ii - World English Bible · SANMATEO1:1 1 SANMATEO1:17...

314

Transcript of ii - World English Bible · SANMATEO1:1 1 SANMATEO1:17...

iiJag m amal quian Diu

New Testament in Chinantec, Tepetotutla (MX:cnt:Chinantec, Tepetotutla)copyright 1994 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Chinantec, TepetotutlaTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

Chinanteco, Tepetotutla [cnt], MexicoCopyright Information

1994,Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation text is made available to you under the terms of the Creative Commons License: Attribution-Noncommercial-NoDerivativeWorks. (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuation of the Bible.You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this work, provided that you include theabove copyright information:

You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the Scriptures.

Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with your request.The New Testamentin Chinantec, Tepetotutla

1994, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-NoDerivatives license 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures anddocuments. For other uses, please contact the respective copyright owners.2014-04-22UpdateseBible.orgPDF generated using Haiola and XeLaTeX on 17 Nov 2018 from source files dated 22 Sep 20185c52af9e-3086-5d57-9b7e-2e495fea8899

http://www.wycliffe.orghttp://www.ethnologue.org/language/cnthttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/https://eBible.org/find/details.php?id=cntNThttps://eBible.org

Contents

SAN MATEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1SAN MARCOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44SAN LUCAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70SAN JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113HECHOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146ROMANOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182PRIMERA CORINTIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198SEGUNDA CORINTIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213GLATAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223EFESIOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229FILIPENSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234COLOSENSES . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2381 Ts. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2422 Ts. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245PRIMERA TIMOTEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247SEGUNDA TIMOTEO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252TITO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255FILEMN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257HEBREOS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258SANTIAGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272PRIMERA PEDRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 276SEGUNDA PEDRO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281PRIMERA JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284SEGUNDA JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288TERCERA JUAN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289JUDAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290APOCALIPSIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292

SAN MATEO 1:1 1 SAN MATEO 1:17

Jg Dse qui' Di acat' San Mateo ne SiDsa can' quin Jesucristo ijmechan malg'(Lucas 3:23-38)

1 Ala b caun lista jaleton dsa can' quin Jesucristo ijmeln tsjon quin David* quian'Abraham.

2Abraham caln jmei Isaac,Isaac gu' caln jmei Jacob;Jacob gu' caln jmei Jud quian' rin'.3 Jud gu' n caln jmei Fares quian' Zara

tle quian' Tamar.Fares gu' caln jmei Esrom;Esrom gu' caln jmei Aram.4Aram gu' caln jmei Aminadab;Aminadab gu' caln jmei Na'asn;Na'asn gu' caln jmei Salmn;5 Salmn gu' caln jmei Bo'oz

tle quian' Rahab.Bo'oz gu' caln jmei Obed

tle quian' Ruth.Obed gu' caln jmei Isa;6 Isa gu' caln jmei Rag David.

Rag David gu' n caln jmei Salomn,(tle quian' ijmeln dsa mquin Uras leji).

7 Salomn gu' caln jmei Roboam;Roboam gu' caln jmei Abas;Abas gu' caln jmei Asa;8Asa gu' caln jmei Josafat;Josafat gu' caln jmei Joram;Joram gu' caln jmei Usas;9Usas gu' caln jmei Jotam;Jotam gu' caln jmei Acaz;Acaz gu' caln jmei Ezequas;10 Ezequas gu' caln jmei Manass;Manass gu' caln jmei Amn;Amn gu' caln jmei Josas;11 Josas gu' caln jmei Jeconas quian' rin',

(lia' con' jmg jmecailn dsa israelitasacatg dsa ju 'u Babilonia).

12 Cang jmematg dsa 'u Babilonia jaun,caln Jeconas jmei Salatiel;

icaln jmei Zorobabel;13 Zorobabel n caln jmei Abiud;Abiud gu' caln jmei Eliaquim;Eliaquim gu' caln jmei Azor;14Azor n caln jmei Sadoc;Sadoc gu' caln jmei Aquim;Aquim gu' caln jmei Eliud;15 Eliud gu' caln jmei Eleazar,

icaln jmei Matn;Matn gu' caln jmei Jacob;16 Jacob n caln jmei Jos, dsigu Mara;Mara gu' n caln chog Jess

it' dsa Cristo*.17 Jaun n, con' guia-qun tsjon dsa ca cale jmechan Abraham cat jmg jmecarchn

David, jn b lejaun guia-qun tsjon dsa ca cale jmechan David, cat jmg jmecatg dsa* 1:1 Rag David icarchn con' comei i n' acarchn Jess. 1:16 Cor b jein jg Cristoquian' Ir'n quin Di. Quian' jg jmei hebreo gu' tng ju' dsa Meshaj: Mesas quian'jg i'.

SAN MATEO 1:18 2 SAN MATEO 2:12dsa israelitas ju 'u Babilonia; cang jaun gu n, con' guia-qun tsjon dsa ca cale catgdsa, cat jmg jmecarchn dsa Ir'n quin Di.

'A lia' cal acarchn Jess(Lucas 2:1-7)

18 Lela b cal acarchn Jess: chog jmechen Mara jmemal' jg ajin' gu quian' Jos;la n' gu atiain', Mara n cacan guein tle quian' jub qui' Jmeds Ji. 19 Jos dsa e'quiin n jmelin jan dsa dsen, jaun ts jme'nio chein' ogu' Mara jua' lei dsa jun; jia'lia' ajaun b jmedsjiog ds ajmeti b con' ts 'ein i. 20 Lejaun b jmemaca'nu' dsjmo, jmecaqu acajmejnia jan ngel quin Tegui' ne caju':

S, tsjon David, ts ljmo gang' jua' cn' ogu' agung' Mara alin dsigog', ia gueinilechan quiin j jacon Jmeds Ji. 21 Jaun lechan jan guein dsa e' quiin, jaun quiain''ne JESS. Lechein len ia aliin dsa jug quiin 'ug dsu.

22 Cal calej an iajaun leti julia' caju' Tegui' tle quian' dsa ijme' jg quiin,jmecaju':23 Cn jan dsa m guein,

jaun lechan jan guein dsa e' quiin,jaun lechein Emanuel,*

co'ni' aju': Quiong' Di jniog.24 Jaun jmeca S ajmergin jaun, lejaun b cajmo lia' con' l caju' ngel quin

Tegui', jaun caguein b Mara aln 'i dsigu. 25 Laia ts catiin' dsju jmen, jua'acarcuin rin', calia' jmecarchn guein ile'ug 'i quin bMara; jaun caquiain gueinJess.

2Caoln dsa can' idsi jg

1 Carchn Jess j jug Beln, jatn 'u Judea, jmg lia' con' jmeln Herodes rag 'u jaun.Jaun caoln coni' dsa ichan ung tle ja'ia* 'iog, jaun cadsilin jug Jerusaln. 2 Jauncaag:

Na Rag quin dsa judos icarchn? Ia 'u tle ja'ia 'iog, manjn jnia' nei quiin,jaun janu jnia' ajmejuin'.

3 Jmecari Rag Herodes jg n, 'io ln ts matei ca'g ds, jn b lejaun calejn dsajug Jerusaln. 4 Jaun n cat' rag calejn jug jmedsa quian' calejn tju' quin dsa, jauncaag aj' dsn' l jg lechan dsa Ir'n quin Di. 5 Jaun caju' dsa 'i:

Jug Beln, jatn 'u Judea. Ia lela cat' ne si dsa ijme' jg oqui' Di:6 Jaun 'ne, Beln, jug tn 'u Jud,onjua' 'ne lng' jug ime' gu

tle ne julia' dsa iquids 'i' 'u n;ia jacon' 'ne b o'n jan

igon, cn ne ju,jmo ' dsa jug Israel quing.

7 JaunHerodes n cat' dsa can' 'i con' j tco', jaun caag lg' 'e jmg tdsn' carjninei jaun. 8 Jmemanag dsa 'i jaun gu cachei ju jug Beln, jaun cats' dsa:

On' 'nia' jajaun, oquion de' 'nia' ' r tle qui' chi' b' i'n' 'nia' n; jaunjmacadsin' 'nia', icon' 'nia' jg iajaun nei jni jn ijmejuin'.

9 Jmemanni dsa 'i jg qui' rag, jaun cailin. Jaun n, nei amacajga tle 'u ja'iaa'iog, ca ne ju qui', calia' ca'g tei ne jajme'en guein. 10 Jmecajg jaun, cajmo 'io''io ln; 11 jaun jmecaitoin' dsini, cajin guein b' quiain' chog ichen Mara. Jaun n,cachijn cajmejuin' guein. Jaun dsju lejaun quicani tsgu qui', cacu cunig, chen,no' mirra n. 12Cang gu jaun caqu dsa 'i acajmo Di jg ats madslein ju jacon RagHerodes, jaun ju si' b cailein ju go.

Cacung S quiain' Mara ju 'u Egipto 1:17 Cor b jein jg Cristo quian' Ir'n quin Di. Quian' jg jmei hebreo gu' tngju' dsa Meshaj: Mesas quian' jg i'. 1:21 Lia' chen Jess (hebreo: Yeshua) jein jg: Lib Tegui'. * 1:23 Isaas 7:14. * 2:1 Co'ni' lejua', caun cosa ats 'i jmeds, acajmo Di.'Nio' jaton Salmo 8:3; Romanos 1:25. 2:6 Miqueas 5:2. 2:7 Co'ni' lejua', caun cosa ats 'ijmeds, acajmo Di. 'Nio' jaton Salmo 8:3; Romanos 1:25. 2:10 Co'ni' lejua', caun cosa ats'i jmeds, acajmo Di. 'Nio' jaton Salmo 8:3; Romanos 1:25.

SAN MATEO 2:13 3 SAN MATEO 3:1213 Cang gu jaun, jmemailen dsa can' 'i, caqu S acajmejnia jan ngel quin Tegui'

jacoin, acaju':Nau, jia ib' quing', chog n, cung 'nia' ju 'u Egipto. Jajaun o' calia' caju' jni.

Ia 'nau' Herodes 'nai' guein ajag'.14Acanau jaun S, catg guein quian' chog a'u jaun, cailin ju Egipto. 15 Jajaun catin'

calia' cajon Herodes. Cal len iajaun leti jg acaju' Tegui' tle quian' dsa ijme' jgoqui', jmecaju': T Egipto b cat jni jn quing.*

Jmo Herodes 'i' ajmedsiain guein16 Jmecarl' Herodes cajmegau dsa can' 'i qui', car'ni 'io ln. Jaun cachein dsa

ajmedsiain calejn guein icon' mation' tn i, guein ip' gu n ichan maquin Beln,lia' con' t mane jmg acaju' dsa can' 'i. 17 Jaun len carti jg acat' ne si Jeremasijme' jg oqui' Di:18 Can' tts' com' j jug Ram,

a'o dsa aqu' ds gu ln;Raquel b 'i ca'o

oqui' chi'-guein quiin,jaun ts cague jua' 'ein gu jmo lin' ds,

ia macadsan b guein.19 La cang gu jaun, jmemacajon Herodes, caqu S acajmejnia tng jan ngel quin

Tegui' jacoin 'ein Egipto, 20 Caju' ngel:Nau, jia tng ib' quing', chog n, jaun on' tng 'nia' ju 'u Israel, ia macadsan b

ijme'nio jmej' guein.21Acanau jaun tng S, catg chi' quiin, quian' chog, ju 'u Israel. 22 La jmecari S

amaln ta Arquelao 'u Judea, ta ajmeln Herodes jmei, jaun carg' ds jajaun. Ia ca' tngDi jg j qu, jaun ju 'u Galilea b ca. 23 Jmecadsig jajaun, ca caigua jug jacheiNazaret. Len b carti jg qui' dsa ica' jg quin Di malg': Aquiong dsa nazareno.

3' Juan jg caun 'u quein jaco'iog(Marcos 1:1-8; Lucas 3:1-18; Juan 1:19-28)

1 Jmg jaun guan Juan ichon dsa jmg, caun 'u quein co'iog jatn 'u Judea, a' jg,2 aju':

Jein' 'nia' 'au', ia majaquin jmg jgon Di.3 Juan la b 'i ica'n Isaas ijmeju' oqui' Di jmecat' ne si aju' lela:

N' atun dsa ti jgcaun 'u quein jaco'iog, aju':

Jmo 'nia' cojia ju qui' Tegui';nia 'nia' caun ju codsau.*

4 Ntsn' Juan 'i jmel 'm' arta quian' ji j' camello; ajmejn' t' gu' quian' loj'; m ajmegu' gu', jm' in' tia quian' jmt' cha janau. 5 Jmejaln dsa chan Jerusaln,quian' dsa itin' 'u Judea quian' dsa itin' cau Cu Jordn n, jmequijani jg acu 'i.6 Jmemacal jmo qui qui' ne Di calej dso aquircin', jaun gu cacho Juan jmgCu Jordn.

7La jmecajg Juan jun ln dsa fariseos jaln quian' dsa saduceos n, am cho Juan jmg,jaun caju' Juan:

'Nia' tsjon dsm'! 'Ein b nch' 'nia' acung' long' a'i 'nei ds Di ajaquin? 8 Jmo'nia' jaun julejni ali tdsn' amacajein' 'nia' 'au'. 9 Ts olen' 'nia' jua' l lejua''nia': Lg jnia' tsjon Abraham; ia jni ju', cat ncang tio' la, l lejmo Di jmi' tsjonAbraham. 10 Ia mal cojia idsi aquiun' 'ma. Calej 'ma ats dse mg 'ag, un' b,dsto' si. 11 Jni n, dsau b nting 'nia' jmg co'ni' ajng' li ajein' 'nia' 'au'; la ijchico' qui n, 'i b i'uan' gu lia' con' gu jni, calia' jia' lau ton tag b ts catngiquian. 'i gu n, tig Jmeds Ji, dsisi n. 12Njag b amachichan' aqui' mg trigo,dsia jmaqun quian' jmequi. Jm' mg b cg', 'ma dsini, la quids' b jmequi dsisi jatsmaolg' jmg i.

Caj Jess jmg(Marcos 1:9-11; Lucas 3:21-22)

* 2:15 Oseas 11:1. 2:18 Raquel: 'io quin Jacob, Gnesis 29. 2:18 Jeremas 31:15. * 3:3 Isaas 40:3. 3:6 lit.catig Juan jmg. 3:7 lit. tig Juan jmg. 3:12 'Nio' jaton Mateo 13:30.

SAN MATEO 3:13 4 SAN MATEO 4:19

13 Jaun n, Jess, o'in 'u Galilea, cadsig t Cu Jordn iajaun cho Juan jmg.* 14 Tsjmegue Juan le'ug, jaun caju' ts' Jess:

Jni b i'ni' qui tsn' 'ne jmg. 'A b lia' 'ne e' jacon jni?15 La caju' Jess:Jule b len tn, ia dsiten de' jm jniog len iajaun jmeti calej adse.Jaun b cague Juan.16 Jmemal cho Juan jmg, jaun cao'n Jess dsijmg. Jaun dsju lejaun cani ds

mgg cal, jaun cajn Jess Jmeds quin Di casin ne qui', iln lia' ln jan iju. 17 Jauncan' jg guei' acaju':

Ila b jn quing i l 'nig gu ln. 'E b 'io ds quiain'.4

Cacaun isdsen tu qui' Jess(Marcos 1:12-13; Lucas 4:1-13)

1Dsju jaun cat Jmeds quin Di cat' Jess caun 'u quein co'iog iajaun jajaun cuntu isdsen.

2 Tlu jmg tlu nei, cajme'n Jess; cang gu jaun cal icn' 'io ln. 3 Jauncajmequin isdsen jacoin, acun tu, jaun caju' ts' Jess:

Chijua' dsn' lng' Jai' Di, jmo jule i' ncang tio' n.4 La caag Jess:Chiton ne Si: Onjua' jm' quian' i' letan dsa mgg lechain, jn b 'ni' jmetan

dsa quian' calej jg a'u' m'o Di.*5 jaun, cajiog tng isdsen t jug Jerusaln ciudad ji, jaun cajiog t guei' gu' templo

jaei 'io ln. 6 Jaun caju' cats' Jess:Chijua' 'ne lng' Jai' Di, tian' jan; ia ju' ne Si:

Chen Di ngeles quiiniajaun jmo ';

ch' quian' guiajaun ts jng' ug nig' quian' cang.

