ii - eBible.org - read and download the Holy Bible · ii DizaʼquështëDioscondizë ... ngaꞌli,...

395

Transcript of ii - eBible.org - read and download the Holy Bible · ii DizaʼquështëDioscondizë ... ngaꞌli,...

  • iiDizaqu sht Dios con diz

    New Testament in Zapotec, Ocotln (MX:zac:Zapotec, Ocotln)copyright 1983 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: Zapotec, OcotlnTranslation by: Wycliffe Bible Translators, Inc.

    Zapoteco, Ocotln [zac], MexicoCopyright Information

    1983, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation text is made available to you under the terms of the Creative Commons License: Attribution-Noncommercial-No Derivative Works. (http://creativecommons.org/ licenses/by-nc-nd/3.0/) In addition, you have permission to port the textto different file formats, as long as you do not change any of the text or punctuation of the Bible.You may share, copy, distribute, transmit, and extract portions or quotations from this work, provided that you include the abovecopyright information:

    You must give Attribution to the work.You do not sell this work for a profit.You do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the Scriptures.

    Permissions beyond the scope of this license may be available if you contact us with your request.The New Testamentin Zapotec, Ocotln

    1983, Wycliffe Bible Translators, Inc.This translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-Noncommercial-No Derivativeslicense 4.0.You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format, provided that:

    You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

    Pictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with those Scriptures and documents.For other uses, please contact the respective copyright owners.2014-04-30UpdateseBible.orgPDF generated using Haiola and XeLaTeX on 17 Nov 2018 from source files dated 12 Nov 2018b5034bc2-699c-5c8d-b682-32909c3d919b

    http://www.wycliffe.orghttp://www.ethnologue.org/language/zachttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/https://eBible.org/find/details.php?id=zacNThttps://eBible.org

  • Contents

    San Mateo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1San Marcos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53San Lucas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85San Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139Hechos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180Romanos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2291 Corintios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2492 Corintios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269Glatas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282Efesios . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290Filipenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297Colosenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3021 Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3072 Tesalonicenses . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3121 Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3152 Timoteo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321Tito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325Filemn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328Hebreos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330Santiago . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3461 San Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3522 San Pedro . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3581 San Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3622 San Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3673 San Juan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368San Judas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369Apocalipsis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371

    iii

  • San Mateo 1:1 1 San Mateo 1:23

    Dizaqu segn San MateoRa shtad gul Jess(Lc.3.2338)

    1Nd na list sht ra shtad gul Jesucristo. Guc m llbn David nu guc m llbnAbraham.

    2 Abraham guc shtad Isaac. Hia na gubani Isaac gqui shtad Jacob. Hia li gquishtad Jud con ra bchi. 3 Jud guc shtad Fares nu Zara. Tsel Jud brul Tamar.Fares guc shtad Esrom; hia na gubani Esrom gqui shtad Aram. 4 Aram guc shtadAminadab. Hia tiemp na gubani Aminadab gqui shtad Naasn. Hia l Naasngqui shtad Salmn. 5Salmn guc shtad Booz; shnia Booz guc Rahab; Booz guc shtadObed; shnia Obed guc Rut. Obed guc shtad Isa. 6 Isa guc shtad ry David. Hia ryDavid guc shtad Salomn nu shnia Salomn guc tsel tgul Uras.

    7 Salomn guc shtad Roboam. Hia l Roboam guc shtad Abas. Hia l Abas gucshtad Asa. 8 Asa guc shtad Josafat nu Josafat guc shtad Joram. Hia na gubani Joramgqui shtad Uzas. 9Uzas guc shtad Jotam nu Jotam guc shtad Acaz. Hia na gubaniAcaz gqui shtad Esequas. 10 Esequas guc shtad Manass. Hia na gubani Manassgqui shtad Amn nu Amn gqui shtad Josas. 11 Josas guc shtad Jeconas nu conra bchi. Tiemp ni biaa ra mn l ra israelit ziqu prsi par Babilonia.

    12 Despus de ni, Jeconas guc shtad Salatiel nu guc Salatiel shtad Zorobabel.13Zorobabel guc shtad Abiud. Hia na gubani Abiud gqui shtad Eliaquim nu Eliaquimgqui shtad Azor. 14 Azor guc shtad Sadoc. Hia iur na gubani Sadoc gqui shtadAquim. Aquim guc shtad Eliud. 15 Eliud guc shtad Eleazar nu Eleazar gqui shtadMatn. Matn guc shtad Jacob. 16 Jacob guc shtad Jos, tsel Mara. Hia li gucshnia Jess. Jess npi stubi l, Cristo.

    17Manr ni naescrit nd chid generacin, mn nan shtad gul Jess; gubanirai entr Abraham hasht David. Nu zac naescrit nd l shtad gul Jess nan gucstubi chid generacin entr David hasht biaa ra mn ra israelit par Babilonia. Nunaescrit nd l shtmn nan stubi chid generacin, ra naguqureld dizd tiempgua rai Babilonia hasht gul Jesucristo.

    Bdchini Jess lu gudchiliu(Lc.2.17)

    18 Znd guc iur gul Jesucristo. Mara, shnia m npi comprumisi par gutsaicon Jos. Ants de qu guqureld rai junt, hia l Mara bdzli nua shni porpudr sht Espritu Santo. 19 Jos, tsel Mara, na tubi nguiu zaqu. Guc shtuu Josniasni lMara sin qu ad niac badii ramn par ad gurudii shtu shtMara.20 Mientras quhni llgab zni, tubi iangl sht Dios bluaal lu mbcald nu repiiangl:

    Jos, llbn David, ad rdzbdiil gnl recibir Mara cum ziqu tsll purqu lshni zdi por pudr sht Espritu Santo. 21 L Mara gpi tubi shni nu gurulmed Jess. Zni gurulmed purqu li gni salvar ra shmn m de gr duld shtrall.

    22Grt nd guzac par gac cumplir lo qu nagunii Dad Dios lu muz nabiadidzshtidz m guahiet; bqui:23 L lligunaa gua shni nu gpi tubi med nagurul Emanuel.L ni run cuntien: Dios con l hiaa.

  • San Mateo 1:24 2 San Mateo 2:1624 Iur l Jos gubani lu mbcald, bni tal cum gunii iangl lhi. Bni recibir

    Mara cum ziqu tsli. 25Per ad guqurlddii rai ziqu tsli hasht iur l shiniMara bdchini lu gudchiliu. Iurn bd Jos l med; brulhi Jess.

    2Bid gun ry mago l nii

    1 Iur Jess gul gudchi Beln, tubi gudchi sht Judea, l Herodes na rynaqugniba gudubi lugar ni. Iurn bdchini ra rymago hasht ciud Jerusaln. Zedrai de nez guiaa zitu. 2Gunab didz ra mn ni:

    Ca gul ry sht ram israelit? purqunez guiaa gunnaa lumbelguii shthi;por ni zp naa par gudn naa adorar li.

    3 Iur l ry Herodes bini ra didz ni, ad bdzldii p gnll; ad gurdchdiildull. Nu grt mn sht Jerusaln guzac rall zni. 4 Iurn l ry gunab gr ra jfsht ra bshuzi nu gr ra narluaa ly nabqu Moiss entr ra mn israelit. Gunabdidz ry:

    Ca gal Cristo?5 L rall bquebi:Gudchini Cristo Beln shp3 Judea purqu zni bqu tubimuz sht Dios guahiet.

    Naescrit znd:6 Ll Beln, gudchi sht Jud.Nal tubi gudchi mitun per ndii stubi gudchi ms important qu ll entr ra

    gudchi sht Jud nan important.De ll gudchini tubi m rub nagap grt shmna.

    7 Iurn l Herodes gunab l ry mago guits guits. Nu gunab ddzll tubitiemp nams ecsact guc bluaal mbelguii lu rai. 8 Iurn gunii Herodes lu ra magotsa rai Beln nu rpill:

    Gul tsagn nd nu gul tsagnab didz zaqu zaqu shcuend med. Iur lt gudzel t med, iurn gul bn visi na purqu rac shtuaa tsaguna adorar li.

    9 Gual bini ra mago shtidz ry, iurn ziaa rai. L mbelguii nagun rai nezguiaa, zias delant lu rai hasht por fin l mbelguii guzudch lugar cat nanmed. 10 Iur l mago gun lu mbelguii guzudch, nal bquit lduu rai con lgrrub lani lduu rai. 11 Iur guat rai lani hiuu, gun rai lu med nu Mara, shniamed. Iurn bzullibi ra ry; bn rai adorar l med. Luegu bshal rai cajnanuaa rai par bzlaadchi rai or, gushial nu mirra. 12 Despus gunii shcaldrai lu mbcald de qu guabrdii rai lu ry Herodes. Babr rai ladz rai per hia porstubi nez.

    Ziaa shtad Jess par Egipto13Despus de zagz ra mago, tubi iangl sht Dios bluaal lu mbcald lu Jos nu

    repi iangl:Guasht; guddchi med; gul gua con shnia med. Gul gua nases gudchi sht

    Egipto t nd guqureld t hasht iur l na guniaa guabr t ladz t purqu lry Herodes tsatlill l med par gati med.

    14 Iurn guasht Jos; bruun rai med lani guel par Egipto. 15Ngali guqureldrai hasht iur l ry Herodes guti. Zni guc cumplir lo qu nagunii Dios por didznabqu muz sht m guahiet. Guni: Hasht naciuni Egipto gunaba shinia.

    Herodes guniba gati ra llgun16 Iur l Herodes bd cuend de qu l ra mago gulugu rall l ry, iurn nal

    bdchini llan lani ldull. Nu guniball gati gr ra nguln nanap chup iz parguet naqureld Beln, con ramed nanan gudubi alrededur lugar ni. Zni bn ry

  • San Mateo 2:17 3 San Mateo 3:12

    segn tiemp ecsact nagunii ra mago bluaal mbelguii lu rai. 17Zni guc cumplir loqu naescrit por Jeremas, muz sht Dios:18 Bini tubi b rub; grt ra naa naqureld regiuni Ram, bini rai nu gu lduu rai.Raquel rni por shni per ad ndii mud par chu gun consolar l rai purqu

    grt ra med gunitil rai.19Per despus guti Herodes, l iangl sht Dios bluaal lu mbcald lu Jos cat

    qureld rai Egipto nu repi iangl:20Guasht; guddchi med; gul gua con shnia med t guabr t naciuni Israel

    stubi. Hia l mn naguc shtuu quini l med, guti rall.21 Iurn Jos guasht. Biai med con shnia med par regiuni Israel. 22 Iur Jos

    bini de quArquelao qugniba Judea shlugar shtdll Herodes, bdzb Jos nihi nd,per lu mbcald gua tubi visi de qu gugzhi regiuni sht Galilea. 23 Iur bdchinirai ngali, iurn guqureld rai gudchi Nazaret. Znd guzac par guc cumplir lo qunagunii ra muz sht Dios guahiet: Gurul m Nazareno.

    3Lo qu nagunii Juan Baustista(Mr.1.18; Lc.3.19, 1517; Jn.1.1928)

    1 Tiemp dz ni Juan Bautista bdchini Judea hasht tubi shlat cat ad qurlddiimn. Quadidz Juan dizaqu sht Dios; 2 guni:

    Gul bn nadz mud nabani t purqu hia l iur bgaa par guniba Diosshmn m.

    3 L Juan na el qu nagunii Isaas, muz sht Dios. Bqui shtidz Dios manrr:Guini t tubi b sht tubi mn narnii fuert lu tubi shlat rub: Gul bn preparar

    nez shtn Dad.Gul bn preparar lani lduu t ziqu nez ldi par iur gudchini Dad. Gul gubani

    tubi vid zaqu.4 Lari sht Juan nactsuhin con guits ladi camell. Hia cinturn shtni na tubi

    guidi, nu dau shtni guc shanchi nu dchini sht mbeez lachi. 5 Iurn glli glli rdchinira mn sht ciud Jerusaln con ra mn sht gudchi sht Judea con ra naqureldlugar gulladchi Jordn; rdchini rall par guqu diagu rall shtidz Juan. 6 Iur l ramn rshub duld rall duld sht rall lu Dios, Juan bchub nis l rall lani guguJordn.

    7 Per iur gun Juan cantid mn religius fariseo nu saduceo, bdchini rall parchub nis rall; gunii Juan lu rall:

    Llbn mbeld, chull btsb l t? Pziel danii rllun t par gucachilt lu cashtigu dush nanap qu gudchini? 8 Gul bn obr zaqu par gun mnde qu guc cambi mud nabani t, de qu babr lduu t con Dios. 9 Nu ad rnidiit lani lduu t gun m perdun l t sul purqu na t llbn Abraham. Rniaa lut si tal ad gndii m recibir l t, nap m pudr par gun m llbn Abrahamde gu r. 10 Gun m cashtigu ra mn mal ziqu l guiubagu hia na list parguchuguin hiagu. Grt ra hiagu nad rnedii nashi zaqu, chuguin nu tsequin luguii. 11 Gulda, na rchub nisa l t con nis par guluaa de qu bn nadz tmud nanabani t, per el qu nazed despus de na, m ni guzunhi lduu t nugunee m Espritu Santo par cueznhi l t. Gusheld m Espritu Santo ziqubel t par gac t limpi. M ni nap ms pudr qu na; ad rndii tucara ni siquierguahia rachi shtn m. 12 Gun m separar ra mn mal entr mn zaqu. Hia lm napreparad con pal guiaa m t par guzunm trigu t par guruu guilli tubicu. Hia trigu tsutsau lani cat riutsuhin per grt guilli tsequi lu guii. L guiinunqu ad rlddiin.

