ELAINE N. ARON, Ph.D.T ác g iả c ủ a c u ố n sách b á n c h ạ y The Highly Sensitive Person

--------- 0 ^ 0 ----------

B O NCHÌA KHÓAVÀNG

NUOIDẠY the

highlyTRE552t z sensitive

- Sách Cá Ngưa iânG ^ • ỉen trong một thê giới đẩy ngột ngạt

Công Ty Sách PandaN H A XUẮT b A n

LA O Đ O N G

MỤC LỤC

LÒÌ GIỚI THIỆU

PHÀN I

KHÁI QUÁT CHƯNG VÊ TRẺ NHẠY CẢM

CHƯƠNG 1: S ự NHẠY CẢMHướng dẫn hành động cho trẻ

Quá trình “khám phá” ra sự nhạy cảm caoNhạy cảm cao là gì

Con bạn có nhạy cảm cao khôngNhân loại sẽ được hưởng lợi ích gìtừ sự nhạy cảm cao của bạn

Tại sao lại c* c ' , u _

giữa những o O c h N Q ư QTrường h ợ p ......... .........

Xóa bỏ đi những quan điểm sai lầm 45

Bạn có chắc chẳn về việc

liệu con bạn có bị nhạy cảm cao hay khôns? 49

Lời kêt: Trẻ nhạy cảm cao

trên con đường đi tới thành côna và hạnh phúc 55

CHƯƠNG 2: THẮT CHẬT DÂY AN TOÀN CỦA BẠN 63

Với m ột đứa trẻ nhạy cảm cao,

bạn cần tạo ra một sự khác biệt lớn hơn 66

Sự phù hợp hoàn hảo - mồi đ ứ a t r ẻ trải q u a hoàn cảnh gia đình

khác nhau, sự điều chỉnh phù hợp khác nhau 68

Trẻ nhạy cảm cao khó tính và trẻ nhạy cảm cao dễ tính 73

Sáu vẩn đề phổ biến nhất 76

N hừng niềm vui

mà chỉ có bổ mẹ của trẻ nhạy cảm cao mới có 97

CHƯƠNG 3: KHI BỐ MẸ CỦA TRẺ KHÔNG PHẢI LÀ NGƯỜI

NHẠY CẢM CAO 101

Khi bố m ẹ cũng là người nhạy cảm cao 102

Một lưu ý đặc biệt đối với các ông bố 102

Sự nhạy cảm cao và việc tìm kiếm sự mới lạ 103

Khi bạn và con bạn

có những đặ C , 1 ^ ' K 1Suy nghi lar oách Cá Ngựa

104

125

Bcin c o phai I U I i g u u i Ì I I I U Ỵ VC1111 1 / C ỈU M i u i i g ; 126

419

PHẦNI

KHÁI QUÁT CHUNG\/ỳ

VẾTRẺ NHẠY CẢM

■

Sách Cá Ngựa

CHƯƠNG 1

Sự nhạy cảmQuan điểm chính xác hon về trẻ hay “ ngại ngùng

và “ nhăng xi”

C h ư c ỉ ì ĩ Ị Ị n à y ( Ị i Ú Ị ) b ạ n q u y ế t ( l ị n h x e m l i ệ u c o n r ủ a

m ì n h r ó t l u i ộ c t rư( ' f i ì ( j h ợ p n h ạ y c ả m c a o h a y k l ì ô i i Ị Ị r à

v á c h t ì m r a c á c ( l ặ c ( Ỉ Ỉ O m r i ừ i i Ị i ( ' l ì a c h ú n Ị Ị . ( ' l u í d i i Ị i I Ì Ỉ I Ị I

c ũ i ụ i CIUIỊỊ c ấ p t h ứ m k i ế n t h ứ c vè l ì l i ữ i ì í i ( l ặ c ( l i c i ì ì l i n l ì

c á c h ( l ư ợ c t h ừ a h ư ớ i ụ i c ủ a t r ở . M ụ c l i ê u c ù a c h í t i i Ị i

t ô i Ỉ<1 (ỊÍÚỊ) b ạ n k l ì ô i ì Ị i c ó n h ữ i ụ i (¡11(111 I i i ộ m s a i l ầ m l ừ

n h ữ iự i d iề u b ạ n <1(1 lừ i ì Ị i ì ì ị / I ìc vở t r i ’ n h ạ y c ả m . C u ố i

CÙÌ Ì (J. c h ú i ự Ị t ô i s ẽ p h â n b i ệ t s ự ì ì h ạ i Ị c á m c a o r ủ i s ự

r ố i l o ạ n l â m t h ầ n .

Sách Cá Ngựa

4 Chìa khóa vàng nuôi dạy trẻ thành công

Chà! Neu đây là con tôi, nó sẽ phái ăn những món được đặt trước

mặt nó".

“ Con gái bạn quá trầm tính - Bạn cỏ tính đến việc tìm một bác sỳ chừa

trị cho nó không?"

