58 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ปท 11 ฉบบท 2 กรกฎาคม - ธนวาคม 2559

บทความวจย สรภา เกตมาลานสตปรญญาเอก สาขาวชาการศกษาผใหญ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อาจารย ดร.สมลนตย เกดหนนวงศ ภาควชาศกษาผใหญ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒอาจารย ดร.วภาวรรณ สขสถตวทยาลยสารพดชางสพระยา กระทรวงศกษาธการ

ntelligenceJournal of

การพฒนาโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ ตามแนวคด Two-Generation

Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบ รวมมอ ส�าหรบประชาชนในชนบท

บทคดยอการวจยครงนมจดมงหมาย 1) เพอสรางโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation

Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ 2) เพอศกษาผลการทดลองใชโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตาม

แนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ และ 3) เพอประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอ

พฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ กลมตวอยางทใชส�าหรบการ

วจย ประกอบดวย 1) กลมตวอยางทใชในการสมภาษณ จ�านวน 30 คน 2) กลมตวอยางทใชในการสนทนากลม จ�านวน 15 คน

และ 3) กลมตวอยางทใชในการทดลองและประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation

Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ จ�านวน 20 คน โดยวธการเลอกแบบเจาะจง ประกอบดวยผใหญจ�านวน 10 คน

และเดกทมอายระหวาง 10 -12 ป จ�านวน 10 คน สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน

ทดสอบสมมตฐานโดยใชสถต t-test Dependent

ผลการวจยพบวา

1. โปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบ

รวมมอ ประกอบดวย 7 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 การวเคราะหสภาพปญหาและความตองการ ขนตอนท 2 การก�าหนดหลก

ปรชญาพนฐาน ขนตอนท 3 การสรางทมงานกลมทมความเชยวชาญและคนในพนทเพอท�าการวเคราะหภาพรวมทงหมดและ

ก�าหนดแผนการท�างานรวมกน ขนตอนท 4 การออกแบบโปรแกรม ประกอบดวย 10 องคประกอบ คอ (1) หลกการและเหตผล

(2) วตถประสงค (3) เนอหาการฝกอบรม (4) การจดกจกรรม (5) รปแบบการเรยนร (6) วธการฝกอบรม (7) สอและอปกรณ

(8) งบประมาณ (9) ประโยชนทไดรบ (10) การประเมนผล ขนตอนท 5 การน�าโปรแกรมไปปฏบต ขนตอนท 6 การประเมนผล

โปรแกรม ขนตอนท 7 การรายงานคณคาของโปรแกรม

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 59

2. ผลการทดลองใชโปรแกรมการฝกอบรม พบวา 1) ผลการทดสอบวดความรกอนและหลงเขารบการฝกอบรมของ

ผเขารบการฝกอบรม พบวา คะแนนเฉลยหลงเขารบการฝกอบรมสงกวากอนการเขารบการฝกอบรมอยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ .05 2) ผลการประเมนตามสภาพจรงการสานกระจาดแมลา พบวา ผเขารบการฝกอบรมมผลงานการสานกระจาดแมลา

โดยรวมมคณภาพอยในระดบด 3) ผลการประเมนตามสภาพจรงการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลน พบวาผเขารบการฝกอบรม

มการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com โดยรวมมคณภาพอยในระดบด 4) ผลการสงเกต

การเรยนรแบบรวมมอของเนอหาการฝกอบรม พบวา โดยรวมผเขารบการฝกอบรมมพฤตกรรมการเรยนรแบบรวมมออยใน

ระดบมากทสด และ 5) ผลการประเมนกลยทธ Two-Generation Approach ดานการสงเสรมคณภาพการศกษาใหกบเดก

พบวา โดยรวมมคณภาพอยในระดบด

3. ผลการประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการ

เรยนรแบบรวมมอโดยรวมอยในระดบมากทสด และเมอพจารณาในแตละดานพบวา อยในระดบมากทกดาน ดงน ดานผลผลต

รองลงมา ดานกระบวนการ ดานบรบท และดานตวปอนเขาตามล�าดบ และเมอพจารณาในสวนของดานผลผลต พบวา การ

จดกจกรรมฝกอบรมพรอมกนระหวางผเขารบการฝกอบรมชวยใหเขาใจเนอหาการฝกอบรมไดงายขน และชวยสงเสรมให

ครอบครวเกดความผาสกอยในระดบมากทสด

ค�าส�าคญ : การพฒนาโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ, แนวคด Two-Generation Approach, กระบวนการ

เรยนรแบบรวมมอ

60 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Development Of A Training Program For Career

Development Based On Two-Generation Approach Using

Cooperative Learning Process For People In Rural Areas

AbstractThe purpose of this research were to develop a training program for career development based on

Two-Generation Approach by Cooperative Learning. First to create and design a training program for career

development based on a Two-Generation Approach by Cooperative Learning, second to experiment it, and third

to evaluate it. The sample consisted of important persons in communities : 30 subjects for interviews, 15 for focus

groups, and 20 for experiment and evaluation by purposive sampling which was divided into 10 adults and 10

children. Data were analyzed by using mean, standard deviation and hypothesis test by using t-test dependent

statistic.

The Research found that

1. The development of the training program include seven steps ; one was analyzing scope of problems

and need, two was providing philosophy of education, three was building a team of expert groups and area

residents to analyses the overall framework and planning together, four was designing a training program which

has 10 elements (1) mission (criterias and reasons) (2) objectives (3) content (4) activities (5) learning model

(6) method (7) instructional media (8) budgets (9) benefit and (10) evaluation, five was implementation, six

was program evaluation, and seven was reporting the value of the program.

2. The results of the experimental training program found that the results of the knowledge test pre-test and

post-test showed statistically significant differences in knowledge scores at .05 significance level. The results of the

authentic assessment on Maela Basket and website development of the online shop found that overall trainees

have a good quality level. The result of observation in cooperative learning of content found that overall trainees

have behavior in cooperative learning at the level of highest. The results of strategic integrated Two-Generation

Approach to support the education quality for children found that overall have good quality level.

3. The result of evaluating the training program found that overall the trainees have the level of highest.

When considering each element it was found that all sections have the level of high as follows, the first was

output, the second was process, the third was content and the last was input consequence. When considering

the section of output it found that arranged training activity in which participated between members of families

support the trainee simplifies understanding of content, and which support trainee’s families is to built well-being

in the level of highest.

Keywords : The Development of Training Program for Career Development, Two-Generation Approach,

Cooperative Learning Process

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 61

บทน�า “คนจนหรอความยากจน” มไดจ�ากดเฉพาะคนจน

ทขดสนทางเศรษฐกจหรอดานรายไดในการยงชพเทานน แต

ยงครอบคลมถงความยากจนเชงโครงสรางทเกดจากความ

ขดสนในหลายๆ ดาน ทมผลท�าใหขาดศกยภาพในการด�ารง

ชวต ทงการขาดการศกษาหรอไดรบการศกษานอย การขาด

ทรพยากร ขาดทดนท�ากน การขาดการรวมกลมและการม

สวนรวมทางการเมอง การขาดขอมลขาวสารความร ในการ

ประกอบอาชพ รวมทงการมภาระการพงพงสง ตลอดจน

ไมสามารถเขาถงบรการของรฐและความชวยเหลอตางๆ ของ

รฐ อนน�าไปสความไมเสมอภาคทางเศรษฐกจและสงคม

(ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต, 2557)

จากการประเมนสถานการณ ความยากจนใน

ประเทศไทย โดยใชเสนความยากจน (Poverty Line) เปน

เกณฑในการประเมน เพอก�าหนดวา บคคลใดทมรายจาย

เพอการอปโภคบรโภคเฉลยตอคนตอเดอนต�ากวาเสนความ

ยากจนจะถอวาบคคลนนเปนคนจน ซงเสนความยากจน

มหนวยเปนบาท/คน/เดอน พบวา เสนความยากจนของ

ประชาชนในแตละภาคป 2556 มดงน กรงเทพมหานคร เสน

ความยากจนของประชาชนเปน 3,047 บาท ภาคกลาง 2,775

บาท ภาคเหนอ 2,314 บาท ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 2,273

บาท และภาคใต 2,651 บาท (ส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2558) จะเหนไดวา

ประชาชนในกรงเทพมหานครมรายไดเฉลยตอคนตอเดอน

สงสดและมากกวาทกๆ ภาค รองลงมา ไดแก ภาคกลาง

ภาคใต ภาคเหนอ และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ตามล�าดบ

ส�าหรบประชาชนภาคกลางจ�านวน 25 จงหวด เสน

ความยากจนป 2556 โดยรวมเปน 2,775 บาท/คน/เดอน

เมอพจารณาจงหวดทมเสนความยากจนของประชาชนใน 10

อนดบแรก พบวาจงหวดพระนครศรอยธยาเปนจงหวดหนง

ทมเสนความยากจนของประชาชนเปน 2,646 บาท/คน/เดอน

ซงต�ากวาเสนความยากจนในภาคกลาง (ส�านกงานคณะ

กรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2558) ทงน

อาจเนองมาจาก (ส�านกงานจงหวดพระนครศรอยธยา, 2558)

1. ดานอาชพ ประชากรสวนใหญท�าอาชพรบจาง

โรงงานอตสาหกรรม เนองจากจงหวดพระนครศรอยธยา เปน

แหลงทตงของโรงงานอตสาหกรรม ซงในป 2558 พบวา ม

ผวางงาน จ�านวน 2,114 คน เปนชาย 1,723 คน หญง 391 คน

2. ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เนองจาก

จงหวดมพนทสวนใหญเปนทราบลม น�าทวมถง ดงนน จงมก

ประสบกบปญหาอทกภยน�าทวมขง ตลงพงทลาย สรางความ

เสยหายตอทรพยากรธรรมชาตและทรพยสนของประชาชน

รวมทงยงมสาธารณภยอนๆ เชน ภยแลง น�าเสย ขยะ

3. ดานสงคม ผลจากการเปนเมองอตสาหกรรมได

สงผลกระทบและท�าใหเกดการเปลยนแปลงตอวถชวตของ

ชาวพระนครศรอยธยาทเดมเคยเปนสงคมชนบทเปลยนไป

เปนการใชชวตแบบสงคมเมอง รบเอาอารยธรรมตางชาตมา

ใชในการด�าเนนชวตประจ�าวนมากขน คานยมในสงคมเปลยน

ไปจากเดม จงกอใหเกดปญหาทางสงคมตามมา ไมวาจะเปน

ในเรองของปญหาเดกและเยาวชน เชน ปญหาความยากจน

การมเพศสมพนธในวยเดก การใชความกาวราวรนแรง ปญหา

การแพรระบาดของยาเสพตดในกลมเยาวชน

ส�าหรบประชาชนในชนบทจงหวดพระนครศรอยธยา

พบวา ประชาชนทอาศยอยในชนบทสวนใหญประกอบอาชพ

เกษตรกรรม ไดแก การท�านา ตองประสบปญหาเรองทดน

ท�ากน โดยมทดนท�ากนของตนเอง แตตองเชาเพมบางสวน

และไมมทดนของตนเอง ตองเชาทดนท�ากนทงหมด ซงจาก

ผลการส�ารวจขอมลพนฐานระดบหมบาน ป 2558 พบวา

จงหวดพระนครศรอยธยามหมบานจ�านวน 1,140 หมบาน

แตตองประสบปญหาดงกลาวจ�านวน 245 หมบาน คดเปน

รอยละ 21.49 (กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย,

2558) ท�าใหรายไดทไดรบไมเพยงพอตอรายจาย สงผลกระทบ

ไปถงความยากจน และจากรายงานการวเคราะหสภาพปญหา

ครวเรอนยากจนของประชาชนในชนบท ยงพบสภาพปญหา

ของครวเรอนยากจน มดงน (ส�านกงานพฒนาชมชนจงหวด

พระนครศรอยธยา, 2558)

