INHOUD Reizen door de Provence Thema’sArchitectuur 41Jongechef-koksenbabybistro’s 46Streekwijnensterkedrank 49HetFestivald’AvignonenLeOff 64Dezwartediamant 72LesCalanques 108ParfumuitdeProvence 212HetfilmfestivalvanCannes 236

Inleiding

Geschiedenis

HetbestevandeProvence 6DeProvencenu 15

DewordingvandeProvence 21Belangrijkedata 32

KarakteristiekenKunstenaarsindeProvence 35EtenendrinkenindeProvence 43

WetenswaardDenatuurvandeProvence 96Cézanne 120Festivals 146Tropischetuinen 204

St-Paul,VenceendeGorgesduLoup 207

ParcNationalduMercantourendeArrière-PaysNiçois 216

Nice 225DeRivièravanCannestot

Cagnes 233DeRivièravanVillefranche

totMenton 244Monaco 253

Inleiding 57Avignon 59OrangeendeMontVentoux 69DeLuberonenhetPlateaude

Vaucluse 83MarseilleendeCalanques 99 Aix-en-Provence 113St-RémyenLesAlpilles 123ArlesendeCamargue 133NîmesendePontduGard 148DeGorgesduVerdon 155 DigneendezuidelijkeAlpen 163ToulonendewestelijkeVar 173HeuveldorpenindeVar 183St-Tropez,deMauresende

Estérel 191

VERVOERReizennaardeProvence 260 Methetvliegtuig 260 Metdetrein 261 Metdeauto 261VervoerindeProvence 262 Openbaarvervoer 262 Metdeauto 262 Fietsen 263 Taxi’s 263

ACCOMMODATIEHotels 264Chambres d’hôtes 265Gîtes,villa’senappartementen265Jeugdherbergen 265Campings 265Lijstmetaccommodatie 265

ACTIVITEITENFestivals 278Kunst 280Museaengaleries 281Nachtleven 281Buitenactiviteiten 282Kuuroorden 284Winkelen 284

PRAKTISCHE INFORMATIEAlarmnummers 286Ambassadesenconsulaten 286Criminaliteit 287Douanevoorschriften 287Elektriciteitengas 287Etiquette 287Fooien 288Gehandicaptereizigers 288Geldzaken 288Gezondheidenmedischezorg 288Homoseksualiteit 289Internet 289Kinderen 289Klimaat 290Media 291Nationalefeestdagen 291Openingstijden 292Plattegronden 292Post 292Religie 292Roken 292Telefoneren 292Toeristischeinformatie 293Toiletten 293Verlorenvoorwerpen 293

TAAL 294LEzENSwAARD 297

Een uitgebreide inhoudsopgave van de Reisinformatie vindt u op blz. 259.

DeProvence 54-55Avignon 60OrangeendeMontVentoux 70DeLuberonenhetPlateaudeVaucluse 84Marseille(centrum) 101MarseilleendeCalanques 106Aix-en-Provence 114St-RémyenLesAlpilles 124Arles 134ArlesendeCamargue140Nîmes 150DeGorgesduVerdon 156DigneendezuidelijkeAlpen 164ToulonendewestelijkeVar 174HeuveldorpenindeVar 184St-Tropez,deMauresendeEstérel 192St-Paul,VenceendeGorgesduLoup 208DeMercantourendeArrière-PaysNiçois 218Nice 226DeRivièra 234-235Monaco-stad 255

