Glass & Cup. Polish Design Stories
-
Upload
glassandcupexhibition -
Category
Documents
-
view
230 -
download
6
description
Transcript of Glass & Cup. Polish Design Stories
polish design stories Istanbul Design WeekKüçük Çiftlik Park Maçka27 November — 1 December 2013 / 27 Kasım — 1 Aralık 2013
The event is a herald of the Polish official cultural programme in Turkey on the occasion
of the 600th anniversary of the establishment of Polish-Turkish diplomatic relations in 2014.
Bu etkinlik, 2014 yılında Polonya-Türkiye uluslararası siyasi ilişkilerin 600’üncü yıldönümü dolayısıyla
Türkiye’de düzenlenecek olan Polonya resmi kültürel programının da şimdiden habercisi olma durumundadır.
polish design stories
The event is a herald of the Polish official cultural programme in Turkey on the occasion
of the 600th anniversary of the establishment of Polish-Turkish diplomatic relations in 2014.
Bu etkinlik, 2014 yılında Polonya-Türkiye uluslararası siyasi ilişkilerin 600’üncü yıldönümü dolayısıyla
Türkiye’de düzenlenecek olan Polonya resmi kültürel programının da şimdiden habercisi olma durumundadır.
polish design stories
2 3
at the time. In the 1960 s coffee was introduced in the countryside with the klubokawiarnia, a typical Polish phenomenon combining the functions of café and cultural organization, as well as in offices. As a result, coffee became a popular drink served in a casual manner. Industry responded to those changing circumstances by producing the appropriate coffee tableware.
Featuring objects that both influenced and served popular aesthetic tastes, the exhibition proposes a design history that embraces the pretty and the ugly, that belongs to both high-brow and mass culture, and is both everyday and exclusive. Industrially-produced silver-plated glass holders dating back to the 1930s, popular coffee sets, limited series of New Look pieces from the late 1950s, and contemporary designs are all part of a fascinating story where the official and the intimate intertwine.
Kasia Jeżowska and Bogdan Kosak,exhibition curators
This exhibition explores the history of Polish design in the 20th and 21st centuries through an original collection of glasses and cups. It is a curatorial dialogue between a ceramics designer and a design historian about glass and ceramics production in Poland during the two most recent, turbulent centuries. From the first days of independence, through the aftermath of the Second World War and contemporary times, Polish culture, and design in particular, has been defined by two opposing endeavors: a persistent attempt to define a unique, national style on the one hand, and vivid allusions and international influences on the other.
The results of this confrontation can be observed in the evolving shapes and decor of cups and glasses, which have additionally been determined by current fashions and technological challenges.
They also mirror changing coffee habits: from the small black coffee, coffee with a splash of sweet cream, mixed with barley or chicory, to the infamous “Turkish coffee”, developed in Poland by adjusting international recipes to local palates and market supplies. Being a luxury commodity, coffee was primarily served in wealthy houses and cafés, which were hubs of cultural and political life in every city. Drinking coffee was a part of social etiquette
glass & cup. polish design stories
bardak ve fincan.polonya tasarım hikayeleri
.. .
olan, varlıklı ailelerin evlerinde ve kafelerde sunulmaktaydı. Kahve içmek, o dönemde kişinin toplumdaki konumunun bir göstergesi durumunda idi.1960’larda kırsal bölgelerde, ofisler ve kafelere benzer şekilde, kahve ve kültürel organizasyonların üstlendikleri işlevleri bünyesinde birleştiren, ‘klubokawiarnia’ adı verilen kültürel buluşma noktaları, Polonya’ya ait özgün bir olgu haline gelmiştir. Sonuç olarak, kahve, günlük bir sunum ile ikram edilen yaygın bir içecek halini almıştır. Sanayi, değişen koşullara yanıt vererek, alışkanlıklara uygun kahve sofra takmları üretmiştir.
Popüler estetik tada hitap ederken, aynı zamanda da bu zevki besleyen nesnelere vurgu yapan sergi, çirkin ve güzeli, entellektüel sınıfa ait olan ile kitle kültürüne ait olanı, gündelik ile ayrıcalıklı olanı kapsayan bir tasarım tarihi önermektedir. Üretimleri 1930’lar kadar eskilere tarihlenen, yaygın kullanılan kahve takımları, endüstriyel olarak üretilmiş gümüş kaplı bardak zarfları, 1950’lerin geç döneminden kalma New Look serisine ait sınırlı sayıda üretilmiş parçalar ve cağdaş tasarımların hepsi ciddiyet ve samimiyetin içiçe geçtiği büyüleyici bir hikayenin parçalarıdır.
Kasia Jeżowska ve Bogdan Kosak,sergi küratörleri
Bu sergi, Polonya tasarım tarihinin 20. ve 21. yüzyıllarına, özgün bir bardak ve fincan kolekisyonuyla ışık tutmaktadır. Bu sergi, bir seramik tasarımcısı ve bir tasarım tarihçisininin arasında geçen, Polonya’nın en çalkantılı son iki yüzyılın cam ve seramik üretimin özetlendiği bir diyalog şeklinde tasarlanmıştır. Polonya’nın bağımsızlığını elde etmiş olduğu ilk günlerinden, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemine ve günümüze uzanan Polonya kültürü ve özellikle tasarımı, birbirine karşıt gelişen iki ayrı akım oluşmuştur; bir yandan benzersiz, milli bir tarz yaratmanın inatçı çabası, diğer yandan canlı göndermeler ve uluslararası etkilenimlere açık olma durumu.
Bu karşı karşıya gelme durumunun sonuçlarının fincan ve bardaklardaki şekil ve dekorları etkilediği görüldüğü gibi, günün modası ve tenolojik ilerlemelerin de, bu değişimlerin belirlenmesinde katkıları büyük olmuştur.
Bu gelişmeler aynı zamanda; küçük boy koyu kahveden, arpa ve hindibağ eklenmiş, bir damla tatlı krema ilave edilmiş kahveden, meşhur “Türk kahvesi”nin Polonya’da uluslasararası tariflerin yerel damak tadına ve pazar arzına göre ayarlanmasına kadar, değişen kahve alışkanlıklarını da yansıtmaktadır. Lüks ürün sayılmasından dolayı kahve, en çok şehrin kültürel ve politik hayatının yaşandığı merkezler
Bu sergi, Polonya tasarım tarihinin 20. ve 21. yüzyıllarına, özgün bir bardak ve fincan kolekisyonuyla ışık tutmaktadır. Bu sergi, bir seramik tasarımcısı ve bir tasarım tarihçisininin arasında geçen, Polonya’nın en çalkantılı son iki yüzyılın cam ve seramik üretimin özetlendiği bir diyalog şeklinde tasarlanmıştır. Polonya’nın bağımsızlığını elde etmiş olduğu ilk günlerinden, İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemine ve günümüze uzanan Polonya kültürü ve özellikle tasarımı, birbirine karşıt gelişen iki ayrı akım oluşmuştur; bir yandan benzersiz, milli bir tarz yaratmanın inatçı çabası, diğer yandan canlı göndermeler ve uluslararası etkilenimlere açık olma durumu.
Bu karşı karşıya gelme durumunun sonuçlarının fincan ve bardaklardaki şekil ve dekorları etkilediği görüldüğü gibi, günün modası ve tenolojik ilerlemelerin de, bu değişimlerin belirlenmesinde katkıları büyük olmuştur.
Bu gelişmeler aynı zamanda; küçük boy koyu kahveden, arpa ve hindibağ eklenmiş, bir damla tatlı krema ilave edilmiş kahveden, meşhur “Türk kahvesi”nin Polonya’da uluslasararası tariflerin yerel damak tadına ve pazar arzına göre ayarlanmasına kadar, değişen kahve alışkanlıklarını da yansıtmaktadır. Lüks ürün sayılmasından dolayı kahve, en çok şehrin kültürel ve politik hayatının yaşandığı merkezler
4 5
The cups and glasses he has chosen are presented at the Glass & Cup. Polish Design Stories exhibition in Istanbul: they show the clear effect of Polish tradition and culture on design, as well as the ties between the object and the user. At the same time, they show the great impact the user can have on design as such.
Anita Bialic, Grażyna BrylewskaThe Fly with Art Foundation
ulaşmış, herbirinin hikayesini kayıt altına almıştır… Seçtiği bardaklar ve kupalar Glass&Cup. Polish Design Stories Exhibition in İstanbul (Bardak ve Fincazn. İstanbul’da Polonya Tasarım Hikayeleri Sergisi)’nde sunulmaktadır: Eserler, Polonya geleneği ve kültürünün tasarıma nasıl yön verdiğini ve nesne ile kullanıcı arasındaki bağları açıkça yansıtmaktadırlar. Aynı zamanda, burada görülebileceği gibi, kullanıcının tasarım konusunda yaratabildiği önemli etkiyi de gözler önüne sererler.
Anita Bialic ve Grażyna Brylewska‘Fly with Art’ Kuruluşu
The glass and the cup. Two (extra)ordinary receptacles. They are ordinary in that we use them every day. They are extraordinary in that their shape and form are constantly changing, much like the rituals associated with their use…
We chose glasses and cups as the focus of our project not only because they are our constant companions throughout our lives, but because, like no other objects, they encapsulate the sociological and cultural changes that occur in a society. They also document the changes occurring in industrial design in our day.
