Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran...

12
454 J. Adv. Appl. Geol. Winter 2019, Vol 9 (4): 454-465 Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran: Implication on geochemistry of fluid inclusions Sina Asadi 1 , Mahya Manouchehry Nya 2* , Ali Akbar Hassannezhad 1- Department of Geology, Shiraz University, Shiraz, Iran 2- Department of Geology, Damghan University, Damghan, Iran Keywords: Apatite-bearing iron, Microthermometry, Fluid inclusion, Choghart 1- Introduction The last decade has seen major progress in our understanding of the origin of iron ore deposits worldwide. The majority of interpretations focused on the igneous iron oxide deposit either having formed by magmatic liquid immiscibility or by hydrothermal alteration and replacement. The hydrothermal iron deposits are generally found at many locations around the Pacific basin, Central America, Australia, and Japan (Asadi and Rajabzadeh, 2014). Fluid inclusions (FIs) are small part of ore bearing fluid in crystals that are trapped in crystal growth zones or inside any deficiencies which has been created during crystal growth. Nowadays, one of the most important methods for acquiring physiochemical characteristics of thermal ore fluids is employing different analysis and purposive measurements of FIs that are trapped in ores with the basis of ore bearing fluids (Barnes, 1997). Investigating fluid geochemistry and accurate composition of different ores such as apatite in the Choghart iron ore deposit is very important for gaining appropriate understanding about primary conditions of ore formation and regional geological events. On the basis of specific characteristics of apatite in determination of ore bearing processes and ore formation conditions in the Choghart is required. The goal of this study is investigating nature of ore forming fluid and chemical composition of apatite in order to study temperature, pressure, and magma subtraction degree in the Choghart deposit. Bafgh - Posht Badam district, in the center of Iran which is the home of Choghart iron ore deposit is located in a northward-southward zone in the eastern margin of central Iran zone and west of Lut block. This district extended with an area of 2500 km and more than 41 iron deposits and including about 2 billion tons of iron ore. From the tectonic point of view this area is a part of Lut block (small continental East Central Iran) and is consisted of Precambrian continental basement that is covered by the sectors related to Infra Cambrian to Triassic (Forster and Jafarzadeh, 1994). The evaluation of the area is a consequence of relocation of large growth Gondwanaland and development of Lut block in the active phase of Pan-African have been highly 600 million years ago (Samani, 1988). The Choghart iron ore host rocks are consist of a collection of intermediate to acidic igneous rocks ones and mafic dykes which in some areas are highly heterologous and are known as metasomatisms (Forster and Jafarzadeh, 1994). 2- Results and discussions In order to achieve a better understanding of hydrothermal fluid in the Chogharat, and it’s relation to hydrothermal and magmatic phenomena, the study of FIs on apatite mineral is done. In paragenetic sequence apatite is seen in granular, veins and veinlet forms in the magnetite ore. According to the microscopic studies fluid inclusions in the Choghart’s appetites are divided into 5 groups as follow: I- three-phase solid-liquid-gas (L+V+S), II- two-phase Liquid - gas (liquid rich) L+V, III- two-phase gas - liquid (gas rich) V+L, IV- single-phase liquid (L), and V-single-phase gas (V). The FIs of I, and II* Corresponding author: [email protected] DOI: 10.22055/aag.2019.28137.1918 Received 2019-01-05 Accepted 2019-10-12

Transcript of Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran...

Page 1: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

454

J. Adv. Appl. Geol. Winter 2019, Vol 9 (4): 454-465

Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran: Implication on geochemistry

of fluid inclusions

Sina Asadi

1, Mahya Manouchehry Nya

2*, Ali Akbar Hassannezhad

1- Department of Geology, Shiraz University, Shiraz, Iran

2- Department of Geology, Damghan University, Damghan, Iran

Keywords: Apatite-bearing iron, Microthermometry, Fluid inclusion, Choghart

1- Introduction

The last decade has seen major progress in our understanding of the origin of iron ore deposits

worldwide. The majority of interpretations focused on the igneous iron oxide deposit either having

formed by magmatic liquid immiscibility or by hydrothermal alteration and replacement. The

hydrothermal iron deposits are generally found at many locations around the Pacific basin, Central

America, Australia, and Japan (Asadi and Rajabzadeh, 2014). Fluid inclusions (FIs) are small part of ore

bearing fluid in crystals that are trapped in crystal growth zones or inside any deficiencies which has

been created during crystal growth. Nowadays, one of the most important methods for acquiring

physiochemical characteristics of thermal ore fluids is employing different analysis and purposive

measurements of FIs that are trapped in ores with the basis of ore bearing fluids (Barnes, 1997).

Investigating fluid geochemistry and accurate composition of different ores such as apatite in the

Choghart iron ore deposit is very important for gaining appropriate understanding about primary

conditions of ore formation and regional geological events. On the basis of specific characteristics of

apatite in determination of ore bearing processes and ore formation conditions in the Choghart is

required. The goal of this study is investigating nature of ore forming fluid and chemical composition of

apatite in order to study temperature, pressure, and magma subtraction degree in the Choghart deposit.

Bafgh - Posht Badam district, in the center of Iran which is the home of Choghart iron ore deposit is

located in a northward-southward zone in the eastern margin of central Iran zone and west of Lut block.

This district extended with an area of 2500 km and more than 41 iron deposits and including about 2

billion tons of iron ore. From the tectonic point of view this area is a part of Lut block (small continental

East Central Iran) and is consisted of Precambrian continental basement that is covered by the sectors

related to Infra Cambrian to Triassic (Forster and Jafarzadeh, 1994). The evaluation of the area is a

consequence of relocation of large growth Gondwanaland and development of Lut block in the active

phase of Pan-African have been highly 600 million years ago (Samani, 1988). The Choghart iron ore

host rocks are consist of a collection of intermediate to acidic igneous rocks ones and mafic dykes which

in some areas are highly heterologous and are known as metasomatisms (Forster and Jafarzadeh, 1994).

2- Results and discussions

In order to achieve a better understanding of hydrothermal fluid in the Chogharat, and it’s relation to

hydrothermal and magmatic phenomena, the study of FIs on apatite mineral is done. In paragenetic

sequence apatite is seen in granular, veins and veinlet forms in the magnetite ore. According to the

microscopic studies fluid inclusions in the Choghart’s appetites are divided into 5 groups as follow: I-

three-phase solid-liquid-gas (L+V+S), II- two-phase Liquid - gas (liquid rich) L+V, III- two-phase gas -

liquid (gas rich) V+L, IV- single-phase liquid (L), and V-single-phase gas (V). The FIs of I, and II–

* Corresponding author: [email protected]

DOI: 10.22055/aag.2019.28137.1918

Received 2019-01-05

Accepted 2019-10-12

Page 2: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

455

J. Adv. Appl. Geol. Winter 2019, Vol 9 (4): 454-465

stages are mainly homogenized at temperatures of 310–450 °C, and 150–350 °C, with salinities of 19–

35, and 1–10 wt.% NaCl equivalent, respectively.