62 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

1. ปญหาดานสขภาพ เปนผชราหรอผพการ จากการ

วเคราะหศกยภาพครวเรอนยากจน พบวา ครวเรอนยากจน

สวนหนงเปนครวเรอนทประกอบไปดวยผพการหรอผชรา

ทมปญหาสขภาพเรอรง และไมสามารถประกอบอาชพสราง

รายไดเลยงดตนเองและครอบครวได

2. ไมมอาชพหรอไมสามารถประกอบอาชพได เปน

ครวเรอนของคนชราหรอผพการทอาศยอยเพยงล�าพง อาศย

รายไดและอาหารจากเบยยงชพ จากการอปการะของพนอง

หรอชมชน

3. ตดสราและการพนน มครวเรอนยากจนทมวเมา

ในอบายมข ไดแก ตดสรา ซอหวย ซอลอตเตอร โดยไม

ประกอบอาชพสรางรายไดใหกบตนเองและครอบครว

4. ปญหาทอยอาศยเสอมโทรม ไมมนคงแขงแรง หลาย

ครวเรอนมสภาพความเปนอยเสอมโทรม ไมถกสขลกษณะ

บานพกไมเหมาะสมทจะเปนทอยอาศย เนองจากครวเรอน

สวนใหญเปนผชราหรอผพการ ท�าใหไมสามารถจะปลกสราง

หรอปรบปรงบานของตนเองใหอยในสภาพทดได และหลาย

ครวเรอนไมมทดนเปนของตนเอง

จากปญหาของประชาชนในชนบทซงเปนปญหา

ทส�าคญทไมควรมองขาม โดยเฉพาะปญหาเรองไมมอาชพ

สงผลกระทบไปถงความยากจน ท�าใหเกดความเหลอมล�า

ทางรายได ดงนน การแกไขปญหาความยากจนและลดความ

เหลอมล�าในสงคม ควรใหความส�าคญในการพฒนาศกยภาพ

ยกระดบรายไดและยกระดบคณภาพชวตของกลมเปาหมาย

คนจน ผดอยโอกาส และผมรายไดต�า เพอใหกลมเปาหมาย

ดงกลาวสามารถพงตนเองได มโอกาสพฒนาทกษะความรใน

สาขาอาชพทสอดคลองกบความตองการของตลาดแรงงาน

และความกาวหนาของเทคโนโลย (ส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2558)

การพฒนาอาชพเปนการประกอบอาชพทชวยใหเกด

ความมนคงในอาชพ และยงชวยท�าใหเศรษฐกจชมชนและ

ของประเทศดขน (ส�านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและ

การศกษาตามอธยาศย, 2555) การพฒนาอาชพหตถกรรม

จกสาน เปนอาชพทสรางรายไดอยางหนงทนยมท�ากนใน

ชนบท และมการสบทอดตอกนมา มหลายประเภทตาม

แตละภาค และตามวสดทมในทองถน ส�าหรบภาคกลาง

โดยเฉพาะจงหวดพระนครศรอยธยานยมสานตะกราหว ซง

มความงดงามและมคณคาทางศลปะ เปนการใชฝมอในการ

ท�าลวนๆ (วบลย ลสวรรณ, 2541) การพฒนาอาชพนนควร

มการฝกอบรม เพราะการฝกอบรมเปนกระบวนการทจดขน

เพอเพมพนความร ความช�านาญ และเปลยนแปลงทศนคตใน

การปฏบตงานไดดขน ซงจะน�าไปสการเพมพนประสทธภาพ

ในการปฏบ ตงานต อไปท งในป จจบนและในอนาคต

(สมเกยรต พวงรอด, 2544)

การฝกอบรมจะประสบผลส�าเรจจ�าเปนตองสราง

โปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ เพอชวยใหผเขารบ

การฝกอบรมไดรบความรในเนอหาและบรรลวตถประสงค

ของการฝกอบรม ดงนน ผวจยจงไดสงเคราะหรปแบบการ

พฒนาโปรแกรมของนกวชาการชาวตางประเทศของ Beal ;

Blount ; Powers ; & Johnson, 1966 ; Boone, 1985 ; Boyle,

1981 ; Freire, 1970 ; Houle, 1972 ; Kidd, 1973 ; Knowles,

1970 ; Lippitt ; Watson ; & Westley, 1958 ; & Tyler, 1971)

สรปได 7 ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การวเคราะหสภาพปญหา

และความตองการ ขนตอนท 2 การก�าหนดหลกปรชญา

พนฐาน ขนตอนท 3 การสรางทมงานกลมทมความเชยวชาญ

และคนในพนทเพอท�าการวเคราะหภาพรวมทงหมดและ

ก�าหนดแผนการท�างานรวมกน ขนตอนท 4 การออกแบบ

โปรแกรม ขนตอนท 5 การน�าโปรแกรมไปปฏบต ขนตอนท 6

การประเมนผลโปรแกรม ขนตอนท 7 การรายงานคณคา

ของโปรแกรม

การน�าโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพไปใชกบ

คนหลายวยพรอมกน ไดแก ผใหญและเดกทครอบครวไดรบ

ผลกระทบจากความยากจน กจะสามารถชวยใหโปรแกรมการ

ฝกอบรมมคณคาและเกดประโยชนแกชาวบานในชมชนนนๆ

ดงนน ผวจยจงไดน�าแนวคด Two-Generation Approach

ซงเปนแนวคดของหนวยงานและนกวชาการชาวตางประเทศ

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 63

(Ascend at the Aspen Institute, 2014 : Online ; Barczak

, 2014 : Online ; Katherine, 2014 : Online ; The Annie E.

Casey Foundation, 2014 : Online ; Smith ; & Coffey, 2015)

ทเนนการพฒนาคนสองวยพรอมกน ไดแก ผใหญและเดก

ทครอบครวไดรบผลกระทบจากความยากจน โดยมกลยทธ

Two-Generation Approach ไดแก

1. การจดโปรแกรมการฝกอบรมดานอาชพระหวาง

ผใหญและเดก

2. การสงเสรมคณภาพการศกษาใหกบเดก

การน�าแนวคดและกลยทธ Two-Generation

Approach มาประกอบการฝกอบรมครงนจะประสบความ

ส�าเรจไดตองอาศยความรวมมอระหวางผใหญและเดก ดงนน

ผวจยจงไดน�ากระบวนการเรยนรแบบรวมมอมาประกอบการ

จดกจกรรมการเรยนการสอน ทงน เพอใหผ เขารบการ

ฝกอบรมไดมการเรยนรรวมกน สามารถแลกเปลยนความคดเหน

และเปนก�าลงใจใหแกกนและกน ประกอบดวย 5 ขนตอน

คอ 1. ขนเตรยม 2. ขนสอน 3. ขนท�ากจกรรมกลม 4. ขน

ตรวจสอบผลงาน 5. ขนสรปบทเรยนและประเมนผลการ

ท�างานกลม (วฒนาพร ระงบทกข, 2542)

ดงนน จากปญหาความยากจนของประชาชนใน

ชนบท ผวจยจงสนใจทจะพฒนาโปรแกรมการฝกอบรมเพอ

พฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach

ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ ประกอบดวย 7 ขนตอน

คอ ขนตอนท 1 การวเคราะหสภาพปญหาและความตองการ

ขนตอนท 2 การก�าหนดหลกปรชญาพนฐาน ขนตอนท 3

การสรางทมงานกล มทมความเชยวชาญและคนในพนท

เพอท�าการวเคราะหภาพรวมทงหมดและก�าหนดแผนการ

ท�างานรวมกน ขนตอนท 4 การออกแบบโปรแกรม ขนตอน

ท 5 การน�าโปรแกรมไปปฏบต ขนตอนท 6 การประเมนผล

โปรแกรม ขนตอนท 7 การรายงานคณคาของโปรแกรม ตลอดจน

น�าแนวคด Two-Generation Approach ซงเปนแนวคด

การพฒนาคนสองวยพรอมกน ทงผใหญและเดกทมาจาก

ครอบครวทมรายไดนอย เพอชวยใหผใหญและเดกไดเรยนร

เรองการประกอบอาชพ และสงเสรมเดกใหไดรบการศกษา

ในกลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ตลอดจน

เปนการสรางความรกความผกพนกนในครอบครว โดยน�า

ขนตอนการเรยนรแบบรวมมอประกอบดวย 5 ขนตอน มาใช

ในการจดกจกรรมการฝกอบรมครงน เพอชวยใหการฝกอบรม

ครงนประสบความส�าเรจไปดวยด

วตถประสงคของการวจย1. เพอสรางโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ

ตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการ

เรยนรแบบรวมมอ

2. เพอศกษาผลการทดลองใชโปรแกรมการฝกอบรม

เพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach

ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

3. เพอประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ

ตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการ

เรยนรแบบรวมมอ

สมมตฐานการวจยผเขารบการฝกอบรมตามโปรแกรมการฝกอบรมเพอ

พฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ มคะแนนหลงการทดลองสงกวา

กอนการทดลองอยางมนยส�าคญทางสถตท ระดบ 0.05

ประโยชนไดโปรแกรมฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด

Two-Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนร

แบบรวมมอ และสามารถน�าผลทไดจากการทดลองมอบให

ผมอ�านาจสงสด ซงในการวจยครงน ผวจยไดใหแกปลด

องคการบรหารสวนต�าบลแมลา อ�าเภอนครหลวง จงหวด

พระนครศรอยธยา เพอน�าแนวคด Two-Generation

Approach และน�าขอมลทไดไปประยกตใชใหเกดประโยชน

ในการพฒนาคนในชมชนทงผ ใหญและเดกทอาศยอย ใน

ชมชน ไดสามารถพฒนาอาชพดานอนๆ ตอไป

64 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

การทบทวนวรรณกรรมการวจยเรองการพฒนาโปรแกรมการฝกอบรมเพอ

พฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอส�าหรบประชาชนในชนบท

ผวจยไดศกษาเอกสาร แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

เพอน�ามาก�าหนดเปนกรอบแนวคดในการวจย ดงน

แนวคด Two-Generation Approach

แนวคด Two-Generation Approach เปนวธการ

สนบสนนเพอพฒนาคนสองวย ระหวางผใหญและเดก ท

ครอบครวไดรบผลกระทบจากความยากจน ดวยการสงเสรม

ใหผใหญและเดกไดรบการฝกอบรมดานอาชพ เพอเสรมสราง

ทกษะอาชพใหทงผใหญและเดก ตลอดจนเปนการสงเสรม

ดานการศกษาใหกบเดก (Ascend at the Aspen Institute,

2014 : Online ; Barczak, 2014 : Online ; Katherine, 2014 :

Online ; The Annie E. Casey Foundation, 2014 : Online ;

