Hoya Formasyonunun (Siirt Batısı) Mikrofasiyes Özellikleri

Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi Fen Bilimleri Enstituumlsuuml Dergisi Journal of the Institute of Natural amp Applied Sciences 22 (1) 1-11 2017

Araştırma Makalesi Research Article

Hoya Formasyonunun (Siirt Batısı) Mikrofasiyes Oumlzellikleri

Ccediletin YEŞİLOVA Sefer OumlRCcedilEN

Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi Muumlhendislik ndash Mimarlık Fakuumlltesi Jeoloji Muumlhendisliği Boumlluumlmuuml

cetinyesilovayyuedutr

Oumlzet Guumlneydoğu Anadolu Boumllgesinin genelinde yayılım goumlsteren Hoya Formasyonu Orta ndash Geccedil Eosen

zaman aralığında ccediloumlkelmiştir Bu ccedilalışmada Siirt İli kuzey ve batısındaki boumllgelerde yuumlzeyleyen Hoya

Formasyonu ccedilalışılmıştır Orta ndash Geccedil Eosen paleocoğrafyasına bir yaklaşım sağlamak amacıyla

formasyonun sedimantolojik oumlzellikleri arazi ccedilalışmaları ve mikrofasiyes analizleri belirlenmiştir Bu

bağlamda 5 adet oumllccediluumlluuml stratigrafik kesit alınmıştır Bu kesitler Bardaklı Koumlyuuml civarında bulunan Dodan

antiklinali ve İkizler Koumlyuuml civarında bulunan Tavan antiklinalinin her iki kanatlarından ve Erdurağı koumlyuuml

guumlneyinden alınmıştır

Arazi ccedilalışmalarından sonra gerccedilekleştirilen fasiyes analizi ccedilalışmaları sonucunda Hoya

formasyonu 7 mikrofasiyese ayrılmıştır Bu mikrofasiyesler şunlardır

1 Ekstraklastlı vaketaşı - istiftaşı fasiyesi

2 Ccedilamurtaşı fasiyesi

3 Kırmızı algli ndash bentonik foraminiferli vaketaşı fasiyesi

4 Kırmızı algli ndash bentonik foraminiferli ccedilakıltaşı fasiyesi

5 Kırmızı algli ndash iri bentonik foraminiferli istiftaşı fasiyesi

6 Kavkı parccedilalı ndash bentonik foraminiferli vaketaşı fasiyesi

7 Kırmızı algli ndash iri bentonik foraminiferli ccedilakıltaşı fasiyesi

Yapılan incelemeler sonucunda Hoya Formasyonunun kırmızı alglerin ve bentik formaniferlerin

yayılım goumlsterdiği şelf laguumlnuuml sığ şelf ortamında oluştuğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler Hoya Formasyonu mikrofasiyes analizi Dodan antiklinali Tavan antiklinali

Microfacies Properties of Hoya Formation (West of Siirt)

Abstract The Hoya formation widely exposed in the Eastern Anatolia deposited during middle to late

Eocene time interval In this study outcrops of the formation located at the north and northwest of the

Siirt city were studied In order to unravel the middle-late Eocene paleo-geography of the region

sedimentological analysis fieldworks and micro-facies studies were conducted on the formation In this

regard five stratigraphic sections were measured There sections are located at flanks of Dodan (around

Bardakli village) and Tavan (around Ikizler village) anticlines and south of Erduragi village

Based on laboratory studies conducted subsequent to field studies seven micro-facies were

determined within the Hoya formation These micro-facies are

1 Wackestone - packstone micromicrofacies with Extraclasts

2 Mudstone microfacies

3 Wackestone microfacies with red algae and benthic foraminifera

4 Conglomerate microfacies with red algae and benthic foraminifera

5 Packstone microfacies with red algae and large benthic foraminifera

6 Wackestone microfacies with shell-grained benthic foraminifera

7 Conglomerate microfacies with red algae and large benthic foraminifera

Based on the analyses it is determined that the Hoya formation was deposited in a shallow shelf

or shelf lagoon environment in which red algae and benthic foraminifers were largely present

Giriş

Bu ccedilalışmada Guumlneydoğu

Anadolu Boumllgesirsquonde bulunan Siirt İlirsquone

bağlı Baykan Kurtalan Aydınlar ve

Şirvan ccedilevresinde 2200 km2rsquolik bir

alanda ccedilalışılmıştır Bitlis Zagros Kenet

Kuşağırsquonın guumlneyinde Kenar Kıvrımları

uumlzerinde yer alan boumllgedeki metalik

maden ocakları ve petrol yatakları da

ekonomiye buumlyuumlk katkı sağlamaktadır

Guumlneydoğu Anadolu Boumllgesi

Kambriyenrsquoden Geccedil Kretase ortalarına

kadar etkisini goumlsteren orojenik

hareketlerden etkilenmiştir ancak

2 CiltVolume 22 SayıIssue 1 2017


boumllgenin şekillenmesinde orojenik

hareketlerden ccedilok epirojenik hareketler

etkili olmuştur (Sungurlu 1974)

