Hippocampus 242 (jan.-feb. 2013)

FOREXTRAORDINARY MISSIONSTHE WORLDS FIRST WATCH-SIZEDREBREATHER-COMPATIBLE DIVE COMPUTER

TITANIUM BRACELET Follow Suunto Ambassador Jill Heinerths extraordinary mission in the Bermuda Deep caves and learn more about the new Suunto DX at www.suunto.com

CONQUER NEW TERRITORY WITH SUUNTO DX

Suunto, the worlds leading dive computer brand with a heritage

that spans over 76 years, has once again succeeded in its mission

to create pioneering equipment. The Suunto DX, built on the

award -winning Suunto D9tx, is the ultimate tool for open circuit

and rebreather divers. Its the very first of its kind to feature

CCR compatibility. The premium design and materials, combined

with the new superior Suunto Fused RGBM, makes it the

must-have for your dive missions and everyday adventures.

Are you ready to conquer new territory?

TWEE

MA

AN

DEL

IJK

S IN

FORM

ATI

EBLA

D (

NIE

T IN

JU

LI E

N A

UG

UST

US)

VA

N D

E N

EDER

LAN

DST

ALI

GE

LIG

A V

OO

R O

ND

ERW

ATE

RON

DER

ZOEK

EN

-SPO

RT N

ELO

S

Nr.

24

2 -

jan

./fe

b.

20

13

Zeestage 2012

Cover_242.indd 3 19-2-2013 9:31:09

Copyright 2012 SCUBAPRO / Johnson Outdoors Diving, LLC.

D E E P D O W N Y O U W A N T T H E B E S T

Intelligentie binnen handbereik.De stijl van een luxe polshorloge met de functies van een geavanceerde duikcomputer. Duik in SCUBA, APNEA of DIEPTEMETER modus. De Meridian kan ook de hartslag in de gaten houden voor een nog exactere calculatie

scubapro.com

MeridianAdEU-FULLPG HIPPOCAMPUS.indd 1 26/03/2012 15:05:18

De GoPro 3 is zondermeer een bijzondere camera. Net daarom ontwikkelde Hugyfot voor de GoPro 3 een bijzondere behuizing die je de mogelijkheid biedt om:

6 uur te filmen i.p.v. 40 minuten, dankzij een optionele extra batterij (met gebruik van het GoPro LCD scherm); het GoPro LCD scherm apart aan te sluiten in een waterdichte behuizing (met kabel tot 3 meter) voor gebruik als polecam; een onderwatermicrofoon aan te sluiten; een extra extern batterijpack aan te sluiten voor waanzinnig lange time lapse opnames.

Hugyfots kleinste heeft grootse ambiti es!

Since 1953

Beschikbaar vanaf medio maart 2013.Bestellen kan nu reeds bij uw Hugyfot-dealer.

Foto

: Ber

t Sey

ssen

s

www.hugyfot.com

Februari 2013.indd 1 31/01/2013 9:30:08Cover_242.indd 4 19-2-2013 9:31:11

3Hippocampus jan./feb. 2013

Nr 242januari/februari 2013

Van de redactie

BondsnieuwsBijscholingen voorjaar 2013 .......................... 5Cursus Onderwatervideografie ................. 6-7Ivo Madder 10 jaar hoofdredacteur .............. 8Fysieke fitheid .............................................10-12De finale tot 2*Instructeur (2*Stage) ... 18-26Een droom die werkelijkheid werd

(3*Stage) ............................................... 46-49Beker van Belgi Vinzwemmen ............ 50-52Verboden duikgebieden ................................59NELOS-Festival 2012 ...............................64-72

Vaste rubriekenRetro Hippo ......................................................60Close-up (Geert Vandendriessche) ..... 62-63Hippozie ..........................................................83NELOS-Boetiek..........................................92-93BEFOS-FEBRAS...............................................93Skubba & Fred .................................................9425-jarig bestaan Duikschool Oceanica .....95Webdiving .........................................................96Lopende agenda ..............................................98

Zoals beloofd in deze editie de sfeerfotos van de Zeestage, het hoogtepunt bin-nen het duikon-derricht. Je krijgt ook een kort ver-slag over de fitheidstesten voor 1*In-structeur voorgeschoteld. Een goede voorbereiding om je conditie op peil te brengen, is trouwens door deel te nemen aan n van de wedstrijden vinzwem-men. In deze editie tonen we eveneens enkele van de winnende onderwater-fotos van het NELOS-Festival. Met het artikel over 'Fluorescentie in de zeen' brengen we nog meer mooie fotos en informeren we je ook waar biofluores-centie goed voor is. Nog meer biolo-gisch nieuws vind je in het interview over sponzenpoep. Wegens tijdsgebrek heb ik deze winter mijn kop slechts twee keer onder water kunnen steken. Spijtig, want de winterperiode heeft toch wel wat moois te bieden. In december heb-ben ze in de Oosterschelde nog twee nieuwe zeenaaktslakken ontdekt. In het artikel over Vancouver (Canada) ontdek je dat streken met koud water soms wel heel veel te bieden hebben. Uiteraard zijn tropische bestemmingen zoals bijv. Papoea ook best interessant, zeker als je er tussen de walvishaaien kan zwem-men. Schitterend als je het onderwa-terleven in beeld kan brengen. Dus zou je niet eens aanvangen met een cursus onderwatervideografie? Misschien word je dan wel een trendsetter zoals de Belgen die vele jaren geleden de Rode Zee ontdekten want aan de meeste wedstrijden doen er maar weinig video-grafen mee. Je maakt dus veel kans om te winnen. In deze editie brengen we ook heel wat duikmateriaal in beeld, met als primeur een blik op de Poseidon MK VI rebreather. Tot slot, hou het veilig! Want je wilt het echt niet meemaken om gered te worden door de Sea King, alhoewel dat wel een belevenis is. Ivo

Coverfoto: Het oplaten van een op-pervlaktesignalisatieboei (OSB) op het einde van de duik, is een vaardigheid die de kandidaten van de Zeestage snel en perfect moeten kunnen. Foto: Roland Wantens.

DOOR IVO MADDER

NELOS-ConsulentenJohn [email protected]

Algemeen duikonderricht Inschalingen

Franois [email protected]

Duikmateriaal

Stef [email protected]

Technisch Duiken

Ren De [email protected]

Duikgeneeskundige problematiek

Jozef Van den [email protected]

VZW-statuten en -kwesties

Els [email protected]

Bijstand bij duikongevallen

Ronny [email protected]

Public Relations NELOS

Guy Bosmans [email protected]

Contactpersoon Bloso

Dirk [email protected]

Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

Ronny De [email protected]

Penningmeester

Willy van der [email protected]

Verzekering

Ren Van Leeuwen [email protected]

Juridische kwesties in de duiksport

Duikreglementering

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: [email protected] i.v.m. met de NELOS-infomap: [email protected]

ReportagesMooie afsluiting

veelbewogen zeeslakkenjaar 2012 .......... 9Vancouver Canada ....................................14-16Sponzenpoep .............................................28-32Kuilanker geborgen bij Plompe Toren

..................................................................34-35De Belgen, trendsetters van het sportduiken

in de Rode Zee .......................................36-39De Giganten van Ahe in Papoea ........... 40-45Fluorescententie in de zeen:

niet alleen leuk voor duikers ........... 54-58Nieuw duikmateriaal

voor het nieuwe duikseizoen ............. 74-78Een rebreather

om verliefd op te worden .................. 80-82De Sea King

doet zijn naam alle eer aan .............. 84-90

opmaak_242.indd 3 18-2-2013 11:20:30

4 Hippocampus nov./dec. 2012

Commissie BiologieVoorzitter: Tiny Heremans Tel. 016 22 56 98 - [email protected]

Secretaris: Jean-Marie Reynaert Gsm 0475 81 43 59 - [email protected]

Commissie Redactie HippocampusVoorzitter: Ivo Madder Tel. 03 290 54 06 - [email protected]

Secretaris: Luc Beets Tel. 03 325 07 36 - [email protected]

Commissie Duikers met een HandicapVoorzitter: Ann Tielen Tel. 011 42 35 14 - [email protected]

Secretaris: Yves Druyve 0486 68 33 51 - [email protected]

Commissie SolidariteitsfondsLeden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Ronny Margodt

NELOS-secretariaat

Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected] www.nelos.be - www.wiki.nelos.be

ma. 9.30 u - 11.30 u, wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u, vr. 14.00 u - 16.00 u

Ongevalsaangiften

Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOS-se-cretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuig-schrift. Dit attest moet door de dokter worden afgele-verd binnen 3 dagen na het ongeval.Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Eddy Van Den BoschJozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24/24 uur)

HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel), Tel. 0800 12382

ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Medisch Centrum Hyperbare Zuurstoftherapie 's-Gravenpolderseweg 114, Goes, Nederland Tel. 0031 113 23 42 90 (24/24 uur)

AIG-ASSISTANCE

Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzeke-ringskaartje bekomen, met daarop volgende info: Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland. Call Center: +32 3 253 69 16

Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Tel. 054 32 88 20 [email protected]

Raad van Bestuur

Voorzitter: Willy van der Plas Tel. 03 366 18 22 - [email protected]

Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue Tel. 0495 20 00 85 - [email protected]

Relaties Bloso - Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Tel. 015 22 56 72 - [email protected]

Penningmeester: Ronny De Meersman Gsm 0475 70 19 76 - [email protected]

Bestuurslid: Ivo Hubert Gsm 0475 49 87 24 - [email protected]

Bestuurslid: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - [email protected]

Public Relations: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Commissies

Commissie DuikonderrichtVoorzitter: John Remue - [email protected] Gsm 0495 20 00 85

Verantwoordelijke der brevetten: Eric Sels Tel. 015 61 61 81 - [email protected]

Ereraad: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Subcommissie Jeugdduiken: Ginette De Smedt Gsm 0478 44 72 98 - [email protected]

Brevettencomit: John Maes Gsm 0495 66 56 19 - [email protected]

Sectie duiktechnieken: Dirk De Bilde Gsm 0476 96 26 00 - [email protected]

Sectie EDIT: Ivo Madder Gsm 0475 73 32 01 - [email protected]

Veiligheidscomit: Dirk Deraedt Gsm 0476 24 30 94 - [email protected]

Geneeskundige CommissieVoorzitter: Roland Vanden Eede - Tel. 03 827 57 31 [email protected]

Secretaris: Ingrid Dekelver - Gsm 0479 713469 [email protected]

Mental Coaching: Els Huybregts Gsm O478 44 02 78 - [email protected]

SportcommissieVoorzitter: Herwig Van Cotthem Gsm 0495 55 85 19 - [email protected]

Secretaris: Free Duerinckx Schrijnbroekstraat 51, 3500 Hasselt

Audiovisuele CommissieVoorzitter: Ronny Margodt Gsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Voorzitter Sectie Onderwaterfotografie:Ludo Braeckman - [email protected]

Verantwoordelijke Onderricht onderwatervideografie: Erik De Groef Gsm 0478 25 09 21 - [email protected]

Hoofdredacteur: Ivo MadderDe Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen)Tel. 03 290 54 06 - [email protected]

Verantwoordelijke uitgever: John RemueGenenbemdestraat 2H - 3945 KwaadmechelenGsm 0495 20 00 85 - [email protected]

Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts Chrisje Demuynck - Bert Janssens - Ivo Madder Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer - Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens

Vormgeving en publiciteit: Katrijn OolsBrusselsesteenweg 313-315 - 2800 MechelenTel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 [email protected]

Pre-press & druk: Swinnen PrintingMuizenstraat 172 - 1981 HofstadeTel. 015 45 02 78 - fax 015 45 02 [email protected]

Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: meer dan 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS).Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie).

AdresveranderingenUitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

[email protected]

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

4

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toe-gestuurde redactionele teksten en/of foto's worden niet te-ruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning.

Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzet-ting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, mel-den wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus jan./feb. 2013

CER

TIFI

CAT

ION

INTE

RNAT

ION

AL

Advertentietarievenwww.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij 'Publiciteit'.

Hippocampus kan je downloaden in pdf-formaat via de NELOS-wiki, meer bepaald via:

www.wiki.nelos.be/index.php/Hippo-archief

opmaak_242.indd 4 18-2-2013 11:20:33


RUDIS OCEAN CENTERMeer dan 35 jaar ervaring!NITROX - CMAS-instructeur

Alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst NITROX-opleidingen

CMAS Diving Center Alle inlichtingen en duikreizen (meer dan 35 jaar duikervaring) OW-film, -foto & -videospecialist

STAPELPLEIN 45 | 9000 GENT | TEL & FAX (09) 233 34 70 | E-MAIL [email protected]: ma, wo & vr: 10.00 - 12.30 u - 19.00 u | do: 13.30 - 19.00 u | za: 10.00 - 12.30 u & 13.30 - 18.00 | zo: 10.00 - 12.00 | di gesloten

NITROX VULSTATION 300 BAR

ADVERTENTIE

Netwerken!? Volstaat een pagina op

facebook dan niet?

Het belang van netwerken mag niet on-derschat worden. Hoe goed je theoretisch marketingplan ook is, persoonlijke contac-ten aangaan en onderhouden is en blijft belangrijk! Daarom bieden we je de oplei-ding 'Bijscholing Netwerken' aan.

Deze opleiding leert je:

Op een ludieke en interactieve manier hoe je meer kan halen uit bestaande en nieuwe contacten.

Jouw sportclub kort, bondig en beklij-vend voor te stellen.

Selectief bepaalde events bezoeken, gericht op een bepaald doel of om be-paalde mensen te ontmoeten.

Wat je moet zeggen na de 'hallo'.

Datum: woensdag 17/04/2013.Aanvangsuur: 19.30 uur.Plaats: Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen.Deelnameprijs: 12,50 euro (IBAN: BE 29 4433 6916 8164, met mededeling 'Bijscho-ling Netwerken naam deelnemer').

De sportclub van de toekomst: 10 succestips

De sportclub is vandaag slechts n van vele populaire sportaanbieders en wordt geconfronteerd met allerlei (nieuwe) pro-blemen. De maatschappij evolueert, de menselijke behoeften, noden en wensen veranderen. De sportclub moet zich kun-nen aanpassen aan deze evoluties en trends om niet aan populariteit in te boe-ten.In deze bijscholing krijg je 10 succestips aangereikt om de aantrekkingskracht en uitstraling van jouw club te verhogen en de werking ervan te optimaliseren.

Hoe gaan we dat doen?

We kijken hiervoor verder dan de eigen clubgrenzen.

We passen principes toe uit andere domeinen.

We vertalen deze oplossingen naar de sportclub.

Deze opleiding is eveneens een intervisie-moment waarin we ervaringen uitwisselen, discussiren en leren keuzes maken om te evolueren naar een sportclub die ook in de toekomst een toekomst heeft.Datum: woensdag 05/06/2013.Aanvangsuur: 19.30 uur.Plaats: Duikershuis, Brusselsesteenweg 313-315, 2800 Mechelen.Deelnameprijs: 12,50 euro (IBAN: BE 29 4433 6916 8164, met mededeling 'Bijscho-ling 10 succestips naam deelnemer').

Inge Dekort

Bijscholingen voorjaar 2013Tijdens het voorjaar organiseert NELOS opnieuw enkele bijscholin-

gen die de werking van je duikschool ten goede kunnen komen.

Foto

's (2

): Sv

ilen

Mil

ev/ w

ww

.sxc

.hu.

Bondsnieuws

opmaak_242.indd 5 18-2-2013 11:20:35

6 Hippocampus jan./feb. 2013

Door een vlotte samenwerking tus-sen de vernieuwde Sectie OWV en de uitstekende lesgevers konden we vorig jaar een zeer interessante basiscur-sus aanbieden. Dit jaar gebruikten we alle feedback van

Vorig jaar konden de gente-

resseerden vaststellen dat de

cursus onderwatervideografie

(OWV) eindelijk in een volledig

opgefriste lessenreeks was ge-

goten. Ook dit jaar organiseren

we een nieuwe lessenreeks die

zelfs nog iets beter zal zijn als

deze van vorig jaar.

Cursus Onderwater- videografie

Tijdens de lessen komen o.a. aan bod: close-up, macro, breedhoek, belichting, camera-technieken, compositie, montage

Foto

: Ben

Sti

efel

hage

n.

Foto

: Dan

Blu

m -

Pro

tect

the

Shar

ks.

Bondsnieuws - AUDIoVISUeLe CoMMISSIe - SeCtIe onDerWAterVIDeogrAFIe

opmaak_242.indd 6 18-2-2013 11:20:42


zowel cursisten als lesgevers om de cursus nog te verbeteren en zelfs een beetje uit te breiden. Goede zaken, zoals de samenwer-king met instructeurs van GUE (Global Un-derwater Explorers), blijven bestaan. Deze duikfederatie is vooral gericht op grot- en wrakduiken en daar is het natuurlijk van zeer groot belang om ten allen tijde stabiel in het water te hangen n een goede zicht-baarheid te behouden. Twee eigenschap-pen die we als videoduikers ten zeerste nastreven. In principe kan ieder NELOS-lid zich in-schrijven. Voor de eerste introductieles over materiaal kan iedereen zonder ver-plichtingen inschrijven. In deze les geeft Geert Nies een beknopt overzicht van wat de mogelijkheden zijn qua camera's, on-derwaterbehuizingen, lampen, vlotters, enz. voor de eventuele onderwatervideo-graaf in spe. Hoewel Geert ook een gespe-cialiseerde winkel heeft, is er uiteraard geen aankoopverplichting en kan de cur-sist nadien zeker beslissen om eerder ap-nest te worden of een andere 'speciality' te kiezen. Deze les is trouwens gratis. Voorwaarde voor het volgen van de eigen-lijke lessenreeks is natuurlijk wel dat de kandidaat een camera met onderwaterhuis heeft of zich met de informatie van de in-troductieles zo'n set aanschaft binnen de termijn van de lessen.De eigenlijke cursus is opgedeeld in 5 les-sen. Tijdens de inleidingsles wordt met de hulp van de film 'Murphy' een bondig over-zicht gegeven van de gehele cursus. Dan worden bepaalde hoofdstukken uitgediept door specialisten ter zake. Stephan Mat-thies neemt dit jaar twee lesavonden voor zijn rekening en zal het eerst hebben over breedhoek, belichting en filmen in team. Op een andere avond weidt hij uit over ca-meratechnieken, compositie en montage. Gino Rosiers en Ilse De Gendt zullen ook dit jaar dieper ingaan op close-up n ma-cro. Ten slotte geven Peter Brandt en Mark Devoldere de cursisten een praktische les over stabiliteit in het open water van het Zilvermeer in Mol.

Stabiliteit is het allerbelangrijkste om een goede onderwaterfilm te kunnen maken. Daarom kozen we ook voor gespeciali-seerde instructeurs. Een degelijke prak-tijkles impliceert echter een kleine klas. Het maximum aantal deelnemers aan deze les bedraagt dan ook slechts 8 cur-sisten. Indien meer dan 8 kandidaten zich aanmelden, komen ze op een wachtlijst te

staan voor bijkomende praktijklessen. De theoretische lessen kunnen zij echter wel al bijwonen. Op het einde van de cursus maken de cur-sisten een eindwerk bestaande uit een scenario en een hierop gebaseerde onder-waterfilm. Deze wordt beoordeeld door de lesgevers die ook een persoonlijk rapport opstellen met constructieve feedback. Wanneer alle films afgeleverd en beoor-deeld zijn, organiseert de Sectie OWV een filmavond waarop alle films aan bod ko-men. Aan het einde van de avond krijgen de cursisten een specialitykaartje 'onderwa-tervideo' op voorwaarde dat zij alle lessen hebben gevolgd n een scenario en film hebben afgeleverd. Wie niet alle lessen kan volgen, kan deze kosteloos inhalen tijdens een volgende lessenreeks.

Alle NELOS-leden die beschikken over een camera en onderwaterhuis kunnen zich voor de cursus aanmelden. Andere materi-aalvereisten zijn er niet, maar het bezit van 'rigide' vinnen (die niet omplooien) is een aanrader. Het is ook aangeraden om het cursusboek vooraf aan te kopen en al eens door te nemen. En nitroxduikers hebben natuurlijk een streepje voor wat de veilig-heid betreft.

De cursus wordt gegeven door Peter Brandt, Mark Devoldere, Stephan Mat-thies, Geert Nies, Gino Rosiers & Ilse De Gendt en Erik De Groef.

erIk De groeF,

VerAntWoorDeLIjke onDerrICht

onDerWAterVIDeogrAFIe

e-MAIL: [email protected]

WWW.onDerWAterFotogrAFIe.be

Een korte introductie van de lesgevers

Peter Brandt (+1000 duiken) & Mark Devoldere (+ 400 duiken) zijn beiden NELOS 3*D, fervent recreatief en tech-nisch duiker (GUE Tech/Cave). Peter is GUE-instructeur en Mark volgt mo-menteel de instructeursopleiding. Ze zijn beiden mede-oprichter van GUE-BE (www.gue-be.be), een duikclub die GUE-duikers uit het hele land samen-brengt. Mark is projectmanager van Project Baseline Zeeland (sites.google.com/site/projectbaselinezeelandnl). Peter heeft als lid van Koelakant ook een bijzondere interesse voor onderwa-tervideografie. Ilse De Gendt & Gino Rosiers (samen +6000 duiken) maken sinds 2005 schit-terende onderwaterfilms en hebben zich sindsdien gespecialiseerd in ma-cro-opnamen en documentaires. Met hun films wonnen ze reeds verschillen-de Internationale prijzen. Op het laat-ste NELOS-festival won Ilse goud bij de Masters. Zie ook www.umhd.be. Stephan Matthies (+700 duiken) werkt als 'Head of Production' bij een Belgische producent van televisiepro-gramma's. In zijn vrije tijd wijdt hij zich, met zijn team Koelakant (www.koelak-ant.be), aan het op beeld vastleggen van boeiende wrakken en grotten. Erik De Groef (+500 duiken) kreeg het vertrouwen van de Audiovisuele Com-missie om deze cursus te organiseren. Als NELOS-AI en GUE-Cave1 kan hij het beste uit deze duikfederaties combine-ren om de genteresseerden een goede cursus aan te bieden waarbij de nadruk gelegd wordt op praktische vaardighe-den die in het gewone duikonderricht maar weinig aan bod komen.

Alle theoretische lessen gaan door in het Duikershuis te Mechelen. De introductieles materiaal door Geert Nies gaat door op vrijdag 5 april 2013 (20.00 - 22.00 u). De ei-genlijke theoretische lessen starten op zaterdag 6 april 2013 (13.00 - 17.00 u) met de overzichtsles. Op zaterdag 13 april 2013 (10.00 12.00 u) hebben Gino Rosiers en Ilse De Gendt het over macro en close-up. Op vrijdagavond 19 april 2013 (20.00 22.00 u) spreekt Stephan Matthies over breedhoek, belichting en filmen in team. De praktische les over stabiliteit en vintechnieken wordt door Peter Brandt en Mark Devoldere gege-ven in het Zilvermeer te Mol op zaterdag 20 april 2013 (10.00 16.00 u). En ten slotte geeft Stephan Matthies een les over cameratechnieken, compositie en montage op vrij-dag 26 april 2013 (20.00 22.00 u).Om de cursus voor iedereen betaalbaar te houden, bedraagt het homologatiegeld 50,00 voor de gehele cursus, inclusief de elektronische links naar de presentaties. Dit bedrag dient betaald te worden tijdens de overzichtsles. Let op! De plaatsen zijn beperkt, dus meld je snel aan!

