi,họkhôngtựđếngặpmộtnôngdânbìnhthườngđâu.

– Cóthểnàochàngđãphạmluật?–TianghỏivàkinhsợkhinhớlạisựtrừngphạtNacahon.

– Không,Shangkhôngphảilàngườinhưvậy!Hơnnữalúcđóphảicóchiếnbinhvàphảiđưađếntrưởnglàngchứ…–Vậybâygiờchàngởđâu?–Tianghétlênvàbậtkhóc.

Đôivaigầycủanàngrunlênvìnứcnở,mặcdùnàngcồkìmlại.

CuốicùngthìNam-Sucđãhiểu,nàngâuyếmsờvàolưngbạn.

– Em yêu Shang lắm hả? – Người phụ nữ trẻ khẽ hỏi. – Chịkhôngbiếtđiềunày.

– Chúngemyêunhau!Chànghỏiemlàmvợđãmộtnămrồi,–Tiangsụtsịt,–emkhuyênchàngđợi…Ôi,Nam-Suc,emsợlắm…

– Đừngsợ!–Ngườiphụnữtrẻphântích.–CóthểhọcửShangđi làm việc gì đó. Giờ chị mới nhớ, năm ngoái nó cùng với mọingườiđikéotảngđálớnvề.Cólẽgiờđâynócũngđilàmviệcgìđó

nhưvậy…

– Nhưng chị cũng đã lo cho anh Tug-Anseng đó,mặc dù thợđiêukhắcvẫnthườngđixanhà.–Tiangbựcbộiphảnđối.Nướcmắtđãkhô,khuônmặtnàngửnghồng.–Chịnóiđi,cóthanhniênnàokháccủalàngHoctungbịcácthầytưtếđưađikhông?

– Không,chịkhôngnghevềviệcđó.–Nam-Sucthúthật.

– Đó,emđúngmà!Ởđâycóđiềugìkhácnữa.Thôiemphảivề,tạm biệt! Em nhờ chị, nếu chị thấy Shang hoặc chị nghe gì vềchàng,xinchoembiếtngaynhé.

Hai người bạn gái chia tay một cách lạnh nhạt. Trong lòngngười nào cũng bực bội vì người kia không biết được gì. Tiangchậmrãivềnhà,dọcđườngnànglạikhócthầm,cònNam-Sucthởdài,quayvàochămCangah.

Trong lúc đó tạimột phòng của đền thờ thầnHài nhi, Shangđangnằmsấptrênnềnđấtvàrênrỉtuyệtvọng.Chàngkhônghiểusaohọđưamìnhđếnđây, làmsaomìnhlạicamchịuđitheocácthầytưtế.Ýnghĩvềđámruộngchưađượcxuốnghạt,mẹvàTianglạikhôngbiếtmìnhởđâu,như lửa thiêuđốt lòng chàng.Chàngtrainhớlạinhữngcâuchuyệncủacáccụgiàvềchiếcgươngthầnmàcácthầytưtếđeotrướcngựctrongnhữngtrườnghợpđặcbiệt.Ngườinóichuyệnvớichàngđãđeochiếcdĩagìđósángbóng.Cólẽchàng đã bị phù phép. Tại sao một nông dân bình thường nhưchànglạiởtrongđềnthờ?

Shangđứnglênnhìnquanh.Mặcdùđâychỉlàmộttrongnhữngphòngphụcủađền,nhưngbềrộngcủaphòngvàđồtrangtríxaxỉtrong phòng làm chàng kinh ngạc. Trước đây chàng chỉ thấynhững điện thờ quêmùa giản dị cómái lá như những ngôi nhàthônquêbình thường.Ởđâynhữngbức tườngphủhồ, sơnmàurựcrỡ.ThầnNgôtrẻtừnhữngchiếcláthon,dài,nhìnramỉmcười

nhânhậu.QuốcvươngthànhNivannaa-Tracbolaiquìtrướcthần,hai tayđưa lên cầunguyện.Trầnnhàbằnggỗbàonhẵn toát ramùithơmdễchịu.Cửagỗbịtvảidàymàulục,khungvảichuyểnđộngnhưcánhcửa,tấtcảđềuxalạđốivớichàng.

Tiếngồnvọngđến.Bứcrèmđượcnhấc lên,hai chàng trai trẻtrong y phụcngười hầu bước vào.Một người bưng bầu cháongônóng bốc hơi, người kia – bình nước. Cả hai cúi rạp người trướcShangvàđặtthứcănlênsànnhà.Khihọđãquaylưngchuẩnbịđi,chàngtraikêulên:

– Đứnglại!Cácngườichotôibiết,tạisaolạiđưatôiđếnđây?

– Hãybìnhtâm,thưađứcôngvĩđại,vàhãyvuivẻ!Đừnghỏichúngtôigìcả.

Ngườinóilạicúigậpxuốngtrướcchàngtrai.

– Hãykhoandungvà rộng lượngvới chúng tôi, hãyban tặngchochúngtôinhữngmónquàcủangài!

– Tôikhôngphảilàđứcông.Mấyôngnóigìvậy?Tôicóthểbantặngthứgì?Đâylàsựnhầmlẫn…

NhưngnhữngngườiấykhôngnghelờiShang,họbiếnmấtsaucánhcửa.Cánhcửa chuyểnđộng cọtkẹt rồiđóngkín lối ra,yênlặnglạitrùmlêntấtcả.

Chàng traimiễn cưỡnguốngvàingụmnước suối lạnh.Chàngkhôngthểănđược.Shangcảmthấymìnhlàconthúnhỏyếuớtlọtvào một cái bẫy khôn khéo nào đó, điều này ám ảnh, giày vòchàng.Đilòngvòngtrongnhàmộtlát,Shanglạinằmxuốngsànnhàvàthiếpđi.

Rõrànglàcóngườitheodõichàng.SauđómộtlúcShangcảmthấytayaiđóchạmnhẹvàovaimình.Chàngquaylạivàthấymộtthầytưtếcao,gầy,đanglặnglẽxuấthiệncạnhmình.Shangvộivàngđứnglênvàcúichào.

– Saongàikhôngăn,thưađứcông?Niang-Hinahhỏi.–Chẳnglẽhọđưachongàibánhcũ?Điềugìlàmchongàilobuồn?

– Tôikhôngphảilàđứcông…Tôikhôngmuốnăn.–Chàngtraihồihộptrảlời.–Ngàihãychotôibiết,tôiởđâyđểlàmgì?

– Shangà,cácthầntraochongàivinhdựlàlàmLemHoolom,hiệnthânsốngcủathầnNgôtrẻ.–Thầytưtếnóichậmrãivàrõ,ynhưnhéttừnglờivàoýthứccủachàngtrai.–Vìvậy,từnaytrởđingàilàđứcôngvàlàchủnhâncủachúngta.Tấtcảmọiýmuốncủangàisẽđượcthựchiệnvôđiềukiện.Hãytăngcườngsứclực,saukhitắmvàthayyphụcsẽcómộtbữatiệclớn…

Chàng trai bối rối im lặng.Những điều nghe thấy không thểnhậpđượcvàoýthứccủachàng.

– Vài tháng nữa sẽ tổ chức lễ cưới cho ngài, thưa đức ông. –Niang-Hinahtiếptục.–Bốncôgáixinhđẹpnhấtthuộcnhữngtộchọdanhgiánhất sẽ trở thànhvợ củangài.Ngàikhôngphải laođộngmệtnhọc,chỉvuichơiyếntiệcvàthỏamãn…

– Nhưngtạisaothầnlạichọntôi?–Shangbànghoàngthởhắtra.

Bỗngnhiênchàngnhớlạicáinhìnsắcbéncủathầythượngtếkhimọingườiđặttảngđákhổnglồxuốngvùngđấtthiêng.Chínhlúcấysốphậncủachàngđãđượcquyếtđịnh,nhưngchàngkhôngthểngờđếntươnglaikỳlạnày…

– Chỉcóhọmớibiếtđược!Vàchínhvịthượngtếđãthựchiệnýchícủacácbậcchúatể.Khingàicònnhỏ,đangvôtưchơiđùacùnganh trai,đứcôngAnaib-Ungirđãbiếtngài sẽ làLem-Hoolom.–Niang-Hinahbấtcẩntiếtlộ.

Trướcmắtchàngtraisánglênbứctranhbuổitrưaoiảxaxưa,khianhTug-Ansengvàchàngtròchuyệnvớihaithầytưtế.NgườilớntuổihơnchínhlàAnaib-Ungir.

Chuyệnđãlâulắmrồivàcũngbắtđầutừđó.

– VậytôicóthểlấycôgáiởlàngTahcum-Tracangchứ?–Shanghỏi.

– Côgáidândãấyư?–ThầytưtếcủathầnIshimngạcnhiên.–Ngàicầngìcôấy,thưađứcông?

– Tôiyêucôấy!–Shangthétlên.

– Ngàiđượccảtộcchúngtayêuquí,ngàiđemđếnsựgiàucóvàthịnh vượng!–Niang-Hinahnói giọng lên lớp.–Những vật nhỏmọn,nhưcôgáibìnhdânấy,khôngđángchongàiđểýđến.Đừngnghĩđếnviệcnhỏnhặtấy,thưađứcông!Bâygiờbọnhầusẽgiúpngàitắmrửavàmặcyphụcxứngđángvớichứcvịcủangài.Tôisẽchuẩnbịthuốcuốngtănglựcngaylậptứcđểngàicóthểthựchiệnhoànmỹnhữngnhiệmvụmới.Hãytintôi,việcnàykhôngdễđâu!

Nóixong,Niang-Hinahcúichàovàluira,đểchàngtraiởlạivớinhữngbốirốikhôncùng.Shanghoàntoànkhôngbiếtphảilàmgì.

Trongphòngbên cạnhviên tư tếMishpitiacucđangđợi.NhìnthấyNiang-Hinah,ôngnhướngmàytỏýhỏi.

– Tệlắm!–Niang-Hinahtrảlờicâuhỏikhônglời.–Chàngtalolắng vànghĩ đếnmột cô gái dândãnàođó.Phải chouốngnướcthầnthôi.

Cảhaithầytưtếbắttayvàochếbiếnthầndược.Họđãnhiềulầntiếpxúcvớinhữngconvậttếkhônghiểugìđếnsứmạngcaoquí củamình.Hiện thâncủavị thần trẻphải luônbình thảnvàvui sướng,nếukhôngbuổi lễ sẽmấtýnghĩavàngôsẽmọckémhoặcmấtmùa.Giờđâytrạngtháitinhthầncủachàngtrainàysẽảnhhưởngđến sự thịnhvượng của toànbộdân tộcOlmec trongmườihainămtới.

Haithầytưtếđổnướcsôivàobộtcacaonghiềnnhỏ,sauđólọcquavảitrắngthô,đổthêmvàođóbộtcủamộtloạihạtcâytươi.Cả

phòngnồngmùingâyngất,mắtcủanhữngngườichếthuốcsánglên. Cuối cùng họ nhúng lưỡi dao lớn bằng đá obxidian đầy vếtmáukhô,dụng cụgiết convật tế thần, vào thuốcba lần.Khôngphảingẫunhiênthứthuốcmênàyđượcgọilànướcdaotế.

ViêntưtếNiang-Hinahvỗtaygọingườihầuvàralệnh:

– Đưanướcthầnnàyvàochođứcôngtrẻcủachúngtavàphảitheodõiđểngàiuốngchohết!

Sáng sớm, khi vầng thái dương chưa xuất hiện, những ngườitruyền tin vội vàngđếnkhắp cácnẻođường của các làngquanhkinhthành,họvuimừngthôngbáo:

– Hỡi thần dân củaBáo thần hãy vui lên! Vị thần trẻ trung,ngườinuôidưỡngvàânnhâncủachúngtađãxuấthiện!ĐứcôngIshimtrẻ tuổiđãđến!Hãynhanhchânđếnđền thờcủangàiđểchào mừng ngài và xin phúc của ngài! Hãy nhanh chân đếnNivannaa-Tracbolai,đólàlệnhcủađứcvuavàthầythượngtếcủachúngta!

Nhữngngườinôngdân,vuimừngvìđượcnghỉbấtngờdolệnhnày, vội vàng rờikhỏinhà.Lập tức các conđườngdẫnđếnkinhthànhđôngnghẹtngười.Vừabàntánvừavuicười,mọingườitiếnvềkhuđồixaxa.

Tiang cùng dân làng Tahcum-Tracang tiến về Nivannaa-Tracbolai.Côgáikhôngthểởnhàmộtmìnhvớinhữngýnghĩđanghành hạmình.Ngoài ra, trong lòng nàng sôi động hồi tưởng vềcuộcgặpbấtngờvớiShangtrênbãiđấtkhitrừngphạtNacahon.Lúcđóngườiyêucủanàngcũngbiếnmấtrấtlâuvànàngđãđaukhổ,tưởngtượngramọinỗilosợ.Môinàngmấpmáynụcườiyếuớt,nàngcòngiậncảchàngnữa.Giờđâynàngkhôngnhưvậy,chỉmongđượcgặpShangvànóivớichàngđôilời,tấtnhiênchàngsẽgiảithíchnguyênnhânvắngmặtvàtấtcảsẽlạitốtđẹp.

DogầnkinhthànhnêndânlàngTahcum-Tracangchiếmđượcchỗtốthơnsovớicáclàngkhác,họđếnNivannaaTracbolaitrướctiên,đứngởhàngđầu trướcđền thờ,gầnhàngràobảovệ lốiđi.Tiếngcườiđùadầndầnlắngxuống.Tấtcảđềuthấylongtrọngvàhồihộpchờbuổilễbắtđầu.

Từ chỗ đứng củamình Tiang thấy rõ đền thờ vị thần trẻ, nóhoangvắngvàcâmlặng.Bỗngbứcrèmdàichecửalayđộng,thầyNiang-Hinahbướcrabãitrốngtrướcđiện,chungquanhônglàcácthầy tư tế.Ông im lặng cầu khấn vài phút, đầu ngẩng lên trời.Nắngmaichiếusángđỉnhđềnthờvàchảytrànxuốngđất.Đoàncácvịtưtếbướcxuốngtamcấp,đivàibướcvàquaymặtlạiđềnthờ.Họđồngcavanglênbàihátcangợivịthầnthánhthiện.Mặttrờisoisángcửađền,từđóbướcramộtnhómcácthầyTưtếmàđitrước là chàng trai cao, gầnnhư trần truồng vớimột chùm lôngkesaldàitrênđầu.

Đám đông la vang, át cả tiếng hát của các thầy tư tế.Nhiềungườikhônggiấunổinhữnggiọtnướcmắtvuimừng:chínhmắthọđãthấysựxuấthiệncủavịthầntrẻ,hứahẹnchohọđượcmùavàcuộcsốngbìnhyên,tựdo,khôngcònđóikhátvàchánnản.

Vị thần sống chậm rãi đi qua đám đông. Chàng trai bước đi,miệngnởnụcườigượnggạovàkhôngnhìnmộtai,cácthầyTưtếquanhchànghàophóngbantặngnhữnglờichúctụng.Đámrướclễđiquanhữngđườngphốchínhcủakinhđô,thămcungđiệnvàtrởvềđềnthờ.

Khichàngtraixuấthiệnởcửađềnthờ,tráitimTiangngừnglạigiâylát,sauđóthìđậpliênhồi.NàngđãnhậnraShang.Dovậymàcácthầytưtếmớiphảiđưachàngtừruộngvề…ChànglàngườiđượcthầnNgôtuyểnlựa,việcgìsẽđếnvớichàng?

ĐámrướcđingangquachỗTiangđứng.Lấyhếtsứclực,ynhư

trongmộtgiấcmơđauđớnkhủngkhiếpmànàngmuốnthoátra,côgáilaođếntrướcmặtmộtchiếnbinh,tuyệtvọnghétlên:

– Shang!Shangơi!

Chàngtrainhìnnàngvới cặpmắt trốngrỗng,vôhồn,mặcdùnụ cười vẫnkhông rời khỏimôi.Vị thầnnhưkhông thấyTiang,ôngnhìnxuyênquacôgáinhưnhìnquadòngnướctrong.

– Hãy tống cổđứa congáinàyđi,nóđãphạmtộibấtkính!–MishpitiacucđisauShangralệnh,lậptứcđôitaykhỏemạnhcủamộtchiếnbinhnắmlấyTiangvàthôbạoquăngnàngngãlănrađất.Những người xung quanh giãn ra, họ nhìn Tiang bằng ánhmắtkhóchịu.

Khicôgáiđứngdậy thìđámrướcđãđixa.Mộtđámngườiđitheonàng.Giọnghátcủacácthầytưtếvangvang,đedọatrongđầuócquaycuồngcủaTiang,nàngbậtkhóc.

– Đừngkhóc,Tiangyêuquí,đừngkhóc!–Mộtgiọnglolắngthìthầmvanglênbênnàng.–Tasẽgiúpnàng.

Côgáiquaykhuônmặtsưngvùlênvìkhóc,nhìnngườivừanói.Cuocuđangđứngcạnhnàng.

– Ôngcónhìnthấyngườiđượcvịthầntrẻchọnkhông?

– TađãnhậnngayraShang.–Ngườilùntrảlời.

– Thếônggiúpgìđượcchotôi?–Tiangnghingờhỏi.

– Nàngmuốngì?–Cuocuhỏilại.

– Trước hết là phải gặp chàng để nói chuyện. Chàng khôngnhậnratôinữa…

Cảhaiđứngrấtlâutrênbãivắng.Conngườinhỏbécốhếtsứcanủicôgái.CuốicùngCuoculongtrọnghứalàsẽtìmcáchđưacôgáiđigặpShangmộtlần.

ChươngXXIV

CUỘCGẶPMẶT

Sao-Lorenso.Mexico.

…Giờđâyngàyvàđêmtasốngvớinỗiđaunày…

•D.Golsuorsi.Bônghoasẫmmàu.

TiangphảiđợihơnhaituầnCuocumớicóthểthựchiệnlờihứacủamình. Trong những ngày chờ đợi, nàng như sống trongmộtgiấcmơnặngnề,nàngngơngẩnkhinấuăn,nhưmộtchiếcmáychămsócngườichúvàlũtrẻ,lẫnlộnkhiđilấynước,giặtquầnáovàdệtvải.NànggiốngnhưbịbệnhnặngđếnmứcMaashđãđịnhđimờithầylang.

Chú lùn xuấthiện bấtngờnhưmọi khi.ÔngđợiTiangngoàisuốivàkhithấykhôngcóaimớichuirakhỏibụicây.

– Tađãcótinchàng.–Cuocunói,ôngkhôngmuốngọichànglàShangnữa.–ChàngbịgiữtrongđềnthờthầnNgô.Tatinrằngcácthầytưtếđãchochànguốngmộtthứthuốcbùanàođó.Họnóivớita là chàng tàn tạvà thờ ơ với tất cả,nhưng chàngnghe lời cácthầytưtếmộtcáchvôđiềukiện.

– Việcgì sẽđếnvớiShang sauđó?–Côgái cốnéngiọnghỏi,nàngrunlênvìlolắng.

– ViệctuyểnngườilàmLem-Hoolommườibanămmớicómộtlần,–ngườilùnbốirốinói,–vàkhôngaibiếtgìngoàicácthầytưtế.Cáccụgiànóivớitarằng,quanhnămLem-Hoolomkhônglàmgìhết,chỉđichơi,dựtiệcdonhữngngườiquyềnquítổchức,nghe

nhạc,cahát…

– Rồisauđó?–CôgáinănnỉkhithấyCuocungừngkể.

– Sau đó, – người lùnngậpngừngnói, – người ta sẽ cưới chochàngbốnthiếunữđẹpnhất,quyềnquínhấtkinhthành…

– Ôi,ôi!–Tiangngạcnhiênrênrỉvàbậtkhóc.

Imlặngmộtlát,laukhônướcmắt,Tianglạinói:

– NhưngcuốicùngngườitasẽlàmgìLem-Hoolom?BởivìnếukhôngcógìxảyrathìLem-HoolomtrướcShanghẳnphảicònsốngở Nivannaa-Tracbolai. Ông ta bây giờ chỉ khoảng ba mươi tuổithôi.

– Saumột nămLem-Hoolom biếnmất.Đi đâu, không ai biếthết.Đúngra,–Cuocuchữalại,–chuyệnnàycólẽchỉcácthầytưtếbiếtthôi.

– Tôicầngặpchàng!–Côgáinóisaumộtphútsuynghĩ.–TôicầngặpShangvànóichuyệnvớichàng.Ôngnóichàngbịnhốtởđâu?

– Nhữngngàyquacậuấylolắngvàkhóngủ.Khingườitahỏinguyên nhân, cậu trả lời là ở trong phòng đá bị ngạt thở, vì từtrướcđếngiờđềungủtrongnhàláthoánggió.Dođóbanđêmhọphảiđưacậuấyrasânđềnthờ…

– Ôngphảiđưatôiđếnđó,ôngCuocuà.–Tiangnóivàcầmtayngười lùn.–Đừngquênlàôngđãhứadanhdựgiúptôi.Khinàochúngtađếnđó?

– Đólàmộtsựđiênrồ!–Cuocuphảnđối.–Côkhônghìnhdungđượcđiềuđónguyhiểmnhưthếnàođâu!Cậuấyngủtronglồng,chungquanhnhữngngườihầumangvũkhícanhgácngàyđêm.

– Tôi không nghĩ đến chuyện cứu Shang. – Cô gái nói giọngcương quyết. – Có thể chàng thích vinh dựmà người ta đã bantặngchochàng.Nhưngtôimuốnnóichuyệnvớichàng,muốnđược

nghechínhchàngnóira.Ônggiúptôichứ?

Ngườilùnnhănmặt,khuônmặtnhỏbécủaôngtoátlênsựthấtvọng.NhưngthấyánhmắtvanxincủaTiang,rốtcuộcCuocuđầuhàng.

– Thôi được! –Ông vung taynói. –Nếu vậy khôngnên chậmtrễ.Banngàytacầnphảilàmviệc,đếntốikhimọingườiđãngủvàsaoHômđãmọc,chúngtasẽgặpnhauởđây.Trướcnửađêm,saukhiđổigác,chúngtasẽđếnđấyvàcôsẽbiếtphảilàmnhữnggì.

CuocunhớlạithứbộtmàTrachilđãcho,ôngquyếtđịnhdùngnó để cho lính canh uống. Nếu những người ấy ngủ thì ông vàTiangsẽdễdàngthựchiệnkếhoạch.Cònnếuthuốckhôngcótácdụngthì…,lúcđóphảinghĩđiềugìđótạichỗ.

Trởvềnhàmình,Cuoculấygóibộtra,chiathànhvàinhúmnhỏvàgóivàovải.Suynghĩmột lát,người lùnchiathêmmộtnhúmnữavàgóiriêngbằngmiếngvảida.Phầncònlạiônggiấuvàochỗcũ.

CầmtúibộtnhẹbổngCuocuđămchiêunhìnbầutrời.Ônglẩmbẩmmộtmình.“Tamuốnbiết,làmthếnàođổđượcthứthuốccủaTrachilvàonướcchonhữngconrắnđêtiệnnàyuống?”.

Côngviệcquảthậtkhôngdễdàng.Càngphứctạphơnlàthuốcphải được những tên gác thay ca uống vào lúc nửa đêm, nhưngchúngphảiđủtỉnhđểđếnchỗgác.Nếuchúngngủtrướckhiđếnchỗgácthìmọicốgắngcủaôngđềuvôíchvàôngsẽbịnghingờ.TuynhiênđiềucầnnghĩlàphảiđếnđềnthờthầnNgôtrẻ,quyếtđịnh sẽ nảy ra lúc đi đường.Cuocu luôn tin vàonguyên tắc củamìnhvàlầnnàynguyêntắcđókhôngphảnông.

Ẩnmìnhgầnphòngcủanhữngngườihầu,CuocunghelỏmđượclàsaunửađêmhaithanhniênPocohvàNohonsẽgáccạnhlồng

củaShang.Cònrấtítthờigianđểôngcóthểnhậnbiếthaingườinày.

Cuocuphảibắtđầuthựchiệnkếhoạchngay.ĐợichoPocohđếngầnđốngtượngđấtsétnằmgiữanhữngđồvậtdùngdângtế,chúlùnliềnđưahếtvậtnàyđếnvậtkhácraánhsángvớinétmặtsuytư.

Như ông dự tính, hànhđộngkỳ lạ này đã làm chànghầu trẻngungốcchúý.Hắnđếngầnđểxemvàcuốicùngngậpngừnghỏi:

– Ônglàmgìvậy?

Cuoculàmbộrùngmìnhsợhãivàmiễncưỡngđáp:

– Xemquàdângchovịthầntrẻ.

– Điều đó tôi thấy rồi, – Pocoh nói cộc lốc – nhưng ông xemchúngđểlàmgì?

Ngườilùnbốirốivàsauđóthởdài,buồnbãtrảlời:

– Ngươi tinhý lắm,chàngtraià.Takhómàgiấuđượcngươi.Tađànhnói thật chongươi biết, nhưng xinngươi: chúng tahãytránhxanhữngđôitailắmđiều!

