FACTORS AFFECTING TO TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP OF … · The purpose of this study were to find...

ปจจยทสงผลตอภาวะผนาการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

FACTORS AFFECTING TO TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP

OF PILOTS IN THE ROYAL THAI AIRFORCE

นาวาอากาศโท ธนากร เอยมปาน

WING COMMANDER THANAKORN EIAMPAN

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ

มหาวทยาลยศรปทม

ปการศกษา 2556

ลขสทธของมหาวทยาลยศรปทม

FACTORS AFFECTING TO TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP

OF PILOTS IN THE ROYAL THAI AIRFORCE

WING COMMANDER THANAKORN EIAMPAN

A THESIS SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE

REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF DOCTOR

OF PHILOSOPHY PROGRAM IN EDUCATIONAL

ADMINISTRATION GRADUATE COLLEGE OF MANAGEMENT

SRIPATUM UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2013

COPYRIGHT OF SRIPATUM UNIVERSITY

ชอหวขอวทยานพนธ ปจจยทสงผลตอภาวะผนาการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

FACTORS AFFECTING TO TRANSFORMATIONAL

LEADERSHIP OF PILOTS IN THE ROYAL THAI AIRFORCE

นกศกษา นาวาอากาศโท ธนากร เอยมปาน รหสประจาตว 53562137

หลกสตร ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

คณะ วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ ดร.สพรรณ สมานญาต

อาจารยทปรกษาวทยานพนธรวม รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ

คณะกรรมการสอบวทยานพนธ

.............................................................................ประธานกรรมการ

(ดร.วราภรณ ไทยมา)

.............................................................................กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร.วชต ออน)

.............................................................................กรรมการ

(ดร.สพรรณ สมานญาต)

..............................................................................กรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ)

...............................................................................กรรมการ

(รองศาสตราจารย พนตารวจโท ดร. ศรพงษ เศาภายน)

วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม อนมตใหนบวทยานพนธฉบบน

เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

คณบดวทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ

..................................................................................

( ผชวยศาสตราจารย ดร.วชต ออน )

วนท................เดอน.......................... พ.ศ............

I

วทยานพนธเรอง ปจจยทสงผลตอภาวะผนาการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

คาสาคญ ภาวะผนาการเปลยนแปลง , นกบน

นกศกษา นาวาอากาศโทธนากร เอยมปาน

อาจารยทปรกษา ดร.สพรรณ สมานญาต

อาจารยทปรกษารวม รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ

หลกสตร ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

คณะ วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม

ปการศกษา 2556

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาปจจยทสมพนธกบภาวะผนาการเปลยนแปลงของ

นกบนกองทพอากาศ และเพอสรางสมการพยากรณภาวะผ นาการเปลยนแปลงของนกบน

กองทพอากาศ กลมตวอยาง คอ นกบนกองทพอากาศ จานวน 242 คน เลอกมาแบบแบงช นภม

( Stratified random sampling ) เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม คาความเชอมนโดยหา

สมประสทธแอลฟาของครอนบาคมคาเทากบ 0.97 และคาความเทยงตรงเชงเนอหาโดยหาคา IOC มคา

เทากบ 1.00

ผลการวจยพบวา (1) นกบนมภาวะผนาการเปลยนแปลงภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก

(2) นกบนมบคลกภาพภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดาน คอ บคลกภาพแบบแสดงออก บคลกภาพ

แบบเปดกวาง และบคลกภาพแบบมสตอยในระดบมาก แตบคลกภาพแบบยอมรบผอนอยในระดบปาน

กลาง (3) การบรหารจดการทรพยากรภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดาน คอ การบรหารทรพยากร

บคคล และการบรหารเครองมอและสงอานวยความสะดวกอยในระดบมาก แตการบรหารงบประมาณ

อยในระดบปานกลาง (4) บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการทางานขององคกรภาพรวม

และรายดานอยในระดบมาก (5) ปจจยทพยากรณเชงบวกภาวะผนาการเปลยนแปลงของนกบน

กองทพอากาศ คอ วฒนธรรมองคกร บคลกภาพแบบมสต การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร

การจดสวนปฏบตการขององคกร บคลกภาพแบบเปดกวาง แตปจจยทพยากรณเชงลบ คอ นโยบาย

องคกร และสามารถเขยนสมการพยากรณในรปคะแนนดบและคะแนนมาตรฐาน ไดดงน

II

Y = 0.429 + 0.309 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.287 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.163 (การจด

สวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.197 (การจดสวนปฏบตการขององคกร )

– 0.182 (นโยบายองคกร ) + 0.127 (บคลกภาพแบบเปดกวาง )

^Z = 0.329 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.326 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.190 (การจดสวน

ระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.218 (การจดสวนปฏบตการขององคกร )

– 0.196 (นโยบายองคกร ) + 0.097 (บคลกภาพแบบเปดกวาง )

III

TITLE FACTORS AFFECTING TO TRANSFORMATIONAL

LEADERSHIP OF PILOTS IN THE ROYAL THAI AIRFORCE

KEYWORD TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP, PILOT

STUDENT WING COMMANDER THANAKORN EIAMPAN

ADVISOR SUPANNEE SMARNYAT, DR.

CO-ADVISOR ASSOC. PROF. RUJI PUSARA, DR.

LEVEL OF STUDY DOCTOR OF PHILOSOPHY PROGRAM IN EDUCATIONAL

ADMINISTRATION

FACULTY GRADUATE COLLEGE OF MANAGEMENT

SRIPSTUM UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2013

ABSTRACT

The purpose of this study were to find out factors affecting to transformational leadership of

pilots in The Royal Thai Airforce and to construct a predictive equation for transformational leadership of

pilots in The Royal Thai Airforce. The samples were 242 pilots from The Royal Thai Airforce selected by

stratified random sampling. The research tool was a questionnaire which the reliability by Cronbach' alpha

coefficient is 0.97 and the content validity by IOC is 1.00.

The research found that (1) Transformational Leadership of pilots were high. (2) Personality of

pilots were high and Extraversion, Openness , Conscientiousness were high but Agreeableness was

normal. (3) Resource Management was high and Human , Equipment and Facility were high but Monetary

was normal. (4) Climate and Process were high. (5) The stepwise multiple regression method showed that

the positive predictive variables for Transformational Leadership of pilots in The Royal Thai Airforce

were Culture Organization , Conscientiousness , Procedures , Operations and Openness but negative

predictive variable was Policies. From the study the equation with the raw scores and standard scores

were ;

IV

Y = 0.429 + 0.309 (Culture Organization) + 0.287 (Conscientiousness) + 0.163

(Procedures) + 0.197 (Operations) – 0.182 (Policies) + 0.127 (Openness)

^Z = 0.329 (Culture Organization) + 0.326 (Conscientiousness) + 0.190 (Procedures )

+ 0.218 (Operations) – 0.196 (Policies) + 0.097 (Openness)

V

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยด โดยไดรบความกรณาอยางสงจาก ดร.วราภรณ

ไทยมา ประธานการสอบวทยานพนธ ดร.สพรรณ สมานญาต อาจารยทปรกษาวทยานพนธ

ผชวยศาสตราจารย ดร.วชต ออน รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระ และรองศาสตราจารย พนตารวจโท

ดร.ศรพงษ เศาภายน กรรมการสอบวทยานพนธ ทไดกรณาชวยเหลอ ใหคาแนะนา ชแนะ ตรวจแกไข

การดาเนนการจดทาวทยานพนธใหมความสมบรณ ผวจยมความซาบซง ถอเปนพระคณอยางยง และ

กราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอขอบพระคณผบรหารและนกบนในสวนกาลงรบทกทานทใหความรวมมอในการ

ตอบแบบสอบถาม และผทเกยวของทกทานมา ณ ทนดวย

ขอกราบบชาพระคณบดา มารดา ทไดสงสอนอบรมและเปนแบบอยางในการดาเนน

ชวตรวมถงเปนแรงใจจนทาใหวทยานพนธฉบบนสาเรจลงไดดวยด

นาวาอากาศโท ธนากร เอยมปาน

มนาคม 2557

สารบญ

บทคดยอภาษาไทย…………………………………………………………………………… I

บทคดยอภาษาองกฤษ………………………………………………………………………... III

กตตกรรมประกาศ…………………………………………………………………………… V

สารบญ....................................................................................................................................... VI

สารบญตาราง............................................................................................................................. IX

สารบญภาพ................................................................................................................................ XI

บทท หนา

1 บทนา........................................................................................................................... 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา...................................................................... 1

วตถประสงคของการวจย............................................................................................ 7

สมมตฐานการวจย....................................................................................................... 7

ขอบเขตของการวจย.................................................................................................... 8

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ......................................................................................... 9

กรอบแนวคดในการวจย.............................................................................................. 10

นยามศพท.................................................................................................................... 11

2 แนวคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ..................................................................... 15

ผนาทางทหาร………………………………………………………...…………….. 15

ภาวะผนาการเปลยนแปลง………………………………………………………….. 18

การวเคราะหปจจยทสงผลตอภาวะผนา…………………………………………….. 29

บคลกภาพของผนา…………………………………………………………………. 53

บทท หนา

การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการทางาน

ขององคกร ....................................………………………………………………….

59

บทบาทกองทพอากาศ…………………………………………………….………... 65

งานวจยทเกยวของ……………………………….…………………………………. 71

สรปกรอบแนวคดในการวจย...................................................................................... 75

3 ระเบยบวธวจย............................................................................................................. 79

ประชากรและกลมตวอยาง………………………….………………………….…... 79

ตวแปรทศกษา……………………………………………………………………… 81

เครองมอทใชในการวจย…………………………….……………………………… 82

การสรางเครองมอและพฒนาเครองมอ………………….………………………….. 83

การเกบรวบรวมขอมล……………………………………………………………… 84

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย………………………………….…...... 85

4 ผลการวเคราะหขอมล................................................................................................. 86

ตอนท 1 ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานขององคประกอบภาวะผนาการ

เปลยนแปลงและตวแปรทเกยวของกบองคประกอบของปจจย……………

88

ตอนท 2 ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณ

ภาพรวมกบตวแปรเกณฑภาพรวม และคาสมประสทธสหสมพนธภายใน

ของตวแปรพยากรณและตวแปรเกณฑแยกตามองคประกอบ…….…...…...

91

ตอนท 3 ผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอภาวะผนาการเปลยนแปลงของนกบน

กองทพอากาศ สาหรบการสรางสมการพยากรณ โดยใชการวเคราะห

การถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis)..

94

บทท หนา

5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ............................................................ 101

สรปผลการวจย............................................................................................................ 102

อภปรายผล.................................................................................................................. 107

ขอเสนอแนะ............................................................................................................... 111

บรรณานกรม.............................................................................................................................. 113

ภาคผนวก................................................................................................................................... 122

ภาคผนวก ก หนงสอขอความอนเคราะหการสมภาษณความคดเหนผทรงคณวฒ

เพอกาหนดกรอบแนวคดในการวจย และรายนามผทรงคณวฒท

ใหการสมภาษณความคดเหน................................................................

123

ภาคผนวก ข แบบสมภาษณความคดเหนผทรงคณวฒเพอกาหนดกรอบแนวคด

ในการวจยและผลการสมภาษณความคดเหนผทรงคณวฒ....................

126

ภาคผนวก ค หนงสอขอความอนเคราะหผเชยวชาญตรวจสอบคณภาพเครองมอ

ทใชในการวจย และรายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใช

ในการวจย.............................................................................................

131

ภาคผนวก ง ผลการตรวจสอบคณภาพของเครองมอ (IOC)………………...……… 134

ภาคผนวก จ หนงสอขอทดลองเครองมอวจยทใชในการวจย………………….…... 149

ภาคผนวก ฉ หนงสอขอความอนเคราะหแจกแบบสอบถาม………….…………… 151

ภาคผนวก ช เครองมอทใชในการวจย (แบบสอบถาม)…………………...………. 153

ประวตผวจย................................................................................................................ 166

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 การวเคราะหตวแปรพยากรณจากเอกสาร ตารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจย……… 47

2 การสงเคราะหตวแปรพยากรณจากเอกสาร ตารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจย…….. 51

3 จานวนประชากรและกลมตวอยางของนกบนกองทพอากาศ..................................... 80

4 จานวนและรอยละของปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง.......................................... 81

5 คาสถตพนฐานขององคประกอบภาวะผนาการเปลยนแปลง..................................... 88

6 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรบคลกภาพของผนา.................................................... 88

7 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรการบรหารจดการทรพยากร....................................... 89

8 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรบรรยากาศขององคกร................................................ 89

9 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรการจดกระบวนการทางานขององคกร....................... 90

10 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณภาพรวมกบตวแปรเกณฑ

ภาพรวม …………………………………………………………………………….

91

11 คาสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรพยากรณและตวแปรเกณฑแยกตาม

องคประกอบ..............................................................................................................

92

12 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression

Analysis) ของปจจยทสงผลตอภาวะผนาการเปลยนแปลง (Y)..................................

94


Analysis) ของปจจยทสงผลตอภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการใชอทธพล

อยางมอดมการณ (Y1)...............................................................................................

96

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา


Analysis) ของปจจยทสงผลตอภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการสราง

แรงบนดาลใจ (Y2)...................................................................................................

97


Analysis) ของปจจยทสงผลภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการกระตนการใช

ปญญา (Y3 )………………………………………………………………………

99


Analysis) ของปจจยทสงผลภาวะผนาการเปลยนแปลงดานการคานงถงความเปน

ปจเจกบคคล (Y4).....................................................................................................