We invited Bogdan Kosak, a ceramics designer and artist, to prepare the Glass & Cup. Ninety Years of History project for our foundation. We did not expect the mass of work that was in store for us. This arose from the scattered collections of postwar ceramics in Poland’s museums and the lack of interesting examples of tea cups, as well as the incomplete descriptions of the collections in Polish factories that produce glasses and cups. And finally, the shortage of specialist literature...
Bogdan Kosak has spent the past two years tracking down glasses and cups like Sherlock Holmes. He has hunted down designers, recorded their individual stories…
Bardak ve fincan. İki sıradan (sıra dışı) kap. Onlar, kendilerini günlük hayattaki sürekli kullanımımız yüzünden sıradanlar. Kullanımları ile ilgili değişen alışkanlıklar gibi, şekil ve biçimlerinin sürekli değişmesi özellikleri ile de sıradışılar…
Projemizin odak noktasını bardak ve fincanlar olarak belirlememizin sebebi, onların sadece hayat boyunca sürekli yanımızda olan birer can yoldaşı olduklarından değil, diğer nesnelerden farklı olarak, bir toplumda oluşan sosyal ve kültürel değişimleri öz bir şekilde ifade etmelerindendir. Aynı zamanda, günümüz endüstriyel tasarımında meydana gelen değişimleri belgelerler.
Kuruluşumuz adına, Glass&Cup (Bardak ve Fincan). Doksan Yılın Tarihi adlı projeyi hazırlaması için bir seramik tasarımcısı ve sanatçısı olan Bogdan Kosak’ı davet ettik. Ancak bizleri, umduğumuzdan çok daha zorlu bir uğraş beklemekteydi. Bu zorluk, Polonya’nın müze koleksiyonlarının savaş sonrasında dağılmalarından, bunun yanı sıra ilginç çay bardaklarının örneklerinin azlığından, Polonya’nın bardak ve fincan üreten fabrikalarının koleksiyonlarına ait tanımların eksik bırakılmalarından ve nihayetinde uzmanlık literatürünün yetersizliğinden kaynaklanmaktadır…Bogdan Kosak son iki yılını Sherlock Holmes misali, bardak ve fincanların izini sürerek geçirmiştir. Tasarımcıların izine
glass & cup ninety years of historyproject
The exhibition “Glass&Cup. Polish Design Stories” is based on the idea of
the “Glass&Cup. Ninety Years of History” project conceived by the Fly with
Art Foundation.
‘Bardak ve Fincan’. Polonya Tasarım Hikayeleri, adı
sergi, Fly with Art Kuruluşu tarafından geliştirilen ‘Glass&Cup.
Ninety Years of History (Bardak ve Fincan)’ fikri üzerine kurlmuştur.
bardak ve fincan. doksan yılın tarihi’ projesi hakkında
...
.
Bardak ve fincan. İki sıradan (sıra dışı) kap. Onlar, kendilerini günlük hayattaki sürekli kullanımımız yüzünden sıradanlar. Kullanımları ile ilgili değişen alışkanlıklar gibi, şekil ve biçimlerinin sürekli değişmesi özellikleri ile de sıradışılar…
Projemizin odak noktasını bardak ve fincanlar olarak belirlememizin sebebi, onların sadece hayat boyunca sürekli yanımızda olan birer can yoldaşı olduklarından değil, diğer nesnelerden farklı olarak, bir toplumda oluşan sosyal ve kültürel değişimleri öz bir şekilde ifade etmelerindendir. Aynı zamanda, günümüz endüstriyel tasarımında meydana gelen değişimleri belgelerler.
Kuruluşumuz adına, Glass&Cup (Bardak ve Fincan). Doksan Yılın Tarihi adlı projeyi hazırlaması için bir seramik tasarımcısı ve sanatçısı olan Bogdan Kosak’ı davet ettik. Ancak bizleri, umduğumuzdan çok daha zorlu bir uğraş beklemekteydi. Bu zorluk, Polonya’nın müze koleksiyonlarının savaş sonrasında dağılmalarından, bunun yanı sıra ilginç çay bardaklarının örneklerinin azlığından, Polonya’nın bardak ve fincan üreten fabrikalarının koleksiyonlarına ait tanımların eksik bırakılmalarından ve nihayetinde uzmanlık literatürünün yetersizliğinden kaynaklanmaktadır…Bogdan Kosak son iki yılını Sherlock Holmes misali, bardak ve fincanların izini sürerek geçirmiştir. Tasarımcıların izine
6 7
This silver-plated glass holder was created when Poland
was still partitioned between Prussia, Austria-Hungary
and the Russian Empire. The capital of the Tsar-dependent
territory, known as the Kingdom of Poland, was Warsaw.
This was where the Norblin & Co. plating factory was
located and a large portion of its products was shipped
to the Russian Empire. The custom of drinking coffee
from a glass endured there, as it did for a long time in the
eastern part of Poland.
Bu gümüş kaplı bardak zarfı, Polonya’nın halen Prusya,
Avusturya-Macaristan ve Rus İmparatorluğu arasında
paylaştırılmış olduğu dönemde üretilmiştir. Polonya’nın
Krallığı olark adlandırılan, Rusya’ya bağlı olan toprakların
başkenti Varşova idi. Norblin & Co. adlı kaplama
fabrikası burada yer alıyordu ve bu ürünlerin çoğunluğu
Rus İmparatorluğu’na ihraç edilmekteydi. Kahveyi cam
bardaktan içme alışkanlığı, Polonya’nın doğusunda olduğu
gibi burada da uzun zaman devam etti.Silver-plated glass holderDesigned by nnProduced by Norblin, Buch Brothers and T. WernerAround 1900, in production until the 1930 sSimple glassDesigned by nnProduced by Krosno Glass WorksSince 1950 s
Gümüş kaplı bardak zarfınn tarafından tasarlanmıştırNorblin, Buch Kardeşler ve T. Werner tarafından üretilmiştir1900’ler civarı, 1930’lara değin üretilmiştirSade bardaknn tarafından tasarlanmıştırKrosno Glass Works tarafından üretilmiştir1950’lerden beri
Cut crystal glass with saucerDesigned by nnProduced by S. Reich and Co., Zawiercie Glass Works1930 s
Kesme kristal bardak ve tabağınn tarafından tasarlanmıştırS . Reich ve Ortakları, Zawiercie Glass Works tarafından üretilmiştir1930’lar
Café, Warsaw, 1956 / Kafe, Varşova, 1956
This silver-plated glass holder was created when Poland
was still partitioned between Prussia, Austria-Hungary
and the Russian Empire. The capital of the Tsar-dependent
territory, known as the Kingdom of Poland, was Warsaw.
This was where the Norblin & Co. plating factory was
located and a large portion of its products was shipped
to the Russian Empire. The custom of drinking coffee
from a glass endured there, as it did for a long time in the
eastern part of Poland.
Bu gümüş kaplı bardak zarfı, Polonya’nın halen Prusya,
Avusturya-Macaristan ve Rus İmparatorluğu arasında
paylaştırılmış olduğu dönemde üretilmiştir. Polonya’nın
Krallığı olark adlandırılan, Rusya’ya bağlı olan toprakların
başkenti Varşova idi. Norblin & Co. adlı kaplama
fabrikası burada yer alıyordu ve bu ürünlerin çoğunluğu
Rus İmparatorluğu’na ihraç edilmekteydi. Kahveyi cam
bardaktan içme alışkanlığı, Polonya’nın doğusunda olduğu
gibi burada da uzun zaman devam etti.
Café, Warsaw, 1956 / Kafe, Varşova, 1956
8
CupDesigned by Julia KeilowaProduced by Henneberg Brothers (glass holder), Hortensja Glass Works (glass)1930 s
FincanJulia Keilowa tarafından tasarlanmıştır.Henneberg Kardeşler (cam bardak zarfı), Hortensja Glass Works (bardak)1930’lar
This cup was made in the dynamic 1920s, between
the wars. This was a time when statehood was being
shaped, and the modernization of the country was
underway. New buildings were being made, as were
public and official interiors, often using the Art Deco
style, which was clearly influenced by the international
movement and folk-art-inspired geometrical designs.
Consequently, Art Deco became the official state style.
“Artisan blacksmithery has been resurrected in
our day, and is used for interior furnishing, flower
vases, table settings, or commemorative gifts.
Among the few representatives of this art in
Poland, Julia Keilowa holds a special place. The
objects that are forged by her hand are simple
and fine. These objects have their own, original
sort of expression, and often draw from folk
decor. They are all functional, and respond to
a clear need — and thus have applications.”
N. Samotyhowa on the work of Julia Keilowa,
Arkady magazine, 1936
Bu fincan 1920’lerde, savaşlar arasındaki hareketli
dönemde üretilmiştir. Bu dönemde, eyalet düzeni
şekillenmekte, ülke çağdaşlaşma sürecini yaşamaktaydı.