Họ lùi xakhoảngmườibước, rồi đứng lại trong bóngmát củacănnhàvàCuocubắtđầu:

– Ngươi biếtkhông,hỡi vị tu sĩ thông thaàùi, ta làngười củangàitưtếvĩđạivàđôikhithầyAnaib-Ungirdanhtiếngcũngsẵnsàngtándócvớita.Thángtrướcngàibịđứtxâuchuỗihạtnefritlớn.Khithulạinhữnghạtrơimớibiếtlàthiếuhaihạtlớnnhất.MọicuộctìmkiếmđềuvôíchvàthầyAnaib-Ungirvĩđạirấtbuồn.Lúcđótanghilàngườinàođótrongsốnhữngngườihầuđãgiấuchúng.Nhưngaigiấuvàởđâu?Tasuynghĩrấtnhiềuvềviệcnày.Tamuốntrảlạichođứcôngnhữngvậtquíđãmất.Kẻtrộmkhôngthểgiấuhạtcườmtrongngườihoặcởnhà,vìnhưvậydễbịpháthiệnlắm…

Cuocunghỉmộtlát, liếcmắtnhìntênhầu.Pocohhámiệngranghe,mắtrựcsángsựtòmòvàhammuốn.

“Cáđãcắncâu”,–ngườilùnnghĩ.

– Haihômtrướctanhớrarằng,khimấthaiviênngọccómộttênnôlệtrẻđangnặnbứctượngthầnNgôtrẻ,sauđóbứctượngđượcđưađếnđềnnày.Chiềuquatathấytênnôlệđóquanhquẩngần chỗ để đồ vật tế. Với đầu óc thôngminh củamình, vị tu sĩđángkính,tấtnhiênlàngươiđãhiểutênkhốnđógiấunhữnghạtcườm trong bức tượng còn ướt, và hắn kiểm tra xem những hạtcườmđócònnguyêntạichỗhaykhông.Mộtthờigiansauviệcnàysẽbịlãngquên,hắnsẽtrộmhoặcxinthầytưtếbứctượngđóvàhắnsẽlàchủcủavậtbáu.

Ngườigácliếmđôimôikhôvàhỏibằnggiọngkhànkhàn:

– Vậyraôngkiếmbứctượngđó?Nhưnglàmsaobiếtđượcbứctượngnào cógiấuhạt cườm.Có thểphảiđậpvỡvài trămcáiđểtìm,tộiphạmthượngnặnglắm.

Cuocunhìnquanhvàhạgiọngnhỏhơn:

– Việc là thế này, ta không cần đập cái nào hết. Cómột loạithuốcthầnchophéptanhìnxuyênquađấtsétdễnhưnhìnquanước,tachỉcầnxemhếtcáinàyđếncáikhácthôi.Màviệcnàytốtnhấtlàlàmvàobanđêm,dướiánhtrăng,lúcđóphépmầusẽhiệunghiệmhơn.Nhưngkhổmộtnỗi lànếu taxemmộtmình thì cảđêmcũngkhôngkịp,phảilàmgấp…

– Tôisẽgiúpông.–Pocohnóidứtkhoát.–Nhưngcảhaichúngtasẽcùngmangvậtquítrảchothầythượngtế.

Cuocuvungtay,nétmặtlộvẻvuimừng:

– Cảmơnngươi,anhbạn.Tấtnhiênlàsẽcùngđiđếnchỗthầythượngtế,ngàisẽhàophóngthưởngchongươi,vàbiếtđâuđósẽnhậnngươilàmngườihầucận.Ngươixứngđángvớivinhdựnày.

Nhưngcácbạncủangươisẽganhtỵ…

– Kệchochúngganhtỵ.–Ngườihầuhăngháinói, rõ làđiềunhỏnhặtnàykhônglàmhắnsợ.–Đêmnaytôigáctrongsân,ôngchotôiuốngnướcthầnđi,tôisẽcốgắngtìmnhữnghạtcườm.

Nhưngngườilùncầncảhaikẻgácuốngthuốcngủ.LàmsaođểPocohkéocảNohonvàocuộc.

– Hômnayngươitrựcmộtmình?–Cuocucẩnthậnhỏi.

VẻmặtcủaPocohtốilại.

– Không,–hắnbốirốinói,–ôngđừnglo,cònmộtđứanữagácvớitôi,nótênlàNohon.Nólàngườitốt,cóthểtinnóđược.

– Tuyệtlắm!–Ngườilùnvuisướngthốtlên.–Chúngtasẽchonóbiếtvàđểnógiúpchúngta.Bangườilàmsẽnhanhhơnnhiều.

NhưngngườihầucủađềnthờvịthầnNgôtrẻsợmấtdịpmaythăngcấp,Pocohngậpngừnghỏi:

– Lúcđócảbacùngđếngặpthầythượngtếư?Nhưngchỉcóhaihạtcườmthôimà?

Cuocucườiđộlượng:

– Chủnhânthôngtháicủatabiếtphânbiệtđầuócthôngminhvới ngọn đèn lờ mờ. Cứ để Nohon cùng làm, hắn cũng sẽ đượcthưởng,nhưngkhôngnhiềuđâu.

PocohgọiNohonđến,ngườilùnkểngắngọnchotênhầunghe.Niang-Hinahkhônggặpmaytrongbuổitrựctốinay,tênhầuthứhai còn đần hơn tên đầu, hắn há miệng nuốt từng lời của câuchuyệndoCuocubịađặt.Hắnnônnóngmuốnthửsứcmạnhcủathầndược.

– Chochúngtôithuốcđivàchúngtabắtđầucôngviệc.

– Hắnnói.

Cuocu cầnđợi thêmnửagiờnữa, viện cớđang còn trăng, ông

thuyếtphụccácchàngtraiđợichođếnlúctốimịt.

Giaobộtchohọxong,ngườilùnthấynhẹcảngười.Ôngvộivàngquayvề,ôngđãmấtquánhiềuthờigianvàcầnphảicómặtởcungđiện,bởivìngườitacóthểpháthiệnrasựvắngmặtcủaôngvàlúcđóônglạiphảibịaravàicâuchuyệnthầnthoạimới.Cuocucảmthấy đầu ócmình hoàn toàn bị cạn kiệt và không thể bịa thêmđượcchuyệngìnữa.

CũngmaylàkhôngaipháthiệnsựvắngmặtcủaCuocu.Phầnthờigiancònlạingườilùnkhôngrờikhỏitháitử,ôngsuồngsãxíavàocâuchuyệncủacáctriềuthần,nóinăngmộtcáchxấcxượcvàđồngthờianủichủnhâncủamình.

Đến giờ cầu nguyện buổi tối, thái tử đến chỗ quốc vương đểthamgiabuổilễ.Cuốicùngconngườinhỏbécảmthấyđượctựdo,ôngđãkiênnhẫnchếriễutháitửđểngàikhôngchịuđượcvàđuổiôngđi.Cuocuchỉcầnvậy.

Lòngnhẹnhàng,CuocurờikhỏiphòngvàđitìmTiang.

Ônghyvọnggặpnàngởnhà.

HômnayTiangsốngtrongsựbồnchồn.Thấtvọnglấnátcảhyvọng,sauđó lạixuấthiệnsựngờvực tămtối.Lúc thìnàngcảmthấyCuocu không làmđược việc gì, lúc thì nàng ướcmong đêmnay sẽ có chuyện thần kỳ, nàng sẽ được gặp người yêu và tròchuyệncùngchàng.Cuocugiữ lờihứavớiTrachil,khôngnóichoTiangbiếtvềbộtngủ,vìvậynàngkhôngthểngờđượclàngườiđỡđầuđãquácốlạigiúpđượcnàngtronglúcnày.

Làmxongviệcnhà,côgáichobọntrẻ,đãmệtlửvìchạynhảysuốt ngày, đi ngủ. Nàng chuẩn bị đến chỗ hẹn. Hoàn cảnh rấtthuận lợi cho nàng: cũng như những đàn ông của Tahcum-Tracang, trong những ngày này, chú của Tiang nghỉ đêm ngoàiruộngđanggieohạt.Nàngcẩnthậntắmrửa,mặcchiếcváymớivà

chảimớtóctuyệtđẹpcủamình.Tiangrakhỏinhà,hướngvềchỗhẹn.Nhưngmớiđiđượcvàibướcnàngđãgặpngườilùnđangvộivàngchạyđến.

– Ôngnghĩrađiềugìchưa?–Tianghồihộphỏi.

– Có.Nàng sẽ được gặp Shang và nói chuyện với chàng ta. –Cuocutuyênbốgiọngvuisướng,mặcdùtrongthâmtâmôngvẫnnghingờsựthànhcôngcủakếhoạch.

Tiang lao về phía trước nhanh đến nỗi người lùn năn nỉmộtcáchtộinghiệp:

– ĐừngvộiTiang!Takhôngthểtheokịpnàng,màkhôngcótanàngsẽkhông làmđượcgìđâu,thậmchícũngkhôngtìmrachỗnữa.

Cô gái bước chậm hơn. Suốt quãng đường ngắn còn lại họ đitrongimlặng.Tiangthầmlựachọnnhữnglờimànàngsẽnóivớingười yêu, còn Cuocu suy nghĩ, những người hầu có uống thuốcđúng lúcvà thuốc có tácdụnghaykhông.Khinghĩ rằng,nhữngthằngngốcnàycóthểvộivãvàngủtrướckhiđổigác,ngườilùnđổmồhôilạnh.

TrăngđãlênkhácaokhihọđếngầnđềnthờvịthầnNgôtrẻ.Cuocuđểcôgáitrongbóngtốicủatòanhà,cònôngcẩnthậnrónréntiếnvềphíasân,nơiđểchiếclồngnhốtngườitù.TimôngtrànđầyniềmvuikhithấythuốccủaTrachilquảthậtlàcônghiệu:cảhaitênhầuđềungủsay.Nohonrõlàđãuốngthuốcsớmhơn,hắnnằmlăngầncửađền,Pocohnằmngáygầnđốngđồdângtế, taytráicòncầmchắcmộtbứctượngđấtsét.Vàibứctượngđãbịđậpvỡgầnchỗhắnngủ.

Cuocuxemxét,lắcchânPocohđểkiểmtraxemhắnngủcósaykhông,ngườihầuvẫnngáyo,o.Chúlùnnhỏthóluồnnhanhđến,ẩn saubóng của chiếc lồng.Ông cẩn thậnxemxétvà lắngnghe

mộtlúc,xungquanhyênlặngnhưtờ.

Chiếc lồngmàShangngủ ban đêm làmột chiếc cũi khá chắcchắnbằng gỗ lim, cây to bằng cườm tayngười lớn.Khoảng cáchgiữa các cây chỉ đủ để cho không khí và ánh sáng xuyên qua,nhưngkhôngthểđưađượccốcchénquakhehởnày.

Cuocucăngthẳngsuynghĩ,ôngcónêngọiShangdậy,chuẩnbịchochànggặpTianghaylàbáochocôgáibiếttấtcả.Rồiônglạinghĩ rằnggiọngnói củaôngsẽ làmShanghoảngsợ,người tù cóthểlalênvàmọiviệcsẽhỏngbét,bởivìCuocutinrằngtrongđềnvẫncònnhữngthầyTưtếchưangủ.ÔngthởdàivàđitìmTiang.

Tráitimđậpđiêncuồng,Tiangbayvềphíachiếclồng,bámchặtvào đó, điên dại dùng con dao nhỏ bằng đá obxidian cưa nhữngchiếcdâychắccộtcửalồng.Cuocuchụptaycôgái.Vớisứcmạnhphi thường, Tiang giật ra và tuyệt vọng tiếp tục chiến đấu vớinhững sợi dây to khỏe.Người lùn thấy rằngphải tốnnhiều thờigianđểcắtnhữngchiếcdâynày.

Theoôngthìýđịnhnàyvôíchvànguyhiểm.

– Côlàmgìvậy?Đểlàmgì?–Ônggiậnsôilên.

– Tôimuốn cứu chàng, ôngkhônghiểu sao?– Tiang gầnnhưthétlên.

Nohoncụccựa, lănnghiêngquamộtbên,nói lẩmbẩmvàngủtiếp.ĐộngtácbấtngờnàylàmTiangsợhãi.Nànglặngngườigiâylát,lợidụngcơhộinày,Cuoculấytaybụmmiệngcôgái,ôngnóinhỏvàotaiTiang:

– Côhiểucho,nếucôcứuShangbâygiờthìngàymaihọsẽbắtlạichàng.Nhấtđịnhhọsẽbắtlạidùchàngcótrốnởđâuđinữa.Cònchúngtasẽbịgiết,sẽbịgiết!Màcôcũngkhôngkịpgiảithoátcho Shang. Các thầy Tư tế sẽ chạy đến bây giờ.Nói chuyện vớiShangnhanhlên,chúngtaphảirờikhỏinơiđây!

LúcđầuTiangcắntayngườilùn,nhưngsauđómộtcơnrunbấtngờlankhắpngườinàng.Cuocuhiểurằnglờinóicủaôngđãcótácdụng.Cánhtaycầmdaocủacôgáibất lựchạxuống,condaorờira,Tianglặnglẽkhóc.Cuocubướcra,lolắngnhìnquanh.Nénsựhồihộp,côgái lẩnvàobóngchiếc lồng,bámvàocácthanhgỗvàthìthầm:

– Shang! Shang yêu quí! Chàng nghe em nói không? Em làTiangđây!

Bịsaythuốc,chàngtraiđangthiêmthiếptrênổlóttronglồng.Giọng nói nhỏ trong đêm tác động đến Shang mạnh bất ngờ.ChàngvẫncòncảmnhậngiọngnóicủaTiangnhưgiấcmơ,nhưngnhữnghồiứcngọtngàovàđaukhổđãthứcdậytronglòngShang,chàngngẩngđầuvàhỏinhỏ:

– Aiđó?

Những giọt nướcmắt lớn chạy dài trênmá cô gái.Nàng bámchặthơnvàolồngvàtrảlời:

– EmlàTiangđây!Chàngkhôngnhậnraemsao?

– Có,có!–Shangthìthầm.–Làmsaonàngđếnđượcđây?

– Mộtngườibạnđưaemđến…

TiangnhìnquanhvàthấyCuocuđứngxaxa.

– Ngườimàngàyxưađãgiúpchúng tađó.Ông tađangcanhchừng…Chàngnóinhanhlên,làmsaođểcứuchàng?

– Khôngđượccứuta…Talàhiệnthâncủathầntóclụcvàsẽlàthần…Ởđâytathấytốt,thấytốt…

Giọngnóicủachàngtraigiánđoạn,thấyrõtrongđócócuộcđấutranh nội tâm. Tuổi trẻ, tình yêu, cuộc sống tuy có khó khăn,nhưng tựdo thời trướcvẫygọi chàngquay lại, vẫygọiý chí củachàng.Nhưng những lời đầu độc đều đều thường xuyên của các

thầy Tư tế và thuốcmê lạimạnh hơn. Chàng thanh niên nhiệttìnhtrướckiakhôngcònnữa.TrướcmặtTianglàmộthìnhnhânngoanngoãntuântheoýnguyệncủangườikhác.

Tiangcốgắngthứctỉnhngườiyêulầncuối,nàngthởdàihỏi:

– Chàngcónhớbuổigặpđầutiêncủachúngmìnhkhông?

Chàngcónhớcáiđêmtrongrừngkhông?

– Không.–Chànguểoảitrảlời.–Màviệcgìởđóvậy?

Côgáilùilạinhưbịmộtđònvàongực.Nàngbấmmóngtayvàolòngbàntayđểkềmtiếngkêusắpbậtrakhỏicổ.Nướcmắtlậptứcngừng chảy. Bọn chúng đã làm gì Shang của nàng? Cho chànguốngthứgìđểchàngtừchốitựdo,tìnhyêuvàtừchốiTiangcủachàng,đểchàngquêntấtcả?

– Nàngcònởđâysao?–Chàngtraihỏi.–Nóimauvàvềđi,tabuồnngủquá!

Tráitimcôgáimuốnnátravìđauđớnkhinghenhữnglờinóitànnhẫnnày.Shangngàyxưacầuxinnàngđừngvề,nănnỉthêmtừng phút giây gặp gỡ…Cònngười này lại đuổi nàng về.Nhưngtrướckhivềnàngphảibiếtaiđãgâyraviệcnày.

– Chàng ơi, sao chàng lại rơi vào chỗ này? – Tiang hỏi giọngkhôngthayđổi.Giọngnàngdịudàngvàấmáp.

– Anaib-Ungirchọntakhitacònlàmộtđứabé.–Shangthờơtrảlời.–Từđóđếngiờngàitheodõitavàquyếtđịnhrằngtaxứngđángvớivinhdựcaoquínày…Nàngcònmuốngìnữa?

Tianglạiépsátvàocáccâygỗ.

– Chàng hãy hứa với em trước linh hồn của cha chàng là sẽkhônglấymộtcôvợnàodùlàquyềnquínhất!Chàngngheemnóichứ,Shang?Vìnhữngkỷniệmcủachúngta,hãyhứalàsẽkhônglấyvợ!

– Được!–Chàngtrai trả lờigiọngngáingủvànằmgọnvàoổlót.–Tahứa!Takhôngcầnaihết,cácngươichỉlànhữngkẻồnào,phiềnphức!Chúcngủngon,Tiang!

Khôngtrảlời,côgáiquaylạichỗCuocu,nắmlấytayngườilùn,kéoôngchạytheomình.

Họ im lặng rời khỏi khu đồi.Đi được nửa đường về Tahcum-TracangbỗngnhiênTiangngãquịvàkhócnứcnở.Ngườinàngrunlêntrongcơncogiậtlàmngườilùnlosợ,bốirối.

– Bìnhtĩnhnào,Tiang.Đừngkhóc!–Ôngnhìnđôivaigầycủacô,bấtlựcnói.–HãychogiàCuocubiếtđi,chuyệngìvậy?

– Cuocu ơi, hômnay tôimấtngười yêu rồi!Đây làmộtngườikhác hoàn toàn xa lạ. Đây không phải là Shang ngày xưa.NếukhôngnghĩđếnviệcbáothùkẻđãăncắpShangcủatôithìtôiđãkếtthúccuộcđờimìnhcùngnỗiđaukhổnày.Nhưngtôiphảisống,tôimuốntrảthù,tôiphảitrảthù!

– Được,–ngườilùnchậmrãinói,–côsẽlàmviệcnày.Nhưngbâygiờphảibìnhtĩnh,ngủvànghỉngơi.Đinào.Tađưacôvềnhà.

ÔngmòtrongkhốchiếctúinhỏđựngbộtcủaTrachil.

Mayquá,vẫncònmộtgóinhỏ.CũngnhưthầyTưtếgiàthôngthái,ôngđãthấytrướcsốphậncayđắngcủacôgái,nhưnggiờđâyCuocumớithấyrõđiềunày.NgườilùnđỡtayTiang,họchậmchạplêbướcvềlàng.

Gầnđếnnhà củaMaash,người lùnđòiuốngnước.Tiangđưachoôngbìnhnước.Cuoculàmbộuốngvàđổgóibộtvàođó.ÔngđưalạibìnhnướcchoTiangvànói:

– Côuốngchotỉnhtáođi,cảmơn.Nướcngọtquá!

Không nghi ngờ gì, Tiang uống luônmấy hớp. Cuocu từ biệt,hẹnngàymaisẽđếnvàvộivãravề.Ôngkiệtsứcvìhồihộpvàmệtmỏi.

Tiang bước vào căn nhà yên lặng. Nàng lặng lẽ nằm xuốngchiếu,lắngnghehơithởcủabọntrẻđãngủsay.Nàngđịnhkhôngngủvàbuồn rầunghĩ làmình sẽkhổ sởbiết bao từgiờ chođếnsáng,nhưngnànglạinhanhchóngthiếpđivớiýnghĩnặngnề.

ChươngXXV

CUỘCHÀNHTRÌNHXAXÔI

Sao-Lorenso.Mexico.

Chúngtaphảilênđường…

•“Popole-Vuh”

Saulễcầunguyệnbuổisáng,cácthầytưtếpháthiệnthấyhaingườigácngủngonlànhcạnhlồnggiữhiệnthâncủavịthầnNgôtrẻ,mộtcondaonằmtrênmặtđất,mộtdâythừngbuộccửabịcưađứt.

ChuyệnxảyrabanđêmtrởthànhcâuđốđốivớiNiangHinahvànhữngngườitrợthủcủaông.Bịđậpdậybằngnhữngcúđámạnh,Pocoh vàNohonkhôngnhớ gì hết.Loại thuốcmạnh củaTrachillàmhọquênhếtchuyệnxảyrabanngày.Nhữngbứctượngđấtbịbể cũngkhông giúp ích gì cho các thầy tư tế.Họkhônghềnghĩrằng một cư dân nào đó của Nivannaa-Tracbolai lại định cứutuyểnnhâncủathầnNgôtrẻ.

Niang-Hinah xin ý kiến của thầy thượng tế, sau những cânnhắckỹlưỡng,họchorằngâmmưubấtthànhxúcphạmđềnthờvàbuổilễsắptớilàdocácmônđồcủađềnthờthầnMặttrờithựchiện.SựđốiđầuthườngxuyêncủaBeleng-HishvớiAnaib-Ungir,thamvọngchiếmchứcvụ

Thượngtếcủaông,sựkhóchịucủaôngđốivớiNiangHinah,đệtửyêuquícủaAnaib-Ungir:tấtcảnhữngđiềunàylàmsángtỏgiảthuyết trên.Mặtkhác,ý tưởngphạmtội củacác tusĩ làđạibất

kính.Saukhitraođổi,cácthầytưtếquyếtđịnhtănggấpđôisốngườigác,chongườitheodõiBeleng-Hish,cònchuyệnkỳlạđêmquathìphảiquênđi.Do lườibiếngPocohvàNohonbịđuổikhỏiđềnvàgiaochoquanquảnnông,phạtchúnglàmnhữngcôngviệcđặc biệtnặngnhọc. “Khi phạm lỗi,–Anaib-Ungir traođổi riêngvớiquanquảnnông,–nhữngchàngtrainàysẽbịđánhbằnggậyvàchỉđánhvàođầu”.Bằngphươngphápnày thầy thượng tếhyvọnglàsẽnhanhchónggộtrửađầuóccủakẻphạmlỗi.

Cuocu sống với nỗi lo lắng kỳ lạ trong ba ngày đầu sau cuộcphiêulưuđêmtrước.Ôngluôngiậtmìnhvàsợsệtnhìnquanh,chờđợi sứ giả của thầy thượng tế đến tìm.Thậm chí chú lùnkhôngmuốngặpTiang,mặcdùôngrấtlochonàng.Nhưngkhôngcóaitìmông,khôngnghemộttinđồnnàohếtvàcuốicùngCuocuchorằng,nhờmộtphépmầunàođómàcuộcđộtkíchtáobạocủaôngđãkhôngbịpháthiện.BằngcácthủthuậtlòngvòngCuocuhỏivềPocoh vàNohon, ông được biết là họ bị đuổi khỏi đền.Điềunàylàmônghoàntoànyêntâm.

Một tuần sau, lợi dụng cơhội thuận tiệnngười lùnđến thămTiang.Ônggặpcôgáiđangbậnbịucạnhbếplò.Tráitimnhỏbécủachúlùnđaukhổkhiôngnhìnthấynàng.Tiangcóvẻtươitỉnh,mặtnàngđầyđặn,haimáđỏhồng,taycôlàmviệckhéoléo,tựtin.

Thếlàthếnào?Cuocubốirối.LúcđầuôngthoángnghĩlàTiangđãcóýtrungnhânmớivàthậmchíôngcòngiậnthaychoShang.Nhưngsaucâuhỏithămdò,ônghiểurằngcôgáikhôngnhớgìvềnhữngsựviệccủađêmấy,khôngnhớgìvềviệctuyểnchọnLem-Hoolommới.TiangchỉnhớđượctrậnbãovàcáichếtcủaTrachil.

NàngkhônglầnnàonhắcđếntênShangvàngườilùntinchắcvào sựkỳdiệu của thứ thuốcmà thầy tư tế giàđã giao cho ôngtrước khi chết. Chỉ đến giờ đây Cuocumới thật sự hiểu tại saonhữngngườihầucủađền thờ im lặng: chínhhọcũngkhôngnhớ

đượcgì.

Saubuổitròchuyệnthờơvànhãnhặn,TiangtừbiệtCuocu,xinlỗivìphảiđichobọntrẻăn.Cuocubuồnbãquayvềcungđiện,vộivàng lấy gói bột đáng nguyền rủa ra khỏi chỗ giấu, ông chỉ yêntâmkhiđãchôntúibộttrongrừng.

Hai tháng trôiqua.Kinh thànhvàcác làng lâncậnđã trở lạicuộc sống bình thường. Từ đống đổ nát do cơn bão gây nên,Nivannaa-Tracbolai dần dần được phục hồi. Tumeh-Sahing trởnênquantrọngvàkiêuhãnh:nhờsựphòngngừavàviệcthựchiệnchínhxácnghilễ,nhữngtaihọakhủngkhiếpđedọađấtnướcđãđược ngăn cản. Còn trong đất sình ẩm ướt của đảo Usokitoc-Peteng,hàicốtcủavịquanAiCậpnhanhchóngbiếnthànhcátbụicủamiền đất xa lạ, biến vào rễ, thân và lá của những loại câyngoạiquốc.

CuocuđếnthămTiangvàilần,nhưngnhữngcâuchuyệncủahọngắnngủi.Côgáiđốixửvớiôngdịudàng,rấtkínhcẩn.Ngườilùncảm thấynàngđang sống trongmơ, sựnhiệt tình và vui vẻ củanàngbiếnmất.Nhiềungườinóirằngbàntaycủamộtvịthầnácnàođóđãchạmvàocôgái.