Based on microthermometric data, eutectic temperatures of aqueous inclusions range from −0.9 to −57.3

°C, indicating the presence of Na+,

K+, Fe

2+, Ca

2+, and Mg

2+ cations in the FIs from I to II–stages of

mineralization. These compositional systematics are typical of major ore fluid in many iron ore deposits

worldwide (Hitzman, 2000). The source of the fluids (magmatic or mixing origin) could not be

unequivocally determined from the available data; nevertheless, the distribution of FIs in (𝑇ℎ)-salinity

diagram, with lines of constant fluid density imply cooling and increasing of pH, boiling, and fluid

mixing, may play an important role in the iron ore deposition in the area. Cooling and increasing of pH

are the main factors affecting precipitation of layered magnetite minerals. However, other processes

such as fluid mixing and boiling also seem to be effective on such a precipitation. The precipitation of

layered magnetite ores and actinolite was occurred by cooling and an increasing of pH. This

accompaniment to cooling would result in production of a relatively high-density liquid phase (0.7 to 1.0

g/cm3).

3- Conclusions

Field observations and fluid inclusions microthermometry in apatite indicates the ore forming fluids in

the Choghart are magmatic- hydrothermal mixed with brines. The temperatures during the both stages of

mineralization (I-II stages) were between 150 and 450 oC. Increasing in pH is due to reaction of ore

fluids with igneous host rocks and effervescence can be effective mechanisms of iron ore precipitation.

In addition, mixing with cooler meteoric fluids had the effect of decreasing the salinity (1–10 wt.% NaCl

equivalent) and temperature (150–350°C) of the equilibrated magmatic fluid, making it more buoyant

and capable of moving out from the apophyses into the host rocks. This lead to metasomatic reactions

and precipitating high-grade magnetite ores from magmatic-hydrothermal fluids. Finally, FIs and

geochemistry of apatite minerals indicate that genesis of the mine is similar to iron-oxide copper gold

(IOCG) deposits.

References

Asadi, S., Rajabzadeh, M.A. 2014. Geochemistry, paragenesis, and wall-rock alteration of the Qatruyeh

iron deposits, southwest of Iran: Implications for a hydrothermal-metasomatic genetic model. Journal

of Geological Research 2014, 1-24.

Barnes, H. L., 1997. Geochemistry of Hydrothermal Ore Deposits, John. Wiley & Sons, New York, NY,

USA.

Forster, H., Jafarzadeh, A., 1994. The Bafq mining district in central Iran; a highly mineralized

Infracambrian volcanic field. Economic Geology 89, 1697–1721.

Hitzman, M.W., 2000. Iron oxide–Cu–Au deposits: what, where, when and why. In: Porter, T.M. (Ed.),

Hydrothermal Iron Oxide Copper–Gold and Related Deposits: A Global Perspective 2, Adelaide,

Australian Mineral Foundation 9–25.

Samani, B.A., 1988. Metallogeny of the Precambrian in Iran. Precambrian Research 39, 85-106.

Page 3: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

654

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

شیمی میانبارهای سیالکاربردی از زمین خاستگاه کانسار آهن چغارت، ایران مرکزی:

سینا اسدی

ايران شیراز، شیراز، دانشگاه زمین، علوم دانشکده

*نیامحیا منوچهری

ايران دامغان، دامغان، دانشگاه زمین، علوم دانشکده

علی اکبر حسن نژاد

ايران دامغان، دامغان، دانشگاه زمین، علوم دانشکده

01/11/9859تاريخ پذيرش : 55/51/5991تاريخ دريافت:

*[email protected]

چکیدهسنن میزبنان لا ن واقع شده است. کیلومتری جنوب شرق شهرستان يزد 591بافق، شرقکیلومتری شمال 50 زون ايران مرکزی و آهن چغارت درکانسار

انند و بنه هنا بنه شندت دارسنان شنده های مافیک است کنه در برينی از ب ن های آذرين حد واسط تا اسیدی و دايکای از نفوذیمجموعهشامل در اين منطقه

اند. مگنتیت فراوانترين کانسن اکسیدی منطقه است که بنه های آذرين در بريی نقاط تا حد ريساره شیست سبز داراون شدهاند. اين سن متاسوماتیت معروف

شکل پر عینار ممگنتینت ین و به زايی اصلی کانسار در سازندهای پرکامبرين پسکانه افشان در سن میزبان کانسار چغارت حضور دارد.ای و ای، تودههای اليهشکل

ی در محندوده آهنن چغنارت نشان می دهد که تنوده مگنتیتهمزاد با آپاتیتداده های حاصل از مطا عه میانبارهای سیال در .خ داده استرُ+ آپاتیت+ آمفیبول(

شواهد صنحرايی نی معادل نمک طعام تش یص داده شد. درصد وز 99تا 01ی سانتی اراد تشکیل شده است. بیشترين نرخ شوری بین درجه 985تا 911دمايی

اکسنید -من -ارمابی طن -دهد که سیال کانسن ساز بسیار شبیه به ذياير ماامايیکانسار چغارت نشان می و ريزدماسنجی میانبارهای سیال در کانی آپاتیت

است. (IOCG)آهن

سیال، چغارتدار، ريزدماسنجی، میانبار آهن آپاتیت کلمات کلیدی:

مقدمه -1کیلومتری شمال 50کانسار آهن چغارت در زون ايران مرکزی و در

فلززايی پهنه يک بادام پشت -ی بافق محدودهواقع شده است. بافق شرق

آهن بسیار مهم در ايران است چرا که میزبان ذياير ارزشمندی مانند

و زريگان سیاه(، فسفات ماسفوردی، که چاهون، سه چادرملو، مچغارت،

عناصر مسالند( و زريگان(، اورانیم و میر چاه روی مکوشک، و سرب ازستان(،

;Rahimi, 2015است م فسفات( – آهن و فسفات ذياير( کمیاب ياکی

Ebrahimi and Mokhtari, 2015 ;Darvishzadeh, 1983;

Haghipour, 1974 .)ترين مواد معدنی دار فراوانذياير آهن اکسید آپاتیت

آيند. تا کنون بیشترين ازارشها، از اين در محدوده ايران مرکزی به شمار می

معرفی شده است آن ارزهای هم و ريزو سری سازند سالند، درذياير

آپاتیت دار از نوع ارمابی ديرزاد بوده آهن دیاکس ذياير (.Samani, 1988م

باشد می یو داراون یرسوب ،یآتشفشان بیشتر از نوعآنها و سن بستر(Hitzman, 2000; Sillitoe, 2003; Rasty and Rajabzade,

