J/eB}o - nirankari.org
Transcript of J/eB}o - nirankari.org
J/e B}o
(Ek Nazar Punjabi Vol. 48, No. 15 (1 -15 AUGUST 2021)(fjzdh ns/ wokmh ftZu th gqekfFs)
fibd L 48 ● nze L 15 ● 1 s'I 15 nr;s 2021 ● (` 8H00)
Regd.No. 25731/1973, Posted at LPC Delhi RMS Delhi - 110006, Prescribed Dates : 2nd-3rd, 17th -18th, Dates of Publication 1st & 15th, Pages - 8
Del
hi P
osta
l Reg
d. N
o. :
DL
(N) /
143/
2021
-202
3Li
cenc
e N
o. U
(DN
)-12
/202
1-23
Lice
nced
to P
ost w
ithou
t Pre
-pay
men
t
d/F 1 ;kb 3 ;kb 5 ;kb 11 ;kb
Gkos$B/gkb ` 150 ` 400 ` 700 ` 1500
:{He/H £ 15 £ 40 £ 70 £ 150
:{og € 20 € 55 € 95 € 200
nwohek $ 25 $ 70 $ 120 $ 250
eBkvk$nk;N/qbhnk $ 30 $ 85 $ 140 $ 300
Subscription Details
j'o d/F L T[gq'es nB[;ko nwoheh vkbo d/ pokpo okFh
(t/y' pkeh gzBk 7 s/)
(t/y' pkeh gzBk 8 s/)
‘‘ ‘‘
nZi ;z;ko g[zB^dkB ns/ P[G eowK nkfd ƒ pj[s T[sZw wzBdk j? go fJBQK Bkb
nfGwkB dhnK izIhoK ftu iefVnk th fJjh iKdk j?. n?Bk fe nzs ftu fJBQK
s'A S[NDk th w[Pfeb j' iKdk j?. Grs ;fsr[o{ d/ uoDK ftu ngDk sB^wB^XB
brk d/Ad/ jB ns/ ngD/ nkgƒ neosk wzBd/ jB fJBQK ƒ fe;/ soQK dk pzXB
BjhA g? ;edk. fJj ewb d/ c[Zb tKr fBob/g nt;Ek ftu ofjzd/ jB. fJBQK B/
g{oD ;fsr[o{ ƒ fwb e/ fBozeko dh gqkgsh ehsh j'Jh j[zdh j?. eo'VK gkgK dk
BkP eoB tkb/ fBozeko ƒ fJj nzr^;zr wzBd/ jBl yKd/^ghAd/, T[md/^p?md/ fJ;
dk f;woB eod/ jB, fJ;h fJe fBozeko dk :P rKd/ jB. fJjh ;wogD Gkt
fJBQK ƒ w[esh gqdkB eodk j?.
(Xow/Ido n;EkBk okjhI)
fdZbh, 25 i[bkJh. ;fsr[o{
wksk ;[dheFk ih wjkoki B/ n?stko
tou[nb ;fs;zr ~ ;zp'fXs eofdnK
fejk fe wB[Zyh ihtB dk beF
fBozeko dh gqkgsh j?. fJ;dh gqkgsh
d/ pkd fizBk th ihtB fBozeko B/
pyfFnk j?, T[j fJ;dh oik ftu,
fJ;d/ nfj;k; ftu phs/ sK jh
w[pkoe j?.
nkgB/ fejk fe e[M b'e fJzM th
;wMd/ jB fe d[Bhnak ftu nkJ/ jK
ns/ ngDh ;koh f}zw/dkohnK uzrh
soQK fBGk jh oj/ jK sK ;fs;zr
ns/ f;woB dh eh }o{os j?,
b/feB i/ n;hI gqwkswk d/ nfj;k; d/
fpBk ;ko/ ezw eod/ jK, fco T[j d/
yGkb ns/ ;zGkb th M{m j? feT[Ife
fJ; ;G Bkb ;kvk brkt j' iKdk
j?. nZi i' j? T[j eb BjhI oj/rk.
jw/Fk ofjD tkbk sK f;oc fJj
fBozeko j?.
foFfsnK dh nfjwhns dk
f}eo eod/ j'J/ ;fsr[o{ wksk ih B/
cowkfJnk fe ;z;ko d/ foFfsnK ftu
gq/w dk j'Dk bk}wh j? b/feB feXo/
n?Bk th brkt Bk j't/ fe T[BQK dk
j'Dk ;kv/ bJh d[Zy dk ekoD pD
ikJ/. fJj ;G sK f;oc wB dh y/v
j? fJ;bJh wB ~ n;hI fBozeko Bkb
i'VBk j?. n;hI fe;/ Bkb GktBkswe
o{g Bkb i[V iKd/ jK ns/ T[BQK d/
;oho SZvD d/ pkd T[dk; j'Dk
;[Gkfte th j?, b/feB n;hI uzrhnK
:kdK ns/ T[BQK s'I fwbhnK f;fynktK
~ :kd oZy e/ ihtB ftu nZr/ tZXDk
j?, Bk fe T[BQK d/ bJh T[dk; j'Dk.
;fsr[o{ wksk ih B/ fttjkfoe
ihtB ftu j' ojhnK gq/FkBhnK dk
f}eo eod/ j'J/ ;wMkfJnk fe eJh
tko ;fjDk }o{oh j[zdk j?. fit/I
pkef;zr ns/ e[M j'o y/vK ftu ;ohoe
ghVk ;fjB eoBk f;ykfJnk iKdk j?.
w[Zek ykD dh nkds ;fjDh g?Idh j?.
y/vd/-y/vd/ n?Bk nfGnk; j' iKdk
j? fe fJe ;w/I d/ pkd dod tb
fXnkB jh BjhI iKdk. i/ n;hI ukjhJ/
sK dod ~ dod wzB e/ ub ;ed/
jK iK fco ftt/e Bkb fJ;~ ;fjB
th eo ;ed/ jK.
;fs;zr gq'rokw dk F[GnkozG
n;fws rq'to ns/ ;kEh (fdZbh) okjhI
;zg{oD jod/t pkDh d/ Fpd-rkfJB
Bkb j'fJnk. nB/eK GrsK B/ th
ngD/ Gkt rhs-eftsk ns/ ftukoK
d/ o{g ftu g/F ehs/ fiBQK ftu w[Zy
sihnSwh jI Aqy jgqmwqw jI nUM Sq-Sq nmn
^;fjBPkj pkpk ntsko f;zx ih
;fsr[o{ wksk ;[dheFk ih
wjkoki dh SZsoSkfJnk j/m 23
i[bkJh ~ d{o-d/FK d/ tou[nb
N{o d/ sfjs fJNbh dk
nzsookFNoh ;fs;zr gq'rokw
fJNbh ftu j'fJnk. ;fsr[o{ wksk
ih B/ cowkfJnk fe- n;hI jo
fJe ~ ;[Zy d/D dh g{oh e'fFF
eoBh j?. i' th wjkswk ;fs;zr
ftu fe;/ th ekoD BjhI nk oj/
jB, T[BQK ~ fwb e/ tkosk eoe/
;fs;zr Bkb d[pkok i'VBk j?. fJ;
ezw bJh i/eo n?vh-u'Nh dk th
}'o brkDk gJ/ sK ;k~ brkDk
ukjhdk j? feT[Ife fJj jo fJe
wjkswk dh f}zw/dkoh th j? ns/
eosZt th.
mukqI purb qy
ihtB ftu T[sko-uVkn dk
nkT[Dk ;[Gkfte gqfeqnk j?, fJ;
s'I ftufbs BjhI j'Dk n;hI Bk
jh ;[y dhnK xVhnK ftu n?Bk
y[F j'Dk j? fe ngDh ;[X-p[X
y'j p?mhJ/ ns/ Bk jh d[y
ftu n?Bk d[Zyh j'Dk j? fe ;[y
dh T[whd jh ysw j' ikJ/.
;[y-d[Zy sK ihtB dh ;kXkoD
gqfeqnk j?, ;zs d'tI/Ijh jkbksK
ftu fJe o; ofj e/ gqG{-
gqwkswk Bkb i[fVnk ofjzdk j?.
pRBU-pRmwqmw qyivSvws bixAw rhy
oj/ G?D wBhFk wzrbkBh (eNBh, wZX
gqd/F), nzfes fJzd"ok (pzrb"o), pZuh
Bzd's YhIrok (okBh pkr, fdZbh),
e/ftB okDk ns/ ;kEh (w?bp'oB,
nk;Nq/bhnk), wjkd/t fpokdo (bks{o,
wjKokFNo), okw BrhBk :kdt ns/
;kEh (tkokD;h), vhH e/H T[gkfXnkJ/
(nw/mh, T[sZo gqd/F), dheFk wjkiB
(Bkf;e, wjKokFNo) ihHn?;H fYZbB
(B'fJvk), vkH doFB f;zx ih (pKdk,
T[HgqH), nzibh d[nk (cohdkpkd,
jfonkDk), Uw wbj'sok (phekB/o,
oki;EkB), nze[o u"Xoh (o'fjDh,
2 1 s'I 15 nr;s 2021
J/e B}o gzdotkVk
wjkswk B/ g[ZfSnk- fJ; ftZu pzpJh feE/ j?< pZuk
efjD bZrk- fJj d/y' fJj i' S'Nk fijk fpzd{ B}o nk
fojk j? fJ; EK dk BK pzpJh j?.
wjkswk c/o p'fbnk- uzrk p/N/ fJ; pzpJh Ffjo ftZu
s/o/ fgsk ih dhnK i' c?eNohnK jB, ikfJdkdK jB ns/
fJj i' wfjZb j? dZ;', fJj ;G feZE/ jB<
T[j pZuk efjD bZrk- s[;hI nihp rZb eod/ j',
n?Bh tZvh fJ; d[BhnK d/ BeF/ ftZu fiE/ n?Bk tZvk
pzpJh Bro th fJe fpzd{ fizBQk fdykfJnk frnk j?,
s[;hI fJj ;kvhnK c?eNohnK ns/ ;kv/ wfjZb bZG oj/
j', pj[s nihp fijh rZb eo oj/ j', s[;hI. T[j ;ZiD
jZ; fgnk. T[j ;/m th T[; ;ZiD ns/ nkgD/ p/N/ dh
tkoskbkg ;[D fojk ;h. T[; ;/m ~ ;wM nk rJh, fe
w/ok nfijk ;'uDk, w/ok jodw fJj' efjzd/ ofjDk fe w?I
pj[s ikfJdkdK dk wkbe jK, noEjhB j?. n?Bh tZvh
d[BhnK ftZu w/oh e'Jh e[M ehws BjhI. w/oh j?;hns
jh eh j?. fJj fJsBh tZvh d[BhnK dk f;oc BeFk jh
;kjwD/ nkfJnk j?, fi; ftZu n?Bk ftFkb Bro pzpJh
fJe fpzdh d/ pokpo j?. fJ; dksk dh ouBk ftZu sK
fesB/-fesB/ ;{oi wzvb jB, fesB/-fesB/ skok-wzvb
jB< T[BQK dk s/ e'Jh nzs BjhI gkfJnk ik ;edk. w?I
jK jh eh< gqwkswk dh gqG{sk dk frnkB j[zd/ jh T[;dk
jzeko ubk frnk. T[;~ gsk ub frnk fe T[jd/ e'b
nfijk e[M ftF/F BjhI fi; s/ T[j nfGwkB eo ;e/.
gqwkswk dh f;qFNh ftZu T[;dh ;fEsh fJe fsBe/ s'I
th xZN j?.