Foto

: Dan

Blu

m -

Pro

tect

the

Shar

ks.

opmaak_242.indd 7 18-2-2013 11:20:44

8 Hippocampus jan./feb. 20138 Hippocampus jan./feb. 2013

Bondsnieuws

Nu zijn we 10 jaar en 50 Hippo's ver-der. Tijd om even terug te blikken.In 1982 ontstond de eerste echte Hippocampusredactie onder impuls van voorzitter Jozef Van den Berghe. Die splin-ternieuwe redactie stelde onmiddellijk zeer ambitieuze doelstellingen: 'De Hippocam-pus moet evolueren tot een tijdschrift dat graag gelezen wordt en waarbij men uit-kijkt naar de volgende verschijningsdatum' (Hippo 87 van februari 1982).

De opeenvolgende hoofdredacteurs Rudi Schollaert, Jacques Bernaerts, Roland Wantens, Ivo Madder hebben dit doel steeds voor ogen gehouden en stap voor stap gewerkt aan het verwezenlijken van een aantrekkelijk, interessant en veelzijdig duikmagazine. Het huidig redactieteam vormt een zeer stabiele ploeg, met leden die er al van in het begin bij waren en een aanhoudende instroom van nieuwe redactieleden, zodat er zowel ervaring is, maar ook een frisse wind en nieuwe ideen. Maar het meeste werk om 5 sprankelende Hippo's per jaar in de bus van onze leden te doen belanden gebeurt wel door Hoofdre-dacteur Ivo, die zelf in 2000 de Hipporedac-tie vervoegde. Laten we even nagaan wat dat inhoudt: teksten nazien en klaar maken voor lay-out, foto's uitkiezen, artikels schrijven en foto's nemen, Belgi rondhotsen om ver-slag uit te brengen van allerlei NELOS- en andere duikactiviteiten, opvolgen en con-troleren van het drukken, nazien met de

redactie van de drukproeven, redactiever-gaderingen voorbereiden en voorzitten, de Hippocampus Wiki onderhouden, verslag uitbrengen op de Algemene Vergadering. Maar Ivo heeft ook nog verplichtingen als 3*Instructeur o.a. in de Sectie Edit, hij heeft meegewerkt aan het NOB-NELOS-project 'Specialisatie Onderwaterbiologie' en heeft al prijzen gewonnen als fotograaf, hij is on-dervoorzitter en redacteur in zijn club The SeaMasters en hij gaat vanzelfsprekend ook duiken en er moet ook nog gewerkt worden om den brode!

Ivo is dan ook een genie in time manage-ment, want hoe hij dat klaarspeelt in die

Ivo Madder: 50 Hippo's laterIn Hippo 192 van februari 2003 schreef Ivo als nieuwe Hoofd-

redacteur zijn eerste 'Editoriaal', dat enkele Hippo's later na

een opmerking van een aandachtige lezer werd gewijzigd in

het correcte 'Van de redactie'.

luttele 24 u per dag, is ons een mirakel!Ivo is er ook in geslaagd een dikkere Hippo in full colour te verwezenlijken en daarbij heeft hij de redactie in het digitaal tijdperk gebracht. Er worden geen teksten meer na-gelezen op de redactievergaderingen, om-dat dit thuis gebeurt. Daardoor is er meer tijd om over projecten en ideen te spreken.

Bedankt Ivo, doe zo verder! Spoedig kan je het record van je voorganger Roland Wan-tens breken, die 11 jaar het hoofdredac-teurschap torste.

het reDACtIeteAM

Foto

's (2

): Lu

c B

eets

.

Op de redactievergadering, precies 10 jaar nadat Ivo hoofdredacteur geworden was, werd hij in de bloemetjes gezet.

opmaak_242.indd 8 18-2-2013 11:20:45

9Hippocampus jan./feb. 2013 9

Van de hemelsblauwe knotsslak (Cuthona caeru-lea) was tot nog toe slechts een keer een exem-plaar gezien, in april 2012. Half december zijn twee exemplaren op dezelfde locatie en dicht bij elkaar aangetroffen op de hydropoliepSertularella ellisii. Veel zeenaaktslakken zijn erg strikt in hun voedselkeus. Het is bekend dat de hemelsblauwe knotsslak hydropolie-pen uit het geslacht Sertularella eet, maar dit was nog niet in Nederland gezien. Deze hydropoliep is pas sinds 2003 bekend in Nederland. Het voedsel is opvallend geelachtig van kleur. Hoewel de slak felle, contraste-rende kleuren heeft, valt hij op het voedsel niet op. Deze vorm van camouflage is geen onbekend verschijnsel bij naaktslakkenspotters, die het ook kennen van heel wat andere soorten. Dit maakt het waarnemen van zee-naaktslakken spannend en het fotograferen soms las-tig maar zeker zeer de moeite waard. Een hoge diversi-teit aan zeenaaktslakken betekent tevens een diverse levensgemeenschap van vastzittende voedselsoorten.

Van de gekraagde vlokslak (Aeolidiella alderi) is op 17 november 2012voor het eerst een exemplaar in Neder-land gevonden. Daar bleef het even bij. Nu werden drie exemplaren gevonden aan de tegenoverliggende oever van de Oosterschelde. Dat lijkt er op te wijzen dat er al een populatie aanwezig is. Deze slak heeft namelijk een directe ontwikkeling. Dat wil zeggen dat uit het ei direct een kruipende nakomeling komt, zonder tussenliggend vrijzwemmend larvenstadium. Veel andere slakken kunnen middels de pelagische larven snel een grote afstand overbruggen. Het is aannemelijk dat bijvoor-beeld de harlekijnslak Polycera sp., die al langere tijd bekend was van harde substraten op enige afstand van de kust, op deze wijze de Oosterschelde gekoloniseerd heeft. Nieuwkomers onder de zeenaaktslakken worden

zelden eenmalig waargenomen, in overeenstemming met de hypothese dat larven via zee-stromingen vanuit de Noordzee de Oosterschelde binnenkomen en daar een populatie vestigen. Het voorbeeld van de gekraagde vlokslak geeft aan dat het ook anders kan.

De dichtstbijzijnde vindplaats van de gekraagde vlokslak die wij kennen is het eiland Wight aan de zuidkust van Engeland. Een lange afstand om te krui-pen naar de Oosterschelde. Hoewel het niet bewezen kan worden, lijkt het aannemelijk dat de mens op enigerlei wijze

het transport voor zijn rekening heeft geno-men. Bijzonder aan deze naaktslak is dat de literatuur vermeldt dat het een bewoner van de getijdenzone is. De meeste naaktslakken komen vooral onder de laagwaterlijn voor. Als voedsel worden golfbrekeranemoontjes en slibanemonen vermeld, die beide talrijk in de Oosterschelde voorkomen.Deze nieuwe waarnemingen van soorten, waarvan slechts eenmalige vondsten be-kend waren, geven hoop dat ze zich voor lan-gere tijd in ons land zullen vestigen. In die zin vormen ze een mooie afsluiting van een goed zeenaaktslakkenjaar met meerdere uitzonderlijke vondsten.

MArCo FAASSe en

Peter h. VAn brAgt

Mooie afsluiting veelbewogen zeenaaktslakkenjaar 2012

Tweede waarneming van de hemelsblauwe knotsslak, Oosterschelde, 2012.

Reportage - bIoLogIe

Op de valreep van wat een veelbewo-

gen jaar voor zeenaaktslakkenspot-

ters is geworden, werden half de-

cember 2012 twee vooralsnog uiterst

zeldzame soorten opnieuw waarge-

nomen. Een inventarisatie van een

dammetje in het zuidwesten van de

Oosterschelde leverde naast diverse

andere zeldzame organismen meer-

dere exemplaren van beide slakken-

soorten op.

Tweede waarneming van de gekraagde vlok-slak, Oosterschelde, 2012.

Foto

's (2

): M

arco

Faa

sse.

opmaak_242.indd 9 18-2-2013 11:20:50

Bondsnieuws - CoMMISSIe DUIkonDerrICht


Als we er de NELOS-Infomap op na-slaan, dan merken we dat de proe-ven 'fysieke conditie' (de fitheids-proeven) uit twee delen bestaan. In het eerste gedeelte wordt vooral de apneu ge-test (dit vereist een goede maar specifieke conditie) en in het tweede gedeelte wordt vooral de uithouding getest (minimum 22 lengtes zwemmen met ABC-uitrusting binnen de 12 minuten). De kandidaten kunnen op voorhand veelvuldig oefenen en dat doen ze ook, zodat ze vooraf weten dat het voor hen een al dan niet haalbare kaart is. Natuurlijk moet het op de dag van het examen zelf bewezen worden en daar zijn op voorhand geen garanties over te geven. Een examen is immers steeds een momentopname! Inderdaad: "Is men op dat ogenblik in goeden doen?". Verhindert een verkoudheid misschien om langdurig

de adem in te houden? Kunnen de oren ge-klaard worden? Speelt de stress geen al te grote parten? Enzovoort! Deze en moge-lijk nog andere vragen speelden door de hoofden van zo'n 34 kandidaten op zon-dagmiddag 9 december 2012. Opnieuw mocht het NELOS-Duikonderricht een beroep doen op de schitterende in-frastructuur van het zwembad 't Strop in Gent. Dit werd mogelijk gemaakt door de actieve ondersteuning van Roland De Ko-kere en zijn team van duikschool De Manta. De organisatie mocht gebruik maken van het volledige zwembad en dat is ook nodig om een dergelijk examen vlot en sereen te kunnen laten verlopen.

Zowel de kandidaten als de juryleden dien-den zich aan te melden op het 'ad hoc' op-gerichte secretariaat, bemand door Inge

Dekort (onze Sporttechnische Cordinator NELOS) en Stef Teuwen (voorzitter van het examen). Nadat de laatste hand ge-legd werd aan de ploegindeling, werd er een algemene briefing gegeven. Roland De Kokere nam de logistieke aandachts-punten door en Stef Teuwen behandelde de duiktechnische en organisatorische aspecten. Er werden steeds ploegen van zes kandidaten gevormd. De eerste ploeg startte met de apneu-oefeningen en als deze afgerond waren, schoof de ploeg door naar het andere gedeelte van het zwem-bad waar ze het tweede gedeelte (banen zwemmen) konden afleggen. Op hetzelfde moment dat de eerste ploeg begon baan-tjes te zwemmen, startte de tweede ploeg met de apneu-oefeningen. Op die manier ontstond er een doorschuifsysteem. De cordinatie van de apneu-oefeningen werd

Fysieke fitheidOm te mogen deelnemen aan

de laatste module van de oplei-

ding tot 1*Instructeur (Module

4 eindexamen didactische les

zwembad en didactische les

theorie) moet er voldaan zijn

aan meerdere toelatingsvoor-

waarden. Een van deze voor-

waarden is het lukken in de tes-

ten 'fysieke conditie'.

Foto

's (3

): A

nn T

iele

n.

Boven: 34 kandidaten boden zich aan voor de fitheidstesten.

Links: Inge markeerde de kandidaten met een nummer.

