11

GIS คือ อะไร?GIS คือ อะไร?

Geographic Information Systemระบบสารสนเทศภูมิศาสตร

22

ความหมาย

การใชสมรรถนะของคอมพิวเตอรในการจัดเก็บ และการใชขอมูลเชิงพื้นที่ (Spatial data)เพื่ออธิบายสภาพตางๆ บนพื้นโลก โดยอาศัยลั ก ษณะท า ง ภู มิ ศ า สต ร เ ป น ตั ว เ ชื่ อ ม โ ย ง

ความสัมพันธระหวางขอมูลตางๆ เพื่อใหไดสารสนเทศไปใชในการสนับสนุนการวางแผนและ

การตัดสินใจอยางมีประสิทธิภาพ

33

ความหมายของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร

ระบบสารสนเทศ

(Information Systems)

ภูมิศาสตร

(Geography)

ระบบปฏิบัติการ รวบรวม จัดเกบ็วิเคราะหขอมูลอยางเปนขั้นตอน

สามารถคนคืนได ใชประกอบการตดัสินใจของผูบริหาร

ความสัมพันธระหวาง

มนุษยกับพื้นที่

44

ระบบสารสนเทศภูมิศาสตร

จัดการขอมูลเชิงพื้นที่จัดการขอมูลเชิงพื้นที่

จัดการขอมูลเชิงคุณลักษณะจัดการขอมูลเชิงคุณลักษณะ

ระบบปฏิบัติการในการวิเคราะหขอมลูระบบปฏิบัติการในการวิเคราะหขอมลู

นําขอสนเทศทีไ่ดนําไปใชประโยชนในการนําขอสนเทศทีไ่ดนําไปใชประโยชนในการ ตัดสินใจตัดสินใจ

ระบบสารสนเทศที่ออกแบบเพื่อใชรวบรวม จัดเก็บ วิเคราะหขอมูล

ภูมิศาสตร การคนคนืขอมูลและการแสดงผล

55

ความเปนมาของระบบสารสนเทศภูมิศาสตรGIS ของประเทศแคนาคา เปนระบบแรกของโลก

-ดานการเกษตร รวบรวมวิเคราะหขอมูลที่ดิน เพื่อหาที่ดนิที่ไมเหมาะสมตอการเกษตร

การใชงานในชวงแรก

-การวางแผนจัดการทรัพยากรธรรมชาติ

-ใชแนวคิดในการวางซอน (Overlay)

-ระบบสารสนเทศที่ดิน (Land Information Systems, LIS)

66

องคประกอบในการพฒันาระบบ GIS เทคโนโลยีการผลติแผนที่ คอมพิวเตอร การวิเคราะหเชิงพื้นที่ ฐานขอมูล บุคลากร

ระบบอตัโนมัติอยางสมบูรณ

77

GIS ใชทําอะไรไดบาง ?GIS ใชทําอะไรไดบาง ?

จัดเก็บ จัดการ วิเคราะห แสดงผล

ขอมูลทางภูมิศาสตรขอมูลทางภูมิศาสตร

88

องคประกอบของระบบ GISองคประกอบของระบบ GIS

GIS

ฮารดแวรขอมลู

บุคลากรกระบวนการวิเคราะห

ARCARC//ININFOFOไไ

ซอฟตแวร

99

นําเขาขอมูล

เก็บรวบรวมขอมูล

จัดเก็บขอมูล

วิเคราะหขอมูล

แสดงผล

ปรับแกขอมูล

นําไปใชในการตัดสินใจ

ขอมูลกราฟฟก ขอมูลลกัษณะสัมพันธ

วางแผน

ขั้นตอนของระบบสารสนเทศภูมิศาสตร

1010

GIS เกิดจากการเชือ่มโยงของระบบการจดัการฐานขอมลู 2 สวน คือ☺ ฐานขอมูลเชิงพืน้ที่ หรอื ฐานขอมูลกราฟก

(Spatial or graphic database)☺ ฐานขอมูลคุณลักษณะ

(Attribute database)