ivcwr pRvwhbVh i'VB bJh fgSbk nze t/y'
ubdk
GrsK dh ukb jw/Fk GkDk
wzBD tkbh j[zdh j?. T[jBK ftu
Bowh-;]sh s/ d[Zy-;[Zy ;fjB dh
Fesh j[zdh j?. i' b'e ;fsr[o{
dh FoB ftu ik e/ th ;z;kfoe
uh}K dh fJZSk oZyd/ jB, T[j Grsh
wkor s'I fpbe[b jh nBikD j[zd/
jB. r[o{ s/ r[of;Zy dk ;zpzX f;o\
Grsh dk j[zdk j?. r[o{ uoBK ftu
r[of;Zy ;z;kfoe t;sK b?D BjhI
iKdk, T[;dk T[d/F f;oc Grsh
dh dks gkT[Dk j[zdk j?. fJ; bJh
i/eo ;fsr[o{ s'I e[M wzrDk j? sK
r[o{ Grsh s/ ;/tk jh wzrDh j?.
epho ih fbyd/ jB-
Grsh dkB w'j/ dhihJ/,
r[o{ d/tD e/ d/t.
n"o eS[ Bjh ukjhJ/,
fB; fdB s[woh ;/t.
f;qFNh ftu fJe wkfJnk j? s/
d{;oh Grsh j?. Bshik d'BK dk
nbZr-nbZr j?. wkfJnk dk o;sk
d[ydkJh s/ Grsh wkor ;[y tkbk
j[zdk j?. Grsh wkor gfjbK sK
w[Ffeb brdk j? gqzs{ pkd ftu,
id fJB;kB Grsh wkor s/ uZb
g?Idk j? sK Grsh ftu'I ;ko/ jh ;Z[y
fwbd/ jB, Xhoi s'I ezw b?D dh
}o{os j[zdh j?. wkfJnkth ;kwkB
ukj/ fesBk th gqkgs j' ikJ/, nkfyo
ftu fJ; dk Bshik e[M BjhI j? gqzs{
gqb'e ftu sK GrsK dh i?-i?eko
j'Dh jh j? fJ; b'e ftu th GrsK
dh i?-i?eko j[zdh j?. ;kv/ ;kjwD/
fw;kb j? fe oktD s/ ftGhFD d'B'I
Gok ;B. oktD e'b ;z;ko dh ;koh
wkfJnk ;h s/ ftGhFD e'b GrtkB
dh Grsh ;h go i?-i?eko ftGhFD
dh jh j'Jh. oktD ;z;ko ftu ;G
s'I FeshwkB ;h gqzs{ T[;d/ ihtB
dk nzs d[ydkfJe j'fJnk, b'e T[;
B{z nZi th fxqDk dh B}o Bkb d/
yd/ jB. jo ;kb d[;fjo/ d/ fdB
T[; dk g[sbk ;kV e/ b'e y[Fh
wBkT[Id/ jB, wfmnkJhnK yKd/ jB
s/ gq;kd tzvd/ jB. fJj wkfJnkth
ihtB dk Bshik j?. gqwkswk B{z
Grsh jh fgnkoh brdh j?.
fi; soQK G?Irh nZy tkb/ B{z
S'Nh uhi th tZvh fdykJh fdzdh j?.
fJ;h soQK nfrnkBh B{z th wkfJnk
tZvh brdh j? s/ fgnkoh j[zdh j?.
fi; B{z ;fsr[o{ frnkB dh nZy
pyFdk j? T[j ;fsr[o{ s'I jw/Fk
Grsh ns/ ;/tk jh wzrd/ jB. fi;
ftu y[d ;fsr[o s/ gqwkswk jk}
o j[zd/ jB i' r[of;Zy B{z Grsh d/
Bkb d[fBnkthI ;ko/ th ;[Zy gqdkB
eod/ jB. fJjh n;b ftu Grsh
dk cZb j?.
;zgkdeh
- ;[b/y @;kEh#
Fqh i'frzdo f;zx *fEzd* fwZmp'bV/, FKs-fus ns/
goT[gekoh ;[Gkn d/ wkbe, nB[FkFB, wB[Zyh edoK-ehwsK,
GkJhukok, }o{oswzdK ns/ nkofee gZy'I ew}'o ftneshnK dh
wdd eoBk T[BQK dk
ftF/F r[D ;h. T[BQK d /
ftukoK ftu fBozeko
gqsh fdqVsk, ;fsr[o{
gqsh nEkj ftFtk;
ns/ r[owZs gqsZy
Mbedh ;h. nfij/
r[DK ekoD jh fwFB
tZb'I nkg~ *gqukoe
Nq/fBzr e?IgK* dh ;/tk
;"Igh rJh ;h.
nkg dk iBw 10 i{{B 1934 ~ gkfe;skB d/ f}bk
bj"o, sfj;hb e;{o d/ fgzv BtK febk ftu wksk Grtzs
e"o ns/ fgsk Fqh pjkb f;zx ih d/ rqfj fty/ j'fJnk. d/F
dh tzv T[gozs nkg gfotko ;w/s gzikp d/ f}bk fco'}
g[o nXhB g?Id/ fgzv sbtzvh iZb/ yK fty/ nk rJ/. nkg
dh Fkdh 1954 ftu ;toBihs e"o ih Bkb okig[ok fty/
j'Jh. nkg ih d/ xo fszB p/NhnK ns/ fJe p/N/ B/ iBw
fbnk. ;oekoh ftGkr ftu B"eoh fwbD s/ nkg gfotko
;w/s okig[ok (gfNnkbk) fty/ nk rJ/. GkH ;kH w'jB
f;zx dh gq/oBk ;dek foFh pbtzs f;zx ewbk ih gk;'I
pqjwfrnkB dh gqkgsh j'Jh. ;zB 1973 ftu nkg~ frnkB
gqdkB eoB dh nkfrnk d/ fdZsh rJh. nkgdh ;/tk GktBk
~ d/yfdnK ;zB 1993 ftu nkg~ gfNnkbk i'B dk gfjbk
i'Bb fJzuko} pDkfJnk frnk. nkg B/ ps"o i'Bb fJzuko}
gfNnkbk d/ Bkb-Bkb ;zro{o, fco'}g[o, cohde'N, fco'}g[o
(t/y' pkeh gzBk 6 s/)
uzd f;zx (ozrhnk)
fBozeko
gqsh fdqVsk,
;fsr[o{
gqsh nEkj
ftFtk; ns/
r[owZs gqsZy
Mbedh ;h.
rfjo/ gkBh g?m
d[
BhnK dk e'Jh th fJB;kB r[bkwh dk ihtB
ihDk BjhI ukjz[dk. fJB;kB sK eh gF{-gfozd/
th ukj[zd/ jB fe T[BQK B{z r[bkwh s'I w[esh
fwb/. ne;o d/yD ftZu nkT[Idk j? gF{-gfozd/
nk}kd j'D bJh fBozso isB eod/ ofjzd/ jB.
fe;/ th gfozd/ B{z id'I fgzio/ u'I nk}kd ehsk
iKdk j? sK T[j fezBh c[osh Bkb pkjo fBeb
e/ y[bQh jtk ftZu T[vkohnK wkodk j?. fejk th
iKdk j? fe-
y[bQh jtk ftZu gzy c?bkJh T[vd/ gzSh nky oj/ B/.
fgzio/ dh j? e?d p[[oh Gkt/I ykD B{z fwbdh u{oh j't/.
;gFN j? fe ;kohnK ;[y-;j{bsK fwbD d/
pkti{d th jo fJB;kB nk}kdh ukj[zdk j?.
15 nr;s 1947 B{z id'I d/F B{z nzro/}K dh
r[bkwh s'I nk}kdh fwbh sK ;w[Zu/ d/F ftZu fezBh
y[Fh wBkJh rJh. T[; fdB s'I b? e/ jo ;kb
15 nr;s d/ fdB nk}kdh dk iFB wBkfJnk
iKdk j?. ;w[Zuk d/F nk}kdh d/ pbhdkBhnK T[BQK
gqsh Bsw;se j[zdk j?.
;zs wjkswk wzBd/ jB fe ;ohoe nk}kdh s'I
th tZX wjZst nksfwe nk}kdh dk j?. nkswk
i' fBozso bZy u"ok;h d/ pzXBK ftZu }eVh j'Jh
j?l iBw-woB d/ uZeo ftZu gJh j'Jh j?l fJ;B{z
th nk}kdh dh b'V j?. nkswk dh nk}kdh dk
fJe'-fJe ;kXB j? fJ;d/ w{b gqG{-gqwkswk dh
ikDekoh. id'I nkswk B{z gow-nkswk dh ikDekoh
j' iKdh j?, fJ;dk Bksk gow-nkswk Bkb i[V
iKdk j? sK fJj jo soQK d/ pzXBK s'I w[es j'
iKdh j?. nkswk dh fJ; w[esh dk fJe'-fJe ;kXB
j? ;fsr[o{. ;fsr[o{ feT[Ife nkg gow nkswk
dk ikDeko j[zdk j?l fJ; bJh FoB ftZu nkT[D
tkb/ jo fifrnk;{ B{z fJ; gow-nkswk dk p'X
eok d/Idk j?l fJ; Bkb T[;dh nkswk B{z w[esh
gqkgs j' iKdh j?. ;zs wjKg[oF ;G ~ w[esh
jkf;b eoB dh gq/oDk fdzd/ ofjzd/ jB jkbKfe
fJ; ekoD T[BQK B{z eJh w[FfebK dk ;kjwDk th
eoBk g?Idk j?, nkgDhnK gqhtkoe, ;wkie ns/
j'o ;kohnK f}zw/tkohnK B{z fBGkT[Id/ j'J/l ;z;ko
dk fto'X ;fjB eoB d/ pkti{d th ;zs ngD/
fJ; eow ftZu o[M/ ofjzd/ jB.
;zs fBozekoh fwFB tZb'I jo ;kb 15 nr;s
dk fdB w[esh-g[op d/ o{g ftZu wBkfJnk iKdk j?.
jo Ffjo-fgzv ftZu ;zs ;wkrw eoe/ fJB;kBK se
fJj nktk} gj[zukT[D dk isB ehsk iKdk j? fe
;ohoe nk}kdh d/ Bkb-Bkb nkswk dh nk}kdh th
jkf;b eo bT[. ihtB dk jo gb jo fJB;kBK
~ w[esh dh gq/oDk d/D tkb/ T[BQK ;zs-wjKg[oFK
d/ sg-fsnkr B{z, gquko dh brB B{z, gqT[geko
dh GktBk B{z :kd eod/ j'J/ T[BQK d/ ihtB s'I
gq/oDk b?D dh nodk; ehsh iKdh j?. w[esh-g[op
d/ fJ; nt;o s/ nkT[ n;hI ;ko/ ngD/ eow,
p'b ns/ ftT[jko okjhI ;z;ko d/ jo fJB;kB se
fJj ;zd/F g[ukT[D dk isB eohJ/ fe fJB;kBh
iBw ftu w[esh jkf;b eoBk pj[s }o{oh j?.
Grsh
s/ wkfJnk
gq/oe ftG{sh
Fqh i'frzdo f;zx
*fEzd*
31 s'I 15 nr;s 2021
J/e B}o gzdotkVk
tIkwkrx Aqy ̂ Undwn muihMm jwrI wkBtsk dh ;/tk ftu w'joh ;zs fBozekoh fwPB
uzvhrVQ, 18 i[bkJh.
;zs fBozekoh ;fs;zr GtB
; ?eNo-30 u zv hrV Q fty /
]{BdkB e?g dk nk:'iB ehsk
frnk fi; dk T[dxkNB o'FB
whBko Fqh n?uHn?;H e'jbh ih
B/ ehsk. T[BQK B/ fejk fe
fBozekoh fwFB ;w/I-;w/I s/
nB/eK ;wkfie ezwK ftu
brksko :'rdkB d/ fojk j?.
fJ; w"e/ s/ ghHihHnkJhH
uzvhrVQ dh Nhw B/ vk
;zrhsk dh nrtkJh ftu
109 :{fBN ]{B fJeZmk ehsk.