Rechts: 70 seconden stilstaande apneu.

opmaak_242.indd 10 18-2-2013 11:20:56


afwisselend verzorgd door Stef Teuwen en John Maes en de verantwoordelijkheid van het tweede gedeelte van het examen lag in handen van Jos Vandekerckhove. Doordat elke kandidaat in het oog werd gehouden door n instructeur en doordat het niet verantwoord was om n en hetzelfde ju-ryteam telkens opnieuw in het zwembad te sturen (uiteindelijk voor 2 uur) kreeg elke cordinator 6 juryleden toegewezen + 1 reservejurylid. Jos werd bijgestaan door twee lieftallige dames (Inge en Carine). Daar Inge nog andere logistieke verplich-tingen diende te vervullen werd ze uitein-delijk vervangen door Frank Verstraete van de Manta. Zij hadden als taak om te obser-veren, te tellen en te chronometreren. Dat bracht met zich mee dat de ganse organi-satie van dit examen minstens 20 juryleden telde, aangevuld met nog enkele lokale, logistieke ondersteuners.

Tussen elke apneu-oefening is er 1 minuut recuperatie. Boven: Na elke sessie evalueerden de juryleden de kandidaten. Midden: Er was zelfs een Wet Wheeler die de proeven succesvol aflegde. Onder: Goed recupereren tussen elke oefening is belangrijk.

Op de dag zelf werd nog een herkansing voorzien. Hier dienden enkelen gebruik van te maken maar hun moed en volharding werd beloond. Iedereen lukte uiteindelijk. Proficiat! Nu nog de laatste module suc-cesvol afleggen (maar let op de laatste loodjes wegen soms het zwaarst) en deze kandidaten kunnen op de Academische Zitting hun instructeurstitel in ontvangst nemen.Toch wil ik nog enkele bedenkingen plaat-sen bij dit examen.

Een instructeur heeft een belangrijke voorbeeldfunctie. Alles wat hij zegt en doet wordt door zijn of haar leerlingen opgenomen als zijnde de enige, goede manier van doen. Daarom dat het NE-LOS-Duikonderricht ook veel belang hecht aan de stijl van uitvoering. Een eendenduik (bij de oefening 'ster met

Ik wil van deze gelegenheid dan toch ook graag gebruik maken om iedereen die zich heeft ingezet voor dit examen, expliciet te bedanken. Ik hoop vol-gend jaar terug op hun enthousiaste medewerking te kunnen rekenen. Het NELOS-Duikonderricht leeft en het is mooi om te zien dat in onze sport er nog altijd en veelvuldig kan gerekend worden op de onbaatzuchtige inzet van het instructeurskader en de bereidwil-lige medewerking van clubs. Het is ook leuk om te zien hoe de kandidaten on-dersteund worden door hun supporters. Het zwembad biedt de supporters prima mogelijkheden om, door hun aanwezig-heid, de kandidaten aan te moedigen. Ze zijn dan ook meer dan welkom.

Foto

's (4

): A

nn T

iele

n.

opmaak_242.indd 11 18-2-2013 11:21:01



7 duikers') moet correct uitgevoerd worden. De houding tijdens de apneu-oefening is welbepaald (men hangt niet zo maar wat tegen de muur, maar men neemt een correcte veiligheids-houding aan). Het opstijgen vereist de nodige aandacht qua uitvoering, enz. Het zou wel eens kunnen dat in de volgende NELOS-Infomap hier een aparte paragraaf aan wordt besteed. Dan zal dit ook in de toekomst in de beoordeling van de kandidaat expli-ciet opgenomen worden.

Het valt op dat een herkansing vooral nodig is als gevolg van het misluk-ken in n der apneu-oefeningen. Het zwemmen van 22 lengtes met vinnen in 12 minuten stelt nooit een probleem. Is dit gedeelte dan wel uit-dagend genoeg? Het is niet de bedoe-ling om kandidaten te doen mislukken of om ze te ontmoedigen, maar als er geen conditie getest wordt doordat de oefening niet afgestemd is op dit doel, dan moet er bijgestuurd worden. De clubs zullen op de hoogte gebracht worden van de mogelijke veranderin-gen. Een goede kandidaat informeert zich dus grondig.

Alles samen kan er teruggeblikt worden op een goede organisatie en een prachtig re-sultaat (100 %)! Instructeur worden bij NE-LOS is geen lichte onderneming. Het vergt veel tijd, energie en moed. Men krijgt deze titel niet! Men koopt deze titel niet! Men verdient hem! Als men dan uiteindelijk op de Academische Zitting de vruchten kan plukken van vele maanden intensief wer-

ken, dan is de voldoening heel erg groot. Maar het kan nog mooier! Als de titel dan uiteindelijk op zak is, kan men ook de vol-doening smaken om kandidaten te begelei-den in deze mooie sport! Zalig is dat! Ik gun het iedereen van harte!

SteF teUWen

Boven: Vertrek voor '4 x 25 m tussen de flessen'.

Onder: De laatste oefening - minimum 22 lengtes zwemmen met ABC-uitrusting binnen de 12 minuten, volgend 5 minuten na de laatste apneu-oefening.

Foto

: Ivo

Mad

der.

Foto

: Ann

Tie

len.

opmaak_242.indd 12 18-2-2013 11:21:06


PAUL DE WEERDTWelleweg 72 - 9320 Erembodegem

Tel: 0475/73 25 74www.aqualand.be - [email protected]: di-wo-do-vr: 18-21 u & ma-za: op afspraak

- Alle kwaliteitsmerken- Vulstation 300 bar- Eigen hersteldienst- Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK

- op wielen- L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm- geleverd met filter en verwarmingssysteem

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

SPECIALIST IN

duIkrEIzEN

Travel and JoyBredabaan 878, B-2170 Merksem (Antw

erpen)

tel.: +32(0)3 289 85 68 [email protected]

www.travelandjoy.be

TRAVELJOYAND

Lic.62

85

opmaak_242.indd 13 18-2-2013 11:21:07


Vancouver CANADA

Foto

's: P

aul &

Mar

ia E

ngel

s.

Uitzicht vanaf de lodge van het duikcenter.

Een visarend ('fish eagle'). Het duikcenter Rendezvous Dive Adventures.

Reportage - reISVerhAAL

opmaak_242.indd 14 18-2-2013 11:21:12


Na 9 uur vliegen en 8 uur terug in de tijd komen we aan in Vancouver, British Columbia, Canada, gelegen aan de Pacific Ocean. Na aankomst en ophalen van de huurauto, een half uurtje rijden, dan de veerboot naar Vancouver Island nemen, een overtocht van 2 uur en 1,5 uur rijden tot Port Alberni, een klein

rustig stadje waar houtindustrie en zalm-visserij de plaatselijke hoofdberoepen zijn. Port Alberni ligt in de uiterste punt van Barkley Sound, een gigantische fjord die ver landinwaarts loopt.Na genoten te hebben van een geweldige nachtrust in een plaatselijk hotel komt Peter, de eigenaar van Rendezvous Dive

Adventures, ons de volgende ochtend op-halen aan de haven voor een verblijf van 11 dagen in hun lodge. De ontvangst aan boord verloopt heel hartelijk en ontspan-nen. Onze spullen worden zorgvuldig inge-laden en na een kleine briefing over de ge-bruiken aan boord vertrekken we richting Rainy Bay. We arriveren er na 1,5 uur varen, midden in het prachtige natuurschoon. De rustige tocht door de Sound laat ons genie-ten van het prachtige natuurschoon om en rond de Sound, terwijl we onze ogen uit-kijken, omcirkelen visarenden de boot op zoek naar vissen.

In tegenstelling tot wat de meesten denken is Vancouver gezegend

met een vrij mild klimaat, erg vergelijkbaar met ons klimaat.

Foto

's: P

aul &

Mar

ia E

ngel

s.

Sint-jacobsschelp (Pecten maximus).'Giant octopus' zo groot nooit eerder gezien. Spanwijdte ongeveer 3 meter.

De anjelieren zijn niet echt klein te noemen.

Gevlekte draakvis (Hydrolagus colliei).

Zeester.

Een soort blauwtipje.

Zeewolf (Anarhichas lupus).Visetende zeedahlia van ongeveer 50 cm diameter.

Grote vissen kom je er regelmatig tegen.

opmaak_242.indd 15 18-2-2013 11:21:17

Reportage - reISVerhAAL

draakvis). We kunnen zo nog wel even doorgaan.

Het water is er kraakhelder met een zicht van wel 30 meter. Enkel in juni kan de al-genbloei wat roet in het eten gooien, maar dan nog is het er prachtig. Tijdens het varen van en naar de duikstek-ken is een ontmoeting met walvissen geen zeldzaamheid. Bultruggen zijn tussen de eilanden vaak op zoek naar scholen kleine vissen. Zeehonden, zeeleeuwen en otters vallen er te bewonderen. In het vroege voorjaar zijn er zelfs orca's.

Je vervelen doe je er geen moment. Een

De ontvangst in de Lodge door Kathy, de vrouw van Peter, is al even hartelijk. We krijgen een volledige rondleiding en wor-den ingewijd in de plaatselijke gebruiken, met als extra een kamer met uitzicht op de baai. "Zalig!".

Dezelfde dag doen we onze eerste twee duiken in de baai voor de Lodge. De eerste op het huisrif om het duikmateriaal, de on-derwatervideocamera en de uitloding uit te testen.

Aan superlatieven geen gebrek: groot, gro-ter, grootst. Voor wie niet enkel van war-me tropische bestemmingen houdt, is dit het paradijs. Akkoord, het water is er niet warm, maar wat je te zien krijgt is werke-lijk prachtig. [Nvdr: Het water is er het hele jaar door ongeveer 12C]. Zeeanjelieren van meer dan 1 meter hoog, massaal over de rotsbodem uitgestrooid. Zeedonderpad-den van ruim 50 cm, zeenaaktslakken tot 15 20 cm lengte, de grootste octopussen ter wereld met een spanwijdte tussen 3 4 meter, daar heb je respect voor ook al zijn ze helemaal niet agressief. Zeewolven van 3 meter lang, gigantische spinkrabben, zeedahlia's met een diameter van 50 cm en meer. Bijna elke duik 'ratfish' (gevlekte

tweede boot op dezelfde duikstek zal je er niet tegenkomen, dat wil zeggen dat de onderwaternatuur er rustig zijn gang kan gaan.

Werkelijk een topbestemming en een va-kantie die nog lang in ons geheugen gegrift zal blijven en we gaan daar zeker nog-maals naartoe, want we hebben lang niet alles gezien.

PAUL & MArIA engeLS

'Giant Nudibranch', ongeveer 20 30 cm groot. Een gewone zeedonderpad (Myoxocephalus scorpius), maar dan iets groter dan bij ons.

Foto

's: P

aul &

Mar

ia E

ngel

s.


opmaak_242.indd 16 18-2-2013 11:21:19


Jubellaan 54 | 2800 MechelenTel. 015 43 01 31Fax 015 43 01 35

[email protected]

Waar service het belangrijkste product blijft!

ELKE DAG TOT UW DIENSTvan 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u

zaterdag van 10u tot 18u

Advertentie 1-4_hippocamus_finaal.indd 1 20/01/12(w 3) 10:02

Z compact, z handig, z fijn om bij je te hebben!

Vergeet je camera niet!Heb je een Reefmaster Mini, dan gaat-ie altijd met je mee. Wedden? Hij is waterproof tot 60 meter, robuust gebouwd en kan tegen een stootje. Tussen 30 cm en oneindig is het richten, schieten en hebbes! Veel moeilijker is het niet om fotos en videos van al je belevenissen op te slaan, want zijn fixed-focus objectief staat al op scherp. Nu jij nog!

SEALIFE v 2.indd 1 16-11-12 13:58

HOFEINDE 21

2350 VOSSELAAR BELGIE

TEL: +32(0)14611260 EMAIL: [email protected]

WWW.DUIKMATERIAAL.BE

DUIKCOMPUTERS, DUIKLAMPEN, ADEMAUTOMATEN, DROOGPAKKEN, SEMI NATPAKKEN, JACKETS, .

24 uur vulstation 200 en 300 bar. Eigen hersteldienst.