7 Jaun caag Jess:Jn b ju' ne Si: Ts tang' Tegui' Di quing'.8 Con' gu si' tng cajiog isdsen ju caun m' jaei 'io ln. Jaun ca' lej jug acha

mgg quian' calej ajl' cha. 9 Jaun cats' Jess:Dsia jni gog' 'ne calej an, njua' cachijne' ne ajmejuag'.10 Jaun n caag Jess:Guan' Satans, ia ne Si ju': Jmejun' Tegui' Di quing', jia' lia' ne 'i b jmeti.11 Jaun n ca' isdsen, jaun caoln ngeles cajmeti ta ne Jess.Cajmelig Jess ta qui', 'u Galilea(Marcos 1:14-15; Lucas 4:14-15)

12 Jmecari Jess a'en Juan n' 'm, jaun ju 'u Galilea. 13 Ts cajia j jug Nazaret, b cai'i t Capernaum, caun jug aniog chei' jm' 'u jatn Zabuln quian' Neftal.14 Jaun len carti jg acat' ne si Isaas ijme' jg oqui' Di:15 'U jatn Zabuln quian' Neftal

aniog lequing Cu Jordn, chei' jm','u Galilea lequi' dsnau:

16 dsa ijmetin' j quin'macajg caun si ju';

dsa ijmetin' 'u ja'ei 'n' 'm,ne qui' maca'g si.*

17 Tle ne ju jaun cajmelig Jess ca' jg, caju':Jein' 'nia' 'au', ia majaquin gu 'i' qui' Di.Cat' Jess qun dsa itsn' ju(Marcos 1:16-20; Lucas 5:1-11)

18 Corun Jess i chei' jm' Galilea. Jajaun, cajin Simu it' dsa Pe, quiain' dsrin' ichenDr. Dsa itsn' jub 'i, jaunhora jaundn jmetioin' tun 'mdsijmg. 19 Jauncaju' Jess:* 3:13 lit. iajaun tig Juan jmg. 3:14 lit. tin' 'ne jmg. 3:16 lit. tig Juan jmg. * 4:4Deuteronomio 8:3. 4:6 Salmo 91:11-12. 4:7 Deuteronomio 6:16. 4:10 Deuteronomio 6:13. * 4:16 Isaas 9:1-2.

SAN MATEO 4:20 5 SAN MATEO 5:20'in jni, jaun cu ta achiliang' dsa mgg, julia' chiling' ju n.20Dsju lejaun b cadsia cau 'm qui', jaun ilin quiong'.21 Me' gu ne ju jailin jaun, cajin con' gu on ds: Jacobo quian' Juan rin', jai'

Zebedeo. Jmetioin' 'i' tsmu qui'mi 'm qui', quiain' jmei. Jaun cat Jess, 22 jaun dsjulejaun b cat tsmu qui' catin jmei, jaun cailin cajmequiain' Jess.

Cajmetn Jess jun ln dsa(Lucas 6:17-19)

23 I Jess letan 'uGalilea, quijmetindsadsini gu' sinagogas lia' caun jaquii. Qui'jg dse julia' jagon Di, jn b quijme'liin dsa calej ne dso 'e niog ln dsa. 24 Letan'u Siria cai'g jg 'a lia' l jmo Jess , jaun caojia dsa calejn dsa ilequian calej nejmug, quian' ju'ein gu iqu' ug qui'. Caiquiain calejn dsa ition' jmeds jena', dsailn dso 'ei, quian' dsa 'lian' n. Jajaun cajme'lin Jess calejn dsa 'i.

25 Jun ln dsa ichan Galilea, dsa ichan taguia jug jat' dsa Decpolis, quian' dsaichan Jerusaln, dsa itin' 'u Judea quian' dsa itin' le'o' Cu Jordn n, cajmequiong'cajmequiain' Jess.

5Jg acacu Jess m'(Lucas 6:20-23)

1 Jn Jess dsa jun 'i, jaun caug caun dscon' jaei gu, jaun cagu. Jaun ca' dsaiquiain' lelg' qui'. 2 Jaun cajmelig cajmetin dsa, caju' lela:

'Ein dsa 'i ijmo 'io'?3'E gudsen julia'dsa irl'quichiquiain jmg oqui' jmedsqui', ia ile'i b catn

jagon Di.4 'E gu dsen julia' dsa ita' 'lia' ds, ia cu b Di lin' ds.5 'E gu dsen julia' dsa ijmo me', ia gua' 'u b tin, cu Di.6 'E gu dsen julia' dsa i l 'n ds jmo a'io ds Di, ia l ds njag b aicn',

arquein ds n; ia 'g' b ds, jmo Di.7 'E gu dsen julia' dsa ii ds dsa sin', ia dsia b Di i ds guioin.8 'E gu dsen julia' dsa iquilej ds, ia jin b Di.9 'E gu dsen julia' dsa iqun' b 'no' ju 'a lia' 'ag tei, ia quiong Di chi'-guein quiin.10 'E gu dsen julia' dsa iquico'ein dsa 'ug ia ajmo a'io ds Di, ia jagon Di b

catin.11 'E gu dsen' 'nia', jmat rquijnu' dsa jg, quicojmg', aju' calej ne jg ats

t jacon' 'nia' oqui jni; 12 jmo 'nia' 'io', jule'g b dse 'au', ia gui' 'nia' 'liang' j guei'ijug. Ia len b jn quicaco'ein dsa qui' dsa ijme' jg quin Di, imacarchn lejicon' gu 'nia'.

Jg ajng' li julia' tsi quian' si atg jn dsa mgg(Marcos 9:50: Lucas 14:34-35)

13 Tn' 'nia' ta ne gua' 'u julia' jmo tsi j m. La njua' maca'en i' tsi, 'a blia' l lelei tng? Ts ma'e ta jmo, ajia' lia' adsga' b jaun, quits' dsa.

14 Jn b rjni' 'nia' co'ni' alng' si qui' dsa mgg. Julia' caun jug aniog dscon'ts l leds'ma, 15 jn b ts gu' dsa si caun nts achi' n' tsgu; guei' b chi' dsa iajauntg' si jacon calejn ition' dsini. 16 Len b 'nia' n, jmo tg si quing' jn dsa mgg,iajaun t ne dsa adse ajmo' 'nia', jaun jmejuin' i' 'nia' igu guei' ijug.

Jmetag Jess julia' 'i'17 'Ts olen' 'nia' jua' aguio jni aji' Si 'i' qui' Moiss, on gu' jg ajmejmetag dsa

ijme' jg quin Di. Onjua' ta jaun guio jni aji', tle ajme'ia b jni guio. 18 Iaadsj' ju' jni, tlia' niog mgg, tlia' jni ds guei' n, 'icaun punto, on gu' 'icaunletra p' qui' Si 'i' ts ds'n calia' carti calej aniog l. 19 'Ug jaun, julia' ijmo caucaun 'i' Ju' ne Si 'i', ojia' lin caun 'i' ts ln quen, njua' lejaun jmetin dsa rin',lejaun b ln dsa 'i jan dsa its ln quen jagon Di. La julia' dsa inag gau, jmeti, lejaunjmetin isin' n, lejaun b ln dsa 'i juin' jagon Di. 20 Ia adsj' ju' jni jug 'nia',njua' ts cajmo' 'nia' adse gu con' gu tju' quian' dsa fariseos, lia' olg' jmg ts ldsino' 'nia' jagon Di.

Jmetag Jess julia' ar'ne dsa(Lucas 12:57-59)

SAN MATEO 5:21 6 SAN MATEO 5:48

21 Mai' b 'nia' 'a lia' l mang dsa can' quin' 'nia': Ts jg' dsa,* ia njua' 'eincaj' rn', tion tds b 'i' jacoin. 22 La jni ju' jug 'nia', chijua' 'ein car'n quian'rn', jn b lejaun jig' ' jacoin, tds 'i'. Jn b lejaun julia' it'on' rn', ne dstanquin gu' b dsilin, la julia' iquian tonto rn', go' 'liin' quiin' dsisi ja'lg'.

23 Ug jaun n, njua' dsican' 'e dsican' nechei, ajen' ne Di, ncadsu' 'au' ts 'eicaun jg quian' rng', 24 jajaun de' dsia ajaun cau nechei, jaun gu guan' jmedsian m' o'icaun jg quian' rng'. Jaun gu e' tng idsia acu' Di.

25 Chijua' 'ein 'nio 'nag ne dstan, i' ta 'nio' ju 'i caun jg quiain' n' ajmo lejaun,iajaun ts jng' ne dstan iquids 'i'; ia dstan n, con' ts ncajng' og chi' '';i'i gu n 'liog' n' 'm. 26Adsj' ju' jni, ts ajaun o'ng' jajaun calia' caqui' calej'a con' m dsa quing'.

Jmetag Jess ats ni' dsa jg quian' dsa onjua' dsigu27 Mai' b 'nia' jn 'a lia' l maju' dsa leji: Ts nig' jg quian' dsa onjua'

dsigog'. 28 La jni gu' ju' jug 'nia', chijua' 'ein dsjiog ds 'lg' quijin jan dsa m,co'ni' man'nig dso quiong' ju tds.

29 Njua' mne' jmo atang' dso, codsia dsi, tiong ung; ia dse gu ads'n cajne quing',con' gu jmeo'' tajang' ja'lg'. 30 Jn b len njua' mgog' jmo atang' dso, codsia ti,tiong ung; ia dse gu ads'n cajne n' con' gu jmeo'' tajang' ja'lg'.

Jmetag Jess julia' dso atn dsa dsigu(Mateo 19:9; Marcos 10:11-12; Lucas 16:18)

31 Jn bmaju' dsa leji: Chijua' 'ein catn dsam quin, catin cho caun si ajng' liamacatin dsn' rin'.* 32 La jni ju' jug 'nia', chijua' 'ein catn dsa m quin, onjua'cha 'ug, jua' amani' jg quian' isin', jmo a'no 'io quiin dso. Jn b lejaun julia'dsa e' icn 'io imati dsa, jn b lejaun 'no dso.

Jmetag Jess julia' jg a'n dsa Di33 Manei' b 'nia' jn, 'a lia' l cang dsa can' malg': Ts jm' jua' ats jmeti' jg

quing' amacu' a'ng' Tegui'. 34La jni ju' jug 'nia' ts 'e 'ug cha jua' a'ng' Di; ts'' guei' ijug, ia neta qui' Di b jaun; 35 on gu' '' gua' 'u, ia co'ni' jating tag bDi; on gu' 'ni' '' 'nia' Jerusaln, ia jug qui' Rag Jun' b jaun. 36 Ts l' 'nia' mdsei'guiong' n, ia 'icam' nji dsei' 'nia' ts l lejm' tiog, on gu alia' n. 37 Jua' b 'nia'quian' cajon jg, jn, o jan'n 'e, ia njua' 'ein caju' ag gu con' l n, j jaconisdsen b jaun.

Jmetag Jess jg julia' acon dsa 'ma' jacon rin'(Lucas 6:29-30)

38 Manei' b 'nia' amaju' dsa leji: Njua' 'ein ca'n camg mne rn', lejaun bl 'i' ds'n camg mne julia' icajmo jn; o njua' 'ein catia' camg mjan rn' n,lejaun b l tng 'i', ti' camg qui'. 39 La jni gu' ju' jug 'nia', ts lnau 'nia' queng'quian' dsa 'ln'. Njua' 'ein caquein rjog', jein' tle caton, juquein tatn ton. 40Chijua''ein 'nag quing', a'nio ji' ntsn', lejiog ts'm' dsiog qui' cu' juquion. 41 Njua' 'eincachiquing jmg acaun' lio caun kilmetro, ocon tn kilmetros. 42 Ju'ein gu m 'e mquing' adsi, cu'; 'a ljein' lemca' qui'.

Jme'ni b 'nia' julia' dsa i'iog quin' 'nia'(Lucas 6:27-28, 3236)

43 Jn b manei' 'nia' amaju' dsa leji: Jme'ni amei quing', jme'ia julia' dsai'iog. 44 La jni gu' ju' jug 'nia': Jme'ni b 'nia' julia' dsa i'iog, m ne Di oqui'julia' dsa ico'ein. 45 Jaun len b arjni' 'nia' alng' chi'-guein quin i' igu guei'ijug; ia 'i b cu 'iog cu' lia' dsa 'ln' lia' dsa dsen; jn b chein jm cu' lia' dsa icunDi lia' dsa its Di cun n. 46 Ia njua' 'ni' 'nia' jm' lia' dsa i'nio 'nia', 'e 'lian' 'nia'gui' lejaun? Lejiog dsa icn 'lia' quin dstan tn lejaun. 47 Chijua' cun' 'nia' Di jm'lia' dsa rng', 'e aag gu adse jmo' 'nia' njua' lejaun? Ia len b jmo dsa its Di cunjn. 48 Judsican' b 'nia' adsing' lng' dsa dsen julia' dsen i' 'nia' igu guei' ijug.* 5:21 xodo 20:13. 5:22 Aln' chog si ju' jn: onjua' cha 'ug. 5:22 griego: raca; caun jgt'o' arameo co'ni' aju': Ts 'e tio' mdsei'. 5:27 xodo 20:14. * 5:31 Deuteronomio 24:1. 5:38xodo 21:24; Levtico 24:20; Deuteronomio 19:21. 5:44 Aln chog si ju': Jua' adse jacon julia' dsa iju'ug, jmo adse jacon julia' dsa i'iog.

SAN MATEO 6:1 7 SAN MATEO 6:24

6Jmetag Jess jg julia' ajmo dsa dse

1 Jmo 'nia' ' ts ljmo 'nia' alng' dsa dsen jia' lia' jm' j jg dsa. Njua' len jmo''nia', i' 'nia' igu guei' ijug ts 'e 'lian' 'nia' cu 'icaun.

2 'Ug jaun, jmat rjme'on' 'nia' 'ein jme'ong' julia' i'ni' qui', ts jm' jua' ungmads'ag jg julia' jmo dsa iljmo one dsini gu' sinagogas julia' j calles n. Jmolejaun achein' dse guioin iajaun 'ag dsa dse; laia atdsn' ju' jni imague 'lian' bile'i. 3 La 'ne n, jmat rjme'ong' julia' 'ein jme'ong', jmo calia' jia' amei dsenquing' ts i. 4 Jaln gu dse jm' j tco'. Jaun i' ijg adse jmo' j tco' jaun, cu'liang'.*

Jmetag Jess 'a lia' chiln' dsa Di(Lucas 11:2-4)

5 Jmat rchilen' 'nia' Di, ts ljmo 'nia' julia' jmo dsa iljmo-dsu one, at dschilin' Di t tiin dsini gu' sinagogas j calles n, iajaun jg dsa. Adsj' ju' jni,imague 'lian' b ile'i. 6 La jmat rm' 'ne ne Di, jne dsini quing'. Jajaun chilen''ne Di i' its jni. Jaun n i' ii 'e ajmo' j tco', cu 'liang'.

7 Jmat rjug' Di, ts jm' 'nia' jua' alt'' jg ats ta t, julia' jmo dsnau its'n, ia lin nagDi tle ia a'ling jg ju'. 8Ts lolen' 'nia' julia' ln dsa le'i. Ia imaib i' 'nia' 'e a'ni' quin' 'nia' n' gu am'. 9 Jaun n, lela b jug' 'nia' Di:Tia quin jniog, 'ne ii' guei' ijug,

jujmego b dsa arji acheng'.10 Jule b 'i' quing',jule b a'io 'au' 'ne ne gua' 'u,

julia' l guei' ijug.11 Cu a'ni' que jnia' jmg n.12 'n dso quin jnia',

julia' 'n jnia' dsu rn'.13 'A cu jmg ji jub acun tu,

tle lio b og isdsen.14 Ia njua' 'n' 'nia' dsu rng' jma'nu dso jacong', jn b lejaun i' 'nia' igu guei'

ijug 'in dsu' 'nia' guiong'. 15Lanjua' ts 'ng' dsu rng', jn b lejaun ts 'ni' dsu''nia'.

Jmetag Jess jg julia' ajme'n dsa16 Jmat rjme'n' 'nia', ts jmetsn 'nia' o-ne' jua' ajm' l'g 'lia' 'au' julia' jmo

dsa iljmo-dsu one. Jmo dsa le'i lejaun iajaun jg dsa adsn' b jme'in. Adsj'ju' jni, imague 'lian' b 'i. 17 La 'ne n, jmat rjme'ng', sio r dsei', rang ne' n,18 iajaun ts 'ein lel' ajme'ng'. Jia' lia' i' its jni b i. Jaun i' ijg calej ajmo'j tco' jaun, 'i b cu 'liang'.

