GlobalCitizenship Education Development:GCED

ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

Global Citizenship Education Development : GCED

สงพมพ สกศ.อนดบท 3/2562 ISBN 978-616-270-180-1

Global Citizenship Education Development : GCED

รายงานวจย

ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7)

: กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา กระทรวงศกษาธการ

intro1-12.indd 1 11/1/18 3:35:15 PM

รายงานวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย

การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7)

: กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก

(Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

สงพมพ สกศ. อนดบท 3/2562

พมพครงท 1 ตลาคม 2561

จำนวน 1,000 เลม

ผจดพมพเผยแพร สำนกวจยและพฒนาการศกษา สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา 99/20 ถนนสโขทย เขตดสต กรงเทพฯ 10300 โทรศพท 0 2668 7123 ตอ 1310 โทรสาร 0 2243 0084 Website: http://www.onec.go.th ผพมพ สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา

พมพท บรษท พรกหวานกราฟฟค จำกด 90/6 ซอยจรญสนทวงศ 34/1 ถนนจรญสนทวงศ แขวงอรณอมรนทร เขตบางกอกนอย กรงเทพฯ 10700 โทรศพท 0 2424 3249, 0 2424 3252 โทรสาร 0 2424 3249, 0 2424 3252

371.39 สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ส 691 ร รายงานวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต กรงเทพฯ : 2561 78 หนา ISBN : 978-616-270-180-1 1. ความเปนพลเมองโลก 2. Global Citizenship 3. ชอเรอง

intro1-12.indd 2 11/1/18 3:35:15 PM

รายงานวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

คำนำ

นบตงแตอดตเลขาธการสหประชาชาต Mr. Ban Ki-moon มแถลงการณในการประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต (United Nations General Assembly) ครงท 67 ประจำป 2555 (2012) ทนครนวยอรค สหรฐอเมรกา เนองจากเลงเหนวาการศกษาเปนประตสความเทาเทยมในสงคม และการใหการศกษาและทกษะทจำเปนจะชวยเสรมพลงใหบคคลทจะนำไปสการสรางโลกยคใหมทดขน โดยหยบยกประเดนการศกษาตองมากอน (Education First) เพอสรางแรงกระเพอมครงใหญใหกบวงการศกษา โดยมเปาหมายหลก 3 ประการ ไดแก สงเสรมใหเดกทกคนไดเขาเรยน (Put Every Child in School) ปรบปรงคณภาพการเรยนร (Improve the Quality of Learning) และสรางความเปนพลเมองโลก (Foster Global Citizenship) แนวคดเรองการศกษาตองมากอนทง 3 ประเดนดงกลาว ไดรบความสนใจและผนวกเขาไปในเปาหมาย การพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals : MDGs) ซงสนสดเมอป พ.ศ. 2558 (2015) วาระการพฒนาภายหลงป ค.ศ. 2015 (Post-2015 Development Agenda) และเปาหมายของการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals : SDG) ซงเรมตนใชในป พ.ศ. 2559 – 2573 ตามลำดบ โดยเฉพาะอยางยงประเดนการสรางความเปนพลเมองโลก (Foster Global Citizenship) ซงเปนเรองใหมและไดรบความสนใจเปนอนมาก อกทงยงมองคความรและตวอยางการดำเนนการทเปนรปธรรมในการปฏบตคอนขางนอย

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา จงไดมดำรในการดำเนนโครงการวจย เรองแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต เมอป พ.ศ. 2559 และมการปรบปรงขอมลใหทนสมยขนในป พ.ศ. 2560 เพอสรางความรความเขาใจและนำเสนอผลการวจยจากตวอยางประเทศทมการดำเนนการทดในเรองการสงเสรมความเปนพลเมองโลก ใหแกผบรหาร คร และผสนใจ ไดเหนตวอยางการดำเนนการและเกดความเขาใจมากยงขน ตอมา ในป พ.ศ. 2561 สำนกงานฯ ยงไดจดทำรายงานวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต เพอเปนอกหนงตวอยางทเปนรปธรรมของการจดทำตวชวดในประเดนการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก ทสอดคลองตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) โดยไดบรรจรายงานการวจยทง 2 ฉบบลงในลกษณะหนงสอชด Global Citizenship Education Development : GCED เพอนำเสนอแนวทางหนงในการปฏรปการศกษาและพฒนาการศกษาไทยตามแนวทางทสอดคลองกบวาระสำคญในระดบโลกตอไป

(ก)

intro1-12.indd 3 11/1/18 3:35:15 PM


สำนกงานฯ หวงเปนอยางยงวา รายงานวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต น จะเปนประโยชนตอผบรหาร นกวชาการ นกวางแผน ผจดทำนโยบาย ตลอดจนผทเกยวของ ไดนำไปใชประกอบการตดสนใจอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาการศกษาของประเทศในอนาคต

(ดร.ชยพฤกษ เสรรกษ) เลขาธการสภาการศกษา

(ข)

intro1-12.indd 4 11/1/18 3:35:16 PM


บทสรปผบรหาร

นบตงแตอดตเลขาธการสหประชาชาต Mr. Ban Ki-moon มแถลงการณในการประชมสมชชาใหญแหงสหประชาชาต (United Nations General Assembly) ครงท 67 ประจำป 2555 (2012) ทนครนวยอรค สหรฐอเมรกา เนองจากเลงเหนวาการศกษาเปนประตสความเทาเทยมในสงคม และการใหการศกษาและทกษะทจำเปนจะชวยเสรมพลงใหบคคลทจะนำไปสการสรางโลกยคใหมทดขน โดยหยบยกประเดนการศกษาตองมากอน (Education First) เพอสรางแรงกระเพอมครงใหญใหกบวงการศกษา โดยมเปาหมายหลก 3 ประการ ไดแก สงเสรมใหเดกทกคนไดเขาเรยน (Put Every Child in School) ปรบปรงคณภาพการเรยนร (Improve the Quality of Learning) และสรางความเปนพลเมองโลก (Foster Global Citizenship) แนวคดเรองการศกษาตองมากอนทง 3 ประเดนดงกลาว ไดรบความสนใจและผนวกเขาไปในเปาหมาย การพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals : MDGs) ซงสนสดเมอป พ.ศ.2558 (2015) วาระการพฒนาภายหลงป ค.ศ. 2015 (Post-2015 Development Agenda) และเปาหมายของการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals : SDG) ซงเรมตนใชในป พ.ศ.2559 – 2573 ตามลำดบ โดยเฉพาะอยางยงประเดนการสรางความเปนพลเมองโลก (Foster Global Citizenship) ซงเปนเรองใหมและไดรบความสนใจเปนอนมาก หากแตทงยงมองคความรและตวอยางการดำเนนการทเปนรปธรรมในการปฏบตคอนขางนอย เมอเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals : MDGs) สนสดลงใน ป พ.ศ.2558 ประเทศตางๆ ทวโลกไดเรมใชเปาหมายของการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals : SDG) ซงเรมตนใชในป พ.ศ.2559 - 2573 ครอบคลมระยะเวลา 15 ป ประกอบดวย 17 เปาหมาย (Goals) 169 เปาประสงค (Targets) และกำหนดใหเปาประสงคดานการศกษาอยในเปาหมายท 4 การศกษาทเนน “สรางหลกประกนใหการศกษามคณภาพอยางเทาเทยมและครอบคลม สงเสรมโอกาสในการเรยนรตลอดชวตสำหรบทกคน (Quality Education)” โดย “มงใหทวโลกจดการศกษาโดยคำนงถงการใหการศกษากบทกคน (Inclusive) การพฒนาคณภาพการศกษาใหเทาเทยมกน และการศกษาตลอดชวต ทเกดจากนโยบายและการวางแผนทมประสทธภาพ และเกดจากความรวมมอของทกภาคสวน ในเปาหมายท 4 (SDG4) ประกอบดวย 10 เปาประสงค ดงตอไปน เปาประสงคท 4.1 (SDG4.1) สรางโอกาสทางการศกษาทมคณภาพทวถงและเปนธรรมแกเดกเยาวชนทงหญงชายในระดบประถม ศกษาและมธยมศกษา เปาประสงคท 4.2 (SDG4.2) สรางหลกประกนวาเดกทกคนทงหญงและชายมโอกาสในการเขาถง การพฒนาในระดบปฐมวยและอนบาล มความพรอมในการเขาเรยนในระดบประถมศกษา อยางเทาเทยมกน เปาประสงคท 4.3 (SDG4.3) สรางโอกาสทางการศกษาทเทาเทยมระหวางหญงชายในการศกษาระดบอดมศกษาทงสายสามญและสายอาชพ เปาประสงคท 4.4 (SDG4.4) เพมการพฒนาทกษะชวตและการทำงานทด และความเปนผประกอบการ สำหรบเยาวชนและผใหญ

(ค)

intro1-12.indd 5 11/1/18 3:35:16 PM


เปาประสงคท 4.5 (SDG4.5) ขจดความเหลอมลำในโอกาสทางการศกษาทกระดบของผหญงและ ผดอยโอกาสทกประเภท เปาประสงคท 4.6 (SDG4.6) ขจดปญหาการไมรหนงสอและการคดคำนวนใหหมดไปในกลมเดกเยาวชน และประชากรสวนใหญของประเทศ เปาประสงคท 4.7 (SDG4.7) สงเสรมใหผเรยนคนควาหาความรและพฒนาทกษะทตอบสนอง การพฒนาทยงยน ทกษะพลเมองทสำคญ อาท ทกษะการเรยนรเพอการพฒนาทยงยน การเปนพลเมองโลก ทด การจดการความขดแยง การเคารพความหลากหลาย และสงเสรมสนตภาพ เปนตน เปาประสงคท 4.a (SDG4.a) ปรบปรงอาคารสถานทและสงแวดลอมทางการศกษา ใหสอดคลองกบพฒนาการของเดก ผพการ ใหรองรบการใชงานของคนทกกลมในสงคม เพอใหเปนสงแวดลอมทสงเสรม การเรยนรทมความเทาเทยม ปลอดภย ปราศจากความรนแรง มความพรอมและสงผลตอการเรยนรสำหรบทกคน เปาประสงคท 4.b (SDG4.b) เพมทนการศกษาใหแกประชาชนในทองถนยากจนและทรกนดาร โดยเฉพาะในกลมประเทศดอยพฒนา เพอใหมโอกาสในการเขาเรยนในระดบทสงขน ทงในระดบอาชวศกษาและอดมศกษา ในสาขาเทคโนโลยสารสนเทศ วศวกรรมศาสตร และวทยาศาสตร เพอรองรบการพฒนาของประเทศ เปาประสงคท 4.c (SDG4.c) เพมจำนวนครทมคณภาพไดมาตรฐานระดบชาต ใหเพยงพอตอความตองการทางการศกษาทจะเพมขนจากการดำเนนการตามเปาหมายการศกษาคณภาพ 2030

อยางไรกด ปจจบนการกำหนดตวชวดเปาหมายท 4 ดานการศกษา มความชดเจนในระดบหนง โดยองคการ UNESCO ไดกำหนดกรอบตวชวดเพอใหประเทศตางๆ ไดนำไปใชและปรบใหเขากบบรบทของแตละประเทศ ตลอดจนแสวงหาตวชวดเพอทดแทนไวในกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวน เปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และวาระการศกษาระดบโลก (Education 2030) ขององคการสหประชาชาต (Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030) และเผยแพรในเวบไซตของ UNESCO ทสามารถดาวนโหลดและนำไปใชได ยกเวนกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา เปาหมายท 4 ในประเดนทเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลกอยในเปาประสงคท 4.7 สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถงการศกษาสำหรบ การพฒนาอยางยงยนและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาคระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลาย ทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 ซงถงแมวาจะมการกำหนดตวชวดไวคอ มการดำเนนการเกยวกบ (i) การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และ (i i) การจด การศกษาเพอการพฒนาทยงยน รวมถงความเสมอภาคทางเพศ และสทธมนษยชน ซงถกใหความสำคญ ทกระดบใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผล นกเรยน หากแตยงมความเปนนามธรรม ไมมการระบรายละเอยดของคำจำกดความของคำสำคญและตวชวดตางๆ และขาดความชดเจนในการนำไปเปนตวชวดเพอการตดตาม ทำใหมความจำเปนทตองมการประชมหารอทงในระดบประเทศและระดบโลกในการทำความเขาใจเปาประสงคนและมขอตกลงรวมกนในการพจารณาตวชวดทจะใชเปนตวแทนในการตดตามเปาประสงคดงกลาวไดจรง

(ง)

intro1-12.indd 6 11/1/18 3:35:16 PM


สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ไดดำเนนโครงการวจย เรองแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต เมอป พ.ศ.2559 และมการปรบปรงขอมลใหทนสมยขนในป พ.ศ.2560 เพอสรางความรความเขาใจและนำเสนอผลการวจยจากตวอยางประเทศทม การดำเนนการทดในเรองการสงเสรมความเปนพลเมองโลก ใหแกผบรหาร คร และผสนใจไดเหนตวอยาง การดำเนนการและเกดความเขาใจมากยงขน ตอมา ในป พ.ศ.2561 ไดจดทำรายงานวจย ขอเสนอตวชวด การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต เพอเปนอกตวอยางรปธรรมหนงในการจดทำตวชวดในประเดนการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก ทสอดคลองตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) โดยไดบรรจรายงานการวจยทง 2 ฉบบลงในลกษณะหนงสอชด Global Citizenship Education Development : GCED เพอนำเสนอแนวทางหนงในการปฏรปการศกษา และพฒนาการศกษาไทยตามแนวทางทสอดคลองตามวาระสำคญในระดบโลก ผลการวจยมขอเสนอแนะ ทจะนำไปสการกำหนดตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ดงน 1) กรอบตวชวดทกำหนดไวในเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ขององคการสหประชาชาต (United Nations : UN) เรองการดำเนนการเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกใน 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และ การประเมนผลนกเรยน สามารถเกบขอมลเพอตอบโจทยตวชวด SDG 4.7 ไดโดยอาศยกระบวนการทาง การวจยเอกสารและการวจยเชงสำรวจในการเกบขอมล ใจความสำคญหรอเปาหมายหลกของเปาประสงค 4.7 คอ การมงเนนทจะกระตนใหแตละประเทศการจดการศกษาในประเดนการเปนพลเมองโลก ภายใตคำถามหรอโจทยสำคญ 2 ประการ คอ (1.1) ประเทศสมาชกมการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม ถาม มการดำเนนงานอยางไร โดยดไดจากการกำหนดนโยบายการศกษาและหลกสตร การศกษาในประเดน ทเกยวของกบ การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศนนๆ และ (1.2) ผลการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของประเทศทมการดำเนนการอยแลวนนเปนอยางไร โดยดจากการดำเนนการจดการศกษาของ/สำหรบครเพอเตรยมความพรอมในประเดนการสงเสรม ความเปนพลเมองโลก และการประเมนผลนกเรยน

2) การใหคำจำกดความและการกำหนดคณลกษณะของความเปนพลเมองโลกในบรบทของประเทศนนๆ ทชดเจนเปนสงจำเปนและสำคญทสด ประเทศไทยจะสามารถดำเนนการตดตามประเมนผลการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ไดตอเมอผทเกยวของและมหนาทความรบผดชอบในการจดการศกษามความรและความเขาใจทตรงกนอยางชดเจนวา การศกษาในเรองใดเขาขายการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ความเปนพลเมองโลกคออะไรและ การแสดงออกถงการเปนพลเมองโลกทำไดอยางไร โดยฝายนโยบายจำเปนตองมการใหคำจำกดความและกำหนดคณลกษณะความเปนพลเมองทชดเจนเสยกอน โดยตองผนวกรวมการรกษาเอกลกษณของชาตและ

(จ)

intro1-12.indd 7 11/1/18 3:35:16 PM


เชอมโยงกบหลกการพนฐานสากลทเปนพหวฒนธรรมและความเปนนานาชาต เพอใหการกำหนดนโยบายทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกมทศทางและครอบคลมตามเปาประสงคทระบไว

3) เครองมอทใชในการเกบขอมลเพอตอบตวชวดเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) รายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ไดแสดงตวอยางของการเกบขอมลแนวทางการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกและไดผลการวจยทครอบคลม สอดคลองตามตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบ เปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal :SDG 4.7) ดงนน ในการเกบขอมลเพอตอบตวชวด เปาประสงคท 4.7 จงจำเปนตองใชกระบวนการวจยในลกษณะเดยวกบวธการดำเนนการวจยแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกดงกลาว นนคอใหการวจยเอกสาร โดยมเครองมอการวจย คอ แบบบนทกขอมล การสมภาษณผใหขอมลหลก (Key Informants) ใชเครองมอในการวจย/เกบขอมล คอ แบบสมภาษณ การวจยเชงสำรวจโดยมเครองมอเปนแบบสอบถามเพอสำรวจความเหนเกยวของกบการสงเสรม ความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) เพอเกบขอมลความคดเหนเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของประเทศไทย ทงน เครองมอในการเกบขอมล/วจยขางตน จำเปน ตองสรางขนโดยผเชยวชาญเปนลำดบแรก ภายใตความเขาใจคำจำกดความและคณลกษณะของความเปนพลเมองโลกทตรงกน

4) ขอเสนอตวชวดเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ในเปาประสงคท 4.7 ตวชวดทกำหนด คอ มการดำเนนการเกยวกบ (i) การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และ (ii) การจดการศกษาเพอการพฒนาทยงยน รวมถงความเสมอภาคทางเพศ และสทธมนษยชน ซงถกใหความสำคญทกระดบใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผลนกเรยน เปาหมายหลกของการสำรวจ/เกบขอมล คอ ประเทศนนๆ มการดำเนนงานเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม ตงแตในระดบนโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร ระดบการศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน อยางไรกด ยงไมไดมการนำเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกจากหนวยงานใดเลยทงภายในและตางประเทศ ดงนน ตวชวดในการสำรวจ SDG4.7 อาจเปนการเกบขอมลเกยวกบการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก เพอถามวาประเทศไทยมการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม โดยดจากในนโยบายการศกษาของประเทศ เนอหาในหลกสตร การเตรยมความพรอม/การใหการศกษาคร และผลการประเมนของนกเรยน ขอเสนอตวชวดในขอน อาท รอยละ ของการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกเมอเทยบกบนโยบายการศกษาของประเทศในภาพรวม รอยละของนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐานทไดรบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก รอยละของครทไดรบการเตรยมความพรอมเรองการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก เปนตน

(ฉ)

intro1-12.indd 8 11/1/18 3:35:16 PM


สารบญ

หนา

คำนำ (ก)

บทสรปผบรหาร (ค)

สารบญ (ช)

สารบญตาราง (ฌ)

สารบญแผนภาพ (ญ)

บทท 1 บทนำ 1 ทมาและความสำคญ 1 วตถประสงค 4 คำจำกดความในการวจย 4 ขอบเขตการวจย 4 วธดำเนนการวจย 5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 กรอบแนวคดในการวจย 6

บทท 2 การศกษาเพอความเปนพลเมองโลกและกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDG4.7) 7 ตอนท 1 แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : 8 ประสบการณนานาชาต (5 ประเทศ) ตอนท 2 ขอเสนอแนะแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) 26 สำหรบประเทศไทย ตอนท 3 กรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDG 4.7) 29 ใน Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030

บทท 3 ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก 34

(ช)

intro1-12.indd 9 11/1/18 3:35:16 PM


สารบญ (ตอ)

หนา

บทท 4 สรปและขอเสนอแนะ 58 ตอนท 1 สรปตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย 58 การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต ตอนท 2 ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย 61 การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal :SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

บรรณานกรม 65

คณะผจดทำ 66

(ซ)

intro1-12.indd 10 11/1/18 3:35:16 PM


สารบญตาราง หนา

ตารางท 1 การวเคราะหตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก 37 จากแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ตารางท 2 ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) 55 สำหรบประเทศไทย ตามกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมาย การพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ตารางท 3 สรปตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย 60 การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal :SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต

(ฌ)

intro1-12.indd 11 11/1/18 3:35:16 PM


สารบญแผนภาพ

หนา

แผนภาพท 1 กรอบแนวคดในการวจย 6 แผนภาพท 2 กรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมาย 34 การพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ขององคการสหประชาชาต แผนภาพท 3 การวเคราะหแนวทางทเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก 50 ของประเทศไทย

(ญ)

intro1-12.indd 12 11/1/18 3:35:16 PM

1รายงานวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

บทท 1 บทนำ

ทมาและความสำคญ

นบตงแตอดตเลขาธการสหประชาชาต Mr. Ban Ki-moon ไดมแถลงการณในการประชมสมชชาใหญ แหงสหประชาชาต (United Nations General Assembly) ครงท 67 ประจำป 2555 เมอวนท 26 กนยายน 2555 (2012) ทนครนวยอรค สหรฐอเมรกา เนองจากเลงเหนวาการศกษาเปนประตสความเทาเทยมในสงคม ชวยฟนฟสขภาพแมและเดก ลดปญหาการตายของเดกกอนเวลาอนควร การใหการศกษาและทกษะทจำเปนจะชวยเสรมพลงใหบคคลทจะนำไปสการสรางโลกยคใหมทดขน Mr. Ban Ki-moon ไดหยบยกประเดน การศกษาตองมากอน (Education First) สเวทสหประชาชาตเพอสรางแรงกระเพอมครงใหญใหกบวงการศกษา และใหถอเปนคำมนสญญารวมกนระหวางประเทศสมาชกทจะบรรลเปาหมายภายในป พ.ศ.2558 หรอ ค.ศ.2015 และปตอๆ ไป โดยมเปาหมายหลก 3 ประการ ไดแก สงเสรมใหเดกทกคนไดเขาเรยน (Put Every Child in School) ปรบปรงคณภาพการเรยนร (Improve the Quality of Learning) และสรางความเปนพลเมองโลก (Foster Global Citizenship) โดยองคการสหประชาชาตไดเผยแพรแนวความคดดงกลาว ผานทางเวบไซตและจดพมพเอกสาร Global Education First Initiative : An Initiative of the United Nations Secretary - General ใน 4 ภาษา ไดแก ภาษาองกฤษ ภาษาอารบก ภาษาฝรงเศส และภาษาสเปน แนวคดเรองการศกษาตองมากอนทง 3 ประเดนดงกลาว ไดรบความสนใจและผนวกเขาไปใน เปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals : MDGs) ซงสนสดลง ในป พ.ศ.2558 (ค.ศ.2015) โดยเฉพาะอยางยงประเดนการสรางความเปนพลเมองโลก (Foster Global Citizenship) จากนน สหประชาชาตไดรเรมกระบวนการหารอเพอกำหนดวาระการพฒนาภายหลง ป ค.ศ. 2015 (Post-2015 Development Agenda) โดยเมอเดอนพฤษภาคม ป พ.ศ.2558 ในการประชมระดบโลกวาดวยการศกษา (World Education Forum 2015) ณ เมองอนชอน สาธารณรฐเกาหล เพอประเมนผลความกาวหนาในการดำเนนการตามเปาหมายวาดวยการศกษาเพอปวงชน (Education for All) ซงถกกำหนดขนครงแรกในการประชมระดบโลกวาดวยการศกษาเพอปวงชนทจอมเทยน ประเทศไทย เมอป พ.ศ.2533 (ค.ศ. 1990) โดยกำหนดใหมเปาหมายของการดำเนนการไวใหบรรลผลใน พ.ศ.2558 (ค.ศ.2015) สาระสำคญในการประชมดงกลาว ประกอบดวย การทบทวนผลการดำเนนงานดานการพฒนา การศกษาในชวงทผานมาเพอกำหนดทศทางและแนวทางการดำเนนงานในอก 15 ปขางหนา ทเรยกวา เปาหมายของการพฒนาอยางยงยน (Sustainable Development Goals : SDG) ซงเรมตนใชใน ป พ.ศ.2558 - 2573 ครอบคลมระยะเวลา 15 ป ประกอบดวย 17 เปาหมาย (Goals) 169 เปาประสงค (Targets) และมการกำหนดเปาหมายท 4 ทใหความสำคญกบการศกษาทเนน “การศกษาสำหรบทกคนอยางมคณภาพและเทาเทยมกนและการสงเสรมโอกาสทางการศกษาตลอดชวตเพอปวงชน” และระบสาระสำคญ