  • San Mateo 3:13 4 San Mateo 4:15Briub nis Jess(Mr.1.911; Lc.3.2122)

    13 Iurn Jess bdchini de Galilea hasht rua gugu Jordn cat nan Juan t parguchub nis Juan l m. 14 Primr ad ndii Juan; rpi lu Jess:

    Run tucara chub nisa por ll per ll zed lua.15 Per Jess gunii:Bnee s iurne purqu zni gac t par gudnaa cumplir gr cus zaqu

    naqugniba Dios.Iurn l Juan gun16nubchub nsi l Jess. Iur Jess gual briub nsi, luegu

    brui lani nis; luegu luegu bllal lu gubee hasht gun m lugar cat qubezDios nu gun Jess lu Espritu Santo sht Dios; bdchni ziqu tubi palum. Guleznhil Jess. 17 Iurn bini m tubi b, tubi voz nabruu lu gubee nagunii:

    Nd l shinia. Nal rac shtuaa li. Nal rquit lduaa rnahia lhi.4

    Niasigu Satans l Jess(Mr.1.1213; Lc.4.113)

    1 Luegu l Espritu Santo guan l Jess lu tubi lum shlat cat ndii mn tgutd mdzab prb nihun m cuntr volunt sht Dios. 2 Guqureld m ngalisin ad gududii m durant cuarenta dz nu cuarenta guel. Despus bdchinigalrldian lduu m. 3 Bdchini nan rsigu; guabgull lu m. Gunill:

    Si tal de verd nal shini Dios, guniba gu r par guaquin guetshtildi gaul.4 Per Jess bquebi:Sagradas Escrituras rnii: Ld niasdii guetshtildi gubani nguiu sino por gr

    didz narnii Dios.5 Iurn l mdzab biaa l m ciud Jerusaln. Gepinull l m guc iduu tubi

    part ms guiaa. 6 Iurn rpill:Si tal guald rnil nal shini Dios, bruld ll hasht lu guiuu purqu Sagradas

    Escrituras rnii:Dios guniba l ra iangl t par gap rai ll nu guldis rai ll con guiaa rai t

    par ni tubi gu gunndii gual.7 Jess bquebi:Nu zac rnii Sagradas Escrituras: Ad rtddiil prb Dios, Shtad t. Ad rndiil

    obligar li.8Nu l mdzab biaa Jess lu tubi dani rub, nu bluaa mdzab gr ra naciuni con

    luj sht rahin ziqu gr cus zaqu nanan lu gudchiliu; 9 gunill lu Jess:Na gunehia grt nd cal si tal guzullbil lua, gnl adorar na.10 Iurn Jess repi:Guabs lua, Satans, purqu Sagradas Escrituras rnii: Sul Dios Shtad t gnl

    adorar. Sul l m guzub digul shtdzi.11 Iurn mdzab bsan Jess. Luegu bdchini ra iangl. Bn rai sirv lu Jess.Jess guzubl guluai ra mn sht Galilea(Mr.1.1415; Lc.4.1415)

    12 Iur Jess bini de qu Juan nan lachiguib, iurn ziaa m par regiuni sht Galilea.13 Per ad bndii m Nazaret sino qu guaglagu m guqureld m Capernaum,tubi gudchi naqu gulladchi rua nis rub por nez sht regiuni Zabuln nu Neftal.14 Znd guzac par guc cumplir lo qu nabqu muz sht m guahiet; lhi Isaas.Naescrit znd:15 Gudchi Zabuln nu Neftal, nez naqu rua nis rub lad cu guiaa sht gugu

    Jordn,

  • San Mateo 4:16 5 San Mateo 5:12part ms zitu sht Galilea cat qureld ra nad ndii m israelit.16Ra mn narta nd, guqureld rall lu nacahi per gun rall tubi llni rub.Ra mn naqureld regiuni cat nan shcaal sht galguti, ngali bian tubi llni rub

    gun rall.17Dizd iurn Jess guzubl bn m predicar dizaqu nu gunii m:Gul bn nadz mud nabani t purqu hia bgaa iur par guniba Dios l

    t.Jess gunab tap nguiu, gac rai shmn m(Mr.1.1620; Lc.5.111)

    18 Jess ziaglagu m nez rua nis rub sht Galilea. Gun m chup nguiu narngali, tubi na Simn nu l zac Pedro. Stubi nguiu l Andrs, bchi Pedro. Na raipescadur. Qugldagu rai gushu lani nis. 19 Iurn Jess repi:

    Gul gudee nald na t guna l t pescadur sht ra nguiu; guedn t mn lua.20Mizm iurn bsan rai gushu nu guanald rai l m.21Ziaa Jess ms delant; gunm lu chup bchi ram narta, Jacobo nu Juan, shini

    Zebedeo. Nan rai lani barcu. Zbgaa rai con shtad rai. Quhun rai rumiendgushu. Gunab Jess l rai. 22 Mizm iurn bsnga rai barcu con shtad rai.Guanald rai l Jess.

    Jess bluaa zihani mn(Lc.6.1719)

    23 Jess ziaglagu m gudubi Galilea. Qugluaa m ra mn lani iduu sht rallcad gudchi cat bdchini m. Quadidz m dizaqu sht Dios lla tsut mn lugarcat rniba Dios. Nu run m rumdi grt clas galguidz nanap ra mn. Bnacm ra narac lluu. 24 Brts didz naquhun Jess hasht gudubi regiuni sht Siria.Bdchinin ra mn grt naquzac zi lu galguidz nu ra naquhun sufrir dulur nugr nanap mdzab lani lduu rall nu grt ra narati zini ra, nu ra narac galguidzllungu. Jess bnac ra mn ni. 25Nal zihani mn guanald rall l m, mn shtGalilea nu gudchi sht Decpolis nu Jerusaln. L qu l zihani mn sht regiuniJudea nu ra naqureld stubi tchi gugu Jordn, guanald rall l Jess.

    5Liban sht Jess(Lc.6.2023)

    1 Iur Jess gun lu ra mn zihani, gepi m lu lum sht dani. Guzub m ngali.Iurn shini gusd m bd rai rdond rai cat zbgaa m. 2 Jess guzubl cagluaam znd:

    3Dichus ra mn narac ba nan nicid gac rall limpi lani lduu rall, pues tsutrai cat rniba Dios.

    4 Dichus ra mn narun por duld shtn rall, pues Dios gun consolar l mnni.

    5 Dichus ra mn naduu. Pues gr ra mn ni gun rall recibir gudchiliu catgud Dios caa rall, guqureld rall.

    6 Dichus na ra mn narac shtuu par gac rall limpi delant lu m; hia rdch lduurall por l m.

    7 Dichus ra mn nargaa lduu sa rall; pues zni rgaa lduu m l rall.8 Dichus ra mn nalimpi ldui; mn ni gun rall lu Dios.9 Dichus ra mn nargut en paz par ra mn; pues Dios gul m ra mn ni shini

    Dios.10 Dichus ra mn narzac zi purqu quhun rall cumplir shtidz Dios; pues tsut

    rall cat rniba m.11 Dichus na t iur l ra mn rnii guidz l t nu iur rzunald mn l t

    nu iur l mn gunii bishi cuntr l t purqu na t shmna. 12 Mizm manr

  • San Mateo 5:13 6 San Mateo 5:30

    shtad gul t guzunald rall muz sht Dios naguqureld ms guahiet qu l t.Gul bquit lduu t nu tsu lgr lduu t purqu gun t recibir tubi premi rub lugubee.

    Na t ziqu zed nu llni(Mr.9.50; Lc.14.3435)

    13 L t na t ziqu zed entr ra mn sht gudchiliu r t par ad rshnidiiruumn. Si tal zed gudchgudii, lla gun nguiu t guabr sabor sht zed? Hia adrlluidiin sino par qu guzebin nu par gul mn guquin.

    14 L t na t ziqu llni par mn narta lu gudchiliu. Tubi ciud nazbgaaguc tubi dani, ad gqudii gucachiluhin. Ad rcachi ldudiil lu mn llni nanpl.15Ad gqudii sub llni lani tubi tp; ms bien zubin guiaa t par guzian t gunmn nanan lani hiuu. 16 Zni zac l t, gul bn ziqu llni narabts delant lura mn t par gun mn cus zaqu nacanihun t; iurn ra mn gun rall alabarShtad t, m naqubez gubee.

    Bluaa Jess shcuend ly17 Ad rndii t llgab zelda lu gudchiliu par guda fin ly shtMoiss, nil par

    guda fin enseans sht ra muz nabiadidz shtidz Dios guahiet. Ad zlddiaapar gudhia fin sino par guluahia p run cuntien shtidz rai. 18Purqu guldarniaa lu t, mientras nan gubee nu gudchiliu, ni tubi part sht ly, ni tubi puntsht letr ni part mitun sht ly, ad gun fltdiin. Grt nap qu gac cumplirin.19 Por ni grt nad rndii cas cualquier mandamient sht ly, aunqu ms mitunpart sht mandamient, nu rluall ra mn lu mizm zni, pues run tucar gqull mnalasqudii cat rniba Dios. Per grt el qu narzub diagu nu qugluall gunmn cumplir gr punt sht ly, ni run tucar gqull ms m lasac lugar cat rnibaDios. 20Na rniaa lu t, si tal ad ndii conduct shtn t ms nazaqu qu conductsht ramn religius fariseo nu rams sht ly, jams ad tsutdii t cat rniba Dios.

    Cagluaa m lla na llan(Lc.12.5759)

    21 L t bini t ra shtad gul hiaa gunii rai: Ad qunidiil mn; cualquiernarguini shi pues nap qu gac juzgar mn ni. 22 Per na rniaa lu t, grt el qunan rld lu shi, npll culp lu nagun juzgu. El qu narushti lu shi, nap qu gacjuzgarmn ni lu Junta Suprema. El qu narnii lu shi: shn, nan peligr tsall lu guiisht gabildi.

    23 Zni si tal ll rac shtul gudl ofrend lu bcugu nu ngali ragn ldul dequ bldnul sal, 24 bsan ofrend shtnl cu bcugu; iurn guagn bchil t partsu en paz con lll; iurn s, zac guabril lu bcugu t par gudl ofrend lu Dios.25 Si tal chu gudchib demand cuntr ll, iur zianul mn ni nez, gul gac t deacuerd luegu t par ad gndii mn intriegu ll lu jusi, purqu iurn jusi gnllintriegu ll lu ra soliar t par guldagu rall ll lachiguib. 26 Gulda rniaa, ngaligurudiil hasht qullil lltim centav nanazbil.

    Jess bluaa shcuend duld adulteri27 L t bini t lo qu nagunii mn ants: Ad rqundiil tsel mn. 28 Per

    na rniaa lu t, cualquier lo qu nan rzebi lduu ra naa ms qu tslll, hia bn mnni duld adulteri lani ldull. 29 Si tal slul lad ldi nap culp quhnl duld, gul slult par gurldlin zitu. Ms mejur guniti tubi slul no sea qu tsal gudubi cuerpshtnl lani gabildi. 30 Si tubi guial lad ldi nap culp quhnl duld, bchuguguial, bruldin zitu; mejur guntil tubi part sht cuerp, ld gudbidii cuerpshtnl tsal lani gabildi.

  • San Mateo 5:31 7 San Mateo 6:3-4Jess bluaa schcuend divurci(Mt.19.9; Mr.10.1112; Lc.16.18)

    31 Nu zac gunii ra mn guahiet: Grt el qu narl tsel, nap qu gudnguiu tubi cart sht divurci caa tsli. 32 Per na rniaa lu t, si tal gun nguiudivorciar tsli por tubi cus de nad, qusnill l tslll lu duld adulteri. Gr ranacaa naa divorciad pues hia bnll duld adulteri. Por tubs motiv tsu divurci, sital bdzelnull stubi nguiu.

    Jess bluaa shcuend ra jur33 Nu zac bini t de qu gunii ra shtad gul hiaa: Jams ad gusndii t gun t

    cumplir lo qu narun jurar delant lu Dad Dios. 34Per na rniaa lu t, ad rndii tjurar por ni tubi rsun; ad rndii t jurar por lo qu nanan gubee purqu gubee natrun sht Dios. 35Ad rndii t jurar por gudchiliu purqu nahin cat zu guam; niad rndii t jurar por Jerusaln purqu ni na tubi ciud rub sht ry narniba ms.36 Ad rndii t jurar por lo qu nanan guqul purqu ad gqudii gnl gan gactubi guits guqul naquichi u nagas, ni tubi gutsn. 37Nad ms gul gunii: Ahau Aqudii purqu lo qu nardchib guc didz ni zed de mdzab Satans.

    Si tal chu cub tubi lad lul bd stubi lad(Lc.6.2930)

    38 L t bini t de qu gunii mn guahiet: Gul slu sal, el qu nagul slul, nugul lai sal, el qu nagul lail. 39 Per na rniaa, ad rzutpdiil lu ra hiumbr mal;al contrari si tal chu cub tubi lad lul, bd stubi lad. 40 Si tal chu qugdchibdemand u rac shtull gudchisull mangu shtnl, bd mangu shtnl con shabgutsl t guaa mn ni. 41 Si tal chu gun obligar ll gual tubi bult tubi kilmetro,biaain chup kilmetro. 42 Cualquier tubi naqugnab tubi prsht, bdin nu adrdchigrdiil nez tchil sino bd lo qu narac shtuu mn.

    Gul gac shtuu ra enemigu shtn t(Lc.6.2728, 3236)

    43 Nu zac bini t lo qu nagunii mn ants: Gac shtul amigu shtnl per guntshl lu ra enemigu shtnl. 44 Per na rniaa, gul gac shtuu ra enemigu shtn t.Gul gunab lu Dios par gr ra narzunald l t. 45 Si tal quhun t cumplir grra cus r, gac t shini Dios nacabez gubee. L m rsheld m llni ngubidz pargrt mn, parmnmal numn zaqu. L m ldagum guiu par ramn nantubld shcundi nu par ra mn nandii tubld shcundi lu Dios. 46 Si tal l t nadms rac shtuu t ra narac shtuu ll pll premi gpl? purqu gr ra narun cubrimpuest rac shtuu rall sa rall. 47 Si tal nad ms run t saludar con carii ra mnbchi sa t p bien canihnl? Pues ra nan gundii Dios run rall saludar sa rall.48 Gul bn cumplir con gr mn; gul gac t ziqu Shtad t naqubez gubee; nitubi falt npdii m.

    6Ra obr zaqu

    1 Ad rluadii t obr zaqu delant lu ra mn nad ms par gun mn lu tpurqu si tal run t zni, Shtad t naqubez gubee ad gunedii m premi caa t.2 Por ni l t iur rd t gun caa nabnpdii, ad rlddiil dambur par gunmn; ad gndiil ziqu mn fals, ziqu run ra mn nan ziqu guet nadchiblu dchili. Lani ra iduu shtn rall nu nez rd rall gun t par rna ra mn, pargunii zaqu ra mn de l rall. Per gulda rniaa lu t, hia nap rall labans shtmn nan lniqu premi nagun rall recibir. 3-4 Per iur l t gud t gun caa

  • San Mateo 6:5 8 San Mateo 6:21nabnpdii, gul bnin manr nagachi. Hia l Shtdl naqubez gubee, rna mgr lo qu naquhnl nagachi. L m gunee m tubi premi cal.

    Jess bluaa lla guadidzn mn Dios(Lc.11.24)

    5 Iur l t gun t orar, ad rndii t ziqu run ra mn nan fals. Rquit lduurall gun rall orar t gun mn lu rall; rzuld rall lani iduu nu rzu rall shquini shtnez t par gun ra mn lo qu naquhun rall. Gulda rniaa lu t, hia nap ralllniqu premi nagun rall recibir. 6 Per iur l t gun t orar, gul guu lani hiuucuart sht t. Bsau rua hiuu; iurn bn orar; gunii lu Dad Dios naqubez gubee,sul l m con ll. Rac ba m lo qu nan lani ldul; iurn Shtdl naqubezgubee gunee m lo qu naqugnbl.