Boumllgede Arap plakasının şelf kenarında

farklı zamanlarda (Albiyen-Erken

Maestrihtiyen Erken Paleosen Orta

Eosen sonu ve Erken Miyosen sonu)

tektonizmanın etkili olduğu doumlnemler

mevcuttur (Perinccedilek 1980a ve1980b)

Boumllgede en şiddetli tektonizma Erken

Miyosen sonrası başlayıp Geccedil

Miyosenrsquoe kadar devam etmiş ve

boumllgeye buguumlnkuuml şeklini kazandırmıştır

(Sungurlu 1974 Perinccedilek 1980a ve

1980b) Boumllgedeki tuzlu birimlerin

oluşumu epirojenik hareketler sonucu

gerccedilekleşmiş ancak yerleşimi orojenik

hareketler sonucunda (Alpin orojenezi)

şimdiki şeklini almıştır (Brennich

1968) Oumlzellikle Oligosen-Miyosen yaşlı

ccedilok kurak iklim şartları huumlkuumlm suumlren

tuzlu laguumlnler goumlller ve tuz tavalarında

oumlnemli miktarda buharlaşmaya bağlı

olarak evaporitler birikmiştir Siirt-

Batman basenlerinde Oligosen tabakaları

iccedilerisinde ccedilok eskiden beri işletilmekte

olan kayatuzu ocakları ve tuzlalar aktif

olarak işletilmekte ve tuzlu su zuhurları

bulunmaktadır

Boumllge stratigrafik ve

sedimantolojik accedilıdan birccedilok araştırmacı

tarafından incelenip formasyon ve

uumlyelere ayrılmıştır (Duran ve ark 1988

Yalccedilın ve Ertem 1997 Ccediloruh ve ark

1997 Ziegler 2001 Coşkun 2004

Dağıstan ve Şimşek 2005 Ccedilandır 2007

Kıral ve ark 2008 Oumlztuumlrk ve Ccedilelik

2008 Koccedil ve ark 2009 Oumlzdoğan ve ark

2011 Yeşilova ve ark 2011) Ancak

ccedilalışma alanındaki evaporitlerin (kaya

tuzu silvin polihalit jips ve anhidrit

gibi) kaynak koumlken yaş oluşum

koşullarına ilişkin ayrıntılı

sedimantolojik ve jeokimyasal

ccedilalışmalara rastlanılmamıştır

Bu ccedilalışma kapsamında Orta ndash

Geccedil Eosen zaman aralığında ccediloumlkelmiş

Hoya Formasyonunun sedimantolojik

oumlzellikleri arazi ccedilalışmaları ve

mikrofasiyes analizlerine dayalı olarak

belirlenmiştir Bu bilgiler ışığında

boumllgenin Orta ndash Geccedil Eosen

paleocoğrafyasına bir yaklaşım

sağlamaya ccedilalışılmıştır

Bulgular

Ccedilalışma alanının temelini

Paleozoyik yaşlı Bitlis Metamorfitleri

oluşturmaktadır Bu temel uumlzerine

ultramafitler gabro ve serpantinit

radyolarit sossuumlrit gabro diyabaz

yastık lavlar ile kumtaşı ccediloumlrt gibi

sedimanter kayaccedillardan oluşan Uumlst

Kretase yaşlı ofiyolitik kayaccedillar tektonik

olarak gelmektedir (Ketin 1973

Bamba1976) Uumlst Kretase ofiyolitleri

uumlzerine denizel koumlkenli yeşil-gri renkli

az ccedilakıllı kumtaşı silttaşı ile ardalanan

şeyl marn ve ccedilamurtaşından oluşan

Germav Formasyonu gelmektedir Bu

birim uumlzerine uyumsuz olarak Erken

Eosen yaşlı denizel Gercuumlş Formasyonu

gelmektedir Gercuumlş Formasyonu karasal

koumlkenli olup bordo renkte orta-kaba

taneli yarı koumlşeli koumltuuml boylanmalı yer

yer tane destekli ccedilakıltaşlardan silt

kumtaşı ve marnlardan oluşmaktadır Bu

formasyonun uumlzerine ccedilalışmanın

temelini oluşturan Gercuumlş formasyonu

ile uyumlu olarak OrtandashGeccedil Eosen yaşlı

derin denizel kireccediltaşlarından oluşan

Hoya (Midyat) Formasyonu gelmektedir

(Şekil 1)

3 Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi Fen Bilimleri Enstituumlsuuml Dergisi Journal of the Institute of Natural amp Applied Sciences

Yeşilova ve Oumlrccedilen

Şekil 1 İnceleme alanı yerbulduru jeoloji ve kesit guumlzergahı haritası (Yeşilova ve