Voorflap DeProvenceAchterflap DeCôted’Azur

Reisinformatie

A7

E15

N106

Alzon

Nesque

Thourame

Bas

Notre-Dame-de-Vie

Bézaure

Pouzilhac

ValliguièresFlaux

Lirac

Tavel

Malemort-du-ComtatMonteux

St-DidierBlauvac

Murs

St-Pantaléon

Coudoux

Vauvert

Charleval

Cazan

Mérindol

la Fare-les-Oliviers

Sauveterre Althen-des-PaludsEntraigues

Lacoste

Lumières

MontarenSt-Quentin-la-Poterie

St-Chaptes

Bédarrides

Collorgues

Caveirac

Lambesc

Roquemaure

Milhaud

la Calmette

SorguesUzès

Carpentras

Lioux

Pujaut

BarthelasseCassagner

BrunetBellan

l’Armellière

Laval

Champuget

Servanne

Villepail

Roussan

Viguier

Escanin

Estoublon

le GrandBarbegal

Pierredon Roquemartine

St-Saveur

les Boumianes

Lagoy

Valdition

Bournissac

Pérouse

Surville

Espeyran

I II

II

II

I I

I II

I

I

II I

I

II

I II

I I I I

D901

N100

D999

D6113

A54

E80

E15

E714

A9

D938

IRG PROVENCE p124 St Remy and Les AlpesMap last updated13/12/10

type limit

bleed

trim

type limit

bleed

trim

type

lim

it

blee

d

trim

type limit

bleed

trim

D572

D113

D113N568

A7

E714

D99

D570

A54 E80

D970

A7

0

10 miles

10 km

0

Cannes

Parc Naturel Régional de Camargue

Grand Rhône

Pet

it Rhône

Plaine de la Camargue

C h a i n e d e s A l p i l l e s

Les Antiques Glanum

Cathédraled´Images

Moulin de Daudet

Château dela Barben

MuséeCamarguais

Centre d’essais

St-Sixte

St-Martin

Confoux

Abbaye deMontmajour Richebois

Grottesde Calès

Suffren Zoo

Abbaye St-Michel-de-Frigolet

Abbaye deSt-Roman

Bouches-du-RhônePélissanne

Alleins

Mallemort

Pont-Royal

Maussane-les-Alpilles Aureille

MourièsLamanon

EygalièresLes Baux-de-Provence

BarbentaneRognonas

GravesonMaillane

Cabannes

Eyragues

Mollégès

St-Andiol

Gres-Hauts

Plan-d’Orgon

Fontvieille

Raphèle-les-Arles

St-Martin-de-Crau

Boulbon

St-Etienne-du-Grès

Saliers

Grans

Cornillon-Confoux

BeaucaireTarascon

Eyguières

Entressen

Orgon

Sénas

Méjanes

Albaron

Noves

St-Chamas

Arles

Châteaurenard

Miramas

Salon-de-Provence

St-Rémy-de-Provence

St-Rémy en Les Alpilles

Mon

tpel

lier

Orange Orange

Parc Régionaldu Luberon

Etang deScamandre

Vistre

Durance

Rhône

Gardon Grotte de Thouzon

Villagedes Bories

Théziers

Oppède-le-Vieux

Caumonts-Durance

Châteauneuf-de-Gadagne

les Valayans

Morières

Vedène

Velleron

Cheval-Blanc

Robion

Beaumettes

les Vigneres

Fourques

Comps

Cabrières

Bellegarde

Meynes

St-Bonnet-du-Gard

St-Gervasy

Jonquieres-St- VincentRedessan

Marguerittes

Aramon

l’Isle-sur-la-Sorgue

Poulx

Bouillargues

Vallabrègues

Remoulins

St-Gilles

Avignon

Nîmes

Villeneuve-lès-Avignon

Cavaillon

Vauc lu s e

Gar d

Languedoc-Roussillon

Provence - Alpes-Côte - d’Azur

english dotsenglish edition

Kaarten

I n h o u d   ◆   5

Links: De haven van Menton.

De Provence heeft veel te bieden, van schitte ren de bouwkunst tot prachtige natuur. Voeg daar bij een zacht klimaat, veel kunst en lekker eten en u begrijpt waarom deze regio zo populair is.

6

Het beste van de Provence: toPbezienswaardigHeden

Gorges du Verdon. Geniet van avontuurlijke buitensporten in deze spectaculaire kloof. Zie blz. 155.

Pont du Gard, Nîmes. Dit verbluffende aquaduct van drie lagen laat het technische kunnen van de Romeinen zien. Zie blz. 152.

Plage de Pampelonne, St-Tropez. Beroemd strand

waar het goed mensen kijken is. Zie blz. 198.

Vismarkt, Vieux-Port, Marseille. Hier kopen chef-koks de vis voor hun bouilla-

baisse. Zie blz. 101.

◆ 7to P b e z i e n s w a a r d i g H e d e n

Palais des Papes, Avignon. Het 14e-eeuwse bisschoppelijk

paleis en het beeld van de olifant daarbuiten. Zie blz. 60.

Monte-Carlo Casino. Het casino dat Monte-Carlo zijn glamoureuze reputatie bezorgde, met het aanpalende operagebouw. Zie blz. 256.

De Calanques. Het 20 km lange deel van de kust tussen Marseille en Cassis met gril-li ge kalksteenkliffen en baaitjes. Zie blz. 108.

Chapelle du Rosaire, Vence. Het spirituele mees ter-werk van Matisse. Zie blz. 208. Promenade des Anglais, Nice. Skate, jog, fiets of kuier over een van de mooiste pro me -nades ter wereld, en kijk uw ogen uit. Zie blz. 228.

De Luberon. Eikenbossen, wijngaarden en de karak te-ristieke versterkte heuvel-dorpen Bonnieux, Gordes en Ménerbes. Zie blz. 83.

Prioriteiten stellen, geld besparen, unieke attracties: hier ziet u in één oogopslag onze aanbevelingen, met enkele tips waarvan zelfs de Provençalen niet altijd weet hebben.

Musea

● La Vieille-Charité, Mar seille Bekijk de exposities in dit fraaie 17e-eeuwse gasthuis. Zie blz. 102.

● Musée Inter-national de la Parfumerie, Grasse Geuren en geurtjes in het parfum-museum. Zie blz. 213.

● Musée Chagall, Nice Chagalls kleurrijke bijbelse schilderijen in een fraai modern museum. Zie blz. 230.

● Musée de la Préhis toire, Quinson Een hypermodern museum over de

prehis to rie. Zie blz. 159.● Musée

Pi casso, Antibes Werk van Picasso in het kasteel waar hij een atelier had. Zie blz. 239.● Collection

Lambert, Avignon Avontuurlijke heden-daagse kunst in een neoclassicistisch herenhuis. Zie blz. 65.

● De Camargue Een mysterieus moe ras -ge bied met fla min go’s, koeien drijvers en wil de paarden. Zie blz. 139.

● Prieuré de Salagon, Mane Prachtige kloostergebouwen en interessante thema-tuinen. Zie blz. 168.

● Colorado de Rustrel, Luberon Kleurige rots formaties, door de mens en de natuur ge schapen. Zie blz. 94.

● Domaine du Rayol Schitterende tropi-sche tuin met uitzicht op zee. Zie blz. 195.

● Île de Porquerolles Zilverwit zand en den-nen: het Schateiland van Robert Louis Ste-venson. Zie blz. 193.

● Parc National du Mercantour Een woest berglandschap met prehistorische rotstekeningen. Zie blz. 217.

Uiterst boven: De Cathédrale Orthodoxe Russe in Nice. Linksboven: Klassiek parfumflesje in het Musée International de la Parfumerie in Grasse. Middenboven: Flamingo’s in de moerassen van de Camargue. Boven: De Abbaye du Thoronet.

8

Geldbesparende tips

HistoriscHe MonuMenten

● Les Alyscamps, Arles Door Van Gogh en Gauguin geschil der de Romein se ne cro pool. Zie blz. 137.

● Basiliek, St- Maximin-la-Sainte-Baume De mooiste gotische kerk van de Provence. Zie blz. 179.

● Théâtre Antique, Orange Het best bewaard gebleven Romeinse theater ter wereld. Zie blz. 70.

● Synagoge, Car pen-tras De oudste

syna goge in Frankrijk met een mooi barok-interieur. Zie blz. 74.

● Cathédrale Orthodoxe Russe, Nice Rijkversierde uidaken en iconen. Zie blz. 229.

● Villa Noailles, Hyères Een kubistisch mees-terwerk dat nu voor exposities wordt ge bruikt. Zie blz. 192.

● Abbaye du Thoronet Schitterend romaans cisterciënzerklooster. Zie blz. 184.

