1

بسمه تعالی

شرکت آسانبر گرانیگاه فارس

:گانتهیه کنند

امین جوینده جویندهامیر

کارشناس برق کارشناس مکانیک سیاالت

آسانبر گرانیگاه فارسشرکت

0711-6243359

0711-6242239

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

2

Ingress Protection rating (IP)

مقـدمه:

.را در جاهای مختلف دیده یا شنیده اید ( IP) شاید تاکنون بدالیل مختلف واژه

چند است یا فالن تابلو برای چه مکانهایی قابل استفاده است؟ یا IP بعنوان مثال فالن موتور دارای

چیست؟ IPممکن است برای شما این سوال در ذهنتان نقش ببندد منظور از

ارتباط آن با شرایط ؟می باشند IPالکتریکی دارای چه در صنعت آسانسور وپله برقی قطعات و ادوات

.گر که پاسخ آن را در ادامه خواهید یافتمحیطی و غیره چیست و دهها یا صدها سوال دی

گرامی فرم های ثبت سفارش موتور و تابلو فرمان آسانسورها یا فرمهای ثبت خوانندگان حتماً تمام

سفارش پله برقی و آسانسورهای پکیج را دیده اند که در قسمتهای مختلف از شرایط عملکرد محصول

دستگاهها و ادوات محیطی که قرار استو عدد در جلوی آن 2به همراه ( IP) ه ژمورد نیاز با درج وا

!!استفاده شود سوال گردیده است محصول موردنیاز

:شرح

ادوات و تجهیزات برقی که در تأسیسات صنعتی و ساختمانی استفاده می شوند باید بگونه ای انتخاب

نحو مطلوب و بدون ایجاد خطر که با مکان و فضای مورد استفاده سازگاری داشته و بتوانند به گردند

.مورد بهره برداری قرار گیرند

به همین منظور در انتخاب تجهیزات الکتریکی،عالوه بر پارامترهای برقی تجهیزات از قبیل

که می بایست به دقت انتخاب شوند، محفظه ای که قطعات برقی درون آنها جا ... ولتاژ،آمپر،توان و

.با شرایط مکانی و خاص هر صنعت انتخاب شوندسازی می شوند نیز باید مناسب

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

3

د نهمانطور که می دانید بدنه یا محفظه ادوات الکتریکی وظیفه محافظت از قطعات درون آن را بعهده دار

و اولین خاصیت بدنه این است که از ورود اجسام یا ذرات خارجی و آب با مقادیر مختلف به داخل

.برق دار یا متحرک جلوگیری نمایددستگاه و همچنین از تماس با قسمت

می باشد که این خواص در تجهیزات البته دومین خاصیت بدنه حفاظت در مقابل انفجار و آتش سوزی

ه می شوند که هر یک مناسب نصب در ئبرقی و ادوات کنترل بر اساس درجات مختلفی ساخته و ارا

.مکان و شرایط خاصی می باشد

این نامگذاری کهنامگذاری و عالمت گذاری می شوند ،در استانداردهای مختلف تعریف ها این شرایط

می ATEXو یا اروپایی تبعیت می کنند که معروف به استاندارد IECها معموالً از استاندارهای

.باشند

( IP (درجه حفاظت

International Protection rating یاIngress Protection rating و یا Index of Protection

رقم وو د IPهر سه واژه فوق را در بردارد و مرکب از عبارت IPسلم است این است که محتوای آنچه م

.ف اختیاری استحرو یک

در حقیقت طبقه بندی درجات حفاظت در این کد، IEC 60529 بر اساس تعریف استادارد بین المللی

ورود گرد و غبار و حفاظت در مقابل ورود آب و مایعات و مقابل تماس بدن با قسمت های برق دار ،

.الکتریکی است (Enclosures) ام خارجی به محفظه هااجس

در نشریه های خود و خاصیت فوق برای بدنه ادوات الکتریکی را به وسیله دو عدد نشان IECسازمان

