Holland Casino Jaarverslag 2008

april 2009Holland Casino

Jaarverslag en Jaarrekening

Holland Casino, april 2009 • 3

Jaarverslag 2008

4 • Holland Casino, april 2009

InhoudsopgaveJaarverslag 2008 Pagina

Mission Statement 5

Kerncijfers 7

Profiel van het bedrijf 8

Het bestuur 9

Organisatie 10

Organogram 11

Bericht van de raad van commissarissen 12

Raad van commissarissen, commissariaten en bestuursfuncties 14

Corporate governance 15

Risicomanagement 17

Verslag van het bestuur 21

Jaarrekening 2008 Pagina

Balans per 31 december 2008 32

Rekening van baten en lasten 33

Kasstroomoverzicht 34

Toelichting op de balans, de rekening van baten en lasten en het kasstroomoverzicht 35

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva 36

Grondslagen voor resultaatbepaling 39

Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht 39

Toelichting op de balans 40

Toelichting op de rekening van baten en lasten 49

Ondertekening door de raad van commissarissen en het bestuur 54

Overige gegevens Pagina

Bepaling inzake winstbestemming 56

Accountantsverklaring 57

Vijf jaaroverzicht Pagina

Vijf jaaroverzicht 2004-2008 60

Colofon 64


Holland Casino heeft ambitie. De ambitie om een toonaangevend casinobedrijf in

Europese context te worden. Daar geloven we in. We geloven ook dat dat alleen

gerealiseerd kan worden als we iedere dag, met elkaar, betekenis en inhoud geven

aan ons Mission Statement:

Wij brengen Spel & Glamour met Plezier!

Mission Statementvan Holland Casino


(vervolg Mission Statement)

Onze missie en onze gastenWij brengen spel en glamour met plezier. Dat doen we voor onze gasten. In onze casino’s draait het natuurlijk om het spel.

Maar wij brengen dit met passie en plezier. Door ons spel, onze service en ons entertainment bieden wij onze gasten iedere

keer weer een unieke en sprankelende ervaring met allure.

Onze missie en onze samenlevingWij zijn een bijzonder bedrijf dat midden in de samenleving staat. Holland Casino is er voor iedereen. Wij brengen het spel

op een professionele en integere manier. En we bieden het spel op een veilige manier aan. Onze gasten verwachten dat

ook van ons. Daarnaast beseffen we ook dat we bepaalde verantwoordelijkheden hebben en daar handelen we ook naar.

Door middel van ons preventiebeleid beperken we de risico’s van het spel.

Onze missie en onze toekomstWij zijn een eigentijds bedrijf. Continu bezig om ons te ontwikkelen en om onze gasten optimale kwaliteit te bieden.

We investeren in onze medewerkers, in onze producten en in onze casino’s. We willen onze gasten het nieuwste op het

gebied van kansspelen en uitgaan bieden. Zo houden we ons bedrijf stabiel en gezond. En zijn we goed voorbereid op de

toekomst. Holland Casino is een bijzonder bedrijf, met bijzondere mensen, dat een bijzondere beleving creeert.

Een bedrijf om trots op te zijn.

Onze missie en onze collega’sWij vinden het leuk om in een wereld van spel en glamour te werken. Samen willen we van Holland Casino een plek

maken waar iedereen met plezier werkt. Waar iedereen goed tot zijn recht komt. En waar iedereen oprecht betrokken is.

Want alleen samen kunnen we onze gasten een bijzondere ervaring bieden. Holland Casino, dat zijn wij.


Kerncijfersbedragen in miljoenen euro, tenzij anders aangegeven

Rekening van baten en lasten 2008 2007

Bruto baten 700,1 756,7

Belastingen 173,5 182,3

Netto baten 526,6 574,4

Bedrijfslasten 508,9 485,0

Bruto bedrijfsresultaat 17,7 89,4Interest 3,4 3,8

Netto bedrijfsresultaat 14,3 85,6

Kasstroom uit operationele activiteiten 97,9 154,3

Winstmarge (in procenten)

((netto bedrijfsresultaat / netto baten) x 100) 2,7 14,9

Bezoeken

Aantal bezoeken in duizenden 6.917 7.459

Besteding per bezoek in euro 101 101

Medewerkers ultimo jaar

Aantal medewerkers (exclusief stand-by medewerkers en stagiaires) 4.795 5.134

Op basis volledige dagtaak (fte) 3.751 3.927

Personeelskosten (in procenten van bedrijfslasten excl.

bijzondere lasten) 58,7 60,3

Netto baten per fte (in duizenden euro) 140 146

Balans 2008 2007

Eigen Vermogen 49,4 51,2 Balanstotaal 262,7 284,2

Investeringen in het jaar

• Immateriele vaste activa 2,4 3,3

• Materiele vaste activa 39,8 28,3

Aantal speeltafels 519 544

Aantal speelautomaten 7.385 7.225


Profiel van het bedrijf

Holland Casino is opgericht met speciale toestemming van

de Nederlandse overheid, die een exclusieve vergunning

verleende. Het doel van Holland Casino is het organiseren

van een of meer casino’s met inachtneming van de geldende

wettelijke bepalingen, de op grond daarvan verleende

vergunningen en de daarbij gestelde voorwaarden. De eerste

vestiging van Holland Casino is in 1976 geopend in Zandvoort.

In de jaren daarna volgden nog dertien vestigingen:

Amsterdam, Breda, Eindhoven, Enschede, Groningen,

Leeuwarden, Nijmegen, Rotterdam, Scheveningen, Schiphol

Airport (alleen voor luchtvaartreizigers), Utrecht,

Valkenburg en Venlo.

In voorbereiding zijn de verhuizingen van Holland Casino

Zandvoort naar Haarlem en van Schiphol Airport naar

Amsterdam Zuidoost. Holland Casino Utrecht bereidt zich

voor op een verhuizing binnen de stadsgrenzen.

Holland Casino staat onder overheidstoezicht. De raad

van commissarissen wordt benoemd door de minister van

Financien. Het adviserend en toezichthoudend orgaan

namens de Rijksoverheid is het College van toezicht op de

kansspelen, bestaande uit zeven door de Kroon benoemde

onafhankelijke leden. Het College heeft tot taak de minis-

ter van Justitie en ook andere betrokken departementen

op hun verzoek of uit eigen beweging advies te geven met

betrekking tot de uitvoering van de Wet op de kansspelen.

Holland Casino draagt de volledige netto winst af aan de

Staat, behoudens toevoegingen aan het Eigen Vermogen.

Maandelijks wordt aan de Staat kansspelbelasting over de

opbrengst van de tafelspelen afgedragen, evenals BTW over

de opbrengst van de speelautomaten en over een deel van

de entreeontvangsten. Per 1 juli 2008 is de BTW-heffing

op speelautomaten vervallen en is de belastingafdracht

voor zowel tafelspelen als speelautomaten gebaseerd op de

kansspelbelasting van 29% over de bruto omzet.

Vanuit de overheid treedt de minister van Financien op

als ‘aandeelhouder’ van Holland Casino. De minister van

Justitie treedt op als vergunningverlener en is verantwoor-

delijk voor de wettelijke regulering van het kansspel.

Holland Casino geeft bij haar bedrijfsvoering invulling

aan de doelstellingen van het Nederlands kansspelbeleid,

waarvan de uitgangspunten zijn geformuleerd in de

Wet op de kansspelen. Deze zijn in drie kernpunten samen

te vatten:

• het beschermen van de consument;

• het tegengaan van gokverslaving;

• het tegengaan van illegaliteit en criminaliteit.

In de ontwikkeling en uitvoering van haar beleid is

Holland Casino continu op zoek naar de juiste balans

tussen optimaal rendement en maatschappelijke

verantwoordelijkheid met een uniek aanbod van spel en

speelsheid.

Dit betekent voor Holland Casino onder meer:

• een eerlijk, aantrekkelijk, concurrerend en met

waarborgen omgeven spel voor al haar gasten, door te

werken met goed opgeleide, oplettende medewerkers

en cameratoezicht;

• een toonaangevend en internationaal erkend preventie-

beleid;

• het aanbieden van eersteklas spelmaterialen, die regel-

matig op hun betrouwbaarheid worden getoetst door

verschillende toezichthoudende c.q. toetsende

instanties namens de overheid;

• het waarborgen van de veiligheid van gasten en mede-

werkers en het stellen van hoge eisen aan kwaliteit en

service.

Holland Casino draagt zorg voor continu teit ten behoeve

van de vele gasten op zoek naar een gezellige middag of

avond uit, met casinospelen die met alle waarborgen zijn

omgeven. Continu teit ten behoeve van de overheid vindt

zijn weerslag in het uitvoeren van het kansspelbeleid en

het realiseren van de daaruit voortkomende afdracht in de

vorm van belasting en winst. De continu teitsdoelstelling

is belangrijk voor het borgen van het publieke belang en

de werkgelegenheid van de medewerkers die zorgdragen

voor een effectieve en efficiente operatie in de veertien

casino’s.


Het bestuurPer 1 januari 2009

D.F. Flink (1953)chief executive officer

drs. W.G. Kooijman (1949) chief financial officer


Raad van commissarissenmr. B. Staal, voorzitter

W.J.M. van den Dijssel

F.I.M. Houterman

mevr. drs. A.E.J.M. Schaapveld MA

drs. A. Schouwenaar, vicevoorzitter

mr. W.F.C. Stevens

BestuurD.F. Flink, chief executive officer

drs. W.G. Kooijman, chief financial officer

vacature, chief operating officer

R.J. Goudsmit, bestuurssecretaris

Regiodirecteurendrs. J.A.P. van Kastel, regio Midden

N.M.A.M. Leise, regio Zuid

J.J.M. Philippen, regio Noord-West

F. Tichelaar MBA, regio Noord-Oost

B.C.M. van Vliet, regio Zuid-West

StafdirecteurenA.W.G.M. Appels, Security & Legal (m.i.v. 1 april 2009)

J.P. van Heemskerck van Beest, Marketing

(m.i.v. 1 juni 2009)

mevr. N.M.A.C. Lamberts RM, Corporate Identity & Public

Affairs

P.J.W.M. Peeters, Human Resources

G. Prins, Business Development

drs. F.P. Salverda RA, Finance & Control

vacature, Business Information Management

vacature, Real Estate & Facilities

F. van Dijk, manager ICT

mevr. K.S.M. Hubert RA, manager Corporate Audit

R. Middendorp, manager Operations Support

Ondernemingsraad 2006-2010R.J.C. van der Broeck, Valkenburg, voorzitter

J.J.L.C. Roovers, Eindhoven, secretaris/vicevoorzitter

G.J.M. Beelen, Venlo

A.P.G. Brokken, Nijmegen

F.L. Eradus, Groningen

mevr. J. Gijswijt-Giacomini, Amsterdam

J. van Hulst, Utrecht

J.C. Keereweer, Enschede

G.J.W. Mulder, Scheveningen

P.N.J. Stut RA, Hoofdkantoor

R.M. Vaske, Breda

R.P.T. Vermeulen, Leeuwarden

mevr. J.C.J. Vos-Hasert, Zandvoort & Schiphol Airport

M.P. van der Wal, Rotterdam

mevr. C. Sitton, ambtelijk secretaris

OrganisatiePer 1 januari 2009


Organogram

Raad van commissarissen

Bestuur

Business Development

Corporate Identity & Public Affairs

Human Resources

Finance & Control

Business Information Management

Corporate Audit

Operations Support

Marketing

Security & Legal

Real Estate & Facilities

Information & Communication Technology

Regio’s

Regio Noord-Oost Regio Noord-West Regio Midden Regio Zuid-West Regio Zuid

Leeu

war

den

Gron

inge

n

Ensc

hede

Am

ster

dam

Zand

voor

t

Schi

phol

Air

port

Utr

echt

Bre

da

Nijm

egen

Rott

erda

m

Sche

veni

ngen

Eind

hove

n

Venl

o

Valk

enbu

rg

Organogram nieuwe organisatiestructuur

Met ingang van 1 januari 2009


Bericht van de raad van commissarissenHet jaar 2008 was voor Holland Casino een bewogen jaar;

zowel in- als externe factoren speelden hierbij een rol.

Intern had de invoering van het nieuwe model voor bestu-

ring en organisatie een grote impact. Extern speelden de

invoering van de gewijzigde belastingen op de kansspelen

en de introductie van het rookverbod een grote rol, beide

per 1 juli 2008. Tel daarbij op de financiele crisis, die

ook Holland Casino raakt en de resultaten zeer negatief

be nvloedt vanaf medio 2008.

Dat op 1 april 2008 de Eerste Kamer het wetsvoorstel dat

een legaal aanbod op internet mogelijk moest maken,

afstemde (nadat dit in september 2006 was goedgekeurd

in de Tweede Kamer), is niet alleen voor het beleid een

tegenslag. Het is ook een tegenslag die de komende jaren

negatief zal doorwerken in de resultaten van Holland

Casino, omdat het illegale en buitenlandse aanbod

kannibaliseert op het fysieke aanbod van Holland Casino.

In dit verband spreekt de raad zijn zorg uit over het sterk

groeiende illegale en ongecontroleerde aanbod van kans-

spelen via het internet en dringt er bij de overheid op

aan om naar nieuwe wegen te zoeken die een legaal en

betrouwbaar internetaanbod mogelijk zullen maken.

Hiervoor zouden immers dezelfde overwegingen moeten

gelden die indertijd van kracht waren bij de oprichting

van Holland Casino: reguleren en kanaliseren in plaats van

verbieden. De raad is blij om te vernemen dat de minister

van Justitie opnieuw gaat kijken naar de mogelijkheden

van een gereguleerd aanbod van kansspelen via internet.

WaarderingDe hiervoor vermelde factoren deden een extra beroep op

de veerkracht van de organisatie. Genoemde invloeden van

buiten en de ingezette kanteling van de organisatie, heb-

ben veel gevraagd van de flexibiliteit, creativiteit en inzet

van zowel de leiding als de medewerkers. Het eindresultaat

onderaan de streep is dan ook geen juiste afspiegeling van

de inzet die iedereen zich heeft getroost en de prestaties

die zijn geleverd.

De raad spreekt zijn dank uit en complimenteert een ieder

met de wijze waarop zaken zijn aangepakt onder moeilijke

omstandigheden. Dit geeft veel vertrouwen voor de toe-

komst.