2017 .( Iron-Oxide (IOCG)ط همراه با اکسید آهن يا -کانسارهای م

Copper Gold ذياير سو فیدی همراه با مگنتیت کم تیتانیم يا

زايی برشی، راه و اسپکیوالريت هستند که منشأ ارمابی دارند و انواع کانه

اين کانسارها معموالً شود.ای در آنها ديده میای، افشان و تودهراچه

کبا ت، ياکی، بیسموت،چندفلزی مم ، ط ، نقره، اورانیم، عناصر کمیاب

و ( Iمسری آذرين نیوبیم و فسفر( بوده و در ارتباط با ارانیتوئیدهای

کربناتیت بوده که الل کنترل -های آ کا ینو يا استوك (Aمناکوهزايی

های نفوذی مانند ذياير پورفیری، واضح و سايتاری دارند. ارتباط آنها با توده

میزبان اين کانسارها متنوع و از (. سن Hitzman, 2000مش ص نیست م

درونی -سنگهای آتشفشانی سنگهای رسوبی از قبل موجود در منطقه تا

ها ها و انی داراونی مانند شیست مافیک تا فلسیک و حتی سنگهای

درصد اکسید آهن دارند. 01معموالً بی از IOCGمتغیر است. کانسارهای

، سديک، پتاسیک، کلريتهای دارسانی در اين کانسارها بیشتر زون

,Guilbert and Park, 1997; Corriveauسريسیت و کربنات است م

های کششی پشت کمربند زون فروران ، (. اين کانسارها در حوضه2007

های کششی بعد از ای، نقاط داغ دايل قارهای و حوضههای درون قارهريفت

,Hitzmanمشوند تشکیل می نیزای حواشی فعال قارهيا ای و تصادم قاره

. شناسايی اين کانسارها او ین بار با کشف ذيیره بزرگ ا مپیک دَم (2000

اين تیپ از ذياير (.1983Hudson Roberts and ,ماسترا یا آلاز شد

یمعرف( 5991م Mazloomiو Karimpour توسط ن ستین بار در ايران

های م تلف بسیاری از بندیبر پايه تلفیق رده ند.و مورد توجه قرار ارفت

(Hitzman et al., 1992; Hitzman, 2000; Bartonپژوهشگران

and Johnson, 2004; (Karimpour, 2005 کانسارهای نوع م-

Page 4: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

651

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

همراه با IOCG به چهار اروه (IOCGمط ی همراه با اکسید آهن

، مثل ا مپیک دَم )ياکی عناصر کمیاب -اورانیم -ط -مگنتیت مم

IOCG ط ( مانند کندالريا، -همراه با مگنتیت ممIOCG همراه با

همراه با اسپکیوالريت IOCGزری و مانند قلعه ط ( -اسپکیوالريت مم

اردند.زر تقسیم میمثل کوهم ( -مط

ها نق بسیار مهمی دارند و هر در تشکیل اين ذياير فلزی، شوراب

زايی دارای شرايط ترمودينامیکی و فیزيکوشیمیائی متفاوتی استکانهسامانه

-. از اين رو مطا عه میانبارهای سیال به عنوان بازمانده(Hitzman, 2000م

ها در شناسايی و چگونگی تشکیل اين نوع از ذياير ارزش های ديرينه شوراب

عی را در ارتباط تواند اط عات جامبااليی دارند. مطا عه میانبارهای سیال می

زايی، و مقدار مواد محلول در با چگا ی، فشار، دما، عمق، شوری، نوع کانه

. (Roedder, 1984; Shepherd et al., 1985مسیال را فراهم نمايد

ن روش برای محاسبه ترکی شیمیايی و شوری میانبارهای سیال، يتررايج

سرماي است. -آزماي ارماي

ارفته، به صورت آهن چغارتکه بر روی کانسار با توجه به مطا عاتی

دارد. بیشتر در مورد منشأ اين کانسار وجود نظريات م تلفیطورکلی

تايیدکننده بر پايه میانبارهای سیال و بريی از مطا عات جديد پژوهشها

توان به میمطا عات برای اين کانسار است. از جمله اين جوی-ماامايیمنشأ

وMoore توسط آهنو ياستگاه سیال -ن س شیمی بررسی زمین

Modabberi 0119م،) Torab و Lehmann و0114م )

Eslamizadeh اشاره کرد که ايت ط دو سیال با اراي برتر ( 0154م

IOCGزايی نوع کايرونا از زير مجموعه ذياير ارمابی و کانه-سیال ماامايی

بر اين اساس کرد.( اشاره Hitzman et al., 1992; Hitzman, 2000م

به کانسن تشکیل PTVXهای مطا عه بازسازی ويژای اينهدف اصلی

در آهنزايی و کانه ماامايی-منظور دستیابی به روند تکامل سیال ارمابی

باشد.میداراون و دارسان شده چغارت سن میزبان

شناسی منطقهزمین -2جنوب شرق کیلومتری 591دار چغارت در کانسار آهن آپاتیت

مورد قرار ارفته است. منطقه پشت بادام -بافق بلوكو در شهرستان يزد

دوران در که مرکزی واقع شده است، ايران سايتاری زون در مطا عه

,Stocklinب شی از بزرگ قاره اندوانا بوده است پا ئوزوئیک و پرکامبرين

1974; Berberian and King, 1981) .)یمرکز رانيا یزون سايتار،

از کمربند يیهاب کرمان، -بافق -اناركبسیار مهم یشامل کمربند فلز

رجانیس - سنندجی سايتار -یبزمان و زون داراون - سهند یآتشفشان

تحت پشت بادام -بافق ( بلوكSamani, 1988; Alavi, 1994م تاس

-پی شکل ارفته است. در اثر اين کوهزايی،پان آفريکن تاثیر ريداد کوهزايی

های های بزرگ شکسته شده و حوضهسنگهای با سن پرکامبرين توسط اسل

استرش وسیع آمد اين ريداد پی ارابنی و ريفتی بزرای را ايجاد کرده است.

(.Paknejad, 1991ماست هانفوذیتشکیل انواع آتشفشانی و سنگهای

جنوب در حاشیه -با امتداد شمال کافتیيک زون کانسار مورد مطا عه در

در لرب بلوك وت واقع شده است و شرقی زون سايتارى ايران مرکزى

است و بی از کیلومتر مربع 05111 وسعت اين منطقه در حدود .(5مشکل

میلیارد تن کانسن را در بر دارد. از 0ذيیره آهن با تناژی در حدود 65

بلوك وت مکوچک قاره شرق ايران نظر زمین سايتی اين منطقه ب شی از

مرکزی( و مرک از پی سن قاره ای پرکامبرين است که توسط ب های

مربوط به اينفرا کامبرين تا ترياس پوشیده می شود. تکامل منطقه مرتبط با

جابجايی و رشد بزرگ قاره اندوانا و توسعه کوهزايی بلوك وت طی فاز

ن سال پی به شدت داراون شده است میلیو 411کوهزايی پان آفريکن در

(Samani, 1988) . همچنین نشانه هايی از فعا یت های ماامايی مرتبط با

های سن . (Samani, 1988)اوشته بااليی در منطقه اثبات شده است

مجموعه ای از سنگهای آذرين حد واسط شامل چغارت آهن کانسار میزبان

ريی از ب ها به شدت دارسان تا اسیدی و دايکهای مافیک است که در ب

.(Forster and Jafarzadeh, 1994)شده اند و متاسوماتیت معروف اند

سنگهای رسوبی، راه ها و دايک های آپاتیتی همچنین سن های داراون

شده نیز در منطقه مشاهده می شوند که درجه داراونی آنها در حد ريساره

شیست سبز است.

.(Moore and Modaberi, 2003)راه های دسترسی و نقشه زمین شناسی کانسار چغارت -5شکل Fig. 1. Access roads and geological map of Choghart deposit.

Page 5: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

658

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

روش مطالعه -3دار از مناطق کانههای صحرايی و تفکیک واحدهای سنگی از بررسی پ

و مقطع نازك 8های حفاری نمونه برداری ارديد و تعداد و همچنین از مغزه

شنايتی و بافتی های کانیبه جهت مطا عات دقیق ويژای مقطع صیقلی 56

به جهت مطا عه واحدهای سنگی میزبان، کانسن آهن و باطله تهیه شد.