“Thằng bé quá chín chắn, quá khôn ngoan so với độ tuổi cua nó. Dường

như nó hay suy ngh ĩ quá nhiều. Bạn có lo lắng con trai bạn không thấy

hạnh phúc hay thoái mái không?”

“Jodie rất dễ bị tốn thương. Nó khóc khi thấy những đứa trẻ khác bị

trọc ghẹo hay bị đau, thậm chí là khóc trong khi đọc m ột câu chuyện

buồn. Tôi không biết phải làm gì đề giúp con mình nữa?"

“Trong lớp mầu giáo, mọi đứa tré khác đều chơi theo nhóm trong khi

con của bạn lại không thích như vậy. Nó có bướng binh như thế khi ớ nhà

Những lời nhận xét trên có quen thuộc với hạn không? Các phụ huynh

mà tôi phỏng vấn được đề cập trong cuốn sách này đều rất quen thuộc với

những kiếu nhận xét như vậy. Họ đã lừng nghe nhiều loại nhận xét tương

tự từ bố m ẹ chồng/vợ, giáo viên, các phụ huynh khác và thậm chi ca từ

những chuyên gia tâm lý. N ếu bạn đã từng dược nghe những nhận xét

kiểu này, điều đỏ chắc chẩn rằng bạn chính là ông hổ/bà mẹ cua những

đứa trẻ nhạy cảm cao. Và. tất nhiên, những nhận xét trên khiến bạn lo

lắng bời vì bạn cám thấy có một điều gì đó hất thường xảy ra với con

mình, mặc dù bạn thấy con mình có kha năng nhận thức tôt. chu đáo và

nhạy cám. Hơn nữa, bạn cùng biết ràng nếu hạn làm theo những lời tư vấn

chẳng hạn như ép buộc con mình ăn những m ón mà nó không thích, băt

con mình giao lưu với người khác trong khi nó không m uốn hoặc nói van

đề này với chuyên gia tâm lý thì con của bạn cũng sẽ không có tiến bộ gì.

Mặt khúc, nếu bạn theo yêu cầu cua tre thì nó sẽ tiếp tục phát triển, vươn

lồi của mình, ' loi đã từng nghe rät nhiẻu những câu chuyện kiểu này rồi.

không?"

18

Sự nhạy cám

HƯỚNG DfìN HÀNH ĐỘNG CHO TR€•

Sè thật vô ích khi bạn cam thấ> lo lăng vò \ iệc mình có the ckmLL làm

một diều gì dó sai trái. Bạn tliấy ràng hầu hết các cuốn sách nuôi dạ\ tre

đều tập trung vào các hành vi có vấn dề cua tre chăng hạn như khôn«* IIUII

được, đãng trí. bừa hãi và hiếu chiến. Con hạn có thê chảng có bấl cử hành

vi nào như và) và bạn lại dang phai đấu tranh với IIlùm 1» vấn dồ mà các

cuôn sách đó không dô cập tới chănu hạn như các van dề vồ ăn uống, sự

rụt rè. gập ác mộnũ. lo lãnu và các cam xúc thái quá bộc phát ra ngoài do

không kiềm chê dược. Nêu bạn áp dụng phương pháp loại bo nhũ 1112 hành

vi không mong muôn cua trò thông qua việc dè ra 11 lùm Ü "hậu c|uu" (hinli

phạt) cho tre thì nó sẽ tlnrờnu kliònu có lác dụ nu ui ca hơi \ i con bạn sè

cam thấy mình như dang bị chèn ép bơi những hình phụt hoặc nhìnm lời

chi trích cua bo mẹ.

Trong cuôn sách này. bạn sẽ dược tư vân những plurơnu pliáp áp tiụim

cho những trê bị nhạy cám vù những ông bố/ bà mẹ cỏ con bị nhạ\ cam

trong dỏ hao gôm ca tòi và ca nhừnu chuyên uia về lình \ ục này. I ò'i

khuyên đâu tiên mà chúng tôi dira ra là dừng có tin khi người ta nói con

bạn có vân đê không tôt cùnu như không dê cho con bạn tin diều dó. I inh

cách khác biệt cua tro khônu phái là do lồi cua bạn. Tàl nhiên, quá liìnli

nuôi dạy trê có thê ui úp cai thiện vân dè này và cuòn sách này sẽ ui úp ích

cho bạn - bới vì. phai nhăc lại một lân nữa. nỏ được \ ict dành t iêiìLĩ cho

những dứa trê "đặc biệt". Nhưng dừnu quên riing vấn dò trong hành \ i cua

tre có thỏ là do sai lâm cua hô mẹ hoặc cua chính han thân trò.