    7 Iur gnl orar, ad rndii t oraciuni zihani vuelt ziqu run ra mn nandiim israelit. Run rall llgab guini Dios didz sht rall por ruadidz rall zihani didz.8Ad rndii t zni ziqu l rall purqu l Dad hia rac ba m gr lo qu narquinit ants gunab t lhi. 9 Por ni rniaa lu t, gul bn orar lu m znd:Dios, nal Shtad naa naqubez gubee.Rac shtuu naa gun gr mn alabar ll de verd.10Rac shtuu naa gunibal gr mn, sullibi rall lul.Ziqu quhun ra iangl cumplir volunt shtnl lu gubee, rac shtuu naa gr mn

    narta lu gudchiliu, gun rall cumplir lo qu narac shtul.11 Bnee nagu naa dz con dz.12Bn perdun duld sht naa; zni l naa rdn naa perdun duld narun ramn

    cuntr l naa.13Ad rddiil permisi gutd mdzab prb l naa t ldgudii naa lu duld.[Purqu ll rnibal gubee nu ll npl gr derech nu llrub na pudr shtnl.Npdiil fin. Amn.]

    14 Si tal l t gun t perdun ra mal nabn mn cuntr l t, zni zac Dadnaqubez gubee gunmperdun l t. 15Per si tal adndii t gun t perdun sat duld narnll cuntr l t, tampuqu Dad naqubez gubee gndii m perdunduld sht t.

    Jess bluaa lla gun mn ayun16 Iur l t gun t ayun, ad rndii t trist cum ziqu run ra mn nan

    fals purqu l rall rzu rall trist; run rall seri no ms par gun ra mn de ququhun rall ayun. Gulda rniaa lu t, hia nap rall gr lo qu nagun rall recibir ziqupremi. 17 Per l t iur gun t ayun, gul tsu nalgr; gul bzun l t bien bien18 t par iur gunmn lul, ad guddii mn cuend de qu ll quhnl ayun.Nad ms sul l Dad Dios naqubez gubee, m ni rna lo qu naquhnl. L mnap m cuend nu gun m honrar ll.

    Galricu lu gubee(Lc.12.3334)

    19 Ad rndii t muntuni zihani cus lu gudchiliu cat l ra mbichugu rzalma grt ra cus, cat rnazi tn guib nu rllinin; nu riut nguban par rbaanll racus. 20Ms bien gul bn muntuni tesur lu gubee cat ad ndii ra mbichugu nuad guzaldii mahin, cat ad rnzidii tn guib. Ra nguban ad riutdii rall ngalipar cuan rall. 21 Cat nacuetsau tesur shtnl, nd rac shtul gubnil.

    Slu hiaa na ziqu lmpara(Lc.11.3436)

  • San Mateo 6:22 9 San Mateo 7:822 Si tal rdl s par guniba Dios ll, na ziqu slul nan bien nu gudubi cuerp

    shtnl qubezn llni 23 per si tal ad ndiil tsasl shtidz Dios, blac llrub nanacahi lani ldul. Nahin ziqu slul nan mal; gudubi cuerp qubezin nacahi.

    Dios nu l ra cus sht gudchiliu(Lc.16.13)

    24 Ad gqudii gun mn sirv lu chup lam, purqu tubi lam ad rac shtudiimn lll; stubi lam rac shtull. Quhnll rspti tubi lam per hia stubi lamquhnll desprci. Tubs lam npl. Si tal Dios na lam shtnl, iurn gnl lo qunarac shtuu m; per si tal dum na lam shtnl, iurn Dios ad ndii shlml.

    Quhap Dios ra shni(Lc.12.2231)

    25 Rniaa lu t iurne, ad rqudnidii lduu t por lo qu nagu t u por lo qu nagt par gubani t, ni por shab t par nagacu t. Ms lasac vid qu dau; l shcuerpt ms lasac qu shab t. 26Gul gun lu ra mai nan rias, ad rcabndii ma, nil adrcadii ma cusech par cuetsuhin, per sin ad gutddii, Dad sht t naqubezgubee qugnee m grt nagu t. Ms lasac t qu ra mai. 27 Chu de l t portant rqudini ldul, gubnil tubi dz ms?

    28 Pziel rqudini lduu t por shab t? Gul gun, lla riarub gu lachi. 29Adrndii gu dchini per rniaa lu t, ry Salomn con gudubi galluj shtni, adguz zqudii cum ziqu ra gu. 30 Chul rluaa gu lachi nedz, quhun Dios;per glli gubidchi gu nu tsequin lu guii. P ad gpdii m l t? l t nanriald ldui dup. 31 Por ni rniaa lu t, ad rqudnidii lduu t nu ad rnidii t: Pcha guduhaa? u P cha gud hiaa? u Ca guruu shbaa? 32 Pues gr mnnanad gundii Dios, zianald rall tchi ra cus ni. Per l t nap t tubi Shtad tnaqubez gubee; rac ba m gr lo qu narqunil. 33Primr gul guanald tchi nezcat rniba Dios ziqu ry. Gul bn cumplir lo qu narac shtuu m, iurn gun trecibir gr cus narquini t par gubani t. 34 Pziel rqudini ldul nedz por racus nazed glli? Nan sufsient problem par nedz.

    7Ad rndiil juzgu sal(Lc.6.3738, 4142)

    1 Ad rndii t juzgu sa t, purqu gun m juzgu l t mizm manr ziququhun t juzgu sa t. 2Gunm juzgu l t mizmmanr narun t. Mizm varnaguishi t con sa t, mizm var ni quishi Dad Dios con l t. 3 Pziel rnal lu guillinanan lani slu sal per ad rndiil lani slul nan tubi trunqu rub? 4 Lla gnlgunil lu sal? Bnee s guga guilli nanan slul per nan tubi trunqu lani slul.5Na t fals; gul trunqu nanan lani slul; iurn s, gunal bien par cul guilli nananlani slu sal. 6Nan mn ziqu mbecu dush narahu. Ad rndii rall rspti cussantu sht Dios. Na rall ziqu guchi narl guc tubi perla nu rabr ma t red can malul. Ad ruaddzdii t didz santu lu nandii tsas verd sht Dios.

    Gul gunab; gul bsdchi rua puert(Lc.11.913; 6.31)

    7 Gul gunab lu Dios grt lo qu narac shtuu t. L m gunee mhin. Gulquilin t par gudzel thin. Gul bsdchi rua puert t par gullalin. 8 Grmn natsaglagu gunab lu Dios, gnll recibirin; gr mn narguili cus sht Dios,gudzelin. El qu nan ziqu tubi nguiu narnab fuert rua nez, gullal puert parlll.

  • San Mateo 7:9 10 San Mateo 7:299 Chu tubi de l t si tal gunab shnil guetshtildi guhi; ni mud gudl tubi

    gu guhi? 10 Ni mud gudl tubi mbeld iur shnil rnbll mbeld guhi? 11 Sital l t na t mal, nu rac ba t gud t cus zaqu lo qu narnab shini t, mssegur Shtad t naqubez gubee, gunee m cus zaqu lo qu narnab t lu m.12Manr lo qu narac shtul gun mn trat ll, mizm manr ni gul bn tratsal. Zni si tal quhnl cumplir rgl ni, canihnl cumplir ly nu lo qu nabqumuz sht Dios guahiet.

    Rua puert nandee(Lc.13.24)

    13 Gul tsut nez rua puert nu nez ca nadee purqu rua puert nu nez narnitimn, nal shlaguin nu napin zihani lugar. Cantid mn riut rall ngali. 14Per puertnu rua nez nadee cat nap mn vid sin fin, tubld nahin nu trabaju riut mnngali. Dups mn riut lu nez ni.

    Nashi naqu lu hiagu rluaain p hiaguin(Lc.6.4344)

    15 Gul gup cuidad con ra ms fals nan rnii ruadidz rall shtidz Dios. Zedrall; por fur rluaa rall ziqu llili per dentr lani lduu rall na rall ziqu ma dush.16 L t gac ba t u gungu ba t chu na rall por lo qu narun rall. Pues adrldgudii t uv lu ra hiagu guits. Tampuqu ndii mud guldagu t bldau luhiagu guitsb. 17 Zni nahin, grt hiagu zaqu rnee nashi zaqu per hiagu malrnee nashi mal. 18 L hiagu zaqu ad gqudii gudin nashi mal. Ni tampuqutubi hiagu mal gqudii gudin nashi zaqu. 19 Grt hiagu nad rddii nashizaqu, chuguin nu tsequin lu guii. 20 Zni gac ba t mn zaqu nu mn mal por loqu narun rall.

    Ld grdii mn tsut rall cat rniba Dios(Lc.13.2527)

    21 Ld grdii narnii lua: Dad, Dad, tsut rall cat rniba Dios sino nad msel qu narun cumplir volunt sht Dad naqubez gubee, ni s qugniba m lll.22 Iur l iur gugaa, dz ni cantid mn gunii rall lua: Dad, l naa biadidznaa shtdzl nu por ll gul naa mdzab nanan lani lduumn. Bdn naa zihanimilagr iur gunii naa ll. 23 Per iurn guniaa lu mn ni: Jams ad gundiaal t. Gul guabs lua purqu na t mn mal.

    Comparaciuni sht chup hiuu(Lc.6.4749; Mr.1.22)

    24 Zni na el qu narqu diagu nu quhnll lo qu narniaa, nall cum ziqu tubinguiu narias nu bzall ldchill lu cimient sht gu. 25 Bdchini guiu; guarubnis gugu; bruu mb dush; bdahin hasht gua hiuu per ad gulgudii hiuupurqu napin cimient nazub lu gu. 26Per el qu narini shtidza per ad rndiillcuend lo qu narniaa, nall ziqu tubi nguiu tunt nandii tsasll. Bzall ldchill luiulli. 27Bdchini guiu; guarubnis gugu; bruumbdushnubdahin gua hiuu.Gulagu hiuu purqu ndii cimient guet. Nal tubi cus dush guc ngali.

    28 Iur Jess gual biadidz m lu ra mn, nal bdzgu lduu rall nu guas lduurall por ldai sht m. 29Cagluaa m cum ziqu el qu nanap pudr, lddii ziqu rams sht ly nanan entr l rall.

    8Jess bnac tubi narac lluu galguidz narudz ldi(Mr.1.4045; Lc.5.1216)

  • San Mateo 8:1 11 San Mateo 8:171 Iur biet Jess lu dani, cantid mn zianald rall l m. 2 Iurn guabigu tubi

    nguiu narac lluu galguidz narudz ldi. Bzullbill lu m. Rpill:Dad, si tal rac shtul, npl pudr gunqul na; guzunl ladia.3 Iurn Jess bdchib m guiaa m guqull nu gunii m:Rac shtuaa, sun ldil.Iur l m gunii znd, gr galguidz rudz bac. 4 Jess repi:Bqu diagu, ad chu lu ruaddzdiil; nad ms guagun presentar lu bshuzi

    nu bd tubi ofrend lo qu narniba Moiss t par grt mn, gud rall cuendde qu ll bqul nu guc lmpil de galguidz shtnl.

    Bnac Jess tubi muz sht capitn(Lc.7.110)

    5 Iur guat Jess gudchi Capernaun, tubi capitn ruman guabgull lu m nubnll rugu. 6Rpill lu Jess:

    Dad, shmuza rac llull galguidz llungu. Nagall lidcha. Nal quhnll sufrirlu galguidz.

    7 Jess gunii:Na tsahia par gunaca li.8 Capitn bquebi:Dad, rndii tucara tsal lidcha; ad chu ndiaa. Nad ms guniba nu bd

    tubs didz, iurn guac shmuza. 9 Mizm na runa lo qu narnii ra narniba na, nunapa suldad bajo ord shtna. Iur rniaa lu tubi suldad, tsall; pues riall. Iur rniaagudll, pues luegu rdll. Iur rnibahia tubi shmuza tsagunll lo qu narac shtuaa,rzub digull shtidza.

    10 Iur Jess bini didz ni, nal guas lduu m. Gunii m lu ra nazianald l m:Gulda rniaa lu t, gudubi naciuni Israel nunqu bdzaguldiaa tubi nguiu

    nariald ldui shtidza ziqu nguiu r. 11 Rniaa, cantid mn guruu rall de grlad sht gudchiliu. Guid rall t par subn rall Abraham nu Isaac nu Jacob pargaun rall mn ni cat rniba Dios gubee. 12 Per nan mn nabini shtidz m dequ guniba m ziqu ry; guruu rall tchi fur cat nacahi. Ngali gun rall nuguchush lai rall.

    13 Iurn Jess guni lu capitn:Bagz ldchil; hia shmzl bac tal ziqu guald ldul.L muz ni bqui mizm iur ni.Bnac Jess sugr Pedro(Mr.1.2931; Lc 4.3839)

    14 Jess gua lidchi Pedro. Ngali gun m nagaa sugr Pedro. Naa ni rac shldi rub.15 Iurn gunazi m guiaa naa. Luegu bruu shldi. Iurn sugr Pedro guashthi nubni sirv lu rai. Bdi nagu rai.

    Bnac Jess zihani mn narac lluu(Mr.1.3234; Lc.4.4041)

    16 Iur guel gu, bednmn zihani sa rall lu Jess. Bedn rall ra nanapmdzablani lduu rall; con tubs didz rgum grt ramdzab. Nu zac bnm rumdi grtra nanap galguidz. 17 Znd guzac par gac cumplir lo qu nabqu muz sht Diosguahiet. Gunii Isaas: L m biaa m galguidz shtnaa nu l m biaa m grtdebilid shtnaa.

    El qu narac shtuu tsanald l Jess(Lc.9.5762)

  • San Mateo 8:18 12 San Mateo 8:3418 Iur gun Jess cantid mn bd rdond cat zub m, guniba m par td ra

    shini gusd m stubi tchi nis. 19 Tubi ms sht ly guabgull lu Jess nu rpill:Ms, rac shtuaa snalda ll cualquier lugar ca tsal.20 Jess bquebi:Ra ma lachi nap cuev sht ma. Ra mai nap bchez llicu hiagu per na, ad

    npdiaa cat gucugu guca aunqu nahia nguiu nabsheld Dios lu gudchiliu.21 Stubi nguiu naguanald l Jess repi lu m:Dad, bnee s, primr tsacacha shtada, iurn gued nalda ll. Gaca shmnl

    iurn.22 Jess gunii:Gudee nald na luegu. Nanmn nad rialddii lduu shtidza par gucachi rall

    ra tgul.Bcuedch Jess nis nu mb(Mr.4.3541; Lc.8.2225)

    23 Iurn guat Jess lani barcu con ra shini gusd m 24 per bdchini mb lu nis.Nal fuert bdchini mb. Gut zili nis lani barcu. Jess nagasi m. 25 Iurn ra shinigusd m guacuai rai l m nu repi rai:

    Dad, bl l naa. Aqu ztiaa iurne.26 L m guni lu rai:Pziel nal rdzb t? P hia ad rialddii lduu t na?Iurn guasht m nu gunii m guc mb nu guc nis rub. Luegu gurdch nis.