;z:'ie Fqh BtBhs gkme B/
n?uH n?;H e'jbh ih, vkeNoK
dh Nhw ns/ ]{BdkBhnK dk
XzBtkd ehsk.
wb'N, 12 i[bkJh. (nF'e
Xho) ;zs fBozekoh ;fs;zr
GtB wb'N fty/ ]{BdkB
e?Ig ;zs fBozekoh u?ohN/pb
ckT [ Iv /FB t Zb ' I brkfJnk
frnk fi; dk T[dxkNB
w?Ipo fJzuko} Fqh n?uH n?;H
uktbk ih ns/ i'Bb fJzuko}
n?BHn?;H frZb ih tZb'I ehsk
frnk. e?Ig ftu 93 :{fBN
]{BdkB ehsk frnk.
;z:'ie eosko y[[zro B/
;tkrs ns/ XzBtkd ehsk.
okwg[ok, 11 i[bkJh.
;zs fBozekoh ;fs;zr GtB
okwg[ok fty/ ]{BdkB e? Ig
; zs fBo ze ko h u ?o hN / pb
ckT{Iv/FB tZb'I brfkJnk frnk
fi; dk T[dxkNB y/soh
;zukbe ntsko f;zx ih
(pfmzvk) tZb'I ehsk frnk. e?Ig
ftu pbZv p?Ie dh Nhw tZb'I 75
:{fBN ]{B fJeZmk ehsk frnk.
;z:'ie ;shF e[wko towk ih
B/ ;kfonK dk XzBtkd ehsk.
e'NGkJh, 16 i[bkJh.
pqKu e'NGkJh f}bk Fqhw[es;o
;kfjp d/ ;zs fBozekoh ;fs;zr
GtB fty/ e'o'Bk wjKwkoh s'I
pukU ;zpzXh d{ik NhekeoD
e?Ig T[g wzvb gqFk;B ns/
f;js ftGkr d/ ;fj:'r Bkb
brkfJnk frnk. fJ; w"e/
s/ vkH o[fgzvo e"o ;hHn?uHUH
e'NGkJh ns/ T[BQK dh Nhw
tZb'I e'ftv-19 s'I puD bJh
210 b'eK ~ w[\s NhekeoD
eotkfJnk frnk. ;zukbe
r[ofgnko f;zx ih B/ w[Zy
wfjwkBK, vkeNoK, Bo;K nkFk
toeoK ns/ NhekeoD eotkT[D
nkJ/ ;ZiDK nkfd dk ;tkrs
ns/ XzBtkd ehsk.
e'Neg{ok, 22 i[bkJh. ;zs
fBozekoh ;fs;zr GtB e'Neg{ok
fty/ ]{BdkB e?Ig dk nk:'iB
ehsk frnk fi; dk T[dxkNB
vkH oki pjkdo tkfJ;-uK;bo
pkpk cohd :{Bhtof;Nh nk\
j?bE ;kfJz; (cohde'N) nkJhH
J/Hn?;H, vkH fBowb T[;/puB
n?;HvhHn?wH (e'Neg{ok) n?uHn?;H
uktbk w?Ipo fJzuko} ;zfBzwzH
(fdZbh) B/ ;KM/ o{g ftu ehsk.
e?Ig ftu f;ftb j;gskb
e'Neg{ok d/ pbZv p?Ie dh
Nhw B/ 50 :{fBN ]{B fJeZmk
ehsk. ;z:'ie ;[fozdo no'Vk
B/ nkJ/ wfjwkBK, vkeNoK
dh Nhw ns/ ]{BdkBhnK dk
XzBtkd ehsk. fJ; w"e /
;/tkdb d/ y/soh ;zukbe, w[yh
ns/ gZstzs/ ;ZiD w{i"d ;B.
nzfwqs;o, 25 i[bkJh.
;zs fBozekoh ;fs;zr GtB
BtKe'N fty/ gzitK ]{BdkB
e?Ig brkfJnk frnk fi; dk
T[dxkNB Fqh UHghH ;'Bh, wzsoh
y'i ns/ w?vheb f;fynk gzikp
;oeko B/ ehsk. e?Ig ftu
GZdo ekbh, csfj f;zx e'b'Bh,
fjzd[;skB p;sh, nzBrVQ,
\skjg[o, r[Ziog[ok nkfd d/
FoXkb{nK B/ ]{BdkB ehsk.
fJ; w"e/ s/ pbZv p?Ie r[o{
BkBe d/t j;gskb nzfwqs;o
ns/ f;ftb j;gskb niBkbk
dhnK NhwK tZb'I 119 :{fBN
]{B fJeZmk ehsk frnk.
d/jokd{B (T[sokyzv). ;zs
fBozekoh fwFB okjhI ;fsr[o{
wksk ;[dheFk ih wjkoki dh
gq/oDk Bkb wkBtsk dh ;/tk
bJh ftFkb ]{BdkB e?Ig dk
nk:'iB ehsk frnk fi; ftu
w[Zy wfjwkB w/no Fqh ;[Bhb
rkwk B/ e?Ig dk T[dxkNB
ehsk. Fqh rkwk B/ fiE/
]{BdkBhnK Bkb w[bkeks eoe/
T[BQK dk T[sFkj tXkfJnk T[E/
jh ]{BdkB eoB nkJ/ ;zs
fBozekoh fwFB d/ ;/tkdb d/
FoXkb{nK d/ fJ; i}p/ ~ pj[s
;okfjnk.
T[BQK B/ fejk fe ;zs
fBozekoh fwFB wkBtsk dh
;/tk bJh jw/Fk w'joh fojk
j?. e'o'Bk ekb ftu i'Bb
fJzuko} Fqh joGiB f;zx ih
B/ wkordoFB ftu ;w/I-;w/I
s/ T[sokyzv d/ eJh ;EkBK
s/ ]{BdkB ns/ ;\kJh w[fjzw
ubkJh j?.
e'Nk (oki;EkB). ;zs
fBozekoh wzvb dh e'Nk pqKu
okjhI 11 i[bkJh ~ bZr/
]{BdkB e?Ig ftu ]{BdkBhnK
B/ T[sFkj Bkb fjZ;k fbnk.
;z:'ie Fqh wB'jo bkb ih B/
XzBtkd gqrN ehsk.
f j zrBxkN. ;E kBe
;zs eztookw GtB fty /
;zs fBozekoh wzvb okjh I
bZr/ ]{BdkB e?Ig ftu 60
]{BdkBhnK B/ ]{BdkB ehsk. e?Ig
dk T[dxkNB Bro nfXneS
gq/w pkp{ p;zskBh, w[yh wjkswk
xBFkwdk; ih r[oBkBh, pzNh
okwuzdkBh, ;kXkoD f}bk
j;gskb d/ ghHnkoHUH Fqh
rktzV/ ih ns/ ;/tkrqkw d/ vkH
nFhF w;okw fBozekoh wzvb
toXk d/ w[yh Fqh feFB ih
EdkBh B/ ;KM/ o{g ftu ehsk.
pkxkg[okDk. ;fsr[o {
wksk ;[dheFk ih wjkoki
dh feqgk ;dek nZi pkxk
g[okDk (i'B ;zro{o-15) d/ ;zs
fBozekoh ;s;zr GtB fty/
]{BdkB e?Ig brkfJnk frnk
fi; dk T[dxkNB n?BHn?;H
frZb i'Bb fJzuko} (fco'}g[o)
ns/ vkH thouzd b{Eok i'Bb
fJzuko} (;zro{o) B/ ehsk.
e?Ig ftu f;ftb j;gskb w'rk
dh w?vheb Nhw B/ 60 :{fBN
]{B fJeZmk ehsk.
4 1 s'I 15 nr;s 2021
J/e B}o gzdotkVk
;Zu ~ ikDB dh fJZSk Bkb nkg ~ pkpk p{Nk
f;zx ih d[nkok gow-frnkB ;Zu dk p'X ;ze/s
ftZu jh j' frnk ns/ fBokeko dh w;sh ftZu
ofjD bZr/. brksko fBokeko dk f;woB nkg dk
fXnkB pD frnk. jo eow eod/ j'J/, ihtB bJh
o'}h-o'Nh ewkT[Id/ j'J/ th fBokeko ftZu wrB ofjzd/.
fJE/ nkg dh jkbs, jZE eko tZb fdb :ko tZb tkbh
j' rJh. nkg fuzsk w[es j' rJ/. fBokeko d/ Bkb
fJefwe jh j' rJ/. nkg d/ fujo/ s'I jw/FK o{jkBh B{o
d/ doFB j' iKd/ ;B. nkg fBokeko d/ Bkb fJe j[zd/
jh FfjBFkj j' rJ/, feT[Ife fi;dh -
ukj rJh fuzsk fwNh wB{nk p/gotkj,
fiB e' e[S BjhI ukjhJ/ ;/Jh FfjBFkj.
pkpk p{Nk f;zx ih B/ nkgDk ;oho SZvD s'I gfjbK
nkgD/ rb ftu'I d[ZgNk bk e/ nkg d/ rb ftZu gk
fdZsk ns/ fJ; soQK nkgDhnK f}zw/tkohnK ~ nkg d/
w'fYnK s/ gk fdZsk. T[; ;w/I s'I nkg nkgD/ ;kEhnK
Bkb fwb e/ fJ; fBokeko d/ frnkB ~ iBwkB; se
gj[zukT[D ftZu g{oh fwjBs, brB ns/ FoXk Bkb i[N
rJ/. Gkos tzv d/ pkd nkg fdZbh d/ gjkVrzi ftZu
nk rJ/. T[; d/ pkd fBozekoh eb'Bh ftZu, fBozekoh
wzvb dh ;EkgBk ns/ ;zs fBozekoh ;fs;zr GtB dk
fBowkD th eotkfJnk.
FfjBFkj ih pj[s jh fwZmp'bV/ ;[Gkn tkb/
ftneshst d/ XBh ;B gqzs{ id nkg ;N/i s/ gqtuB eo
oj/ j[zd/ ;B sK T[; ;w/I nkg nkgDh pkDh Bkb ;kX
;zrs ns/ ;o'fsnK ~ ;gZFN nkd/F o{g ftZu ;wMkT[Id/
;B. fBvosk, ;gZFNsk Bkb nkg ne;o efjzd/ ;B
*fBozeko jh j? i' ;G e[M eodk j?, T[jh eosk j?,
gqwkswk d/ frnkB d/ fpBk i' th eow n;hI eod/
jK T[j ;ko/ w[esh dk ekoD BjhI pD ;ed/. gzqs{ i'
nkgD/ nkg ~ neosk wzBd/ jB, T[j fe;/ pzXB ftZu
BjhI g? ;ed/. wkfJnk ~ r[iokB dk ;kXB jh wzBd/ jB
ns/ fJ; ftZu fbgs BjhI j[zd/. nfij/ r[of;Zy wjkswk
fiT[Id/ ihn jh ihtB-w[es j' iKd/ jB.
nkg efjzd/ ;B fe *fe;/ dh fBzfdnk-u[rbh Bk
eo' i' eo/rk T[;/ dk w{zj ekbk j'J/rk.* nkgDk d[Zy
fe;/ d' ezBK tkb/ (noEks ftnesh ~) Bk ;[DkfJnk
eo'. e/tb fBozeko nZr/ i' nkg nzr-;zr ;otftnkgh
ftykfJnk frnk j?, T[; ~ gqkoEBk eod/ jh nkg d/
;ko/ d[Zy GZi ikDr/. *r[ow[Zy' nkgD/ wjKg[oFK dh d[ekB
s'I ;wkB fbnk eo', i/eo T[j d' g?;/ ckbs{ th b?
b?Idk j? sK e'Jh rZb BjhI, gfjbK T[; dk ezw ub gJ/
rk, fco nkg d/ fdZs/ j'J/ Bkb T[; ftZu poes gJ/
rh ns/ T[j y[d ;kX ;zrs dh ;/tk th eo/rk.* *fe;/
Bkb Sb-egN Bk efonk eo', nkg ~ fJ; dk G[rskB
eoBk gJ/rk. fBozeko t/y fojk j? T[j wk\ BjhI eo/
rk. fco w?I th e[M BjhI eo ;eKrk, fiBQK ~ r[o{ dk
tuB noEks frnkB :kd j? T[; d/ e'b e'Jh gq/FkBh
BjhI nk ;edh. nkg jw/Fk fBozeko d/ f;woB ftZu
;kfonK ~ pD/ ofjD dk brGr jo gqtuB ftZu fBod/F
fdZsk eod/ ;B. *s{z jh fBozeko, s{z jh fBozeko eoe/
y[d th f;woB eod/ ns/ ;zrs ~ th eotkT[Id/ ;B.*
FfjBFkj ih nkgD/ r[of;ZyK, ;/tkdkoK ~ nkgDk
gfotko jh wzBd/ ;B. fe;/ Bkb fe;/ th soQK dk G/dGkt
nkg ftZu BjhI ;h. nkg dh B}o ftZu jo gqkDh ftZu
byBT{ (T[HgqH), 21
i[bkJh. ;kvk ;kfonK Bkb
fJe' fijk fgnko-fttjko j'Dk
ukjhdk j? ns/ fJj rZb e/
tb efjD iK fdykT[D bJh
BjhI pbfe ;kv/ ihtB ftZu
fd;Dh th ukjhdh j?. T[IM
sK ew}'ohnK ;kfonK ftZu jh
j[zdhnK jB gqzs{ T[sw T[jh
j? i' nkgDk ;[Xko eo/.
nkgDhnK rbshnK ~ gSkD
e/, fJ; fBozeko d/ ;kjwD/
;wofgs Gkt Bkb nodk; ns/
isB eo/ fe n;hI fJe-fJe
eoe/ fJjBK ~ fwNk ;ehJ/.