Julia' aquen ln ar'ma guei' ijug(Lucas 12:33-34)

19 Ts ldsia 'nia' lo' lem' ajmo' 'nia' aquen ln quing' ne gua' 'u la, ia jaljalquirju tn' ic qui'in, jn b jal jaquids'n quir'u cosas n; jal b chan dsaquijuin 'e quijuin atin' 'ang. 20 Guei' ijug b 'ni' dsi' 'nia' lo' quing', jats 'e ljua' aqui'n c, on gu' 'e r'u, on gu l dston' 'ang. 21 Ia julia' jtio' aquen quing',jajaun b 'i a' 'au'.

Julia' jmene dsa(Lucas 11:34-36)

22 L jmene dsa julia' l caun si nts qui' n dsa; 'ug jaun n, njua' dse jmene',jn b lejaun co'ni' tg b si tajang'; 23 la njua' ts dse jmene', tajang' b l quin'.Njua' si quing' n, ch' chili', 'e gu 'io ju' l quin' njua' lejaun!

Julia' a'nio dsa Di, a'n gu' ds cu n(Lucas 16:13)

24 'Ijan ts 'ein l jmeti ta ne on jug; ia jme'iai jan, ijan gu' jme'nioi. O nu tiquian' jan, ijan gu' ts lejein. Ts 'ein l jmeti ne Di, lejiog ne a'n ds cu n.* 6:4 Ju' aln chog si lela jn: t jn jun dsa. 6:13 Aln chog si ju': lio b jnia' nea'lg'; asi' ju' b jn: ia 'ne b catng' gong', quids' 'i', ajmejuag' dsa n, cotan.

SAN MATEO 6:25 8 SAN MATEO 7:20

Jmo Di ' chi'-guein quiin(Lucas 12:22-31)

25 Jaun n jug jni 'nia': Ts lcan 'nia' oi ds jua' a ' 'au' 'e qu', o 'e 'ag' tlia'chang', on gu' oqui' n' 'nia', 'e 'm' aqu'. Tsa quen gu jmeds achan dsa lia' con'gu m? 26 Jn de' 'nia' julia' itan iinio guei': ts 'e jne, on gu' 'e cg', jua' adsia lo';la i' 'nia' igu guei' ijug quijmetau. Jaun n, Tsa quen' gu 'nia' lia' con' gu j' 'i?27 'Ein 'nia', tle ia a ' 'au', l lejm' 'nia' al lechang' caun hora ag gu?

28 'E 'ug a l ' 'au' 'nia' julia' oqui' 'm' aqu'? Jag de' 'nia' julia' 'a lia' dscn lacha janau; onjua' ijmo ta 'ua', on gu' 'me; 29 la jug jni 'nia', calia' jia' Rag Salomnlia' con' jmequ' tsn' ajl' gu, ts carjlin' julia' jl' l. 30 Jaun n, chijua' Di lenjmo jl' nau acha jmg n, la 'ig gu' ds'n dsisi, ' gu b 'nia' dsa ts ln 'n jmo 'quichein' 'nia' dse! 31 Jaun len, ts lcan 'nia' oi ds, jua' aquiag' 'nia': 'E que jniog?o 'E 'ne' jniog? o 'E 'm' qui' jniog? 32 Ia dsa mgg b inio qui'en 'n ds calejan. Ii b i' 'nia' igu guei', a'ni' quin' 'nia' lej an. 33 La jmo de' ji 'nia' 'n'au' aji 'i' qui' Di jacong', quian' ajm' 'nia' calej adse at ds 'i, jaun gu gui''nia' lej an aag gu. 34Ts lcan 'nia' oi ds jaun, oqui' jmg 'ig, ia jmaqun oi dscha b lia' cojmg lia' cojmg.

7Ts lcun 'nia' ' qui' isin'(Lucas 6:37-38, 4142)

1 Ts lcun 'nia' ' qui' rng', iajaun ts con Di ' jacon' 'nia' guiong'. 2 Ia len b conDi ' jacon' 'nia' guiong' julia' cun' 'nia' ' jacon rng'. Quian' 'i' adsia' 'nia', 'i' jaunb dsiog Di quin' 'nia' guiong'.

3 'A lia' jniag' 'ne jag' jmequi p' a'i jmene rng', ton' ts leng' gu' a'i ca'nau nchpa jmene' 'iag'? 4 O 'a lia' l lejug' rng': Cu jmg dsi jni jmequi p' a'i jmene', ton'n b chi'i ca'nau n'ma ch jmene' 'iag'? 5 'Ne dsa iljmo one! Dsi de' ji n'ma chmne' 'iag', jaun gu l lejag' r, jaun gu l ds' qui p' jmene rng'.

6 Ts cu' 'nia' julia' dsj' al aji qui' jmeds, ia con' ts njua' jadsin ajmolejug quing'. Jn b ts dsia 'nia' julia' mg jl' aquen quing' ne i, con' ts njua'quicats', jme'ig.

Julia' dsa im, i'no', it n.(Lucas 11:9-13; 6:31)

7 M 'nia' ne Di, jaun gui' 'nia'; 'nio' 'nia', jaun b dsiang'; t 'nia' o'n, jaun b ni. 8 Iajulia' im, gue b; julia' i'no', dsio' b jn; jn b lejaun, qui' julia' it o'n, ni b.

9 O chan julia' 'ein 'nia', jmem chi' quing' i', cu' 'nia' camg ncang? 10 O chan''nia' jmacam chi' quing' qui' ju, cuin' 'nia' dsm'? 11 Jaun n, chijua' 'nia' dsa ircn'dso tng' cu' cosa dse chi'-gueinquing', ' gubi' 'nia' igu guei' cu adse cu' julia'im jacoin!

12 'Ug jaun n, jmo b 'nia' quian' dsa mgg rng' julia' 'e a'niog' 'nia' jmo 'i quian''nia'; ia an b ta qu' calej Si 'i', quian' gu Si aquicajmo dsa ijme' jg quin Di.

Oju dsag(Lucas 13:24)

13 Tin' 'nia' tle oju dsag. Ia a' ju' b jadston' dsa ju ajiog jads'in. Jaln gujun dsa idston' ju jaun; 14 ia caun oju dsag rqu' b jainio dsa adsilein jalechanjmeds, jaun ts ln jun idso' ju jaun.

Tle quian' mg a'ag b n'ma, jng' li(Lucas 6:43-44)

15 Jmo 'nia' ' jaun ts jmegau dsa iinio ' jg ajugain, ijaln jacon' 'nia' quirlinalin j' cha', la tle n' tds lin julia' ln dsj' nu tsau ds. 16 La tle 'a lia' jmo-dsub lecuin' 'nia'; ia ts guei' chiung taun qun dsa julia' mg uvas. On gu' l lequn dsamg higos guei' 'ma taun jm'. 17 Jaun n, calej 'ma dse, mg dse b 'ag; jn b lejaunjulia' n'ma 'lg', mg 'lg' b 'ag. 18 Julia' n'ma dse, ts l le'ag mg 'lg'; jn gu'lejaun ts l le'ag mg dse julia' n'ma 'lg'. 19 Calej n'ma ats 'ag mg dse, jia' lia'aun' b, ds' dsisi. 20 Jaun len b lecuin' 'nia': tle 'a lia' l jmo. 6:27 Aln chog si ju': al leicon' 'nia' caun l.

SAN MATEO 7:21 9 SAN MATEO 8:15Ts calejn tn' jagon Di.(Lucas 13:25-27)

21 Ts calejn it jni: Tegui', Tegui', dsilein guei' ijug jagon Di; jia' lia' jm'ijmo a'io ds e' igu guei' b dsilen. 22 Jun dsa l jmg jaun iju' tsg jni: Tegui',Tegui', maquica' jnia' jg oquin' 'ne. Quian' b 'i' quing' n, maquima'un' jnia'jena', maquimajm jnia' 'ling li ju' n. 23 La jaun gu n jug jni: Olg' ts 'nia'carcung. Cau jia' 'nia' ijmo' a'lg'.

Tatn ne 'ug(Marcos 1:22; Lucas 6:47-49)

24 Jaun n, calejn julia' dsa inag jg qui, jmo ajug jni, lin julia' ln jan dsa i'ds icajmg' 'ne ne 'lau. 25 Caj jm, quicaju' jmg cu, ca'g ds ti ln cajnu 'n jaun;la ts caqu', ia jmech' b 'ug ne 'lau. 26 La calejn julia' dsa inag jg qui, ts jmogu' ajug jni, lin julia' ln jan dsa co its 'en ds, cachi' 'n qui' ne titsag. 27 Jmecajjm, caju' jmg cu, ca'g ds ti cajnu dso' ts'n jaun; jaun caqu' cagon gau ln.

28 Jmecal ju' Jess jg len, 'io ln quidsg' ds dsa 'a lia' l jg ajmetag, 29 iajmetag julia' jan iquian 'i' dsn', onjua' r' lia' tju' quiin.

8Cajme'lin Jess jan dsa iln 'm' 'iog(Marcos 1:40; Lucas 5:12-16)

1 Jmecasin Jess m', jun ln dsa jmequiong'. 2 Jaun cajmequin jan dsa dso' iln 'm''iog, cachijn ne Jess, jaun caju':

Chijua' 'niog' 'ne, Tegui', l b jme'lio' jni.3 Jaun Jess n cani' gu, caja' qui' dsa 'i, jaun caju':'Nio b jni. Jme'liong 'ne.Dsju jmecaju' len, ca'ln dsa 'i 'm' 'iog ajmelin. 4 Jaun caju' Jess:N jaun, ts l'ein jug' 'ijan; jia' lia' guan' ojmejnia ne jmedsa, jaun ojen' a'ni'

jmeti' con' l 'i' qui' Moiss, iajaun lei dsa amalejng'.*'A lia' jme'n jan jug 'lig romano(Lucas 7:1-10)

5 Jmeca' Jess j jug Capernaum, cajmequin jan jug 'lig romano coin, jaun camajme'o 'i, caju':

6Tegui', jan ds ijmeti ta ne, ron dso' g ug jaqui; a'ua' qui', ts l j' gu-tag.7 Jaun caju' Jess:

Nei b jni ijme'lioin.8 Jaun caag jug 'lig:Tegui', ts catn jni jua' o'' 'ne dsini qui; jia' lia' ajmejm' 'i' b, jaun 'lin

dsa 'i quing. 9 Ia len b jni 'i, chng' ajmeti 'i' qui' jug, jn b len teneg' 'liginiog gu, 'e caun 'nio jni l. Njua' cajug jni: Gua j, jajaun ds b; njua' cajug jniisin' gu' tng: ia, ji b. Njua' cajug jni dsa sin' quing: Ojmo ala a, ajaundsjm b.

10 Jmecang Jess aju' dsa 'i, caig' ds, jaun cats' dsa ijmequiain':Adsj' ju' jni jug 'nia', calia' 'ijan dsa jug Israel, ts imajn jni i'n gu ln lia'

'n dsa la. 11 Jni jug 'nia', jun dsa iquijaln calecon gua' 'u, atiain' col gu' quian'Abraham, quian' Isaac, Jacob n jagon Di guei' ijug; 12 la dsa ijmecatn tn' jagon Di,dstoin' j quin' ung, quids'u, qug' jan.

13 Jaun caju' Jess cats' jug 'lig:Guan' dsini quing'. L b con' l 'ng'.Dsn' r' hora jaun ca'ln ds mozo quin dsa 'i.Cajme'lin Jess machog Pe.(Marcos 1:29-31; Lucas 4:38-39)

14Corun Jess jaqui' Pe. Jajaun jmerquian machog Pe adso' 'i dsi. 15 Jaun caja'Jess gu dsa dso', jaun dsju lejaun b cao'g dsi. Jaun canau machog Pe cajmeligcajmeti ta ne mesa, aag'.

Cajme'lin Jess jun ln dsa dso'(Marcos 1:32-34; Lucas 4:40-41)

* 8:4 ' Levtico 14.

SAN MATEO 8:16 10 SAN MATEO 9:6

16 Lecanei jaun, jun ln dsa ijiog jmeds jena', caojia dsa ne Jess; jaun quian' cajonjg b ca'uin' jmeds 'ln'. Jaun cajme'liin jn calejn dsa dso'. 17 Len b carti jgqui' Isaas ijme' jg oqui' Di jmecaju':'i b caji' ajme'uau jniog,

'i b cacan guei jmug quin jniog.Dsa ijme'nio jmequian' Jess(Lucas 9:57-62)

18 Jmecajg Jess jun ln dsa lelio, jaun cajmo 'i' a dsa quiin tle 'o' jm'. 19 Jauncajmequin jan tju' coin, jaun caju':

T, nei jni quian' 'ne calecon jagog'.20 Jaun caag Jess:Icha t'lau qui' b julia' ig, jn b lejaun julia' itan i'n guei', itio' tsag b 'i.

La Jaun dsa mgg n, ts jacha jua' jaquig cati.21 Jan gu' isin' ijmema quiong' caju':Tegui', tsa cu' jmg ang' i'ong de' ji e'?22 La caag Jess:'in 'ne jni, judsi'n b 'lag, 'lag rin'.Cajmo Jess ca'g tei jm', cajia' ds n(Marcos 4:35-41; Lucas 8:22-25)

23 Jaun n, ca' Jess 'i' tsmu, quian' dsa imaquiain'. 24 Jmematioin' ne jmg, ca'gds ti ln con' ts jin. Calia' madsjein jmg 'i' tsmu. La jmergn b Jess . 25 Jauncaiei b dsa quiin, jaun caju':

Tegui', lio! Ia ds'in jnia' jal!26 Jaun caag Jess:'E l l gan' 'nia' dsa its ln 'n?Jaun canau cajin ds, jm' n, jaun coei' catts' tng tei. 27 Jaun caig' ds dsa,

quicai' rin':I'ein b dsa n, lejiog ds lejiog jm' nag gau jg qui'?Dsa ichan Gadara ijmetion' jena' tds(Marcos 5:1-20; Lucas 8:26-39)

28 Jmecadsig Jess lecaton jm', tle 'u Gadara, jaun ca'un on dsa j le'on 'lag, jauncajmequiin con Jess. Leon dsa 'i jmejiog jena', jaun 'io ln jmetsau ds, 'ijan dsa ts'ein l le ju jaun. 29 Jaun catin' com' caju' ti:

'E 'ug tin' 'ne j quian' jnia', Jess Jai' Di? Ae' 'ne jal ajmog' jnia' tji?30Me' cau jaun, jmetion' jun i gu'; 31 jaun quicam jena' ne Jess, caju':Chijua' 'uag' jnia' jal, chei jnia' dsiti' qui' i 'o.32 Jaun caju' Jess:On' 'nia'.Jaun ca'un jmeds 'ln' tds dsa 'i, jaun caitoin' tds i. Dsju lejaun b cainio

cochi' i cung ju si, jaun caisein' t jm'. Jajaun cadsain ca'n' jmg.33 Dsa ijmejmo ' i n cacung. Jmedsilein j jug cadsia acal jaun, quian' acal

quian' dsa ijmetion' jena' n. 34 Calejn dsa chan jug jaun n ca'uin ilin ja'en Jess.Jaun jmecajin Jess n, cachiquing jmg ao'in lecon jaun.

9Cajme'lin Jess jan dsa 'lian'(Marcos 2:1-12; Lucas 5:17-26)

1 Jaun ca' Jess 'i' tsmu, cai le'o' jm', jaun cadsiin' jug jajmegu. 2 Jauncaojia dsa jan dsa 'lian', dsin ne tsjein. Jmecajg Jess a'n dsa 'i 'io ln, cats' dsadso':

Jmo lan' 'au', jn; mar'n b dsu'.3 Jaun caijiog ds iln tju': A'n 'lg' Di b in aju' len.4 La ii r b Jess adsjiog ds dsa 'i, jaun caju':'E l dsjiog 'au' 'nia' 'lg' len? 5 Na a'ua gu ta jua' ajmejug jni dsa la:

Mar'n b dsu', o ajmejug 'e jni: Nau, ? 6 Dse jaun. La jmo jni jaun lei''nia' a'io 'i' Jaun dsa mgg ne gua' 'u aqui'in dsu dsa.

Jaun gu caju' cats' dsa 'lian': 8:17 Isaas 53:4. 8:25 o, jniog. 8:28 Aln chog si ju': Gerasa; asi' gu' n, ju':Gergesa.