Helvacı 2013den değiştirilerek)

Hoya Formasyonunun uumlzerinde bu

formasyonla ile duumlşey ve yanal youmlnde

geccedilişli (Şekil 1) sığ denizel Oligosen

yaşlı Germik Formasyonu

goumlzlenmektedir Germik Formasyonu

ccedilalışma alanında Germik jips uumlyesi ve

Germik kireccediltaşı uumlyesi olmak uumlzere 2

uumlyeye ayrılmıştır Altta bulunan bulunan

Germik kireccediltaşı uumlyesi kahverengi-

pembe renkli ccedilakıltaşları suumltluuml kahve-

pembe renkli orta-kalın tabakalı ccedilakıllı

kireccediltaşları killi kireccediltaşları ve

dolomitik kireccediltaşlarından oluşmaktadır

Uumlstuumlne gelen Germik jips uumlyesi ise jips

ve bol ccedilatlaklı goumlzenekli dolomitlerden

oluşmaktadır Ayrıca jipsler arasında kil

marn ve ccedilamurtaşlarına da

rastlanmaktadır Germik

Formasyonunun uumlzerine ise Orta-Geccedil

Miyosen yaşlı karasal Şelmo

Formasyonu uyumsuz olarak

gelmektedir Tuumlm bu birimlerin uumlzerine

uyumsuz olarak Pliyosen yaşlı Lahti

Formasyonu gelmektedir Bu dizilim

Pleyistosen yaşlı volkanitler ve bunların

uumlzerine uyumsuz olarak gelen

Kuvaterner yaşlı aluumlvyonlarla son

bulmaktadır (Şekil 1) (Ketin 1983

Duran ve ark1988 Ccediloruh ve ark1997)

Sedimantoloji

İnceleme alanının guumlney

kesimlerinin yarısından fazla bir alanı

kaplayan Hoya Formasyonu (Şekil 2)

oumlnceki ccedilalışmalarda Midyat Formasyonu

ve Midyat Grubunun diğer kayaccedillarını

kapsayacak şekilde Selccediluk 1981

tarafından incelenmiştir Birime ilk kez

Hoya Formasyonu adını Sungurlu (1974)

kullanmıştır

Hoya Formasyonu genelleştirilmiş

kesitinde (Şekil 3) Hoya Formasyonu

tabanda koumltuuml ndash orta boylanmalı orta

yuvarlak kalınlığı 3 ila 12 metre

arasında değişen krem- bej renkli ve 2

cm ile 8 cm ccedilaplarında tanelerden



oluşmuş ccedilakıltaşlarıyla başlamaktadır

(Yeşilova ve Helvacı 2012) Ccedilakılların

kaynağı Bitlis Masifi ve Ofiyolitlere ait

ccedilakıllardan oluşan Gercuumlş

Formasyonursquondaki ccedilakılların yeniden

işlenmesidir Bu birimin uumlzerine bunlarla

aynı oumlzellikli ancak daha az ccedilakıllı

yaklaşık 5 m kalınlığında gri ndash bej renkli

ccedilakıltaşları gelmektedir Uumlzerlerine bu

ccedilakıllarla ardalanmalı 15 ndash 20 m

kalınlığında killi ndash kumlu kireccediltaşları ve

kil arabantları gelmektedir (Şekil 3)

Bunun uumlzerine ise kireccediltaşı ccedilakıllarından

oluşmuş bağlayıcısı karbonat olan 20 m

kalınlığındaki ccedilakıltaşları gelmektedir

(Şekil 3) (Yeşilova ve Helvacı 2012)

Şekil 2 Hoya Formasyonundan (Siirt

guumlneydoğusu) bir goumlruumlnuumlm

Bu birimlerin uumlstuumlne yaklaşık

kalınlığı 15 m olan sarı bej renkli ccedilok

ccedilatlaklı altere olmuş kireccediltaşları

gelmektedir Bunların uumlzerine tane boyu

5 cm ile 60 cm arasında değişen

tamamen kireccediltaşı ccedilakıllarından

oluşmuş koumltuuml ndash orta boylanmalı orta

yuvarlak yer yer yassı taneli ve 15 m

kalınlığındaki kireccediltaşları gelmekte en

uumlstte ise 20 m kalınlığında tebeşirleşmiş

yer yer dolomitik kireccediltaşları ile son

bulmaktadır Bahsi geccedilen birimler Hoya

Formasyonu iccedilin genelleştirilmiş kesitin

birimleridir Formasyon arazinin değişik

yerlerinde değişik kalınlıklara sahiptir

Dodan antiklinanlinin kuzey ve guumlney

kanatlarında bile kalınlığı değişiklik

sunmaktadır Kuzey kanadındaki

kalınlığı 100 metreye yaklaşırken guumlney

kanadında ise 30 metre kalınlığa

ulaşmaktadır (Yeşilova ve Helvacı

2012)