م خارجی و گرد و غبار به عدد اول نشان دهنده درجه حفاظت دستگاه در مقابل ورود اجسا .می دهد

رجه داخل بدنه و همچنین تماس با قسمتها و قطعات برق دار و متحرک و عدد دوم نشان دهنده د

.آب به داخل آن استحفاظت دستگاه در مقابل نفوذ

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

4

بدین طریق با استفاده از دو عدد، درجه حفاظت تجهیزات الکتریکی در مقابل ورود اجسام خارجی و

.بدنه آنها دقیقاً تعریف می شودآب به داخل

استفاده می xحرفدر صورتیکه دستگاهی فاقد یکی از دو خاصیت فوق باشد،بجای یکی از اعداد از

در این سیستم عالمت گذاری عدد سومی که نشان دهنده مقاومت بدونه تجهیزات الکتریکی در .شود

تعریف UTE 2000 اندارد فرانسویمقابل ضربه می باشد مطرح است که این عدد سوم تنها در است

و بیشتر دراین کشور متداول است و (UNION TECHNIQUE , ELECTRICITE)می شود

.هنوز پذیرفته نشده است IECاز سوی و هنوز در سطح بین المللی به کار نمی رود

که. مندرج است IEC529تعریف دقیق دو گروه اعداد بکار گرفته شده در این سیستم ،در نشریه

.در ذیل آورده شده است 2و 1خالصه ای از این تعاریف در جدول

IECنامگذاری بدنه ها طبق

1جدول شماره

صورت ذیل نیز توضیح تفسیری داد به گونه ای که مشاهده در خصوص جدول شماره یک می توان به

:می کنید

درجه حفاظت بدنه در مقابل ورود ذرات خارجی به داخل آن IP عدد اول بدون محافظت 0 میلیمتری و بزرگتر 05محافظت شده برای ورود ذرات 1 میلیمتری و بزرگتر 0/12محافظت شده برای ورود ذرات 2 میلیمتری و بزرگتر 0/2محافظت شده برای ورود ذرات 3 میلیمتری و بزرگتر 1فظت شده برای ورود ذرات محا 45محافظت شده برای ورود گرد و غبار به میزان نا مطلوب محافظت کامل در مقابل ورود گرد و غبار 6

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

5

1جدول تکمیلی توضیح

حفاظت در مقابل تماس و نفوذ اجسام خارجی IPعدد اول

5 .حفاظتی از اشخاص در مقابل تماس با قسمتهای متحرک و باردار داخل تابلو ندارد

.حفاظتی برابر نفوذ اجسام جامد وجود ندارد

1 .حفاظت در مقابل تماس اتفاقی سطح بزرگی از بدن با قسمتهای متحرک یا باردار تابلو وجود دارد

.حفاظت در مقابل نفوذ اجسام جامد خارجی بزرگ وجود دارد

2 .حفاظت در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو با انگشتان وجود دارد

. حفاظت در مقابل نفوذ اجسام خارجی جامد باندازه متوسط وجود دارد

3

تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو توسط ابزار،سیم ها و یا اجسامی با حفاظت در مقابل

.میلیمتر وجود دارد 0/2ضخامت بیشتراز

.حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد کوچک وجود دارد

4

حفاظت در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو توسط ابزار،سیم ها و یا اجسامی با

.میلیمتر وجود دارد 1ضخامت بیشتر از

.حفاظت در برابر نفوذ اجسام خارجی جامد کوچک وجود دارد

0 حفاظت در مقابل گرد و .دارد حفاظت کامل در مقابل تماس با قسمت های متحرک و یا باردار داخل تابلو وجود

از نفوذ گرد و غبار به طور کلی جلوگیری نشده اما گرد و غبار نمی تواند به مقداری که ؛ غبار مضر وجود دارد