SAN MATEO 9:7 11 SAN MATEO 9:29

Nau, quion tsjein quing', guan' jaquing'.7 Jaun canau b dsa 'i, cai' jaqui'. 8 Jmecajg dsa acal jaun, caig' ds, jaun

cajmejuin' Di ne 'ug ia amacu b jaun macu' jan dsa mgg.Cat' Jess Mateo(Marcos 2:13-17; Lucas 5:27-32)

9 Cao'n b Jess jajme'ein jaun. Ja jaun, cajin jan dsa ichen Mateo, gu caun dsinicn 'lia' oqui' dstan. Jaun caju' Jess cats' 'i:

'in jni.Jaun canau b T, cajmequiong'.10 Cal jmema'en Jess gu' dsini qui' T, cadsiln jun gu dsa icn cu rin', dsa

ilecn' dso sin' gu n, caitoin' igu' quiain' Jess, quiain' dsa imaquiain' n. 11 Dsafariseos n, jmecajg an, jaun cai' dsa quin Jess:

'A lia' gu' t quin' 'nia' col quian' dsa icn 'lia' quin dstan, dsa ilecn' dso n?12 Cang Jess jg jaun, jaun caju':Onjua' dsa iquile'g dse ds i'ni' tm qui'; tle jacon dsa iledso' b 'ni' qui'.

13 On' 'nia' ojmetn 'e jein jg la tio' ne Si: A'nio jni dsi' 'nia' i 'au' dsa mggrng', onjua' r' ajia' quijen' 'nia' 'e quijen' ne.* Ia ts ta jaun guio jni jua' at dsadsen; at dsa ilecn' dso b jni guio.

Ca' dsa Jess julia' jg ajme'n dsa(Marcos 2:18-22; Lucas 5:33-39)

14 Jaun cadsiln dsa ijmeinio quian' Juan ichon dsa jmg cajmequiin ne Jess, jauncaag:

'A lia' jme'n b dsa fariseos, lejaun gu' jnia' n, la dsa iquian' 'ne gu' ts jme'in?15 Jaun caag Jess:L letn' 'lia' ds julia' dsa it janiog jmg jajen' gu dsa, chijua' jaun b gu gu'

dsa e' ijen' gu? J jmg jts madsa ijen' gu 'i chan l; jaun gu tin' jme'in.16 Ma ts 'ein tn ting ts'm' gui' quian' 'nau ts'm' 'm. Ia dsn' ts'm' 'm, jaun ju'

gu jagag l. 17 Jn b lejaun ts tia' dsa vino 'm 'i' nlau gui', ia ne'. N b tin vino,ton' ds'n nlau n njua' cajmo dsa lejaun. Jaun l, 'i' lau 'm b 'ni' tia' dsa vino 'm,iajaun letn b l '.

Jamg Jairo, quian' 'io ican' tsn' Jess(Marcos 5:21-43; Lucas 8:40-56)

18 T 'en Jess dsia jg, jmecadsig jan iniog gu gu' sinagoga. Cachijn ne Jess, jauncaju':

Lia' cajon jan chi' dsa m quing. La njua' gog' 'ne quian' jni oquiog' gog' ne qui',lechain b tng.

19 Jaun canau Jess, jaun ca quiain' dsa 'i, lia' jmaquiain' dsa imajaln quiong'.20Tj jaun, jan dsa m idso' maguia-tn i atin. Cajmequiin tle chico' qui' Jess,jaun cani' chei' tsn' 'i. 21 Ia lin: Ts nag njua' jia' ng' cajug tsn', jia qui.22 Jaun cajn' Jess, cajin 'io, jaun caju':

Jmo lin' 'au', jn. Ma'lng' b, ia 'ng'.Dsju lejaun b cajia coei' qui'.23 Jmecadsig Jess jaqui' dsa jug sinagoga 'i, jaun cajg mation' dsa ijmo son,

mation' dsa jun go'i n, qu'-'o. 24 Jaun caju':'Un' 'nia' jal; ts rjon ib' n. Jia' lia' argin b.La jia' cag b dsa. 25 Jmema'un' dsa, jaun ca' Jess dsini, caja' mgu ib', jaun

canau b 'i. 26 Calecon jug tio' 'u jaun, cai'g jg acal jaun.Cajme'lin Jess on dsa ten

27 Jmeo'n Jess jajaun, ca'ein on dsa ten, jalin t ti:Dsia i 'au' jnia', 'ne tsjon David!28 Jmeca' Jess dsini, cajmequin dsa ten 'i cau qui'. Jaun caag Jess:'n' 'nia' al lejme'lio jni?Jaun caag:'in b jnia', Tegui'.29 Jaun can' Jess gu jmene jaun caju':Jule b con' l 'n' 'nia'.

* 9:13 Oseas 6:6. 9:18 o, maijn, l lejein jg.

SAN MATEO 9:30 12 SAN MATEO 10:1930 Jaun calg b mne dsa 'i. Jaun cajmo Jess 'i' caju':Ti' 'nia' jnag ts 'ein julei an.31 La 'i n, jmeca'uin jaun, cadsia calecon jatn 'u jaun 'e acajmo Jess.Cajme'lin Jess jan dsa con

32 Jmema'un dsa ijmeten 'i, caoln isin' tng jiai jan dsa con i'en jmeds jena'.33Dsju jmecadsen Jess jena', jaun cajmelig dsa con 'i cadsia jg. Dsa jun ijmetion'cat ne, caig' ds, jaun cadsia:

Calecon 'u Israel la, ts 'ein macajg alen.34 La dsa fariseos gu' n, caju':Tle quian' jub qui' 'iog jug jena' b, jmo in 'uin' jena'.Dsia Jess i ds dsa

35 Ca Jess calecon jug ca', calecon jug p' n, jmetin dsa dsini gu' sinagogas.Jme' jg dse julia' jagon Di. Jmejme'liin dsa calej ne dso, quian' calej jmugajmelequian dsa. 36 Jmecajin dsa, cat' i ds, ia jmechain oi ds calia' maja'' dschain, njag b j' cha' its chan jmo '. 37 Jaun n cats' dsa ijmequiain':

Dsn' b dsau 'ling acarau, la ts jun dsa ijmo ta janau. 38 Jaun l, m 'nia' ne jugjanau achein gu jun dsa ijmo ta janau qui'.

10Caquin' Jess guia-tn dsa j qui' dsa quiin(Marcos 3:13-19; Lucas 6:12-16)

1 Jaun cat' Jess chi' dsguia-tn quiin, jaun cacu b 'i' a'uin' jmeds 'ln',aquijme'liin calej ne dso aniog ln dsa, calej jmug n.

2 Lela b chen taguia-tn dsa icaquin' Jess 'i quiin: Simu, it' dsa Pe; quiain' Drrin'; Jacobo* quian' Juan rin', ja' Zebedeo; 3 Feli quian' Bartolom; Tom n quian' Tijmecn 'lia' acatn dstan; Jacobo iln ja' Alfeo; Tadeo n; 4 Simu n it' dsa cananista;Judas Iscariote n, icajn' Jess.

Cachen Jess dsa guia-tn quiin acai' jg dse(Marcos 6:7-13; Lucas 9:1-6)

5Dsa guia-tn n b cachen Jess jmemancu jg la:Ts on' 'nia' ju 'u go dsnau, on gu' oton' 'nia' 'icaun jug atn 'u Samaria.

6 Jajaun b on' 'nia' jation' dsa iln co'ni' j' cha' imaicn' ichan jug Israel. 7 On''nia' quio' jg dse la chei' 'nia' dsa, majaquin 'i' qui' Di. 8Ojmo 'nia' lejn dsa iln'm' 'iog; calejn gu' iln dso si' n, ojme'lioin; ojmejen' 'nia' 'lag; o'un' 'nia' jena'qui' dsa n. Jaun len julia' ngue' 'nia' b la onjua' acha 'lia', len ojmo 'nia' jn,ocu' dsa b ts 'lia' cn'. 9Ts 'e cn' 'nia', julia' a'ni' le'i ju, on gu' cunig, on gu'cutiog, on gu' guin tlau quing', 10 on gu' t'm' jua' ato' lio cn'. Jm' codsn'tsn' b 'nia' cn', ts cn' 'nia' lau ton tag' aag gu con' amaleton tag', on gu' 'ma';ia julia' dsa ijmo ta, catin b gue m qui'.

11 Jmacadsin' 'nia' lia' caun jug ca' o jug p' 'e, jajaun jia 'nia' jaqui' dsa ilidsen 'ua ds, qui' 'i tin' 'nia' calia' cat jmg i'ung' tng. 12 Jmat rtng' dsini qui',cuin 'nia' Di jua' 'nia': Ju'ei b tei dsini la. 13Njua' dsa dsini jaun li gue b lia'ir jg, jg quin' 'nia' acuin' Di, jut'i b 'ei tei jacon dsa 'i dsini jaun. La njua'li tsdse le'gdsdsa gue jgquin' 'nia', jut'ib jg 'ei tei jaun jacon' 'nia' guiong'.14Njua' cha jaln ts 'nio dsa guein 'nia', on gu' 'nio nag jg quin' 'nia' n, coei' 'un''nia' dsini jaun, o jug jaun, si' 'nia' 'liog tag'. 15 Ia adsj' ju' jni, jmat rquidsDi 'i', 'io gu ug gue dsa jug jaun con' gu dsa ijmechan Sodoma quian' Gomorra.

Quico'ein dsa(Marcos 13:9-13; Lucas 21:12-17)

16 Tsn jni 'nia' jaun, alng' njag b j' cha' jn co'ni' j' tsau ds. Jmo 'nia' jaun alng'dsa i'io mai julia' dsm', ton' 'ua 'au' 'nia' julia' ln iju. 17 Rjn' 'nia' jaun ia quijng'dsa ne dstan, quibg dsa n dsini gu' sinagogas. 18 Lia' ne dsim' lia' ne rag n, dsijiadsa 'nia' 'ug qui jni; jaun len b l leojang' 'nia' jg dsau ne 'i, quian' jacon dsnausin' n. 19 La jmat rquijng' dsa neta, ts ljmo 'nia' ' 'au' 'e jua' o 'a lia' ag'; ia* 10:2 Jacobo: jn b chein Santiago. 10:4 cananista: partido qui' dsa i'nio tun 'u 'i' qui' Roma.Jmaqun caquioin leon Simu 'i, ia l mei' ts cane achein. 10:15 Sodoma quian'Gomorra: ' Gnesis 18 - 19.

SAN MATEO 10:20 13 SAN MATEO 11:1jmat rjua' 'nia' jg, Di b cu jg ai' 'nia' 'a lia' ag' jug' dsa. 20 Ia onjua' guion''nia' jua' jg; 'iog b Jmeds quin i' 'nia' ju' ju t'au'.

21 Ia l tng, julia' rn' dsa quijin' rin' jaun jag' dsa, julia' jmei gu' dsa quijin' chi'quiin; chi' gu' n quinu 'nei jmi' chog-jmei, quijng' ajmedsiog dsa. 22 Calejn julia'dsa mgg jme'iai 'nia' 'ug qui jni; laia julia' itin ti cat jcat', i'i b ilin.23 Jmaquico'ein dsa julia' caun jug, cung 'nia' ju jug si' tng; adsj' ju' jni, t tsmal quen' 'nia' iniog' calej jug jatn 'u Israel, aguan' tng Jaun dsa mgg.

24 Julia' jan ijmetn, ts juin' con' gu t quiin; jn b lejaun julia' jan dsa ijmeti,ts juin' con' gu jug. 25 Ti' julia' ijmetn lin julia' ln t quiin; julia' dsa ijmetigu' n, dsilin julia' ln jug. Chijua' 'iog dsa jun' caun dsini maquion dsa Be'elzeb,' gu b 'n dsa, julia' ition' dsini qui'!

'Ein 'ni' jmegan dsa(Lucas 12:2-7)

26 'Ug jaun, ts ljmo 'nia' gang' dsa mgg. Ia 'icaun julia' arjl ts cha jua' atslejni, jn b lejaun julia' ar'ma ts cha jua' ats lei dsa. 27 Julia' ajug jni 'nia' laj tco', jua' 'nia' tjn dsa jun; jn b lejaun julia' ajug jni 'nia' con' tei, jua' 'nia'com' julia' jaei. 28Ts ljmo 'nia' gang' quian' ij' n, la t'au' 'nia' ts 'e l lejmo;i'i b catn' 'nia' jmegang' julia' il lej' n quian' gu' t'au' 'nia' ajeng' ja'lg'.

29 Tsa 'n dsa on itan p' quian' caun guin? La 'ijan itan ts tin' 'u jua' ts ii' 'nia'. 30 Ia lejiog nji dsei' 'nia' le' jeli' m' t jn. 31 Ts ljmo 'nia' gang', ia 'ioln gu quen' 'nia' lia' con' gu jun ln itan.

Julia' ijmejnia acuin Jesucristo jn dsa mgg(Lucas 12:8-9)

32 Julia' ijmejnia tle qui jni jn dsa mgg, jn b lejaun jni n jmejniag tlequi' 'i ne e' igu guei' ijug; 33 la julia' ijmejnia ats cug jni jn dsa mgg, jnb lejaun jmejnia jni ats cuin ne e' igu guei' ijug.

Jess b i'un al ledson' dsa(Lucas 12:51-53; 14:26-27)

34 Ts olen' 'nia' jua' aguio jni ai'ei tei mgg; ia ts ta jaun guio jni ai'ei tei. M''nei b aquian jni. 35Ajaun b guio jni aidsia m' dsini:Chi' jme'iai jmei,chi' jamg dsa n

jme'iai chog;iln mlo n

tin' m' quian' machog.36Dsa iln jmei dsini

quijme'iog chi' quiin.37 Julia' i'nio gu 'io ln chog-jmei lia' con' gu jni, ts catin lin dsa quing; len b

jn, julia' i'nio 'io ln gu jai' o jamg 'e, lia' con' gu jni, ts catin lin dsa quing;38 julia' its ca'g caun ds cajoin chijua' cajoin,* aji chico' qui, ts catin lin dsaquing. 39 Julia' i l 'nio l' lechain dse, ds'n qui'; jn b len, julia' icaguen 'moqui jni, l' b.

Co'ni' 'lian' dsa(Marcos 9:41)

40 Julia' iguen 'nia', guei jni; julia' iguei jni guein icachei jni n. 41 Iguen julia'jan dsa i' jg oqui' Di ia alin ichen quin Di, cojaun b 'lia' gue jn julia' 'lian'jan i' jg quin Di. Len b jn, julia' iguen jan dsa dsen ia lin dsa dsen, gue 'liain'jn con' 'lia' acatn jan dsa dsen. 42 Ju'ein gu dsa icu caun vaso jmg gg', cu' jan dsame' len quing 'ug ia a'ein jni, adsj' ju', tion b gue 'liain'.

11Dsa ichen quin Juan ichon dsa jmg(Lucas 7:18-35)

1 Jmecadsan cu Jess jg n cu' chi' dsguia-tn quiin, cao'in tng jajaun, ca' jucai' jg, ijmetin dsa jug tio' con' maquin jaun. 10:36 Miqueas 7:6. * 10:38 lit. its cn crg qui'.

SAN MATEO 11:2 14 SAN MATEO 11:262 Juan n, t 'ein n' 'm, cari 'a lia' l jmo Ir'n quin Di. Jaun cachein iln dsa

ijmequiain' 3 acaiag:'Ne lng' dsa il jg ji, o jia jnia' isin' 'e?4 Jaun caag Jess:On' 'nia' ochei' Juan 'e at ne' 'nia' la, 'e anag' 'nia' n. 5 Odsia 'nia' 'a lia' l

quijg dsa ten; dsa ijmeguian' gu' n, mainioi r' tng; dsa ijmeln 'm' 'iog malejintng dso ajmelin; dsa ijmegun gu' n manag; dsa imadsan, jein' tng; jacon dsa ten ds'ag jg dse la alin dsa. 6 'E gu dsen dsa its 'ag caun-tn ds jacon jni.