    27Hia ra nguiu nan zn m, nal bdzgu lduu rai. Guas lduu rai. Gunii rai:Chull m r? Rzub diagu mb nu nis shtdzi.Chup nguiu nanan mdzab lani ldui(Mr.5.120; Lc.8.2639)

    28 Iur Jess bdchini stubi lad rua nis, ladz ra m gadareno, chup nguiu bruulani cat bgachi tgul. Guabigu rall lu m. Gurup rall nap rall mdzab lanilduu rall. Nal nadush rall. Ni tubi ad chu rqudii rdd nez cat nan rall. 29 Iurnguzubl gurushti rall fuert:

    Pziel riutl con l naa, Jess shini Dios? Gu bdchnil nd par guzac zill naa ants gugaa tiemp?

    30 Zitu rta cantid ra guchi. Quhu ra ma guilli. 31Ra mdzab bn rall rugu luJess; gunii rall:

    Si tal gugul l naa lani ra nguiu r, per bnee permisi t gudu naa lanira guchi.

    32 Iurn Jess repi:Gul gua.Luegu bruumdzab lani ra nguiu ni. Guat rall lani guchi. Luegu grt ra guchi

    ziaa gullun nases; gulagu ra ma cat rlagu guiuu rua nis rub. Guat ma laninis. Bldau nis ra ma; luegu guti ra ma.

    33Hia naquhap guchi bllun rall hasht gudchi nu guzubl biadidz rall lo qunaguc, nu shcuend ra nguiu nag mdzab lani lduu rai. 34 Iurn gr mn shtgudchi bruu rall; guagn rall cat qubez Jess. Iur gun rall lu m, bn rallrugu de qu guruu m ladz rall.

    9Bnac Jess tubi narac llungu(Mr.2.112; Lc.5.1726)

  • San Mateo 9:1 13 San Mateo 9:17

    1 Iurn Jess guat lani barcu par tdm stubi tchi nis. Iurn bdchinim gudchisht m. 2 Ngali bdchinin mn tubi narac lluu galguidz llungu. Nagall lu daa.Iur Jess gun riald lduu rall, repi m lu narac lluu:

    Ll, ad ridii ldul. Naperdun duld shtnl.3 Iurn bldmsnarluaa ly gunii rall lani lduu rall: Hiumbr r blac didz dzab

    ruaddzll cuntr Dios. 4 Per guc ba Jess p llgab qubezn rall. Iurn repi m:Pziel run t llgab mal? 5 P ms sencigi guniaa lu narac lluu: Naperdun

    duld shtnl, u guniaa lull: Guasht nu bagz? 6 Par gac ba t nahia nguiunabsheld Dios lu gudchiliu, nu par gac ba t napa pudr par guna perdunduld sht mn.

    Iurn repi m lu narac lluu:Guasht; bt shtaal nu bagz ldchil.7 L narac galguidz llungu guasuldill nu bagzll ldchill. 8 Gun mn lull, iurn

    bdzgu lduu rall. Gunii rall llrub na pudr sht Dios. Bn rall alabar l Diospurqu bd m pudr rub guiaa tubi nguiu.

    Gunab Jess Mateo(Mr.2.1317; Lc.5.2732)

    9 Jess bruu m ngali. Gun m lu tubi nguiu l Mateo. Zbgaall lugar cat rnllcubr impuest. Iurn repi m:

    Gudee nald na.Iurn Mateo guasuld nu guanldll l Jess.10 Guzac iur Jess canihu lani tubi hiuu, cantid mn narun cubr impuest nu

    zihani pecadur bdchini rall ngali par gulezn rall l m lumell. Guzubn rall lumell con Jess nu con ra shini gusd m. 11 Per ra fariseo iur gun rall lu ra mnni, gunab didz rall lu shini gusd Jess:

    Pziel ms sht t quhaunull ra pecadur nu con ra mn narun cubrimpuest?

    12 Bini Jess p qugnii ra fariseo; iurn gunii m:Ad rqunidii ra mn ductur si rac lludii rall per mn narac lluu, s, ni

    rquini rall ductur. 13Gul gua; gul bd cuend lo qu narun cuntien lo qu nanescrit: Na rac shtuaa de qu gac t mn nargaa lduu shi; ni ms mejur qu gunt ofrecer ma lua ziqu ofrend. Zeld gunaba ra pecadur t guabr lduu rall conDios. Ad zeld gunbdiaa mn narnii: Npdiaa duld.

    Gunab didz rall lla na shcuend ayun(Mr.2.1822; Lc.5.3339)

    14 Iurn ra nazianald l Juan Bautista, guabigu rall lu Jess nu gunab didz rall:Pziel l naa nu ra fariseo rdn naa ayun zihani vuelt per ra shmnl ad

    rndii rall ayun?15 Jess gunii:Nahia ziqu lligu sht saa. Ni mud gun t obligar ra invitad sht saa, gacu

    rall lari nagas ziqumn narun velar guc tgulmientras qubezn lligu l rall?Aqudii. Per gudchini dz nu gudchini tiemp l lligu tsabs ngali; iurn s, gunrall ayun.

    16 Ni tubi ad chu rndii rumiend lu tubi lari gush con lari nard purqu si talguguul lari nard lu lari gush, ms nases rchez lari cubi l lari gush. Iurn msfier rluaa lari. 17Ni tubi ad rgutsau vini cubi lani buls gush purqu ad gndii ganbuls gush la fuers sht vini cubi. Riez buls gush nu l vini gull lu guiuu,nu gullini ra buls. Por ni rquini tsutsau vini cubi lani buls cubi. Iurn l vini nu rabuls ad guntidiin. Shtidza ad rgadii con custumbr shtn t.

  • San Mateo 9:18 14 San Mateo 9:37Shini Jairo nu naa nagunazi shab m(Mr.5.2143; Lc.8.4056)

    18Mientras Jess quaddzi ra cus r, tubi narniba mn bdchini; bzullbill lum nu gunill:

    Shtsapa nias gual guti, per si tal gudl lidcha; si tal gudchib guial gucshinia, gubni stubi.

    19 Jess guasuldi; iurn guanald m lll con ra shini gusd m. 20 Iur guanaldm lll, tubi naa narac lluu rll rni; guabgull lu Jess. Guc chib chup iz racllull. Iurn guabgull lu Jess nez tchi m. Gunzill rua shab m. 21Rnll llgab:Si tal gunazia shab m, guaca. 22 Jess bdchigr lu m nez tchi m; gun mlu naa nu repi m:

    Ad ridii ldul, Nan. Hia ll bqul purqu guald ldul na.Mizm iurn bqull.23 Iur Jess bdchni lidchi m important; gun m lu narta nu gun m lu ra

    musiqu. Ra mn run rall nu ruid bn rall. 24 Iurn repi Jess:Gul bruu nd purqu l lligunaa r ad gtidii sino nagsi.Per ra mn bllidchin rall l m. 25 Jess guni de qu guruu rall. Iurn guat

    m lani hiuu nu gunazi m guiaa tgul. Iurn guasht tgul ngali. 26Gudubi lugarcat rniba regiuni ni, brts didz nu fam shtn m. Biadidz mn p guc conl tgul.

    Bnac Jess chup ciegu27 Jess bruu lugar ni; chup ciegu guanald rall l m; gunii rall fuert:Bgaa ldul l naa, llbn David.28 Iur Jess guat lani hiuu, bdchini ra ciegu lu m; repi m lu rall:Gu riald lduu t de qu zac gunaca l t?L rall bquebi rall:Riald lduu naa, Dad.29 Iurn Jess bsh guiaa slu rall nu repi m:Gaquin segn fe nanap t.30Hia slu ra mn ni baquin. Iurn Jess gunibai con ord lu rall, ni tubi ad chu

    gac badii lo qu nabni.31 Per nias gual bruu rall ngali, iurn guzubl ruadidz rall gudubi regiuni lo

    qu nabn Jess.Bnac Jess tubi gup

    32 Iur Jess con ra shini gusd m ziagruu rai ngali, bld ra mn bedn ralltubi gup nanap mdzab lani ldui. 33 Luegu Jess gul hiald l mdzab ni; hial gup guzubl biaddzll. Nal bdzgu lduu ra mn. Gunii rall:

    Nunqu ladi gundiiaa gudubi mn sht Israel sa ra cus ziqu quhun m.34 Per gunii ra fariseo:Nguiu r rgu hildll ra mdzab por pudr sht mdzab narniba ms.Bgaa lduu m ra mn

    35 Jess ziaglagu m gr ra gudchi nan rta gulladchi ngali. Cagluaa m laniiduu sht ra mn cad lugar cat rdchini m. Biadidzn m mn cus zaqu llagudchinimieti cat rniba Dios. Nu bnacm gr clas galguidz nu gr ra naquhunsufrir ra dulur. 36 Iur gun m ra mn zihani, bgaa lduu m l rall purqu nalrzac zi rall nu ad rbedchdii lduu rall. Na rall ziqu llili nanpdii vqur. 37 Iurnrepi m lu ra shini gusd m:

  • San Mateo 9:38 15 San Mateo 10:20Gulda rniaa, nan zihani cusech per dups na rall par gun rall dchini per

    rniaa lu t, 38gul gunab lu Dios nan nashtn cusech par gusheldmmsmnpar guadidz rall dizaqu lu mn.

    10Jess gul ra chib chup shini gusd m(Mr.3.1319; Lc.6.1216)

    1 Iurn Jess gunab chib chup shini gusd m nu bd m autorid nu pudrpar gug rai ra mdzab lani lduu ra mn nu par gunac rai gr ra narun sufrirgalguidz nu dulur.

    2Nd na l ra posht; guz chib chup rai: primr Simn; npi stubi lhi Pedro.Nu bn m nombrar Andrs bchi Pedro. Gunab m Jacobo nu bchi Juan, shiniZebedeo. 3Gunab m Felipe, Bartolom, Toms, Mateo el qu narun cubr impuest.Gunab m Jacobo shini Alfeo. Gunab m Lebeo, npi stubi lhi Tadeo. 4 Gunabm Simn nan miembr sht partid cananista, nu gunab m Judas Iscariote el qunabn intriegu l Jess.

    Jess guniba tsagnii ra posht dizaqu lu ra mn(Mr.6.713; Lc.9.16)

    5 Jess guniba guz chib chup nguiu ni; guniin m l rai lla guziaa rai. Repim lu rai:

    Ad tsdii t regiuni cat qureld ra nad ndii m israelit. Nu ad tsutdii tgudchi Samaria. 6 Ms bien tsa t lu ra mn nan ziqu llili naguniti, quiere decir,naciuni Israel. 7 Gul biadidz lu mn lla tsut mn cat rniba Dios purqu hia liur ziagdchini t guniba m. 8 Gul bnac ra narac lluu. Gul bcuai ra tgul.Gul bnac narac galguidz rudz ldi. Gul cu grt mdzab lani lduu ra mn.L t bn t recibir pudr ndig; gul bd sin qu gndii t cubr.

    9 Ad guadii t or, ni bdchichi, ni dum mitun. 10 Ad guadii t panit parqu dum. Ad guadiil chup mangu, nil chup par rachi. Ad guadiil bastun.Pues el qu narun dchini nap derech par gaull lidchi shlmll.

    11 Iur l t gudchini t tubi gudchi u tubi ranchi, gul quili ngali tubi mnnan run tucar guqu diagu shtidza. Hia ngali guan t ldchill hasht iur lt gubi t. 12 Iur l t tsut t lidchimnni, gul bn saludar li con tubi dizaqu.13 Si tal ra mn ni run tucar guqu digull shtidza, gul bd bendicin sht tngali; per si tal ad guqu digudii rall shtidz t, si tal ad ndii ra mn mzaqu, gul biequi ngali con gr dizaqu sht t. 14 Si tal ndii mn ni gun recibirdizaqu nu ndiill guqu digull shtidz t, iurn gul bruu hiuu ni u gudchi ni.Iurn gul gudchibi gushguiuu nadchib gua t ziqu si de qu ad gualddii lduurall. 15Gulda rniaa, dz sht juici ms llrub na cashtigu par gudchi ni qu par ramn sht Sodoma u Gomorra.

    Guzac zi mn l t16 Gul gun, na gushelda l t cum ziqu ra llili ladi ra ma dush, per gul gac

    nasini cum ziqu serpient, nu gul gac naduu ziqu palum. 17 Gul gap cuidad ramn sht lugar ni; gun rall intriegu l t lu ra gubiern nu hasht gunee rall galnl t lani iduu. 18Tsan rall l t lu ra gubernadur nu lu ry purqu na t shmna.Zni gac t testigu shtna delant lu ra autorid hasht delant lu ra nandii m israelit.19Per iur l rall gun rall intriegu l t lu ra gubiern, ad rqudnidii lduu t porlo qu nagunii t lu rall u por lo qu naguadidz t lu ra mn, purqu iur l iurgugaa, Dios gusdchini m didz par guadidz t 20purqu ld ldii t guadidzt sino l Espritu Santo nazed de Shtad t, guaddzi por l t.

  • San Mateo 10:21 16 San Mateo 10:4221 Ra nguiu gun rall traicionar ra bchi sa rall t par gati sall. Ra shtad ra mn

    gun rall traicionar shini rall. Shini rall gusll guc shtad rall hasht quini rall shtadrall. 22Grt mn sht gudchiliu gun zqudii rall lu t purqu na t shmna, perel qu nagac firm hasht fin, nd gac salvar. 23 Iur l mn guzunald rall l tcualquier tubi gudchi cat gudchini t, gul bruu ngali; gul bllun hasht stubigudchi purqu gulda rniaa, l nguiunabsheldDios lu gudchiliu gudchni antsqu l t guadidzn t dizaqu lu mn gudubi gudchi sht Israel.

    24 Ni tubi narsd lu shmsi, lasqudiill ms qu ms shtnll. Ni tubi muzlasqudii ms qu shlmi. 25El qu narsd, tsull cunform segn el qu naqugluaa,hasht despus iurn tsal studi shtnll, iurn gqui ziqu l ms. Zni na tubi muzpar lu shlmll. Ziqu tubi nguiu con shni, cagnii ra mn rniba mdzab Beelzebna, nu zac gunii rall rniba mdzab l t.

    Chu gudzbaa(Lc.12.29)

    26 Por ni rniaa lu t, ad rdzbdii t ra mn. Pues ni tubi cus nanagachi adgundiin sin ad gurudiin lu llni. Nu gr cus nagachi, nap qu gud mncuend de ni. 27 Lo qu narniaa lu t apart, gul gunii didz ni delant lu gr mn.Lo qu nabluahia lu t apart, gul gunii fuert dizd guc hiuu. 28 Ad rdzbdiit ra narguini cuerp per ad gqudii quini rall alm. Ms bien gul bdzb el qunanap pudr guzal cuerp nu alm lani gabildi.

    29 Rdu ra mai, chupma por tubi centav, per ni tubi de l ra ma ad rtidii sinoqu l Dad Dios ad gud m s; Dios rd m cuend. 30 Nap m cuend bldguits guqul. 31Ad rdzbdii t; pues ms lasac t qu ra mai.