Şekil 3 Hoya Formasyonunun

genelleştirilmiş kesiti (Yeşilova ve

Helvacı 2012)

Petrografi - Paleontoloji

Yapılan arazi ve laboratuar

ccedilalışmaları sonucunda Hoya

formasyonu 7 mikrofasiyese ayrılmıştır

Bu mikrofasiyesler şunlardır

1 Ekstraklastlı vaketaşı -

istiftaşı fasiyesi


3 Kırmızı algli ndash bentonik

foraminiferli vaketaşı fasiyesi




foraminiferli ccedilakıltaşı fasiyesi

5 Kırmızı algli ndash iri

bentonik foraminiferli istiftaşı fasiyesi


bentonik foraminiferli ccedilakıltaşı fasiyesi

7 Kavkı parccedilalı ndash bentonik


Ekstraklastlı vaketaşı - istiftaşı

fasiyesi

Bu fasiyes Hoya

Formasyonunun tabanını

oluşturmaktadır Bağlayıcısı mikrit olan

fasiyes orta - iyi yuvarlaklanmış orta

boylanmalı serpantinit radyolarit

mermer şist kireccediltaşı ccedilakıllarından

oluşmuştur (Şekil 4) Fasiyes iccedilerisinde

herhangi bir fosil iccedileriğine

rastlanılmamaktadır Fasiyesin gerek

fosilsiz oluşu gerekse taban ccedilakıltaşı

şeklinde oluşması Wilson 1975 ve

Atabey 1997ye goumlre 8 - 9 nolu fasiyes

kuşağında (sınırlı şelf - iccedil şelf)

oluştuğunu goumlstermektedir

Şekil 4 Ekstraklastlı vaketaşı - istiftaşı

fasiyesi (Oumllccedilek 15 cm)

Ccedilamurtaşı fasiyesi

Tamamen mikrit hamurundan

oluşmuş olan bu fasiyes bej - krem

renklidir Katman kalınlığı 20 cm - 2m

arasında değişmektedir arazide

tamamen bozunmuş şekilde

goumlzlemlenmektedir (Şekil 5) Fasiyes

iccedilerisinde herhangi bir fosile

rastlanılmamıştır Fasiyesin tamamen

mikrit ccedilamurundan oluşması ve fosilsiz

oluşu Wilson 1975 ve Atabey 1997ye

goumlre 8 - 9 nolu fasiyes kuşağında (sınırlı

şelf - iccedil şelf) oluştuğunu goumlstermektedir

Şekil 5 Ccedilamurtaşı fasiyesi

Kırmızı algli ndash bentonik foraminiferli

vaketaşı fasiyesi Gri - bej renkli katman kalınlığı 5

cm - 1 m arası değişmektedir Fasiyesin

fosil iccedileriği Sphaerogypsina globulus

Reuss Operculina sp Eponides sp

Orbitolites sp Rotaliidae

Victoriellidae Acervulinidae ve

Kırmızı alglerden oluşmaktadır (Şekil 6

ve 7)

Şekil 6 Kırmızı algli ndash bentonik

foraminiferli vaketaşı fasiyesinden bir

goumlruumlnuumlm (R Rotaliidae formu Spr

sparit)

Bağlayıcı maddesi mikritten

oluşan fasiyesteki fosiller kesit iccedilerisine

dağılmış durumda bulunmakta ve

kırmızı alglerin bolluğu dikkat

ccedilekmektedir Tuumlm bu oumlzellikler dikkate



alındığında kesit Dunham 1962e goumlre

vaketaşı olarak isimlendirilmektedir


foraminiferli vaketaşı fasiyesi (K

Kırmızı alg parccedilaları)

Fasiyesin fosil iccedileriği arazi ve

petrografik oumlzellikleri fasiyesin Wilson

1975 ve Atabey 1997ye goumlre 7 nolu

fasiyes kuşağında (accedilık şelf) oluştuğunu

goumlstermektedir

Kırmızı algli ndash bentonik



foraminiferli vaketaşı fasiyesinden

koparılan parccedilaların hemen bu fasiyesin

oumlnuumlnde ccediloumlkelmesi sonucu oluşmuştur

(Şekil 8) Fasiyes iccedilerisindeki ccedilakılların

koumltuuml boylanmalı ve koumlşeli oluşu (Şekil 8)

ve petrografik oumlzellikleri fasiyesin

Wilson 1975 ve Atabey 1997ye goumlre 7

nolu fasiyes kuşağında (accedilık şelf)




Kırmızı algli ndash iri bentonik

foraminiferli istiftaşı fasiyesi

Gri - bej renkli katman kalınlığı

10 cm - 12 m arası değişmektedir

Fasiyesin fosil iccedileriği Nummulites sp

Sphaerogypsina globulus Reuss

Amphistegina sp Mississippina sp

Operculina sp Rotaliidae

Textulariidae Victorielliidae Bryozoa

Lamelli kavkı parccedilaları Kırmızı alg ve

Ekinit dikeninden oluşmaktadır (Şekil 9

ve 10)