Wilde en GeteMde natuur

Het beste van de Provence:andere HoogtePunten

Festivals en eveneMenten

buitensportactiviteiten

Mensen kijken

● Féria de Nîmes Stierengevechten en kostuums zijn de suc-cesnummers van dit festival. Zie blz. 149.

● Festival d’Avignon Controversieel, maar nog steeds spraak-makend theater- en dansfestival, plus

‘Le Off’. Zie blz. 64.● Festival Interna-

tional d’Art Lyrique, Aix-en-Provence Opera van topklasse in een schitterend bui-ten decor. Zie blz. 116.

● Rencontres de la Photographie, Arles Ruim 60 foto-exposi-ties in een stad die

toegewijd is aan deze kunst. Zie blz. 138.

● Jazz à Juan Het oudste, beste en grootste van de vele jazzfestivals aan de Côte. Zie blz. 240.

● Carnaval, Nice Het hoog tepunt van het winter seizoen aan de Côte d’Azur. Zie blz. 229.

● Grand Prix van Monaco Formule 1-races in het vorsten- dom. Zie blz. 256.

● Fête du Citron, Menton Drie geurige weken met citroenen, sinaas appels en para-des. Zie blz. 249.

● Gorges du Verdon Dé plek voor opwin den de wildwater tochten. Zie blz. 155.

● De Camargue Te paard komt u veel dichter bij het die-renleven in deze betoverende moe-rassen. Zie blz. 139.

● De Mont Ventoux, de Luberon en de Mercantour Ideaal voor wan del toch-ten. Zie blz. 78, 83 en 216.

● Cours Mirabeau, Aix-en-Provence Dé plek voor chique terraszitters in Aix.

● Vieux-Port, St-Tropez Hier kan men zich ver-

gapen aan celebrity’s en luxejachten.

● La Croisette De niet te missen promenade van Cannes met luxe designwinkels.

Boven: Adembenemende optocht op het carnaval van Nice. Linksonder: Wildwatervaren in de Gorges du Verdon. Onder: Mensen kijken op de kade van St-Tropez.

a n d e r e H o o g t e P u n t e n ◆ 9

Voor toeristen die veel musea en an dere bezienswaardigheden willen be zoe ken, bieden sommige steden

geldbesparende passen aan, zoals de Passion in

Avignon, de Pass Monu ments in Arles, de Marseille City Pass en het kaartje Nîmes Romaine. Som mi ge bieden ook korting op het openbaar vervoer of op rondleidingen.

Alle stedelijke musea in Nice, inclusief het Musée Matisse en het Palais Las-ca ris, zijn gratis. Nationale musea als het Musée Chagall in Nice, het Mu sée Léger in Biot en het Musée Granet in Aix zijn gratis voor EU-ingeze tenen onder de 26 (neem uw paspoort mee).

De zee is gratis: zelfs op de chicste stranden van de Rivièra, zoals Plage de Pampelonne in St-Tropez, zijn tussen alle privéconcessies in nog openbare stukken strand te vinden.

De helikoptershuttleservice tussen het vliegveld van Nice en Monaco is snel-ler en niet per se duurder dan de taxi.

U hoeft geen mineraalwater te kopen in een restaurant. Het kraanwater is veilig: vraag om een carafe d’eau. Veel restaurants bieden rond lunchtijd een zeer schappelijk geprijsd menu. In Franse restaurants is de bediening al bij de rekening inbegrepen. Fooien zijn extra en optioneel.

Geldbesparende tips

D e w o r D i n g v a n D e P r o v e n c e ◆ 3 1

zagen. Hoewel de xenofobische partijleider Jean-Marie Le Pen niet uit de Provence kwam en geen specifiek Provençaalse waarden beli-chaamde, verwierf hij een bijzonder grote aan-hang. Bij de verkiezingen van 2004 behaalde zijn partij 22 procent van de stemmen. Sinds-dien zijn de Front National-gemeenten Toulon en Orange echter weer teruggekeerd naar de rechtse of onafhankelijke partijen.

De eenentwintigste eeuwHet heeft de in de plattelandscultuur gewortel-de Provence even gekost om de moderne tijd te omarmen. Nu neemt de welvaart in de regio echter toe en de werkloosheid af. Het Europees

Fonds voor Regionale Ontwikkeling is mo-menteel betrokken bij allerlei kleine platte-lands- en landbouwprojecten waar de regionale economie van profiteert. De TGV (hogesnel-heidstrein) is doorgestoten tot Avignon, Nî-mes, Marseille en Aix-en-Provence, waardoor de Provence nog maar drie comfortabele uren per trein van Parijs vandaan ligt. De vastgoed-prijzen in de regio zijn enorm gestegen en er

liggen plannen om de lijn nog door te trekken naar Nice (geplande opening in 2023).

Het toerisme is nog altijd de belangrijkste economische sector. Dankzij het groeiende aan-bod van goedkope vluchten weten steeds meer bezoekers de Provence te vinden, en niet alleen de grote steden en de kust. De landelijke, afgele-gen streken trekken steeds meer toeristen die aan de drukte willen ontsnappen. De economie op het platteland zit in de lift nu buitenlanders vervallen boerderijen en andere huizen kopen en opknappen. Hele dorpen zijn verjongd dank-zij welgestelde Britse, Duitse en Nederlandse toeristen die een tweede huis op het platteland hebben gekocht. Aan de Côte d’Azur hebben de

multimiljonairs, met name de Russische oli-garchen, de prijzen zo opgedreven dat het Franse oude geld uit de regio vertrekt.

Daarnaast blijft de Provence de populairste vakantiestreek van de Fransen zelf. Zij maken 80 procent uit van de 34 miljoen bezoekers, die 10 miljard euro bijdragen aan de regionale economie en goed zijn voor 11 procent van het bruto binnenlands product. Die toestroom zorgt helaas ook voor ecologische problemen, zowel op het land als in zee. Vanwege de toe-nemende droogte en de daaruit voortvloeiende kans op bosbranden zijn veel wandelpaden tij-dens het kritieke seizoen gesloten. De gastvrij-heid overheerst echter als vanouds. ❑

Links: Met En God schiep de vrouw werd Brigitte Bardot, de toenmalige echtgenote van regisseur Roger Vadim, in één klap beroemd. Boven: Het strand en de oude stad van Cannes. Rechtsboven: De jachthaven in de Baie des Anges tussen Nice en Cannes.