    P gac con ra shmn Jess(Lc.12.89)

    32 Grt el qu naguquebi favur de na delant lu ra mn, na guquebia favurde lll delant lu Shtada naqubez gubee. 33 Per si tal nan el qu narnii ndiillshmna delant lu ra mn, na guna negar lll delant lu Shtada naqubez gubee.

    Por Jess nan divisioni(Lc.12.5153; 14.2627)

    34 Ad rndii t shgab t de qu zeldna paz lu gudchiliu r. Pues adzeldndiaa par cuedch lduu mn con sall lu gudchiliu sino par gac dividir mnpor shtidza. 35 Na zelda par gr ra nguiu guas rall guc shtad rall, shtsap rallguas rall guc shnia rall. Nu ra llilli guas rall guc sugr rall. 36De mud de cadtubi rall gac rall enemigu par famili shtn rall.

    37 El qu narac shtuu shtdi u shnai ms qu rac shtull na, ad rlluidii gquishmna. El qu narac shtuu llgni u shtspi ms qu rac shtull na, ad rlliidiigqull shmna. 38 El qu nad gndii renunci prupi deseo shtnll, si tal ad ndiigtill por na; si tal ad tsanlddiill shneza, nguiu ni nasqudiill gqull shmna. 39Elqu narac shtuu gac salvar vid shtnll, guntill vid shtni, per el qu nagunitivid shtni por na, ni gac salvrll.

    Premi par ra shmn Jess(Mr.9.41)

    40 El qu narun recibir cualquier tubi de l t, mn ni tambin rnll recibir na.El qu narun recibir na, mn ni rnll recibir el qu nabsheld na. 41 El qu narunrecibir tubi shmuz Dios purqu zed mn ni de Dios, ni gnll recibir mizm preminard Dios par ra shmuzmnabiadidz shtidzm. El qunarun recibir tubi nguiuzaqu purqu nall m zaqu, mn ni gnll recibir premi sht m zaqu. 42Cualquier

  • San Mateo 11:1 17 San Mateo 11:20el qu nagud tubi vas nis gal, t gu tubi ms humild shmna, gulda rniaa lu t,segur gud Dios tubi premi call.

    11Ra nabsheld Juan Bautista lu Jess(Lc.7.1835)

    1 Iur Jess gual gunii m lla mud guziaa ra chib chup shini gusd m, bruum ngali par ziaa m. Bluaa m dizaqu lu ra mn gudchi narta gulladchi.

    2 Juan nan lachiguib per bni lo qu naquhun Cristo. Iurn bshldi bldshmni; tsagn rall l Jess 3 par guagnab didz rall lu m:

    Gu ll nal Cristo, el qu nap qu gudchini por part sht Dad Dios, u nap qugulez naa stubi nagudchini?

    4 Jess repi:Gul tsaguchi lu Juan lo qu nagun t nu lo qu nabini t. 5 Gul biadidz grt

    lo qu nagun t: ra ciegu rna; ra cuj rz; ra narac galguidz rudz ldi, guzun rall;gr ra cuet babr rini rall. Ra tgul gubani rall stubi. Gr ra prubi ququ diagu ralldizaqu par gac salvar rall. 6 Guquit lduu ra nan tsaglagu tsald ldui na, gr ranartdii lhi gqull shmna.

    7 Iur l shmn Juan zagz, iurn Jess guzubl quadidzm shcuend Juan. Repim lu ra mn:

    P guagn t lu shlat; tubi ziqu guilli narnibi mb? 8 Aqudii. P guagn tlu tubi nguiu nanacu lari chul? Aqudii. L t nan t de qu gr ra naracu con larinalasac zihani dum, qureld rall lidchi ry. 9 Por fin p guagn t lu tubi muz shtDios? Per s, de verd gun t tubi muz sht m mayur qu ra nabiadidz shtidzm guahiet. 10 Juan na el qu narnii Sagradas Escrituras:Na gushelda tubi naguadidz por na ants guluaalul lu mn.11Gulda rniaa, grt ra mn nagubani tiemp guahiet, npdii rai ms hunur quJuan. Per rniaa lu t, el qu nams humild entr ra mn nariald ldui dizaqushtna, nap rall ms hunur qu Juan.

    12 Dizd Juan Bautista hasht iurne, ra mn mal rac shtuu rall guzal rall dizaqusht Dios par ad tsutdii mn cat rniba Dios. Ra narac shtuu tsut nez zaqu,run rall llrub fuers par tsut rall. 13 Grt lo qu nabqu ra muz nabiadidzshtidz Dios nu lo qu nabqu Moiss, gunii rai lo qu narac shtuu Dios hashttiemp sht Juan Bautista. 14 Si tal l t rac shtuu t tsald lduu t lo qu narniaade Juan, nhi ziqu Elas. Juan nhi el qu muz sht Dios gunii guahiet nap qugudchini. 15 Si tal rac shtuu t tsas t, gul bqu diagu bien lo qu narniaa.

    16 Guadidza tubi comparaciuni lla na mn tiemp ne. L rall na rall ziqu llgunnacaguit. Zbgaa rall lu llgua nu rnii rall fuert lu sa rall: 17 Bdildi naa musiqulgr per ad bguidii t. Bdildi naa cant trist per ad bnidii t. 18 BdchiniJuan; ad gududii zihani cus nu ad biidii licor, per l t rnii t de qu npitubi mdzab lani ldi; por ni ad guanlddii t li. 19 Luegu bdchinia, nguiunabsheld Dios; rnii t rau shata nu rnii t ruhia vini. Rnii t nahia amigu shtpecadur nu amigu sht ra narun cubr impuest, por ni ad rialddii lduu t shtidza.Manr nacanihun Dios na ziqu llni; rluaain lani vid sht ra nan rias shtidz mde verd.

    Ra mn ad guasdii rall shtidz m(Lc.10.1315)

    20 Iurn l Jess guzubl qugnii m lu ra mn gudchi cat bn m ms milagrrub purqu ra mn ni, ad babrdii lduu rall con Dios. Iurn gunii m:

  • San Mateo 11:21 18 San Mateo 12:821Prubi de l t mn sht gudchi Corazn. Prubi de l t mn sht gudchi

    Betsaida; purqu si tal mn sht Tiro nu Sidn nian rall gr ra milagr nagun t,pues hia niac cambi mud nanabani rall; niabr lduu rall con Dios. Niazub rall lu d nuniacu rall lari nagas ziqu sei de qu bn nadz mud nanabani rall. 22 Na rniaalu t, dz gusheld Dios juici guc mn sht gudchiliu, ra mn sht Tiro nu Sidngun rall sufrir menos qu l t. 23 Nu rniaa lu t naqureld gudchi Capernaum,run nadchini t por tant llni nabn t recibir, per tsal t lugar cat qubez ratgul purqu mn sht ciud Sodoma, si tal nian rall milagr cum ziqu gun t,pues todava nian qubez gudchi Sodoma iurne. 24 Per rniaa lu t, dz sht juicil t gun t recibir ms cashtigu dush qu ra mn sht regiuni sht Sodoma.

    Gul tee lua par cuedch lduu t(Lc.10.2122)

    25 Tiemp ni Jess biadidznhi Shtdi:Dad, dushqullil, rnibal gubee nu gudchiliu. Quhuna alabar ll, Dad;

    blual shtdzl lu mn humild, rac ba rallin. Per nacahi shtdzl bnl par ramn narnii na rall m rub, ra mn narianald tchi llgab nguiu. 26 Zni bnl Dadpurqu zni rac shtul gac.

    27 L Shtada bnee grt cus r par na; ni tubi chu rungu ba chu nahiade verd, sulamnt Shtada rungu bai. Ni tubi chu rungu ba chu na Shtada deverd, sulamnt na rungu bahia chu nhi. Nahia shini m; gungu ba mnShtada sulamnt si rac shtuaa guluahia nguiu ni Shtada. 28 Gul tee lua grt elqu narbedchdii ldui, gr t nariashac ldui por duld sht t, gunehia paz par lt. 29 Gul bcaa yugu nagudchiba guc t nu gul bsd shtidza. Naduhia nunal pacnci nahia. Gul tee lua t gudzel t descans par alm sht t. 30 Ldainabluahia lu t, nal sencigi nahin par guaa t ziqu tubi yugu shashu. Lo qunarnibahia ad nagndiin.

    12Ra shini gusd m caniashi rai duu dz narzii lduu mn(Mr.2.2328; Lc.6.15)

    1 Lani ra dz ni Jess ziai nez shtn m cat rgabn trigu. Tubi dz narzii lduumn, ra shini gusd m bdchini galrldian lduu rai. Iurn guzubl caniashi raiduu sht trigu par quhu rai bdchi trigu. 2 Iur l ra fariseo gun rall lo qunabn rai, repi rall lu Jess:

    Gun, ra shini gusdl quhun rall lo qu naprovid segn ly. Caniashi rall duudz narzii lduu mn.

    3 Jess repi:P ad bldidii t histuri lo qu nabn David guahiet con ra narianald tchi?

    Bldian David nu guathi lidchi Dios. 4 Gunazi David guetshtildi sagrad. Davidguduhi guetshtildi ni, per segn ly sht Dios sul bshuzi nap rall derech gau raiguetshtildi sagrad, lddii David con ra mn nanan con li. 5Hia bildi t ly shtMoiss. Ra bshuzi sht iduu ad rzidii lduu rall dz descans por trabaju nanaprai; nu ndiin duld. 6Na rniaa lu t, zugaa tubi nguiu nd nanms important quiduu. 7 L t, p ad riasdii t lo qu narnii Sagradas Escrituras? Na rac shtuaagugaa lduu t sa t ms qu ra ma narnee t lu bcugu ziqu ofrend. Si tal riast didz ni, ad gndii t condenar ra nanpdii falt. 8L nguiu nabsheld Dios lugudchiliu, npi autorid nu pudr par guni p gunmn dz narzii lduumn.

    Tubi nguiu nagubidchi guiai(Mr.3.16; Lc.6.611)

  • San Mateo 12:9 19 San Mateo 12:309 Iurn Jess bruu lugar ni. Guat m lani iduu sht ra mn. 10Ngali zugaa tubi

    nguiu nagubidchi tubi guiai. Per ra fariseo rac shtuu rall gudzel rall manr pargun rall acusar l Jess. Iurn gunab didz rall lu Jess:

    Segn ly gu nan permisi gunac mn narac lluu gr ra dz narzii lduu mn?11Repi Jess:Chu de l t si tal guntil tubi llili, si tal ldagu ma lani gurz dz descans,

    p ad tsalddii t ma? 12 Pues ms nasac vid sht nguiu qu llili. Zni nan permisigun mieti bien dz narzii lduu ra mn.

    13 Iurn repi m lu nguiu nagubidchi guiai:Bld guial.L nguiu bld guiai. Luegu bac guiai; ban guiai ziqu na stubi guiai.

    14 Iurn bruu ra fariseo. Guzubl rall quili rall manr par quini rall l Jess.Lo qu nabqu Isaas

    15 Iur guc ba Jess p quhun ra fariseo, bruu m; ziaa m stubi lugar. Percantid mn guanald rall l m. Jess bnac grt narac lluu. 16 Nu bd mord de qu ad guaddzdii ra mn chu na m. 17 Znd guc par gac cumplir lo qunabqu Isaas, muz sht Dios:18Nd l shmuza nagula;el qu nal rac shtuaa nu el qu narquit lduaa.Gudhia Espritu Santo cueznhi m ni.Gunii m lu mn nandii m israelit de qu zed gudchini juici sht Dios.19Ad guaddzdii m tant. Na m naduu.Ad rtldii m didz; ad gunidii m fuert nez.20Na m pacnci; ad ndii m ziqu el qu narguitsu guilli.Ndii m ziqu el qu narsald mchi narqu guii.Cuez m hasht cuesht gubiern shthi; guniba m manr just.21Mn nandii m israelit, tsald lduu rall shtidz m par gac salvar rall.

    Gunii ra mn nap Jess mdzab lani ldi(Mr.3.1930; Lc.11.1423; 12.10)

    22 Iurn bdchinin mn tubi nguiu lu Jess. Nall ciegu nu gup. Bn mdzabnanan lani lduu nguiu ni par ad rndiill nu rnidiill. Jess bnac li. Iurngun nguiu, nu clar biadidz nguiu. 23 Grt ra mn narta ngali, guas lduu rallnu bdzgu lduu rall. Gunii rall:

    P ldii llbn David nd, el qu nacabzaa?24 Per ra fariseo bini rall lo qu nagunii mn; gunii rall:Per hiumbr r rgull mdzab por pudr sht Beelzeb, jf sht ra mdzab.25 Per guc ba Jess lo qu narun rall shgab rall. Iurn repi m:Si tal gr mn sht gubiern rdildi cuntr mizm sa rall, tsal gubiern. Igual

    gac con tubi gudchi nu si tal tubi famili rdildi entr l rall, gudchini tiemp tsalfamili ni. 26 Nu Satans, si tal Satans nadividid mizm lll, tsal pudr shtnll;gunibadiill shmnll iurn. 27 Si tal rguhia mdzab por pudr sht Beelzeb, churun compai ra mn sa t narg mdzab lani lduu mn? Mizm nguiu ni gunrall juzgu l t. 28 Per si tal con pudr sht Dios rguhia mdzab, hia bgaa iur;gulladchi zugaa Dios par gunibai l t.

    29 Llall gac tsut tubi nguban lidchi tubi nguiu fuert t par gudchisull p shtnmn? Primr nap qu gulbill nguiu ni, iurn s, zac gudchisull p shtn mn ni.

    30 El qu nandii gunii favur de na, nall cuntr de na. El qu nad rtdii mnlua, na ziqu tubi narsllun mn lua.

  • San Mateo 12:31 20 San Mateo 12:50

    31 Rniaa lu t de qu zac perdun gr duld sht ra nguiu nu grt didzab narniirall, gun m perdun, per si tal gunii mn didz mal cuntr Espritu Santo, ni s,jams ad ndii perdun. 32 Cualquier narnii didzab guc nguiu nabsheld Dios, zacperdnll per el qu naruadidz cuntr Espritu Santo, jams ad gqudii perdunpar gudubi tiemp lu gudchiliu r, nil lu stubi gudchiliu nanad tsaldii.

    Nashi sht hiagu rluaa p hiaguin(Lc.6.4345)

    33 Si tal hiagu nahin cus zaqu, zni rneein nashi zaqu. Si tal hiagu nahin mal,pues nashimal rneein. Shnashi hiagu rluaa p hiaguin. 34L t llbnmbeld, llallgac gunii t cus zaqu? hia qu l tmizm l t na tmal. Pues ruadidz t zihanididz dzab nazed lani lduu t. 35Nguiu zaqu ruaddzll cus zaqu purqu cuszaqu nan lani ldull. Per ra nguiu mal ruaddzll cus mal purqu cus mal nanlani lduu rall. 36 Per na rniaa lu t, dz sht juici gr mieti gud rall cuend lu Diospor gr ra didz nagpdii rall cuidad. 37Purqu segn didz nabiadidz t, gun mjuzgu l t; gac salvar t u gac condenad t.