T[go'es ftuko ;fsr[o{ wksk
;[fdeFk ih wjkoki B/ g{oth
T[so-gqd/F d/ i'Bb nkBbkJhB
tou[nb ;fs;zr ;wko'j ftZu
FoXkb{nK ~ ;zp'fXs eod/ j'J/
gqrN ehs/.
;fsr[o{ wksk ih B/ fBoze-
ko s/ fdqV ofj e/ ihtB dk
XugpurS bwbw Avqwr isMG jI;{oi d/ s/} Bkb Gog{o nb"fee nkBzd Bkb ;okp'o frnkB d/ g[zi
fJ; :[r ftZu :[rg[oF ns/ FfjBFkj d/ Bkw Bkb ikD/ rJ/ ;fsr[o{ pkpk
ntsko f;zx ih wjkoki ik iBw 1899 ftZu i/jbw (gkfe;skB) d/ fgzv
bshckb ftZu fgsk Fqah w[Zyk f;zx ih, wksk BkokfJDh d/th d/ gfotko ftZu
j'fJnk. nkg d/ nzdo pugB s'I jh Xkofwe o[uh Mbedh ;h. feT[Ife
nkg nkgD/ wkwk ih d/ Bkb r[odtko/ fB:fws o{g Bkb iKd/ ;B.
fBotkj eoB s/ }'o fdzd/ j'J/
cowkfJnk fe fit/I fe;/ th
t;s{ ~ t/y e/ jh n;hI T[;
s/ nkgDk g{oD ftFtk; eo
;ed/ jK. fJzM jh gqG{-gqwkswk
~ t/y e/ ftFtk; gfogZe j[zdk
j?. i' p'X eo b?Idk j? T[j
fco fJjh :sB eodk j? fe
fJj o'FBh d{;fonK se th
gj[zu/. id se fJ; gqwkswk
~ ikDB dh ifrnk;k wB
ftZu Bk j't/ fJ; ~ gkfJnk
BjhI ik ;edk. fifrnk;k
j'J/rh sd/ JhFto ~ gkfJnk
ik ;edk j?.
nkg B/ fejk fe ;z;ko
~ ekib dh e'mVh d/ ;wkB
wzfBnk frnk j?. n;hI fJ;
ftu'I pj[s ;zGb e/ fBebDk
j?. n;hI fij' fijk ;zr eod/
jK, T[j' fijk jh ozr br
iKdk j?. fit/I c[ZbK d/ prhu/
ftu'I fBebKr/ sK y[Fp{ dk
nkBzd jh fwb/rk. ozrK Bkb
e'Jh fuZso pDktKr/ sK ozr
}o{o jZEK s/ th bZr/rk. nkNk
r[zBd/ tes jZEK ftZu nkNk
jh bZr/rk. fJzM jh i/eo
n;hI p[okJh ns/ j'o d[or[DK
dk ;zr eoKr/ sK T[j' fijk
jh gqGkt ;kv/ ihtB ftZu th
nk ikJ/rk.
;zs ;dk Bkw d/ ozr ftZu
ozr/ j[zd/ jB ns/ tes dh
edo eod/ jB. eJh tko
fijBK ~ n;hI B}onzdki eo
oj/ j[zd/ jK, T[jBK d/ ;oho
SZvD d/ pkd T[jBK dhnK
rZbK eoe/ n;hI T[dk; th j[zd/
jK. jw/FK T[jBK dhnK fwZmhnK
:kdK ns/ T[jBK d/ r[DK ~
jh :kd eod/ jK. feT[I Bk
n;hI fiT[Id/ ihn T[jBK dhnK
uzrhnK rZbK tZb fXnkB
d J h J / . ; z ; k o d h n K
f}zw/tkohnK ns/ foFfsnK ~
Grsh dk nkXko b? e/ uzrh soQK
fBGkJhJ/.
gq 'rokw dk F[GnkozG
neKeFk-ftt/e ns/ ;kEh
(byBT{) okjhI ;zg{oD jod/t
pkDh d/ Fpd-rkfJB Bkb
j'fJnk T[; d/ pkd bVhtkV
G?D rzrk gqikgsh (fwoikg[o),
G?D B/jk (fuzokih, Sgok
fpjko), wk;No fBsKs Bkf-
Jok ns/ pkb ;zrs d/ pZu/
(gq:kroki), ohsk :kdt (Ghok,
nkiwrV), G?D FoXk NzvB
(byBT{), fdB/F r[gsk ns/
fBokeko jh fpokiwkB j?, dk Gkt jh j[zdk ;h. fJe
tko oks d/ 2 ti/ d/ eohp ;kv/ xo FfjBFkj ih B/
nkgD/ fBih ;/tkdko G?D Gkrh ih ~ G/fink. G?D ih
B/ nk e/ w/o/ fgsk ;fseko:'r i/HnkoHvhH *;fsnkoEh*
ih ~ fejk fe FfjBFkj ih B/ G/fink j? fe g[ZS e/
nkT[ fe nfijh eh rZb j? i' oks ~ th nkg d/ xo
d/ nzdo ns/ pkjo th bkfJN ib ojh j?. n;b ftZu
T[; oks w/o/ wksk ih dh sphns ftrV rJh ;h ns/
n;hI ;ko/ ikr/ j'J/ ;h. e[M ;wM BjhI nk fojk ;h fe
fJ; ;w/I eh ehsk ikJ/< FfjBFkj ih GtB dh T[gobh
wzf}b s/ ofjzd/ ;B fiE'I g{oh fBozekoh eb'Bh d/ wekB
fdykJh d/ iKd/ ;B. T[jBK B/ t/fynk fe ;kv/ xo
ftZu e[M jbub th j' ojh j?. nkg B/ Gkrh G?D d/
jZE ftZu fJe g[Vh th d/ fdZsh ;h ns/ fejk fe ik e/
T[jBK ~ fybk fdT[, fBozeko dk f;woB eotkT[, T[j
S/sh mhe j' ikDr/. id se n;hI ;[Zs/ BjhI, FfjBFkj
ih d/ ewo/ dh bkfJN irdh ojh. fJ; soQK nkg d/
e'wb fjod/ dh goSkJh, ;/tkdko d/ gqsh fgnko dh
GktBk ftFkb, ftokN ns/ n;hw j' rJh. nkg ;keko
ftZu fBokeko ;B ns/ fBokeko ftZu ;keko. nzdo
pkjo fJeo;, nub ns/ frnkB d/ g[zi, nkgdh nb"fee
Mbe ;kfonK ~ w'fjs eo b?Idh ;h.
nkg sK gfjbK th g{oD ;B, ihtB-w[es ;B. nkg
B/ ;szpo 1969 ~ ;oho s'I feBkok eo fbnk. nkg
sK gfjbK jh pqjw ftZu bhB ofjzd/ ;B, j[D g{oD d/
Bkb fwb e/ g{oD j' rJ/. nfij/ ;B ;kv/ FfjBFkj
pkpk ntsko f;zx ih wjkoki.
ftwb/F nkj{ik
;kEh (r'Ivk), byB ih (ekBg[o),
G?D ;gBk (gq:kroki), fwEb/F
ih (wT{-nkJhwk, gq:kroki),
F:kwB:B ih (i "Bg [o),
vkH Ft/sk f;zx (tkokD;h),
fFth Fqhtk;st (byBT{),
oth Fzeo (EkBkrZdh, i"Bg[o),
g[bfes SkpVk (ekBg[o),
vkH FFKe *;ob* (i"Bg[o), G?D
nkosh ns/ ;kEh (;'BGdo),
;zs'F r[gsk (ekBg[o), G?D
gqhfswk (byBT{), okwihs
Gkosh ih (y/soh fJzuko},
nkiwrVQ i'B), joGiB ih
ns/ ;kEh (pbhnk) nkfd B/
th nkgD/ fjod/ d/ Gkt fjzdh,
gzikph ns/ ;EkBe G'ig[oh
GkFktK d/ wkfXnw Bkb rhs-
;ghu ns/ eftsktK d/ o{g
ftZu gqrN ehs/. ;zukbB dh
f}zw/tkoh Gkos G{FD F[ebk
(byBT{) B/ ;zGkbh.
(Xofwzdo n;EkBk okjhI)
auq`m auhI jo Kud dw suDwr kry
51 s'I 31 nr;s 2021
J/e B}o gzdotkVk
;fsr[o{ d/ gqsh fBFmk-
fBozekoh okiwksk ih B/ 84
;kb dh ihtB-:ksok ftZu
;zB 1947 s'I 1980 se dk
;\o pkpk r[opuB f;zx ih
d/ Bkb nkdoF gsBh d/ o{g
ftZu pshs ehsk b/feB ;zB
1980 ftZu pkpk r[opuB f;zx
ih B/ wkBtsk dh ykfso wjkB
qp`svI mhwqmwvW nUM pRxwm :[rg[oF pkpk ntsko
f;zx ih d/ ;w/I ~ :kd
ehsk iKdk j? feT[Ife T[;
;w/I *;fs-tuB* eoB dh
GktBk ~ wjKg[oFK B/
:EkoE ftu ihn e/ th
ftykfJnk. ;zs fBozekoh
fwFB d/ tXd/ j'J/ ;to{g
~ fXnkB ftZu oZyd/ j'J/
FfjBFkj pkpk ntsko
f;zx ih okjhI 24 ;szpo
1948 ~ ;zs fBozekoh wzvb
dh ;EkgBk ehsh rJh.
gfjbh gqpzXe ew/Nh i'
pDkJh T[j ;Zs f;skfonK
d/ o{g ftZu gqf;ZX j'Jh.
fJ; ftZu Fqh bkG f;zx
ih (gqXkB), vkH d/;oki ih
(T[g-gqXkB), Fqh okw;oB
ih (;eZso), pkp{ wjKd/t
f;zx ih (T[g-;eZso), Fqh
;zs'y f;zx ih (gqekFB
fJzuko}), Fqh i[rb feF'o
*epho* ih (yikBih) ns/
Grs okwuzd ih (bzro
fJzuko}) ;B. nZi th
fJjBK wjkswktK d/ sg-
fsnkr ~ :kd ehsk iKdk
j?. T[j nfij/ eow:'rh
wjkswk oj/ fijBK B/
;fsr[o{ d/ jo tuB ~
*;fs-tuB* wzfBnk ns/
eow o{g ftZu ngBk
e/ fw;kb ekfJw ehsh.
fJE/ nfij/ jh sgZ;th
wjkswktK ~ :kd ehsk
ik fojk j?.