100

17 สรปผลการวจยตามสมมตฐานการวจย..................................................................... 103

สารบญภาพ

ภาพประกอบท หนา

1 กรอบแนวคดการวจย.................................................................................. 10

2 ทฤษฎการวเคราะหการปองกนอากาศยานอบตเหตเชงระบบ ................... 61

3 องคประกอบอทธพลขององคกรการบน ................................................... 63

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

โลกปจจบนมปจจยกระตนหรอแรงกดดนทกอใหเกดการเปลยนแปลง (ธวช บณยมณ , 2550.หนา 142-143 ) คอ 1) แรงกดดนจากการปฏบตงาน วฒนธรรมการท างานของสงคมเปลยนแปลงไปความหลากหลายของนโยบายและการด าเนนการพฒนาทรพยากรมนษยขององคการจงตองกระท าอยางตอเนองและสอดคลองกบวฒนธรรมของสงคม 2) เทคโนโลยสงผลใหเกดการเปลยนแปลงวธการท างานและโครงสรางองคการ อาท การน าคอมพวเตอรมาใชในงานตางๆ ขององคการ ท าใหบคคลในองคการสามารถเขาถงขอมลขาวสารไดอยางทวถง รวดเรวและถกตอง สงผลใหมการจดโครงสรางองคการใหมจากเดมทมลกษณะเปนแนวดงกลายเปนแนวราบ (Flatted Organization) ซงแตเดมบคคลแตละคนในองคการจะท างานเฉพาะดานมความเปนเอกเทศ และมลกษณะเปนงานประจ า องคการสมยใหมตองท างานเปนทมแตละคนตองสามารถท างานทหลากหลายและมสวนรวมในทมงานตลอดจนอทธพลของแนวคดเกยวกบการท างาน 3) ความชะงกงนทางเศรษฐกจ หรอการตกต าทางเศรษฐกจเปนผลมาจากหลายปจจย อาท การแกวงตวของอตราดอกเบย ราคาน ามนในตลาดโลกทสงขน 4) การแขงขนในปจจบนซงเปนยคแหงโลกไรพรมแดนการแขงขนจะสงมาก ทงการแขงขนภายในประเทศและระดบประเทศ ระดบภมภาคหรอทวป และระดบโลก องคการจ าเปนพฒนาสนคาและบรการอยเสมอเพอตอบสนองความตองการของตลาด 5) แนวโนมทางสงคม อาท การชะลอการแตงงานของคนรนใหม การเพมขนของอตราการหยาราง ท าใหจ านวนสมาชกในครอบครวลดนอยลง และตองการทอยอาศยนอยลง ท าใหธรกจบานจดสรรตองออกแบบบานใหสอดคลอง 6) การเมองโลก อาท การเปดประเทศของจน ท าใหบรษทตางๆตองยายฐานการผลตไปสประเทศจน การรวมตวเปนประชาคมอาเซยน (ASEAN Community) ในป พ.ศ.2558 จะน ามาซงโอกาสและความทาทายทไทยเผชญ ไมวาจะเปนการเพมอ านาจการตอรองและขดความสามารถการแขงขนในเวทระหวางประเทศ รวมถงความสามารถในการรบมอกบความทาทายตางๆ ซงยากทจะตอบสนองและด าเนนการไดโดยประเทศใดประเทศหนง ท าใหประเทศตางๆ ตองพงพากนสงขน ทงน ประชาคมอาเซยนประกอบดวยสามเสาหลก ไดแก ประชาคมการเมองและความมนคงอาเซยน (ASEAN Political and Security Community: APSC) มงเนนเสรมสรางสนตภาพและความมเสถยรภาพทางการเมองของภมภาคอนถอเปนพนฐานส าคญของการพฒนาดานตางๆ เสรมสรางขดความสามารถของอาเซยนในการเผชญกบภยคกคามความมนคงทงในรปแบบเดม และรปแบบใหม ขณะทประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (ASEAN

2

Economic community : AEC) มงสงเสรมใหอาเซยนเปนตลาดและฐานการผลตเดยว มการเคลอนยายเงนทน สนคา การบรการ การลงทน และแรงงานมฝมอระหวางประเทศสมาชกโดยเสร ซงจะชวยสงเสรมอ านาจการตอรอง และศกยภาพในการแขงขนทางเศรษฐกจ ขยายปรมาณการคาการลงทนในภมภาค สวนประชาคมสงคมและวฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Culture Community :ASCC) มเปาหมายเพอท าใหประชาคมอาเซยนเปนสงคมทสมาชกมความเอออาทร ประชากรมสภาพความเปนอยทด ตระหนกในการเปนพลเมองอาเซยน ประเทศไทยยงมความเสยงทางดานความมนคงภายในประเทศ สถานการณตางๆ มการเปลยนแปลงตลอดเวลาและรวดเรว โดยเฉพาะอยางยงสถานการณความมนคง มความออนไหวและซบซอนมากยงขน การระบและวเคราะหภยคกคามทชดเจนดงเชน ในอดตท าไดยาก อกทงยงมภยคกคามรปแบบใหมเกดขน อาท การกอการราย ภยธรรมชาต และภยจากโรคระบาด เปนตน ซงตองการการแกไขปญหาทมความรวดเรว รอบคอบ และการสนธก าลงทกฝาย โดยเฉพาะความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต การแตกแยกทางความคดของคนในชาต ปญหายาเสพตด อาชญากรขามชาต ตลอดจนภยพบตทางธรรมชาต อาท ไฟปา แผนดนไหว อทกภย ภยหนาว และวาตภย มแนวโนมรนแรงเพมมากขน และสงผลกระทบโดยตรงตอประชาชน นอกจากนปญหาทเปนเรองสบเนองจากอดตทงจากภายในและภายนอกประเทศ กอาจเกดเปนภยคกคามทแมไมมความรนแรงสง แตกสงผลกระทบในวงกวางไดเชนกน จงตองมการปรบวธคดและกระบวนทศนในการจดการกบปญหา สรางการรบรของคนไทย ใหตระหนกถงภาระททกคนตองผนกก าลงรวมกนเผชญกบสภาวะการเปลยนแปลงไดอยางมนคง มสต มความสมานฉนท สามารถอยรวมกนในชาตได แมมความหลากหลายทางความคด ความเชอ และวฒนธรรมทแตกตางกน การรกษาความมนคงแหงรฐยงคงใหความส าคญกบมตความมนคงของประชาชน โดยวางน าหนกการสรางการมสวนรวมอยางเทาเทยมกนของทกภาคสวน การจดการความขดแยงโดยสนตวธ การยอมรบ ใหเกยรตในคณคาของความเหนทแตกตาง และการปกปองวถชวตของประชาชน การแจงเตอนภยลวงหนาทมประสทธภาพ การเตรยมพรอมกบการเผชญเหตการณภยพบตทเปนวกฤตของชาต การเปนมตรกบประเทศเพอนบานทมความจรงใจและไววางใจกน และการสรางดลยภาพความสมพนธในระบบความสมพนธระหวางประเทศ และปองกนการแทรกแซงจากภายนอกในการแสวงประโยชนอนกระทบตอความมนคงภายในประเทศ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 หมวด 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ มาตรา 77 บญญตใหรฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เอกราช อธปไตย และบรณภาพแหงเขตอ านาจรฐ และตองจดใหมก าลงทหาร อาวธยทโธปกรณ ผลประโยชนแหงชาต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและเพอการพฒนาประเทศ กอปรกบพระราชบญญตจดระเบยบบรหารราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ.2551 มาตรา 21 ก าหนดใหกองทพอากาศ มหนาทเตรยม

3

ก าลงทางอากาศ ปองกนราชอาณาจกร และด าเนนการเกยวกบการใชก าลงกองทพอากาศตามอ านาจหนาทของการทรวงกลาโหม มผบญชาการทหารอากาศเปนผบงคบบญชารบผดชอบ กองทพอากาศมบทบาทส าคญดานความมนคง โดยเฉพาะอยางยงในดานการปองกนประเทศและดานการพฒนาประเทศ และใหความส าคญเรงดวนในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต และการตอตานการกอการราย การเตรยมการเพอมงสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ.2558 การรบมอภยคกคามทางคอมพวเตอร รวมถงการใชก าลงทหารในภารกจทมใชการรบ เชน การพฒนาประเทศ การชวยเหลอประชาชน และการบรรเทาสาธารณภย กองทพอากาศไดมยทธศาสตรการพฒนากองทพอากาศโดยมวสยทศน “ กองทพอากาศชนน าในภมภาค ” หรอ “ One of The Best Air Forces in ASEAN ” เพอใหกองทพอากาศมขดความสามารถในการปฏบตภารกจดงกลาว ดงนนจ าเปนอยางยงทกองทพอากาศตองก าหนดยทธศาสตรทชดเจน เปนไปได และเปนรปธรรม ประกอบดวย 5 ประเดนยทธศาสตรหลก ดงน ยทธศาสตรท 1 พทกษรกษาและเทดทนสถาบนพระมหากษตรย ยทธศาสตรท 2 เสรมสรางสมรรถนะและความพรอมในการปองกนประเทศ ยทธศาสตรท 3 รกษาความมนคงแหงรฐ ยทธศาสตรท 4 รกษาผลประโยชนแหงชาต ยทธศาสตรท 5 สนบสนนการขบเคลอนยทธศาสตรการพฒนาประเทศของรฐบาล กองทพอากาศจงไดก าหนดทศทางการพฒนาในแตละระยะ ดงน ระยะท 1 พ.ศ.2551-2554 กองทพอากาศดจตอล (Digital Airforce : DAF) มขดความสามารถในการปฏบตการรบและการปฏบตทมใชการรบเพอตอบสนองตอภยคกคามในทกรปแบบ โดยกองทพอากาศตองสามารถประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศ เพอใหการปฏบตภารกจของกองทพอากาศเปนไปอยางรวดเรว เหมาะสมทนตามความตองการในทกสถานการณ อนจะเปนพนฐานการพฒนาสการปฏบตการทใชเครอขายเปนศนยกลาง (Network Centric Operation : NCO) ระยะท 2 พ.ศ.2555-2558 กองทพอากาศทใชเครอขายเปนศนยกลาง (Network Centric Air Force : NCAF) มขดความสามารถในการปฏบตการรบและการปฏบตทมใชการรบ เพอตอบสนองตอภยคกคามในทกรปแบบรวมถงภยคกคามรปแบบใหมในยคสงครามทใชเครอขายเปนศนยกลาง (Network Centric Warfare : NCW) โดยกองทพอากาศตองประยกตแนวคดการปฏบตการทมใชเครอขายเปนศนยกลาง (NCO) ไดอยางสมบรณ และตองสามารถใชเทคโนโลยเครอขายและระบบเชอมโยงขอมลทางยทธวธ (Tactical Data Link) ไดบนพนฐานของการพงพาตนเอง ระยะท 3 พ.ศ.2559-2562 กองทพอากาศขบเคลอนไปส “กองทพอากาศชนน าในภมภาค” โดยสามารถใชเทคโนโลยดจตอลและแนวคดการปฏบตการทใชเครอขายเปนศนยกลาง (NCO) ใน

4

การปฏบตการรบและการปฏบตการทมใชการรบ เพอตอบสนองตอภยคกคามในทกรปแบบไดอยางมประสทธภาพบนพนฐานของการพงพาตนเองใหมากทสด ปจจบนกองทพอากาศสานตอและด าเนนการตามกรอบการพฒนาเปาหมายระยะท 2 คอ กองทพอากาศทใชเครอขายเปนศนยกลาง (Network Centric Airforce : NCAF) อยางเปนรปธรรมใหไดภายในป พ.ศ.2558 ซงกองทพอากาศมการเปลยนผานจากกรอบเปาหมายระยะท 1 กองทพอากาศดจตอล (Digital Air Force : DAF) การพฒนากองทพอากาศทใชเครอขายเปนศนยกลางจะตองพฒนาท ง 6 องคประกอบอยางสมดล ไดแก ระบบบญชาการและควบคม (Command control) ระบบตรวจจบ (Sensor) หนวยปฏบต/ผปฏบต (Shooter) เครอขาย (Network) ระบบสนบสนนและบรการ (Support and Service) และทส าคญทสด คอ ทรพยากรมนษยและการปรบพฤตกรรม (Human and Behavior) ทงนกองทพอากาศมโครงสรางการจดสวนราชการ ไดมการจดกลมหนวยงานเพอก าหนดขอบเขตการบรหารงานของหนวยงานภายในกลม แบงมอบการบรหาร จดความสมพนธในการบรหารและการปฏบตหนาทของหนวยงานใหมประสทธภาพ ขจดความซ าซอน ประหยดทรพยากร และบรหารใหเกดผลสมฤทธ คมคาในเชงภารกจ และมขดความสามารถทจะท าการรบไดอยางมประสทธภาพในทกระดบของสถานการณทกระทบตอผลประโยชนของชาต รวมท งสนบสนนการพฒนาประเทศ และชวยเหลอประชาชน โดยกองทพอากาศจดแบงกลมงานเปน 5 สวนประกอบดวย 1) สวนบญชาการ 2) สวนก าลงรบ 3) สวนสงก าลงบ ารง 4) สวนการศกษา 5) สวนกจการพเศษ โดยสวนทส าคญทสด คอ สวนก าลงรบ เปนการจดสวนราชการในการเตรยมความพรอมของก าลงทางอากาศ ใหด ารงและเพมพนขดความสามารถในการปฏบตการ สอดคลองกบหลกนยม คณลกษณะ และธรรมชาตของก าลงทางอากาศ ประกอบดวย 10 กองบนหลก คอ กองบน 1 กองบน 2 กองบน 4 กองบน 5 กองบน 6 กองบน 7 กองบน 21 กองบน 23 กองบน 41 และกองบน 46 โดยกองบนมหนาทเตรยมและปฏบตการใชก าลงตามอ านาจหนาทของกองทพอากาศ การปฏบตภารกจในกองบน คนเปนปจจยส าคญอนหนงในจ านวนปจจยทงหมดทมอยทจะท าใหภารกจน นๆ ส าเรจลลวงไปดวยด โดยเฉพาะการบรหารงานในองคกรจะประสบความส าเรจหรอลมเหลวในการด าเนนงานนน ปจจยทส าคญทสด คอ ผน า ถาองคการใดไดผน าทมประสทธภาพกจะสามารถสงการและใชอทธพลตอผใตบงคบบญชาใหปฏบตงาน ตลอดจนท ากจกรรมตางๆ ในองคการใหส าเรจลลวงไปดวยด แตในทางตรงกนขามถาองคการใดไดผน าทไมมประสทธภาพ กจะไมสามารถสงการและใชอทธพลตอผใตบงคบบญชาใหเชอฟงและปฏบตตามค าสงได ซ ารายยงเปนการท าลายขวญของผใตบงคบบญชาทมตอผน า ซงจะเปนผลท าใหการปฏบตงานดานตางๆในองคการประสบความลมเหลว (วเชยร วทยอดม. 2550 , หนา 1 ) สอดคลองกบเลาจอไดกลาวเกยวกบเรองผน าไว ดงน “ ผน าทชวราย คอ ผทประชาชนเกลยดชง ” “ผน าทด