ฐานขอมูลเชิงภูมิศาสตร

1111

ฐานขอมูล GISฐานขอมูล GIS

Spatial Data Attribute Data

การเชื่อมโยงฐานขอมูล

1212

ฐานขอมูล GISฐานขอมูล GIS

Spatial or Graphic Spatial or Graphic

พื้นที่ = 204.56 ตร.กม.ประชากร = 20,000 คนพื้นที่เพาะปลูก = นาขาว

:::

Attribute Attribute

1313

ถนนสถานที่สําคัญ

แหลงน้ําและอาคาร

GIS Features on Real World Aerial Photo

GIS Features on Real World Aerial Photo

1414

โครงสรางของขอมูล GISโครงสรางของขอมูล GIS

Raster FormatVector Format

1515

1616

การเก็บขอมูลแบบ Vectorการเก็บขอมูลแบบ Vector

• เก็บขอมูลในรูปแบบของ

ขอมูลเชิงเสน (Vector)

• ขอมูลแตละเสนมีตําแหนง

คาพิกัดของจุดตางๆ

• เหมาะสําหรับการวิเคราะห

ขอมูลเชิงเครอืขาย

(Network Analysis)

X1 ,Y1

X2 ,Y2

X3 ,Y3

X4 ,Y4X5 ,Y5

X6 ,Y6

1717

การเก็บขอมูลแบบ Rasterการเก็บขอมูลแบบ Raster

• เก็บขอมูลในรูปแบบของ

ขอมูลเชิงจุด (Cell-based)

ในตารางกริต (GRID)

• แตละชองใชเกบ็คาของ

ขอมูลเรียกวา Pixel

• เหมาะสําหรับการวิเคราะห

ขอมูลเชิงพื้นที่ (Spatial

Analysis)

X, Y

1818

ขอมูลทั้งสองรูปแบบสามารถแปลงไปมาไดขอมูลทั้งสองรูปแบบสามารถแปลงไปมาได

Raster

Vector

1919

GIS Data = Graphics + AttributesGIS Data = Graphics + Attributes

ExamplesFeature

จุด

Point- ความสูงของเสา- Rating KVA- สถานะของสวิทช

- เสา- หมอแปลง- สวิทช

เสน

Arc- ประเภทของถนน- ขนาดของสายไฟ

- ถนน- สายไฟ

พื้นที่

Polygon- เขตอําเภอ- แหลงน้ํา

- จํานวนประชากร- ประเภทแหลงน้ํา

Graphic Data Attribute Data

2020

เปรียบเทยีบโครงสรางขอมูลเชิงพื้นที่เปรียบเทยีบโครงสรางขอมูลเชิงพื้นที่

แบบแบบ Raster Raster และและ VectorVector

ลักษณะการทํางาน Raster Vector

การรวบรวมขอมูล เร็ว ชา

ความคมชัด ปานกลาง ดี

โครงสรางขอมูล งาย ซับซอน

ความละเอียดเชิงเรขาคณิต ต่ํา สูง

การวิเคราะหแบบโครงขาย เลว ดี

การวิเคราะหเชิงพื้นที่ ดี ปานกลาง

การวางนัยทั่วไป งาย ซับซอน

2121

การจดัเก็บขอมูลโดยการดิจิไทซ

(Digitization)

การจดัเก็บขอมูลโดยการดิจิไทซ

(Digitization)

2222

การจดัเก็บขอมูลโดยการสแกน

(Scanner)

การจดัเก็บขอมูลโดยการสแกน

(Scanner)

Vectorization

2323

การจดัเก็บขอมูลโดยใชเทคโนโลยีทาง

Remote Sensing

การจดัเก็บขอมูลโดยใชเทคโนโลยีทาง

Remote Sensing

Image Processing

2424

Technology ที่ใชในการจัดเกบ็ขอมลู

Global Positioning System (GPS)

Technology ที่ใชในการจัดเกบ็ขอมลู

Global Positioning System (GPS)