Şekil 9 Kırmızı algli ndash iri bentonik

foraminiferli istiftaşı fasiyesinden bir

goumlruumlnuumlm (N Nummulites sp A

Acervuliniidae B Bryozoa formları)



bir birleriyle temas halinde

bulunmaktadır Tuumlm bu oumlzellikler

dikkate alındığında kesit Dunham 1962e

goumlre istiftaşı olarak isimlendirilmektedir






fasiyes kuşağında (platform

tepesiccedilekirdeği) oluştuğunu

goumlstermektedir


foraminiferli istiftaşı fasiyesi (N

Nummulites sp K Kırmızı alg

formları)




foraminiferli istiftaşı fasiyesinden

koparılan parccedilaların bu fasiyesin oumlnuumlnde

ccediloumlkelmesi sonucu oluşmuştur (Şekil 11)


foraminiferli ccedilakıltaşı fasiyesi (Oumllccedilek 15

cm)

Fasiyes iccedilerisindeki ccedilakılların orta

boylanmalı ve yarı yuvarlak oluşu (Şekil

11) ve petrografik oumlzellikleri fasiyesin


nolu fasiyes kuşağında (yamaccedil)


Kavkı parccedilalı ndash bentonik foraminiferli

vaketaşı fasiyesi

Gri - bej renkli katman kalınlığı 2

cm - 15 m arası değişmektedir


Rotaliidae (bol) Textulariidae Bryozoa

Makro kavkı parccedilaları Ekinit dikeninden

oluşmaktadır fasiyes yer yer kayaccedil

parccedilaları da iccedilermektedir (Şekil 12 ve

13)

Şekil 12 Kavkı parccedilalı ndash bentonik

foraminiferli vaketaşı fasiyesindeki (M

makro kavkı parccedilaları)


foraminiferli vaketaşı fasiyesindeki (R

Rotaliidae formları Kp kayaccedil parccedilası)



dağılmış durumda bulunmaktadır Tuumlm

bu oumlzellikler dikkate alındığında kesit

Dunham 1962e goumlre vaketaşı olarak



isimlendirilmektedir kesitteki kavkı

parccedilaları fosil iccedileriği arazi goumlzlemlei ve


1975 ve Atabey 1997ye goumlre 7 - 8 nolu

fasiyes kuşağında (sınırlı şelf)


Paleocoğrafya

Hoya Formasyonu tabanda 12m

kalınlığında ekstraklastlı vaketaşı -

istiftaşı fasiyesiyle başlamaktadır Bu

fasiyesin uumlzerine 11 m kalınlığında

ccedilamurtaşı fasiyesi 6 m kalınlığında

kırmızı algli ndash bentonik foraminiferli

vaketaşı fasiyesi ve 3 m kalınlığında


ccedilakıltaşı fasiyesinin gelmesi su

seviyesinde yuumlkselme olduğunu

ispatlamaktadır (Şekil 14) Bu

fasiyeslerin uumlzerine yeniden 5 m

kalınlığında ccedilamurtaşı fasiyesinin

gelmesi boumllgede bir regresyonun

gerccedilekleştiğini goumlstermektedir (Şekil

14) Bu fasiyeslerin uumlzerine 4 m

kalınlığında kırmızı algli ndash bentonik

foraminiferli vaketaşı fasiyesi ve 2 m


foraminiferli ccedilakıltaşı fasiyesinin ve

tekrar 4 m kalınlığında ccedilamurtaşı

fasiyesinin gelmesi boumllgede kuumlccediluumlk

oumllccedilekli bir transgresyon ve regresyon

olayının gerccedilekleştiğini işaret etmektedir

(Şekil 14) Tuumlm bu fasiyeslerin uumlzerine

10 m kalınlığında kırmızı algli ndash

bentonik foraminiferli vaketaşı fasiyesi

18 m kalınlığında kırmızı algli ndash iri


ve 21 m kalınlığında kırmızı algli ndash iri

bentonik foraminiferli ccedilakıltaşı

fasiyesinin gelmesi boumllgede yeniden ve

buumlyuumlk oumllccedilekli bir transgresyonun

başladığını goumlstermektedir (Şekil 14)



Şekil 14 Hoya Formasyonu genelleştirilmiş kesiti

Hoya Formasyonu buumlyuumlk bir

regresyonla son bulmaktadır En uumlste

gelen 10 m kalınlığında kavkı parccedilalı ndash


22 m kalınlığında ccedilamurtaşı fasiyesi ve

Formasyonun uumlzerine gelen evaporitler

bunu ispatlamaktadır (Şekil 14)