K u n s t e n a a r s i n D e P r o v e n c e ◆ 4 1

De Romeinen hebben de toon gezet voor de bouwstijl van de Provence. Buiten Italië zijn nergens zoveel Ro-

meinse bouwwerken te vinden als hier: arena’s, theaters, tempels, begraafplaat-sen, triomfbogen. De arena’s in Nîmes en Arles, het theater in Orange en de Pont du Gard laten zien hoe de Romeinen hun macht tentoonspreidden via hun gebou-wen. Zij vonden ook de boog uit. Het beste voorbeeld van de bouwkundige functie hiervan is het grote Pont du Gard-aqua-duct met zijn bogenreeksen in drie lagen.

Uit de Romeinse rondbogen en ton-gewelven kwam de romaanse stijl voort, de middeleeuwse kerkarchitectuur die ruimte combineerde met massa. Deze stijl bracht prachtige religieuze bouwwerken voort, soms op afgelegen plekken, zoals de Abbaye du Thoronet. Andere waren rijk-versierd: de figuren op de façade van de St-Trophime in Arles en de abdijkerk St-Gilles-du-Gard zijn fraaie voorbeelden. De gotiek bereikte de Provence pas laat, maar is te zien in de Église St-Jean-de-Malte in Aix en de kathedraal in Grasse.

De flair van de Renaissance siert veel villages perchés (versterkte heuveldor-pen), waar vanaf het eind van de 16e eeuw herenhuizen schouder aan schou-der verrezen. Het toefje slagroom op de taart was de smeedijzeren klokkentoren, een specialiteit van de Provence. Ook kas-telen, zoals het Château de Lourmarin, het Château Grimaldi in Cagnes-sur-Mer en het Palais des Papes in Avignon, werden in renaissancestijl opgetrokken of verbouwd.

In welvarende steden verrezen in de 17e en 18e eeuw dure neoclassicistische

herenhuizen, zoals aan de Cours Mira-beau in Aix, terwijl rijke parlementariërs bastides lieten bouwen op het platteland. In de 19e eeuw verschenen in Marseille en Toulon appartementengebouwen in Parijse stijl. De belle époque resulteerde in een weelderig casino en schitterende ho-tels in Monaco en de Côte d’Azur, aange-vuld met de fantasiekastelen, neoclassi-cistische herenhuizen en moreske villa’s van rijke Europese aristocraten.

Begin 20e eeuw verrezen avant-garde-villa’s zoals Mallet-Stevens’ Villa Noailles in Hyères en Eileen Grays huizen in Cap Martin en Menton. Le Corbusiers Unité

d’Ha bitation in Marseille was het begin van moderne architectuur voor de massa.

Avontuurlijke ontwerpen zijn zeldzaam in een regio die strenge bouwvoorschrif-ten kent, maar het is gelukt met Norman Fosters centrum voor moderne kunst - met veel glas - in Nîmes en het grootste museum van de prehistorie in de Gorges du Verdon. De Provence heeft zijn eigen toparchitect in Rudy Ricciotti, die in Ban-dol zetelt. Hij is verantwoordelijk voor de facelift van de Abbaye de Montmajour en het radicale Pavillon Noir in Aix, het toe-komstige museum in Marseille en het nieuwe Cocteau-museum in Menton. ❑

De Provence biedt een schat aan bouwkundige stijlen - van Romeinse arena’s via kastelen in renaissancestijl tot moderne musea.

Architectuur

Rechts: Grootschalige bouwwerken: de Pont du Gard en de Unité d’Habitation van Le Corbusier.

K a r a K t e r i s t i e K e n ◆ 4 3

eten en DrinKen in De Provence

Het geheim van de Provençaalse keuken - een van de eenvoudigste, maar niettemin smakelijkste Franse

kookvarianten - is dat deze volledig berust op verse, natuurlijke ingrediënten en de geurige

kruiden die deze regio in overvloed biedt.

Als er iets is wat de Provençaalse keuken onderscheidt, dan is het wel de rijkdom en variatie aan lokale producten. Wie een

idee wil krijgen van de beste seizoensproduc-ten, moet naar een van de markten gaan die in bijna elke plaats worden gehouden. Hier vindt u ’s zomers tomaten en courgettes in alle soor-ten en kleuren, paarse artisjokken, kersen, can-taloupemeloenen uit Cavaillon en vijgen, ’s win-ters wilde paddestoelen, pompoenen en zelfs truffels, prachtig uitgestalde kazen en worsten, olijfolie en nog veel meer.

Magische ingrediëntenDe essentie van de Provençaalse keuken is eenvoud en kwaliteit, respect voor seizoens-producten en recepten die afzonderlijke sma-ken benadrukken, plus een nadruk op groenten en vis, waardoor de gerechten vanzelf beant-woorden aan de roep om gezonde voeding.

De bereiding geschiedt met olijfolie - hier geen machtige boter- en roomsauzen zoals in Noord-Frankrijk - en kruiden, zoals herbes de

Provence: verschillende combinaties van roze-marijn, tijm, majoraan, salie, steentijm en lau-rier. Vaak ook wordt één kruid gekozen voor een specifiek gerecht: daurade (dorade) of loup de mer (zeebaars) met venkel, konijn of lam met rozemarijn, daube de boeuf met tijm en laurier, gebraden kip met een hele bol knof-look en zelfs crème brûlée met lavendel.

Hoewel veel restaurants, vooral in de toeris-tensector, nog steeds de vertrouwde recepten serveren, heeft een nieuwe generatie koks zich op de verjonging van de zuidelijke keuken ge-worpen. Oude recepten worden afgestoft en er wordt druk geëxperimenteerd met nieuwe technieken en buitenlandse invloeden.