ONZE PARTNERS:

SCUBAPRO X-TEC UWATEC BARE SUUNTO METALSUB GREEN FORCE MARES SEAC DIVESYSTEM UK DICAPAC BRIGHT WEIGHT SEALIFE MC NETT OCEANIC TRIDENT

SHOWROOM

opmaak_242.indd 17 18-2-2013 11:21:24

18 Hippocampus nov./dec. 2012


opmaak_242.indd 18 18-2-2013 11:21:25


Al enkele jaren is Boulouris, een deel-gemeente van St.-Raphal in Zuid-Frankrijk, het strijdtoneel van de Zeestage. Tijdens de Zeestage worden de kandidaten 2*Instructeur getest op hun stressbestendigheid en vaardigheden op gebied van het duiken en het leiden van duikploegen.

Tijdens de Stage leer je heel wat bij. Je krijgt oog voor probleemsituaties en je leert snel en correct te anticiperen op incidenten. Bovendien smeed je vriendschapsbanden voor het leven, je ontdekt en ervaart er de meerwaarde van een NELOS-duikopleiding en krijgt oog voor het goed georganiseerde veiligheidssysteem.

Acht duiken moet elke kandidaat leiden (duikleider) of begeleiden (hekkensluiter), waarbij de juryleden telkens een bepaald type duiker spelen. Vergezochte typetjes? Nee, dikwijls heb je zulke duikers al eens tegenkomen tijdens n van je vele duikva-kanties. Je wordt met die verschillende 'pro-bleemduikers' nu wel tijdens enkele duiken geconfronteerd. Om de kandidaten minder te belasten hadden we ze ook kunnen sprei-den over heel wat meer duiken, maar het zou praktisch niet haalbaar zijn een Zee-stage een maand lang te laten duren. Voor, tijdens en na de duik worden de dui-kers door de jury gevalueerd. Tijdens de duiken simuleren ze allerlei situaties, zo-als inflator vergeten aan te sluiten, fles

vergeten te openen, loodgordel vergeten aan te doen, nog nooit eerder van een boot gedoken, dronkenschap der diepte, falen van een ademautomaat, verstrikt geraken met de koord van je OSB, longoverdruk, krampen in maag en darmen of zelfs in de kuiten, decompressieongevallen, enz.

Bert Schoofs was n van de kandidaten en hij is ondertussen geslaagd als 2*Instruc-teur. Met een hele reeks korte zinnen gaf hij de gevoelsindrukken weer van de han-delingen die er tijdens de Zeestage verricht moeten worden. We geven ze hier mee, tus-sen de vele sfeerfoto's.

IVo MADDer en bert SChooFS

Tijdens een tafelgesprek achterhalen welke duikers samen met je gaan duiken, wat hun ervaring is,

of ze al hun duikmateriaal bij hebben en hun fles gevuld is, Gestructureerde briefings geven, duiken

leiden, elkaar helpen en steunen, problemen oplossen en correct reageren op gesimuleerde inciden-

ten en duikongevallen, kalm blijven in alle omstandigheden, tijdens de debriefings de duik overlopen,

bijleren, vol verlangen uitkijken naar die 2e ster, naar huis gaan als een nog betere instructeur

2*Instructeur:

De finale

tot

een Zeestage is

opmaak_242.indd 19 18-2-2013 11:21:25


Verwonderd zijn met welke juryleden en mede-kandidaten je gaat duiken. 'Bijzondere' duikers meekrijgen. Over alle onderwerpen uitgehoord worden. Niet vergeten te eten tijdens de tafelgesprekken. Stress door het toilet spoelen.

Briefings geven in ver-schillende omstandighe-den. Kalm blijven in alle situ-aties. Blijven proberen om pro-blemen op te lossen. Reserve- en veiligheids-materiaal aan boord brengen. Een handje toesteken waar nodig. Je laten opjagen juist voor je vertrekt. Goed gezind blijven.

Je intrek nemen in het hotel waar je al je collega's ontmoet. De materiaaltent mee opbouwen. Na de briefing aan de juryleden en iets later aan de kandidaten, volgt de openingstoespraak. Vooraleer de 'Spelen' beginnen, nog even genieten van de ope-ningsreceptie onder een zalige zon.


opmaak_242.indd 20 18-2-2013 11:21:30


Alles in de gaten houden. Je collega's helpen. De schipper helpen bij het af- en aanmeren. Je taken uitvoeren. Toekijken hoe de jury beraadslaagt. Luisteren naar de feedback die we telkens krijgen na onze eerste vier duiken. Als je duikleider bent, de briefing van de duikleiders bijwonen.

Pasfoto's:

Van boven naar onder

Kolom 1: John Remue (Algemeen Ver-

antwoordelijke), Walter Willems (voor-

zitter 2*Stage) en juryleden: Eddy

Dielen, Gert Van Roey, Ludek Broulim,

Anjes Daems, Glenn Tessens, Roel

Paessens.

Kolom 2: groepsverantwoordelij-

ken: Monique Demoustier & Wim

Van Doeselaer en juryleden: Sven

Vandekerckhove, Rik Olievier, Dirk

De Bilde, John Swinnen, Herwig

Van Cotthem, Erwin Van Reusel.

Kolom 3: Harry Engelen (veilig-

heid), Brigitte Thierens (stage-

dokter), Ingrid Dekelver (stage-

dokter), Jos Vandekerckhove

(veiligheid).

opmaak_242.indd 21 18-2-2013 11:21:45


De stress ondergaan tijdens de laatste vijf minuten voor het te water gaan. De boot vlot ontruimen. Samen naar beneden gaan. Stommiteiten opvangen. Correcte reddingen uitvoeren, aangepast aan de situatie. Miserie oplossen. Controleren of iedereen aan boord is.

Niet laten meeslepen in situaties waar je niet wil of mag zijn. Tonen dat je duikleider bent ook al werkt de jury niet echt mee. Je collega's helpen. Procedures toepassen. Bewondering voor de mannen van de veiligheidsboten, die steeds in de buurt zijn maar je enkel mo-gen helpen als er 'echte' proble-men zijn. Stress ontladen en lachen met de grappen en grollen.

Snoep uitdelen en/of snoep eten. Voldoende drinken. Je collega's helpen. Onthouden van alles wat er gebeurd

is. Een positieve uitstraling tonen. 's Avonds wakker blijven voor de the-

ma-avonden en quizavond


opmaak_242.indd 22 18-2-2013 11:21:59

'Walk of hell' naar het duikcentrum. Aankleden in de tent. Uitvissen waar je mededuikers gebleven zijn. Problemen blijven proberen op te lossen, zowel boven als onder water. Blijven glimlachen. Je afvragen of we wel kunnen duiken met woelige zee. Verwonderd zijn dat de juryleden de duikplaatsen beter kennen dan jij. Beschutte duikplaatsen, waar je zelfs bij woelige zee kan duiken, ontdekken. Inschatten hoe de jury onze duik zou beoordelen, want nu krijgen we geen feedback meer.

Pasfoto's:


Kolom 1: Luce De Smet (havenkapi-

tein) en juryleden: Eddy Devlieger &

Philippe Mertens, Jean Rondia (gast),

Robert Henry (gast), Stphane (direc-

teur van het duikcentrum Europlon-

ge), Frdrique (Europlonge).

Kolom 2: Alain De Graeve, Mat-

thew Van Kuyk, Robert Hen-

kens, Chris Bruyninckx, Julien

Goovaerts, Kapitein Sousmarine,

Inge Dekort (havenkapitein).

Kolom 3: Stijn Lambrecht, Piet

De Maertelaere, Erik Bejnaro-

wicz.

opmaak_242.indd 23 18-2-2013 11:22:16


Levende drijvende plank spelen, waaraan men zich kan vastklampen. Hulp roepen. Reanimeren. Zuurstof geven. Schipper instructies ge-ven. Hulpdiensten verwittigen. Beroep doen op de artsen die mee instaan voor de veiligheid. Glimlachen naar Roland, de officile NELOS-foto-graaf van dienst.

Tijdig verzamelen. Meervoudig gemengde decom-pressie toepassen. De duik toch afbreken, zelfs als er een mooie zeenaaktslak te zien is. OSB oplaten. Alert blijven. Incidenten oplossen. Slachtoffer slepen. Aan boord hijsen van een slacht-offer. Goedgezind blijven, net zoals de jury.


opmaak_242.indd 24 18-2-2013 11:22:28

Luisteren (of zien) naar de feedback. De boot ontruimen en alles opruimen. Collega's steunen en openstaan voor steun. Ontspannen in het zonnetje op een terrasje, al dan niet met een Ricardje. Collega's consulteren en helpen. Weten te relativeren. Tijdig gaan slapen en proberen uitgerust te zijn. Klaarmaken van de laatste duik. Afmelden bij de havenkapitein van dienst.

Pasfoto's:


Kolom 1: Freddy Lievens, Jan Proost,

John Pauwels, Natasja Vandeperre,

Marc Allemeersch (jury), Peter Van

Hoecke, Robert Fauconnier.

Kolom 2: Anja Aerts, Peter Smout,

Tony Vermeulen, Dries Devoght,

Dirk Draeyers, Carine Vercaempt en

de juryleden: Vincent Leroy, Bruno

Bossier.

Kolom 3: Mark Van Gorp (veilig-

heid) en de juryleden: Franklin

Forrez, Nancy Deloz, Ronny Mar-

godt.

opmaak_242.indd 25 18-2-2013 11:22:53


Herhaal bovenstaande lijst tot achtmaal toe! Rustig afwachten terwijl de jury aan het delibereren is. De spanning mee opdrijven tijdens de gezellige samenzang vooraf-gaande aan de proclamatie. Met spanning uitkijken naar het eindresultaat. Blij zijn voor de geslaagden. Moed vinden voor de niet-geslaagden zij mogen gelukkig nog eens terug!

Dank aan de sponsors

De kandidaten van de 3*Stage kregen lo-gistieke steun van Jan Vermeiren van The Big Blue. De kandidaten van de 2*Stage danken Ronny en Peggy van Scuba Service Store, voor de uitgebreide set reservemate-riaal waarover ze konden beschikken. Ook

dank aan Mares voor de polo met lange mouwen. De juryleden kregen van de kandidaten een polo met een prachtig Zeestage-afbeelding op de rug.

Pasfoto's:


Kolom 1: Willy van der Plas (voor-

zitter NELOS), Tine Van Dessel,

Jan Claes, Mark Sebrechts (jury).

Kolom 2: Kurt Vande Riviere,

Christophe Sohy, Roland

Wantens (fotograaf) en de ju-

ryleden: John Maes, Andr

Valkenaers, Rudi Bonny, Lars

Putteneers, Ivo Madder.

Kolom 3: Bert Schoofs, Pieter

De Vos, Kurt Lommens (jury).


Foto's: Roland Wantens, Luce Desmet, Andr Vanhecke, Chrisje Demuynck & Ivo Madder.

REVOLUTIONAIR DESIGNUNIEK COMFORT

Enig in zijn soort.

Tweede trap met hydrodynamische vorm Uitademgeleider naar opzij Lichtgewicht

INSTINCT 12S

Via de uitademgeleider wordt de uitgeademde lucht naar opzij afgevoerd zodat uw zicht zelden door bel-len wordt beperkt. Dankzij het in een hoek geplaatste membraan en het VAD-systeem bent u altijd gegaran-deerd van een hoge luchtopbrengst, ongeacht uw po-sitie in het water.De 12S eerste trap met DFC-systeem staat voor een consistente stroming. Zeer betrouwbaar dankzij de Tri-material hoge druk klep en met vier juist gerichte lage druk poorten.

ZijdelingseuitademgeleiderMinder last vanstorende bellen.

Slang over de schouderconfiguratie U blijft minder snel ergens aan haken en voelt minder trilling tijdens de duik.