5

คอ ผทประชาชนเคารพนบถอ” “ผน าทมความยงใหญ คอ ผทประชาชนพดวา เราท าส าเรจดวยตวพวกเราเอง ” (นตย สมมาพนธ.2549, หนา 15) และการบรหารงานในกองบนตางๆนน ผน าทท าหนาทบรหารงาน คอ นกบน ซงมหนาทบรหารงานในต าแหนงส าคญตางๆ เชน ผบงคบการกองบน รองผบงคบการกองบน เสนาธการกองบน ผบงคบฝงบน นายทหารยทธการ นายทหารการฝก เปนตน และการท างานตางๆจะประสบความส าเรจขนอยกบนกบนซงเปนผน าในการท างาน โดยนกบนมบทบาททส าคญตางๆ ในกองบน สอดคลองกบ ยงยทธ เกษสาคร (2552,หนา 97-99 ) ไดสรปบทบาทและหนาทของผน าโดยทวไป ดงน 1) ผน าในฐานะผบรหาร 2) ผน าในฐานะผ วางแผน 3) ผน าในฐานะผก าหนดนโยบาย 4) ผน าในฐานะผช านาญการ 5) ผน าในฐานะตวแทนของกลมเพอตดตอกบภายนอก 6) ผน าในฐานะผควบคมความสมพนธภายในกลม 7) ผน าในฐานะผใหคณและใหโทษ 8) ผน าในฐานะผไกลเกลอ 9) ผน าในฐานะทเปนบคคลตวอยาง 10) ผน าในฐานะสญลกษณของกลม 11) ผน าในฐานะตวแทนรบผดชอบ 12) ผน าในฐานะผมอดมคต 13) ผน าในฐานะบดา มารดาผมแตกรณา 14) ผน าในฐานะเปนผรบความผดแทน จากแรงกดดนภายนอกองคกร ไดแก การแกไขกฎหมาย หรอก าหนดนโยบายของรฐบาลทตองการกระตนใหเกดการเปลยนแปลงระบบวธการท างาน โดยมส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (2554,หนา 3) เปนผรบผดชอบการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ ด าเนนการภายใตความคดความเชอทวา “ผลลพธทดและย งยน” จะตองขนอยกบการบรหารจดการทดในทกๆดานผานกระบวนการมาตรฐานสากล ทเรยกวา “เกณฑคณภาพการบรหารจดการภาครฐ” หรอ PMQA (Public Sector Management Quality Award) ซงเปนการน าหลกเกณฑและแนวคดของรางวลคณภาพแหงชาตของสหรฐอเมรกา Malcolm Baldrige Award (MBA) มาปรบใชใหสอดคลองกบทศทางการพฒนาระบบราชการไทย และด าเนนการตามพระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.2546 รวมทงการประเมนผลตามค ารบรองการปฏบตราชการ เพอใหมความเหมาะสมตามบรบทของภาคราชการไทย โดยมงหวงใหสวนราชการใชเปนกรอบในการประเมนองคการดวยตนเอง และเปนแนวทางในการปรบปรงการบรหารจดการองคการ เพอการยกระดบคณภาพมาตรฐานการท างานของสวนราชการไปสมาตรฐานสากล หรอการบรหารจดการทรพยากรในองคกร การน านวตกรรมและเทคโนโลย การสอสารมาใชในกระบวนการท างาน การเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจ สงคม การเมอง ทสงผลกระทบใหองคการตองปรบเปลยน โดยเฉพาะสถานการณความมนคง มความออนไหวและซบซอนมากยงขน การระบและวเคราะหภยคกคามทชดเจนดงเชน ในอดตท าไดยาก อกทงยงมภยคกคามรปแบบใหมเกดขน อาท การกอการราย ภยธรรมชาต และภยจากโรคระบาด เปนตน และแรงกดดนภายในองคการ เชน การน านวตกรรมและเทคโนโลยทางดานการบนมาใชในการด าเนนงานท าใหตองวางแผนออกแบบระบบการท างานใหม และตองพฒนาบคลากรใหสามารถ

6

เรยนรทกษะเพอท างานแบบใหม และจากแรงกดดนภายนอกและภายในดงกลาวไดสงผลกระทบตอภารกจของกองทพอากาศ โดยกองทพอากาศมทรพยากรการบรหารทจ ากด เชน งบประมาณ ก าลงพล จ านวนเครองบน เปนตน สอดคลองกบ สเทพ พงศศรวฒน (2545, หนา 21) กลาววา จากการเปลยนแปลงอยางรวดเรวสงผลกระทบกอใหเกดความจ าเปนทตองเปลยนแปลงกระบวนทศนแบบเกา (Old paradigm) เชน ยคอตสาหกรรม เนนความมนคง ใชควบคม มงแขงขน เนนความเหมอน เปนตน เกยวกบการบรหารจดการองคการและบทบาทภาวะผน าไปสมมมองทเปนกระบวนทศนแบบใหม (New paradigm) เชน ยคสารสนเทศ ใชการกระจายอ านาจ มงการรวมมอ และโดยเฉพาะเนนการเปลยนแปลง และเพอใหกองทพอากาศสามารถด าเนนการเกยวกบการใชก าลงทางอากาศไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลนน กองทพอากาศจ าเปนตองมผบรหารหนวยงาน คอ นกบนเปนผน าการเปลยนแปลง สอดคลองกบ ศรวรรณ เสรรตน (2545,หนา 254) ก ล าววา แนวโนมของผ น าในปจ จบน คอ ผ น า เ ชงปฏ รป หรอผ น าการ เป ลยนแปลง (Transformational Leadership) เปนผ น าทกระตนใหบคคลท างานโดยมภารกจทมากขน มจดมงหมายทสงขน มความเชอมนในความสามารถทจะบรรลภารกจทก าหนดไวเปนพเศษอยางชดเจน หรอหมายถงทศนะซงผน าจงใจพนกงานใหท างานมากกวาทคาดหวงไวเพอใหบรรลเปาหมายทเหนอกวา และ ยดา รกไทย (2543,หนา 93) กลาววา ผน าการเปลยนแปลง คอ บคคลทตองการใหเกดการเปลยนแปลงขน และอยในฐานะทตองท างานรวมกบกลมเพอใหบรรลสงทตองการ ซงมหนาท คอ เตรยมการตางๆทจะท าใหกระบวนการเปลยนแปลงน นด าเนนไปโดยสะดวกและมประสทธภาพ ท าใหการปฏบตการเปลยนแปลงนนยงยากนอยทสด และไดรบการชวยเหลอสนบสนนจากทมงานบรหารความเปลยนแปลงมากทสด และตรงกบนโยบายกองทพอากาศประจ าป พ.ศ.2556 (นโยบายทวไป) ในขอ 3 คอ ผบงคบบญชาตองมความสามารถในการเปนผน าการเปลยนแปลงและเปนแบบอยางทดในการปกครองบงคบบญชาตามหลก ธรรมภบาล ทครอบคลมในประเดน หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา รวมทงปลกฝงความรกความสามคค มวนย ศรทธาและความเสยสละใหเกดขนกบก าลงพลทกหมเหลา ควบคไปกบการจรรโลงและรกษาไวซงวฒนธรรมองคการกองทพอากาศ (กองทพอากาศ, 2556, หนา 4) จากสภาพปญหาดงกลาวขางตนและการด ารงภารกจของกองทพอากาศตามรฐธรรมนญราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 หมวด 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ภายใตขอจ ากดตางๆ มากมาย และทส าคญ คอ กองทพอากาศมนโยบายใหผบงคบบญชาตองมความสามารถในการเปนผน าการเปลยนแปลงเพอเปนผกระตนหรอสรางใหเกดการเปลยนแปลงในองคการ ปรบเปลยนทศทางการท างานใหสอดคลองกบภยคกคามภายนอก เชน การปรบตวแบบตอบสนอง และการปรบตวแบบเตรยมพรอมในทตง และทส าคญทสด คอ การปรบเปลยนพฤตกรรมในการท างานของบคลากรให

7

สอดคลองกบเทคโนโลยทเปลยนไป รวมทงปรบเปลยนแนวคดและทศนคตในการท างานเพอใหกองทพอากาศเปน “ กองทพอากาศชนน าในภมภาค ” หรอ “ One of The Best Air Forces in ASEAN ” ซงสอดคลองกบ บาส และอโวลโอ (Bass and Avolio, 1994, p.2) ไดอธบายลกษณะของภาวะผน าการเปลยนแปลงวามการกระตนใหผรวมงาน และผตามเกดความสนใจทจะมองงานของตนในแงมมใหม ๆ ท าใหเกดการตระหนกรในเรองภารกจ (Mission) และวสยทศน (Vision) ของทมและขององคการ มการพฒนาความสามารถของผรวมงานและผตามไปสระดบความสามารถทสงขน มศกยภาพมากขน ชกน าใหผรวมงานและผตามมองใหไกลเกนกวาความสนใจของตนเองไปสสงทจะท าใหกลมไดประโยชน ผน าการเปลยนแปลงจะชกน าผอนใหท ามากกวาทพวกเขาตงใจตงแตตน และสอดคลองกบ รงสรรค ประเสรฐศร (2551, หนา 59) กลาววา ภาวะผน าการเปลยนแปลง เปนกระบวนการของการน าเพอเปลยนแปลงมากกวาคงท โดยท าภารกจตอไปน 1) เปนผน าทกระตนบคคลใหท างานโดยท าใหมภารกจทมากขน มจดมงหมายทสงขน มความเชอมนในความสามารถทจะบรรลภารกจพเศษทก าหนดไวอยางชดเจน 2) ผน าทจดประกายใหผตามคลอยตามใหบรรลถงความสนใจเพอประโยชนตอองคการ 3) เปนบคคลทมความสามารถทมอทธพลเหนอผตาม ดงนนจากความส าคญของภาวะผน าการเปลยนแปลงดงกลาว ผวจยจงมความสนใจและตองการทจะศกษาปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ใน 10 กองบนหลกของกองทพอากาศ

วตถประสงคของการวจย

1. ปจจยทสมพนธกบภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ 2. เ สรางสมการพยากรณภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

สมมตฐานการวจย

1. ตวแปรพยากรณดานบคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร มความสมพนธกบตวแปรเกณฑภาวะผน าการเปลยนแปลง 2. สมการพยากรณภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ มองคประกอบเกยวกบบคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร

8

ขอบเขตของการวจย

การวจยครงนผวจยก าหนดขอบเขตการวจยไว ดงน ขอบเขตดานเนอหา 1.ภาวะผน าการเปลยนแปลง จากแนวคดของ บาส และอโวลโอ (Bass and Avolio , 1990) ม 4 องคประกอบ คอ 1.1 การใชอทธพลอยางมอดมการณ (Idealized Influence) 1.2 การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation) 1.3 การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation) 1.4 การค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Individualized Consideration) 2. บคลกภาพของผน า จากแนวคดของ คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrea , 1992) ม 4 แบบ คอ 2.1 บคลกภาพแบบแสดงออก (Extraversion) 2.2 บคลกภาพแบบเปดกวาง (Openness) 2.3 บคลกภาพแบบยอมรบผอน (Agreeableness) 2.4 บคลกภาพแบบมสต (Conscientiousness) 3.การบรหารจดการทรพยากร (Resource Management) จากแนวคดของ แซปเพล และ วกแมน (Shappell and Wiegmann , 2003) ม 3 องคประกอบ คอ 3.1 การบรหารทรพยากรบคคล (Human) 3.2 การบรหารงบประมาณ (Monetary) 3.3 การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก (Equipment and Facility) 4.บรรยากาศขององคกร (Climate) จากแนวคดของ แซปเพล และวกแมน (Shappell and Wiegmann , 2003) ม 3 องคประกอบ คอ 4.1โครงสรางองคกร (Structure) 4.2 นโยบาย (Policies) 4.3 วฒนธรรมองคกร (Culture Organization) 5. การจดกระบวนการท างานขององคกร (Process) จากแนวคดของ แซปเพล และ วกแมน (Shappell and Wiegmann , 2003) ม 3 องคประกอบ คอ 5.1 สวนปฏบตการ (Operations) 5.2 สวนระบบขนตอนปฏบต (Procedures) 5.3 สวนตรวจสอบภายใน (Oversight)

9

ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน ไดแก นกบนกองทพอากาศทปฏบตงานในประเทศไทยจ านวน 10 กองบน คอ กองบน 1 กองบน 2 กองบน 4 กองบน 5 กองบน 6 กองบน 7 กองบน 21 กองบน 23 กองบน 41 และกองบน 46 รวมจ านวนประชากร 609 คน กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ไดแก นกบนจ านวน 242 คน ขนาดของกลมตวอยางค านวณโดยใชทฤษฏ Central Limit Theorem และใชการสมกลมตวอยางแบบชนภม ( Stratified random sampling ) ขอบเขตดานระยะเวลา ผวจยไดใชระยะเวลาในการวจยและเกบขอมลตางๆ ระหวาง ป 2556

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

ผลจากการวจยในครงนท าใหไดสมการพยากรณภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ซงผบรหารหนวยงานของกองทพอากาศสามารถน าขอมลมาสนบสนนและสงเสรมใหนกบนมภาวะผน าการเปลยนแปลงได อกทงเปนแนวทางทกรมยทธศกษาทหารอากาศใชเปนแนวทางในการวางแผน การจดท าหลกสตรการศกษาและพฒนาภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศในโรงเรยนชนผบงคบฝงบน โรงเรยนเสนาธการทหารอากาศ และวทยาลยการทพอากาศตอไป

10

กรอบแนวคดในการวจย

ภาพประกอบท 1 กรอบแนวคดในการวจย

ภาวะผน าการเปลยนแปลง ม 4 ดาน คอ 1. การใชอทธพลอยางมอดมการณ 2. การสรางแรงบนดาลใจ 3. การกระตนการใชปญญา 4. การค านงถงความเปนปจเจกบคคล