Tiangkhôngnóimột lờinàovềquákhứvớiCuocu.Ngồicạnhnàng,ôngtraođổivàicâungắnngủi,thởdàivàravề.Cuocumuốnkhóc vì tội nghiệp cho Tiang. Ông nhìn thấy Shang hai lần khichàngănbậnsangtrọngđiquakinhthành,quanhchànglàđámđôngcácthầytưtếvàngườihầu.Hiệnthâncủavịthầntrôngcóvẻvôtưvàvuisướng.Quacâuchuyệncủacáctriềuthần,Cuocuvô tình biết được là Shang từ chối lấy vợ, điều này làm ông hơimừng. Nhưng Cuocu không hiểu rằng việc từ chối lấy vợ củaShanglàmcácthầytưtếrấtvui.

Tug-Ansengtrởvềtrướcvụthuhoạch.Chàngcóvẻkiệtsức,giàđivà lo lắng.Saukhi tắmrửavàănuống,nghệnhântạc tượng

ngồivàogócnhà,hỏivợvàicâu:nàngsốngnhưthếnào,sứckhỏecủacontrairasao,cótingìvềmẹhaykhông.Nam-Suctrảlờidèdặtvới giọngnhỏnhẹ.Dángđiệukhôngbình thườngvìnétmặtcủachồng làmnànghoảngsợ.Thườngthìsaukhi làmxongmộtcôngviệcphứctạp,chàngnghệnhântrẻluônvuivẻ,hăngháivànói nhiều. Khi nàng định kể chuyện Shang và Tiang, thì Tug-Ansengxuatayralệnhchonàngimlặng.Ngườiphụnữngừnglạinửachừngnhưbịnghẹn.Sựimlặngtămtối,nặngnềngựtrịtrongnhà.MộtlátsaungườitạctượngbướcđếnchiếcnôicủaCangah,lơđãngthọtlétngóntaydướicằmđứatrẻ.Đứabécườivớicha,nóiuơvới vẻmặtvui sướng.Nétmặt của conhìnhnhư làmcho lòngTug-Ansengnhẹđi.Nhưngtốihômđóvàcảngàyhômsauchànglạilầmlìvàcaucó.Qualờinhữngngườivợcủacácthợphụ,Nam-Sucbiếtrằngtấtcảđềuđãtrởvề,nhưnghọkhôngnóigìvềcôngviệcđã làm, chỉmộtngười lộbímật chovợbiết làhọđã thề imlặng…

Sựtrởvềcủangườithợđiêukhắctrùngvớimộtsựkiệnkhác,làm nhiều cư dân của kinh thành lo lắng. Đoàn buôn do quốcvươngNivannaa-Tracbolaicửđinămngoáiđãtrởvềtừcuộchànhtrìnhxaxôi.Ngàyhômsau,trưởngđoànbuônSaapitđượcđứcvuatiếptrongbầukhôngkhí tincậy.Buổigặpmặtchỉcó thái tửvàTene-Tungthamdự.

– Tâuhoàngthượng,cuộchànhtrìnhđãhoànthànhtốtđẹp,–Saapitbáocáongắngọn,–chỉcómộtphukiệubịchếtbởisựbấtcẩndođạpphảirắnđộc.Tấtcảhànghóađưavềđãđượcnhậpkhocủangài.

– NgươinhậnđượcgìởAiarsa?–Nhàvuahỏi.

– Tâu,nămchiếcdĩatuyệtđẹpbằngđáhematit,haimươitámviênnefrit,haimươigánhobxidianmàulụcchấtlượnghảohạng,bốnmươigánhđấtséttrắng.Ngoàirachủnhâncủathànhphốđã

gửitặnghoàngthượngmườibìnhnhỏlàmbằngchấtliệuđặcbiệtvànămsúcvảicácloại.

– Tốt lắm!Tahài lòng, rồingươi sẽđược thưởng!–ChủnhânvùngĐấtĐỏnói.

Saapit im lặng quì xuống chân ngài, nghẹn ngào. Theo lệnhvua,Tene-Tungđỡngườitrưởngđoànbuônđứngdậy.

– ĐứcvuathànhAiarsaxinhoàngthượngmộtsựgiúpđỡhữunghị:gửichoôngấymộtthợđiêukhắcgiỏi.Đứcvuamuốntrangtríthànhphốcủamìnhbằngnhữngphotượngnhưcủachúngta.ÔngấynóilàNivannaa-Tracbolainổitiếngnhiềuthợgiỏi.–Ah-Shacanxintruyềnlạilờithỉnhcầuấy.

– Chúngtavuimừnglàmchuyệnnày.–Đứcvuanói.–HãyđểchodânthànhAiarsathấynghệthuậtcaosiêucủacácnghệnhâncủachúngta.Ah-Shacanrấtkhenngợimộtnghệnhâncủamình,hắnsẽđivớiông.SaubangàynữangươilạiđiAiarsachota.

Trưởngđoànbuôn cúiđầu tuân lệnh,nhưngmặt ông sa sầm:mongướcđượcnghỉngơiởnhàlạituộtkhỏitayông.Biếtbaolầnôngmơướcđiềunàytrongnhữngchuyệnđixavànguyhiểm.

– Saapit, ngươi vẫn chưa nói cho ta biết, ở Aiarsa có nhiềuchiếnbinhhaykhông?–Nhàvuabấtngờhỏi.–Chúngtacóthểchiếmthànhphốđượckhông?Đólàmộtthànhphốgiàucó,làcửangõđểtiếnvàonhữngvùngđấtbêntrongrừngnúi.

– ChiếnbinhởAiarsarấtnhiều,đánhchiếmvùngấyrấtkhó.–Thần luôn nhớ nhiệm vụ này, thần đã xem xét kỹ những điềuquan trọng cho một cuộc hành quân. Thành Aiarsa có gần mộtngàn chiếnbinh, lúc cần, tất cảđànôngđều có thể cầmvũkhí.Ngoài ra, địahình ở đó thuận lợi cho phòng thủ vàkhó cho tấncông…

– Ừm,vậyphảitạmthờigáclạiviệcnàythôi.–Đứcvuathành

Nivannaa-Tracbolaithởdàinói.

Quayvềphíacontraingồiđằngsau,nhàvuanói:

– Nhưnghyvọngrằng,nếukhôngphảitathìconsẽthựchiệnýtưởngvĩđạinày!Cầumongcho sứcmạnhcủa chúng ta lớn lên,cầumongchoAiarsalọtvàotaychúngta.

Tháitử,Tene-TungvàSaapitcúithấpngườitrướcnhàvua,tấtcảđồngthanh:

– Vinhquangthuộcvềngười,tâuhoàngthượng!

– Saapit,ngươicứtiếptụcquansát,nếuởAiarsacóđiềukiệnthuậnlợichonhữngkếhoạchcủachúngta:sựbấtmãn,tứcgiận,nổiloạn,thìlậptứchỏatốcbáochota.TrênđườngđihãynghĩđếnTrapulistagua,đãđếnlúccửmộtđoànbuônđếnđó.Giờthìđiđi,tachophépngươinghỉngơi.

Saapit lại cúi sátngườixuống,hôn chânđứcvuavàđứng lênbướcrakhỏiphòng.Khihìnhdángcaolớncủaôngkhuấtsautấmmàn,tháitửthốtlên:

– Trapulistaguaà, con chưanghe, thưaphụvương!VùngnàyquáxacáchNivannaa-Tracbolai.

– Đúng,đấtnướcnàycáchchúngtarấtxa.–Đứcvuađồngý.–Nhưngbuônbánvớihọ sẽ có lợi cho chúng ta.Ởđó cóđánefrittuyệthảo,cacaothìrấtrẻ…Nhưngchúngtasẽtiếptụcđàmluậnvềđốitượngthúvịnàytrongbữaăn.Tathấyđóirồi.

Tene-Tungvỗtayvàralệnhchongườihầuvừabướcvào.

Một ngày sau Ah-Shacan báo cho Tug-Anseng đến cung điệntrướcnhàcủaAh-Shacan.Nhữngtênnôlệkhỏemạnhcủahoàngcungđangđợihọbêncạnhchiếckiệu.CảhainhanhchóngđượcđưađếncungđiệnđểgặpĐứcvuavùngĐấtĐỏ.

Nhà vua thông báo ngắn gọn cho Tug-Anseng biết ngày kiachàngsẽlênđườngcùngđoànbuônđếnAiarsa.Chàngđượcgiao

côngviệctạctượngởđó.

Chàngthợđiêukhắctrẻhồihộpnói:

– Tâuhoàngthượng,xinchothầnhoãnlạimộtthờigian.

Thầnmuốnđượccómặttrongbuổilễxuốnghạtthiêng…

– Vượtnúivàolúcấysẽrấtkhókhăn,–nhàvuangắtlời,–vìvậyphảiđisớm.Ngươilênđườngvàosớmngàykia.Đólàlệnhcủata.

Tug-Anseng im lặng cúi gập người xuống. Khuôn mặt chàngnghệnhântrẻnhưkhô lại.Khihaingười tạc tượngđãđikhuất,vuanóivớiviênsủngthần:

– Takhônghiểuđượctạisaotìnhcảmcủakẻbìnhdânđốivớingườithânlạimềmyếuthế.Contraithứcủatamấtmộtcáchvôlýtrongcơnbão,nhưngkhônglẽtachophépmình,dùchỉmộtgiờ,chìmđắmtrongđauthương?Cáiriêngphảigiấuvàobêntrong…Nghĩavụvớinướcnhàcaohơntấtcả!

– Tâuhoàngthượng,ngàilàbậcsiêunhân,cònchàngtraikialà người trần tục bình thường. Vì vậy sức mạnh tâm linh củachàng không lớn. – Tene-Tung cố bênh vực cho người thợ tạctượng.

Nhàvuabănkhoănnhúnvai:

– Dùsaotacũnglàmộtngườicha,còngìđauđớnhơnkhingườichaphảichôncấtconmình!Vậymàcóainghethấytathanmộtlờiđauđớnnàokhông?Màcâuchuyệnnàyquảlàvôích.Ngàykiatêntạctượnglênđường,ngươilưuýthựchiệnchotốt.CòncáiđầucủaLem-Hoolomtươnglaiđượclàmtuyệtquá,nótốthơnnhữngchiếcđầutrước.Chàngtrainàycó tài,vìvậy tacửnóđiđể làmrạng rỡ cho Nivannaa-Tracbolai. À, Saapit đem hàng và quà gìđếnchoquốcvươngAiarsa?Hãygọiôngtađếnđâyngay.

Tene-Tungcúigậpngườivàvộivãrờikhỏiphòng.Ôngtacảm

thấyghêsợkhiphảiởlâubêncạnhnhàvua…

ChươngXXVI

CHƠIBÓNG

Sao-Lorenso.Mexico.

Họđếnđâychơibóngvớichúngta,đểlàmchúngtahạnhphúc.

•“Popole-Vuh”

Vào một sáng đẹp trời Shang được đánh thức trước lúc bìnhminh.Hai ngàynay các thầy tư tế không cho chànguống thuốcmê, trí nhớ của chàng dần dần được hồi phục.Những hồi tưởngbuồn,nhớcũngtrởlạivớiShang.Trướcmắtchànghiệnlênnhữnghình ảnhmờ nhạt: chàng và Tiang ngồi trên thân cây đổ trongrừng,cơnbãođangđếngầnvàhọômnhautrongnhàcủaTrachil…

Bất chợt Shang rùngmình. Chàng đãmơ hay thật sự đã nóichuyệnvớingườiyêukhiởtronglồngngoàisânđềnthờ?Mìnhđãnhìn thấy cô gái, đúng hơn là đã nghe được giọng nói của nàngtrongmơhaythựctế?Chẳnglẽnànglạidámđếnđây?Nàngnóigìvà chàng trả lời ra sao? Nhưng dù cố nhớ đến mấy đi nữa thìnhữngbóngđenlayđộngcũngkhôngrõhơnđượcchútnào.

Trong khi đó những người hầu, dưới sự kiểm soát của chínhthầyNiang-Hinah, đang tận tụy làm vệ sinh cho Shang. Chàngtrai được tắm cẩn thận bằng nước ấm, sau đó họ sơn lên thânchàngnhữngsọcđứngmàulụcvànâu,mặcchochàngchiếckhốmớibằngvảihoa.Tiếptheonhữngdụngcụchơibóngđượcmangđến:đệmđầugốilàmbằngdaheovòidàyvàcứng,thắtlưnghìnhvòngcungbằnggỗnhẹđượctrangtrínhữngchiếcmặtbáo,găng

taybằngdahươudàiđếncùichỏmềmvàmịn.Nhữngđồvậtnàyđược mặc cho Shang với những câu thần chú và nghi lễ tươngxứng.Cuốicùnghọđộichochàngtraichiếcmũdabósátđầuvớinhữngdảiđệmdàychạytừtránđếngáy.Trướcmũgắnmộtmiếngvỏsòlớn,phẳng,sơnmàuxanhlục.

Chàng trai đã nghe nói đến tralat-môn bóng thiêng, nhưngchưabaogiờđượcthamgia,thậmchícũngchưađượcthấy.Đâylàtrò chơi huyền bí dành cho những người quyền quí nhất ởNivannaa-Tracbolaivàcácthầytưtế.Shangrấtngạcnhiênvìbộlễphụcnày,nhưngchàngkhôngdámhỏiaicả.Mặcdùđượcmọingườikínhtrọng,nhưngchàngthanhniênnôngdânngâythơvẫnsợcácthầytưtế,sợnhữngphépmầucủahọ,nhữnghànhđộngvàlờinóikhóhiểucủahọ.

Trongkhiđó,nhữngnghithứclongtrọngchuẩnbịchocuộcchơiđangđượcthựchiệntrênbãibóng.Đúngnửađêmthầythượngtếđến.Quốcvươngvàtháitửđigiữađoàntùytùngđôngđúccùngmộtnhómcácnhàquítộcvànhữnggiàlàng.Cácchàngtraicủađộibóngđứngriêng,họphảiănchaycảngàyhômtrướcvàđượctrangbịdụngcụchơi.Tấtcảđềuimlặngvớitâmtrạnghàohứng:sốphậncủamườibanămsắptớiđượcquyếtđịnh,chủyếu làsốphận của những vụ ngô tương lai – thực phẩm chính của bộ tộcOlmec.

Sânbónglàmộtdảiđấtdài,hẹp,đượcđầmcứngkhôngcómộtngọn cỏ. Mảnh đất nằm giữa hai nền đất đắp cao, đỉnh bằngphẳng. Quốc vương của vùng Đất Đỏ ngồi ở gò bên trái, giữanhữngcậnthầncủamình,cònởgòbênphảilàAnaib-Ungirvàcácthầytưtế.

Nghilễbắtđầubằngviệcđốtlửa.Khinhữngngôisaocầnthiếtđãđếnnhữngvịtrínhấtđịnh,cácngọnlửabùnglênởbốngócbãi.Cácđống củi khô cháy sáng rực, soi rõ sânbóng.Vài thầy tư tế

bước ra sân. Vừa hát thánh ca họ vừa đi quanh bãi từ trái quaphảitheođườngđicủamặttrời.Từnhữngchiếcbìnhđất,họrảynướcthánhtinhkhiếtlênnềnbãi, lênsườngòđấtđắp.Cácthầytưtếđặcbiệtchúýđếnhaitảngđáphẳnglớnnổi lênởhaiđầusânchơi.Mộttảngđátạchìnhconbáođangchồmlên,tảngkiatạchìnhconkhỉcầmquảcầutrongtay–tượngtrưngcủamặttrời.

Kếtthúcnghilễ,cácthầytưtếquayvềgòđấtbênphải.

Bây giờ đến lượt Anaib-Ungir. Ngài đứng giữa bãi, lúc thìngẩngmặtlêntrời,khithìcúiđầuxuốngđất,lầmbầmkhấnváirấtlâu.ĐồngthờiTumeh-Sahingcùnghaingườitrợlýđivềphíatrụđácóconbáođangkhiêuvũ,cònBeleng-Hishcùnghaingườigiúp việc đi về phía ngược lại. Khi thầy thượng tế quì xuống,những người hầu đưa cho Tumeh-Sahing và Beleng-Hish mỗingườimộtconchimcút,họcắtcổchimvàrướimáulêncáctảngđá, sau đó họ đi về phíaAnaib-Ungir và rướimáu lên sân chơi.Mộtthầytưtếmớichạyđếnđưachothầythượngtếmộtquảbóngcaosunặng.Thầythượngtếcầukhấntrờiđấtvàlấysứclầnlượtnémquảbóngvềbốngócbãi.Saumỗilầnném,nhữngngườihầuđặtmộtlưhươngbốckhóiđencuồncuộnvàochỗbóngrơixuống.Đó lànhựapomcháytỏamùi thơmmàcácvị thầnrất thích.Lễcúngsânkếtthúc.

NữtuIsh-Can-Leoshcùngvớicácnữtưtếkhácxuấthiệncạnhđứcvua.Bàbậnchiếcáokhoácmàutrắngrộngđếnkỳlạ,trênáocóthêuhìnhbảyconrắnđỏngoằnngoèovàđộichiếcmũhìnhnónbằngvảiđỏcứng.

– Balầnchàongài,ôthầnCócvĩđại.Balầnchàongài,ôthầnBảyrắn.–QuốcvươngxứĐấtĐỏnóivàcúithấptrướcnữtuIsh-Can-Leosh. – Xin ngài rộng lượng với bộ tộc của ngài và cho họđượcmùa!

HômnaynữtuIsh-Can-LeoshlàhiệnthâncủathầnTecaima-

Poia,vịthầncổcủaquảđấtvàmặttrăng,ngườicaiquảncácloạicây có trái và thúvật.Để trả lời,ngườinữ tư tế chỉ tayphảivềphíadảiđất.Đâylàdấuhiệuđồngýcủavịthần,màbàlàtượngtrưng,chophépthựchiệnnghilễchínhtiếptheo.

Trongtiếngđồngca,ngườitưtếchậmrãivàtrangnghiêmcầunguyện:

HỡithầnCócvĩđại,

Hỡingườitruyềntintốtbụng,

Hãybantặngcontraicủangườichochúngta

ThầnNgôtrẻmảnhmai!Thầnsẽđượcnuôivàbảovệ,

Sẽđượcnhậnđầyquà.

Chúngtasẽdângnướcchothần–ngườinefrit,

Thầnsẽrấthàilòng!

Hãybantặngđi,hỡithầnCócvĩđại,

Contrainốidõithầnthánhcủangười,

Contraiquíbáucủangười.

Trờihé sáng,phươngđôngửnghồng.Nămthầy tư tếdưới sựchỉhuycủaNiang-Hinahdẫnconngườiđãchọnđangrunsợ,ngơngácbướcđếnchỗcủaIsh-Can-Leosh.Nữthượngtếnhanhnhẹnmởáokhoáctrùmkínchàngtrai,ômchặtlấychàngvàngồixuốngkéotheocảShang.Imlặngthànhkínhbaotrùmtấtcả:nữthầnĐấtthụthaithầnNgô.Ish-Can-Leoshbắtđầurênrỉvànghiêngngảtừphíanàyquaphíakianhưngườitrởdạ.Chàngtrailolắngmuốnthoátra,nhưngnữtưtếgiữchặtchàngvớisứcmạnhkỳlạ,miệngbàsùinướcbọt.

Dànđồngcatưtếlạicấtlời:

Hãygiaân,hỡinữthầnBảyrắn,

Chocontraingườiđếnvớichúngta!

Hỡivịnữchúatàiba,

Chongàivuimônchơibóng,

Sốphậnngàilàsốphậncủachúngta,

Hỡichủnhâncủacuộcsống!

Sinhchođờivịthầntrẻtócxanh.

Vầngtháidươngnhôlêntừchântrời.Ish-Can-LeoshđẩymạnhShangvềphíatrướcvàđứngthẳnglên,cácngóntaycủabàduỗithẳngra,chĩavềcácphía,mặtngẩnglênnhìnbầutrời.

Nhữngtiếnghúmừngrỡvangkhắpvùng:nữthầnĐấtđãbantặngcontraicủamìnhchonhữngthầndâncủavùngĐấtĐỏvàbantặngvàothờigianhạnhphúc–lúcmặttrờimọc!

Bịđẩyngãtrênnềnđất,Shangnhanhnhẹnđứngdậy,sựkhéoléovàmềmmạitrướckiachưahoàntoànrờibỏchàng.Tiếnghòreochàomừnglạinổilênkhichàngđứngđậy.Nhàvuacúingườibướcđếnchỗchàngtrai.Trênkhuônmặtvốnnghiêmkhắcvàcaongạocủangàinởnụcườivuisướng.

– Hailầnchàongười,đứcôngtrẻtuổi!–Ngàinói.-Balầnchàongười!Hãynhậnlấyđồtếkhiêmtốnnàytừnhữngthầndânhiềnlànhcủangài!

Bằngđộng tác thành thạo,nhàvuađeochuỗihạt cườmnefritquíbáuvào cổShang.Dùđãquenvớinhữngbấtngờ trong thờigianvừaqua,nhưngđộngtácnàycủavịchúatểvùngĐấtĐỏlàmchàng trai kinh ngạc.Miệng Shangmấpmáy, nhưng vì hồi hộpnênchàngkhôngnóiđượclờicảmơn.Thươngthaymộtvậttếthầnbấthạnh!Chàngđâucóthểbiếtrằng,vaitròcủachànglúcnàylàkhôngđượcnóiđiềugì.

Sau đức vua là thái tử, tiếp đến là những vị quan đại thần

quyền quí nhất của vương quốc Olmec, cuối cùng là các trưởnglàng.Tất cảđềunóinhững lời chúcmừnghiềnhậuvà tặngquàchovịthầnmớisinhra.Cácthầytưtế,đứngđầulàAnaib-Ungir,chămchútheodõisốlượngvàchấtlượngquàtặng.Saulễxuốnghạtthiêngtấtcảnhữngvậtnàysẽđượcđưavềkhocủađềnthờ.Những người hiến tặng cũng hiểu rõ điều này, đống quà tặngnhanhchóngcaolênbêncạnhShang.

Lễdângtặngkếtthúc.NhàvuanắmtayShangđưachàngđếnrìagòđất,đứngcạnhchàngvàrahiệubắtđầucuộcchơi.Mặttrờiđã lênkhá cao, rực rỡ chiếu sángbức tranh trải rộngphíadưới.Anaib-Ungircùngcácthầytưtếvàngườinữthượngtếđiquagòđấtđốidiện.

Cácchàngtraichạyrasân,họchiathànhhaiđội.Giờđâymớithấy rõ thân thểmột số người sơnmàu đỏ, những người khác –màulục.Anaib-Ungirlạilầmrầmkhấnváivànémquảbóngnặngvàogiữasân.Buổichơibắtđầu.

Cácđấuthủnhanhnhẹnnémbóng,lúcvềphíanày,khivềphíakia.Quảbónglúcthìbayvọtlêncao,gầnđếnđỉnhgòđất,lúcthìnặngnềđậpxuốngnềnđất.Căngthẳngtheodõitrậnđấu,đôikhikhángiảđồngthanhreolênđộngviênhoặcngạcnhiênvìmộtcúném đặc biệt thành công theo ý họ. Có lúc nétmặt họ nhăn lạichứngtỏcóđiềugìđólàmhọkhôngthích.

LúcđầuShangthíchthúxemquangcảnhkỳlạđốivớichàng,nhưng sau đó chàng thấy chán. Chàng không hiểu các đấu thủmuốngiànhđiềugì, tròchơithiêngliêngnàyđốivớichànglàvôtíchsự.

Shangcảmthấykhát.Trongmộtthoángchàngthấytộinghiệpchonhữngngườiđồngniênvớichàngđangchạylăngxăngởdưới,họphảithườngxuyênvậnđộngdướinắngnóngtrongbụikhômùmịt. Chàng vô tình liếm đôi môi khô. Động tác của Shang chỉ

thoángqua,nhưngkhôngtránhkhỏicặpmắtcủanhàvua,mặcdùlúcnàongàicũngcóvẻchămchútheodõitrậnđấu.

Khôngquaylại,đứcvuanóinhỏ:

– ThầnNgôkhátrồi,hãychongàiuốngnước!

LậptứcmộtngườihầuđưachoShangchiếccốcnefritđầynước.Chưabaogiờnướcsuốilạnhđếnvậy.Chàngtraithầmngạcnhiên:làmsaongườitacóthểgiữđượcnướclạnhkhitrờinóngnhưthếnày?Quảlàkỳdiệu!

HaibênShangxuấthiệnhaingườihầucầmbầunướclớn.Họđổnước chảy thànhdòng lênvai chàng.BấtgiácShangnghiêngngườidướidòngnướcmátđểnướcchảykhắpngười.

Chàngtrainhìnngườihầutỏýcảmơn,cònhọthìvuivẻmỉmcười.

LàmthầnNgôquảlàtốt!

SaukhihiệnthâncủathầnNgôtrẻđãdịucơnkhát,nướcđượcdângchovua.NgàicúichàoIsh-Can-Leosh,vịnữthầnnước,rồiuống.Tiếp đếnnước được dâng cho thái tử và truyền cho tất cảnhữngngườicómặt,trừcácđấuthủ.

