8/11/2019 Fig_4.ox_ok

1/83

KOHA

Shkembinj

sedimentare

Siperfaqet e

shplarjes

Diskordance

kendore

Shkembinj

intruzive

Shkembinj

metamorfike

Mosha Gjeologjike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

2/83

Konceptimi (Steno 1669) i cili perfaqeson dyprincipet qe duken te thjeshte por qe jane

themelore: shtresat sedimentare fillimisht vendosen

horizontalisht (parimi I horizontalitetit); shtresat

mbivendosen njera mbi tjetren, qe do te thote se

shtresat qe ndodhen me poshte jane me te vjetra

se shtresat qe ndodhen me siper (parimi I

mbivendosjes).

Ketu, mosha relative e shtresave 1, 2 dhe 3 jepet

sipas principit te mbivendosjes. Intruzionet 4, 5 dhe

6 jane me te reja ne krahasim me shtresat

sedimentare horizontale te cilat jane nderprere nga

intruzionet. Gjithashtu meqenese dajka 5 nderpret

dajken 4 dhe dajka 6 nderpret dajken 5 atehere

kemi qe dajka 6 eshte me e re se 4, megjithese

keto dajka nuk nderpriten. Radha e intruzionit

eshte pra fillimisht me dajken 4 pastaj vjen dajka 5

dhe me ne ne fund nderpriten nga dajka 6.

Mosha relative Metodastratigrafike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

3/83

Fragmente granitike

Shkembinj intruzive

Shtresa sedimentare

Kemi nje kontakt te parregullt

(diskordance) midis nje masiviintruziv dhe nje shtrese

sedimentare. Normalisht ne

moment mund te mendohet qe

masat intruzive jane me te reja

se shtresa sedimentare qe i

permban ose i mbulon ato. Por

ketu duhet bere kujdes sepseshkembinjte sedimentare qe

perbejne nje sediment te vjeter,

permbajne disa fragmente

graniti.

Kjo situate nenkupton qe granitet ne nje kohe te caktuar kane qene ekspozuar ndaj

erozionit dhe qe copa te graniteve kane qene shkeputurnga masivi per shkak teerozionit dhe pastaj kane qene perfshire ne sedimentet qe mbulojne masivin granitik.

Domosdoshmerisht shkembinjte intruzive granitike jane me te vjeter se shtresat

sedimentare te mbivendosur.

Mosha relative Metodastratigrafike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

4/83

Niveli i detit

Diskordance

kendore

Depozitimi

Shtresat sedimentaredepozitohen horizontalisht

Rrudhosja dhe ngritja

Shpesh forcat tektonike

kompresive (ne ngjeshje)rrudhosin shtresat horizontale

Erozioni

Shtresat e rrudhosura me pas

erodohen dhe relievi

sheshohet

Niveli idepozitimitNqs shtresat depozitohen me siper, psh

si rezultat i avancimit te detit, atehere

formohet nje relacion strukturor me

mosperputhje kendore ndermjet dy

komplekseve. Siperfaqja ndarese e dy

komplekseve quhet diskordance

(mosperputhje) kendore e cila ne terren

quhet dhe baza e transgresionit

Mosha relative Metodastratigrafike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

5/83

DEVON

Siperm

Poshtem

Siperm

Poshtem

Siperm

Poshtem

Mesem

Siperm

Poshtem

Mesem

Mosha e komlpeksit

fosilifer = moshen e

shtresave qe permbajne

fosilet

KARBONIFER

SILUR

ORDOVIK

Siperm

Poshtem

Mesem

KARBONIFER

DEVON

SILUR

Mosha relative Metodastratigrafike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

6/83

Fotografi e familjes

Babai

Nipi

Vajza

Mosha e fotografise

(= me vitin kur eshte

realizuar fotografia)

Mosha relative Metodastratigrafike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

7/83

Elektrone

Berthama

emetim

emetim

Masa

atomike

Numuri atomik

emetim

emetim

ZINXHIRI RADIOAKTIV

kohaIZOTOPRADIOAKTIV

IZOTOP

RADIOGJENIK

kohaPRINDER FEMIJE

Zberthimi radioaktiv i lendes

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

8/83

e izotopit radioaktiv

Minutat

e izotopit radioaktiv

Gjysme-periudha e zberthimit radioaktiv

Koha

Mosha absolute Metoda radiometrike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

9/83

e izotopit radioaktiv

Gjysme-periudha

Koha 0

Mbas 4.5 Gv

Izotopi radioaktiv

Mbas 9 Gv

Mbas 13.5 Gv

Mbas 18 Gv

Ac=kcA02(-t/Tc)