Compensatie-openingen aanachterzijdeVoorkomt een blazende automaat, ook in sterke stroming.

Scan the QR code using

your smartphone

opmaak_242.indd 26 18-2-2013 11:23:07

REVOLUTIONAIR DESIGNUNIEK COMFORT

Enig in zijn soort.

Tweede trap met hydrodynamische vorm Uitademgeleider naar opzij Lichtgewicht

INSTINCT 12S

Via de uitademgeleider wordt de uitgeademde lucht naar opzij afgevoerd zodat uw zicht zelden door bel-len wordt beperkt. Dankzij het in een hoek geplaatste membraan en het VAD-systeem bent u altijd gegaran-deerd van een hoge luchtopbrengst, ongeacht uw po-sitie in het water.De 12S eerste trap met DFC-systeem staat voor een consistente stroming. Zeer betrouwbaar dankzij de Tri-material hoge druk klep en met vier juist gerichte lage druk poorten.

ZijdelingseuitademgeleiderMinder last vanstorende bellen.

Slang over de schouderconfiguratie U blijft minder snel ergens aan haken en voelt minder trilling tijdens de duik.

Compensatie-openingen aanachterzijdeVoorkomt een blazende automaat, ook in sterke stroming.

Scan the QR code using

your smartphone

opmaak_242.indd 27 18-2-2013 11:23:08

Foto

: Eri

k va

n B

omm

el.

Foto

: Jas

per d

e G

oeij.

Links: Oude cellen als bruine uitschei-ding rond de kraters, de 'poep' van de spons.

Rechts: Er bestaan meer dan vijftien-duizend verschillende soorten sponzen: van badsponzen, kokersponzen tot sponzen die groeien in plakkaten van maar een paar millimeter dik.

Grotspons uit de Middellandse Zee (Medes-eilanden): oranjerode korst-spons (Crambe crambe).

Foto

: Ivo

Mad

der.

Biologie


opmaak_242.indd 28 18-2-2013 11:23:15


Dr. Ir. Jasper M. de Goeij geeft les aan het Institute for Biodiversity and Ecosystem Dynamics Aquatic Eco-logy and Ecotoxicology (IBED-AEE) van de universiteit van Amsterdam.

Hippo: Je bent mariene bioloog en duiker. Hoe kwam je tot deze keuzes?Jasper: Ik ben in 1977 geboren in Leiden-dorp. Daar leerde ik onze buurman 'Ome Willem' kennen. Hij was dikwijls weg, maar toen hij thuis kwam had hij altijd verhalen over verre reizen en over duiken. Daardoor raakte ik gefascineerd door het duiken.

Hippo: Maar je bent bioloog geworden?Jasper: Toen ik een jaar of vijf was, ver-huisden wij naar Eijsden. Daar kwam ik in contact met de NOB duikclub 't Piepke (Maastrichts voor 'snorkel'). Ik wilde leren duiken, maar dat mocht niet omdat ik nog te jong was. Bij mijn studies ontmoette

ik Ome Willem weer, want dat bleek een expert op het gebied van koraalrifsyste-matiek te zijn hij bestudeerde eerder de planten op het rif dan de koralen name-lijk Willem Preud'homme Van Reinen. Het was voor mij een grote eer om, na mijn pro-motie, in een project in Indonesi met hem te kunnen samenwerken.

Hippo: Het programma over je werk, dat ik zag op televisie heette: 'De Heldenrol van de spons'. Wat heeft dat met koralen te maken?Jasper: Een koraalrif is een uiterst geso-fisticeerd systeem. Koraalriffen komen im-mers voor in oceanen die eigenlijk 'woes-tijnen' zijn. Een rif is zo kleurrijk en mooi, maar in die hele grote tropische oceaan zit bijna geen voedsel. Ik vroeg me af hoe zo'n productief systeem kan voorkomen in een woestijn. Koralen produceren weliswaar veel potentieel voedsel (opgeloste suikers), maar dat kun-nen de meeste bewoners van het rif niet opnemen. Waar gaat die energie naar toe? In een gesloten systeem blijft energie im-mers gelijk: ze gaat alleen van de ene vorm over naar een andere. Denk maar aan een verbrandingsmotor: aan een volle tank brandstof heb je potentile energie, die dankzij verbranding kan omgezet worden in kinetische energie (het bewegen van het voertuig) en thermische energie (het warm worden van de motor). Als je een rif bekijkt, zie je daarvan slechts een derde. Twee derden van het oppervlak van het rif is immers onzichtbaar en be-staat uit holen, overhangen en grotten. Ik stelde vast dat het grootste deel van die grotten begroeid is met sponzen. Daarom begon ik die sponzen te bestuderen. Dat gebeurde op een betrekkelijk grote schaal over een langdurige periode en daar kwam

ik weer voor een raadsel te staan: sponzen nemen weliswaar de opgeloste suiker op en zetten die ook om in nieuwe sponscellen, maar groeien niet. In een koraalrif is er zeer veel voedsel aanwezig dat door de sponzen gefilterd werd, maar waar ging de energie naartoe?

Hippo: In het programma was er sprake van 'Dissolved Organic Matter' en van 'koolstof-metingen'. Dus spreken we over het verwer-ken van opgeloste koolhydraten?Jasper: Er zijn allerhande stoffen opgelost in zeewater. Dat gaat over bijvoorbeeld sui-kers en eiwitten die voor een groot deel be-staan uit koolstof. Koolstof kunnen we me-ten en daarop baseren we ons om vast te stellen hoeveel voedsel er zich in het water bevindt.

Hippo: Wat heb je met deze studie kunnen vaststellen?Jasper: De sponzen groeien niet omdat ze zeer snel hun filtercellen vernieuwen. De oude cellen worden weer uitgestoten en

Koralen en algen op het rif leggen door middel van fotosynthese energie uit zonlicht vast in biomassa. Maar je kan uitrekenen dat de helft van die vastgelegde energie weer weglekt in de vorm van in het water opgeloste stoffen als suikers en aminozuren. De grote vraag was: waarheen?

Uit eerdere studies was al gebleken dat de energie wellicht 'verdween' in onderwatergrotten. Die grotten zijn soms maar enkele liters groot. Ze be-vatten allerlei soorten organismen, maar vooral sponzen.

Onze redacteur Roland Wantens zag op de Nederlandse televisie in de reeks Labyrint, een programma

over koraalriffen. Hij was danig onder de indruk van de aanschouwelijke manier waarop Dr. Jasper

de Goeij aantoonde hoe energie in een koraalrif verwerkt wordt. Daar wou hij het fijne van weten en

regelde een afspraak met hem op de Universiteit van Amsterdam.

Sponzenpoep

Foto

: Eri

k va

n B

omm

el.

Foto

: Jas

per d

e G

oeij.

Aquatisch ecoloog Dr. Ir. Jasper de Goeij ontdekte dat de filtercellen van sponzen sneller delen dan welk an-der celtype ook in een meercellig organisme. In een halve dag heeft een spons zijn volledige filtersysteem vervangen.

Foto

: Rol

and

Wan

tens

.

opmaak_242.indd 29 18-2-2013 11:23:19

Kleine foto: Het geheim van het enorme energieverbruik bleek te schuilen in het filtersysteem van de spons.

Grote foto: Iedereen dacht dat bacterin het overschot aan voedingstoffen opnamen, maar het zijn vooral sponzen die een groot deel van de opgeloste voedingsstoffen opnemen.

Foto

: Eri

k va

n B

omm

el.

Biologie

Foto

: Ivo

Mad

der.


opmaak_242.indd 30 18-2-2013 11:23:24


die vormen dan weer voedsel voor andere bewoners van het rif. De sponzenpoep is dus voeding.

Hippo: Heeft je studie te maken met zoe-ken naar voedsel voor onze overbevolkte planeet?Jasper: De mens is een 'landdier' en heeft zich altijd gebaseerd op hetgeen er 'aan land' beschikbaar is. En dat terwijl 70% van onze planeet zich onderwater bevindt. Er zijn bijvoorbeeld 15.000 soorten sponzen, terwijl er slechts 5.000 soorten zoogdieren bestaan. De potentile energie in de ocea-nen is enorm. Alleen moeten we die op een duurzame manier exploiteren.

Hippo: Je hebt ook de firma Porifarma ge-sticht.Jasper: Ronald Osinga van de universiteit van Wageningen, heeft in 2005 Porifarma opgericht en sinds 2007 zijn wij samen op zoek naar producten uit sponzen voor me-dicamenten of naar systemen om sponzen te gebruiken in afvalwaterzuivering. Dat is echter niet eenvoudig. Men heeft enorme hoeveelheden sponzen nodig voor die in-gredinten en we mogen zeker geen roof-bouw plegen op de oceanen. Wij proberen dus strategien te ontwikkelen om sponzen te benutten bij duurzame projecten (duur-zame kweek).

Met die snelle deling beschermt het dier zich tegen mogelijke schade, denkt Jasper. "Een spons pompt per dag honderden liters water door zijn lichaam heen. Een milliliter zeewa-ter bevat een miljoen bacterin en tien miljoen virusdeeltjes. Voordat een spons daar ziek van wordt, heeft hij zijn filtercellen alweer vervangen. Hij wordt dus niet noodzakelijk groter, maar wel oud".

Sponzen stoten per dag ongeveer een derde van hun lichaamsgewicht aan oude filtercellen af. Deze uitwerpse-len van sponzen (sponzenpoep) heb-ben ook hun nut. Vissen en andere riforganismen zouden zich er bij-voorbeeld mee kunnen voeden de opgeloste suikers en aminozuren die de spons opneemt zijn voor die dieren niet bruikbaar. Op die manier vervul-len sponzen een hele belangrijke rol in voedselkringlopen.

Hippo: Zullen we dan in de toekomst alle-maal sponzenpoep eten?Jasper: Nee, maar sponzen kunnen wel helpen op andere gebieden. Bijvoorbeeld in Turkije, het land met een van de groot-ste aquacultuur sectoren in Europa. Die kregen daar tegenwind van de toeristische industrie die klaagde over vervuild strand-water, waardoor toeristen wegbleven. Men heeft de viskwekerijen verder uit de kust aangelegd met alle risico's van dien. Vele kleine viskwekerijen zijn daardoor failliet gegaan. Door het inzetten van sponzen proberen we het water in die kwekerijen te filteren, waardoor het strandwater terug proper wordt en waardoor we bovendien viskwekerij duurzamer proberen te maken (door afval van de viskwekerij en deel van de spons terug in de keten te brengen). Hippo: Is het eenvoudig om dergelijke pro-jecten uit te werken?Jasper: Wij hebben enkele van onze projec-ten voorgesteld aan verschillende mogelij-ke investeerders. Een aantal hebben daar positief op gereageerd: een supermarkt-keten, die 'duurzame vis' wil verkopen; een fabrikant van schoonheidsmiddelen, aan wie we 'duurzaam collageen' zouden kun-nen leveren, en andere. Die partijen vragen echter allemaal eerst te bewijzen dat het project rendabel is. Wijzelf hebben niet het kapitaal om een dergelijk project op te zetten. Als we dan bij de overheid hulp (subsidies) vragen, wordt meestal gevraagd of er al interesse is vanwege de industrie. Als dan blijkt dat we eerst de rendabiliteit moeten bewijzen, krijgen we als antwoord dat we wel subsi-dies kunnen krijgen voor ons project, maar alleen als de industrie er reeds aan deel-neemt. Heel dikwijls komen we dus in een vicieuze cirkel terecht. Hippo: Heeft de opwarming van de aarde ook een invloed op het rif?Jasper: Wat velen niet weten is dat het kli-maat eigenlijk ontstaat door de oceanen, specifiek de stromingen. Denk maar aan El Nio in het tropische deel van de Grote Oceaan, de koude Humboldtstroom rich-ting evenaar langs de westkust van Zuid-Amerika en de warme Golfstroom richting Europa in de Atlantische Oceaan. Dat alles wordt benvloed door de zogenaamde 'Con-veyor belt' [Nvdr.letterlijk: lopende band] bij Groenland, die de massa's zout en zoet wa-ter voortdurend vermengt. Als het ergens meer regent, komt er meer voedsel vrij.

