Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012

7/31/2019 Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012

1/35


2/35

High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona lise ring so ens ie | 1

Inernaionaliseringsoensie

High Tech Sysemen en Maerialen


3/35

2 | Inernaionaliseringsoensie High Tech Sysemen en Maerialen

INHOUDSOPGAVE

Samenvating en conclusies 3

1. Inleiding 4

2. Sraegie: Holland High Tech - branding 5

21 Visie 5

22 Doellanden 6

23 Sraegische Reisagenda 8

3. Inspelen op groeikansen 11

4. Technologische samenwerking 12

41 Europese (mulilaerale) samenwerking en bilaerale samenwerking 8

42 Rol ambassades en innovaie atachs 10

5. Buienlandse kenniswerkers 14

6. Acquisiie 16

7. Onwikkelingssamenwerking 17

Bijlagen:

Leafes Holland High Tech-branding 19

Leden opeam 32

Geraadpleegde personen en organisaies 33


4/35

High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ings o ensie | 3

Samenvating en conclusies

He Inernaionaliseringsoensie van de opsecor High Tech Sysems en Maerialen (HTSM) omva de overkoepelende

inernaionale ambiie van de bedrijven, kennisinsellingen en overheden binnen deze opsecor De opsecor HTSM

is een wereldspeler in hoogwaardige en maaschappelijk relevane groeimarken HTSM hee orse groeiambiies en wil

de expor meer dan verdubbelen, van 32 miljard in 2009 o 77 miljard in 2020

Om haar groeiambiie waar e maken moe de Nederlandse HTSM secor zich proleren als mondiale high ech speler

en Nederland als he place o be voor bedrijven, kenniswerkers, onderzoeksinsellingen en sudenen Ook moeen

we de kansen benuten die opkomende marken (BRIC-landen, maar ook Zuid-Korea en Taiwan) bieden He opeam

HTSM wil bereiken da Nederland in de doellanden genoemd word in de op 5 in de wereld van landen op he gebied

van high ech

De Topsecor HTSM hee daarom he iniiaie genomen om een Holland High Tech - branding sraegie e onwikkelen,

waarin ons land word neergeze als een wereldspeler in de high ech secor Rondom deze branding gaan we voor een

beperk aanal doellanden (China/Taiwan, Zuid-Korea, VS, Duisland, Frankrijk) doelgerich en meerjarig inzeten op

inernaionale R&D-samenwerking, handelsbevordering, he aanrekken van kenniswerkers en acquisiie van bedrijven

In een weede groep landen word op een selecie van deze doelsellingen ingeze De economische diplomaie via he

posenne (innovaie atachs, economische adelingen en NFIA) word in lijn gebrach me de behoee en vragen ui de

secor He opeam vraag ambassades om - in awaching van de agendas voor de doellanden - alvas aan e geven

hoe de branding vorm gegeven word en welke acivieien gepland zijn In he algemeen moeen concep-jaarplannen

me daarin specieke doelsellingen in een vroegijdig sadium gecommuniceerd en agesemd worden me he

(georganiseerde) bedrijsleven, kennisinsellingen en de overheid Op deze manier kunnen bedrijsleven en kennis-

insellingen ijdig aanhaken op iniiaieven He opeam HTSM vraag he Rijk om de Holland High Tech - brandingcampagne in cash en in kind e blijven onderseunen

Bij he verschijnen van di Inernaionaliseringsoensie zullen de kernelemenen van de branding sraegie zijn

agerond Op de Hannover Messe (23- 27 april 2012) hebben als eerse asbare resulaa van deze sraegie bedrijven en

kennisinsellingen de handen ineen geslagen om zich gezamenlijk me een Holland High Tech House aan de wereld e

preseneren In de komende maanden zullen voor de vij doellanden agendas worden uigewerk, waarin uigaande

van de markkansen word silgesaan bij:

de inze van insrumenen voor HHT branding

de reisagenda van sleuelparijen ui de Gouden Driehoek

de rol van ambassades en economische diplomaie

de ocus van de echnologische samenwerking

de ocus van de uiwisseling van kenniswerkers

de ocus van de acquisiie van bedrijven en insellingen

Vr de zomer 2012 zal de agenda voor Zuid-Korea worden uigewerk Deze agenda kan als voorbeeld dienen voor de

agendas voor de andere vier doellanden die nog di jaar zullen worden agerond Tenslote wil de opsecor HTSM een

sraegisch aanvalsplan opsellen in overleg me de NFIA, Brainpor Developmen en andere relevane organisaies voor

een sraegische aanpak van de acquisiie van buienlandse bedrijven en acivieien naar Nederland

Di Inernaionaliseringsoensie is nadrukkelijk een ussenproduk voor de inernaionale ambiies van de opsecor

HTSM Er moe nog veel gebeuren: de Holland High Tech - branding campagne moe worden uigerold in de jaarplannen

van ambassades, er komen agendas voor ambiies van de opsecor HTSM in vij doellanden en samen me bedrijven,

kennisinsellingen en overheden zal een sraegische reisagenda worden uigewerk He opeam HTSM zal de

cordinaie van deze acivieien verder vormgeven


5/35


6/35

High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ingso ensie | 5

2. Sraegie: Holland High Tech - branding

2. 1. Visie

Een lange echnologische radiie.

De eeuwenoude Nederlandse culuur van vindingrijkheid, pragmaisme, ondernemerschap, openheid en de bereidheid o

samenwerking is bij uisek geschik voor he HTSM vakgebied Illusraies daarvan zijn de zaagmolen en de vijzelpomp,

de microscoop en de onderzeeboo, de 6-cylindermoor en de variomaic, navigaiesysemen en energiewinning ui aval

van voedselgewassen Deze eigenschappen maken Nederland ook bij uisek he place o be voor de oplossingen voor de

huidige maaschappelijke uidagingen op he gebied van gezondheid en welzijn, veiligheid, duurzame energie, mobiliei,

klimaa (waer, milieu, klimaamiigaie en klimaaadapaie) Me oplossingen die in de kruisbesuiving ussen echnolo-

gien moe worden gezoch Nederland behoor o de wereldop op he gebied van high ech en wil da blijven

Meer bekendheid nodig om ambiie e kunnen realiseren

Via alle echnologisch georineerde kanalen zoals bedrijven, branche-organisaies en ambassades wil de opsecor

HTSM laen ween da Nederland (Holland) he place o be is voor high ech Herkenning en erkenning wereldwijd da

Nederland he land is om producen, kennis en concepen e halen He land voor opbanen voor buienlandse kennis-

werkers (gouden hooden), vakmensen/know how (gouden handen) n voor scholing Voor research & developmen op

he gebied van echnologie en innovaie Voor samenwerkingsverbanden en echnologische parners En als vesigings-

land en -klimaa voor (buienlandse) echnologische bedrijven Een aanrekkelijke plek om e wonen en e werken voor

ondernemers, onderzoekers en sudenen

Een Holland High Tech - branding campagne

Om deze bekendheid e realiseren zal he opeam een Holland High Tech - branding campagne saren me de volgendekenmerken:

Een overkoepelend HTSM verhaal me visie, missie en beloe van he HTSM cluser

Ongeveer 15 inspirerende verhalen me proopoins die inernaionaal bruikbaar zijn

Eenduidigheid me berekking o de boodschap: one message, one voice

Een uivoeringsplan me kanalen en middelen op hoodlijnen

Uivoering is gesar

Inmiddels is de uivoering gesar en word onder andere ocus aangebrach in de manier waarop we me elkaar als

Nederlandse high ech secor de Holland High Tech claim in he (buien)land neerzeten Nu geven we vaak aan hoe goed

Nederlandse bedrijven, producen en onderzoek zijn He sreven is echer om e laen zien da high ech ui Nederland

onderscheidende oegevoegde waarde hee op de 5 wereldwijde maaschappelijke uidagingen healh, renewable

energy, mobiliy, climae en secure sociey, dan wel cross-overs daarussen

Figuur 1: www.hollandhighech.nl


7/35


Verschillende communicaiekanalen..

Voor de Holland High Tech - branding word onder meer gebruik gemaak van de uiingen van de Holland Branding van

AgenschapNL, die reeds bekend is in he buienland Voor de verdere proessionele uirol van de campagne vraag

he opeam HTSM aan he Rijk om middelen en medewerking van de ambassades en he Agenschap Nl Naas de

ambassades zijn er ook andere kanalen voor communicaie:

Websie Holland Branding

Toolki Holland Branding

Websie HTSM (zie guur1: wwwhollandhighechnl)

Powerpoin presenaie

Filmpjes, voor websies

Social media aanpak

Prined media zoals secor specials en vase middelen

Persbenadering

Journalisenreizen via relaies Holland Branding Holland High Tech House, neer e zeten op groe evenemenen als de Hannover Messe

Holland High Tech House op Hannover Messe (23 /m 27 april 2012)

Holland High Tech Branding in Duisland (zie voorpagina van he Inernaionaliseringsoensie)

Eerse aciviei waarbij de proposiie voor Holland High Tech - branding concree is uigewerk

Deelnemers aan beursinzending in de R&D hal: Asron, HTSP, Auomoive NL, Brainpor Indusries, TU Del, FOM,

IOP Phoonic Devices, ESI, TNO, High Tech Campus

Ook zijn bedrijven, kennisinsellingen en inermediaire organisaies in de HTSM secor reeds aangeschreven om acie

de paraplu - boodschap ui e dragen Hieroe is hen een oolki me sijlelemenen aangereik

2.2 Doellanden

Ook al is de wereld de mark

Voor de opsecor HTSM is de wereld de mark Tegelijkerijd zie de mark er voor iedere echnologie o oepassing

anders ui aankelijk van de posiie van een bedrij in de keen Bovendien word deze opsecor gekenmerk door

high complexiy and low volume, waardoor bedrijven in veel (geograsche) marken egelijk opereren

Toch een ocus op doellanden.