Dit vertrouwen wordt nog eens extra ondersteund door

het feit dat Holland Casino in januari 2009 voor de

tweede maal op rij de internationale prijs heeft gewonnen

voor ‘Socially Responsible Casino Operator of the Year’.

Opnieuw een erkenning voor het hoogstaande preventie-

beleid op het gebied van kansspelen en daarmee een

erkenning voor alle medewerkers van Holland Casino.

Bijeenkomsten en commissiesDe raad van commissarissen is in 2008 zes maal bijeen

geweest voor reguliere vergaderingen. Een belangrijk deel

van de vergaderingen werd besteed aan de bespreking van

de nieuwe strategie van Holland Casino en het al genoemde

nieuwe model voor besturing en organisatie. Ook de gevol-

gen voor de personele bezetting van deze plannen en de

daaraan verbonden kosten zijn door de raad besproken.

Buiten aanwezigheid van het bestuur is de raad twee maal

bijeen geweest om het eigen functioneren, dat van de

audit commissie en van het bestuur te evalueren.

Gedurende het verslagjaar was meerdere malen een

vertegenwoordiger van de raad aanwezig bij overleg tussen

het bestuur en de ondernemingsraad.

Medio 2008 heeft een evaluatiebijeenkomst plaats gevon-

den met de voorzitter van de raad van commissarissen, de

werknemerscommissaris, de voorzitter van het bestuur en

het dagelijks bestuur van de ondernemingsraad van

Holland Casino.

De raad van commissarissen heeft de jaarrekening 2008

met de externe accountant, Deloitte Accountants B.V.,

besproken nadat deze door haar was gecontroleerd.

De goedkeurende verklaring van de externe accountant

maakt onderdeel uit van de jaarrekening.

Vervolgens heeft de raad een positief advies uitgebracht

over de jaarstukken 2008 ten behoeve van de minister van

Financien en hem verzocht het bestuur décharge te

verlenen voor het gevoerde beleid in dit verslagjaar en de

raad van commissarissen voor het toezicht.

De audit commissie, bestaande uit de heren

drs. A. Schouwenaar, W.J.M. van den Dijssel en mevrouw

drs. A.E.J.M. Schaapveld MA, heeft in 2008 drie maal

vergaderd. De commissie besprak de auditrapportages van

de afdeling Corporate Audit en bracht adviezen uit aan de

raad over de jaarstukken, de begroting, het controleplan

en het accountantsverslag van de externe accountant.


In separate bijeenkomsten werd buiten aanwezigheid van

het bestuur overlegd met de externe accountant en de

interne auditor.

De bezoldigingscommissie bestond uit de heren

mr. B. Staal, F.I.M. Houterman en mr. W.F.C. Stevens.

In zijn vergadering heeft de commissie voorstellen uit-

gewerkt met betrekking tot het bezoldigingsbeleid en de

targets van het bestuur en deze ter besluitvorming

voorgelegd aan de raad van commissarissen.

To deal or not to dealHet afstemmen van het wetsontwerp over internet in

de Eerste Kamer, de invoering van het rookverbod, de

wijziging van de kansspelbelasting en de financiele crisis,

speelden zich af tegen een achtergrond waarbij Holland

Casino bezig was met het ontwerpen van een nieuwe,

toekomstbestendige strategie en het invoeren van een

nieuw model voor besturing en organisatie.

Het bestuur heeft begin 2008 vastgesteld dat de continu teit

op langere termijn bedreigd wordt door de volgende

factoren: achterblijvende c.q. teruglopende bestedingen

en bezoekaantallen, een dalende gasttevredenheid en een

productaanbod dat onvoldoende concurrerend dreigt te

worden in de kansspelsector en in de uitgaanswereld.

Onder de noemer To deal or not to deal werden de volgende

drie activiteiten opgestart:

1. Het ontwikkelen van een nieuwe strategie, die

Holland Casino concurrerender houdt, met behoud van

de overheidsdoelstellingen.

2. Het ontwerpen van een nieuw aansturingsmodel, waardoor

de organisatie minder topzwaar en efficienter wordt.

3. Een kostenbesparingsoperatie, die in eerste instantie

noodzakelijk was geworden door de belastingverhoging

en het aangekondigde rookverbod.

Het bestuur heeft een en ander met de raad besproken en

de raad heeft zijn volledige instemming verleend aan deze

voornemens, omdat de plannen zowel bedrijfseconomische

versteviging opleveren, als de publieke taak dienen. Deze

voornemens zijn in een beleidsplan neergelegd en ter

bespreking voorgelegd aan de bewindslieden van Financien

en Justitie. Met het oog op de continu teit van de onder-

neming wijst de raad op het belang van een constructieve

discussie over dit beleidsplan op korte termijn.

Wij stellen met waardering vast dat het bestuur vanaf een

vroeg stadium op een open manier met de medezeggen-

schap heeft gecommuniceerd over de nieuwe strategie, de

nieuwe aansturing en vooral over de personele gevolgen,

in voorbereiding op de officiele adviesaanvragen begin

oktober 2008.

De ondernemingsraad adviseerde reeds op 13 november

2008 over de hoofdstructuur, waaronder de nieuwe

organisatie van het hoofdkantoor, de indeling in regio’s en

het principe van het inrichten van shared service centers,

evenals het aanzoeken van een chief operating officer.

Het sociaal plan dat daarbij met de bonden werd overeen-

gekomen, betekende dat op verantwoorde wijze arbeids-

contracten konden worden beeindigd. De raad realiseert

zich dat het afscheid van Holland Casino grotendeels een

onvrijwillig einde is van vaak lange carrières met een grote

inzet voor de organisatie en spreekt langs deze weg zijn

waardering uit naar de betreffende mensen. Inmiddels

staat vast dat dit leidt tot contractbeeindiging van ruim

200 mensen.

Bij het adviseren over de begroting voor 2009 heeft de

raad moeten vaststellen dat ten gevolge van de recessie

aanzienlijk verdergaande bezuinigingen nodig zijn in

de operationele kosten alsook in de personele sfeer. Het

bestuur heeft daarvoor adequate plannen ontwikkeld en

een deel al ge mplementeerd.

Voor Holland Casino vormen de modernisering van het

pro ducten- en dienstenpalet, de gewijzigde organisatie-

structuur, het nieuwe elan onder het management en

medewerkers en de slagen die zijn gemaakt in efficiency

en kostenreductie, de basis voor een gezondere toekomst.

Ondanks dat het einde van de financieel economische crisis

nog niet in zicht is, heeft de raad het volste vertrouwen dat

de genomen maatregelen effectief zullen blijken. Voor de

langere termijn echter, is het zeer noodzakelijk dat de stake-

holders in Den Haag de noodzaak tot een strategische

verandering onderkennen en daartoe de ruimte bieden.

Namens de raad van commissarissen,

Mr. B. Staal, voorzitter, Hoofddorp, 7 april 2009


Raad van commissarissen, commissariaten en bestuursfunctiesPer 1 januari 2009

Belangrijkste commissariaten en bestuursfuncties van

voorzitter en leden van de raad van commissarissen.

Voorzittermr. B. Staal (1947), voorzitter NederlandseVereniging van BankenLid raad van commissarissen The Nielsen Company;

Lid raad van commissarissen De Boer Structures;

President Commissaris ONVZ Zorgverzekeraar;

Voorzitter Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB;

Voorzitter raad van commissarissen Twijnstra Holding;

Lid van Nationaal Comité 4 en 5 mei;

Voorzitter Comité Nederlandse Veteranendag;

Lid bestuur Liszt Concours.

Voor het eerst benoemd op 24 november 2004.

Laatste zittingsperiode loopt af op 24 november 2016.

LedenW.J.M. van den Dijssel (1959), ondernemerPartner First Dutch Capital bv;

Directie voorzitter Pan-European Hotel Acquisition

Company nv;

Directeur European Hotel Management bv.

Voor het eerst benoemd op 15 september 2001.

Laatste zittingsperiode loopt af op 15 september 2013.

F.I.M. Houterman (1949), management consultantPresident commissaris Carré;

Lid raad van commissarissen RAI;

Lid raad van commissarissen Zenitel;

Lid raad van commissarissen Philip Morris;

Lid raad van commissarissen Eden Hotel Group;

Voorzitter VVV-ATCB Amsterdam.

Voor het eerst benoemd op 11 oktober 2004.

Laatste zittingsperiode loopt af op 11 oktober 2016.

mevrouw drs. A.E.J.M. Schaapveld M.A. (1958)Lid Commissie Centraal Planbureau;

Lid Raad van Advies Plan Nederland;

Lid Raad van Toezicht Windesheim, VU, VUMC.



drs. A. Schouwenaar (1946)Lid raad van commissarissen Brunel nv;

Lid raad van commissarissen Stage Entertainment;

Voorzitter raad van commissarissen Talpa

Media Holding nv;

Voorzitter raad van commissarissen Asito bv.



mr. W.F.C. Stevens (1938), advocaatVice-voorzitter raad van commissarissen Nederlandse

Staatsloterij;

Lid raad van commissarissen Aegon nv;

Lid raad van commissarissen NV Luchthaven Schiphol;

Lid raad van commissarissen TBI Holdings bv;

Lid raad van toezicht NIVRA;

Voorzitter raad van toezicht ‘Onze Lieve Vrouwe Gasthuis’

Amsterdam;

Vicevoorzitter Stichting het Concertgebouw Fonds.




Corporate governance

Nederlandse corporate governance codeDe Nederlandse corporate governance code geldt voor

beursvennootschappen. Holland Casino heeft er voor

gekozen om de code waar mogelijk te volgen. Afwijkingen

van de code worden hierna toegelicht. Als Holland Casino

al afwijkt van de best-practice bepalingen, dan is dat om

reden van de juridische structuur van de onderneming. De

onderneming heeft een stichtingsvorm en kent als zodanig

geen formele aandeelhouders of een algemene vergadering

van aandeelhouders. De bepalingen uit de code met

betrekking tot aandeelhouders (hoofdstuk IV) zijn dan

ook niet van toepassing.

De overige afwijkingen:

• Holland Casino voelt zich gehouden aan de bestaande

arbeidsvoorwaarden met de leden van het bestuur. Deze

arbeidsvoorwaarden wijken deels af van de code wat

betreft de benoemingsperiode (II.1.1) en ontslagvergoe-

ding (II.2.7). Holland Casino heeft tot nu toe als beleid

gehanteerd dat een schadevergoeding wordt betaald

die redelijk is op grond van de contractuele situatie, de

reden voor ontslag, de maatschappelijke ontwikkeling en

de jurisprudentie. Er zijn geen concrete regelingen met

bestuurders.

StructuurHolland Casino is, sinds december 1975, door de Neder-

landse overheid aangewezen als enige vergunninghouder

voor het aanbieden van casinospelen in Nederland. De

minister van Financien is verantwoordelijk voor het beheer

en treedt op als ware hij aandeelhouder. De minister van

Justitie heeft de beleidsmatige bevoegdheden. Holland

Casino wordt behandeld als een staatsdeelneming. In de

statuten van de stichting zijn de bijzondere rechten van de

minister van Financien vastgelegd. Deze rechten betreffen

met name het benoemen, schorsen en ontslaan van leden

van de raad van commissarissen, het recht op bezwaar

tegen benoemingen van bestuursleden en het vaststellen

van het bezoldigingsbeleid voor leden van het bestuur.

Verder kan de minister van Financien het bestuur aanwij-

zingen geven ten aanzien van de algemene lijnen van het

te voeren financiele beleid. Holland Casino functioneert

als een gewone onderneming, welke als staatsdeelneming

gelieerd is aan de overheid. Het bestuur van Holland Casino

heeft aan het einde van ieder jaar, samen met de voorzitter

van de raad van commissarissen, overleg met de minister

van Financien over de begroting en de plannen voor de

komende periode en rond mei een verantwoordend gesprek

over de jaarrekening van het jaar ervoor.

BestuurHet bestuur bestaat momenteel uit twee leden (chief exe-

cutive officer en chief financial officer), die, na consultatie

van de minister van Justitie en van de minister van Econo-

mische Zaken en met instemming van de minister van

Financien, zijn benoemd door de raad van commissarissen.

De raad van commissarissen keurt de taakverdeling binnen

het bestuur goed. De voorzitter van het bestuur coördineert

het bestuursbeleid en is verantwoordelijk voor het doel-

matig functioneren van het bestuur.

Een derde bestuurslid (chief operating officer) wordt naar

verwachting in de eerste helft van 2009 benoemd.

Commissariaten en bestuursfuncties van de ceo:

• lid raad van toezicht Daelzicht.

Commissariaten en bestuursfuncties van de cfo:

• lid raad van commissarissen Gaming Support B.V.;

• lid raad van commissarissen Ultra Centrifuge Nederland nv;

• lid raad van commissarissen HVC Groep;

• lid hoofdbestuur AWVN.

Honorering van het bestuurOp advies van de bezoldigingscommissie stelt de raad van

commissarissen de honorering vast van de leden van het

bestuur. Het beloningsbeleid is gericht op het aantrekken

en behouden van goed management en op het positioneren

van het beloningspakket op een marktconform niveau in

relatie tot de algemene bestuurdersmarkt in Nederland.

Het beloningspakket wordt gebenchmarked met behulp

van het Hay-beloningssysteem. Deze benchmark geeft een

hoge mate van zekerheid dat het marktbeeld niet berust

op de toevalsfactor van de waarneming. De honoraria van

het bestuur liggen op mediaanniveau.


De bezoldiging van het bestuur bestaat uit:

• een vast deel: jaarsalaris;

• een variabel deel;

• pensioen en overige secundaire arbeidsvoorwaarden.

Ieder lid van het bestuur komt in aanmerking voor een

variabele beloning bij het realiseren van vooraf afgesproken

doelstellingen. Deze doelstellingen worden aan het begin

van ieder jaar door de bezoldigingscommissie in overleg

met het bestuur geformuleerd en vastgesteld door de raad

van commissarissen. Het variabele deel, dat gecontroleerd

wordt door de audit commissie, is begrensd tot een maxi-

mum percentage van het vaste salaris. In het contract met

de chief executive officer is als maximum 30% variabel

salaris opgenomen, in plaats van 50% zoals opgenomen

in het lopende contract met de chief financial officer. Het

bestuur heeft een op het middelloonsysteem gebaseerde

pensioenvoorziening conform de CAO van Holland Casino.