Hippo: Maar regen is toch ook een 'geslo-ten systeem'? Als er meer water verdampt, regent het wel meer, maar dat komt dan toch weer in de oceaan terecht?Jasper: Dat klopt, maar doordat het ergens meer regent, komen er ook meer nutrin-ten (voedsel) in het water terecht en dat is het probleem. Door zijn efficintie kan een koraalrif met zeer weinig voedsel leven. Dat is echter precies wat het zo kwetsbaar maakt, als de hoeveelheid voedsel te hoog is. Als het bijvoorbeeld meer regent op Cu-raao door klimaatsverandering, ontstaat er ook meer 'run-off' van het land. Dat zijn extra nutrinten die door de regenval via het grondwater op het rif terechtkomen. Een klein beetje meer betekent voor zo'n rif vaak een verdubbeling, waardoor sommige soorten bijv. algen en bacterin sneller kunnen groeien dan koralen. Een koraalrif verliest zo zijn koraal en structuur en in de plaats komt een slijmerig algen- en bacte-rinrif. Veel vissen zijn echter afhankelijk van het koraal en de structuur om er te kunnen leven. We moeten er op letten het natuurlijk evenwicht niet te verstoren. Denk maar aan de invasie van koraalduivels, die in de Ca-raben niet voorkwamen en die nu een ware plaag vormen op de riffen rond de ABC-ei-landen.

Hippo: Hebt u voor dit werk een speciale opleiding voor duiken in grotten gevolgd?Jasper: Ik ben bij duikclub 't Piepke begon-nen aan de NOB-opleiding en ik had al ver-schillende duiken gemaakt, onder andere ook in steengroeven in Belgi. Door een tekort aan instructeurs in de club, was ik er echter niet in geslaagd om op tijd alle modules af te werken. Toen ik als student op Curaao ging werken, had ik er wel een brevet nodig. Anders kon ik daar niet dui-ken! Ik heb dan maar een PADI Open Wa-ter gehaald en als Open Water duiker mijn eerste 500 duiken gemaakt.Dat duiken in grotten moet je echter niet te letterlijk zien. Om relevante metingen te

De vraag is nu of andere sponzen deze functie ook vervullen. Jasper de Goeij onderzocht tot dusverre vooral spon-zen uit het Carabisch gebied. Komen-de zomer wil hij sponzen opduiken uit de Middellandse Zee, waar in te-genstelling tot de tropen wel seizoe-nen zijn. Ook sponzen uit mangroven heeft hij nog niet onderzocht.

Foto

: Eri

k va

n B

omm

el.

opmaak_242.indd 31 18-2-2013 11:23:25


doen, beperken wij ons immers tot gaten en overhangen in het rif. In een grot waar men kan inzwemmen, zou je immers een staal ter grootte van een tankwagen moe-ten nemen!

Hippo: Hoe verlopen zulke duiken?Jasper: Als wetenschapper maken we dui-ken van wel 2 uur, weliswaar op geringe

diepte (10-15 meter). Tijdens zo'n duik be-steden we veel aandacht aan het werken onderwater. We duiken dan ook soms al-leen, waarbij de buddy op enige afstand aan het werk is. Eigenlijk zou er een brevet moeten bestaan voor een wetenschappe-lijke duiker, die alleen kan werken, maar die er wel moet voor zorgen dat hij ten alle tijde oppervlakte kan maken. Ik moet toe-

Foto

: Jas

per d

e G

oeij.

geven dat ik in het weekend als sportduiker ook op een andere manier duik! Hippo: Dr. de Goeij, Jasper, van harte be-dankt voor dit boeiend gesprek en succes met uw projecten.

roLAnD WAntenS

Boven: Jasper de Goey tijdens een proefopstelling: een soort tent over een spons.

Onder: De sterkorstspons (Halisarca caerulea) is een grotspons uit Curaao, die Jasper de Goeij veel voor zijn onderzoek gebruikt.

Foto

: Ben

jam

in M

lle

r.

Biologie

opmaak_242.indd 32 18-2-2013 11:23:28


Foto

: Ben

jam

in M

lle

r.

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34

Verkoop van allegekende duikmerken

Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u.

(winteruur tot 19.00u.)Zat. 10-12u. en 13-17u.

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

DUIKSPORTDE ZEVEN ZEEEN

e-mail: [email protected]: [email protected]

opmaak_242.indd 33 18-2-2013 11:23:31


Rijkswaterstaat Zeeland en de 105de Brugcompagnie van het Ministerie van Defensie zijn onlangs een sa-menwerking aangegaan met betrekking tot de opruiming van een scheepswrak en een aantal kleinere obstakels in de Zeeuwse wateren.

De 105de Brugcompagnie (bestaande uit twee Brugpelotons en een Duikerpeloton) is binnen het Ministerie van Defensie de eenheid die gespecialiseerd is in de bouw van bruggen en allerhande inzet in, op en rond het water. In vredestijd verleent de eenheid aan de civiele autoriteiten hulp en bijstand tijdens overstromingen en andere noodsituaties. Daarnaast wordt bijstand verleend bij het zoeken naar vermiste per-sonen, bij reddingsoperaties en bij het ber-gen van objecten.

Een goede inzetbaarheid van de 105de

Brugcompagnie vereist dat er regelmatig geoefend wordt. In dat kader zijn Rijkswa-terstaat Zeeland en de 105de Brugcom-pagnie een samenwerking aangegaan.

De militaire eenheid gaat op verzoek van Rijkswaterstaat Zeeland en de gemeente Veere eind dit jaar het wrak van een Duits landingsvaartuig in het Veerse Meer op-ruimen. Vooruitlopend op deze grote kluswordt er eerst gestart met twee klei-nere klussen. Een van die kleinere klussen was het zoeken en bergen van een groot an-ker gelegen in de Oosterschelde ter hoogte van de Plompe Toren. De Meetadviesdienst van Rijkswaterstaat Zeeland heeft in okto-ber 2012 met geavanceerde apparatuur het anker op 23 meter diepte opgespoord. De uitdaging voor het Duikerpeloton was om het anker te zoeken (het zicht op die diepte is erg slecht terwijl de stroming groot is), te verkennen en indien mogelijk te bergen.

Samenwerking Rijkswaterstaat Zeeland en Ministerie van Defensie

werpt eerste vruchten af.

Kuilanker geborgen bij Plompe Toren

Midden: Duiker komt uit het water.

Onder: Duiken is echt 'teamwork'.

Foto

's (3

): G

eriu

s van

Wou

denb

erg.

Anker in de kraan van MS Delta (het anker werd 's avonds bovengehaald).

Reportage - DUIkPLAAtS

opmaak_242.indd 34 18-2-2013 11:23:44


Maandagochtend 7 januari 2013 werd het RWS-schip MS Delta omgebouwd tot een heus duikvaartuig (inclusief decotank) en reeds maandagmiddag konden op de loca-tie Plompe Toren de eerste duiken worden gemaakt. Aan het einde van de middag werd door de duikers al 'een eerste contact gemaakt met een object'. Dinsdag werden verdere verkenningsduiken uitgevoerd en zo rond 18.00 uur kon met de kraan van MS Delta het object worden geborgen. Het object betreft een groot zogenaamd 'kuil-anker', een anker dat gebruikt wordt bij de vroeger veelvoorkomende kuilvisserij. Kuilvisserij is een vorm van visserij waarbij

ADVERTENTIE

het vissersvaartuig voor anker ligt met aan beide zijden een grote kuil (= net) waarin de met de stroom meekomende vissen (veel-al sprotjes) 'worden opgevangen'. Voor meer informatie over de kuilvisserij zie www.marnegebied.nl/sprotvisserij-in- zoutkamp-marnegebied.html.

De klus van het kuilanker leerde dat de samenwerking tussen een militaire en een civiele organisatie naar volle tevredenheid verliep. Met het welslagen van deze klus is de op-ruiming van het wrak in het Veerse Meer een stap dichterbij gekomen.

Rijkswaterstaat Zeeland zal het geborgen kuilanker schenken aan het visserijmu-seum in Bruinisse zodat het bewaard kan blijven en voor eenieder te aanschouwen is.

gerIUS VAn WoUDenberg

Boven: Mobilisatie. Het Rijkswaterstaatschip MS Delta wordt omgebouwd tot duikvaartuig.

Onder: Duiker wordt gereed gemaakt om te water te gaan.

Boven: Safety First: oefening met de decompressietank.

Onder: Anker op het dek van MS Delta.

Foto

: Dir

k va

n M

alde

gem

.Fo

to 's

(3):

Ger

ius v

an W

oude

nber

g.

Foto

's (3

): G

eriu

s van

Wou

denb

erg.

Bemerking van de redactieVoor sommige sportduikers is het mis-schien spijtig dat het anker weggehaald is; een attractie en herkenningspunt minder op deze duikplaats.

Xpl re Diving.be

www.Duikcentrum Net dat tikkeltje meer

opmaak_242.indd 35 18-2-2013 11:23:57

Reportage - geSChIeDenIS


Vandaag worden de turkooisblauwe wateren van de Rode Zee dagelijks bedoken door een kleine honderd-duizend duikers. Dit onvoorstelbaar aan-tal is vooral te vinden vanaf Eilat en Aqaba tot de grens van Egypte met Soedan. Als je bedenkt dat Sharm-El-Sheik momen-teel meer dan 250 hotels en 90 duikscho-len rijk is, kan je begrijpen dat men tus-sen de vele bomen het bos niet meer ziet! En dan spreken we nog niet van de recent opengestelde duikbasissen in Jordani, Saoedi-Arabi, Soedan, Djibouti en Zuid-Jemen.Deze 'boom' van de duiksport is vooral te danken aan de activiteiten van de in 1959 opgerichte wereldduikfederatie CMAS, waarvan Jacques-Yves Cousteau de eer-ste voorzitter was. De Belgische federa-tie BEFOS was een van de medestichters. CMAS heeft als hoofddoel alle onderwa-tersporten te propageren en te organise-ren. De duikopleiding gebeurt hoofdzake-lijk in clubverband. Ook de in 1966 door Ralf Erickson en John Croning opgerichte Amerikaanse commercile organisation PADI (Professional Association of Diving Instructors) zorgde voor verhoogde duik-activiteiten.

De grote doorbraak kwam er echter vanaf midden jaren 1980 toen de overzeese tropi-sche bestemmingen door goedkope vlieg-tuigreizen voor velen betaalbaar werden. Terwijl vooral Duitsers, Fransen, Italianen en Spanjaarden duikcentra startten langs de kusten van de Atlantische Oceaan, de Middellandse Zee, de Rode Zee en op de eilanden van de Malediven, veroverden de Amerikanen de Caraben en de Stille Oce-aan met het PADI-systeem.

De Rode Zee wordt jaarlijks bedoken door honderdduizend duikers.

In de jaren '60 trokken de eerste Belgische duikers naar de Rode Zee.

De Belgen, trendsetters van het sportduiken

in de Rode Zee

Jacques-Yves Cousteau.

Foto

's: a

rchi

ef R

udi S

chol

laer

t.

opmaak_242.indd 36 18-2-2013 11:23:58


Maar wat komen de Belgen in dit verhaal doen?