Voor een geconcenreerde Holland High Tech - branding word een aanal doellanden geseleceerd De selecie hee

nie als doel om landen ui e sluien, maar juis om een duidelijke branding aanpak ui e werken voor een beperke

groep van landen Indien de aanpak haar vruchen awerp, kan deze vervolgens worden uigerold naar andere landen

die ineressan zijn voor de opsecor HTSM o voor specieke subsecoren en nicheproducen Iniiaieven vanui

subsecoren voor andere landen worden nie uigesloen maar juis aangemoedigd Daarbij kunnen zij voorbouwen

op de overkoepelende sraegie, branding, middelen en procesaspraken

Selecie op basis van crieria

Op basis van gesprekken me belanghebbenden, he onderzoek Inernaionaal Ondernemen van vereniging FME-CWM1

en de wee workshops voor de buienlandaanpak2 is een eerse lijs van landen opgeseld Deze lijs is op basis van

de volgende crieria opgeseld:

Daar waar voor he HTSM-collecie de groose belangen liggen op he gebied van (groeiende) handel, R&D

samenwerking, buienlandse sudenen en kenniswerkers en acquisiie;

Daar waar de collecieve Holland High Tech - branding de meese oegevoegde waarde hee;

Daar waar, door als HTSM-collecie op e reden, wij in saa zijn om gedeniceerde kansen e verzilveren

1 Vereniging FME-CWM is de werkgeversorganisaie voor de echnologische indusrie He onderzoek Inernaionaal Ondernemen van FME

word jaarlijks uigeze onder ruim 2500 bedrijven die onderdeel uimaken van o gerelaeerd zijn aan de opsecor HTSM2 Eind ebruari 2012 zijn er workshops georganiseerd waarbij de rekkers van de HTSM -roadmaps vanui he bedrijsleven, kennisinsellingen

en overheid bij elkaar zijn gekomen om de buienlandaanpak e bespreken


8/35

High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna iona liserin gsoen sie | 7

Vij doellanden

Deze crieria in combinaie me aanvullende overwegingen als spreiding over coninenen, benaderbaarheid van de

mark, high ech inrasrucuur in een land, combinaie van langlopende / sabiele handelsrelaies en ineressane

groeimarken, hebben o de volgende lijs van doellanden geleid:

Duisland

Frankrijk

China (Taiwan)

Verenigde Saen

Zuid-Korea

En landen me een selecieve ocus

De aanvullende lijs van landen die voor de opsecor HTSM ineressan zijn, maar waar he belang voor HTSM minder

breed gedragen is, zie er als volg ui: Brazili

India

Isral

Japan

Oos Europa (regio, me name ineressan vanwege arbeidsmark)

Singapore

Turkije

Zuid Europa (regio, me name ineressan vanwege arbeidsmark)

Schema 1: Doellanden Topsecor HTSM

(groeiende)Handelsrelaie

R &DSamenwerking

AanrekkenSudenen/ Kenniswerkers

Acquisiie vanBuienlandse

parijen

Primaire Doellanden

Duisland x x x x

China x x x x

Frankrijk x x x x

Verenigde Saen x x x x

Zuid-Korea x x x x

Overige doellanden

brazili x x x

India x x xIsral x x

Japan x x x

Oos Europa x x

Singapore x x

Turkije x x

Zuid Europa x

Di schema is aan verandering onderhevig en gee nie per deniie de ineresse van de individuele subsecoren binnen

HTSM weer Daarom word voorgeseld da me inbrengen van de posen, innovaie atachs en (veregenwoordigers)

van de deelsecoren ondersaande abel word gecomplemeneerd


9/35


Schema 2: Doellanden per ecosyseem HTSM3

LandHigh TechSysems Nano echnologie

EmbeddedSysems

High TechMaerialen Auomoive Aerospace

Duisland

Frankrijk

VerenigdeSaen

China

Taiwan

Zuid-Korea

Japan

IndiaSingapore

Israel

Brazili

Rusland

Land is relevan voor bereend TKI-domein

Mae van relevanie land voor bereende TKI-domein dien nog e worden vasgeseld

Rolling agendas voor de vij doellanden

In de komende maanden zullen voor de vij doellanden agendas worden uigewerk, waarin uigaande van de

markkansen word silgesaan bij:

de inze van insrumenen voor HHT branding de reisagenda van sleuelparijen ui de Gouden Driehoek

de rol van ambassades en economische diplomaie

de ocus van de echnologische samenwerking

de ocus van de uiwisseling van kenniswerkers

de ocus van de acquisiie van bedrijven en insellingen

Voor de zomer van 2012 zal als eerse de agenda voor Zuid-Korea worden uigewerk Deze agenda kan als voorbeeld

dienen voor de agendas van de andere vier doellanden die nog di jaar zullen worden agerond

Koppeling aan (meer)jarenplannen ambassades nodig

De Nederlandse posen in he buienland (zowel ambassades, consulaen (generaal), innovaie atachs, NBSO als NFIA)

hebben een essenile rol in he uidragen van de Holland High Tech - branding en daarmee verbonden acivieien naar

de doelgroepen in hun land He opeam vraag ambassades om - in awaching van de agendas voor de doellanden -

alvas aan e geven hoe HHT branding vorm gegeven word en welke brandingsacivieien gepland zijn In he algemeen

moeen concep-jaarplannen me daarin specieke doelsellingen in een vroegijdig sadium gecommuniceerd en

agesemd worden me he (georganiseerde) bedrijsleven, kennisinsellingen en de overheid Op deze manier kunnen

bedrijsleven en kennisinsellingen ijdig aanhaken op iniiaieven

2.3 Sraegische Reisagenda

Economische missies noodzakelijk voor een open economie

Reizen door he bedrijsleven, kennisinsellingen en de (de)cenrale overheid zijn nutig en noodzakelijk gezien de open

handelsrelaie die Nederland hee Daarbij moe een onderscheid gemaak worden ussen economische missies onder

de leiding van bewindspersonen en handelsmissies geniieerd en uigevoerd door he bedrijsleven Voor de opsecor

3 De innovaie atachs zijn acie in de voor HTSM mees relevane doellanden: Duisland, Frankrijk, de Verenigde Saen, China, Taiwan,

Zuid-Korea, Japan, India, Singapore, Isral (va 2012), Brazili (va 2012) en Rusland (va 2012) Aan he IA newerk is gevraagd:

EeninschaingtemakenvanderelevantievanhetlandvoordezesTKI-domeinenuithetHTSMinnovatiecontract

PerTKI-domeinindedoellandendemeestrelevantepartijenteinventariseren(zowelbedrijvenalskennisinstellingen).


10/35

High Tech Sysemen en Maerialen Ine rna ion alis eri ngso e nsie | 9

HTSM is de sraegische inze van economische missies nutig om de Holland High Tech - branding naar een hoger

niveau e illen en de opsecor HTSM opimaal e posiioneren In de economische missies naar de doellanden zou

een vase plek ingeruimd moeen worden voor Holland High Tech - branding

Focus van missies wenselijk

Te groe missies die eveel verschillende secoren en doelsellingen dienen leiden o een verlies aan ocus en de

aandach voor de belangen van de opsecor HTSM He doen van zaken, naas he aanhalen van diplomaieke banden

o kennisuiwisseling, zou cenraler moeen saan in de missies Daarbij moe vooral helder zijn wa he specieke belang

van de opsecor HTSM is in he bereende land Me de iming en reisschema kan daarbij rekening worden gehouden

Een goed doorwroch secoraal deelprogramma da in nauw overleg me de bereende bedrijven, secororganisaies

en kennisinsellingen is samengeseld is daarvoor noodzakelijk In een aanal gevallen vind die asemming plaas,

|maar helaas is di nog geen vanzelsprekendheid Bovendien moeen er goede en eenduidige aspraken komen over de

aak- en nancile verdeling bij publiek privae samenwerking op economische missies

Privae handelsmissies en collecieve beursinzendingen

Handelsmissies vanui he bedrijsleven o kennisinsellingen worden nie meer (nancieel) onderseund door de

overheid He (georganiseerde) bedrijsleven hee de handschoen opgepak om zel privaa genancierde handels-

missies o collecieve beursinzendingen e organiseren Daarbij word uisekend samengewerk me Nederlandse

ambassades Dergelijke acivieien zijn primair gerich op he expor belang van Nederlandse (MKB-)bedrijven en

leveren veel concree expor orders op Economische missies van bewindspersonen o missie gerich op echnologische

samenwerking zijn complemenair aan deze privae iniiaieven

Figuur 2: Handelsmissies kunnen deuren openen voor Nederlandse produken

Asemming blijf nodig

Over goede asemming ussen de verschillende missies word al jaren gepraa Via verschillende gremia (oa Duch

Trade Board en de Topsecoren) worden pogingen gedaan om o een o een heldere sraegische reisagenda e komenDe asemming moe worden verbeerd Inormaie over voorgenomen missies zou srucureler er beschikking moeen

komen voor he bedrijsleven Daarnaas blij de reisagenda van de bewindspersonen e lang e weinig concree

Zo onbreek vaak deailinormaie over de exace daa o ocussecoren


11/35


Combinaies bieden kansen

Aansluiing van een privaa georganiseerde handelsmissie bij economische missies van bewindspersonen bied he

bese van wee werelden Door de gebrekkige inormaie uiwisseling is een dergelijk combinaie in de prakijk echer

meesal nie haalbaar Bovendien zijn er geen heldere aspraken over de aakverdeling ussen publieke en privae

parijen bij he organiseren van dergelijke gecombineerde reizen

Een gezamenlijke reisagenda wenselijk.