7 Jmemailen dsa 'i, jaun cajmelig Jess cats' dsa a'in Juan:'E jmeln' 'nia' jmet ne' lia' con' jmeing' 'u quein co'iog jaun? O b jmeln'

'nia' ajmejng' jan dsa iln julia' l ca'nau n'ma ta alquib ds ju la ju n? 8 Chijua'ts lejaun n, 'e gu' caijag' 'nia'? O b ajmeln' 'nia' ajmejng' jan dsa iqui' tsn' jl'?La onjua' lejaun. Ia julia' dsa iqu' tsn' jl', itn' dsini qui' rag b ile'i. 9 'E gu'caijag' 'nia' jaun n? O b jan dsa i' jg quin Di 'e? Dsn' b jaun ju' jni. Iln tsongu jan dsa i' jg quin Di b 'i. 10 Juan 'i b i'n Si qui' Di jaju':Tsng jan dsa quing ne ju quing', jn,

adscan jg, jmo cojia ju.*11 Adsj' jug jni 'nia', 'ijan dsa imacan dsa m ichan mgg, ts 'ein maln ijun' gui' jg oqui' Di, lia' con' gu Juan ichon dsa jmg. Laia, iln ime' gu jagon Di, i'ib ln ijun' gu lia' con' gu Juan 'i. 12 Cale caguan Juan ichon dsa jmg, cat jmg n,con' 'i ju b maj ti jagon Di. Jaun dsa con' iti ds b chan' ti ju jaun. 13 Calejndsa ijme' jg quin Di, quian' 'i' qui' Moiss n, ajia' con' ca' jg jagon Di bjaun, calia' cat jmg jmecaguan Juan. 14 Jn b chijua' 'niog' 'nia' gui' jg la, Juan 'i bicajmeti jg al ajmeji Elas. 15 Julia' ileds rgua, junei.

16 'E quian' l lequng aln dsa ichan jmg n? Lin julia' ln ib' ition' co j 'ma',tioin' com' quigui' ts' rin':17Nji jnia' tefi oquin' 'nia',

la ts ndsin' gu' 'nia';jn gu' njm jnia' son qui' 'lag

ata' 'lia' ds dsa,la ts cat' gu' qu' 'au' 'nia'.18 Ia caguan Juan, its 'e 'ling jmegu' on gu' 'e jme'n' n, jaun ca'ag dsa a'ein jena'.19 Caguan gu' tng Jaun dsa mgg igu' i'n', 'ag tng dsa alin jl ' quian' m jmg,alin amei quin dsa cha dsu, quian' dsa icn 'lia' quin dstan n. La tion b lel'dsa adsau jg a' ds Di, 'ug ia ' b ds dsa igue jg n.

Jug jts ne' dsa(Lucas 10:13-15)

20 Jaun n, cajmelig Jess quicajin dsa ja'ling gu li ju'maquimajmo, ia tsmajin'dsa ds. Jaun caju':

21 'E gu jug' 'nia' dsa jug Corazn! 'E gu jug' 'nia' ichan Betsaida! Ia jua' mei' gujnimajmo li ju'n j jugTiro quian' jug Sidn julia' amajmo jni j quin' 'nia', lg' bts macajin' dsa 'i ds, jmecu li aqu' ds jmeinioi lequi' 'm' taun quilesin tijun. 22 La jug jni 'nia', jmg iquids Di 'i', jaln gu tson ug agui' 'nia' con' gu dsaijmechan Tiro quian' Sidn. 23 'Nia' gu' dsa ichan jug Capernaum, ln' 'nia' aug' guei' ln?Onjua' lejaun. T jaj' ln jation' 'lag b sn' 'nia'. Ia jua' mei' gu jni cajmo li ju' jjug Sodoma julia' amacajmo jni j quin' 'nia', aniog b jug jaun cat jmg n. 24 Jaunju' jni, jmg jmat rquids Di 'i', 'io gu ug gui' 'nia' con' gu dsa ijmechan jugSodoma.

Jajia dsa ima''(Lucas 10:21-22)

25 Jmg jaun caju' Jess:Jmejun' jni 'ne, Tia, ilng' jug gua' 'u quian' guei' ijug, ia ca'ma' an jacon

dsa itn si, i' ds, amacajmejniag' jacon dsa iln lia' ln guein, its 'e cu'. 26 Dsn' bjaun, Tia, ia len car'i 'au'.* 11:10 Malaquas 3:1. 11:12 o, cat jmg n, maj' jagon Di njag b al 'nei. Jaun dsa icon'quijmo 'nei n, 'nio join julia' dsa iinio ju jaun. 11:23 griego: hades, co'ni' aju', jaqui''lag.

SAN MATEO 11:27 15 SAN MATEO 12:2127 Jaun cats' dsa:Ogu jni macadsia e' calej. 'Ijan ts 'ein cun Jai' Di 'a lia' tdsn' lin, jia'

lia' 'iog b Jmei; jn b 'ijan ts 'ein cun Jmei 'a lia' tdsn' lin, jia' lia' 'iog b Jai'tng, jn b jmejniai jacon i'nio lei. 28 In' 'nia' jacon jni, calejn' 'nia' iquima'' ds,iquilequian guei, jaun cu jni jajan' 'nia'. 29Gue 'nia' ta qui acu jni 'nia', jmetn 'nia'jm' jn, 'a lia' ln jni, ia jun' ds lng, meg' b l ds; jaun len b dsin' 'nia' dsiang'jajia t'au'. 30 Ia ta acu jni 'nia', onjua' a'ua' ta; jn b lejaun onjua' aguei cn' 'nia'acu jni 'nia'.

12Jess b iquian 'i' ne qui' jmg sa(Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-5)

1 Jmg jaun ca Jess jal janau qui' dsa caun jmg sa. Dsa iquiain' n cat' icn', jaunquicagg m' trigo, jaun cagu'. 2 Jmecajg dsa fairseos, jaun caolin cats' Jess:

Jag 'a lia' tion' dsa quing' jmo ta ats 'i 'i' jmo dsa jmg sa.3 Jaun caag Jess:Tsa maca'' 'nia' ne Si 'a lia' l cajmo David corun jmecal icn' quiain' rin'?

4 Ca' dsini qui' Di, cagu' i' ji, ats jme'i 'i' gu', a'i 'i' gu' jm' jmedsa. 5 Otsa maca'' 'nia' ne Si 'i' qui' Moiss, julia' jmedsa ts jmeg' jmg sa? La ts 'ein bn'gu' dso 'i n. 6 Jug jni 'nia', jal chn' jan ijun' gu con' gu gu' templo. 7 Jua' mei'gu ma' 'nia' 'e jein jg la: A'nio jni adsi' 'nia' i 'au', onjua' r' ajia' quijen''nia' 'e quijen' ne,* ts jua' jmebong' dso dsa its 'e dso rn. 8 Ia len jaun, jni, Jaundsa mgg, jmo 'i' julia' jmg sa.

Jan dsa jle caun gu(Marcos 3:1-6; Lucas 6:6-11)

9Cao'n b Jess jajaun, jaun ca' tng dsini gu' sinagoga. 10 Jajaun jme'en jan dsa ijlecaun mgu. Dsa fariseos n jme'nio 'no' ju bin' dso Jess, jaun caag:

'I 'i' jme'lin dsa jan dsa dso' jmejmg sa?11 Jaun caag Jess:'Ein 'nia', i'io jan j' cha', njua' cabain si julia' caun jmg sa, tsa ds dsdsein

j' quiin? 12 ' gu b quen jan dsa con' gu jan j' cha'! Jaun l, 'i b 'i' jmo dsa adsejulia' jmig sa.

13 Jaun gu cats' dsa dso' 'i:Nei' gog'.Jaun cani' 'i gu, cajia qui', jaun cal cor quian' acaun. 14 Ca'un b dsa fariseos 'i

n, jaun cajmo jg aji' Jess.Julia' dsa icaquin' Di ajmeti ta ne, jg aca' dsa icaju' oqui' Di

15 Jmecari Jess jg jaun, cao'in b. Jaun jun ln dsa iln chico' qui' 'ein.Jmejme'lin Jess calejn dsa iledso', 16 jaun caju' ats 'e dsia dsa jua' a'ag 'ein lin.17 Len b cal iajaun leti jg aca' Isaas, dsa ijme' jg quin Di, jmecaju' lela:18 Ila b dsa ijmeti ta ne,

imacaquiong', i'nig gu ln,jaun 'io' jin jni quiain'.

Tn' jni Jmeds quing tds,jaun jmejniai calej jug

jn dsnau ' ju dsau tdsn'.19 Ts quein nu, on gu' gui',

on gu' n' jg qui' j calle,20 Lia' 'icatag n'ma ta ts jio,

on gu' ei nmecha acajug 'ia gu jmei.Jmo len calia' cati'

al' adsiten dsn'.21 Jaun caun jacon 'i b

'ag dsa caun dscalejn dsa ichan calej jug.Ju' dsa a'io Jess jub qui' Be'elzeb(Marcos 3:19-30; Lucas 11:14-23, 12:10)

* 12:7 Oseas 6:6. 12:21 Isaas 42:1-4.

SAN MATEO 12:22 16 SAN MATEO 12:47

22 Jaun caojia dsa jacoin jan dsa ten icon n ijme'en jan jmeds jena'. Jess ncajme'li, cajg tng dse, cadsia dse jg n. 23 Caig' ds calejn dsa, jaun caju':

Onjua' in ln tsjon David?24 La jmecang dsa fariseos jg jaun, cadsia jg quian' rin':A'un' in jena' qui' dsa tle quian' jub qui' Be'elzeb, jug jena' b.25 La ii r b Jess 'e dsjiog ds dsa 'i, jaun caju':Julia' dstan tion' ledsoin', ni' m', ts u ti' jua' ts ds'n 'i' qui'. Len b

jn julia' dsa caun dsini, njua' l ledsoin', niog m', jn b ts u ti'. 26 Jn b len,njua' cajmo Satans m' dsein jan iquiin 'iog, co'ni' 'iog b jmo ledsoin'. 'A lia' lle'io gu b 'i' qui', chijua' lejaun? 27 Chijua' jni 'ung' jena' quian' b qui' Be'elzebjulia' ju' 'nia', 'ein b gu' cu b cu' dsa quin' 'nia' a'uin' jena' jaun n? 'Ug jaun,guion b dsa quing' jmeli aln' 'nia' guiong'. 28 La jni n n'ung' jena' tle quian' bqui' Jmeds quin Di. Jaun n len b cu jni li amagua 'i' qui' Di jacon' 'nia'.

29 Jaun n, 'a lia' l le' jan dsa dsini qui' julia' jan dsa i'uan', aji' ate'i qui',chijua' le'ug ts man'nei' de' dsa? Jia' lia' lejaun b l leji' acha qui'.

30 Its tin lequi jni, dsa i'iog jni b 'i; lejaun gu' its quian' jni cg', jia' jmotsrja b. 31 Jug jni 'nia' jaun n, al le'n b calej dsu dsa, calej 'e a'lg' ju'n. La njua' ca'in 'lg' Jmeds quin Di, an gu ts mao'n dso cha. 32 La njua' chanica'n 'lg' Jaun dsa mgg, l b le'n dsu; la julia' i'n 'lg' Jmeds Ji, ts mao'ndso cha qui', mgg la, on gu' mgg caun n.

Tle 'a lia' l mg a'ag b n'ma, jng' li(Lucas 6:43-45)

33 Chijua' jmo' 'nia' aledse n'ma, mg dse b 'ag; la chijua' jmo' 'nia' ale'lg' n'ma,mg 'lg' b 'ag jn. 'Ug jaun, tle quian'mg a'ag bn'ma, jng' li chijua' dse o a'lg''e. 34 'Nia' tsjon dsm'! 'A b lia' l ledsi' 'nia' jg dse, ton' 'ln' b gu' 'nia' guiong'?Ia lia' con' l a'ling ag cha tds dsa, ajaun b 'u m'o. 35 Julia' dsa dsen, jg dse bdsia, ia jm' lia' adse b r'ma tds; len b julia' dsa 'ln', jg 'lg' b dsia, ia jm'lia' a'lg' b r'ma tds. 36 Jaun ju' jni, jng' b dsa mgg cuenta qui' jmat jmgicon Di ', quids 'i' ne calej jg ats ta t. 37 Ia tle 'a lia' l jg quin' b 'nia', jig'', rng' o ts rng'.

M dsa fariseos ajmo Jess caun li ju'(Marcos 8:12; Lucas 11:29-32)

38 Jaun n iln dsa fariseos quian' tju' cats' Jess:T, 'niog jnia' jag caun li ju' ajm' 'ne.39 Jaun caag Jess:Tsjon dsa 'ln' its nag la m ajmo jni caun li ju'. La ts ma'e li l lecu jni

jacon' 'nia', jia' lia' con' li julia' acai Jons ijme' jg oqui' Di b. 40 Ia julia' ca'Jons 'n jmg, 'n nei tds j' jmg pan 'i, lejaun b ' Jaun dsa mgg n' 'u 'n jmg,'n nei. 41 Jmg jmat rcon Di ', dsa ijmechan jug ciudad Nnive, dsa 'i b nu quids'i' jn jacon' 'nia' dsa chang' jmg n. Ia dsa 'i cajin' ds lia' con' jmeca' Jons jg qui'Di. La n n la chn' jan ijun' gu lia' con' gu Jons 'i. 42 'Io rag ijmegon 'u tle sur,jn b nu 'i jmg iquids Di 'i', jn gu' 'liog' 'i 'liain' 'nia' ichang' jmg n. Ia 'i ncaj ung ln ca' ju acaoni jg qui' Salomn 'a lia' jme' ds 'i a l jmetin; la nn, la chn' jan ijun' gu con' gu Salomn 'i.

Jmeds 'ln' ijn' tng(Lucas 11:24-26)

43 Jmao'n jan jmeds 'ln' qui' jan dsa, jaun ds letan jaquein 'no' jajia. Njua'ts cads' jajia n, jaun 'no' tng ds: 44 Ng' tng dsini qui jacao'ng. Jmacadsiin'jaun, dsain' tng dsa 'i lin co'ni' b caun dsini arj, r'ia', r ch'. 45 Jaun n o'intng ds chiliain' con' gu guion jmeds 'ln' rin' il'io gu con' gu 'iog. Dsleindstiain' tds dsa 'i. Jaun dsa 'i n, dsig lin le'lin' gu ln gu con' gu jmelinle'ug. Len b ds tsjon 'ln' ichan rn.

Chi' rn' Jess quian' chog(Marcos 3:31-35; Lucas 8:19-21)

46T 'en Jess dsia jg ts' dsa, jmecadsiln chi' rin' quiain' chog n. Ca'n b catiin'a'nio dsia jg quiain' Jess. 47 Jaun caicon jan jg, caju': 12:42 ' 1 Reyes 10; 2 Crnicas 9:1-12. 12:45 'Nio' jaton 2 Pedro 2:20.

SAN MATEO 12:48 17 SAN MATEO 13:19Chog' quian' chi' rng' tiin' ca'n, a'nio dsia jg quian' 'ne.*48 Jaun caag Jess:'Ein 'i cha jni, 'ein 'i rn' jni n?49 Jaun n ca'in chi' dsguia-tn quiin, jaun caju':Ila b ln co'ni' cha jni, quian' rng' n. 50 Ia ju'ein gu ijmo a'io ds e' jni

igu guei' ijug, i'i b ln julia' ds rng', 'io rng', cha n.13

Jg ajng' li julia' dsa isi mg jon(Marcos 4:1-9; Lucas 8:4-8)

1 Jmg jaun cao'n Jess dsini jajme'ein, ca caigua chei' jm''. 2 Ia ca' tngjun ln dsa lelg' qui' jagu, jaun ca' 'i' tsmu, jaun cagu. Jaun dsa gu' n catin'calejin chei' jmg. 3 Jaun n cajmetin dsa 'ling ln jg tle quian' jg ajng' li.

Caju':Jan dsa cae janau caisi mg jon; 4 jmema'ein si n, aln mg jon caiga' le'i ju,

jaun n itan b caoln cacg'. 5 Aln gu' mg jon caito' j ncang, jats ln gua' l.Ajaun n ts u car'ag ca'ia, ia ts j' gua' jaito'. 6 La jmecat 'iog, carjung, cacub ajaun, ia ts jm 'ling jmemacha. 7 Aln gu' iga' jal ntaun. Jmecaicn ntaunn, cajl b jon jaun tng. 8 La aln gu' n catn ja'o' 'u; ajaun carau dse; aln mgjon ca'g jmacun 'i-lu mg lia' camg jon aijnia; aln gu' jma'nag' neguig mg,aln gu' jmaguig-gui mg. 9 Chijua' 'ein 'nia' idsi rgua, nei 'nia'.