Fqh bkG f;zx ih
Fqh bkG f;zx ih ~ gqXkB
d/ gd s/ ;[F'fGs ehsk frnk.
nkg brGr 31 ;kb se
fJ; gd s/ oj/. fwFB
d/F-ftd/F se c?b
frnk. ;zsK-wjKg[oFK
dh frDsh bZyK ftZu
gj[zu rJh gqzs{ nkg
B/ ed/ *gqXkB j'D
dk wkD BjhI ehsk
pbfe nkgD/ nkg
~ fJe ;/tkdko jh
wzBd/ oj/.
vkH d/;oki ih
vkH d/;oki ih dh
r[o{ Grsh n?Bh w}p{s
;h fe r[ow[yK-wjKg[oFK
okjhI ;ZdD s/ nkg T[jBK ~
y[Fh gqdkB eoB bJh T[jBK
dk ;Zdk ;theko eod/ j'J/
T[jBK d/ xoK ftZu uoB
gkT[D ub/ iKd/. ukj/ nkg
~ sh;oh wzf}b se uVBk th
g?Idk ;h gzqs{ fe;/ r[of;Zy ~
fBokF eoBk nkg d/ ;[Gkn
ftZu jh BjhI ;h.
nkg dk gZek ftFtk;
;h fe ;/tk T[jh ;cb j?
i' r[o{ d/ j[ew nB[;ko
ehsh ikt/. gqpzX ~ ;[uko{
o{g Bkb ubkT[D bJh fJe
Fqh okw ;oB ih
pkp{ wjKd/t f;zx ih
Fqh bkG f;zx ih
vkH d/;oki ih
Fqh ;zs'y f;zx ih
Fqh i[rb feF'o epho ih
Grs okw uzd ih
r[of;Zy ~ fe;/ gdth s/
fB:[es ehsk ikJ/ iK d[fBnkth
s"o s/ T[j~ e'Jh T[uh gdth
gqkgs j't/, sK th T[j~ y[d
;/tk eoe/ ftykT[Dh ukjhdh
j? sKfe T[j d{;fonK bJh
fBFekw ;/tk dk gq/oDk ;o's
pD ;e/. nkg T[jBK u"Dt/I
wjKg[oFK ftu'I ;B i' ;sr[o{
d/ fJFko/ ~ ;wMd/ ;B.
;fsr[o{ dk i' th j[ew
fwfbnk T[j~ g{ok eoB ftZu
nkgB/ fe;/ o[ektN ~ okj
ftZu BjhI nkT[d fdZsk.
pkp{ wjKd/t f;zx ih
pkp{ wjKd/t f;zx ih B/
;fsr[o{ dh B/Vsk gkJh ns/
r[o{ s'I ftneshrs gq/w jkf;b
ehsk. FfjBFkj ih brGr
jo efbnkD :ksok d"okB
T[jBK ~ nkgD/ Bkb oZyd/.
nkg FfjBFkj ih dh rZvh
ubkT[Id/, eko ~ ;k\-;[Eok
oZyd/. FfjBFkj ih d/ nkokw
ns/ ;j{bs dk gqpzXeo d/.
;fs;zr d/ ;w/I nkg r[opkDh
dk Fpd gVd/ ns/ FfjBFkj
ih ftuko eod/. d/o oks
se ;zsK-wjKg[oFK dhnK
;wZf;nktK dk jZb eod/
j'J/ ed/ EZed/ BjhI ;B.
;zrsK th nkg ~ pj[s
;fseko fdzdhnK. fJ; dk
ekoD fJjh ;h fe nkg B/
;dk r[o{ d/ tuB tZb fXnkB
fdZsk ns/ T[; ~ wzBD dk
jo ;zGt :sB ehsk.
Fqh okw ;oB ih
g{i: okw ;oB ih ;fsr[o{
pkpk p{Nk f;zx ih d/ F[o{nksh
r[of;ZyK ftu'I ;B. fJj nkg
dk ;[Gkr ;h fe nkg GkJh
;kfjp :'rfXnkB f;zx ih, i'
pkpk p{Nk f;zx ih d/ gfjb/
r[of;Zy ;B, T[jBK d/ S'N/
Gok ;B. frnkB b?D d/ pkd
:'rfXnkB f;zx ih B/ nkgD/
nkg ~ fJe ewo/ ftZu pzd
eo fbnk ns/ fBozeko ftZu
fJ; edo bhB j' rJ/ fe
d[Bhnk tZb'I fXnkB jh N[N
(t/y' pkeh gzBk 8 s/)
(t/y' pkeh gzBk 8 s/)
pbhdkB fdZsk ns/ pkpk jod/t
f;zx ih ;fsr[o{ d/ o{g ftZu
gqrN j'J/ sK nkg B/ wK dh
G{fwek BjhI pbfe FoXkb{ pD
e/ ihtB d/ 34 ;kb ;fsr[o{
pkpk jod/t f;zx ih wjkoki
dh SZsoSkfJnk j/m r[iko
e/ ;q/Fm r[of;Zyh dk gqwkD
fdZsk. ;fsr[o{ pkpk ih dk jZE
cV e/ f;o s/ oZy b?Id/ ;B.
i/eo nkg~ FoXKibh nofgs
eod/ j'J/ ;fsr[o{ pkpk ih B/
fJj fejk fe *w? 1980 ftZu
fgsk ~ jh BjhI pbfe wK ~
th rtkfJnk ;h sK fJj e'Jh
nfseEBh BjhI j?. T[jBK B/
fJj fB:w pDk oZfynk ;h fe
pkpk ih d/ uoB S{j e/ nkgD/
fdB d/ ihtB dh F[o{nks
eod/ ;B.
gqpzXeK ~ f;fynk- nkg
gqpzXeK ~ pV/ fgnko Bkb
;wMkT[Id/ ;B fe r[o{ ~ ed/
ekjbrh Bk nkT[D fdT[, fJj
;kv/ bJh pj[s jkBhekoe j?.
gqpzXeK ~ fJj th ;wMkfJnk
fe nkg p/Fe pkpk ih ~
fwb' b/feB pkpk ih ~ nkgD/
;[Mkn d/D dh e'fFF Bk eo'.
;fji ftZu i' eoBk ukj[zd/ jB
T[jBK ~ eoB fdT[. g{oD dk
ehsk g{oD jh j'J/rk. nkg
okjhI fdZs/ rJ/ ;[Mkn pkpk
ih wzB sK b?Dr/ go ;k~
T[jBK dh ehws u[ekT[Dh gJ/
rh. T[j ne;o fejk eod/
;B fe **i' r[o{ ej/ ;' eko
ewkT[** p; ;kvk eow j? fe
n;hI nkgD/ co} okjhI r[o{
dh nFhotkd gqkgs eohJ/.
nkg gV/-fby/ ftdtkB b'e j',
nkg ~ ;wMD ftZu d/o BjhI
bZr/rh fe pkpk ih eh ukjz[d/
jB< T[jBK d/ nB[;ko nkuoD
~ pDkT[Dk co} j?. T[jBK
B/ nkgD/ fJBQK 34 ;kbK ftZu
nkg;h ;dGkt dk tksktoD
pDkT[D dh f;fynk fdzd/ j'J/
skbw/b pDkJh oZyD dh gq/oDk
fdZsh. jo fe;/ ~ fJe-d{;o/
d/ uoB S{jD/ ukjhd/ jB.
nkg id *XzB fBozeko* eod/
j' sK fJe-d{;o/ dh wfjwk
BjhI eod/, fJj sK fBozeko
~ jh XzB ns/ nkgD/ ihtB
~ jo gqeko Bkb nFhotkd
dk gkso pDkfJnk. gqpzXeK ~
;wMkT[D dk ezw okiwksk ih
d/ fJbktk e'Jh eo th BjhI
;edk ;h. ;fsr[o{ B/ nkg,
nkgD/ w[ykofpzd s'I ed/ e[M
BjhI fejk, go wK edw-edw
s/ ;wMkT[Idh ofjzdh ;h fe
;fsr[o{ d/ nkd/FK dk gkbD
eoBk pj[s }o{oh j?.
pZfunK ~ ;fs;zr Bkb i'VB
dh f;fynk- fBozekoh okiwksk
ih fiE/ th ;zrsK ftZu rJ/,
;zrsK ~ th fJjh ;wMkfJnk
fe nkg ;fs;zr efonk eo'.
nkgD/ pkb-pZfunK ~ th Bkb
b? e/ nkfJnk eo'. nkg T[jBK
d/ Gb/ ns/ p[o/ dk fynkb
eoe/ pZfunK ~ xo ftZu SZv
e/ nkT[D dh pikJ/, T[jBK ~
Bkb b? e/ nkfJnk eo' sKfe
T[j th wjkswktK dh ;zrs
eoe/ ihtB ~ fByko ;eD.
B"itkBK ~ ;/tk dh gq/oDk-
oki wksk ih B"itkB pZfunK ~
;wMkT[Id/ ;B fe fJjh T[wo
j?. fJ; T[wo ftZu ;/tk eo
;ed/ j'. id nkg ;kvh T[wo
d/ j' ikT[r/ sK ;ohoe ;/tk
BjhI eo ;e'r/. itkBh ftZu
Fesh j[zdh j?, T{oik j[zdh
j?. nkg i' eoBk ukj', nkg
bJh ;ob j?, ;fji th j?.
itkBK ~ fJj th efjzd/ ;B
fe nkg B/ nkgD/ ufoZso ~
pkjoh jtk s'I puk e/ oZyDk
j?. nkg itkBK ftZu fwmk;
6 1 s'I 15 nr;s 2021
J/e B}o gzdotkVk
(gzBk 2 dk pkeh fjZ;k)
gq/oe ftG{sh
f}b/ d/ np'jo ckf}bek ns/ pfmzvk nkfd f}fbnK
ftu gqpzXeK Bkb fwb e/ ns/ T[BQK ftu fwFB dh
T[;ko{ ns/ ;kekokwesk ;'u Go e/ ;ZukJh d/ ;zd/F ~
iB-iB se gj[zukT[D bJh w}p{s nkXkofFbk ekfJw eoe/
;zrsK ftu nEkj tkXk ehsk. nkg nzdo w}p{s gqpzXeh
r[DK ns/ eow ~ t/yd/ j'fJnK fwFB tZb'I nkg~ gfNnkbk
i'B d/ i'Bb fJzuko} dh ;/tk d/ Bkb-Bkb gfNnkbk pqKu
dh gqw[Zy dh ;/tk th ;"Igh rJh. ;zB 2000 ftu ;fsr[o{
pkpk jod/t f;zx ih wjkoki B/ nkg~ eB/vk, nwohek,
f;zxkg[o, wb/Fhnk nkfd ;EkBK s/ gquko bJh G/fink.
fJe fdB ;kfJefbzr eoB d"okB fvr gJ/ fi; ekoD
nkg~ ekch ;ZN bZrh. w'jkbh fty/ j;gskb ftu Gosh
ehsk frnk gqzs{ ;oho ftu e'Jh ;[Xko BjhI ;h nk fojk.
nkg 12 ;szpo 2005 ~ fBozeko ftu bhB j' rJ/. 15
;szpo 2005 ~ gfNnkbk fty/ oZy/ T[BQK d/ FoXK}bh ;wko'j
s/ ;fsr[o{ pkpk jod/t f;zx ih wjkoki B/ nFhotkd d/
Id/ j'J/ fejk fe- T[j pj[s tXhnk gqpzXe ;B. @;zsK
dk woBk e'Jh woBk BjhI j[zdk ;r'I gkT[Idk J/ woB
t/b/ w[pkoe e'Jh-e'Jh# nFhotkd d/Id/ j'J/ gqFz;k ehsh.
fdZbh. ;zs fBozekoh wzvb
d/ gsqek ftGkr ftu ;/tkos
Fqh nfBb
e [wko dh
wksk Fqhwsh
okwF q h d /
th ih 24
i { B ~
pqjwbhB j'
rJh. nkg dh T[wo 75
;kb ;h. nkg e[M ;w/I s'I
phwko ;B. nkg ;/tkdb dh
n?efNt w?Ipo ;h. tou[nb
FoXK}bh ;fs;zr 27 i{B
~ o'FB whBko Fqh i/H n?;H
y[okBk ih dh gqXkBrh j/m
;zgzB j'fJnk.
pqjwbhB wjkswk
Fqhwsh okwFqh d/th ih
nfjwdkpkd (r[ioks).