He opzeten van een gezamenlijke reisagenda o he cordineren van alle missies van bewindslieden, regionale

besuurders, Agenschappen, CEOs, brancheverenigingen en besuurders van kennisinsellingen in de doellanden is

wenselijk om de eeciviei van de Holland High Tech -branding e verserken, maar is geen doel op zich In eerse

insanie moe er gewerk worden aan he delen van de inormaie over inernaionale acivieien per (sub)secor

per doelland Daaraan kunnen alle belanghebbenden in de opsecor HTSM hun bijdrage leveren Uiwisseling van

inormaie vergroo de mogelijkheden o samenwerking en cross-overs in de secor Als di in een vroegijdig sadium

gebeurd kunnen ideen geoes worden en waar nutig op elkaar agesemd He opeam HTSM invenariseermomeneel de inernaionale acivieien van overheden, individuele bedrijven en kennisinsellingen, branche-

organisaies en belangenbeharigers Deze inormaie zal worden berokken bij de voorbereiding van de sraegische

reisagenda voor 2013

Inkomende bezoeken bieden kansen

Inkomende bezoeken - zoals onlangs nog een groe Chinese delegaie op he domein van Solid Sae Lighing onder

leiding van Vice-Miniser Cao van he Chinese Miniserie van Weenschap en Technologie - zijn een uisekend

insrumen om op een hoog niveau beslissers van overheid, bedrijven o kennisinsellingen naar Nederland e halen

Daarbij saa branding en posiionering van de high ech secor voorop Financiering van dergelijk bezoeken vanui

de privae secor is moeilijk e realiseren vanwege de hoge kosen en de indirece eecen voor he bedrijsleven

Onderseuning vanui de overheid word hiervoor gevraagd


12/35


13/35


4. Technologische samenwerking

In Europa....

Inernaionale kennisinensieve samenwerking krijg op vele wijzen vorm De Europese inbedding van Nederlandse

HTSM secor is zeer serk en word door de Rijksoverheid en de Europese Commissie gesimuleerd via onder andere he

Europese Kaderprogramma en vana 2014 Horizon 2020 In he Innovaieconrac HTSM 2012 (Topsecor HTSM, 2012)4

word ingegaan op de acivieien die voor he mulilaerale Horizon 2020 worden ondernomen Di zal de komende

periode nader worden uigewerk

Maar ook daarbuien...

Naas samenwerking in projecen o in inernaionale (EU) programmas zijn er ook bilaerale samenwerking van

Nederland me andere EU-lidsaen o regios en landen buien Europa Nederland hee al vele jaren inensie ensuccesvol samengewerk me onderzoeksparners en bedrijven in allerlei landen Overheden zijn hierbij zowel een

inhoudelijk berokken parij (bijvoorbeeld via de Naional Laboraories in de VS o op he domein van naionale

veiligheid) maar veelal ook een noodzakelijke aciliaor middels regelgeving, beleidsinsrumenen o MoUs

Goede conacen op overheidsniveau zijn voor bilaerale kennisinensieve samenwerking dan ook een pr

Me de ambassades en innovaie atachs...

Technologische samenwerking en kennisuiwisseling zijn insrumenen om innovaie e simuleren en he kennispeil in

Nederland aan e laen sluien me de wereldop Bij inernaionale echnologie samenwerking moe er explicie

aandach zijn voor kennisvalorisaie Daarnaas moeen de innovaie atachs een belangrijke drager zijn van de Holland

High Tech - branding sraegie naar specieke (echnische) doelgroepen, zoals R&D cenra, buienlandse onderzoeks-

insellingen, overheden ec He opeam HTSM vraag aan he newerk van innovaie atachs suggesies en ideen

over hoe de Holland High Tech - branding he bese in hun land gemplemeneerd kan worden Een voorbeeld is desamenwerking ussen Taiwan en Nederland die nu ook vervolg krijg in een samenwerking ussen TNO en ITRI op

specieke serkes er onderseuning van de expor van de eigen indusrie naar da land Di TAP INTO programma bied

nie alleen TNO kansen in Taiwan en ITRI in Nederland, maar moe op ermijn ook specialisische MKB-ers een agen-

schap bieden in Taiwan op HTSM gebied hoogwaardige modules e kunnen aanbieden De innovaie atachs kunnen

ook concree ineressane nieuwe onwikkelingen signaleren Er moe daarbij ook worden gekeken naar de kanalen voor

inormaieverspreiding, wan die bereik nu vaak de bedrijven nie Zij kunnen ook hulp bieden bij he leggen van

conacen me ineressane parijen

Valorisaie en publiek-privae samenwerking blijven aandachspunen

Bij he opzeten van inernaionale rajecen voor kennis en innovaie voor de Topsecor HTSM is he essenieel da

explicie aandach word beseed aan hoe de kennis vermark word door he Nederlandse bedrijsleven Een goed

voorbeeld van een besaande pps is he 2g@here-programma Poin-One goes China, da in 2009 van sar ging

Di is een samenwerking ussen Poin-One, Agenschap NL, Business Cluser Semiconducors Eas Neherlands en M2i

He programma rich zich op nieuwe sraegische samenwerkingskansen me China

4 Zie ook wwwhsmnl


14/35


Poin One goes China.

Eind 2009 is he 2g@here-programma Poin-One goes China van sar gegaan Di is een samenwerking ussen

Poin-One, Agenschap NL, Business Cluser Semiconducors Eas Neherlands, en M2i He programma rich zich op

nieuwe sraegische samenwerkingskansen me he belangrijke echnologie land in opkoms China Uigangspun

hierbij is da in gezamenlijkheid serker kan worden opgereden in he buienland Belangrijkse redenen voor de

Nederlandse deelnemers in he programma om collecie de sap naar he buienland e zeten zijn:

China is een (zeer) belangrijke mark voor de meese Poin-One bedrijven

China is een belangrijke parner voor manuacuring en ousourcing

Chinese bedrijven en kennisinsellingen zijn belangrijke poenile R&D samenwerkingsparners voor hunNederlandse counerpars

China is een belangrijke bron voor buienlandse kenniswerkers voor de bij Poin-One aangesloen bedrijven en

kennisinsellingen

Chinese bedrijven worden inernaionaal seeds aciever; hiermee vormen zij een belangrijk poenieel voor

buienlandse inveseringen in Nederland

He programma ken vier verschillende acielijnen:

1 Acquisiion: he aanrekken van buienlandse inveseringen en he verserken van de Poin-One exposure/

posiionering in China

2 Business: opzeten van een Join packaging and assembly echnology cenre (MKB)

3 Talen: aanrekkenen uiwisselen van alen (MSc,PhD,OIO,posdoc) & verserken Governmen o Governmen

(G2G) samenwerking4 R&D cooperaion: opzeten/verserken China-NL onderzoekssamenwerking rond maeriaalkundige onderwerpen

voor Poin-One


15/35


5. Buienlandse kenniswerkers

De Human Capial Agenda..

In de Human Capial Agenda van de Topsecor HTSM (Den Haag, januari 2012) gee de Topsecor aan da de sake-

holders samen inernaionaal alen wil mobiliseren rond Holland High Tech - branding Daarbij lig he voorouw bij

de bedrijven en onderwijsinsellingen zel Zo werven bedrijven inernaionals over he algemeen via eigen kanalen,

inermediairs en beurzen voor sudenen Een inernaionale branding campagne zal de eeciviei van deze

inspanningen verhogen De campagne bouw voor op de HTSM-branding via brainportalenregionnl en de diverse

acivieien die vanui brancheorganisaie HTSP (High Tech Sysems Plaorm) zijn opgesar Zo word er momeneel

in samenwerking me de Universiei van Maasrich onderzoek uigevoerd naar de vraag hoe werkgevers de rand-

voorwaarden kunnen scheppen die he mogelijk maken voor inernaionale kenniswerkers om zich voordurend e

onwikkelen Leren en onwikkelen is cruciaal in he vormgeven van carrirepaden Bovendien verhoog een werkculuurdie ormeel en inormeel leren bevorder de kans da ervaren kenniswerkers behouden blijven voor de secor

Carrireperspecie en leeomgeving voor inernaionals

Een aanrekkelijk carrireperspecie en een goede regionale leeomgeving zijn de belangrijkse redenen voor kennis-

werkers om e komen en om e blijven In de inernaionale branding van de opsecor laen we dus vooral zien welke

carrire-kansen we e bieden hebben en hoe pretig de regios zijn waar de banen zich bevinden We doen da bijvoor-

beeld via een atracieve websie die de nadruk leg op employer branding Voor vacaures word doorgelink naar

websies van bedrijven en insellingen Ook brengen we vacaures acie onder de aandach via de social media

We gaan daarbij nog meer gebruikmaken van he newerk van de in de communiies aanwezige inernaionals en

alumni Daarnaas willen we zaken als he aanrekken en uiwisselen van alen en bijvoorbeeld publieke en privae

R&D-samenwerking, aan de orde sellen ijdens handelsmissies Ook daarvoor kunnen newerken van inernaionale

kenniswerkers goed worden benu

Enkele iniiaieven om inernaionale kenniswerkers aan e rekken (bron: Human Capial Agenda HTSM)

Via he High Tech Sysems Plaorm worden bedrijven, carrirekansen en vacaures voor inernaionals gebundeld

gepreseneerd (wwwhspeu)

He programma Brainpor Inernaional Communiy wer sudenen en kenniswerkers voor me name HTSM-

bedrijven in Zuid-Nederland door kandidaen aan organisaies e koppelen Di gebeur door he bezoeken van

live career evens in he buienland, he opbouwen van wereldwijde newerken en een inensieve online - en

social media campagne (wwwbrainporinernaionalcommuniynl, wwwbrainportalenregionnl)

He HTAS-projec Auomoive (ne)works! is gerich op he opbouwen van inernaionale newerken in de

auomoive secor op onderwijs-, onderzoeks-, overheids-, en bedrijsniveau en he besendigen van deze

conacen in een aanal speerlanden en regios Doel is verhoging van kwaliei en kwaniei van he auomoive

alen voor opleiders, kennisinsiuen en bedrijven in Nederland Di projec is najaar 2011 gesar He loop o

halverwege 2013 Brainpor Developmen voer he ui

Nufc organiseer inernaionale samenwerking in he hoger onderwijs en rich zich onder andere op de iner-

naionale promoie van he hoger onderwijs (campagne Sudy in Holland), inernaionale diploma-erkenning

en onderseuning van inernaionale sudenen in Nederland In da verband worden ook carrire evens

georganiseerd Daarnaas onwikkel Nufc een nieuw brandinginsrumen

He High Tech Sysems Plaorm onderzoek samen me de Universiei van Maasrich de vraag welke acoren

die Nederland kenmerken atracie zijn voor inernaionale kenniswerkers en me welke kennisregios Nederland

concurreer

De (echnische) universieien moeen gemeenschappelijk worden geposiioneerd in he buienland Me een

gemeenschappelijke maser voor sudenen en een onderzoeksprogramma voor promovendi, gerelaeerd aan

opsecor HTSM


16/35


Buienlandse kenniswerkers aan universieien

He aanal buienlandse kenniswerkers aan Nederlandse universieien is de laase jaren ink oegenomen Di kom

vooral omda he Nederlandse klimaa gunsig is voor buienlandse promovendi en pos docs He bere hier onder

meer de beschikbare inrasrucuur, de weenschappelijke saus en de gunsige arbeidsomsandigheden in Nederland