نمونه شفاف و بدون شکستگی کانی آپاتیت همزاد با 8میانبارهای سیال

آزمايشگاه آذين زمین مگنتیت جهت تهیه مقاطع دوبر صیقل انت اب و به

ارسال ارديد. سپ توسط پويا تهران و آزمايشگاه دانشگاه تهران

آپاتیت چغارت میکروسکوپ پ ريزان پتروارافی میانبارهای سیال موجود در

میانبار سیال او یه و ثانويه 18مورد بررسی قرار ارفت. ريزدماسنجی بر روی

Linkamکاذب در کانی آپاتیت کانسار آهن چغارت توسط دستگاه

THMSG 600 انجام ارفت. زمین پويا تهران در آزمايشگاه ريزدماسنجی

-می +C 411°ات -C 594°ایری دما در محدوده اين دستگاه قادر به اندازه

درجه -95در دمای 3CH3H4Cباشد. بهنجارسازی دستگاه با استفاده از

صورت ارفت. درجه سانتیگراد 995در دمای 3KNOو سانتیگراد

بحث -4

شناسی، دگرسانی و پاراژنزکانی -4-1دهد که مگنتیت به عنوان مطا عات صحرايی و میکروسکوپی نشان می

، (0aبرشی مشکل های باشد که با شکلمنطقه میفراوانترين کانی اکسیدی

( در سن میزبان کانسار چغارت 0cای مشکل دانهو (0bمشکل ایتوده

شود بافت ها مشاهده میترين بافتی که در بیشتر نمونهمهم حضور دارد.

است. مگنتیت در است که اين بافت نشانگر فراوانی و للظت مگنتیت ایتوده

و اوتیت ، هماتیت مارتیت،هايی مانند کانیبه اکساي اثر بعضی مناطق بر

ايلمنیت از دايل تیغه های صورتی رن ستربروناند. یمونیت تبديل شده

است تیتانیم عنصر از چغارت مگنتیتگر لنی بودن نشاننیز هامگنتیت

های بافتهر دو نوع .(Ramdohr, 1980; Charlier et al., 2015م

های دسته اکتینو یتشوند. ها مشاهده میجانشینی در نمونهماامايی و

-های مهم کانسن آهن چغارت می( که يکی از ويژای0dجارويی مشکل

مارتیتی شدن نوع ياصی از دهد، همچنین باشد بافت ماامايی را نشان می

( 555ی جانشینی است که در طی آن، مگنتیت در امتداد سطوح م پديده

های رايج در کانسن های شود و يکی از پديدهنشین میتوسط هماتیت جا

( .0eشکل باشد ممگنتیتی چغارت میکانیهای سیلیکاتی در همرشدی با ترينکتینو یت و تیتانیت فراوانا

شوند. آپاتیت فراوانترين کانی باطله در کانسار چغارت مگنتیت مشاهده می

ای در ای و راچهای، راهدانه و به صورت یدر توا ی پاراژنتیک است. آپاتیت

د. رشد تماسی و درهمرشدی متناوب آپاتیت و شومگنتیت ديده میکانسن

-ای را از نوع او یه معرفی میمگنتیت در مطا عات میکروسکوپی، آپاتیت دانه

مگنتیت های فراوان همراه با سیلیکاتديگر کلريت و اپیدوت کوارتز،کند.

ترين کانی سو فیدی به صورت بی شکل در متن کا کوپیريت فراوان. هستند

در نیز پیريتدر مراحل نهايی تشکیل کانسن است. مگنتیت زمینه ديده

زايی آهن شکل شوند که طی کانههای کانسار مشاهده میبريی از ب

ها ديده شده است که به به ندرت در نمونه بورنیت .(dو 9cاند مشکل ارفته

در بعضی از . شودل و با رن صورتی تا بنف ديده میشکصورت ريز بلور، بی

9مشکل ها به کوو یت تبديل شده استموارد کانی کا کوپیريت در حاشیه

c).

زايی در کانسار آهن چغارت در دو تیپ کانسن اصلی صورت ارفته کانه

های : بیشتر در قسمتاست: کانسن پر عیار ممگنتیت + آپاتیت+ آمفیبول(

(. 9aمشکل کانسار استرش دارد بااليی

در اين پژوه ب پرعیار کانسار چغارت مورد مطا عه قرار ارفته

: پ ژيوک ز( ±فلدسپات آ کا ی + آپاتیت + کانسن کم عیار ممگنتیت. است

بر مناطق ژرفدهد و به سمت ی معدنی را تشکیل میی ذيیرهقسمت عمده

آهن در چغارت در زايی کانههمچنین .ب(9مشکل شودمقدار آن افزوده می

± کوپیريتاک ± یريتپ ± مگنتیت هایای از کانیمجموعهبا عمق زياد و

نهشت بلورهای مگنتیت در سن منشا با مجموعه شود.هماتیت مش ص می

بلورهای مگنتیت درون حضور هم وانی دارد. میکلسی -میکانیايی سدي

حضور .است ادعااکتینو یت و وجود اکتینو یت درون مگنتیت د یل اين

اکتینو یت -های سرشار از سديم و کلسیم همچون تیتانیت و ترمو یتکانی

,.Hitzman et al)کلسیمی عمیق می باشد -شايص دارسانی سديمی

Audetat et)است يیمعمول ذياير میان دما کانی اکتینو یت نیز .(1992

al., 1998).

در دو مرحله او یه و سوپرژن انجام در کانسار آهن چغارتکانه زايی

به صورت او یه اند از: ب اعظم مگنتیت ( که عبارت6ارفته است مشکل

ها احتماالً تحت تاثیر يک فاز هیدروترمال تشکیل شده است، اين مگنتیت

سته تحت تاثیر فرآيندهای جابجاشده و ضمن لنی شدای، آهن توان

ی فضاهای متاسوماتیک و هیدروترمال به صورت جانشینی و پرکننده

ی در مراحل آير فاز ادانه ای وراچهبه صورت کا کوپیريت و پیريتيا ی.

های تاثیر پديدهآيرين مرحله مربوط به . ارددهیدروترما ی تشکیل می

را ديگر هیدروکسیدهای آهن مارتیت وکه سوپرژن بر روی کانسار آهن بوده،

به ماالکیت و تجزيه شده همچنین کا کوپیريت و بورنیت. تشکیل داده است

. تبديل شده است یتوکو و

هايی مثل ی پیشرونده تشکیل کانی: احتماالً در يک مرحلهمتاسوماتیسم

هايی مثل اپیدوت و ی پسرونده کانیآمفیبول و اورتوک ز و در يک مرحله

.کلريت

پ ژيوک ز در -اکتینو یت -به صورت همراهی مگنتیت پاراژنز کانیايی

باشد.می کانسار

Page 6: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

659

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

بافت برشی در کانسن مگنتیتی و بلورهای ريز و درشت مگنتیت که نشانه ی نیروهای تکتونیکی اعمال شده به کانسار هستند (aم مگنتیت مشاهده شده درهای انواع بافت -0شکل

اکتینو یت دسته (dم. تبافت دانه ای در کانسن مگنتیتی و وجود دانه های شکل دار مگنتی( cمسانتی متر هم می رسد. 9 -0ای از چند میلی متر تا ای که دارای اندازهبافت توده( bم

مارتیت. :Marمگنتیت. :Mtاکتینو یت. Act:؛ ايتصارات. مارتیتی شدن نوع ياصی از پديده ی جانشینی است (eمجارويی. Fig. 2. Types of textures observed in magnetite. (a) Breccia texture in magnetite ore and fine and coarse magnetite crystals that indicate

tectonic forces applied to the deposit. (b) A mass of tissue ranging in size from a few millimeters to 2-3 cm. (c) Grain texture in

magnetite ore and presence of magnetite-shaped grains. (d) Actinolite, (e) martity is a special kind of succession phenomenon.