Tiếnghòreonáonhiệtvanglêntừsânchơi,nhữngcầuthủsọcđỏgiànhđượcbóngvàđưađếnđích–một tảngđá tạchình conkhỉ.Sựsôiđộnglắngxuống,cáccầuthủđờratạichỗnhưnhữngbứctượngđượctạcbằngđáđỏ.Bụimùtừtừlắngxuống.Mặttrờiđãởđỉnhđầu.

Lờihátuynghiêmcủacácthầytưtếvangvang:

ThầnBảyrắnsinhrangài,

ThầnCócvĩđạibantặngngàichochúngta,

Ngàilớnlênnhưchàngtraicânđối,

ThầnBảyrắnchongàiăn.

Cácvịthầnchongàiuống,

Tắmmátngàibằnghơithởcủamình.

Điềutiênđoánđãdiễnra:

ThầnMặttrờichiếuvàngđầungài.

Đầungàicúixuống,nặngnề.

Thờigianyêntĩnh,nghỉngơi.

Ngàisẽcòngxuống,khôhéo.

ThầnNgô,hãynghỉngơichokhỏe!

Cáccầuthủtảnvềhaiphíangượcnhaucủasânbóngvàđứngcạnhtảngđá.Niang-HinahvàBeleng-Hishbướctừgòđấtxuống.Beleng-Hish đi thẳng đến tảng đá tạc hình con khỉ, còn thầythượng tế củađền thờ thầnNgô trẻ thìbướcđếngòđấtmànhàvua đang đứng. Đến gần Shang, ngài cúi đầu chào và cầm taychàng.Cảhaicùngđixuống,đếngầncộtđátạchìnhconbáo,nơinhữngcầuthủmặcáomàulụckínhcẩncúigậpngườitrướcchàngtrai.Từđó,Niang-HinahchậmrãiđưatuyểnnhâncủathầnNgôtrẻđiquanhsânbóng.KhiđếngầnBeleng-Hish,haicầuthủtừđộiMặttrờichộplấyvaiShangvàgiậtmạnhlàmchàngtraingãxoàirađất,dướichânthầytưtếcủathầnMặttrời.Thầytưtếtayphảicầmdaobằngđáobxidianmàusẫm,cúixuốngtheonghilễkẻbảyvạchtrênnềnđấttínhtừthânthểcủachàngtrai.Nhữngvạchnàytượngtrưngchonhữngdòngmáubắnratừchiếcđầubịchặtđứtcủangườichiếnbại.

Nhưng lễ nghi bỗng bị phá vỡ. Shang không quen với nhữnghànhđộngthôbạođốivớimình,tinhthầnchốngcựvàchiếnđấutrỗidậytrongchàng.BấtngờShangvùngdậy,đẩylùihaiđấuthủđứngbên cạnhvànắm chặt cánh tay cầmdao củaBeleng-Hish,khôngchoôngcúixuống.

Tấtcảmọingườiđềusữngsờ.

Anaib-Ungirlàngườiđầutiêntrấntĩnhlại,ôngtaquátNiang-Hinah bằng thứ tiếng bí hiểm khó hiểu, sau đó nói nhỏ vớiMishpitiacuc đứng bên cạnh: “Cần phải cho hiện thân của thầnuốngliêntục“nướcdao”.

Thầy tư tế của thầnNgô đến cạnh Shang, ông nói với chàngbằnggiọngnhỏnhẹvàanủi.ChàngtraibỏtaycủathầytưtếthầnMặt trời và thởdài, đảomắtnhìnnhững cầu thủmặcáo sọcđỏquanh mình và nằm dài xuống đất trước Beleng-Hish. Beleng-Hishvộivàngvạchbảysọcvàralệnhchochàngtraiđứngdậy.Lễchơibóngkếtthúc.Cácthầytưtếthởdàinhẹnhõm.

Nhữngngười hầu của đền thờ thầnNgô vây quanhShang vànhanhchóngđưachàngrờikhỏisânbóng.Mọingườiravềvàsôinổibàntánsựkiệnbấtngờđãxảyra.

– Đâylàđiềmxấu,dấuhiệukhôngtốt.–Tumeh-Sahingnóivớicác thầy tư tếcủamình.–Chúngtachưabaogiờđểxảyraviệcnàyvàkhông thểxảy rađược.–ÔngnhìnvềphíaNiang-Hinahđangvộivànglẩntránh.–Nhưaiđóđãtrảnợvìviphạmnghilễ!

– KhôngthểthathứlỗicủaAnaib-Ungirđược!BelengHishtứcgiậnnói.–Sao lạiđưađếnbuổi lễ thiêngmộtcon lợnchưađượchuấnluyệnnhưthếnày!

CácviêntưtếcủathầnMặttrờigậtđầuđồngý.Họcũngthấykhó chịu vì sự việc đã xảy ra vào cuối buổi lễ. Ngoài ra, nhữngngười theoBeleng-Hishcũngủnghộmốiác cảmcủaôngđốivớithầythượngtế.

– VịthầnNgônàycóthểlàmộtchiếnbinhtuyệtgiỏitrướcđây,–tháitửmơmàngnóivớiđứcvua,–thầythượngtếcóthểđãnhậnxéttốthơn.Bởivìchàngtrainàylàtuyểnnhâncủaôngấy.

– Câycốitốtsẽchođượcmùa.-thầythượngtếnóivớiIsh-Can-

Leosh. – Thưa bà, vị nữ thần Bảy rắn, đã sinh ramột đứa contuyệtvời,tachorằngviệcxảyravừarồicóýnghĩatốt.

ChươngXXVII

LỄXUỐNGHẠTTHIÊNG

Sao-Lorenso.Mexico.

VàthânthểcủaHun-Ahpubịmấtđầu…

•“Popole-Vuh”

Gầnbathángtrôiqua.Vụmùađãđượcthuhoạch.CácvậtcốngtếchovuavàcácđềnthờđượcđưavềNivannaaTracbolai.Giờđâynôngdânchuyểnqualàmcáccôngviệcxâydựng.Cácthầytưtếchuẩnbị chongày lễ gieo hạt thiêng.Đây là nghi lễ quan trọngnhất,được tổ chứcmườibanămmột lần,nóđòihỏi sựchuẩnbịđặcbiệtcẩnthận.Rấtnhiềuviệcphụthuộcvàongàylễnày,dođókhôngđượcbỏquadùmộtviệcnhỏnàohoặckhônglàmđúngthủtục.Cuốimùamưa, sấmnổ rềnkhắpnơi, đất đói hạt giống.Vụxuânđangđếngần.

Bà Osh-Tro chết mà không được gặp mặt các con trai. Tug-Ansengđi công cánxađến thànhphốAiarsa,không có tingìvềchàng.CảlàngchỉnóivềShang,ngườiđãtrở

thànhtuyểnnhâncủathầnNgôtrẻnhânhậu.NgườilàngliêntụcđếnthămmẹcủaShang,họngạcnhiênvìhạnhphúcđãdànhchosốphậncủabà.Họkểvềnhữngbuổilễlongtrọngmàởđóhọthấy Shang, họ quan tâm đến bà, mang quà đến đầy nhà. DânlàngHoctungrấthãnhdiệnvàvuisướngvìhiệnthâncủavịthầntrẻlàngườiđãsinhravàlớnlênởHoctung.BàOsh-Trochếtvớinụcười sungsướng trênmôi,bàhãnhdiệnvì sốphậnmaymắn

củađứacontraithứ.Nam-Succómặttrongnhữnggiâyphútcuốicủa bàOsh-Tro, người trưởng làng đã cho tổ chức đám tang rấttrọngthể.

NhưngTianglạibịthửtháchnặngnề.Trínhớđãquaylạivớinàng.CôgáingheđượcnhữngcâuchuyệnvềhiệnthântrẻđẹpcủathầnNgô.Nàngbịnhữngcâuchuyệnnàythiêuđốtnhưcụcđábịnungtrongbếplò.Lúcthìnàngchạynhưđiêndạinhưconbáomẹmấtcon,khithìngồibấtđộnghànggiờ,nhìnsữngsờ lênnhữngngọncâygầnđó.

Trong vương quốc Đất Đỏ, các thầy tư tế biết tất cả và điềukhiểntấtcả.Khôngchỉnhữngthườngdânmàcảnhữngquanđạithầnquyềnquínhấtcũngphảiphụctùnghọ.VụgieohạtchỉbắtđầusaukhinhàvualongtrọnggieohaimươihạtgiốngđầutiêntrênkhuđấtđềnthờthầnNgôtrẻ.Vàgiờđây,vàomùaxuânsớm,tấtcảnôngdânđangnónglòngchờlệnhđểbắttayvàocôngviệc.

Nhưngtrongnămđặcbiệtnàymọiviệcđềukhác.

Sángsớm,línhhỏatốclaovộiđếncáclàngxungquanh.Họlongtrọng báo rằng hômnay sẽ bắt đầu lễ xuống hạt thiêng. Tất cảthầndâncủavươngquốcĐấtĐỏđượcnghỉviệcbangày.Hômsautấtcảnhữngngườiđànôngtrưởngthànhphảitậptrungtrênđồithiêng để xembuổi bìnhminh của “Hạt giống quí”. Sau ngày lễphảilậptứcbắttayvàocôngviệcđồngáng.

Những người già nhớ lại ngày lễ cuối cùng lần trước, họ cườimátvàlắcđầumộtcáchbíhiểm.Họbiếtrằngsaubuổilễnàycácthầytưtếsẽchophépuốngnướcsaysuốtngày,nhưngchỉnhữngngườilớntuổimớiđượcuống.

Mọi người sẽ được hoan lạc!Đám thanh niênmuốn hỏi thămnhữngngườiđãtừngđượcthấyngày lễ,nhưngnhữngngườinàyhoặclặngthinh,hoặccàunhàuđuổinhữngngườitòmòđi,miệng

nói:Đếnlúckhắcbiết!

Ngày lễđầu tiêndiễn ra chậmchạp.Sựnhànrỗikhôngquentrởnênnặngnề.Nhữngcuộctròchuyệnkéodài,mộtsốngườiđiquacáclàngkhácđểthămhỏingườithân,bạnbè.Đóchỉlàcánhđànông,cònđốivớiphụnữthìlúcnàocũngđầyviệcởnhà.Nam-Succhămcon,đứatrẻvừabiếtđi,nànghyvọngrằngkhinàobớtviệcTiangsẽghéquachỗnàng.Nhưngngàyđãtàn,đêmđếnmàTiangvẫnkhôngxuấthiện.Nam-SucbuồnbãchorằngngàymainhấtđịnhTiangsẽđến.Choconngủxongnàngtángẫuđôichútvới các bà hàng xóm, than phiền vì sự vắng mặt lâu ngày củachồng. Ngồi bên cạnh conNam-Suc ngủ thiếp đi lúc nào khôngbiết.

Sánghômsaudân chúngkinh thànhvà các làng lân cậnkéonhau đến đền thờ thần Ngô để tỏ lòng tôn kính vị thần thịnhvượngvàcầukhấnđượcmùa.Tiangcũngđitheođámđông.Nhiềungườimangtheonhữngvònghoatươiđượckếtkhéoléo,nhữngbómía,ngườithìchỉđơngiảnđemtheonhữngchiếcbánhngôhoặcloạithứcănkhác.Tiangcầmbóhoanhỏ,nàngháitạinơimàtrướcđây nàng đã gặp Shang. Cô gái cảm thấy rằng khi nhìn thấynhữngbônghoanày,ngườiyêucủanàngsẽnhớđếnquákhứdùchỉmộtphút.

NhưnghyvọngcủaTiangđãvôích.Shangxuấthiệntrướcđámđôngchỉgiây lát.Chàngmỉmcườivàbằngđộng tácgiả tạobanphátchođámđôngnhữnglờichúc.Nếuhiệnthâncủathầncónóiđiều gì thì cũng sẽ bị át đi bởi tiếng la hét nhiệt tình của mọingười.Tiang tuyệt vọng quơ bóhoa, nhưng chàng trai khônghềnhìnvềphíanàng.Tấtcảđềuvôvọng,malựccủacácthầytưtếlạithốngtrịchàng,thốngtrịhoàntoàn!Cổnàngnghẹnlại,côgáitáimặt và trở lui.Nàng cắmđầu chạymột hồi lâu, không địnhhướng,chođếnlúcvàotrongrừng,nơidiễnracuộchẹnđầutiên

củahọ.Lúcnàycơnnghẹnđãdịubớtvànướcmắttràora.Tiangngồixuốngthâncâygià,lấytayâuyếmvuốtvethâncây.

GiữatrưaShang lạiđượcchoănvà tắm.Trongbữaăncáccôgáiđẹpkhiêuvũtrướcmặtchàng.Cómặttrongbữaăn,nhàvuanhiều lầnhỏivị thần trẻ cóhài lòng thứcănhaykhông,ngài cócầngìnữakhông.Nhưngvị thầnkhôngmuốngìhết,ngài thíchtấtcả.

Sau bữa ăn trưa thịnh soạn, Shang, đức vua,NiangHinah vàcácthầytưtếkhởikiệuđivềkhuđồicùngmộtđámrấtđôngngườihầu.Đoànngười leo lênđồi từphía sườndốcđứngmà trướckiachàngtraicùngngườilàngđãkéotảngđákhổnglồlên.Nhìntảngđá, Shangnhận thấy rằngnó đã được tạc thành bức tượngmới,chiếcđầukhổnglồ.Shangcảmthấyđườngnétbứctượngrấtquenthuộcvớichàng,nhưnglàgìthìchàngkhôngthểnhậnthứcđược.Phíatrướccáchbứctượngvàibướcchâncóhaicâytrụđượcchônchặt xuống đất, trên đó căng một tấm vải trắng khổng lồ, kéoxuốngđụngđất.

Anaib-Ungirvàcácthầychánhtưtếkhácđangđợiởđây.NhàvuanhanhnhẹnbướcxuốngkiệucủamìnhvàđiđếnkiệucủahiệnthânthầnNgôtrẻđểgiúpngàibướcxuống.Nắmchặttaychàngtrai, nhà vua đưa chàng ra khỏi tấm vải, những người khác vộivàngtheongài.

Shangluốngcuốngkhirakhỏibứcmànvải.Cáchchàngkhoảngnăm mươi bước là đám đông khổng lồ chiếm gần hết khu đấtthiêng.Sựimlặngcủađámđônglàmchàngngạcnhiên.Chàngđãquenvớinhữngtiếnglahétchàođónkhichàngxuấthiện.Giờđâyxungquanhyênlặngkỳlạđếnmứckhôngthểtưởngtượngđượclàcạnhđócócảmộtbiểnngười.

Ởhàngđầulàtháitử,nhữngnhânvậtquyềnquícủacácthànhphố,cácquanđạithầncủaNivannaa-Tracbolai,sauđólàcáctriều

thần và trưởng làng của cả nước. Hình dáng nhỏ bé của Cuocuhiệnnổibậtbêncạnhtháitử.Nétmặtcủachúlùnsasầmkhôngphùhợpvớisựnáonhiệtvàtòmòcủađámđông.Mọingườiđềumặclễphụcvàđeonhữngđồtrangsứcsangtrọngbằngđánefrit,amesticvàđáphalê.Giữađámđôngvàbứcmànvải,gầnvềphíabứcmànlàchiếcgiườnggỗcẩnxàcừlấplánh.

Cácthầytưtếchiathànhhainhómđứngbênphảivàbêntráichiếcgiường.NhàvuacúichàovĩnhbiệthiệnthâncủathầnNgôvà lui về chỗ thái tử đang vội vã nhường chongài.Anaib-UngirđứngtrướcmặtShang,ôngchỉđóngchiếckhốnhỏ,khôngcóbấtcứ dấu hiệu chức vụ nào. Ông tập trung xông hương trầm chochàng trai từ chiếc lư bằng đá nefrit. Sau đóNiang-Hinah táchkhỏi nhóm các viên tư tế bên trái, đeo vòng lá ngô khô lên đầutuyểnnhâncủathầnNgô.Thầythượngtếtrầmgiọngnói:

– Thờigiantrôiqua,hỡithầnNgôtrẻ,vàđầungườibiếnthànhmàuvàng.Vinhquangchongười!

– Vinhquang,vinhquangchovịthầnnhânhậu,–cácnhómtưtếcấtlờihòanhịp.

– Hãy tha lỗi cho chúng tôi, hỡi vị thần trẻmãi, vì chúng tôichặtchiếcđầuquígiácủangài,vìvụmùacủachúngtôiđãchín!

– Hãytha lỗi chochúngtôi.–Dànđồngcacủacác thầytưtếhọatheo.

Anaib-Ungirnhẹnhàngnghiêngquabên trái đầu củaShang,giảđộngtáccủangườinôngdânbẻbắpngôchín.

– Hãythalỗichochúngtôi–thầythượngtếnóitiếp,–vìchúngtôiphơingàidướinắngcủathầnMặttrời,nhưngngàibiếtđó,điềunàyđãđượcquiđịnhtrongtrậnbóngthiêng!

– Đây là ý nguyện của mẹ ngài, hỡi ân nhân muôn đời củachúngtôi!–Dànđồngcanhắclại.

– Hãythalỗichochúngtôivìcôngviệcvĩđạimàchúngtôilàmhômnay!Ngườinhânhậuvànuôidưỡngtấtcảnhữngthầndâncủa mình bằng những hạt quí của người! Nếu không có ngườichúngtôisẽchếttrongđaukhổkhủngkhiếp,trongcáiđóihànhhạ.Hãy tha lỗi cho chúng tôi, nhưng chúng tôi cần cái đầu củangười!Cầuxinchiếcđầusẽlớnlên,cầuxinchiếcđầusẽsinhsôinảynởvôhạn!Hãychochúngtôicáiđầucủangườichovụgieohạtthiêng,hãy cho chúng tôi cáiđầuvôgiá củangườiđể làm lươngthực.

– Hãychochúngtôi,hỡivịthầnnhânhậu,hãychochúngtôi!–Cảhaidànđồngcanhắclạivớigiọngđơnđiệu,ảmđạm.

Trốnggõinhtai,tiếnggõcuốicùngcủachúngbịngắtquãngbởitiếngrốngkhànkhàncủanhữngchiếckèngỗ.Bốnthầytưtếnắmchặt Shang, kéo đến chiếc giường, đặt chàng lên đó và giữ chặtchântaycủachàng.MishpitiacucđếngầnAnaib-Ungirvàđưachongàichiếcrìuđánefrit,tácphẩmđầutiêncủaTug-Anseng.Thầythượngtếlẹlàngbướcđếncạnhgiường.Bằngđộngtácnhanhvớilưỡirìusắcnhưlưỡidaocạo,ngàichémđứtđầuShang.

– Đãtìmthấyhạtgiốngquí!–Vịtusĩvuisướngthétlên,taycầmnắmtócđưacaochiếcđầuchomọingườitrôngthấy.–Đãtìmđượcchiếcđầuquíbáucủavịthầntrẻ!

– Tìmđượcrồi,tìmđượcrồi!–Cácthầytưtếlặplạivớigiọnghoanhỉ.

– Chúngtaxuốnghạtgiốngthiêng!

Anaib-Ungirthảchiếcđầuxuốngcáihốđãđàosẵnngaytrướcbứcmànvànhanhnhẹnlấpđầyđấtvàohốsaukhinémcâyrìuvàođó.

– Chúngtaxuốnghạt,xuốnghạt!Dànđồngcavuivẻcấtlời.

– Hãyđểngài nghỉ ngơi, dưỡng sức, nảymầm, trưởng thành.

Cầuchođượcmùavàđầyhạt!

Cácthầytưtếnghiêngngườitrướcgòđấtnhỏ,miệngđọcthầnchú.

Vàiphútsauthầythượngtếbấtngờđứngthẳngdậyvàđưahaitay lêntrời.Tấmmànrớtxuống.Trướcmắtđámđôngxuấthiệnchiếcđầuđákhổnglồ–tácphẩmcuốicùngcủaTug-Anseng.

Nhàtạctượngđãthểhiệntàinăngvàtâmlựccủamìnhvàobứctượng.Cuocurùngmình:Shangnhưđangsống.Đôimôihơidàycủachàngtraihémở,ynhưmuốnnóiđiềugìđóvớinhữngngườiđangnhìn chàng,nhưng chiếcgiườngvà thânxácbấtđộngnằmtrênđónhắclạiđiềugìđãxảyra.

– ThầnNgôvĩđạiđãlớn!Anaib-Ungirthétlớn.–Giờđâyđấtnướctasẽđầyđủlươngthựcchomườibanămtới.Vịthầnnhântừđãsốnglại,ngườilạicùngsốngvớichúngta!

Một tiếng hú nhỏ nhẹ nhõm lan trong đámđông im lặng chođếnlúcnày.Cóaiđócụccựa,vậnđộngchântaycứngđờvìphảiđứnglâu.

– Giờđâychúngtasẽnếmthânthểđứcôngcủachúngta,đểchúngtacóthểcùngthưởngthứcmónquàcủangười.

NhữngngườihầucủađềnthờthầnNgôtrẻkhiêngchiếcgiườngvềđền.CácthầyTưtếcùngđámđôngbướctheosau.

ChươngXXVIII

NHỮNGCÁNHTAYCỌ

Sao-Lorenso.Mexico.

Vàhọchônchàngởđó.

•“BiênniênsửcủangườiCactrikel”

SauĐạiLễgieohạtthiêngmộtngày,chúlùnCuocuđếnlàngTahcum-TracangđểthămTiang.Ôngbiết làphụnữkhôngđượcdựlễ,vàTug-AnsengthìđangởAiarsanênkhôngthểkểchocôgáibiếtđiềugì,hơnnữachúlùnlolắngchocôgái.ÔngngạcnhiênkhinhìnthấyTianggiốngnhưngàytrước.ChúlùnCuocuhiểulàthuốccủaTrachilđãhếttácdụng,côgáiđãlấylạitrínhớvàđãbiếttấtcảnhữngđiềuđãxảyra.

– Thếlàmọichuyệnđãchấmdứtphảikhông?–NànghỏinhỏkhithấyCuocu.

Con người nhỏ thó im lặng gật đầu, cơn co thắt bóp nghẹt cổông, làmôngkhôngnóiđược.Khuônmặttáinhợtcủacôgáigầnnhưbiến thànhmàuxanh,hai taybất lựcbuông thõng,đôimắtcủaTiangbiếnthànhmộthồtrốngmênhmôngkhôngnướcmắt.

Haingườingồiđốidiệnvớinhaurấtlâutrongimlặng,Cuocucóthểanủinàngbằngcáchnào?

– Ôngphảigiúptôi,Cuocuà.–Cuốicùngcôgáicấtlời.

– Đâysẽlàlầngiúpđỡcuốicùng,ôngđừngsợ.

– Cônóiđi,tasẽgiúp.–NgườibạntrungthànhcủaTiangnói.

Côgáingồisátvàongườilùnvàbắtđầunóithầmđiềugìđóvàotaingười lùn.ĐôimắtCuocumởtosợhãi.NhưngkhiTiangkếtthúc,Cuocuvươnthẳngngườilênvàdũngcảmgậtđầu.Sauvàilờithốngnhấtvềthờigianvàchỗgặp,ngườilùnđứngdậyvàhọchiatay.

Cuocuvộivãvềcungđiện.Ôngđãnghĩrakếhoạchhànhđộng.Mặcdùbiếtrõkếhoạchhàngngàycủađứcvuavàthóiquencủangài, nhưng Cuocu hiểu rằng, giờ đây công việc phụ thuộc rấtnhiều vào sựmaymắn: đức vua có ngủ trưa nhưmọi ngày haykhông?

Chia tay với chú lùn, Tiang lục tìm hồi lâu gói thuốcmà giàTrachilđãcho.Cuốicùngnàngtìmthấyvàsữngsờngắmnhìncụcnhựacâymàunâu-đen.Giấugói thuốcbùavào lưngquần,nướcmắtchảydàitrênmánàng,nhưnglòngcôgáithấynhẹhơn.

…Cácngôisaovẫncònlấplánhtrênbầutrờinhợtnhạt,sángsớm chú lùnCuocu xuất hiện ở nhà thầy thượng tế.Khuônmặtnhỏquắtmàuvàngcủaônghìnhnhưcàngnhănnhóhơnvìsợhãivàhồihộp.

Bằnggiọngnóirunrun,CuocuyêucầungườihầulậptứcđưaôngđếngặpthầythượngtếAnaib-Ungir.Biếtônglàcậnthầncủaquốcvương, thầy tư tế trẻ sợhãivàbối rốivâng lời, vẻmặt củaCuoculàmhắnsợ.

ThầythượngtếcủavùngĐấtĐỏđãthứcgiấc,nhưngvẫnchưamặc xong lễ phục, trên người ngài chỉ có chiếc khố sang trọng.Ngàingạcnhiênnhìnvịkháchbấtngờ.Cuocucúithấpngười.

– Việcgìvậy?–ThầythượngtếAnaib-Ungirhỏi.

Chúlùnrúttừtrongáovàimlặngđưachothầythượngtếxemcây vương trượng dài, hẹp bằng đá nefritmàu lục như cỏ xuân,đượcchạmkhắccầukỳ.Đầucâytrượngtạchìnhđầubáođộimũ

hìnhchópcao.Đólàcâyquyềntrượng–mộttrongnhữngbáuvậtquantrọngvàthiêngliêngnhấtcủaquốcvương.Vươngtrượngcóquyền lực vô cùng, tất cả đều phải run sợ trước cây gậy này.Nhữnggiọtmồhôilớnxuấthiệntrêntránvàcảtrêncáiđầucủathầythượngtế.Máubốclênkhuônmặttròncăngcủangài.Ngàinhìnrấtlâuvàobiểutượngcủaquyềnlựcvàimlặng.Cuốicùngngài lấytayphảinângvươngtrượngvàépvàobộngựcrộngcủamình.