Links: Olijven ontbreken zelden in de Provençaalse keuken. Rechts: Eekhoorntjesbrood (cèpes).

Van het fruit uit de regio wordt allerlei zoetigheid gemaakt, van de gekonfijte vruchten uit Apt en de calissons uit Aix tot de marrons glacés van Collobrières en de gestreepte berlingots van Carpentras.

D e oude universiteitsstad Aix-en-Pro­vence 7, een vroegere Romeinse garnizoensplaats en

kuuroord en de voormalige hoofd-stad van de graven van Provence, belichaamt nog steeds de beschaaf-de, aristocratische Provence. De Ro-meinen stichtten Aquae Sextiae, zo genoemd naar zijn warme bronnen, in 121 v.Chr., nadat ze de naburige Ligurische nederzetting Entremont hadden veroverd. Aix werd overscha-duwd door Marseille en Arles, totdat koning René de Goede, graaf van Provence en Anjou, de stad in de 15e eeuw tot de culturele en politieke hoofdstad van zijn rijk maakte. Na zijn dood verviel de Provence aan de Franse kroon. Aix werd de zetel van een parlement dat de regio onder de Gallische duim moest houden.

Veel beroemde architectuur in Aix dateert van die periode van welvaart: parlementariërs en rijke burgers lie-ten fraaie herenhuizen bouwen en op het platteland weelderige bastides neerzetten. Tijdens de Industriële Revolutie werd Aix opnieuw over-schaduwd door Marseille, maar de 20e eeuw bracht nieuwe industrieën. Aix is nog steeds de grootste aman-delverwerker van Europa, maar kent ook een groeiende hightech industrie

en is de zetel van de regionale recht-banken. Rond het historische cen-trum zijn universiteits-, zaken- en woonwijken verrezen. Tegenwoor-dig staat Aix staat vooral bekend als universiteitsstad: circa 40.000 van de 150.000 inwoners zijn student.

De Cours MirabeauU kunt uw verkenning van de stad het beste beginnen bij de Cours­Mi-rabeau­ A, de scheidslijn tussen Vieil Aix (Oud Aix), het commercië-le hart van de stad, en het aristocrati-

Aix-en-Provence

Het elegante, aristocratische Aix-en-Provence is de vroegere hoofdstad van de Provence, zetel van een prestigieuze universiteit en de geboorteplaats van

Émile Zola en Paul Cézanne. Het is nog steeds een heerlijke stad, met fraaie herenhuizen, borrelende

fonteinen, chique winkels en levendige cafés.

Cours Mirabeau

oChtendMarkt op de plaCe riChelMe

rue Gaston de saporta

Cathédrale st-sauveur

Musée Granet

atelier paul Cézanne

ballet preljoCaj - pavillon noir

Bezienswaardigheden

Links: Mooie architectuur in Aix. Rechts: Les Deux Garçons, Cours Mirabeau.

Marseille

Aix-en-Provence

IRG location map-Provence-11/10 cyan magenta yellow black

r e i z e n d o o r d e P r o v e n c eKaarten blz.106 en 114 1 1 3

1 2 4   ◆   R e i z e n   d o o R   d e   P R o v e n c e

volkskunst en geeft informatie over de steengroeves in Les Alpilles, de landbouw en de fabricage van aarde­werk, tegels en santons (zie blz. 135).

Ook de fraaie renaissancegevel van het Hôtel de Sade aan de over­kant van het plein en de in een oud klooster gevestigde Mairie (gemeen­tehuis) zijn het bekijken waard. In de zomer is er op dinsdag­ en donder­dagavond een kunstnijverheidsmarkt onder de bogen aan het plein. In het 18e­eeuwse pand waarin vroeger het Centre de Présence Van Gogh zat, is nu het Musée Estrine gevestigd (Rue Estrine; mei­sep. di.­zo. 10.30­12.30 en 14.00­19.00 uur, wo. hele dag, okt.­apr. di.­zo. 14.00­18.00 uur; dec. gesloten; entreegeld). Naast 20e­eeuwse kunst van onder anderen de kubist Albert Gleizes, die van 1939 tot 1953 in St­Rémy woonde, Alechinsky, Leroy en Rebeyrolle, is hier ook een jaarlijks wisselende audiovisuele tentoonstelling over Van Gogh te zien.

In het spoor van Van GoghVeel mensen bezoeken St­Rémy vanwege Vincent van Gogh, die zich op 8 mei 1889 in de plaatselijke psy­chiatrische inrichting liet opnemen nadat hij in Arles een stuk van zijn oor had afgesneden tijdens een ruzie met Gauguin. Hij bleef er een jaar en maakte in die tijd ongeveer 150 schilderijen, waaronder beroemde werken als Irissen en De sterren-nacht. Volg de Avenue Vincent Van Gogh ten zuiden van het centrum naar het Monastère St-Paul-de-Mausole (apr.­sep. dag. 9.30­19.00, okt.­mrt. 10.15­17.15 uur; jan. ge­sloten; entreegeld). In dit middel­eeuwse klooster is de kliniek waar Van Gogh verbleef gevestigd; het is nog steeds een psychiatrische inrich­ting. U kunt de kruisgang, de romaan­se kapel en een reconstructie van Van Goghs kamer bezichtigen. Kunst maakt deel uit van de behandeling van de huidige patiënten, wier werk in het kapittelhuis wordt getoond.