Abbreviations; Mt: Magnetite, Act: Actinolite, Mar: Martite.

( dمکا کوپیريت، بورنیت و کوو یت ( تصوير میکروسکوپیaمکم عیار مگنتیت ( تصويری از نمونه دستی، کانه زايیbمپر عیار مگنتیت ( تصويری از نمونه دستی، کانه زايیaم -9شکل

.، پیريتPy، بورنیت. Borکا کوپیريت. ، Cpyکو یت. ،Covتصوير میکروسکوپی پیريت با بافت شکافه پر کن ايتصارات: Fig. 3. (a) Image of hand sample, high cutie magnetite mineralization, (b) Image of hand sample, low cutie magnetite ore, (c)

Microscopic image of Chalcopyrite, bornite and covellite. (d) Photomicrographs of pyrite fill with slit textur. Abbreviations; Cov:

Covellite, Cpy: Chalcopyrite, Bor: Bornite, Py: Pyrite.

Page 7: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

641

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

.ی چغارتتوا ی پاراژنزی و کانه زايی در منطقه -6شکل

Fig. 4. Paragenesis of mineral association in the Choghart deposit.

-هايی است که در ترکی سن يکی از دارسانیپديده سیلیسی شدن

ی سن نیز ارديده است. افتاده و باعث تغییر ترکی او یههای چغارت اتفاق

توان به مراحل انتهايی عملیات آتشفشانی در منطقه و نفوذ اين پديده را می

5های پیرامون کانسار نسبت داد مشکل دار در سن های داغ سیلی محلول

a منطقه (. دارسانی اپیدوتی شدن احتماالً از تبديل پ ژيوک ز به اپیدوت در

همچنین در بريی از مقاطع، به نظر می رسد شروع فرآيند .حاصل شده است

ی کلريتی (. پديده5bسازی آهن همراه با اپیدوت بوده است مشکل کانی

معموالً شدن نیز در محدوده مورد مطا عه قابل تش یص می باشد که

(.dو 5c مشکل اندها به کلريت تبديل شدهآمفیبول

کلريت. Chl:. مگنتیت Mt: اپیدوت. Epi: کوارتز.: Qtzکلسیت. :Cal ؛ايتصارات .دارسانی کلريتی (c - d) ،دارسانی اپیدوتی (b)ی، ( دارسانی سیلیسaم -5شکلFig. 4. (a) Siliceous alteration, (b) epidote alteration, (c - d) chlorite alteration.

Abbreviations; Cal: calcite, Qtz: quartz, Epi: epidote, Mt: magnetite, Chl: chlorite.

Page 8: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

645

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

-رسد که سیال سازنده مگنتیت پ از تفکیک او یه سب کانینظر میبه

-میهايی بوجود سامانهاين شرايط در ست. شده ا در منطقه سازی سیلیکاتی

قلیايی و تشدبه سیال pHآيد که نسبت سیال به سن بسیار پايین،

.(Lottermoser, 1992)دن یگاندهای کلريدی در سیال ارمابی فراوان باش

اسپکیوالريتزايی سیلیسی بیشتر با کانه - های جزيی سرسیتیدارسانی

به عمیق پیشروی سیال ارمابیهمراه است. اين دارسانی احتماالً ناشی از

افزاي که با است آبهای جوی آنها باتر پوسته و ايت ط سطوح کم عمق

کاه اکساي سیال،نسبت واکن پذيری سیال به سن ، افزاي میزان

+ اسپکیوالريتپاراژنزی همراه است و برای نهشت توا ی pHافزاي و دما

نوع اين .باشدمناس می مگنتیت ± کلريت + اپیدوت +کوارتز + سرسیت

ای مرتبط در طول يک حاشیه قاره فشارشیزايی آهن وابسته به مناطق کانه

زايی مگنتیت از عمق با های وابسته به کانهبا فروران بوده و دارسانی

شروع و به سمت باال به مجموعه میکلسی -میيا سدي میدارسانی سدي

شود زايی هماتیت يتم میسیلیسی همراه با کانه-های سرسیتیدارسانی

(Hitzman, 2000) .

های سیالپتروگرافی میانبار -4-2 روابط شناسايی به سیال کمک بسیاری میانبارهای پتروارافی مطا عات

Van den). کندمی میزبان هایکانی و سیال میانبارهای میان پیچیده

Kerkhof and Hein, 2001) ز اين جهت مطا عات پتروارافی دقیقی بر ا

میانبارهای سیال کانی آپاتیت کانسار چغارت انجام ارفت. میانبارهای روی

ها وجود دارند. های متفاوت در آپاتیتسیال، به فراوانی و با توزيع و ترکی

(5986م Rodderمیانبارهای مطا عه شده در اين پژوه مطابق معیارهای

ابعاد میانبارهای از نوع او یه و بطور محدود از نوع ثانويه درولین می باشد.