– Nhưvậynghĩalàthếnào?–Anaib-Ungirlậpcậphỏi.–Quốcvươngđãbănghà?

– Không,không!–Người lùnsợhãinói.–Đừngnóivậy,quốcvươngvẫnkhỏe…Vương trượngđược gửi đếnngàinhư là…Ngàiphảimộtmìnhnhanh chóngđếngặpquốcvương,khôngaiđượcbiếtđếnđiềunày.Nhanhlên,nhanhlên,thưangài.

Thầythượngtếbốirốinhétcâyvươngtrượngvàochiếckhốvàvơlấyquầnáo.Cuocunắmlấytayngài.

– Không.–Ngườilùnvẫnnóithầmnhưbanđầu.–Đừngmấtthời gian.Hoàng thượngmuốn thấy ngài như thế này, bề ngoàicủangàinhưthếnàychứngtỏchođứcvuathấylàngàivội.Hoàngthượngkhôngthathứsựchậmchạpcủangàiđâu.Đithôi,tôiđưangàiđi,khôngxađâu,khôngcầnkiệu.

– Nhưng điều gì đã xảy ra? – Bất giác Anaib-Ungir vừa thìthầmhỏi,vừatheodõiviêncậnthần.

– Khủngkhiếplắm!Tôikhôngđượcnói…

– Tháitử?

ChúlùnCuocuimlặnggậtđầu.Vớicáigậtđầuđầyýnghĩanàytrong óc của thầy thượng tế lóe lên ý đồ danh vọng. Ngài bướcnhanh.Haingườiquamặtngườihầuđanghámiệngvìkinhngạc.Họvộivãleolênsườnđồidốc,nơimộthẻmnúiđầycâyrậmrạp

cắt sâuvàokhuđất thiêng.Họđinhanhquakhuônmặtđá củaLem-Hoolommớiđangthờơnhìnhọvớinụcườinhẹtrênmôi,rồiđixuốngnúi.Rừngcâynuốtmấtbóngcủahaingười.

ĐêmđóTiangkhôngngủ.Nàngchếmộtthứgìđótrênngọnlửanhỏ,ánhlửahồngsoikhuônmặtđămchiêucủanàngvớiđôimôimímchặt.NấuxongTiangđểnguộithuốc,rắclênđómấymiếngthịtgàtâybămnhỏ,cẩnthậnphủtrolênthanhồng.Nàngngướcnhìn cácngôi sao, xác định thời gian và cầmbình thuốc cònấmbiếnmấtvàorừngcây.

Những tianắngđầu tiên chiếu sángngọn câykhi chú lùn vàthầythượngtếAnaib-Ungirđivàohẻmnúi.Sươngmai làmmátlạnhhaicơthểconngườiđangnóngrựcdophảiđinhanh.Xungquanhyêntĩnh,chỉcónhữngconchimhótkhimặttrờixuấthiện.Thầythượngtếnhănnhó:“Quốcvươngsaolạichọncáinơikhỉgiónàychocuộcgặpmặtbímật?Việcgìđãxảyravớitháitử”,ngàiquayđầuvềphíaCuocuđịnhhỏivềviệcnày.

– Ởđây!–Bỗngngười lùnnóicộc lốc, taychỉvàothâncâycọcaovọtlêngiữarừngcâyrậmrạp.

Anaib-Ungirkhónhọc len lỏiqua cành lá,bụi câyvàdây leo,tiến đến cây cọ, xem xét. Ngài tức tối quay lại nhìn Cuocu nhưnhìnmộtngườiđiên.

– Quốc vương đâu? – Anaib-Ungir gằn giọng hỏi, mắt nhìnchòngchọcvàoCuocu.–Ngươinghĩratròđùagìvậy?Vàongàynhật thực đầu tiên ta sẽ đemngươi ra làm vật tế, đồ quái thai!Quốcvươngđâu?

– Quốcvươngcủangàihômnay,đúngra lànữvương,đangởđây.- Người lùn trịnh trọng thốt lên và bất ngờ lao vào thầythượngtế,xôngàivàocâycọ.Ngaylậptứcnhữngchiếcdâythừngbện bằng sợi cọ trùm lên người AnaibUngir, buộc chặt ngài vào

thâncây.

Tiang là cô gái không mạnh lắm, nhưng vào ngày và giờ đónàngtrởnênmạnhvàkhéoléođếnkỳlạ.Chúlùncúixuốngđẩychânthầythượngtếvàogốccây,chỉcầnvàiđộngtácnhanhnhẹncủa đôi tay thiếu nữ, đôi chân củaAnaibUngir đã bị buộc cứng.Chú lùn Cuocu nhanh tay rút chiếc vương trượng khỏi khố củathầy thượng tế và chạy vụt lên sườn dốc. Tất cả diễn ra nhanhchóng.Giờđâythầythượngtếđãhiểulàmìnhbịlừavàbịdẫndụvàobẫyvìmộtmụcđíchbímậtnàođó.

Tiang đứng lên và bước ra khỏi bụi cây, xuất hiện trướcmặtthầythượngtếđãbịbuộccứng,mắtnàngrựcsáng.

– TalàTiang,ngườiphụnữcủatộchọSocan,đãlàmviệcnày.– Nàng thách thức nói, cánhmũi phập phòng, người run lên vìgiậndữ.–Ngươimuốnbiếtvìsaotalàmvậykhông?

– Con tiệnnhân, ngươi dám…đụng bàn tay dơ dáy vàongườithầy thượng tế củavươngquốcĐấtĐỏ?Ngươi cóhiểu sựkhủngkhiếpdongươithựchiệnchứ?Thảtarangay!

– Không!–Tiangthétlên.–Khôngbaogiờ!Ngươicóbiếtvìsaota cột ngươi vào cây cọ bằng những dây thừng bện bằng sợi cọ?Ngươicóbiếtvìsaongươisẽchếtởđâyvàsẽchếtmộtcáchkhủngkhiếp,khôngaigiúpđượcngươi,ngươimuốnbiếtkhông?

Thầythượngtếtòmòlạnhlùngnhìncôgái,nhưnghắnimlặng.

– Ngươiđãcướpmấttìnhyêucủata.Ngươiđãgiếtchếtngườiyêucủata,đólàShang–câycọ.Giờđâynhữngcánhtaycọđãxiếtchặtngươi.Ngươinhưmộtconchimănxácchết,ngươiđãtheodõichànglúcchàngcònnhỏvàđãtínhtoántừlâu…Ngươichochànguốngthuốcmêđểchàngquênta.Giờđâyngươiphảitrảnợtấtcả.

– Đồđiên!–CuốicùngAnaib-Ungirthétlên.–Đólàvậttếdothầnchọn,nócầnthiếtchoquyềnlợicủadântộc.

KhôngcóShangthìngôsẽkhôngmọc,sẽđói…

Tên củaShang từmiệngkẻ thùnói ranhưngọn roi quất lênngườiTiang.

– Ngươi hãy cứu bộ tộc bằng cái đầu củamình, còn đầu củaShangthìphảitrảlạichota!–Tiangđiêndạihétlên.

– Thảtara!–Thầythượngtếlạnhlùngralệnh.–Loạiđànbànhưngươilàmsaohiểuđượcbímậtcủathầnlinh!–Không!Ngươisẽphảiởlạiđây!

NóixongcôgáirảychấtlỏngtrongbìnhlênngườiAnaibUngir,phầncònlạinàngrắclênđườngmòndẫnvàorừng.Thầythượngtếđiêncuồngnguyềnrủa,trongkhiTiangquaymìnhchạyvềlàngbỏmặcAnaib-Ungir.

Thầythượngtếnínbặtđểsuynghĩvềhoàncảnhcủamình:Dùsaođinữathìởđâycũngcáchkinhthànhkhôngxa,sớmmuộngìngười tacũngđi tìm,sẽ trahỏi tên lùnkhốnkiếpvàsẽđếnđâygiảicứu,talàngườikhỏemạnhvàcóthểchịuđóikhátmộtngày.Trongkhimọingườiđangtìmkiếm,cóthểmộtnôngdânnàođóđikiếmcủisẽvôtìnhđếnđâytrước…

Bỗng nhiên nạn nhân trông thấy những chấm hung-đen nhỏxuất hiện từ rừng rậm. Lúc đầu chỉ vài chấm, nhưng sau đó sốlượngtăngvùnvụt.Chúngthèmkhátchạylăngxănggầnnhữngchiếc ládính chất lỏngdoTiangđổ ra.Lát sauxungquanhdàyđennhữngconbọ.

Thượng tếAnaib-Ungir bỗng thét lên. Tiếng la hét như tiếngcủamộtngườiđãnhìnthấycáichếtcủamìnhđanglạigần.

“Taihọađen”–nhữngconkiếnănthịtsống–xuấthiệntừrừngsâu huyền bí. Trên đường chúng đi qua, không con vật nào cònsốngđược.Nhữngconbọkhủngkhiếpnàykhônghềbỏquamộtgiốngvậtnàotrênđườngđicủachúng,khôngconvậtnàocóthể

thoátkhỏichúng,từconsâuchođếnconbáothọt,tấtcảsẽchỉcònlạiđốngxươngtrắng.BịhấpdẫnbởichấtthuốccủagiàTrachil,bịkích thíchbởi bột thịt gà tây, chúng tànnhẫn tiếnđến cốngvậtdànhchochúng…

Thầythượngtếmuốnbứtđứtdâybuộc,nhưngnỗlựccuốicùngcủalãotrởnênvôích.NhữngcánhtaycọđãômchặtlấyAnaib-Ungir.Mộtlátsau,thânthểtolớnlúcnhúcnhữngconbọđãbấtđộng.

Cuocuvộivãvề cungđiện.Chú lùn cònphảihoàn thànhmộtcông việc quan trọng không thể trì hoãn: trả cây vương trượngthiêng về chỗ cũ.Thiếu vật báumầunhiệmnàyhầunhư tất cảnhữnghànhđộngcủaquốcvươngvùngĐấtĐỏsẽbấtlựctrướccácthần.Dùsaothìsựtạmmấtcủavươngtrượngcũngđedọavươngquốcbằngđủmọitaihọa.Đãphạmthánhvìtìnhbạn,ngườilùnnhất định phải trả vương trượng vào chiếc hộp dưới đầu giườngđứcvua.

LầnnàythầnmaymắncũngủnghộCuocu.Nhàvuavàquầnthầnđangcầukinhbuổisángtrongđiệnthờhoàngcung.Vàiphútnữaquốcvươngsẽtrởvề,thayáobàovàcầmvươngtrượngđibanphúcchocácthầndâncủamình.

Khôngđểnhữngnôlệhoàngcungtrôngthấy,chúlùnluồnvàobuồngngủ,rútquyềntrượngbằngđánefritvàgiấuvàochiếchộpgỗ lim. Sauđó,Cuocu thở phàonhẹnhõmvà lẩn vào đámđôngnhữngngườihầuđangchờchủnhâncủamìnhtrướcđiệnthờ.Ởđâychúlùncốtỏchomọingườinhìnthấymình.Ôngnhéomạnhvàochânhaingườihầucaolớnnhấtđangchămchúnhìnvàocửađiện thờ. Tiếng rên và lời nguyền rủa bị kiềm chế lại chứng tỏmóng tay của ông khá sắc. Né tránh những cái tát tai, chú lùnCuocuthoátrakhỏiđámđôngnhữngngườihầuvàbắtđầubámtheoviênquancaihầu,xintăngthựcphẩmchomình.Viênquan

tứcgiậnđuổiCuocuđi,ôngnóilàkhôngcóthìgiờgiảiquyếtviệcvặt.

Cuocuchỉchờcóvậy.Ônglậptứclẻnkhỏicungđiệnvàđivàorừng.

Điềuduynhấtôngsuynghĩbâygiờ là làmsaoantoànchocôgáiyêuquícủaông,nhưvậyđánhlạchướngtruytìmsựmấttíchcủaAnaib-Ungir.

Đisâuvàorừng,conngườinhỏthócắtmộtdâyleodài,mềmvàchắc,ôngchầmchậmtiếnđếngốccâycócànhchìarakhôngcaolắmvàvắtdâyquađó.

Chiếcthònglọngkháchắcchắn…

Nhữngngườihầucủathầythượngtếđãbáođộngvào lúcgầngiữatrưa.

SaukhibiếtchuyệnviếngthămcủaCuocuvàobuổisáng,mọingười đổ xô đi tìm chú lùn, nhưng chú lùn đã biến mất. Quốcvươngbuồnrầuvìtênhầulùnyêuquíđãmấttăm.Mọicuộctìmkiếmđềuvôhiệuquả.

Thi thể củaAnaib-Ungir cũngkhông tìm thấy.Người tanghingờ lời khai của người hầu trong đền thờ của thượng tế, vì rấtnhiều người, kể cả viên trưởng quản phục vụ hoàng gia, nhữngtriềuthầnkhácvàchínhcảquốcvươngcủavùngĐấtĐỏcũngđãthấychúlùnrakhỏicungđiệnvàobuổisáng.Họchorằngngườihầucủathầythượngtếbịlừavìmêngủ.

Sựbiếnmất của thầy thượng tếAnaib-Ungir chìmsâuvàobímật,sinhranhiềucâuchuyệnhuyềnbívàrùngrợn.

Trongcuộchọpkhẩncấpcủacácvịtusĩ,Beleng-Hishđượcbầulàmthượngtếmới.

Ish-Can-Leosh luôn có cảm tình với thầy tư tế của thầnMặttrời,bàluônnhiệttìnhủnghộviệcnày.

ChươngXXIX

KẾTTHÚCVÒNGTHIÊNG

Sao-Lorenso.Mexico.

Vòngthiêngcủathờigiankếtthúctrongnămnay…

•“BiênniênsửcủangườiCactrikel”

Haimươi năm trôi qua kể từ khi xảy ra các sự kiện đã kể ởnhững chương trước.Thời điểmkhủngkhiếpnhất, hoanhỉnhấttrongcuộcsốngcủangườidânvùngĐấtĐỏđangđếngần:kếtthúcvòng thiêng của thời gian.Trongnhữngngàynày cácvị thần sẽphánquyết:kéodàisựtồntạicủathếgiớihiệnnayhayhủydiệtnóđểthành lậpmột thếgiớimớihoànhảohơnvới loàingườivàmuôngthúphùhợphơn.Vìvậyhọlàmtấtcảđểcầuxinsinhthầnvà tử thần ban tặng cho họ sự tồn tại trong vòng thiêngmới –thêm104nămnữa.

Đãcónhiềuthayđổitronghaimươinămqua.Quốcvươngcủađấtnướcđãbănghà,hàicốtcủangàiđượcđưađếnđảoUsokitoc-Petengvàđámtangrấtlớn.Bâygiờcònđónhữngtượngđàinhưmuốnnhắclạithờingựtrịcủangài.Tháitửlênngôi,ngàiluônmơmộngđến các cuộc viễn chinhkhôngkémgì vua cha, nhưng lúcnàyngài chỉ tiếp tục conđường thươngmạiđếnđấtnướcxaxôiTrapulistagua,traođổihànglấyđáquínefritvàhạtcacao.Quốcvươnglolắngvìtintìnhbáotừbờđạidươngchuyểnvề:ởđódiễnranhữngcuộcdidânkỳlạvànguyhiểm,cácbộlạcrờibỏbờbiểnquêhươngvàdầndầnchuyểnsâuvàonúi.Ngàithấytrướcsựđe

dọachotươnglaicủađấtnướcmình.Vâyquanhquốcvươngmớilànhữngngườimới.

Trong số triều thần cũ chỉ còn lại Tene-Tuvuic và TeneTung.Tene-Tungtrởthànhchánhquânsưcủanhàvua.

Chồng của nàng Nam-Suc đã không trở về. Sau chuyến đithườngkỳđếnAiarsa,trưởngđoànbuônlàôngSaapitvớinétmặtbuồn rầu báo tin Tug-Anseng đã mất ở thành phố xa xôi kia,chàngđãđểlạinơiđónhiềutácphẩmhoànhtráng.Ôngtraolạicho quả phụ nhiều vật quí vốn có thể tạo nên cảmột gia sản –phầnthưởngcủaquốcvươngAiarsachongườithợđiêukhắc.Ngàiđánh giá cao tài năng của người thợ tạc tượng và hãnh diện vìnhữngtượngđàitránglệđãtrangtríchokinhđôcủangài.Nam-Suckhôngmuốnchocontrainốinghềcủaôngvàchanónữa.Vớisựkiên trì không thuộcbản chất củamình, bàđãđạtđượcmụcđích là choCangah rời khỏi giới điêu khắc và học nghề đồ gốm.ÔngAh-ShacantốncôngmộtcáchvôíchkhithuyếtphụcgóaphụTug-Ansengvềquyếtđịnhthiếusángsuốtấy:

– Nam-Sucnày,chồngcủacontừngườinôngdânbìnhthườngđãvươnđếndanhhiệulànhàđiêukhắccaoquí.

Ah-Shooch,chacủaconlànhàđiêukhắcnổitiếngvềđánefrit.Conhiểu chứ, convà cháucủanhữngnghệnhânnổi tiếngsẽ cónhữngkhảnăngditruyềnnhưthếnào?TatinrằngCangahsẽnổitiếng không chỉ trong vương quốc của chúng tamà còn ở nhữngnướckhác.Vậymàconmuốnbiếnnóthànhmộtngườithợđồgốmbìnhthường,táchnókhỏigiớiđiêukhắccaoquí,đưanótrởvềgiớibìnhdân.Takhôngthểnàohiểuđược!

– Danhhiệucaoquíấykhôngmanglạihạnhphúcchochavàchồng của con.–Nam-Suc trả lời thầy trưởngquảnđiêukhắc.–Conmuốnchocontraicủaconđượchạnhphúc.Mặcchonósuốtđời không được trò chuyện với thầy thượng tế hoặc quốc vương,

mặcchonókhôngnổitiếng,nhưngconcảmthấyrằngnhưvậynósẽ hạnh phúc hơn. Con của con sẽ là một người thợ gốm bìnhthườngnhưônggọi.Nhưvậytốthơn.

Tuy nhiên đoạn cuối của vòng thiêng vẫn đến gần một cáchnghiệtngã.Nhưmọikhi, lúcđầungày lễcònrấtxa,sauđóthờigian trôi rất nhanh, chỉ còn hai tháng nữa là đến khởi đầu củavòngmới,rồimộtthángvàcuốicùngchỉcònvàingày.LúcđótừngngườidâncủavùngĐấtĐỏmớicảmthấyđiềunàynhưthếnào.

Những tuần cuối cùng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Trongnămngàyrùngrợntrướclúckếtthúcvòngthiêng,khimàcácvịthầnphánđịnhsốphậncủathếgiới,phảitiếnhànhlễđổimới.Lễđòihỏimộtkhốilượngcôngviệckhổnglồtrongmộtthờihạnngắn,đặcbiệtlàcáccôngviệctrênkhuđấtthiêngvàtrongcácđềnthờ.Nhữngngườinôngdân,nôlệvàcảthợthủcôngbịlùađếntừtấtcảcáclàng–laođộngkhôngnghỉtay.

Tất cả những vật thờ cúng ít giá trị: các bình, lư hương, cáctráp, rương, chiếu đều bị tiêu hủy. Hàng ngàn tượng đất, đồ tếtrongcácđềnvàtrongnhàcủanhữngngườibìnhdânđềubịđậpvỡ.Nhữngđồvậtquíbằngđánefrit,jadeitvàcácloạiđáquíkhác:rìu,tượng,trượng,nhữngđồtrangtráivànhữngcụcđáthôđềubịcácthầyTưtếchônxuốngđấtgầncácđềnthờvàtrênđảothiêngUsokitoc-Petengvớinghilễđặcbiệt.Nếucácthầnquyếtđịnhkéodàisựtồntạicủathếgiớihiệnnaythìthếgiớinàyphảiđượcxemnhưmới!

Hàngtrămthợxâydựngtântranglạicáctòanhà,cungđiệnvàcácđềnthờ,đổthêmđấtmớitrênnềncũ,tômớilạitường,trangtrímới lại bên trong và bên ngoài các tòa nhà. Nhà của nhữngnôngdânthìđơngiảnhơn:phásạchvàlàmlạinhàmới.

Trênkhuđấtthiênghầunhưtấtcảtượngđàiđãđượclàmtrongthờigiancủavòngthiêngcũđềubịpháhủy.Cácphùđiêu,nhưtrụ

đá,đượcgiảiquyếtđơngiản:đặtmột tấmđátrênnềnđấtcứng,dùnggiáchốngvàdâythừngkéotấmđákháclêncaorồithảtấmđá treo trên cao xuống, hai tảng đá đập vào nhau, vỡ ra nhiềumảnh.Bànthờvàtượngcáctiênvươngđượcphábằngcáchkhác:chỉđậpvỡnhữngphầnquantrọngnhất làđầuvàtay,dùngđụcphákhuônmặtcủacácvịthần.Nhữngtácphẩmnghệthuật“chết”đượclongtrọng“chôn”sâuvàolòngđất.

Đương kim quốc vương của Nivannaa-Tracbolai nổi tiếng làngườisùngtínvàcũnglàngườiconcóhiếu,ngàiluônkínhtrọngngườichađãquácố.Vìvậykhibiếtnghi lễsắpđến,ngàikhôngvộivãlàmtượngcha.Ýnghĩvềnhữngngườitạctượnghômnayvàvài năm sau chính họ lại đập vỡ tượng tiên vương thành nhiềumảnhlàmngàilolắng.Mặcnhữnglờikhuyên,kiêntrìnhắcnhởcủa các thầy tư tế,nhàvua trìhoãnviệc làm tượngvua cha,hyvọng là sẽ làm trong vòng thiêngmới nếu các vị thần cho phépngàitiếptụcsống.Đứcvuacòntrẻvàngàihyvọngvàotươnglaitốtđẹp.

Nghi lễ “giết” các chiếc đầukhổng lồ củaLem-Hoolom là khóhơncả.Hủydiệtchúngnhưcáctượngđàikháclàkhôngthểđược.Ah-Shacanchỉđạocôngviệc,ôngđãtìmralốithoát,nghĩracáchlàm và được thầy thượng tế ủng hộ. Có thể trong lòng lão nghệnhâncònđọnglạiniềmthươngtiếc,bởivìmộttrongcácchiếcđầulàtácphẩmcủaông,cònmộtchiếckhác–bứctượngtuyệtnhấtdongườihọctrògiỏinhấtcủaônglàTug-Ansengđãlàm.

Dùngđụcđánhmạnhvàicáivàotượng(nhưngchỉnhữngbứctượngcổmớibịhưhỏngnhiều,cònbứctượngchiếcđầucủaShanghoàntoànkhôngđụngđến).Thầytrưởngquảnđiêukhắccho lótdướinềncácbứctượngnhữnglớpgỗdài,cứng,họđậpváchtườngphíasaunhữngbứctượngnằmởrìađồi,tronghẻmnúiởphíadướiđãđàosẵnnhữngchiếchố,theotínhtoáncủanhómthợthìnhững

bứctượngsẽlănvàođó.

NhómngườiđàohốchuẩnbịchochiếcđầucủaShanggặpphảimộtbộxươngngườiđãvàngốvìthờigianvànướcmưa.

– Lạquá,conngườitộinghiệpnàychếtngaycạnhkinhthànhmàkhôngđượcchôncấttheolễnghixứngđáng.Ngườinôngdânđứngtuổithươngxótnói,mắtnhìnbộhàicốt.

– Cóthểôngtabịthúdữtấncông?–Mộtngườiđoán.

– Khôngphải,nếuvậythìxươngphảirảikhắpnơivàbịgặm.Cóthểôngấybấtngờbịbệnhvàkhôngđếnđượckinhthành.Nào,chúngtathuhàicốtlạivàchôncấttửtế.

– Đàoxongchiếchốnày,chúngtađặthàicốtxuốngđáy.–Mộtngườinói.

– ÔngtasẽđượcchôncùngbứctượngLem-Hoolom,nhưvậysẽvinhdựhơn.–Ngườinôngdânđầutiênủnghộ.

Vàhọđãlàmnhưvậy.

Theo lệnh củaAh-Shacan,hàng chục cánh tay lực lưỡngnắmlấyđầunhữngchiếcđònbẩyđãđặtdướibứctượngđầutiênvàbắtđầubẩy.Chiếcđầucủahiện thân thầnNgô trẻ,bịquên lãng từlâu, lúc lắc, nghiêng đi và lăn xuống dưới theo sườn dốc, đè nátnhữngdâyleo,bụicâyvàcỏ.Nólănkhôngđúngchỗ,còncáchxacái hố đã đào cho nó.Mọi người phải gắng sức lăn, đẩy khối đákhổnglồxuốnghố.

Chiếcđầuthứhai,thứbathìdễhơn,chúnglănđúngvàohuyệtmộđãchuẩnbị.