Ta qu' jg ajng' li(Marcos 4:10-12; Lucas 8:9-10)

10 Jaun cajmequin chi' dsguia-tn con Jess, jaun caag:'E l jmetng' dsa jm' lia' quian' jg ajng' li?11 Jaun n caag Jess:Di b jmo ar' 'au' 'nia' jg r'ma julia' 'a lia' l jagoin guei' ijug. La jacon dsa

n n, ts lejaun. 12 Ia julia' dsa i' dse, Di b jmo lei' gu 'ling, jaun dsilin lin dsainiog dsi. La julia' its 'nio le' n, Di b jmo codsia ts lei' coei'. 13 'Ug jaun bajmetn jni dsa tle quian' jg ajng' li:Iajaun ijg,

la ts lel' 'e anjg;inni gu' n,

la ts carl' 'e anni,on gu cai'.

14 Jaun len rti tle qui' dsa n julia' caju' Isaas ica' jg quin Di:Dsn' b ng' 'nia',

la ts leg' 'e ang';Caun quijag' 'nia' n,

la ts lelen' 'nia'.15 Ia ama'ua' dsi b dsa la,

jalag b nag,njag b imarjn rgua;jn b len, njag b ats jni mne,

iajaun ts jg quian' mne,on gu' nag quian' rgua,on gu le' ds,

iajaun ts jin' ds jacon jniiajaun jme'lioin jni.*

16 La 'e gu dsen' 'nia' ia jni mne', nag' b 'nia' n quian' rgu'. 17 Adsj' jug jni'nia', jun dsa ijme' jg quin Di malg', jun dsa dsen, jme'nio t ne ajg' 'nia' rn,la ts cajg; jme'nio nag n julia' anag' 'nia' rn, la ts cang.

Ju' Jess ts' dsa lia' t jg 'e jg dsau jng' julia' jg qui' dsa isi mjon(Marcos 4:13-20; Lucas 8:11-15)

18 'Nei 'nia' jaun, 'e jg dsau jng' julia' jg qui' dsa isi mg jon. 19 Julia' dsa inag jgdse aj guei' ijug jagon Di, njua' ts i', lin julia' mg jon acasi' dsiju. Isdsen* 12:47 Aln chog si ts chiton * 13:15 Isaas 6:9-10.

SAN MATEO 13:20 18 SAN MATEO 13:41b ja jacoin, jaun ji' tng jg dse ajmemajnia tds. 20Mg jon acasi' gu' j ncang, ljulia' ln dsa igue 'io ds jg dse anag, 21 laia ts cha gu' jds'm jm n' 'u, ts uti'; jaun jmaj oi ds adsi 'e dsi, o quico'ein dsa oqui' jg qui' Di, guein tb tng jg. 22 Julia' mg jon aiga' j ntaun gu' tng, jng' jg dsau julia' dsa inag jgdse, laia 'io ln gu ' ds ome' ds acha mgg la, a'n ds alecha cu alechain dse n,an b ajmegau tng qui'. Calej an jl b tng jg dse ajmemang, jaun ts ma'eadse ru jacon dsa 'i. 23 La julia' mg jon acasi' jadse gua', jng' tng jg dsau tlejacon dsa inag jg, ton' i' n; jaun jm' lia' cane adse b rau jacoin. Iln gu' dsa 'itle quian' adse rjni ajmo, lin julia' l lia' cacho' mg acaijnia, rau caun 'i-lumg lia' camg; iln gu' jma'nag' coneguig; iln gu' jmaguig-gui mg.

Jg ajng' li julia' nnau 'lg' aca'ia j trigo24 Caju' Jess tng cats' dsa caun jg ajng' li si':Al guei' ijug jagon Di lia' ln jan dsa icasi cane mg jon dse 'u qui'; 25 la

caun 'u jmemalegn dsa lejin, caguan jan dsa 'ln' i'iog cajmo ug ds caguia' jonnnau 'lg' j trigo, jaun cai' tng. 26 Jmecaicn trigo, jmematio' m' n, j jaun ca'iannau 'lg' jn. 27 Jaun n, dsa ijmeti ta ne jug janau, caicon jg ne jug, caju': Gui',onjua' jm' cane mg jon dse caj' janau quing' jmecaj'? 'A gu' lia' cal aca'iannau 'lg' jaun n? 28 Jaun caag dsa jug: 'An jan dsa 'ln' i'iog b cajmo an. Jauncaag dsa ijmeti ta ne: Tsa 'niog' jua' codsia dsgui jnia' nnau 'lg' jaun? 29 Jauncaag tng 'i, caju': Jan'n. Ti' b. Ia con' ts njua' lejiog tag trigo dse b cacang.30 Jaln gu dse juledsi me' jaun, judsicn b col, calia' cat jmg iru; jaun gu tsngdsa adscangde' le'ugnnau 'lg', jaun cg' jm' codsong' iajaun 'nei, ds', jaun gu cg'trigo t' caun jat' dsini qui.

Jg ajng' li julia' mg jon qui' n'ma mostaza(Marcos 4:30-32; Lucas 13:18-19)

31 Cadsia Jess jn caun jg ajng' li lela:Jagon Di guei' ijug, l julia' l mg jon qui' n'ma mostaza acajn jan dsa janau

qui'. 32 Dsn' mg jon jaun l mg ap' tei gu 'io ln lia' con' gu mg jon si'; laiajmacaicn n, l caun n'ma pa gu lia' con' gu rn' acha janau qui', cat itan lletiain' gu' nei'.

Jg jng' li julia' 'a lia' rn' i'(Lucas 13:20-21)

33 Cadsia Jess jg ajng' li lela tng:L guei' ijug jagon Di, julia' l levadura acogn' jan 'io quian' 'n tio' ca'

tiju harina, iajaun ron' dse calej tican.Ta aqu' jg ajng' li acajmetag Jess(Marcos 4:33-34)

34Calej jg la caju' Jess cats' dsa tle quian' jg ajng' li; 'icorun ts jmejmetagjua' ts tle quian' jg ajng' li. 35 Len cajmo iajaun leti jg ajmemar' qui' dsaijme' jg quin Di malg' jmecaju':'U' jni jg 'o

tle quian' jg ajng' li;dsia jni jg ats macarjni

cale cajmo Di mgg.Dsia Jess lia' t jg 'e jg dsau jng' julia' nnau 'lg' aca'ia j trigo

36 Jaun n, cao'n Jess jn dsa jun jajme'ein jaun ca' tng caun dsini. Jaun caolntng chi' dsguia-tn jacoin, caju':

Dsia lia' t jg 'e jg dsau jng' julia' jg qui' nnau 'lg' aca'ia j trigo.37 Jaun caag Jess:Dsa i si mg jon dse, Jaun dsa mgg b 'i; 38 janau gu' l co'ni' mgg la. Jon

dse gu' n, co'ni' ln chi'-guein ition' 'i' qui' Di. Nnau 'lg' gu' n, co'ni' dsaition' ju 'i' qui' isdsen. 39Dsa 'ln' i'iog icajn jon nnau 'lg', isdsen b 'i. Irugu' n, l jmg jcat'; ijaln jacag' gu n, ngeles quin b Di. 40 Jaun, julia' cg' dsannau 'lg', at' dsisi, len b l jn jmg jcat' mgg la. 41 Chen Jaun dsa mgg 13:31 mostaza: Onjua' mjn' acu' dsa go jniog; caun n'ma dsn' jaun at' ts Brassica nigra. 13:33 griego: 'n tio' sata, atio' con' 22 litros lecaun . 13:35 Salmo 78:2.

SAN MATEO 13:42 19 SAN MATEO 14:8ngeles quiin iajaun 'uin' j qui' dsa quiin calejn ijmo quisn' rn' a'no dso, calejngu icarchn its cat ju 'lg'. 42 Jaun to' jani' ts' si, jatin' qu'-'o, quiqug' jan n.43 Jaun, dsa dsen quin Di gu' dslein dstiain' jajniai tg julia' jni 'iog jajmo Di Jmei'i'. Chijua' 'ein 'nia' idsi rgua, r nei 'nia'.

Jg ajng' li julia' caun aquen gu 'io ln ar'ma44 Guei' ijug jagon Di jn b l julia' caun aquen 'io ln ar'ma r'o n' 'u. La

julia' jan dsa idso' n, jajaun b 'ma tng; ia a l 'io' jn', jaun dsin' ds'ng calej'e acha qui', jaun l 'u jaun.

Jg ajng' li julia' mg perla aquen ln45 Jn b l guei' ijug jagon Di julia' ln jan dsa i 'no' perlas jl' iajaun jmo 'ma'.

46 Jmacads' camg aquen ln, dsin' ds'ng calej 'e acha qui', jaun l mg jl' jaun.Jg ajng' li julia' ts'm

47 Jn b lejaun l guei' ijug jagon Di julia' l caun ts'm atun dsa ne jm' jaun'uin' calejn ne j'. 48 Jmacarn ts'm, dsa n 'in tle chei' jm'; jaun quiin' jm'lia' ju dsen caun jato', jaun guiain' b julia' j' its dsen. 49 Jn b lejaun l jmg jcat'mgg la: 'un ngeles jajm jmaqun dsa 'ln' j qui' dsa dsen 50 jaun toin' i'ln' jani'ts' si jadstoin' qu'-'o quiqug' jan n.

Julia' cunig 'm quian' cunig gui'51 Jaun ca' Jess chi' dsguia-tn quiin:g' 'nia' calej jg aju' jni n?Jaun caag:g' b jnia'.52 Jaun caju' Jess n:Julia' jan tju' imacajmetn 'a lia' l guei' ijug jagon Di, lin julia' ln jan jug

ts'n i'u' aquen ate'i le'ma dsini qui', lia' cosas 'm lia' cosas gui' n.'En Jess j jug Nazaret(Marcos 6:1-6; Lucas 4:16-30)

53 Jmecadsan jmetn Jess dsa jg ajng' li n, cao'in b jajaun, i' jug go.54 Jmecadsiin' jaunn, cajmelig cajmetin dsa jg dse qui'Di dsini gu' sinagoga qui'dsa jajaun, jaun dsa n, caig' ds jg acang, jaun cadsia:

Aj' caijmetn in jg a l tin n? 'A b lia' 'io b atin jmo odsain n?55 Onjua' in jai' t'm? Onjua' chog ichen Mara? Onjua' in iln rn' Santiago*quian' S, Simu, Judas n? 56 Onjua' j quin jniog la tin' 'io rin' n? 'A b j' j al cu' in calej jg atin n?

57 Jaun ts dse catn dsa jg jaun qui', ts ju catn' dsa. La caju' Jess:Calecon b jug si' jmegan dsa julia' jan dsa i' jg quin Di; jia' lia' dsa go b,

ts jei, quian' dsa dsini qui' 'iog n.58 Jaun ts mali ju' ln cajmo jajaun, ia ts gu' 'n dsa.

14Cajon Juan ichon dsa jmg(Marcos 6:14-29; Lucas 9:7-9)

1 Jmg jaun Herodes, ijmeln dsim' 'u Galilea, cari jg a Jess lecon jaun. 2 Jaun dsiats' dsa ijmeti ta ne:

Juan ichon dsa jmg b n ; macajein' tng. 'Ug jaun 'io jub ajmo li ju'.3 Ia leji macaja' dsa Juan 'i' qui' Herodes, ca'nei', cato' dsa n' 'm n. Cajmo len

'ug qui' 'io Herodas ijmel dsa m quin Feli rin'. 4 Ia 'ling run maquimaju' Juanmaquimats' Herodes: Ts 'i 'i' cng' 'io n.

5 'Ug jg jaun, jme'nio Herodes ji' Juan, la ts ti ds, ia jmegain dsa; ia calejn b dsajme'in aln Juan jan dsa i' jg quinDi. 6La caun jmg n, jmecads'Herodes i, cao'njamg 'io Herodas, cadsin jn dsa it jmg. An n cat ds 'io ln Herodes, 7 calia' cacujg qui', calej 'in Di acu 'e caun am 'io b' 'i. 8 Jaun n, jmemantio' chog jg,, caju':

Cu mdsi Juan ichon dsa jmg, tn, 'i 'i' ung.*

* 13:55 Santiago: jn b chein Jacobo. * 14:8 lit. rds ne caun n charola.

SAN MATEO 14:9 20 SAN MATEO 14:36

9 Jaun cat' 'lia' ds rag jmecang len, la ts ma'e i jmo, ia mancu jg qui' a'inDi, tnag dsa ition' dsini janiog jmg. 10 Jaun l, cajmo 'i' acaiqui' dsa mdsi Juandsini ts'n 'm. 11Dsju jaun b caocan dsa mdsi Juan r'i 'i' ung, jaun cacu' 'iob' 'i, jaun 'i n caicon ne chog.

12 Jmecolg jaun n, caoln dsa ijmequian' Juan, jaun catg 'lag 'i cai'. Jaun gucailein caichi' Jess.

Cajmetan Jess 'i mei dsa(Marcos 6:30-44; Lucas 9:10-17; Juan 6:1-14)

13 Jmecari Jess jg n, cao'in jajme'ein, ca' 'i' caun tsmu, ajmei'i caunjaco'iog. La jun dsa jug te'i con' maquin jaun cari, jaun ca'uin, cailein cai'einJess ju tag. 14 Jmecadsig Jess le'o' jmg, cajg jun ln dsa matin lejiog. Jaun cadsiai ds dsa 'i, cajme'liin dsa ijmequiledso' quin dsa. 15 Tle ca'lu jaun, caoln chi'dsguia-tn caju' cats' Jess:

Ca'lu b la, ton' caun jaco'iog b la jats 'ein tin'. 'Ei' jg dsa iajaun dslin leconjug maquin n, quidslia cala agu'.

16 Jaun caag Jess:Ts tion; cu' 'nia' dsa guiong' agu'.17 Jaun caag chi' dsguia-tn:Ts 'e asi' cha jal, jia' lia' 'i i' b, quian' on iju.18 Jaun caju' tng Jess:Oquian 'nia' jal.19 Jaun n, cats' dsa atiain' ne 'u. Jaun caja' ta'i i' quian' leon iju, jaun cachg'

ne guei' ijug, cacu' ti'mag' Di. Jaun cadsioin lecaun lecaun i', cacu' chi' dsguia-tn. Jaun 'i gu n cadsi' jn dsa. 20Calejn b dsa cagu' calia' ca'g' ds. Jmecal gu',jaun cacg' b gu guia-tn tsm' 'nau acachng. 21Dsa icagu' 'i jmetn 'i mei jm'lia' dsa e', isin' b dsa m, chi' n.

Ca Jess ne jm'(Marcos 6:45-52; Juan 6:16-21)

22Dsju jmecal jaun, cajmo Jess 'i' atn' chi' dsguia-tn 'i' tsmu, a de' 'i jmglejii lia' con' gu 'iog adslein, tlia' ' 'iog 'g' jg dsa. 23 Jmecal 'g' jg dsa, caju m' ichiilein' Di. Cat' nei jmecat', jaun b 'ein 'iog. 24Tsmu ation' chi' dsguia-tn n, jmemadsig' dsijo jm'. Jmg n, quijn' ti ln dso' tsmu, ia 'ei ti ds 'liog'leca'. 25 Len tle cajnia jaun, cajmequin Jess jau' tsmu tioin'. 26 Jaun n jmecajgchi' dsguia-tn jin' ne jm', cajuin' catin' com' cagui' caju':

Jmeds 'ln' b !27 La dsju b caju' Jess n:Dsia 'nia' ti 'au'! Jni b la; ts ljun' 'nia'!28 Jaun Pe n caag:Tegui', chijua' 'ne n, jmo 'i' anei ne jmg adsig t jachng' n.29ia jaun caju'.Jaun casin Pe 'i' tsmu, ca ne jmg jme jachn' Jess. 30 La jmecatn' ju cajg

'a lia' 'ei ti ds, cajag' ds, jaun gu carlig cai'in' jmg. Cagui' ti, caju':Lio jni, Tegui'!31Dsju jaun cani' Jess gu, catin qui' Pe, jaun ju':'E gu cajug 'n' 'ne! 'E l n'i' caun-tn 'au'?32 Jmecaitoin' 'i' tsmu, ca'g tng tei ds. 33 Jaun ijmetion' 'i' tsmu cajmo i'in

ne Jess, cajmejuag'. Jaun caju':Dsn' b lng' Jai' Di.Cajme'lin Jess dsa dso' 'u Genesaret(Marcos 6:53-56)

34 Aca'ain jmg jaun, cadsilein 'u Genesaret. 35 Dsa chan jajaun n, jmecarcuinJess, jaun cainioi caican jg calej jug te'i lelg' jaun, jaun caojia dsa calejn dsaijmeledso' ja'en Jess. 36 Jaun cam ts anag ojia' 'g tag tsn' b cu jmg n' dsailedso'; jaun n, calejn dsa dso' iquican' tsn' Jess, ca'lin coei' dso ajmelin.