Kamuya açık ve resmi iç mekanlarda olduğu gibi, yeni
yapılan binaların çoğunluğunda uluslararası ve yerel
sanattan esinlendiği anlaşılan, geometrik desenlerin
hakim olduğu Art Deco tarzı kullanılmaktaydı. Böylece
Art Deco devletin resmi bir tarz haline gelmiştir.
“Demircilik sanatı alanının, günümüzde
yeniden canlandırılmasıyla, iç mimarlıkta ev
içinin döşenmesinde, çiçek vazolarında, sofra
düzenlemeleri alanlarında kullanılmaktadır.
Julia Keilowa bu zanaatın temsilcileri arasındaki
yeri çok özeldir. Onun elinden çıkmış demir
işçilikleri sade ve zariftir. Ürünlerinin çoğu halk
sanatından türemiş ve kendilerine has bir ifadeye
sahiptir. Hepsi belirli bir amaca hizmet eden
ürünlerdir, bu yüzden de kullanımları vardır.”
N. Samotyhona’nın, Julia Keilowa’nın sanatı ile ilgili yazısı,
Arkady dergisi, 1936
Ziemiańska Café, Warsaw, between 1920 s—30 s / Ziemianska Kafe, Varşova, 1920’ler–30’lar Ziemiańska Café, Warsaw, between 1920 s—30 s / Ziemianska Kafe, Varşova, 1920’ler–30’lar
10
Spiral Glass holderDesigned by nnProduced by nn1970 s Glass and SaucerDesigned by nnProduced by Krosno Glass Works1970 s
Sarmal bardak zarfınn tarafından tasarlanmıştırnn tarafından üretilmiştir1970’lerCam Bardak ve Tabaknn tarafından tasarlanmıştırKrosno Glass Works tarafından üretilmiştir1970’ler
The Krosno Glass Works, the largest producer of glasses in
Poland, introduced the “ideal glass” canon. The two simplest
forms – the cone and the cylinder – each of which held 0.25
litres, became the most popular dishes for brewing and
serving coffee, but also a measure for the design of ideal
proportions. Many companies producing glass holders and
saucers as well as glass decorating workshops, emerged
around the production of Krosno glasses.
Krosno Cam Ürünleri, Polonya’nın en büyük cam bardak
üreticisi, ‘mükemmel bardak’ ölçütlerini piyasaya sundu.
Birisi kahveyi demlemeye, diğeri de sunmaya yarayan, iki en
temel formdan –koni ile silindirden- türemiş ve her ikisi 0.25
litre hacime sahip sofra eşyaları, aynı zamanda tasarımın
da mükemmel ölçütlerinden oldular. Cam bardak zarfları ve
tabakları üreten şirketlerin yanı sıra, cam dekorları yapan
atölyeler de, Krosno bardaklarının üretimi çevresinde ortaya
çıkmışlardır.
Sezam Shopping Centre, Warsaw, 1969Sezam Alışveriş Merkezi, Varşova, 1969
The Krosno Glass Works, the largest producer of glasses in
Poland, introduced the “ideal glass” canon. The two simplest
forms – the cone and the cylinder – each of which held 0.25
litres, became the most popular dishes for brewing and
serving coffee, but also a measure for the design of ideal
proportions. Many companies producing glass holders and
saucers as well as glass decorating workshops, emerged
around the production of Krosno glasses.
Krosno Cam Ürünleri, Polonya’nın en büyük cam bardak
üreticisi, ‘mükemmel bardak’ ölçütlerini piyasaya sundu.
Birisi kahveyi demlemeye, diğeri de sunmaya yarayan, iki en
temel formdan –koni ile silindirden- türemiş ve her ikisi 0.25
litre hacime sahip sofra eşyaları, aynı zamanda tasarımın
da mükemmel ölçütlerinden oldular. Cam bardak zarfları ve
tabakları üreten şirketlerin yanı sıra, cam dekorları yapan
atölyeler de, Krosno bardaklarının üretimi çevresinde ortaya
çıkmışlardır.
12
The Tomaszów series includes dishes inspired by folk art and
by porcelain from Korzec, Baranówka, and Tomaszów, the
first Polish manufacturing companies operating at the turn
of the eighteenth and nineteenth centuries. They use the
oldest, tried-and-true models for their dishes, which often
serve many functions. The dish here, for serving so called
“Turkish-style coffee”, was formed by blending features of
a glass and a cup.
Tomaszów serisi, Polonya’nın onsekizinci ile ondokuzuncu
yüzyılları arasında porselen üretimi yapan ilk fabrikalarından
olan Korzec, Baranówka, and Tomaszów’un tarzından
etkilenilerek üretilmiş sofra eşyalarıdır. Tabak üretimleri için
genellikle çok amaçlı olarak kullanılabilen, kullanım kolaylığı
kanıtlanmış sofra eşyalarının en eski ve asıl kalıplarını
kullanmışlardır. Burada üretilen sofra eşyaları, bir bardak
ile bir fincanın taşıdığı özelliklerinin bir karışımıydı ve Türk
usulü kahvenin sunumu için kullanılmaktaydı.
The szolka is a special kind of dish, which appeared in Silesia,
the southwestern region of Poland, in the nineteenth
century. It was affordable and widely available, designed
for drinking coffee, hovering somewhere between a cup,
a glass, and a mug. It had a handle, but no saucer, was
made of thick porcelain, and had an unglazed decoration
on one side, which was visible when the szolka was hung on
a special shelf.
Sloka, ondokuzuncu yüzyılda, Polonya’nın güney batısında,
Silezya’da ortaya çıkmış, özel bir tür sofra eşyasıdır. Şekil
olarak fincan, bardak ve büyük fincan arasında belirsiz bir
yerlerde olan, içerisinden kahve içmek üzere tasarlanmış,
fiyat açısından uygun ve yaygın bir şekilde bulunabilmekteydi.
Tabağı yoktu, fakat kulbu vardı, kalın porselenden üretilmişti
ve sadece sırsız yüzeyinde szolka, özel askısına asıldığında
görülebilen bir süslemeye sahipti.
Tomaszów with Roztocze patternDesigned by Bogdan KosakCeramics Modeling Room2006 (form), 2012 (decoration)
Roztocze desenli TomaszówBogdan Kosak tarafından tasarlanmıştırSeramik Modelleme Atölyesi2006 ( form), 2012 (dekor)
SzolkaDesigned by nnProduced by nn1930 s
Szolkann tarafından tasarlanmıştırnn tarafından üretilmiştir1930’lar
14 15
This cup is the result of a bigger project that aimed to
improve the quality of production. It was initiated by the
Production Aesthetics Supervision Bureau (Biuro Nadzoru
Estetyki Produkcji), that soon was transformed into the
Institute of Industrial Design. Folk artists employed in
industry were familiarised with old Polish, Dutch, and
Meissen forms and then after analysing them, they were
commissioned to design similar compositions. This way of
bringing out the creativity of simple folk, combined with
painters’ impeccable skills, brought fine results.
Bu fincan, üretimin kalitesini arttırmak üzere kapsamlı
bir projenin ürünü olarak ortaya çıktı. Kısa zaman sonra
Endüstriyel Tasarım Enstitüsü’ne dönüştürülen (Biuro
Nadzoru Estetyki Produkcji) Estetik Üretim Destek Bürosu
tarafından desteklenmiştir. Endüstri alanında çalışmak üzere
yerleştirilmiş alaylı (halk) ustalarına, Polonya, Flemenk ve
Meissen’ın eski formları konusunda incelemeler yaptırılarak
bunlara aşinalık kazandırılıp,z ardınan benzer tasarımlar
oluşturulmak üzere görevlendirildiler. Böylece halk sanatının
yalın yaratıcılığı, usta ressamların mükemmel yeteneği ile
birleşerek zarif sonuçlar vermiştir.
CupDesigned by nnProduced by The Revolution of 1905 Włocławek Table Ceramics Factory1950 s
Fincannn tarafından tasarlanmıştır1905 Devrimi döneminde Wloclawek Seramik Sofra Eşyası Fabrikası’nda üretilmiştir1950’lar
America with Kaszuby patternDesigned by nnProduced by Lubiana Table Porcelain Factory1975
Amerika Kaszuby desenlinn tarafından tasarlanmıştırLubiana Sofra Prselenleri Fabrikası tarafından üretilmiştir1975
CupDesigned by nnProduced by The Revolution of 1905 Włocławek Table Ceramics Factory1950 s
Fincannn tarafından tasarlanmıştır1905 Devrimi döneminde Wloclawek Seramik Sofra Eşyası Fabrikası’nda üretilmiştir1950’lar
Plastic glass holderHandcrafted by nn1960 sDecorated glassDesigned by nnProduced by Szczakowa Window Glass Works1970 s
Plastik bardak zarfınn tarafından elde üretilmiştir1960’larDekorlu cam bardaknn tarafından tasarlanmıştırSzczakowa Window Glass Works tarafından üretilmiştir 1970’ler
This traditional glass holder, woven from pine roots, comes
from the northeast region of Poland, where they were
woven since the 1920 s. This is an example of authentic folk
art, which bears a substantial difference to the products
made by Cepelia.