GPS

2525

การสรางขอมูล GISการสรางขอมูล GIS

+

+

Data Conversion

GIS DatabaseDIGITAL

Paper Maps

Tabulation

Film/ Images

2626

การนําเขาขอมูลและการแปลงขอมูลการนําเขาขอมูลและการแปลงขอมูล

แผนที่ หรือ ภาพถายทางอากาศ

การดิจิไทซการสํารวจภาคสนาม

ขอมลูจากการ

สํารวจภาคสนาม

ฐานขอมลู GIS

2727

สภาพพื้นที่จริงสภาพพื้นที่จริง

สถานที่จริงสถานที่จริง 1120

1121 1124

1123200

การจดัเก็บขอมูลใน GISการจดัเก็บขอมูลใน GIS

ภูมิประเทศภูมิประเทศ

อุทกวิทยาอุทกวิทยาการคมนาคมการคมนาคม

- -

อาคาร สถานที่อาคาร สถานที่สาธารณูปโภคสาธารณูปโภค

2828

การวิเคราะหขอมูล GISการวิเคราะหขอมูล GISGIS

GISGISDataData

ModelModel

การวิเคราะหพื้นผิว

(Surface Analysis)

การซอนทบัขอมูลเชิงพื้นที่

(Overlay)

การวิเคราะหโครงขายNetwork Analysis

Cartographic Output

การทาํพื้นที่กันชน

(Buffer) การสรางภาพเสมือนVisualization

2929

การทําพื้นที่กันชน (Buffer)

3030

การซอนทับขอมลูเชิงพื้นที่ (Overlay)

3131

1122

33

เขตจังหวัด

AA

BBCC

DD

EE

พื้นที่เพาะปลูก

การเพาะปลูกพืชในพื้นที่จังหวัดตางๆการเพาะปลูกพืชในพื้นที่จังหวัดตางๆ

A-1A-1

C-2C-2B-2B-2B-1B-1

D-2D-2

A-3A-3E-3E-3

D-3D-3

การวิเคราะหซอนทับพื้นที่ (Spatial Overlay Analysis)การวิเคราะหซอนทับพื้นที่ (Spatial Overlay Analysis)

3232

3333

GIS : Geographic Information SystemGIS : Geographic Information SystemRS : Remote SensingRS : Remote SensingGPS:GPS: Global Positioning SystemGlobal Positioning System

GeoGeo--Informatics: Informatics: เทคโนโลยีภูมิสารสนเทศเทคโนโลยีภูมิสารสนเทศ ( (33 เอสเอส))

3434

การวิเคราะหพื้นผิว (Surface Analysis)

3535

การผสมผสานขอมูลภาพถายจากดาวเทียม กับขอมูลชั้นความสูงเพื่อสราง visualization

3636

การวิเคราะหระบบเครือขาย (Network Analysis)การวิเคราะหระบบเครือขาย (Network Analysis)

A

B

12 กม.

15 กม.

12 กม.

การคนหาเสนทางที่สั้นที่สุด

3737

ใชสอบถามขอมูล (Data Query)

การประยุกตการใชงาน GIS

3838

การคนหาตําแหนงวัตถุแบบ Real-time

Automatic Vehicle Locating System

3939

4040

4141

การผลิตแผนที่

(Cartography)

การผลิตแผนที่

(Cartography)

4242

GIS ชวยสนับสนุนการตัดสินใจGIS GIS ชวยสนับสนุนการตัดสินใจ

การเลือกพื้นที่

การเลือกเสนทาง

การกาํหนดนโยบาย

การวางแผน

4343

GISGIS ApplicationApplicationงานที่เกี่ยวของกับพื้นที่

คนขับรถเลือกเสนทางที่ใชเวลานอยทีส่ดุ

ลูกคาตัดสินใจซือ้บานโดยดทูําเลที่ตั้งประกอบ

วิศวกรออกแบบวางแนวถนน

หางสรรพสินคาหาที่เปดสาขาใหม

การกําหนดแบงพื้นที่เขตเลือกตั้ง

เทศบาลหาที่ทิ้งขยะ

กําหนดเขตลักษณะการใชที่ดิน

4444

Environmental Planning

Ecological DevelopmentEcological Development//Ecosystem Ecosystem AnalysisAnalysisEnvironmental Impact AssessmentEnvironmental Impact AssessmentDevelopment Scenario PreparationDevelopment Scenario PreparationLand Use PlanningLand Use Planning

4545

Military Base Closure: Hazardous Military Base Closure: Hazardous Materials RemediationMaterials Remediation

4646

Environmental Impact StudyEnvironmental Impact Study

4747

3D Infrastructure and Geology 3D Infrastructure and Geology VisualizationVisualization