De promovendus word in Nederland beschouwd als werknemer, nie als suden Ook de pretige omgangsvormen in

Nederland worden vaak als pluspun gezien De kennisinsellingen inveseren in he aanrekken van alen Hieroe

werken bijna alle universieien samen me buienlandse counerpars Vooral voor he aanrekken van kenniswerkers

ui India en China is di cruciaal omda he aanbod erg groo is

Hierdoor is een onderzoeksprojec da buienlandse kenniswerkers in Nederland uivoeren vaak succesvol Di geld

voor alle drie caegorien kenniswerkers: promovendi, pos docs en medewerkers van de vase weenschappelijke sa

Voor de laase caegorie zijn de scale regelingen (30% regeling) erg aanrekkelijk

Koppeling naionale en regionale iniiaieven essenieel

In egenselling o wa vaak gedach word, blijven veel buienlandse kenniswerkers werkzaam in NederlandDi geld zeker voor de eerse periode na hun promoie Bij verrek naar he land van herkoms zijn zij vaak berokken

bij Nederlandse bedrijven Bij een aanselling op universieien en insiuen zijn er blijvende conacen, waardoor

samenwerking veel kansrijker blijk Om e voorkomen da een deel van sudenen na de sudie weer verrek, besaa

de regeling zoekjaar agesudeerde Via die regeling krijg een agesudeerde buienlandse suden een jaar de ijd

om een baan als kennismigran e zoeken De indruk besaa da di soor regelingen nog nie voldoende bekend is

Door een inegrale aanpak vanui de opsecor HTSM willen we meer buienlandse sudenen aanrekken n behouden

Er lig een belangrijke rol voor he uibouwen van regionale Expa-cenres Daarnaas moeen we kinderen van

IKWers goed Engelsalig onderwijs bieden via inernaionale scholen en Nederlandse middelbare scholen me

weealig onderwijs

Figuur 3: Hoogopgeleide echnici ui 25 landen bezoeken de High Tech Campus...


17/35


6. Acquisiie

Buienlandse bedrijven kunnen ecosysemen verserken.

Ook voor de Topsecor HTSM is he aanrekken van buienlandse bedrijven en acivieien belangrijk He bied de

mogelijkheid om de newerken van oeleveranciers en uibeseders in Nederland verder e verserken en op ermijn

meer kennis in Nederland e onwikkelen en e vermarken

Een sraegisch aanvalsplan

HTSM wil dan ook een sraegisch aanvalsplan opsellen in overleg me de NFIA en me onderseuning vanui BOM

en Brainpor Developmen Andere regios en belanghebbenden kunnen daarbij aansluien He plan zal zich in een

eerse ase buigen over de acquisiie-ambiies van de Topsecor Daaroe zal naas de newerken van oeleveranciers

en uibeseders in kaar gebrach worden welke deelsecoren en kansrijke niches gebaa zijn bij een pro acieveacquisiie aanpak en welke buienlandse acivieien vooral de Topsecor kunnen verserken Zodra deze duidelijkheid

er is, kunnen NFIA en regionale acquisiie-organisaies in een weede ase een concree maawerk aanpak saren voor

he ideniceren en benaderen van high ech - bedrijven in he buienland

Onderdelen van he aanvalsplan

Naas een appreciaie en een SWOT-analyse van he vesigingsklimaa voor HTSM-relevane inveseringen, zal een

beeld worden opgeseld voor een eenduidige posiionering in he buienland, in lijn me de Holland High Tech - branding

Op basis van een serke-zwake analyse, zullen de doellanden worden aangescherp (bijv waar ziten de meese

poenile leads?) Er zal worden nagegaan hoe kan worden aangesloen op lopende reguliere inveseringen

(buienlandse bedrijven hebben plannen om ies in Europa/Nederland e gaan doen) Bij buienlandse inveseringen

gaa he nie alleen om nieuwe (greeneld) inveseringen, maar ook om uibreidingen en/o behoud Tenslote zal he

aanvalsplan ingaan op de governance en de relaie me de Digiale agenda binnen HTSM


18/35


7. Onwikkelingssamenwerking

HTSM bied als enabling echnology kansen voor onwikkeling..

De Nederlandse onwikkelingssamenwerking (OS) is gerich op he vergroen van economische groei Daarnaas is

gekozen om de publieke middelen e concenreren op een aanal specieke secoren: voedselzekerheid, waer en

gezondheidszorg De desbereende opsecoren sluien direc aan bij deze keuzes en leveren vanui da perspecie

een bijdrage De Topsecor HTSM kan me haar enabling echnologies (zoals bijvoorbeeld oonica en nanoechnologie)

op een aanal deelerreinen (denk aan lighing, solar, healh care en securiy) een bijdrage leveren aan onwikkelings-

samenwerking Daarbij is he van belang da er voldoende aandach en ruime is voor (hoog) echnologische

oplossingen Tenderspecicaies (ook van IFIs) zouden meer ruime moeen bieden voor innovaieve oplossingen en

innovaie aanbeseden De ocus moe daarbij nie alleen liggen op de allerarmsen in rurale gebieden, maar ook

op groo sedelijke agglomeraies en (lagere) middeninkomens De schaal (en concenraie) van de onwikkelings-problemen is in groo sedelijke gebieden dusdanig groo da hoog echnologische oplossingen een zinvolle oepassing

kunnen vinden

Insrumenen moeen daarvoor mogelijkheden bieden

De Topsecor HTSM sel haar kennis- en kunde er beschikking als onderseuning voor onwikkelingssamenwerking

Tegelijkerijd is OS op di momen geen speerpun van de buienlandsraegie van HTSM Besaande insrumenen,

zoals de voedselzekerheid- en waerprogrammas, ORIO en ransiieaciliei sluien slechs in beperke mae aan

op de Topsecor HTSM Daar waar mogelijk kunnen individuele bedrijven gebruik maken van de kansen die de

insrumenen bieden


19/35


Bijlage 1: Leafes Holland High Tech Branding

In he kader van de Holland High Tech - branding campagne worden 15 inspirerende verhalen onwikkeld om de

branding in he buienland e onderseunen Denkend vanui de gebruiker, willen we laen zien da high ech ui

Nederland onderscheidende oegevoegde waarde hee voor de 5 wereldwijde maaschappelijke uidagingen healh,

renewable energy, mobiliy, climae en secure sociey, dan wel cross-overs daarussen Daarnaas worden er verhalen

onwikkeld rond echnologien, zoals smar maerials. Deze verhalen worden via verschillende kanalen (websie, promoie-

pakketen, powerpoin presenaies) beschikbaar geseld aan ondernemers, kennisinsellingen, he posennewerk,

brancheorganisaies en (regionale) overheden om de Holland High Tech - branding in he buienland ui e dragen

In deze bijlage re u de Nederlandsalige versies van de leaes die op di momen beschikbaar zijn Er zijn vanzels-

prekend ook engelsalige versies beschikbaar


20/35


Holland High TechHigh Tech Solutions for Global Challenges

Nederlandse bedrijven en kennisinstellingen in de Topsector High Tech Systemen en

Materialen (HTSM) onderscheiden zich door hun technologische excellentie en behoren in hun

marktsegmenten tot de wereldtop.

De behoefte voor een internationale branding van Holland High Tech in het kader van de Topsector High

Tech Systemen en Materialen (HTSM) komt vanuit het bedrijfsleven (grote OEMs en toeleveranciers),

kennisinstellingen (universiteiten en topinstituten) en de landelijke en regionale Nederlandse overheid.

Toptechnologische bedrijven richten zich op exportbevordering, op afzetmarkt voor producten, concepten

en ideen. Wegens vergrijzing en ontgroening in Nederland hebben deze bedrijven behoefte aan de

aanwas van arbeidskrachten: buitenlandse kenniswerkers (gouden hoofden) en vakmensen/know how

(gouden handen). Tevens zoeken deze bedrijven internationale samenwerkingsverbanden. Kennisinstituten

zoeken naast goede docenten en studenten bovendien naar samenwerking met andere (internationale)kennisinstellingen op topniveau, en industrile partners. De Nederlandse overheid wil de economie in

Nederland opstuwen door bedrijven aan te trekken en de handelsbalans te verbeteren. Economische

diplomatie is een instrument om opdrachten te helpen te verwerven en mogelijke handelsbelemmering

op te heffen. De groeiambitie van High Tech Systemen en Materialen is het verdubbelen van de export

van 32 miljard in 2009 tot 77 miljard in 2020.

Visie

De eeuwenoude Nederlandse cultuur van vindingrijkheid, pragmatisme, ondernemerschap, openheid

en de bereidheid tot samenwerking is bij uitstek geschikt voor het HTSM vakgebied. Illustraties daarvan

zijn de zaagmolen en de vijzelpomp, van de microscoop tot de onderzeeboot, van de 6 -cylindermotor

tot de variomatic en van navigatiesystemen tot energiewinning uit afval van voedselgewassen. Deze

eigenschappen maken Nederland ook bij uitstek de place to be voor de oplossingen voor de huidige

maatschappelijke uitdagingen op het gebied van health (gezondheid en welzijn), security, renewable

energy, mobility, climate (water, milieu, klimaatmitigatie en klimaatadaptatie). Met oplossingen die in de

cross over van technologien moet worden gezocht. Nederland behoort tot de champions league op het

gebied van high tech, en wil dat blijven.