Çam ağacı kökünden dokunarak üretilmiş, geleneksel
tarzdaki bu bardak zarfı, 1920’lerden beri üretildiği
Polonya’nın kuzey doğusundan gelmektedir. Bu, Cepelia’nın
ürünleri ile kıyaslandığında, önemli farklılıklara sahip, özgün
halk sanatına bir örnektir.
Cepelia (Central Bureau of Folk and Artistic Industry)
was an institution created directly after the war to
safeguard folk arts. In actual fact it was a cultural and
economic phenomenon, which generated profits, and
shaped tastes and the styles of apartments in the
times of the socialist economy. The designs produced
by Cepelia, such as this wicker glass holder, were mass
produced. In its later phase in particular it became
a source of controversy in terms of the authenticity and
value of such transformations of folk heritage.
Cepelia (Zanaat ve Sanat Endüstrisi Merkez Bürosu),
halk sanatlarını korumak üzere, savaş döneminin hemen
ardından kurulmuştur. Kültürel ve ekonomik anlamda
yarattığı faydalar ve sosyalist döneme ait binaların
tarzını şekillendirmesi bağlamında olağanüstü bir
girişimdi. Cepelia’nın ürettiği tasarımlar, bu sepet örgüsü
bardak zarfı gibi, seri olarak üretilmekte idi. İlerleyen
dönemlerde, özellikle de halk sanatından türeyen bu tarz
ürünlerin özgünlüğü ve değeri tartışma konusu olacaktı.
Pine glass holderHandcrafted by nn1950 s Engraved glassDesigned by nnProduced by Krosno Glass Works1960 s
Ahşap Cam Bardak Zarfınn tarafından el işçiliği ile üretilmiştir1950’lerKesme Cam Bardaknn tarafından tasarlanmıştırKrosno Glass Works tarafından üretilmiştir1960’lar
Wicker glass holderDesigned by nnProduced by Cepelia1960 sDecaled glassDesigned by nnProduced by the Szczakowa Window Glass Works1980 s
Hasır örgüsü cam bardak zarfınn tarafından tasarlanmıştırCepelia tarafından üretilmiştir1960’larBardaknn tarafından tasarlanmıştırSzczakowa Window Glass Works tarafından üretilmiştir1980’ler
Cepelia (Central Bureau of Folk and Artistic Industry)
was an institution created directly after the war to
safeguard folk arts. In actual fact it was a cultural and
economic phenomenon, which generated profits, and
shaped tastes and the styles of apartments in the
times of the socialist economy. The designs produced
by Cepelia, such as this wicker glass holder, were mass
produced. In its later phase in particular it became
a source of controversy in terms of the authenticity and
value of such transformations of folk heritage.
Cepelia (Zanaat ve Sanat Endüstrisi Merkez Bürosu),
halk sanatlarını korumak üzere, savaş döneminin hemen
ardından kurulmuştur. Kültürel ve ekonomik anlamda
yarattığı faydalar ve sosyalist döneme ait binaların
tarzını şekillendirmesi bağlamında olağanüstü bir
girişimdi. Cepelia’nın ürettiği tasarımlar, bu sepet örgüsü
bardak zarfı gibi, seri olarak üretilmekte idi. İlerleyen
dönemlerde, özellikle de halk sanatından türeyen bu tarz
ürünlerin özgünlüğü ve değeri tartışma konusu olacaktı.
Wicker glass holderDesigned by nnProduced by Cepelia1960 sDecaled glassDesigned by nnProduced by the Szczakowa Window Glass Works1980 s
Hasır örgüsü cam bardak zarfınn tarafından tasarlanmıştırCepelia tarafından üretilmiştir1960’larBardaknn tarafından tasarlanmıştırSzczakowa Window Glass Works tarafından üretilmiştir1980’ler
18
Mustard jarDesigned by nnProduced by nn1960 s
Hardal kavanozunn tarafından tasarlanmıştırnn tarafından üretilimiştir1960’lar
In times of shortage, mustard jars acquired a new function.
They were more durable than other glasses, and were fairly
multifunctional, also useful for drinking coffee.
Kıtlık zamanlarında hardal kavanozları yeni bir görev
üstlenmiştir. Birçok bardaktan daha dayanıklıydılar ve kahve
içmeye de elverişli, çok amaçlı bir kullanımları vardı.
Mustard jarDesigned by nnProduced by nn1960 s
Hardal kavanozunn tarafından tasarlanmıştırnn tarafından üretilimiştir1960’lar
BarrelDesigned by nnTermisil Glass Works Wołomin1970 (cup), 1990 s (saucer)
Fıçınn tarafından tasarlanmıştırWolomin’de bulunan Termisil Glass Works’te üretilmiştir1970 ( f incan), 1990’lar (tabak)
The emergence of heat-resistant glass in the 1960s paved
the way for creating glasses with handles. This was a true
revolution and a blow to producers of wicker, metal, and
plastic glass holders, which were such a staple of the
material culture of socialist Poland.
1960’ların ısıya dayanıklı camlarının yükselişi ile birlikte,
kulplu cam bardakların da üretimlerinin önü açılmış oldu.
Bu gerçek bir devrim sayılmaktaydı ve hasır örgü, metal
ve plastik cam bardak zarfı üreticilerine de indirilmiş bir
darbe niteliği taşımaktaydı, ki bu malzemeler Polonya’nın
kültüründe çok geniş bir şekilde yer almaktaydı.
Latona, the cinematographers’ café, Warsaw, about 1940Latona, sinematograflar kafe’si, Varşova, 1940 civarıLatona, the cinematographers’ café, Warsaw, about 1940Latona, sinematograflar kafe’si, Varşova, 1940 civarı
23
Ball (Kula)Designed by Bogdan Wendorf (?)Produced by Ćmielów Porcelain Factory1932—34still in production
Küre (Kula)Bogdan Wendorf tharafından (?) tasarlanmıştırĆmielów Porcelain Fabrikası tarafından üretilmiştir1932–34halen üretimdedirOpera singer, Adelina Czapska in her apartment, Warsaw, 1927
Opera şarkıcısı, Adelina Czapska dairesinde, Varşova, 1927
Not much is known about the mysterious designer of
this cup, some even doubt he ever existed. Archival
documents contain information on his Paris workshop,
where designs that were produced in the Ćmielow
factory came from. Ćmielów’s competitor, the Giesche
Factory in Katowice, introduced their own Krystyna
design, which much resembles Ball in terms of shape.
Fincanın gizemli tasarımcısı hakkında pek fazla bilgi
bulunmamakla beraber, bazılarına göre yaşamış olduğu
bile kuşkulu. Arşiv belgeleri, Ćmielow fabrikasının
ürettiği tasarımların geldiğ yer olan Paris stüdyosu ile
ilgili bilgiler içermektedir. Ćmielów’a rakip, Katowiche’de
bulunan Gieshe Fabrikası, daha çok küre formunu
andırdığı söylenebilen, kendi tasarımı olan Krystyna’yı
piyasaya sundu.
Not much is known about the mysterious designer of
this cup, some even doubt he ever existed. Archival
documents contain information on his Paris workshop,
where designs that were produced in the Ćmielow
factory came from. Ćmielów’s competitor, the Giesche
Factory in Katowice, introduced their own
design, which much resembles
Fincanın gizemli tasarımcısı hakkında pek fazla bilgi
bulunmamakla beraber, bazılarına göre yaşamış olduğu
bile kuşkulu. Arşiv belgeleri, Ćmielow fabrikasının
ürettiği tasarımların geldiğ yer olan Paris stüdyosu ile
ilgili bilgiler içermektedir. Ćmielów’a rakip, Katowiche’de
bulunan Gieshe Fabrikası, daha çok küre formunu
andırdığı söylenebilen, kendi tasarımı olan Krystyna’yı
piyasaya sundu.
24 25
AtosDesigned by Henryk BaranProduced by Bogucice Porcelain Factory1965
AtosHenryk Baran tarafından tasarlanmıştırBogucice Porselen Fabrikası tarafında üretilmiştir1965
After 1945 attempts to create a Polish style in modern glass
and ceramics design went fairly slowly. The war destroyed
not only the material reserves, but also caused the demise
of many designers and masters of the professions. As
such, the main tactic was to copy old or foreign designs,
sometimes supplied directly by a foreign counterpart.
Regardless of their aesthetic value, producing and selling
such models was sure to guarantee profit and supply the
country with much-needed foreign currency.
1945’ten sonra camda çağdaş bir Polonya tarzı oluşturma
çabaları epeyce yavaşladı. Savaş, sadece hammadde
birikimlerine zarar vermedi, aynı zamanda birçok tasarımcı
ve ustanın da işini bırakmasına sebep oldu. Bu sebepten
dolayı izlenen ana yöntem, bazen tamamen sözleşmede yer
alan karşı tarafın desteği ile eski veya yabancı tasarımları
taklit etmek olmuştur. Estetik değerlerine bakılmaksızın,
bu tarz ürünlerin üretilmesi ile satılması sonucunda kar
getireceği ve çok gerekli olan yabancı para akışı sayesinde
ülkeyi destekleyeceği kesindi.