1-66.indd 1 11/1/18 3:35:38 PM

2 รายงานวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

ในปฏญญาอนชอนวาดวยการศกษา ป 2030 โดย “มงใหทวโลกจดการศกษาโดยคำนงถงการใหการศกษากบทกคน (Inclusive) การพฒนาคณภาพการศกษาใหเทาเทยมกน และการศกษาตลอดชวต ทเกดจากนโยบายและการวางแผนทมประสทธภาพ และเกดจากความรวมมอของทกภาคสวน” ทงน ในปฏญญาอนชอนไดระบประเดนสำคญดานการศกษาในชวง 15 ปขางหนา และมขอเสนอแนะใน 5 ประเดนใหญๆ โดย 1 ในประเดนหลก เปนเรองการสรางความเปนพลเมองโลก ความวา การศกษาเพอการพฒนาอยางยงยนและความเปนพลเมองโลก เพอใหการศกษาชวยพฒนาคน ทำใหคนสามารถปรบเปลยนโลกใหนาอยมากขนได การสอนใหคนรจกการพฒนา ทเปนประโยชนและยงยนจะทำใหคณภาพชวตของคนในโลกดขนได โดยตองคำนงถงการสรางความสมดลระหวางการแขงขน (Competitiveness) และการสรางความเปนอนหนงอนเดยวกน (Solidarity) เนองดวยการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship Education : GCE) เปนเสาหลกหนงของขอรเรมการศกษาตองมากอน (Education First) ซงเปนขอรเรมของอดตเลขาธการสหประชาชาต ทคำนงถง ความสำคญของการศกษา เพอใหเกดสงคมทสนตสข ควบคไปกบการพฒนาอยางยงยน ทงน กรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) สรางหลกประกนใหการศกษามคณภาพอยางเทาเทยมและครอบคลม และสงเสรมโอกาสในการเรยนรตลอดชวตสำหรบทกคน ในประเดนทเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลกอยใน เปาประสงคท 4.7 สราง หลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถงการศกษาสำหรบการพฒนาอยางยงยนและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาค ระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 ซงถงแมวาจะมการกำหนดตวชวดไวคอ มการดำเนนการเกยวกบ (i) การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และ (ii) การจด การศกษาเพอการพฒนาทยงยน รวมถงความเสมอภาคทางเพศ และสทธมนษยชน ซงถกใหความสำคญ ทกระดบใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผล นกเรยน หากแตยงมความเปนนามธรรม ไมมการระบรายละเอยดของคำจำกดความของคำสำคญและตวชวดตางๆ และขาดความชดเจนในการนำไปใชเปนตวชวดเพอการตดตาม ทำใหมความจำเปนทตองมการประชมหารอทงในระดบประเทศและระดบโลกในการทำความเขาใจเปาประสงคนและมขอตกลงรวมกนในการพจารณาตวชวดทจะใชเปนตวแทนในการตดตามเปาประสงคดงกลาวไดจรง นอกจากนน ในกระบวนการ จดทำ Roadmap การขบเคลอนเปาหมายการพฒนาทยงยนในเปาหมายท 4 โดยคณะกรรมการอำนวยการขบเคลอน เปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ศทก.) ไดเสนอตวชวดทดแทนเพมเตมอก 1 ตวชวด ไดแก รอยละของผเรยนทไดรบการเรยนรเรองการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม อกดวย ในสวนของรฐบาลไทยมนโยบายปฏรปการศกษาและการเรยนร โดยใหความสำคญกบการศกษาเพอสรางคณภาพของคนไทยใหสามารถเรยนร พฒนาตนไดเตมตามศกยภาพ โดยเนนการเรยนรเพอสรางสมมาชพ ลดความเหลอมลำ และพฒนากำลงคนใหเปนทตองการ เนนการพฒนาคณภาพผเรยนเปนสำคญ สนบสนนการมสวนรวมของทกภาคสวนในการปลกฝงคณธรรม จรยธรรม ตลอดจนพฒนาคณภาพชวต สรางสนตสขและความ ปรองดองสมานฉนทในสงคมไทยอยางยงยน นอกจากนนในหลกสตรแกนกลาง พทธศกราช 2551 ยงไดกลาวถง การสรางนกเรยนใหเปนพลโลก หรอพลเมองโลก (Global Citizen) ไวในวสยทศนของหลกสตรทวา “หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานมงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนกำลงของชาต ใหเปนมนษยทม

1-66.indd 2 11/1/18 3:35:38 PM


ความสมดล ทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตสำนกในความเปน พลเมองไทย และเปนพลโลก ยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทงเจตคตทจำเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนสำคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ” เพอสรางความรความเขาใจในเรอง การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship Education : GCE) ซงเปนแนวคดในการจดการศกษาทคอนขางใหมและเปนทสนใจ กอรปกบยงไมม องคความรทเปนตวอยางของการจดการศกษาเพอสรางและสงเสรมความเปนพลเมองโลกทเปนรปธรรมทเพยงพอตอการสรางความรความเขาใจใหแกผเกยวของและผสนใจ สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาจงได จดทำรายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณ นานาชาต โดยความรวมมอของจฬาลงกรณมหาวทยาลย ในปงบประมาณ 2558 (ปรบปรงแกไขเพมเตม ปงบประมาณ 2560) เพอศกษานโยบายและแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกในตางประเทศทม การปฏบตดเดนอยางนอย 5 ประเทศ วเคราะหนโยบายและแนวทางทกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย และนำเสนอขอเสนอเชงนโยบายการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย ซงตอมา สำนกงานเลขาธการสภาการศกษาไดเขารวมประชมกบองคการการศกษา วทยาศาสตร และวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization : UNESCO) โดยสถาบนสถตแหงยเนสโก (UNESCO Institute for Statistics : UIS) ไดมการจดทำกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และวาระการศกษาระดบโลก (Education 2030) ขององคการสหประชาชาต (Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030) เพอตดตามเปาหมายการพฒนาทยงยนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และวาระการพฒนาอยางยงยนในป 2030 ทมชอเรยกวา IAEG-SDGs (the Inter-Agency and Expert Group on the Sustainable Development Goal Indicators) และเผยแพรเพอใหประเทศตางๆ นำไปพจารณากำหนดตวชวดหรอแนวทางตามกลไกตดตามไดอยางเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของแตละประเทศ และรวมกบการประชมคณะกรรมการอำนวยการขบเคลอนเปาหมายการพฒนา ทยงยนดานการศกษา เพอจดทำ Roadmap การขบเคลอนเปาหมายการพฒนาทยงยนในเปาหมายท 4 หลายครง ทำใหทราบถงขอจำกดของการจดทำตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา ซงเปนหนวยงานทมภารกจสำคญในการจดทำนโยบายการศกษาชาต และศกษาวจยเพอสรางความรความเขาใจในประเดนสำคญดานการศกษา จงไดจดทำรายงานวจย ขอเสนอ ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต เพอเปนตวอยางรปธรรมหนงในการจดทำตวชวดในประเดนการจด การศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก ทสอดคลองตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7)

1-66.indd 3 11/1/18 3:35:38 PM


วตถประสงค

เพอวเคราะห สงเคราะห และนำเสนอตวอยางรปธรรมของตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7)

คำจำกดความในการวจย

ความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) หมายถง คณลกษณะความเปนพลเมองโลก ในดานตางๆ ไดแก ความรและความเขาใจ (Knowledge) การรและการรเทาทน (Literacy) ทกษะ (Skills) และ คานยมและทศนคต (Values and Attitudes) การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship Education) หมายถง การศกษาเพอสงเสรมใหผ เรยนเกดคณลกษณะความเปนพลเมองโลก ในดานตางๆ ไดแก ความรและความเขาใจ (Knowledge) การรและการรเทาทน (Literacy) ทกษะ (Skills) และคานยมและทศนคต (Values and Attitudes) ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) หมายถง ตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมาย การพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4.7 : SDG4.7) สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถง การศกษาสำหรบการพฒนาอยางยงยนและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาค ระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและ ในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 ขององคการสหประชาชาต โดยสถาบนสถตแหงยเนสโก (UNESCO Institute for Statistics : UIS) ทปรากฏใน Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030 ในสวนของการดำเนนการเกยวกบ การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ซงถกใหความสำคญทกระดบใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผลนกเรยน

ขอบเขตการวจย

1) การวจยครงนมงวเคราะห สงเคราะห และนำเสนอตวอยางรปธรรมของตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) จาก กรณศกษา รายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา 2) ผลการวเคราะห สงเคราะห และนำเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ครงนสำหรบระดบการศกษาขนพนฐานเทานน

1-66.indd 4 11/1/18 3:35:38 PM


3) กรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) เพอการวเคราะห สงเคราะห และนำเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกในงานวจยครงน อางองจากตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4.7 : SDG 4.7) ขององคการสหประชาต โดยสถาบนสถตแหงยเนสโก (UNESCO Institute for Statistics : UIS) ทปรากฏใน Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030 ในสวนของการดำเนนการเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ซงถกให ความสำคญทกระดบใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผลนกเรยน เทานน

วธดำเนนการวจย

ดำเนนการวจยตามวตถประสงคโดยศกษาเอกสารโดยเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารรายงาน การวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ของสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา และเอกสารรายงานการวจยทเกยวของ Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030 ขององคการสหประชาชาต โดยสถาบนสถตแหงยเนสโก (UNESCO Institute for Statistics : UIS) ตลอดจนแนวทางการดำเนนการทมการดำเนนงานอยในประเทศไทย อาท เอกสารประกอบการประชมเพอจดทำ Roadmap การขบเคลอนเปาหมายการพฒนาทยงยนในเปาหมายท 4 โดยคณะกรรมการอำนวยการขบเคลอนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา และการประชมรวมกบหนวยงานระหวางประเทศ อาท องคการยเนสโก ตำรา บทความในวารสาร และอนเตอรเนต และการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) ผลการวเคราะหผานการพจารณาจากผทรงคณวฒ เรยบเรยงและจดทำรายงานการวจยขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

รายงานการวจย ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต ใชเปนตวอยางรปธรรมของการแสวงหาแนวทางในการศกษา วเคราะห สงเคราะหตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก เพอตดตามผลและทบทวนเปาหมาย การพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4.7 : SDG4.7) สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถง การศกษาสำหรบการพฒนาอยางยงยนและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาค ระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรม และใน สวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 ทเหมาะสมสำหรบประเทศไทยตอไป

1-66.indd 5 11/1/18 3:35:38 PM


กรอบแนวคดในการวจย

กรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDG 4.7) ใน Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030

การศกษาเพอ ความเปนพลเมองโลก

(a) นโยบายการศกษา ของประเทศ

(b) หลกสตร

(c) ระดบการศกษา ของคร

(d) การประเมนผล นกเรยน

แนวทางการสงเสรมความเปน พลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต (5 ประเทศ) ● สหรฐอเมรกา ● สหราชอาณาจกร (องกฤษ) ● เครอรฐออสเตรเลย ● สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) ● สงคโปร

ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7)

: กรณศกษา แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

1-66.indd 6 11/1/18 3:35:38 PM


บทท 2 การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก

และกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDG 4.7) การวเคราะหความสมพนธของการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และกรอบเปาหมายการพฒนา ทยงยน (SDG 4.7) จากรายงานการวจย เรอง ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรม ความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต ไดศกษาประเดนสำคญ 3 ประเดน ดงตอไปน ตอนท 1 แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต (5 ประเทศ) • สหรฐอเมรกา • สหราชอาณาจกร (องกฤษ) • เครอรฐออสเตรเลย • สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) • สงคโปร ตอนท 2 ขอเสนอแนะแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) สำหรบประเทศไทย ตอนท 3 กรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDG 4.7) ใน Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030

1-66.indd 7 11/1/18 3:35:38 PM


ตอนท 1 แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต

รายงานวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ไดศกษาการสงเสรมความเปนพลเมองโลกจาก 5 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร (องกฤษ) เครอรฐออสเตรเลย สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) และสงคโปร โดยแบง หวขอในการนำเสนอออกเปน (1) การใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลก (2) การสงเสรมความเปนพลเมองโลก ซงประกอบดวย แนวนโยบายของรฐบาลในเรองความเปนพลเมองโลก หนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงาน หลกสตรระดบชาต (3) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย นโยบายของโรงเรยน หลกสตรและเนอหา ซงหมายรวมถงการนำหลกสตรระดบชาตมาสการปฏบต และหลกสตรสถานศกษา การเรยนการสอน (รปแบบ และวธการสอน) การประเมนผล ตลอดจนการเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน (4) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ และบทเรยนจากแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศนนๆ ทนำไปส (5) ขอเสนอเชงนโยบายในการสงเสรมความเปนพลเมองโลกทเหมาะสมสำหรบประเทศไทย มขอสรปดงน

สหรฐอเมรกา 1. การใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลก สหรฐอเมรกาใหความสำคญกบความเปนพลเมองโลก โดยเนนคานยมอนเปนสากล ทประกอบดวย 4 องคประกอบหลก ไดแก (1) ความร ความเขาใจในประเดนและทศทางของโลก (2) ทกษะทางปญญาดานความคดอยางมวจารณญาณ ความคดสรางสรรค การสรางสรรค เชงนวตกรรม การแกปญหาและการตดสนใจ (3) ทกษะดานพฤตกรรม เชน ความมนาใจ และการเปดใจยอมรบมมมองของผอน (4) ความสามารถดานพฤตกรรมในการลงมอปฏบตอยางกระตอรอรน

2. การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (1) แนวนโยบายของรฐบาลในเรองความเปนพลเมองโลก สหรฐอเมรกา สงเสรม สนบสนนการพฒนาความเปนพลเมองโลก โดยเนนการบรณาการความหลากหลายทางวฒนธรรมและโลกศกษา ใหความสำคญกบศกยภาพของพลเมองในการเปนสวนหนงในสงคมโลก มความสามารถในการตดสนใจ และมการปฏบตอยางมหลกการและเหตผลดวยมมมองจากวฒนธรรมทหลากหลาย (2) หนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงาน ในสหรฐอเมรกา หนวยงานการศกษาของมลรฐ และโรงเรยนในทองถนในระดบมลรฐจะเปน ผดำเนนการสงเสรม สนบสนนการพฒนาความเปนพลเมองโลก ภายใตการสนบสนนของสภาสงคมศกษา

1-66.indd 8 11/1/18 3:35:38 PM


แหงชาต (National Council for Social Studies) นอกจากนน ยงมหนวยงานทสนบสนนดานอปกรณ สอการสอนสำหรบหลกสตรทเกยวของกบพลเมองโลก เชน ศนยเพอพลเมองโลกศกษา ศนย Mid- American สภาพฒนาการศกษาตางประเทศ และ Global Perspective Education เปนตน (3) หลกสตรระดบชาต หลกสตรระดบชาตในเรองทเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของสหรฐอเมรกา เปนหลกสตรทองถนระดบมลรฐ เนนหลกสตรในระดบสหวทยาการในมมมองของโลกศกษา ซงเปนความรวมมอ ระหวางโรงเรยนกบมหาวทยาลย เนนมมมองของโลกและการศกษานานาชาตทมความหลากหลายทางวฒนธรรม

3. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (1) นโยบายของโรงเรยน นโยบายของโรงเรยนในสถานศกษาขนพนฐานของสหรฐอเมรกาจะเนนการสงเสรมความเปนพลเมองโลกโดยผานวชาสงคมศกษาเปนแกนหลกตามแนวสหวทยาการ ดงเชนตวอยางในมลรฐ Ohio ทม การสนบสนนการพฒนาโปรแกรมโลกศกษา โดยมการใหรางวลสำหรบการพฒนาหลกสตรในระดบรฐและระดบทองถน (2) หลกสตรและเนอหา หลกสตรและเนอหาทปรากฏในสถานศกษาขนพนฐานของสหรฐอเมรกา เนนทความหลากหลาย ทางวฒนธรรม การพฒนาทยงยน ภาษาทสอง และประเดนทเกยวกบโลกโดยเฉพาะประเทศในโลกทสาม (2.1) การนำหลกสตรระดบชาตมาสการปฏบต การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐานของสหรฐอเมรกา ใชรายวชาสงคมศกษาเปนแกนหลกโดยแนวคดบรณาการแบบสหวทยาการกบรายวชาอน ๆ เชน วทยาศาสตร คณตศาสตร ศลปะ ภาษาองกฤษ เปนตน (2.2) หลกสตรสถานศกษา การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐานของสหรฐอเมรกา เนนประเดนของพหวฒนธรมศกษาและการศกษานานาชาต ระดบประถมศกษา เนนการเชอมโยงวฒนธรรมโดยใชภมศาสตรและประวตศาสตร ตวอยางเชน ความรเกยวกบสงแวดลอม (นกเรยนระดบประถมศกษาปท 1) ความรเกยวกบการสำรวจ (นกเรยนระดบประถมศกษาปท 2) ความรเกยวกบความขดแยง (นกเรยนระดบประถมศกษาปท 3) ความรเกยวกบประชาธปไตย (นกเรยนระดบประถมศกษาปท 4) ความรเกยวกบสทธมนษยชน (นกเรยนระดบประถมศกษาปท 5) ระดบมธยมศกษา ชวงชนกลาง เนนการออกแบบหนวยการเรยนรในลกษณะสหวทยาการ เชน การออกแบบการเรยนรเกยวกบภมภาคคารเบยน การนำนวนยายเรอง “The Cay”มาใชประกอบการศกษาทเนนความแตกตางทางวฒนธรรมและการเชอมโยงไปสชมชนโลกของประชากรในมลรฐ Florida ตอนใต การเรยนการสอนแบบสหวทยาการเนนโครงการโดยนาองคความรจากหลากหลายวชา เรยกวา “Green Project”

1-66.indd 9 11/1/18 3:35:38 PM


ระดบมธยมศกษาตอนปลาย การบรณาการหวขอโลกทสามในหลกสตรของโรงเรยนโดยเนนมมมองทางประวตศาสตร มมมองของการรวมมตโลกและนานาชาตใหเกดความตระหนกของนกเรยนอเมรกนเกยวกบโลกทสาม (3) การเรยนการสอน (รปแบบ วธการสอน) สถานศกษาขนพนฐานของสหรฐอเมรกาจดการเรยนการสอดเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกโดยเนนการสอนแบบโครงการ (Project Learning) เนนการเรยนรจากการบรการสงคม (Service-Learning) ทำใหครมทศนคตทดจากการสอน สรางการเรยนรและการสอนโดยใชชมชนเปนฐาน (Community- Based Learning) โดยเนนมโนทศนทสำคญ คอ ความเปนนานาชาต การเรยนจะเนนการเชอมโยงกบทองถนและการนำไปใชจรงในชวตประจำวน (4) การประเมนผล จากการวจย พบวา การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐานของสหรฐอเมรกายงไมไดมการระบแนวทางและวธการประเมนผลไว (5) การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน ใชการอบรมเชงปฏบตการครประจำการเกยวกบสอการสอน และการใหคำปรกษาในเรอง การสอน

4. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ สหรฐอเมรกาใหความสำคญในการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและ ตางประเทศ ตวอยางเชน โครงการและกจกรรมการแลกเปลยนระหวางโรงเรยนประถมศกษา Burks ในมลรฐโคโลราโดกบโรงเรยนในประเทศเมกซโก และโรงเรยนประถมศกษาในมลรฐเทกซสมจดหองเรยนทประกอบดวยตวแทนจากหลากหลายประเทศ เปนตน

5. ขอเสนอเชงนโยบายสำหรบประเทศไทย การศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกของสหรฐอเมรกา มขอเสนอแนะสำหรบประเทศไทย ดงน (1) การจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก สามารถเปนทงรายวชาในหลกสตรโรงเรยน กจกรรมเสรมหลกสตรและหลกสตรแฝง (Hidden Curriculum) ทเกดขนในโรงเรยนและองคกรทางการศกษาตางๆ ทงภายในและภายนอก เชน การจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกผานการจด พหวฒนธรรมศกษา (Multicultural Education) และการศกษานานาชาต (International Education) การเรยนรเพอบรการสงคม (Service Learning) ใน 2 รปแบบ ไดแก บรการชมชน (Community Service) และการจดประสบการณการเรยนรโดยมชมชนเปนฐาน (Community-Based Learning Experiences) (2) กลยทธในการปรบหลกสตรความเปนพลเมองทองถนและความเปนพลเมองของชาตส การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ชวยใหเหนถงขอดของการศกษาเพอความเปนพลเมองในแตละประเทศ อาท การเพมความรบผดชอบตอสงคมของประชาชน ผานการเคารพความหลากหลายทางชาตพนธ รวมทงการลดโอกาสเกดความตงเครยดและความขดแยงระหวางแตละกลม เปนตน

1-66.indd 10 11/1/18 3:35:39 PM


(3) การสอนในพนททแตกตางกนจะชวยใหนกเรยนพฒนาความสามารถในการปฏบตงานในพนททมความหลากหลายทางวฒนธรรมได และยงชวยสงเสรมความสามารถในการพจารณาเหตการณ สถานการณ และ ปญหาตางๆ จากมมมองของกลมชาตพนธและสญชาตอนๆ ได การบรณาการพหวฒนธรรม (Multiculturalism) ในการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกจงเปนสงสำคญในการพฒนาอตลกษณชาตพนธและอตลกษณของชาตของนกเรยนอยางชดเจน (4) การศกษาเพอความเปนพลเมองโลกเปนไปตามแนวคดตางๆ เชน การจดการศกษา เพอชาต (Educating for the Nation) การจดการศกษาแกชาต (Educating the Nation) การจดการศกษาแกประชาชนทมความตนตว (Educating Active Citizens) รวมไปถงการกำเนดการศกษาเพอความเปน พลเมองโลก (Rise of Global Citizenship Education) และการศกษาเพอความเปนพลเมอง (Education for Citizenship) เพอตอบสนองความตองการในการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (5) การจดหลกสตรการเตรยมความพรอมโดยเนนการพฒนาหลกสตร ครศาสตร ศกษาศาสตร ทเนนมมมองความเปนนานาชาต และเนนความหลากหลายทางวฒนธรรม (6) การสรางเครอขายความรวมมอระหวางสถานศกษากบมหาวทยาลยในการพฒนานวตกรรมดานหลกสตรและการจดการเรยนการสอน เชน การจดโปรแกรมการศกษานานาชาต หนวยการเรยนร รวมทงนวตกรรมในเรองของอปกรณเพอการสอน โดยใชหองเรยนเปนแหลงปฏบตการ เปนตน (7) การจดหลกสตรการสงเสรมความเปนพลเมองโลกแบบบรณาการแบบสหวทยาการ (Interdisciplinary Approach) โดยใชเนอหาสาระจากรายวชาทหลากหลาย (8) การสอนเกยวกบโลกควรใชการจดการเรยนการสอนโดยใชประเดนเปนฐาน โดยเนนประเดนนานาชาตในการศกษาประเดนเกยวกบโลก ซงประเดนนจะชวยใหเขาใจความสมพนธกบนานาชาตและ การจดการเพอการแกไขปญหาระดบโลก

สหราชอาณาจกร (องกฤษ) 1. การใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลก สหราชอาณาจกร (องกฤษ) ใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความ เปนพลเมองโลก โดยเนนใหนกเรยนตองมความร ทกษะ และคานยมทจำเปนในการสรางโลกทยงยน อนประกอบดวย มการรบรความแตกตางหลากหลาย โลกาภวฒน และการพฒนาอยางยงยน มทกษะ การคดวเคราะห การสรางความคดเหนของตนเอง การรวมมอกน และการจดการกบความขดแยง มพนธกรณตอความเสมอภาคและเทาเทยมของสงคม การเปนสวนหนงขององคกร และมความมนใจในตนเอง

2. การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (1) แนวนโยบายของรฐบาลในเรองความเปนพลเมองโลก รฐบาลสหราชอาณาจกร (องกฤษ) มแนวนโยบายในเรองความเปนพลเมองโลก โดยมงใหโรงเรยนเขามามบทบาทในการสรางหลกสตรสถานศกษาในเรองความเปนพลเมองโลกมากยงขน และมการใหความสนใจบรรจเรองความเปนประชากรโลกหรอพลเมองโลกในหลกสตร ซงเปนทมาของการจดการศกษาพลเมองโลกศกษา (Global Citizenship Education) อยางจรงจงมากขน

1-66.indd 11 11/1/18 3:35:39 PM


(2) หนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงาน ในสหราชอาณาจกร (องกฤษ) หนวยงานทมภารกจเกยวของในการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก 3 หนวยงาน ประกอบดวย Department for Education กำกบดแลเพอใหการจด การศกษาบรรลเปาหมายเชงนโยบายของรฐ Local Education Authorities บรหารเชงกลยทธ จดสรร งบประมาณ พฒนาโรงเรยน และอำนวยความสะดวกสำหรบการศกษา และ The Independent Office for Standards in Education กำกบดแลการใหบรการแกประชาชน และจดหาบรการทางการศกษาและทกษะสำหรบนกเรยนทกชวงวย (3) หลกสตรระดบชาต สหราชอาณาจกร (องกฤษ) โดย Department for Education ไดมการจดทำหลกสตร ระดบชาตในประเดนทเกยวของกบการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก ทเรยกวา Oxfam Education มเปาหมายในการสงเสรมใหเยาวชนเปนพลเมองโลกทมประสทธภาพ โดยมงสงเสรมใหผเรยน มคณลกษณะทพงประสงค ไดแก มความรและความเขาใจในระบบการปกครอง ระบบการเมอง และวธการ มสวนรวมในระบบประชาธปไตย มการพฒนาความรและความเขาใจในบทบาทของกฎหมายและระบบความยตธรรมในสงคม มความสนใจ ความมงมน การมสวนรวม ในการเปนอาสาสมคร และมทกษะการคดวเคราะหและโตแยงในประเดนการเมอง สรางใหมความสามารถในการบรหารจดการเงนระหวางวน และวางแผนความตองการจำเปนดานการเงนในอนาคตได

3. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (1) นโยบายของโรงเรยน สหราชอาณาจกร (องกฤษ) มนโยบายการเปลยนใหสถานศกษาเปนอสระไมขนกบรฐบาล โดยใหสถานศกษาเปลยนเปน Free Schools หรอ Academic Schools ซงเปนลกษณะของสถานศกษาทมอสระในการบรหารจดการตนเอง (2) หลกสตรและเนอหา สหราชอาณาจกร (องกฤษ) บรรจวชาพลเมองศกษาไวใน Key stage 3 และ 4 ในระดบ การศกษาขนพนฐาน ดงน - Key stage 3 การสอนเพอพฒนาความเขาใจในเรองประชาธปไตย รฐบาล สทธและ ความรบผดชอบของพลเมอง - Key stage 4 ตอยอดจาก Key stage 3 แตจะมความลกซงมากยงขนในการสราง ความเขาใจเกยวกบประชาธปไตย รฐบาล และสทธ ความรบผดชอบของพลเมอง