-میکرون متغیر است، اما بیشتر آنها دارای اندازه 01سیال از چند میکرون تا

صورت مجزا و ه میانبارهای سیال او یه ب باشند.میکرون می 01ای کوچکتر از

پراکنده هستند. میانبارهای سیال ثانويه بصورت آپاتیت درشت در زمینه

به . میانبارهای سیال ثانويه کاذب نداقرار ارفته هايطی در محل شکستگی

. شوندريز و بصورت يطی ديده میشکل بسیار

ی میانبارهای سیال در کانی آپاتیت، به ترتی های مشاهده شدهشکل

فراوانی به صورت نامنظم، کشیده، پهن، کروی، بیضوی و شکل منفی بلور

ر کانی آپاتیت بندی میانبارهای سیال او یه موجود دشوند. تقسیمديده می

چغارت، طبق تقسیم بندی ژنزی و بافت انجام ارفت که ايیرا به وسیله

Van den Kherkof and Hein (2001) مورد تجديد نظر قرار ارفته

میانبارهای مطا عه شده بر اساس فازهای مشاهده شده به پنج ت. شده اس

شوند:اروه تقسیم می

اند باشندکه تنها از ااز تشکیل شدهاروهی از میانبارها می :(V)اروه اول

: اين نوع میانبار سیال تماماً از مايع پر شده است و (Lم دوم اروه(.4aشکل م

باشد و به اشکال م تلفی ديده شده ترين نوع میانبار و با فراوانی کم میساده

باشند متک فازی است ماکثراً کروی( که احتماالً حاصل يک باريک شدای می

(: میانبارهای دوفازی لنی از مايع با L+V(. اروه سوم م4a شکلم مايع(

(: حباب ااز V+L(. اروه چهارم م4bشکل مباشند فراوانی نسبتاً زياد می

درصد حجم سیال را دربرارفته است. دمای همگن شدن در اين 11بی از

و درصد شوری و چگا ی اندك است و يکنوايتی در آنها متوسطنوع میانبارها

شکیل فاز اازی همراه است. میانبارهای اروه چهارم در چغارت نسبت به با ت

سه (. نوع پنجم: 4cانواع دو فازی لنی از مايع فراوانی بیشتری دارند مشکل

میانبارهای در . ( هستندd 4مشکل (L+V+S)ااز - مايع – فازی جامد

به آزماي فاز مايع همراه با فاز حباب ااز وجود دارد. با توجه اين اروه،

رسد ترکی اصلی فاز اازی ب ار آب باشد. سرماي بر روی آنها، به نظر می

شوند. حضور میانبار های پنجم به وفور در آپاتیت يافت می میانبارهای نوع

سیال نوع يک همراه میانبارهای سیال نوع سوم وچهارم نشاندهندی اين

داده استها در منطقه رخ جوش هنگام تبلور آپاتیتاست که

شمار در میانبارها (. وجود فازهای نوزاد بیSimmons et al., 2000م

بیانگر شوری زياد و نیز لنی بودن محلو های به وجود آورنده بلورها از آهن

های آهن دار هستند. بريی از اين فازهای است زيرا بیشتر فازهای نوزاد، کانی

ی اردن یه باشند. پديدهتیره رن ممکن است بقايای از ماامای مادر او

های ارمابی يک فرآيند عمومی در محیط (Necking downمشدای باريک

که اين پديده در نمونه ياد شده نیز قابل ( Bodnar et al., 1985ماست

مشاهده است. به حاظ ژنتیکی هر سه اروه میانبار سیال او یه، ثانويه و

اردد. ها مشاهده میثانويه کاذب در نمونه

دار تصاوير میکروسکوپی میانبارهای سیال در کانی آپاتیت کانسار آهن آپاتیت -4شکل

دو (c) ،دوفازی لنی از ااز (b) ،تک فازی اازی و تک فازی مايع (a) ،چغارت

ااز.-مايع-سه فازی جامد (d) ،های لنی از مايعفازی

Fig. 6. Photomicrographs of fluid inclusions in apatite

mineralization of apatite-iron at Choghart deposit. (a) Only

vapor phase and only Liquid phase, (b) gas-rich fluid inclusion,

(c) liquid-rich fluid inclusion, (d) solid-bearing fluid inclusion.

ریزدماسنجی -4-3میانبار سیال او یه و ثانويه 18بر روی حدوداً مطا عات ريزدماسنجی

کاذب موجود در کانی آپاتیت کانسار چغارت انجام ارفت. طبق مطا عات

شدایی دمای همگنمحدوده ،1ريزدماسنجی و با توجه به نمودارهای شکل

اراد تش یص ی سانتیدرجه 681تا 551میانبار سیال از 69( برای hTم

ی درجه 651-951ی دمايی داده شد که بیشترين فراوانی در محدوده

(. برای انجام مطا عات سرماي ، میانبارهای 1aباشد مشکل اراد میسانتی

Page 9: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

640

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

درجه سانتی اراد سرد شدند و پ از انجماد کامل، به -91سیال تا حدود

-98تا -9/1( بین mTآيرين بلور يخ مآرامی ارم ارديدند. دمای ذوب

ی دمايی دو استره 1bاراد می باشد. با توجه به نمودار شکل درجه ی سانتی

نشانگر شوری باال 98تا 55های پايین و نشانگر شوری 5تا 1ی در محدوده

ی ( يا دمای يوتکتیک در دو محدودهeTاست. دمای ذوب او ین بلور يخ م

درجه سانتیگراد بیشترين فراوانی را -9/51تا -6/98 و -9/1تا -5/6دمايی

(. دمای يوتکتیک میانبارهای سیال در 1cدهند مشکل از يود نشان می

( به حضور 1dدرجه سانتیگراد مشکل -59تا -51ی دمايی حدوداً محدوده

ماامايی -در سیال ارمابی Mg+2 و Ca2+, Fe+, K+Na,+2های کاتیون

شدن سیستم را در سامانه ( و دمای بسته et al., 2001Yaoکند ماشاره می

2CaCl–NaCl–O2H وKCl-2CaCl-O2H کند. ا بته در اين تايید می

همیشه بیشتر است Ca+2نس به کاتیون Na+حا ت حضور کاتیون

(. تعداد بیشتری از میانبارهای سیال دمای او ین Grandia et al., 2003م

ایری شده است که اراد اندازهدرجه سانتی -54ذوب بلور يخ در محدوده

باشد.مايع در میانبارهای سیال می 2COنشان دهنده حضور فاز

محاسبه ارديد. ( 5996م Bodnary and Vitykی مقدار شوری از معاد ه

درصد وزنی معادل 95تا 01و 51تا 1مقدار شوری بین دو دامنه دمايی

بیشترين فراوانی را دارد 05تا 01ی باشد که در محدودهنمک طعام می

ایری (. در اين مطا عه همچنین دمای ذوب بلور نمک نیز اندازه4مشکل

همگن شدای فاز جامد 511تا 911در دامنه دمايی 4ارديد که طبق شکل

افتد. اتفاق می

توانمی همگن شدای دمای و سیال میانبارهای شوری از استفاده با ,.Zang and Frantzکرد م محاسبه نسبتاً يوبی با تقري را چگا ی سیال

دياارام در که چگالهم يطوط از استفاده با حا ت اين (. در1مشکل ( 1987

. آورد بدست را سیال چگا ی میتوان دارند قرار همگن شدای دمای -شوری

ی چگا ی وجود دارد. باشد، دو محدودهمش ص می 1همانطور که از شکل

متر ارم بر سانتی9/1تا 8/1دما پايین و با چگا ی محدوده اول شوری و

ارم 1/5تا 1/1مکع و محدوده دو با شوری و دمای باال و محدوده چگا ی

تغییرات چگا ی نشان میدهد که کند. متر مکع تغییر میبر سانتی

.زايی و آمی تگی سیاالت در منطقه رخ داده استفرآيندهای حباب

-( شوری در میانبارهای سیال اندازه(Te) ،dم ( دمای ذوب او ین بلور يخcم ،(mT( دمای آيرين ذوب بلور يخ مbم، T)h(( نمودار دمای همگن شدای aم -1شکل

,Zang and Frantz)( نمودار تعیین چگا ی میانبارهای سیال در آپاتیت کانسار آهن چغارت fم ،دمای ذوب ها یت ( نمودارeم ،ایری شده در کانی آپاتیت چغارت

1987.)

Fig. 7. (a) Homogenization Temperature (Th ºC), (b) histogram of last ice melting temperature (ºC), (c) histogram of

initial ice melting temperature, (d) salinity of fluid inclusions measured in apatite, (e) histogram of halite melting, and (f)

fluid inclusions density diagram for apatite of Choghart iron deposit (Zang and Frantz, 1987).