4848

Land Use PlanningLand Use Planningการกาํหนดขอบเขตและประเภทการใชที่ดนิไดชดัเจนและแมนยํา

เปรียบเทียบทางเลือกในการใชทีด่ิน

ติดตาม ตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่ไดอยางรวดเร็วและ มีประสิทธิภาพ

นําไปประยุกตใชในเรือ่งอื่นๆ ได- การวางแผนการใชที่ดินบริเวณลุมน้ําลําพระเพลิง โดยการ สรางแบบจําลองเชิงพื้นที่

- การประยุกตใชระบบสารสนเทศภูมิศาสตรเพื่อกําหนดพื้นที่คุมครองสิ่งแวดลอม กรณีศึกษาพืน้ที่ลุมน้ําอางเก็บน้ําดอกกราย หนองปลา ไหลและคลองใหญ อ.ปลวกแดง จ.ระยอง

4949

การประยุกตใชภูมิสารสนเทศเพื่อกูวิกฤติสิ่งแวดลอมและพิบัติภัยการประยุกตใชภูมิสารสนเทศเพื่อกูวิกฤติสิ่งแวดลอมและพิบัติภัย

ธรรมชาติธรรมชาติ

การประยุกตระบบการประยุกตระบบ GISGIS และและ RSRS เพื่อประเมินความเสี่ยงจากเพื่อประเมินความเสี่ยงจาก

น้ําทวมในประเทศไทยน้ําทวมในประเทศไทย:: กรณีศึกษาในลุมน้ําปาสักกรณีศึกษาในลุมน้ําปาสัก

กรณีศึกษาในเบื้องตนกรณีศึกษาในเบื้องตน ถึงสาเหตุการเกิดน้ําทวมและดินถลมถึงสาเหตุการเกิดน้ําทวมและดินถลม

ฉับพลันฉับพลัน บริเวณตําบลน้ํากอบริเวณตําบลน้ํากอ อําเภอหลมสักอําเภอหลมสัก จังหวัดเพชรบูรณจังหวัดเพชรบูรณ เพื่อเปนใชเปนแนวทางในการปองกันภัยในระยะยาวจากการเกิดเพื่อเปนใชเปนแนวทางในการปองกันภัยในระยะยาวจากการเกิด น้ําทวมและดินถลมฉับพลันน้ําทวมและดินถลมฉับพลัน บริเวณตําบลน้ํากอบริเวณตําบลน้ํากอ และบริเวณอื่นๆและบริเวณอื่นๆ ในประเทศไทยในประเทศไทย

5050

Mapping a Better Future for Mapping a Better Future for ElephantsElephants

5151

UrbanUrban//Rural PlanningRural Planning

Land use AnalysisLand use AnalysisProperty ManagementProperty Management//Land Land ManagementManagement//Land SettlementLand Settlement

5252

Community DevelopmentCommunity Development

Emergency DispatchEmergency DispatchHousingHousingHome DeliveryHome Delivery

5353

Fair TaxationFair TaxationEvacuationEvacuationSchoolsSchoolsWater and SewerWater and Sewer

5454

RecyclingRecyclingPublic HealthPublic HealthCrimeCrime

5555

AgricultureAgriculture

5656

UtilitiesUtilities//Infrastructure Infrastructure DevelopmentDevelopment

5757

EE--GovernmentGovernment

5858

5959

บทสรปุของ GIS

GIS ไม ใ ช ภาพ หรื อ แผนที่ แต เ ป น ฐานขอมูล ดังนั้น ฐานขอมูล (Database)จึงเปนศูนยกลางหลักของ GIS ดวยเหตุนี้ การทําแผนที่ดวย GIS จึงไมเหมือนกับการทําแผนที่ดวยคอมพิวเตอรโดยทั่วไป

6060

การบาน

ให นัก เ รี ยนไปศึ กษาข อมู ลการประยุ กต ใช ง าน

เทคโนโลยี Remote sensing และ GIS ในดานตางๆ มาเชน เรื่อง การประยุกตใชขอมูลจากการสํารวจระยะไกลและระบบสารสนเทศภูมิศาสตร ในการติดตามการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ปาชายเลน จังหวัดสมุทรสาคร (คนละ 1 เรื่อง: ความยาวไมเกิน 1-1.5 หนา)