Smith ; & Coffey, 2015)

กลยทธ Two-Generation Approach เปนการน�า

แนวคดไปสการปฏบต เพอพฒนาคนสองวยระหวางผใหญ

และเดกทครอบครวไดรบผลกระทบจากความยากจน ดงน

(Smith ; & Coffey, 2015)

1. การจดโปรแกรมการฝกอบรมดานอาชพระหวาง

ผ ใหญและเดก เปนการสรางโปรแกรมเพอพฒนาอาชพ

ใหผใหญและเดกสามารถเรยนรเรองการประกอบอาชพไป

พรอมกน ทงนเพอผลลพธระยะสน ผใหญและเดกมความ

เขาใจในตนเองและการศกษาอาชพและมแรงจงใจเพมขน

ผลลพธระยะกลาง เปนการเพมการศกษาใหผใหญและเดกได

มความรเรองการศกษา อาชพ และผลลพธระยะยาว สามารถ

น�าความรเรองการศกษาอาชพไปประกอบอาชพ เพอใหเกด

รายไดเพมขนและกอใหเกดความมนคงของครอบครว

2. การสงเสรมคณภาพการศกษาใหกบเดกเปนการ

สงเสรมความรใหกบเดกทอยในวยเรยนไดรบความรทงดาน

วชาการและดานอาชพ ทงน เพอผลลพธระยะสน เดกมความร

ทางดานอารมณ สงคม สตปญญา ผลลพธระยะกลาง เดก

ไดเรยนรการงาน อาชพ มความส�าเรจทางวชาการและมความ

พรอมในการศกษาระดบประถมศกษา ผลลพธระยะยาว เพม

ความส�าเรจดานการงานอาชพ และดานวชาการ ในระดบ

มธยมตนและมธยมปลาย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

เปนวธการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการจด

สภาพแวดลอมทางการเรยนใหผเรยนไดเรยนรรวมกนเปน

กลมเลกๆ แตละกลมประกอบดวยสมาชกทมความร ความ

สามารถแตกตางกน โดยทแตละคนมสวนรวมอยางแทจรง

ในการเรยนร และในความส�าเรจของกลม ทงโดยการแลกเปลยน

ความคดเหน การแบงปนทรพยากรการเรยนร รวมทงการเปน

ก�าลงใจแกกนและกน คนทเรยนเกงจะชวยเหลอคนทออนกวา

สมาชกในกลมไมเพยงแตรบผดชอบตอการเรยนของตนเอง

เทานน หากแตจะตองรวมรบผดชอบตอการเรยนรของเพอน

สมาชกทกคนในกลม ความส�าเรจของแตละบคคลคอความ

ส�าเรจของกลม (วฒนาพร ระงบทกข, 2542)

องคประกอบการเรยนรแบบรวมมอ

องคประกอบพนฐานของการเรยนร แบบรวมมอ

ประกอบดวย 4 ประการ คอ 1. เกดการพงพาซงกนและกน

เชงบวก (Positive Interdependence) 2. การมปฏสมพนธ

แบบซงหนาระหวางเรยน (Face-to-Face Interaction)

3. มความรบผดชอบตอหนาทของแตละคน (Individual

Accountability) 4. มความสมพนธระหวางบคคลและทกษะ

ของกลมยอย (Interpersonal and Small-Group Skills)

(Johnson ; & Johnson. 1987)

ขนตอนการเรยนรแบบรวมมอ

ขนตอนการเรยนรแบบรวมมอ ประกอบดวย 5 ขนตอน

ดงน 1) ขนเตรยม เปนการแนะน�าทกษะในการเรยนรรวมกน

และจดเปนกลมยอยๆ ประมาณ 2-6 คน แจงวตถประสงค

ของบทเรยน และการท�ากจกรรมรวมกน และการฝกฝนทกษะ

พนฐานจ�าเปนส�าหรบการท�ากจกรรมกลม 2) ขนสอน เปนการ

น�าเขาสบทเรยน แนะน�าเนอหา แนะน�าแหลงขอมลและ

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 65

มอบหมายงานใหผเรยนแตละกลม 3) ขนท�ากจกรรมกลม เปน

การใหผเรยนเรยนรรวมกนในกลมยอย โดยทแตละคนม

บทบาทและหนาทตามทไดรบมอบหมาย เปนขนตอนท

สมาชกในกลมจะไดรวมกนรบผดชอบตอผลงานของกลม

4) ขนตรวจสอบผลงานและทดสอบ เปนการตรวจสอบวา

ผเรยนไดปฏบตหนาทครบถวนแลวหรอยง ผลการปฏบตเปน

อยางไร เนนการตรวจสอบผลงานกลมและรายบคคล 5) ขน

สรปบทเรยนและประเมนผลการท�างานกลม เปนการชวยกน

สรปบทเรยน และครอธบายเนอหาเพมเตม ครและผเรยน

ชวยกนประเมนผลการท�างานกลม และพจารณาวา อะไรคอ

จดเดนของงาน และอะไรคอสงทควรปรบปรง (วฒนาพร

ระงบทกข, 2542)

การศกษาผใหญ

ผใหญ หมายถง ขนตอนของวงจรชวตของแตละคน

ทเปลยนสถานะโดยเรมตงแตเดกจนถงหนมสาว และผใหญ

เปนทยอมรบของสงคม เปนสวนหนงของสงคม มการรวมกน

และชวยเหลอกนในสงคม (Rogers ; & Horrocks. 2010) ซง

พฒนาการของผใหญแบงเปน 3 ระยะ คอ 1) วยผใหญตอนตน

(Early Adulthood) อาย 18 -35 ป 2) วยผใหญตอนกลาง

(Middle Adulthood) อาย 35-60 ป 3) วยชรา-วยผสงอาย

(Later Maturity) อาย 60 ปขนไป (สวฒน วฒนวงศ, 2547)

หลกการเรยนรส�าหรบผใหญ 10 ประการ (Adult

Learning : Ten Principles)

หลกการเรยนรส�าหรบผใหญ 10 ประการ เปนสวน

สนบสนนสงเสรมการเรยนรของผใหญ (Adult Learning)

และเปนการชวยใหการฝกอบรมประสบความส�าเรจดวยด

ดงน 1) ควรพจารณาและใหความส�าคญกบแรงจงใจในการ

เรยนร นนคอ บคคลจะเรยนรไดดถาหากมความตองการใน

การเรยนรสงนน 2) สภาพแวดลอมในการเรยนร ตองมความ

สะดวกสบายเหมาะสม ตลอดจนไดรบความไววางใจและการ

ใหเกยรตผเรยน 3) ควรค�านงถงความตองการในการเรยน

ของแตละบคคลและรปแบบของการเรยนรทมความหลากหลาย

4) ตองค�านงถงความรและประสบการณ อนมคณคา 5) ควรได

พจารณาถงการดแลและใหความส�าคญกบเนอหาและ

กจกรรมในการเรยนร 6) ใหความรเกยวกบปญหาทสอดคลอง

กบความจรงและน�าการเรยนรไปใชในการแกปญหา 7) ตอง

ใหการเอาใจใสกบการมสวนรวมทงทางดานสตปญญาและ

ทางดานรางกายในการจดกจกรรมการเรยนร 8) ควรใหม

เวลาอยางพอเพยงในการเรยนร โดยเฉพาะการเรยนรขอมล

ใหม การฝกทกษะใหมๆ และการเปลยนแปลงทศนคต

9) ใหโอกาสในการฝกปฏบตจนเกดผลดหรอการน�าความรไป

ประยกตได 10) ใหผเรยนไดแสดงศกยภาพหรอสมรรถภาพ

ในการเรยนร จนกระทงเขาไดแลเหนถงความกาวหนาวา

สามารถบรรลเปาหมายได (สวฒน วฒนวงศ, 2547)

ปรชญาการศกษาผใหญ ไดแก ปรชญาการศกษา

ผใหญแบบเสรนยม ปรชญาการศกษาผใหญแบบพพฒนาการ

นยม ปรชญาการศกษาผใหญแบบพฤตกรรมนยม ปรชญา

การศกษาผใหญแบบมนษยนยม ปรชญาการศกษาผใหญ

แบบปฏรปนยม โดยมเนอหาสรปได ดงน (สนอง โลหตวเศษ,

2544)

1. ปรชญาการศกษาผใหญแบบเสรนยม (Liberalism)

เปนการพฒนาสตปญญา คณธรรมและจรยธรรม

สนทรยภาพ และศาสนา โดยมเปาหมายการพฒนาทางดาน

สตปญญา การพฒนาทางดานคณธรรม การศกษาดาน

ศาสนา และการพฒนาดานสนทรยภาพ

2. ปรชญาการศกษาผ ใหญ พพฒนาการนยม

(Progressivism)

เปนการพฒนาความเปนประชาธปไตย และพฒนา

ตนเองและสงคม โดยมเปาหมายทเนนการพฒนาทกษะ

ความรและเจตคตในทกๆ ดาน เนนการศกษาเพอความเปน

พลเมองด การศกษาเพอความรบผดชอบตอสงคม และเนน

กระบวนการแกปญหา

3. ปรชญาการศกษาแบบพฤตกรรมนยม (Behaviorism)

เปนการตอบสนองตอสงเรา ถาจดสงเราใหเหมาะสม

จะไดพฤตกรรมการตอบสนองทตองการ โดยมเปาหมาย เนน

การเปลยนแปลงพฤตกรรมในดานความร ทกษะ และเจตคต

66 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

4. ปรชญาการศกษาผใหญมนษยนยม (Humanism)

เปนการใหเสรภาพและศกดศรของความเปนมนษย

พฤตกรรมเปนผลทเกดจากความตองการและแรงจงใจท

เกดขนในตนเอง โดยมเปาหมายเพอพฒนามนษยใหเตมตาม

ศกยภาพ สตปญญา สงเสรมการรจกและเขาใจตนเองอยาง

เตมศกยภาพ เนนผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนร

5 . กล มป รชญาการศกษาผ ใหญ ปฏ รป นยม

(Radicalism)

การศกษาเปนการเปลยนแปลงอยางถอนรากถอนโคน

หรออยางรนแรง โดยเปลยนโครงสรางและคานยมทางสงคม

โดยมเปาหมายเพอใหผเรยนไดคดจากสภาพทเปนจรง การ

ใชบทเรยนทตรงกบชวตจรง การใชค�าทมความหมายทใชอย

ประจ�า ท�าใหผเรยนเรยนอยางมความหมาย และอานออก

เขยนได

แนวคดการศกษาของเดก

การศกษาของเดกตรงกบค�าวา Pedagogy มรากศพท

จากภาษากรก หมายถงศลปและศาสตรในการสอนเดก

(Knowles, 1970) ทงน การสอนเดกเปนศาสตรแขนงหนง

ทผสอนตองมความร ความเขาใจรายละเอยดเนอหาทวาดวย

การเรยนการสอน หลกจตวทยา หลกปฏบต ขอมลพนฐาน

ตลอดจนวทยาการตางๆ ทเกยวกบการเรยนการสอนทพงจะ

ศกษาได เพอใชเปนขอมลทจะท�าการสอน นอกจากนนผสอน

ยงตองรความตองการเรยนรของเดกทงดานรางกาย อารมณ

และสงคม และสตปญญาของเดก (มหาวทยาลยสโขทย

ธรรมาธราช, 2555)

การศกษาของเดกตามหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน พ.ศ. 2551

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2551

มงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก�าลงของชาตใหเปนมนษย

ทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส�านก

ในความเปนพลเมองไทยและเปนพลโลก ยดมนในการ

ปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรง

เปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตท

จ�าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษา

ตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส�าคญบนพนฐานความเชอ

วา ทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตาม

ศกยภาพ ประกอบดวย 8 กลมสาระการเรยนร ไดแก 1. กลม

สาระการเรยนรภาษาไทย 2. กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

3. กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร 4. กลมสาระการเรยนร

สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 5. กลมสาระการเรยนร

สขศกษาและพลศกษา 6. กลมสาระการเรยนรศลปะ 7. กลม

สาระการเรยนรการงานอาชพ และ 8. กลมสาระการเรยนร

ตางประเทศ (กระทรวงศกษาธการ, 2552)

ซ งจากการวจย เ รองการพฒนาโปรแกรมการ

ฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation

Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ ส�าหรบ

ประชาชนในชนบท ผวจยไดศกษางานวจยทเกยวของของ

Mary ; & Austin (2013) ไดท�าวจย กรณศกษาการสนบสนน

ครอบครวในโครงการ Two-Generation โดยโครงการ Two-

Generation มเปาหมายเพอชวยเหลอครอบครวใหประสบ

ความส�าเรจในดานรายไดและการศกษาของเดกใหดขน โดย

มเปาหมายสงสด คอ การท�าใหครอบครวมความยากจน

ลดลง และ Smith ; & Coffey (2015) ไดท�าวจยเรอง กลยทธ

Two-Generation เพอขยายสการศกษาระดบมธยมตน

ผวจยไดอธบายวา หลายประเทศทวโลกตางตระหนกถง

ความจ�าเปนในการปรบปรงนโยบายและโครงการขยายโอกาส

การศกษาไปสการศกษาระดบมธยมตน โดยการใหความ

ส�าคญแกผใหญหรอเดก อยางใดอยางหนง ท�าใหผลลพธทได

จากโปรแกรมการฝกอบรมไมสมบรณ และไมบรรลเปาหมาย

ดงนน เมอน�ากลยทธ Two-Generation เปนแกนหลกส�าคญ

ส�าหรบสรางการศกษาของเดก และการฝกอบรมงานส�าหรบ

ผใหญไปพรอมกน ท�าใหครอบครวสวนใหญพบความส�าเรจ

มากขน โดยทกลยทธ Two-Generation เปนสงทรวมการ

ฝกอบรมเพอพฒนาแรงงานของผใหญเขากบการศกษาของ

เดก เพอท�าใหครอบครวสามารถหลดพนจากความยากจน

และน�าไปสการศกษาในระดบมธยมตนได

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 67

ดงนน จากการศกษาเอกสารต�าราทางวชาการและงานวจยทเกยวของ ตลอดจนศกษาสภาพปญหาของประชาชนใน

ต�าบลแมลา อ�าเภอนครหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา จงสรปเปนกรอบแนวคดในการวจย ไดดงน

68 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

วธด�าเนนการวจยการวจยเรองการพฒนาโปรแกรมการฝกอบรมเพอ

พฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach

ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ เปนการวจยและพฒนา

ประกอบดวย 7 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 การวเคราะหสภาพปญหาและความ

ตองการในการพฒนาอาชพ

ขนตอนท 2 การก�าหนดหลกปรชญาพนฐานทางการ

ศกษา

ขนตอนท 3 การสรางทมงานกลมทมความเชยวชาญ

และคนในพนทเพอท�าการวเคราะหภาพรวมทงหมดและ

ก�าหนดแผนการท�างานรวมกน

ขนตอนท 4 การออกแบบโปรแกรม

ขนตอนท 5 การน�าโปรแกรมไปปฏบต

ขนตอนท 6 การประเมนโปรแกรม

ขนตอนท 7 การรายงานคณคาของโปรแกรม

การก�าหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยางประชากร

ประชากรทใชในการวจย คอ ประชาชนต�าบลแมลา

อ�าเภอนครหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา จ�านวน 1,356 คน

กลมตวอยาง

กลมตวอยาง คอ ประชาชนต�าบลแมลา จ�านวน

65 คน โดยวธการเลอกแบบเจาะจง ประกอบดวย

1) กลมตวอยางทใชส�าหรบการสมภาษณ จ�านวน

30 คน เพอศกษาสภาพปญหาและความตองการพฒนาอาชพ

2) กลมตวอยางทใชส�าหรบการสนทนากลม จ�านวน

15 คน เพอสรางทมงานกลมทมความเชยวชาญและคน

ในพนทเพอท�าการวเคราะหภาพรวมทงหมดและก�าหนด

แผนการท�างานรวมกน

3) กลมตวอยางทใชส�าหรบการทดลองและประเมน

โปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-

Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

จ�านวน 20 คน โดยวธการเลอกแบบเจาะจง ประกอบดวย

ผใหญจ�านวน 10 คน และเดกทมอายระหวาง 10 - 12 ป

จ�านวน 10 คน

การสรางเครองมอทใชในการวจยขนตอนท 1 การวเคราะหสภาพปญหาและความ

ตองการในการพฒนาอาชพ

เครองมอทใช ไดแก แบบสมภาษณ โดยด�าเนนการ

ดงน

1. ศกษาเอกสาร และงานวจยทเกยวของ เพอก�าหนด

เปนประเดนในการสมภาษณ

2. สรางแบบสมภาษณสภาพปญหา ประกอบดวย

ดานประชากร ดานสงคม ดานเศรษฐกจ ดานอาชพและรายได

ดานการศกษา ดานเทคโนโลย และความตองการในการ

พฒนาอาชพ ดานเกษตรกรรม ดานคหกรรม ดานศลปกรรม

ดานหตถกรรม

3. น�าแบบสมภาษณทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ

ของอาจารยทปรกษาปรญญานพนธไปเสนอใหผเชยวชาญ

จ�านวน 5 ทาน เพอตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content

Validity) และหาคาดชนความสอดคลอง (IOC หรอ Item

Objective Congruence) ไดคาดชนความสอดคลองโดยรวม

ทงฉบบเทากบ 0.80 ซงมคามากกวา 0.50 แสดงวา แบบ

สมภาษณนมขอค�าถามสอดคลองกบจดประสงคและตรงตาม

เนอหา (พวงรตน ทวรตน, 2531)

4. น�าแบบสมภาษณไปสมภาษณกบผใหขอมลส�าคญ

จ�านวน 30 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง ก�าหนดเกณฑทใช

ในการคดเลอก ดงน

1) เปนเจาอาวาส หรอผน�าชมชน หรอขาราชการ

หรอเจาพนกงาน หรอผแทนองคกรเอกชน หรอชาวบาน

2) เปนผอาศยอยในพนทต�าบลแมลาไมนอยกวา

10 ป

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 69

การจดกระท�าและการวเคราะหขอมล

ผวจยน�าแบบสมภาษณมาวเคราะหขอมลโดยการ

วเคราะหเนอหา (Content Analysis) (สภางค จนทวานช,

2535 : 131)

ขนตอนท 2 การก�าหนดหลกปรชญาพนฐานทางการ

ศกษา

เป นการศกษาเอกสารปรชญาการศกษาผ ใหญ

ประกอบดวย ปรชญาการศกษาเสรนยม พพฒนาการนยม

พฤตกรรมนยม มนษยนยม ปฏรปนยม แลวน�ามาวเคราะห

เพอก�าหนดหลกปรชญาใหสอดคลองกบผเขารบการฝกอบรม

ขนตอนท 3 การสรางทมงานกลมทมความเชยวชาญ

และคนในพนทเพอท�าการวเคราะหภาพรวมทงหมดและ

ก�าหนดแผนการท�างานรวมกน

เครองมอทใช ไดแก แบบสนทนากลม โดยด�าเนนการ

ดงน

1. ศกษาเอกสารเกยวกบรปแบบการพฒนาโปรแกรม

ของบนและคนอนๆ (Boone ; et al., 1985 : 21-25) เพอ

ก�าหนดเปนประเดนในการสนทนากลม

2. น�าแบบสนทนากลมใหผเชยวชาญจ�านวน 5 ทาน

ไดตรวจสอบความตรงตามเนอหา (Content Validity) และ

หาคาดชนความสอดคลอง (IOC หรอ Item Objective

Congruence) ไดคาดชนความสอดคลองโดยรวมทงฉบบ

เทากบ 0.67 ซงมคามากกวา 0.50 แสดงวา แบบสนทนากลม

มความสอดคลองกบจดประสงคและตรงตามเนอหา (พวงรตน

ทวรตน, 2531)

3. น�าแบบสนทนากลมไปสนทนากลมกบผใหขอมล

ส�าคญ จ�านวน 15 คน โดยก�าหนดเกณฑทใชในการคดเลอก

ดงน

1. เปนพระภกษ หรอผน�าชมชน หรอขาราชการ

หรอเจาพนกงาน หรอผแทนองคกรเอกชน หรอชาวบาน

2. เปนผอาศยอยในพนทต�าบลแมลาไมนอยกวา

10 ป

การจดกระท�าและการวเคราะหขอมล

ผวจยน�าแบบสนทนากลมมาวเคราะหขอมลโดยการ

วเคราะหเนอหา (Content Analysis)

ขนตอนท 4 การออกแบบโปรแกรม ประกอบดวย

1. การรางโปรแกรมฝกอบรม โดยด�าเนนการ ดงน

1) การศกษาเอกสาร ต�าราทางวชาทางการ เกยวกบ

รปแบบการพฒนาโปรแกรมการฝกอบรม การพฒนาอาชพ

หตถกรรมจกสาน กลยทธ Two- Generation Approach

2) การวเคราะหเนอหาจากการสมภาษณสภาพ

ปญหาและความตองการพฒนาอาชพและการวเคราะหเนอหา

จากการสนทนากลม ตามขนตอนท 1-2

3) รางโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ

ตามแนวคด Two-Generation Approach ประกอบดวย

10 องคประกอบ คอ 1) หลกการและเหตผล 2) วตถประสงค

3) เนอหาการฝกอบรม 4) การจดกจกรรม 5) รปแบบการ

เรยนร 6) วธการฝกอบรม 7) สอและอปกรณ 8) งบประมาณ

9) คณคาหรอประโยชนทไดรบ 10) การประเมนผล

2. การตรวจสอบรางโปรแกรมการฝกอบรม

น�ารางโปรแกรมการฝกอบรมไปใหผเชยวชาญ จ�านวน

7 ทาน ตรวจสอบและประเมนความสอดคลองของราง

โปรแกรมการฝกอบรม ไดคาดชนความสอดคลองโดยรวม

ทงฉบบเทากบ 0.91 ซงมคามากกวา 0.50 แสดงวา แบบ

รางโปรแกรมฝกอบรมแตละรายการมความสอดคลองกบ

จดประสงคและตรงตามเนอหา (พวงรตน ทวรตน, 2531)