Er is een genummerde wandelroute uitgezet langs de belangrijkste plekken in St-Rémy die door Van Gogh zijn ver-eeuwigd; de betref fende schilderijen zijn op 21 emaille borden gerepro duceerd. De wandeling begint bij de St-Paul-de-Mausole en eindigt bij het Centre d’Art Présence Van Gogh: www.saintremy-de-provence.com. A7

E15

N106

Alzon

Nesque

Thourame

Bas

Notre-Dame-de-Vie

Bézaure

Pouzilhac

ValliguièresFlaux

Lirac

Tavel

Malemort-du-ComtatMonteux

St-DidierBlauvac

Murs

St-Pantaléon

Coudoux

Vauvert

Charleval

Cazan

Mérindol

la Fare-les-Oliviers

Sauveterre Althen-des-PaludsEntraigues

Lacoste

Lumières

MontarenSt-Quentin-la-Poterie

St-Chaptes

Bédarrides

Collorgues

Caveirac

Lambesc

Roquemaure

Milhaud

la Calmette

SorguesUzès

Carpentras

Lioux

Pujaut

BarthelasseCassagner

BrunetBellan

l’Armellière

Laval

Champuget

Servanne

Villepail

Roussan

Viguier

Escanin

Estoublon

le GrandBarbegal

Pierredon Roquemartine

St-Saveur

les Boumianes

Lagoy

Valdition

Bournissac

Pérouse

Surville

Espeyran

I II

II

II

I I

I II

I

I

II I

I

II

I II

I I I I

D901

N100

D999

D6113

A54

E80

E15

E714

A9

D938

IRG PROVENCE p124 St Remy and Les AlpesMap last updated13/12/10

type limit

bleed

trim

type limit

bleed

trim

type

lim

it

blee

d

trim

type limit

bleed

trim

D572

D113

D113N568

A7

E714

D99

D570

A54 E80

D970

A7

0

10 miles

10 km

0

Cannes

Parc Naturel Régional de Camargue

Grand Rhône

Pet

it Rhône

Plaine de la Camargue

C h a i n e d e s A l p i l l e s

Les Antiques Glanum

Cathédraled´Images

Moulin de Daudet

Château dela Barben

MuséeCamarguais

Centre d’essais

St-Sixte

St-Martin

Confoux

Abbaye deMontmajour Richebois

Grottesde Calès

Suffren Zoo

Abbaye St-Michel-de-Frigolet

Abbaye deSt-Roman

Bouches-du-RhônePélissanne

Alleins

Mallemort

Pont-Royal

Maussane-les-Alpilles Aureille

MourièsLamanon

EygalièresLes Baux-de-Provence

BarbentaneRognonas

GravesonMaillane

Cabannes

Eyragues

Mollégès

St-Andiol

Gres-Hauts

Plan-d’Orgon

Fontvieille

Raphèle-les-Arles

St-Martin-de-Crau

Boulbon

St-Etienne-du-Grès

Saliers

Grans

Cornillon-Confoux

BeaucaireTarascon

Eyguières

Entressen

Orgon

Sénas

Méjanes

Albaron

Noves

St-Chamas

Arles

Châteaurenard

Miramas

Salon-de-Provence

St-Rémy-de-Provence

St-Rémy en Les Alpilles

Mon

tpel

lier

Orange Orange

Parc Régionaldu Luberon

Etang deScamandre

Vistre

Durance

Rhône

Gardon Grotte de Thouzon

Villagedes Bories

Théziers

Oppède-le-Vieux

Caumonts-Durance

Châteauneuf-de-Gadagne

les Valayans

Morières

Vedène

Velleron

Cheval-Blanc

Robion

Beaumettes

les Vigneres

Fourques

Comps

Cabrières

Bellegarde

Meynes

St-Bonnet-du-Gard

St-Gervasy

Jonquieres-St- VincentRedessan

Marguerittes

Aramon

l’Isle-sur-la-Sorgue

Poulx

Bouillargues

Vallabrègues

Remoulins

St-Gilles

Avignon

Nîmes

Villeneuve-lès-Avignon

Cavaillon

Vauc lu s e

Gar d

Languedoc-Roussillon

Provence - Alpes-Côte - d’Azur

english dotsenglish edition

2 1 4   R e i z e n   d o o R   d e   P R o v e n c e

vaak veranderde, sombere romaanse kerk. Binnen hangen drie werken van Rubens en een van de weinige religieuze schilderijen van de in Grasse geboren Jean-Honoré Frago-nard (1732-1806), De voetwassing.

De Fragonard-connectieDe schilder Fragonard bracht het grootste deel van zijn carrière door in Parijs, of reizend door Italië met zijn aristocratische weldoeners. Pas na de Franse Revolutie week hij uit naar het huis van een rijke neef in Grasse, de Villa-Musée Fragonard (23 Boulevard Fragonard; www.musees-degrasse.com; alleen rondleidingen; jun.-sep. dag., okt. en dec.-mei wo.-ma.; nov. gesloten; toegang gratis). Het opmerkelijkst is het trappenhuis, dat Fragonards zoon op dertienjarige leeftijd van grisaillefresco’s voor-zag. Een naburig pand, het Musée de la Marine (ma.-vr. 10.00-12.30 en 14.30-17.30 uur; bijna heel nov. gesloten; toegang gratis), is gewijd aan admiraal De Grasse, die tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheids-oorlog de Britse vloot versloeg in de Chesapeakebaai.

In een ander mooi neoclassicistisch pand huist het Musée de l’His toire de Provence (2 Rue Mirabeau; jun.-sep. dag. 10.00-19.00, okt. en dec.-mei wo.-ma. 10.00-18.00 uur; en-treegeld), waar stijlkamers het leven in die periode illustreren.

De Grottes de St-CézaireNapoleon kwam langs Grasse nadat hij in 1815 van Elba was ontsnapt. De oude N85, nu de D6185/D6085, wordt ook wel de Route Napoléon genoemd en volgt grofweg de route waarlangs Napoleon naar Parijs te-rugkeerde. De beroemde ‘honderd dagen’ later werd hij definitief ver-slagen bij Waterloo. Vanuit Grasse loopt de weg over de Col du Pilon naar het gehucht St-Vallier-de-Thiey. U kunt nu doorgaan naar Castellane (zie blz. 158) of afslaan naar de D5 en de Grottes de St-Cézaire 8, een grottenstelsel met stalactieten in ver-bluffende donkerrode en roze tinten. U kunt vanuit St-Cézaire naar Gras-se terugkeren via Cabris (6 km van Grasse aan de D4), waar u op de kas-teelruïne in het dorp kunt genieten van een indrukwekkend uitzicht. ❑

Onder: De gewelven van de kathedraal van Grasse.