Page 10: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

649

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

آپاتیت چغارت–خاستگاه کانسار آهن -4-4آپاتیت چغارت - میانبارهای سیال در کانسار مگنتیتمطا عه

دهد که دو نوع سیال در تشکیل کانسار مورد نظر نق نشان می

درجه سانتی اراد و 651تا 951با دمای بین Iاند. سیال نوع داشته

اردد درصد وزنی معادل نمک طعام مش ص می 95تا 59شوری بین

درجه سانتی اراد و شوری پايین 951تا 551با دمای IIو سیال نوع

باشد. همچنین ايت ط يک درصد وزنی معادل نمک طعام می 51تا 5

سیال ارمابی در حال سرد شدن با شوری و دمای بیشتر با يک سیال

ياستگاه کايرونا برای با شوری و دمای کمتر ماحتماال جوی( د یلی بر

باشد می IOCGاير تیپ جهانی کانسار چغارت از مجموعه ذي

Malekzadeh Shafaroudi and Karimpour, 2012; Latifiم

Saei et al., 2014 دهد که نشان می 1در شکل 0( محدوده شماره

زايی آهن از يک سیال در حال سرد شدن طی پديده جوش رخ کانه

داده است.شدای همگن دمایبا استفاده از نمودار دوتايی میزان شوری به

(Beane, 1983) های پايدار منشامی توان بدون استفاده از ايزوتوپ

9همانطور که در شکل .کردبینی را پی سیالآب میانبارهای احتما ی

آب ماامايی و ی ايت طتجمع میانبارهای سیال در محدوده شودديده می

رخ داده است. جوی

و Sheppered از شوری دما نمودار در سیال تکامل ممکن روندهایت، چغار کانسار درایر سیاالت انواع شدن همگن دمایدر مقابل شوری نمودار - 8شکل

(.5985همکاران م

Fig. 8. Salinity vs. homogenization tempreture (ºC) diagram of fluid inclusions in Choghart deposit. Evolution trends from

Sheppered et al. 1985.

، MVTبا تطبیق تیپ( 5989م Beane از نمودار پايه .دياارام پراکندای شوری و دمای همگن شدای میانبارهای سیال در کانی آپاتیت چغارت -9شکل

Epithermal و Irish مWilkinson, 2001).

Fig. 9. Salinity vs. homogenization temperature diagram of fluid inclusions in the apatite mineralization. Basal diagram

after Beane (1983) with type matching for MVT, Epithermal and Irish mineralization from Wilkinson (2001).

Page 11: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

646

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

نتیجه گیری -5فرآيندهای حاکی از آن است که های صحرايی در منطقه بافق بررسی

های آذرين ارانیتی و به صورت محلی ای در اثر نفوذ تودهارمابی استرده

ای از سازی استردهديوريتی در کامبرين زيرين رخ داده است، که باعث کانی

ی ها های عناصر کمیاب ياکی و تشکیل ها هآپاتیت و بريی کانی -آهن

ها و کن ارمابیکلسیمی( ناشی از بر هم -ی دارسانی مسديمیاسترده

ای سن در برایرنده شده است. همچنین در کانسار چغارت شواهد ويژه

مبنی بر وجود فرآيندهای ماامايی و به دنبال آن عملکرد سامانه ارمابی و

و هاشود. حجم بسیار زياد کانسن آهن، مگنتیتمتاسوماتیزم ديده می

های ويژه ماامايی از جمله ای فراوان و سايت و بافتهای تودههماتیت

های برشی و جريانی با مرزهای مش ص و نااهانی ها و بافتمشاهده آذرآواری

بین کانسن و سن همبر از شواهد وجود يک ماامای لنی از آهن در

وپی، های میکروسکهای جانشینی در نمونهباشد. همچنین بافتمنطقه می

-وجود مرزهای تدريجی بین کانسن و سن همبر، متاسوماتیزم و دارسانی

های استرده مشاهده شده در منطقه، نشان دهنده فعا یت استرده ارمابی

شنايتی و بافتی نشان دهنده عملکرد وسیع شواهد کانی در چغارت است.

های های استرده در منطقه است. دارسانیفرآيندهای ارمابی و جانشینی

-مشاهده شده در کانسار چغارت از اعماق بیشتر به سطح از نوع سديمی

کلسیمی، پتاسیمی و سرسیتی است که در مناطق بسیار سطحی با سیلیسی

شدن همراه است.

های سو فیدی مبه ويژه کا کوپیريت( در همرشدی م به صورت کانه

ارمابی يعنی تشکیل های ماامايی و پیريت و کانسن آهن، همراهی فرآيند

کانسار در اثر فرايندهای ماامايی، حجم استرده ای از يک مذاب لنی از

آهن و در پی آن ايجاد سامانه ارمابی و جانشینی کانسن آهن، متاسوماتیزم

کلسیمی، پتاسیمی، سرسیتی و -و دارسانی های استرده از نوع سديمی

در تشکیل کانسن آهن Naکه بیانگر نق مهم يون قلیايی سیلیسی شدن

است.

دمای محلول موجود در کانی آپاتیت های میانبارهای سیالبا توجه به داده

درصد وزنی 95تا 1درجه سانتی اراد و با شوری 681تا 551ارمابی

-نتايج حاصل از ترسیم دادههمچنین با استناد به باشد.معادل نمک طعام می

چغارت بر روی دياارام ی آپاتیت موجود در کان های میانبارهای سیال

احتماالً کانه زايی در ارتباط پراکندای شوری در مقابل دمای همگن شدای

فرآيند نق مهمی طی ارمابی بوده است. بنابراين هر دو -ماامايی با فرآيند

و ترتی هاشناسی، دارسانیبا توجه به ترکی کانیاند. زايی داشتهکانه

های میانبار های منطقه، دادهآثار داراونی در سن ها، مشاهده استرش آن

زايی آهن در سیال مدما و شوری( و نق سیاالت ماامايی و ارمابی در کانه

باشد.و زير اروه ذياير کايرونا می IOCGچغارت احتماالً اين کانسار از نوع

References Alavi, M., 1994. Tectonic of Zagros orogenic belt of Iran: new data and interpretations. Tectonophysics 229, 211–238.

Audetat, A., Guenther, D., Heinrich, C.A., 1998. Formation of a magmatic-hydrothermal ore deposit; insights with LA-

ICP-MS analysis of fluid inclusions. Science 279, 2091–2094.

Barton, M. D., Johnson, D. A., 2004. Footprints of Fe Oxide (-Cu-Au) Systems. Special Publication, University of Western

Australia, Crawley, Australia.

Beane, R.E., 1981. The magmatic-meteoric transition. Geothermal Resources Council 13, 245–253.

Berberian, M., King, G. C. P., 1981. Towards a paleogeography and tectonic evolution of Iran, Canadian journal of Earth

Science 18, 210-265.

Bodbar, R.j., Reynolds, T.J., Kuehn, C.A., 1985. Fluid inclusion systematics in epithermal in systems Reveiws of

Economic Geology 2, 73-97.

Bodnary, R.H., Vityk, M.O., 1994. Interpretation of microthermometric data for H2O-NaCl fluid inclusion, in De Vivo, B.,

and Frezootti, M.L., eds., Fluid inclusion in minerals: Methods and applications: International mineralogical

association, Short course of the working group, Inclusions in minerals 117-130.

Charlier, B., Namur, O., Bolle, O., Latypov, R., Duchesne J., 2015. Fe–Ti–V–P ore deposits associated with Proterozoic

massif-type anorthosites and related rocks. Earth-Science Reviews 141, 56–81.