บคลกภาพของผน า 1. บคลกภาพแบบแสดงออก 2. บคลกภาพแบบเปดกวาง 3. บคลกภาพแบบยอมรบผอน 4. บคลกภาพแบบมสต

การบรหารจดการทรพยากร 1. การบรหารทรพยากรบคคล 2. การบรหารงบประมาณ 3. การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก

บรรยากาศขององคกร 1. โครงสรางองคกร 2. นโยบายองคกร 3. วฒนธรรมองคกร

การจดกระบวนการท างานขององคกร 1. การจดสวนปฏบตการขององคกร 2. การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร 3. การจดสวนตรวจสอบภายใน

11

นยามศพท

การศกษาครงนผวจยไดศกษาเอกสาร ต ารา ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของ และน ามาสรปรวมเปนนยามศพท ดงตอไปน นกบน (Pilot) หมายถง นายทหารสงกดกองทพอากาศ ผปฏบตหนาทบรหารหนวยงานของสวนก าลงรบ รวมทงการปฏบตการบนบนเครองบนของกองทพอากาศโดยมหนาทในการบงคบเครองบน การตดตอ วางแผน และมอ านาจในการตดสนใจดานการบน ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงใหเหนการจดการหรอการท างานเปนกระบวนการทผน ามอทธพลตอผรวมงานและผตาม โดยผน าปฏบตตนเปนแบบอยาง แสดงถงการมวสยทศน สงเสรมใหผตามมความคดสรางสรรค และมงพฒนาศกยภาพผตามใหสงโดยน าไปสการเปลยนแปลงสงทส าคญดานบวกตอองคการ ประกอบพฤตกรรม 4 ดาน คอ 1. การใชอทธพลอยางมอดมการณ (Idealized Influence) หมายถง พฤตกรรมทผน าปฏบตตนเปนตวอยางแกผตามดวยวธการทท าใหเกดผลเปนรปธรรม ผน าไดรบการยอมรบ การยกยอง ความเคารพความนบถอ ความเชอถอ ความไววางใจ และความจงรกภกดจากผตาม ผตามพยายามประพฤตปฏบตเหมอนกบผน า ผน าเตมใจทจะเสยง มนคง และเชอวาท าในสงทถกตอง แสดงมาตรฐานการน าในเชงคณธรรมและจรยธรรมในระดบสง ผน ามความสามารถพเศษมความเชอมนในตนเอง มสมรรถนะ มความชดเจนในพนธกจ เปาประสงค และคานยม ปฏบตตามเปาประสงคและคานยม มงมนในอดมการณทจะบรรลเปาประสงคทส าคญและยนดทจะเสยสละประโยชนสวนตนเพอใหบรรลเปาหมาย ซงจะท าใหผปฏบตงานภมใจทไดมความสมพนธและท างานรวมกบผน า 2. การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมวสยทศนส าหรบอนาคตทแรงกลา บนฐานของคานยมและอคมคต มงเนนการกระตนความกระตอรอรน สรางความเชอมนเเละดลใจผตาม ปลกจตวญญาณทมใหมชวตชวา โดยใชการกระท าเชงสญลกษณและภาษาในการชกชวน ผน าจะสรางแรงบนดาลใจกบผตาม มการพฒนาและแสดงออกอยางชดเจนในการท าใหเกดวสยทศนส าหรบอนาคต ศรทธาอยางแรงกลาในวสยทศน คดในแงบวก มองโลกในแงด สรางเจตคตทด และแสดงความกระตอรอรน สงเสรมใหผตามสามารถท าใหบรรลวสยทศนดงกลาวได กระตนใหผปฏบตงานสามารถจดการกบปญหาทเผชญได 3. การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการเปนผทาทายปทสฐานขององคการ สงเสรมการคดแยกแยะ และเปนผผลกดนผตามใหพฒนายทธศาสตรเชงนวตกรรม ผน าจะกระตนความพยายามของผตามทเกยวกบนวตกรรมและความค สรางสรรค โดยการตงสมมตฐาน การก าหนดกรอบของปญหาใหม และการเขาถงสถานการณเดม

12

ดวยวธการใหม สงเสรมความคดสรางสรรค ผน าท าใหผตามรสกวาปญหาทเกดขนเปนสงททาทาย และเปนโอกาสทดทจะแกปญหารวมกน โดยผน าจะสรางความเชอมนใหผตามวาปญหาทกอยางตองมวธแกไข แมบางปญหาจะมอปสรรคมากมาย ผน าจะพสจนใหเหนวาสามารถเอาชนะอปสรรคทกอยางไดจากความรวมมอรวมใจในการแกปญหาของผรวมงานทกคน 4. การค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Individualized Consideration) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมงความเจรญและตองการพฒนาผตามสมพนธเกยวของกบบคคลในฐานะเปนผดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคล และท าใหผตามรสกมคณคาและมความส าคญ ผน าสนใจความตองการจ าเปนของผตามแตละคนทมงผลสมฤทธและความเจรญกาวหนา โดยการปฏบตในฐานะผสอน พเลยงและทปรกษาของผตาม เพอการพฒนาผตามแตละคน ผน าจะพฒนาศกยภาพของผ ตามและเพอนรวมงานใหสงขน สนใจความตองการจ าเปนของผตามและสนบสนนใหเกดความเจรญกาวหนาโดยการสรางโอกาสการเรยนรใหม ๆ ตามบรรยากาศทเออ ผน าตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคลในเรองความตองการจ าเปนและความปรารถนา พฤตกรรมผน าทแสดงการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การสงเสรมการสอสารแบบสองทาง และการปฏบตของผน าทแสดงถงความเขาใจและการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การใหก าลงใจบคคลและการมอบหมายงานในระดบทแตกตางกน บคลกภาพของผน า (Personality) หมายถง คณลกษณะเฉพาะของบคคลทไดรบมาจากพนธกรรมและสงแวดลอม ไดแสดงออกมาแบบนนอยเปนประจ ากบสถานการณเฉพาะอยางจนเกดเปนนสยถาวร เปนลกษณะทาทาง การแสดงออก อารมณ ความรสกนกคดทงเปดเผยและซอนเรน ซงคณลกษณะเหลานนเปนสงทท าใหเหนความแตกตางระหวางบคคล ซงวดบคลกภาพทง 4 ดาน ดงน 1. บคลกภาพแบบแสดงออก (Extraversion) หมายถง คณลกษณะของบคคลทแสดงออกสงนนจะมความรกและเปนมตรกบผอนอยางแทจรง ชอบทจะอยรวมกบผอนเปนหมคณะ ผทกลาจะแสดงตวเปนผน า มความตนตว มความตองการท ากจกรรมอยเสมอ มความสนกสนาน มความสขและมองโลกในแงด 2. บคลกภาพแบบเปดกวาง (Openness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมความเปดกวางสงจะแสดงออกในการด าเนนชวตทเตมไปดวยจนตนาการและความฝน ตระหนกรถงคณคาของงานศลปะบทกว ยดอารมณเปนส าคญสวนหนงของชวต มความพรอมทจะทดลองท ากจกรรมทแตกตางไปจากทเคยท า การมความคดทจะเปดรบเหตการณหรอเรองใหมๆ และชอบตรวจสอบความเชอคานยมทสงคมเลอมใส 3. บคลกภาพแบบยอมรบผอน (Agreeableness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมการยอมรบผอนสงจะเปนผทมความไววางใจผอน ปฏบตตอผอนอยางตรงไปตรงมา มความเตมใจทจะ

13

ชวยผอนและใชเวลากบผอน มลกษณะออนโยนตอบสนองการกระท าของผอนอยางสขม และเปนผใหความส าคญตอความเปนมนษยของผอน 4. บคลกภาพแบบมสต (Conscientiousness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมสตสงจะมการเตรยมการปฏบตงานและสามารถจดการกบชวตตนเองได มความเปนเหตเปนผล มความเปนระเบยบเรยบรอย ยดมนในหลกการและปฏบตตามค ามนทใหไว มความสามารถทจะปฏบตงานใหส าเรจแมวาจะเตมไปดวยอปสรรค และมการท างานหนกเพอใหประสบความส าเรจในงานตามเปาหมาย การบรหารจดการทรพยากร (Resource Management) หมายถง การด าเนนงาน จดการเกยวกบการบรหารทรพยากรบคคล งบประมาณ และเครองมอสงอ านวยความสะดวกขององคกรทงหมด แบงออกเปน 3 สวน คอ 1. การบรหารทรพยากรบคคล (Human) หมายถง การด าเนนการจดการดานบคคลภายในองคกรการบนตามมาตรฐานสากล โดยการคดเลอกศกยภาพทงทางดานรางกายและจตวทยาการบนและความรโดยผเชยวชาญอยางยตธรรมโปรงใส มกระบวนการฝกหดตามขนตอนการเรยนรตามมาตรฐานสากล และการคดสรรแตงตงโดยพจารณาผลการฝกบน ความรความสามารถในการปฏบตงาน เพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ มการสนบสนนใหมการศกษาหาความรหรอการจดฝกอบรมตางๆ มการจดสรรบคลากรใหเพยงพอในการท างาน พจารณาความดความชอบอยางเหมาะสมเพอขวญก าลงใจในการท างาน โดยบคลากรเหลานทกประเภทสงผลตอความปลอดภยในการบนโดยตรง 2. การบรหารงบประมาณ (Monetary) หมายถง การด าเนนการจดการดานการจดท าบญชคาใชจายเงนในกจกรรมการบนใหครบถวน กจกรรมดานนรภยการบนและภาคพน การฝกบนเครองบนจ าลอง การฝกรวมผสม การฝกบนเดนทาง การซอเครองมอเครองใช การศกษาหลกสตรตางๆ รวมทงการจดสวสดการตางๆ เพอใหสามารถรกษาความรทกษะการบนและการปฏบตงานของบคลากรในองคกรมความปลอดภยทางการบน 3. การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก (Equipment and Facility) หมายถง การด าเนนการจดการอปกรณเครองมอใหถกตองตรงตามความตองการอยางแทจรงและสอดคลองกบการวางแผนของหนวยงาน การเกบรกษาอปกรณเครองมอตางๆ และการออกแบบเครองมอและสงอ านวยความสะดวกเปนทยอมรบของผใชและไดมาตรฐานสากล การจดสรรเครองมอมพอเพยงส าหรบการใชงาน รวมทงการใชเทคโนโลยสารสนเทศเผยแพรขอมลและการบรหารขอมลซงชวยใหการท างานมประสทธภาพและปลอดภย บรรยากาศขององคกร (Climate) หมายถง สภาพหรอลกษณะโครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร แบงออกเปน 3 สวน คอ

14

1. โครงสราง (Structure) หมายถง องคประกอบอยางเปนทางการ ทงขนาด จ านวนหนวยงานทจะสะทอนใหเหนถงล าดบการบงคบบญชา การจดล าดบขนตอนการบงคบบญชาเปนทยอมรบ ไมมการขามขนตอน รวมทงแบงมอบอ านาจและความรบผดชอบโดยชดเจน ใหทกคนมสวนรวมในการวางแผนและสงเสรมในการตดสนใจ การสอสารทดและมกฎระเบยบตางๆไวอยางชดเจนในการบรรจบคลากรเขาท างานตามโครงสรางหนาทซงจะลดความผดพลาดในการท างานและการเกดอบตเหตไดงายยงขน 2. นโยบาย (Policies) หมายถง ขอความทชวยชน าการตดสนใจอนาคตขององคกร ตองมความชดเจนและตองไมมความขดแยงในตวเองสอดคลองและไปในทศทางเดยวกน มความเหมาะสมและสามารถปฏบตใหเปนจรงได มการชแจงใหบคลากรในหนวยงานร และสามารถปฏบตตามไดซงเปนการลดการเกดอบตเหตในการท างานและปองกนความเสยงแอบแฝงขององคกร 3. วฒนธรรมองคกร (Culture Organization) หมายถง สงทบคคลในองคกรเตมใจยดถอปฏบตกนตามมาในแนวทางเดยวกน เปนกฎเกณฑทยดถอกนเอง ไดแก คณคา คานยม ทศนคต ความเชอประเพณภายในองคกร ความเปนธรรมภายในองคกรมผลตอจตใจพฤตกรรมของคนในองคกร ความรกในหมคณะ ความยดหยนในการบรหารงาน การคดสรางสรรค การตดสนใจ ความสมพนธทด โดยเมอสรางใหมและเกดขนในองคกรจะท าใหมความปลอดภยมากขน การจดกระบวนการท างานขององคกร (Process) หมายถง การด าเนนการหลกขององคกรอยางเปนทางการ โดยกระบวนงานทเกดขนภายในองคกร ประกอบดวย 3 สวน คอ 1. การจดสวนปฏบต า ขององคกร (Operations) หมายถง สภาพเงอนไขของการท างานทก าหนดขนในองคกร ซงสวนปฏบตการเปนสวนงานหลกในองคกรการบนตองมการก าหนดขนตอนของการสงการ บทบาทหนาท แบบพธปฏบต ก าหนดเวลา ปรมาณงานทเปนผลผลต สงจงใจ รางวล คาตอบแทน แผนงาน โดยสภาพเงอนไขของการท างานถาหากเปนไปโดยไมสมเหตสมผลทงขนตอนการสงการผดแบบพธจะเกดความเสยหายตอความปลอดภยการบน 2. การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (Procedures) หมายถง การจดวธการในการท างานขององคกรอยางเปนทางการตามมาตรฐานสากลโดยมคมอตรวจสอบมาตรฐานการบน คมอการบน คมอการซอมบ ารง และระเบยบปฏบตอนๆ ทเกยวของตองมความชดเจนในการปฏบตงาน และไดรบการยอมรบจากหนวยงานของรฐดานการบน ซงบคคลากรในองคกรตองปฏบตตามเพอปองกนความผดพลาดในการท างาน 3. การจดสวนตรวจสอบภายใน (Oversight) หมายถง การเฝาระวง การประเมน การตดตาม และการตรวจสอบการบรหารจดการภายในขององคกร สภาพแวดลอมทมผลตอประสทธภาพของการท างาน เพอใหเกดความแนใจในความปลอดภยของการท างาน โดยมการ