ขนตอนท 5 การทดลองใชโปรแกรม

เปนการน�าโปรแกรมการฝกอบรมไปทดลองใชกบกลม

ตวอยาง จ�านวน 20 คน ประกอบดวยผใหญ จ�านวน 10 คน

และเดกซงเปนลกหลานของผใหญ จ�านวน 10 คน โดยความ

สมครใจเขารบการอบรม รวม 50 ชวโมง ณ โรงเรยนวดส�ามะกน

ต�าบลแมลา อ�าเภอนครหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา

70 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ขนตอนท 6 การประเมนโปรแกรม

เครองมอทใช ไดแก แบบประเมนโปรแกรม

ขนตอนการสรางเครองมอ

1. ศกษาเอกสาร ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของกบ

การประเมนผลตามโมเดลซปของสตฟเฟลบม (Stufflebeam’s

CIPP Model)

2. สรางแบบประเมนโปรแกรมการฝกอบรม ประกอบ

ดวย

2.1 การประเมนบรบทหรอสภาพแวดล อม

(Context Evaluation : C)

เปนการประเมนวตถประสงคของโปรแกรมการ

ฝกอบรม เพอพจารณาความเหมาะสมของวตถประสงคของ

โปรแกรมการฝกอบรม มความเหมาะสมและสอดคลองกบ

ความตองการของผเขารบการฝกอบรมหรอไม

2.2 การประเมนตวปอนเขา (Input Evaluation : I)

เปนการประเมนดาน วสดอปกรณ สถานท

วทยากร วนและเวลาทใชในการฝกอบรม สอทใชประกอบการ

ฝกอบรม เนอหาทใชในการฝกอบรม เพอพจารณาถงความ

เหมาะสม ความเพยงพอของทรพยากรทใชในการด�าเนน

โปรแกรมการฝกอบรม

2.3 การประเมนกระบวนการ (Process Evaluation

: P)

เปนการประเมนดานแนวคด Two-Generation

Approach ดานการจดกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ 1) ขนเตรยม 2) ขนสอน 3) ขน

ท�ากจกรรมกลม 4) ขนตรวจสอบผลงานและทดสอบ 5) ขน

สรปบทเรยนและประเมนผลการท�างาน และดานการวดผล

และประเมนผล มความเหมาะสมกบผเขารบการฝกอบรม

ในระดบใด

2.4 การประเมนผลผลตทเกดขน (Product

Evaluation : P)

เปนการประเมนดานแนวคด Two-Generation

Approach และการประเมนผลผลตทไดรบจากการฝกอบรม

โดยพจารณาจากคะแนนการวดดานความรและการประเมน

ผลงานตามสภาพจรง

แบบประเมนโปรแกรมการฝกอบรมมลกษณะเปนแบบ

มาตราสวนประมาณคาของลคเคอรท 5 ระดบ คอ

5 หมายถง เหนวามความเหมาะสมมากทสด

4 หมายถง เหนวามความเหมาะสมมาก

3 หมายถง เหนวามเหมาะสมปานกลาง

2 หมายถง เหนวามความเหมาะสมนอย

1 หมายถง เหนวามความเหมาะสมนอยทสด

การแปลความหมายคาเฉลยน�าหนกคะแนนแบงออก

เปน 5 ระดบ ดงน

คาเฉลย 4.51-5.00 หมายถง เหนวามความเหมาะสม

อยในระดบมากทสด

คาเฉลย 3.51-4.50 หมายถง เหนวามความเหมาะสม

อยในระดบมาก

คาเฉลย 2.51-3.50 หมายถง เหนวามความเหมาะสม

อยในระดบปานกลาง

คาเฉลย1.51-2.50 หมายถง เหนวามความเหมาะสมอย

ในระดบนอย

คาเฉลย1.00-1.50 หมายถง เหนวามความเหมาะสมอย

ในระดบนอยทสด

วธการหาคณภาพเครองมอ1. น�าแบบประเมนโปรแกรมการฝกอบรมทปรบปรง

แก ไขตามข อ เสนอแนะของอาจารย ทป รกษาไปให

ผเชยวชาญ จ�านวน 7 ทาน ไดตรวจสอบความเทยงตรง

เชงเนอหาและภาษาทใช และคาดชนความสอดคลอง ได

คาดชนความสอดคลองแตละรายการอยระหวาง 0.57-1.00

และโดยรวมทงฉบบเทากบ 0.68

ซงมคามากกวา 0.50 แสดงวา แบบประเมนโปรแกรม

การฝกอบรมแตละรายการมความสอดคลองกนและตรงตาม

เนอหา (พวงรตน ทวรตน, 2531)

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 71

ขนตอนท 7 การรายงานคณคาของโปรแกรม

เปนการรายงานคณคาใหผมอ�านาจสงสด ไดแก ปลด

องคการบรหารสวนต�าบลแมลา อ�าเภอนครหลวง จงหวด

พระนครศรอยธยา ไดรบทราบดวยเอกสารการรายงานผล

โปรแกรมการฝกอบรม โดยการน�าแนวคดของ Boyle (1981)

และน�าผลจากการวเคราะหขอมลตงแตขนตอนท 1-6 มา

ประกอบการรายงานผล ประกอบดวย 1) หลกการและเหตผล

2) วตถประสงค 3) เนอหา 4) งบประมาณ 5) ประโยชนทไดรบ

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. วเคราะหขอมลจากแบบสมภาษณ โดยการวเคราะห

เนอหา (Content Analysis) (สภางค จนทวานช, 2535)

2. วเคราะหขอมลจากแบบสนทนากลม โดยการ

วเคราะหเนอหา

3. วเคราะหขอมลจากแบบทดสอบ โดยการเปรยบเทยบ

คะแนนเฉลยของคะแนนทดสอบกอนและหลงการฝกอบรม

จากแบบทดสอบวดความรดวยสถต T-test แบบ Dependent

4. วเคราะหขอมลจากแบบประเมนผลงานตามสภาพ

จรง โดยคะแนนเฉลย

5. วเคราะหขอมลแบบสงเกตการเรยนรแบบรวมมอ

และการบรณาการกลยทธ Two-Generation Approach กบ

กลมสาระการเรยนร โดยใชคะแนนเฉลย

6. วเคราะหใบงานโดยใชคะแนนเฉลย

7. วเคราะหขอมลแบบประเมนโปรแกรมการฝกอบรม

โดยประยกตใชโมเดลซปของสตฟเฟลบม (Stufflebeam’s

CIPP Model) โดยใชคาเฉลยและคาความเบยงเบนมาตรฐาน

สรปผลการวจยการวจยค รง น ผ ว จยได ส รปผลการวจยตาม

วตถประสงคของการวจย ดงน

1. ผลการสรางโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ

ตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการ

เรยนรแบบรวมมอ ประกอบดวย 10 องคประกอบ ดงน

1) หลกการและเหตผล

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11

(พ.ศ. 2555-2559) ไดยดหลก “ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”

และ “คนเปนศนยกลางของการพฒนา เพราะคนเปนทรพยากร

ทส�าคญยงส�าหรบประเทศ โดยเฉพาะคนในชนบทต�าบลแมลา

อ�าเภอนครหลวง จงหวดพระนครศรอยธยา สวนใหญท�าอาชพ

เกษตรกรรม คอ ท�านา ท�าสวน แตตองประสบปญหาจาก

ภยธรรมชาต คอ ฝนทงชวงเปนประจ�าทกป ท�าใหไมมน�าใน

การท�านา และบางปกตองประสบกบปญหาอทกภย ท�าให

เกดความเสยหายในพนทการเกษตร ซงจากการสมภาษณ

แบบมโครงสรางกบผใหขอมลส�าคญ จ�านวน 30 คน ผลการ

สมภาษณ พบวา

ดานประชากร พบวา ประชาชนทอาศยอยในปจจบน

สวนใหญอยในวยเดกเลก (อายตงแตแรกเกด-6 ป) วยเดก

ตอนกลาง (อาย 6-13 ป) วยรน (อาย 13-18 ป) และวย

ผสงอาย (อายตงแต 60 ปขนไป) ท�าใหเกดประชากรสองวย

(Two-Generation) และเกดชองวางระหวางวย ขาดความ

ผกพน ความรก ความอบอนในครอบครว

ดานสงคม พบวา ปจจบนสงคมมการเปลยนแปลง

อยางเหนไดชดคอ ในอดตชาวบานมสวนรวมในศลปะ

วฒนธรรม และประเพณ เชน ประเพณสงกรานต ประเพณ

ลอยกระทง กนมาก ปจจบนลดลงเหลอแตคนแก ส�าหรบ

หนมสาวกบเดก ไมไดมารวมสบสานวฒนธรรมประเพณ

ทมมาแตเดมของบรรพบรษ เพราะหนมสาวตองไปรบจาง

ท�างานนอกบาน สวนเดกขาดแรงกระตนจากผใหญ ท�าให

เดกขาดการซมซบรบเอาวฒนธรรม ประเพณทมมาแตเดม

ดานเศรษฐกจ พบวา สภาพเศรษฐกจของต�าบลแมลา

เปนแหลงโรงงานอตสาหกรรม คนงานสวนใหญเป น

ชาวตางดาว คนในชมชนแมลาออกไปรบจางท�างานโรงงาน

อตสาหกรรมในเมอง ท�าใหขาดการกระจายรายไดใหกบ

คนในพนท

ดานอาชพและรายได พบวา ประชาชนสวนใหญ

ประกอบอาชพหลก คอ การท�านาและรบจางทวไป ซงก

72 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ประสบผลกระทบจากภยธรรมชาต เชน ฝนแลง น�าทวมนาไร

ท�าใหเกดความเสยหาย ไมสามารถท�าไดตอเนองทกป

ประกอบกบทนาสวนใหญเชาเขาท�า เนองจากไดขายนาใหกบ

ผ ประกอบการทมาตงโรงงานอตสาหกรรม ท�าใหรายได

ทไดรบคอนขางนอยไมคอยเพยงพอกบรายจาย โดยเฉลย

เดอนละ 2,000 บาท ตอครวเรอน นอกจากนนยงมประชาชน

บางสวนไมมอาชพ เชน ผสงอาย คนพการ

ดานการศกษา พบวา ปจจบนคนในชมชนต�าบลแมลา

ไดรบการศกษาในระดบชนมธยมศกษาปท 3 ตามพระราช

บญญตการศกษาภาคบงคบ แตกมบางคนในชมชนทท�างาน

ไปพรอมกบเรยน โดยเรยนท กศน. อ�าเภอนครหลวง เพอน�า

วฒไปปรบใหเงนเดอนสงขน เนองจากไดรบการศกษานอย

ท�าใหไดรบเงนเดอนนอย เกดความไมมนคงในหนาทการงาน

ดานเทคโนโลย พบวา มการใชคอมพวเตอรและ

อนเตอรเนตในกลม วยเดก วยรน และวยผใหญตอนตน

สวนวยผใหญตอนปลาย และวยผสงอาย ไมสามารถใช

คอมพวเตอรได ตลอดจนการใชโทรศพทมอถอ เปนลกษณะ

การเตมเงนครงละ 100 บาท ไมเหมอนกบเดกทใชโทรศพท

มอถอแบบสมารทโฟน (Smart Phone) และมการเลน Line

กนในกลมวยรน ท�าใหหมกมนอยกบการเลนโทรศพทมอถอ

ไมสนใจครอบครว

นอกจากน เมอผวจยไดสมภาษณความตองการจ�าเปน

ในการพฒนาอาชพกบผใหขอมลส�าคญ จ�านวน 30 คน พบ

วา มความตองการอาชพดานหตถกรรม (จกสาน) จ�านวน

16 คน คดเปนรอยละ 53.33 รองลงมาเปน ดานการเกษตร

จ�านวน 5 คน คดเปนรอยละ 16.66 ดานคหกรรม (อาหาร)