Beeld dat de stiel van de parfumeur voorstelt op de gevel van Parfumerie Fragonard, een van de oudste parfummakers in Grasse.

Kaartblz. 208

Ve

rV

oe

rA

ct

iV

it

ei

te

nt

AA

lA

cc

om

mo

dA

ti

eP

rA

kt

is

ch

e i

nf

or

mA

ti

e

Taal

Nuttige zinnen en woorden 294

Bij aankomst 294In het hotel 294Onderweg 294Winkelen 294 Getallen 295Uit eten 295In geval van nood 295In het café 296Aan tafel 296

  2 5 9

Activiteiten

Vervoer

Accommodatie Festivals 278Kunst 280 Podia 280Musea en galeries 281Nachtleven 281

Casino’s en variété 281Nachtclubs 281

Buitenactiviteiten 282Zelf sporten 282Kijksporten 283

Kuuroorden 284Winkelen 284 Winkelgebieden 284 Wat te kopen 284 Antiek en verzamelobjecten 284 Mode en accessoires 284 Eten en wijn 284 Markten 285

Praktische informatie

Alarmnummers 286Ambassades en consulaten 286Criminaliteit 287Douanevoorschriften 287Elektriciteit en gas 287Etiquette 287Fooien 288Gehandicapte reizigers 288Geldzaken 288Gezondheid en

medische zorg 288

Reizen naar de Provence 260

Met het vliegtuig 260Met de trein 261Met de auto 261

Vervoer in de Provence 262Openbaar vervoer 262Met de auto 262Fietsen 263Taxi’s 263

Hotels 264Chambres d’hôtes 265Gîtes, villa’s en

appartementen 265Jeugdherbergen 265Campings 265Lijst met accommodatie 265

Avignon 266Orange en Mont Ventoux 266De Luberon 267Marseille en Calanques 268Aix-en-Provence 268St-Rémy en les Alpilles 269Arles en de Camargue 269Nîmes en Pont du Gard 270De Gorges du Verdon 270Digne en de zuidelijke Alpen 271Toulon en de westelijke Var 271St-Tropez en de Maures 272

De binnenlandse dorpen in de heuvels van de Var 273

Parc du Mercantour en de Alpenvalleien 274

Lezenswaard

Non-fictie 297Eten 297 Fictie 297Andere Insight Guides 297

Fotoverantwoording 298Index 299

ReisinformAtie

St-Paul, Vence en Grasse 274

Nice 275 De Rivièra van

Cannes naar Cagnes 275

De Rivièra van Villefranche naar Menton 277 Monaco 277

Homoseksualiteit 289Internet 289Kinderen 289Klimaat 290Media 291Nationale feestdagen 291Openingstijden 292Plattegronden 292Post 292Religie 292Roken 292Telefoneren 292Toeristische informatie 293Toiletten 293Verloren voorwerpen 293

Reizen naaR de PRovence

Met het vliegtuig

De luchthaven Nice-Côte d’Azur, de tweede luchthaven van Frankrijk, is de belangrijkste toegangspoort tot het zuiden van Frankrijk. Daarnaast wordt er ook veel gebruikgemaakt van het vliegveld in Marseille en zijn er vliegvelden in Toulon, Avignon en Nîmes.

Vanuit Nederland en BelgiëHet is vanaf Amsterdam (Schiphol, www.schiphol.nl) en Brussel (Brussel Airport, www.brusselairport.be) mogelijk rechtstreeks naar Nice of Marseille te vliegen. Het is ook

mogelijk om vanuit Düsseldorf in Duitsland rechtstreeks naar Nice te vliegen. Grote vliegmaatschap-pijen die naar Nice en Marseille vliegen zijn Transavia, KLM en Air France. Het voordeligere EasyJet verzorgt vluchten vanaf Brussel naar Nice. Op het internet kunt u de prijzen van verschillende maatschappijen goed vergelijken. Enkele bekende websites voor vliegtickets zijn: www.vliegwinkel.nl en ook www.vliegtickets.nl.

Vervoer vanaf het vliegveldNice-Côte d’Azur (www.nice.aeroport.fr). De taxirit van deze luchthaven naar het centrum van de stad kan duur zijn (€ 20-30). Vanaf hier is er ook een uitgebreid netwerk van bussen dat de complete regio bestrijkt,

helemaal tot aan Marseille en Genua. Handige bussen die u kunt nemen zijn onder andere nr. 98 naar het stadscentrum en het gare routière (busstation) van Nice, nr. 99 naar het treinstation van Nice, snelbus 110 naar Monaco en Menton, nr. 210 naar Cannes en nr. 250 naar Golfe-Juan/Vallauris via Antibes.

Héli Air Monaco, tel. 00377-92050050; www.heliairmonaco.com, biedt op regelmatige basis helikoptervluchten aan tussen de luchthaven van Nice en Monaco. Dit hoeft niet veel duurder te zijn dan een taxirit.

Marseille Provence(www.marseille.aeroport.fr). Deze luchthaven ligt in Marignane. Er rijden lijnbussen naar het Gare St-Charles in Marseille (ongeveer 20 min., € 8,50), maar er gaan ook rechtstreekse bussen naar Aix-en-Provence, Manosque, Digne, St-Maximin en Brignoles. Er rijdt een shuttlebus naar het treinstation Vitrolles Aéroport voor bestemmingen als Marseille, Arles, Nîmes, Avignon, Cavaillon en L’Isle-sur-la-Sorgue. Voor een taxi naar Marseille betaalt u € 40-50.

Toulon-Hyères (www.toulon-hyeres.aeroport.fr). Deze luchthaven ligt in feite in Hyères en is vooral heel

2 6 0

eRvoeR V

Reizen naaR en veRvoeR in de PRovence

• KLM Tel. 020-4747747 www.klm.com

• Air France Tel. 020-6545720 www.airfrance.com

• Transavia Tel. 0900-0737 www.transavia.com

• Brussels AirlinesTel. 02-7232345 www.brusselsairlines.com

• EasyJetTel. 0900-2658022 www.easyjet.com

Er zijn ook luchtvaartmaat-schappijen die chartervluchten uitvoeren naar Nice. Deze vluchten hebben geen vaste dienstregeling. Voor meer informatie kunt u terecht bij uw reisbureau of touroperator.