Corriveau, k., 2007. Auditory Processing Skills and Specific Language Impairment: A new look at an old hypothesis.

Journal of Speech, Language, and Hearing Research 50, 647–666.

Darvishzadeh, A., 1983. Investigation of Bafg-Esfordi phosphate, Journal of Sciences, Tehran University, 13(1-2) 2-24 (in

Persian).

Ebrahimi, F., Mokhtari, M., 2015. Vibration analysis of spinning exponentially functionally graded Timoshenko beams

based on differential transform method. Journal of Aerospace Engineering 229, 1–13.

Eslamizadeh, A., 2016. Geological setting of iron oxide-apatite deposits in the Bafq district, central Iran with an emphasis

on mineralogical, petrographic, and geochemical study of the Sechahun deposit. Iranian Journal of Earth Sciences 8,

147-163.

Foerster, H., Jafarzadeh, A., 1994. The Bafq mining district in central Iran; a highly mineralized Infracambrian volcanic fie.

Economic Geology 89 (8), 1697-1721.

Grandia F., Cardellach E., Canals A., Banks D.A., 2003. Geochemistry of the fluids related to epigenetic carbonate-hosted

zn-pb deposits in the Maestrat basin, Eastern Spain: fluid inclusion and isotope (Cl, C, O, S, Sr) evidence. Economic

Geology 98, 933–954.

Guilbert, J. M., Park, J. R. C. F., 1997. The geology of ore deposits, Freaman and company, New York, 985.

Haghipour, A., 1974. Etude geologique la region de Biabanak - Bafq (Centeral Iran); Petrologie et tectonique du socle

percamberien et sacouverture. Ph. D These, Universite Scientifique et Medicale de Grenobal, France.

Page 12: Genesis of the Choghart iron ore deposit, Central Iran ...aag.scu.ac.ir/article_15067_d1dee24a35c22a65bae0ab83648fe233.pdf · geochemistry of apatite minerals indicate that genesis

645

6، شماره 9، دوره 98زمستان مجله زمین شناسی کاربردی پیشرفته

Hitzman, M. W., Oreskes, N., 1992. Einaudi M. T., Geological characteristics and tectonic setting of Proterozoic iron oxide

(Cu–U–Au–REE) deposits. Precambrian Researchs 58, 241–287.

Hitzman, M.W., 2000. Iron oxide–Cu–Au deposits: what, where, when and why. In: Porter, T.M. (Ed.), Hydrothermal Iron

Oxide Copper–Gold and Related Deposits: A Global Perspective 2, Adelaide. Australian Mineral Foundation 9–25.

Karimpour, M. H, Mazloomi, A, 1997. Geochemistry, Origin and Potential of Gold Mining in Exploration Zone of Torbat

Heydariyeh koh zar. Journal of Earth Sciences 28-27, 13-2.

Karimpour, M. H, Mazloomi, A., 1997. Gold Discovery Report in the Torbat-e-Heydariyeh koh zar Area, Zarmahar Gold

Company Internal Report 31.

Karimpour, M. H., 2005. Comparison of Cu-Ag-Au Ghale zary deposit with other Iron Oxides Cu-Au (IOCG) deposits and

presenting new classification, crystallography and mineralogy of Iran 134-1677.

Latifi Saei, F., Mirnejad, H., Alipour Asl, M., Niroumand, S., 2014. Investigation of gold mineralization in thousands of

vein systems in the Paris region of Kerman province (with emphasis on studies of fluid shortages and sulfur isotopes.

Journal of Applied Geology Advanced 14, 65-75.

Lottermoser, B.G., 1992. Rare earth elements and hydrothermal ore formation processes. Ore Geology Reviews 7, 25-41.

Malekzadeh Shafaroodi, A., Karimpour, M. H., 2012. Geology, Mineralization and Fluid inclusions Studies of Pb-Zn-Cu

Hoze Reis Deposition, East Iran. Journal of Advanced Applied Geology 6, 63 – 73.

Moore, F., Modabberi, S., 2003. Origin of Choghart iron oxide deposit, Bafq mining district, Central Iran: new isotopic and

geochemical evidence. Journal of Science, Islamic Republic of Iran 14, 259-269.

Nystrom, J. O., Henriquwz, F., 1994. Magmatic features of iron ore of the Kiruna type in Chile and Sweden: ore textures

and magnetite geochemistry. Economic Geology 89, 820-839.

Paknejad, H., 1991. Complementary exploration of Esfordi deposit. Geological Survey of Iran, Tehran, Report 11, 89 (in

Persian).

Rahimi, A., 2015. Geochemical and Economic Geological Survey of Rare Elements in the Lake siysh Iron-Apatite

Deposition, Northeast Bafgh. M.Sc Thesis, Amirkabir University of Technology, Tehran, Iran.

Ramdohr, P., 1980. The Ore Minerals and their Intergrowths, Pergamon Press, New York, N.Y.

Rasti, S., Rajabzadeh M. A., 2017. Mineralogical and Geochemical Characteristics of Serpentinite-Derived Ni-Bearing

Laterites from Fars Province, Iran: Implications for the Lateritization Process and Classification of Ni-Laterites World

Academy of Science, Engineering and Technology. International Journal of Geological and Environmental

Engineering 117.

Roberts, D. E., Hudson, G. R. T., 1983. The Olympic Dam copper-uranium-gold deposit, Roxby Downs, South Australia.

Economic Geology 78 (5), 799-822.

Roedder, E., 1984. Fluid inclusions. Reviews in Mineralogy, 12 644p

Samani, B.A., 1988. Metallogeny of the Precambrian in Iran. Precambrian Research 39, 85-106.

Shepherd, T., Rankin, A. H., Alderton, D., 1985. A practical guide to fluid inclusions studies, Blackie, Glasgow, 239.

Sillitoe, R.M., 2003. Iron oxide-copper-gold deposits: an Andean view. Mineralium Deposita 38, 787–812.

Simmons, S.F., Simpson, M.P. Mauk, J., 2000.The mineral products of boiling in the golden cross epithermal deposit, New

Zealand Minerals and Mining Conference Proceedings, 209-216.

Stocklin, J., 1974. Possible ancient continental margins in Iran. In the geology of continental margins. Edited by C.A Burk

and C.L. Drake. Springer, New York, 333-353.

Torab, F.M, Lehmann, B., 2006. Magnetite-apatite deposits of the Bafq district, Central Iran: apatite geochemistry and

monazite geochronology. Mineralogical Magazine 71, 347-363.

Van den Kerkhof, A.M., Hein, U.F., 2001. Fluid inclusion petrography. Lithos 55, 1-4.

Wilkinson, J.J., 2001. Fluid inclusions in hydrothermal ore deposit. Lithos 55, 229–72.

Yao, Y., Murphy, P.J., Robb, L.J., 2001. Fluid characteristics of granitoid-hosted gold deposits in the birimianterrane of

Ghana: a fluid inclusion microthermometric and Raman spectroscopic study. Economic Geology 96, 1611–43.

Zhang, Y. G., Frantz, J. D., 1987. Determination of the homogenization temperatures and densities of supercritical fluids in

the system NaCl-KCl-CaCl2-H2O using synthetic fluid inclusions. Chemical Geology 64, 335-350.