14:11 lit. rds ne caun n charola. 14:26 griego: fantasma.

SAN MATEO 15:1 21 SAN MATEO 15:27

15Jmetag Jess julia' 'e jaun ajmo ar'io dsa(Marcos 7:1-23)

1 Jaun n caoln iln dsa fariseos quian' tju' ijaln Jerusaln, cajmequiin jacon Jess,jaun caag:

2'E l ts jmeti dsa iquiang' tag 'i' ach' qui' dsa can'? Ts rang gu n' gu agu'.3 Jaun caag Jess:'Nia' gu' n, 'E l quits' 'nia' 'i' qui' Di ajmet' 'nia' jm' lia' tag quin' 'nia'

guiong'? 4 Ia caju' Di: Jmegan 'nia' chog'-i'.* Jn b caju': It'on' jmei, o it'on'chog, catin jin. 5 La 'nia' n jmetng' dsa, n'ein cha qui' al lejme'oin chog-jmei,la lag ncats' dsa chog-jmei: Amarjen' ne Di b ajaun, 6 jaun n, jmetn' 'nia' dsa'i' ats mation 'ni' jme'on dsa chog-jmei. Oqui' tag quin' 'nia' guiong' b majan''nia' jmo' ts ma'e quen 'i' qui' Di. 7 'Nia' dsa iljmo-dsu one ajmo' 'nia' ajmejung'Di quian' tag quing' jang'! Dsn' b dsau acaju' Isaas ijme' jg quinDi, jmecatingne si, 'in 'nia', jmecaju':8Dsa jug la jmejuag' jni

jm' lia' quian' m'o b,laia ung b 'i ds

jacon jni.9 La ts 'e ta t ajmejuag',

ia jg ajmetagjm' 'i' qui' dsa mgg b jaun.

10 Jaun cat' Jess dsa jun imaquiain' ajmequin 'i jacoin, jaun caju':R nei 'nia' ala; jule' 'nia': 11 Julia' adsto' ju m'o dsa, onjua' ajaun jmo

ar'iog jmeds qui' dsa. Calej a'u ju m'o dsa, ajaun b jmo ar'iog jmeds qui'dsa.

12 Jaun cajmequin chi' dsguia-tn, jaun caju':Tsa i', 'io ln ts dse catn dsa fariseos jg anchei'?13 La caag Jess:Calej n'ma ats cachin' e' jni igu guei' ijug, gui lejiog jm. 14 Ol me'; ia

dsa ten b n quian ne ju. Ia njua' jan dsa ten jiai dsa ten rin', leoin b tssin' si.15 Jaun caju' Pe cats' Jess:Jua' 'e jg dsau jng' jg n.16 Jaun caag Jess:Jn b ts ' 'au' 'nia'? 17 Ia, tsa ' 'nia', julia' calej adsto' ju r'o dsa, dsl

rt' b dsa, cang jaun 'u tng? 18 La julia' a'u ju m'o dsa, ajaun aj tds b dsa.Ajaun b jmo ar'iog jmeds qui' dsa. 19 Ia tds b dsa j calej a'lg' adsjiog ds:julia' ajmedsian dsa dsa mgg rin': julia' ani' dsa jg quian' dsa its ln dsigu,julia' alinio dsa tiin', ts gu lejen'; julia' a'ang dsa; julia' anau dsa ajng' jg dsauajmo tjin; julia' ajmo dsa albin' dso rin' n. 20Calej an b jmo ar'iog jmedsqui' dsa; la agu' dsa t ts manjmeti 'i' tag ach' arang gu, onjua' ajaun jmoar'io dsa.

Jan inu icar'n tle qui' Jess(Marcos 7:24-30)

21O'n b Jess jajaun, ca tng ju jug Tiro quian' Sidn. 22 Jajaun jan 'io cananea iguj jug jaun, caguain con Jess 'o com', ju' ti:

Tegui', jaun David, dsia i 'au' jni! Jan chi' jamg jni 'en jan jmeds jena' tds,'io ln g ug.

23 La ts 'e caag Jess 'icaun. Jaun oln chi' dsguia-tn quiin, jaun caju':Chei' in judsiain', ia j gui' com' chico' quin jniog.24 Jaun caag Jess cats' 'io 'i:Cachei Di jni aguio jm' lia' cane oqui' j' cha' imaicn' chan jug Israel.25 La caun j b 'io 'i, cachijn ne Jess, caju':Tegui', jme'o jni!26 Jaun caag Jess:Ts dsiten jua' aji' jni i' qui' chi'-guein acu dsj'.27 Jaun caag tng 'io:

* 15:4 xodo 20:12; Deuteronomio 5:16. 15:4 xodo 21:17; Levtico 20:9. 15:9 Isaas 29:13. 15:14 Aln chog siju': ia ijia dsa ten b n.

SAN MATEO 15:28 22 SAN MATEO 16:11Dsn' b dsau, Tegui'; la cg' b dsj' njne atssi' ne mesa jagu' jug.28 Jaun caag tng Jess:'E gu tson 'n' 'ne, dsa m! Jule b lia' con' l am' n.Dsju lejaun b ca'ln chi' jamg 'io 'i.Cajme'lin Jess jun dsa dso'

29O'n b tng Jess jajaun, jaun cai ju chei' jm' Galilea; jaun caug ju ne m', jauncagu jmedsig. 30 Jun dsa cadsiln tng cau qui' jajaun, lejiai dsa guian', dsa ilej'gu-tag, dsa ten, dsa con, jun gu dsa sin' ijmeledso' n. Quicadsiog jachn' Jess, jauncajme'li 'i. 31 Jaun gu caig' ds dsa jmecat ne madsia jg dsa ijmecon, mainio dsaijmequilej' qui', quian' dsa guian' n; dsa ten n quicajg. Jaun catn' dsa cajmejuin'Di quin dsa Israel.

Cajmetan Jess qun mei dsa(Marcos 8:1-10)

32 Jaun cat' Jess chi' dsguia-tn quiin, jaun caju':'io i ds jng dsa n, ia ma'n jmg tioin' jal quian' jni, 'icajug ts 'e cha agu'

jal. Jaun n, ts 'nio jni dsiain' t ts mangu', ia con' ts nca'uin le'i ju.33 Jaun caju' chi' dsguia-tn quiin:Aj' l dsli i' jaco'iog la agu' dsa jun n?34 Jaun caag Jess cai' chi' dsguia-tn:Jeli' i' 'i gu quin' 'nia'?Jaun caag 'i:Guio i' b 'i, quian' gu' on-n ju p'.35 Jaun cajmo 'i' atian' dsa 'u, 36 jaun caja' taguio i' quian' iju n, cacu' ti'mag'

Di. Jaun cadsioin lecaun lecaun i', cacu' chi' dsguia-tn quiin, jaun 'i gun cadsi'jn dsa. 37 Calejn b dsa 'i cagu' calia' ca'g' ds. Jaun cacg' chi' dsguia-tn guiotsm' jm' njne acachng. 38 Dsa icagu' 'i jmel qun mei jm' dsa e', isin' b dsam quian' chi' n. 39 Jmecal jaun, ca'g' Jess jg dsa, jaun ca' 'i' tsmu a ju j jugMagadn.*

16Dsa fariseos quian' dsa saduceos m ne Jess ajmo 'i caun li ju'(Marcos 8:11-13; Lucas 12:54-56)

1Dsa fariseos quian' dsa saduceos ilein ijin Jess, ia a'no' ju 'a lia' tiain' Jess quian' jg;jaun cam ajmo 'i caun li aj guei' ijug.

2 La caag Jess:['Nia' tng' jg' tle ca'lu jmeln, ju' 'nia': Dse b 'ei tng 'ig, ia guin b jni guei'

mgg. 3 Jn b ju' 'nia' jmeln julia' t o'iog, Ti' jmn, ia guin jni jnei tio' guei'.i' b 'nia' 'a lia' jua' 'e jein jg 'a lia' jni guei', jia' lia' 'e at ne' 'nia' jmg n b,ts i' 'nia' 'e jein jg.]* 4 Tsjon dsa 'ln' its nag la, m ajmo jni caun li aodsang.La 'icaun li si' ts 'e e' 'nia', jia' lia' caun li julia' acai Jons b.

Jaun catn b Jess dsa 'i, cai'.Levadura qui' dsa fariseos(Marcos 8:14-21)

5 Jmeca'an chi' dsguia-tn jm', cadsu' ds ts 'e i' lequian gu'. 6 Jaun caju' Jess:Jmo 'nia' ' jaun ts letn' 'nia' ju' ajmetag dsa fariseos, dsa saduceos n. Ia ju' qui'

l lia' l ju levadura.7 Jaun cadsia chi' dsguia-tn jg ts' rin':Ia ts i' lequian b jniog, jaun b ju' len.8 La carl' b Jess 'e jg dsia, jaun caju':'E l ju' 'nia' ts lequian' i'? 'E gu cajug 'n' 'nia'! 9 'E? Tsa macar' 'nia'?

Tsa mads 'au' 'nia' lia' con' cadsio' jni 'i i' caln qui' 'i mei dsa, on gu' ds'au' 'nia' jeli' tsm' 'nau acacag' tng 'nia'? 10 On gu' ds 'au' 'nia' lia' con' cadsio'jni guio i' caln qui' qun mei dsa, on gu' ds 'au' 'nia' jeli' tsm' 'nau acachngacacag' 'nia' n? 11 'A b lia' ts rlen' 'nia'? Onjua' i' ' jni jmenju' jmo 'nia'' quian' levadura qui' dsa fariseos quian' dsa saduceos.* 15:39 o, Magdala, jachan Mara Magdalena. * 16:3 Aln chog si gui' gu ts chiton jg atio''i' corchetes [lela].

SAN MATEO 16:12 23 SAN MATEO 17:7

12 Jaun gu ca' ds 'i a' Jess jaun, onjua' acatin jmo ' julia' ju levadura acn' dsai', acatin jmo ' 'a lia' l ju' ajmetag dsa fariseos quian' dsa saduceos b.

Caju' Pe lia' t jg dsau aln Jess dsa Ir'n quin Di(Marcos 8:27-30; Lucas 9:18-21)

13 Jmecadsig Jess maquin jug Cesarea jatn Filipo, jaun cai' chi' dsguia-tn quiin:'Ein ln Jaun dsa mgg, ju' dsa?14 Jaun caag 'i:Iln dsa ju' alng' Juan ichon dsa jmg; isin' gu' ju' alng' Elas; iln gu' ju' tng

alng' Jeremas, o jan isin' ij ' jg qui' Di.15 Jaun caag Jess:'Nia' gu' n? 'E ju' 'nia' 'ein ln jni?16 Jaun caag Simu Pe:'Ne lng' dsa Ir'n, Jai' Di jn'.17 Jaun caag Jess:'E gu dsen' 'ne, Simu, jai' Jons, ia 'ijan dsa mgg ts njmejnia ne' an, jia'

lia' e' jni igu ijug b. 18 Jaun ju' jni jug 'ne, amacheng' Pedro, jaun ne n'lau lajmg' jni gu' qui, jaun calia' jia' i'io b 'm ts lequ' jmg jua' ati' quiong' quian'mai qui'. 19 Jaun ogog' 'ne dsia jni jg dse qui al co'ni' llave ani jadstion' dsajagon Di. Calej 'e ats cu' 'ne jmg ne gua' 'u la lia' con' l jg qui, jn b lejaunts l guei' ijug; jn b lejaun julia' acu' 'ne jmg gua' 'u la lia' con' l jg qui, ajaunb l guei' ijug jn.

20 Jaun cats' chi' dsguia-tn quiin ats 'ein ts' 'ijan alin Ir'n quin Di.Ca' Jess jg ajin(Marcos 8:31--9:1; Lucas 9:22-27)

21 Tle ne ju ja jaun, cajmelig Jess ca' jg cats' chi' dsguia-tn quiin, ationds ju Jerusaln, jadsi 'ling ne jmug ajmg' dsa can' quin gu', quian' jug jmedsa,tju' n. Jaun caju' ajag' dsa, la a'n jmg jaun, jein' b tng.

22 Jaun Pe n cajiog lecau, jaun cajmelig atni' ajmejni ju, caju':Ts ole len, Tegui'! Olg' b ts judsi' 'ne len!23 La Jess n, cajin' leca', jaun caju' cats' Pe:Jiag' cau qui, Satans! Jia' jn' b 'ne ju qui, ia ts lejaun dsjiog 'au' julia' dsjiog

ds Di. Ia lia' dsjiog ds dsa mgg b dsjiog 'au'.24 Jaun caju' Jess cats' calejn chi' dsguia-tn quiin:Chijua' 'ein 'nio 'in jni, codsia judsi'n ds guioin, jujmo cojiai ajin, jujia

chico' qui. 25 Ia ju'ein gu its 'nio jn ia a'n ds lechain dse mgg la, ds'n qui'.La ju'ein gu itn' ds gue 'm 'ug qui jni, lechain dse mgg caun. 26 Ia, 'e b ta jmoal' dsa 'io ln ne gua' 'u la, njua' ds'n b gu' jmeds qui' mgg caun? O jeli'l lequ dsa 'lia' iajaun tn' jmeds qui'? 27 Ia Jaun dsa mgg jii' quian' jub jl' qui'Jmei, quian' ngeles quiin, jaqui 'lian' dsa 'a con' jia' niog cajmo. 28Adsj' ju' jni jug'nia', chan iln julia' ition' jal ts dsin calia' cat ne jin Jaun dsa mgg ajii' linrag aquids 'i'.

17Cartsn 'a lia' jni Jess(Marcos 9:2-13; Lucas 9:28-36)

1 Ji jmg cang jaun, cajia Jess Pe, Jacobo,* quian' Juan rn' Jacobo n, cailin con'guioin caun m' ei. 2 Jajaun cartsn 'a lia' jni Jess t jg 'i. Ne Jess cajnia tg julia'jni 'iog; tsn' gu' n cajnia tiog jau calia' tg ln. 3 Jaun dsju jaun cajnia Moiss quian'Elas, tiin dsia jg quiain' Jess. 4 Jaun caju' Pe cats' Jess:

Tegui', 'e gu dse lia' tio' jniog jal! Chijua' niog', jmo jni 'n ts'io lu: caunquing', caun qui' Moiss, caun gu' qui' Elas n.

5 Tj dsia Pe jg jaun, calioin caun jnei tg; jaun j jnei jaun can' jg aju':Ila b jn quing, i l 'nig gu ln. 'E b 'io ds quiain'. Nei 'nia' jg qui'.6 Jmecang chi' dsguia-tn jg jaun, carg' calej caigain' 'u le'in, 7 Jaun cagun'

tng Jess cau qui', cajau', jaun caju': 16:18 griego: Petros, co'ni' lejua' ncang. 16:18 'Nio' jaton 1 Pedro 2:7. 16:24 lit. juquian crgqui'. * 17:1 jn b chein Santiago.

SAN MATEO 17:8 24 SAN MATEO 18:1Nau 'nia'; Ts ljmo 'nia' gang'.8 Jaun jmecajg tng, ts ma'ein isin' cajin; jia' lia' 'iog b Jess machin'.9 Jmejalein siin tng m' jaun, cajmo Jess 'i', caju':Ts 'ein jug' 'nia' anjag' 'nia'n, calia' cat jmg jmacajen' tng Jaun dsamgg

ne 'm.10 Jaun caag chi' dsguia-tn cai' Jess:Chijua' len, 'E l ju' tju', Elas b iji le'ug?11 Jaun caag Jess:Dsn' Elas b ji le'ug, jaun 'i b jmer calej. 12 La ju' jni, imaguan b Elas, la

ts 'ein carcug. Jaun quicajmg' dsa lia' l ds calej gu 'a lia' 'nio jmg'. Jn b len,Jaun dsa mgg dsi ug og dsa 'i.

13 Jaun gu carl' chi' dsguia-tn, Juan icachon dsa jmg b 'n Jess, aju' lejaun.Cajme'lin Jess jan chi' i'en jmeds 'ln' ds(Marcos 9:14-29; Lucas 9:37-43)

14 Jmecadsilein jation'dsa jun, jaun cajmequin jandsa jachn' Jess, jaun cachijnne,jaun caju':

15 Tegui', dsia i 'au' chi' quing, 'io ln g ug lin dso 'ei; 'ling run macatin'dsisi, dsijmg n. 16Maijiai jni ne chi' dsguia-tn quing', la ts cati' jme'li.