Acmasa aktuale e14C

A0masa aktuale e14C

t

eshte mosha gjeologjikeTcgjysem-periudha e 14C

kcfaktor korrektues

Mosha absolute Metoda radiometrike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

10/83

IZOTOPI

RADIOAKTIV

IZOTOPI

RADIOGJENIK

GJYSEM-

PERIUDHA

Uran 238 Plumb 206 4.5 miliard vjet

Rubid 87 Stroncium 87 47 miliard vjet

Kalium 40 Argon 40 1.3 miliard vjet

Karbon 14 Azot 14 5730 vjet

Koha

Mbas

Mbas

Mbas

Mbas

vjet

vjet

vjet

vjet

vjet

Ac=kcA02(-t/Tc)

Acmasa aktuale e14C

A0masa aktuale e14C

t eshte mosha gjeologjike

Tcgjysem-periudha e 14C = 5730 vjet

kcfaktor korrektues ne dead carbon

Intervali i moshes gjeologjike te percaktuar me 14C luhatet nga 50

000 derti 80 000 vjet ndersa saktesia e moshes absolute te

percaktuar me kete metode perfshihet ne intervalin 20%.

Karbon I ngurtesuar (dead carbon)

eshte karboni me origjine shume

te vjeter per cdo forme te 14C qe

peson shnderrim radioaktiv poshtekufijve te matshmerise.

Mosha absolute Metoda radiometrike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

11/83

Mosha absolute Metoda radiometrike

Ac=kcA02(-t/Tc)

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

12/83

Mosha

relative ERA PERIUDHA EPOKA

Zhdukjetbiolog

jikemetemedha

Shkalla Gjeokronologjike

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

13/83

Perqindja ne

raport me

volumin aktual te

kontinenteveFormimi i

Tokes

- 4.55 Gv

Fillimi i

formimit te

kontinenteve

Periudha e

rritjes se forte

Gjendja kuazistacionare

Koha ne miliard vjet (GV)

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

14/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

15/83

Mburoja prekambriane

nord-amerikane

i siperm

i poshtem

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

16/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

17/83

Megakontinenti ne fund te Proterozoit

Mburoja

nord-amerikane

Vragmali Grenville

Mburoja

sud-amerikane

Mburoja

arabe

Mburoja

e Atlantikut

Mburojaindiane

Mburoja

australiane

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

18/83

600 milion vjet para

Fundi Prekambrian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

19/83

540 milion vjet para

Fillimi Kambrian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

20/83

525 milion vjet para

Mesi Kambrian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

21/83

510 milion vjet para

Fundi Kambrian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

22/83

500 milion vjet para

Fillimi i hershem Ordovikian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

23/83

480 milion vjet para

Fillimi Ordovikian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

24/83

460 milion vjet para

Mesi Ordovikian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

25/83

440 milion vjet para

Fundi Ordovikian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

26/83

430 milion vjet para

Fillimi Silurian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

27/83

420 milion vjet para

Mesi Silurian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

28/83

410 milion vjet para

Fundi Silurian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

29/83

390 milion vjet para

Mesi Devonian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

30/83

360 milion vjet para

Fundi Devonian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

31/83

310 milion vjet para

Fundi Karbonifer

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

32/83

250 milion vjet para

Fundi Permian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

33/83

Mosha ne

mije vjet

(Kv)