Luchtvaartmaatschappijen

a c t i v i t e i t e n ◆ 2 7 9

FestivaLs

Er zijn in de Provence - vooral in de zomer - veel festivals, waar u terechtkunt voor muziek, theater en dans. Zo zijn er het theater-festival van Avignon, jazz in Nice en Juan-les-Pins, en opera in Aix-en-Provence en Orange. Het hele jaar door zijn er traditionele evenementen, van stierenvechten tot feesten voor beschermheiligen, citroenen of de wijnoogst.

Haal voor een overzicht van de zomerfestivals in de regio het boekje Terre des Festivals bij een toeristenbureau of download het op www.laregie-paca.com.

Januari

Isola 2000 Trophy Andros: autoraces op het ijs.Monaco Monte-Carlo Rally en het Internationaal Circusfestival (www.montecarlofestival.mc)

Februari

Avignon Les Hivernales: hedendaagse dans (www.hivernales-avignon.com).Bormes-les-Mimosas Corso Fleuri: mimosafestival met praalwagens vol bloemen. Marseille Fête de la Chandeleur:

Maria-Lichtmis-processie en het zegenen van navette-koekjes in de Abbaye St-Victor.Menton Fête du Citron: Carnavalesk citroenfestival met optocht, bands en prachtige beelden van citrusvruchten (www.feteducitron.com).Nice Carnaval: versierde praalwagens rijden in optocht achter de Roi du Carnaval aan. Bloemgevechten op de Promenade des Anglais.Villefranche-sur-Mer Combat Naval Fleuri: een steekspel met bloemen op traditionele pointu-vissersboten.

Maart

Monte-Carlo Les Printemps des Arts: tweejaarlijks festival met dans en klassieke muziek (oneven jaren), dat tot half april duurt (www.printempsdesarts.com).Vallauris-Golfe-Juan Fête Napoléon: in het eerste weekend van maart speelt de lokale bevolking de aankomst van Napoleon in Golfe Juan op 1 maart 1815 na.

April

Antibes Salon des Antiquaires: antiekbeurs bij de Port Vauban (www.salon-antiquaires-antibes.com).Arles Féria de Pâques: Paasfeest met stierenvechten en festivi-

teiten in de Romeinse arena (www.feriaarles.com).

Mei

Banon Kaasbeurs ter ere van de lokale Banon-geitenkaas.Cannes Filmfestival (zie blz. 236).Fréjus Bravade St-François: festival ter ere van de bescherm-heilige van Fréjus.Grasse Expo Roses: rozenshow.Monaco Formule 1 Grand Prix.Nîmes Féria de Pentecôte: stierenvechten, muziek en wijnproeverijen.St-Tropez Bravades (16-18 mei): gekostumeerde parades ter ere van de beschermheilige en mili-taire geschiedenis van de stad St-Tropez.Stes-Maries-de-la-Mer Pèlerinage de Mai: de grootste zigeunerbijeenkomst in Frankrijk.Vaucluse Fête de la Vigne et du Vin: wijnfestival.

Juni

Heel Frankrijk Fête de la Musique (21 juni): met gratis concerten op midzomerdag. Het Fête de la Saint-Pierre (27 juni): het festival voor de beschermheilige van de vissers, dat in talloze vissers-havens wordt gevierd.Antibes Internationaal festival voor jonge solisten.

2 7 8

ctiviteiten A

FestivaLs, kunst, musea en gaLeRies, nachtLeven, buitenactiviteiten en winkeLen

Ambassades enconsulaten

In de Pages Jaunes (de Franse Gouden Gids) vindt u onder het kopje Ambassades et Consulats een over zicht van alle ambassa-des en consulaten.

Mocht u problemen onder vinden met uw paspoort of identiteits-kaart, dan kunt u het beste eerst contact opnemen met het dichtstbijzijnde consulaat. Hier kan men u vertellen of u contact moet opnemen met de ambas-sade in Parijs of een lokale consul kunt raadplegen. Informeer vooraf of u een af spraak moet maken om uw problemen te komen bespreken. Mocht er niet opgenomen worden, dan wordt op het antwoord-apparaat wel een noodnummer genoemd dat u kunt bellen.

NederlandNederlandse ambassade7-9 Rue Eblé75007 ParijsTel. 01-40623300http://frankrijk.nlambassade.org

Nederlands consulaat14 Rue Rossini06000 NiceTel. 04-93875294

Nederlands consulaat146 Rue Paradis13294 Marseille Cedex 06Tel. 04-91256664

Franse AmbassadeSmidsplein 12514 BT ’s-GravenhageTel. 070-3125800www.ambafrance-nl.org

BelgiëBelgische Ambassade9 Rue de Tilsitt75840 Cedex 17 ParijsTel. 01-44093939www.diplomatie.be/parisnl

2 8 6

een handig oveRzicht van PRaktische inFoRmatie, in aLFabetische voLgoRde

A Alarmnummers 286 Ambassades en consulaten 286

C Criminaliteit 287D Douanevoorschriften 287E Elektriciteit en gas 287

Etiquette 287F Fooien 288G Gehandicapte reizigers 288

Geldzaken 288 Gezondheid en medische zorg 288H Homoseksualiteit 289I Internet 289K Kinderen 289

Klimaat 290M Media 291N Nationale feestdagen 291

O Openingstijden 292P Plattegronden 292

Post 292R Religie 292

Roken 292T Telefoneren 292

Toeristische informatie 293 Toiletten 293V Verloren voorwerpen 293

Raktische inFoRmatie P

Algemeen alarmnummer, tel. 112Ambulance (SAMU), tel. 15Politie, tel. 17Brandweer (sapeurs-pompiers), tel. 18

Bij een ernstig ongeval of medisch noodgeval kunt u de Service d’Aide Médicinale d’Urgence (SAMU), de politie of de brandweer bellen.

Alarmnummers