(2.1) การนำหลกสตรระดบชาตมาสการปฏบต ในสถานศกษาขนพนฐานของสหราชอาณาจกร (องกฤษ) การสอนเพอสงเสรม ความเปนพลเมองโลก อาจเปนไดทงในรปแบบรายวชาหรอการสอนแบบบรณาการในรายวชาอนๆ โดยสวนใหญ มกพบวา ใชสอดแทรกไปในการสอนในเรองของบคลก สงคม สขภาพและเศรษฐกจ (Personal, Social, Health and Economic Education : PSHE)

1-66.indd 12 11/1/18 3:35:39 PM


(2.2) หลกสตรสถานศกษา สถานศกษาขนพนฐานของสหราชอาณาจกร (องกฤษ) มการจดหลกสตรสถานศกษา ในประเดนทเกยวของกบการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก ไดแก การเรยนรและประสบการณ อนๆ ทเกดขนในแตละโรงเรยน เพอวางแผนสำหรบนกเรยนของตนเอง ประกอบดวย 3 สวน ตามหลก 3C คอ Curriculum (หลกสตร) Culture (วฒนธรรม) Community (ชมชน) (3) การเรยนการสอน (รปแบบ วธการสอน) สถานศกษาขนพนฐานของสหราชอาณาจกร (องกฤษ) เนนจดกจกรรมใน 5 รปแบบ ไดแก (1) การตงคำถาม (2) ประเมนการเรยน (3) สรางจดเชอมโยง (4) ตอบสนองอยางเปนพลเมองโลก และ (5) คนหามมมองและคณคา (4) การประเมนผล สถานศกษาขนพนฐานของสหราชอาณาจกร (องกฤษ) ประเมนผลนกเรยนเรองความเปนพลเมองหลายครง ทงการใชการประเมนระหวางเรยนและประเมนผลรวม การประเมนระหวางเรยนใชวธ Assessment FOR learning และ การประเมนผลรวมใชวธ Assessment OF learning

4. การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน สหราชอาณาจกร (องกฤษ) มวธอบรมครหลายวธ ทงนกระทรวงศกษามเครอขายทมเกยวของ ทงทางตรงและทางออมกบ NGOs และองคกรอนๆ เพอหาแหลงงบประมาณสนบสนนในการฝกอบรมคร โดยไดรบการสนบสนนจากองคกรและหนวยงานตางๆ

5. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ ตวอยางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศของ สหราชอาณาจกร (องกฤษ) อาท การวางแผนหลกสตรของโรงเรยน Smestow โดยใชการสำรวจเมองทอย ในหลกสตรประวตศาสตร โดยใชวธสรางจดเชอมโยงทแขงแกรงระหวางทองถน เปนตน

6. ขอเสนอเชงนโยบายสำหรบประเทศไทย การจดการศกษาเพอเสรมสรางความเปนพลเมองโลกในประเทศองกฤษมการดำเนนงาน มาอยางตอเนองกวา 10 ป มการพฒนานโยบายและหลกสตรอยางสมำเสมอ รวมทงมการประเมนผลเพอพฒนาและปรบปรงการจดการเรยนการสอนใหทนตอเหตการณของโลกทเปลยนแปลงอยางรวดเรว ในขณะทการจด การศกษาเรองความเปนพลเมองโลกของประเทศไทยยงถอวา เปนเพยงจดเรมตนทจะตองศกษาจากบทเรยนของประเทศตางๆ รวมทงของประเทศองกฤษเพอนำไปพฒนาใหเกดขนจรง ขอเสนอสำหรบประเทศไทยจากการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกของสหราชอาณาจกร (องกฤษ) มดงตอไปน (1) การกำหนดนโยบายสงเสรมการจดการศกษาดานพลเมองโลกอยางชดเจนและตอเนอง (2) การกำหนดเปาหมาย/วตถประสงคของการสงเสรมการจดการศกษาดานพลเมองโลกและสอสารเผยแพรใหเปนทยอมรบในสงคม ตวอยางเชน ในประเทศองกฤษ ไดมการศกษาวเคราะหบรบทของโลกในศตวรรษท 21 ซงประกอบดวยความจำเปนเรงดวน 3 ดาน ไดแก กระแสโลกาภวตน (Globalization World) การเคลอนยายของประชากร (Demographic Change) และการแขงขนของตลาดแรงงานโลก (Competitive Global Labor Markets) การสงเสรมการจดการศกษาดานพลเมองโลกจงมเปาหมายใหญ

1-66.indd 13 11/1/18 3:35:39 PM


ทจะสรางพลเมองในประเทศใหมความสามารถในการปรบตวใหทนตอการเปลยนแปลง นำมาซงการจด การศกษาดานพลเมองโลกทใหความสำคญใน 4 ประเดน ไดแก (1) การศกษาเพอสนตภาพ (2) สมรรถนะเชงวฒนธรรมทหลากหลาย สามารถเขาใจถงความแตกตางระหวางบคคลไดอยางลกซง เพอใหเกดผลผลตจากความรวมมอในบรบททแตกตาง (3) ความตระหนกเกยวกบโลกรวมถงสงแวดลอม และ (4) มความกระตอรอรนทจะมสวนรวมในชมชนทกระดบเพอใหเกดความเปนธรรมและยงยนบนโลก นอกจากนยงตอง มการสรางความตระหนกในความเปนพลเมองโลกใหเกดขนในสงคม ผานชองทางสอทกดาน เพอเปน การกระตนใหเหนความสาคญและคอยๆ ซมซบลงในความคดและจตใจของพลเมองทกคนในประเทศ (3) การสรางเครอขายหนวยงานและองคกรตางๆ ทเกยวของเพอสนบสนนการจดการศกษาดานพลเมองโลก รฐบาลขององกฤษตองอาศยความชวยเหลอจากหนวยงานและองคกรตางๆ อยางมาก ในการพฒนาครเพอสอนเรองพลเมองโลก เนองจากประเทศองกฤษเปนประเทศแรกทไดบรรจพลเมองศกษาเขาไวในหลกสตร การสรางความรใหกบบคลากรครอยางทวถงและรวดเรว อาจตองใชงบประมาณทสงตามไปดวย จากการศกษาพบวา มหนวยงานและองคกรอสระจำนวนมากกวา 10 แหง ใหความชวยเหลอในเรอง งบประมาณเพอพฒนาครเพอรองรบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก อาท Oxfam, Ofsted (Office for Standards in Education), NFER (National Foundation for Educational Research), Advanced Skills Teachers for Citizenship Education เปนตน รวมทงยงมการเปดชองทางเพอใหครไดเรยนร ดวยตนเอง โดยไดรบการพฒนาและสนบสนนจากเอกชน เชน A Secondary-School Self - Evaluation Tool, Curriculum Materials เปนตน (4) การสรางเครอขายผปกครองและชมชนเพอการพฒนาความเปนพลเมองโลกทงในและ นอกหองเรยน (5) ความเปนพลเมองโลกไมสามารถสรางไดจากในหองเรยนเทานน หากแตจำเปนตองสรางใหเกดขนนอกหองเรยนดวย ทงในระดบครอบครวและชมชน หากนกเรยนออกจากหองเรยนหรอโรงเรยนแลว กลบไปอยในครอบครวหรอชมชนทไมไดตระหนกหรอใหความสำคญกบความเปนพลเมองโลก การปรบทศนคตและพฤตกรรมของผเรยนกยอมเปนไปไดยาก ดงเชน Oxfam (2015) ระบถงแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกไววาจะตองสงเสรมใน 6 ดาน คอ (ก) ลกษณะพนฐานของโรงเรยน (School Ethos) (ข) หลกสตร (The Curriculum) (ค) การมสวนรวม (Participation) (ง) การพฒนาบคลากร (Staff Development) (จ) การสงตอ (Transition) และ (ฉ) การมสวนรวมของชมชน (Community Engagement) (6) การพฒนาคร และบคลากรของโรงเรยนทจะตองทำหนาทรบผดชอบเกยวกบงานพลเมองโลกศกษา (7) การจดหา/จดทำ/ระดมทรพยากรทางการเรยนการสอนดานพลเมองโลกศกษา ใหมความพรอม อยางเหมาะสม การจดการเรยนการสอนดานพลเมองโลกศกษาในชวงแรกไมประสบความสำเรจเทาทควร เนองจากไมมการจดสรรงบประมาณและทรพยากรสำหรบเรองดงกลาว ตอมารฐบาลองกฤษไดใหความสำคญมากขนในการจดสรรทรพยากรในการเรยนการสอนดานพลเมองศกษาและพลเมองโลกศกษา โดยเลงเหนวา การจดกจกรรมการเรยนการสอนในวชาพลเมองศกษาตองมมากกวาวธการเรยนการสอนอยางเปนทางการในหองเรยน หากแตตองมการจดกจกรรมนอกหองเรยน เพอใหนกเรยนไดเรยนรโลกกวางและมองเหนผลกระทบทจะเกดขนกบตวเองในอนาคต โดยการระดมทนทอาศยความรวมมอและความชวยเหลอจากหนวยงานและ

1-66.indd 14 11/1/18 3:35:39 PM


องคภาครฐและภาคเอกชนท เกยวของ เขามามสวนรวมในการพฒนาการจดการเรยนการสอนดาน พลเมองโลกศกษาจาก Oxfam, UNESCO และอนๆ เปนตน (8) การกำหนดคณลกษณะความเปนพลเมองโลกใหชดเจนเพอการนำไปสการปฏบตไดอยาง ถกตอง Oxfam (2015) ไดกำหนดคณลกษณะความเปนพลเมองโลกของประเทศองกฤษ ประกอบดวย (ก) ตระหนกในโลกกวาง (ข) รเทาทนในบทบาทของตนเองในฐานะของพลเมองโลก (ค) เคารพและใหคณคาในความหลากหลาย (ง) มความเขาใจในการดำเนนไปของโลก (จ) มความมงมนทจะทำใหเกดความยตธรรมในสงคม (ฉ) มสวนรวมในชมชนตงแตระดบทองถนไปจนถงระดบโลก (ช) ทำงานรวมกบผอนเพอสรางใหโลก มความเปนธรรมและยงยน และ (8) รบผดชอบในสงทตนเองกระทำ ซงคณลกษณะดงกลาวนำไปสการพฒนา ผเรยนทงในดานความร ทกษะ และคานยมทจำเปนของการเปนพลเมองโลกในอนาคต (9) การกำหนดใหมวชาความเปนพลเมองโลกในหลกสตรทกชนปในระดบการศกษาขนพนฐาน การเสรมสรางความเปนพลเมองโลกสามารถทำไดทง 2 รปแบบ คอ การสอดแทรกบรณาการลงไปใน ทกรายวชา และการกำหนดใหเปนวชาเฉพาะในหลกสตร ทงน การสรางความเปนพลเมองโลกจะตองเรมตงแต วยประถมศกษาจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย โดยสงเสรมอยางตอเนอง เปนทนาสงเกตวาในระดบอดมศกษา ในหลายมหาวทยาลยขององกฤษตางกมการบรรจวชาพลเมองโลกศกษาไว โดยเฉพาะในระดบปรญญาบณฑต ในลกษณะการจดกจกรรมเสรม เชน กจกรรมคายอาสา กจกรรมเปดโลกกวาง กจกรรมทำงานขามชาตระหวางปดภาคการศกษา เปนตน (10) การกำหนดกรอบกจกรรมตามหลกสตรและกจกรรมเสรมโดยใชเปาหมายทสอดคลอง กบผลลพธทตองการเพอการนำสการปฏบต หลกสตรในการพฒนาความเปนพลเมองโลก ตองประกอบดวย การสอนใหนกเรยนเกดผลสมฤทธใน 3 ดาน คอ 1) ความรและความเขาใจ (Knowledge and Understanding) 2) ทกษะ (Skills) และ 3) คานยมและทศนคต (Values and attitudes) โดยเรมสอนทกษะความรวมมอและการสอสารในปการศกษาแรก และพฒนาไปอยางตอเนอง โครงรางหลกสตรกำหนดขนเพอกระตนใหคด อภปราย และวางแผนการสอนเรองความเปนพลเมองโลก การกำหนดกรอบของกจกรรมและวางเปาหมายอยางชดเจนเพอใหสอดรบกบผลลพธของนกเรยนทตองการ ซงประกอบดวย 5 รปแบบ คอ 1) การตงคำถาม 2) ประเมนการเรยน 3) สรางจดเชอมโยง 4) ตอบสนองอยางเปนพลเมองโลก และ 5) คนหามมมองและคณคา ทงน ในคมอของ Oxfam มการกำหนดตวอยางกจกรรมทมความชดเจนและเปนขนตอนทง 5 รปแบบ หากประเทศไทยตองการนำแนวคดดงกลาวมาประยกตใช อาจนำวธการของประเทศองกฤษมาปรบใหเขากบบรบทของประเทศไทย เพอใหเกดความชดเจนและงายตอการนำไปสการปฏบต (11) การกำหนดกรอบวธการประเมนผลทตวผเรยนอยางเปนรปธรรม โรงเรยนในประเทศองกฤษมการบนทกความกาวหนาของผเรยนในสวนของความเปนพลเมองลงใน (ก) รายงานเพอใหผปกครองพจารณาตงแตในระดบ Key stage 1 ในสวนของการประเมนในระดบมธยมศกษาจะมความแตกตางออกไปเพราะเปนหลกสตรบงคบ โรงเรยนจำเปนตอง (ข) บนทกความกาวหนาและผลสมฤทธของผเรยนรายบคคลในรายวชาน รวมทงใน (ค) รายงานประจำปทตองสงใหผปกครองทราบ และการประเมนผลสดทายจะเกดขนในชวง Key stage 3 (อาย 14 ป) แนวคดการประเมนของประเทศองกฤษทนาสนใจประการหนง คอ นกเรยนจะเปนสวนหนงของกระบวนการประเมน เนองจากมความชดเจนเกยวกบจดแขงและจดออนในการเรยนรของตนเอง ทำใหกลาและมนใจทจะยอมรบความผดพลาด และแกไขตนเองในอนาคตได กรอบการประเมนของประเทศองกฤษมองวา ควรประเมนในสงทไดกำหนดเปาหมายหรอความตองการไว ไมใชเลอกประเมนในสงทคดวา

1-66.indd 15 11/1/18 3:35:39 PM


งายตอการประเมน เพอใหสะทอนใหเหนถงปญหาทแทจรง สามารถนำไปปรบปรง พฒนาการจดการศกษา ในอนาคตไดอยางมประสทธภาพ

เครอรฐออสเตรเลย 1. การใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลก เครอรฐออสเตรเลยไดใหความสำคญและกำหนดความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลกผานวสยทศนทวา สถานศกษาเปนเลศและเปนธรรม พลเมองมคณธรรม คจรยธรรม ซาบซงความเปนชาต เขาใจวฒนธรรมชนเผา สรางคณคาประชาธปไตย เปนมตรเพอนบาน อทศตนเพอสวนรวม มความรบผดชอบตอตนเองสสากล

2. การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (1) แนวนโยบายของรฐบาลในเรองความเปนพลเมองโลก เครอรฐออสเตรเลย ไดกำหนดแนวนโยบายของรฐบาลในสวนทเกยวของกบความเปนพลเมองไววา โลกพฒนา คณคา ทกษะ และความรของคนในชาต โดยมสถานศกษาขบเคลอนนโยบาย (2) หนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงาน เครอรฐออสเตรเลย มสภารฐบาลออสเตรเลยมหนาทกำกบเชงนโยบาย (3) หลกสตรระดบชาต หลกสตรพลเมองและความเปนพลเมอง (Civics and Citizenship)

3. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (1) นโยบายของโรงเรยน การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน ของเครอรฐออสเตรเลย ใหความสำคญกบการกำหนดนโยบายของโรงเรยน ทเนนการศกษาเพอนโยบาย “พวกเราทงหมด” และนโยบาย “ความหลากหลายทางวฒนธรรม” (2) หลกสตรและเนอหา หลกสตรพลเมองและความเปนพลเมองของประเทศเครอรฐออสเตรเลย มเนอหาประกอบดวย รฐบาลและกฎหมาย พลเมองในระบอบประชาธปไตย และมมมองเชงประวตศาสตร (2.1) การนำหลกสตรระดบชาตมาสการปฏบต เครอรฐออสเตรเลยมแนวทางการนำหลกสตรพลเมองและความเปนพลเมอง (Civics and Citizenship) มาสการปฏบต ใน 3 รปแบบ ไดแก การสอดแทรกบทเรยนเอเชยศกษาไวในหลกสตรทงหมด การจดโปรแกรมเวยดนาม 2 ภาษา (Vietnamese Bi-lingual Program) และโครงการเรยนรชมชนโดยสอนทกษะการพดภาษาเวยดนามแกครและตดตอโรงเรยนทเวยดนามเพอสงครไปแลกเปลยนซงกนและกน (2.2) หลกสตรสถานศกษา หลกสตรสถานศกษาในเครอรฐออสเตรเลยเนนทการเปนพลเมองโลกบนฐานของ พหวฒนธรรม (Multicultural Citizenship)

1-66.indd 16 11/1/18 3:35:39 PM


(3) การเรยนการสอน (รปแบบ วธการสอน) เครอรฐออสเตรเลยมการเรยนการสอนตามหลกสตรการเปนพลเมองโลกบนฐานของ พหวฒนธรรม (Multicultural Citizenship) ผานการเรยนรภาษาอาเซยน และเรยนรวฒนธรรมผาน การมสวนรวมกบชมชน เชน จดขบวนพาเรดมงกรจน เปนตน (4) การประเมนผล การประเมนผลการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐานของเครอรฐออสเตรเลย ใชการประเมนผลผานโปรแกรมการประเมนระดบชาต (The National Assessment Program : NAP)

4. การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน เครอรฐออสเตรเลยมการเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน ในประเดน ทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ดวยการฝกอบรมระหวางประจำการ และมการกำหนดกรอบคณวฒทางการศกษาทเกยวของ

5. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ จากการวจย พบวา ประเทศเครอรฐออสเตรเลย ไมไดมการระบแนวทางหรอกจกรรมการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศไว

6. ขอเสนอเชงนโยบายสำหรบประเทศไทย การศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศเครอรฐออสเตรเลย มขอเสนอแนะสำหรบประเทศไทย ดงน (1) การกำหนดเปาหมายความเปนพลเมองใหชดเจนโดยสงเสรมความเปนธรรมและ ความเปนเลศ ในสถานศกษาทกลกษณะ เพอใหเดกและเยาวชนเปนผเรยนทประสบความสำเรจ มความเชอมนและสรางสรรค เปนพลเมองทมสวนรวมในสงคม ถงพรอมไปดวยคณธรรมและจรยธรรม ซาบซงในสงคม ประวตศาสตร วฒนธรรม ภาษา ศาสนา และความหลากหลายภายใตระบบการปกครองประชาธปไตย สรางความสมพนธอนดกบสงคมขามวฒนธรรมได โดยเฉพาะในกลมประเทศอาเซยน รจกการทำงานเพอประโยชนสวนรวมเพอความยงยนและพฒนาธรรมชาตและสงคมสงแวดลอม และประการสาคญ ตองมความรบผดชอบตอพลเมองในพนททตนอาศยอยและพลโลกดวย (2) พฒนาหลกสตรพลเมองและความเปนพลเมองของประเทศและโลก เพอใชในสถานศกษา ทกรปแบบใหเปนไปตามเปาหมายของความเปนพลเมองทกำหนดไวโดยใชการประเมนจากพทธพสย ไดแก ความร ความเขาใจ และการใหเหตผล เปนตน จตพสยเชงพฤตกรรม (Affective Behavioral Domain) ไดแก ความมงหมายและการเขารวมอยางจรงจง (Engagement) การรบร พฤตกรรม ความรสกตลอดชวต (Lifelong Sense) ของการเปนเจาของและความมงหมายกบชวตพลเมอง เสมอนวาตนเองเปนพลเมองทมพลง และมสวนรวมในบรบทของสงคมทเปนระบอบประชาธปไตย ภายใตพหวฒนธรรมและสงคมหลากหลายความเชอ (Multi-faith Society) ตลอดจนมความร ความเขาใจ และความซาบซงในคณคา หลกการ และ การปฏบตของกฎหมายและระบบการเมอง ประชาธปไตยของไทย และหลกของความเปนพลเมองใน สงคมไทย มทกษะการตงคำถามและหาคำตอบ การวเคราะห การสงเคราะห และการตความ การแกไขปญหา การตดสนใจ การสอสารและการโตตอบ เปนตน เนนการสงเสรมการมสวนรวมอยางมความรบผดชอบ

1-66.indd 17 11/1/18 3:35:39 PM


ในสงคมประชาธปไตย มความสามารถและการจดการทจะมสวนรวมในชวตของพลเมองในระดบทองถน ภมภาค ประเทศ และโลก (3) สรางและพฒนาความเชอมโยงและเครอขายกบผปกครอง และชมชน รวมทงแนวทาง การปฏบตตอวฒนธรรมทหลากหลายและแตกตาง มการจดหาแหลงทรพยากรดานการเรยนการสอนใหกบสถานศกษา เพอสรางอตลกษณของประเทศและความเปนประชาธปไตยไทยภายใตความหลากหลายของวฒนธรรมและความเชอ ในการเปนพลเมองทมความเชอและทศนคตทดตอการเปนพลเมองไทย

สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) 1. การใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลก สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) ใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลก ไวดงน (1) คนรนใหมในศตวรรษท 21 มความเปนสากล ความเปนนานาชาต เพอทำใหฮองกงเปนเมองนานาชาตยงขน แตยงคงเอกลกษณของการเปนชาวฮองกง โดยการหลอมรวมปรชญาตะวนออกโดยเฉพาะปรชญา “ขงจอ” และปรชญาตะวนตก (2) เดกทกคนจะไดรบการพฒนาแบบรอบดาน (Whole - Person Education) และไดรบ การศกษาตลอดชวต (3) การเตรยมคนเขาสยคศตวรรษท 21 เนนทกษะอนาคต ความคดสรางสรรค (Creative) ความคดเชงวเคราะหวพากษวจารณ (Critical) การสอสาร ความเปนสากล เครองมอ ICT (Communication) และการทำงานรวมกบผอน (Collaboration) และเรยนรวธการเรยน (Learn How to Learn) (4) เนนการสรางคานยมและทศนคตหลกเจดประการ คอ (4.1) ความขยนหมนเพยร (Perseverance) (4.2) การเคารพผอน (Respect for others) (4.3) ความรบผดชอบ (Responsibility) (4.4) อตลกษณของชาต (National identity) (4.5) พนธะสญญา (Commitment) (4.6) ความซอสตย ตอตนเองและผอน (Integrity) และ (4.7) การคดถงผอน (Care for Others) (5) มตความเปนพลเมองโลกในหลกสตรมวตถประสงคเพอพฒนาใหผเรยนเกดความตระหนก ในบทบาทของตน สทธ และความรบผดชอบในฐานะพลเมองของโลก การใหความเคารพวฒนธรรมทหลากหลาย และการแสดงความสนใจตอประเดนปญหาของโลก (Global Issues)

2. การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (1) แนวนโยบายของรฐบาลในเรองความเปนพลเมองโลก สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) มการกำหนดแนวนโยบายของรฐบาลหลก ไดแก นโยบายระบบการปกครองแบบหนงประเทศ สองระบบ” (One Country, Two Systems) และนโยบายปฏรปการศกษา “East Meets West : Rich & Stimulating Environment” ในป ค.ศ.2000

1-66.indd 18 11/1/18 3:35:39 PM


(2) หนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงาน สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) มหนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงานทเกยวของในการจดการศกษา ประกอบดวย Hong Kong Education Department (EDB – Education Bureau) มภารกจในการรายงานการดำเนนงานตอผวาการเขตบรหารพเศษฮองกง และ มคณะกรรมการพฒนาหลกสตรหรอ Curriculum Development Council (CDC) ทำหนาทเปนผพฒนาหลกสตรชาต (3) หลกสตรระดบชาต หลกสตรระดบชาตของสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) มหลกการสำคญดงน • หลกการ “Student-centered, Whole Person Development, Multiple Pathways, Life-long Learning” • “เปาหมายการเรยนรเจดประการ” (Seven Learning Goals) สำหรบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ซงรวมถงอตลกษณของชาต • หลกสตรมองคประกอบสามสวนทมความเชอมโยงกนคอ (ก) กลมสาระการเรยนหลก (KLAs) (ข) ทกษะทวไป (Generic Skills) และ (ค) คานยมและทศนคต และมการเรยนขามกลมสาระ การเรยนร” (Cross Key Learning Areas Studies) • ในระดบมธยมศกษาตอนปลาย สามารถเลอกวชาภาษาตางประเทศไดถง 6 ภาษา • โครงสรางหลกสตรแบงเปน 8 กลมสาระ 5 ประสบการณชวต 4 วชาแกน (Core Subjects) • มการกำหนดวตถประสงคในการเรยนมตความเปนพลเมองโลกในชวงชนตางๆ • การจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship Education : GCE) ไมมการกำหนดเปนหลกสตรเฉพาะและไมแยกออกเปนรายวชาตางหาก แตรวมเขาไวในรายวชาหรอกจกรรมการสอนรปแบบตางๆ

3. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (1) นโยบายของโรงเรยน การกำหนดนโยบายของโรงเรยนเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐานของสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) เปนไปตามนโยบายเขตบรหารพเศษฮองกง และ มการกำหนดแนวทางการเสรมสรางความเปนพลเมองในหลกสตรฉบบปรบปรงใหม ประกอบดวยการสรางความเปนพลเมองของจน (ฮองกง) และความเปนพลเมองของโลก (2) หลกสตรและเนอหา หลกสตรการศกษาเพอความเปนพลเมองในสถานศกษาขนพนฐานของสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) แบงออก 21 หมวด ประกอบดวยหมวดพลเมองโลก สทธและความรบผดชอบ โลกแหงความหลากหลาย มรดกของมนษยในโลก ชวตและศกดศร ความเสมอภาพ เสรภาพ ความเขาใจประวตศาสตรและความสำคญของเหตการณในโลก สนตภาพ ความชนชมยนด ความเหนอกเหนใจ การประเมนตนเอง มนษยศาสตร ความใจด ความสนใจ การสะทอนกลบ อารยธรรม ความรวมมอ การสอสาร ความคดสรางสรรค องคกรนานาชาต และการศกษา/ บคคล / กลม / คานยม

1-66.indd 19 11/1/18 3:35:39 PM


(2.1) การนำหลกสตรระดบชาตมาสการปฏบต การนำหลกสตรระดบชาตมาสการปฏบตในสถานศกษาขนพนฐานของสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) จำแนกออกเปน - กลมสาระการเรยนร (KLAs) (8 กลมสาระ) เสรมสรางผานรายวชาการพฒนาบคคล สงคมและมนษย (PSHE) และการเรยนขามกลมสาระการเรยนร (Cross Key Learning Areas Studies) - ทกษะทวไป (Generic skills) สอดแทรกทกษะทจำเปน 9 ดาน ทกษะความรวมมอ การสอสาร การสรางสรรค การคดเชงวพากษ ทกษะดานขาวสารเทคโนโลย การคำนวณ การแกปญหา การจดการตนเอง และทกษะการศกษาคนควา - คานยมและทศนคต เสรมสรางคานยม 4 ดาน (1) จรยธรรม หนาทพลเมอง และความเปนชาต (Moral, Civic and National Education หรอ MNE) (2) การอานเพอการเรยนร (3) การเรยน แบบโครงการ (4) เทคโนโลยขาวสารเพอการเรยนรอยางมปฏสมพนธ (ระยะหลงปรบเปน คานยมเจดประการ) (2.2) หลกสตรสถานศกษา ในสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) โรงเรยนสามารถสรางหลกสตรของตนโดยผสมผสานรายวชา เนอหา หรอโครงการ แตตองใหความสำคญกบการเรยนรประวตศาสตรและวฒนธรรมจนในทกชวงชนของการเรยน

(3) การเรยนการสอน (รปแบบ วธการสอน) การสอนในในสถานศกษาขนพนฐานของสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) ใชหลกผเรยนเปนศนยกลางและใชรปแบบการเรยนทหลากหลาย แตโดยทวไปเนนการเรยนแบบโครงการ (Project Learning) โดยการสรางความเปนพลเมองจนและพลเมองโลกในกลมวชา MNE เนนกระบวนการ มสวนรวมและการลงมอปฏบต (Action and Active Participation) เพอสรางคานยมและทศนคต ทพงประสงคทกำหนดไวตงแตระดบบคคลจนถงระดบโลก โดยใหสถานศกษาพจารณาความสอดคลองกบบรบทของโรงเรยนและความตองการของนกเรยน (4) การประเมนผล การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐานของสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) แนวทางและวธการประเมนผลทหลากหลายโดยเนน Self-Reflect and Self-Improve

4. การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน จากการวจย พบวา สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) ทถงแมไมไดมกลาวถงหรอ มผลการวจยโดยตรงเกยวกบแนวทางการเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน แตมขอเสนอแนะ เชงนโยบายเกยวกบการเตรยมความพรอมของครผสอนซงมความสำคญ ครควรไดรบการฝกฝนตงแตขนกอนเปนครประจำการ (Pre-Service Training) ในสถาบนฝกหดคร และการพฒนาระหวางประจำการ (In-Service Training)

5. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ จากการวจย พบวา สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) ไมไดมการระบแนวทางหรอกจกรรมการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศไว

1-66.indd 20 11/1/18 3:35:40 PM


6. ขอเสนอเชงนโยบายสำหรบประเทศไทย ขอเสนอเชงนโยบายสำหรบประเทศไทย จากการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกของสาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) มดงตอไปน (1) การกำหนดเปาหมายการสรางพลเมองโดยเนนความสมดลระหวางความเปนพลเมองของชาตและความเปนพลเมองโลก เปาหมายของการสรางพลเมองโลกของเขตปกครองพเศษฮองกงมลกษณะเฉพาะเนองจากหลกการ “หนงประเทศ สองระบบ” (One Country, Two Systems) ของสาธารณรฐประชาชนจน ทำใหตองสรางความเปนพลเมองทงในบรบทของความเปนพลเมองทงในระดบทองถน คอ เขตปกครองพเศษฮองกง ระดบชาต คอ สาธารณรฐประชาชนจน และระดบสากล คอ ความเปนพลเมองโลก ความหมายของการเปนพลเมองโลกจงเนนความสมดลระหวางความเปนพลเมองของทองถน ชาต และโลก ในขณะเดยวกน นโยบายการปฏรปการศกษาทถงแมเขตปกครองพเศษฮองกงจะอยใตการปกครองของสหราชอาณาจกร มาเปนเวลานาน แตรฐบาลเลอกปฏรปการศกษาบนรากฐานของวฒนธรรมจนโดยหลกสตรใหมของทางการ ไดยดปรชญาทางการศกษาของขงจอ ซงผสมผสานระหวางวฒนธรรมตะวนออกปรชญาของนกปราชญ ตะวนตก โดยหวงใหเดกทกคนไดรบการพฒนาแบบรอบดาน สามารถเตรยมคนรนใหมเขาสยคศตวรรษท 21 เปนพลเมองทมความตนตวและตนรในประเดนปญหารวมกนของสงคมและของโลกและสามารถรกษา อตลกษณของความเปนชาต ใหเปนคนรนใหมทมความเปน “พหพลเมอง” หรอ “Multiple Citizenship” เพอเปนพลงขบเคลอนไปส “สงทดกวาเพอชาวฮองกง” (2) การพฒนาหลกสตรแบบบรณาการอยางตอเนองเพอการเรยนรตลอดชวต รฐบาลฮองกง ใหความสำคญกบการเสรมสรางความเปนพลเมองชาตและพลเมองโลกแบบรอบดาน และเนนการพฒนา อยางตอเนอง กรอบโครงสรางหลกสตรการศกษาขนพนฐานทพฒนาขนโดยคณะกรรมการพฒนาหลกสตร (CDC) จงกำหนดโครงสรางหลกสตรแบบบรณาการและสหวทยาการ ภายใตหลกการพฒนาผเรยนแบบรอบดานและการสรางทกษะการเรยนรตลอดชวต การเสรมสรางความเปนพลเมองโลกใชการรวมเขาไวในรายวชาหรอกจกรรมการสอนรปแบบตางๆ โดยมกลมสาระการเรยนรหลกทเนนการเสรมสรางความเปนพลเมอง ไดแก กลมการพฒนาบคคล สงคมและมนษย (PSHE) และจรยธรรม ความเปนพลเมอง และการศกษาเพอความเปนชาต (MNE) มการสอดแทรกการเรยนรความเปนพลเมองโลกในหลกสตรวชาอนๆ เชน วชาประวตศาสตร บรณาการในวชามนษยศาสตร (Integrated Humanities : IH) ในระดบมธยมศกษาตอนตน ระดบมธยมปลายมการเรยนรความเปนพลเมองโลกในรายวชาเลอกเสร (Liberal Studies) และประสบการณการเรยนรอน (OLE) นอกจากน ในระดบการศกษาขนพนฐานยงกำหนดใหม “การเรยนขามกลมสาระ การเรยนร” หรอ “Cross Key Learning Areas Studies” เพอใหนกเรยนไดมโอกาสบรณาการความร ทกษะ คานยมและทศนคต ขามกลมสาระการเรยนรระหวางกลมสาระการเรยนรหลก (KLAs) 8 กลม ซงรวมถงกลมการพฒนาบคคล สงคมและมนษย (PSHE) กบกลมวชาตางๆ (3) การใหความสำคญกบการเรยนการสอนแบบเนนการปฏบตและประสบการณจรง การเสรมสราง ใหผเรยนคดถงตนเองในฐานะพลเมองของโลก ตระหนกในบทบาทของตน สทธ และความรบผดชอบในฐานะพลเมองของโลก ใหความเคารพวฒนธรรมทหลากหลาย แสดงความสนใจตอประเดนปญหาของโลก (Global Issues) สามารถตดสนใจอยางมเหตผล และใหความใสใจตอประเดนเรองสนตภาพในโลก ความยตธรรม การพงพาอาศยซงกนและกน และการพฒนาอยางยงยน ฯลฯ เนนการสรางความรควบคไปกบการพฒนาทกษะทวไปและทศนคตทจำเปน หลกสตรปจจบนของฮองกงใหความสำคญกบการเรยนและการฝกปฏบต

1-66.indd 21 11/1/18 3:35:40 PM


(Active Learning) เพอสรางคานยมและทศนคตทพงประสงค โดยเนนการเรยนการสอนแบบโครงการ (Project Learning) ในการศกษาประเดนปญหาโลกและการสรางมมมองโลก ความเชอมโยงระหวางการเรยนในหองเรยนกบประสบการณจรงในสงคม การจดการเรยนรแบบองประสบการณ (Experiential Learning) การเรยนในบรบท (Contextual Learning) การสนบสนนใหผเรยนนำสงทเรยนรในหองเรยนไปใชในกจกรรมอาสาสมครและการเรยนรแบบใหบรการ (Service Learning) การประเมนผลการเรยนจงไมใชการประเมนแบบเกาอยางเครงครด แตเนนการประเมนผลทใหผลยอนกลบและคำแนะนำทเปนประโยชนทจะกระตนให ผเรยนไดสะทอนและพฒนาตนเอง (4) การพฒนาครผสอนรายวชาทเกยวของกบการเสรมสรางพลเมองโลก ฮองกงมหลกคดเกยวกบการสอนในฐานะ “ครของโลก” (Teaching as a “Global Teacher”) โดยใชรปแบบการเรยนการสอนแบบเนนการปฏบตและประสบการณจรง ทำใหครตองเปลยนบทบาทใหม เชน เปนผอำนวยการสอน (Facilitator) มากกวาผสอน (Lecturer) สามารถใชประโยชนจากการเรยนการสอนรปแบบตางๆ และการประเมนผล แนวใหม การเตรยมความพรอมของครผสอนจงมความสำคญมาก ครจงควรไดรบการฝกฝนตงแตขนกอนเปนครประจำการ (Pre-Service Training) ในสถาบนฝกหดคร และการพฒนาระหวางประจำการ (In-Service Training) (5) การจดทำคมอการเสรมสรางความเปนพลเมองเปนแนวทางกลาง จากตวอยางทรฐบาลฮองกงมการปรบหลกสตรการศกษาขนพนฐานเปนระยะ โดยทกครงทมการปรบหลกสตรจะมการจดทำคมอหลกสตรและแนวทางการจดหลกสตรพลเมองศกษา เพอใหผเกยวของกบการเสรมสรางความเปนพลเมอง ทงพลเมองของชาตและพลเมองโลกมความเขาใจเปาหมายตรงกนและใชเปนแนวทางสาหรบการจดการเรยนการสอนสำหรบครทมประสทธภาพไดตอไป

สงคโปร 1. การใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลก ประเทศสงคโปรใหความหมายของความเปนพลเมองโลก และคณลกษณะความเปนพลเมองโลกไววา พลเมองโลกเปนพลเมองทมความหวงใย (Concerned Citizen) หมายถง ผทเปนรากเหงาของสงคโปร มความรบผดชอบตอความเปนพลเมองอยางเขมแขง รเรองราวของสงคโปรและโลก และมสวนรวมในการทำชวตของคนทอยรอบๆ ดขน

2. การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (1) แนวนโยบายของรฐบาลในเรองความเปนพลเมองโลก ประเทศสงคโปรมการกำหนดและพฒนานโยบายของรฐบาลทเกยวของกบการพฒนาทรพยากรมนษยและการศกษามาเปนลำดบ ดงน ค.ศ.1997 โรงเรยนนกคด ชาตแหงการเรยนร (Thinking Schools, Learning Nation) ค.ศ.2000 วสยทศนแหงการเปนเกาะแหงปญญา (IT 2000- Singapore’s Vision of an Intelligent Island)

1-66.indd 22 11/1/18 3:35:40 PM


ค.ศ.2001 ประกาศใช ‘สารการศกษาชาต (National Education Messages)’ ค.ศ.2014 กรอบสมรรถนะและผลลพธการเรยนรของนกเรยน ในศตวรรษท 21 ค.ศ.2006 – ปจจบน หลกสตรระดบชาต

(2) หนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงาน ในสงคโปร หนวยงานทเกยวของ และภารกจของหนวยงานทเกยวของในการจดการศกษาและการสงเสรมความเปนพลเมองโลก ไดแก กระทรวงศกษาธการ สถาบนการศกษาชาต (National Institute of Education : NIE) โรงเรยน/สถานศกษา และ NGO เปนตน (3) หลกสตรระดบชาต หลกสตรระดบชาตทเกยวของในการจดการศกษาและการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของสงคโปรมหลากหลายหลกสตร อาท หลกสตร Civics and Moral Education หลกสตร Character and Citizenship Education หลกสตร Humanities หลกสตร Social Studies และหลกสตร Combined Humanities

3. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (1) นโยบายของโรงเรยน นโยบายของสถานศกษาขนพนฐานในสงคโปร จะมการกำหนดเนอหาเกยวกบการสราง ความเปนพลเมองประกอบดวยความคดหลก (Core Ideas) 6 ประการ ไดแก อตลกษณ (Identity) ความสมพนธ (Relationship) ทางเลอก (Choices) ชมชน (Community) ประเทศชาต (Nation) และ โลก (World) โดยเนอหาดงกลาวจะครอบคลมบรบทของครอบครว โรงเรยน ประเทศชาต และโลก (2) หลกสตรและเนอหา แมในงานวจยเรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาตจะไมไดระบการนำหลกสตรระดบชาตมาสการปฏบต และหลกสตรสถานศกษา ไวอยางชดเจน แตกไดมการนำเสนอตวอยาง รปแบบและวธการจดการเรยนการสอนของหลกสตรระดบชาตในแตละเรอง คอนขางละเอยด อาท หลกสตร Civics and Moral Education : CME ระดบประถมศกษา มเปาหมายเพอสรางบคคลใหมคณลกษณะทด (Good Character) กลาวคอมความหวงใยและประพฤตตนอยางมความรบผดชอบตอตนเอง (Self) ครอบครว (Family) โรงเรยน (School) ชมชน (Community) ประเทศชาต (Nation) และโลก (World) ใชวธการสอนแบบเนนกระบวนการ (Process-based Approach) เปนหลก และอาจใชรวมกบการเรยนการสอนรปแบบอนๆ เชน การสอนแบบเนนการถายทอดทางวฒนธรรม (Cultural Transmission Approach) การสอนแบบเนนการเลาเรอง (Narrative Approach) (หรออาจใชวา Story Telling) การสอนแบบเนนการใครครวญ (Consideration Approach) (หรอ อาจใชวา Perspective-taking) การเรยนร โดยการปฏบต (Action Learning Approach) การเรยนแบบพฒนาความร (Cognitive Development Approach) การสอนแบบเนนการปรบดวยความกระจางในคานยม (Modified Values Clarification Approach) (หรอ Responsibilities Decision Making) และครยงสามารถใชการ พฒนาโรงเรยนทงระบบ

1-66.indd 23 11/1/18 3:35:40 PM


(Whole School Approach) เชน การเรยนรชมชน (Community Learning : CL) การเรยนรดวย การบรการสงคม (Service Learning : SL) รวมถงการใชโปรแกรมและ กจกรรมอนๆ รวมดวย Character and Citizenship Education (CCE) ซงผลลพธทพงประสงคของ CCE ถกจด ใหอยในผลลพธการเรยนรหลก (Key Stage Outcomes : KSOs) และผลลพธทพงประสงคของการศกษา (Desired Outcomes of Education : DOE) นอกจากน CCE ยงมความสำคญตอกรอบสมรรถนะและผลลพธการเรยนรของนกเรยนในศตวรรษท 21 (Framework for 21st Century Competencies and Student Outcomes) ทเนนการเชอมคานยมหลก (Core Values) สมรรถนะทางสงคมและอารมณ (Social and Emotional Competencies) และการเปนพลเมองทรเทาทน (Civic Literacy) การตระหนกถงโลก (Global Awareness) และมทกษะขามวฒนธรรม (Cross-cultural Skills) ทจำเปนตอการพฒนาคณลกษณะ (Character) และความเปนพลเมอง (Citizenship) ใชวธการสอนดวยกลมทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivist Theories) ซงเปนทฤษฎทวาดวยการสรางความรของผเรยนเนน ‘ทำไม (why)’ และ ‘อยางไร (how)’ แทน ‘อะไร (what)’ ครจดการเรยนการสอนโดยใชวธการสอนแบบเนนกระบวนการ (Process-based Approaches) Social Studies (SS) มหวใจสำคญทการเตรยมนกเรยนใหเปนพลเมองในอนาคตโดยชวยใหนกเรยนเขาใจความเชอมโยงระหวางสงคโปรและโลกมากขน และมความชนชมความซบซอน ประสบการณของมนษย ใชรปแบบการสอนดวยการเรยนรผานประสบการณการสบเสาะหาความร (Inquiry Learning) และการเรยนรตามสภาพจรง (Authentic Learning) หลกสตร SS ประกอบดวย 3 สวน (Cluster) ไดแก 1) Cluster 1 : Discovering Self and Immediate Environment 2) Cluster 2 : Understanding Singapore in the Past and Present 3) Cluster 3 : Appreciating the World and Region We Live in ใชวธการสอนแบบสบเสาะหาความ (Inquiry Approach) ซงมหลายรปแบบ เชน การสอนแบบเนนกระบวนการ (Process-oriented Forms) การสอนแบบเนนการอภปราย (Discussion-oriented Forms) อาจรวมถงการอภปรายในชนเรยน (Classroom Discussion) เชน การบรรยาย การสนทนา การแลกเปลยน ขอมลระหวางกน แสดงความคดเหนในหวขอตางๆ หรอฟงความคดเหนของคนอน เปนตน

(3) การประเมนผล การศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐานของสงคโปรทง 5 หลกสตรขางตน มวธการประเมนผลหลากหลาย และตอเนอง ไดแก • การประเมนผลยอย (Formative Assessment) อาท การประเมนผลจากแฟมสะสมงาน (Portfolio Assessment) การเขยนบนทก (Journaling) การสะทอนคดดวยตนเองของนกเรยน (Pupil’s Self-Reflection) การประเมนดวยตนเองและผอน (Self and Peer Evaluation) การแสดงบทบาทสมมต (Role Play) โครงงาน (Project Work) และการเรยนรดวยการบรการสงคม (Service Learning) เปนตน • การประเมนผลสรป (Summative Assessment) เปนการประเมน เพอตดสนผลการเรยน ทครประเมนจากขอมลของนกเรยนตามความแตกตางแตละคน ทำใหมการออกแบบเฉพาะสงทตองการประเมน เพอใหครสามารถวนจฉยการเรยนรของนกเรยนแตละคนได • การประเมนแบบนกเรยนเปนศนยกลางและแบบใชโรงเรยนทงระบบ (Student Centric & Whole School Approach) ไดแก การประเมนดวยตนเอง (Self-Assessment) การประเมนดวยผอน (Peer-Assessment) และการประเมนดวยคร (Teachers - Assessment)

1-66.indd 24 11/1/18 3:35:40 PM


4. การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน ประเทศสงคโปรมการเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน โดยมสถาบน การศกษาชาต (National Institute of Education : NIE) รบผดชอบการศกษาวจยและฝกอบรมใหกบครผสอน

5. การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ ประเทศสงคโปรสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ โดยใชเครอขายกลมองคกรฐานราก (Grassroot Organisations) และกลมสภาพฒนาชมชน (Community Development Councils) ซงประกอบดวยสมาชก เชน People’s Association Youth Movement (PAYM) ซงไดจดกจกรรม Forum and Dialogue Series ในหวขอตางๆ เชน เสยงเยาวชน (Voices of Youth) สนทนากบผนำแหงอนาคต (Conversation with Leaders of Tomorrow) ในสวนทเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก เชน ในป ค.ศ.1997 รฐบาลสงคโปร มนโยบายทจะพฒนาสงคโปรไปสสงคมเศรษฐกจฐานความร (Knowledge-based Economy) และเผชญกบการแขงขนในโลกยคโลกาภวตน (Globalization) นายโกะ จก ตง นายกรฐมนตรในสมยนนไดกลาวสนทรพจนวา “ความมงคงของชาต ในศตวรรษท 21 ขนอยกบความสามารถในการเรยนรของประชาชน” สงผลตอการปฏรประบบการศกษาและนำไปสการพฒนาพลเมองสงคโปร ใหมคณลกษณะทดสความเปนพลเมองโลก

6. ขอเสนอเชงนโยบายสำหรบประเทศไทย จากการศกษาเกยวกบการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกของสงคโปร มขอเสนอแนะสำหรบประเทศไทย ดงน (1) เปาหมายชาตและนโยบายชดเจน ประเทศไทยตองกำหนดเปาหมายชาตใหชดเจนวาคนไทยจะตองมความเปนพลเมองไทยและความเปนพลเมองโลกอยางไร และมการกำหนดนโยบายทชดเจนจากการ มสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ มระยะเวลาเตรยมการทเหมาะสม และมหนวยงานทรบผดชอบ (2) เรยนรจากประเทศอนแลวนำไปประยกตใช (3) หลกสตรไดรบการปรบปรงทงระบบ เพอใหมการกำหนดแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของไทยทงในลกษณะรายวชาหรอแทรกอยในรายวชา โดยยดผเรยนเปนสำคญ โดยเฉพาะอยางยง คณลกษณะทพงประสงคของคนไทย (4) แนวปฏบตทมมาตรฐาน ประเทศไทยจะตองจดทำแนวปฏบตในการสงเสรมความเปนพลเมองโลกทเปนมาตรฐาน เชนเดยวกบทสงคโปรไดจดทำคมอหลกสตร ทชวยใหกระทรวงศกษาธการ ผบรหารโรงเรยน คร นกเรยน ผปกครอง และผทเกยวของตองเขาใจตรงกนและสามารถปฏบตไปในทศทางเดยวกน (5) ทกภาคสวนตองมสวนรวมอยางจรงจง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกจะเกดขนได ในประเทศไทยทกภาคสวนทเกยวของจะตองมสวนรวมทางานอยางจรงจง โดยมกลไกทสามารถขบเคลอนได (6) อดตเปนบทเรยนทสำคญ

1-66.indd 25 11/1/18 3:35:40 PM


ตอนท 2 ขอเสนอแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย

จากงานวจยเรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ในสวนของการศกษาเอกสารเกยวกบนโยบายการพฒนาความเปนพลเมองโลก หลกสตร เนอหา และการจดการเรยนการสอนของประเทศ 5 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร (องกฤษ) เครอรฐออสเตรเลย สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) และสงคโปร สามารถสรปขอเสนอแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย ไดดงตอไปน 1) ควรมการกำหนดนโยบายทสงเสรมความเปนพลเมองโลกใหชดเจน โดยตองมการระบ การวางแผนและการดำเนนงานนำไปสการปฏบตอยางชดเจนและตอเนอง 2) ควรกำหนดคณลกษณะความเปนพลเมองโลกทชดเจน ทสามารถนำไปสการกำหนดเปาหมายและการจดการศกษาทสอดคลองกบคณลกษณะทพงประสงค โดยจะตองครอบคลมประเดนความร ทกษะ ทศนคตและ คานยม เพอสรางความเขาใจทตรงกนในแนวคดเกยวกบความเปนพลเมองโลกและการกำหนดทศทางในการจดการเรยนการสอนทสงผลตอการจดกจกรรมตางๆ ใหสอดคลองกบนโยบายและเปาหมายของการพฒนาความเปนพลเมองโลก 3) ควรมการกำหนดวตถประสงคในการพฒนาความเปนพลเมองโลกใหชดเจนในหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน ทสอดคลองกบนโยบายทสงเสรมความเปนพลเมองโลก โดยเนนความสำคญของ การพฒนาคณภาพของพลเมองและการจดการศกษาทเปนกลไกลสำคญในการพฒนาความเปนพลเมองโลก โดยอาจบรณาการในรายวชาหลกหรอจดเปนรายวชาพลเมองโลกศกษาโดยพจารณาตามความเหมาะสม ตามบรบทของประเทศ 4) ควรมการสรางเครอขายหนวยงาน องคกรภาครฐและเอกชน เครอขายผปกครองและชมชน เพอชวยสนบสนนการพฒนาคร การจดงบประมาณสนบสนน แหลงทรพยากรดานการเรยนการสอน ทงน จะตองใหความสำคญกบความเขาใจในความแตกตางและความหลากหลายทางวฒนธรรม การสราง ความตระหนกในการเปนพลเมองโลก ความรบผดชอบตอประเดนปญหาในโลก และการมสวนรวมของชมชนทกระดบ 5) ควรมการสนบสนนจากรฐบาลอยางตอเนอง โดยรฐบาลตองมนโยบายและแนวทางการดำเนนงาน เพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกทชดเจนเปนรปธรรม ตลอดจนมการสรางเครอขายการทำงานรวมกนของหนวยงานและองคกรตางๆ ในเชงการสรางองคความร การพฒนาการเรยนการสอน การจดสรรทรพยากร งบประมาณ สอ วสด อปกรณในการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก 6) ควรมการพฒนาหลกสตรครศาสตร/ศกษาศาสตรสำหรบครกอนประจำการและครประจำการหลกสตรครศาสตร/ศกษาศาสตรควรมการบรรจเนอหาในการพฒนาความเปนพลเมองโลกควบคการพฒนาพลเมองของประเทศ ทงในลกษณะกจกรรมในหองเรยนและกจกรรมเสรมหลกสตร การจดหลกสตรฝกอบรม เวบไซตใหความรสำหรบครประจำการในการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาความเปนพลเมองโลก 7) ควรมการพฒนาคมอครในการจดเรยนการสอนเพอพฒนาความเปนพลเมองโลกทสอดคลองกบนโยบายและหลกสตรนำไปสการปฏบตทเหนผลตามเปาหมายไดชดเจนในเรองคณลกษณะของความเปนพลเมองโลก