.در عملکرد مطلوب وسایل داخل تابلو تداخل نماید،داخل تابلو شود

6 .و وجود داردحفاظت کامل در مقابل تماس با قسمتهای متحرک و یا باردار داخل تابل

.حفاظت در مقابل نفوذ گرد و غبار وجود دارد

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

6

2جدول شماره

درجه حفاظت بدنه در مقابل ورود آب به داخل آن

IPعدد دوم

5 بدون حفاظت

1 حفاظت شده در برابر ریزش چکه های عمودی آب بر بدنه

درجه جابجا شود 10تا حفاظت شده در برابر ریزش چکه های عمودی آب بر بدنه وقتی دستگاه 2

درجه بر بدنه 65حفاظت شده در برابر ریزش باران عمودی آب با زاویه تا 3

4 حفاظت شده در برابر بارش آب از هر جهت و هر زاویه ای بر بدنه

0 حفاظت شده در برابر پاشیدن آب با فشار از هر جهت بر بدنه

از هر جهت بر بدنهحفاظت شده در برابر پاشیدن آب با فشار زیاد 6

7 حفاظت شده در برابر غوطه ور شدن موقتی دستگاه در آب

8 بدنه کامالً آب بندی شده و مناسب استفاده دائم در زیر آب

:می توان بیان کرد 2که به منظور توضیح بیشتر و تکمیلی در خصوص جدول

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

7

2توضیح تکمیلی جدول

IPعدد دوم حفاظت در مقابل نفوذ آب و مایعات

5 .حفاظتی وجود ندارد

.حفاظتی در مقابل قطرات آب متراکم وجود ندارد

.قطرات آب متراکم نباید اثر مضری بر روی تابلو یا قسمت های الکتریکی داشته باشد1

.حفاظت در مقابل قطرات مایع وجود دارد

مایع که بر روی تابلو می ریزد نبایدآسیبی زمانی که تابلو با زاویه نسبت به حالت عمودی قرار گرفته ،قطرات

.به تابلو و ادوات الکتریکی برساند

2

.حفاظت در برابر باران وجود دارد

آب باران در زاویه مساوی و کوچکتر نسبت به حالت عمودی نباید هیچگونه آسیبی به تابلو و ادوات الکتریکی

.برساند

3

.حفاظت در مقابل پاشیدن آب وجود دارد

.یع پاشیده شده از هر جهت نباید به تابلو و ادوات الکتریکی آسیب برساندما4

.حفاظت در مقابل پاشیدن آب تحت فشار وجود دارد

.آب پاشیده شده از یک شیلنگ فشار باال از هر جهت نباید آسیبی به تابلو برساند0

.مشابه وجود داردحفاظت در مقابل شرایط موجوددر عرشه کشتیها،بنادر و مکانهای

.آب دریا در هنگام طوفان نباید داخل تابلوها و ادوات الکتریکی تحت شرایط پیش بینی شده شود6

.حفاظت در مقابل غوطه ور شدن در آب وجود دارد

نباید امکان ورود آب به داخل تابلو یا ادوات الکتریکی تحت شرایط پیش بینی شده فشار و زمان وجود داشته

.باشد

7

8 .حفاظت در مقابل غوطه ور شدن در آب برای مدت زمان نامشخص تحت فشار مشخص شده وجود دارد

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

8

همانگونه که مالحظه نمودید عدد اول نشان دهنده حفاظت دستگاه در مقابل ورود اجسام به داخل بدنه

می باشد و در مواردیکه تعریف دقیقی از این خاصیت یعنی حفاظت در برابر تماس با قطعات برق دار و

استفاده می شوند می اضافه می شوند IPرف که به انتهای عالمت حمتحرک مدنظر باشد ، از چهار

نامیده است که تفسیر هر یک از حروف (Additional letter)حروف اضافی IECاین حروف را . گردد

:مزبور به قرار زیر می باشد

A : یعنی بدنه دستگاه به گونه ای است که تماس با قسمتهای برق دار و متحرک با پشت دست امکان

.پدیر نمی باشد

B:8ای فوق الذکر با انگشت دست یا میله ای به طولیعنی تماس با قسمتهcm 12و قطرmm غیر

.ممکن است

C : 10ابزار تعمیراتی مثالً آچار یا میله ای به طول بوسیلهیعنی تماس با قسمت های مذکورcm و قطر

2.5mm امکان پذیر نیست.