Sonuccedillar

İnceleme alanında Eosen

ortalarına kadar karasal şartlar huumlkuumlm

suumlrmuumlştuumlr Orta Eosen ile birlikte denizel

koşullar huumlkuumlm suumlren boumllgede Oligosen

zamanına kadar su seviyesinde

dalgalanmalar meydana gelmiştir

Oligosen zamanıyla birlikte Orta - Geccedil

Miyosene kadar suumlren bir regresyon

meydana gelmiş Geccedil Miyosen sonu ile

birlikte boumllge artık tamamen karasal

şartlar huumlkuumlm suumlrmuumlştuumlr Hoya

Formasyonu uumlzerine gelen

evaporitlerden oluşan Germik

Formasyonu ve Lice Formasyonları bu

regresyonu kanıtlamaktadır (Yeşilova ve

Helvacı 2013)

Hoya Formasyonu yapılan

incelemeler sonucunda















foraminiferli vaketaşı fasiyesi olmak

uumlzere 7 mikrofasiyese ayrılmıştır

Yapılan ccedilalışmalar Hoya

Formasyonunun Kırmızı alglerin ve

bentik foraminiferlerin gelişip yayılım

goumlsterdiği bir karbonat şelfinde


Boumllgede Orta Eosen zamanında

gelişmeye başlayan denizel ortam

Miyosen sonuna kadar devam etmiştir

Miyosen sonu ile birlikte boumllgeden

tamamen ccedilekilmiştir

Kaynaklar

Atabey E 1997 Karbonat

sedimantolojisi TMMOB Jeoloji

Muumlhendisleri Odası Yayınları 45

(51) 1ndash130

Bamba T 1976 Guumlneydoğu Anadolu

Ergani maden boumllgesi ofiyolit ve

ilgili bakır yatağı MTA Dergisi

86 35ndash50

Brennich G 1968 Siirt vilayeti tuz

zuhurları MTA Genel Muumlduumlrluumlğuuml

Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)

Ccedilandır İ 2007 Kozluk-Gercuumlş

(Batman) Civarındaki Kayaların

Ccedilimento Hammadde

Oumlzelliklerinin Araştırılması

(yuumlksek lisans tezi) SUuml Fen

Bilimleri Enstituumlsuuml Konya

Coşkun B 2004 Arabian-Anatolian

plate movements and related trends

in southeast Turkeyrsquos oilfields

Energy sorces 26 987ndash1003

Ccediloruh T Yakar H Ediger V Ş

1997 Guumlneydoğu Anadolu Boumllgesi

Otokton İstifinin Biyostratigrafi

Atlası TPAO Araştırma Merkezi

Grubu Bşk Yay No 30 Ankara

212

Dağıstan H Şimşek S 2005

Geological and hydrogeological

investigation of Kozluk-Taşlıdere

(Batman) geothermal field

Proceedings World Geothermal

Congress 24ndash29 Nisan 2005

Antalya 1ndash8

Dunham R J 1962 Classification of

carbonate rocks according- to

depositional texture

Classification of Carbonate

Rocks W E Ham (ed) Am

Aesoc Petroleum Geologists

Mem 1 8 108-121

Duran O Şemşir D Sezgin İ

Perinccedilek D 1988 Guumlneydoğu

Anadolursquoda Midyat ve Silvan

gruplarının stratigrafisi

sedimantolojisi ve petrol

potansiyeli TPJD Buumllteni 1 (2)