;zs fBozekoh wzvb d/ gq?;
gpbf;Nh ftGkr ftu ;/tkos Fqh
JhFto GkJh
wetkDk ih
dh XowgsBh
Fqhwsh ;hsk
p/B ih 21
ngq?b 2021
~ pqjwbhB
j' rJh. nkgdh T[wo 73 ;kb
;h. FoXK}bh ;fs;zr tou[nb
wkfX:w okjhI 25 ngq?b ~
nk:'fis ehsk frnk fi; ftu
T[BQK ~ fBZxh FoXK}bh nofgs
ehsh rJh. eBkvk ftu ofj
oj/ T[BQK d/ p/N/ B/ th T[BQK
dhnK :kdK sk}k ehshnK. Fqh
JhFto GkJh ih B/ XzBtkd
gqrN ehsk.
Fqhwsh ;hsk p/B ih
fdZbh. ;zs fBozekoh eb'Bh
;kX ;zrs dh nB/e ;/tktK
ftu n?efNt oj/ g[oksB
r[of;Zy ykw'F
;/tkdko Fqh
e/H;hH SkpVk
ih 14 i[bkJh
2 0 2 1 ~
pqjwbhB j'
rJ/. nkg fiE/ fBozekoh eb'Bh
dh pkb;zrs ~ wkordoFe
gqdkB eod/ oj/ T[E/ jh :'rk
Nq/Bo d/ s"o s/ th ikD/ iKd/
;h. FoXK}bh ;fs;zr ftu
nB/e p[bkfonK B/ T[BQK d/
;wofgs ihtB ~ :kd ehsk.
w[Zy p[bko/ d/ o{g ftu Fqh
gqd[wB w/jsk B/ SkpVk ih
~ fBFekw ;/tk eoB tkbk
dZf;nk. gfotko tZb'I T[BQK
d/ S'N/ p/N/ Fqh gzei SkpVk
(eBkvk) B/ XzBtkd gqrN ehsk.
Fqh e/H;hHSkpVk ih
fJ
fsjk;e :kdK dh
T[wo xZN j'D dk
ekoD fJj j? fe fJ; ;z;ko
ftZu wB[Zy dh ftfFnK ftZu
fbZgsk fJ; edo ofjzdh j?
fe ekoiFhbsk dk ;zuko fBs
BthnK fJfsjk;e xNBktK
dk f;oiB eodk j?. wB[Zy
iksh dh fJ; ekoiFhbsk d/
ekoD jh fiE/ fJfsjk; do
fJfsjk; pDdk j? T[E/ T[jBK
~ ft;ko th fdsk iKdk j?.
jo ghVh T[jBk xNBktK s'I
gqGkfts j[zdh j? i' T[jBK
d/ ;kjwD/ j[zdhnK jB. T[j
g[okDhnK xNBktK ~ nkgDh
g[okDh ghVh s'I xZN jh :kd
oZydh j?. fJ; d/ T[bN fijBK
xNBktK dk nfXnksfwe
wjZst jz[dk j? T[jBK ~
;dhnK se :kd oZfynk iKdk
j?. n;hI nkgD/ nfXnksfwe
;to{gK ftZu Grts ;to{g
dh ikDekoh eod/ jK fJ;
bJh jh GrtkB Fqh ftFD{, Fqh
pqjwk, Fqh fFt, Fqh okw, Fqh
feqFD ns/ j'o ;to{gK dhnK
rEktK n?Bh fdqVsk Bkb ;kvh
iBse okJ/ ftZu tZ;hnK jB
fe nB/e fJfsjk;e xNBktK
T[BQK ~ G[bk BjhI gkT[IdhnK.
fjzdh d/ ;[Bfjoh ekb ftZu ;zs
epho, s[b;h, eftto ojhw
ns/ GrswfD whok B/ ;kv/
iBwkB; ~ nKd'fbs ehsk
sK T[jBK dh irQk th nfijh
vr[bkp ib Bkb nZyK ;k\
eo' o{z d/ d' tZv/ N[eV/ bU
ns/ fJBQK ~ r[bkp ib
ftu v[p' e/ nZyK s/ oZy'.
fJ; Bkb nZZyK dh ibB
d{o j't/rh. i/eo nZyK dh
sebh\ dh tiQk Bkb f;o
dod j'D s/ bkGdkfJe
T[gkn oj/rk.
v dkbuhBh tkbh ukj ghDk
th nZyK bJh bkGdkfJe oj/
rk. dkbuhBh tkbh ukj
B;K ftu nk u[Ze/ sBkn
~ xZN eoB ftu ;jkfJe
j?. fJ; Bkb nZyK ~ th
nkokw fwbdk j?.
v jZEK dhnK d'jK jE/bhnK
~ nkg; ftu orV' ns/
nZyK dh w;ki eo', nkokw
fwb/rk.
v ;t/o/ T[m e/ w{zj ftu gkDh
Go e/ nZyK y'bQ e/ ;k\
gkDh d/ fSZN/ wkoB Bkb
BwrqI sMsikRqI dI auj`vl qsvIr
pDh j? fe ;kv/ fJfsjk;
ftZu Grs ;to{g j' rJ/ ns/
T[jBK dh Fq/Dh GrtkB s'I xZN
BjhI pDh.
nk}kdh d/ ;zxoF d/ ;wI/
nB/e wjKg[oF j'J/. T[jBK d/
:'rdkB dk nkgDk fJfsjk;
j? fi;~ n;hI gVd/ nk oj/
jK go j?okBh dh rZb j?
fe fJjBK ftu'I nB/e Gkosh
nfXnksw Bkb ;okp'o j'D
d/ pkti{d Gkosh iBse
okJ/ ftZu T[jBK dh s;tho
Grs iK frnkBh d/ o{g ftZu
BjhI pD ;eh. ;gZFN j?
nk}kdh ;zxoF ftZu T[jBK
dh ekoiFhbsk dh s;tho B/
T[jBK d/ nfXnksfwe gZy ~
YZe fdZsk. jkbks fJj j? fe
okFNofgsk wjkswk rKXh ~
th nB/eK b'e okiBhfse ;zs
efjzd/ jB idfe T[jBK B/
wkBt ihtB ~ ;fjisk Bkb
ihD dh ebk f;ykJh.
Fqh feqFD B/ noi[B ~
okFNofjs bJh T[; ysoh
Xow nB[;ko fBotkj eoB
dk T[gd/F fdsk. don;b
yZsoh eow dk fBotkj wB[Zy
d/ fjZsK dh oZfynk bJh jh
ehsk iKdk j?. fJj }o{oh j?
fe e'Jh th Xow j't/ iK eow
nfXnksfwe frnkB j'D s/ jh
g{oDo{g Bkb T[; dk fBotkj
ehsk ik ;edk j?. t/fynk ikJ/
sK Gkos ns/ :{BkB g[okD/
okFNo wzB/ iKd/ jB. Gkosh
fJfsjk; d/ nB[;ko fJe ;w/I
fJE'I d/ okfinK d/ oki dk
ft;Eko JhokB ns/ fsZps se
n?Bk ftnkge ;h fe nZi dk
Gkos T[jBK ;kjwD/ pj[s S'Nk
fdykJh fdzdk j?. nfij/ okik
uZeotZsh okik efjbkJ/. fJj
fJfsjk; jh okFNo d/ gqsh
r"ot oZyD dk Gkt nB/e b'eK
ftZu pkeh d/FK d/ BkrfoeK dh
okFNo Grsh ftykD dh nkds
dh pikJ/ xZN eo fdzdk j?.
fJ;/ ekoD nB/e p[ZXhwkB fJ;
d/F d/ b'eK ftZu okFNo-gq/w
j'D dh rZb efjzd/ jB. fJj
;jh j? fe pkd ftZu ftd/Fh
Fk;eK B/ fJE/ jwbk ehsk
ns/ fco T[jBK dk oki th
nkfJnk. go Gkos ns/ T[;
dh ;z;feqsh poeoko ojh.
fJ; dk noE fJj j? fe 15
nr;s ~ Gkos B/ e/tb
okiBhfse nk}kdh gqkgs ehsh
ns/ ekbKso dk T[IM jh wjZst
th wzfBnk frnk.
nk}kdh d/ 70 ;kb d/
pkd fJfsjk; dh s;tho
Gkos d/ nfXnksfwe gZy ~
ftBkF BjhI eo ;eh sK fJ;
dk f;jok T[jBK wjKg[oFK d/
f;o pZMDk ukjhdk j? fijBK
B/ fBFekw Gkt Bkb iBse
okJ/ ftZu nkgD/ d/F d/ g[okD/
frnkB ~ Xkok gqtkfjs oZyD
dk :sB ehsk.
nZyK dh o"FBh tZXdh j?.
v ;t/o/ ykbh g/N nZXk uwu
skik wZyD, nZXk uwu gh;h
j'Jh fwFoh ns/ gzi dkD/
gh;h j'Jh ekbh fwou fwbk
e/ uN bU, fJ;d/ pkd
eZu/ Bkohnb dh froh d/
d'-fszB N[eV/ upk-upk e/
ykU ns/ T[go'I E'Vh fijh
;"Ic upk e/ yk bU fco d'
xzN/ se e[M th Bk ykU.
fJj fefonk d'-fszB wjhB/
eoB Bkb nZyK dh o'FBh
tZXdh j?.
v oks ~ fJe uwu sqhcbk
fwZNh d/ GKv/ ftu fGUI
fdU, ;t/o/ SkD e/ gkDh
Bkb nZyK X't'. fJ; Bkb
nZyK dh o'FBh th tZXdh j?
ns/ e'Jh phwkoh th BjhI
j[zdh j?.
nZyK ƒ do[Z;s
oZyD d/ fNg;
nkIkdh fdt; s/ ftP/PL
(vkeNo dh ;bkj }o{o bU)
Punjabkesari.com s'I XzBtkd ;fjs
71 s'I 15 nr;s 2021
J/e B}o gzdotkVk
fdZbh. e'ftv NhekeoD
w[fjzw d/ sfjs ;zs fBozekoh
wzvb d/ e/ Idoh d\so
fBozekoh ezgb?e; ftZu 9
i[bkJh ns/ 16 i[bkJh
~ w[\s e'ftv
NhekeoD e? Ig
nk:'fis ehs/
rJ/. e?Ig ftZu
18 ;kb s'I tZX
T[wo d/ 494
b'eK ~ e'thFhbv
ns/ e't?e;hB
brkJh rJh.
fJ; d"okB e'ftv
fdFk-fBod/FK dk
g{oh soQK gkbD ehsk frnk.
fJj NhekeoD fv;fNqe
j?bE ;';kfJNh BkoE fv;fNqe
d/ ;fj:'r Bkb y/soh b'eK
dh b'V ~ t/yd/ j'J/ brkfJnk
frnk. e?Ig w?vheb nkch;o
vkH wX{ fwB'uk d/ Bkb uzub
s/bKr ns/ GktBk r[drb
dh nrtkJh j/m ;zukfbs
ehsk frnk. 9 i[bkJh ~
bZr/ e?Ig ftZu e'ftvFhbv
t?e;hB dh gfjbh ns/ d{;oh
v'i fdZsh rJh. e[b 374
b'eK dk t?e;hB/FB j'fJnk.