De premieverdeling ten aanzien van de zogenaamde exce-

dentregeling is ook overeenkomstig de CAO. Een overzicht

van de individuele beloning van de leden van het bestuur

staat op pagina 51.

Raad van commissarissenDe raad van commissarissen bestaat uit zes leden. Zij

worden benoemd door de minister van Financien. De raad

houdt toezicht op het beleid van het bestuur en de alge-

mene gang van zaken betreffende Holland Casino. De raad

van commissarissen staat het bestuur met advies terzijde

en richt zich bij de vervulling van zijn taak naar het belang

van Holland Casino. De raad van commissarissen heeft een

reglement en een profielschets welke beide zijn gepubli-

ceerd op de website van Holland Casino. De profielschets

wordt jaarlijks geevalueerd en zo nodig aangepast.

De raad van commissarissen heeft drie commissies:

• de selectie- en benoemingscommissie;

• de bezoldigingscommissie;

• de audit commissie.

De vergoedingen van de raad van commissarissen behoeven

voorafgaande toestemming van de minister van Financien.

In 2006 vond een benchmark plaats met behulp van Hay.

Een overzicht van de vergoedingen 2008 staat op pagina 51.

Externe accountantDe raad van commissarissen verleent op voordracht van het

bestuur aan een accountant als bedoeld in artikel 2:393,

eerste lid, Burgerlijk Wetboek, opdracht tot onderzoek van

de jaarrekening. Volgens de statuten stelt de minister van

Financien de jaarrekening vast en benoemt hij op voor-

dracht van de raad van commissarissen ook de accountant.


Risicomanagement

Intern risicobeheersings- en controlesysteemHet bestuur is verantwoordelijk voor de inrichting en de

werking van passende risicobeheersings- en controlesyste-

men. Daaronder wordt niet alleen de interne beheersing

van een betrouwbare verslaglegging begrepen, maar ook

de interne beheersing van andere belangrijke risico’s en de

naleving van relevante wet- en regelgeving. Het huidige

systeem van interne risicobeheersing van Holland Casino

kent een sterke focus op een betrouwbare financiele

verslaglegging en de naleving van wet- en regelgeving.

Het systeem van interne risicobeheersing en

controle van Holland Casino bestaat onder meer uit de

volgende componenten:

• de corporate governancestructuur vastgelegd in statuten,

reglementen voor raad van commissarissen en bestuur,

alsmede procedures voor interne besluitvorming, goed-

keuringsvereisten en advies- c.q. informatieverplichtingen;

• planning & control cyclus bestaande uit:

- een driejarenbeleidsplan dat aan de minister van

Financien en de minister van Justitie wordt aangeboden

conform de vereisten uit de Beschikking casinospelen

en de statuten van Holland Casino. Op basis hiervan

worden jaarplannen opgesteld en budgetten gealloceerd.

- periodieke rapportages over de financiele en operati-

onele performance van de vestigingen en de onderne-

ming in haar geheel, mede gebaseerd op de balanced

score card met KPI’s (Key Performance Indicators).

- kwartaalreviews door het bestuur met de regiodirecteu-

ren en de centrale afdelingen;

• Key Control Framework waarin de belangrijkste beheers-

maatregelen zijn opgenomen met name gericht op de

financiele verslaggevingsrisico’s inclusief ‘general

computer controls.’ Deze beheersmaatregelen worden

periodiek getest op hun werking;

• een ‘Code of business conduct’, welke is gepubliceerd op

de website;

• interne en externe audits op de belangrijkste bedrijfs-

processen en bijbehorende risico’s. Over de uitkomsten

van deze audits rapporteert Corporate Audit aan de audit

commissie;

• het stelsel van Letters of Assessment (LOA’s) waarin de

regio- en de stafdirecteuren de betrouwbaarheid van

de financiele rapportages en de verantwoordelijkheid

voor de interne risicobeheersings- en controlesystemen

bevestigen;

• Holland Casino kent een reglement ‘melden misstanden’.

Dit reglement verzekert dat inbreuken op het bestaande

beleid en procedures gemeld kunnen worden zonder dat

degene die hier melding van doet negatieve consequen-

ties ondervindt.

In 2008 is verdere invulling gegeven aan gestructureerd

en proactief risicomanagement. Zo is het risico- en het

controle raamwerk, gebaseerd op het model van COSO,

verder verfijnd en is er een duidelijke focus aangebracht

op financiele verslaggevingsrisico’s. De vestigingen en

stafafdelingen hebben aan de hand van dit raamwerk een

systematisch en uitgebreid proces doorlopen om risico’s

en controls te identificeren, te evalueren en waar nodig

verbeteringen in de beheersing aan te brengen. Daarnaast

is de werking van de in het raamwerk opgenomen key

controls getest.

In 2008 werd over de voortgang en bevindingen van

risicomanagement iedere zes weken gerapporteerd aan

de risicomanagement stuurgroep, voorgezeten door de

chief financial officer. De belangrijkste tekortkomingen en

actieplannen om deze tekortkomingen op structurele wijze

op te lossen zijn gedurende 2008 gerapporteerd aan de

audit commissie. Ook vond regelmatig afstemming plaats

van de aanpak en bevindingen met Corporate Audit.

In 2009 zal verder gewerkt worden aan de harmonisatie en

het verder integreren van risicomanagement in de plan-

ning & control-cyclus en het bewaken van de effectiviteit


van de beheersingsmaatregelen. Daarnaast zal specifiek

aandacht worden besteed aan veranderingen in de proces-

sen ten gevolge van de organisatieverandering en de

gewijzigde strategie.

De belangrijkste risico’s voor Holland Casino en de maatregelen ter beheersing

De activiteiten van Holland Casino bestaan hoofdzakelijk

uit het aanbieden van kansspelen (Tafelspelen en

Speelautomaten) en voor een beperkter deel uit horeca en

entertainment. In de veertien vestigingen in Nederland

worden nagenoeg dezelfde activiteiten aangeboden.

Hierdoor vertoont de organisatie een hoge mate van

samenhang, vergelijkbaarheid en standaardisatie, hetgeen

het risicoprofiel gunstig be nvloedt.

Economische ontwikkelingen

De besteding per bezoek kent bij Holland Casino een sterke

relatie met het consumentenvertrouwen. De ingezette

recessie kan ernstige gevolgen hebben voor de winstge-

vendheid en continu teit. Reeds vroeg in het jaar 2008 zijn

plannen ontwikkeld om de lasten aan te passen. Latere

aanpassingen zijn het gevolg van het inzicht dat de recessie

zich zal verdiepen. De financiele informatievoorziening is

voldoende adequaat om tijdig bij te sturen.

Concurrentie

Holland Casino ervaart in toenemende mate concurrentie

van de speelautomatenhallen, die een breder palet aan

activiteiten kunnen aanbieden. Tevens krijgt het aanbod

op internet dusdanig volume dat een verschuiving van

bestedingen naar dit medium zichtbaar wordt. Het bestuur

is in gesprek met de vergunninggever om meer armslag te

krijgen.

Politiek

Holland Casino is opgericht met speciale toestemming van

de Nederlandse overheid, die een exclusieve vergunning

verleende. De Staat als ‘aandeelhouder’ en vergunning-

verlener kan afstand nemen van het door Holland Casino

gevoerde beleid. Ook kunnen noodzakelijke bedrijfseco-

nomische wijzigingen niet (tijdig) toegestaan worden,

omdat de urgentie niet onderkend wordt. Holland Casino

beschouwt beide als het grootste risico.

Belastingmaatregelen hebben significante invloed op de

winstgevendheid. Daarnaast kunnen maatschappelijke

en politieke veranderingen leiden tot wijzigingen in het

beleid van de overheid (zoals liberalisering van de markt):

factoren die alle van grote invloed kunnen zijn op de

continu teit. Holland Casino probeert op proactieve wijze

de diverse stakeholders uitgebreid te informeren over de

belangen van de organisatie.

Criminaliteit en fraude

De aard van de bedrijfsactiviteiten brengt met zich mee dat

Holland Casino alert moet zijn dat gasten, medewerkers of

andere personen – al dan niet in georganiseerd verband

– niet de gelegenheid krijgen op onrechtmatige wijze

waarden te onttrekken aan de organisatie. Holland Casino

dient daarnaast een eerlijk en betrouwbaar spel voor de

gast te garanderen. Daartoe is er een uitgebreide set van

beheersings- en toezichtmaatregelen.

Compliance

Holland Casino dient zich te houden aan een veelheid van

specifieke wet- en regelgeving, alsmede de vergunnings-

voorwaarden. Met name identificatieplicht, antiwitwas-

beleid en het preventiebeleid kansspelen zijn hierbij

relevant. Onzorgvuldige naleving kan grote gevolgen

hebben voor Holland Casino. Er zijn ‘key-compliance

controls’ ontwikkeld om te monitoren of de operatie in

controle is. Op kwartaalbasis vindt uitgebreide rapportage

plaats.


Veiligheid

Holland Casino wil een gastvrije uitgaansgelegenheid

bieden aan haar gasten. Veiligheid voor haar gasten en

medewerkers is een blijvend aandachtsgebied. Zo is er

onder meer een uitgebreid crisismanagementbeleid.

Informatie en communicatie technologie (ICT)

Eind 2007 zijn tekortkomingen geconstateerd in het auto-

risatiebeheer van het ERP informatiesysteem. Hiervoor zijn

compenserende maatregelen getroffen en zijn vervolgens

passende structurele oplossingen ge mplementeerd.

In 2008 zijn de ‘general computer controls’ geevalueerd,

gebaseerd op het raamwerk van COBIT (Control Objectives

for Information and related Technology). Deze bevindin-

gen zullen worden meegenomen in het project Informatie

Beveiliging dat in 2009 wordt gestart om de vertrouwelijk-

heid en integriteit van de informatievoorzieningen en

het autorisatiebeheer over de gehele linie structureel te

verbeteren.

Reputatierisico

In de Nederlandse samenleving neemt Holland Casino

als ’s lands enige legale aanbieder van casinospelen een

unieke plaats in. Een goede reputatie is van fundamenteel

belang voor zowel de interne als externe stakeholders.

Holland Casino is zich in haar beleid hiervan voortdurend

bewust en monitort haar reputatie volgens de internati-

onale methodiek van het Reputation Institute, Erasmus

Universiteit Rotterdam. Deze meting vindt plaats onder

het Nederlandse publiek, 18 jaar en ouder.

Met name de scores op ‘governance’ en ‘citizenship’ zijn

bepalend voor de reputatie. Governance duidt op de wijze

waarop een onderneming zich – in de perceptie van de

respondenten – houdt aan vigerende wet- en regelgeving.

In het geval van Holland Casino betreft dit onder meer

wet- en regelgeving op het gebied van identificatie en

registratie van bezoekers en het voorkomen van witwassen

(Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van

terrorisme). Citizenship duidt op maatschappelijk verant-

woord ondernemen, zowel waar het gaat om de organisatie

van de interne bedrijfsprocessen, als de wijze waarop de

onderneming extern uiting geeft aan haar maatschappelij-

ke betrokkenheid, door middel van bijvoorbeeld sponso-

ring of het steunen van goede doelen.

Twee belangrijke mijlpalen werden bereikt:

- Holland Casino is trots op de goede wijze waarop zij

invulling geeft aan haar compliancebeleid. Eind 2008

werd Holland Casino hiervoor beloond met een tweede

plaats bij de uitreiking van de Compliance Award van het

Nederlands Compliance Instituut;

- Holland Casino kent een internationaal toonaangevend

beleid op het gebied van de preventie van kansspelver-

slaving. Erkenning daarvoor kwam zowel in 2008 als in

2009, met het winnen van de award voor de ‘Socially

Responsible Casino Operator of the Year’ bij de uitreiking

van de jaarlijkse internationale Gaming Awards in Londen.

OverigWaar risico’s niet kunnen worden geelimineerd of voor-

komen, zijn de maatregelen gericht op het beheersen van

de risico’s. De financiele gevolgen van een aantal risico’s

worden verder afgedekt door verzekeringen, zoals die

met betrekking tot aansprakelijkheid, brand- en bedrijfs-

schade, geld en fraude en Constructie All Risk.

Holland Casino wordt incidenteel betrokken in gerechtelijke

procedures. In dergelijke situaties wordt ondersteuning

geboden door zowel externe als eigen advocaten, teneinde

de eventuele financiele gevolgen te mitigeren.

Verklaring bestuurAan de hand van risicobeheersings- en controlesystemen

wordt ernaar gestreefd de kans op fouten, op het nemen

van verkeerde beslissingen en op het verrast worden

door onvoorziene omstandigheden zo veel mogelijk te

reduceren. Volledigheid valt daarbij niet te garanderen.


Geen enkel systeem van risicobeheersing en controle zal

absolute zekerheid kunnen geven ten aanzien van het

realiseren van de ondernemingsdoelstellingen, noch zal

dit een absolute garantie geven dat materiele fouten,

verliezen, fraude of overtreding van wet- en regelgeving

in het geheel niet voor zullen komen in processen en/of

financiele verslaggeving.

Met inachtneming van het bovenstaande is het bestuur

van mening dat, ten aanzien van de financiele verslagleg-

gingsrisico’s, de risicobeheersings- en controlesystemen

een redelijke mate van zekerheid bieden dat de financiele

verslaglegging geen onjuistheden van materieel belang

bevat. De risicobeheersings- en controlesystemen hebben

in 2008 naar behoren gewerkt.


Verslag van het bestuur

Ontwikkeling netto bedrijfsresultaatHet netto bedrijfsresultaat daalde ten opzichte van 2007 met 83,3% tot € 14,3 miljoen (2007: € 85,6 miljoen). De winstmarge,

gedefinieerd als de winst uitgedrukt in een percentage van de netto baten, daalde in het verslagjaar tot 2,7% (2007: 14,9%).

Naast de winstafdracht per kwartaal wordt maandelijks aan de Staat kansspelbelasting (eerste halfjaar: 40,85%, tweede

halfjaar: 29%) afgedragen over de opbrengst van Tafelspelen en vanaf 1 juli 2008 ook over de opbrengst van Speelautomaten.