Young Soldiers from Władysław Anders’ Army, The Middle East, 1942—43Wladyslaw Anders’ın Ordusu’na dahil Genç Askerler, Orta Doğu, 1942–43
AtosDesigned by Henryk BaranProduced by Bogucice Porcelain Factory1965
AtosHenryk Baran tarafından tasarlanmıştırBogucice Porselen Fabrikası tarafında üretilmiştir1965
27
Wincenty Potacki was educated to be a sculptor, but
shortly after World War II he became the head designer
at the Ćmielów Factory and the creator of numerous
coffee sets. His designs combined modern styles with
traditional, often gilded decor. This was an aesthetic
misalliance of gold, associated at the time with a bourgeois
aesthetic and bad taste, and very contemporary,
fashionable forms.
Wincenty Potacki, heykeltraş olmak üzere eğitim almıştı,
fakat II. Dünya Savaşı’ndan kısa zaman sonra Ćmielów
Fabrikası’nın baş tasarımcısı ve sayısız kahve takımının
yaratıcısı oldu. Onun tasarımlarında, çağdaş tarz çoğu
zaman yaldızlı geleneksel dekorlarla bütünleşirdi. Bu,
dönemin burjuva estetik anlayışıyla desteklenmiş fakat kötü
bir zevkle uygulanmış altının çok modern, şık formlar ile
uyumsuz şekildeki biraraya gelişi olmuştu.
CrocusDesigned by Wincenty PotackiProduced by Ćmielów Porcelain Factory1960
KardelenWincenty Potacki tarafından tasarlanmıştırĆmielów Porcelen Fabrikası tarafından üretilmiştir1960
Lajkonik Café, Warsaw, between 1955—65Lajonik Kafe, Varşova, 1955–65 arası
Wincenty Potacki was educated to be a sculptor, but
shortly after World War II he became the head designer
at the Ćmielów Factory and the creator of numerous
coffee sets. His designs combined modern styles with
traditional, often gilded decor. This was an aesthetic
misalliance of gold, associated at the time with a bourgeois
aesthetic and bad taste, and very contemporary,
fashionable forms.
Wincenty Potacki, heykeltraş olmak üzere eğitim almıştı,
fakat II. Dünya Savaşı’ndan kısa zaman sonra Ćmielów
Fabrikası’nın baş tasarımcısı ve sayısız kahve takımının
yaratıcısı oldu. Onun tasarımlarında, çağdaş tarz çoğu
zaman yaldızlı geleneksel dekorlarla bütünleşirdi. Bu,
dönemin burjuva estetik anlayışıyla desteklenmiş fakat kötü
bir zevkle uygulanmış altının çok modern, şık formlar ile
uyumsuz şekildeki biraraya gelişi olmuştu.
CrocusDesigned by Wincenty PotackiProduced by Ćmielów Porcelain Factory1960
KardelenWincenty Potacki tarafından tasarlanmıştırĆmielów Porcelen Fabrikası tarafından üretilmiştir1960
29
Maria TeresaForm designed by nn, 1930 sDecoration designed by nn, 1960 sProduced by Chodzież Porcelain Factory (cup), Bogucice Porcelain Factory (saucer)
Maria TeresaForm, nn tarafından tasarlanmıştır, 1930’larDekor nn tarafından tasarlanmıştır, 1960’lar(Fincan) Chodzizez Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir, (Tabak) Bogucice Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir
The ornate decorations on glasses and cups only to some
degree reflected the tastes of their buyers. Their use was
often explained by the mechanisms that governed the
socialist economy, in which quality was less important
than the production value of the objects. The decoration
justified the higher price, thus causing the quotas and
indicators of the factories producing decorative items to
rise. Producers treated white porcelain as a semi-finished
product. Sauté porcelain required a perfect finish, which
the factories were long unable to ensure. The ornament,
which became more contemporary over time, often served
to cover the imperfections.
Bardak ve fincanlardaki gösterişli tasarımlar, alıcılarının
zevklerini ancak belli bir oranda yansıtabilmekteydi.
Kullanımları, kalitenin, nesnelerin üretim değerinden daha
önemsiz sayıldığı, sosyalist ekonominin hükmettiği düzen
tarafından belirlenmekteydi. Dekorları gerekçe gösterilerek,
konulan yüksek fiyatlar yüzünden kota ve göstergeler
etkilenmekteydi, dolayısıyla fabrikalar, yükselişi öngörülen
dekoratif ürünleri üretmeyi tercih etmektaydiler. Üreticilerin
gözünde beyaz porselen hala yarı-bitmiş ürün olarak
algılanmaktaydı. Sauté porselenlerinin tamamlanış ürün
haline gelmesi için yapılması gereken yüzey uygulamaları,
birçok fabrikanın teminat veremeyeceği bir hassasiyet
gerektirmekte idi. Ancak, zamanla daha çağdaş hale gelen
dekorlar, çoğu kez kusurları örtmede kullanılmaktaydı.
Maria TeresaForm designed by Decoration designed by Produced by Chodzież Porcelain Factory (cup), Bogucice Porcelain Factory (saucer)
Maria TeresaForm, nn tarafından tasarlanmıştır, 1930’larDekor nn tarafından tasarlanmıştır, 1960’lar(Fincan) Chodzizez Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir, (Tabak) Bogucice Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir
31
Gold decorated glass and saucerDesigned by nnProduced by Szczakowa Window Glass Works1960s
Altın ile dekorlanmış bardak ve tabaknn tarafından tasarlanmıştırSzczakowa Window Glass Works tarafından üretilmiştir1960’lar
Being less expensive than the cup, the glass is a democratic
dish, and in the socialist economy period it was also
produced in glass works specialised in industrial glass.
The transparent glass is a symbol of simplicity, while the
appearance of gilding and decor was often an added value
in this period.
Demoktatik bir sofra eşyası olarak bardak, fincandan
daha ucuzdu ve sosyalist ekonomi döneminde endüstriyel
cam üretiminde uzmanlaşmış cam imalathanelerinde
üretilmekteydi. Şeffaf cam, sadeliğin bir sembolü iken,
yaldızlı ve dekorlu bir görünüm, bu dönemin çoğu kez değer
katan özellikleri arasındaydı.
Gold decorated glass and saucerDesigned by nnProduced by Szczakowa Window Glass Works1960s
Altın ile dekorlanmış bardak ve tabaknn tarafından tasarlanmıştırSzczakowa Window Glass Works tarafından üretilmiştir1960’lar
With time the technicians, factory directors, and designers
slowly relearned how to work with ceramics. The beginnings
were not so easy, yet the coffee sets from the turn of
the 1950 s and 1960 s testify to a growing knowledge of
porcelain as a material and, consequently, a greater freedom
in designing dishes. New models were often based on
geometrical shapes and devoid of decor. The perfection
of the craft coincided with the time of the political thaw,
shortly after the death of Stalin (1953). Art and culture
were freed from the tight rein of political doctrine, and the
relaxing of the socio-political situation paved the way for
an explosion of new aesthetics. Everyday objects, interiors,
and furniture became modern, as manifested in vivid
colours and abstract decorations. The post-thaw modernity
also had an impact on people’s everyday lives: how they
dressed, the music they listened to, how they furnish their
apartments and workplaces and how they spent their free
time.
Zamanla teknisyenler, fabrika müdürleri ve tasarımcılar,
seramik ile nasıl çalışıldığını yavaş bir şekilde yeniden
öğrendiler. Başlangıçlar kolay olmadı, buna rağmen
1950’lerin sonlarında 1960’larda üretilen kahve takımları,
porselenin bir malzeme ve dolayısıyla sofra eşyası
tasarımlarındaki daha geniş bir özgürlüğün önemli
göstergesiydi. Yeni modeller çoğu zaman dekordan yoksun
olarak, geometrik formlardan türetilmekteydi. İşçiliğin
mükemmelleşmesi dönemi, Stalin’in ölümünden (1953)
kısa bir dönem sonrasında yaşanan politik açıdan ılımlı
döneme rastlamaktadır. Sanat ve kültür, sıkı rejim ve politik
doktrinlerden kurtarılarak, sosyo-politik durumun rahatlatıcı
etkisi, yeni ‘estetik’ ile bir patlamaya ulaşılmasını sağlamıştır.
Gündelik objeler, iç mekanlar ve mobilyalar keskin renkler ve
soyut dekorlarla kendini belli ederek, modern bir hal almıştır.
Ilımlı dönem sonrası çağdaşlaşma, aynı zamanda, insanların
gündelik hayatlarına; giyiniş tarzlarına, dinledikleri
müziğe, ev ve çalışma alanlarını nasıl döşediklerinden, boş
zamanlarını değerlendirme şekillerine kadar, güçlü bir etkide
bulunmuştur.
Klubokawiarnia, Kozłowa Góra, 1960 sKlubokawiarnia, Kozlowa Gora, 1960’lar
34 35
EposDesigned by Eryka Trzewik DrostProduced by Bogucice Porcelain Factory1959
EposEryka Trzewik Drost tarafından tasarlanmıştırBogucice Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir1959
Right after graduating in 1957, Eryka Trzewik Drost
began working at the design centre at the factory
in Bogucice. It was with her participation that the factory
began to produce modern cup designs characterized
by geometrical forms and bold colour contrasts.