Post-akullnaja Akullnaja

Interakullnaja

Akullnaja

Akullnaja

Akullnaja

Interakullnaja

Interakullnaja

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

34/83

Periudha Epoka Katet dhe moshat

Siperm

Mesem

Poshtem

Post-akullnaja

Akullnaja

Interakullnaja

Akullnaja

jo ne shkalle

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

35/83

SHBA

MEKSIKA

OQEANI

ATLANTIK

Gjiri i

Meksikes

Ngushtica

Bering

OQEANI

ARKTIK

OQEANI

PAQESOR

Ekstensioni maksimal

akullnajor ne Pleistocen

Drejtimi i zhvendosjes

se akullnajave

Qendrat akullnajore ne

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

36/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

37/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

38/83

160 milion vjet para

Jurasik

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

39/83

130 milion vjet para

Fillimi Kretak

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

40/83

100 milion vjet para

Mesi Kretak

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

41/83

50 milion vjet para

Eocen

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

42/83

10 milion vjet para

Miocen

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

43/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

44/83

MEGAKONTINENT I LARTE

Litosfera

kontinentale

Litosfera

oqeanike

Akumulim i nxehtesise

SUBDUKSION SUBDUKSION

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

45/83

BLLOK KONTINENTAL

I PALEVIZSHEM

BLLOK KONTINENTAL

I LEVIZSHEM

BLLOK KONTINENTAL

I LEVIZSHEM

Shperndarjee nxehtesise Akumulim

e nxehtesise

Shperndarjee nxehtesise

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

46/83

Akumulim

i sedimenteve

Ftohje e litosferes

oqeanike dhe densifikim

SUBSIDENCE

SUBDUKSION

BUZINA PASIVE

BUZINA AKTIVE

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

47/83

Milona

viteOROGJENEZA MEGAKONTINENTE

FRAGMENTIME

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

48/83

Atmosfera

Tokesore

ENERGJI REAKTIV REAKTOR

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

49/83

degazim

ATMOSFERA PRIMITIVE

(Sipas Oparine-Haldane)

ndryshim i madh

me atmosferen aktuale:

N2 (azot): 79 %

O2 (oksigjen): 72 %

Ar (argon): 1 %

+ CO2(340 ppm) + neon (18 ppm) + helium (5 ppm)

+ Ozon (variabel: 12 ppm ne 12 km lartesi

+ Sasi variabel avulli te H2O

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

50/83

Rrezatimi

HIDROSFERA PRIMITIVE

(me molekula te C-H-O-N)

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

51/83

elektroda

avull uji

shkendije elektrike (VETETIMA)

melanzh CH4+ NH3+ H +H2O

(ATMOSFERA PRIMITIVE)

ftohes

kondensim (SHI)

akumulim i

perberjeve organike

(OQEANE)

CH4+ NH3+ H

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

52/83

UJE(H2O)

METAN(CH4)

AMONIAK(NH3)

RIBOZ

(sheqer me 5 karbone)

GLUKOZ

(sheqer me 6 karbone)

ADENINE

karbon

hidrogjen

azot

oksigjen

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

53/83

Materie

Organike

(M.O.) Hetero-

trophes

Mbetje

1 - FERMENTIM

Gaz karbonik

CO2

2 - FOTOSINTEZA

Auto-

trophes(M.O.)

Oksigjen i lire

CO2Shtrese ozoni

(M.O.)Proto-

organizma (CO2)

3 - RESPIRIM Energji

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

54/83

Dinosauret (230-66 Mv) Njeriu (< 1Mv)

Fauna tommotienne (530 Mv)

Fauna Ediacara (600 Mv)

Fauna Burgess (525 Mv)

Eucaryetes (1.4 Gv)

Microfossiles de Gun Flint (2 Gv)

Cyanobacteries (2.8 Gv)

Bakteriet e para (3.5 Gv)

Shkembinjte e pare

sedimentare (3.76 Gv)

Shkembinjte e pare

te datuar (4.016 Gv)

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

55/83

Lindja e biodiversitetitFauna Burgess (525 Mv)

Fauna tommotienne (530 Mv)

Fauna Ediacara (600 Mv)

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

56/83

Mosha

ne Mv

Diversiteti

relativ

(ne termat e

numurit te

klasave dhe

rendeve)

Fauna

Burgess

Fauna

tommotienne

Diversitet i

larte

Fauna

Ediacara

Diversitet i

dobet

Skeletet e

para temineralizuara

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

57/83

Korale te reja

+ alga gelqerore

Korale te reja

+ sfungjer gelqerore

Stromatoporoides

+ korale te vjetra

Stromatolites

Stromatolites

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

58/83

Kontinenti Laurentia(Mburoja kanadeze)

Plato

kontinentale

Barriera

recifale

siluriane

Oqeani Iapetus

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

59/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

60/83

250 milion vjet para

Fundi Permian

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

61/83

Orddovik i mesem (458 Mv)

Bllok kontinental

Platokontinentale

Terrrene

mbi uje

KurrizoreSubduksion

Konturet e

kontinenteve

aktuale

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

62/83

Perqindja e

zhdukjeve

(lloje)

Koha

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

63/83

Pema e

diversitetit progresiv

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

64/83

Zhdukje

masive

Degezimi i diversitetit

Zhvillime

Kambriane

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

65/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

66/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

67/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

68/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

69/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

70/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

71/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

72/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

73/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

74/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

75/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

76/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

77/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

78/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

79/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

80/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

81/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

82/83

8/11/2019 Fig_4.ox_ok

83/83