Verder wordt er omzetbelasting (19%) afgedragen over de opbrengst van Speelautomaten (voor wat betreft het eerste

halfjaar van 2008), een deel van de entreeontvangsten en overige ontvangsten.

De totale afdracht aan de Staat over het verslagjaar 2008 is als volgt te specificeren (in miljoenen euro):

2008 2007

Kansspelbelasting Tafelspelen 98,9 121,8

Kansspelbelasting Speelautomaten 43,8 -

Omzetbelasting 30,8 60,5

173,5 182,3

Af te dragen winst 14,3 85,6

Mutatie wettelijke reserve 1,8 0,3

189,6 268,2

De feitelijke afdracht over enig boekjaar wijkt af van bovenstaande cijfers aangezien de belastingen een maand later en de

winst in het volgende kwartaal worden afgedragen.

Verder zijn in het boekjaar 2008 alleen de winsten van het vierde kwartaal 2007 en het eerste kwartaal 2008 afgedragen.

Het resultaat over het hele jaar 2008 is lager dan het resultaat van het eerste kwartaal 2008. Het verschil tussen het bedrag

dat is afgedragen en het bedrag dat over 2008 afgedragen zou moeten worden op basis van het werkelijke resultaat en de

mutaties in de wettelijke reserve, zal van de Staat teruggevorderd worden.


2e halfjaar

1e halfjaar50

-50

0

100

150

200

250

300

350

400

-33,9

375,6

324,5

90,4 83,1

237,0

275,3

48,2

bruto baten belastingen totale lastennetto

bedrijfsresultaat

Ontwikkeling netto bedrijfsresultaat en belastingen 2004-2008in miljoenen euro

Voornamelijk door de invoering van het rookverbod per 1 juli 2008, de wijziging in het kansspelbelastingbeleid,

de financiele crisis en de kosten voor de reorganisatie, is het resultaat fors gedaald.

Door middel van de volgende grafiek wordt zichtbaar welk effect deze gebeurtenissen in het tweede halfjaar 2008

hebben gehad:

20082004

netto bedrijfsresultaat

2005 2006 2007

300

belastingen50

100

150

200

250

173,5

144,8143,3 174,4

14,3

123,7114,4

89,3

182,3

85,6

0


Het verloop exclusief bijzondere lasten:

BatenDe bruto baten ad € 700,1 miljoen (2007: € 756,7 miljoen) betekenen een daling van 7,5% ten opzichte van het voorgaande

jaar. De gemiddelde besteding per bezoek is gelijk gebleven, namelijk € 101. Het aantal bezoeken daalde met 542.376

(7,3%) naar een totaal van 6.916.618 in 2008 (2007: 7.458.994).

Zowel de opbrengst Tafelspelen als Speelautomaten daalde in het boekjaar met respectievelijk € 17,9 miljoen en

€ 30,6 miljoen.

De troncopbrengst daalde met € 3,7 miljoen (inclusief ontvangen fooien voor horeca- en Front Office-activiteiten).

De horecaopbrengsten daalden over 2008 met 9,1% tot € 25,7 miljoen. De ‘overige baten’ namen met circa 18,1% (€ 1,9

miljoen) af, hetgeen met name komt doordat er geen buitenlandse adviesactiviteiten meer waren in het verslagjaar (in 2007

was dit nog € 1,6 miljoen). Onder de overige baten zijn ook de entreeontvangsten van € 2,5 miljoen (2007: € 2,1 miljoen)

verantwoord.

In het tweede halfjaar daalden de bruto baten met 14,0 % (€ 53,0 miljoen) ten opzichte van het tweede halfjaar van 2007.

2e halfjaar

1e halfjaar50

-50

0

100

150

200

250

300

285,2

241,4 232,6246,3

52,6

-4,9

netto batennetto bedrijfsresultaat

(excl. bijz. lasten)totale lasten

(excl. bijz. lasten)


Batencategorieen in miljoenen euro

2008 % 2007 %

Opbrengst Tafelspelen 280,3 40 298,2 39

Opbrengst Speelautomaten 346,6 49 377,2 50

Troncopbrengst/tips 39,6 6 43,3 6

Horecaopbrengst 25,7 4 28,2 4

Overige baten 7,9 1 9,8 1

Totaal 700,1 100 756,7 100

LastenDe totale bedrijfslasten stegen in het verslagjaar met € 23,9 miljoen (4,9%) naar € 508,9 miljoen. De personeelskosten

daalden met € 8,2 miljoen ten opzichte van 2007 (-2,9%) en zijn met name het gevolg van een lagere personeelsbezetting

en een lagere pensioenlast van € 7,0 miljoen.

In 2008 is een reorganisatievoorziening gevormd van € 29,0 miljoen, welke is opgenomen onder bijzondere lasten.

In de bijzondere lasten is ook de afboeking van Holland Casino Digitaal verantwoord. Deze afboeking is het gevolg van het

feit dat de Eerste Kamer niet instemde met de wetswijziging die legale kansspelen via internet moest regelen

(€ 3,7 miljoen).

De stijging in de afschrijvingskosten wordt met name veroorzaakt door de afboeking van eerder geactiveerde ontwikke-

lingskosten voor de verhuizing van Holland Casino Utrecht (€ 4,7 miljoen). In de afschrijvingskosten zit een bedrag aan

bijzondere waardevermindering op de immateriele activa van € 0,5 miljoen (2007 € 2,6 miljoen). De aanloopkosten in 2007

betreffen met name personeelskosten voor Holland Casino Digitaal.

Lastencategorieen in miljoenen euro

2008 % 2007 %

Personeelskosten 279,3 55 287,5 59

Operationele kosten 133,5 26 132,2 27

Afschrijving en bijzondere waardevermindering 62,7 12 55,0 11

Aanloopkosten - - 1,9 1

Bijzondere lasten 33,4 7 8,4 2

Bedrijfslasten 508,9 100 485,0 100 Interest 3,4 3,8

Totaal 512,3 488,8


Bijdrage per vestiging aan het netto bedrijfsresultaatin procenten

2008 2007

Amsterdam 19 17

Breda 9 11

Eindhoven 6 6

Enschede 1 2

Groningen 0 3

Leeuwarden 0 0

Nijmegen 4 5

Rotterdam 20 18

Scheveningen 10 10

Schiphol Airport -1 0

Utrecht 18 16

Valkenburg 6 6

Venlo 7 4

Zandvoort 1 2

Totaal Holland Casino 100 100

Financiele positie

SolvabiliteitDe winst over 2008 wordt geheel aan de Staat afgedragen inclusief de afname van de wettelijke reserve (€ 1,8 miljoen).

Door een dalend balanstotaal steeg het solvabiliteitspercentage naar 18,8% (2007: 18,0%).

Financiele instrumentenTeneinde het renterisico op bankleningen te beheersen, zijn renteswaps afgesloten (zie pagina 35 en 39).

Kasstromen in miljoenen euro

2008 2007

Bruto bedrijfsresultaat 17,7 89,4

Kasstroom uit overige operationele activiteiten 80,2 64,9

Kasstroom uit investeringsactiviteiten -41,8 -32,7

Kasstroom uit financieringsactiviteiten -65,9 -119,7

Mutatie liquide middelen -9,8 1,9


Terugblik 2008

OverheidsmaatregelenDe bedrijfsvoering van Holland Casino wordt in sterke mate be nvloed door het overheidsbeleid ten aanzien van kansspelen

en de daarmee samenhangende wet- en regelgeving. De impact daarvan was groot in het verslagjaar.

De Eerste Kamer heeft niet ingestemd met een wetswijziging om (een proef met) kansspelen via internet door Holland

Casino mogelijk te maken, waardoor de initiele investeringen afgeschreven moesten worden. Het uitblijven van een legaal

alternatief voor kansspelen via internet is volgens Holland Casino zorgwekkend. Het huidige illegale aanbod kent nauwelijks

of geen enkele vorm van preventie en iedereen kan eenvoudig en zonder enige controle spelen om geld. Volgens onder-

zoeksbureau Motivaction, dat in 2008 onderzoek deed naar de omvang van illegale online kansspelen in Nederland, is het

aantal mensen dat online speelt de afgelopen jaren verdubbeld naar 485.000 betalende spelers. Ook de uitgaven van online

spelers zijn fiks gestegen naar gemiddeld € 985 per jaar. Dit resulteert in een geschatte omzet van ruim € 475 miljoen per

jaar. Holland Casino verliest hierdoor steeds meer omzet aan een zonder waarborgen omgeven spelaanbod.

Vanaf 1 juli is het rookverbod van toepassing in de horeca. Ook dit heeft geleid tot beduidend lagere bruto baten, wat het

sterkst zichtbaar is bij Speelautomaten. Daarnaast moest er voor ruim € 3 miljoen ge nvesteerd worden aan rookvoorzienin-

gen in de vestigingen.

Per 1 juli is de BTW-heffing op Speelautomaten vervangen door een kansspelbelasting van 29% en is het geldende tarief voor

Tafelspelen hieraan gelijk gesteld (dit was 40,85%). Omdat er voor het overige weinig BTW-plichtige omzet is, is bovendien

het grootste deel van de mogelijkheid om BTW te compenseren, vervallen.

Per 1 augustus 2008 trad in werking de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Dit is een

samenvoeging van de tot 1 augustus geldende Wet identificatie bij dienstverlening (Wid) en de Wet Melding Ongebruike-

lijke Transacties (Wet MOT). In de Wwft zijn tevens nieuwe elementen opgenomen die het antiwitwasbeleid van Holland

Casino raken. De belangrijkste is het (verscherpte) gastenonderzoek. Het beleid van Holland Casino om gasten te volgen

met behulp van een gastrisicoprofiel is hierbij zeer handzaam. Opleidingen, systemen en procedures zijn inmiddels aange-

past. De gevolgen van de veranderingen zijn opgenomen in de zogenaamde Antiwitwaswijzer van Holland Casino. Verder

is ter vervanging van de e-learningprogramma’s voor Wid/Wet MOT een Wwft-workshop ontwikkeld, die zal worden ingezet

in het inwerkprogramma van alle nieuwe medewerkers. Over al deze wijzigingen heeft er overleg plaatsgevonden met de

toezichthouder De Nederlandsche Bank.

Holland Casino nu en in de toekomstHet jaar 2008 stond ook in het teken van herbezinning op de toekomst. Holland Casino stelt het borgen van een optimale

balans tussen publieke belangen, consumentenbelangen, de continu teit van de onderneming en een goed aanstuurbaar en

besluitvaardig bedrijf centraal in haar bedrijfsvoering.

Die balans tussen publieke taak en commerciele bedrijfsvoering blijkt steeds precairder te worden. Hierbij komt nog dat

Holland Casino niet kan uitsluiten dat (binnen afzienbare tijd) door Europese regelgeving de casinomarkt in Nederland

opengesteld zal worden, waarbij krachtige partijen de concurrentie zullen aangaan.


Preventiebeleid kansspelenIn 2008 zijn 6.917.000 bezoeken gebracht aan de vestigingen van Holland Casino. Het gaat daarbij om 1.297.000

personen uit binnen- en buitenland, die gemiddeld 5,3 keer naar het casino kwamen. Het gros van de gasten komt

incidenteel; 731.500 personen in het verslagjaar slechts één keer en 76,7 procent bezocht Holland Casino een,

twee of drie keer per jaar. Voor hen volstaat het preventiebeleid kansspelen met het beschikbaar stellen van de

brochure ‘Laat spelen een spel bijven’.

Jongvolwassenen (18 tot 24 jaar) ontvangen een ‘harten-zes’ kaart bij het zesde bezoek in een maand en bezoekers

vanaf 24 jaar een ‘harten-tien’ kaart bij het tiende bezoek in een maand. Zij wijzen de gast nog eens nadrukkelijk

op diens bezoekgedrag en de risico’s van het spel.

Door de identificatieplicht en de landelijk gekoppelde bezoekersregistratie beschikt Holland Casino over exacte

gegevens van bezoekgedrag. Een belangrijk hulpmiddel om gasten – naast het voorlichtingsmateriaal - ook aan te

spreken over hun bezoekgedrag en de risico’s van het spel met hen te bespreken. Dat gebeurt in een gesprek.

Na acht bezoeken in één maand wordt de jongvolwassene voor een gesprek uitgenodigd. Bij personen vanaf 24 jaar

is dat bij 15 bezoeken of meer per maand. In 2008 vonden in het kader van het preventiebeleid circa 35.000 gesprek-

ken plaats (2007: 31.000).

Voor beide leeftijdscategorieen geldt dat de bezoekfrequentie na zo’n preventief gesprek meestal aanzienlijk

afneemt. Wordt in het gesprek een verslavingsprobleem vermoed, dan volgt een extra gesprek. Dat leidt in de regel

tot een bezoekbeperking of een entreeverbod.

Gasten wacht altijd een persoonlijk gesprek wanneer zij na afloop van een bezoekbeperking of entreeverbod weer

voor het eerst naar het casino komen. Veel van deze gesprekken eindigen met een nieuwe beperkende maatregel.

Van degenen die geen beperkende maatregel nemen, bestaat de mogelijkheid om de bezoekfrequentie te volgen.

Als er hier aanleiding toe bestaat, wordt de gast uitgenodigd voor een vervolggesprek.

237,0

0

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

1.000

2004 2005

3.167

2006 2007 2008

Aantal bezoekbeperkingen:

3.3843.885

4.556 4.563

0

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

1.000

2004 2005

4.468

2006 2007 2008

Aantal entreeverboden:

4.718 4.8935.209 5.340

0

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

5.000

2004 2005

21.230

2006 2007 2008

Preventieve gesprekken inclusief gastheergesprekken:

21.49524.166

30.847

34.842

237,0

0

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

1.000

2004 2005

3.167

2006 2007 2008


3.3843.885

4.556 4.563

0

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

1.000

2004 2005

4.468

2006 2007 2008


4.718 4.8935.209 5.340

0

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

5.000

2004 2005

21.230

2006 2007 2008


21.49524.166

30.847

34.842

237,0

0

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

1.000

2004 2005

3.167

2006 2007 2008


3.3843.885

4.556 4.563

0

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

1.000

2004 2005

4.468

2006 2007 2008


4.718 4.8935.209 5.340

0

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

5.000

2004 2005

21.230

2006 2007 2008


21.49524.166

30.847

34.842


(vervolg Terugblik 2008)

Feit is dat al enige tijd zichtbaar wordt dat de bezoekaantallen en bestedingen onvoldoende zullen zijn om op lange termijn

een gezonde bedrijfsvoering mogelijk te blijven maken. Dit staat los van de effecten van het rookverbod, de kansspelbelas-

ting en de kredietcrisis.