D: 10یعنی تماس با قسمتهای مذکور بواسطه تکه سیمی به طولcm 1و قطرmm امکان پذیر نمی

.باشد

به منظور نشان دادن اطالعات بیشتری در خصوص بدنه ادوات چهار حرف دیگر را نیز IECسازمان

پیشنهاد نموده که تفسیر هر کدام از آنها به Supplementary Letter))تحت عنوان حروف تکمیلی

:شرح ذیل می باشد

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

9

: استیعنی دستگاه مورد نظر، دستگاه فشار قوی .(HIGH VOTAGE)

: یعنی درجه حفاظت دستگاه در مقابل ورود آب به داخل آن موقعی آزمایش شده است که دستگاه

(MOTION).برق دار و در حال کار بوده است

:درجه حفاظت دستگاه در مقابل ورود آب به داخل آن زمانی آزمایش شده که دستگاه متوقف یعنی

(STATIONARY).بوده است

:یعنی دستگاه دارای حفاظت اضافی برای شرایط آب و هوایی مشخص می باشد.

(WEATHER PROTECTED)

و حروف تکمیلی اختیاری است و در نتیجه در صورت عدم کاربرد این حروف نیازی کاربرد حروف اضافی

.به جای آنها نخواهد بود Xبه استفاده از حرف

تعریف IP31عالمت گذاری شده باشد کلیه خواصی که برای IP31Dبه عنوان مثال اگر دستگاهی با

یعنی درجه حفاظت دستگاه به منظور جلوگیری از ورود اجسام خارجی به داخل )شده را خواهد داشت

و درجه حفاظت همان دستگاه جهت جلوگیری از ورود آب به داخل آن در حد درجه یک 3آن در حد

از درون سوراخهای بدنه به داخل آن 1mmو قطر 10cmطول به عالوه اینکه اگر تکه سیمی به(.است

بدنه دستگاه اینگونه طراحی و ساخته شده ).به قطعات برق دار و متحرک برخورد نخواهد کرد رانده شود،

.(است

همانند نفوذ گرد و خاک و رطوبت در فرایند بهر برداری از در صورتیکه بر حسب شرایط محیطی

تعیین گردد که IP54درجه حفاظت دستگاه می بایدحداقل ،ر تاثیر گذار باشد دستگاه و ادوات مد نظ

هایموتور)مطمئناً به کرات این واژه را در صنعت آسانسور در فرم سفارش تابلو فرمان یا سیستم محرکه

الزم بذکر است بعضا شرایط محیط محدود به .با آن مواجه شده اید(گیرلسهای یا موتور دارگیربکس

.می تواند مد نظر باشد..... رطوبت و گردو خاک نیست و میزان گازهای قابل انفجار در هوا و

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

10

عالمت گذاری شده باشد به این معنی می باشد IP21CS حال اگر درجه حفاظت بدنه دستگاهی که

:که

.به داخل دستگاه نفوذ نمی کند 12.5mmعدد دو یعنی ذرات بزرگتر از (1

.چکه های عمودی آب بر روی دستگاه آسیبی به آن وارد نخواهد کرد عدد یک یعنی ریزش(2

داخل دستگاه راه یابد به قطعات در صورتیکه به 2.5mmبه قطر10cmیعنی آچار یا میله Cحرف (3

.برقدار و یا متحرک برخورد نمی کند

که دستگاه یعنی درجه حفاظت دستگاه مورد نظر در مقابل ورود آب به داخل آن هنگامی Sحرف (4

.خاموش بوده است آزمایش شده است

به تفصیل IECاین سیستم نامگذاری و عالمت گذاری بدنه تجهیزات و ادوات الکتریکی در استاندارد

هایی جهت مشخص نمودن SYMBOLاز ...توضیح داده شده است که عالوه بر کدهای فوق برخی اوقات