จ�านวน 3 คน คดเปนรอยละ 10.00 ดานศลปกรรม จ�านวน

3 คน คดเปนรอยละ 10.00 และไมแนใจ จ�านวน 3 คน คด

เปนรอยละ 10.00 ดงนน เมอผวจยน�าขอมลทไดจากการ

ศกษาสภาพปญหาและความตองการในการพฒนาอาชพ

มาด�าเนนการสนทนากลมกบผทมความเชยวชาญและคนใน

พนทเพอท�าการวเคราะหภาพรวมทงหมดและวางแผนการ

ท�างานรวมกน จ�านวน 14 คน เมอวนท 29 พฤศจกายน 2558

เวลา 09.00 -12.00 น. พบวา ผรวมสนทนาไดใหความส�าคญ

กบการพฒนาอาชพจกสาน เนองจากเปนการอนรกษภมปญญา

ทองถน และผใหญสามารถสอนเดกได ตลอดจนสามารถน�า

ไมไผทมในทองถนมาท�าจกสานได

จากการวเคราะหสภาพปญหาและความตองการ

พฒนาอาชพ ผวจยจงไดน�าผลจากการวเคราะหขอมลและ

ผลการสนทนากลมมาสรางโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนา

อาชพ เพอชวยใหชาวบานต�าบลแมลาไดมการประกอบอาชพ

เสรม สามารถสรางรายไดเลยงตนเอง โดยน�าแนวคด Two-

Generation Approach และกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

มาประกอบการสรางโปรแกรมการฝกอบรมครงน เพอชวย

ใหการฝกอบรมเหมาะสมกบผเขารบการอบรม และชวยให

ผเขารบการฝกอบรมไดรบความรในเนอหา เกดการเรยนรได

2) วตถประสงค

2.1 เพอใหผเขารบการฝกอบรมมความรเรอง

การสานกระจาดแมลา

2.2 เพอใหผเขารบการฝกอบรมสามารถสาน

กระจาดแมลาไดอยางถกตอง สวยงาม

2.3 เพอใหผเขารบการฝกอบรมมความรเรอง

การค�านวณราคาขาย และก�าหนดราคาขาย

2.4 เพอใหผ เขารบการฝกอบรมมความร

เรองการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.

lnwshop.com

2.5 เพอใหผเขารบการฝกอบรมสามารถพฒนา

เวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com ได

3) เนอหาการฝกอบรม ประกอบดวย การสาน

กระจาดแมลา และการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลน

ส�าเรจรป

4) การจดกจกรรม ไดแก แผนการจดกจกรรม

ประกอบดวย 1) ชอเรองทจะสอน 2) สาระส�าคญของเรองทจะ

สอน 3) จดประสงคของการเรยนร 4) เนอหา 5) กจกรรมการ

เรยนร 6) สอและแหลงการเรยนร 7) การวดและการประเมนผล

8) บนทกผลการจดกจกรรม

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 73

5) รปแบบการเรยนร ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ 1) ขนเตรยม 2) ขนสอน 3) ขนท�ากจกรรมกลม 4) ขนตรวจสอบ

ผลงาน 5) ขนสรปบทเรยนและประเมนผลการท�างานกลม

6) วธการฝกอบรม เปนการบรรยาย อภปรายกลม การสาธต การฝกปฏบตจรง

7) สอและอปกรณ ไดแก กระจาดแมลา ไมไผ หวาย คมลอก มดโต มดตอก ตะป เครองคอมพวเตอร

8) งบประมาณ ประมาณ 15,000 บาท

9) ผลทคาดวาจะไดรบ

9.1 ผเขารบการอบรมมความรในเรองการสานกระจาดแมลาและการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรป

กบ www.lnwshop.com

9.2 ผเขารบการอบรมมผลงานการสานกระจาดแมลาและการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.

lnwshop.com

10) การประเมนผล

ดานความร

โดยใชแบบทดสอบวดความรกอน-หลงการเขารบการฝกอบรม โดยมคะแนนหลงการฝกอบรมสงกวากอนการ

ฝกอบรม

ดานผลงาน

โดยการประเมนผลงานตามสภาพจรง จากการสานกระจาดแมลาและการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรป

กบ www.lnwshop.com จากวทยากร โดยใชเกณฑการประเมนทเรยกวา “รบรค” (Rubric Score) โดยแบงระดบคณภาพ

ตงแต 0-3 โดยแปลความหมายเปน ไมผาน ปรบปรง พอใช ด

2. ผลการทดลองใชโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการ

เรยนรแบบรวมมอ ประกอบดวย

1. ผลการทดสอบวดความรกอนและหลงเขารบการฝกอบรมของผเขารบการฝกอบรม พบวา กอนเขารบการฝกอบรม

มคะแนนเฉลยเทากบ 12.85 และหลงเขารบการฝกอบรมมคะแนนเฉลยเทากบ 21.45 จากคะแนนเตม 30 คะแนน และเมอ

เปรยบเทยบคะแนนเฉลยกอน-หลงเขารบการฝกอบรม พบวา คะแนนเฉลยหลงเขารบการฝกอบรมสงกวากอนการเขารบการ

ฝกอบรมอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ .05

ตาราง 1

74 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

2. ผลการประเมนตามสภาพจรงการสานกระจาดแมลา

พบวา โดยรวมมคณภาพอยในระดบด และเมอพจารณา

ผลงานของแตละกลม พบวาผเขารบการฝกอบรม กลมท 4-6

และกลมท 8-10 มผลงานการสานกระจาดแมลาอยในระดบด

ส�าหรบกลมท 1-3 และกลมท 7 มผลงานอยในระดบพอใช

3. ผลการประเมนตามสภาพจรงการพฒนาเวบไซต

รานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com พบวา

โดยรวมมคณภาพอยในระดบด และเมอพจารณาผลงาน

ของแตละกลม พบวา ผเขารบการฝกอบรมกลมท 4-10 ม

ผลงานการพฒนาเวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.

lnwshop.com อยในระดบด ส�าหรบกลมท 1-3 มผลงานอย

ในระดบพอใช

4. ผลการสงเกตการเรยนรแบบรวมมอของเนอหาการ

ฝกอบรม พบวา โดยรวมผเขารบการฝกอบรมมพฤตกรรม

การเรยนรแบบรวมมออยในระดบมากทสด ( = 4.75) และ

เมอพจารณาในแตละเนอหาการฝกอบรม พบวา เรองวธการ

สานกระจาดแมลาขนตอนท 3 การค�านวณราคาสนคาและ

การก�าหนดราคาขาย การพฒนาเวบไซตรานคาออนไลน

ส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com วธการพฒนาเวบไซตรานคา

ออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com และกฎหมาย

วาดวยการกระท�าผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 อยใน

ระดบมากทสด โดยมคาเฉลย ( = 5.00)

5. ผลการประเมนกลยทธ Two-Generation

Approach ดานการสงเสรมคณภาพการศกษาใหกบเดก

ของแตละเนอหาการฝกอบรม พบวา โดยรวมมคณภาพอยใน

ระดบด และเมอพจารณาในแตละเนอหาพบวา เนอหาเรอง

เครองมอ วสด ลายสานกระจาดแมลา และการพฒนาเวบไซต

รานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com กบวชาการ

งานอาชพและเทคโนโลย มคณภาพอยในระดบด ส�าหรบ

เนอหาเรองขนตอนการสานกระจาดแมลากบวชาการงาน

อาชพและเทคโนโลยมคณภาพอยในระดบพอใช และส�าหรบ

เนอหาเรองการค�านวณราคาสนคาและการก�าหนดราคาขาย

กบวชาคณตศาสตร มคณภาพอยในระดบปรบปรง

3. ผลการประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนา

อาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

ผลการประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนา

อาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ โดยรวมอยในระดบมากทสด

( = 4.68) และเมอพจารณาในแตละดาน พบวา อยในระดบ

มากทกดาน ดงน ดานผลผลต ( = 4.88) รองลงมาดาน

กระบวนการ ( = 4.70) ดานบรบท ( = 4.62) และดาน

ตวปอนเขา ( = 4.52) ตามล�าดบ และเมอพจารณาในสวนของ

ดานผลผลต พบวา การจดกจกรรมฝกอบรมพรอมกนระหวาง

ผเขารบการฝกอบรม ชวยใหเขาใจเนอหาการฝกอบรมได

งายขน และการจดกจกรรมฝกอบรมพรอมกนระหวางผเขารบ

การฝกอบรม ชวยสงเสรมใหครอบครวเกดความผาสก อยใน

ระดบมากทสด ( = 5.00)

อภปรายผล1. ผลการสรางโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพ

ตามแนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการ

เรยนรแบบรวมมอ ประกอบดวย 10 องคประกอบ ทงน

เนองจากการสรางโปรแกรมการฝกอบรมครงน ผวจยได

ด�าเนนการตามขนตอนการพฒนาโปรแกรมอยางเปนระบบ

เรมตงแตมการศกษาสภาพปญหาและความตองการพฒนา

อาชพจากผใหขอมลส�าคญเพอใหทราบปญหาและความ

ตองการทแทจรงของประชาชนต�าบลแมลา มการสรางทมงาน

กลมทมความเชยวชาญและคนในพนทเพอท�าการวเคราะห

ภาพรวมทงหมดและก�าหนดแผนการท�างานรวมกน มการ

วางแผนการจดกจกรรมอยางเปนระบบสอดคลองกบรปแบบ

การพฒนาโปรแกรมของนกวชาการชาวตางประเทศ (Beal ;

Blount ; Powers ; & Johnson, 1966 ; Boone, 1985 ; Boyle,

1981 ; Freire, 1970 ; Houle, 1972 ; Kidd, 1973 ; Knowles,

1970 ; Lippitt ; Watson ; & Westley, 1958 ; &Tyler, 1971)

นอกจากนน จากการศกษาสภาพปญหาพบวาดานประชากร

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 75

สวนใหญเปนคนสองวยไดแก ผใหญและเดก และสวนใหญ

มฐานะยากจน ดงนน จงน�าแนวคด Two-Generation

Approach มาประกอบการสรางโปรแกรมการฝกอบรม เพอ

ชวยสงเสรมใหผใหญและเดกทเขารบการอบรมในแตละกลม

ยอย กลมละ 2 คน ซงเปนลกหลานกนพกอาศยอยในบาน

เดยวกน และเขารบการฝกอบรมพรอมกน ไดเกดความใกลชด

สนทสนมกน ไมเกดการเขนอาย กลาพด กลาคย และ

กลาแสดงออก มการชวยเหลอซงกนและกน ชวยใหผใหญและ

เดกเกดการเรยนรไปพรอมๆ กน ซงสอดคลองกบแนวคดของ

หนวยงานและนกวชาการชาวตางประเทศ (Ascend at the

Aspen Institute, 2014 : Online ; Barczak , 2014 : Online ;