;zs fBozekoh wzvb d/
;eZso Fqh i'frzdo ;[yhik,
ekoiekoDh w?Ipo Fqh w'jB
fFekr'. (:{Hn?;HJ/H). ;zs fBozekoh fwFB dh fBrokBh
j/m ;wki efbnkD rshftXhnK fBozso ubkJhnK ik ojhnK
jB. fgSb/ ;kb Btzpo wjhB/ ftu ]{BdkB e?Ig brkfJnk
frnk fi; ftu 12 :{fBN ]{B fJeZmk j'fJnk.
fJ; ;kb nk:'fis rshftXhnK ftu ]{BdkB e?IgK d/
fJbktk ;\kJh w[fjzw th ubkJh rJh. 17 iBtoh ~ 14
:{fBN, 23 cotoh ~ 10 :{fBN ]{B fJeZmk ehsk frnk.
5 i{B ~ ftFt tksktoD fdt; s/ ;\kJh w[fjzw ubkJh
rJh. 13 i{B ~ nzsookFNoh :'r fdt; d/ w"e/ s/ rqKv
gkoe ftu :'r ns/ fXnkB e?Ig brkfJnk frnk fi; ftu
fFekr' ftu Gkos d/ e"I;[b/N iBob Fqh nfws e[wko ftF/F
o{g Bkb gXko/. fFekr' d/ gqw[Zy vkH i:'sh ;to{g ekbok
B/ XzBtkd gqrN ehsk.
;"Idbrk (eoBkNe). ;zs fBozekoh wzvb dh eoBkNe
i'B dh ;"Idbrk pqKu ftu e'ftv e/no ;?INo ftu nB/e
gqGkftsK dk fJbki j'fJnk. 20 fp;so/ tkb/ fJ; ;?INo
dk T[dxkNB
i'frzdo ;[yhik
ih (;eZso,
;zfBzwzH) ns/
F q h ; [ B h b
oksok (i'Bb
f J z u k o } ,
eoBkNe) B/
ehsk.
;?INo ftu fwFB tZb'I ;kohnK }o{oh ;[ftXktK gqdkB
ehshnK rJhnK. rqkw gzukfJs ;"Idbrk ns/ ;zs
fBozekoh u?ohN/pb ckT{Iv/FB tZb'I ftt;EktK ~ ;[zdo o{g
fdZsk frnk.
T[dxkNB tou[nb wkfX:w Bkb j'fJnk fi; ftu
fdZbh w[Zyd\so s'I Fqh i'frzdo ;[yhik (;eZso, ;zfBzwzH),
Fqh w'jB SkpVk (fJzuko} pqKu gqFk;B, dZyDh Gkos),
Fqh ftB'd t'jok (fJzuko} d{o-d/F ns/ ;/tkdb) th i[V/.
;wko'j ftu jk}o b'e;Gk ;K;d Fqh nzBk ;kfjp Fzeo
dk ;tkrs Fqh rDgsh rkvhtvko (;z:'ie, ;"Idbrk)
B/ ehsk.
eoBkNe dh wfjbk ns/ pkb ftek; wzsoh Fqhwsh
FFhebk dk ;tkrs Fqhwsh o/yk g'tko B/ ehsk. nzs ftu
Fqh oksok ih B/ ;kfonK d/ ;fj:'r bJh XzBtkd
gqrN ehsk.
fdZbh, 18 i[bkJh. ;zs fBozekoh fwFB dh
t?p;kfJN s/ gq;kfos n?stko dh ;fs;zr ;wko'j
ftZu d/F-ftd/F s'I i[V/ FoXkb{nK ~ w;{oh GtB
d/ pkjoh tksktoD d/ fdqF ~ t/yD dk nkBzd
gqkgs j'fJnk. ;fsr[o{ wksk ;[dheFk ih wjkoki
B/ fejk fe jo ;kb wjKg[oF rowhnK ftZu w;{oh
nk e/ Grsh d/ Bkb-Bkb w";w dk nkBzd th
b?Id/ ;B. b/feB e'ftv d/ ekoD fJj ;zGt BjhI
j' ;fenk sK fJjh fXnkB nkfJnk fe ;kfonK ~
w;{oh d/ fJ; w";w dk nfj;k; eokfJnk ikJ/.
n;b ftZu w";w th sK jh nkBzd fdzdk j? id
wB ftZu FKsh j[zdh j? ns/ fJj sK jh ;zGt j?
id wB dk Bksk fBozeko Bkb i[fVnk oj/.
nkg B/ fejk fe fJe d' tko ehsh rJh
rbsh sK rbsh j[zdh j? go i/eo tko-tko
ikDp[M e/ T[jh rbsh d[jokJh ikJ/ sK fco T[j
rbsh, rbsh BjhI wzBh ik ;edh. wk;{whns dh
wk\h sK }o{oh j? gzqs{ ikDp[M e/ ehshnK rJhnK
rbshnK dh BjhI. fJj JhFto o{gh nkfJBk n;hI
;kfonK B/ jw/Fk nkgD/ ;kjwD/ oZy e/ nkgD/
ufoZso ~ ;ztkoBk j?.
nkg B/ fejk fe i/eo fe;/ B/ ;k~ u'N
wkoh j? sK ;k~ dod dk nB[Gt jz[dk j?. fJ;/
nfj;k; s'I f;fynk bJhJ/ ns/ T[; ~ tkg; u'N
Bk wkohJ/. feT[Ife nfijk jh dod n;hI T[;
~ d/ oj/ j'tKr/.
fJe tko fe;/ d/ xo wfjwkB nkJ/ ns/
gfotko B/ feT[Ife fes/ ikDk ;h sK T[j nkgD/
pZu/ dh d/yGkb wfjwkB ~ d/ e/ ub/ rJ/.
wfjwkB s'I fJe wfjzr/ ebhB s/ e[M ykD dh
uh} fvr rJh. T[j fJj ;'uD br/ fe n;hI
pjkBk pDk d/tKr/ fe pZu/ s'I fvr rJh iK fco
dUr-dySW ivc smwj kilAwx
smwj kilAwx dIAW gqIivDIAWdZyDh Gkos ftu ;wki efbnkD
sMq inrMkwrI mMfl dy muKd&qr iv`c 494 lokW ny koivf tIkw lgvwieAw
SkpVk ns/ w?vheb ns/
j?bE e'nkvhB/No vkH Bo/F
no'Vk B/ e?Ig dk fBohyD
ehsk. Fqh SkpVk B/ t?e;hB/
FB e/Ido dk nkozG *;G
ek Gbk eo' GrtkB* wzrb
ekwBk Bkb ehsk. fJ;/ bVh
ftZu d{;ok e?Ig 16 i[bkJh
~ nk:'fis ehsk frnk fi;
ftZu 120 b'eK ~ Nhek
brkfJnk frnk.
T[; e'B/ ~ ;'c/ d/ j/mK dpk d/tKr/. gqzs{ fco
T[jBK ~ fJj fXnkB nkfJnk fe nfijk eoe/
T[j y[d ~ X'yk d/ oj/ jB, fJ; bJh ;Zu
p'bDk jh T[sw j?.
;kX ;zrs, n;hI ne;o nkgDhnK rbshnK
s/ godk gkT[Id/ jK iK T[jBK ~ b[ekT[D dk
pjkBk bZGd/ jK. gzqs{ d{;fonK dhnK rbshnK
pVh S/sh bZG e/ ;kfonK ~ dZ;d/ jK. fJ; dh
pikfJ ;k~ d{;fonK d/ god/ YZe e/ y[d d/ nzdo
;[Xko fbnkT[Dk ukjhdk j?. fJ; dk fBoDk e/
tb ;kvh Bh:s Bkb j[zdk j?. ;kvh Bh:s ;dk
B/e j'Dh ukjhdh j?.
n;hI ;kX ;zrs dh ehws ~ ed/ BjhI G[ZbDk.
;kX ;zrs ftZu nkgDk fttjko wfo:kds oZyd/
j'J/, p[bko/ wjkswktK d/ GktK ~ fXnkB Bkb
;[DBk j?.
;kX ;zrs, nZi brksko fJj th f}eo j'
fojk ;h fe fJ; o{g ftZu ;/tk eod/ j'J/ dk;h
~ th fszB ;kb j' rJ/ jB. fJ; bJh fBozeko
nr/ fJjh nodk; j? fe ;kX ;zrs dh ;/tk
ftZu ;" gqshFs :'rdkB fdZsk ik ;e/.
fJ; tou[nb ;fs;zr gq'rokw ftZu nB/e
p[bkfonK B/ th nkgD/ Gkt gqrN ehs/ fijBK
ftu'I w[y o{g Bkb Fqh ;[yd/t f;zx ih (u/now?B,
;hghH J/H phH), G?D ;wsk ih ns/ ;wgqhsh ih
(fdZbh), pkb ;zrs (uzvhrVQ), Fqh oke/F w[No/
ik ih, Fqh ftt/e *oche* ih, G?D T[gk;Bk ih,
fBozekoh ;N{vhT[ d/ ;/tkdko (fdZbh), Fqhwsh nzf-
wqs e"o ih (ekBg[o) ns/ G?D w[fdsk *F"e* ih
(wjKokFNo) Fkfwb ;B. wzu ;zukbB Fqh ftt/e
w"ih ih (fdZbh) B/ ehsk.
-g/FeFL nzfes ikXt
mn dI SWqI nwl mOsm vI AwnMddwiek ho jWdY
(gzBk 1 dk pkeh fjZ;k)
fdZbh), gqfseSk ns/ ;wsk
(Bkf;e, wjKokFNo), pbd/t
no'Vk (t?Ie{no, eBkvk),
bthF ih (np'jo, gzikp),
efgb r[bkNh (:{Hn?;HJ/H)
f r n k B w D h ; e ; ? B k
(r[o{rqkw, jfonkDk), ;zfBzwz
d/ toswkB gqXkB g{i:
thHvhH Bkrgkb ih (fBozekoh
eb'Bh, fdZbh), gquko ftGkr
nfXneS g{i: oki wkwh ih
(fBozekoh eb'Bh, fdZbh) ;z:w
ih ns/ ;kEh (okig[ok, gzikp),
wzrbkuoD th FKn (e'beksk)
B/ gVh ns/ X[Bh-rkfJB Fq/:k
Fqhtk;st (byBT{) B/ ehsk.
;zukbB o'FB d/jbth (Fjkdok,
fdZbh) B/ ehsk.
Printer & Publisher C.L. Gulati, on behalf of Sant Nirankari Mandal (Regd.) Delhi-110009, printed at M.P. Printers, B-220, Phase-II, Noida-201305 (UP) and Published at Sant Nirankari Satsang Bhawan, Sant Nirankari Colony, Delhi-110009, Managing Editor : Sulekh Singh "Sathi" (Honorary), Associate Editor : Kuldeep Kaur
E-Mail : [email protected], Phone : 011- 47660200,Fax: (011) 47660300,27608215, Website : http://www.nirankari.org
8 1 s'I 15 nr;s 2021
J/e B}o gzdotkVk
THE MAGAZINE DEPARTMENT, SANT NIRANKARI MANDALIS LOOKING FOR LANGUAGE EDITORS
LANGUAGE QUALIFICATIONS1. ENGLISH : M.A. (English), Diploma in Journalism2. HINDI : M.A. (Hindi), Diploma in Journalism 3. PUNJABI : B.A. (Punjabi), Diploma in Journalism
Ø Basic Computer knowledge is essential for all posts.Salary : Negotiable, according to experience of candidate.
Applications addressed to The Member Incharge, Patrika Vibhag, Sant Nirankari Mandal, Nirankari Complex, Delhi-110009, must reach before 31 August 2021. Applications can be also sent by - E-mail: [email protected]
-Raj Kumari, Member Incharge, Magazines & Publications
ns/ fBwosk Gkt j'Dk ukjhdk
j?. ed/ fes/ jzeko dh p{ S{j
Bk ;e/. T[j efjzd/ ;B fe-
;/tk eos j'fJ fBjekwh..
fs; eT[ j's gokgfs ;[nkwh..
nkg B/ frnkB sK b?
fbnk j?, frnkB ~ ihtB ftZu
ngBkT[Dk th j?. fJe-fJe
edw c{e-c{e e/ oZyDk j?. e'Jh
edw nfijk Bk T[m ikJ/ fe
r[o{ tZb T[Irbh T[m/. nkg jh
r[o{ d/ ;zd/Ftkje j'. nkg
B/ fJj ;zd/F nkgD/ ihtB d/
d[nkok d/Dk j?.