1957’deki mezuniyetinin hemen ardından Eryka Trzewik
Drost, Bogucice fabrikasının tasarım merkezinde
çalışmaya başlamıştır. Onun katılımı ile beraber fabrika,
geometrik formlar ve cesur renk zıtlıklarının
kullanıldığı, modern fincanlar üretmeye başlamıştır.
EposDesigned by Eryka Trzewik DrostProduced by Bogucice Porcelain Factory1959
EposEryka Trzewik Drost tarafından tasarlanmıştırBogucice Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir1959
36
DorotaDesigned by Lubomir TomaszewskiProduced by Ćmielów Porcelain Factory1961
DorotaLubomir Tomaszewski tarafından tasarlanmıştırCmielow Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir1961
“A coffee set is composed of many parts with
various shapes, which is why every dish should
have as simple a form as possible, to avoid creating
a chaotic effect (...) The form should be simplified
as far as possible, though not necessarily through
the geometrisation of the shapes, more through
removing irrelevant details and introducing a visual
mode of thinking. The form should facilitate
the combination of many parts of the dish into
a compact whole (...) There is a present affinity for
the use of biological forms. This might be profitably
contrasted with the surfaces and straight lines of
furniture.”
Lubomir Tomaszewski,
A Modern Coffee Set for White
and Black Coffee research project, 1962
“Bir kahve takımı farklı formların biraraya gelmesi
ile tasarlanır, bu nedenledir ki karmaşık bir etki
yaratmamak için her sofra eşyasının mümkün
olduğunca yalın bir forma sahip olması gerekir (…)
Form mümkün olduğunca sadeleştirilmelidir. Buna
ragmen bu sadeleştirme formu daha geometrik
bir hale getirerek değil, gereksiz olan ayrıntıları
çıkartıp onun yerine düşüncenin görselleşmiş halini
önermelidir. Form, bir sofra eşyasını uyumlu bir
bütün halinde oluşturması üzere, birçok parçanın
uyum içerisinde bütünleşmesi sağlanmalıdır. Organik
formlarde var olan söz konusu bir uyumsuzluk
durumu vardır. Bu özellik, mobilyaların düz alanları
ve çizgileri ile zırlık sağlanarak olumlu yönde
kullanılabilir.”
Lubomir Tomaszewski,
Beyaz ve Siyah Kahve için Modern Kahve Takımı
araştırma projesi, 1962DorotaDesigned by Lubomir TomaszewskiProduced by Ćmielów Porcelain Factory1961
DorotaLubomir Tomaszewski tarafından tasarlanmıştırCmielow Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir1961
38 39
Steatyt was a private factory, whose owner was,
simultaneously, the designer of the products. This was
a rare exception among state-run factories. The ceramics
produced here also stood out among its contemporaries,
they were more art pieces than utilitarian objects. The
inspiration for the style might be found in the work of
Pablo Picasso, the Italian avant-garde of the 1950s and
1960s, and the post-thaw experiments of modernity taken
to an extreme. At present, some consider these works to
be icons of design, while other see them as mere kitsch.
Steatyt, sahibinin aynı zamanda ürünlerin tasarımcısı
durumunda olduğu özel bir fabrika idi. Bu, devlet
tarafından işletilen fabirkalar için nadir görülen, sıradışı
bir durum sayılırdı. Burada üretilen seramik ürünler de
çağdaşlarının arasında göze çarpmaktaydı; kullanım
nesnesinden çok, birer sanat eseriydiler. Tarzın esin
kaynağını Pablo Picasso’nun çalışmalarında, 1950 ile
1960’ların İtalyan öncü sanatında, ve modernizmin en uç
noktaya kadar uzandığı çözünme-sonrası deneylerinde
bulmak olası. Günümüzde, bu çalışmalar bazılarınca
tasarımın ikonu olarak değerlendirirken, bazı kişilerin
gözünde kiç (ürünler)den başka bir şey değillerdir.
Cup and saucerDesigned by Zygmunt BuksowiczProduced by Steatyt Ceramic Products Factory1960 s
Fincan ve tabakZygmunt Buksowicz tarafından tasarlanmıştırSteatyt seramik ürünleri fabrikası tarafından üretilmiştir1960’lar
Pablo Picasso at The World Congress of Intellectuals in Defence of Peace, Wrocław, 1948 / Pablo Picasso Entellektüel Barış Savunucuları Dünya Kongresi’nde, Wroclaw, 1948
Steatyt was a private factory, whose owner was,
simultaneously, the designer of the products. This was
a rare exception among state-run factories. The ceramics
produced here also stood out among its contemporaries,
they were more art pieces than utilitarian objects. The
inspiration for the style might be found in the work of
Pablo Picasso, the Italian avant-garde of the 1950s and
1960s, and the post-thaw experiments of modernity taken
to an extreme. At present, some consider these works to
be icons of design, while other see them as mere kitsch.
Steatyt, sahibinin aynı zamanda ürünlerin tasarımcısı
durumunda olduğu özel bir fabrika idi. Bu, devlet
tarafından işletilen fabirkalar için nadir görülen, sıradışı
bir durum sayılırdı. Burada üretilen seramik ürünler de
çağdaşlarının arasında göze çarpmaktaydı; kullanım
nesnesinden çok, birer sanat eseriydiler. Tarzın esin
kaynağını Pablo Picasso’nun çalışmalarında, 1950 ile
1960’ların İtalyan öncü sanatında, ve modernizmin en uç
noktaya kadar uzandığı çözünme-sonrası deneylerinde
bulmak olası. Günümüzde, bu çalışmalar bazılarınca
tasarımın ikonu olarak değerlendirirken, bazı kişilerin
gözünde kiç (ürünler)den başka bir şey değillerdir.
Pablo Picasso at The World Congress of Intellectuals in Defence of Peace, Wrocław, 1948 / Savunucuları Dünya Kongresi’nde, Wroclaw, 1948
40 41
FutureDesigned by Alicja Podgórska-BirknerProduced by Chodzież Porcelain 2004
GelecekAlicja Podgorska-Birkner tarafından tasarlanmıştırChodziez Porselen tarafından üretilmiştir2004
TriangleDesigned by Janina Bany-KozłowskaProduced by Bolesławiec Ceramics Factory1986
ÜçgenJanina Bany-Kozłowska tarafından tasarlanmıştırBoleslawiec Seramik fabrikası tarafından üretilmiştir1986
Pablo Picasso (left) at The World Congress of Intellectuals in Defence of Peace, Wrocław, 1948 / Pablo Picasso (sol) Entellektüel Barış Savunucuları Dünya Kongresi’nde, Wroclaw, 1948
Pablo Picasso (sol) Entellektüel Barış
42
LunaDesigned by Eryka Trzewik DrostProduced by Bogucice Porcelain Factory1963
LunaEryka Trzewik Drost tarafından tasarlanmıştırBogucice porselen fabrikası tarafından üretilmiştir1963
The period of scarcity and technological backwardness
inspired unusual solutions, which, in the case of design,
often brought astonishing results. The hand-made spray
and sgraffito decorations for the Luna cup are one such
example.
Yokluk ve teknolojik gereilemeler dönemi, sıradışı
fikirlerin doğmasında ilham vermekteydi, ki bu çözüm
odaklı öneriler tasarım alanında çok kez şaşırtıcı
sonuçlar doğurmuştur. ‘Luna’ fincanı için yapılan el ile
püskürtme ve sgrafitto dekorları buna bir örnektir.
44 45
Asteroid Designed by Jan Sylwester DrostProduced by Glass Works in Ząbkowice1978
GöktaşıJan Sylwester Drost tarafından tasarlanmıştırZabkowice’de yer alan cam imalathanesince üretilmiştir1978
Glass Works in Ząbkowice had a dual production:
it produced colourful epergnes for the American
market. Their sales supplied the funds to help finance
the production of exhibition pieces and experimental
works. The adaptation of pressed glass techniques for
household objects developed by Jan Sylwester Drost was
one of these. This technique, inspired by Scandinavian
experiments, explored an industrial, less precise way of
processing glass, turning its irregularity into an asset.
Bu cam ürünlerin ikili üretimi vardı: Amerikan pazarı için,
çok renkli, ‘epmerge’ (adı verilen; bir merkezden asılan, çok
parçalı, sofra eşyası*ç.n.) üretilmekte idi. Satışlar, sergiler
ve deneysel çalışmalar için gerekli sermeyenin girişini
sağlamaktaydı. Jan Sylvester Drost tarafından geliştirilmiş,
preslenmiş camın, ev gereci ürünlerin üretimindeki
kullanımına uyarlanması çalışmaları, bunlara bir örnektir.
Bu yöntem, İskandinavyalı deneylerden esinlenerek,
düzensizlikleri olumlu bir değere dönüştüren, daha az
titiz bir endüstiryel cam işleme yöntemi önermekteydi.