Missie

Het is het streven van de Topsector HTSM om via alle technologisch georinteerde kanalen zoals bedrijven,

branche-organisaties en ambassades te laten weten dat Nederland (Holland) DE place to be is voor high

tech. Herkenning en erkenning wereldwijd dat Nederland het land is om producten, kennis en conceptente halen. Het land voor topbanen voor buitenlandse kenniswerkers (gouden hoofden), vakmensen/know

how (gouden handen) n voor scholing. Voor research & development op het gebied van technologie en

innovatie. Voor samenwerkingsverbanden en technologische partners. En als vestigingsland en -klimaat

voor (buitenlandse) technologische bedrijven. Een aantrekkelijke plek om te wonen en te werken voor

ondernemers, onderzoekers en studenten.

Wat verkoopt en belooft de sector High Tech Systemen en Materialen inNederland?

Een pragmatische geheeloplossing voor technologische uitdagingen van systeemarchitectuur tot

maken met betrekking tot producten die van belang zijn voor de maatschappelijke uitdagingen van

deze tijd en die op de wereldmarkt worden verkocht. Inclusief de daarbij behorende service. Als je met

Nederlandse bedrijven of mensen samenwerkt, is er een win-win voor alle betrokkenen. Naast toegang

tot toptechnologie, treedt je als betrokkene toe tot de champions league.

www.hollandhightech.nl @hollandhightech [email protected]


21/35



Smart Energy

Het is belangrijk dat consumenten en bedrijven

efcinter met energie omgaan om de ahankelijkheid

van ossiele brandstoen te verminderen. De opkomst

van alternatieve decentrale -energieopwekking,

in combinatie met een verschuiving van ossiele

brandstoen naar elektriciteit, zoals bijvoorbeeld in

de automotive industrie, stelt onze elektriciteitsnetten

voor nieuwe uitdagingen.

Slimme stroomnetwerken

Wat te doen als leverancier van duurzame stroom als de wind niet waait of de zon niet schijnt? Dat hoeft

geen probleem te zijn als vraag en aanbod van een lokale energiemarkt slim op elkaar zijn afgestemd.

Het is een dure oplossing om conventionele installaties achter de hand te hebben die de stroomproductie

van alle zonnecellen en windmolens overnemen. Bij slimme netwerken horen intelligente apparaten als

wasmachines, vaatwassers, warmtepompen en HR-e-ketels (cv ketels die ook electriciteit leveren). Deze

zijn voorzien van een agent die een bod doet, oftewel laat weten bij welke stroomprijzen de apparaten

in actie moeten komen. De stroomleverancier verzamelt alle biedingen en vergelijkt die met het aanbod

van electriciteit van alle huishoudens en met bijvoorbeeld de APX-energiebeurs. Tegelijkertijd checkt de

netbeheerder of het net niet overbelast wordt. Uit dit alles rolt een prijs, die per uur of zelfs per minuut

kan verschillen. Je kunt de wasmachine zo instellen, dat deze pas bij een bepaalde prijs gaat draaien,

maar wel klaar is voor het naar bed gaan. Met een aparte afstandsbediening heeft de consument inzicht

in de stroomprijzen en kan de keuze van de apparaten daarop bijstellen. Als er veel windenergie is, zakt

de stroomprijs, en neemt de vraag automatisch toe. Als veel mensen tegelijkertijd hun electrische auto op

willen laden, loopt de prijs op.

De consument houdt zijn keuzevrijheid maar is voordeliger uit met stroomgebruik tijdens de zg happy

hours. In het Groningse Hoogkerk loopt een proef met zon intelligent netwerk. Een vraag en aanbodspel

op basis van de actuele belasting van het elektriciteitsnet en de actuele beschikbaarheid van alternatieve

energie.

Smart Energy Collective (SEC)

Terugkoppeling van informatie over energiegebruik, bijvoorbeeld met de inzet van smart meters, zijn

nodig voor de bewustwording van consumenten van hun verbruiksgedrag. Dat geldt niet alleen voor

huishoudens, maar ook voor zakelijke gebruikers. Dit is echter maar n van de componenten in een

Smart Grid, de enabler in de energietransitie naar lager energieverbruik en de inzet van alternatieve

energiebronnen veelal met decentrale opwekking. De toepassing van Smart Grid wordt ook gezien

als hulpmiddel om de stabiliteit van elektriciteitsnetten te verbeteren. Nederland loopt voorop in de

deregulering van markt, en is daarmee in een unieke positie voor het uitvoeren van Smart Grid proevenin nieuwe marktsituaties. Ook loopt Nederland voorop in technologie voor zogenoemd demand-side

management (het actief sturen van de energievraag om deze te laten matchen met het energieaanbod) en

de ontwikkeling van bijbehorende technologie, zoals de zogenoemde PowerMatcher.


22/35


De volgende stap is deze technologie veilig en goedkoop embedded toe te passen in allerhande

elektronische apparaten. Het Smart Energy Collective (SEC) is een voorbeeld van een Nederlands

samenwerkingsverband waarin bijna 30 bedrijven hun krachten hebben gebundeld.

Het SEC is recent begonnen met het ontwerp van proetuinen met zakelijke gebruikers en met huishoudens

op vij locaties in Nederland. Het doel is smart grids met een integrale aanpak grootschalig in de praktijk

te demonstreren. SEC werkt volgens het principe van open innovatie en bijbehorende organisatie

waardoor een combinatie van gentegreerde, slimme energieproducten en -diensten ontwikkeld en getest

kunnen worden. Het ecosysteem in het Smart Energy Collective kent een efciente aanpak door de multi-

disciplinaire benadering. De partners komen - naast bijvoorbeeld NXP voor de smart chips - vanuit de gehele

complexe Smart Grid waardeketen: netbeheerders, energieleveranciers, ICT-bedrijven en andere service

leveranciers, en bedrijven uit de gebouwde omgeving. Door het innovatieproces te versnellen en een

voorsprong te nemen op ontwikkelingen in het buitenland, kan de concurrentiepositie van de Nederlandse

energiesector vergroot worden.

Energiebesparend smart glass

Het samenwerkingsverband rondom Peer+ maakt

energiebesparend high tech glas dat in drie standen

geschakeld kan worden: lichtdoorlatend, donker

o diuus. In elk van de drie standen gebruikt het

glas de energie van de zon voor de electrische

bediening. Het glas wordt toegepast in (gerenoveerde)

kantoorpanden. Dit smart glass van Peer+ gebruikt

een energiebesparende technologie die voortkomt uit

onderzoek aan de Technische Universiteit Eindhoven.

De werking van het smart glass is een unctionele

cross-over van verschillende technologien. Dit type

cross over oplossingen is een mooi voorbeeld van de

sterkte van de Nederlandse high tech sector. Deze

energiezuinige innovatieve technologie wordt op termijn

op meer plaatsen in de wereld ingevoerd, en kan wellicht

uitgroeien tot een standaard.

Dutch collaborations

Werken aan renewable energy oplossingen in Nederland is uitdagend. Het wordt gekenmerkt door zowel

technologische uitdagingen als maatschappelijk relevante vragen. Samen zorgen we er als Nederlandse

bedrijven voor dat in de toekomst de energievoorziening optimaal wordt gegarandeerd. Nederlandse partijen

in het het samenwerkingsverband in het Smart Energy Collective zijn zeer uiteenlopend, van netbeheerders,

energieleveranciers, technology providers tot service providers, inclusie bedrijven uit de bouwsector. In het

project Powermatching City in Hoogkerk werken initiatienemers DNV Kema Energy & Sustainability met

Essent en sotwarebedrij ICT Automatisering. In demonstratiespringplank project krijgen bedrijven de kans

om hun producten en diensten te testen. Een voorbeeld daarvan zijn de computerchips van NXP, die worden

gebruikt voor het opladen van elektrische scooters. Peer+ samenwerking gebeurt met de Stichting Technische

Wetenschappen (STW), de aculteit Scheikundige Technologie van de TU/e en Energieonderzoek Centrum

Nederland, en Philips Research. Bedrijven in de gebruikerscommissie zijn Merck Chemicals Ltd en Peer+.

Meer informatie

www.nxp.com www.peerplus.nl www.irwes.com www.smartenergycollective.com



23/35



Smart HealthDoor toenemende vergrijzing en oplopende kosten in de gezondheidszorg is het noodzakelijk dat

mensen nu en in de toekomst langer thuis kunnen wonen en dat er meer zorg met minder mensen

kan worden uitgevoerd. Bijna elk westers land krijgt er in de komende jaren in groeiende mate mee

te maken; de vergrijzing. In Nederland hebben we te maken met een toenemende zorgvraag- en

derhalve kosten - met tegelijkertijd een teruglopend personeelsaanbod. Bovendien wil de patint

meer als klant worden behandeld, en wordt steeds mondiger.

Hoe kunnen mensen zo lang mogelijk plezierig, veilig en gezond in hun vertrouwde omgeving blijven wonen?

Hoe kunnen artsen en chirurgen eectiever zorg leveren? Door middel van technologische toepassingen

die de kwaliteit van het leven van patinten verbeteren, thuis en in hun leeomgeving. Door technologische

mogelijkheden breed toe te passen in zorg-, gemak- en comortdiensten. Door met technologischemogelijkheden zoals robots - artsen en chirurgen werk uit handen te nemen, dan wel eectiever te maken.