15

บรหารจดการความเสยง การตรวจสอบระบบความปลอดภยใหไดตามมาตรฐานสากล การตรวจสอบมาตรฐานการปฏบตงาน ทส าคญในเรองการประเมนความเสยงแอบแฝงหรออนตรายซอนเรนระดบองคกร และน าผลการประเมนมาปรบปรงระบบการท างานเพอลดการเกดอบตเหต

บทท 2

ละผล

การวจยเรอง “ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ” คนควา เอ ส ต ารา แนวคด ทฤษฏ รวมทง เพอใหครอบคลมเนอหาของการวจยครงน โดยมรายละเอยด 1. ผน าทางทหาร 2. ภาวะผน าการเปลยนแปลง 3. การวเคราะหปจจยทสงผลตอภาวะผน า 4. บคลกภาพของผน า 5. การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร 6. บทบาทกองทพอากาศ 7. งานวจยทเกยวของ 8. สรปกรอบแนวคดในการวจย

1.ผน าทางทหาร

ความส าคญของผน า บญมน ธนาศภวฒน (2553, หนา 82-83) กลาววา องคการทกแหงเปนหนวยงานทมโครงสรางของหนวยงาน มการจดระบบงาน และมระเบยบแบบแผนในการปฏบตงานเพอใหไดผลงานตามวตถประสงคทก าหนดไว องคการใดทมผน าทมประสทธภาพองคการนนกจะประสบความส าเรจและมความกาวหนาไปอยางรวดเรว สาเหตทส าคญทองคการจ าเปนตองมผน า ไดแก 1.องคการทกแหงไมวาจะเปนองคการประเภทใดกตาม โครงสรางขององคการยงไมมความสมบรณ ดงนนผน าจงตองเปนผก าหนดโครงสรางของงาน และเปนผตดสนใจวาใครจะเปนผ ท างานในสวนใด แลวจงมอบหมายงานนนใหปฏบต นอกจากนยงตองชวยเหลอสมาชกของตนใหท างานจนกวาจะประสบผลส าเรจตามความมงหมาย 2.สภาพแวดลอมภายนอกองคการทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา เชน มการเปลยนแปลงทางดานสงคม เศรษฐกจ และเทคโนโลย ดงนนผน าจงตองรจกใชกลยทธในการเจรจากบสมาชกขององคการ และชวยใหพวกเขาสามารถปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมภายนอกทเปลยนแปลงไป 3.การเปลยนแปลงกลไกตางๆ ภายในองคการทเกดขนตลอดเวลา ผบรหารจงตองอาศยความเปนผน าเพอประสานการท างานของสมาชกในองคการใหเปนหนวยเดยวกน โดยเฉพาะอยาง

16

ยงในชวงเวลาทองคการก าลงเตบโตไปอยางรวดเรว หรออยในภาวะทก าลงตกต าสดขด ผน าทมประสทธภาพจะสามารถแกปญหาและขอขดแยงตางๆ ของกลมทมความคดเหนแตกตางกนได 4.เนองจากสมาชกภายในองคการมความแตกตางกน ผบรหารจงจ าเปนตองใชความเปนผน าในการกระตนและชกจงจตใจเพอใหพวกเขามความตงใจในการท างาน และอยกบองคกรตลอดไป ชชย สมทธไกร (2554, หนา 390) กลาววา ผน ามความส าคญตอองคการหลายประการ ดงตอไปน 1.เปนผโนมนาวจงใจใหบคลากรในหนวยงานปฏบตงานตางๆ ดวยความทมเทและเสยสละจนบรรลส าเรจตามเปาหมาย เนองจากผน าเปนผทไดรบความเคารพนบถอและศรทธาจากผอน ดงนนยอมเปนการงายทผน าจะกระตน หรอชน าใหบคลากรท างานอยางเตมความสามารถ 2.เปนผประสานความเขาใจและขจดความขดแยงระหวางสมาชกภายในทม ความขดแยงเปนสงทตองเกดขนเปนปกตภายในหนวยงาน แตผน าจะเปนผทชวยจดการใหความขดแยงเหลานนยตลงอยางสรางสรรคและเปนผลดตอหนวยงาน 3.เปนผ ทผลกดนใหการด าเนนงานของทมหรอหนวยงานเปนไปอยางราบรนและมประสทธภาพ เนองจากการเสนอความคดหรอแผนการตางๆ ของผน ามกไดรบความเชอถอยอมรบจากสมาชกภายในหนวยงาน ดงนนการผลกดนใหองคการด าเนนงานไปอยางถกทศทางและมประสทธภาพจงเปนไปไดสงมาก ดงนนผน าขององคกรเปนผทมภาระหนาททจะกอใหเกดความรวมมออยางดระหวางสมาชกฝายตางๆขององคกร มความรบผดชอบตอประสทธภาพและความเจรญรงเรองขององคกร หากไดพจารณาถงผลงานตาง ๆ ขององคกรแลวจะเหนไดวาผลงานเหลานนมความสมพนธกบความเปนผน าของผบรหาร ผน าทไมมความสามารถในการน า จะเปนผท าลายขวญผรวมงาน และจะเปนผลใหการท างานตางๆ ขาดประสทธภาพ แตในทางตรงกนขามผน าทมความสามารถจะมผลท าใหเปลยนลกษณะของคนทท างานใหกลบกลายเปนกลมทมความขยนขนแขง และชวยใหองคกรประสบความส าเรจได

ผน าทางทหาร ภารกจของหนวยงานใดหนวยงานหนงจะบรรลผลส าเ รจได ขนอยกบผ น าหรอผบงคบบญชาของหนวยงานนน ๆ จะบรหารงานและบรหารคนดวยวธการอยางไร ภารกจของกองทพ คอ การเตรยมและการใชก าลงทหารเพอท าสงคราม หรอปองกนประเทศเมอประเทศชาตไมอาจหลกเลยงใชมาตรการอนใดอก กองทพตองสามารถรบประกนตอรฐชาตใหไดวา เมอใดทรฐตดสนใจใชก าลงทหารเขาท าสงครามแลวตองไดรบชยชนะ ดงนนกองทพอากาศจงตองมเปาหมาย คอ การเอาชนะขาศกทรกรานดวยก าลงทางอากาศทมอย ผน าหนวยทหารจ าเปนตองระลกไวเสมอวา ตลอดระยะเวลาในประวตศาสตรของมนษยชาต ไมเคยมยคปลอดสงครามทแทจรงอยเลย

17

สงครามยงคงเกดขนอยเสมอเลกบางใหญบางในแหงใดแหงหนงบนโลก การเตรยมก าลงฝกทหารใหมความพรอมโดยไมตองท าการรบในสงครามเลยตลอดชวชวต จงเปนสงสดยอดปรารถนาทกองทพของทกชนชาตตองการ แตเปนจรงแสนยากในต าราพชยสงครามของซนว (Suntzu) กลาวไววา “ กองทพทมชย คอ กองทพทกอนออกศกมนใจวาไดรบชยชนะแลวจงรบ กองทพทพายแพ คอ กองทพทออกรบแลวจงคอยแสวงหาชยชนะ ” ขอพจารณาส าคญ 7 ประการกอนท าการรบ ใหพจารณาเปรยบเทยบดงน 1. ผน าประเทศฝายใดก าจตใจคนในชาตมากกวากน 2. แมทพนายกองฝายใดมความสามารถมากกวากน 3. เงอนไขทางภมศาสตรฝายใดไดเปรยบ 4. ฝายใดรกษากฎ ระเบยบ วนย เครงครดกวากน 5. กองทพฝายใดเขมแขงกวากน 6. ทหารหาญฝายใดไดรบการฝกมามากกวากน 7. การใหรางวลและการลงโทษ ฝายใดมความยตธรรมมากกวากน เมอเปรยบเทยบดแลวกจะทราบผล แมยงมไดรบกรผลแพชนะกระจาง ดงนน ซนว (Suntzu) ไดใหความส าคญกบผน าและแมทพนายกองซงเปนปจจยทส าคญในการท าสงคราม สอดคลองกบค ากลาวของ พลตร คารล ฟอน เคลาเซวทส (Karl Von Clausewitz) ทวา “ปจจยส าคญตอการท าสงครามใหชนะ คอ บคลกของผน าประเทศ และผน าทางทหาร” (จอม รงสวาง, 2548, หนา 20-21) โดยในการเตรยมก าลงใหเปน “กองทพทมชย” แลวผบงคบบญชาหนวยทหารตองสามารถจดการใหผใตบงคบบญชารวมกนท าการรบ ยนดพลชพเพอชาตในยามสงคราม หรอ รวมใจกนท างาน รกสามคค ยนดอดทนตอความล าบาก และเตรยมก าลงใหมความพรอมในยามสงบ ผน าทางทหารของกองทพอากาศ แบงตามล าดบความรบผดชอบไดออกเปน 3 ระดบ คอ 1. ผน าระดบลาง ไดแก ผบงคบฝงบน หวหนาแผนกซอมบ ารง เปนตน ซงเปนผน าในหนวยทตองปฏบตงานเฉพาะดานทไดรบมอบหมาย 2. ผน าระดบกลาง ไดแก ผบงคบกองบน ผอ านวยการกอง ซงเปนผน าเหนอระดบหนวยปฏบตงาน แตอยภายใตการบงคบบญชาหรอด าเนนงานตามนโยบายของหนวยเหนออกท 3. ผน าระดบสง ไดแก ผบงคบหนวยระดบกรมขนไป ซงตองรบผดชอบในการบรหารงานตามภารกจอยางเปนอสระ ดงนนสรปไดวาผน าทางทหารในแตละระดบลวนตางตองมความร ความสามารถในระดบ ยทธวธ ยทธการ และยทธศาสตรทแตกตางกนออกไป ผน าระดบสงเปนผทส าคญในการบรหารงานเชงยทธศาสตรจงตองสนใจหาความรในการบรหารจดการและการประเมนสถานการณทางยทธศาสตร สามารถมองอนาคตของหนวยงานได ลดความรความสามารถทางเทคนคลงเหลอแตเพยงภาพกวางของงาน และใชเวลาในการปฎบตงานนอกหนวย หรองานดานมนษยสมพนธมาก

18

ขน เพอแสวงหาการสนบสนนการปฏบตงานของหนวยตน กลาวคอ ผน าระดบสง “ตองรวาใครรมากกวารดวยตนเอง แตตองรจกคนและรจกใชคนใหมากขน”

2.ภาวะผน าการเปลยนแปลง

วตถประสงคในการเปลยนแปลงองคกร เนตรพณณา ยาวราช (2552, หนา 247-251) กลาววา การเปลยนแปลงองคการ คอ กระบวนการทท าใหองคการมประสทธภาพมากขนในการท างานใหบรรลวตถประสงค การเปลยนแปลงนเกยวของกบสวนตางๆภายในองคการและมผลกระทบตอการใชอ านาจหนาทตามสายการบงคบบญชา ความรบผดชอบของสมาชกในองคการและการตดตอสอสารในองคการ รวมทงแรงผลกดนจาการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยใหมๆ การขยายขอบเขตไปสสากล การเปลยนแปลงมความส าคญ คอ การเปลยนแปลงท าใหองคการปรบตวในการตอบสนองตอสงแวดลอม เชน การใชเทคโนโลยตางๆ เปลยนแปลงไป กฎขอบงคบทางธรกจเปลยนแปลง ดงนน การศกษาเรองการเปลยนแปลงองคการจงมความส าคญ เพราะผบรหารทกคนในองคการทกแหงกเผชญกบสภาพการท างานทเปลยนไปอยเสมอ ผบรหารควรพจารณาการเปลยนแปลงทท าใหเกดความส าเรจตอองคกร การเปลยนแปลงในองคกรจะเกดขนไดเกยวของกบองคประกอบส าคญตอไปน คอ 1. ผน าการเปลยนแปลง 2. การพจารณาวามอะไรบางทควรจะตองเปลยนแปลง 3. ชนดของการเปลยนแปลง 4. ผลกระทบทเกดจากการเปลยนแปลง 5. การประเมนผลการเปลยนแปลง ดงนนองคกรจะมการเปลยนแปลงไดผบรหารองคกรตองเปนผน าการเปลยนแปลงซงเปนปจจยทส าคญมากในการท างาน ณฎฐพนธ เขจรนนทน (2551, หนา 221-223) กลาววา การเปลยนแปลงเปนกระบวนการทเกดขนตามธรรมชาต และเกดขนตลอดเวลาไมสามารถหยดย งได โดยเฉพาะองคการธรกจทจะปรบตวใหทนและสอดคลองกบกระแสพลวตทเกดขนเพอใหองคการสามารถด ารงอยและสามารถกาวหนาตอไปในอนาคต โดยวตถประสงคของการเปลยนแปลงจ าแนกได 2 ลกษณะ ไดแก 1.การปรบตวใหเขากบสงแวดลอม เชนเดยวกบสงมชวตทเขมแขงและสามารถปรบตวได จงจะสามารถด ารงอยทามกลางการเปลยนแปลง องคการจะตองท าการเปลยนแปลงในทศทางทสอดคลองกบสงแวดลอมภายนอก เพอใหสามารถด ารงอยและพฒนาตนเองใหเจรญกาวหนาอยาง