SaucerDesigned by Jan Sylwester DrostProduced by Glass Works Ząbkowice1970sCone glassDesigned by nnProduced by Krosno Glass Works Since 1960s
TabakJan Sylvester Drost tarafından tasarlanmıştırGlass Works Zabkowice tarafından üretilmiştir1970’ler Konik cam bardaknn tarafından tasarlanmıştırKrosno Glass Works tarafından üretilmiştir1960’tan beri
The idea for the size and shape of this glass saucer was born
from the designer’s observations. He noticed that most
of the saucers then produced took the form of small, deep
bowls, which left nowhere to put the spoon. The spoon,
as such, was a problem, and ultimately remained in the
glass, even while drinking. The form Drost suggested was
a solution to this awkward habit.
Fincan ve tabak boyutu tasarımcının gözlemlerinden
doğmuştur. Kendisi o dönemde üretilmiş birçok tabağın,
artık kaşığın bile konulamayacağı kadar derin çanak şeklini
almaya başladığını fark etmiştir. Aynı şekilde kaşık da
içim esnasında sorun olmakta ve sonuçta bardağın içinde
kalmaktaydı. Önerilen Drost adlı form, bu tuhaf alışkanlığa
bir çözüm getirmekteydi.
Ewa Spirydowicz fifth birthday party, 1978Ewa Spirydowicz’nin beşinci doğum günü kutlaması, 1978Ewa Spirydowicz fifth birthday party, 1978Ewa Spirydowicz’nin beşinci doğum günü kutlaması, 1978
47
Cup and saucerDesigned by Bronisław WolaninProduced by Artistic Ceramics Cooperative of Artistic Handcrafts1988
Fincan ve tabakBronislaw Wolanin tarafından tasarlanmıştır
‘El Sanatları Kooperiatif i’ne bağlı ‘Sanat Seramikleri’ tarafından üretilmiştir1988
Hand-decorated stoneware with a traditional pattern,
applied with a stamp, was inspired by folk culture. Yet, the
regular, almost geometrical pattern gives it a modern look.
Halk kültüründen ilham almış, geleneksel desenlere dayalı,
el ile uygulanmış mühür bezeme. Buna ragmen neredeyse
geometrik ve düzenli haldeki desen, çağdaş bir görünüm
kazandırmaktadır.
Waiters Competition, Kraków, 1937Garsonlar Yarışması, Krakov, 1937z
Cup and saucerDesigned by Bronisław WolaninProduced by Artistic Ceramics Cooperative of Artistic Handcrafts1988
Fincan ve tabakBronislaw Wolanin tarafından tasarlanmıştır
‘El Sanatları Kooperiatif i’ne bağlı ‘Sanat Seramikleri’ tarafından üretilmiştir1988
Hand-decorated stoneware with a traditional pattern,
applied with a stamp, was inspired by folk culture. Yet, the
regular, almost geometrical pattern gives it a modern look.
Halk kültüründen ilham almış, geleneksel desenlere dayalı,
el ile uygulanmış mühür bezeme. Buna ragmen neredeyse
geometrik ve düzenli haldeki desen, çağdaş bir görünüm
kazandırmaktadır.
49
Alaska with Bolko patternForm designed by Kazimierz KowalskiDecoration designed by Lucyna KowalskaTable Porcelite Factory in Tułowice1975
Bolko desenli AlaskaKazimierz Kowalski tarafından tasarlanmış formLucyna Kowalska tarafından tasarlanan dekorTulowice’de yer alan Sofra Porcelite Fabrikası1975
RondoForm designed by Alojzy Kosowski, 1987Decoration designed by Paweł Synowiec, 1991Produced by Bogucice Porcelain Factory
RondoForm Alojzy Kosowski tarafından tasarlanmıştır, 1978Dekor Pawel Synowiec tarafından tasarlanmıştır, 1991Bogucice Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir
The University Students Club, Łódź, 1960Ünversite Öğrenci Kulübü, Lodz, 1960The University Students Club, Łódź, 1960Ünversite Öğrenci Kulübü, Lodz, 1960
53
Touch of blueDesigned by Marek Cecuła & Dagmara KopałaProduced by Ćmielów and Chodzież Polish Porcelain Factories2000
Mavinin dokunuşuMarek Cecula ve Dagmara Kopala tarafından tasarlanmıştırĆmielów ve Chodzież Polonya Porselen Fabrikaları tarafından üretilmiştir2000
The Ćmielów Design Studio is a newly-formed design unit
at the combined Ćmielów and Chodzież porcelain factories.
Its aim is to join traditional technologies and knowledge
with modern design and industrial production, with the
uniqueness of the artistic gesture. Here each piece has
been individually dipped into cobalt.
Ćmielów tasarım stüdyosu, birleşmiş Ćmielów ile Chodzież
porselen fabrikalarınınca yeni oluşturulmuş bir tasarım
ünitesidir. Amacı, geleneksel teknoloji ve bilgileri, sanatın
eşsiz dokunuşu ile modern tasarım ve endüstriyel üretime
dönüştürmektir. Burada (üretim aşamasında) her parça tek
tek kobalt(lı sır) içerisine daldırılmıştır.
54 55
PugDesigned by Joanna Chomka JaworskaProduced by Mops Design2007
PugJoanna Chomka Jaworska tarafından tasarlanmıştırMops tasarım tarafından üretilmiştir2007
Just as long ago, contemporary designers respond to
changing habits. With the growing popularity of espresso,
we have begun to see the production of small cups,
a format which was seen as exotic for many years in
Poland.
Tasarımcılar her çağda değişen alışkanlıklara yanıt
vermişlerdir. Ekspresso’nun büyüyen popülaritesiyle
birlikte, yıllarca Polonya’ya yabancı olarak görülen bir
biçim olan küçük fincanların üretiminin yoğunlaştığını
gözlemleyebilmekteyiz.
Sultan Café, Warsaw, 1948Sultan Kafe, Varşova, 1948
PugDesigned by Joanna Chomka JaworskaProduced by Mops Design2007
PugJoanna Chomka Jaworska tarafından tasarlanmıştırMops tasarım tarafından üretilmiştir2007
56
OptyDesigned by Stanisław MożdżeńProduced by Krzysztof Porcelain Factory1996
OptyDesigned by Stanislaw MozdzenKrzysztof Porselen Fabrikası tarafından üretilmiştir1996
Sezam Bar, Warsaw, between 1967—74Sezam Bar, Varşova, 1967–74 arası
59
Olimpia II with Nathalie & George patternForm designed by nn, 1996Decoration designed by Maria Jeglińska, 2013Produced by Kristoff
Natalie ve George desenli Olimpya-II tasarımıForm nn tarafından tasarlanmıştır, 1996Dekorasyon Maria Jenglinska tarafından tasarlanmıştır, 2013Kristoff tarafından üretilmiştir
60
2011’de, 19.yy ortalarına uzanan bir geçmişi olan Kristoff
fabrikası, genç tasarımcıları ortak çalışmaya davet
etti. Tasarımcılar, eski dönemlere ait vazolar için yeni ve
dışavurumcu desenler hazırladılar. Burada yer alan Alaska
formu, 1930 yılına ait Fryderyka vazosundan yola çıkılarak,
çağdaş desenlerle dekorlanarak eski ve yeninin içiçe geçerek
bütünleşmesini sağlamıştır.
Alaska with Circus patternForm designed by nn, 1999Decoration designed by Marek Mielnicki, 2012Produced by Kristoff
Sirk desenli AlaskaForm nn tarafından tasarlanmıştır, 1999Dekor Marek Mielnicki tarafından tasarlanmıştır, 2012Kristoff tarafından üretilmiştir
In 2011 the Kristoff factory, with a history dating back to the
mid-19th century, invited young designers to collaborate.
The designers created new and expressive decorative
patterns for existing porcelain vases from decades past.
The Alaska form presented here is based on the 1930 s
Fryderyka vase and decorated with a contemporary pattern
with an old-style twist.
Café, Warsaw, 1960Kafe, Varşova, 1960
62 63
The Adam Mickiewicz Institute promotes Polish culture around the world and actively participates in international cultural exchange. It is a national cultural institution which aims to increase the value of Poland’s brand as a cultural asset and boost Poland’s impact and efficiency in the area of culture. Promotion of Polish design is one of the Institute’s key areas of focus. The Institute has presented Polish design in collaboration with: Maison&Objet Paris, DMY Berlin, Vienna Design Week, Salone del Mobile Milan, London Design Festival, Singapore Furniture Design Week, ICFF New York, Design Trade Copenhagen, Blueprint Magazine, deezen.com and Wallpaper*.
Moreover, the Adam Mickiewicz Institute:
− has organised more than 4,000 cultural events at leading galleries, theatres, clubs and festivals in cooperation with key partners: Brussels (Bozar, La Monnaie), Edinburgh (Edinburgh International Festival), London (Southbank Centre, Barbican Centre, National Theatre, Whitechapel Gallery), Berlin (Martin Gropius Bau), Madrid (Teatro Real), Moscow (The Pushkin Museum of Fine Arts, Golden Mask Festival) and many more,
– has organized major cultural events in various countries, such as the Polish Year in Israel, POLSKA! YEAR in the UK, and the International Cultural Programme of the Polish EU Presidency,
– has launched several exciting ongoing projects: East European Performing Arts Platform, I, CULTURE Orchestra, Polska Music, Project Asia.