Katherine, 2014 : Online ; The Annie E. Casey Foundation,

2014 : Online ; Smith ; & Coffey, 2015) ทเนนการพฒนา

คนสองวยพรอมกน ไดแก ผใหญและเดก ทครอบครวได

รบผลกระทบจากความยากจน โดยการจดโปรแกรมการ

ฝกอบรมดานอาชพระหวางผใหญและเดก และน�าขนตอนการ

เรยนรแบบรวมมอ 5 ขนตอน คอ 1) ขนเตรยม 2) ขนสอน

3) ขนท�ากจกรรมกลม 4) ขนตรวจสอบผลงาน 5) ขนสรป

บทเรยนและประเมนผลการท�างานกลม มาประกอบการ

ฝกอบรม เพอชวยใหผเขารบการฝกอบรมซงเปนประชากร

สองวยไดมการชวยเหลอซงกนและกน ซงสอดคลองกบขนตอน

การเรยนรแบบรวมมอของ วฒนาพร ระงบทกข (2542) ท

กลาววา การเรยนรแบบรวมมอเปนวธการจดกจกรรมการ

เรยนการสอนทเนนการจดสภาพแวดลอมทางการเรยนให

ผเรยนไดเรยนรรวมกนเปนกลมเลกๆ แตละคนมสวนรวมอยาง

แทจรงในการเรยนร ชวยใหเกดความส�าเรจของกลม และเมอ

น�ารางโปรแกรมการฝกอบรมใหผเชยวชาญ จ�านวน 7 ทาน

ไดตรวจความสอดคลองของรางโปรแกรมการฝกอบรม ผล

การประเมนความสอดคลองของรางโปรแกรมการฝกอบรม

แตละรายการมคาดชนมากกวา 0.5 ทกรายการ แสดงให

เหนวาโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด

Two-Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบ

รวมมอมความตรงเชงเนอหา (Content Analysis)

2. ผลการทดลองใชโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนา

อาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

2.1 ผลการทดสอบวดความรกอนและหลงเขารบ

การฝกอบรมของผเขารบการฝกอบรม พบวา คะแนนเฉลย

หลงเขารบการฝกอบรมสงกวากอนการเขารบการฝกอบรม

อยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05 ทงน เนองจาก

1) โปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตาม

แนวคด Two-Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนร

แบบรวมมอทผวจยสรางขนตามแนวคดของ Beal ; Blount ;

Powers ; & Johnson, 1966 ; Boone, 1985 ; Boyle, 1981 ;

Freire, 1970 ; Houle, 1972 ; Kidd, 1973 ; Knowles, 1970 ;

Lippitt ; Watson ; & Westley, 1958 ; & Tyler, 1971) ประกอบ

ดวย 10 องคประกอบ และไดผานผเชยวชาญ จ�านวน 7 ทาน

ตรวจความสอดคลองของรางโปรแกรมการฝกอบรมผลการ

ประเมนความสอดคลองของรางโปรแกรมการฝกอบรมแตละ

รายการ มคาดชนมากกวา 0.5 ทกรายการ แสดงใหเหนวา

โปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนาอาชพตามแนวคด Two-

Generation Approach ดวยกระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

มความตรงเชงเนอหา (Content Analysis) ดงนน เมอน�า

โปรแกรมการฝกอบรมไปทดลองใช จงท�าใหผเขารบการ

ฝกอบรมไดรบความรเพมขนหลงการฝกอบรม โดยพบวา

ผเขารบการฝกอบรมมคะแนนเฉลยหลงเขารบการฝกอบรม

สงกวากอนการเขารบการฝกอบรมอยางมนยส�าคญทางสถต

ทระดบ 0.05

2) การน�าแนวคด Two-Generation Approach

มาสรางโปรแกรมการฝกอบรม ดวยการน�าคนสองวยระหวาง

ผ ใหญและเดกมาเรยนรรวมกน ท�าใหเกดความใกลชด

สนทสนมกนมากขน ไมเกดการเขนอาย กลาแสดงออก และเกด

การเรยนรรวมกน สอดคลองกบแนวคดของ Barczak (2014)

ไดกลาววา “Two-Generation Approach” เปนโปรแกรมท

จดขนส�าหรบผใหญและเดก เปนการเชอมตอความสมพนธ

ระหวางผใหญและเดก ชวยสรางแรงบนดาลใจใหแกพวกเขา

76 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

เพอใหเกดผลสมฤทธทางการเรยน และสอดคลองกบงาน

วจยของ Mary ; & Austin (2013) ไดท�าวจย กรณศกษาการ

สนบสนนครอบครวในโครงการ Two-Generation ผลการวจย

พบวา กลยทธ Two-Generation ชวยสนบสนนการศกษา

ของเดกใหดขน

3) การจดกจกรรมดวยกระบวนการเรยน

รแบบรวมมอ ท�าใหผ เขารบการฝกอบรมไดมการพดคย

แลกเปลยนเรยนร พงพาอาศยกน สอดคลองกบ วฒนาพร

ระงบทกข (2542) ไดกลาววา การเรยนรแบบรวมมอเปนวธการ

จดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนการจดสภาพแวดลอม

ทางการเรยนใหผเรยนไดเรยนรรวมกนเปนกลมเลกๆ แตละคน

มสวนรวมอยางแทจรงในการเรยนร และในความส�าเรจของ

กลม โดยการแลกเปลยนความคดเหน การแบงปนทรพยากร

การเรยนร รวมทงการเปนก�าลงใจแกกนและกน และสอดคลอง

กบผลงานวจยของ ศราวฒ จนตนาสนทรศร (2554) ไดท�าวจย

เรองการพฒนาโปรแกรมการศกษานอกระบบโรงเรยนเพอ

สงเสรมความรวมมอในการเรยนรคณตศาสตรตามแนวคด

การเรยนรแบบรวมมอและทฤษฎการสรางความร ส�าหรบ

นกศกษาการศกษานอกระบบ ในกรงเทพมหานคร ผลการวจย

พบวา คาคะแนนเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนหลงการ

เขารวมโปรแกรมการศกษานอกระบบโรงเรยนของนกศกษา

การศกษานอกระบบมคามากกวาคะแนนเฉลยของผลสมฤทธ

ทางการเรยนกอนการเขารวมโปรแกรมการศกษานอกระบบ

โรงเรยนอยางมนยส�าคญทางสถตทระดบ 0.05

2.2 ผลการประเมนตามสภาพจรงการสานกระจาด

แมลา พบวา โดยรวมมคณภาพอยในระดบด และเมอ

พจารณาผลงานของแตละกลมพบวา ผเขารบการฝกอบรม

กลมท 4-6 และ กลมท 8-10 มผลงานการสานกระจาดแม

ลามคณภาพอยในระดบด ส�าหรบกลมท 1-3 และกลมท 7 ม

ผลงานอยในระดบพอใช ทงน เนองจาก กลมท 4-6 และกลมท

8-10 ผเขารบการฝกอบรมมประสบการณดานการท�าจกสาน

ส�าหรบกลมท 7 ผเขารบการฝกอบรมไมมประสบการณดาน

การท�าจกสาน และกลมท 1-3 ผเขารบการฝกอบรมเปน

เพศชาย สรปไดวา เพศและประสบการณมอทธพลตอคณภาพ

ของผลงานการสานกระจาดแมลา สอดคลองกบงานวจยของ

Klinger (1990) ไดท�าวจยเรองกรณศกษาโปรแกรมฝกอบรม

บคลากรทางคอมพวเตอรส�าหรบผใหญพการในวทยาลย

ชมชน ผลการวจยพบวา ปจจยทมอทธพลตอการจดกลม คอ

เพศและประสบการณ

2.3 ผลการประเมนตามสภาพจรงการพฒนา

เวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com

พบวา โดยรวมมคณภาพอยในระดบด และเมอพจารณาผลงาน

ของแตละกลม พบวา ผเขารบการฝกอบรมกลมท 4-10 มการ

พฒนาเวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.

com อยในระดบด ส�าหรบกลมท 1-3 อยในระดบพอใช

ทงน เนองจากการน�าแนวคด Two-Generation Approach

มาสรางโปรแกรมการฝกอบรม ดวยการน�าคนสองวยระหวาง

ผ ใหญและเดกมาเรยนรรวมกน ท�าใหเกดความใกลชด

สนทสนมกนมากขน ไมเกดการเขนอาย กลาแสดงออก ถงแมวา

ผใหญจะขาดประสบการณในการใชคอมพวเตอรและการ

ใชอนเตอรเนต แตผใหญกสามารถเรยนรไดโดยการเรยนร

รวมกนระหวางผใหญและเดก ซงสอดคลองกบงานวจยของ

Hardani (2005) ไดท�าวจยเรองการพฒนาโปรแกรมการ

ฝกอบรมคอมพวเตอร เพอเตรยมความพรอมของผเรยนผใหญ

ส�าหรบการจางงานหลกสตรและเนอหาทจดส�าหรบผใหญ

อาย 20-67 ป ซงมทกษะพนฐานดานคอมพวเตอรนอยมาก

ผลการวจย พบวาการวดทกษะของผเรยนผใหญหลงการได

รบโปรแกรมฝกอบรมสงกวากอนไดรบการฝกอบรมอยางม

นยส�าคญทางสถต แสดงใหเหนวาทกษะการฝกอบรมดาน

คอมพวเตอรมประโยชนตอผเรยนผใหญและผใหญสามารถ

เรยนรได

2.4. ผลการสงเกตการเรยนรแบบรวมมอของ

เนอหาการฝกอบรม พบวา โดยรวมผเขารบการฝกอบรมม

พฤตกรรมการเรยนรแบบรวมมออยในระดบมากทสดและ

เมอพจารณาในแตละเนอหาการฝกอบรม พบวา เรองวธการ

สานกระจาดแมลาขนตอนท 3 การค�านวณราคาสนคา

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 77

และการก�าหนดราคาขาย การพฒนาเวบไซตรานคาออนไลน

ส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com วธการพฒนาเวบไซตรานคา

ออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com และกฎหมาย

วาดวยการกระท�าผดเกยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 อยใน

ระดบมากทสด ทงน เนองจากการจดกจกรรมตามขนตอน

การเรยนรแบบรวมมอ โดยจดเปนกลมยอยกลมละ 2 คน

ซงเปนลกหลานกน พกอาศยอยในบานเดยวกน มการชวยเหลอ

ซงกนและกน มการแลกเปลยนความรซงกนและกน ซง

สอดคลองกบแนวคดของ Johnson ; & Johnson (1987)