    Ra mn mal rac shtuu rall gun rall tubi milagr(Mr.8.12; Lc.11.2932)

    38 Iurn gunii ra fariseo nu ra narluaa ly lu Jess:Ms, rac shtuu naa gun naa tubi sei, tubi milagr rub gnl.39 Jess bquebi:Mn mal nal rac shtuu rall gun rall tubi si nu milagr rub, per hia jams

    ad chu guneruu ms si, sul si ziqu naguc con Jons. 40 Ziqu Jons gualani mbeld durant tsun dz nu tsun guel, zni zac con nguiu nabsheld Dios lugudchiliu; gucachi ra mn li lani baa; tshi ngali tsun dz nu tsun guel.41 Gr ra naguqureld ciud sht Nnive tsasuld rall lu juici con ra mn naqureldne, nu gunii ra mn sht Nnive ra mn nanabani ne na rall culpabl purqu ramn sht Nnive, iur bini rall shtidz Jons, babr lduu rall con Dios. Gul gun,hia bdchini tubi ms m important qu Jons. 42 Iur gac juici sht Dios, l reinanaguniba ladz Sur, tsasuldill nu gnll juzgu mn nanabani ne; na rall culpablpurqu naa ni bid gunall lu Salomn t guqu digull llgab sht Salomn; pergul gun, hia bdchini tubi ms m important qu Salomn.

    Mdzab mal nababr lduu mn(Lc.11.2426)

    43 Iur bruu mdzab lani lduu nguiu, rzll cat ndii nis. Rgulill cat cuzllper ad rdzldiill lugar. Iurn rnill: 44 Guabra lduu mn cat bruaa. Bdzlllnguiu ziqu tubi hiuu bien arreglad nu limpi. 45 Iurn tsagllii mdzab gadchimdzabms mal qu lll; riut rall lani lduu nguiu ni. Por fin ban nguiu peor qu ants.Zni gac suceder con ra mn mal r.

    Shnia nu bchi Jess(Mr.3.3135; Lc.8.1921)

    46Nian Jess ziaglagu quaddzi lu ramn zihani, iurn bdchini shnia m con rabchi m. Rta rai tchi fur nu rac shtuu rai guadidzn rai l m. [ 47 Bdchinitubi nabdchinin rsun lu Jess. Gunill:

    L shnal nu ra bchil zugaa rai tchi fur; rac shtuu rai guadidzn rai ll.]48 Per l m repi lu naguan rsun:Chull na shnahia? Chull na bcha?49 Iurn bn m si con guiaa m; gunii m shcuend ra shini gusd m:Nd l shnahia nu nd na bcha 50 purqu grt el qu narun segn volunt

    sht Shtada naqubez gubee, na bcha; nall zana, nu nall shnahia.

  • San Mateo 13:1 21 San Mateo 13:2213

    Comparaciuni sht nartts bdchi(Mr.4.19; Lc.8.48)

    1Mizm dz ni bruu Jess hiuu. Iurn guzub m rua nis rub nu cantid mnbd rall lugar cat qubez m. 2 Por ni Jess guat lani tubi barcu; iurn guzub mpar guluaa m. Grt ra mn ban rall rua nis lu guiuu. 3 Cagluaa m zihanicus por comparaciuni. Gunii m:

    Tubi nguiu guagttsll bdchi. 4 Iur bttsll bdchi, dup bdchi gulagu lunez, hia ngali bdchini ra mai. Gudu ma ra bdchi. 5 Stup bdchi gulagu luguiuu gu cat dup guiuunan. Hia bdchi ni nases gualdaninpurqudup guiuunan 6per iur l ngubidz bruu, gequi plant purqu npdiin llrub shluchi;gubidchin. 7 Stup bdchi gulagu ladi ra guilli guits. Gualdanin lani guilli guitsper guilli guni guquin. 8 Per stup bdchi gulagu lu guiuu zaqu. Ngali bdincusech. Bld bdchi bd tubi gahiua por tubi. Sbldahin bd sesenta por tubibdchi. Stubi bd gald bi chi por tubi. 9 Si tal rac shtuu t tsas t, gul bqudiagu bien shtidza.

    Pziel gunii m comparaciuni(Mr.4.1012; Lc.8.910)

    10 Iurn ra shini gusd m guabigu rai lu Jess. Gunab didz rai:Pziel ruaddzl lu ra mn por comparaciuni?11 L m bquebi:Dios bsheld llni guc t par rias t manr narniba Dios ziqu ry, per ad

    bshlddii Dios llni guc rall par gac ba rall manr narniba m. 12 El qu naracshtuu tsas shtidz m, gud m ms llni, per el qu nandii tsas shtidz m,tsabs gr llni nanpll. 13 Por ni quadidza por comparaciuni purqu l rall rna ralllu milagr shtna per ad riasdii rall. 14 Zni na rall. Guc cumplir shtidz Isaas el qunabiadidz shtidz Dios guahiet. Bqui:L t, s, segur guini t per ad riasdii t.Segur gun t per ad guddii t cuend15 purqu nal nagudchi lduu mn. Ad ndii rall tsas rall; ad ndii gud rall

    cuend shtidz Dios.Ndii rall gudchini llni guc rall.Na rall ziqu ra ciegu nu ziqu nan rcuet.Ndii rall tsas rall par guabr lduu rall con napar gunaca alm sht rall t gac salvar rall.

    16 Dichus t purqu rias t lo qu narn t nu rd t cuend shtidza. 17 Guldarniaa, cantid ra muz sht Dios guahiet nu mn zaqu naguqureld ants, gucshtuu rai nian rai cus nabna per ad gundii rai. Guc shtuu rai nini rai didzshtna nabini t per ad bnidii rai.

    Jess biadidz shcuend bdchi(Mr.4.1320; Lc.8.1115)

    18 Gul bqu diagu iurne lo qu narun cuntien comparaciuni sht naqugttsbdchi. 19 Gr ra nabini dzaqu narnii lla rniba Dios ziqu ry per riasdiill, nallziqu bdchi nagulagu lu nez. Ridmdzab; rdchismdzab dizaqu nabcabnmlani ldull. 20 Bdchi nagulagu lu guiuu gu, na ziqu mn narini dizaqu; ruulduu rall dizaqu; luegu rcaa rallin con gust. 21 Per cum ziqu plant nanpdiishluchi, ad tsaglgudii rall shnezm. Iur l ramn rzac zi rall lll por shtidzDios u iur rzunald mn lll, luegu raz gutll. 22 Bdchi nagulagu ladi guilliguits, na ziqu el qu narini dizaqu per por tant rac lduu rall por ra cus sht

  • San Mateo 13:23 22 San Mateo 13:40gudchiliu nu rac shtuu rall gac rall ricu, hia ad rianlddii rall tchi dizaqu. Grdeseo mal na ziqu guilli guits nartee ra plant nu ad rddiin cusech. 23 Perbdchi nagulagu lu guiuu zaqu, na ziqu ra mn narini dizaqu sht Dios. Riasrall p run cuntien shtidz m. Nall ziqu plant nard cusech. Bld rall rdtubi gahiua por tubi bdchi. Sbldahin rd sesenta por tubi, nu stubi rd gald bichi por tubi.

    Comparaciuni sht guilli mal ladi trigu24 Jess gunii stubi comparaciuni:Lugar cat rniba Dios na ziqu tubi nguiu nabcabn bdchi zaqu lu guiuu

    shtni. 25 Per iur l rall nagasi rall, bdchini tubi enemigu. Hia hiumbr ni bcabnguilli mal ladi trigu. Luegu ziall. 26 Iur l trigu guarubin nu l duu bruu,tambin l guilli guarubin ladi trigu. 27 Iurn muz sht lam repi rall: Dad, bdchinabcabnil lu lachi p bdchi zaquin? Call bruu guilli mal gualdani ladi trigu?28 L nashtn guiuu gunii: Aqu, tubi enemigu bcabn bdchi guilli. Iurn ramuz gunab didz rall: Gu rac shtul gui naa t gudashi naa grt ra guillimal? 29 Per l lam gunii: Aqudii purqu si tal gashi t guilli mal, nu zac trigugashi t. 30 Mejur ziarubin junt hasht tiemp sht cusech. Iurn gunibahia ramuz t par gut rall guilli mal primr nu gulibin, gac manullin t par tsequin.Hia despus gud trigu t par tsutsuhin.

    Comparaciuni sht bdchi mitun(Mr.4.3032; Lc.13.1819)

    31 Jess gunii stubi comparaciuni:Lugar cat rniba Dios, na ziqu tubi bdchi mitun. Tubi nguiu guacabn bdchi

    lu shguiull. 32Bdchi ni namsmitun qu gr ra bdchi, per iur ra plant riarub,llrub na hiagums qu gr plant sht lachi. Hia iurn rid ramai; bdchib ramabchez lu llicu hiagu.

    Comparaciuni sht levadur(Lc.13.2021)

    33Gunii m stubi comparaciuni:Lugar cat rniba Dios na ziqu tubi ld levadur nabdchib naa con tsun

    medid harin. Bshepi levadur hasht bdin fuers gr nacub.Bluaa m con zihani comparaciuni(Mr.4.3334)

    34 Gunii Jess grt ra cus r lu ra mn con comparaciuni. Ni tubi cus adgunidii m sin comparaciuni. 35 Znd guc par gac cumplir lo qu nabqu muzsht Dios guahiet:Guadidza por comparaciuni.Guadidza ra cus nagachi dizd iur l Dios bcuesht gudchiliu.

    Jess biadidz shcuend guilli mal36 Iurn btts Jess mn. Guat m tubi hiuu. Iurn ra shini gusd m guabigu

    rai lu m nu repi rai:Biadidz lu naa p run cuntien comparaciuni sht guilli mal.37 Iurn Jess repi:El qu narcabn bdchi zaqu, quhni representar nguiu nabsheld Dios lu

    gudchiliu. 38Hia lachi run significar gudchiliu. Bdchi zaqu quhun representarramn nabn recibir Dios ziqu ry. Hia l guilli mal run significar mn narzubdiagu shtidz mdzab. 39 Enemigu nabcabn bdchi mal, na mdzab. Ra cusechrun significar fin sht gudchiliu. Hia narcaa cusech ni, na ra iangl. 40 Ziqu ra

  • San Mateo 13:41 23 San Mateo 13:58guilli mal gudahin t par tsahin lu guii, zni gac iur gudchini fin sht gudchiliu.41Gunibahia tsa ra iangl par gut rai ra mn narun mal nu gr narsini shi luduld. Na rall ziqu tubi gu cat rreld mn. 42 Grt ra hiumbr ni tsa rall lu guiisht gabildi cat gun rall nu hasht guchush lai rall. 43 Iurn ra shini Dios gucabtsrai ziqu ngubidz cat rniba Dios, Shtad rai. Si tal rac shtuu t tsas t, gul bqudiagu bien shtidza.

    Comparaciuni sht tesur nabgachi44 Lugar cat rniba Dios, na ziqu tubi tesur nabcachi mn lu tubi guiuu lachi,

    per tubi nguiu bdzel tesur ni. Iurn bquit ldull. Bcchill tesur ni lani guiuustubi. Btuull grt shtnll par sill guiuu cat nan tesur.

    Comparaciuni sht perla nalasac45 Tambin lugar cat rniba Dios, na ziqu tubi narzii perla fini. Ziatlill perla nams

    lasac. 46 Iur lll bdzlll perla nams lasac, iurn gutuull grt lo qu nanpll tpar sill perla ni.

    Comparaciuni sht gushu47 Nu zac lugar cat rniba Dios, na ziqu tubi gushu nabtiaa mn lu nis t

    gunazi gushu grt clas mbeld. 48 Iur l gushu guadz, mn narnazi mbeldrgu rall gushu rua nis. Hia ngali zub rall par rb rall mbeld. Rgutsau rall rambeld zaqu lani tubi tp. Hia gr ra mbeld nad rlluidii rruld rall tubi lad.49Zni gac fin sht gudchiliu. 50Gudchini ra iangl lu gudchiliu par cu rai ra mnnarun mal ladi ra mn narun bien t par tsa ra hiumbr mal gabildi cat nan bel.Ngali gun rall nu guchush lai rall.

    Tesur cubi nu nagush51 Iurn Jess gunab didz:Gu rias t grt cus r?L rai bquebi rai:Aha, Dad. Rias naa.52 Iurn repi m:Tubi ms sht ly nan bsd shcuend lugar cat rniba Dios, iur rluall stubi

    sall, nall ziqu tubi lam sht hiuu. Rac rgu lam cus cubi nu rac rgull ra cus guahiet.Zni l ms rac rluall enseans cubi nu enseans antigu.

    Jess babr gudchi Nazaret(Mr.6.16; Lc.4.1630)

    53 Iur Jess gual gunii m gr ra comparaciuni, iurn gubi m ngali. 54 Babr mgudchi shtn m. Ngali guzubl qugluaa m lani iduu sht rall. Nal bdzgulduu ra mn nu gunii rall:

    Call guagsd nguiu r? Chull bd tant llni? Llall rnll milagr rub?55Nu nd l shini carpintr Jos, nu shnall Mara. Bchill Jacobo nu Jos, Simn nuJudas. 56Nu ra znll tambin qureldn rall l hiaa. Call nez guagsdll grtcus r?

    57Ad bgadii guzacmn sht gudchi; bndii rall cuend de lm. Jess repi:Ad rndii mn rspti tubi muz sht Dios ladzmuz, nil por shfamlill. Stubi

    lugar s, run ra mn rspti l muz sht Dios.58Ad bndii m zihani milagr ngali purqu ad gualddii lduu rall l m.

    14Guti Juan Bautista(Mr.6.1429; Lc.9.79)

  • San Mateo 14:1 24 San Mateo 14:251 Tiemp dz ni, Herodes guc ry sht Galilea. Bnill fam sht Jess. 2 Iurn rpill lu

    ra narun sirv lull:Jess na Juan Bautista naguasht ladi ra tgul; por ni npll pudr; rnll milagr

    rub.3 Per Herodes hia nanll de qu ants lll guniball tsa Juan lachiguib lbi con

    cadn. Bn Herodes zni por caus Herodas nan tsel bchi Herodes. Felipe lbchill. 4 Zihani vuelt Juan gunii lu Herodes:

    Ad ndii bien cual tsel bchil ziqu tsll.5 Herodes guc shtuu qunill l Juan per bdzbll por ra mn purqu casi gr

    mn gunii rall de qu Juan na tubi nagunii shtidz Dios. 6 Per guc l Herodes;shtsap Herodas bguill lu gr ra invitad sht Herodes. Nu bquit lduu Herodesbguii lligunaa ni. 7 Bn Herodes prometer con juramentu gudll cualquier cusnagunab lligunaa. 8 Iurn l lligunaa guagnii lu shnai niaa p gunbll luHerodes. Shnall bquili gunii shtspll t gunbll lu Herodes:

    Ne gunel guc Juan Bautista tsu lani tubi plat.9Nal gulagu trist lduu Herodes, per hia cum bnll jurar delant lu ra invitad

    shtnll, 10 iurn guniball de qu gati Juan nu gud ra suldad lo qu nagunablligunaa. Guniba Herodes guriugu guc Juan lachiguib. 11 Iurn bedn suldadguc Juan lani plat; bd rall cuaa lligunaa. Nu lll bdin cuaa shnall.