ọun TRÌNH "KHÁM PHÓ" Rfì sự NH0V cn/v\ cno

.... ... .. Sách Cá Ngựa .. . .I heo cõng li 1 ^ • cua loi cũng

như cua nhiều người khác - nlũnm ngirời dà nghiên cứu vè dặc diêm 1ÙI\

19

4 Chìa khóa vàng nuôi dạy trẻ thành công

bàng các phương thức và tiêu chí khác nhau, thì con bạn có tính cách

khác hiệt ngay từ khi sinh ra. Nó thuộc trong sò từ 15% tới 20% bị nhạy

cám cao bấm sinh - nhiều tre trong đó thuộc dạng "bát thường". 1 lơn nữa.

một tỷ lệ phần trăm tương tự các cá nhân bị nhạy cám cũng được tim thấy

trong các cuộc nghiên cứu m à tôi đã biết. Trong quá trình trướng thành

cua một người, chắc chan phải có lý do phù hợp cho sự tồn tại cua đặc

điểm này. Chúng ta sẽ quay lại vấn đề này bày giờ nhưng trước tiên tôi xin

nói một chút về "quá trình khám phá ra đặc diêm nhạy cám cao" cua tôi.

Tôi bắt đầu nghiên cứu vấn đề nhạy cám cao vào năm 1991 sau khi có

một nhà tâm lý nhận xét rang tôi là người nhạy cam cao. Tòi rât tò mò khi

bị nói như thế, khi đó tôi chưa có kế hoạch viết một cuốn sách hay nói

cho người khác biết về kết quá tìm kiếm cua mình. Trong cộng đồng tôi

sống và trong môi trường đại học mà tôi đang giáng dạy. tôi dơn thuần chi

phòng vấn những "người bị nhạy cám cao vồ thê chất và cám xúc khi bị

kích thích" hoặc ■'nhừnu người có tính hướng nội cao". Dầu tiên, tôi nghĩ

sự nhạy cám thực ra giống với tính hướng nội - đó là người chí thích tâm

sự với một hoặc hai người bạn thân mà không muốn nói trước một đám

đông hoặc gặp nhừng nmrời lạ. Người hướng ngoại, ngược lại. thích tụ tập

với đám đông, có nhiều bạn nhưng không thường xuyên nói chuyện thân

mật với bạn hè và thích gặp gờ người lạ. Nhưng hóa ra là sự hướng nội

không giống với sự nhạy cám cao: Mặc dù 70% những người nhạy cam

cao là những người hướng nội. đây có thế là khuynh hướng trong chiến

lược của họ đe tránh tình trạng bị kích thích hơi người khác. 30% sô người

còn lại là người hướng ngoại. Do dỏ. tôi biết được ràng tỏi dã khám phá

ra một vấn đề mới.Tại sao một người nhạy cám cao lại có thê là người hướng ngoại? Theo

kết quả các cuộc phỏng vấn cua tôi. những người nà> thường được nuôi

dirờng trong các cônu đồnu khén kín. luôn yêu tlurơnu ho - có trường hợp

m ở - một cách băt buộc, và với tính cách là người nhạy cam cao. họ cò

an toàn. Sô

lá quen thuộc và

h một người cơi

20

Con bạn có phải là...Người nhạy cảm với tất cả mọi thứ như quẩn áo, mùi vị lạ, tiếng ồn to hay một sự thay đổi trong công việc hàng ngày?

Người hay mơ mộng, ảo tưởng, phiền muộn trước những bộ phim kinh dị hoặc sợ hãi trước những tình huống mới?

Người hay bị tôn thương cảm xúc, đau khố khi bị phê bình và hổ hởi khỉ làm một việc gì đó đứng đắn?

Nêu vậy thì chắc chắn rằng con bạn thuộc trong nhóm 15% tới 20% trẻ em nhạy cảm cao bẩm sinh - biêu hiện ở hành động phản ứng thái quá, nhạy cảm trước những vấn đề phưc tạp và hay bị choáng váng. Chính điều này đã tạo ra nhũng đứa trẻ thông minh, sáng tạo nhưng cũng rụt rè, nhặng xị và dễ tổn thương. 4 chìa khóa vàng trong cuốn sách của Elaine N. Aron sẽ giúp bạn biết cách quan tâm, chăm sóc đ ể những đứa trẻ này lớn lên hạnh phúc, khỏe mạnh và trở thành người thành công.

Sách Cá Ngựa 978 - 604 - 59 - 1704-6

Q 19 Đ ỏ n g ( X Đ óng Đa. H a Nòi

P a n d a B o o k s ĩel: 184 41 ỉ8* * ì21184•4)ỉ85694ìỉChi n h ỉn h Thành p h ó Hó Chl M inh:

1A T rín Q uý C ip , p h iíím g 12.

Q u ỉ" B inh Ih a n h . T h in h p M Hó Chỉ M inh

W : (08 ) 6254 2266

£U"51» n Mo couptt mu uơgiionuwpi«UOoe«%

8 935077 031416

Giá: 1 19.000Đ