19

ตอเนอง สามารถจ าแนกรปแบบการตอบสนองตอแรงผลกดนจากสงแวดลอมภายนอกออกเปน 2 ลกษณะ ตอไปน -การปรบตวแบบตอบสนอง ผ บรหารองคการท าการปรบตวใหสอดคลองกบเหตการณทเกดขน เพอใหองคการสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ การปรบตวแบบตอบสนองจะเปนแนวทางทองคการสวนใหญในอดตนยมปฏบต เนองจากการเปลยนแปลงของสภาพแวดลอมเกดขนในอตราทไมรวดเรวและซบซอนมากนก ดงนนเมอเกดการเปลยนแปลงขนในสภาพแวดลอม ผบรหารองคการจะไมด าเนนการอะไร จนกระทงแนใจในสถานการณหรอทศทางของการเปลยนแปลงแลวจงตดสนใจด าเนนการ ซงจะท าใหเกดความผดพลาดนอย -การปรบตวแบบเตรยมพรอม ผบรหารองคการจะท าการศกษาขอมล วางแผนปฏบต และด าเนนการปรบตว เพอรองรบการเปลยนแปลงทเกดขน โดยการเปลยนแปลงแบบเตรยมพรอมอาศยความละเอยดออน และประสบการณของตวแทนการเปลยนแปลงในการวเคราะหขอมลและการคาดการณอนาคต เนองจากเปนเรองทซบซอนเกยวของกบความเสยง และไมแนนอนของเหตการณทจะเกดขน 2.การเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคลากร การแสดงออกและการปฏบตตนของสมาชกจะมผลกระทบตอการท างานขององคการ ดงน นเพอใหองคการสามารถด าเนนงานไดอยางมประสทธภาพ ผบรหารตองด าเนนการปรบปรงพฤตกรรมของสมาชก ใหเปนไปในทศทางทสรางประโยชนแกธรกจ เนองจากถาสมาชกขององคการมพฤตกรรมหรอสมพนธทไมเหมาะสมตอการด าเนนงานขององคการ กอาจจะสรางปญหาในการด าเนนการ หรอท าใหการด าเนนงานไมเปนไปตามวตถประสงคทตองการ องคกรหนงจะประกอบดวยบคลากรหลายระดบ และบคลากรในทกระดบมความจ าเปนทจะตองมภาวะผน า ซงภาวะผน านจะเปนเครองชวดถงตวผน า และจะเหนไดวาภาวะผน านนมความส าคญอยางยงยวดตอทงตนเอง ผรวมงานและรวมไปถงองคกร โดย ภาวะผน า (Leadership) มผใหความหมายไวหลายทานดวยกน คอ เสรมศกด วศาลาภรณ (2536, หนา 10) กลาววา ภาวะผน า คอ การใชอทธพลของบคคลหรอของต าแหนงใหผอนยนยอมปฏบตตาม เพอทจะน าไปสการบรรลเปาหมายของกลมตามทก าหนดไว ค านวณ ประสมผล (2547, หนา69) กลาววา ภาวะผน า คอ การท างานใหบรรลผลโดยผานทางบคลากรดวยการกระตนใหเกดความรวมมอ การมสวนรวม และความคดสรางสรรค บญมน ธนาศภวฒน (2553, หนา 108) กลาววา ภาวะผน า คอ การทผน าใชอทธพลหรออ านาจหนาททตนมอยในการชกน า หรอโนมนาวผใตบงคบบญชาหรอผรวมงานใหปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพมากทสดเพอใหบรรลเปาหมายภายใตสถานการณทก าหนดไว

20

ดงนนสรปไดวา ภาวะผน า คอ พฤตกรรมทผน าใชอทธพล อ านาจหนาทของบคคลหรอของต าแหนงมอยในการชกน า การกระตนใหเกดความรวมมอ การมสวนรวม โนมนาวผใตบงคบบญชาหรอผรวมงานใหยนยอมปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพมากทสดเพอใหบรรลเปาหมายภายใตสถานการณทก าหนดไว ผน าการเปลยนแปลง จากการศกษาคนความผใหความหมายของผน าการเปลยนแปลง ดงน ยดา รกไทย (2543, หนา 93) กลาววา ผน าการเปลยนแปลง คอ บคคลทตองการใหเกดการเปลยนแปลงหนงๆ ขน และอยในฐานะทตองท างานรวมกบกลมเพอใหบรรลสงทตองการ ณฎฐพนธ เขจรนนทน (2545, หนา 45) กลาววา ผน าการเปลยนแปลง คอ บคคลหรอกลมบคคลทเปนสมาชกขององคกร หรอมาจากภายนอกองคกรโดยมวตถประสงคหลกทจะใชความรทกษะ ความสามารถและประสบการณ เพออ านวยความสะดวกในการเปลยนแปลงขององคกรใหเกดขนและด าเนนไปอยางมประสทธภาพ เนตรพณณา ยาวราช (2552, หนา 132) กลาววา ผน าการเปลยนแปลง คอ บคคลผมความพยายามในการทจะปรบปรงสภาพขององคการใหดขน แฮพลอค (Havclock, 1973) กลาววา ผน าการเปลยนแปลง คอ ผอ านวยความสะดวกในการเปลยนแปลงหรอผกอใหเกดนวตกรรม ดงน นสรปไดวา ผน าการเปลยนแปลง คอ บคคลเปนสมาชกขององคกรหรอมาจากภายนอกองคกรทตองท างานรวมกบกลม โดยการใชความรทกษะความสามารถและประสบการณเพออ านวยความสะดวกใหเกดการเปลยนแปลงสภาพองคกรใหดขน ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) มชอเรยกเปนภาษาไทยทพบโดยทวไปหลายชอดวยกน เชน ภาวะผน าเปลยนสภาพ ภาวะผน าการปฏรป ภาวะผ น าการเปลยนแปลง ในการวจยนผวจยใชค าวาภาวะผน าการเปลยนแปลงและจากการศกษาคนความผใหความหมายของภาวะผน าการเปลยนแปลง ดงน ดบรนท (DuBrin , 2007, p.505) กลาววา ภาวะผน าการเปลยนแปลง คอ ผน าทน าการเปลยนแปลงทส าคญดานบวกมาสองคกร สชาดา รงสนนท (2550, หนา 114) ใหความหมายวา ภาวะผน าการเปลยนแปลง คอ ภาวะของบคคลทตองการใหเกดการเปลยนแปลงขนในองคการในเรองใดเรองหนง ตองท างานรวมกบบคคล และผลกดนใหเกดการเปลยนแปลงเกดขนตามทตองการ สพาณ สฤษฏวานช (2552, หนา 258) ใหความหมายวา ภาวะผน าการเปลยนแปลง คอ ผน าทใชบารมเพอกอใหเกดการเปลยนแปลงทยงใหญแกองคการ สามารถพลกฟนองคการทมปญหานนใหประสบความส าเรจ

21

วนย ปานแดง (2553, หนา 28) กลาววา ภาวะผน าการเปลยนแปลง คอ กระบวนการทผน ามอทธพลตอผรวมงาน และผตามโดยเปลยนแปลงความพยายามของผรวมงานและผตามใหสงกวาความพยายามทคาดหวง พฒนาความสามารถของผรวมงานและผตามไปสระดบทสงขน ท าใหเกดการตระหนกรในภารกจและวสยทศนของทมและองคการ จงใจผรวมงานและผตาม มองไกลเกนกวาความสนใจตนเองของพรรคพวก ใหเขามองเหนประโยชนตอกลมองคการและสงคม รตตกรณ จงวศาล (2556, หนา 1) กลาววา ภาวะผน าการเปลยนแปลง คอ ระดบพฤตกรรมทผน าแสดงใหเหนในการจดการหรอการท างาน เปนกระบวนการทผน ามอทธพลตอผรวมงานหรอผตาม โดยการเปลยนสภาพหรอเปลยนแปลงความพยายามของผรวมงานหรอผตามใหสงขนกวาความพยายามทคาดหวง พฒนาความสามารถของผรวมงานหรอผตามไปสระดบทสงขนหรอมศกยภาพมากขน ท าใหเกดการตระหนกรในภารกจและวสยทศนของกลม จงใจใหผรวมงานหรอผ ตามมองไกลเกนกวาความสนใจของพวกเขาไปสประโยชนของกลมและสงคม ดงนนสรปไดวา ภาวะผน าการเปลยนแปลง หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงใหเหนการจดการหรอการท างานเปนกระบวนการทผน ามอทธพลตอผรวมงานและผตาม โดยผน าปฏบตตนเปนแบบอยาง แสดงถงการมวสยทศน สงเสรมใหผตามมความคดสรางสรรค และมงพฒนาศกยภาพผตามใหสงโดยน าไปสการเปลยนแปลงสงทส าคญดานบวกตอองคการ ความเปนมาของแนวคดทฤษฎภาวะผน าการเปลยนแปลง ววฒนาการของภาวะผน าการเปลยนแปลง เรมดวย ซกมนด ฟรอยค และแมกซ เวเบอร (Sigmand Freud and Max Weber) ซงมแนวคดวาผน าทประสบความส าเรจจะตองมบารม (Charisma) หรอความสามารถทจะดงดดและพฒนาการปฏบตงานของผตามได ซงโรเบรต เฮาส (Robert House) ไดแปลงรายการคณลกษณะของผน าทมความสามารถพเศษของเวเบอรเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) และแสดงใหเหนวามาตราสวนดงกลาวสามารถท านายพฤตกรรมภาวะผน า (Leadership performance) ได โดยภาวะผน าการเปลยนแปลงเปนทฤษฏภาวะผน าทสามารถใชอธบายกระบวนการอทธพลไดอยางกวางขวาง ตงแตระดบจลภาคระหวางผน ากบผตามเปนรายบคคลไปจนถงระดบมหภาคระหวางผน ากบบคลากรทงองคการ โดยบทบาทหลกของผน าการเปลยนแปลง คอ กอใหเกดการเปลยนแปลงตางๆขนในองคการ แตตลอดเสนทางของกระบวนการเปลยนแปลงดงกลาว ผน ากบผตามจะผกพนกนอยางมนคง (สเทพ พงศศรวฒน, 2545, หนา 327) ทฤษฏภาวะผน าการเปลยนแปลงของเจมส แมคเกรเกอร เบรนส (Jame MacGregor Burns’ Transformational Leadership Model) เบรนส ( James M. Burns, 1978) ศกษาแนวคคของเวเบอร (Weber) และใหเหตผลวาผน าแบบแลกเปลยน ยดกฎระเบยบ คณลกษณะและไมไดใหความสาคญกบสถานการณ นอกจากน

22

เบรนสยงใหเหตผลวาคานยมเชงจรยธรรม มความส าคญตอภาวะผน า ซงสอดคลองกบเวเบอรทกลาววาผน าการเปลยนแปลงเนนเปาหมาย ในขณะทผน าแบบแลกเปลยนเนนวธการเจรจาและแลกเปลยน เบรนศกษาบรบท ดานประวต สงคม เศรษฐกจ และการเมองของผน าทยงใหญเพอพฒนาประเภทยอย ๆ ของผน าแบบแลกเปลยนและผน าการเปลยนแปลง เบรนสชอบผน าคณธรรม ซงปราศจากความตงใจทจะไปสอ านาจหรอความทะเยอทะยาน ผน าทมคานยมเชงคณธรรมจะกลบไปพจารณาความตองการจ าเปนพนฐาน ความกดดนและคานยมของผตาม ซงเปนการน าสความสมพนธไมใชเพยงอ านาจแตเปนความตองการซงกนและกน ความคาดหวงและคานยมทสงขน สามารถตอบสนองตอผน า ผตามซงมความรเกยวกบผน าตลอดจนความสามารถทจะเลอกระหวางทางเลอก ผน ารบผดชอบพนธะสญญาในการทจะเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง เบรนส (Burns) เนนวาผน าคณธรรมทมเปาหมายสงขนเทานนทสามารถเปนผน าการเปลยนแปลงได ดงนน ทฤษฎคณธรรมของเบรนจะผลกดนความสมพนธซงกนและกน การเปนผน าคณธรรมส าหรบเบรนสเปนเรองส าคญตอความตองการจ าเปนและการจงใจ ผตามทมศกยภาพ คอ ตวแปรส าคญส าหรบการเปลยนแปลง สวนส าหรบเบรนสแลวผน าการเปลยนแปลงเนนเปาหมาย คอ เสรภาพ ความยตธรรม ความเสมอภาค และความสข นอกจากนยงใหความส าคญกบความตองการจ าเปน และความตองการของผตามทมศกยภาพ มองหาแรงจงใจในตวผตาม แสวงหาวธทจะท าใหความตองการจ าเปนสงขนอยางนาพอใจ และท าใหผตามเปนบคคลทสมบรณ เบรนส (Burns) ไดใหความหมายภาวะผน า หมายถง การทผน าท าใหผตามสามารถ บรรลจดมงหมายทแสดงออกถงคานยม แรงจงใจ ความตองการ ความจ าเปนและความคาดหวงทงของผน าและของผตาม เบรนสเหนวาภาวะผน าเปนปฏสมพนธของบคคลทมความแตกตางกนในดานอ านาจ ระดบแรงจงใจ และทกษะ เพอไปสจดมงหมายรวมกน ซงเกดไดใน 3 ลกษณะ คอ 1. ภาวะผน าแบบแลกเปลยน (Transactional Leadership) เปนปฏสมพนธทผน าตคตอกบผตามเพอแลกเปลยนผลประโยชนซงกนและกน โดยใชกระบวนการตอรองโดยผน าจะใชรางวลเพอตอบสนองความตองการและเพอแลกเปลยนกบความส าเรจในการท างาน ถอวาผน าและผตามมความตองการอยในระดบขนแรกตามทฤษฎความตองการเปนล าดบขนของมาสโลว (Maslow's need hierarchy Theory) 2. ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Transformation Leadership) ผน าจะตระหนกถงความตองการและแรงจงใจของผตาม ผน าและผตามมปฏสมพนธกนในลกษณะยกระดบความตองการซงกนและกน กอใหเกดการเปลยนสภาพทงสองฝาย คอ เปลยนผตามไปเปนผน าการเปลยนแปลง และเปลยนผน าการเปลยนแปลงไปเปนผน าแบบจรยธรรม กลาวคอ ผน าการเปลยนแปลงจะตระหนกถงความตองการของผตาม จะกระตนผตามใหเกดความส านก ยกระดบความตองการของผตามใหสงขนตามล าดบขนความตองการของมาสโลว (Maslow) ท าใหผตามเกดจตส านกของอดมการณอนสงสง และยดถอคานยมเชงจรยธรรมเปนคานยมจดหมาย (End values) เชน อสรภาพ