    12 Iurn bini ra naguanald l Juan; bdchini rai ngali par biaa rai cuerp shtJuan par guacachi rallin. Hia despus guaguchi mn lu Jess de qu l Juan guti.

    Jess bd nagudu gai mili nguiu(Mr.6.3044; Lc.9.1017; Jn.6.114)

    13 Iur l Jess bini nagunii Herodes de l m, bruu m ngali, sul l m conra shini gusd m. Gepi rai tubi barcu; ziaa rai tubi lugar cat chu ndii. Periur bini ra mn nu guc ba rall ca ziaa m, bruu rall gudchi par ziaa rall lugarni. 14 Bdchini m rua nis; bruu m lani barcu; gun m cantid mn. Iurn bgaalduu m l ra mn nu bnac m gr ra narac lluu. 15 Iur riu guel, iurn ra shinigusd Jess bdchini rai lu m nu repi rai:

    Hia guadze. Ni tubi ad chu qurlddii lugar nd. Guchi lu ra mn t guzrall; tsa rall lu ra gudchi naqu gulladchi. Tsasii rall nagu rall.

    16 Jess repi:Rqunidii guz rall; gul bd nagu rall.17 L rai repi rai:Ad chu npdii nagu rai, nitiqu gai guetshtildi con chup mbeld.18 Jess gunii:Gul gudeenuhin nd.19 Iurn guniba m sub ra mn lu guilli. Iurn gunazi m guetshtildi, guz gai

    guetshtildi con chup mbeld. Iurn gubia m lu gubee. Bd m graci lu Diosnu bshull m guetshtildi. Iurn bd mhin cuaa ra shini gusd m. L raigudidzin cuaa ra mn. 20Grt ra mn gudu rall hasht biel rall. Despus guadzchib chup tp gr ra pedas nabn subr. 21Gr ra nan gudu guetshtildi na rallziqu gai mili nguiu sin ad nagbdii ra naa nil ra llgun.

    Jess ziaz m lu nis(Mr.6.4552; Jn.6.1621)

    22 Iurn Jess guniba m par guziaa ra shini gusd m lani barcu par quibl railu m stubi lad rua nis. Qugnii m lu ra mn par guz ra mn. 23 Despus deni, bepi Jess lu tubi dani par guniinm Shtadm. Iur l guel gu, Jess zugaam ls m ngali. 24 L barcu ziaz casi guruld nis. Mb con nis nal nadushrunin par barcu purqu mb zed al contrari con zihani fuers. 25Hia zed grguel;

  • San Mateo 14:26 25 San Mateo 15:11Jess zed gudchni cat ziaz rai. Ziaz m lu nis. 26 Iur shini gusd m gun rairz m lu nis, bdzb rai. Gurushti rai fuert:

    Aqu tu fantasm zed.27 Per luegu gunii Jess lu rai:Gul gap valur. Na nd. Ad rdzbdii t.28 Iurn l Pedro repi lu Jess:Dad si tal ll nii, guniba t nu na sa lu nis par guelda cat zul.29 Jess repi:Gudee p.Iurn l Pedro biet lani barcu. Guzubl rzhi lu nis par tshi cat zugaa m

    30 per iur bd Pedro cuend por tant fuers nanap mb, bdzbi nu razi laninis. Iurn guni fuert:

    Bl na, Dad.31Mizm iurn gunazi Jess guiaa Pedro nu repi m:P dups fe npl? Pziel ad rialddii ldul na?32 Iurn l rai gepi rai lani barcu nu bac dchi mb. 33 Gr ra nazbgaa lani

    barcu, bzullibi rai lu Jess nu repi rai:Verd nal Shini Dios.Bnac Jess ra mn sht Genesaret(Mr.6.5356)

    34 Gudd rai stubi tchi nis. Bdchini rai tubi regiuni nal Genesaret. 35 Ra mnsht lugar ni bngu ba rall l Jess. Bsheld rall rsun gudubi regiuni sht lugarde qu bdchini m nd. Bedn ra mn lu m grt ra mn narac lluu. 36 Bnrall rugu lu m par gud m permisi gunazi rall rua shab m. Gr ra nagunazishab m, bac rall.

    15Lo qu narshini lduu nguiu(Mr.7.123)

    1 Iurn bld fariseo nu ra ms narluaa ly, guabigu rall lu Jess. Zed rall ciudJerusaln. Gunab didz rall:

    2Pziel shini gusdl ad rndii rall cumplir custumbr sht ra shtad gulhiaa? sino rau rall guetshtildi sin qu ritidii guiaa rall.

    3 Per Jess gunab didz:Pziel l t tambin ad rzub digudii t mandamient sht Dios? Mejur

    zianald t custumbr sht t 4 purqu Dios gunii: Gul gap rspti lu shtdl nu lushnal. Nu gunii Dios: El qu nargu guc shtdll u guc shnall, nap qu zu rtill.5 Per l t rnii t stubi cus. Rnii t: Si tal gunii nguiu lu shtdll u lu shnall:Gqudii guna compai l t purqu gr lo qu naniacaa t de na, nahin ofrendpar Dios. 6 Rnii t cualquier nguiu narnii zni, hiad rqunidii gud nguiu dumcaa shtdll. Zni cagnii t lasqudii mandamient sht Dios. Ms tsanald t tchicustumbr sht t. 7Na t fals. Bien gunii Isaas guahiet shcuend t; bqui lo qunagunii Dios zd:8Ramn r rac shtuu rall na nadms con rua rall per lduu rall nal zitu zugaa par

    na.9Ad rlluidii ra cus narun rall iur quhun rall adorar na.Enseans sht rall nad ms nahin tubi mandad sht nguiu.

    10 Iurn gunab m ra mn nu repi m:Gul bqu diagu nu gul tsas lo qu narniaa. 11 Gr ra nariut rua nguiu, ld

    ndii rshnidii l nguiu. Ms bien lo qunarruu rua nguiu, zedin de lani lduu nguiu,ni s rshinin lduu nguiu.

  • San Mateo 15:12 26 San Mateo 15:3212 Iurn ra shini gusd m gunab didz rai lu Jess:P ad nanl de qu ra fariseo bldn rall ll por didz r?13 Per Jess repi:Cualquier plant nabcabndii Shtada, m naqubez gubee, guieshi ni con gr

    shluchin. 14Ad gndii t meter con l rall. Na rall ziqu ciegu nu rluaa rall shtidzrall lu los dems ciegu. Si tal tubi ciegu gusll sall, gurup rall ldagu rall lani guru.

    15 Iurn Pedro repi:Biadidz lu naa p run cuntien comparaciuni r.16 Jess repi:P nu l t ad riasdii t? P na t ziqu los de ms mn? 17 P ad rac

    badii t, grt lo qu naru mn ziaa lani nguiu; despus rruhin lani cuerp?18 Per lo qu narruu rua mn, zed de lani lduu nguiu. Ni s, rshini l nguiu luDios 19purqu lani lduu nguiu rruu grt cus mal: mal llgab, rguini rall sall; rqunrall sall; nu nap nguiu zihani naa nu nap naa zihani nguiu; rbaan rall p shtmn;nu ruadidz rall bishi; nu rnii rall didzab cuntr Dios. 20 Gr ra cus r rshini lduunguiu, per par gaul sin gndiil cumplir ra custumbr ziqu gubidiil guial, ldndii narshini lduu nguiu lu Dios.

    Tubi naa naguald ldui Jess(Mr.7.2430)

    21 Jess bruu lugar ni; ziaa m par regiuni sht Tiro nu Sidn. 22 Tubi naa mCananea qurldll regiuni ni; bdchni lu Jess nu gunill fuert:

    Dad, llbn David, bgaa ldul na. L shtsapa nan tubi mdzab lani ldull.Nal rzac zi shtsapa.

    23 Per Jess ad bqubidii ni tubi didz. Iurn ra shini gusd m bdchini rai lum nu bn rai rugu lu m:

    Bn lo qu narnab naa r t guziall purqu nal cagnill nez tchaa; zednldll l hiaa.

    24 Iurn repi Jess:Dios bsheld na nadms par guna sirv ra m israelit purqu na rall ziqu llili

    nabniti lu Dios.25 Per l naa guabigu nu bzullbill lu m. Gunill:Dad bn compai na.26 Jess repi:Ndii bien gudchisl guetshtildi sht ra shini mn par gau ra mbcun.27 Per l naa gunii:Nia Dad, per ra mbcun nanan gua mell, rau ma pedas narruu hiald rua

    llgun.28 Iurn Jess repi:Nan, llrub na fe shtnl. Gaquin segn rac shtul.Mizm iurn l shtsap naa bac.Bnac Jess zihani mn

    29 Jess bruu ngali par ziaa m rua nis rub nal Galilea. Luegu gepi m lutubi lum nu guzub m ngali. 30 Cantid mn bdchini rall cat qubez m. Bednrall cuj, ciegu, gup, mancu, nu cantid ra narac lluu. Bdchinin rall l narac lluulu Jess. L m bnac m l rall. 31Nal bdzgu lduu ra mn iur gun rall ragup biadidz rall; ra mancu bac rall, ra cuj babr guz rall, ra ciegu babr gun rall.Ra mn bn alabar Dios; gunii rall llrub na pudr sht Dios de Israel.

    Jess bd nagu tap mili nguiu(Mr.8.110)

    32 Iurn gunab Jess ra shini gusd m nu repi m:

  • San Mateo 15:33 27 San Mateo 16:13

    Nal rgaa lduaa ra mn r purqu hia guc tsun dz zed nald rall na. Npdiirall nagu rall. Si tal gushelda l rall lidchi rall sin qu gudii rall, scaa mbeez ralllu nez.

    33Ra shini gusd m repi rai iurn:Per llall gac gudzel dau par blac zihanimn? Lugar r ni tubi ad chu ndii.34 Jess gunab didz:Bld guetshtildi nap t?L rai bquebi rai:Gadchi guetshtildi nu dup mbeld mitun.35 Iurn guniba m par sub ra mn lu guiuu. 36 Iurn gunazi m guz gadchi

    guetshtildi nu gunazi m ra mbeld. Bd m graci lu Dios. Luegu l m bshullmhin. Bd mhin cuaa ra shini gusd m. Hia l rai gudidz rai par ra mn.37Grt ra mn gudu hasht biel rall. Despus gaul gudu rai, guadz gadchi tpra pedas nabn subr. 38 Gr ra nagudu na ra ziqu tap mili nguiu sin nagbdiinaa nil ra llgun. 39Despus Jess bn m despedir ra mn. Iurn guat m lanibarcu par ziaa m regiuni nal Magdala.

    16Ra fariseo gunab gun rall tubi milagr(Mr.8.1113; Lc.12.5456)

    1Ra fariseo nu ra saduceo bdchini rall lu Jess par gutd rall prb lm nihunm nandii volunt sht Dios. Gunab rall guluaa m tubi milagr con pudr shtDios. 2 Per l m bquebi:

    Guadze rnii t: Glli gac tubi dz zaqu purqu lu gubee nal nalln rluaa. 3Nursili rnii t: Nedz gac tubi mal tiemp purqu lu gubee nalln nu rta shcahi. Lt na t fals; rungu ba t lla rluaa shcahi lu gubee per ad rqudii rias t sisht tiemp ne. 4Ra mn mal nu mn nad rzub digudii shtidz Dios, rac shtuurall gun rall tubi milagr rub per ad gundii rall lu ms si; nitiqu gun ralltubi si ziqu guc con Jons, el qu nabiadidz shtidz Dios guahiet.

    Iurn bsang m l rall. Ziaa m.Ldai sht ra fariseo(Mr.8.1421)

    5 Iurn l ra shini gusd Jess gudd rai stubi lad rua nis, per bald lduu rainiuaa rai guetshtildi. 6 Iurn Jess gunii:

    Gul gup cuidad con levadur sht ra fariseo nu saduceo.7Ra shini gusd m guzubl gunii lu sa rai:Aqu por ad chu nuadii guetshtildi, por ni gunii m zni.8 Per Jess guc ba shgab rall nu repi m:Pziel ruadidz lu sa t ad nuadii t guetshtildi? Dups fe nap t. 9 P

    todava run fltruu tsas t chu nahia? P ad ragndii lduu t gai guetshtildinagudidza par gai mili nguiu? Bld tp bcaa t? 10 P ad ragndii lduut gadchi guetshtildi nagudidza gudu par tap mili mn? Bld tp bcaa t?11 Pziel ad rac badii t ad quaddzdiaa shcuend sht guetshtildi? Gul gupcuidad levadur sht ra fariseo nu ra saduceo.

    12 Iurn guc ba ra shini gusd m de qu Jess ad qugnidii shcuend levadur,sino shcuend enseans narluaa ra fariseo nu saduceo.

    Gunii Pedro na m Cristo(Mr.8.2730; Lc.9.1821)

    13 Iurn guziaa Jess par regiuni sht Cesarea nanaqu Felipo. Iurn gunab didzm lu ra shini gusd m:

  • San Mateo 16:14 28 San Mateo 17:4Chu rnii ra mn chu nahia? nguiu nabsheld Dios lu gudchiliu.14 L rai bquebi rai:Bld ra mn rnii rall nal Juan Bautista. Sbld ra mn rnii rall nal Elas. Stubi

    tant rnii rall nal Jeremas u stubi nan biadidz shtidz Dios.15 Iurn repi m:L t chu rnii t nahia?16 Simn Pedro repi iurn:Ll nal Cristo. Nal shini Dios nanabani.17 Jess bquebi:Dichus nal Simn shini Jons, purqu ni tubi nguiu bluadii ll chu nahia sino

    qu Shtada naqubez gubee; ni bluai lul chu nahia. 18Per na rniaa lul; ll Pedro.Subr tubi gu rub guna formar grup sht shmn Dios nan rianald tchi ldaishtna. Nu ni siquier pudr sht galguti gndii gan lu ra mn nariald ldui na.19Na gunehia shtidza ziqu liahi par tsagnil lu ra mn t gudchini mn lu Shtadacat rniba m. Lo qu narnl permitir es qu hia bn m permitirin ms ants.Npl autorid; gunil nap mn libert. Lo qu narnl prohib es qu hia bn mprohibin dizd ms ants. Gunil chu naperdun nu chu ndii perdun.