. این حفاظت استفاده می گردد

توضیحات مختصری در خصوص ادوات و قطعاتی به صورت IPحال با ارائه توضیحات فوق در خصوص درجه حفاظت

.عمده در صنعت آسانسور با آن سر و کارداریم می پردازیم

:موتورها

ند باید بگونه ای باشد که از ورود گرد شودرجه حفاظت مورتورهای الکتریکی که در فضای باز نصب می

به داخل موتور هنگام بارندگی و یا شستشوی یا رطوبت حد نامطلوب و همچنین از ورود آبو خاک به

برای موتورهای نصب شده در فضای باز IP54بنابراین حداقل درجه حفاظت .محوطه جلوگیری کند

.انتخاب مطلوبی است

ششی مانند سایه در صورتیکه موتور در معرض تابش مستقیم آفتاب یا بارش باران باشد، بهتر است پو

WEATHER PROTECTEDچنین حفاظتی را IECسازمان .بان در باالی موتور منظور گردد

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

11

باز و در معرض یفضا ربنابراین درجه حفاظت موتورهایی که د. مشخص می شود Wنامیده که با حرف

.خواهد بود IP54Wآفتاب هستند

صورتیکه از نظر وجود ی می شود، درود گرد و خاک جلوگیربرای فضاهای بسته که تا حدی از ور

.استفاده نمود IP44هیدروکربن ایمن باشد می توان موتورهای با درجه حفاظت

الزم بذکر است درجه حفاظت موتورهای آسانسورهای که در ساختمانهای مسکونی در اکثر شهرهای

IP21کشور نصب می شود دارای

نصب می شوند باید یبا اقلیم مشابه مثالً سکوهای نفت... موتورهایی که در تأسیسات دریایی یا بنادر و

به همین لحاظ حفاظت موتورهای .در مقابل ورود آب به داخل بدنه مقاومت بیشتری داشته باشند

درجه حفاظت جعبه اتصال کابل ها به .توصیه می شود IP56و ترجیحاً IP55تأسیسات دریایی حداقل

بنابراین برای .یک درجه بیشتر از درجه حفاظت موتور انتخاب می شودموتور در مقابل نفوذ آب معموالً

.پیشنهاد می گردد IP56جعبه اتصال کابلها IP55 موتورهای با بدنه

:تابلو برق و تابلو فرمان

تابلوهای برق در مکانهای که در داخل ساختمانها و موتورخانه های مسقف نصب می گردد از نقطه نظر

بدلیل محیط ایمن این .)آب به داخل آن ها نیاز به درجه حفاظت باال نخواهند بود ورود اجسام خارجی و

کافی می باشد و در صورتیکه تابلوهای برق در فضای باز IP21و IP20 و درجه حفاظت (مکانها

انتخاب IP65صنعتی و در معرض باد و باران نصب می گردند،درجه حفاظت بدنه آنها می بایست از نوع

.شود

تعریف شده ضروری است IPدر پایان باید اعالم نمود عالوه بر مشخص نمودن آنچه که فوقاً به عنوان

یک دستگاه فقط درجه IPمشخصات دیگری نیز برای بدنه دستگاههای الکتریکی تعریف شود، زیرا

.حفاظت دستگاه رادر مقابل ورود اجسام خارجی و آب مشخص می کند

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]

12

که برای پاسخ به آن نیازمند ... سوزی و انفجار در فضای محتوی هیدروکربن و خطراتی نظیر خطر آتش

شناخت فضای عملیاتی و انتخاب تجهیزات برقی مناسب است که در مباحث آتی سعی بر شناخت و

.دسته بندی سایر استانداردها و آیین نامه ها در خصوص ادوات برقی خواهد شد

نعی فراوان از آقای مهندس صا با سپاس

Technica

l Man

ager

Geran

igah

Far

s CO.

NO: 158,NEXT TO 36 ALLEY,GHASRODASHT AV,SHIRAZ,IRAN TEL :+987116242239,+987116247336]