Follow us and subscribe to our newsletter at www.culture.pl/design
Zamek Cieszyn is Poland’s first regional design centre, which has been promoting good design as the key to regional development since 2005. Through exhibitions, specialist workshops and conferences it helps implement designs to improve quality of life and the public space, as well as supporting activities inspired by traditional crafts. It combines design, business, and the public sphere. Situated in a remarkably beautiful place in Southern Poland, right near the border with the Czech Republic and Slovakia and the region’s oldest heritage sites, it is always worth dropping by!
www.zamekcieszyn.pl
adam mickiewicz institute zamek cieszynadam mickiewicz entitüsü zamek cieszyn
Adam Mickiewicz Enstitüsü, Polonya kültürünü dünya genelinde tanıtarak, uluslararası kültürel değişime faal olarak katılmaktadır. Kültürel alanda Polonya’nın ismini duyururken, Polonya’nın etki ve etkinliğini arttırmayı amaçlayan ulusal bir kültür enstitüsüdür. Enstitütünün odaklandığı ana amaçlardan bir tanesi, Polonya tasarımını tanıtmaktır. Enstitü, Polonya tasarımını; Maison&Objet Paris, DMY Berlin, Vienna Design Week (‘Viyana Tasarım Haftası’), Salone del Mobile Milan, London Design Festival (‘Londra Tasarım Festivali’), Singapore Furniture Design Week (‘Singapur Mobilya Tasarım Haftası’), ICFF New York, Design Trade Copenhagen, Blueprint Magazine, deezen.com and Wallpaper* işbirlikleri ile tanıtmıştır.
Ayrıca, Adam Mickiewicz Enstitüsü:
– Önde gelen galeri, tiyatro, kulüp ve festivallerde; Brussels (Bozar, La Monnaie), Edinburgh (Edinburgh International Festival), London (Southbank Centre, Barbican Centre, National Theatre, Whitechapel Gallery), Berlin (Martin Gropius Bau), Madrid (Teatro Real), Moscow (The Pushkin Museum of Fine Arts, Golden Mask Festival) ve birçok başka destekçi ortaklarla 4 000’den fazla kültür olayı düzenlemiştir,
– İsrail’deki Polish Year, İngiltere’deki POLSKA! YEAR ve Avrupa Birliği Polonya Başkanlığı Kültürel Programı başta olmak üzere, farklı ülkelerde önemli kültürel etkinlikler düzenlemiştir,
– Halen devam etmekte olan Doğu Avrupa Uygulamalı Sanatlar Platformu, I, CULTURE Orchestra, Polska Music, Project Asia gibi birçok projenin başlatılmasında etkin olmuştur.
Bizi takip edin ve faaliyetlerimizden haberdar olmak için www.culture.pl/design’den üye olun.
Zamek Cieszyn, 2005 yılından beri iyi tasarımın tanıtımını yapan, bölgesel gelişmede kilit rol oynayan, Polonya’nın ilk bölgesel tasarım merkezidir. Sergiler, uzmanlık çalıştayları ve konferanslar, geleneksel halk sanatından ilham alan faaliyetleri desteklediği gibi, tasarımların kamusal alanların ve yaşamın kalitesinin arttırmasında araç olmuştur. Tasarım, iş ve kamusal alanı bütünleştirmektedir. Polonya’nın güneyinde, Çek Cumhuriyeti ile Slovakya’nın hemen sınırında, bölgenin en eski kültürel miras alanları üzerinde, kayda değer güzellikte bir coğrafyada yer alır; her zaman uğramaya değer!
www.zamekcieszyn.pl
The Fly with Art Foundation was created in 2011 on the initiative of Anita Bialic and Grażyna Brylewska, the founders of BB Gallery. The main aim of the foundation is to promote contemporary art and design through educational activities, and to increase knowledge and understanding of them. Since 2012 the Foundation has joined BB Gallery in organizing The Play with Glass European Glass Festival in Wrocław.
www.europeanglassfestival.com
www.flywithart.com
fly with art foundation fly with art kuruluşuz
The Fly With Art Foundation adlı kuruluş, 2011 yılında, BB Galleri’nin kurucuları olan Anita Bialic ve Grazyna Brylewska’nın girişimleri ile meydana gelmiştir.Kuruluşun ana amacı çağdaş sanat ve tasarımın eğitici faaliyetlerle tanıtımını yapmak ve bu konuya duyulan ilgi ve anlaşılma düzeylerini yükseltmektir. 2012 yılından beri kuruluş, The Play with Glass European Glass Featival in Wroclaw faaliyetini desteklemek amacıyla BB Galeri’ye katılmıştır.
www.europeanglassfestival.com
www.f lywithart.com
Zamek Cieszyn is Poland’s first regional design centre, which has been promoting good design as the key to regional development since 2005. Through exhibitions, specialist workshops and conferences it helps implement designs to improve quality of life and the public space, as well as supporting activities inspired by traditional crafts. It combines design, business, and the public sphere. Situated in a remarkably beautiful place in Southern Poland, right near the border with the Czech Republic and Slovakia and the region’s oldest heritage sites, it is always worth dropping by!
www.zamekcieszyn.pl
zamek cieszyn
The Fly with Art Foundation was created in 2011 on the initiative of Anita Bialic and Grażyna Brylewska, the founders of BB Gallery. The main aim of the foundation is to promote contemporary art and design through educational activities, and to increase knowledge and understanding of them. Since 2012 the Foundation has joined BB Gallery in organizing The Play with Glass European Glass Festival in Wrocław.
www.europeanglassfestival.com
www.flywithart.com
fly with art foundation
Organized by the Adam Mickiewicz Institute and Zamek Cieszyn. The exhibition is based on the idea conceived by the Fly with Art Foundation.Adam Mickiewicz Enstitüsü ve Zamek Cieszyn tarafından düzenlenmiştir. Sergi, Fly with Art Kuruluşu tarafından geliştirilen fikir üzerine kurulmuştur.
Organizers / Düzenleyenler :
In cooperation with / İşbirliğinde Bulunanlar :
www.culture.pl/design | www.zamekcieszyn.pl | www.flywithart.com
© Adam Mickiewicz Institute and ZamekCieszyn© Adam Mickiewicz Entitüsü ve Zamek Cieszyn
All rights reserved.Tüm hakları saklıdır.
The copyright on the images and written material in this publication is owned by the respective photographers, the designers and the authors. No part of this publication may be reproduced or transmitted in any form or by any means without permission of the publisher, photographers and authors involved.Bu basıma ait görsel ve yazılı malzemelerin tüm hakların her biri tasarımcıları ve yazarlarına aittir. Bu yayının hiçbir kısmı, ilgili yayıncının, fotoğrafçıların ve yazarların izni dışında, herhangi bir yolla ve amaçla çoğaltılamaz ve aktarılamaz.
isbn: 978-83-933362-9-6
Curators & exhibition design / Küratörler ve sergi tasarımı:Kasia Jeżowska (www.kasiajezowska.com), Bogdan Kosak (www.ceramikakosak.pl)
Graphic design (catalogue & exhibition) / Grafik tasarım (katalog ve sergi) :Paweł Krzywda and Agata Korzeńska (idee: www.idee.pl)
Exhibition coordinator / Seri koordinatörü: Anna Kaleta
Translation / Çeviri: Søren Gauger (English / İngilizce’ye)Esin Küçükbiçmen (Turkish / Türkçe’ye)
Photographs / Fotoğraf çekimleri:Tom Swoboda
Archival photographs / Arşiv fotoğrafları:Tadeusz Rolke (6, 61);Personal Archives of Helena Grossówna / Helena Grossowna’nın Kişisel Arşivi (20);National Digital Archives / Milli Dijital Arşivler : Leon Jarumski (9), Grażyna Rutowska (10, 56), nn (24, 46), Zbyszko Siemaszko (26); The Karta Centre / Karta Merkezi: nn (24), Kazimierz Seko (32), Romuald Broniarek (50); Polish Press Agency / Polonya Basın Ajansı: nn (39, 40, 54).
Cups and glasses loaned courtesy of: Anita Bialic, Grażyna Brylewska, Irena & Roman Gatysowie, Bogdan Kosak, Adam Leja, Krystyna Łuczak-Surówka, Sebastian Pietkiewicz, Robert Syrek, Anna Syska, Rafał Wyszyński
Fincan ve bardaklar : Anita Bialic, Grażyna Brylewska, Irena & Roman Gatysowie, Bogdan Kosak, Adam Leja, Krystyna Łuczak-Surówka, Sebastian Pietkiewicz, Robert Syrek, Anna Syska ve Rafał Wyszyński’den, gerekli izinlerle ödünç alınarak sergilenmektedir.
Print / Baskı: Drukarnia Archidiecezjalna, Katowice
Print run / Baskı sayısı: 1500 complementary copies / 1 500 toplam baskı
Size, volume / Boyut, hacim: 205 × 255 mm, 122
Set in / Düzenleme: Didot (Pierre Didot,1818 — adaptation / uyarlama: Jonathan Hoefler, 1992), Kievit (Michael Abbink, 2001)
Printed on / Kağıt : Amber Graphic 120 g m2, cover / kapak : Amber Graphic 300 g/m2