1-66.indd 26 11/1/18 3:35:40 PM


8) ควรมการสรางความรวมมอระหวางสถานศกษากบมหาวทยาลย โดยมหาวทยาลยมสวนสนบสนนในการพฒนางานวจยในดานองคความรเกยวกบการเรยนการสอน ทชวยสรางนวตกรรมในดานการพฒนาหลกสตร วธสอน และการบรหารสถานศกษา ซงเปนการสรางองคความรจากทฤษฎไปสการปฏบตทเหนผล ชดเจนในเชงประจกษ โดยสถานศกษาจะเปนสวนสำคญในการนำองคความรจากการวจยไปใชใหเกดประโยชน ในการจดการเรยนสอนและบรหารสถานศกษา

คณะวจยเรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ไดสงเคราะหและสรปแนวทางการสงเสรมการเปนพลเมองโลกในบรบทของประเทศไทยโดยพจารณาจากสภาพปจจบนของประเทศไทย และขอเสนอแนะคณลกษณะความเปนพลเมองโลกสำหรบนกเรยนไทย จากการวเคราะหเอกสาร ขอมลจากแบบสอบถามและการสมภาษณผทรงคณวฒ เพอ ตอบโจทยในสวนของขอเสนอแนะทไดจากการวจย ดงน

1. นโยบาย การจดทำนโยบายเกยวกบการสงเสรมการเปนพลเมองโลกมขอเสนอแนะดงน (1) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกจะตองไดรบการสนบสนนเชงนโยบายไปสการปฏบต โดยกำหนดยทธศาสตรการสรางความเปนพลเมองโลกบนพนฐานของความเปนพลเมองไทยใหชดเจน เพอ นำไปสการเตรยมเยาวชนใหพรอมเปนพลเมองไทย และพลเมองโลกไปดวยกน (2) ความเปนพลเมองโลกเปนการบรณาการการรกษาเอกลกษณของชาตและเชอมโยงกบ หลกการ พนฐานสากลทเปนพหวฒนธรรมและความเปนนานาชาต (3) จดทำกรอบนโยบายการจดการศกษาทงในระบบโรงเรยน นอกโรงเรยนและการศกษา ตามอธยาศยเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก

2. การพฒนาบคลากร การพฒนาบคลากรเพอสงเสรมการพฒนาพลเมองโลกมขอเสนอแนะดงน (1) ตองมการพฒนาบคลากรครกอนประจำการในหลกการและวธการสอนในประเดน การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และมการฝกอบรมครประจำการ ในเรองแนวคด หลกการ และแนวทางการจด การเรยนการสอน (2) มการจดประชมและจดทำคมอผบรหารสถานศกษาเกยวกบยทธศาสตรและโปรแกรม สงเสรมความเปนพลเมองโลกและพลเมองไทยทสอดคลองตามทนโยบายทกำหนดไว (3) พฒนาคมอครในการจดการเรยนการสอนเพอความเปนพลเมองไทยและพลเมองโลก บนฐานของความเปนพลเมองไทย

3. การจดการเรยนการสอนความเปนพลเมองโลก การจดการเรยนการสอนเพอความเปนพลเมองโลกมขอเสนอแนะดงน 3.1 วตถประสงค (1) พฒนาเยาวชนใหมคณลกษณะความเปนพลเมองโลก ควบคกบพลเมองไทยใหชดเจน โดยมแกนหลกคอ คานยมทเปนวฒนธรรมไทย ความเปนพลเมองไทย ในระบอบประชาธปไตยบรณาการกบความตระหนกในประเดนความตระหนกรเกยวกบโลก (Global Conscious) และสมรรถนะระดบโลก (Global Competencies)

1-66.indd 27 11/1/18 3:35:40 PM


(2) กำหนดคณลกษณะของความเปนพลเมองโลก โดยระบองคประกอบสำคญทเปนความร ทกษะ เจตคต และคานยมใหชดเจน เพอนำไปสการพฒนาหลกสตร การเรยน การสอนและการประเมนผล ใหสอดคลองกน ประกอบดวย (2.1) ความร (Knowledge) ความรสำคญสำหรบพลเมองโลก ไดแก สทธ เสรภาพ และหนาทความรบผดชอบ สนตภาพและความขดแยง การเปลยนแปลงของโลก ประเดนปญหาตางๆ ของโลก กฎหมายและกระบวนการยตธรรม ความเสมอภาค ความเปนธรรมในสงคม การพฒนาอยางยงยน ความเขาใจอนดระหวางประเทศ ความเชอมโยงของโลก สทธมนษยชน ความเปนไปของโลก ทงทเปนความรทงในระดบทองถน ชาต และระดบโลก (2.2) การรเทาทน (Literacy) ในเรองกฎหมาย การเมอง สงแวดลอมและระบบนเวศ เศรษฐกจและการเงน และความเปนพลเมอง (2.3) ทกษะ (Skills) ไดแก ทกษะการคด ประกอบดวย การคดสรางสรรค การคดอยางมวจารญาณ และการคดแกปญหา ทกษะดานขอมลขาวสาร สอสาร และเทคโนโลย ความสามารถดานภาษา มทกษะและรภาษาอนนอกจากภาษาไทย กลาทาทายกบความอยตธรรม และความไมเทาเทยมกนโดยสามารถแสดงความคดเหน นำเสนอจดยน ขอโตแยงอยางมเหตผล ความรบผดชอบ ความสามารถในการเรยนร ตลอดชวต (2.4) คานยมและทศนคต (Values and Attitudes) อาท มความรสกถงการเปน พหพลเมอง ยดมนตอความยตธรรมและความเทาเทยมกนทางสงคม การพฒนาอยางยงยน มความอยากร มความตนตวในการคนควาขอมล เขาใจคณคาและเคารพในความแตกตาง มจตสาธารณะ รอตลกษณและ การเหนคณคาของตนเอง มเชอวาตวเองสามารถ เปลยนแปลงโลกได มทศนคตทางบวกตอโลก และปฏบตดตอบคคลตางวฒนธรรม

3.2 หลกสตร (1) เนอหาในหลกสตร (1.1) ประกอบดวย สทธมนษยชน ความหลากหลายทางวฒนธรรม ความเขาใจอนดระหวางประเทศ การเปลยนแปลงทางสงคม สทธ เสรภาพ การอยรวมกนอยางสนต ปจจยทกอใหเกดความขดแยง บทบาทของพลเมองทกระดบ และหลกการพฒนาทยงยน ซงมระบไวในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พ.ศ.2551 ในกลมสาระสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมอยแลว (1.2) ใหความสำคญของการพฒนาทกษะ/สมรรถนะในเรองการคด ไดแก การคดสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ การแกปญหา การคดวเคราะห ความใสใจในเรองราวและประเดนตางๆ ในระดบโลก (Think globally) การสอสาร การทำงานเปนทมของคนตางวฒนธรรม การรเทาทนสอ (1.3) พฒนาทศนคตและคานยมในประเดนการยอมรบความหลากหลายทางวฒนธรรม ความยตธรรม ความเทาเทยมกน การตระหนกถงผลของความ ขดแยง และการรกษาทรพยากรและการพฒนา ทยงยน (2) การจดหลกสตร (2.1) ควรจดหลกสตรตามแนวทาง Expanding Curriculum Approach ซงม การขยายประสบการณจากตนเองไปยงระดบโลก และ Spiral Curriculum Approach มการศกษาเนอหาอยางลมลกเปนไปตามวฒภาวะและระดบชนของผเรยน

1-66.indd 28 11/1/18 3:35:40 PM


(2.2) จดหลกสตรแบบบรณาการทงในแบบสหวทยาการ (Interdisciplinary Approach) ใชเนอหาสาระจากรายวชาทหลากหลาย โดยจดผานรายวชาในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเปนหลก โดยอาจจะบรณาการรวมกบกลมสาระ อนๆ เชน ศลปะ สขศกษา พลศกษา ภาษา เปนตน

3.3 การจดกจกรรมการเรยนการสอน (1) ใชกระบวนการเรยนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง มการจดกจกรรมและการมสวนรวม ของนกเรยนในมตทเรยกวา “คดในประเดนทเกยวของกบโลกแตปฏบตในระดบทองถน (Think Globally, Act Locally)” เพอเสรมสรางความเปนพลเมองทเนนการใชประสบการณจรง (Experiential Learning) และกระบวนการ (Process Learning) ไดแก การเรยนรโดยใชประเดนเปนฐาน (Issue-based Learning) การเรยนรโดยใชกรณศกษาเปนฐาน (Case-Based Learning) การเรยนรโดยใชปญหา เปนฐาน (Problem-based Learning) การเรยนรโดยการสบสอบเปนฐาน (Inquiry-based Learning) การเรยนรโดยจาก การบรการ (Service Learning) การเรยนรจากการบรการสงคม (Community Service Learning) การเรยนรโดยใชชมชนเปนฐาน (Community-based Learning) และการเรยนรจากโครงการ (Project-based Learning) (2) ใชการประเมนผลเพอเนนการเปลยนแปลงพฤตกรรม มการสรางเครองมอทใชประเมนความเปนพลเมองโลกและพลเมองไทยสำหรบนกเรยน เพอประเมนผลการจดการศกษาเพอความเปน พลเมองโลก การวดผลสมฤทธทางการเรยน การประเมนกระบวนการ ตลอดจนการวดทศนคตและคานยม ซงจะตองดำเนนการอยางตอเนอง

ตอนท 3 กรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDG 4.7) ใน Metadata for the Global Indicators for the Follow-up and Review of SDG 4 and Education 2030

กรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และ Education 2030 ขององคการสหประชาชาต เปนกรอบตวชวดระดบโลกทใชขอมลมาตรฐานทไดรบการพฒนาโดยสถาบนสถตแหงยเนสโก (UNESCO Institute for Statistics : UIS) เพอตดตามเปาหมายการพฒนาทยงยนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และวาระการศกษาระดบโลก 2030 ซงตวชวดระดบโลกสำหรบตดตามผล SDG 4 นไดรบการพฒนาโดยหนวยงาน ระหวางหนวยงาน และกลมผเชยวชาญ ทไดรบการจดตงโดย UNSC ในเดอนมนาคม พ.ศ.2558 (2015) ซงไดดำเนนการพฒนากรอบตวชวดระดบโลกเพอการตดตามและทบทวนวาระวาระการพฒนาอยางยงยนในป 2030 ทมชอเรยกวา IAEG-SDGs (the Inter-Agency and Expert Group on the Sustainable Development Goal Indicators) และไดรบการเหนชอบจากคณะกรรมาธการสถตแหงสหประชาชาต (UNSC) ในเดอนมนาคม พ.ศ. 2559 (2016) และเผยแพรเพอใหประเทศตางๆ นำไปพจารณากำหนดตวชวดหรอแนวทางตามกลไกตดอยางไดความเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของแตละประเทศ กรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) ทง 10 เปาประสงคขององคการสหประชาชาต มรายละเอยดดงน

1-66.indd 29 11/1/18 3:35:40 PM


เปาหมายท 4 สรางหลกประกนใหการศกษามคณภาพอยางเทาเทยมและครอบคลม และสงเสรมโอกาสในการเรยนรตลอดชวตสำหรบทกคน เปาประสงคท 4.1 สรางหลกประกนวาเดกชายและเดกหญงทกคนสำเรจการศกษาระดบ ประถมศกษาและมธยมศกษาทมคณภาพ เทาเทยม และไมมคาใชจาย นำไปสผลลพธทางการเรยนทมประสทธผลภายในป 2573 ตวชวดทกำหนด 4.1.1 รอยละของเดก/เยาวชนใน : (ก) ระดบชน ป. 2 หรอ ป. 3 (ข) ป. 6 และ (ค) ม. 3 ทมความสามารถตามเกณฑขนตำเปนอยางนอยใน (1) ดานการอาน และ (2) ดานคณตศาสตรหรอการคดคำนวณ จำแนกตามเพศ (Proportion of children and young people : (a) in grades 2/3; (b) at the end of primary; and (c) at the end of lower secondary achieving at least a minimum proficiency level in (i) reading and (ii) mathematics, by sex)

เปาประสงคท 4.2 สรางหลกประกนวาเดกชายและเดกหญงทกคนเขาถงการพฒนา การดแล และการจดการศกษาระดบกอนประถมศกษา สำหรบเดกปฐมวยทมคณภาพ ภายในป 2573 เพอใหเดก เหลานนมความพรอมสำหรบการศกษาระดบประถมศกษา ตวชวดทกำหนด 4.2.1 รอยละของเดกอายตำกวา 5 ป ทมพฒนาการทางดานสขภาพ การเรยนร และพฒนาการทางบคลกภาพตามวย จำแนกตามเพศ (Proportion of children under 5 years of age who are developmentally on track in health, learning and psychosocial well-being, by sex) 4.2.2 อตราการเขาเรยนปฐมวย (อยางนอย 1 ป กอนถงเกณฑอายเขาเรยนประถมศกษา) จำแนกตามเพศ (Participation rate in organized learning (one year before the official primary entry age), by sex)

เปาประสงคท 4.3 ใหชายและหญงทกคนเขาถงการศกษาวชาเทคนค อาชวศกษา อดมศกษา รวมถงมหาวทยาลยทมราคาทสามารถจายไดและมคณภาพ ภายในป 2573 ตวชวดทกำหนด 4.3.1 อตราการเขาเรยนของเยาวชนและผใหญ ทงในระบบ นอกระบบการศกษา รวมทง การอบรมในชวง 12 เดอนทผานมา จำแนกตามเพศ (Participation rate of youth and adults in formal and non-formal education and training in the previous 12 months, by sex)

เปาประสงคท 4.4 เพมจำนวนเยาวชนและผใหญทมทกษะทจำเปน รวมถงทกษะทางเทคนคและอาชพสำหรบการจางงาน การมงานทด และการเปนผประกอบการ ภายในป 2573 ตวชวดทกำหนด 4.4.1 สดสวนของเยาวชน/ผใหญทมทกษะทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) จำแนกตามประเภททกษะ (Proportion of youth and adults with information and communications technology (ICT) skills, by type of skill)

1-66.indd 30 11/1/18 3:35:41 PM


เปาประสงคท 4.5 ขจดความเหลอมลำทางเพศในการศกษา และสรางหลกประกนวากลมทเปราะบางซงรวมถงผพการ ชนพนเมอง และเดกเขาถงการศกษาและการฝกอาชพทกระดบอยางเทาเทยม ภายในป 2573 ตวชวดทกำหนด 4.5.1 ดชนความเทาเทยมกน (ผหญง/ ผชาย/ ในเขต/ นอกเขต/ ความมงคงสง-ตำ) และอนๆ เชน สถานะความพการ คนพนเมอง และความขดแยงอน ๆ ทมขอมล) สำหรบตวชวดดานการศกษาทกตว ทสามารถรวมขอมลได (Parity indices (female/male, rural/urban, bottom/top wealth quintile and others such as disability status, indigenous peoples and conflict - affected, as data become available) for all education indicators on this list that can be disaggregated)

เปาประสงคท 4.6 สรางหลกประกนวาเยาวชนทกคนและผใหญในสดสวนสง ทงชายและหญง สามารถอานออกเขยนไดและคำนวณได ภายในป 2573 ตวชวดทกำหนด 4.6.1 รอยละของประชากรในกลมอายทกำหนดมความรสำหรบการทำงานในระดบพนฐาน a. อานออกเขยนได b. ทกษะในการคำนวณจำแนกตามเพศ (Proportion of population in a given age group achieving at least a fixed level of proficiency in functional (a) literacy and (b) numeracy skills, by sex)

เปาประสงคท 4.7 สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบ สงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถง การศกษาสำหรบการพฒนาอยางยงยนและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาค ระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรม ตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 ตวชวดทกำหนด 4.7.1 มการดำเนนการเกยวกบ (i) การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และ (ii) การจด การศกษาเพอการพฒนาทยงยน รวมถงความเสมอภาคทางเพศ และสทธมนษยชน ซงถกใหความสำคญ ทกระดบใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผลนกเรยน (Extent to which (i) global citizenship education and (ii) education for sustainable development, including gender equality and human rights, are mainstreamed at all levels in : (a) national education policies; (b) curricula; (c) teacher education; and (d) student assessment)

เปาประสงคท 4.a สรางและยกระดบอปกรณและเครองมอทางการศกษาทออนไหวตอเดก ผพการ และเพศภาวะ และใหมสภาพแวดลอมทางการเรยนรทปลอดภย ปราศจากความรนแรง ครอบคลมและมประสทธผลสำหรบทกคน ตวชวดทกำหนด 4.a.1 สดสวนของโรงเรยนทมการเขาถง (a) ไฟฟา (b) อนเทอรเนตทใชในการเรยนการสอน (c) เครองคอมพวเตอรทใชในการเรยนการสอน (d) โครงสรางพนฐานและวสดอปกรณทไดรบการปรบให

1-66.indd 31 11/1/18 3:35:41 PM


เหมาะสมกบนกเรยนทมความบกพรองทางรางกาย (e) สงอำนวยความสะดวกดานสขอนามยพนฐานทแบงตามเพศ และ (f) สงอำนวยความสะดวกดานการทำความสะอาดมอพนฐาน (ตามนยามตวชวดของ WASH ในเรองนำ สขอนามย และสขลกษณะ) (Proportion of schools with access to : (a) electricity; (b) the Internet for pedagogical purposes; (c) computers for pedagogical purposes; (d) adapted infrastructure and materials for students with disabilities; (e) basic drinking water; (f) single sex basic sanitation facilities; and (g) basic hand washing facilities (as per the WASH indicator definitions)

เปาประสงคท 4.b ขยายจำนวนทนการศกษาในทวโลกทใหสำหรบประเทศกำลงพฒนา โดยเฉพาะประเทศพฒนานอยทสด รฐกำลงพฒนาทเปนเกาะขนาดเลก และประเทศในแอฟรกาในการสมครเขาศกษาตอในระดบอดมศกษา รวมถงการฝกอาชพ และโปรแกรมดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ดานเทคนค วศวกรรม และวทยาศาสตรในประเทศพฒนาแลวและประเทศกำลงพฒนาอน ๆ ภายในป 2563 ตวชวดทกำหนด 4.b.1 มลคาเงนชวยเหลอเพอการพฒนาอยางเปนทางการ (Official Development Assistance-ODA) สำหรบทนการศกษา ตามสาขาและประเภทการศกษา (Volume of official development assistance flows for scholarships by sector and type of study)

เปาประสงคท 4.c เพมจำนวนครทมคณภาพ รวมถงการดำเนนการผานทางความรวมมอระหวางประเทศในการฝกอบรมครในประเทศกำลงพฒนา เฉพาะอยางยงในประเทศพฒนานอยทสด และรฐกำลงพฒนาทเปนเกาะขนาดเลก ภายในป 2573 ตวชวดทกำหนด 4.c.1 สดสวนของครในระดบ (a) กอนประถมศกษา (b) ประถมศกษา (c) มธยมศกษาตอนตน และ (d) มธยมศกษาตอนปลาย ทอยางนอยไดรบการอบรมคร (เชน การฝกอบรมการสอน) ทงกอนประจำการ (Pre-service) หรอระหวางประจำการ (In-service) ในระดบ/เกณฑมาตรฐานของประเทศ จำแนกตามเพศ (Proportion of teachers in : (a) pre-primary; (b) primary; (c) lower secondary; and (d) upper secondary education who have received at least the minimum organized teacher training (e.g. pedagogical training) pre-service or in-service required for teaching at the relevant level in a given country)

จะเหนไดวา เปาประสงคท 4.7 สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถงการศกษาสำหรบการพฒนาอยางยงยนและการมวถชวต ทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาคระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรม ตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 องคการสหประชาชาต (United Nations : UN) เพยงแตกำหนดตวชวดสำหรบเปาประสงคนโดยการจำแนกประเดนตวชวดคอ ใหทกประเทศมการดำเนนการเกยวกบ (1) การศกษา เพอความเปนพลเมองโลก และ (2) การจดการศกษาเพอการพฒนาทยงยน รวมถงความเสมอภาคทางเพศ และสทธมนษยชน โดยใหความสำคญทกระดบทงใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร

1-66.indd 32 11/1/18 3:35:41 PM


(c) ระดบการศกษาของครและ (d) การประเมนผลนกเรยน และจะเหนไดวายงไมมการระบรายละเอยดของ ตวชวดไว เนองจากเปนประเดนทเปนเรองใหมและเปนนามธรรมซงในประเทศตางๆ มการดำเนนการ บนพนฐานความเขาใจและการใหคำจำกดความตางกนออกไป ดงนน ตวชวดสำหรบเปาประสงคทเกยวของกบการดำเนนการเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกจงมเพยงการกำหนดใหประเทศสมาชกมการใหความสำคญทกระดบใน 4 ดาน ไดแก (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผลนกเรยน

ทงน ไมมการระบรายละเอยดของตวชวดไวอยางชดเจน คงมการกำหนดเพยงใหแตละประเทศไดจดใหมการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกเทานน

1-66.indd 33 11/1/18 3:35:41 PM


ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7)

นโยบายการศกษา ของประเทศ

การศกษา ของคร

หลกสตร การประเมนผล นกเรยน

บทท 3 ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก

จากกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และ Education 2030 ขององคการสหประชาชาต ซงเปนกรอบตวชวดระดบโลกทใชขอมลมาตรฐานทไดรบการพฒนาโดยสถาบนสถตแหงยเนสโก (UNESCO Institute for Statistics : UIS) เพอตดตามเปาหมายการพฒนาทยงยนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และวาระการศกษาระดบโลก 2030 ทเผยแพรเพอใหประเทศตางๆ นำไปพจารณากำหนดตวชวดหรอแนวทางตามกลไกตดอยางไดความเหมาะสมและสอดคลองกบบรบทของแตละประเทศ ในสวนของกรอบตวชวด สำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาประสงคท 4.7 สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถงการศกษาสำหรบการพฒนาอยางยงยนและการมวถชวต ทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาคระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 ซงองคการสหประชาชาต (United Nations : UN) ไดกำหนดตวชวดการดำเนนการเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกใน 4 ดาน ไดแก นโยบาย การศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน แสดงไดดวยแผนภาพดงน

แผนภาพท 2 กรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาการศกษา

เพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ขององคการสหประชาชาต

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2561

1-66.indd 34 11/1/18 3:35:41 PM


เมอพจารณาจากตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอ ความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ขององคการสหประชาชาตจำนวน 4 ตวชวดขางตน จะพบวา ในชวงแรก เปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษาเปาหมายท 4.7 การพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยาง ยงยน รวมถงการศกษาสำหรบการพฒนาและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาค ระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองโลก และความนยมใน ความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน มใจความสำคญหรอ เปาหมายหลกๆ คอการมงเนนใหแตละประเทศการจดการศกษาในประเดนการเปนพลเมองโลก ภายใตคำถามหรอโจทยสำคญ 2 ขอ คอ 1) ประเทศสมาชกมการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม ถาม มการดำเนนงานอยางไร โดยดไดจากการกำหนดนโยบายการศกษาและหลกสตร การศกษาในประเดนทเกยวของกบการสงเสรม ความเปนพลเมองโลกของประเทศนนๆ และ 2) ผลการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของประเทศทมการดำเนนการอยแลวนนเปนอยางไร โดยดจากการดำเนนการจดการศกษาของ/สำหรบครเพอเตรยมความพรอมในประเดนการสงเสรมความเปนพลเมองโลก และการประเมนผลนกเรยน

สำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) เฉพาะในสวนของการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก การตดตามวาภายในป 2573 ผเรยนทกคนจะไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบการเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ใน 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน จำเปนตองกำหนดกรอบเวลาในการตดตามจำแนกออกเปนอยางนอย 2 ชวง ไดแก ระยะสน 5 ปแรก (พ.ศ.2559 – พ.ศ.2563) และระยะยาว (พ.ศ.2564 – พ.ศ.2573) 1) ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ระยะสน 5 ปแรก (พ.ศ.2559 – พ.ศ.2563) 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน เนนการตดตามและสำรวจวาประเทศสมาชกมการดำเนนงานในสวนทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม (ม/ไมม) และเกยวของในสวนใด 2) ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ระยะยาว (พ.ศ.2564 – พ.ศ.2573) 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน เนนการตดตามและสำรวจการดำเนนงานในสวนทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของประเทศสมาชกวามความกาวหนาอยางไร มผลการพฒนา/ผลสะทอนกลบจากผเรยนอยางไร จากการประเมนผลแบบตางๆ ซงในการตดตามการดำเนนงานในระยะยาวน จำเปนตองมการจดทำและวเคราะหตวชวดและแบบประเมนตางๆ อยางเปนระบบ