Slimmer leven

Samen bieden zorgaanbieders en kennisinstellingen in Nederland het hood aan een toenemende zorgvraag,

een teruglopend personeelsaanbod en aan de bezuinigingen in de gezondheidzorg. Met Slimmer Leven 2020

beogen samenwerkingspartners binnen deze coperatie een doorbraak in het behouden en versterken van

een hoge kwaliteit van leven voor mensen. De ambitie is om door slimme technologische toepassingen een

hogere kwaliteitsbeleving op het gebied van zorg, wonen en welzijn te realiseren, die kostenbesparing en een

economische meerwaarde oplevert. In de Brainport regio Eindhoven wordt daartoe samen met de bevolking

een uitgebreide test uitgevoerd. Zoals een beeld-spraakverbinding waarmee ouderen en zieken eenvoudig

contact hebben met hun dokter en mantelzorgers o een alarmknop die meteen politie o hulpdiensten

inschakelt in geval van nood. Centraal bij al deze ontwikkelingen staan de behoeten van gebruikers. Een

voorbeeld is thuis bewegen: deelnemers doen via de televisie mee met een groepsprogramma, maar

krijgen gelijktijdig individuele ysio- en ftnessinstructie met hulp van ICT voorzieningen. Een andere dienst

is een alarmknop thuis met doorschakeling naar een meldpunt dat direct de politie o andere benodigde

hulp inschakelt. Alle nachtelijke oproepen in een wijk o dorp komen straks binnen bij een geavanceerde

zorgcentrale die de dichtstbijzijnde hulpverlener inschakelt van n van de zorgaanbieders die in het gebied

actie zijn. Diensten voor patinten via draadloze ICT-technologie en gezamenlijk organiseren van nachtzorg

betekenen tevens een verminderen van kosten van de thuiszorg systemen.

Patient vroeg betrokken bij innovaties

In Nederland vindt men het belangrijk om niet alleen artsen, maar ook de eindgebruikers o patinten in

een vroeg stadium bij innovaties te betrekken. Philips Healthcare neemt bijvoorbeeld altijd de mens als

uitgangspunt met de vraag: kunnen we het leven van de patint en zijn zorgverleners eenvoudiger maken?


24/35


Het gaat bij innovaties om de gehele keten van zorg en een algehele verbetering van zorgpaden: van

preventie tot screening, en van diagnostiek tot behandeling en zorg na ontslag uit het ziekenhuis. Dus

niet enkel op zichzel staande medische systemen leveren. Philips Healthcare wil ondersteunen met een

totaalaanbod aan oplossingen die de zorgketen in zijn geheel, de patintenzorg en de werkstroom van de

zorgproessionals, verbetert. En zoekt daarom voortdurend naar samenwerkingsverbanden om de manier

waarop zorginnovatie patinten bereikt te optimaliseren. Philips Healthcare werkt samen met zorgverleners,

patinten, industrie en verzekeraars aan onderzoek en ontwikkeling van medische innovaties, zodat

oplossingen zo snel mogelijk hun waarde kunnen realiseren voor de patint en maatschappij.

Robots in chirurgie

Oogchirurgen moeten bij hun operaties uiterst voorzichtig te werk gaan om schade aan zeer kwetsbare

weesels te voorkomen. De Eye Robot or Haptically-Assisted Surgery (Eye RHAS) die aan de universiteit

van Eindhoven (TU/e) wordt ontwikkeld, kan hen hierbij helpen. Deze robot verlicht het werk vanoogchirurgen en zorgt ervoor dat ook oudere chirurgen, die meer trillingen in hun handen hebben, hun vak

kunnen blijven uitvoeren. Daarnaast komen procedures binnen handbereik die een chirurg handmatig niet

kan uitvoeren, maar met ondersteuning van een robot wel.

Neem bijvoorbeeld een aandoening als retinal vein occlusion, waarbij aan de binnenkant van de oogbol op

het netvlies een haarvat verstopt is geraakt. Daardoor ontstaat littekenweesel dat moet worden verwijderd

om het zicht van een patint te herstellen. Om dat heel voorzichtig los te maken en te verwijderen, brengt

een oogchirurg via kleine incisies een pincet en een schraper in de oogbol. Bij zon ingreep ungeert de

incisie als draaipunt: beweegt de chirurg zijn hand naar rechts, dan gaat het instrument in de oogbol naar

links. Ook bewegingen naar boven en beneden zijn gespiegeld. Door training zijn chirurgen daaraan gewend

geraakt, maar eenvoudig is het niet. Bovendien zou een chirurg het liest de oorzaak van het probleem, de

verstopping in het haarvat, verwijderen. Dit is door de minuscule ametingen van deze haarvaten handmatig

echter niet mogelijk, waardoor alleen het gevolg, het littekenweesel, kan worden behandeld. De robot

vergroot de nauwkeurigheid van de chirurg, verbetert zijn ergonomie en zorgt voor efcintie tijdens gebruik.

Het uitvoeren van bestaande procedures, een miljoen per jaar wereldwijd, wordt hierdoor eenvoudiger en

efcinter, waardoor het risico op complicaties verminderd wordt. Retinal vein occlusion is de op twee-na-

belangrijkste oorzaak van slechtziendheid en blindheid in de westerse wereld. Verbetering in zicht met de

ontwikkeling van een oogrobot!

Samenwerking

De TU/e werkt nauw samen met TNO en Academisch Medisch Centrum Amsterdam. Om de ontwikkelingeen stap verder te brengen en de robot daadwerkelijk in de klinische praktijk te kunnen toepassen, is het

spin-o bedrij Medical Robotic Technologies BV (MRT) opgericht, dat een prototype ontwikkelt, waarmee

vervolgens de stap naar de markt gezet kan worden. Het zal dus nog een aantal jaren duren voor de robot in

ziekenhuizen te zien is.

Nederland weet zorg, mechatronica en ICT slim te combineren, zodat mensen tot op late leetijd zel de

regie houden op hun leven, en artsen en chirurgen eectiever kunnen werken. Daarbij is Nederland goed

in multidisciplinaire samenwerking. Tussen artsen, zorgaanbieders en technologie leveranciers, tussen

academische ziekenhuizen en technologiebedrijven, tussen bedrijven en universiteiten, en tussen patinten

en zorgaanbieders.

Meer informatie

ww.tue.nl/en/ www.slimmerleven2020.org www.healthcare.philips.com

[email protected]



25/35



Smart materials en smart textilesDuurzaamheid is een onderwerp dat internationaal in de spotlights staat. Nieuwe initiatieven op

het terrein van mileubeheer, energiereductie, watermanagement en klimaatbeheersing worden

met open armen onthaald, en duurzaam gebruik en hergebruik van hulpbronnen aangemoedigd.

Inkjettechnologie, baanbrekende innovatie in textielindustrie

In de agelopen jaren ontwikkelde Koninklijke Ten Cate

nv stelselmatig een revolutionaire productietechnologie

die de textielindustrie zowel zal verduurzamen als

mass customization en on demand deliveryzal

bieden. Deze innovatie wordt verwacht de tweede

revolutionaire doorbraak te worden sinds de start van

de onderneming. Op 11 juli 1852 ontving de toenmalige

onderneming het predicaat koninklijk, omdat het

in staat was om de Engelse stoomtechnologie te

absorberen en door te voeren in de veredeling van

textiele producten. Nu, 160 jaar later en na een

hoogtechnologisch innovatieproces van ruim 8 jaar,

maakt TenCate stap voor stap de overgang vananaloge naar digitale veredeling van (technisch) textiele

producten. Met een aanzienlijke verbruikreductie van

energie, water en wet chemicals tot gevolg. Daarmee

wordt de productie van (technisch) textiel weer een stap

duurzamer.

Inkjettechnologie betekent een revolutie op het gebied van veredelingsprocessen in de

textielindustrie. Door innovatieve methodes voor oppervlaktebehandeling worden niet alleen nieuwe

materiaaleigenschappen mogelijk. Ook worden door deze baanbrekende technologische innovatie,

waarbij vloeistoen zoals coatings o verstoen met grote precisie op nanoschaal op textiele materialen

worden aangebracht, kwaliteitskosten signifcant verlaagd.

Ontwikkelen van lichte materialen voor de lucht- en ruimtevaart

Daarnaast is TenCate wereldwijd toonaangevend in thermoplastische vervormbare en recyclebare

composieten voor toepassingen in de lucht- en ruimtevaartindustrie. De behoete aan lichtgewicht en

oersterke dus duurzame en economisch verantwoorde hoogwaardige thermoplastische materialen

groeit daarnaast snel in de automotive-sector en de olie- en gasindustrie. Het grote voordeel van

thermoplasten is dat hun snelle verwerking door ondermeer eenvoudige vormbaarheid onder hoge

warmte, druk en tijd industrien in staat stelt om deze composieten in hoge volumes te gebruiken in

industrile productieprocessen. Dit levert grote kostenvoordelen op. Met de stijgende olieprijzen en de

benodigde beperking van de CO2-uitstoot heet niet alleen de luchtvaartindustrie maar ook de automotive-industrie groeiende behoete om dit soort geavanceerde materialen te kunnen gebruiken in hun nieuwe

generaties vlieg- en voertuigen.

Inkjetprinting. 2012 Ten Cate


26/35


Gebaseerd op de jarenlange ervaring in het bouwen van vliegtuigen, zijn er in Nederland al in een heel

vroeg stadium onderzoeksprojecten geweest naar het gebruik van lichte materialen ten behoeve van

de vliegtuigindustrie. Op basis hiervan heeft Fokker Aerostructures een reeks producten op basis

van thermoplast composietmateriaal ontwikkeld en in productie genomen. Voorbeelden zijn gelaste

vleugelvoorranden van de A380 Jumbo van Airbus en roeren van de Gulfstream G650 business jet.

Doel van het project TAPAS (Thermoplastic Affordable Aircaft Structure) waarin Airbus, Fokker

Aerostructures, TenCate en zes Nederlandse MKBs en kennisinstituten samenwerken is om materiaal,

productietechnologie en ontwerp te ontwikkelen. Hiermee kan het Nederlandse luchtvaartcluster

meedingen naar opdrachten voor werkpakketten in toekomstige Airbus vliegtuigen. Er wordt gewerkt aan

staarten, vleugelkleppen en rompschalen.

Een ander inmiddels zeer bekend voorbeeld van innovatieve materiaalontwikkeling is GLARE, dat in

1987 door de TU Delft in samenwerking met Fokker is ontwikkeld. GLARE (oftewel GLAss REinforced

aluminum) is een composietmateriaal dat onder meer door Fokker Aerostructures wordt gebruikt in

vliegtuigrompen van Airbus-toestellen.