17 Jaun caag Jess:'En jm' ts 'e 'n' 'nia'! Jeli' jmg jm' 'ni' ' quian' 'nia'? Jeli' jmg jm' 'ni'

jmo ti' ds quian' 'nia'? Ijia chi' jal.18 Jaun caj Jess cajin jena'. Jaun cao'in tds chi' 'i, jaun gu n ca'lin dsju

lejaun.19 Jmecolg jaun cadsia chi' dsguia-tn jg quian' Jess j con' guioin, jaun cai' 'i:'E 'ug ts catin jnia' dsn i'ln'?20 Jaun caag Jess:Ne ia a l cajug 'n' b 'nia'. Adsj' ju' jni, jua' mei' gu 'n' 'nia', ts anag

ojia' con' t camgmjonmostaza, l lejmejug' 'nia' julia'm' : Jiag' jan, gua tlecataun; m' jaun n jig' ja'' 'nia'. 'Icaun ts 'e cha jua' ats l lejm' 'nia' jua' mei'gu lejaun.

Ca' tng Jess jg ajin(Marcos 9:30-32; Lucas 9:43-45)

22Tlia' inioi col lecon jatn 'u Galilea, jaun caju' tng Jess ajng' dsa jin' Jaun dsamgg og dsa mgg. 23 Jaun jag' dsa, la a'n jmg jaun, jein' b tng. Cat' 'lia' b dschi' dsguia-tn jmecang jg jaun.

Caqu 'lia' jacon dstan quin gu'24 Jmecadsig Jess jug Capernaum quiain' chi' dsguia-tn, jaun caoln dsa icg' jmatn

'i' cu dracma a'ni' qui' gu' templo, jaun dsa 'i cajmequiin con Pe, caag:Tsa qu t quin' 'nia' 'lia' qui' gu'?25 Jaun caag Pe:Jn. Qu b.Jmeca'i Pe dsini, jaun 'iog Jess de' ji caju' cats' Pe:'A lia' ln' 'ne, Simu? Julia' jan rag dsa mgg, 'Ein qui' m 'lia'? Qui' dsa go,

o qui' jm' dsnau 'e?26 Jaun caag Pe:Qui' dsnau b.Jaun caju' tng Jess cats' 'i:Ts catn dsa go qu jaun n. 27 La, jaun ts tin 'lg', gua o'i mcu dsijmg, Odsen

iju ing' le'ug mcu. M'o iju 'i, dsiang' caun cu 'ua'. Ajaun qu' quin jniog le.18

'Ein ln idsen gu jagon Di(Marcos 9:33-37; Lucas 9:46-48)

1 Jn b jmg jaun tng cajmequin chi' dsguia-tn con Jess jaun caag:'Ein ln idsen gu guei' ijug jagon Di?

17:20 mostaza: Onjua' mjn' acu' dsa go jniog; caun n'ma dsn' b jaun at' ts Brassicanigra. 17:20 Aln chog si chiton versculo 21 b jn, aju' lela: La julia' i'ln' len, tso'in njua' ts chiln' dsa Di ajme'in.

SAN MATEO 18:2 25 SAN MATEO 18:272 Jaun cat' Jess jan ib', jaun cachei' dsijo jatiin', 3 jaun caju':Adsj' jug jni 'nia', njua' ts cajmetsn' 'nia' 'au', alng' lia' ln jan ib', olg'

jmg ts l ledsino' 'nia' guei' ijug. 4 Jaun n, i'i b iln idsen gu guei' ijug julia'ijmo me' lia' ln chi' b' la. 5 Con' si' tng, julia' dsa iguen jan guein oqui jni julia'ila, jni b guei.

Ago' tssn' dsa dso(Marcos 9:42-48; Lucas 17:1-2)

6 Ju'ein gu ijmo tssn' julia' chi' b' ilela i'n tle qui jni, jaln gu coei' dsetn dsa ne jm' rquein camg nto dslag. 7 'E gu jug dsa mgg ia ts caun ajaljacoin ajmo atssin'! La lejaun dsn' dsi b, la 'e gu jug julia' dsa iton' jg rn'jaun jn' ds 'i a'no dso.

8 'Ug jaun, chijua' mgog' o mtag' 'e, jmo atang' dso, codsia dse 'nia, tiong ung; iajaln gu dse adsing' jalechang' cotan ar'ling', con' gu ajmeo'' ar'ia gog'-tag'dsisi jats ton jmg i. 9Njua' mne' jmo atang' dso, dsi jn, tiong ung: ia jaln gu dseadsing' jalechang' cotan ateng' camg mne', lia' con' gu ajmegog' ar'ia tatnmg mne' dsisi guio-jug.

Jg ajng' li julia' jan j' cha' icaicn'(Lucas 15:3-7)

10 Ts jmo 'nia' jua' ats jen' julia' jan chi' b' lela. Ia jug jni 'nia', ia ngeles ijmo' quiin cotan b jin e' igu guei' ijug.*

12 'A lia' ln' 'nia'? Jua' mei' gu jan dsa 'io caun 'i-ln j' cha', njua' caicn' jan,tsa jajaun chein' ne dscon' iquin' coneguin rds guia-n (99) con' ite 'i, jaun dstngds'niai' its chan 'i? 13 Jmacadsu'n, adsj' ju' jni, 'io ln gu 'io' jmo oqui'ijan 'i con' gu iquin' coneguig rds guia-n its icn'. 14Len b jn, i' 'nia' iguguei' ijug ts 'nio jua' dscn' calia' 'ijan iln guein b' julia' ila.

'A lia' 'ni' 'n dsa dsu rin'(Lucas 17:3)

15 Chijua' 'e caun acajmg' jan rng', dsia de' 'nia' jg jacon' guiong', jajaun jmejniag'ne 'e acajmg'. Njua' catn' ju jg quing', jajaun cadsan b m', cal b tng rng'quiain'. 16 La njua' ts catn' ju jg quing' n, te' on-n dsa sin' iajaun calej 'eniog l jig' ' quian' on-n dsa ijng' jg dsau, njua' t jg jaun. 17 Njua' ts catn'ju jg qui' dsa 'i, chei' gu'; njua' ts catn' ju on gu' jg qui' gu' n, tle jajaun, jmo 'au' jin' lia' jajng' jan dsnau, o julia' jan icg' cu acatn dstan 'e.

18 Adsj' jug jni 'nia', calej 'e ats cu' 'nia' jmg ne gua' 'u la, lia' con' l jg qui,jn b ts l guei' ijug; jn b lejaun julia' acu' 'nia' jmg ne gua' 'u la, lia' con' ljg qui, ajaun b l guei' ijug.

19 Jn b ju' jni, njua' on' 'nia' jmo' caun jg ne gua' 'u la, am' 'nia' 'e a'niog' m',cu b e' jni igu guei' ijug. 20 Ia jle' on-n oqui jni, j jaun b 'eng.

21 Jaun Pe n caag:Tegui', con' jeli' run 'ni' 'n jni dsu rng' njua' 'e caun acajmg'? 'A lia'?

Guio run?22 Jaun caag Jess:Ma ts ju' jni jia' guio run. Ta'nag' coneguig rds guia run ajmaguio (70 X 7 =

490) b ju' jni.Jg ajng' li julia' jan dsa its ca'n dsu rn'

23 Ug jaun, l guei' ijug julia' ln jan rag icamg cuentas qui' calejn dsa ijmetita ne. 24 Jaun jmemajmelig chein' cuentas, jmecadsiln dsa lejiai jan dsa irn guia meitalentos. 25 La, ia ts 'e cha quian' aqu, jaun cajmo rag 'i' ads'n dsa 'i lia' jmaquian''io quiin, chi' quiin n, calej 'e ajmecha qui' n, iajaun lejaun jmedsian arin. 26 Ladsa 'i n, caj cachijn ne rag jug, jaun cam tion caju': Gui' quing, jmo jun' 'au'quian' jni, aqu b jni quing', calej. 27 Jaun jug n cadsia b i ds jacoin, jaunca'in b calej ajmerin, jaun cali b.* 18:10 Aln chog si chiton versculo 11 aju' lela: Ta jaun b j Jaun dsa mgg, aja'niai'dsa imaicn'. 18:16 Deuteronomio 19:15. 18:22 o, ta'nag' coneguig rds guia-guio (77)run.

SAN MATEO 18:28 26 SAN MATEO 19:1728 'La dsju jmeo'in jaun n, cajein' jan dsa ijmeti rin' irn caun 'i-lu cu denarios

qui'. Jaun catin dslag rin', cag' ti, caju': Qui arng' qui! 29 Jaun rin' 'i ncachijn ne, jaun cam tion caju': Jmo jun' 'au' quian' jni, aqu b jni quing',calej. 30 La ijan n ts cague, jaun ju 'n 'm b caitio'. Calia' jaun ca'mag' ds calia'caqu rin' calej. 31 Jaun jmecajg rin' ijmeti ta sin', cat' 'lia' ds, jaun caicon jgne jug caijua' calej acal jaun. 32 Jaun cajmo jug 'i' caiquiong tng dsa, jaun catjug dsini qui', jaun caju': 'Ne ijmeti ta ne, 'e gu 'io 'ln' 'ne ca'ung'! Jua' n'nb jni calej ajmerng' qui, ia nm' tion-jan. 33 Tsa dse jua' lejaun b ndsia' i'au' rng', julia' ndsia jni i ds 'iag'? 34 T ma'ne jaun jug, cajin' dsa 'i og dsainiog ne 'n 'm, cajmo calia' caqu j ajmerin.

35 Jaun caju' Jess gu n:Jn b len jmo e' jni igu guei' ijug quian' 'nia' lejang' lejang' njua' ts ca'n'

'nia' calej 'au' dsu rng'.19

Jmetag Jess julia' 'a lia' l atn dsa dsigu(Marcos 10:1-12; Lucas 16:18)

1 Jmecadsan ju' Jess jg n, jaun cao'in 'u Galilea, jaun cadsig tle quing Cu Jordn.2 Jun ln dsa cajmequiong', jaun cajme'liin dsa iquiledso'.

3 Jaun n, iln dsa fariseos cajmequiin con Jess ajia' con' cun tu. Jaun caag:'I 'i' atn dsa dsigu ne 'ug n'e caun al?4 Jaun caag Jess:Tsamaca'' 'nia'ne Si, jaju' icajm' dsamgg lene: Cajmi' dsae' dsamn?*

5 Caju' n: 'Ug jaun catn dsa e' tin chog-jmei jaun con' tiain' quiain' dsigu, jaunjleoin lin caun b n. 6 Jaun dsig lin jan b, ts mal oin. Jaun ts 'i 'i' jua' jmodsa mgg jmaqun amacadsia Di r.

7 Jaun caag tng dsa fariseos:'E gu' l n cajmo Moiss 'i' al lejmo dsa e' caun si tron cu' 'io jaju' atin

rin', jaun gu mal dsei?8 Jaun caju' Jess:'Ug ia a ts ng' 'nia' guiong' b jaun cacu 'i jmg atn dsa dsigu; la lia' con'

le'ug ts len jmel. 9 La jni ju', ju'ein gu iltn dsigu, onjua' acha l, njua' ongu' jua' ia ani' jg quian' isin'; njua' jmacal jaun, cin tng 'io sin', 'no dso neDi; jn b len quian' dsa e' ijn' gu quian' jan 'io imati dsa n, jn b lejaun 'nodso ne Di.

10 Jaun l, caju' chi' dsguia-tn quiin:Njua' len cha ome' ds qui' dsa e' dsa m, tsa dse jua' ats jin' coei' gu?11 Jaun caju' tng Jess:Ts calejn l le' ds jua' l lejmo len; jia' lia' imacu Di b alei'. 12 'Ling

b 'ug cha ats lejn' dsa e' iln gu; ia iln lejaun malin lia' con' jmecarchin atsl lejin' gu; iln gu' n, ia amacajmg' dsa mgg rin' t'; iln gu' n, ia acoei'maqu' ds ats jin' gu ne oqui' jagon Di. Julia' iti' jmeti jg la, jujmo.

Cajmegon' Jess chi'-guein(Marcos 10:13-16; Lucas 18:15-17)

13 Jaun caojia iln dsa caojiai guein quiin ne Jess iajaun quini' gu, ts' Di oqui'n. La chi' dsguia-tn n cajin dsa. 14 La Jess n, caju':

Cu 'nia' jmg jujaln chi'-guein cong; ts ljmo 'nia' len jua' jng', ia julia' ilenb gu' icatn jagon Di.

15 Jmecal chilin' lejan lejan guein ajmegu', cai' b jaun.Jan ds chi' cha cu cadsia jg quiain' Jess(Marcos 10:17-31; Lucas 18:18-30)

16 Jan ds chi' cajmequin con Jess, jaun caag:T dsen, 'e jmo jni iajaun li jalechang cotan?17 Jaun caju' Jess:'E l t' jni dsen? Jia' lia' jan b ichan iln idsen, i'i ln Di. La njua' 'niog'

'' jalechang' cotan, jmeti 'i' qui' Di.* 19:4 Gnesis 1:27; 5:2. 19:5 Gnesis 2:24. 19:16 o, T, 'e adse ajmo jni 19:17 o, 'E lag' jni julia' adse?

SAN MATEO 19:18 27 SAN MATEO 20:1218 Jaun caag tng ds 'i:'E 'i'?Jaun caag tng Jess:Ts jg' dsamgg rng'; tsnig' jg quian'dsa its ln dsigog'; ts 'ng' acha qui'

rng'; ts jm' jua' jang' jg tjg ajmag' rng'; 19 ajmegang' chog'-i';* ajme'nig' dsamgg rng' julia' 'nig' 'iag' n.

20 Jaun caag tng ds 'i cats' Jess:Calej an maguio jmet. 'E gu asi' 'ni' jmo?21 Jaun caag tng Jess:Njua' 'niog' lng' jan dsa ir'ia tle qui' jmeds, guan' o'nag calej acha quing',

jaun odsio' jacon dsa te, jaun len lecha ajl' quing' guei' ijug; jaun gu e' quian'jni.

22 La jmecang ds jg n, cai' 'lia' ds, ia 'io ln jmecha cu.23 Jaun caju' Jess cats' chi' dsguia-tn quiin:Adsj' jug jni 'nia', 'e gu quian ta qui' jan dsa cha cu a' guei' ijug jagon Di.

24 Ju' jni, ts gu 'e ta quian al le jan j' camello ju tau mcu, lia' con' gu jan dsacha cu a' jagon Di.

25 Jmecang chi' dsguia-tn quiin jg n, 'io ln caig' ds, jaun quicai' rin' con'guioin:

I'ein b gu' jaun n il letn'?26 Jaun cajg Jess cajin 'i, jaun caju':Dsn' b jaun, tle qui' dsa mgg olg' ts l lel. La tle qui' Di, calej b l

lel.27 Jaun caju' Pe n:Tegui', calej 'e ajmecha quin jnia' macatn' ds jnia' maquicat ia a'n jnia'

'ne. 'E atag jnia' n?28 Jaun caag Jess caju':Adsj' ju' jni jug 'nia', jmacat jmg ile'mag' calej 'a lia' niog l mgg,

jmacat rgu Jaun dsa mgg neta jl' qui', jaun 'nia' n imajang' quiong' jni, niogog' 'nia' jmacun ta ating' jm' gong' quids' 'i' taguia-tn ni' dsa jug tsjon Israel.29 Jn b lejaun jn, calejn imacatn' ds dsini qui', imacatn' ds chi' rn', o chog-jmei, o dsa m quiin, o chi' quiin, icatn' ds cat janau qui' n, 'ug qui jni, ia guecaun 'i-lu ag gu lia' con' gu amacat, ton' gue jn alechain cotan. 30 La rn junln iln iquen, la jmg jaun lin dsa tle jcat'; lejaun b jn julia' its 'e quen rnlia' con' niog ln dsa mgg, lin ile'ug.

20Jg jng' li julia' dsa ijmo ta caun janau

1 L guei' ijug jagon Di julia' jan dsa jug janau io'n t o'iog, caitioin dsa ijmota janau qui' jajnia cho' ung uvas. 2Cal' b jg quian' dsa ijmo ta a'liain' jmaca'i' cudenario lia' cojmg, jaun cachein dsa 'i ju janau qui'. 3 Jmecolg jaun o'in tng con' hora i tle o'iog