23

ความยตธรรม ความเสมอภาค สนตภาพและสทธมนษยชน ทงนเพอไมใหผตามถกครอบง าดวยอ านาจฝายต า เชน ความกลว ความโลภความเกลยด ความอจฉารษยา เปนตน 3. ภาวะผน าแบบจรยธรรม (Moral Leadership) ผน าการเปลยนแปลงจะเปลยนเปนผน าแบบจรยธรรมอยางแทจรง เมอผน าไดยกระดบความประพฤตและความปรารถนาเชงจรยธรรมของทงผน าและผตามใหสงขนและกอใหเกตการเปลยนแปลงทงสองฝาย อ านาจของผน าจะเกดขนเมอผน าท าใหผตามเกดความไมพงพอใจตอสภาพเดม ท าใหผตามเกดความขดแยงระหวางคานยมกบวธปฏบต สรางจตส านกใหผตามเกดความตองการในระดบขนทสงกวาเดมตามล าดบขนความตองการของมาสโลว แลวจงด าเนนการเปลยนแปลงท าใหผน าและผตามไปสจดมงหมายทสงขน ภาวะผน าทงสามลกษณะตามทฤษฎของเบรนส มลกษณะเปนแกนตอเนอง คอ ภาวะผน าแบบแลกเปลยน ภาวะผน าการเปลยนแปลง ซงมงเปลยนสภาพไปสภาวะผน าแบบจรยธรม เบรนสจ าแนกประเภทของภาวะผน าการเปลยนแปลงเปน 4 แบบ ประกอบดวย 1. ภาวะผน าทใชปญญา (Intellectuals) คอ ผน ามวสยทศนทสามารถเปลยนสภาพสงคม มเเนวคดและคานยมในการมองขามความตองการและเปลยนสภาพแวดลอม มงเนนเปาประสงคทมาจากคานยม 2. ภาวะผน านกปฏรป (Reformer) คอ ภาวะผน าทตองการการมสวนรวมของพนธมตรทงทมเปาหมายทจะปฏรปและไมปฏรปตนเอง เปนภาวะผน าทเนนคณธรรม มงจบควธการและเปาหมาย เปลยนสภาพสวนตาง ๆ ของสงคมใหตระหนกถงหลกคณธรรม 3. ภาวะผน าการปฏวต (Revolutionaries) คอ ภาวะผน าทตองการการผกมดความมงมน ความกลาหาญ ความไมเหนแกตว และแมแตการละทงตนเอง นกปฏรปปฏบตการเปนสวนๆ ในขณะทนกปฏวตปฏบตการในภาพรวม ในความหมายทกวางมากทสดของการปฏวต คอ การเปลยนสภาพของระบบสงคมทงระบบใหสมบรณและในวงกวาง การเปลยนสภาพดงกลาว หมายถง การสรางลทธใหม ความเคลอนไหว กระตอรอรนทจะลมลางสภาพทเปนอยในปจจบน และสามารถสงผลตอการสรางเศรษฐกจ การศกษา สงคม กฎหมาย และแมแตชนชนทางสงคมใหม 4. ภาวะผน าแบบวรบรษ (Heroes) คอ ภาวะผน าทมบารมหรอความสามารถพเศษ(Charismatics) ซงถกอางองมากทสดในปจจบนในฐานะภาวะผน าการเปลยนแปลง สรปจากรปแบบภาวะผน าการเปลยนแปลงของเบรนส คอ ผน าท มคณธรรมซงถอเปนผน าทแทจรง เนองจากสามารถน าผตามไปสการใหเหตผลเชงคณธรรมในระดบทสงขน มศกยภาพมากกวา ซบซอนมากกวา และมคณธรรมสงกวาภาวะผน าแบบแลกเปลยน สวนผน าการเปลยนแปลงซงเปนผทเปลยนผตามใหเปนผน า และเปลยนผน าใหเกดคณธรรม ผน าและผตามมความสมพนธบนฐานของอ านาจและคานยมเชงคณธรรม

24

ทฤษฏภาวะผน าการเปลยนแปลงของบาส (Bass’s Theory of Transformational Leadership) บาส (Bernard M.Bass, 1985) ไดเสนอทฤษฏภาวะผน าการเปลยนแปลงโดยอาศยพนฐานแนวความคดของเบรนส ซงแบงผ น า เปน 2 แบบ คอ ผ น าแบบแลกเปลยน (Transactional Leadership) ใชการใหรางวลเพอแลกเปลยนกบการยนยอมปฏบตตาม สวนผน าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) ไดใหนยามในแงของผน าทกระทบตอผตาม อนไดแก ผตามใหความไววางใจ มความรสกชนชม ใหความจงรกภกด และความเคารพนบถอตอผน า จนสามารถสงผลใหเกดแรงจงใจท างานไดผลมากกวาความคาดหวงเดมทก าหนดไว โดยบาสอธบายวา ผน าการเปลยนแปลงจะจงใจตอผตาม ดงน 1.ท าใหผตามเกดตระหนกในความส าคญของผลงานทเกดขน 2.โนมนาวจตใจของผตามใหเปลยนจากการยดในผลประโยชนของตนเอง มาเปนเหนแกประโยชนสวนรวมขององคการ 3.กระตนใหผตามยกระดบของความตองการทสงขนกวาเดม บาส (Bass) ไดชใหเหนความแตกตางระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงแบบบารม(Charismatic) และแบบแลกเปลยน (Transaction) ในชวงเรมตนของทฤษฎภาวะผน าการเปลยนแปลง บาสไดเสนอภาวะผน า 2 แบบ คอ ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) และภาวะผน าแบบแลกเปลยน (Transctional Leadership) ซงมลกษณะเปนพลวต ทมความตอเนองกนตามรปแบบภาวะผน า การเปลยนแปลงจะมความตอเนองจากภาวะผน าแบบแลกเปลยน โดยผน าจะใชภาวะผน าการเปลยนแปลงเพอพฒนาความตองการของผตามใหสงขนตอเนองจากภาวะผน าแบบแลกเปลยนซงเปนการแลกเปลยนสงทตองการระหวางกนเพอใหผตามปฏบตตาม โดยกลาวถงภาวะผน าการเปลยนแปลงวาเปนสวนขยายของภาวะผน าแบบแลกเปลยน เนองจากภาวะผน าแบบแลกเปลยนจะเนนเฉพาะเรองการจดการหรอการแลกเปลยน ซงเกดขนระหวางผน า ผรวมงานและผตามซงการแลกเปลยนนจะอยบนพนฐานทผน าถกเถยงพดคยกนวามความตองการอะไร มการระบเงอนไขและรางวลทผตามและผรวมงานจะไดรบหากพวกเขาท าในสงทตองการส าเรจ แตภาวะผน าการเปลยนแปลงนน ผน าจะปฏบตตอผรวมงานและผตามมากกวาการก าหนดใหมการแลกเปลยน หรอขอตกลงธรรมดา พวกเขาจะมการปฏบตในวถทางทจะนาไปสการบรรลถงผลงานทสงขน โดยการปฏบตในองคประกอบใดองคประกอบหนงหรอมากกวาทเกยวกบ การใชอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนการใชปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล ภาวะผน าทงสองประเภทนผน าคนเดยวกนอาจใชประสบการณทแตกตางกนในเวลาทแตกตางกน อยางไรกตาม บาสกลาววาภาวะผน าแบบแเลกเปลยนสามารถสงผลในการปรบปรงประสทธภาพขนต ากวา สวนภาวะผน าการเปลยนแปลงชวยเพมและปรบปรงประสทธภาพทสงกวา

25

บาส (Bass) นยามภาวะผน าการเปลยนแปลงในแงของผน าทมตอผตาม ผน าเปลยนแปลงผตาม โดยการท าใหตระหนกในความส าคญ และคณคาแหงผลลพธของงานมากขน หรอโดยยกระดบความตองการของผตามหรอโดยชกจงใหผตามเหนแกองคการมากกวาการสนใจตนเอง ผลจากอทธพลเหลานท าใหผตามมความเชอมนและเคารพในตวผน า และไดรบการจงใจใหท าสง ตาง ๆ ไดมากกวาทคาคหวงในตอนแรก บาส (Bass) เหนวาภาวะผน าการเปลยนแปลงเปนมากกวาค าเดยวทเรยกวา บารม (Charisma) บารมไดรบการนยามวาเปนกระบวนการซงผน าสงอทธพลตอผ ตาม โดยใชการปลกเราอารมณทเขมแขงและความเปนเอกลกษณของผน า บาส (Bass) เหนวาการมบารมจ าเปน แตไมเพยงพอส าหรบภาวะผน าการเปลยนแปลง เนองจากยงมสวนประกอบทส าคญอก 3 สวนของภาวะผน าการเปลยนแปลงทมนอกเหนอจากความมบารม คอ การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation) การค านงถงความเปนปจเจกบคคล ( Individualized Consideration) และการสรางแรงบนดาลใจ (Inspirational Motivation) ทงสามองคประกอบรวมกบการสรางบารมเปนองคประกอบทมปฏสมพนธ เพอสรางความเปลยนแปลงใหแกผตาม ผลทผสมผสานนท าใหผน าการเปลยนแปลงแตกตางจากผน าบารม นอกจากนผน าการเปลยนแปลงพยายามทจะเพมพลงและยกระดบผตาม ในขณะทผน าแบบบารมหลายคนพยายามทจะท าใหผตามออนแอและตองคอยพงผน า และสรางความจงรกภกดมากกวาความผกพน แนวคดของ บาส (Bass) ใหนยามภาวะผน าการเปลยนแปลงในทางทกวางกวาเบรนส คอ การใหรางวลตอบแทนนน นอกจากการใชสงจงใจ เพอใหมความพยายามมากขนแลว จะรวมการท าใหงานทตองการมความชดเจนขน และบาส (Bass) ยงพจารณาวาภาวะผน าการเปลยนแปลงมความแตกตางจากภาวะผน าแบบแลกเปลยน แตไมใชกระบวนการทเกดขนแยกจากกน บาส (Bass) ยอมรบวาในผน าคนเดยวกนอาจใชภาวะผน าทงสองแบบ แตในสถานการณหรอเวลาทแตกตาง จากทฤษฏของบาส (Bass) สรปวา การสรางทมเปนปจจยทส าคญของภาวะผน าการเปลยนแปลง และการเปลยนแปลงจะสมฤทธผลดวยวธการ 3 วธทสมพนธกน กลาวคอ 1.การยกระดบการตระหนกรของบคคล ระดบสตสมปชญญะของบคคลเกยวกบความส าคญ และคณคาของผลลพธทออกแบบและวธการตาง ๆ ในการเขาถงผลลพธ 2.การท าใหบคคลมองขามความสนใจของตนเองเพอประโยชนของทม องคการหรอสงคมทกวางขน 3.การเปลยนแปลงระดบความตองการตามล าดบขนของมาสโลว (Maslow) หรอ แอลเดอรเฟอร (Alderfer) หรอขยายความตองการจ าเปน (Need) และความตองการ (Want) รปแบบภาวะผน าการเปลยนแปลงของบาส (Bass) แตกตางจากรปแบบภาวะผน าการเปลยนแปลงของเบรนส (Burns) ในลกษณะทส าคญ 3 ประการ กลาวคอ 1.รปแบบของบาสขยายกรอบความตองการจ าเปนและความตองการ

26

2.รปแบบของบาสเนนการเปลยนแปลงทสงเกตเหนไดของผ ตาม และแยงวาพลวตพฤตกรรมแบบเดยวกนของผน าสามารถท าใหเกดประโยชนทงในระยะสนและระยะยาว หรอมคาส าหรบผตาม 3.ผน าจะสรางแบบของภาวะผน าการเปลยนแปลง ทฤษฏภาวะผน าการเปลยนแปลงของบาสและอโวลโอ (Bass and Avolio’s Theory of Transformational Leadership) บาสและอโวลโอ (Bass and Avolio, 1990) ไดกลาววา ในชวง 2 ทศวรรษทผานมาทฤษฎภาวะผน าการเปลยนแปลงไดพฒนาเปนรปเปนรางขน โดยการศกษาวจย การรวบรวมขอมลการพฒนาและฝกอบรมจากทกระดบในองคการและในสงคมกบผน าทกระดบทไมมประสทธภาพ ไมมกจกรรม จนถงผ น าทมประสทธภาพสงท งในวงการธรกจ อตสาหกรรม ราชการทหาร สถาบนการศกษา และขามวฒนธรรม ผลการศกษาแสดงใหเหนวาภาวะผน าการเปลยนแปลงทวดโดยเครองมอภาวะผน าพหปจจย (Multifactor Leadership Questionnaire : MLQ) ทสรางและพฒนาโดย บาสและอโวลโอ เปนภาวะผน าทมประสทธภาพและใหความพงพอใจมากกวาภาวะผน าแบบแลกเปลยน และมการวจยเชงประจกษ และการศกษาเชงทฤษฎจ านวนมาก แสดงใหเหนวาภาวะผน าการเปลยนแปลงมอทธพลตอการเพมผลการปฏบตงานของบคคลและขององคกร หลงจากมการศกษาทฤษฎและมการวจยเกยวกบทฤษฎภาวะผน าการเปลยนแปลงเปนระยะเวลาหนง คอตงแต บาส (Bass) เสนอทฤษฎนในป ค.ศ.1985 ไดมการพฒนาทฤษฎภาวะผน าการเปลยนแปลงเปนรปแบบภาวะผน าพสยสมบรณ (Model of the full range of leadership) ซงรปแบบนจะประกอบดวย 4 องคประกอบพฤตกรรม ของภาวะผน าการเปลยนแปลง และพฤตกรรมของภาวะผน าแบบแลกเปลยน รวมทงภาวะผน าแบบปลอยตามสบาย (Laissez-faire leadership) หรอพฤตกรรมการไมมภาวะผน า (Non leadership behavior) อยางไรกตาม จากผลการศกษา พบวา ภาวะผน าการเปลยนแปลงเปนภาวะผน าทมประสทธผลมากทสค ตามแนวคดของ บาสและอโวลโอ ภาวะผน าการเปลยนแปลงเปนกระบวนการทผน ามอทธพลตอผรวมงานหรอผตามนจะกระท าโดยผานองคประกอบพฤตกรรม 4 ประการ คอ 1. การใชอทธพลอยางมอดมการณ (Idealized Influence) หมายถง พฤตกรรมทผน าปฏบตตนเปนตวอยางแกผตามดวยวธการทท าใหเกดผลเปนรปธรรม ผน าไดรบการยอมรบ การยกยอง ความเคารพความนบถอ ความเชอถอ ความไววางใจ และความจงรกภกดจากผตาม ผตามพยายามประพฤตปฏบตเหมอนกบผน า ผน าเตมใจทจะเสยง มนคง และเชอวาท าในสงทถกตอง แสดงมาตรฐานการน าในเชงคณธรรมและจรยธรรมในระดบสง ผน ามความสามารถพเศษมความเชอมนในตนเอง มสมรรถนะ มความชดเจนในพนธกจ เปาประสงค และคานยม ปฏบตตามเปาประสงคและคานยม มงมนในอดมการณทจะบรรลเปาประสงคทส าคญและยนดทจะเสยสละประโยชนสวนตนเพอใหบรรลเปาหมาย ซงจะท าใหผปฏบตงานภมใจทไดมความสมพนธและท างานรวมกบผน า