    20 Iurn gunii Jess tubld; gunibai ad chu lu guaddzdii ra shini gusd m nam Cristo.

    Gunii m gati m(Mr.8.319.1; Lc.9.2227)

    21 Dizd iurn Jess guzubl qugnii m lu shini gusd m de qu l m nap quguziaam Jerusalnnudequ ramguanisi shtnaciuni Israel nu ra jf sht ra bshuzicon ra ms narluaa ly, guzac zi rall l m. Gun rall zihani cus cuntr l m. Nurepi m de qu quini rall l m per dz tsun tsasht m ladi ra tgul. 22 Iurn lPedro biaa l m tubi lad nu guzubl gudldill l m. Gunii Pedro:

    Aqu Dad, ni lo quiere Dios. Nunqu ad gudchnidii tdl cus r.23 Per Jess bdchigr lu m nu repi m lu Pedro:Guabs lua, Satans, ll nal ziqu gu narreld mn. Ad riasdiil lo qu narac

    shtuu Dios. Rnl llgab ziqu mn sht gudchiliu.24 Iurn Jess repi lu ra shini gusd m:Si tal nan tubi mn narac shtuu gqull shmna, nap qu gnll renunci prupi

    vid shtnll. Nap qu gqull dispuest gtill por na nu guid nldll na. 25El qu nadrac shtudii gati por na, ztill. Per el qu naguniti vid shtni por na nu por dizaqu,gubnill par siempr; gac salvrll. 26 Ad p rlluidii gun nguiu gan grt cus lugudchiliu nu despus guntill vid shtnll, ad ndii fin par lll. P ofrendgud nguiu lu Dios par gac salvrll? 27Nahia nguiu nabsheld Dios lu gudchiliu;gudchinia con pudr sht Shtada. Gudchinia con ra iangl shtn m. Iurn quillacad tubi nguiu segn lo qu nabnll. 28 Gulda nabani bld mn nd; ad gtidiirall hasht gun rall lua; iurn napa pudr ziqu ry. Gudchinia par gunibahia.

    17Guc cambi Jess stubi form(Mr.9.213; Lc. 9.2836)

    1 Gudd shup dz; Jess biaa m Pedro nu Jacobo nu Juan, bchi Jacobo; ziaa railu tubi dani cat ms guiaa. 2 Iurn guc cambi Jess stubi form delant lu rai. Lu mrabts ziqu ngubidz. Hia shab m baquin naquichi como llni. 3Mizm iurn gunra shini gusdm luMoiss nu Elas; quadidzn rai Jess. 4 Iurn Pedro gunii lum:

    Dad, bien dzu naa nd iurne. Si tal rac shtul gudntsau naa tsun ranchi,tubin par ll, tubin par Moiss, stubin par Elas.

  • San Mateo 17:5 29 San Mateo 17:24

    5Nian l Pedro quadidz, iurn bdchini tubi shcahi narabts nabsau l rai.Lani shcahi bdchini tubi b. Nu bini rai tubi voz narnii:

    Nd l shinia narac shtuaa. Nal rquit lduaa con li. Gul bqu diagushtdzi.

    6 Iur bini ra shini gusdm didz ni, bzullibi rai hasht bdiaa luqu rai lu guiuunu bdzb rai. 7 Iurn Jess guabigu lu rai. Bdchib guiaa m guc rai nu rpi:

    Gul tsasuld; ad rdzbdii t.8 Iur l rai gubia rai stubi vuelt, hia ni tubi chu lu gundii rai sino sul Jess

    zugaa.9 Iur biet rai lu dani, Jess guniba:Ad chu lu guaddzdii t shcuend lo qunagun t hasht iur nguiu nabsheld

    Dios lu gudchiliu tsashthi ladi ra tgul.10 Iurn gunab didz shini gusd m:Pziel rnii ra ms sht ly de qu Elas nap qu gudi primr, ants gudchini

    Cristo?11 Jess bquebi:Verd Elas guid primr. Gni rgl gr cus. 12Hia bid Elias per ra mn ad

    bngu badii rall li sino qu bnn rall li lo qu naguc shtuu rall. Mizmmanrel qu nabsheld Dios lu gudchiliu, sac zi m lu guiaa rall, gati m.

    13 Iurn ra shini gusd m bd rai cuend de qu Jess quaddzi shcuend JuanBautista.

    Bnac Jess tubi llgun narati zini(Mr.9.1429; Lc.9.3743)

    14 Iur bdchini rai cat rta los de ms mn, iurn guabigu tubi nguiu lu Jess nubzullbill lu m. Rpill:

    15Dad, bgaa ldul shinia. Rqull galguidz rati zini nu rzac zill. Zihani vueltgulgull lani guii nu gulgull lani nis. 16Na zedna lll lu ra shini gusdl perad bndii rall gan nac shinia.

    17 Jess gunii:L t mn narialddii ldui na, siempr rsini t sa t lu duld. Hasht guc

    gubezna l t, t par tsald lduu t shtidza? Blac tiemp guqureldna lt, t gap t fe? Gudeen shnil lua.

    18 Iurn Jess guni guc mdzab ni. Nu guniba m guruu mdzab lani lduunguln. Luegu bac nguln.

    19 Despus de ni, ra shini gusd m biadidz rai lu Jess stubi cu. Gunab didzrai:

    Pziel ad bndii naa gan niag naa mdzab fier lani nguln?20 Jess repi:Purqu l t dups fe nap t. Gulda rniaa, si tal nap t fe masi zucs dup,

    gunii t lu dani r: Guabs ngali t par sbl stubi lugar. L dani tsabs. Zacgun t gr cus si tal riald lduu t Dios. [ 21Per mdzab fier sa nd sul rruu rallsi tal run t rugu lu Dios nu si tal quhun t ayun.]

    Stubi vuelt gunii Jess gati m(Mr.9.3032; Lc.9.4345)

    22Mientras ziaz rai junt regiuni sht Galilea, Jess guni de qu nguiu nabsheldDios lu gudchiliu, gac intrigui guiaa ra mn mal 23 nu quini rall li per dz tsungac resucitri. Didz r nal bsdchini trist lduu ra shini gusd m.

    Gudilli rai impuest sht iduu24 Iur Jess nu shini gusd m bdchini rai gudchi Capernaum, ra narun cubr

    impuest sht iduu guagn rall Pedro nu gunab didz rall lu Pedro:

  • San Mateo 17:25 30 San Mateo 18:14Gu rguilli ms sht t impuest par iduu?25 Pedro bquebi:Aha.Iurn guat babr Pedro ldchi; gunii Jess primr lu Pedro:P llgab quhnl, Simn? Chu mn run cubr rai impuest nu ra contribu-

    cin caa ry sht gudchiliu r? Gu rguilli ra shini ry u rguilli ra mn zitu nandiishmn ry?

    26 Simn bquebi:Ra m zitu rguilli rall impuest.Jess repi:Por ni ra shini ry ad rgullidii rall impuest. 27Per par ad ldagu llndii rall,

    gua rua nis. Btiaa iagull shtnl lani nis. Primr mbeld nan gunzil, bshalrua ma. Gudzll tubi dum. Gudilli impuest por l hiaa.

    18Chu na ms lasac(Mr.9.3337; Lc.9.4648)

    1Tiemp dz ni ra shini gusd m guabigu rai lu Jess nu gunab didz rai:Chu gac ms m rub iur guniba Dios ziqu Ry?2 Iurn Jess gunab tubi llgun; bz m llgun gulu de l rai. 3Nu repi m:Gulda rniaa, si tal l t ad gndii t cambi shgab t nu gac t ziqu llgun

    r, ad gqudii t tsut t lugar cat rniba Dios. Nap qu gac t mn humild.4Nguiu nams lasac lugar cat rniba Dios, na el qu nariald ldui na ziqu ra llgun,ad run llrbdii rall. 5 Si tal ra mn gun rall recibir tubi shmna nan ziqullgun humild, tambin quhnll recibir na.

    Gup cuidad gndiil duld(Mr.9.4248; Lc.17.12)

    6 Per cualquier el qu nan guldagu shi lani duld cum ziqu tubi mnhumild nan riald ldui shtidza, el qu narluaa tubi m humild mal nez t gnllduld, mejur gald nguiu ni tubi guichi rub inill, tsagrldll lll lani nisduu.7 Prubi mn sht gudchiliu iur zed ocasiuni gun rall duld. Nap qu gudchinitiemp guquili mdzab l mn par gun rall duld per prubi el qu naqugluaashi mal nez.

    8 Por ni rniaa lu t; si tal guial u gual rac shtuu guldagu ll lu duld,bchuguin; bruldin zitu. Mejur gudchnil cat npl vid sin fin ziqu cuj u ziqunarun falt guiall u guall qu gudubi cuerp tsal gabildi. Nd nunqu rlddiibel. 9 Si tal slul rac shtuu guldagu ll lu duld, gul slul, bruldin zitu. Msmejur tsutl cat rniba Dios tubs slul lddii tsal gabildi con gurup slul.

    Comparaciuni sht llili naguniti(Lc.15.37)

    10 Ad rndii t desprci tubi ziqu llgun r. Pues rniaa lu t lu gubee, ra ianglsht rai siempr nap rai entrad cat qubez Dios. [ 11Nguiu nabsheld Dios, bdipar gni salvar gr lo qu nabniti.]

    12 P rnii lduu t? si tal tubi nguiu npll tubi gahiua llili nu guntill tubi llili,tsatlill l ma. Gusnll noventa y nueve llili lu dani par tsatlill llili naguniti. 13 Sital gudzlll lma, runa segur dequ guquit ldull por llili nims qu ranoventay nueve nad guntidii. 14 Zni zac Shtad t naqubez gubee, rac shtuu m guntidiini tubi shmn m nan humild.

    Gul bn perdun sal(Lc. 17.3)

  • San Mateo 18:15 31 San Mateo 19:415 Si tal bchil quhnll mal cuntr ll, guniin lll, sul lll t par gac ball

    guad falt nanpll. Si tal gudll cuend shtdzl, guabr ldull con Dios. Znill bnl compai sal t tsaglgull shnez Dios. 16 Per si tal ad rndiill cuendshtdzl, iurn biaa tubi testigu u chup testigu t par gac ba rall shcuend ra cus r.17 Si tal ad rndiill cuend l ra mn ni, iurn guchi lu gr ra nard lani iduufalt nanap bchil. Si ad rndiill cuend grup sht shmn Dios, iurn bn tratlll cum ziqu tubi ad gundii Dios u ziqu tubi m mal narun cubr impuest.

    18 Gulda rniaa, gr lo qu narun t permitir es qu hia bn m permitirin msants. Nap t autorid t gunii t nap mn libert. Lo qu narun t prohib es quhia bnm prohibin dizdms ants. Gunii t chu na perdun nu chu ndii perdun.

    19 Nu rniaa lu t, si tal chup de l t cue t lu gudchiliu de acuerd subr lo qunagunab t lu Shtada naqubez gubee, grt gunee m 20purqu cat rd chupu tsun mn por nombre sht na nu riald lduu rall na, ngali qubezna l rall.

    21 Iurn bdchini Pedro nu gunab ddzi lu m:Dad, bld vs guna perdun bcha, el qu narun duld cuntr na, hasht

    gadchi vuelt?22 Jess bquebi:Gunidiaa gadchi vuelt per sino gadchi vs setenta, bn perdun bchil.Comparaciuni tubi mn ad ndii gnll perdun sall

    23 Lugar cat rniba Dios nahin ziqu tubi ry naguc shtuu suld cuend sht ramuz. 24 Iur guzubl qugnab ry l ramuz, bdchini tubi nazebi tubimilln bll.25Cummuz ni ad npdiill par qullill, l lam guniba gutuumnmuz ni contslll nu shnill. Gutuu ry gr lo qu nanap muz par quilli muz lo qu nazbill.26 Iurn lmuz bzullbill lu lamnu bnll rugu: Dad, gup pacnci l na; quillagrt lo qu nazebia. 27L lam bgaa ldullmuz nu bn lam perdun gr lo qunazebimuz. 28Per luegu lmuz bdiagulull stubi sall nazebi tubi dummitun.Iurn gunzill ieni sall par btell ieni sall. Iurn rpill: Gudilli lo qu nazbil.29 L prubi nguiu bzullbill lull nu bnll rugu lull: Gup pacnci con na. Quillagr lo qu nan zebia. 30Per lll ad ndiill sino qu btiall sall lachiguib hashtqullill lo qu nazbill. 31 Iur stubi samuz sht lam gunall p guc, iurn gulagu tristlani lduu muz ni. Biaddzll lu shlmll gr lo qu nabn primr muz. 32 Iurn llam guniba par gued guz muz lu lam. Iurn repi lam: Muz mal, na bnaperdun grt dum nazbil purqu bnl rugu lua. 33 Zni ll nipl pacnci consal cum ziqu napa pacnci ll. 34 Iurn l lam bldll nu guniba lam tsa muzlu cashtigu hasht qullill grt lo qu nazbill.

    35 Jess gual gunii m grt nd nu gunii m:Shtada naqubez gubee, gun m ziqu ry r si tal cad l t ad gndiil

    perdun sal con gudubin ldul.19

    Jess bluaa shcuend divurci(Mr.10.112; Lc.16.18)

    1Despus de gunii Jess gr ra didz r, bruumGalilea. Bdchinim regiuni shtJudea nanaqu ladi guiaa gugu Jordn. 2 Cantid mn guanald rall l m. Ngalibnac m zihani ra narac lluu.

    3 Iurn bld fariseo guabigu rall lu Jess par guldagu rall l m tubi tramp.Gunab didz rall:

    Gu nan mud segn ly par gul tsel mn por cualquier cus?4 L m bquebi:

  • San Mateo 19:5 32 San Mateo 19:23P ad bldidii t Sagradas Escrituras de qu iur nabcuesht Dios gudchiliu,

    bntsau m nguiu nu naa? 5 Nu gunii m: L nguiu gusnll shtdi nu shnaipar guqureldnull tslll. Hia gurup rall gac rall tubs. 6 Zni hiad ndii rallchup sino tubs; unid na rall. Lo qu nabn Dios unir, ad chu gulddii l rall.

    7 Iurn gunab didz rall:Pziel bn Moiss permitir gud nguiu tubi cart sht divurci par caa

    tslll nu gul tslll?8 Jess repi:Purqunalnagudchi lduu t; por ni bdMoiss permisi par gul tselmn,

    per dizd principi sht gudchiliu, ad gqudiin volunt sht Dios gusan nguiutsel nguiu. 9 Nan tubs motiv par gul tsel nguiu, sul si tal quhun tslllduld con stubi nguiu. Per si caa mn ni stubi naa, quhnll duld adulteri. [Nu elqu nagutsa con l naa divurciad pues nu zqull quhnll duld adulteri.]

    10Ra shini gusd m gunii:Si tal ndii permisi