99ndash126

Ketin İ 1973 General Geology İTUuml

Publications Yayın No 30

İstanbul

Ketin İ 1983 Tuumlrkiye jeolojisine genel

bir bakış İTUuml Maden

FakuumlltesiYayınları Yayın No 32

Tuumlrkiye

Kıral N Tulukccedilu A 2008 Guumlneydoğu

Anadolu Boumllgesirsquonin (Siirt -

Batman - Bitlis - Diyarbakır-

Bingoumll - Şanlıurfa - Adıyaman -

Muş - Mardin) enduumlstriyel

hammadde prospeksiyon raporu

MTA Rapor No 11045

Koccedil Taşgın C Tuumlrkmen İ Orhan H

Aksoy E 2009 Soft-sediment

deformation structures in the Late

Miocene Şelmo Formation around

Adıyaman area Southeastern

Turkey 27th IAS Meeting Of

Sedimentologists 20ndash23

September 2009 Alghero Italy

233



Oumlzdoğan Oral T Ccedilağlayan Kaya Ouml

Accedilıkbaş İ Bahtiyar İ Siyako

M 2011 Batman kuzeyi Miyosen

istifi stratigrafisi ve hidrokarbon

olanakları Tuumlrkiye 18

Uluslararası Petrol ve Doğalgaz

Kongresi 11ndash13 Mayıs 2011

Ankara

Oumlztuumlrk M Ccedilelik R 2008 Diyarbakır

Ovasırsquonın yeraltı su seviye

haritalarının coğrafik bilgi sistemi

(Cbs) ile tespiti TMMOB 2 Su

Politikaları Kongresi Bildirileri

20ndash22 Mart 2008 Ankara 125ndash

134

Perinccedilek D 1978 V-VI-IX boumllge

(Guumlneydoğu Anadolu otokton-

allokton birimler) jeoloji

sembolleri TPAO Rapor No 657

Perinccedilek D 1980a GD Anadolursquoda

allokton birimler TJK Bilimsel ve

Teknik Kurultayı Bildiri Oumlzetleri

3ndash7 Mart 1980 Ankara 115ndash116

Perinccedilek D 1980b Arabistan kıtası

kuzeyindeki tektonik evrimin kıta

uumlzerinde ccediloumlkelen istifteki etkileri

Tuumlrkiye 5 Petrol Kongresi

Jeoloji-Jeofizik Bildirileri Nisan

1980 Ankara 77ndash93

Selccediluk H 1981 Etuumlde Geologique de

la Partie Meridionale Du Hatay

(Turquie) (doktora tezi

basılmamış) Cenevre Uumlniv Fen

Bilimleri Enstituumlsuuml İsviccedilre

Sungurlu O 1974 VI Boumllge kuzey

sahalarının jeolojisi Tuumlrkiye 2

Petrol Kongresi Bildirileri 22ndash25

Ocak 1974 Ankara 85ndash107

Tuna D 1973 VI Boumllge litostratigrafi

birimleri adlamasının accedilıklayıcı

raporu TPAO Rapor No 813

Wilson JL 1975 Carbonate facies in

geological history Springer-

Verlag Berlin Heildelberg-New

York 471pp

Yalccedilın E Ertem M E 1997 Deniz

tuzlalarının Tuumlrkiye tuz

potansiyelindeki yeri 2

Enduumlstriyel Hammaddeler

Sempozyumu 16ndash17 Ekim 1997

İzmir 208ndash215

Yeşilova Ccedil Yeşilova Guumlngoumlr P

Helvacı C 2011 Baykan-

Kurtalan-Şirvan (Siirt) boumllgesinin

jeolojisi ve boumllgedeki tuzlu

birimlerin incelenmesi 64

Tuumlrkiye Jeoloji Kurultayı 25ndash29

Nisan 2011 Ankara

Yeşilova Ccedil ve Helvacı C 2012

Batman-Siirt kuzeyi stratigrafisi ve

sedimantolojisi Tuumlrkiye Tuumlrkiye

Petrol Jeologları Dergisi 23 7 -

49

Yeşilova Ccedil ve Helvacı C 2013 Lice

Formasyonu Evaporitleri ve

Killerinin Ekonomik Oumlnemi

Baykan - Kurtalan - Şirvan Boumllgesi

(Siirt) Yuumlzuumlncuuml Yıl Uumlniversitesi

Fen Bilimleri Enstituumlsuuml Dergisi

cilt 17 sayı 2 78 - 83 s

Ziegler M A 2001 Late Permian to

Holocene paleofacies evolution of

the Arabian Plate and İts

hydrocarbon occurrences

GeoArabia 6 (3) 445



boumllgenin şekillenmesinde orojenik

hareketlerden ccedilok epirojenik hareketler

etkili olmuştur (Sungurlu 1974)

Boumllgede Arap plakasının şelf kenarında

farklı zamanlarda (Albiyen-Erken

Maestrihtiyen Erken Paleosen Orta

Eosen sonu ve Erken Miyosen sonu)

tektonizmanın etkili olduğu doumlnemler

mevcuttur (Perinccedilek 1980a ve1980b)

Boumllgede en şiddetli tektonizma Erken

Miyosen sonrası başlayıp Geccedil

Miyosenrsquoe kadar devam etmiş ve

boumllgeye buguumlnkuuml şeklini kazandırmıştır

(Sungurlu 1974 Perinccedilek 1980a ve

1980b) Boumllgedeki tuzlu birimlerin

oluşumu epirojenik hareketler sonucu

gerccedilekleşmiş ancak yerleşimi orojenik

hareketler sonucunda (Alpin orojenezi)