Om die reden heeft in 2008 een strategische herorientatie plaatsgevonden. Het meerjarenplan dat daaruit is voortgekomen,

is aan de bewindslieden van Justitie en Financien aangeboden ter bespreking.

Juist ook ter borging van het publieke belang beoogt Holland Casino modernisering van haar producten- en dienstenpalet.

Immers Holland Casino wordt geacht een aantrekkelijk legaal aanbod aan de markt aan te bieden. In haar bedrijfsvoering

zal Holland Casino zich structureel moeten (kunnen) voorbereiden op het aanbieden van een maatschappelijk verantwoord

product in een meer concurrerende omgeving.

Holland Casino’s langere termijn strategie gaat, in tegenstelling tot veel andere modellen, niet uit van maximale rendemen-

ten, maar redeneert vanuit een maatschappelijke context en gaat uit van twee gedachtelijnen:

• de inbedding van het spel in een omgeving met gevarieerde uitgaansmogelijkheden, waardoor de kwetsbaarheid van

Holland Casino in meerdere opzichten afneemt;

• maatschappelijke relevantie en een meer optimale verwevenheid van de organisatie met de samenleving.

‘Structure follows strategy’, wat betekent dat Holland Casino in 2008 besloten heeft haar organisatiestructuur platter te

maken en haar besturingsprincipe te herformuleren om op deze wijze de strategie beter te kunnen faciliteren en om adequater

op veranderende marktomstandigheden te kunnen inspelen. De effecten van deze reorganisatie waarborgen een financieel

gezonde toekomst echter onvoldoende. Om die reden is ook gewerkt aan een set van maatregelen die kostenreductie dan

wel opbrengstenverhoging als resultante dienen te hebben. Alle zijn zij gericht op het realiseren van een positieve wig;

kosten die minder hard groeien dan dat de baten toenemen. Sommige maatregelen kunnen direct worden ingezet, andere

komen ter advisering c.q. onderhandeling bij de ondernemingsraad of vakbonden (CAO). Met medezeggenschap en vakbon-

den wordt hierover op zeer constructieve wijze overleg gevoerd.

Alle medewerkers die in contact komen met gasten volgen een cursus van externe instellingen voor hulpverlening.

De floormanagers, die fungeren als gastheer of –vrouw in de speelzaal, krijgen bovendien een aanvullende training

waarin achtergronden, aanpak, signalering en preventie nog verder worden uitgediept. Een nog zwaardere training

is er voor medewerkers Security, aangezien zij de preventiegesprekken met gasten voeren. Periodieke opfriscursus-

sen zijn verplicht. Met de verslavingszorg heeft Holland Casino periodiek overleg om het beleid en zijn resultaten

te monitoren en wanneer nodig verder te verfijnen. Holland Casino verwijst in voorkomende gevallen naar instel-

lingen voor verslavingszorg, zoals Tactus, Agog, HANDS en Jellinek/Assisa.

Het betreft hier zowel ambulante hulpverlening, 24-uurs telefonische hulpdiensten, als mogelijkheden voor online

ondersteuning.


Vooruitzichten

MarktDe uitgaansmarkt heeft in de afgelopen jaren een groei te zien gegeven. De economische vooruitzichten zijn echter zo, dat

zeker voor 2009 en mogelijk ook voor 2010 rekening moet worden gehouden met een sterke daling in de bestedingen.

Holland Casino bereidt zich daarop voor. De ontwikkelingen op de lange termijn zijn voor Holland Casino bedreigend.

Toenemende concurrentie, zowel in de uitgaanswereld als in de kansspelbranche en op het internet, dreigen te leiden tot

een stagnerende omzet. Daar bovenop dient Holland Casino ermee rekening te houden dat het monopolie op de tafelspelen

op enig moment zal worden afgebroken.

RookbeleidAanvankelijke inschattingen waren dat het rookverbodeffect na twee jaar zou zijn ingelopen. De vrees bestaat dat dit langer

gaat duren, ook omdat een deel van de gasten uitwijkt naar het internetaanbod.

InvesteringenDe vervangingsinvesteringen zullen getemporiseerd worden, evenals voorgenomen nieuwbouwprojecten.

FinancieringDoordat er geen nieuwbouwprojecten lopen in 2009, zijn er geen substantiele wijzigingen in de financieringsopzet van de

onderneming voorzien. Alhoewel de huidige kredietfaciliteit voldoende is, wordt er gekeken naar het aantrekken van een

tweede bankier.

PersoneelsbezettingNaast de ingezette reorganisatie ten gevolge van de gewijzigde aansturingsuitgangspunten, wordt er van uit gegaan dat er

in de loop van het jaar 2009 verdere personeelsreducties alsmede herijking van arbeidsvoorwaarden noodzakelijk zijn om

de gevolgen van de recessie op te vangen.

WinstgevendheidDe ingezette personeelsreducties en kostenbesparingen zijn er op gericht om 2009 af te sluiten met ‘zwarte cijfers’.

Winstherstel tot het niveau van 2007 wordt niet verwacht.

Het bestuur

D.F. Flink, chief executive officer

W.G. Kooijman, chief financial officer

Hoofddorp, 7 april 2009


Jaarrekening 2008


Passiva 2008 2007

Eigen Vermogen8 49.401 51.165 Voorzieningen9 71.403 41.580 Langlopende schulden

Schulden aan kredietinstellingen10 19.935 35.638

Kortlopende schulden

Af te dragen netto bedrijfsresultaat6 - 17.793

Belastingen11 28.992 30.598

Schulden aan kredietinstellingen12 29.953 30.953

Diverse schulden13 63.009 76.443

121.954 155.787 262.693 284.170

Balans per 31 december 2008in duizenden euro, na winstbestemming

Activa 2008 2007

Vaste activa

Immaterieele vaste activa1 5.489 7.117

Materieele vaste activa2 187.416 208.394

Financiele vaste activa3 4.550 4.550

197.455 220.061

Vlottende activa

Voorraden4 728 684

Vorderingen en overlopende activa5 8.263 9.284

Te vorderen netto bedrijfsresultaat6 11.952 -

Liquide middelen7 44.295 54.141

65.238 64.109

262.693 284.170


Lasten 2008 2007

Personeelskosten18 279.263 287.495

Operationele kosten19 133.457 132.170

Afschrijving en bijzondere waardevermindering20 62.714 54.973

Aanloopkosten - 1.920

Bijzondere lasten21 33.432 8.454

Bedrijfslasten 508.866 485.012

Bruto bedrijfsresultaat 17.726 89.419Interest22 3.420 3.842

Netto bedrijfsresultaat 14.306 85.577

Rekening van baten en lastenin duizenden euro

Baten 2008 2007

Opbrengst Tafelspelen 280.258 298.213

Opbrengst Speelautomaten 346.594 377.236

Troncopbrengst/tips14 39.574 43.328

Entreeontvangsten 2.451 2.140

Horecaopbrengst15 25.681 28.237

Overige opbrengsten16 5.489 7.549

Bruto baten 700.047 756.703Belastingen17 -173.455 -182.272

Netto baten 526.592 574.431


Kasstroomoverzichtin duizenden euro

2008 2007

Kasstroom uit operationele activiteiten

Bruto bedrijfsresultaat 17.726 89.419

Aanpassing voor:

Afschrijving materiele vaste activa 49.952 52.034

Boekverlies desinvesteringen materiele vaste activa 10.465 -922

Afschrijving en bijzondere waardevermindering immateriele

vaste activa 4.016 3.861

Terugneming bijzondere waardevermindering financiele activa - -500

Aanloopkosten Holland Casino Digitaal - 1.920

Mutatie in:

Vorderingen en voorraden 977 10

Voorzieningen 29.823 7.124

Kortlopende schulden -15.040 1.385

80.193 64.912

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten 97.919 154.331

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

Investeringen in immateriele vaste activa -2.388 -3.334

Investeringen in materiele vaste activa -39.798 -28.333

Opbrengst desinvesteringen in materiele vaste activa 359 922

Aanloopkosten Holland Casino Digitaal - -1.920

Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten -41.827 -32.665

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

Opgenomen bankkrediet 14.000 15.000

Aflossing bankkrediet -30.703 -51.696

Interest -3.420 -3.842

Betaalde winstafdrachten -45.815 -79.238

Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten -65.938 -119.776

Mutatie liquide middelen -9.846 1.890Gelden onderweg 2.954 2.719

Kasgeld 36.150 40.666

Speelgeld 4.111 3.809

Vreemde valuta 185 200

Banktegoeden 895 6.747

Liquide middelen per 31 december 44.295 54.141


Toelichting op de balans, de rekening van baten en lasten en het kasstroomoverzichtActiviteitenDe Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in Nederland (Holland Casino), statutair gevestigd te ’s-Gravenhage

in Nederland, exploiteert casinospelen.

Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekeningDe jaarrekening is opgesteld volgens de Nederlandse verslaggevingsrichtlijnen zoals vermeld in de bepalingen van Titel 9

Boek 2 BW.

De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij

bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde.

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen

voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar,

worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Financiele instrumenten en renterisicoFinanciele instrumenten worden gebruikt ter afdekking van onderliggende transacties.

Het renterisico is het risico dat de waarde van een financieel instrument fluctueert als gevolg van veranderingen in de

marktrente. Het renterisicobeleid is gericht op het minimaliseren van het risico waaraan de activiteiten worden blootge-

steld door rente.

Gebruik van schattingspostenBij het opstellen van de jaarrekening is het noodzakelijk dat Holland Casino schattingen maakt en van bepaalde veronder-

stellingen uitgaat die van invloed kunnen zijn op de waardering van de activa, passiva en de uitkomsten van de rekening

van baten en lasten. De werkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen en veronderstellingen.

Belangrijke schattingsposten zijn:

• levensduur van de materiele vaste activa;

• waardering van de deelneming;

• voorziening WAO Eigen Risicodragerschap;

• voorziening pensioenen personeelsbeloningen;

• voorziening reorganisatie.

Omrekening van vreemde valutaDe activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de per balansdatum geldende koersen. Transacties

die luiden in vreemde valuta, worden omgerekend tegen de wisselkoers op het moment van de transactie. De koers-

verschillen worden in de rekening van baten en lasten verwerkt. Koersverschillen en provisies die het gevolg zijn van

wisseltransacties worden verantwoord onder overige opbrengsten.


Grondslagen voor de waardering van activa en passivaImmateriele vaste activaOnder immateriele vaste activa zijn ontwikkelingskosten en software opgenomen. Ontwikkelingskosten, waarvan verwacht

wordt dat deze dienstbaar zullen zijn aan de toekomstige resultaten, worden geactiveerd. Immateriele vaste activa worden

gewaardeerd op het bedrag van bestede kosten, verminderd met cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met

bijzondere waardeverminderingen.

Immateriele vaste activa worden in drie jaar lineair afgeschreven. Conform regelgeving wordt ten bedrage van de geactiveerde

ontwikkelingskosten een wettelijke reserve gevormd.

Materiele vaste activaMateriele vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en,

indien van toepassing, met bijzondere waardeverminderingen. De lineaire afschrijvingen geschieden overeenkomstig de

geschatte economische levensduur en zijn berekend op basis van de aanschafwaarde, verminderd met de geschatte rest-

waarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven. De geschatte

economische levensduur is in het algemeen voor:

Gebouwen 40 jaar

Verbouwingen 8 - 12 jaar

Installaties 5 - 12 jaar

Andere vaste bedrijfsmiddelen 3 - 10 jaar

Jaarlijks wordt de geschatte economische levensduur van de materiele vaste activa getoetst. Zonodig worden de afschrij-

vingen aangepast op basis van de resterende levensduur. Een verlenging/verkorting van de geschatte economische

levensduur zal vooral plaatsvinden als gevolg van renovatie en verplaatsing van casino’s.

Materiele vaste activa in uitvoering worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere directe opbrengstwaarde.

De vervaardigingsprijs bestaat uit materiaalkosten, directe arbeidskosten, een toerekenbaar deel van de indirecte produc-

tiekosten gebaseerd op een normaal niveau van bedrijfsactiviteit en toegerekende interestkosten. De directe opbrengst-

waarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop.

De kosten die verband houden met het opleveren van huurpanden in oorspronkelijke staat worden geactiveerd en

afgeschreven over de resterende huurperiode.

Verbouwingen aan panden waarvan Holland Casino de huurder is, worden geactiveerd. Rente bij bouwactiviteiten wordt

niet geactiveerd. Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat

deze zich voordoen.

Financiele vaste activaDeelnemingen waarin geen invloed op het zakelijke en financiele beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd tegen

verkrijgingsprijs of, indien van toepassing, onder aftrek van bijzondere waardevermindering. De vorderingen en schulden

op deelnemingen alsmede de overige vorderingen en schulden worden opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek

van noodzakelijk geachte voorzieningen.


VoorradenDe voorraden worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere netto opbrengstwaarde. Deze lagere netto opbrengst-

waarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden.

Vorderingen, liquide middelen en schuldenDe vorderingen worden opgenomen voor hun nominale waarden onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorzieningen

voor het risico van oninbaarheid. De liquide middelen en de schulden zijn opgenomen voor hun nominale waarden.

De bedrijfskleding wordt afgeschreven over een periode van tweeenhalf jaar.

Voorziening pensioenenDe netto verplichting van Holland Casino uit hoofde van toegezegde pensioenregelingen wordt voor iedere regeling

afzonderlijk berekend door een schatting te maken van de pensioenaanspraken die werknemers hebben opgebouwd in ruil

voor hun diensten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze pensioenaanspraken worden verdisconteerd om de

contante waarde te bepalen, en de reele waarde van de fondsbeleggingen wordt hierop in mindering gebracht. De discon-

teringsvoet is het rendement per balansdatum op hoogwaardige bedrijfsobligaties met een AA-rating, waarvan de looptijd

de termijn van de verplichtingen van Holland Casino benadert. De berekening wordt uitgevoerd door een erkende actuaris

volgens de ‘projected unit credit’-methode.