G?DK fBwosk ngBkT[D- nkg
B/ itkB pZuhnK-G?DK ~ jw/FK
fJjh fejk fe **fwZms BhthI
BkBek, r[D uzfrnkJhnk sZs*
wksk ih wzBd/ ;B fe fe;/ dk
fdb fiZsDk j't/ sK fwZmk p'bDk
pj[s }o{oh j?. fJj ezw T[jBK
~ nkgD/ xo s'I jh F[o{ eoBk
j'J/rk. nkgD/ wksk-fgsk, tZv/
p}[orK dh ;/tk eoB dh nkds
pDk bT[ sK nkg dk xo ;[yh
j' ikJ/rk, ;Z;-~j dk MrVk
ysw j' ikJ/rk. ;Z; ns/ ~j
ftZu MrVk sd jz[dk j? id n;hI
nkgD/ co}K ~ G[Zb e/ nfXekoK
dh oZN brkT[Id/ jK. co}K ~
nkgD/ nkuoD dk nzr pDk
b?D Bkb nfXeko nkgD/ nkg
nkgd/ uoB u[zwDr/. nfXeko
nkg dh g?oth eod/ jB.
;Zu d/ frnkB d/ gqsh
ikrqsh- oki wksk ih B/ ;z;ko
~ th fJj ;zd/F d/D ftZu e'Jh
e;o BjhI SZvh fe ;Zu-frnkB
~ gqkgs eoe/ jh nkg d/
ihtB ftZu y[Fjkbh, jfonkbh
nk ;edh j?. sst-frnkB Bkb
jh ufoZso dk fBowkD j[zdk j?.
d[BhnK ~ T[j ne;o efjzd/ ;B
frnk. id pkpk p{Nk f;zx ih ~ gfotko
tkfbnK B/ T[jBK dh fJ; wB';fEsh d/
pko/ dZf;nk sK T[jBK B/ :'rfXnkB ih ~
p[bktk G/fink ns/ ;wMkfJnk fe wjKg[oF
Bk jh dhtkB/ j[zd/ jB ns/ Bk jh w;skB/.
wjKg[oF sK goT[gekoh j[zd/ jB, T[j nkgDh
nkswk d/ efbnkD d/ pkd irs efbnkD
d/ ekoi ftZu i[ZN iKd/ jB. Grsh GZiD
dk Bkw BjhI pbfe ikrD dk Bkw j?.
Fqh ;zs'y f;zx ih
Gkos-gke tzv d/ pkd :[rg[oF pkpk
ntsko f;zx ih id e[M j'o GrsK ;fjs
gjkVrzi fdZbh ftZu ofjD br/ sK T[E'I jh
;Zu d/ gquko dk ezw F[o{ j' frnk. fit/I-
fit/I ;wK pshs j[zdk frnk, gquko ftZu th
s/}h nkT[Idh rJh. ;zrsK dh fdB-d'r[Dh,
oks-u"r[Dh tXdh frDsh d/ ekoD gjkVrzi
dk ;EkB pj[s S'Nk g?D bZrk. fJ; d"okB
fJe ftFkb ;EkB yohdD pko/ ;'funk
frnk. fiE/ fJe ftFkb ;fs;zr GtB th
pDkfJnk ik ;e/ ns/ fJ; d/ B/V/ jh j'o
;zs th ngD/ ;EkJh fBtk; dk fBowkD eo
;eD. b/feB g?;/ dh ewh d/ ekoD fJ;
:'iBk ~ g{ok eoBk ;ob BjhI ;h. nfij/
;w/I ftu gow T[s;kjh ;zs'y f;zx ih nZr/
nkJ/ ns/ :Ek:'r ;/tk ehsh. T[;d/ pkd
;ko/ GrsK d/ ;fj:'r Bkb fBozekoh eb'Bh
dh irQk yohdh rJh ns/ fBozekoh eb'Bh
dh ;EkgBk j'Jh.
Fqh i[rb feF'o ih
;zs i[rb feF'b ih wzBd/ ;h fe
pqjwfrnkB dh gqkgsh sK Gkt/I jh r[o{
fwbD d/ pkd efmB Bk j't/, b/feB fJ;dh
;zGkb efmB j?. T[BQK dk efjDk ;h fe
pqjwfrnkB b?D d/ pkd frnkBh dh nkswk
p/FZe fJ; fBozeko pqjw ftu bhB j' ikJ/
rh b/feB i/ T[j ;fsr[o{ d/ dZ;/ okj s/
Bk ufbnk sK ihtB ftu w[esh dk nkBzd
gqkgs BjhI eo ;edk.
i[rb feF'o ih dk ;[Gkn ;ZukJh g;zd
j'D ekoD e[M b'eK ~ em'o fijk brdk
;h go n;b ftu nkg ;jh noEK ftu r[o{
xo d/ XzB d/ oytkb/ ;h. fej' fijh th
gq;fEsh j't/, nkg r[o{ xo dk g?;k fBih ezwK
d/ bJh you BjhI eod/ ;h ns/ Bk jh fe;/
j'o wjKg[oF ~ nfijk eoB dh nkfrnk
d/Id/ ;h. i/ e'Jh r[o{ xo dh wkfJnk s/
B}o th gKdk sK nkg ;k\ FpdK ftu
efjzd/ *wjKg[oF'I ! fBozeko s'I wzr' i' d/ e/
fj;kp BjhI oZydk.
Grs okw uzd ih
Grs okw uzd (gjkVrz}, fdzbh) T[BQK
;zsK ftu'I ;B, fiBQK B/ Grsh Gfonk ihtB
ihn e/ Grsh dh gq/oDk fdZsh. nkgB/ f;oc
y[d jh Grsh BjhI ehsh pbfe ngD/ eow
okjhI eJh j'oK ~ th Grs pDkfJnk. nkgd/
;zgoe ftu i'-i' th nkfJnk T[;~ nkgB/
fJe gktB-gftZso r[of;Zy pDB ftu ngDk
g{oD :'rdkB fdZsk. nkg dk ;tk;-;tk;
fwFB ~ nofgs ;h. nkg y[d fJe wjkB
;/tkdko, FoXkb{-Grs ns/ ;fsr[o{ s/ nNZ[N
ftFtk; oZyD tkb/ ;zs ;h. nkg f;oc Bkw
Bkb jh BjhI eow Bkb th Grs ;h. id
th nkg pkpk p{Nk f;zx ih d/ e'b iKd/,
e'Jh Bk e'Jh rqzE ns/ Fk;so nkgd/ jZE
ftu j[zdk. pkpk ih nkg~ id fJBQK gktB
pkDhnK dk ;jh noE ;wMKd/ sK nkg
;zs[FN j' iKd/.
qp`svI mhwqmwvW... mW quJy slwm...(gzBk 5 dk pkeh fjZ;k)
(gzBk 5 dk pkeh fjZ;k)
fe **nkg Gb/ ezw eo oj/ j',
eod/ oj', Gb/ ezw dk gfoDkw
Gbk pDdk j? id nb"fee
Fesh dh SsoSkfJnk fwb
ikJ/.d[Bhnk tkfbnK ~ T[jBK B/
sZst frnkB dh gqkgsh dh g{oD
gq/oDk fdZsh. fJ; bJh nB/eK
b'eK dk efbnkD j'fJnk ns/
b'eK B/ frnkB gqkgs eoe/ b'e
ns/ gqb'e ;[yh ehsk. T[jBK
dk ftFtk; ;h fe gfjbK n;hI
nkgD/ b'e ~ ;ztkoBk j?. fi;
dk b'e jh d[yh j? T[j gqb'e
~ fet/I ;ztko/rk< b'e d/ Bkb
gqb'e dh nfjwhns ~ ;wMkT[Id/
j'J/ T[j efjzd/ ;B fe **b'e
;[yh gqb'e ;[j/bk*.
T[jBK B/ y[d th sZst-
frnkB g q kgs ehsk ns/
FfjBFkj ih dh ~j pD e/
pkpk r[opuB f;zx ih dh
gsBh pD e/ ns/ pkpk jod/t
f;zx ih dh wK pD e/ jw/FK
fBwosk ~ ngBkJh oZfynk. ed/
th T[jBK B/ nkgD/ nfXeko
bJh g[eko BjhI ehsh pbfe
co}K ~ gfjb fdZsh. i'-i'
th f}zw/tkohnK fwbhnK T[BQK ~
y[Fh-y[Fh ;theko jh BjhI ehsk
pbfe ihtB dk nfBZyVtK
nzr th pDkfJnk. fJ; wK B/
fJBQK 34 ;kbK ftZu fJj f;ZX
eo fdZsk fe n;hI ;wkfie
gqkDh jK sK ;k~ ;wkfie
co}K dh th gkbDk eoBh gJ/
rh. efjD dk Gkt fJjh j? fe
i' th T[jBK ~ o'b fwfbnk,
T[BQK B/ pky{ph nkgDhnK
f}zw/tkohnK ~ fBGkfJnk. T[BQK
dk ;kok ihtB jh eow:'r
dh w{zj'I p'bdh s;tho ;h.
fJjh efjDk gJ/rk fe T[j
w[ezwb Bkoh ;B. w[ezwb G?D
;B. w[ezwb gsBh ns/ w[ezwb
wK ;B.
pRBU-pRmwqmw qy ivSvws bixAw rhynkgB/ fejk fe @@;zs
fjod/ BtBhs ;wkBk## noEks
;zs dk fjodk wZyD tKr
e'wb j[zdk j?, fi;~ fgxbD
ftu d/o BjhI brdh, fJ;bJh
;k~ ngDh tkDh ns/ eow
Bkb i'VB dk jh ezw eoBk
j? ns/ fJj ezw i' th eoBr/
T[j gqG{-gqwkswk d/ B/V/ j'Dr/.
B"i[nkBK ~ th ngD/ s'I tZfvnK
d/ s}ofpnK s'I bkG b?Id/
j'J/ edw Bkb edw fwbk
e/ Grsh dh okj s/ fBozso
nZr/ tZXDk j?. fJ; tou[nb
;fs;zr dk ;zukbB oki/F
e[wko (fJNbh) B/ ehsk.
;fs;zr ftu okiftzdo e"o
ns/ ;kEh (fte/Iik), i;gkb
(gzBk 1 dk pkeh fjZ;k) (Bg'bh), ;[o/F ns/ thBk d/
th (the/ Iik), T[Xw f;zx
(b/fNBk), gqthD e"o (wzN'Bk),
ihs/Ido (porkw'), oh:k ns/
ftF[ (N/qt/;n'), FphBk (wzN'Bk),
pkb ;zrs (fte/Iik), skB:k
gkb (fto'Bk), rhsk (fte/Iik),
oftzdo (wzN'tk), e'wb gkb
(wzN'tk), nwBdhg e"o (fto'Bk),
ewb njho (Nq/t/;n'), d/toki
(Nq/t/;n'), eoB (porkw'),
:'frsk (fte/Iik), r[ogqhs f;zx
(w[o/Bk), fJzdoihs (Nq/t/;n'),
F[Gdhg (eq/w'Bk), w'fjzdo f;zx
((bNhBk), nzibh (porkw'),
jowhs (wzN'Bk), okie[wko
(Bg'bh), gqhs ns/ ;kEh
(porkw'), ;[ypho e"o (b[Zek),
r[b}ko (t/o'Bk), oBpho okBk
(fte/Iik) nkfd B/ rhs, ftuko
ns/ ekft o{g ftu ngD/ fjod/
d/ Gkt ;fsr[o{ ~ ;wofgs
ehs/. - nFtBh e[wko *isB*