şimdiki şeklini almıştır (Brennich

1968) Oumlzellikle Oligosen-Miyosen yaşlı

ccedilok kurak iklim şartları huumlkuumlm suumlren

tuzlu laguumlnler goumlller ve tuz tavalarında

oumlnemli miktarda buharlaşmaya bağlı

olarak evaporitler birikmiştir Siirt-

Batman basenlerinde Oligosen tabakaları

iccedilerisinde ccedilok eskiden beri işletilmekte

olan kayatuzu ocakları ve tuzlalar aktif

olarak işletilmekte ve tuzlu su zuhurları

bulunmaktadır

Boumllge stratigrafik ve

sedimantolojik accedilıdan birccedilok araştırmacı

tarafından incelenip formasyon ve

uumlyelere ayrılmıştır (Duran ve ark 1988

Yalccedilın ve Ertem 1997 Ccediloruh ve ark

1997 Ziegler 2001 Coşkun 2004

Dağıstan ve Şimşek 2005 Ccedilandır 2007

Kıral ve ark 2008 Oumlztuumlrk ve Ccedilelik

2008 Koccedil ve ark 2009 Oumlzdoğan ve ark

2011 Yeşilova ve ark 2011) Ancak

ccedilalışma alanındaki evaporitlerin (kaya

tuzu silvin polihalit jips ve anhidrit

gibi) kaynak koumlken yaş oluşum

koşullarına ilişkin ayrıntılı

sedimantolojik ve jeokimyasal

ccedilalışmalara rastlanılmamıştır

Bu ccedilalışma kapsamında Orta ndash

Geccedil Eosen zaman aralığında ccediloumlkelmiş

Hoya Formasyonunun sedimantolojik

oumlzellikleri arazi ccedilalışmaları ve

mikrofasiyes analizlerine dayalı olarak

belirlenmiştir Bu bilgiler ışığında

boumllgenin Orta ndash Geccedil Eosen

paleocoğrafyasına bir yaklaşım

sağlamaya ccedilalışılmıştır

Bulgular

Ccedilalışma alanının temelini

Paleozoyik yaşlı Bitlis Metamorfitleri

oluşturmaktadır Bu temel uumlzerine

ultramafitler gabro ve serpantinit

radyolarit sossuumlrit gabro diyabaz

yastık lavlar ile kumtaşı ccediloumlrt gibi

sedimanter kayaccedillardan oluşan Uumlst

Kretase yaşlı ofiyolitik kayaccedillar tektonik

olarak gelmektedir (Ketin 1973

Bamba1976) Uumlst Kretase ofiyolitleri

uumlzerine denizel koumlkenli yeşil-gri renkli

az ccedilakıllı kumtaşı silttaşı ile ardalanan

şeyl marn ve ccedilamurtaşından oluşan

Germav Formasyonu gelmektedir Bu

birim uumlzerine uyumsuz olarak Erken

Eosen yaşlı denizel Gercuumlş Formasyonu

gelmektedir Gercuumlş Formasyonu karasal

koumlkenli olup bordo renkte orta-kaba

taneli yarı koumlşeli koumltuuml boylanmalı yer

yer tane destekli ccedilakıltaşlardan silt

kumtaşı ve marnlardan oluşmaktadır Bu

formasyonun uumlzerine ccedilalışmanın

temelini oluşturan Gercuumlş formasyonu

ile uyumlu olarak OrtandashGeccedil Eosen yaşlı

derin denizel kireccediltaşlarından oluşan

Hoya (Midyat) Formasyonu gelmektedir

(Şekil 1)


































Sedimantoloji









kullanmıştır
















































2012)



Helvacı 2012)






















fasiyesi

Bu fasiyes Hoya






































ve 7)




sparit)

















goumlstermektedir


























ve 10)


















goumlstermektedir




formları)









cm)








vaketaşı fasiyesi








13)




















Paleocoğrafya













































Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445


































Sedimantoloji









kullanmıştır
















































2012)



Helvacı 2012)






















fasiyesi

Bu fasiyes Hoya






































ve 7)




sparit)

















goumlstermektedir


























ve 10)


















goumlstermektedir




formları)









cm)








vaketaşı fasiyesi








13)




















Paleocoğrafya













































Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445










































2012)



Helvacı 2012)






















fasiyesi

Bu fasiyes Hoya






































ve 7)




sparit)

















goumlstermektedir


























ve 10)


















goumlstermektedir




formları)









cm)








vaketaşı fasiyesi








13)




















Paleocoğrafya













































Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445












fasiyesi

Bu fasiyes Hoya






































ve 7)




sparit)

















goumlstermektedir


























ve 10)


















goumlstermektedir




formları)









cm)








vaketaşı fasiyesi








13)




















Paleocoğrafya













































Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445












goumlstermektedir


























ve 10)


















goumlstermektedir




formları)









cm)








vaketaşı fasiyesi








13)




















Paleocoğrafya













































Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445








goumlstermektedir




formları)









cm)








vaketaşı fasiyesi








13)




















Paleocoğrafya













































Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445









Paleocoğrafya













































Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445











Sonuccedillar
















Helvacı 2013)





























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445
























Kaynaklar




(51) 1ndash130




86 35ndash50



Rapor No 317 Ankara

(yayımlanmamış)
















212







Antalya 1ndash8







Mem 1 8 108-121







99ndash126



İstanbul




Tuumlrkiye







MTA Rapor No 11045









233










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445










Ankara







134






























York 471pp






İzmir 208ndash215







Nisan 2011 Ankara





49







cilt 17 sayı 2 78 - 83 s





GeoArabia 6 (3) 445

Hoya Formasyonunun (Siirt Batısı) Mikrofasiyes Özellikleri

Documents

Transcript of Hoya Formasyonunun (Siirt Batısı) Mikrofasiyes Özellikleri