Wanneer de pensioenaanspraken uit hoofde van een regeling worden verbeterd, wordt het gedeelte van de verbeterde

pensioenaanspraken dat betrekking heeft op de verstreken diensttijd van werknemers lineair als last in de rekening van

baten en lasten opgenomen over de gemiddelde periode totdat de pensioenaanspraken onvoorwaardelijk worden. Voor

zover de aanspraken onmiddellijk onvoorwaardelijk worden, wordt de last onmiddellijk in de rekening van baten en lasten

opgenomen.

Met betrekking tot de actuariele winsten en verliezen die na 1 januari 2005 ontstaan bij het berekenen van de verplichting

van Holland Casino uit hoofde van een pensioenregeling, wordt jaarlijks dat gedeelte in de rekening van baten en lasten

opgenomen, gespreid over de verwachte gemiddelde resterende diensttijd van werknemers die aan de regeling deelnemen,

startend vanaf het boekjaar volgend op de balansdatum.

Dit voor zover eventuele niet-opgenomen cumulatieve actuariele winsten of verliezen meer bedragen dan 10% van de con-

tante waarde van de bruto verplichting uit hoofde van de toegezegde pensioenregeling, dan wel van de reele waarde van de

fondsbeleggingen indien deze hoger is. Voor het overige wordt de actuariele winst of het actuariele verlies niet opgenomen.

Voorziening personeelsbeloningenDe netto verplichting van Holland Casino uit hoofde van lange termijn personeelsbeloningen, met uitzondering van

pensioenregelingen, is het bedrag van de toekomstige beloning dat werknemers hebben verdiend in ruil voor hun dien-

sten in de verslagperiode en voorgaande perioden. Deze verplichting wordt ingeschat met behulp van de ‘projected unit

credit’- methode en wordt verdisconteerd tot de contante waarde. De disconteringsvoet is het rendement per balansdatum

op hoogwaardige bedrijfsobligaties met een AA-rating, waarvan de looptijd de termijn van de verplichtingen van Holland

Casino benadert.


Voorziening WAO Eigen Risicodragerschap/ZiekengeldIn de eerste twee jaren van ziekte verzorgt Holland Casino de loondoorbetaling volgens de CAO. Holland Casino heeft dit

risico niet door een verzekering afgedekt. Voor medewerkers die ziek uit dienst gaan en normaliter in het vangnet terecht

komen, is Holland Casino Eigen Risicodrager. Dat betekent dat zij gedurende de resterende periode van twee jaren de

ziektewetuitkeringen verzorgt, zoals die anders door het UWV zouden zijn betaald. Enkele groepen zijn van deze betalings-

verplichting uitgezonderd, zoals uitval door zwangerschap. Deze groepen blijven ten laste van het UWV komen. Vanaf 1

januari 2007 heeft Holland Casino het eigenrisicodragerschap voor de WGA/WIA ondergebracht bij een verzekeringsmaat-

schappij. Er komen geen nieuwe WAO’ers en de daarvoor bestaande voorziening zal daarom in 2009 vervallen.

Voorziening ontmantelingskostenIn deze voorziening zijn de verwachte contractuele ontmantelingskosten opgenomen voor het in oorspronkelijke staat

brengen van gehuurde gebouwen en terreinen. In verband met de eventuele verhuizing naar het nieuwe pand in Utrecht is

een voorziening getroffen voor de verwachte ontmantelingskosten van het huidige pand. Ook is er een voorziening getrof-

fen voor het pand in Venlo, dat is gehuurd, om het weer in oorspronkelijke staat op te kunnen leveren.

Voorziening reorganisatieDeze voorziening heeft betrekking op kosten in verband met de reorganisatie van activiteiten en wordt gevormd indien

voor Holland Casino een feitelijke of juridische verplichting is ontstaan en een betrouwbare schatting kan worden gemaakt

van de omvang van de verplichting. Deze kosten bestaan uit beeindigingsvergoedingen, nog te betalen salarissen tijdens

de opzegtermijn gedurende welke tijd geen werkzaamheden meer worden verricht en overige kosten gerelateerd aan

personeel.

MancoverplichtingDe verplichtingen met betrekking tot de niet ingewisselde jetons, chips en tokens worden opgenomen tegen hun nominale

waarde, onder aftrek van dat deel van de jetons, chips en tokens waarvan verwacht wordt dat de bezoekers ze niet meer ter

omwisseling aanbieden.


Grondslagen voor resultaatbepalingRekening van baten en lastenHet netto bedrijfsresultaat is het verschil tussen de netto baten en de lasten. De opbrengst Tafelspelen is het verschil

tussen de ontvangen inzetten en de uitkeringen. De opbrengst Speelautomaten is het verschil tussen de inworpen in en de

uitbetalingen van de speelautomaten, gecorrigeerd voor nog uit te betalen progressive jackpots.

Troncopbrengst en tipsHet betreft hier de bij Tafelspelen en Speelautomaten ontvangen troncopbrengst, alsmede fooien ontvangen door horeca-

personeel, Front Office-personeel, etc.

AanloopkostenDe aanloopkosten betreffen kosten die zijn verbonden aan de periode vóór opening van nieuwe casino's en kosten die

voorafgaan aan het exploiteren van nieuwe activiteiten. Zij worden direct ten laste van het resultaat gebracht.

Financiele instrumentenOnder financiele instrumenten worden zowel primaire financiele instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als

financiele derivaten verstaan. Voor de grondslagen van primaire financiele instrumenten wordt verwezen naar de

behandeling per balanspost.

Financiele derivaten waarbij de onderliggende waarde niet beursgenoteerd is, worden tegen kostprijs opgenomen.

De vennootschap past kostprijshedge-accounting toe: het effectieve deel van financiele derivaten die zijn toegewezen voor

kostprijshedge-accounting, wordt tegen kostprijs gewaardeerd en het ineffectieve deel wordt tegen reele waarde gewaardeerd.

De waardeveranderingen van de reele waarde van het ineffectieve deel worden direct in de winst-en-verliesrekening verwerkt.

ResultaatBaten worden in het algemeen verantwoord in het jaar waarin ze zijn ontvangen; lasten worden toegerekend aan de jaren

waarop ze betrekking hebben.

Belasting Toegevoegde Waarde (omzetbelasting)/ kansspelbelastingVoor kansspelen in de zin van de Wet op de Kansspelbelasting is Holland Casino vrijgesteld van omzetbelasting. Hierover

wordt kansspelbelasting geheven. De exploitatie van speelautomaten (tot en met 30 juni 2008) en de horeca-activiteiten van

Holland Casino zijn betrokken in de heffing van omzetbelasting. Vanaf 1 juli 2008 is de exploitatie van speelautomaten

onderhevig aan kansspelbelasting. De aftrek van voorbelasting voor de gemengde lasten is daarom nog maar in beperkte

mate mogelijk. De investeringen en kosten, voor zover de aftrek van voorbelasting geheel of gedeeltelijk is uitgesloten,

worden daarom inclusief omzetbelasting geactiveerd, dan wel in de rekening van baten en lasten opgenomen.

VennootschapsbelastingHolland Casino is vanaf de oprichtingsdatum niet onderworpen aan vennootschapsbelasting.

Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzichtHet kasstroomoverzicht wordt opgesteld op basis van de indirecte methode.


Toelichting op de balans in duizenden euro, tenzij anders aangegeven

Vaste Activa 1 Immateriele vaste activa Ontwikkelings- kosten Software Totaal

Stand per 31 december 2007

Aanschafwaarde 6.944 1.470 8.414

Cumulatieve afschrijving -1.157 -140 -1.297

Boekwaarde 5.787 1.330 7.117

Mutaties

Investeringen 1.492 896 2.388

Bijzondere waardevermindering -1.834 -367 -2.201

Afschrijvingen -1.422 -393 -1.815

Totaal van de mutaties -1.764 136 -1.628


Aanschafwaarde 6.602 1.999 8.601

Cumulatieve afschrijving -2.579 -533 -3.112

Boekwaarde 4.023 1.466 5.489 2 Materiele vaste activa Terreinen en Overige vaste Activa in gebouwen Verbouwingen Installaties bedrijfsmiddelen uitvoering Totaal


Aanschafwaarde 102.452 97.954 119.811 228.964 6.401 555.582

Cumulatieve afschrijving -39.096 -64.731 -78.028 -165.333 - -347.188

Boekwaarde 63.356 33.223 41.783 63.631 6.401 208.394

Mutaties

Aanschafwaarde

• Investeringen - 4.137 4.532 27.294 3.835 39.798

Gereedgekomen activa - 480 39 2.187 -2.706 -

Desinvesteringen/activa niet

langer in gebruik -5 -16.947 -19.618 -46.408 -4.713 -87.691

Afschrijvingen

• Afschrijvingslast -4.862 -6.433 -7.642 -31.015 - -49.952

Desinvesteringen/activa niet

langer in gebruik 2 15.893 17.692 43.280 - 76.867

Totaal van de mutaties -4.865 -2.870 -4.997 -4.662 -3.584 -20.978


Aanschafwaarde 102.447 85.624 104.764 212.037 2.817 507.689

Cumulatieve afschrijving -43.956 -55.271 -67.978 -153.068 - -320.273

Boekwaarde 58.491 30.353 36.786 58.969 2.817 187.416


Onder ‘activa in uitvoering’ zijn uitgaven in investerings- en verbouwingsprojecten opgenomen. Overige verplichtingen

zijn verantwoord onder ‘niet uit de balans blijkende verplichtingen’. Onder de aanschafwaarde per 31 december 2008 is een

bedrag van € 107,7 miljoen aan volledig afgeschreven activa opgenomen. Subsidies op investeringsprojecten worden in

mindering gebracht op de desbetreffende vaste activa.

3 Financiele vaste activa In 2002 is een 40% aandelenbelang verworven in Gaming Support B.V., statutair gevestigd te Rotterdam. De historische

kostprijs is € 4,55 miljoen. Er hebben geen mutaties plaatsgevonden in 2008.

De totale activa van Gaming Support B.V. bedragen € 9,1 miljoen, het Eigen Vermogen € 2,9 miljoen, de totale schulden

€ 6,1 miljoen, het behaalde resultaat in 2008 is € 0,7 miljoen en de omzet voor 2008 is € 16,6 miljoen.

De omzet van transacties met Holland Casino is € 14,8 miljoen inclusief BTW (2007: € 14,0 miljoen) tegen normale

leveringsvoorwaarden.

Holland Casino heeft geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiele beleid van de deelneming.


Vlottende activa 4 Voorraden 2008 2007 728 684

De voorraden betreffen verbruiksartikelen en grondstoffen ten behoeve van de horeca-activiteiten, artikelen voor prijzen

in natura bij de speelautomaten en andere voorraden zoals brochures.

5 Vorderingen en overlopende activa 2008 2007 Te ontvangen van creditcardmaatschappijen 790 1.287

Diverse vorderingen 854 757

Vooruitbetaalde kosten 3.599 3.764

Bedrijfskleding 1.594 2.262

Debiteuren 1.176 1.206

Vordering op deelneming 60 8

Rekening courant Pensioenfonds 190 -

8.263 9.284

6 Te vorderen netto bedrijfsresultaat 2008 2007 Saldo vorig boekjaar 17.793 11.097

Netto bedrijfsresultaat boekjaar 14.306 85.577

Afdracht in boekjaar -45.815 -79.238

Mutatie wettelijke reserve 1.764 357

-11.952 17.793

Per ultimo 2008 resteert een vordering (€ 12 miljoen) op het ministerie van Financien doordat de afdracht van de winst

over het eerste kwartaal het negatieve resultaat over de resterende kwartalen oversteeg. Deze vordering zal in 2009 worden

terug ontvangen.

7 Liquide middelen 2008 2007 Gelden onderweg 2.954 2.719

Kasgelden 40.261 44.475

Vreemde valuta 185 200

Banktegoeden 895 6.747

44.295 54.141

Ten behoeve van de voortgang van het spel wordt € 37 miljoen aangehouden als norm voor de benodigde kasgelden

(2007: € 41 miljoen). De ‘gelden onderweg’ zijn gelden die nog bijgeschreven moeten worden op de bankrekening.


Eigen Vermogen

8 Eigen Vermogen

Stichtings- Wettelijke Overige Resultaat kapitaal reserve reserve boekjaar Totaal

Stand 31 december 2007 - 5.787 45.378 - 51.165

Resultaat boekjaar - - - 14.306 14.306

Vorming wettelijke reserve - 1.492 -1.492 - -

Vrijval wettelijke reserve - -3.256 3.256 - -

Vrijval overige reserve - - -1.764 1.764 -

Afdracht aan de Staat - - - -16.070 -16.070

Stand 31 december 2008 - 4.023 45.378 - 49.401

Het Eigen Vermogen van Holland Casino bestaat uit stichtingskapitaal en een winstreservering. Het stichtingskapitaal

betreft het bij de oprichting op 22 januari 1974 gestorte kapitaal van honderd gulden (€ 45). Conform artikel 17 van de per

1 april 2006 aangepaste Beschikking casinospelen alsmede artikel 14 van de eveneens per 1 april 2006 aangepaste Statuten

van Holland Casino is uit de netto opbrengst van de gezamenlijke speelcasino’s een reservering betreffende het Eigen

Vermogen gevormd, welke is geclassificeerd als 'overige reserve' ter hoogte van € 45,4 miljoen. In de periode 2005 tot en

met 2008 is in totaal een nettobedrag van € 4,0 miljoen toegevoegd aan de wettelijke reserve in verband met de opname van

immateriele activa (ontwikkelingskosten) in de balans. Dit bedrag zal evenredig met de afschrijvingen op de immateriele

activa afnemen.


Voorzieningen 9 Voorzieningen Ontmantelings- Personeels

WAO kosten beloningen Pensioen Reorganisatie Totaal

Stand per 31 december 2007 613 2.800 4.100 34.067 - 41.580 Dotatie/vrijval - - 700 21.891 29.000 51.591

Onttrekkingen -410 - -300 -21.058 - -21.768 Stand per 31 december 2008 203 2.800 4.500 34.900 29.000 71.403

In verband met het WAO Eigen Risicodragerschap is Holland Casino verplicht een voorziening te treffen voor de WAO-uitke-

ringen. Deze voorziening vervalt in 2009.