ไดกลาวถงองคประกอบพนฐานของการเรยนรแบบรวมมอ

ประกอบดวยการพงพาซงกนและกนเชงบวก มปฏสมพนธ

แบบซงหนาระหวางเรยน มความรบผดชอบตอหนาทของ

แตละคน มความสมพนธระหวางบคคลและกลมยอย

2.5 ผลการประเมนกลยทธ Two-Generation

Approach ดานการสงเสรมคณภาพการศกษาใหกบเดก

ของแตละเนอหาการฝกอบรม พบวา โดยรวมมคณภาพอย

ในระดบด และเมอพจารณาในแตละเนอหาพบวา เนอหา

เรอง เครองมอ วสด ลายสานกระจาดแมลา และการพฒนา

เวบไซตรานคาออนไลนส�าเรจรปกบ www.lnwshop.com

กบวชาการงานอาชพและเทคโนโลย มคณภาพอยในระดบด

ส�าหรบเนอหาเรองขนตอนการสานกระจาดแมลากบวชาการ

งานอาชพและเทคโนโลยมคณภาพอยในระดบพอใช และ

ส�าหรบเนอหาเรองการค�านวณราคาสนคาและการก�าหนด

ราคาขายกบวชาคณตศาสตร มคณภาพอยในระดบปรบปรง

ทงน เนองจากเนอหาเรองการค�านวณราคาสนคาและการ

ก�าหนดราคาขายมรายละเอยด วสด แรงงาน คาใชจาย

ก�าไร ทตองน�ามาประกอบในการค�านวณหลายรายการซงตอง

ใชระยะเวลาในการท�าความเขาใจ และท�าแบบฝกหดอยาง

สม�าเสมอ ซงเดกยงขาดทกษะ ความรเกยวกบคณตศาสตร

เนองจากโรงเรยนขาดครวชาเอกคณตศาสตร และจากการ

สมภาษณพบวา โรงเรยนจดการเรยนการสอนแบบคละชน

โดยการจดเดกชน ป. 1-2 ชน ป. 3-4 และชน ป. 5-6 เรยน

รวมกน ท�าใหวธการสอน การจดเนอหา และการจดกจกรรม

การเรยนการสอนอาจไมเหมาะสมกบระดบของเดกแตละวย

ซงสอดคลองกบ ศราวฒ จนตนาสนทรศร (2554) ไดท�าวจย

เรอง การพฒนาโปรแกรมการศกษานอกระบบโรงเรยนเพอ

สงเสรมความรวมมอในการเรยนรคณตศาสตรตามแนวคดการ

เรยนรแบบรวมมอและทฤษฎการสรางความรส�าหรบนกศกษา

การศกษานอกระบบในกรงเทพมหานคร พบวา ปจจยท

เกยวของกบการน�าโปรแกรมการศกษานอกระบบทไดพฒนา

ขนไปใช ซงไดแก ครประจ�ากลม ผเรยน วธการสอน สอ

การเรยนการสอน และเนอหาสาระมาพจารณาดวย

3. ผลการประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนา

อาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ

ผลการประเมนโปรแกรมการฝกอบรมเพอพฒนา

อาชพตามแนวคด Two-Generation Approach ดวย

กระบวนการเรยนรแบบรวมมอ โดยรวมอยในระดบมากทสด

และเมอพจารณาในแตละดานพบวา อยในระดบมากทกดาน

และเมอพจารณาในสวนของดานผลผลต พบวา การจด

กจกรรมฝกอบรมพรอมกนระหวางผเขารบการฝกอบรมกลบ

ชวยใหเขาใจเนอหาการฝกอบรมไดงายขน และชวยสงเสรม

ใหครอบครวเกดความผาสก อยในระดบมากทสด สอดคลอง

กบงานวจยของ Infante (2001) ไดท�าวจยเรองความผาสก

และสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมของปยาทเพมขน

ซงมผลตอลกหลานในครอบครวทมคนสองวย โดยท�าการ

ส�ารวจความสมพนธระหวางความผาสก และสถานภาพทาง

เศรษฐกจของปยาทเพมขน ซงมผลตอลกหลานในครวเรอน

ทมคนสองวย ผลงานวจยพบวา ความผาสกของป ย า

มความสมพนธกบรายไดอยางมนยส�าคญในระดบสงสด แสดง

ใหเหนวาครอบครวสองวยเกดความผาสกดวยการสรางความ

สมพนธทดตอกน มการสรางอาชพเพอกอใหเกดรายได

เพมขน และสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต ฉบบท 10 (2550) ทระบวสยทศนประเทศไทย

มงพฒนาส “สงคมอยเยนเปนสขรวมกน (Green and

Happiness Society) ครอบครวอบอน ชมชนเขมแขง”

78 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ขอเสนอแนะส�าหรบการน�าผลการวจยไปใช1. หนวยงานในระดบทองถนสามารถน�าผลการทดลอง

ไปสงเสรมใหเปนรปธรรมมากยงขน โดยใหทกภาคสวนเขามา

มสวนรวมสนบสนนใหมการด�าเนนการประกอบอาชพเสรม

ดานหตถกรรมจกสานอยางครบวงจร ทงดานผลตภณฑ ดาน

ราคา ดานการจดจ�าหนาย และการสงเสรมการตลาด

2. หนวยงานในระดบทองถนสามารถน�าขอมลทได

จากการทดลองครงนไปประยกตใชเพอพฒนาผใหญและเดก

ทอาศยอยในชมชนไดเกดการเรยนรในดานอาชพอนๆ

3. โรงเรยนสามารถน�าขอมลทไดจากการทดลองไป

พฒนาปรบปรงคณภาพการศกษาของเดกในโรงเรยนใหด

ยงขน

ขอเสนอแนะส�าหรบการวจยครงตอไป1. การท�าวจยครงน ผวจยใชแบบสมภาษณสภาพ

ปญหาและความตองการพฒนาอาชพ ดงนน ควรมการสราง

แบบสอบถามสภาพปญหาและความตองการควบคไปกบการ

สงเกตและการสมภาษณ

2. เนองจากการท�าวจยครงน ผวจยไดด�าเนนการวจย

เพยงผเดยว ท�าใหบางครงตองพบกบอปสรรค ปญหา ดงนน

จงควรมการท�าวจยเชงปฏบตการอยางมสวนรวม

สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร 79

รายการอางองกรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย. (2558). รายงานหมบานชนบทไทย : จากขอมลพนฐานระดบหมบาน (กชช. 2 ค)

ป 2558. กรงเทพฯ : กรมการพฒนาชมชน.

กระทรวงศกษาธการ. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: ชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทย.

พวงรตน ทวรตน. (2531). วธการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : เจรญผล.

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. (2555). จตวทยาและวทยาการการเรยนร. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

วฒนาพร ระงบทกข. (2542). แผนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง. กรงเทพฯ : แอล ท เพรส.

วบลย ลสวรรณ. (2541). ชดมรดกศลปหตถกรรมไทย เครองจกสานไทย. กรงเทพฯ : องคการคาของครสภา.

ศราวฒ จนตนาสนทรศร. (2554). การพฒนาโปรแกรมการศกษานอกระบบโรงเรยนเพอสงเสรมความรวมมอในการ

เรยนรคณตศาสตรตามแนวคดการเรยนรแบบรวมมอและทฤษฎการสรางความรส�าหรบนกศกษาการศกษานอกระบบใน

กรงเทพมหานคร. ครศาสตรดษฎบณฑต ค.ด. (สาขาวชาการศกษานอกระบบโรงเรยน). กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย.

สนอง โลหตวเศษ. (2544). ปรชญาการศกษาผใหญและการศกษานอกระบบ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ.

สมเกยรต พวงรอด. (2544). การบรหารงานบคคล. ปตตาน : ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย

สงขลานครนทร.

สภางค จนทวานช.(2535). วธการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพฯ : โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สวฒน วฒนวงศ. (2547). จตวทยาเพอการฝกอบรมผใหญ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2554). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบทสบเอด

พ.ศ. 2555-2559. กรงเทพฯ: สหมตรพรนตงแอนดพบลสชง.

----------. (2550). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบ (พ.ศ. 2550-2554). กรงเทพฯ : ส�านกงานคณะกรรมการ

พฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

----------. (2557). รายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล�าในประเทศไทย ป 2555. กรงเทพฯ :

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

----------. (2558). รายงานการวเคราะหสถานการณความยากจนและความเหลอมล�าในประเทศไทย ป 2556. กรงเทพฯ :

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต.

ส�านกงานจงหวดพระนครศรอยธยา. (2558). บรรยายสรปประจ�าป 2557. พระนครศรอยธยา : ส�านกงานจงหวดพระนครศรอยธยา.

ส�านกงานพฒนาชมชนจงหวดพระนครศรอยธยา. (2558). สรปผลการด�าเนนงานการบรหารจดการครวเรอนยากจนแบบ

บรณาการ ชเปาชวต จดท�าเขมทศชวต บรหารจดการชวต และดแลชวต ปงบประมาณ 2558. พระนครศรอยธยา :

ส�านกงานพฒนาชมชนจงหวดพระนครศรอยธยา.

ส�านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย. (2555). หนงสอเรยนสาระการประกอบอาชพ รายวชาการ

พฒนาอาชพใหมความมนคง. กรงเทพฯ : ส�านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย.

80 สถาบนทรพยากรมนษย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

Ascend at the Aspen Institute. (2014). Investing in Hope : A Two-Generation Approach to Asset Building. Retrieved

Jone 1, 2015 , from http://www.cfed.org/assets/pdfs/investing_in_hope

Barczak , Monica . (2014). Two-Generation Approaches : A Promising Strategy for Fighting Poverty. Retrieved Jone 1,

2015 from http://www.spotlightonpoverty.org/exclusive commentary.

Beal, G. M., R. C. Blount, R. C. Powers, and W. J. Johnson. (1966). Social Action and Interaction in Program Planning.

Ames : Iowa State University Press.

Boone, Edgar J. (1985). Developing Programs in Adult Education. Illinois : Waveland Press,Inc.

Boyle, Patrick G. (1981). Planning better programs. New York : Mc Graw-Hill.

Freire, P. (1970). Pedagogy of the Oppressed. New York: Herder and Herder.

Hardani, Brenda S. (2005). Developing A Computer Training Program to Prepare Adult Learners for Employment.

California State University Dominguez Hills.

Houle, C. (1972). The Design of Education. San Francisco : Jossey-Bass, Publishers.

Infante, Juana M. (2001). Social and Economic Status and Well Being of Grandmothers Raising Grandchildren in

Skipped Generation Families. Los Angeles : California State University.

Johnson, David W ; & Johnson , Roger T. (1987). Learning Together and Alone. 2nd ed. New Jersey : Prentice-

Hall, Inc.

Katherine, Saunders . (2014) Toward a Two-Generation Approach : Innovative Strategies to Improve Education

and Training for Parents. Retrieved Jone 1, 2015, from http://www.evolllution.com/opinions/two-generation-

approach-innovative-strategies.

Kidd, R. J. (1973). How Adults Learn. New York : Association Press.

Klinger, Kathleen Holland. (1990). A Case Study of A Personal Computer Training Program for Disabled Adults in A

Community College. San Diego : United States International University.

Knowles, Malcolm S. (1970). The Modern Practice of Adult Education. Chicago : Follett Publishing Company.

Lippitt, R. L. ; J. Watson ; & B. Westley. (1958). The dynamics of Planned Change. New York : Harcourt, Brace &

World, Inc.

Mary, Leah ; & Austin , Saroja . (2013). A Case Study : Family Support in A Two Generation Program. Pennsylvania :

the University of Pennsylvania.

Rogers, Alan ; & Horrocks , Naomi. (2010). Teaching Adult. 4th ed. UK : McGraw-Hill.

Smith, Tara ; & Coffey , Rheagan. (2015). Two-Generation Strategies for Expanding the Middle Class. Texas : The

University of Texas at Austin.

The Annie E. Casey Foundation. (2014). Creating Opportunity for Families a two-generation approach. Retrieved

Jone 1, 2015, from http://www.aecf.org/resources/creating-opportunity-for-families.

Tyler, R. W. (1971). Basic Principles of Curriculum and Instruction. Chicago : University of Chicago Press.