GLARE is als materiaal geconstrueerd uit

laagjesaluminium met een dikte van 0,3 en/of 0,4

millimeter. Deze laagjes worden ontvet, gebeitst,

geanodiseerd, van primer voorzien en dan afwisselend

gestapeld met glasvezelweefsels die gempregneerd

zijn met kunststofhars. Door dit pakket uit te harden

in een autoclaaf ontstaat het uiteindelijke GLARE. Het

resulterende materiaal heeft een iets lagere dichtheid

dan aluminium en heeft een hoge bestendigheid

tegen vermoeiingsbelastingen. Dit maakt het materiaal

geschikt voor gebruik in vliegtuigrompen: de romp van

een vliegtuig ondergaat tijdens de vlucht krachten in

twee richtingen die loodrecht op elkaar staan.

Fokker ontwikkelt varianten van GLARE, toegespitst op verschillende toepassingen binnen vliegtuigen.

Het eerste vliegtuig waar GLARE op grote schaal is toegepast, is de Airbus A380, het grootste

passagiersvliegtuig ter wereld.

Innovatieve samenwerkingsverbanden

In de Nederlandse materiaalregio Twente vindt nauwe samenwerking plaats tussen kenniscentra en

productiebedrijven op het gebied van ondermeer composieten en inkjettechnologie,innovatieve materialen

en veredelingsprocessen. Voorbeelden daarvan zijn het Open Innovation Centre Advanced Materials

(OICAM) in Nijverdal en het Thermoplastic Composites Research Centre (TPRC) in Enschede. Dit

samenwerkingsverband van ondernemingen zoals TenCate, Fokker Aerostructures, vliegtuigproducent

Boeing en de Universiteit Twente wil composiet materialen en technieken beschikbaar maken voor nieuwe

producten en markten, zoals toepassingen in windmolens en autos.

Meer informatie

www.tencate.com www.fokker.com



27/35



Smart MobilityMobiliteit is de levensader van onze samenleving. Efcint en duurzaam transport van mensen

en goederen is een noodzakelijke voorwaarde voor onze welvaart en ons welzijn. Met Smart

Mobility worden activiteiten aangeduid die te maken hebben met het slim organiseren van

verkeer en slim gebruik van nieuwe technologien en ICT.

Het oplossen van mobiliteitsproblemen is n van de grootste uitdagingen van de komende jaren voor het

bedrijsleven, de overheid en weggebruikers. Het aantal autos neemt nog steeds toe. Tegelijkertijd is daar

de uitdaging om het verkeer veiliger te maken en om het brandstoverbruik, en daarmee de uitstoot van

schadelijke emissies te verminderen en de omslag naar een duurzame economie te maken. Hier zien wij in

Nederland een kans.

Nederland is als klein, dichtbevolkt land met een ingewikkeld wegennet een ideale testen implementatie

omgeving voor innovatieve concepten voor mobiliteit. Nederlanders zijn bovendien goed in het ontwikkelen

van Smart Mobility oplossingen en snelle uitvoering door de unieke samenwerking tussen bedrijven,

onderzoeksinstellingen en overheden. Sinds 2011 hebben meer dan twintig partners de handen ineen

geslagen voor de open innovatie organisatie Dutch Integrated Testsite Cooperative Mobility (DITCM).

Dit in nauwe samenwerking met het Ministerie van Inrastructuur en Milieu als launching customer.

De deelnemers in DITCM delen zowel hun kennis als een breed scala aan testaciliteiten.

Permanente testomgeving innovatievemobiliteit in Brainport regio Eindhoven

Door autos met elkaar en met systemen langs de weg

te laten communiceren, kunnen we de doorstroming en

verkeersveiligheid verbeteren en de fles terugdringen.

Deze gedachte is de basis van de permanente testen

ontwikkelomgeving die DITCM is gestart vanuit Brainport

regio Eindhoven. Hier werken overheid, bedrijsleven en

kennisinstellingen nauw met elkaar samen. Het high tech

gebied rond Eindhoven en Helmond heet zich ontwikkeld

tot een automotive regio van topniveau. Regelmatig worden

hier praktijktests uitgevoerd met nieuwe technologien.

Niet alleen in de geavanceerde testlabs van TNO o

de Technische Universiteit Eindhoven, maar ook op de

openbare weg. De snelweg A270 is daarvoor uitgerust met

cameras met zenders en ontvangers.

De grootschalige praktijktests op de A270 worden in een

control room op de AutomotiveCampusNL in Helmond

geobserveerd en geanalyseerd. Internationaal gezien is deze

testlocatie op de openbare weg uniek en een belangrijke

schakel in de hele keten van concept tot daadwerkelijkeinvoering van een product.


28/35


29/35



New possibilities of private energy generation

De migratie naar alternatieve energiebronnen om de afhankelijkheid van fossiele energie en de

uitstoot van broeikasgassen te beperken heeft grote gevolgen voor de energiehuishouding in de

wereld. De beschikbaarheid van fossiele brandstof wordt minder en de toenemende schaarste

leidt er toe dat de prijzen van brandstoffen stijgen.

De bij de verbranding van ossiele brandsto vrijkomende CO2

en NOx versterken het broeikaseect,

met ongewenste klimaatveranderingen tot gevolg. Alternatieven zoals het gebruik van biobrandstoen,

hebben het ongewenste eect dat voedselprijzen stijgen. De mens wordt zich steeds bewuster van de

gevaren welke aan nucleaire energie kleven. Mede als gevolg van de rampen in Fukushima, en al eerderin Tsjernobyl, hebben Duitsland en Belgi inmiddels besloten hun kerncentrales te sluiten. Het gebruik van

watersto blijkt in de praktijk lastig als alternatie: er ontbreekt onder andere een fjnmazige inrastructuur

om watersto op te slaan en te distribueren. Bovendien is watersto slechts een energiedrager waaraan

veel technische problemen kleven; het maken van watersto kost daarnaast veel energie die door ossiele

brandsto, o op andere wijze, moet worden geleverd.

Het is belangrijk dat consumenten en bedrijven efcinter met energie omgaan om de ahankelijkheid

van ossiele brandstoen te verminderen en de uitstoot van broeikasgassen te reduceren. Het gebruik

van zonne- (Solar heating & Solar PV) en windenergie neemt de laatste jaren weliswaar sterk toe, maar is

nog onvoldoende om ossiele brandsto te vervangen. Belangrijke nadelen zijn: de zon moet (voldoende)

schijnen o het moet waaien om elektriciteit te produceren. Gedurende de nacht helpt een zonnepaneel

niet om de lampen te laten branden, in de winter is de opbrengst van zonnepanelen veelal erg laag (korte

dagen, bewolking, lage stand van de zon). Het gedeeltelijk gebruik van ossiele brandstoen is vooralsnog

dus onvermijdelijk. Echter, bij de opwekking van elektriciteit in grote energiecentrales gaat veel energie

verloren als gevolg van warmteverliezen (koelwater), dat vaak wordt agevoerd in rivieren en daarmee als

verlies moet worden beschouwd.

Warmtekrachtkoppeling (WKK)

Decentrale opwekking en warmtekrachtkoppeling (WKK), zoals bijvoorbeeld bij micro-WKK het geval is,

kan leiden tot een aanzienlijke energiebesparing. Elektriciteit wordt daarbij opgewekt als bijproduct bij

verwarming, waardoor er geen warmteverliezen meer zijn (de warmte wordt immers nuttig gebruikt omhet huis o bedrij te verwarmen). Bovendien ontbreken de transportverliezen van elektriciteit en worden

substantile CO2

emissies voorkomen. Nederland is van oudsher een gasland.

Na de vondst van aardgas nabij Slochteren eind jaren 50 van de vorige eeuw werd Nederland het eerste

land ter wereld met een goed ontwikkelde en fjnmazige inrastructuur voor de distributie van aardgas.

De verwarmingsketelindustrie speelde hier op in: zo is de hoogrendementsketel (HR ketel) is een typisch

Nederlandse uitvinding, die tot standaard in de verwarmingsketel industrie in Europa is geworden.

Eveneens is de toepassing van warmtekrachtkoppeling in Nederland relatie ver doorgevoerd, hetgeen

onder andere is terug te vinden in de glastuinbouw en diverse takken van de industrie, waar WKK

grootschalig wordt toegepast. Het doorontwikkelen van WKK voor kleinschalig gebruik was in Nederland

dan ook een logische stap.


30/35

High Tech Sysemen en Maerialen Inerna ionali ser ingso ensi e | 29

Mi-WKK-systm v thisbik

Er zijn diverse technologien om warmte en elektriciteit op te wekken

mbv een micro-WKK-systeem, zoals de uel cell, gas motor, stirling motor

en stoom turbine (rankine cycle). Nadeel van al deze technologien is dat

er een typische kip-ei situatie ontstaat: deze moeten in grote aantallen

worden geproduceerd om tot een acceptabele kostprijs te komen - een

grote markt is dus noodzakelijk - terwijl een lage prijs juist noodzakelijk

is om een grote markt te verkrijgen. Inmiddels is het Nederlandse bedrij

Micro Turbine Technology BV (MTT) uit Eindhoven er tezamen met haar

partners in geslaagd om een tweetal prototypes van een micro-WKK-

systeem te ontwikkelen op basis van een micro gasturbine, dat voldoet

aan de gestelde specifcaties, maar dat ook voor een acceptabele

kostprijs kan worden geproduceerd. Dit laatste is belangrijk: als de

meerprijs van het systeem ten opzichte van een verwarmingsketelniet binnen een azienbare tijd kan worden terugverdiend, wordt een

product niet succesvol op de markt gentroduceerd. MTTs verwachting

is om binnen vij jaar zon 12.000 micro WKK systemen per jaar te

kunnen verkopen. Iedere burger kan thuis zel na koop van zon ketel

naast warmte ook elektriciteit opwekken, net als met zonnecellen

op het dak. Ahankelijk van het aantal draaiuren per jaar, verdient het

systeem zichzel terug binnen een periode van 3 tot 5 jaar en wordt de

eigen elektriciteit geproduceerd voor een prijs van 4 tot 7 Eurocent per

kWh. Dit is minder dan een derde is van de prijs die men betaalt bij het

energiebedrij. Bijkomend voordeel is dat bij de gebruiker van het systeem

de CO2

-emissies met 3 tot 6 ton per jaar worden verminderd.