Côngviệcnày chiếmmấtnhiều thờigian.Đến lượtbức tượngcủaTug-Ansengthìđãquangàythứba.Trướcsựngạcnhiêncủamọingười,cũngcóthểlàdohọđãcókinhnghiệmhoặcvìnhữnglýdokhác,chiếcđầucủaShang–bứctượnglớnnhất–nhẹnhàngvàchínhxác lănxuốngdưới,rơiđúngvàohố.Giữatiếng lănđổầm

ầmcủatảngđábazannặngnhiềutấn,khôngaingheđượctiếnggãyrăngrắccủacácmảnhxươngvàhộpsọ,hàicốtcủathượngtếAnaib-Ungirngàytrước.

Dosựngẫunhiênkỳlạ,bứctượngLem-Hoolomcuốicùngnằmngửamặtlêntrời.Nhữngbứctượngkháccáithìnằmnghiêng,cáithì úpmặt xuống đất, tuynhiênkhông ai để ý việc này.Nhữngchiếcgậyđàovunglênlấpđấtđểchônchặtcácbứctượnggiànua.

Chỉnhữngvệtđấtđỏmớigiữarừngxanhchobiếtvịtrícủabuổilễchôncất.

Hài lòng vì làm xong công việc nặngnhọc, nhữngngười nôngdânravề.Ah-Shacan leongược lên sườnđồi, chốc chốcdừng lạithởmệtnhọc.Ôngchúýnhìnkỹnơimàtrongbuổi lễxuốnghạtthiêng đã chôn chiếc đầu của Shang và chiếc rìu đá của Tug-Anseng.Biếtchắclàtrongthờigianlàmviệcchỗbímậtkhôngbịaiđụngđến,thầytrưởngquảnđiêukhắcđếnnhàthầythượngtếđểthôngbáođãhoàntấtcôngviệcđượcgiao,sauđóvềnhànghỉvàănbữacơmchay.

Sáng sớm hôm sau, một đội chiến binh dũng cảm nhất lênđườngđixa.Đội trưởng làmộtngười trongvô sốnhữnganhemcùngchakhácmẹcủaquốcvương.Việcchọnmộtđạithầnquyềnquínhưvậylàmthốnglĩnhđộiviễnchinhchứngtỏmứcđộquantrọngđặcbiệtcủanhiệmvụ–tìmmộtvậttếphùhợpchobuổilễđốtlửamới.Theophongtục,tùnhânphảilàngườingoạiquốcchứkhônglàdânbảnxứ.

Cuộchànhquânđãthànhcông.MộttuầnsaucácchiếnbinhtrởvềNivannaa-Tracbolaimangtheomộtchàngtraicaolớn,cânđốivàkháđẹp,đấy làmột thợsănthuộcbộ tộcShavelđãbịhọbắttrongnúi.Mặcdùđãđoánbiết sốphận củamình,nhưng chàngtrai cươngnghịvàkiêuhãnh.Các thầy tư tế chỉbuồnmộtđiều:chàngtraikhôngthuộcdòngdõiquítộc.

Nămngàycuốicủavòngthờigian.Tấtcảnhữngcôngviệcbìnhthườngđềungưng lại, chỉ các thầy tư tế là chuẩnbịhànhđộng.Mọi ngọn lửa trong vương quốc đều được dập tắt, kể cả bếp lửachínhtrongđềnthờthầngiữngọnlửathiêng,ngọnlửanàyđượcgiữcháyliêntụctrong104năm.Mọingườiănthứcănnguội,chủyếulàgặmnhữnghạtngôkhô.Nhữngngườisùngkínhnhấtphảidùng chay, không ăn gì hết ngoài uống nước suối. Trong kinhthành và các làngmạc bao trùmmột sự im lặng rùng rợn,mọingườihạnchếnóivànếucónóithìchỉnóithầm.

Trong buổi hoàng hôn của ngày cuốimột đoàn các viên tư tếtrangtrọng,chậmrãiđivòngquanhkinhthànhvàdừnglạitrêncánh đồng thiêng. Giờ đây ở đó trống trải một cách lạ thường,khôngcócáctrụđá,bànthờ,tượngvànhữngchiếcđầukhổnglồ,nónhưmộtbìnhnguyêntrốngtrảibìnhthường.Chỉcómộtchỗ,cách rìa caonguyênkhông xa, nổi lênmột công trìnhkỳ lạ làmbằnggỗtươigiốngnhưchiếcbệthấpchỉcaođếnđầugối,haibênđượctrangtríbằngnhữngcànhcâyvàhoatươimớihái.

Các thầy tư tếmặc những bộ quần áo cầu kỳ để giống các vịthầncủamình.KhuônmặtkhôkhốccủaTumeh-Sahinghơilộratừ chiếcmũquái gởdạngđầubáo.Ôngđóngkhố,manggiàyvàđeogăngtaydabáodàiđếncùichỏ,bởivìThầnTâmđấtthườngbiếnthànhvịchúatểrừngxanh.Niang-Hinahthìhoàntoàntrầntruồngvớichùmlôngkesaldàitrênđầu–biểuhiệncủathầnNgôtrẻ, chỉ có cơ thể phì nộn của ông làm cho ông chưa hoàn toàngiốngthầnNgôtrẻ.ChiếcmỏgỗdàigắnvàomiệngMishpitiacucthểhiện rằng thầnGióhùngmạnhvới chiếc áokhoác trắngdàiphủlênvaiông.Cácthầytưtếvànữtưtếcònlạicũngđạidiệncho cácvị thầncủamình.Chỉmộtmình thầy thượng tếBeleng-Hish là đóng chiếc khố trắng giản dị. Thân thể của ngài bónglưỡnglênvìđượcbôimỡlợnrừng.

Khiđoàntưtếđiquacácđườngphốcủakinhđô(lễnàycũngdiễn ra đồng thời ở khắp các thành phố và làngmạc của vươngquốc),dânchúnglậptứctìmcáchgiữmình.Phụnữsắpsinhđượcgiữ trongkhongôđóngchặt cửa,nếukhônghọsẽbịbiến thànhnhữngconthúrừng.Trongđêmđó trẻconkhôngđượcngủ,giấcngủcóthểsẽlàđịnhmệnh:chúngcóthểsẽbiếnthànhnhữngconchuộtcốngkhủngkhiếp.

Lúcnàycácthầytưtếtậptrungởrìacaonguyên.ChỗnàycótênlàNúiSaođểkỷniệmđỉnhnúimàởđótổtiêncủahọđãtụtập lại trong một trường hợp tương tự trên tổ quốc xa xưa củamình.Mặttrờiđãlặn.Bóngđêmtrùmlên.Mọingườiimlặngdánmắtvàomộtđiểmnhấtđịnhtrênbầutrờigầnđỉnhđầu.NếungôisaoKeosbìnhyênđếnđượcvị trínàythì thếgiớihiệntại tránhđượcđạihọa.

Phíasaucácthầytưtế,cạnhbệgỗ,nhữngngườihầutrẻđangloayhoaychuẩnbịchấtđốtchongọnlửamới,nhữngcànhcâydàitẩmnhựađểlàmđuốc.Ngườitùnằmdàitrênbãi,ngựcquaylêntrời,chântaybịbuộccăngvàobốnchiếcvòngđóngchặtvàobốngóccủabệgỗ.Chàngnhìnlêntrời,nhìnlênnhữngngôisaođangmọcvàimlặng.Chỉmìnhchàngmongđợithảmhọatậnthếnhưlàcáchthoátkhỏiđaukhổsắpđến.Tấtcảhãycùngchếtchung!

Mộtthầytưtếtrẻcầmmũikhoangỗđểđánhlửa,ngườithứhaicầmcondaobằngđáobxidiandànhchovậttế.

Nhữnggiâyphútnặngnềchậmchạptrôi.Cuốicùngcácthầytưtếđồngloạtthởphàovuisướng.NgôisaoKeosđãđếnđúngđiểmcủavòmtrời.Cácvịthầnnhântừvôhạnđãquyếtđịnhkéodàisựtồn tại của thế giới thêmmột vòng thiêng nữa! Thiêng liêng vàvinhquangthaycácđấngtốicao,chúatểvũtrụ!Nghĩalàcácngàihài lòng vì những người nuôi dưỡng và thờ cúng các ngài: loàingườihiệntại.

Vinhquangvàthiêngliêngthaycácđấngtốicao!

Beleng-Hishvộivàngtiếnđếnbệ.Giờđâycầnđốtlênngọnlửamớiđểthầnthánhbiếtđượcsựnhớơncủanhữngngườiđãđượccácngàicứugiúp.Cácthầytưtếcònlạivâyquanhnơihànhđộng,mỗingườiđứngvàomộtvịtríphùhợpvớivịthầncủamìnhđểtiếpnhậnnghilễcầnthiết.

Bằngđộngtácquenthuộc,thầythượngtếmởlồngngựccủatùnhân và bứt trái timđang đập ra. Lập tức trái timđược bỏ vàochiếc bình đặc biệt vàmột người chiến binh lập tứcmang bìnhchạynhanhđếnđềnthờThầnTâmđất.Khôngđểmấtthờigian,Beleng-Hish đặt lên thi thể của vật tế bộ đồ đánh lửa, rồi thầythượngtếlấytayxenhanhkhúcgậyđứng.Mộtlànkhóimỏngbaylên, bốcmùi gỗ cháy, cuối cùngmột tia lửa nhỏ lóe lên, tia thứhai…thứba.Đốngbùinhùiquanhmũikhoanvànhữngmảnhvỏbàomỏngbén lửa.Ngọn lửayếuớt, runrẩysoisángkhuônmặtmừng rỡ của thầy thượng tế. Ngọn lửa của vòng thiêngmới đãđượcthắplên!

Bài thánhcavuivẻ cấtvang.Tất cảnhữngngười cómặtđềucảmthấyhạnhphúc.ChỉriêngMishpitiacuclàbuồn,buồnvìngàithượng tế Anaib-Ungir ngày trước đã từng mơ ước được hoànthành công việc vĩ đại này biết bao.Ngàihoàn toàn có thể sốngđếnngàylễnày.Mộtsựbiếnmấthuyềnbí,cũngcóthể làvô lý.Nhưngtấtcảđềulàýtrời.Cóthểchínhngài,thầythượngtếtrướcđây,đãđượccácđấngtoànnăngđưalêntrờivàgiờđâyđangtậnhưởngbuổilễvĩđạiởtrênđó,vuisướngvìbộtộccủamình.

Trongvàiphútnữađâycộtlửakhổnglồđãđượcchuẩnbịsẽbốccaolêntrờiđêm.ĐấylàtínhiệuchứngtỏrằngVũtrụđãbìnhyênvượtquamốinguyhiểmđedọanó.Hàngngànngườitừkhắpcáchangcùngngõhẹpcủathànhphốvàlàngquêđềuđứngim,mặtquayvềphíacaonguyên,thởphàonhẹnhõmsaukhithấyánhlửa

hồngbốc lên.Tin lànhđãđến!Các thầy tư tế lần lượt bướcđếnđốnglửa,đốtngọnđuốccủamìnhvàmangngọnlửathiêngvềđềnthờđểđốthươngthơm.

Sauhọlànhữngđạidiệncácthànhphốvàlàngmạckhácđượcphépđếnkhuđấtthiêng.Nhữngngườinàyvộivàngđốtđuốcvàchạynhanhxuốngdưới,vềnơicủamìnhđểđốtlênngọnlửamới.Sườnđồiđượcphủkíncácđốmsáng,báotinkhởiđầumộtcuộcđổimới,kếtthúcnhữngloâu,nhữngcựchìnhvànhữngcơnđauđớn.

VươngquốcĐấtĐỏđãtrảiquagiâyphúthồihộpkhôntả–khởiđầuchocuộcsốngbìnhyênmới.

Vòngthiêngmớilạibắtđầu.

LờiKết

Sao-Lorenso.Mexico.

Tìnhyêukhôngcótuổi,khôngranhgiớivàbấttử!

•D.Golsuorsi.“MùahècuốicùngcủaForsait.”

Nhiềunămtrôiquatừkhivòngthiêngmớibắtđầu.

Trong làng Tahcum-Tracang không ai dám gọi đến tên củangườiphụnữquáigởnày,bàtađihếtnhànàyquanhàkháctìmkiếmthứgìđókhôngrõ.Ngườitagọibàlàlãobà,cònnhữngkẻbấtkínhtrongđámthanhniêncũngchỉdámthìthầm“bàđiên”.Dânlàngchorằngbàbịthầnácámvàhọsợhãimộtcáchsùngtínkhibàxuấthiện,họmờibàngồicạnhbếplò,mờiăn,uống.Đôikhibànhậnthứcăn,đôikhikhôngnhậnvàbàchỉgạtnhữngcánhtaynhiệttìnhra.Bàrấtítnói,khôngđểýđếnai,khôngnhìnthẳngvàomặt người đối thoại mà nhìn vào khoảng không, lời của bàthườngđứtđoạnvàkhóhiểu.

Bàlãomấttrívìđaukhổvàthờigian,đólàbàTiangthuộctộchọSocan.Bàkhôngcónhà,khôngcóngườithân.Cácconcủaôngchúdobàchămsócđãđitheotiêntổtừlâu,concủahọcũngđãmất. Cháu của họ thì xem bà như người xa lạ. Thực ra chúngkhônghiểubàlãonàylàhọhàngthếnàovớichúng.Đámconcháucủa Tug-Anseng và Nam-Suc, vô số con trai và con gái củaCangah,khôngbiếttênthậtvàsốphậncủabà.

Mỗi thángmột lần bà lão bị nỗi lo xâm chiếm. Bà như thoátkhỏicơnmê,độngtáctrởnênrõhơnvàmạnhhơn,đôimắtmờđục

rựcsáng.Bàrakhỏilàng,vàtheođườngvòngđểkhônggặpaitrênđường,điđếnhẻmnúimọcđầy câynonăn sâuvàokhuđồi củathànhphố,nơingàyxưangườitađãthựchiệnnhữngnghilễcủavòngthiêngvàchônchiếcđầuđácủaShang.Khốiđákhổnglồquálớnnênkhông thể chônkỹ, chiếchốquá cạnvà lớpđất lấp trênbứctượngkhôngđủdàynênnướcmưatừsườnđồidầndầncuốntrôilớpđấtđắp,đểlộrakhuônmặtcủabứctượngvớiđôimắtbấtđộngnhìnlênbầutrời.

Tiangcẩnthậndọnsạchcànhkhô, lácâyvàdây leo tươiphủtrênkhuônmặtthânyêuvàngồixuốngcạnhđó.

Trongnhữngngàynàybàtròchuyệnhànggiờvớibứctượngynhưvớingườisống.

“HômnayemănngonlắmShangà,–bànói,–mộtcôgáimờiembánhngô…,côgáinàygiốngemkhicòntrẻ…,chàngnhớkhông,chàngkhenbánhngô củaem lắmmà, lúcđó chàngđã cườinhưbâygiờvậy…Xemnày,đâylàmảnhvỏtừthâncâymàchúngtađãngồilúcđó…Emgiữnómãimãi,emnhớhết…,chúngtayêunhaubiếtchừngnào!Chỉtiếcrằngchúngtakhôngcócon;vìnếucónó,anhđãcóthểhãnhdiệnvìcontraicủamình,emxinthềđó!Tấtcảcũng chỉ vì lão Anaib-Ungir đáng nguyền rủa. Nhưng lão đã bịkiếnăntừlâurồi,ngaycảđốngxươngdơbẩncủalãocũngđãmụctrong rừng.Chỉ còn emngồi đây tâmsự cùnganh,mặt trời vẫnchiếusángchúngta…,chàngvẫncònyêuemnhưngàyxưachứ?”.

Vàcũngtrongmộtbuổigặpnhưthế,tráitimchungthủy,cháybỏngyêuthươngcủaTiangđãngừngđập–đểmãimãihòanhịpcùngtượngđángànnăm.

•Leningrad–Gumolosar,1974–1977

THEODẤUNHỮNGĐỨACONCỦABÁO,HAYTẠISAOXUẤTHIỆN

CUỐNSÁCHNÀY

•(Lờikếtcủatácgiả)

Giờđâykhibạnđọcđãlàmquenvớinhữngsựkiệntrongcuốntiểuthuyết,cầnphảinóirằng,nhữnghưcấutrongcâuchuyệnđãdựatrêncácsựkiệncóthực,nhữngsựkiệnkhaimởchotathấynềnvănhóacổcủangườiOlmec.

Lịchsửnghiêncứunềnvănhóanàythậtthúvịvànhiềukịchtính.

Vào cuối năm 1946, nhà khảo cổMỹMetu Stirling tiến hànhkhảocổởbangVeracrus,NamMexico,gầnkhulàngcủangườidađỏmàmộtgiáoviênđịaphươngkiêuhãnhgọilàTenochtitlanđểkỷniệmthủđôcổcủangườiAztec.Banđầu,cuộcnghiêncứuđượcthựchiệncách làngnămcâysố, tạinơiđượcgọi làSao-Lorenso.NhómcủaStirlingkhôngnhiều:bàMarion–vợcủaông,ngườibạnđồng hành thường xuyên trong mọi cuộc du hành, viên trợ lýPhillipDraker,ngườithợchụpảnhvàsáucôngnhândađỏ.

Sauđómọingườimớipháthiệnrarằng,nhữngditíchcổđượcgặpkhôngchỉcóởSao-LorensovàTenochtitlanmàởcảngôilàngthứba–Potrero-Nuevo.Suốtngàycácnhàkhảocổchạyhếtchỗnày đến chỗ kia, tìm kiếm, dọn sạch cây rậm,mô tả di tích cáccôngtrình,tượng,bànthờvàcáctượngđákhác,chuivàocácđộngsâuvà tìmđồgốmcổ.Phải làmnhanhvì thờihạnkhảo sát sắp

hết,đồngthờiphảihoàntấtcôngviệctrướcmùamưanày.

HômđóMaximo, người hướng đạo da đỏ, đưahọ đi xemEle-Ray-“Vua”, là têncủamộtbức tượngkhổng lồ.Theo lờiMaximo,tượngđượcpháthiệnmộtcáchhoàntoàntìnhcờ,nónằmgầnphếtíchSao-Lorenso.

Đườngđirấtkhó,vàtrờithìnóngnực.

Người hướng đạo đưa các nhà nghiên cứu đến một khe núikhôngcaonhưngdốcđứng,đượctạonênbởidòngsuốichảyxuốngtừđỉnhSao-Lorenso(chínhthànhphốnhỏđãnằmtrênngọnđồilớnkỳquặcnày).Mọingườibắtđầuthấydễchịu,hầunhưkhôngcảmthấycáinóngcháybỏngcủamặttrờivìcâyrậmdọcbờkheđãtạonênbóngmát.

Đi thêm vài bước nữa và tất cả bất giác dừng lại. Ngay cảStirling, người đã quen với những phát hiện bất ngờ nhất, cũngrunlên.Ôngchưalầnđượcthấykiệttácnghệthuậtcổcủangườidađỏnhưthếnày.

Ởđáykhelàmộtphotượngkhổnglồbằngđábazanxámlụccaogầnbamétvàrộnghơnhaimét.Đó làchiếcđầucủamột thanhniên.Cặpmôidàyhémởnhưmuốnnóiđiềugìvớingườipháthiệnramình.Đôimắttobuồnbãnhìnvềphíatrước.Chiếcmũingắnnhư thấmmùi của rừng rậm thân yêu bịmặt trời đốt nóng saunhiềunămchônlấp.

Chiếcmũgắnchặtvàođầugiốngnhưmũgiápcủachiếnbinhvớiđườngsốnglồiởgiữa.Đườngsốngkếtthúcởtránbằngchiếcdĩagắnbốnvỏsò.Dướiquaimũ lộracácvòngkhuyênvuôngtonặng.

-ĐâylàEle-Ray,Maximotrangtrọngnóisauphútimlặng.

Stirling quay về với hiện tại, trướcmặt ông là pho tượng củamột vị vuanào đó! Trước đây, ông đã từng gặpnhiều tượng lớn

như thế, nhưng khôngmột pho tượng nào lại có ấn tượng chânthật,hùngtrángvàđầybithảmnhưvậy.

Aiđãtạorakỳquannày?Vànóichungnhữngphotượngnhưthế này giấu kín trong mình không phải chỉ một câu chuyện.Chúng thuộc các thời nào? Tại sao lúc nào chúng cũng mô tảnhữngthanhniên?Cuốicùng,tạisaonhữngnhàtạctượngcổluôntạc chiếc đầu, không có thân?Mặc dù đã xem xét rất kỹ nhưngchưa bao giờ người ta tìm ramộtmảnh thân, tay, chân… ở gầnnhữngbứctượngnày.

Saukhi đo đạckỹ lưỡng và chụpvài kiểuảnhbức tượng, cácnhàkhảocổquayvềlàng.Thườngvuivẻvànóinhiều,nhưnghômnay người trưởng đoàn im lặng.Ông cố nhớ lại tất cả những sựkiệnđãxảyra.

Stirling đến Sao-Lorenso không phải ngẫu nhiên. Chuỗi xíchnhữnghoàncảnhkỳlạvàkhácnhauđãđưaôngđếnđây,chúngbắtđầuđãkhálâu.

Năm1862trongkhinghiêncứuởNamMexico,nhàđịalýngườiMexicoHoseMelgar-I-Cerranobấtngờpháthiệnramộtchiếcđầuđá tương tự gần làngTres-Sapotes.Ông công bố hình ảnh chiếcđầutronghaitácphẩmcủamình,gáncôngtrìnhnàychonhữngngười châuPhi cổđại.Melgar-I-Cerrano cho rằng,pho tượngdoôngtìmthấylàcủangườiEthiopiavàđiềunàychứngminhrằng,vàothờicổxưanhữngngườichâuPhiđãđếnvàsốngởvùngnàycủaMexico.Bộ tộc cổ bí ẩn tạonênpho tượnghuyềnbí trênđãđượcxácđịnhlầnđầutiênnhưvậy.

ChiếcđầuởTres-Sapotesđãthuhútsựchúýcủacácnhàkhoahọctừđóchođếnbâygiờ.Năm1883AlfredoTavero,ngườiMexico,côngbốbứcảnhchiếcrìuđákỳlạvàchothấyrằng,vềbốcục,môtảtrênchiếcrìunàyrấtgiốngvớichiếcđầubíẩn.Ditíchthứnhìxuấthiện,nócóliênquanđếnnềnvănhóacổhuyềnbí.Năm1905

EduardZeler,mộtnhàbáchọclớnngườiĐứcnghiêncứuvềchâuMỹ,đãlàmmộtcuộchànhtrìnhdọcMexico,ôngđếnthămTres-Sapotesvànghiêncứuchiếcđầunày.Nhưngôngcũngkhônggiảithích được điều gì ngoài việc chứngminh rằng không có cuộc didâncủangườiEthiopiađếnvùngnày:ngườidađỏ thườngmangkhuônmặtnhưvậy.

MãiđếnbốnmươinămsaucôngbốcủaMelgar,mộtpháthiệnmới lại thuhút sự chúý của cácnhàkhảo cổđếnvùngnày củaMexico.Pháthiệnlầnnàylàmộtphotượngnhỏ;tượngđượclàmbằngđánefrit–mộtvậtliệuquícủangườidađỏ.

Loạiđánàycónhiềumàusắckỳ lạ.Trongsốcácmàusắcđadạng,thườnggặplàmàutrắngsữa,xanhxámvàxanhlục,từmàucỏnonđếngầnnhưđen.Tấtcảchúngđềucóđặctínhlàmềmvàđộsâucủasắcbóngướtđặcbiệt.Khigõ,nhữngtấmnefritmỏngphátraâmđiệutrongvàngânvang.Nhữngtínhchấtvậtlýcủađácũngkhôngkémphầnquantrọngvàhấpdẫn,nórấttrơn.ViệnsĩA.E.Fersmanđãnhiềulầnchứngkiếnmộtnhàkhoángchấttrẻthiếu kinh nghiệmđập đá nefrit bằng búa kim loại để lấymẫu.Đồngthờikhoángchấtnàydễxử lý, cắtgọtvàmài.Nhữngtínhchấtnàyđãhấpdẫnconngườiởthờixaxưa.ĐốivớingườiMexicocổ, đá nefrit có giá trị nhất, còn hơn cả vàng. Bernal Dias,mộtngườibạnchiếnđấucủaCortes,đãkể lại tronghồikýcủamìnhmột câu chuyện.Khi rút lui khỏi Tenochtitlan, nhiều người TâyBanNhamangnặngvàng,lúcvượtquamộtconkênhhọđềuchếthếtvìtúinặng.“Còntôi,–Bernalviết,–khôngbaogiờphảikhổsởvì lòng tham. Tôi chỉ lấy 4 cục traletriutle (đá nefrit theo tiếngAztec),rấtcầnchotôikhiphảichữavếtthươngvàmuathứcăn.”

Khi khai quật cánh đồng gần thành phố Sao-Andres-TustlabangVeracrus,mộtnôngdânnhặtđượcmộtphotượngnhỏbằngđánefrit.Mộtphotượngthậtkỳlạmôtảmộtngườiđànôngngồi,

đầu sói hơi ngửa ra sau, đôi mắt mở to, chân xếp lại. Trên vaitượngphủchiếcáokhoácngắnkiểuáochoàng.Phầndướicủamặtđeomộtchiếcmặtnạđộcđáocóhìnhmỏvịt.Cảhaichitiếtnàychưatừngđượcthấytrongcácditíchcổcủangườidađỏ.Nhưngđángquantâmnhấtlànhữngkýtựtượnghìnhviếtđầytượng.Vềhìnhdáng,chúnggiốngchữviếtcổcủangườiMaya.