1-66.indd 35 11/1/18 3:35:41 PM


การวเคราะหตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) จากผลการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต จำนวน 5 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร (องกฤษ) เครอรฐออสเตรเลย สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) และสงคโปร การสงเสรมความเปนพลเมองโลก กบกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ขององคการสหประชาชาต สามารถ นำเสนอ ไดดงน

1-66.indd 36 11/1/18 3:35:41 PM


ตารา

งท 1

การ

วเคร

าะหต

วชวด

การศ

กษาเ

พอคว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลกจา

กแนว

ทางก

ารสง

เสรม

ความ

เปนพ

ลเมอ

งโลก

(Glo

bal C

itize

nshi

p)

: ประ

สบกา

รณนา

นาชา

ต

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สหรฐ

อเมร

กา

คานย

มสาก

ล

4 อง

คประ

กอบห

ลก

(1) ม

ความ

ร คว

ามเข

าใจ

ใน

ประเ

ดนแล

ะทศท

าง

ขอ

งโลก

(2

) คดอ

ยางม

วจาร

ณญ

าณ

คด

สราง

สรรค

สราง

สรรค

เชงน

วตกร

รม

แก

ปญหา

และต

ดสนใ

จ

(3) ม

นำใจ

เปดใ

จ ยอ

มรบ

มม

มองข

องผอ

น

(4) ล

งมอป

ฏบตอ

ยาง

กร

ะตอร

อรน

- บร

ณาก

าร

คว

ามหล

ากหล

ายทา

ง

วฒนธ

รรมแ

ละโล

กศกษ

า

- ให

ความ

สำคญ

กบศก

ยภาพ

ของพ

ลเมอ

ง

ในกา

รเปน

สวนห

นง

ใน

สงคม

โลก

-

มควา

มสาม

ารถ

ใน

การต

ดสนใ

จ

- มก

ารปฏ

บตอย

างม

หล

กการ

และเ

หตผล

ดวยม

มมอง

จาก

วฒ

นธรร

มทหล

ากหล

าย

ระดบ

ชาต

หลกส

ตรโล

กศกษ

า สห

วทยา

การ

(ควา

มรวม

มอระ

หวาง

โรงเร

ยนกบ

มหาว

ทยาล

ย) เน

นมมม

องโล

กและ

ความ

หลาก

หลาย

ทางว

ฒนธ

รรม

ระดบ

สถาน

ศกษา

หล

กสตร

เนนค

วาม

หลาก

หลาย

ทางว

ฒนธ

รรม

การพ

ฒนา

ทยงย

น ภา

ษา

ทสอง

ประ

เดนเ

กยวก

บโลก

ใช

รายว

ชาสง

คมศก

ษาเป

นแก

นหลก

บรณ

าการ

แบ

บสหว

ทยาก

ารกบ

รายว

ชาอน

เชน

วทยา

ศาสต

ร คณ

ตศาส

ตร

ศลปะ

ภาษ

าองก

ฤษ

การอ

บรมเ

ชงปฏ

บตกา

ร คร

ประจ

ำการ

เกยว

กบ

สอกา

รสอน

และ

การ

ใหคำ

ปรกษ

าเรอ

งการ

สอน

ไมได

มการ

ระบแ

นวทา

ง แล

ะวธก

ารปร

ะเมน

ผล

1-66.indd 37 11/1/18 3:35:41 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สหรา

ชอาณ

าจกร

(อ

งกฤษ

) มค

วามร

ทกษ

ะและ

คานย

มทจ

ำเปน

ในกา

รสรา

งโลก

ทย

งยน

ไดแก

มกา

รรบร

คว

ามแต

กตาง

หลาก

หลาย

โล

กาภว

ฒน

และก

ารพฒ

นาอย

างยง

ยน ม

ทกษะ

กา

รคดว

เครา

ะห ก

ารให

คว

ามคด

เหน

การร

วมมอ

กน

และก

ารจด

การค

วามข

ดแยง

มพ

นธกร

ณตอ

ความ

เสมอ

ภาคแ

ละเท

าเทย

มของ

สงคม

กา

รเปน

สวนห

นงขอ

งองค

กร

และม

ความ

มนใจ

ในตน

เอง

ใหโร

งเรยน

เขาม

ามบท

บาท

ในกา

รสรา

งหลก

สตร

สถาน

ศกษา

ในเร

อง

ความ

เปนพ

ลเมอ

งโลก

มา

กยงข

น แล

ะมกา

รให

ความ

สนใจ

บรรจ

เรอง

คว

ามเป

นประ

ชากร

โลกห

รอพล

เมอง

โลกใ

นหลก

สตร

ซง

เปนท

มาขอ

งการ

จด

การศ

กษาพ

ลเมอ

งโลก

ศกษา

(G

loba

l Citi

zens

hip

Educ

atio

n) อ

ยางจ

รงจง

ระดบ

ชาต

Oxf

am E

duca

tion

มเ

ปาหม

ายเพ

อสงเ

สรมใ

หเย

าวชน

เปนพ

ลเมอ

งโลก

ทม

ประส

ทธภา

พ มค

ณลก

ษณะ

ทพงป

ระสง

ค ได

แก

มควา

มรแล

ะควา

มเขา

ใจ

ในระ

บบกา

รปกค

รอง

ระบบ

การเ

มอง

มสวน

รวม

ในระ

บบปร

ะชาธ

ปไตย

มก

ารพฒ

นาคว

ามรแ

ละคว

ามเข

าใจใ

นบทบ

าทขอ

งกฎ

หมาย

และร

ะบบค

วาม

ยตธร

รมใน

สงคม

สนใ

จ

มงมน

มสว

นรวม

ในกา

รเปน

อาสา

สมคร

มทก

ษะกา

รคด

วเคร

าะหแ

ละโต

แยงใ

นปร

ะเดน

การเ

มอง

สามา

รถบร

หารจ

ดการ

เงนป

ระจำ

วน

และว

างแผ

นควา

มตอง

การ

จำเป

นดาน

การเ

งนใน

อนาค

ตได

อบรม

ครหล

ายวธ

โด

ยมเค

รอขา

ยของ

กร

ะทรว

งศกษ

าและ

NGO

s สน

บสนน

งบปร

ะมาณ

ใน

การฝ

กอบร

มคร

การป

ระเม

นระห

วางเร

ยน

ใชวธ

Ass

essm

ent F

OR

Lear

ning

การ

ประเ

มนผล

รวมใ

ชวธ

Asse

ssm

ent O

F Le

arni

ng

1-66.indd 38 11/1/18 3:35:41 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

ระ

ดบสถ

านศก

ษา

การส

อนเพ

อพฒ

นา

ความ

เขาใ

จในเ

รอง

ประช

าธปไ

ตย ร

ฐบาล

และ

สทธแ

ละคว

ามรบ

ผดชอ

บขอ

งพลเ

มอง

ในรป

แบบ

รายว

ชาหร

อบรณ

าการ

ใน

รายว

ชาอน

โดยส

อดแท

รกไป

ในกา

รสอน

ในเร

อง

บคลก

สงค

ม สข

ภาพแ

ละเศ

รษฐก

จ (P

erso

nal,

Socia

l, He

alth

and

Ec

onom

ic Ed

ucat

ion:

PS

HE)

สหรา

ชอาณ

าจกร

(อ

งกฤษ

) (ตอ

)

1-66.indd 39 11/1/18 3:35:41 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

เครอ

รฐออ

สเตร

เลย

วสยท

ศน

“สถา

นศกษ

าเปน

เลศ

และเ

ปนธร

รม พ

ลเมอ

ง มค

ณธร

รมคจ

รยธร

รม

ซาบซ

งควา

มเปน

ชาต

เข

าใจว

ฒนธ

รรมช

นเผา

สร

างคณ

คาปร

ะชาธ

ปไตย

เป

นมตร

เพอน

บาน

อทศต

นเพ

อสวน

รวม

รบผด

ชอบ

ตอตน

เองส

สากล

”

โลกพ

ฒนา

คณคา

ทกษ

ะ แล

ะควา

มรขอ

งคนใ

นชาต

โด

ยมสถ

านศก

ษาขบ

เคลอ

นนโ

ยบาย

ระดบ

ชาต

หลกส

ตรพล

เมอง

และ

ความ

เปนพ

ลเมอ

ง

(Civ

ics a

nd C

itize

nshi

p)

3 รป

แบบ

ไดแก

(1

) การ

สอดแ

ทรกบ

ทเรย

นเอ

เชยศ

กษาไ

วในห

ลกสต

รทง

หมด

(2

) การ

จดโป

รแกร

มเว

ยดนา

ม 2

ภาษา

(V

ietn

ames

e Bi

-ling

ual

Prog

ram

) (3

) โคร

งการ

เรยน

รชมช

นดว

ยการ

สอนท

กษะก

ารพด

ภาษา

เวยด

นามแ

กครแ

ละตด

ตอโร

งเรยน

ทเวย

ดนาม

เพอส

งครแ

ลกเป

ลยน

การฝ

กอบร

มระห

วาง

ประจ

ำการ

และ

การก

ำหนด

กรอบ

คณวฒ

ทางก

ารศก

ษา

การป

ระเม

นผลผ

านโป

รแกร

มการ

ประเ

มน

ระดบ

ชาต

(The

Nat

iona

l As

sess

men

t Pro

gram

: NA

P)

1-66.indd 40 11/1/18 3:35:41 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สาธา

รณรฐ

ปร

ะชาช

นจน

(เข

ตบรห

ารพ

เศษ

ฮองก

ง)

(1) ค

นรนใ

หมใน

ศตวร

รษ

ท

21 ม

ความ

เปนส

ากล

แต

ยงคง

เอกล

กษณ

ของ

กา

รเปน

ชาวฮ

องกง

โดยห

ลอมร

วมปร

ชญา

ตะ

วนออ

กโดย

เฉพา

ะ

ปรชญ

าขงจ

อและ

ปรชญ

าตะว

นตก

(2

) เดก

ทกคน

ไดรบ

การพ

ฒนา

แบบร

อบดา

น

(Who

le -

Pers

on

Ed

ucat

ion)

และ

ไดรบ

การศ

กษาต

ลอดช

วต

นโยบ

ายระ

บบกา

รปกค

รอง

แบบห

นงปร

ะเทศ

สอ

งระบ

บ (O

ne C

ount

ry,

Two

Syst

ems)

และ

นโยบ

ายปฏ

รปกา

รศกษ

า (E

ast M

eets

Wes

t: Ri

ch

& St

imul

atin

g En

viro

nmen

t)

ระดบ

สถาน

ศกษา

หล

กสตร

การเ

ปน

พลเม

องโล

กบนฐ

านขอ

ง พห

วฒนธ

รรม

(Mul

ticul

tura

l Ci

tizen

ship

) ผาน

การเ

รยนร

ภา

ษาอา

เซยน

และ

เรยน

รวฒ

นธรร

มผาน

การ

มสวน

รวม

กบชม

ชน

ระดบ

ชาต

หล

กการ

สำคญ

คอ

- St

uden

t-Cen

tere

d,

W

hole

Per

son

Deve

lopm

ent,

Mul

tiple

Pat

hway

s,

Li

fe-lo

ng L

earn

ing

-

เปาห

มายก

ารเร

ยนร

เจ

ดประ

การ

(Sev

en

Le

arni

ng G

oals

)

ในหล

กสตร

การศ

กษา

ขน

พนฐา

น รว

มถง

อต

ลกษณ

ของช

าต

ควรไ

ดรบก

ารฝก

ฝนตง

แต

ขนกอ

นเปน

ครปร

ะจำก

าร

(Pre

-Ser

vice

Tra

inin

g)

ในสถ

าบนฝ

กหดค

ร แล

ะ กา

รพฒ

นาระ

หวาง

ปร

ะจำก

าร

(In-S

ervi

ce T

rain

ing)

ใชแน

วทาง

และว

ธการ

ประเ

มนผล

ทหลา

กหลา

ยโด

ยเนน

Sel

f-Ref

lect

and

Se

lf-Im

prov

e

เครอ

รฐออ

สเตร

เลย

(ตอ)

1-66.indd 41 11/1/18 3:35:41 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สาธา

รณรฐ

ปร

ะชาช

นจน

(เข

ตบรห

ารพ

เศษ

ฮองก

ง) (ต

อ)

(3) ม

ทกษะ

อนาค

ต

มค

วามค

ดสรา

งสรร

ค

คว

ามคด

เชงว

เครา

ะห

วพ

ากษว

จารณ

มทก

ษะ

กา

รสอส

าร ม

ความ

เปน

สา

กล ใช

เครอ

งมอ

ICT

สามา

รถทำ

งานร

วมกบ

ผอนแ

ละเร

ยนร

วธ

การเ

รยน

(Lea

rn H

ow to

Lea

rn)

(4) เ

นนสร

างคา

นยมแ

ละ

ทศ

นคตห

ลก 7

ประ

การ

คอ

ขยนห

มนเพ

ยร

(P

erse

vera

nce)

เคาร

พ

ผอน

(Res

pect

for

othe

rs) ร

บผดช

อบ

(R

espo

nsib

ility

)

อต

ลกษณ

ของช

าต

(N

atio

nal i

dent

ity)

พนธะ

สญญ

า

(C

omm

itmen

t)

ซอ

สตยต

อตนเ

องแล

ะ

ผอ

น (In

tegr

ity) แ

ละ

นก

ถงผอ

น (C

are

for

Oth

ers)

- หล

กสตร

มองค

ประก

อบ

3

สวนท

เชอม

โยงก

น

ได

แก (ก

) กลม

สาระ

การเ

รยนห

ลก (K

LAs)

(ข) ท

กษะท

วไป

(Gen

eric

Skill

s) แล

ะ

(ค

) คาน

ยมแล

ะทศน

คต

แล

ะการ

เรยน

ขาม

กลมส

าระก

ารเร

ยนร”

(Cro

ss K

ey L

earn

ing

Area

s St

udie

s)

- ระ

ดบมธ

ยมศก

ษา

ตอ

นปลา

ย สา

มารถ

เลอก

วชาภ

าษาต

างปร

ะเทศ

ได 6

ภาษ

า

- โค

รงสร

างหล

กสตร

แบงเ

ปน 8

กลม

สาระ

5

ปร

ะสบก

ารณ

ชวต

4

วช

าแกน

(Cor

e

Su

bjec

ts)

- มก

ารกำ

หนดว

ตถปร

ะสงค

ในกา

รเรย

นมตค

วามเ

ปน

พล

เมอง

โลกใ

นชวง

ชน

ตา

งๆ

1-66.indd 42 11/1/18 3:35:42 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สาธา

รณรฐ

ปร

ะชาช

นจน

(เข

ตบรห

ารพ

เศษ

ฮองก

ง) (ต

อ)

(5)

มตคว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ใน

หลกส

ตร

มว

ตถปร

ะสงค

เพอ

พฒ

นาให

ผเรย

นเกด

ความ

ตระห

นก

ใน

บทบา

ทของ

ตน ส

ทธ

แล

ะควา

มรบผ

ดชอบ

ในฐา

นะพล

เมอง

ของโ

ลก

กา

รใหค

วามเ

คารพ

วฒนธ

รรมท

หลาก

หลาย

และก

ารแส

ดง

คว

ามสน

ใจตอ

ประเ

ดน

ปญ

หาขอ

งโลก

(Glo

bal I

ssue

s)

- กา

รจดก

ารศก

ษาเพ

อ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

(G

loba

l Citi

zens

hip

Educ

atio

n: G

CE) ไ

มม

กา

รกำห

นดเป

นหลก

สตร

เฉ

พาะแ

ละไม

แยกอ

อก

เป

นราย

วชาต

างหา

ก

แต

รวมไ

วในร

ายวช

าหรอ

กจกร

รมกา

รสอน

รปแบ

บ

ตางๆ

ระ

ดบสถ

านศก

ษา

(1) ม

การก

ำหนด

แนวท

าง

กา

รเสร

มสรา

งควา

มเปน

พลเม

องใน

หลกส

ตร

ฉบ

บปรบ

ปรงใ

หม

ปร

ะกอบ

ดวย

การส

ราง

คว

ามเป

นพลเ

มอง

ขอ

งจน

(ฮอง

กง)

แล

ะควา

มเปน

พลเม

อง

ขอ

งโลก

1-66.indd 43 11/1/18 3:35:42 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สาธา

รณรฐ

ปร

ะชาช

นจน

(เข

ตบรห

ารพ

เศษ

ฮองก

ง) (ต

อ)

(2) แ

บงออ

ก 21

หมว

ด

ปร

ะกอบ

ดวยห

มวด

พล

เมอง

โลก

สทธแ

ละ

คว

ามรบ

ผดชอ

บ โล

ก

แหงค

วามห

ลากห

ลาย

มรดก

ของม

นษยใ

นโลก

ชวตแ

ละศก

ดศร

ความ

เสมอ

ภาพ

เสรภ

าพ ค

วามเ

ขาใจ

ประว

ตศาส

ตรแล

ะ

ความ

สำคญ

ของ

เห

ตการ

ณใน

โลก

สนตภ

าพ ค

วามช

นชม

ยนด

ความ

เหนอ

กเหน

ใจ

กา

รประ

เมนต

นเอง

มนษย

ศาสต

ร คว

ามใจ

ด

ความ

สนใจ

การ

สะทอ

น

กล

บ อา

รยธร

รม

คว

ามรว

มมอ

การส

อสาร

ความ

คดสร

างสร

รค

อง

คกรน

านาช

าต แ

ละ

กา

รศกษ

า/ บ

คคล

/

กล

ม /

คานย

ม

1-66.indd 44 11/1/18 3:35:42 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สาธา

รณรฐ

ปร

ะชาช

นจน

(เข

ตบรห

ารพ

เศษ

ฮองก

ง) (ต

อ)

สงคโ

ปร

พลเม

องโล

กเปน

พลเม

องทม

คว

ามหว

งใย

(Con

cern

ed

Citiz

en) ห

มายถ

ง ผท

เปน

รากเ

หงาข

องสง

คโปร

มค

วามร

บผดช

อบตอ

คว

ามเป

นพลเ

มองอ

ยาง

เขมแ

ขง ม

ความ

รเรอ

งราว

ของส

งคโป

รและ

โลก

และ

มสวน

รวมใ

นการ

ทำชว

ต ขอ

งคนท

อยรอ

บๆ ด

ขน

- โร

งเรยน

นกคด

ชาต

แหง

กา

รเรย

นร (T

hink

ing

Scho

ols,

Lear

ning

Natio

n)

-

วสยท

ศนแห

งการ

เปน

เก

าะแห

งปญ

ญา

(IT 2

000-

Sin

gapo

re’s

Visio

n of

an

Inte

llige

nt Is

land

) -

สารก

ารศก

ษาชา

ต

(N

atio

nal E

duca

tion

Mes

sage

s)’

(3) โ

รงเร

ยนสา

มารถ

สราง

หลกส

ตรขอ

งตน

โด

ยผสม

ผสาน

รายว

ชา

เน

อหา

หรอโ

ครงก

าร

แต

ตองใ

หควา

มสำค

ญ

กบ

การเ

รยนร

ประว

ตศาส

ตรแล

ะ

วฒนธ

รรมจ

นใน

ทก

ชวงช

นของ

การเ

รยน

หลกส

ตรระ

ดบชา

ต

หลกส

ตร C

ivics

and

M

oral

Edu

catio

n

หลกส

ตร C

hara

cter

and

Ci

tizen

ship

Edu

catio

n หล

กสตร

Hum

aniti

es

หลกส

ตร S

ocia

l Stu

dies

หล

กสตร

Com

bine

d Hu

man

ities

สถาบ

นการ

ศกษา

ชาต

(Nat

iona

l Ins

titut

e

of E

duca

tion

:NIE

) รบ

ผดชอ

บการ

ศกษา

วจย

และฝ

กอบร

มใหก

บครผ

สอน

- Fo

rmat

ive

Asse

ssm

ent อ

าท

ปร

ะเมน

ผลจา

ก

แฟ

มสะส

มงาน

การ

เขยน

บนทก

การ

สะทอ

นคด

ดวยต

นเอง

ของน

กเรย

น -

การป

ระเม

นดวย

ตนเอ

ง

แล

ะผอน

การ

แสดง

บทบา

ทสมม

ต โค

รงงา

น

แล

ะการ

เรยน

รดวย

การบ

รการ

สงคม

เปนต

น

1-66.indd 45 11/1/18 3:35:42 PM


ตารา

งท 1

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

สงคโ

ปร (ต

อ)

- กร

อบสม

รรถน

ะ

และผ

ลลพธ

การเ

รยนร

ของน

กเรย

นในศ

ตวรร

ษ

ท 21

-

หลกส

ตรระ

ดบชา

ต

ระดบ

สถาน

ศกษา

หล

กสตร

Civ

ics a

nd

Mor

al E

duca

tion

หล

กสตร

Cha

ract

er a

nd

Citiz

ensh

ip E

duca

tion

หลกส

ตร H

uman

ities

หล

กสตร

Soc

ial S

tudi

es

หลกส

ตร C

ombi

ned

Hum

aniti

es

- Su

mm

ativ

e

As

sess

men

t

โด

ยครป

ระเม

นจาก

ขอมล

ของน

กเรย

นตาม

ความ

แตกต

างแต

ละคน

-

การป

ระเม

นแบบ

นกเร

ยน

เป

นศนย

กลาง

และแ

บบ

ใช

โรงเร

ยนทง

ระบบ

(Stu

dent

Cen

tric

&

W

hole

Sch

ool

Appr

oach

) ไดแ

ก

กา

รประ

เมนด

วยตน

เอง

การป

ระเม

นดวย

ผอน

และก

ารปร

ะเมน

ดวยค

ร

1-66.indd 46 11/1/18 3:35:42 PM


จากตารางท 1 จะเหนไดวา ผลการวเคราะหตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) 4 ดาน ไดแก นโยบาย การศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน จากการรายงานงานวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต ของ 5 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร (องกฤษ) เครอรฐออสเตรเลย สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) และสงคโปร พบวา 1) ทกประเทศขางตนมการดำเนนการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ทนอกจากจะสอดคลองกบนโยบายในการพฒนาประเทศและพฒนาการศกษาของประเทศแลว เมอวเคราะหตามตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยนทกำหนดไวอยางกวางๆ แลว ยงมความสอดคลองกบตวชวดตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) สามารถตอบโจทยกรอบตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกทง 4 ดาน เนองจากรายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต ใชกระบวนการวจยแบบผสมผสาน ซงประกอบดวย 1.1) การวจยเอกสารดวยการศกษาเอกสาร บทความทางวชาการและบทความวจยทเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก โดยใชเครองมอคอ แบบบนทกขอมล ในหวขอตอไปน (1) การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (นโยบายของรฐ หนวยงานทเกยวของและภารกจของหนวยงานนน หลกสตรระดบชาต) (2) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (นโยบายของโรงเรยน หลกสตรและเนอหาวชาในระดบการศกษาขนพนฐาน รปแบบและวธการจดการเรยนการสอน การประเมนผล การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน และตวอยางแนวปฏบตในสถานศกษา) และ (3) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศ/นอกประเทศ การวเคราะหขอมล แลววเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) โดยการจดประเภท (Categorizing) และการสรปยอ (Summarizing) 1.2) การสมภาษณ โดยใชเครองมอในการวจย คอ แบบสมภาษณ ผใหขอมลหลก (Key Informants) ไดแก ผมอำนาจหนาททเกยวของกบนโยบายการศกษาของประเทศ ผเชยวชาญดานการศกษา และผทมสวนเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก โดยมรายละเอยดครอบคลมหวขอตางๆ ในขอ 1.1 1.3) การวจยเชงสำรวจ โดยมเครองมอเปนแบบสอบถามเพอสำรวจความเหนเกยวของกบ การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของประเทศไทย จดทำโดยคณะผวจยนำผล จากการวจยเอกสารและการสมภาษณมาสรางเปนแบบสอบถามดงกลาว ซงแบงออกเปน 4 ตอน ไดแก ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 ความเหนเกยวกบคณลกษณะความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของคนไทย (ความเหนเกยวกบคณลกษณะพลเมองทควรม และคณลกษณะพลเมองโลก ทคนไทยม ใน 4 หวขอใหญ ไดแก ความรและความเขาใจ (Knowledge) การร/รเทาทน (Literacy) ทกษะ (Skills) และ คานยมและทศนคต (Value and Attitudes) โดยแบบสอบถามใชมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 6 ระดบ) ตอนท 3 ความเหนเกยวกบแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global

1-66.indd 47 11/1/18 3:35:42 PM


Citizenship) ของประเทศไทย (ความเหนเกยวกบแนวทางทควรดำเนนการ และการดำเนนการในสภาพจรง ใน 5 หวขอ ไดแก นโยบาย หลกสตรและเนอหาสาระ การจดการเรยนการสอน/การเรยนร การวดและประเมนผล และครและบคลากร แบบสอบถามใชมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 6) ระดบ และ ตอนท 4 ความเหนเพมเตม การระเบยบวธวจยขางตน สงผลใหขอคำถามและผลทไดจากการสำรวจ การจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของประเทศทมการดำเนนงานทด 5 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร (องกฤษ) เครอรฐออสเตรเลย สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) และสงคโปร ครอบคลมประเดนทสอดคลองตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ทง 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน

2) การดำเนนการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของทง 5 ประเทศสามารถตอบโจทย การจดการศกษากรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) และแนวนโยบายแหงรฐของแตละประเทศได ประเทศเหลานนนจำเปนตองมการกำหนดคำจำกดความ และใหความหมายคณลกษณะความเปนพลเมองโลกทชดเจน ทจะสามารถนำไปสการกำหนดเปาหมายและการจด การศกษาทสอดคลองกบคณลกษณะทพงประสงค โดยครอบคลมประเดนความร ทกษะ ทศนคตและ คานยม และชวยใหทกฝายทเกยวของมความเขาใจตรงกนในแนวคดเกยวกบความเปนพลเมองโลก และสามารถกำหนดทศทางในการจดการเรยนการสอนและจดกจกรรมตางๆ ให สอดคลองกบนโยบายและเปาหมายของการพฒนาความเปนพลเมองโลกได 3) จากการศกษาเอกสารเกยวกบนโยบายและแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก ทงในเรองหลกสตร เนอหา และการจดการเรยนการสอน จากรายงานงานวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต สามารถสรปขอเสนอแนะสำหรบประเทศไทย ได 8 องคประกอบหลกทจะชวยสงเสรมการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย ไดแก (1) การกำหนด นโยบายทสงเสรมความเปนพลเมองโลกทชดเจน มการวางแผนและดำเนนงานทนำไปสการปฏบตอยางชดเจนและตอเนอง (2) ตองมการกำหนดคณลกษณะความเปนพลเมองโลกทชดเจน ทนำไปไปสการกำหนด เปาหมายและการจดการศกษาทสอดคลองกบคณลกษณะทพงประสงคไดอยางเปนรปธรรม โดยครอบคลมประเดนความร ทกษะ ทศนคตและ คานยม เพอสรางความเขาใจทถกตองและตรงกน (3) ควรกำหนดวตถประสงคในการพฒนาความเปนพลเมองโลกใหชดเจนในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน โดยตองสอดคลองกบนโยบาย เนนความสำคญของการพฒนาคณภาพของพลเมองและการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก โดยอาจบรณาการในรายวชาหลกหรอจดเปนรายวชาพลเมองโลกศกษาความเหมาะสมของแตละบรบท (4) ควรสรางเครอขายหนวยงานหรอองคกรทงภาครฐและเอกชน ผปกครองและชมชน เพอสนบสนนการพฒนาคร จดงบประมาณสนบสนน แบงปนทรพยากรดานการเรยนการสอน ไดแก สอ วสด อปกรณ และวทยากร ทงน ควรครอบคลมประเดนสาคญเรองความเขาใจในความแตกตางและความหลากหลายทางวฒนธรรม การสรางความตระหนกในการเปนพลเมองโลก ความรบผดชอบตอประเดนปญหาในโลก และ การมสวนรวมของชมชนทกระดบ (5) รฐบาลควรสนบสนนอยางตอเนอง ตองมนโยบายและแนวทาง การดำเนนงานเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลกทเปนรปธรรม มการสรางเครอขายในการสรางองคความร การพฒนาการเรยนการสอน และการจดสรรทรพยากรทเปนงบประมาณ สอ วสด อปกรณในการจด

1-66.indd 48 11/1/18 3:35:42 PM


การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (6) ควรพฒนาหลกสตรครศาสตร/ศกษาศาสตรสำหรบครกอนประจำการ และครประจำการ ใหมเนอหาในการพฒนาความเปนพลเมองโลกควบคการพฒนาพลเมองของประเทศ ทงในลกษณะกจกรรมในหองเรยนและกจกรรมเสรมหลกสตร ดวยกจกรรมการจดหลกสตรฝกอบรม จดทำเวบไซตทเออตอการใหความรสำหรบครประจำการในการจดการเรยนการสอนเพอความเปนพลเมองโลก (7) ควรมการพฒนาคมอครในการเรยนการสอนเพอพฒนาความเปนพลเมองโลกทสอดคลองกบนโยบาย และหลกสตรนำไปสการปฏบตทเหนผลตามเปาหมายไดชดเจนในเรองคณลกษณะของความเปนพลเมองโลก (8) ควรม การสรางความรวมมอระหวางสถานศกษากบมหาวทยาลย ในดานนวตกรรม การพฒนาหลกสตร วธสอน และการบรหารสถานศกษา ซงเปนการสรางองคความรจากทฤษฎไปสการปฏบตทเหนผล ชดเจนในเชงประจกษ 4) จากรายงานงานวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต พบวา แบบสำรวจทจะใชสำหรบการตดตามผลการดำเนนงานตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) เพอใหครอบคลมทง 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน สามารถใชเครองมอคอ (1) แบบบนทกขอมล เพอศกษา/วจยเอกสารทเกยวของ กบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก ในสวนทเปนนโยบายของรฐ หนวยงานทเกยวของและภารกจของ หนวยงานนน หลกสตรระดบชาต และการสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน ในสวนทเปนนโยบายของโรงเรยน หลกสตรและเนอหาวชาในระดบการศกษาขนพนฐาน รปแบบและวธการจด การเรยนการสอน การประเมนผล การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน และตวอยางแนวปฏบตในสถานศกษา โดยอาจกำหนดเปนการคำนวณดวยคารอยละเมอเปรยบเทยบแนวนโยบายในเรองทเกยวของกบการจดการเรยนการสอนทมอยจรง ทงน จะตองอางองการกำหนดคำจำกดความและการกำหนดคณลกษณะทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และการใชเครองมอทเปนแบบสอบถามเพอสำรวจความเหนเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) จากผเกยวของทาง การศกษา ตงแตผมหนาทในการกำหนดนโยบายการศกษาของประเทศ ผเชยวชาญดานการศกษา ผทรงคณวฒ คร อาจารย และผบรหารสถานศกษา เกยวกบคณลกษณะความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ทพลเมองควรมและคณลกษณะพลเมองโลกทมอยใน 4 หวขอใหญ ไดแก ความรและความเขาใจ (Knowledge) การร/รเทาทน (Literacy) ทกษะ (Skills) และ คานยมและทศนคต (Value and Attitudes) และแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของประเทศไทยทควรดำเนนการ และการดำเนนการ ในสภาพจรง ใน 5 หวขอ ไดแก นโยบาย หลกสตรและเนอหาสาระ การจดการเรยนการสอน/การเรยนร การวดและประเมนผล และครและบคลากร แบบสอบถามใชการมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 6 ระดบ เชนเดยวกบในรายงานวจยดงกลาว

1-66.indd 49 11/1/18 3:35:42 PM


ตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) สำหรบประเทศไทย

จากรายงานงานวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต สามารถสรปขอเสนอแนะสำหรบแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก ของประเทศไทย โดยวเคราะหจากบรบทของประเทศ นโยบาย ระบบการศกษา และหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน แนวทางการจดการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองโลกของไทย และผลการวเคราะหแบบสอบถาม คร อาจารย และผบรหารใน สถานศกษา ดงแผนภาพท 2

แผนภาพท 3 การวเคราะหแนวทางทเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย

(สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, 2561)

จากรายงานงานวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ไดขอเสนอแนะแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทยจำแนกออกเปน 3 สวน ไดแก คณลกษณะความเปนพลเมองโลกของไทย แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย และขอเสนอแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย

บรบทของการศกษาไทย - ลกษณะทางภมศาสตร - การเมองการปกครอง - ประชากรและภาษา

นโยบายฯ - นโยบายการศกษา - ระบบการศกษา - หลกสตรแหงชาต - หนวยงานทเกยวของในการจดการศกษา

การจดการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองโลกของไทย - แนวคดและหลกการการจดการศกษาเพอสรางความเปนพลเมองโลก - นโยบายการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก - หลกสตรเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก - การจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก - คณลกษณะความเปนพลเมองโลกของนกเรยน - การประเมนผลการจดการศกษาเพอสงเสรมความเปนพลเมองโลก

พลเมองโลกศกษา

1-66.indd 50 11/1/18 3:35:43 PM


1. คณลกษณะความเปนพลเมองโลกของไทย การศกษาแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย ผวจยศกษาคณลกษณะความเปนพลเมองของไทยจากการวจยเอกสารเพอใหไดคณลกษณะพลเมองโลกแตละดาน ประกอบดวย 1) ความรและความเขาใจ (Knowledge) 2) การร/ รเทาทน (Literacy) 3) ทกษะ (Skills) และคานยมและทศนคต (Value and Attitudes) รวม 55 องคประกอบ จากนนนำขอคนพบมาสรางแบบสอบถามเพอสำรวจความเหนเกยวกบคณลกษณะความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของ คนไทย เพอใหไดความเหนเกยวกบ ‘คณลกษณะพลเมองทควรม’ และ ‘คณลกษณะพลเมองโลกทคนไทยม’ พบวา (1.1) คณลกษณะดานความรความเขาใจ (Knowledge) ประกอบดวยเรองการพฒนาทยงยน (Sustainable Development) ดานกฎหมายและกระบวนการยตธรรม (Law and Legal Process) ความเสมอภาค ความเปนธรรมในสงคม (Equality and Social Justice) ตามลำดบ (1.2) คณลกษณะดาน ‘การรเทาทน (Literacy)’ ใหความสำคญกบการรเรองกฎหมาย การรเทาทน สงแวดลอม และระบบนเวศ (Environment and Ecological Literacy) และการรเทาทน ทางการเมอง (Political Literacy ตามลำดบ (1.3) คณลกษณะดาน ‘ทกษะ (Skills)’ ใหความสำคญกบเรอง การมความรบผดชอบ (Responsible Mind) ตอตนเองและตอสงคม ความสามารถดานภาษา รภาษาอนนอกจากภาษาไทย (Multi-lingual Skill) มทกษะดานขอมลขาวสาร สอสาร และเทคโนโลย (Information, Media & Technology Competency) วเคราะห วจารณ เลอกรบขอมลอยางมวจารณญาณ (1.4) คณลกษณะดาน ‘คานยมและทศนคต (Values and Attitudes)’ เนนเรอง การตระหนกถงสงแวดลอมและยดมนในการพฒนาอยางยงยน (Concern for Environment and Sustainable Development) เหนคณคาและเคารพในความแตกตาง (Valuing and Respecting Diversities) และ มความรสกถงการเปนพหพลเมองทงระดบทองถน ชาต และโลก (Capable of Multiple Belongings) ทงน จากการศกษาคณลกษณะความเปนพลโลกของไทยในภาพรวมพบวา คณลกษณะดาน ทกษะ ดานการรเทาทน และคานยมและทศนคต ตามลำดบ

2. แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย ในการวเคราะหแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย จากแบบสอบถามเพอสำรวจความเหนจากคร อาจารย และผบรหาร ในสถานศกษาเพอใหความเหนเกยวกบแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย เพอใหไดความเหนเกยวกบ ‘แนวทางทควรดำเนนการ’ และ ‘การดำเนนการในสภาพจรง’ ใน 5 หวขอใหญ พบวา ประเดนดานนโยบาย เรอง รฐบาลและสถานศกษามนโยบายและแผนการเตรยมความ พรอมใหบคลากรโดยเฉพาะครผสอน เปนเรองทมความตองการจำเปนเปนลำดบแรก รองลงมาคอการกำหนด เปาหมายของความเปนพลเมองโลกสำหรบคนไทยอยางชดเจน และมการกำหนดนยามและคณลกษณะของความเปนพลเมองโลกอยางชดเจน ตามลำดบ ประเดนดานหลกสตรและเนอหาสาระ เรองการพฒนาทยงยนเปนเรองทมความตองการจำเปนเปนลำดบแรก รองลงมาคอมเนอหาครอบคลมประเดนเกยวกบบรณาการแนวคดความเปนพลเมองโลกกบ

1-66.indd 51 11/1/18 3:35:43 PM


กลมสาระตางๆ และมการกำหนดนยามและบรณาการแนวคดความเปนพลเมองโลกในกจกรรมประจำวน ของโรงเรยน ตามลำดบ ประเดนดานการจดการสอน/การเรยนร การจดทำคมอการสอนสำหรบคร (Teaching Manual) โดยเชอมโยงแนวคดความเปนพลเมองโลกกบตวชวดในหลกสตรอยางชดเจน เปนเรองทมความตองการจำเปนเปนลำดบแรก รองลงมาคอการเรยนรจากประสบการณจรง (Experiential Learning) และการจดการเรยนรโดยแกปญหาจากการวจย (Research- Based Instruction) ตามลำดบ ประเดนดานการวดและประเมนผล เนนการประเมนตนเอง (Self-Assessment) รองลงมาคอการวดและประเมนผลการเรยนรทหลากหลาย และการประเมนพฒนาการของผเรยน (Learners’ Development) ตามลำดบ ประเดนดานครและบคลากร เนนเรองกลไกในการชวยเหลอและตดตาม (Coaching & Mentoring) การดำเนนงานของผบรหารอยางเปนระบบ การมกลไกในการชวยเหลอและตดตาม (Coaching & Mentoring) การดำเนนงานของครผสอนอยางเปนระบบ แล ครผสอนมพนธกจในการพฒนาตนเองใหมความรความสามารถในการสอนและการจดการเรยนรดานความเปนพลเมองโลก ตามลำดบ

3. ขอเสนอแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ทเหมาะสมกบบรบทของประเทศไทย รายงานงานวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต สรปแนวทางการสงเสรมการเปนพลเมอโลกในบรบทของไทย ในประเดนตอไปน (1) นโยบาย (1.1) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกจะตองไดรบการสนบสนนเชงนโยบายไปสการปฏบต โดยกำหนดยทธศาสตรการสรางความเปนพลเมองโลกบนพนฐานของความเปนพลเมองไทยใหชดเจน (1.2) ความเปนพลเมองโลก ตองผนวกรวมการรกษาเอกลกษณของชาตและเชอมโยงกบหลกการพนฐานสากลทเปนพหวฒนธรรมและความเปนนานาชาต (1.3) การจดทำกรอบนโยบายการจดการศกษาทงในระบบโรงเรยน นอกโรงเรยนและ การศกษา ตามอธยาศยเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (2) การพฒนาบคลากร โดยใหความสำคญและเนนบทบาทของคณะครศาสตร/ ศกษาศาสตร ในการพฒนาบคลากรครกอนประจำการในหลกการและวธการสอนในประเดนการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และมการฝกอบรมครประจำการในแนวคด หลกการและแนวทางการจดการเรยนการสอน จดประชมและจดทำคมอผบรหารสถานศกษาในเรองยทธศาสตรและโปรแกรมสงเสรมความเปนพลเมองโลกและพลเมองไทยตามนโยบายทกำหนด และพฒนาคมอครในการจดการเรยนการสอนเพอความเปนพลเมองไทย และพลเมองโลกบนฐานของความเปนพลเมองไทย (3) การจดการเรยนการสอนความเปนพลเมองโลก มขอเสนอแนะดงน (3.1) วตถประสงค 1) ระบวตถประสงคในการพฒนาเยาวชนใหมคณลกษณะความเปนพลเมองโลก ควบคกบพลเมองไทยใหชดเจน โดยมแกนหลกคอคานยมทเปนวฒนธรรมไทย ความเปนพลเมองไทย ในระบอบประชาธปไตยบรณาการกบความตระหนกในประเดนเกยวกบโลก (Global Conscious) และสมรรถนะระดบโลก (Global Competencies)

1-66.indd 52 11/1/18 3:35:43 PM


2) การกำหนดคณลกษณะของความเปนพลเมองโลก ควรมการระบองคประกอบสำคญทเปนความร (สทธ เสรภาพ และหนาทความรบผดชอบ สนตภาพและความขดแยง การเปลยนแปลงของโลก ประเดนปญหาตางๆ ของโลก กฎหมายและกระบวนการยตธรรม ความเสมอภาค ความเปนธรรม ในสงคม การพฒนาอยาง ยงยน ความเขาใจอนดระหวางประเทศ ความเชอมโยงของโลก สทธมนษยชน ความเปนไปของโลก ความรทงหมดเปนความรทงในระดบทองถน ชาต และโลก) การรเทาทน (Literacy) (กฎหมาย การเมอง สงแวดลอมและนเวศ เศรษฐกจและการเงน และความเปนพลเมอง) ทกษะ (ทกษะ การคดสรางสรรค การคดอยางมวจารญาณ และการคดแกปญหา ทกษะดานขอมลขาวสาร สอสาร และเทคโนโลย ความสามารถดานภาษา รภาษาอนนอกจากภาษาไทย กลาทาทายกบความอยตธรรม และความ ไมเทาเทยมกนโดยใหความคดเหน นำเสนอจดยน ขอโตแยงอยางมเหตผล ความรบผดชอบ ความสามารถในการเรยนรตลอดชวต) เจตคตและคานยม (มความรสกถงการเปนพหพลเมอง ยดมนตอความยตธรรมและความเทาเทยมกนทาง สงคม การพฒนาอยางยงยน มความอยากรความตนตวในการคนควาขอมล คณคาและเคารพในความ แตกตาง มจตสาธารณะ รอตลกษณและการเหนคณคาของตนเอง มเชอวาตวเองสามารถ เปลยนแปลงโลกได มทศนคตทางบวกตอโลก และปฏบตดตอบคคลตางวฒนธรรม) ใหชดเจน เพอนำไปส การพฒนาหลกสตร การเรยน การสอนและการประเมนผลใหสอดคลองกน (3.2) หลกสตร 1) เนอหาในหลกสตร ครอบคลมทง 4 องคประกอบ ไดแก ความร การรเทาทน ทกษะ ทศนคตและคานยม 2) การจดหลกสตร ใชการจดหลกสตรตามแนวทาง Expanding Curriculum Approach ซงมการขยายประสบการณจากตนเองไปยงระดบโลก และ Spiral Curriculum Approach มการศกษาเนอหาอยางลมลกเปนไปตามวฒภาวะและระดบชนของผเรยน และการจดหลกสตรแบบบรณาการ ทงในการจดการบรณาการแบบสหวทยาการ (Interdisciplinary Approach) ใชเนอหาสาระจากรายวชา ทหลากหลาย โดยจดผานรายวชาในกลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรมเปนหลก โดยอาจจะบรณาการรวมกบกลมสาระ อนๆ เชน ศลปะ สขศกษา พลศกษา ภาษา เปนตน (3.3) การจดกจกรรมการเรยนการสอน ใหความสำคญกบกระบวนการเรยนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง โดยมหลกการจดกจกรรมและการมสวนรวมของนกเรยนในมตทเรยกวา “คดในประเดนทเกยวของกบโลกแตปฏบตในระดบทองถน (Think Globally, Act Locally) เปนการจดการเรยนการสอนเพอเสรมสรางความเปนพลเมองเนนประสบการณจรง (Experiential Learning) และใชกระบวนการเรยนร (Process Learning) ไดแก การเรยนรโดยใชประเดนเปนฐาน (Issue-Based Learning) การเรยนรโดยใชกรณศกษาเปนฐาน (Case-Based Learning) การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based Learning) การเรยนร โดยการสบสอบเปนฐาน (Inquiry-Based Learning( การเรยนรโดยจากการบรการ (Service Learning) การเรยนรจากการบรการสงคม (Community Service Learning) การเรยนรโดยใชชมชนเปนฐาน (Community-Based Learning) และการเรยนรจากโครงการ (Project-Based Learning) (3.4) การประเมนผล เนนการเปลยนแปลงพฤตกรรม มการจดทำเครองมอทใชประเมนความเปนพลเมองโลกและพลเมองไทยสำหรบนกเรยน เพอประเมนการจดการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก

1-66.indd 53 11/1/18 3:35:43 PM


จากขอเสนอแนวทางการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกขางตน สามารถวเคราะหเปน ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) สำหรบประเทศไทยตามกรอบ ตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) ขององคการสหประชาชาต ในตารางท 2

1-66.indd 54 11/1/18 3:35:43 PM


ตารา

งท 2

ตวช

วดกา

รศกษ

าเพอ

ความ

เปนพ

ลเมอ

งโลก

(Glo

bal C

itize

nshi

p) ส

ำหรบ

ประเ

ทศไท

ย

ตา

มกรอ

บตวช

วดสำ

หรบก

ารตด

ตามผ

ลและ

ทบทว

นเปา

หมาย

การพ

ฒนา

การศ

กษาเ

พอคว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก (S

DG4.

7)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

ประเ

ทศไท

ย

คณลก

ษณะ

ความ

เปนพ

ลเมอ

งโลก

(1

) ควา

มร (ส

ทธ เส

รภาพ

และห

นาทค

วาม

รบผด

ชอบ

สนตภ

าพ

แล

ะควา

มขดแ

ยง

กา

รเปล

ยนแป

ลง

ขอ

งโลก

ประ

เดนป

ญหา

ตางๆ

ของ

โลก

กฎหม

าย

แล

ะกระ

บวนก

าร

ยต

ธรรม

ควา

มเสม

อภาค

ความ

เปนธ

รรมใ

นสงค

ม

การพ

ฒนา

อยาง

ยงย

น

คว

ามเข

าใจอ

นดระ

หวาง

ประเ

ทศ ค

วามเ

ชอมโ

ยง

ขอ

งโลก

สทธ

มนษย

ชน

คว

ามเป

นไปข

องโล

ก

คว

ามรท

งหมด

เปน

ความ

รทงใ

นระด

บ

ทอ

งถน

ชาต

และโ

ลก)

นโยบ

ายคว

ามเป

น พล

เมอง

โลก

ตองผ

นวก

รวมก

ารรก

ษาเอ

กลกษ

ณ

ของช

าตแล

ะเชอ

มโยง

กบหล

กการ

พนฐา

นสาก

ลทเป

นพห

วฒนธ

รรมแ

ละคว

ามเป

นนา

นาชา

ต กา

รจดท

ำกรอ

บนโย

บาย

การจ

ดการ

ศกษา

ทงใน

ระบบ

โรงเร

ยน น

อกโร

งเรยน

และ

การศ

กษา

ตามอ

ธยาศ

ยเก

ยวกบ

การศ

กษาเ

พอ

ความ

เปนพ

ลเมอ

งโลก

ระดบ

ชาต

หลกส

ตรโล

กศกษ

า สห

วทยา

การ

(ควา

มรวม

มอระ

หวาง

โรงเร

ยนกบ

มหาว

ทยาล

ย) เน

นมมม

องโล

กและ

ความ

หลาก

หลาย

ทางว

ฒนธ

รรม

ระดบ

สถาน

ศกษา

ใช

การจ

ดหลก

สตรต

ามแน

วทาง

Exp

andi

ng

Curri

culu

m A

ppro

ach

ซง

มการ

ขยาย

ประส

บการ

ณ

จากต

นเอง

ไปยง

ระดบ

โลก

และ

Spira

l Cur

ricul

um

Appr

oach

มกา

รศกษ

า เน

อหาอ

ยางล

มลกเ

ปนไป

ตาม

วฒภา

วะแล

ะระด

บชนข

อง

ผเรย

น แล

ะการ

จดหล

กสตร

แบบบ

รณาก

ารทง

ในกา

รจด

การบ

รณาก

ารแบ

บ สห

วทยา

การ

ใหคว

ามสำ

คญแล

ะเนน

บท

บาทข

องคณ

ะครศ

าสตร

/ ศก

ษาศา

สตร

ในกา

รพฒ

นาบค

ลากร

ครกอ

นประ

จำกา

รใน

หลกก

ารแล

ะวธก

ารสอ

นใน

ประเ

ดนกา

รศกษ

าเพอ

ความ

เปนพ

ลเมอ

งโลก

และ

มการ

ฝกอบ

รมคร

ประจ

ำการ

ในแน

วคด

หลกก

ารแล

ะแน

วทาง

การจ

ดการ

เรยน

การส

อน จ

ดประ

ชมแล

ะ จด

ทำคม

อผบร

หาร

สถาน

ศกษา

ในเร

องยท

ธศาส

ตรแล

ะโปร

แกรม

สง

เสรม

ความ

เปนพ

ลเมอ

งโล

กและ

พลเม

องไท

ยตาม

นโยบ

ายทก

ำหนด

และ

พฒนา

คมอค

รในก

ารจด

กา

รเรย

นการ

สอนเ

พอ

ความ

เปนพ

ลเมอ

งไทย

และ

พลเม

องโล

กบนฐ

านขอ

งคว

ามเป

นพลเ

มองไ

ทย

ใชกา

รประ

เมนผ

ลทเน

น กา

รเปล

ยนแป

ลงพฤ

ตกรร

ม

มการ

จดทำ

เครอ

งมอท

ใช

ประเ

มนคว

ามเป

นพลเ

มอง

โลกแ

ละพล

เมอง

ไทย

เนนก

ารปร

ะเมน

ตนเอ

ง (S

elf-A

sses

smen

t)

รองล

งมาค

อการ

วดแล

ะ ปร

ะเมน

ผลกา

รเรย

นร

ทหลา

กหลา

ย แล

ะ กา

รประ

เมนพ

ฒนา

การ

ของผ

เรยน

(Lea

rner

s’

Deve

lopm

ent)

1-66.indd 55 11/1/18 3:35:43 PM


ตารา

งท 2

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

ประเ

ทศไท

ย (ต

อ)

(Inte

rdisc

iplin

ary

Appr

oach

) ใชเ

นอหา

สาระ

จากร

ายวช

าทหล

ากหล

าย

โดยจ

ดผาน

รายว

ชาใน

กลม

สาระ

การเ

รยนร

สงคม

ศกษา

ศา

สนาแ

ละวฒ

นธรร

มเปน

หลก

โดยอ

าจจะ

บรณ

าการ

รวมก

บกลม

สาระ

อนๆ

เชน

ศลปะ

สขศ

กษา

พลศก

ษา

ภาษา

กร

ะบวน

การเ

รยนท

เนน

ผเรย

นเปน

ศนยก

ลาง

โดยม

หล

กการ

จดกจ

กรรม

และ

การม

สวนร

วมขอ

งนกเ

รยน

ในมต

ทเรย

กวา

“คดใ

นปร

ะเดน

ทเกย

วของ

กบโล

กแต

ปฏบต

ในระ

ดบทอ

งถน

(Thi

nk G

loba

lly, A

ct

Loca

lly) เ

ปนกา

รจด

การเ

รยนก

ารสอ

นเพอ

เส

รมสร

างคว

ามเป

นพลเ

มอง

เนนป

ระสบ

การณ

จรง

(2) ก

ารรเ

ทาทน

(Lite

racy

)