De voorziening ontmantelingkosten is voor € 2,5 miljoen ten behoeve van het huidige pand van Holland Casino Utrecht.

De overige € 0,3 miljoen is bestemd voor het pand in Venlo. De voorziening personeelsbeloningen is gevormd voor toekom-

stige jubileumuitkeringen.

Ook is er een voorziening gecreeerd voor de te verwachten kosten voortvloeiend uit de ingezette reorganisatie (€ 29,0

miljoen). Deze voorziening bevat verwachte kosten voor de fasen van de reorganisatie waarvan op het moment van opmaken

van de jaarrekening bij degenen voor wie de reorganisatie gevolgen zal hebben de hoofdlijnen van de reorganisatie bekend

zijn.

De voorzieningen WAO en reorganisatie hebben een kortlopend karakter, de overige zijn langlopend.

Verplichting uit hoofde van toegezegde pensioenrechten Holland Casino draagt bij aan een toegezegde pensioenregeling op grond waarvan aan werknemers na pensionering

pensioen wordt uitgekeerd.

Voorziening pensioenen 2008 2007 Contante waarde van gefinancierde verplichtingen 557.900 570.800

Reele waarde van fondsbeleggingen -502.900 -608.000

Contante waarde van netto verplichtingen 55.000 -37.200

Overgangsverplichting toegezegde pensioenrechten -47.100 -54.200

Niet-opgenomen actuariele winsten en verliezen 27.000 125.467

34.900 34.067

Het nog niet geamortiseerde deel van de overgangsverplichting toegezegde pensioenrechten bedraagt € 47,1 miljoen

(2007: € 54,2 miljoen).

Contante waarde van gefinancierde verplichtingen

Stand 31 december 2007 570.800

Pensioenlasten werkgever 20.091

Pensioenlasten werknemer 9.500

Interest 32.900

Actuariele resultaten -70.791

Uitkeringen -4.600



Reele waarde van fondsbeleggingen


Mutatie van de fondsbeleggingen -131.058

Werkgeversbijdrage 21.058

Werknemersbijdrage 9.500

Uitkeringen -4.600


Aannames voorziening pensioenen De gewogen aannames die ten grondslag liggen aan de berekening van de pensioenverplichtingen per 31 december 2008:

31 december 2008 31 december 2007 Disconteringsvoet 5,50 % 5,50 %

Verwacht rendement op fondsbeleggingen 6,00 % 6,00 %

Toekomstige algemene loonsverhogingen 2,50 % 2,50 %

Toekomstige pensioenstijgingen 2,25 % 2,25 %

Gemiddelde toekomstige toeslagverwachting 75,00 % 100,00 %

Sterftetafel GBM/GBV 2000-2005 (-5/-2) GBM/GBV 2000-2005 (-5/-2)

De aannames voor het verwachte rendement op pensioenbeleggingen zijn tot stand gekomen op basis van beoordeling van de

historische rendementen van de diverse categorieen waarin de beleggingen zijn ge nvesteerd. De historische rendementen

op deze beleggingscategorieen zijn gewogen op basis van de verwachte lange termijn verdeling van de pensioenbeleggingen.

Als gevolg van de huidige omstandigheden op de financiele markten heeft het bestuur van Stichting Pensioenfonds

Holland Casino een continu teitsanalyse opgesteld en conform de uitkomsten de gemiddelde toekomstige toeslagverwach-

ting aangepast.


Langlopende schulden 10 Schulden aan kredietinstellingen Vervallend 2008 Rente 2007 Rente variatie variatie

Tussen 1 en 5 jaar 10.185 5,3 11.138 5,3

Na 5 jaar 9.750 4,1 24.500 4,1 – 4,7

19.935 35.638

Gemiddeld rentepercentage tussen 1 en 5 jaar 4,8 4,8

De aflossingsverplichtingen binnen 12 maanden na afloop van het boekjaar zijn niet inbegrepen in de hierboven genoemde

bedragen, maar zijn opgenomen onder de kortlopende schulden.

In 2005 is een lening met een hypothecaire zekerheid van € 10,9 miljoen (à 7,3%) vervroegd afgelost. Kosten verband

houdende met financieringen, voor zover geen reguliere rente, worden in aftrek gebracht op de verplichtingen van de

uitstaande leningen en afgeschreven over de resterende looptijd.

Het casinopand van de vestiging van Holland Casino in Scheveningen is als hypothecaire zekerheid gesteld ter dekking van

de hypothecaire lening ad € 12,4 miljoen met een looptijd tot en met het jaar 2011. Jaarlijks wordt € 0,9 miljoen afgelost en

in 2011 wordt de restschuld afgelost.

De kredietfaciliteit ultimo 2008 bedraagt € 220,0 miljoen (ultimo 2007: € 220,0 miljoen). Deze bedragen zijn exclusief de

reeds benutte hypothecaire faciliteiten. Deze kredietfaciliteit kent geen financiele convenanten en er zijn geen zekerheden

verstrekt.

De beschikbare kredietruimte ultimo 2008 bedraagt € 177,7 miljoen (ultimo 2007: € 167,6 miljoen).


Kortlopende schulden 11 Belastingen 2008 2007 Kansspelbelasting 13.941 11.406

Omzetbelasting 8.144 12.873

Loonheffing 6.907 6.313

Buitenlandse belastingen - 6

28.992 30.598

De verschuldigde kansspelbelasting heeft betrekking op de opbrengst Tafelspelen en Speelautomaten van december 2008.

Deze belasting wordt op aangifte betaald binnen één maand na het einde van het tijdvak waarover de belasting is verschul-

digd.

Ultimo 2007 is een extra schuld in de omzetbelasting opgenomen van € 8,4 miljoen inzake herziening vooraftrek op

investeringen als gevolg van de invoering van kansspelbelasting op speelautomaten per 1 juli 2008. In het eerste halfjaar

van 2008 is hier € 0,7 miljoen aan toegevoegd in verband met de investeringen in die periode. Van deze voorziening heeft

€ 3,9 miljoen een langlopend karakter. Voor het overige betreft de omzetbelasting de aangiftes van november (teruggaaf)

en december 2008.

12 Schulden aan kredietinstellingen 2008 2007

29.953 30.953

Het saldo van 2008 betreft een drietal kasgeldleningen van totaal € 29,0 miljoen die in 2009 vervallen en de jaarlijkse aflos-

sing op de hypothecaire lening ad € 0,9 miljoen. Het gewogen gemiddelde rentepercentage over deze leningen bedroeg 4,7%.

13 Diverse schulden 2008 2007 Premies sociale verzekeringen 2.311 2.965

Vakantiedagen, vakantietoeslag en salarissen 16.135 21.222

Crediteuren 18.283 21.688

Schulden aan Gaming Support B.V. 668 605

Jackpots Speelautomaten en Caribbean Stud 6.952 9.947

Nog te betalen investeringen 1.579 1.137

Mancoverplichting 2.519 2.687

Nog te ontvangen facturen 8.193 9.692

Overige schulden 6.369 6.500

63.009 76.443


Niet uit de balans blijkende verplichtingen

HuurHet totaalbedrag van met derden aangegane huurverplichtingen (op basis van het huidige prijsniveau) van onroerende

zaken bedraagt in totaal € 84,5 miljoen. Hiervan vervalt binnen één jaar € 13,5 miljoen, tussen één en vijf jaar € 37,7

miljoen en na vijf jaar € 33,3 miljoen. De vervaldata van deze overeenkomsten lopen tot uiterlijk 31 december 2021.

LeaseHolland Casino maakt gebruik van leaseauto’s waarvoor operationele leaseverplichtingen worden aangegaan voor een

periode van vier jaar. De resterende verplichting van deze leaseauto’s bedraagt € 2,3 miljoen, waarvan € 1,0 miljoen binnen

één jaar vervalt.

BankgarantieTotaal is er voor € 4,2 miljoen aan bankgaranties afgegeven (inclusief € 3,5 miljoen op voorschrift van De Nederlandsche

Bank).

InvesteringenVoor investeringsprojecten zijn per balansdatum verplichtingen aangegaan voor circa € 5,2 miljoen (2007: € 15,7 miljoen).

Financiele instrumenten Rente-instrumenten worden toegepast ter verkrijging van een gewenst risicoprofiel in vaste en variabele renteposities.

Holland Casino heeft de volgende renteswaps afgesloten om het variabel rentende karakter van de financiering te fixeren:

Afsluitdatum Afloopdatum Nominale Nominale Gefixeerde Reele Reele waarde waarde rente waarde waarde ultimo ultimo ultimo ultimo 2008 2007 2008 2007 (in miljoenen euro) (in miljoenen euro) (in procenten) (in miljoenen euro) (in miljoenen euro)

Juni 2003 Juni 2008 - 30 3,20 - 0,0

Mrt 2006 Mrt 2016 10 10 4,14 -0,3 0,1

Juli 2007 Juli 2017 15 15 4,72 -1,4 0,0

Dec 2007 Dec 2017 45 45 4,76 -4,5 -0,1

Juli 2008 Juli 2018 30 - 4,82 -3,0 -

100 100 -9,2 0,0

Van de bovenstaande contracten ad € 45,0 miljoen en € 15,0 miljoen is nog geen gebruik gemaakt. Het is zeer waarschijnlijk

dat er van deze contracten binnen afzienbare tijd gebruik zal worden gemaakt.


Toelichting op de rekening van baten en lasten in duizenden euro, tenzij anders aangegeven

Baten 14 Troncopbrengst/tips 2008 2007 Troncopbrengst 37.857 41.428

Tips 1.717 1.900

39.574 43.328

De ontvangen tronc en fooiengelden worden gestort op de bankrekening van Stichting Fooiengelden Holland Casino.

Na afloop van een kalendermaand wordt het saldo ten behoeve van de uitkering krachtens de fooienregeling zoals

opgenomen in de CAO, overgemaakt naar de bankrekening van Holland Casino.

15 Horecaopbrengst 2008 2007 Horeca (bruto) 34.895 37.089

Verstrekkingen aan gasten (tegen verkoopprijs) -9.214 -8.852

25.681 28.237

16 Overige opbrengsten 2008 2007 Fee en know how - 1.558

Parkeergelden 4.155 3.767

Koersresultaten 448 559

Netto resultaat licenties 575 1.277

Overige 311 388

5.489 7.549

Belastingen

17 Belastingen 2008 2007 Kansspelbelasting 142.657 121.819

Omzetbelasting 30.798 60.453

173.455 182.272

Voor het eerste halfjaar van 2008 bedraagt het tarief van de kansspelbelasting 40,85% van de opbrengst van Tafelspelen.

Het tarief van de omzetbelasting bedraagt 19%; de afdracht van omzetbelasting is effectief 16% van de Speelautomatenop-

brengst. Voorts is omzetbelasting verschuldigd over een deel van de entreeontvangsten.

Vanaf 1 juli 2008 is ook de Speelautomatenopbrengst onderhevig aan kansspelbelasting en is het tarief verlaagd naar 29%

van de opbrengst Tafelspelen en Speelautomaten.


Lasten 18 Personeelskosten 2008 2007 Salarissen 212.794 216.154

Verloning WAO/WIA 388 -243

Sociale lasten 25.663 22.261

Pensioenlasten 21.891 28.910

Indirecte personeelskosten 17.827 19.613

Kosten jubileumuitkeringen 700 800

279.263 287.495

Pensioenlasten 2008 2007 Kosten van rechten opgebouwd in het boekjaar 20.091 24.310

Rentekosten 32.900 29.300

Verwacht rendement op pensioenbeleggingen -37.200 -31.800

Amortisatie overgangsverplichting pensioenen 7.100 7.100

Niet opgenomen winsten/verliezen -1.000 -

21.891 28.910


Bezoldiging bestuurders en commissarissen Holland Casino 2008 2007

Bestuurders

D.F. Flink (vanaf 1 oktober 2007) vast salaris 278,5 67,5

variabel salaris * 20,3 -

pensioenlasten ** 40,5 10,3

339,3 77,8

H.P.M. Kivits (tot 1 september 2007) vast salaris - 194,5

variabel salaris * 91,4 135,3

pensioenlasten ** - 29,9

91,4 359,7

W.G. Kooijman vast salaris 218,9 212,2

variabel salaris * 99,7 98,4

pensioenlasten ** 31,4 32,0

350,0 342,6 Commissarissen

B. Staal commissarisvergoeding 28,5 28,5

W.J.M. van den Dijssel commissarisvergoeding 20,5 20,5

commissievergoeding 2,0 1,5

F.I.M. Houterman commissarisvergoeding 20,5 20,5

A.E.J.M. Schaapveld (vanaf 2 november 2007) commissarisvergoeding 20,5 3,4


A. Schouwenaar commissarisvergoeding 20,5 20,5


W.F.C. Stevens commissarisvergoeding 20,5 20,5

Afgetreden

C.S. Bos (tot 1 april 2007) commissarisvergoeding - 5,1

M.C. Koster (tot 1 april 2007) commissarisvergoeding - 5,1

commissievergoeding - 0,5

137,8 129,4

* Variabele salarissen zijn gebaseerd op het voorgaande boekjaar

** Pensioenlasten zijn inclusief het CAO-deel werkgeversbijdrage

De commissarisvergoeding is inclusief onkostenvergoeding.


Sociale lasten Hieronder is opgenomen het werkgeversaandeel sociale lasten voor € 15,2 miljoen (2007: € 13,5 miljoen). Verder vallen

hieronder de kosten voor de zorgwet voor € 10,5 miljoen (2007: € 8,8 miljoen).