Từ những dòng chữ, ở phía trước bức tượng, chỉ cho người tamộtvấnđề:hệthốngmànhữngcưdâncổcủaMexicodùngđểtínhtoán ngày tháng củamình. Như vậy, phần trước bức tượng tìmthấy ởTustla đã ghi ngày thángkhông thểhiểuđược củangườiMayacổ:14 tháng3năm162!Nhưngnhữngdi tíchcổnhấtcủangườiMaya,đượcbiếtvàothờiđó,đánhdấuthờigiansauđótừ3đến4thếkỷ!

Nhữngdòngchữcònlạimangtínhchấtthôngbáo(chothấysựpháttriểnđángkểcủachữviết)hoàntoànkhônghiểuđượcvàcácnhàbáchọckhôngnóiđượcđiềugì.Hơnnữachođếnnayngườitavẫnchưagiảimãđượcnhữngdòngchữnày.

Hơnhaimươinămnữatrôiqua.

Năm1925trườngđạihọctổnghợpTulTulein(HoaKỳ)cửđoànkhảo sát – dân tộc học đến những vùng ít được nghiên cứu củaMexico,Goatemala,Nicaragua.Đoàn cóhainhàbáchọc:FranceBlomngườiĐanMạchvàOliverLafargengườiMỹ,vàcảhaingườinàyrấtxứngđáng!Họcốgắng,nhiệttìnhvàkiênnhẫnđếnkinhngạc.Họvượtrừngrậm,đầmlầy,leolênhầuhếtcácđỉnhnúicaongất và tìm được nhiều di tích đáng chú ý nhất của quá khứ(nhữngđiềunàysauđóđãđượchọkểlạitrongcuốnsách“Cácbộlạc và đền thờ”). Nhưng do số phận trớ trêu, Blom và Lafargekhôngcókhảnănghiểuvàđánhgiáđúngpháthiệntuyệtvờicủamình.

ĐithuyềntheophụnhánhcủadòngTonal,cácnhànghiêncứu

đến hòn đảo nhỏ La-Venta. Bao quanh đảo là đầm lầy và rừngngậpmặn.ChỉmớixemsơđãthấyrằngtrênđảoLaVentacórấtnhiềuvếttíchcủacáccôngtrìnhcổ(trongđócómộtđỉnhnúilớn)vànhữngtượngđálớn.Nhữngditíchnàybịphủdàymộtlớpthựcvậtvùngnhiệtđới.Nhờnhữngngườidândađỏđịaphươngdọnbớtcây cối giúp đỡBlom vàLafarge, lập được bản đồ gần đúng củathànhphốnhỏvàchụpảnhvàibứctượng.Kỳlạnhấttrongđólàmột chiếc đầu đá khổng lồ giống như bức tượng ở làng Tres-Sapotes.

Vinhdựxácđịnhnềnvănhóabí ẩnđã thuộcvềnhàbáchọcngườiMỹvàhọasĩngườiMexico.

Năm1929MarshallCevill,giámđốcViệnBảotàngdândađỏMỹ,đãcôngbốmộttácphẩmnghiêncứu,trongđócóphầnmôtảnhững đồ vật cổ (rìu, tượng,mặt nạ điêu khắc) được chế tác từnhững loại khoáng chất khác nhau (nefrit, jadeit, avanturin,granit,chlopomelanit),tácgiảliênkếtmộtphongcáchhoàntoànmớicủacácphotượngngười:nhiệttình,mạnhvàrấtgợicảm.Nétchungthứhaicủachúnglànhữngđườngnétđặctrưngcủakhuônmặt:chiếcmũitẹtlớn,cặpmắtxếchdài,miệnghémởđểlộnhữngchiếcrăngnanhlớngiốngnhưmõmconbáogầmgừnherăng,rõrànglàchúngphảithuộcvềmộtnềnvănhóanàođó.Nhưngnềnvănhóađóởđâuvàcủabộtộcnào?

CevillnhớlạitácphẩmcủaBlomvàLafargevừaxuấtbảngầnđâyvàtácphẩmcũcủaTraverongườiMexico.Nếunhữngđồvậtmàhọnghiêncứucókíchthướckhônglớnthìchúngcóthểbịcuốnxakhỏivịtríbanđầu,nơichếtácrachúng.CònnhữngtượngđàilớnnhưchiếcđầuởTres-SapotesvàLa-Ventathìkhôngthểtrôiđixađược.Sựtrùnghợpvềnghệthuậtgiữahainhómđồvậtnàykhôngcònnghingờgìnữa.Cevillsuyluận,nghĩalàngọnnguồncủa nền văn hóa này phải tìm đâu đó ở NamMexico, tại vùng

duyênhảicủacácbangVeracrusvàTabasco.NhưngởđóđãpháthiệnrabứctượngTustla!TứclàtrungtâmcủanềnvănhóanàynằmđâuđógầnthànhphốSao-Andres-Tustla.

Nhưngaiđãtạoranó?Cácnhànghiêncứulýgiảicâuhỏinàykhôngkémphầnlogic.TheotàiliệucủangườiAztecvàcủanhữngnhàbiênniênsửTâyBanNhađầutiên,cómộtthờingườiOlmecđãsốngởcácvùngduyênhảivịnhMexico.Họtựgọimìnhnhưthếnào, vẫn còn làbíẩn,bởi vì từ “Olmec” theonguồngốcAztec cónghĩalà“CưdâncủaOlman”,hoặc“cưdâncủađấtnướccaosu”.ChínhngườiAztecđãpháthiệnracaosuđểlàmnhữngquảbóngdùngtrongmônchơicủamộtnghilễrấtquantrọng.Từkhixuấtbản cuốn sách nhỏ, nhưng rất quan trọng này của Cevill, thuậtngữ “NgườiOlmec”đượcápdụngchonhiềudi tíchđãđượcpháthiệntrongcácvùngnàycủaMexico.Nhưvậy,têngọithứhai(sautên“NgườiEthiopia”củaMelgar-I-Cerrano)củadântộcbíẩncóvẻcócăncứchắcchắn.Cevillcòngiảiđápđượcmộtcâuhỏinữa:nguyênnhânxuấthiệnhìnhảnhconbáotrongnhữngbứctượng.Ônggiảithích làtrongcáccâuchuyệnhuyềnthoạicủangườidađỏcổ,mộttrongnhữngvịthầnhùngmạnhnhấtcóbộmặtbáo.Dođóhìnhảnhconbáokhôngphảilàngẫunhiên.

NhàhọasĩvàdântộchọctàinăngngườiMexicoCovarrubiaslàmộtngười saymê sưu tập cácđồ cổ củadândađỏ.Đikhắpđấtnước thânyêu củamìnhvàonhữngnăm30 của thếkỷ, ông thuthậpđượcmột loạt tượngbằngđánefrit, cerpentin, jadeitvàcácđákhácthuộcnềnvănhóaOlmec,mộtbộtộcđầybíẩn.ÔngcẩnthậnnghiêncứunhữngđồvậttươngtựtrongbộsưutậpcủaDiegoRivera–nhàhọasĩvĩđạingườiMexico (ông tacũng lànhàsưutậphăngsay)vàcủanhữngngườiưasưutầmkháctrongnước.

Vớisựgiatăngsố lượngcácdi tíchđượcpháthiện, thấyrõ làkhuvựctậptrungcủaditích(xéttheocácvịtríkhaiquật)đãvượt

rakhỏiranhgiớicủacácbangVeracrusvàTabascolànơiđãpháthiện ra những bức tượng đầu tiên. Khối lượng chính được pháthiệnởcácbangcủaMexico:Veracrus,Tabasco,Triapas,Gerrero,Oahaca,MorelosvàNamPuebla;nhưngcáctiêubảnriênglẻđượcgặp cả ở những lưu vực Mexico, Toluki, Tlashcala và cả ởJucatana,GoatemalavàSalvador.TừđóCovarrubiascókếtluậnrằng,dùtrungtâmchếtácởđâuđinữathìnhữngđồvậtnàycũngđãđượcngườiOlmecmangtheotrongcáccuộcbônbacủamình.Dođóchúngtacóthểnóivềnhữngdấuvếtảnhhưởngcủachúngởvùngnày.Ngaylúcđó,họasĩngườiMexicođãphátbiểu,vàđãtrởthành lời tiêntri,đó lànềnvănminhOlmeccổxưahơncácnềnvănhóacaokhácởTrungMỹ.Ôngdẫnranhữngđốichiếudântộchọc hết sức thú vị là từ trước đếnnayngười da đỏNamMỹ tintưởngvàonhữngchú lùn tinhnghịchcókhuônmặt trẻ con– vàđấylànhữngvịchủnhâncủabộtộc.

ĐếnlúcnàyMetuWilliamsStirlingxuấthiện.

Năm 1918, khi còn là sinh viên trường đại học tổng hợpCalifornia, Stirling đã chú ý đến bức ảnh mặt nạ nhỏ bằng đánefritmô tả “Hài nhi khóc”. Trong chuyến đi châuÂu vào năm1920ôngnhìnthấynguyênbảnởViệnBảotàngBerlinvàđãxúcđộngvìvậtliệuvànghệthuậtchếtác.Đólàloạiđánefrittránglệmàu xanh da trời gần như trong suốt. Từ khoảnh khắc đó, nhưStirlingviếtlạisaunày,ýnghĩvềmộtdântộccổbíẩnđãtạonênchiếcmặtnạnàykhôngrờikhỏiông.

Hơnnữa, những chế tác bằngđánefrit củadân tộcOlmec dophongcáchđộcđáovànghệthuậtriêngđãchinhphụckhôngchỉStirling.Năm1890MarshallCevilltìmhiểu“ChiếcrìucủaCuns”–ditíchbằngđánefritđượccôngbốđầutiên,từđóôngbỏrahàngchục năm trời để tìmnhững đồ vật có phong cách tương tự nhưvậy.

Cóthểkểnhữngcâuchuyệntươngtựvềcácnhàsưutậpkhác.Chínhtôicũngbị“mắcbệnh”ngườiOlmec:mùathunăm1945saukhithấybứctượngvịthầnngồiđẹptuyệtvờiởViệnBảotàngquốcgiaErmitage.

Năm1921StirlingvàolàmởphòngkhảocổcủaViệnSmitsonWashingtonvàđược tiếp cận các cuộcnghiên cứu.Nhưng chỉ từnăm1932,khitrởthànhtrưởngphòngnàyStirlingmớicóthểbắtđầu chuẩn bị thực hiện ướcmơ xa xưa củamình. Tuy vậy phảivượtqua rấtnhiềukhókhăn, trướchết làgiải quyếtvấnđềhócbúavềtàichínhchoviệckhaiquật.

Năm1938hầunhưrỗngtúi,ôngcùngvợlênđườngđểđixemchiếc đầu khổng lồ ở Tres-Sapotes.Nhưng chuyến đi này khôngchỉ làviệcthựchiệnướcmơxaxưa.Làmộtnhàkhảocổcókinhnghiệm,Stirlinglậptứchiểurằngởđâykhôngchỉlàmộtditíchđơnđộc,màlàtàntíchcủamộtthànhphốcổ.Thànhphốđầutiêncủabộtộcbíẩn!Hơnnữanhữngphếtíchcủanócókíchthướcrấtlớn. Trong rừng nhiệt đới, người ta thấy rõ những bức tượng đãđược chôn một cách sơ sài và dưới các gò đống là vết tích củanhữngtòanhà.Nhấtđịnhphảikiếmchođượcphươngtiệnđểkhaiquật!

Năm1939tiềnchođoànkhảosátđãcó.Mùathunămđómộtnhómnhỏcácnhàkhảocổđếnthànhphố.

Côngviệcnhiều,nhưngkết quảđược bù lại thỏađáng.TrướchếtđãthấyrằngTres-Sapoteslàthànhphốcólịchsửrấtxaxưa.Vậtchứngchínhxácvàtrungthànhlàcácđồgốmđãchothấyrõđiều này.Haimươi công nhân làm việc suốt ngày để khai quậthoàn toàn chiếc đầu đồ sộ.Cuối cùng nó được đưa lên khỏimặtđất. Ấn tượng thật đáng kinh ngạc! Chiều cao của khối đá là180cm,chuvi–gần550cm,còntrọnglượngtheosựđánhgiácủaStirlinglà10tấn!Vàmỏđágầnnhấtcũngcáchxavàichụccâysố.

Biếtbaonhiêunỗlựccủaconngười(ngườidađỏcổkhôngcósúcvậtkéo)cầnphảiđổrađểđưatảngđánhưvậyvềđây…

ỞlàngTres-Sapotescótấtcảbachiếcđầunhưvậy.Vàtấtcảđềulànhữngkhuônmặtthanhniênvớichiếcmũirộng,khônglớn,môidầyvà cặpmắthìnhhạnhnhân.Rõ ràngđây là chândungcủaaiđó.StirlingchorằngnhữngbứctượngnàyđểlưudanhcácvịvuaOlmecnổitiếngvàlàtượngđàikỷniệm…

NhữngditíchvềkiếntrúcởTres-Sapotesthìngượclạivớibứctượng,khônggợilênsựngạcnhiênhoặcthánphụcđặcbiệtcủacácnhàkhảocổ.Hiệngiờnhữnggòđấtnàykhônglớn,nhưngvàothờicổchúnglànhữngcôngtrìnhkháđơngiảncótườngđấtnệnbaoquanh,dựng trênnền-móngđấtđắpkhông caovàmái lợp lá.Ởđây không có gì giống kiến trúc uy nghi của người Maya hoặcAztec.

Trong hai mùa thực địa (1939-1940) các khai quật ởTresSapotesđãpháthiệnkhôngítnhữngtượngđàikhác,tạonênấntượngngườiOlmeclàdântộcmànghềtạctượngcủahọlàmộtnghệ thuật tạohìnhđadạnghơncácdân tộckhác.Quả làđángkhâmphục,đồngthờiphiếnđámàcácnhàkhảocổkýhiệuchữAlạigợilênnhữngbíẩnmới.Ởgiữabứchìnhnổilênmộtngườikỳlạhầunhư cao gấp đôi cỡ người bình thường với chiếcmũdạngchóp cao.Hai bên có thêm hai nhân vật nghiêng người quay vềphíagiữa,ngườibêntrái cầmchiếcdaodàihoặcdaogăm,ngườithứhai cầmtóc củachiếcđầungườiđãchặtđứt.Nhưvậy, cũngnhưcácdântộckháccủachâuMỹ,ngườiOlmeccổcóphongtụctếngười.Tất cảbangườiđềuđứng trênmột chiếcđầuquái vậtđãcáchbiệthóa.Phíatrênhọhìnhnhưtụlạitrongkhôngkhíchiếcmặtnạkhổnglồcủavịthầnnàođóvớinhữngđườngnétcủabáo.

KhitừbãikhaiquậttrởvềTres-Sapotes,StirlinglàmquenvớiCovarrubias.Họasĩtàinăngvànhàsưutậpsaymê,cảhailậptức

kếtbạnvớinhau.StirlingđánhgiácaoýnghĩacủacácpháthiệnvàủnghộgiảthuyếtvềtínhcổxưacủanềnvănhóaOlmec.

Cuối cùngđến lượtLa-Ventađượcpháthiện.Thực tếđãvượthẳnsựmongđợi.

Trong khi tiến hành khảo sát, Blom và Lafarge trước đây vàStirlingsaunàyđãtìmthấytrênhònđảonhỏmộtloạtditíchcónguồngốcOlmec–Nhữngchiếcđầukhổnglồ,phùđiêuđá,nhữngbànthờđộcđáo.Trongnhữngkhaiquậtvàonăm1942-1943đoànkhảosátMỹkhôngchỉtìmđượcnhữngtượngđàimớimàcònpháthiệnnhữngnétbíẩnhoàntoànmớicủanềnvănhóacổhuyềnbíchođếnlúcđó.

Trung tâm của La-Venta làmột gò cao khá nhỏ (gần 1,5 ha)nằmgiữađảo.Nhữngnhàxâydựngcổđãbốtríởđâytổhợpchínhgồmmột tháp lớn,mộtquảng trườngnằmvềphíabắc của tháp,đượcngănbởicáctườngđấtđắpvàmộthàngcộtđábazan.Tiếpđếnlàmộtkiểucôngtrìnhkỳlạcótên“Cộtđálăngmộ”,cuốicùnglàmột thápnhỏcóbậc tamcấpmàthời cổđượcdùng làmbệđỡmộtcôngtrìnhnàođó(bànthờ)bằngcây.Trụctâmcủatoànbộtổhợpnàyđượcđịnhhướngkháchínhxáctừnamlênbắc,quanhđócórấtnhiềutượng.

KhómàmôtảhaykểhếtnhữnggìdoStirlingtìmđượcởLa-Venta. Chúng ta chỉ đưa ra một vài phát hiện tuyệt vời nhất.Nhưng cũng cần nói rằng, trong bamùa khai quật ở thành phốnhỏnàynhàkhảocổngườiMỹvẫnchưatìmđượcnhiều.Vềsaucòn vài đoàn khảo cổ nữa đến làm việc ở LaVenta, nhưng cũngchưapháthiệnhếtnhữngbáuvậtcổởđó.

ỞTres-Sapotescómộtchiếcđầukhổnglồ,đólàditíchđầutiêngiúp phát hiện ra nền văn hóaOlmec.ỞLa-Venta có bốn chiếcđầu.Tấtcảđềulàkhuônmặtthanhniênđộichiếcmũđộcđáovớinhữnghoavănkhácnhauởphầntrước.Các “bànthờ”cũng làm

mọingườikinhngạcvìnghệthuậtđiêukhắccủachúng.Têngọiquiướcnàyđược cácnhàkhảo cổđặt chonhững tượngđábíẩndạng khối lớn.Nổi tiếng nhất trong đó là bàn thờ số 5 (theo kýhiệucủaStirling).Haibênbànthờkhắcnổi4viênTưtế,họnắmnhữngđứabécóđiệubộđanglahét.Phíatrướcbànthờchạmnổicaomộtngườiđànôngxuấthiệntừmộthangsâugiốngnhưmiệngcon báo đang há ra,một đứa bé nằm trên đôi tay vươn ra phíatrướccủathầyTưtế.Khácvớinhữngđứabétrêncácphùđiêubênhông,đứabénàyhìnhnhưđãchếthaylàđangngủ,thânhìnhbénhỏcủanóbìnhthản,bấtđộngvớiđôitayépsátvàosườnvàđôichândangra.

Vềphíabắc của tháp,nhưđãnói, làmộtbãi rộng,đượcngănbốn phía bằng hàng rào làm bằng đá bazan, trồng thẳng đứng.Nhữngchiếccọchìnhtrụnàylànhữngcộtđátựnhiênthườnggặpở cácmỏ đá bazan.Nhưng ởLa-Venta và các vùng xung quanhkhônghềcó loạiđánày.Nghĩa làtấtcảcácdi tích,kểcảquảngtrườngđượcrào,đềulàmbằngđábazanmangtừxavề.Nhưngtừđâu?

Giữa bãi đất nhô lênmột công trình kỳ lạ cũng bằng loại đábazan ngũ giác, tiết diện hình lăng trụ: kiểu như ngôi nhà nhỏnhưngkhôngcócửasổ,mộtnửaâmxuốngđất.Máinhàgồmchínphiếnđábazancùngloạidàiđến3m,xếpsátnhautrênđỉnhcáccộtrào.Khibốnphiếnđượctháora,Stirlingleovàođượcbêntronglăngmộnày.

Đâychínhlàhầmmộ,thờixưahàicốtcủacácvịquyềnquíđượcchônởđây,cóthểlàvua,vợvàcácconcủaông.Trongcănphòngngầmcómộtchỗốpđánhô lên, tôvẽsặcsỡ.Xươngngườicủa ítnhấtlàbacuộcmaitángvươngvãikhắpnơi,cạnhđólàmộtđốngbáuvậtđổlộnxộn.

Ởđâykhôngthiếuthứgì!Tượngngườiđứng,ngồi,nhữngngười

quáidị,ếch,ốc,nhữngtrangtrídạnghoa,chuỗihạt,vòngkhuyên.Tấtcảđềulàmbằngđánefritmàulụcvàmàudatrờiđượcchếtáctuyệt hảo. Tất nhiên không thể thiếu được hình tượng con báo,theocáchdiễnđạtchínhxáccủamộtnhànghiêncứu,đơngiảnlàngườiOlmecbịbáoámảnh.

Ngay chỗ chiếc đầu của một vị vua (trong đất sình LaVentaxươngkhôngcònnguyênvẹn)cómộtchiếcmũkỳlạ–có lẽngàyxưađây làbiểutượngquyềnlựcvàsứcmạnhcủavua,sáuchiếclôngnhímbiểndàicắmvàosợidây,giữacácchiếc lônglàvàiđồtrang sứcbằngđánefrit dạnghoa, lá.Trênmặtngười đượcmaitáng xưakia có đeo chiếcmặtnạ gỗ cẩnđánefrit và xà cừ.Tấtnhiênmặtnạđãmụcnát.Tạiđâycònlạinhữngvòngkhuyênlớnbằngđánefrit.

Theocácnhàbáchọc,vậtquínhấttìmđượctronghầmmộnàylàbứctượngnhỏbằngđánefritmàutrắngxanhđượcđánhtuyệtbóng.Tượngmôtảmộtngườiphụnữngồi,rõlàmộtmệnhbàquíphái,haitaycầmchiếcgươngđưaratrướcngực,tócchảicẩnthận,phía trước đểmái, phía sau chảy dài xuống vai, khuônmặt tráixoan với cặpmắt to hìnhhạt hạnhnhân, tượng có nụ cười bìnhthảnvàniềmnở.Nghệnhânlàmratượngnàychắcchắnlàmộtnhàđiêukhắctàiba.

HầmmộbằngcộtbazankhôngphảilàkiểumaitángduynhấtởLa-Venta.NgaygầnđóStirling tìm thấy chiếcquan tàiđáhìnhconbáo.Bêncạnhhàicốt,trongđócòncónhữngđồvậtbằngđánefrit.TấtcảđềuchothấyrằngvàothờiOlmechònđảonhỏnàylàthánhđườngquan trọngnhất củadân tộc,nơikhôngchỉđể tiếnhànhnhữngnghilễtínngưỡngchínhmàcònđểchôncấtcácthủlĩnh,Thượngtếhoặcvuachúa.

***

ĐâylàhồitưởngcủaMetuStirlinglúcquayvềtrạisaukhigặp

chiếcđầukhổnglồmới,lớnnhấttrongtấtcảcácditíchtươngtựcủanềnvănhóaOlmeccổdoôngpháthiện.

Các khai quật ở Sao-Lorenso, Tenochtitlan và PotreroNuevotiếp tục tronghainăm1945và1946.Tấtnhiênchúngchỉmangtínhchấtkhảosát,chophépghilạinhữngtượngquantrọngnhấtnằm trên mặt đất (mười lăm cái ở Sao-Lorenso và bốn cái ởPotrero-Nuevo),hoặcngườitacóthểđàovàihốthămdò.Stirlingkhôngđủthờigianvàphươngtiệnnghiêncứuchitiếtthànhphốlớnnày.

TuyvậyviệcnghiêncứusơbộởSao-Lorensođãcungcấpnhữngkếtquảđángngạcnhiên.Pháthiệnđượcnămchiếcđầuđồsộ–bíẩn số một của nền văn hóa Olmec -, các tượng vua cầm vươngtrượngvànhữngphụnữvớinhữngđứabédạngbáo,cácbànthờ:mộtcáiởLa-Ventakiểuhìnhngườitrongđộng,cáikhácvớinhữngngười khổng lồ hai tay đỡ vòm trời. Những người khổng lồ nàyhoàn toàn không giống những người khổng lồ hùngmạnh trongthếgiớicổđại,đâylànhữngđứabébụbẫm,dễthương.

Trêntấtcảcácditíchđềuthấyrõdấuvếtpháhủy,đôikhitànnhẫnđếnmứckhóđoánđượclàchínhhọđãsángtạorachúng.

ChínhởthànhphốnàycuốicùngStirlingđãgiảiđượcbíẩnvốnhànhhạôngtừlâunay(vàcảnhữngnhànghiêncứukhác),rằng:tạisaongườiOlmecsợhãithờphụnggiốngbáo.Trongsốnhữngtượngđãđượcpháthiệncóhaitượngmôtảconbáođangômngườiđànbà.Giờđâyđã rõnhữnghàinhibánngười,bán thú,nhữngtượngnàychotathấyđượcquanniệmcủadântộccổsốngởđâytừxưa,họtinrằngtổtiênhọlàcontraicủabáovàngườiphụnữđầutiên.Vàothờixaxưaconngườichorằngmột lúcnàođó loài thúbiết nói và hành động như con người. Do đó nhiều truyện cổ,truyềnthuyết,chuyệnhoangđườngcủatấtcảcácdântộctrênthếgiớichorằngloàithúnàyhoặcloàithúkháclàbàconhoặcthủytổ

củamộtbộlạcnàođó.NgườiOlmeccũngvậy.

ChúngtachiatayvớiMetuStirlingởđây.Ôngkhôngcònđàobới trên đấtOlmec. Sau Sao-Lorenso nhà bác học ngườiMỹ còntiến hành khai quật khảo cổ ở Panama,Ecuador vàCosta-Rica.Tháng1năm1973,ngườimởcửalạimộtnềnvănminhOlmecđãtừ trần. Nhưng những người khác vẫn tiếp tục sự nghiệp màStirlingđãtheođuổi.