Het eerste duikcentrum van de Rode Zee 'Aqua Sport' werd opgericht in 1963 aan het verlaten strand Coral Beach in Isral ten zuiden van Eilat door Willy Halpert, een gewezen gevechtsduiker van de Isralische marine. Wie ging daar reeds gaan duiken van de club 'Gentse Dolfijnen' in 1968? ... Jacques Blanpain, ex-voorzitter/stichter van de F&F Commissie NELOS! En wie van de Antwerpse club Amphora ging in 1968 daar eveneens duiken? Jos Hollenfeltz, Tony Oudermans en Wim Van Doeselaer.Je zal het wellicht nooit geloven, maar het zijn wel degelijk de Belgen die het tweede duikcentrum hebben neergezet in Egypte, in Sharm-El-Sheik, een gehucht op de zui-delijke punt van het Sinaschiereiland dat toen nog, na de zesdaagse oorlog, door Isral bezet werd. In de weidse zanderige baai Marsa-al-Ait begon men toen met de bouw van een vakantiedorp.Jos Hollenfeltz, Antwerpenaar, leraar en gewezen waterpolospeler bij de Ant-werpse 'Waterratten', tevens lid van de oudste Vlaamse duikclub 'The Frogmen' en daarna in 1966, samen met zijn vrien-den Jacques Bernaerts, Franois Desmet en Pierre Deen, stichter van de Antwerpse duikschool 'Amphora', dook reeds sedert midden jaren vijftig vooral in de Griekse wateren van de Middellandse Zee. Hij ging in 1971 als n van de eerste Belgen duiken in Sharm-El-Sheik, waar het warme water van de Golf van Suez zich vermengt met het koudere diepe water van de Golf van Aqa-ba. Hetgeen hij er zag en ontdekte was fe-nomenaal: enorme gorgonen, scholen vis-sen, manta's, alle soorten haaien, kleurrijk hard en zacht koraal ... een fantastische en ongerepte onderwaterwereldJos draaide er met subsidies van BP een 16 mm film, die hij projecteerde voor het grote publiek in het Antwerpse Goldmuntz-centrum. De film werd in Belgi de beste promotie voor het sportduiken in de Rode Zee. Jos en zijn vriend Tony Oudermans (3*I CMAS/BEFOS en n van de Belgische pio-niers in de onderwaterfotografie) besloten een duikcentrum op te starten in Sharm-El-Sheik. Het werd een heel avontuurlijke bedoening, want met een door Tony aan-gekochte legerjeep reden zij een Bauer-

compressor en Zodiac (rubberboot) naar dit toen afgelegen gebied. Eens ter plaatse gesetteld, motiveerden zij de Belgische duiker om met hen de onderwaterwereld van de Rode Zee te komen ontdekken. Dankzij Freddy Levy, een zaakvoerder bij het toenmalige Sabena, kregen ze de no-dige vluchtfaciliteiten. Met de opgerichte vzw Aquamarina stichtten ze de organi-satie 'Euro Diving Safari Club', waarnaar Sabena duikreizen organiseerde onder de benaming 'Solairmer' en het latere 'Tran-sair'. Al vlug werden er tot twintig duikers per maand overgebracht naar Sharm-El-Sheik en het nabij gelegen Eilat.Jos kocht een afgedankte Isralische mari-neboot, kalfaterde die volledig op en doop-te hem 'Inktvis'. Hij bracht zijn sportduikers ermee naar de verder in zee gelegen duik-

sites van de Golf van Aqaba. Later werd de boot doorverkocht aan de vzw Aquamarine onder zijn nieuwe naam 'Sunboat'.Toen deed de Brusselse 3*Instructeur Paul Sobol een voorstel om zijn zoon Alain als oppasser te laten fungeren in Sharm-El-Sheik. Dit ging echter niet door. Toen de Israli's het desbetreffende gebied terug-gaven aan Egypte, vloog Paul Sobol op ei-gen houtje naar Sharm en hielp er zijn zoon met het opstarten van een duikbasis in het pas gebouwde Aquamarina hotel, het nog steeds gekende 'Red Sea Diving College'.Daarna volgde al vlug 'Aquamarine' ge-rund door de Belgen Claude Antoine en zijn vriendin Jolle D'Hondt, dochter van detoenmalige Scubapro-Benelux directeurLucien D'Hondt. Nadat het koppel uit elkaar ging, stapte Claude over naar 'African Di

Jos Hollenfeltz.

Wim Van Doeselaer.

Ralph Erickson en John Cronin PADI.

Jacques Blanpain (1968).

opmaak_242.indd 37 18-2-2013 11:23:59

Reportage - geSChIeDenIS


vers', gelegen in het Falcon Hill hotel op het uitgestrekte Ras-Um-Sid plateau. Het vissersdorp Hurghada werd in 1974 'ontdekt' door de Duitse duikinstructeur Rudi Kneip die door te trouwen met de knappe Egyptische Somaya de toelating kreeg er een basis 'Dolphin Diving Center' neer te zetten (het latere 'Red Sea Diving Center'). Het was ook Rudi die later met zijn zeewaardig jacht 'Number One' de eerste duikcruises naar de 'Brothers' en het 'Verre Zuiden' ondernam.Daar Sharm rond die periode reeds een tiental duikcentra bezat, volgden in Hurg-hada al vlug andere avonturiers Rudi's voorbeeld o.a. Italianen in het Giftun Vil-lage, de Fransen in het Magawish resort en niet te vergeten de zowel legendarische als beruchte Egyptische Ali Saad El Din, een voormalige off-shore duiker die het avon-tuurlijke 'Neptune Diving Center' stichtte met de financile hulp van zijn vrouw. Een groepje Gentse Dolfijnen dook met Ali Saad El Din in 1980 en '81.

Een volgende basis 'Scuba Doo' vestigde er

zich in 1988 met als eigenaars de Egypte-naar Hassan El Folly, de voormalige helper van Aquanaute, en Jolle D'Hondt. Lucien D'Hondt hielp vele jaren mee met het fi-nancieren van de zaak.Vanaf 1985 werd het Belgische toerisme in Hurghada vooral gepromoot door de West-Vlaamse tapijt- en textielconsultant Frans Lambrechts. Samen met zijn drie zonen, Pascal, Christophe en Didier huur-den ze in Hurghada Down Town een leeg-staand pand, kochten een ijsroommachine en een pizzabakoven ... het uitgangscaf 'Chez Pascal' was geboren. De jongste zoon Christophe opende al vlug op de eerste verdieping van het gebouw de discotheek 'Cha-Cha' en in 1989 bouwde de familie haar eerste hotel ernaast, de 'Three Cor-ners Village' met de eraan gekoppelde duikbasis.

Dankzij het door Frans mede-opgerichte reisagenschap Turilis in Waregem (het la-tere TC Travel en nog latere Abba Travel) spitste men zich vooral toe op het overvlie-gen van Belgische en Nederlandse duikers.

De ouderen onder ons herinneren zich nog de opeenvolgende faillissementen van die maatschappijen. Tijdens de jaren die volg-den breidde de familie Lambrechts haar hotelimperium uit met de bouw van re-sorts in Hurghada, Safaga, Nabq, Sharm-El-Sheik, El Gouna,Taba, Port Ghalib en het Midden-Amerikaanse Costa Rica. En van hun drijvende krachten als werkneemster was de Vlaamse Serafine, die er reeds bij was vanaf het eerste uur in het TC Shedwan van Hurghada en welbekend was bij vele Belgische duikers. Stichter Frans Lam-brechts stierf in 2005 op 65-jarige leeftijd. Zijn echtgenote Cecile beheert nog steeds samen met haar drie zonen het hotelimpe-rium.

In 1987 werd de Vlaming Pascal De Meyer, afkomstig uit Heist-aan-Zee, duikbasislei-der van het hotel 'Aquamarine 1' in Aqaba/Jordani. Hij hield het er 4 jaar vol (hard werken en weinig verdienen), waarna hij uitweek naar Bonaire om daar zijn geluk te zoeken. Vanaf 1998 vinden we in Hurghada 'Blue Paradise', gerund door het sympa-

Tony Oudermans.

Paul Sobol.

Jolle D'Hondt en Claude Antoine.

opmaak_242.indd 38 18-2-2013 11:24:00


thieke Vlaamse koppel Bart van Renter-gem, een ex-rijkswachter uit Wetteren en zijn jonge vrouw Sylvie Lanckriet. In sa-menwerking en met de financile inbreng van een Egyptische industrieel waagden zij de stap tot het oprichten van een duikbasis onafhankelijk van eender welk hotel. Van-daag de dag bezitten ze een stevig bedrijf dat financieel op eigen poten staat. Zij heb-ben tevens een shuttledienst die de duikers in de diverse hotels oppikt.In het residentile El Gouna, 20 kilometer ten noorden van Hurghada, vinden we het 'Easy Divers Academy' onder leiding van de Brusselse 2*Instructeur Serge van Tholl, dat gevestigd is in het TC Rihana hotel van de Lambrechtsen.In 2001 riskeerden twee Brugse meisjes Ta-nia en Ingeborg, samen met de Italiaanse PADI-instructeur Oscar Galetto, het om een basis genaamd 'Voodoo Divers' te ope-nen in Hurghada. De meisjes hadden gedu-rende vier jaar ervaring opgedaan bij ver-schillende duikcentra. Ze kregen toelating zich te vestigen op het zandstrand van het Mirette hotel, dichtbij down-town Sekalla

van het ondertussen vlug uitgebreide vis-sersstadje.Vijftig kilometer ten zuiden van het nu overvol bebouwde en druk bevolkte Hur-ghada ligt de overslaghaven Safaga. De Three Corners Company bouwde er het hotel 'Miramar' en begon in 1997 een sa-menwerking met de Belgische 3*Instruc-teur Christian Henricy, amateur-kok en ex-voorzitter van de Waalse duikliga LIFRAS. Hij doopte zijn basis 'Calypso Diving'. Na 5 jaar hard labeur bouwde Christian met inbreng van eigen kapitaal een hotelletje genaamd 'Divers House' met zijn eraan ge-koppeld duikcenter en eigen boot. Zijn de-vies: avontuurlijke duiken en Bourgondisch smullen (Veel duikers onder ons kunnen er van meespreken).

Al vlug kwam de Belgische PADI-instruc-teur Christian Heylen zich er ook vestigen met zijn duikschool 'Atlantis', een afde-ling van de groep United Diver. Ondertus-sen had de Belg Guy en zijn Nederlandse partner Bert, die veel ervaring hadden opgedaan in het tent- en bungalowkamp

Sharm-El-Naga (tussen Hurhada en El Quseir), hun spaarcentjes samengelegd en bouwden ze in 2004 een familiaal hotel, recht tegenover de aanlegsteiger van de marina (jachthaven) in Safaga. Ze doopten hun duikcenter 'Nemo Diving Club en Ho-tel' en dat kent tot op heden nog steeds veel succes bij zowel de Belgische als de Neder-landse duiker.

Zo, ik denk dat wij rond zijn met ons verhaal over de ondernemingsgeest van Belgische duikers in Egypte. Ondertussen zijn er van-zelfsprekend enkele van de hier besproken duikcentra van het Egyptische deel van de aardkluit verdwenen, maar hoe dan ook, je zou het niet denken h, dat zo'n klein landje als het onze zulk een enorme impact heeft gehad op het duiken in de Rode Zee!

rUDI SChoLLAert

Somaya en Rudi Kneip.

Ali Saad El Din.

Lucien D'Hondt.

Groep Gentse Dolfijnen Hurghada 1980.

Christian Henricy Calypso Diving.

Bart en Sylvie van Blue Paradise.

Serge van Tholl.

Christian Heylen Atlantis Diving Safaga.

opmaak_242.indd 39 18-2-2013 11:24:03

De Giganten van Ahe in Papoea

Steven krijgt per ongeluk

een por tussen zijn ribben.

Foto

: Jan

Hippocampus 242 (jan.-feb. 2013)

Documents

Transcript of Hippocampus 242 (jan.-feb. 2013)