Personeelsbezetting Gedurende het jaar waren er gemiddeld 4.965 medewerkers (2007: 4.924) in dienst van Holland Casino (exclusief stand-by

medewerkers en stagiaires). De verdeling over de afdelingen was als volgt:

Personeelsbezetting per afdeling 2008 2007 Tafelspelen 2.066 2.200

Speelautomaten 354 392

Horeca 574 585

Overige 1.971 1.747

4.965 4.924

19 Operationele kosten 2008 2007 Bedrijfskosten 55.568 60.918

Overige ontwikkelingskosten 406 533

Huisvestingskosten 31.587 31.419

Marketingkosten1 24.813 27.986

Automatiseringskosten 12.582 9.670

Terugneming bijzondere waardevermindering financiele

vaste activa - -500

Overige 8.501 2.144

133.457 132.170

In de bedrijfskosten is het honorarium van Deloitte Accountants B.V. begrepen voor een bedrag van € 280 duizend (2007:

€ 413 duizend), waarvan € 257 duizend voor de controle van de jaarrekening (2007: € 249 duizend) en € 23 duizend voor

andere controleopdrachten (2007: € 113 duizend). Het honorarium voor andere niet-controleopdrachten van Deloitte is

in 2008 nihil (2007: € 51 duizend).

20 Afschrijving en bijzondere waardevermindering 2008 2007 Afschrijving materiele vaste activa 49.952 52.034

Boekwaarde desinvesteringen materiele vaste activa 10.824 -

Opbrengst verkopen materiele vaste activa -359 -922

Afschrijving immateriele vaste activa 1.815 1.247

Bijzondere waardevermindering immateriele vaste activa 482 2.614

62.714 54.973

1 De marketinguitgaven van Holland Casino bedragen in het boekjaar 2008 € 24,8 miljoen. Ten opzichte van 2007 is dit een vermindering met 11,3% van de totale marketing-

kosten. Met minder financiele middelen heeft Holland Casino getracht om het legale casinoaanbod onder de aandacht van de consument te brengen, wat betekent dat het

steeds belangrijker wordt om met de juiste middelen het hoofd te bieden aan de groeiende stroom reclame vanuit de illegale en digitale kansspelmarkt.

De onderverdeling van de uitnutting van de marketingkosten is de laatste jaren constant geweest en de procentuele verdeling van de marketingkosten over de verschillende

middelen is vrijwel gelijk aan die van 2007 en 2006.


21 Bijzondere lasten 2008 2007 Herziening BTW vooraftrek op investeringen 713 8.454

Afboeking Holland Casino Digitaal 3.719 -

Kosten voor reorganisatie 29.000 -

33.432 8.454

Ultimo 2007 is een extra schuld in de omzetbelasting opgenomen van € 8,4 miljoen inzake herziening vooraftrek op

investeringen als gevolg van invoering kansspelbelasting op speelautomaten per 1 juli 2008. In het eerste halfjaar van 2008

is hier € 0,7 miljoen aan toegevoegd in verband met de investeringen in die periode.

22 Interest 2008 2007 Lasten 3.866 4.272

Baten -446 -430

Per saldo last 3.420 3.842

Kosten met betrekking tot de vervroegde aflossing in 2005 van een hypothecaire lening worden jaarlijks geamortiseerd

(over de looptijd van de nieuwe lening) opgenomen onder de interestlasten.


Ondertekening

De raad van commissarissenB. Staal, voorzitter

W.J.M. van den Dijssel

F.I.M. Houterman

A.E.J.M. Schaapveld

A. Schouwenaar

W.F.C. Stevens

Het bestuurD.F. Flink, chief executive officer

W.G. Kooijman, chief financial officer

Hoofddorp, 7 april 2009


Overige gegevens


Bepaling inzake winstbestemmingPer 1 april 2006 zijn de Beschikking casinospelen 1996 en de Statuten van Holland Casino gewijzigd. Een en ander vormt het

sluitstuk van de overdracht van beleidsverantwoordelijkheid voor casinospelen door de minister van Economische Zaken

alsmede het door de ministeries van Justitie en Financien gewenste onderscheid tussen beheer en beleid. Ten aanzien van

de winstbestemming zijn de artikelen 17 van de Beschikking casinospelen en 14 van de Statuten relevant.

Artikel 17 Beschikking casinospelen17.1 De netto opbrengst van alle krachtens deze vergunning georganiseerde activiteiten, zijnde het verschil tussen de

bruto opbrengst en de som van de voor prijzen bestemde bedragen en de exploitatiekosten, wordt, nadat ten laste

daarvan nog een eventuele door de minister van Financien goed te keuren reservering ten behoeve van het Eigen

Vermogen is gebracht en voor zover de liquiditeit zulks toelaat, afgedragen aan de Staat.

17.2 De stichting zendt binnen één maand na het einde van elk kwartaal aan de minister van Financien en aan het College

een verslag betreffende het financiele verloop, alsmede andere door de minister noodzakelijk geachte gegevens.

17.3 De stichting verstrekt desgevraagd aan de minister alle gevraagde inlichtingen, desgewenst voorzien van een

accountantsverklaring.

Artikel 14 Statuten14.1 Uit de netto opbrengst van de gezamenlijke speelcasino’s kan ten behoeve van de continu teit van de exploitatie een

reservering ter vorming van een Eigen Vermogen worden gevormd. De omvang van het Eigen Vermogen wordt aan de

hand van een voorstel van de raad van commissarissen door de minister van Financien vastgesteld.

14.2 De aan de Staat der Nederlanden toekomende netto opbrengst van de gezamenlijke speelcasino’s, waarin de resul-

taten van de onderscheidende speelcasino’s zijn gecompenseerd, wordt, voor zover de liquiditeit dit toelaat, binnen

zes weken na het einde van elk kalenderkwartaal afgedragen. De hoogte van de afdracht wordt, met inachtneming

van de conform het bepaalde in lid 1 vastgestelde omvang van het Eigen Vermogen van de stichting, aan de hand van

een voorstel van de raad van commissarissen, door de minister van Financien vastgesteld. De aan het einde van het

boekjaar nog niet afgedragen netto opbrengst over dat boekjaar wordt uiterlijk binnen één maand na de vaststelling

van de jaarrekening afgedragen, met inachtneming van de conform het bepaalde in lid 1 vastgestelde omvang van het

Eigen Vermogen.

14.3 Het bestuur zendt binnen één maand na het einde van elk kwartaal aan de minister van Financien een verslag betref-

fende het financiele verloop, alsmede andere door hem noodzakelijk geachte gegevens, over dat kwartaal.

Een regeling in verband met verliezen is niet opgenomen in deze statuten. In geval van verliezen worden deze in mindering

op het Eigen Vermogen gebracht. Een eventueel negatief Eigen Vermogen wordt jaarlijks verminderd met het positieve

netto bedrijfsresultaat over het boekjaar.

In 2005 is na afstemming met de staatssecretaris van Financien bepaald dat de activering van immateriele activa leidend

tot toevoeging aan de wettelijke reserve, in mindering wordt gebracht op de winstafdracht die plaatsvindt over het vierde

kwartaal van het boekjaar. De omvang van de reservering betreffende het Eigen Vermogen is bepaald op € 45,4 miljoen,

exclusief de, in 2005 tot en met 2008 toegevoegde, wettelijke reserve van € 4,0 miljoen.


AccountantsverklaringAan het bestuur en de raad van commissarissen van de Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in Nederland.

Verklaring betreffende de jaarrekening

Wij hebben de (in dit rapport opgenomen) jaarrekening 2008 van de Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in

Nederland te ‘s-Gravenhage, bestaande uit de balans per 31 december 2008 en de rekening van baten en lasten over 2008

met de toelichting, gecontroleerd.

Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat

getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek

2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheer-

singssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig

dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aan-

vaardbare grondslagen voor financiele verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden

redelijk zijn.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze

controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor

ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate

van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het

uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarre-

kening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accoun-

tant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of

fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de

jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen

maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn, maar die niet tot doel hebben

een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de entiteit. Tevens omvat een controle

onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiele verslaggeving en van de

redelijkheid van schattingen die het bestuur van de entiteit heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld

van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis

voor ons oordeel.

OordeelNaar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van de

Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in Nederland per 31 december 2008, en van het netto bedrijfsresultaat

over 2008 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verklaring betreffende andere wettelijke voorschriften en/of voorschriften van regelgevende instanties

Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover

wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.

Amsterdam, 7 april 2009

Deloitte Accountants B.V.

M.J. van der Vegte RA


Vijf jaaroverzicht


Vijf jaaroverzichtbedragen in miljoenen euro tenzij anders aangegeven

2008 2007 2006 2005 2004Rekening van baten en lasten

Bruto baten 700,1 756,7 721,5 680,5 681,7

Belastingen 173,5 182,3 174,4 143,3 144,8

Netto baten 526,6 574,4 547,1 537,2 536,9

Bedrijfslasten (exclusief bijzondere lasten) 475,5 476,6 452,6 416,9 406,8

Bijzondere lasten 33,4 8,4 - - -

Interestlasten 3,4 3,8 5,2 5,9 6,4

Totaal lasten 512,3 488,8 457,8 422,8 413,2

Netto bedrijfsresultaat 14,3 85,6 89,3 114,4 123,7

Balans

Eigen Vermogen 49,4 51,2 51,5 47,6 45,4

Langlopende schulden 19,9 35,6 51,3 61,6 98,8

Balanstotaal 262,7 284,2 306,0 272,9 274,8

Investeringen in materiele vaste activa in het jaar 39,8 28,3 69,2 37,4 27,9

Kasstroom uit operationele activiteiten 97,9 154,3 179,4 178,4 153,5

EBITDA* 80,4 144,4 142,3 167,0 180,1

Omzetcategorieen (in procenten van totaal)

Opbrengst Tafelspelen 40 39 40 40 41

Opbrengst Speelautomaten 49 50 49 49 48

Troncopbrengst/tips 6 6 6 6 7

Horecaopbrengst 4 4 4 4 3

Overige baten 1 1 1 1 1

Verhoudingsgetallen

Winstmarge (in procenten) 2,7 14,9 16,3 21,3 23,0

Personeelskosten (in procenten van bedrijfslasten

excl. bijzondere lasten) 58,7 60,3 61,1 61,5 59,8

Vergelijking met vorig jaar

Bruto baten (in procenten) -7,5 4,9 6,0 -0,2 -2,5

Bedrijfslasten (in procenten) 4,9 7,2 8,6 2,5 -2,1

Bedrijfslasten exclusief bijzondere lasten (in procenten) -0,2 5,3 8,6 2,5 -2,1

* Wettelijk geen vennootschapsbelasting verschuldigd.


2008 2007 2006 2005 2004Aantal bezoeken per vestiging (in duizenden)

Amsterdam 941 1000 951 902 899

Breda 613 650 615 603 607

Eindhoven 415 455 451 461 429

Enschede 363 407 375 328 324

Groningen 308 342 351 347 340

Leeuwarden (1 december 2006 geopend) 182 195 21 - -

Nijmegen 449 503 483 477 463

Rotterdam 869 928 902 874 868

Scheveningen 805 873 836 799 781

Schiphol Airport 146 177 185 235 271

Utrecht 615 659 611 576 560

Valkenburg 531 575 550 546 528

Venlo (8 maart 2006 geopend) 385 371 277 - -

Zandvoort 295 324 323 301 306

Totaal aantal bezoeken 6.917 7.459 6.931 6.449 6.376Besteding per bezoek in euro 101 101 104 106 107

Aantal medewerkers (ultimo jaar)

(excl. stand-by medewerkers en stagiaires) 4.795 5.134 4.714 4.435 4.489

Op basis volledige dagtaak (ultimo jaar)

Amsterdam 459 466 439 457 483

Breda 345 353 339 338 340

Eindhoven 212 216 210 217 213

Enschede 170 183 168 165 169

Groningen 178 194 193 195 198


Nijmegen 246 268 240 257 278

Rotterdam 421 445 428 435 443

Scheveningen 398 413 379 351 381

Utrecht 288 298 287 270 273

Valkenburg 274 295 286 298 310

Venlo (8 maart 2006 geopend) 203 187 162 39 -

Zandvoort / Schiphol Airport 221 244 232 237 233

ICT 74 78 80 81 82

Hoofdkantoor 170 185 164 155 146

Totaal Holland Casino 3.751 3.927 3.686 3.495 3.549


2008 2007 2006 2005 2004Aantal speeltafels per vestiging (ultimo jaar)

Amsterdam 89 91 57 56 58

Breda 47 46 39 40 38

Eindhoven 27 29 24 23 21

Enschede 49 49 27 29 25

Groningen 24 25 21 19 19


Nijmegen 30 30 26 28 27

Rotterdam 52 60 54 53 51

Scheveningen 49 54 39 38 42


Utrecht 56 56 44 43 43

Valkenburg 31 33 30 30 32


Zandvoort 15 19 17 15 17

Totaal aantal speeltafels 519 544 420 380 379

Aantal speelautomaten per vestiging (ultimo jaar)

Amsterdam 714 741 746 773 754

Breda 660 662 703 706 703

Eindhoven 447 454 446 443 421

Enschede 526 579 558 587 639

Groningen 444 445 435 393 393


Nijmegen 522 513 497 503 466

Rotterdam 808 725 700 689 700

Scheveningen 676 647 614 613 618


Utrecht 766 744 730 721 706

Valkenburg 500 531 486 464 445


Zandvoort 324 285 278 266 307

Totaal aantal speelautomaten 7.385 7.225 7.097 6.278 6.278


Colofon

Jaarverslag en Jaarrekening is een corporate uitgave van Holland Casino. Verspreiding geschiedt tezamen met Holland Casino Inzicht in ‘controlled circulation’. Holland Casino Inzicht informeert over ontwikkelingen en trends in de kansspelmarkt.

Redactieadres:Holland CasinoAfd. Corporate Identity & Public AffairsPostbus 3552130 AJ HoofddorpE-mail: [email protected]: www.hollandcasino.com

Aan-/afmeldingen en adreswijzigingen:Holland Casinot.a.v. secretariaat Corporate Identity & Public AffairsPostbus 3552130 AJ Hoofddorp of via e-mail: [email protected]

Druk: Gianotten, TilburgConcept: TBWA\Designers Company, AmstelveenProductie: Werk in Uitvoering, AmsterdamFotografie: Reinoud Klazes, Amsterdam

De statutaire naam van Holland Casino is ‘Nationale Stichting tot Exploitatie van Casinospelen in Nederland’ en is gevestigd in Den Haag.

Handelsregister KvK te Amsterdam, nr. 33 294 603

Holland Casino Jaarverslag 2008

Documents

Transcript of Holland Casino Jaarverslag 2008