KhiStirlingcònsống,cácnhàkhảocổlạitrởvềLa-Venta.Năm1955mộtđoànkhảosátmớiđãvềđó.Đoànlàmviệcvàinămtạithành phố nhỏ và đã có những phát hiệnmới, đôi khi đến kinhngạc.GiờđâykhôngchỉcácnhànghiêncứuMỹmàcảMexicocũngthamgiavàoviệckhaiquậtnày.Phảilàmnhanhlênvìtrênđảođãđượcpháthiệncódầumỏ,ngườicủaCôngtyDầumỏquốcgiaMexicođãtheosátgótcácnhàkhảocổ.

LúcnàycácnhàvậtlýđãnghiêncứuthànhcôngphươngpháphoàntoànmớixácđịnhthờigiantheođồngvịphóngxạcarbonC-14,phươngphápcựckỳchínhxácsovớinhữngphươngpháptrướcđâymà cácnhàkhảo cổđãápdụng.Kếtquả củanhữngnghiêncứuởLa-Ventavàcácnơikhác,màtôisẽkểởdướiđây,chothấyrằngCovarrubiasvàStirlingđãđúng.GiờđâynềnvănhóaOlmecđãđượcxácđịnhniênđại:khoảngtừthếkỷXIIđếnVITCN.

Đâylàấntượngmạnhđầutiên.Nhưngấntượngkháccũnglầnlượtxuấthiện.

Phát hiện cho thấy La-Venta không phải chỉ có một mà cònnhiềulớpvănhóa,nóitheongônngữthường,nótồntạitrongmộtthờigiandàigầnbảythếkỷ.Khidọnsạchmộtthápnúilớnthìhọnhận thấyhìnhdáng củanókhác thường.Tất cả các thápnúi ởTrungMỹcódạngbậcthang.StirlingchorằngđólàvẻmặtthờicổcủaLa-Venta.Nhưngkhilậpbảnđồchitiếtranhgiớidâncư,nhàkhảo cổHazerngạcnhiên thấy rằng thápnúi lớnởLa-Venta có

hình chóp, hay nóimột cách hình tượng, tháp có hình dạng củamột ống loamáyhát khổng lồmàmiệng loaúp xuống đất.Hơnnữa,trênsườnnúilầnlượtnốitiếpnhaunhữngsốnglồidọc(tấtcảcó10sốnglồi)vànhữngrãnhmángsâuchạytừtrênxuống.Hazersuynghĩ rấtnhiều, tại saonhữngnhàxâydựng cổ lại tạo ra vẻdángkhácthườngchocôngtrình,nhưngvôích.Lờigiảiđếnngẫunhiênvàbấtngờ.MộtlầnnhàkhảocổbaytrêncácđỉnhnúicủaTustlavàbỗngthấychópnúiLa-Ventagiốngnhưhìnhdạngcủavô số núi lửa xung quanh hồ Catemaco, chúng có dạng chóp vànhững sống lồi, rãnh sâu y như vậy trên sườnnúi.Như vậy, đểtưởngnhớquêhươngxavời,ngườiOlmecdựnglêntrênđảobằngphẳngmộtngọnnúigiốngnhưtrêntổquốcxaxôicủahọ.Giờđâyngọnnúinhântạocao33m(thờicổnócóthểcaohơn)đượcđắpbằngđấtsét,trênmặtphủlớpvữavôiđặccứnggầnnhưximăng.Hazer tính rằngviệc xâydựng thápnúinày cầnđếnkhối lượngcôngviệckhổnglồ:nếutrêncôngtrườngvớisố laođộnglà1.000ngườithìphảimấtítnhất800ngàycôngmớihoàntấtđược.

Đồng thời, giả thuyết cho rằng lúc đầu dân La-Venta sống ởvùngnúiđãđượcxácnhận.Từlâucácnhàkhảocổđãquantâm:ngườiOlmec lấy đá bazan ở đâu để làm các tượng đài. Các nhàkhoángchấthọcchứngminhrằng,tấtcảcáckhốiđáđềuđượclấytừsườnnúiTustla.

Nhữngditíchmớiđượcpháthiệnngayởbãihànhlễ.Khidọndẹpmặt đấtmột công nhân thấy rằng có điều gì đó bất thườngtrênmộtkhuvực.Mộtthànhviêncủađoànkhảosát,nhàkhảocổMexicoEduardoContreras,vộivàngbắttayvàoviệc.Mộtlúcsautrướcmắtônghiệnraquangcảnhkỳlạ.

Mườisáubứctượngđánefritvàcerpentinđượcchôntronglòngđất,tạonênmộtcảnhngoạnmục.Mườibốntượngquaymặtvềhaibứctượngcònlại,saulưnghaibứctượngnàylàsáuchiếcrìuđá

nefrit cắm thẳngđứng vào lòng đất.Đặc biệt đáng lưu ý làmộttượng trong cặp đó, khác với bức tượng kia, được làm bằng đágranitmàuhồngđỏ,khôngđượcđánhbóng.Hìnhnhưngườinàyđangbốirốihaysợhãinhìnđámđôngđứngtrướcôngta.Mộtvòngbánnguyệtquayvềphíabứctượngthứhailàmbằngđánefritgầnnhưmàu trắng, hình như đang nói gì đó với những người xungquanh.Chínhdángđiệu,chiếcđầudài,miệnghémở,cáimũilớn,cặpmắttoxếchchothấyrằngnhàtạctượngcốýtáchriêngnhânvậtnày,nhấnmạnhquyềnlựcvàsựcaoquícủaông.

CácnhàkhảocổhiểurằngnhómtượngnàyghilạimộtsựkiệnvôcùngquantrọngnàođótrongcuộcsốngcủacưdânLa-Venta.Nhưngsựkiệnnào?Saukhicácchiếcrìuvàtượngđãđượcbốtrí,khubímậtđượclấpkỹvàtoànbộquãngtrườngđượcphủmộtlớpđấtsétdàymàucamvàđầmchặt.Vềsau lớpphủnàyđượcđắpthêmlớpsétmàuhồng(điềubìnhthườngtrongcuộcsốngcủacáckhudâncưcổvàhiệnnay,giốngnhưđườngphốcủachúngtađượcphủmới lớp nhựa asfalt). Một thời gian sau lớp phủmàu hồngđược thay bằng màu vàng, tiếp đến là màu trắng. Rồi về sau(khôngaibiếtlúcnào)aiđóđãkhoanmộtgiếnghẹpngaytrênchỗvậttế,khithấyrõlàvậttếvẫnbìnhthường,giếngkhoanđượclấplại.TừđóthấyrõrằngcácthầyTưtếOlmeccó“Bảnkêtàisản”hoặcbảnđồcáckhobáumật,dựavàođóđôikhihọkiểmtrasựhiệnhữucủacáckhobáu.Nhưngtừđócũngthấyrằng“Vậttế”số4cóýnghĩanàođóđặcbiệtquantrọngvềlịchsửhoặcthờphụng.

Nămthángtrôiqua,nhữngnghiêncứuvềnềnvănhóaOlmecvẫntiếptục.CácnhàkhảocổtìmđượcnhữngditíchcủadântộcbíẩnởcácvùngcủaMexico,đôikhi cònxahơnnữa,ở cácbangVeracrusvàTabasco.HơnnữakhôngchỉnhữngchếtácnhỏkiểubứctượngởLa-Ventamàlànhữngbứctượngvàphùđiêulớn.Vàkhông chỉ trên lãnh thổ Mexico mà đôi khi cả trên núi của

Goatemala hoặc trên bờ Thái Bình dương Salvado cách xa hàngtrămcâysố.

Gần làngTralcasingo (miềnĐôngbangMorelos),người ta tìmthấynhữngphùđiêuđẹptrênđá.Vàonhữngnăm1970đoànkhảosát củaDavid Grove đã làm việc ở đây, họ khai quậtmột điểmquần cư cổ và phát hiện ra rằng, một dân tộc khác đã sống ởTralcasingo,cònnhữngphùđiêuphongcáchOlmec,rõràng,làdonhómngườiOlmecdidânđếnđâychếtác,hoặc(theoýkiếncủamộtsốchuyêngia)lànhữngditíchcủangườiOlmecđãxâmchiếmthànhphốnàymộtthời.Grovevàsauđólànhữngnhànghiêncứukhácchorằng,khiđitìmđáquínefritcácđiểmdâncư–pháođàiđãđượcthành lậptrênnhữngconđườngthươngmạiquantrọngnhất.QuađócácđoànbuônOlmectiếptụcđixa.Cácđoànbuônđượcnhữngngườicókinhnghiệmhướngdẫn,họlànhàbuônđồngthờicũnglànhàthámhiểm.

Phát hiện nối tiếp phát hiện. Từ lâu các nhà nghiên cứu đãnhận thấy rằng, ngườiOlmec có nền kiến trúc kém xa nghề tạctượng,dođóhọđượcgọi là “Dân tộc tạc tượng”.Nhữngbứcbíchhọa đặc trưng củangườiOlmec đối với nền vănminhmuộn củaTrungMỹkhôngđượctìmthấy.Dođócácnhàbáchọcchorằnghọkhôngcóhộihọa.Mộtlầnnữathựctếlạichothấyđôikhinhữngkếtluậnbanđầunguyhiểmnhưthếnào.

Năm 1966 hai nhà khảo cổ nghiệp dư – Gay và Grifin hànhtrìnhdọc bangGerrero theo bờTháiBìnhdương củaMexico, đểtìmnhữngditíchOlmecởđó.HọhếtsứcngạcnhiênkhimộtngườilàngkểchohọvềnhữngbứcbíchhọanàođótrongđộngcótênlàHushtlauac.Gay vàGrifin lập tức đến đó.Đường ngầmdài hơncâysố,khithìhọkhónhọcbòquanhữngngáchhẹp,khithìđiquahếtđộngnàyđếnđộngkhácgiữanhữngmăngthạchvàthạchnhũbámđầydơi.Sựquênmìnhcủahọđãđượcbanthưởng:trongánh

vàng yếu ớt của ngọn đèn dầu hiện ra bức bích họa tuyệt diệu,chắcchắnlàthuộcthờiOlmec.

Hìnhdángcao(gần2m)củavua(hayvịthần)đốidiệnvớingườithứhainhỏbé,đángthươngđangquìdướichân.Chiếcáokhoácđenquàngquavaitráivịvuađểlộbộquầnáomàuđỏ,sọcngang.Khuônmặtđượctôđen.Trênđầulàchiếcmũcaogắnchùmlôngkesalmàulục,taiđeovòngđánefrithìnhdĩa,chânmanggiàydabáo.Taymanggăngdabáodàichỉvềphíanhânvậtnhỏbé.Tayphảicầmquyềntrượngkỳlạcóbốnmấu,taytráinắmchặtchiếcdây thừng lớnbuộcvàoeobụngcủanhânvậtquìhoặc làkẻbạitrận.

Hainămsau,theogươngGayvàGrifin,DavidGrovecũnglênđường đến vùng núi bang Gerrero. Ông tìm thấy loạt bích họaOlmecthứhaiởvùngOshtotitlanchỉcáchHushtlauacbamươicâysố.

ChủđềcủanhữngbứcbíchhọaOshtotitlanhơikhácnhữngbứcbíchhọaHushtlauac.Ởđâyhìnhngườingồitrênngaicóthânthểmàunâuđỏ,yphụckhácthường.Trênđầulàchiếcmặtnạkiểuđầuchimdữvớichiếcmỏlớn,mộtconmắttomàuvàngvàđôitaichấmlục.Đôitayngườingồiphủđầylôngvũmịnmàulụcvàđỏ.Tấmchengựcmàungọcbíchvàchiếckhốhẹpcùngmàubổsungthêmchotrangphụccủanhânvật.ToànbộbứcbíchhọaquákháclạđốivớinghệthuậtOlmec,đếnnỗinếuchiếcngaikhôngcódạngđầubáothìnhiềunhànghiêncứuđãnghingờviệcxácđịnhnó.

NhưngbứcbíchhọathứhaigiữnguyêntinhthầnOlmec.Hìnhngười Olmec đứng, giơ cao tay phải và buông tay trái dọc thân.Ngoàikhuônmặtsángsủa,toànthânnhânvậtđượctôđen.Trướcmặtnhânvật,mộtconbáocáiđanggiậndữchồmlên,mõmnhera.Nhưnglạlàconthúkhôngtấncôngngườimàlàbỏchạy.

ChúngtarờirừngrậmcủabangGerrero,trởvềSaoLorenso,nơi

xảyradiễntiếncủacuốntiểuthuyết.

NhàkhảocổtrẻngườiMỹMichelCochỉđạomộtđoànkhảosátnhỏcủatrườngđạihọcTổnghợpIelkhaiquậtởSao-Lorensotrongbamùa thực địa (1966-1968). Lịch sử ngàn năm của thành phốnàyđượcsángtỏ.

Côngviệcđầutiênsaukhitổchứctrạilàlậpbảnđồđịahình,công việc tốn nhiều công sức và phức tạp, nhưng hoàn toàn cầnthiết.Nómanglạikếtquảđángkinhngạc:khimọiđođạcđãđượcđưa lên giấy, các nhà nghiên cứu thấy rằng cao nguyên Sao-Lorenso… có nguồn gốc nhân tạo. Đúng, đúng, bạn đừng ngạcnhiên!Quảđồicaogần50mvàdàigầncâysốvàothờicổđãđượcđắpbằngđôitaycủangườiOlmec.Cóthểhìnhdunglànhữngcưdâncổtừthếhệnàyđếnthếhệkhácđãmangnhữnggiỏđấtđếnvà đắp nó dần dần thành quả đồi vĩ đại như thế nào. Về khốilượng,côngviệcnàyđãvượtxakimtựthápnổitiếngthếgiớicủapharaon Ai Cập Hufu (Keops). Trước hết, dạng đối xứng hoànchỉnhchothấynguồngốcnhântạocủaquảđồi.Trênbảnđồthấyrõnhữngchiếc “lưỡi”nhôra–nhữngchỗ lồihẹpđộcđáoănsâuvào thung lũng, những đê quai nối các điểm cao riêng biệt củacánhđồng.Nhữngkhaiquậttiếptheođãxácnhậnđiềunày.Điềugìđãtạonênquihoạchphứctạpcủacôngtrìnhnày,khôngthểnóiđược.Tấtnhiêncũngmongmuốnlàtronghìnhdángcủaquảđồicó thểnhìn thấyhai chiếcđầubáođanghámõm, lè lưỡivànhenanh.Nhưng lời giải thíchnày có thể chỉ là sự tưởng tượngđơnthuần.Trênđỉnhcaonguyênngườitatìmthấyhaimươihốsâucóhình dạng và kích thước khác nhau.Việc nghiên cứu chúng chothấy rằng, thời xưa đây là nhữnghồ chứanướcmàđáy và váchđượclátbằngđánúilửa.

Cáckhaiquậtcungcấpcảsốliệuvềbiênniênsửcủakhudâncư. Stirling và những nhà bác học sau ông đều cho rằng Sao-

Lorenso làmột thành phố tương đốimuộn. Phân tích phóng xạcarbontừnhữngđốnglửacổđãtanthànhtrobụixácnhậnđiềunày.KếtquảchothấyrằngSao-Lorensođượcthànhlậpgần1300nămTCNvàphồnthịnhsaunăm1200TCN,lúcđóđãxuấthiệnngườiOlmec.ThànhphốhuyhoàngtồntạiđếnthếkỷthứIXvàsauđókhônghiểuvìsaođãbiếnmất.Saunàythànhphốlạitrỗidậy,nhưngnhữngsựkiệnnàyvượtrangoàicuốntiểuthuyếtcủachúngta.

NhữngkhaiquậtcủaCoởSao-Lorensogiảithíchthêmmộtsựkiện quan trọng và đáng chú ý.Như trên đã nói, đa số các bứctượngđềubịhưhỏng.Nhưngđiềunàykhôngphải làhànhđộngpháhủyvôthứchoặcsựxúcphạmcủanhữngkẻxâmlược.Sauđónhữngditíchnàyđãđượcchôncấtcẩnthận,đôikhicócảnhữngvậttế.Vídụditíchsố21(đánhsốtheothứtựđàođược)–bứcphùđiêutạcconthúchạy–đãđượcđặtúpxuốngvậttếlà6chiếcrìubằngđácerpentinvànhữnghạtcườmcùngloại.Tấtcảđãđượclấpđấtkỹlưỡng.Theođánhgiáthờiđó,hoànthànhnghilễnhưthếnàychobứcphùđiêubịhưhỏngcóýnghĩatolớnhơnnhiều.

Tấtnhiênđoànkhảocổ của trườngđạihọcTổnghợp Iel chưakhai thác hết những kho báu khảo cổ và nghệ thuật ở Sao-Lorenso,ởđóvẫncònlạikhôngítcôngviệcchocácnhànghiêncứutương lai. Rất khó đánh giá công việc của Co; và tất cả nhữngngườiquantâmđếnnềnvănhóaOlmecđềucầnphảicảmơnông.

Trongcuốnsáchnàycómôtảcụthểtấtcảnhữngnghiêncứuđãtiếnhànhtrênmảnhđấtcủadòngdõibáothầnchưa?Tôichỉmongmuốnkểlạimộtvàipháthiệnđánglưuýnhất,đólànhữngđiểmđộcđáocủacuốntiểuthuyếtđểbạnđọccóthểsosánhnhữngsựkiệnthựctếvớihưcấu.NhưngtrướckhikếtthúccầnphảinóiđôilờilàgiờđâyngườitađãbiếtgìvềngườiOlmecchưa?

Sau những nghiên cứu lâu năm và kiên trì, các nhà bác học

nghiêncứuchâuMỹđãtìmhiểuđượckhánhiềuvềdântộcbíẩnnày.Giờđâychúngtađãbiếtkhôngchỉnghệ thuật tạodángvànềnvănhóavậtchấtmàcảtổchứcxãhộicủadântộcOlmecvớitínhphâncấpsớmnhưởSumervàAiCậpcổ,biếtđượcthờigianthành lập, thịnhvượngvàsuy tàn.Thậmchí có thểbiếtnguyênnhâncủanhữngsựkiệnkhủngkhiếpcuốicùng.QuốcgiaOlmecbịbiếnmấtbởinhữngcuộctấncôngcủacácdântộcMayatừmiềnđông-nam.

Các nhà khảo cổ đã tái họa những đường nét chính về tínngưỡngcổcủangườiOlmec,nhữngnghilễthờphụngcóliênquanđếnvụngô,nhữngngày lễ theochukỳcóýnghĩavô cùngquantrọngtrongcuộcsốngcủahọ.Trongthờiđó,tínngưỡngngựtrịvôhạntrongtấtcảcácdạngtưtưởng.

Giữacácnhàbáchọctừlâuđãcócuộctranhluận:concháucủangườibáonóithứngônngữgì?Tácgiảcuốnsáchnàythốngnhấtvới những người đã thấy nhóm ngôn ngữ lớn có vị trí tương laitrongnhữngngườiOlmectổtiên,gồmcảMaya-Mihe-Uave-Soke.VìvậytênriêngcủacácnhânvậtđượclấytừngônngữtáilậpcủanhómMaya-Sokecổ.

TấtcảnhữngsốliệukhoahọcnàychophépphụchồibứctranhsinhđộngcủanhữngsựkiệnđãxảyratừxaxưaởSaoLorensovàcácvùngphụcận.

Đặc biệt có giá trị là vấn đề những mối quan hệ trước thờiColumbus củaCựu thếgiới vớihai lụcđịa châuMỹ.Một sốnhànghiêncứunướcngoàingạcnhiêntrướcsựpháttriểnsớmcủanềnvănminhOlmec,họgánbuổibìnhminhcủanóchomộtsựthúcđẩybênngoài, làkếtquảxuấthiện củanhữngnhàhảihành từmộttrungtâmvănhóanàođóởCựuThếgiớiđếnTrungMỹ.NhàdulịchnổitiếngTurHaerdalchorằngnềnvănhóaOlmecchịuơnnhờ sự xuất hiện của những người từAiCập đến.Nhằm chứng

minhchogiảthuyếtnày,ôngđãchấpnhậnchuyếnđihuyềnthoạivượtĐạiTâyDươngcủachiếctàu“Ra”.NhànghiêncứungườiMỹ,bàBettyMeggers,thìngượclại,bàchorằng“Concháucủabáo”lànhữngdidântừĐông-NamÁ,họrờibỏquêhươngsaucuộctấncôngcủanhàThương(triềuÂn)ởTrungHoavàothếkỷXITCN.Nhữngluậncứnàyđãcóthểđượcpháttriển.

Nhữngthuyềnđánhcáhoặctàubuôntrênđạidươngđôikhibịcuốn xa quê hương, tất nhiên do bão hoặc những dòng hải lưu.Cũng cónhữngngoại lệ, khi nhữngnhàdu lịchngẫunhiênnàybuộcphảicắtđạidươngvàxuấthiệntrênđấtlạ.

CácnhàvănLaMãcòngiữlạimộtcâuchuyệnlàtrongthờingựtrị của hoàng đế Claudia, bão đã đưa một chiếc thuyền với vàingườidađỏvàobờbiểnGallia(Phápngàynay).ĐâylàtrườnghợpđầutiênlịchsửchứngminhsựxuấthiệncủangườidađỏởchâuÂu.Ngượclại,nhàkhảocổngườiMexicoHoseGarciaPaionpháthiệnthấychiếcđầucủabứctượngLaMãtrongmộtngôimộcổ,rõrànglànóđượcaiđóđưađếntừbênkiađạidương.TrênbờbiểnVenezuelađã tìm thấymột chiếc bình chônvớinhữngđồng tiềnvàngLaMã,nhânchứngcâmcủamộtvụđắmtàuthờicổ.Tấtcảnhữngvídụnàycho thấycuộcduhànhcủamộtnhânvật trongtiểuthuyết–Suembahamoncóthểđãxảyratrongthựctế.Nhưngnócũngchứngminhchoviệckhác.Nhữngngườingẫunhiênxuấthiệnởmộtđấtnướcxaxôi,tấtnhiênhọkhôngthểtácđộngrõđếnnềnvănhóacủadântộcnày,hơnnữahọlạibịbiếnmất.Lịchsửdạychúngtarằng,mọicáimớiđượchấpthụchỉkhitrongxãhộitiếpnhậnđãchínmuồinhữngđiềukiệncầnthiếtchonó.Thựcra,nhữngcưdâncủa thờiđạiđồđácũcó thểhiểuđượcgìnếumộtngườiđươngthờicủachúngtarơivàoxãhộicủahọvớichiếcxehơi?NgoàiratàiliệucủanhữngkhaiquậtgầnđâykhôngbácbỏrằngnềnvănminhOlmeclàkếtquảpháttriểnlâuđờicủachính

cưdâncổởTrungMỹ.

NHỮNGNHÂNVẬTCHÍNH

Ah-Mash–ThầyTưtếquảnlịchvàthờitiết.

Ah-Shacan – Thầy trưởng quản tạc tượng của kinh thànhNivannaa-Tracbolai.

Ah-Shooch–Nhàtạotượnggià,thầycủaTug-Anseng.

Anaib-Ungir–ThầyThượngtếcủađềnthờthầnNgô,vềsaulàthầyThượngtếcủakinhđô.

Beleng-Hish–ThầyThượngtếcủathầnMặttrời.

Cuocu–HềcủaquốcvươngOlmec.

Hang-Noc-Ping–HoàngtửxứOlmec,contraithứcủavua.

Irinefer–TàicôngngườiAiCập,phụcvụchoSuembahamon.

Ish-Can-Leosh –NữThượng tế của đền thờĐứcmẹ các thầnTecaima-Poia.

Maash–ChúcủaTiang.

Melcart-Mashal–NhàđibiểnvàthươngnhânPhinic.

Mishpitiacuc–ThầyTưtếthâncậncủaAnaib-Ungir.

Nam-Suc–CongáicủaAh-Shooch.

Nebmaatranaht–Tểtướngcủapharaon,tổngđốcthànhFiva,thượngcấpcủaSuembahamon.

Nesubanebjed–PharaonAiCậpHạ.

Niang-Hinah–ThầyđạiTưtếcủathầnNgôtrẻ.

Osh-Tro–MẹcủaShangvàTug-Anseng.

Paveraa – Lãnh chúa khu đông thành Fiva, trưởng quản vệbinhnghĩađịacủacáchoàngđế.

Shang–NôngdânthuộcbộtộcCaab.

Suembahamon – Quan đại thần Ai Cập, trợ lý của tổng đốcthànhFiva–kinhđôcủaAiCậpThượng.

Tene-Tung–TriềuthầncủaquốcvươngOlmec.

Tene-Tuvuic–TriềuthầncủaHang-Noc-Ping.

Tiang–CongáicủamộtnôngdânbộtộcSocan.

Tug-Anseng–AnhcủaShangvàlànhàtạctượng.

Tumeh-Sahing – Thầy Trưởng tế của Thần Tâm đất – Thầnđộngđấtvàâmphủ.

•ChúThích•

[1]Pharaonchếtđượcphongthánhvàdanhhiệu“Thầnthiện”.[2]TheoquanniệmcủangườiAiCậpcổ-âmphủởphươngtây.