(กฎห

มาย

การเ

มอง

สงแว

ดลอม

และน

เวศ

เศรษ

ฐกจแ

ละกา

รเงน

และค

วามเ

ปนพล

เมอง

) (3

) ทกษ

ะ (ท

กษะก

ารคด

สราง

สรรค

การ

คดอย

าง

มว

จารญ

าณ แ

ละกา

รคด

แก

ปญหา

ทกษ

ะดาน

ขอมล

ขาวส

าร ส

อสาร

และเ

ทคโน

โลย

ความ

สามา

รถดา

นภาษ

า

รภาษ

าอนน

อกจา

ก

ภา

ษาไท

ย กล

าทาท

าย

กบ

ความ

อยตธ

รรม

และ

คว

ามไม

เทาเ

ทยมก

นโดย

ใหคว

ามคด

เหน

นำเส

นอจด

ยน ข

อโตแ

ยง

อย

างมเ

หตผล

ควา

ม

รบ

ผดชอ

บ คว

าม

สา

มารถ

ในกา

รเรย

นร

ตล

อดชว

ต)

1-66.indd 56 11/1/18 3:35:43 PM


ตารา

งท 2

(ตอ

)

ตว

ชวด

กา

รใหค

วามห

มาย

SD

G4.7

แล

ะคณ

ลกษณ

ะ นโ

ยบาย

การศ

กษา

หลกส

ตร

การศ

กษา

การป

ระเม

นผล

ประ

เทศ

คว

ามเป

นพลเ

มองโ

ลก

ของป

ระเท

ศ

ของค

ร นก

เรยน

ประเ

ทศไท

ย (ต

อ)

(Exp

erie

ntia

l Lea

rnin

g)

และใ

ชกระ

บวนก

ารเร

ยนร

(Pro

cess

Lea

rnin

g) ได

แก

การเ

รยนร

โดยใ

ชประ

เดน

เปนฐ

าน (I

ssue

-Bas

ed

Lear

ning

) การ

เรยน

รโดย

ใช

กรณ

ศกษา

เปนฐ

าน

(Cas

e-Ba

sed

Lear

ning

) กา

รเรย

นรโด

ยใชป

ญหา

เป

นฐาน

(Pro

blem

-Bas

ed

Lear

ning

) การ

เรยน

ร โด

ยการ

สบสอ

บเปน

ฐาน

(Inqu

iry-B

ased

Lea

rnin

g)

การเ

รยนร

โดยจ

ากกา

รบร

การ

(Ser

vice

Lea

rnin

g)

การเ

รยนร

จากก

ารบร

การ

สงคม

(Com

mun

ity

Serv

ice L

earn

ing)

กา

รเรย

นรโด

ยใชช

มชน

เปนฐ

าน (C

omm

unity

-Ba

sed

Lear

ning

) และ

กา

รเรย

นรจา

กโคร

งการ

(P

roje

ct-B

ased

Lea

rnin

g)

(4) เ

จตคต

และค

านยม

(มคว

ามรส

กถงก

ารเป

น

พห

พลเม

อง ย

ดมน

ตอคว

ามยต

ธรรม

และ

ความ

เทาเ

ทยมก

นทาง

สงคม

การ

พฒนา

อยาง

ยงยน

มคว

ามอย

ากร

ความ

ตนตว

ในกา

ร

คน

ควาข

อมล

คณคา

และเ

คารพ

ในคว

าม

แต

กตาง

มจต

สาธา

รณะ

รอ

ตลกษ

ณแล

ะการ

เหน

คณคา

ของต

นเอง

มเชอ

วาตว

เองส

ามาร

ถ

เป

ลยนแ

ปลงโ

ลกได

มทศน

คตทา

งบวก

ตอโล

ก แล

ะปฏบ

ตดตอ

บคคล

ตางว

ฒนธ

รรม)

1-66.indd 57 11/1/18 3:35:43 PM


บทท 4 สรปและขอเสนอแนะ

รายงานการวจย เรอง ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรม ความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต มขอสรปและเสนอแนะโดย แบงออกเปน 2 ตอน ประกอบดวย ตอนท 1 สรปตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต ตอนท 2 ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

ตอนท 1 สรปตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนา ทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทาง การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณ นานาชาต

รายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต มการศกษาและเกบขอมลแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) จาก 5 ประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร (องกฤษ) เครอรฐออสเตรเลย สาธารณรฐประชาชนจน (เขตบรหารพเศษฮองกง) และสงคโปร มขอสรปดงน (1) รายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ใชการวจยเอกสารดวยเครองมอ คอ แบบบนทกขอมล โดยมเปาหมายในการรวบรวมขอมลในประเดนตอไปน (1.1) การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (นโยบายของรฐ หนวยงานทเกยวของและภารกจของหนวยงานนน หลกสตรระดบชาต) (1.2) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (นโยบายของโรงเรยน หลกสตรและเนอหาวชาในระดบการศกษาขนพนฐาน รปแบบและวธการจดการเรยนการสอน การประเมนผล การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน และตวอยางแนวปฏบตในสถานศกษา) (1.3) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศ/นอกประเทศ

1-66.indd 58 11/1/18 3:35:43 PM


(2) รายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ไดนำเสนอแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลกของประเทศไทย โดยวเคราะหจากบรบทของประเทศ นโยบาย ระบบการศกษา และหลกสตรการศกษาขนพนฐาน แนวทางการจดการศกษา เพอสรางความเปนพลเมองโลกของไทย และผลการวเคราะหแบบสอบถามคร อาจารย และผบรหารใน สถานศกษา จากการวจยเอกสารดวยเครองมอ คอ แบบบนทกขอมล การสมภาษณ โดยใชเครองมอ คอ แบบสมภาษณ ผใหขอมลหลก (Key Informants) ไดแก ผมอำนาจหนาททเกยวของกบนโยบายการศกษาของประเทศ ผเชยวชาญดานการศกษา และผทมสวนเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลกและ การวจยเชงสำรวจโดยมเครองมอเปนแบบสอบถามเพอสำรวจความเหนเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) เพอเกบขอมลความคดเหนเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของประเทศไทย ประกอบดวย ความเหนเกยวกบคณลกษณะความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของคนไทย (ความเหนเกยวกบคณลกษณะพลเมองทควรม และคณลกษณะพลเมองโลก ทคนไทยม ใน 4 หวขอใหญ ไดแก ความรและความเขาใจ การร/รเทาทน ทกษะ และคานยมและทศนคต และความเหนเกยวกบแนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของประเทศไทย (ความเหนเกยวกบแนวทางทควรดำเนนการ และการดำเนนการในสภาพจรง ใน 5 หวขอ ไดแก นโยบาย หลกสตรและเนอหาสาระ การจดการเรยนการสอน/การเรยนร การวดและประเมนผล และครและบคลากร) (3) กรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาประสงคท 4.7 สรางหลกประกนวาผเรยน ทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถงการศกษาสำหรบ การพฒนาอยางยงยนและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาคระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรม แหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573 ซงองคการสหประชาชาต (United Nations : UN) ไดกำหนดตวชวดการดำเนนการเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกใน 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน จากผลการวจยเรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต และกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาประสงคท 4.7 การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก สามารถสรปตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนา ทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ดงแสดงในตารางท 3

1-66.indd 59 11/1/18 3:35:43 PM


ตารางท 3 สรปตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทางการสงเสรมความเปน พลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ประสบการณ ขอเสนอ SDG4.7 GCED 5 ประเทศ GCED ประเทศไทย (GCED)

การสงเสรมความเปนพลเมองโลก การสงเสรมความเปนพลเมองโลก

นโยบายของรฐ นโยบายของรฐ นโยบายการศกษา

หนวยงานทเกยวของและภารกจ หนวยงานทเกยวของและภารกจ ของประเทศ

ของหนวยงานนน ของหนวยงานนน

หลกสตรระดบชาต หลกสตรระดบชาต

การสงเสรมความเปนพลเมองโลก การสงเสรมความเปนพลเมองโลก หลกสตร ในสถานศกษาขนพนฐาน ในสถานศกษาขนพนฐาน

นโยบายของโรงเรยน นโยบายของโรงเรยน

หลกสตรและเนอหาวชาในระดบการศกษา หลกสตรและเนอหาวชาในระดบการศกษา ขนพนฐาน ขนพนฐาน การประเมนผล

รปแบบและวธการจดการเรยนการสอน รปแบบและวธการจดการเรยนการสอน นกเรยน

การประเมนผล การประเมนผล

การเตรยมและพฒนาครผสอน การเตรยมและพฒนาครผสอน ในสถานศกษาขนพนฐาน ในสถานศกษาขนพนฐาน

ตวอยางแนวปฏบตในสถานศกษา ตวอยางแนวปฏบตในสถานศกษา การศกษาของคร

การสงเสรมความเปนพลเมองโลก การสงเสรมความเปนพลเมองโลก ของเครอขายในประเทศ/นอกประเทศ ของเครอขายในประเทศ/นอกประเทศ

จากกรอบตวชวดจากการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต กบกรอบตวชวดทกำหนดไวในเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) มความสอดคลองกน แสดงใหเหนวา ในการเกบขอมลเพอตอบโจทยตวชวด SDG 4.7 สามารถทำไดโดยอาศยกระบวนการทางการวจยในการเกบขอมล ทงน ในการ เกบขอมลในชวง 3-5 ปแรก เปนการเกบขอมลตามตวชวดทเนนการสำรวจวาประเทศสมาชกมการดำเนนงาน ในสวนทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม (ม/ไมม) และเกยวของในสวนใด และ ในระยะยาว (พ.ศ.2564 – พ.ศ.2573) การสำรวจเพยงเพอตอบโจทยตวชวดเปาหมายการพฒนาทยงยน เปาหมายท 4.7 การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก วาประเทศไทยมการดำเนนงานทเกยวของหรอไม อาจไมเพยงพอโดยตองเปนการสำรวจทตองใหความสำคญกบผลการประเมนการจดการศกษาเพอความ เปนพลเมองโลกทงการประเมนผลนกเรยนและการเตรยมการพรอมสำหรบครในระดบการศกษาขนพนฐาน ทแสดงถงผลการจดการศกษาทบรรลเปาหมายการพฒนาทยงยน เปาหมายท 4.7

1-66.indd 60 11/1/18 3:35:44 PM


ตอนท 2 ขอเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนา ทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) : กรณศกษา แนวทาง การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ประสบการณนานาชาต

จากผลการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต และกรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาประสงคท 4.7 การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะทจำเปนสำหรบสงเสรม การพฒนาอยางยงยน รวมถงการศกษาสำหรบการพฒนาและการมวถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาค ระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองโลก และ ความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน มขอเสนอ ทเกยวกบขอควรคำนงถงในการกำหนดตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมาย การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ดงตอไปน

1. จดมงหมายของตวชวด SDG 4.7 ในชวงแรก เปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษาเปาหมายท 4.7 การพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) มใจความสำคญหรอเปาหมายหลกๆ คอ การมงเนนทจะกระตนใหแตละประเทศการจดการศกษาในประเดนการเปนพลเมองโลก ภายใตคำถามหรอโจทยสำคญ 2 ขอ คอ 1.1) ประเทศสมาชกมการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม ถาม มการดำเนนงานอยางไร โดยดไดจากการกำหนดนโยบายการศกษาและหลกสตร การศกษาในประเดนทเกยวของกบการสงเสรม ความเปนพลเมองโลกของประเทศนนๆ และ 1.2) ผลการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของประเทศทมการดำเนนการอยแลวนน เปนอยางไร โดยดจากการดำเนนการจดการศกษาของ/สำหรบครเพอเตรยมความพรอมในประเดนการสงเสรม ความเปนพลเมองโลก และการประเมนผลนกเรยน ทงน การตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) เฉพาะในสวนของการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกวาภายในป 2573 ผเรยนทกคนจะไดรบ ความรและทกษะทจำเปนสำหรบการเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ใน 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน จำเปนตองกำหนดกรอบเวลาในการตดตามจำแนกออกเปนอยางนอย 2 ชวง ไดแก ระยะสน 5 ปแรก (พ.ศ.2559 – พ.ศ.2563) และระยะยาว (พ.ศ.2564 – พ.ศ.2573) - ระยะสน 5 ปแรก (พ.ศ.2559 – พ.ศ.2563) 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน เนนการตดตามและสำรวจวาประเทศสมาชกมการดำเนนงานในสวนทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม (ม/ไมม) และเกยวของในสวนใด

1-66.indd 61 11/1/18 3:35:44 PM


- ระยะยาว (พ.ศ.2564 – พ.ศ.2573) 4 ดาน ไดแก นโยบายการศกษาของประเทศ หลกสตร การศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน เนนการตดตามและสำรวจการดำเนนงานในสวน ทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกของประเทศสมาชกวามความกาวหนาอยางไร มผล การพฒนา/ผลสะทอนกลบจากผเรยนอยางไร จากการประเมนผลแบบตางๆ ซงในการตดตามการดำเนนงานในระยะยาวน จำเปนตองมการจดทำและวเคราะหตวชวดและแบบประเมนตางๆ อยางเปนระบบ

2. การใหคำจำกดความและการกำหนดคณลกษณะในการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ประเทศไทยจะสามารถดำเนนการตดตามประเมนผลการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ไดตอเมอผทเกยวของและมหนาทความรบผดชอบในการจดการศกษามความรและความเขาใจอยางชดเจนวาการศกษา ในเรองใดเขาขายการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ความเปนพลเมองโลกคออะไรและการแสดงออกถงการเปนพลเมองโลกทำไดอยางไร โดยฝายนโยบายจำเปนตองมการใหคำจำกดความและกำหนดคณลกษณะ ความเปนพลเมองทชดเจนเสยกอน โดยตองผนวกรวมการรกษาเอกลกษณของชาตและเชอมโยงกบหลกการพนฐานสากลทเปนพหวฒนธรรมและความเปนนานาชาต เพอใหการกำหนดนโยบายทเกยวของกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกมทศทางและครอบคลมตามเปาประสงคทระบไว

3. เครองมอทใชในการเกบขอมลเพอตอบตวชวดเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) รายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต ไดแสดงตวอยางของการเกบขอมลแนวทางการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และไดผลการวจยทครอบคลม สอดคลองตามตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ตามกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goal : SDG 4.7) ดงนน ในการเกบขอมลเพอตอบตวชวด เปาประสงคท 4.7 จงจำเปนตองใชกระบวนการวจยในลกษณะเดยวกบวธการดำเนนการวจยแนวทาง การสงเสรมความเปนพลเมองโลกดงกลาว นนคอ 3.1) การวจยเอกสาร ใชเครองมอการวจย ไดแก แบบบนทกขอมล โดยมเปาหมายในการรวบรวมขอมลในประเดนตอไปน (1) การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (นโยบายของรฐ หนวยงานทเกยวของและภารกจของหนวยงานนน หลกสตรระดบชาต) (2) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกในสถานศกษาขนพนฐาน (นโยบายของโรงเรยน หลกสตรและเนอหาวชาในระดบการศกษาขนพนฐาน รปแบบและวธการจดการเรยนการสอน การประเมนผล การเตรยมและพฒนาครผสอนในสถานศกษาขนพนฐาน และตวอยางแนวปฏบตในสถานศกษา) (3) การสงเสรมความเปนพลเมองโลกของเครอขายในประเทศและตางประเทศ วเคราะหขอมลดวยการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) โดยการจดประเภท (Categorizing) และการสรปยอ (Summarizing)

3.2) การสมภาษณผใหขอมลหลก (Key Informants) มเครองมอในการวจย/เกบขอมล ไดแก แบบสมภาษณ

1-66.indd 62 11/1/18 3:35:44 PM


3.3) การวจยเชงสำรวจโดยมเครองมอเปนแบบสอบถามเพอสำรวจความเหนเกยวของกบ การสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) เพอเกบขอมลความคดเหนเกยวของกบการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) ของประเทศไทย ทงน เครองมอในการเกบขอมล/วจยขางตน จำเปนตองสรางขนโดยผเชยวชาญเปน ลำดบแรก

4. ขอเสนอตวชวดเปาหมายการพฒนาการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก (SDG4.7) เมอพจารณากรอบตวชวดสำหรบการตดตามผลและทบทวนเปาหมายการพฒนาทยงยนดาน การศกษา (เปาหมายท 4 : SDG4) และ Education 2030 ขององคการสหประชาชาต เปาหมายยอยอนๆ จะพบวา ในแตละเปาหมายจะมการกำหนดตวชวดจำนวนเพยง 1 หรอ 2 ตวชวดเทานน อาท เปาประสงค ท 4.4 เพมจำนวนเยาวชนและผใหญทมทกษะทจำเปน รวมถงทกษะทางเทคนคและอาชพสำหรบการจางงาน การมงานทด และการเปนผประกอบการ ภายในป 2573 มตวชวดทกำหนด คอ สดสวนของเยาวชน/ผใหญ ทมทกษะทางดานเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร (ICT) จำแนกตามประเภททกษะ (Proportion of youth and adults with information and communications technology (ICT) skills, by type of skill) ใชการสำรวจและการคำนวนคารอยละของประชากรทเลอกคำตอบวาใช ในตวเลอกทเกยวของกบทกษะทาง ICT เมอเทยบกบประชากรกลมตวอยางทงหมด (The indicator is calculated as the percentage of people in a given population who have responded ‘yes’ to a selected number of variables e.g. the use of ICT skills in various subject areas or learning domains, the use of ICT skills inside or outside of school and/or workplace, the minimum amount of time spend using ICT skills inside and outside of school and/or workplace, availability of internet access inside or outside of school and/or workplace, etc.) ตวชวดเมอเทยบเคยงกบบรบทไทยของ SDG4.4 คณะกรรมการอำนวยการขบเคลอนเปาหมายการพฒนาทยงยนดานการศกษาไดกำหนดตวชวดทดแทนในชวงแรก (1-3 ปแรก) 2 ตวชวด โดยในระยะ 3- 5 ถดไป (3-5 ป) อาจพจารณา นำการประเมนสมรรถนะความสามารถดานการใชคอมพวเตอร (Computer Literacy) ทสถาบนคณวฒวชาชพ (องคการมหาชน) ทดำเนนการนำรองอยมาใชเปนตวชวดทดแทน ไดแก (1) รอยละของผมงานทำทใชคอมพวเตอร (จำแนกตามกลมอาย 15 ปขนไป, 15 - 24 ป, 25 - 64 ป) (2) รอยละของผมงานทำทใชอนเตอรเนต (จำแนกตามกลมอาย 15 ปขนไป, 15 - 24 ป, 25 - 64 ป) เชนเดยวกบ ในเปาประสงคท 4.7 สรางหลกประกนวาผเรยนทกคนไดรบความรและทกษะ ทจำเปนสำหรบสงเสรมการพฒนาอยางยงยน รวมไปถงการศกษาสำหรบการพฒนาอยางยงยนและการม วถชวตทยงยน สทธมนษยชน ความเสมอภาค ระหวางเพศ การสงเสรมวฒนธรรมแหงความสงบสขและไมใชความรนแรง การเปนพลเมองของโลก และความนยมในความหลากหลายทางวฒนธรรมและในสวนรวมของวฒนธรรมตอการพฒนาทยงยน ภายในป 2573

1-66.indd 63 11/1/18 3:35:44 PM


ตวชวดทกำหนด คอ มการดำเนนการเกยวกบ (i) การศกษาเพอความเปนพลเมองโลก และ (ii) การจดการศกษาเพอการพฒนาทยงยน รวมถงความเสมอภาคทางเพศ และสทธมนษยชน ซงถกให ความสำคญทกระดบใน (a) นโยบายการศกษาของประเทศ (b) หลกสตร (c) ระดบการศกษาของคร และ (d) การประเมนผลนกเรยน (Extent to which (i) global citizenship education and (ii) education for sustainable development, including gender equality and human rights, are mainstreamed at all levels in : (a) national education policies; (b) curricula; (c) teacher education; and (d) student assessment) จะเหนไดวาเปาหมายหลกของการสำรวจ/เกบขอมล คอ ประเทศนนๆ มการดำเนนงานเกยวกบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก ซงถกใหความสำคญทกระดบใน นโยบาย การศกษาของประเทศ หลกสตร ระดบการศกษาของคร และการประเมนผลนกเรยน ซงทงน ยงไมไดม การนำเสนอตวชวดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกจากหนวยงานใดเลยทงภายในและตางประเทศ ดงนน ตวชวดในการสำรวจ SDG4.7 อาจเปนการเกบขอมลเกยวกบการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก เพอถามวาประเทศไทยมการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกหรอไม โดยดจาก ในนโยบายการศกษาของประเทศ เนอหาในหลกสตร การเตรยมความพรอม/ในการศกษาคร และผล การประเมนของนกเรยน ขอเสนอตวชวดในขอน อาท รอยละของการจดการศกษาเพอความเปนพลเมองโลกเมอเทยบกบนโยบายการศกษาของประเทศในภาพรวม รอยละของนกเรยนระดบการศกษาขนพนฐานทไดรบการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก รอยละของครทไดรบการเตรยมความพรอมเรองการศกษาเพอความเปนพลเมองโลก เปนตน

1-66.indd 64 11/1/18 3:35:44 PM


บรรณานกรม

คณะกรรมการจดทำยทธศาสตรชาต สำนกเลขาธการนายกรฐมนตร. (2559). ยทธศาสตรชาต ระยะ 20 ป (พ.ศ. 2560 – 2579).

ราชกจจานเบกษา. (2557). รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557. เลม 131 ตอนท 55 ก.

ลดาวลย คำภา. (2559). การขบเคลอนเปาหมายการพฒนาทยงยนของประเทศไทย. นำเสนอในเวท การประชมประจำปเครอขายมหาวทยาลยยงยน ครงท 1 วนท 29 พฤศจกายน 2559 ณ ศนยการเรยนรมหาวทยาลยมหดล ณ มหาวทยาลยมหดล ศาลายา.

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. การขบเคลอนการพฒนาภายใตกรอบ การพฒนาทยงยน (Sustainable Development Goals : SDGs). เอกสารประกอบการสมมนาเครอขาย กขร. เพอพฒนาการตดตามการดำเนนงานตามนโยบายรฐบาล และขอสงการของ นายกรฐมนตร ประจำป 2559. 23 กนยายน 2559

สำนกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, (2559). แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564).

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, (2561). รายงานการวจย เรอง แนวทางการสงเสรมความเปนพลเมองโลก (Global Citizenship) : ประสบการณนานาชาต. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟก.

สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา, (2550). รายงานการสงเคราะหตวชวดดานการศกษาไทยตามกรอบ การพฒนาทยงยน. กรงเทพฯ : พรกหวานกราฟฟก.

UNESCO, (2016). Unpacking Sustainable Development Goal 4 and the role of research. ERI-Net Regional Expert Meeting Bangkok, 24-25 November 2016

UNESCO, (2016). Metadata for the thematic indicators for the follow-up and review of SDG 4 and Education 2030

UNESCO, (2017a). UIS.Stat http://data.uis.unesco.org/

United Nations, (2017). Report of the Inter-Agency and Expert Group on Sustainable Development Goal Indicators (E/CN.3/2017/2). Website : https://unstats.un.org/unsd/statcom/47th-session/.../2016-2-IAEG-SDGs-E.pdf

United Nations, (2018). SDG Indicators : Global indicator framework for the Sustainable Development Goals and targets of the 2030 Agenda for Sustainable Development. Website : https://unstats.un.org/sdgs/indicators/indicators-list/

1-66.indd 65 11/1/18 3:35:44 PM


คณะผจดทำ ทปรกษา ดร.ชยพฤกษ เสรรกษ เลขาธการสภาการศกษา ดร.ชยยศ อมสวรรณ รองเลขาธการสภาการศกษา ดร.สมศกด ดลประสทธ รองเลขาธการสภาการศกษา พจารณารายงาน ศาสตราจารย ดร.พนต รตะนานกล ผชวยศาสตราจารย ดร.เฟองอรณ ปรดดลก นางศรพร ศรพนธ ผอำนวยการสำนกวจยและพฒนาการศกษา นางสาวทวพร บญวานช ผอำนวยการกลมคลงขอมลทางการศกษา สำนกวจยและพฒนาการศกษา รวบรวมขอมล วเคราะห เรยบเรยง จดทำรายงาน และบรรณาธการ ดร.ศศรศม วระไวทยะ นกวชาการศกษาชำนาญการ กลมคลงขอมลทางการศกษา สำนกวจยและพฒนาการศกษา หนวยงานรบผดชอบ กลมคลงขอมลทางการศกษา สำนกวจยและพฒนาการศกษา สำนกงานเลขาธการสภาการศกษา โทร. 0 2668 7123 ตอ 1310 โทรสาร 0 2243 0084 เวบไซตสำนกงานเลขาธการสภาการศกษา http://www.onec.go.th

1-66.indd 66 11/1/18 3:35:44 PM

GlobalCitizenship Education Development:GCED

Documents

Transcript of GlobalCitizenship Education Development:GCED