Smnwkin

Dit project is een toonbeeld van een pragmatische oplossing voor een

belangrijke maatschappelijke uitdaging, met een samenwerking tussen

meerdere kennisinstellingen en bedrijven en gebaseerd op Nederlandse

historische ervaringen. Sterk punt is dat alle voor de ontwikkeling en

productie benodigde competenties in dit project bij elkaar zijn gebracht

waardoor de ontwikkeling relatie snel verliep. Bovendien heet dit

samenwerkingsverband een unieke prestatie geleverd door dit product

voor kleinzakelijk- en thuisgebruik te realiseren. Een prestatie die nognergens eerder is vertoond.

MTT werkt samen met Nederlandse kennisinstituten zoals TU/e, TU

Delt en TNO, en op zoek gegaan naar industrile partners, die in

staat zijn om subsystemen en sub componenten van het micro-WKK-

systeem door te ontwikkelen, maar die tevens in staat zijn om grote

volumes hiervan te produceren. Vana het begin is al samenwerking

gezocht met potentile klanten, om de ontwikkeling van het product te

promoten en om voldoende input te krijgen met betrekking tot de eisen

en specifcaties waaraan het micro-WKK-systeem voor de markt dient te

voldoen.

M infmti

www.mtt-eu.com www.tno.nl www.tudelft.nl www.tue.nl/en/

KNoWleDge parTNerS

INDuSTrIal parTNerS

oTHer projecT parTNerS

MTT 3kW electricity and 15kW

thermal micro CHP system

MTT micro CHP system

(3kW electric and 15kW thermal)

www.hndhihth.n @hollandhightech [email protected]


31/35



Smart Safety on wateroff shore patrol vessels (OPV)

In toenemende mate is veiligheid op open water wereldwijd een issue. Voorbeelden zijn piraterij

en gijzeling van schepen. De internationale marine legt zich daarom meer toe op kustoperaties

(brown water) en minder op operaties midden op de oceaan (blue water). Nederland heeft van

oudsher een sterke maritieme sector, en biedt uitmuntende technologische oplossingen.

Scheepsbouwtechnologie, sensortechnologie en radartechnologie zijn met name nauw met elkaar

verbonden binnen het efcinte samenwerkingsverband van de kennisinstituten Marin, TNO, en de

Nederlandse technische universiteiten. Gezien de bijzondere positie van de Nederlandse overheid

als actieve launching customer betekent dit een combinatie van wereldklasse. Deze samenwerking

resulteerde in de bouw van o shore patrol vessels (OPVs) die technologisch tot de wereldtop behoren.

In maart 2012 was ZKH Prins Willem Alexander te gast bij het eerste vlagvertoon van een nieuwe, zeer

innovatieve scheepsklasse voor de Koninklijke Marine en de exportmarkt: de Holland Klasse. De Holland

is het eerste schip van de Holland-klasse, een serie van vier patrouilleschepen voor de Koninklijke Marine.

De marinestudie naar deze schepen werd op verzoek van de Tweede Kamer uitgebracht. Het schip werd in

2010 gedoopt door koningin Beatrix en rondt momenteel de laatste vaartesten a.

De OPVs worden vooral ingezet bij taken in het zogenaamde lage geweldsspectrum, zoals inzet in

het Carabisch Gebied tegen drugssmokkel en als wachtschip op de Noordzee. Maar ook deelname

in internationale taakgroepen van blokkadeschepen voor kusten van crisisgebieden (zoals voormalig

Joegoslavi, o recentelijk bij Libanon) o optreden tegen piraterij voor de kust van Somali en in de

Indische Oceaan behoren tot de mogelijkheden. Ook is inzet in noodsituaties mogelijk. Het schip kan

containers met hulpgoederen meevoeren en 100 evacus gedurende drie dagen aan boord nemen en

onderhouden. Dit schip kan door toepassing van een breed scala aan nieuwe technologien al haar taken

uitvoeren met een bijzonder kleine bemanning. Door verregaande automatisering kunnen de schepen toemet 50 bemanningsleden. Er is daarnaast accommodatie voor 40 opstappers: een helikopterdetachement,

een peloton mariniers o een boardingteam. De Holland Klasse kan bij oplopende spanningen van extra

bewapening zoals luchtaweersystemen worden voorzien.


32/35


In addition to the Holland, three other patrol vessels are currently under construction: Zeeland, Friesland

and Groningen. Once deployed, the our patrol vessels will contribute to international law enorcement and

security. The new vessels are perect or brown-water operations and will be used mainly or anti-pirating

missions, counter-drug operations and coastguard duties in Dutch waters and in the Caribbean Sea.

i-Mast

Het meest innovatieve van dit product van Nederlandse bodem is het gentegreerde mastdeel van het

schip (de i-Mast). Ze zijn voorzien van de nieuwste radar en communicatiesystemen, die door Thales

Nederland in n unieke mast zijn gentegreerd, de i -Mast. De i-Mast biedt gentegreerde communicatie

die het gebruik van standaard communicatieapparatuur vergemakkelijkt. Het systeem is klaar voor Link 16

integratie, biedt een uitstekende zend/ontvangstscheiding, heet ruimte voor secundaire antennes zoals

GSM/GPS en is ontworpen voor toekomstige uitbreiding. De i-Mast heet een groot zoekvolume met een

hoog elevatiebereik aan een betrouwbare detectie van kleine doelen, snelle automatische tracking, weinigvalse alarmen en helikopterdetectie en -control.

Het systeem is geconstrueerd voor installatie in een gentegreerde mast. De vier vlakken zorgen voor

een 360 zichtveld en het hardwareontwerp is zodanig dat onderhoudspersoneel er gemakkelijk bij kan,

waardoor een hoge beschikbaarheid en een beperking van schadelijke externe invloeden wordt verkregen.

Het is een prachtig staaltje van innovatie. De beelden van de sensoren zo scherp zijn dat de zeemeeuwen

er als het ware uit moeten worden geflterd!

Samenwerking

Nederland is van oudsher goed in samenwerking tussen verschillende disciplines. Alle samenwerkende

organisaties zijn verbonden binnen het Nederlands Maritieme Cluster, met o.a. Damen Schelde Naval

Shipbuilding, Marin, TNO, Thales Nederland, TU Delt, Koninklijke Marine en vele anderen.

De Holland Klasse laat internationaal de Nederlandse bevestigde innovatiepositie en concurrentiepositie

in high tech zien. De o shore patrol vessels bieden een ongevenaarde prijs/prestatie verhouding. en

dragen als het ware als varende Nederlandse showroom bij aan een bevestigde en duurzame internationale

marktpositie.

Meer informatie

www.thalesgroup.com www.tno.nl www.tudelft.nl



33/35


Bijlage 2: Leden opeam High Tech Sysemen en Maerialen

Voorziter

A.H. (Amandus) Lundqvis

Voorziter Siching Sur, voorheen voorziter CvB Technische Universiei Eindhoven en CEO IBM Nederland

Leden

Weenschap

D.H.A. (Dave) BlankHoogleraar Universiei Twene. Weenschappelijk direceur MESA+

Overheid

J.K. (Jasper) Wesseling

Plaavervangend direceur-generaal bij he Miniserie van Economische Zaken, Landbouw en Innovaie

Midden- en kleinbedrij

M.H. (Marc) Hendrikse

CEO NTS Group

SecreariaaOverheid

E. (Eelco) van der Eijk

Bedrijsleven

A.J. (Fred) van Roosmalen

G. (Geer) Huizinga

Weenschap

E.E.W. (Eppo) Bruins

A.J.A. (Arnold) Sokking

Projecleider Inernaionaliseringsoensie

M. (Micha) van Lin

Advies Holland High Tech-branding

Carina Weijma


34/35


Bijlage 3: Geraadpleegde personen en organisaies

He opeam wil iedereen bedanken die hee bijgedragen aan di Inernaionaliseringsoensie voor de opsecor

HTSM Naas de ondersaande personen die hebben bijgedragen aan de wee bijeenkomsen op 27 ebruari en 2 maar

2012, zijn da Vincen Sokman (ELenI), de innovaie atachs en vele anderen bij de direc berokken organisaies

Bijeenkoms Daum: 27 ebruari 2012

Organisaie Naam

Marc Hendrikse NTS group

Patrick Walison FME

Micha van Lin FMEGinus Ipema Ministerie ELenI

W.H. van der Leeuw Ministerie ELenI

William Sanchez FME

Carina Weijma Carwei Communications

Erik van Rijswijk Sioux

Edgar van Leest Brainport Development

Frank Buijs VNMI

Fred van Roosmalen NXP

John Blankendaal Brainport Industries

Michiel van Ierland NLR

Bijeenkoms Daum: 2 maar 2012

Organisaie Naam

Marc Hendrikse NTS group

Carina Weijma Carwei Communications

Patrick Walison FME

Micha van Lin FME

William Sanchez FME

Eelco van der Eijk Ministerie ELenI

Bart Sattler Ministerie ELenI

W.H. van der Leeuw Ministerie ELenIAntal Baggerman TU Delft

A.F. (Arjan) Vergouw Fokker Technologies

Clment Goossens TU Eindhoven

Simon Bambach VDL ETG

Frank Jansen NAG

Paul Merkus Philips Research

Merten Koolen NXP

Anthon Wolthuis Automotive NL

Harm van Leeuwen TNO

J.A.W. van Houwelingen Technologiestichting STW

Sibbe Hoekstra M2i

Leon Gielgens NanoNextNL

Bart Verbeek IOP Photonic Devices

Theo Koster NEVAT


35/35

Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012

Documents

Transcript of Internationaliseringsoffensief Topsector HTSM - April 2012