27

2. การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมวสยทศนส าหรบอนาคตทแรงกลา บนฐานของคานยมและอคมคต มงเนนการกระตนความกระตอรอรน สรางความเชอมนเเละดลใจผตาม ปลกจตวญญาณทมใหมชวตชวา โดยใชการกระท าเชงสญลกษณและภาษาในการชกชวน ผน าจะสรางแรงบนดาลใจกบผตาม มการพฒนาและแสดงออกอยางชดเจนในการท าใหเกดวสยทศนส าหรบอนาคต ศรทธาอยางแรงกลาในวสยทศน คดในแงบวก มองโลกในแงด สรางเจตคตทด และแสดงความกระตอรอรน สงเสรมใหผตามสามารถท าใหบรรลวสยทศนดงกลาวได กระตนใหผปฏบตงานสามารถจดการกบปญหาทเผชญได 3. การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการเปนผทาทายปทสฐานขององคการ สงเสรมการคดแยกแยะ และเปนผผลกดนผตามใหพฒนายทธศาสตรเชงนวตกรรม ผน าจะกระตนความพยายามของผตามทเกยวกบนวตกรรมและความคดสรางสรรค โดยการตงสมมตฐาน การก าหนดกรอบของปญหาใหม และการเขาถงสถานการณเดมดวยวธการใหม สงเสรมความคดสรางสรรค ผน าท าใหผตามรสกวาปญหาทเกดขนเปนสงททาทาย และเปนโอกาสทดทจะแกปญหารวมกน โดยผน าจะสรางความเชอมนใหผตามวาปญหาทกอยางตองมวธแกไข แมบางปญหาจะมอปสรรคมากมาย ผน าจะพสจนใหเหนวาสามารถเอาชนะอปสรรคทกอยางไดจากความรวมมอรวมใจในการแกปญหาของผรวมงานทกคน 4. การค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Individualized Consideration) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมงความเจรญและตองการพฒนาผตามสมพนธเกยวของกบบคคลในฐานะเปนผดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคล และท าใหผตามรสกมคณคาและมความส าคญ ผน าสนใจความตองการจ าเปนของผตามแตละคนทมงผลสมฤทธและความเจรญกาวหนา โดยการปฏบตในฐานะผสอน พเลยงและทปรกษาของผตาม เพอการพฒนาผตามแตละคน ผน าจะพฒนาศกยภาพของผตามและเพอนรวมงานใหสงขน สนใจความตองการจ าเปนของผตามและสนบสนนใหเกดความเจรญกาวหนาโดยการสรางโอกาสการเรยนรใหม ๆ ตามบรรยากาศทเออ ผน าตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคลในเรองความตองการจ าเปนและความปรารถนา พฤตกรรมผน าทแสดงการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การสงเสรมการสอสารแบบสองทาง และการปฏบตของผน าทแสดงถงความเขาใจและการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การใหก าลงใจบคคลและการมอบหมายงานในระดบทแตกตางกน ดงนนในการวจยครงน จากแนวคดของ บาสและอโวลโอ (Bass and Avolio, 1990) ผวจยสรปไดวา ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงใหเหนการจดการหรอการท างานเปนกระบวนการทผน ามอทธพลตอผรวมงานและผตาม โดยผน าปฏบตตนเปนแบบอยาง แสดงถงการมวสยทศน สงเสรมใหผตามมความคดสรางสรรค

28

และมงพฒนาศกยภาพผตามใหสงโดยน าไปสการเปลยนแปลงสงทส าคญดานบวกตอองคการ ประกอบพฤตกรรม 4 ดาน คอ 1. การใชอทธพลอยางมอดมการณ (Idealized Influence) หมายถง พฤตกรรมทผน าปฏบตตนเปนตวอยางแกผตามดวยวธการทท าใหเกดผลเปนรปธรรม ผน าไดรบการยอมรบ การยกยอง ความเคารพความนบถอ ความเชอถอ ความไววางใจ และความจงรกภกดจากผตาม ผตามพยายามประพฤตปฏบตเหมอนกบผน า ผน าเตมใจทจะเสยง มนคง และเชอวาท าในสงทถกตอง แสดงมาตรฐานการน าในเชงคณธรรมและจรยธรรมในระดบสง ผน ามความสามารถพเศษมความเชอมนในตนเอง มสมรรถนะ มความชดเจนในพนธกจ เปาประสงค และคานยม ปฏบตตามเปาประสงคและคานยม มงมนในอดมการณทจะบรรลเปาประสงคทส าคญและยนดทจะเสยสละประโยชนสวนตนเพอใหบรรลเปาหมาย ซงจะท าใหผปฏบตงานภมใจทไดมความสมพนธและท างานรวมกบผน า 2. การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมวสยทศนส าหรบอนาคตทแรงกลา บนฐานของคานยมและอคมคต มงเนนการกระตนความกระตอรอรน สรางความเชอมนเเละดลใจผตาม ปลกจตวญญาณทมใหมชวตชวา โดยใชการกระท าเชงสญลกษณและภาษาในการชกชวน ผน าจะสรางแรงบนดาลใจกบผตาม มการพฒนาและแสดงออกอยางชดเจนในการท าใหเกดวสยทศนส าหรบอนาคต ศรทธาอยางแรงกลาในวสยทศน คดในแงบวก มองโลกในแงด สรางเจตคตทด และแสดงความกระตอรอรน สงเสรมใหผตามสามารถท าใหบรรลวสยทศนดงกลาวได กระตนใหผปฏบตงานสามารถจดการกบปญหาทเผชญได 3. การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการเปนผทาทายปทสฐานขององคการ สงเสรมการคดแยกแยะ และเปนผผลกดนผตามใหพฒนายทธศาสตรเชงนวตกรรม ผน าจะกระตนความพยายามของผตามทเกยวกบนวตกรรมและความคดสรางสรรค โดยการตงสมมตฐาน การก าหนดกรอบของปญหาใหม และการเขาถงสถานการณเดมดวยวธการใหม สงเสรมความคดสรางสรรค ผน าท าใหผตามรสกวาปญหาทเกดขนเปนสงททาทาย และเปนโอกาสทดทจะแกปญหารวมกน โดยผน าจะสรางความเชอมนใหผตามวาปญหาทกอยางตองมวธแกไข แมบางปญหาจะมอปสรรคมากมาย ผน าจะพสจนใหเหนวาสามารถเอาชนะอปสรรคทกอยางไดจากความรวมมอรวมใจในการแกปญหาของผรวมงานทกคน 4. การค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Individualized Consideration) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมงความเจรญและตองการพฒนาผตามสมพนธเกยวของกบบคคลในฐานะเปนผดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคล และท าใหผตามรสกมคณคาและมความส าคญ ผน าสนใจความตองการจ าเปนของผตามแตละคนทมงผลสมฤทธและความเจรญกาวหนา โดยการปฏบตในฐานะผสอน พเลยงและทปรกษาของผตาม เพอการพฒนาผตามแตละคน ผน าจะพฒนาศกยภาพของผ ตามและเพอนรวมงานใหสงขน สนใจความตองการจ าเปนของผตามและสนบสนนใหเกดความ

29

เจรญกาวหนาโดยการสรางโอกาสการเรยนรใหม ๆ ตามบรรยากาศทเออ ผน าตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคลในเรองความตองการจ าเปนและความปรารถนา พฤตกรรมผน าทแสดงการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การสงเสรมการสอสารแบบสองทาง และการปฏบตของผน าทแสดงถงความเขาใจและการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การใหก าลงใจบคคลและการมอบหมายงานในระดบทแตกตางกน

3.การวเคราะหปจจยทสงผลตอภาวะผน า

การทจะเปนผน านนใครๆ คดวาสามารถทจะเปนผน าได แตการทจะเปนผน าทดนนกเปนเรองทไมงาย แตกสามารถไดรบการฝกฝนตวเองหรอพฒนาทจะเปนผน าทดได ปจจยหรอองคประกอบของความเปนผน าเปนสงทส าคญท าใหสามารถวเคราะหถงสาเหตทสงผลตอภาวะผน า ทงนท าใหเราไดรจกปรบตนเองและเปลยนแปลงใหเหมาะสมสอดคลองกบปจจยเชงสาเหตได หรอท าใหเราก าหนดรปแบบของผน า ลกษณะของผน าใหเหมาะสมและสอดคลองกบองคการนนๆ ได การวจยครงน ผวจ ยไดศกษาคนควาพบวามผศกษา ปจจยเชงสาเหต ปจจยทสงผลองคประกอบทมอทธพลของภาวะผน ามหลายทาน ดงน กตพนธ รจรกล (2529, หนา 53) สรปวา องคประกอบทมอทธพลตอแบบของการเปนผน า ประกอบดวยลกษณะ 5 ประการ คอ 1.ลกษณะของผน า ซงประกอบดวยลกษณะทางกาย และบคลกภาพ 2.ลกษณะของผตาม ผน าควรมลกษณะสอดคลองกบผตาม 3.ลกษณะของงานทจะตองปฏบต 4.ลกษณะขององคการ เชน บรรยากาศ แบบองคการ 5.ลกษณะของสงแวดลอมภายนอก ไดแก ระบบการเมอง เศรษฐกจ สงคม และความกาวหนาของเทคโนโลย พงศ หรดาล (2540, หนา 154-156) กลาววา การศกษาสาเหตหรอปจจยทท าใหเกดแบบของผน ากเพอทจะไดผน าทดและประกอบดวยความรความสามารถ ประสบการณ ความคดสรางสรรคสงตางๆ เหลานจะเปนลกษณะพเศษประจ าตวและตองไขวควาทกครงทมโอกาสและไมควรปลอยโอกาศใหผานไป คณสมบตเหลานจะเปนตวก าหนดหรอสรางขนไดและทกคนตางกมโอกาสทจะเปนผน าทดได ถาปจจยเหลานเกดขนกบบคคลนนๆ รวมทงมใจแนวแนและมความพยายาม ซงปจจยตางๆ ทกอใหเกดแบบของผน าแยกพจารณาไดดงตอไปน คอ 1.ปจจยทเกดจากทศนคตของผน า ผน าแตละคนจะมทศนคตตอสงตางๆทอยรอบตวแตกตางกน และทศนคตเหลานจะเปนตวก าหนดพฤตกรรมผน าในแบบตางๆ คอ

30

1.1 ทศนคตตอตนเอง ถาผน ามความเชอมนวาตนเองมความร ความสามารถในการวนจฉยสงการไดถกตอง เพราะคดวาตวเองมความร ความสามารถประสบการณสง ผน ามทศนคตเชนนกจะกลายเปนผน าทไมยอมรบผอน ท าใหกลายเปนผน าแบบไมมความรวมมอท างาน 1.2 ทศนคตตอเพอนรวมงาน ถาผน าทมความเชอมนหรอไววางใจตวเพอนรวมงานดวยกนกจะท าใหผน ามทศนคตทดตอเพอนรวมงาน และถอวาเพอนรวมงานมความส าคญกจะเกดผน าแบบรวมมอกนท างาน 1.3 ทศนคตตอหนาทการงาน ถาผน ามความคดวาตนเองเปนผรบผดชอบงานทงหมดในองคกรกจะพยายามควบคมการปฏบตการใหมากทสดเทาทจะท าได เพราะคดวาตวเองมความส าคญ และไมยอมใหผอนเขารวมในการตดสนใจ ผน าทมลกษณะเชนนกจะเปนผน าทมพฤตกรรมไปในทางเผดจการ 2.ปจจยทเกดจากผรวมงาน ผรวมงานทกคนจะมสวนทจะท าใหผน าเกดบคคลกภาพในแบบตางๆ คอ 2.1 ผรวมงานทตองการความอสระในการปฏบตงาน ถาหากผรวมงานมลกษณะแบบนกจะมสวนท าใหผน าในกลมผรวมงานเปนลกษณะประชาธปไตย หรออตราธปไตย 2.2 ผรวมงานมความรบผดชอบตอหนาท ถาผรวมงานมลกษณะแบบน ผน าไมตองมการควบคมก ากบดแลมากนก เพราะผรวมงานสามารถท างานไดอยางดและไวใจได การมผรวมงานมความรบผดชอบในหนาทเชนนผน ากจะมลกษณะประชาธปไตย 2.3 ผรวมงานเขาใจวตถประสงคขององคการ คอ มความอยากเขารวมในการแสดงความคดเหนหรอตดสนใจในการบรหารงาน ผน าทท างานรวมกบผ รวมงานประเภทนจะมพฤตกรรมเปนประชาธปไตย 2.4 ผรวมงานมความร ความสามารถ ผน าจะเปนผน าทมพฤตกรรมแบบประชาธปไตย คอ สามารถปลอยใหผรวมงานไดท างานเตมความร ความสามารถของตน 3. ปจจยทเกดจากสภาพแวดลอมตางๆ เชน เศรษฐกจ สงคมและการเมอง จะมอทธพลตอพฤตกรรมของผน า ผน าจงจ าเปนตองปรบตวใหเขากบสภาพแวดลอมเพอความอยรอดขององคกร ดงนนอทธพลตางๆจงมผลตอพฤตกรรมของผน า คอ 3.1 ลกษณะขององคกร ไดแก รปแบบขององคกร ขนาดองคกร อายขององคกร โครงสรางขององคกร 3.2 อทธพลของกลมในองคกร ไดแก การรวมพลงของกลม ความรวมมอ และความรวมใจของคนในกลม 3.3 สภาพปญหาและการบรหารงานภายในองคกร ไดแก ปญหาในการบรหารงานหรอเรองเรงดวนทจะตองแกไข ลกษณะเชนนอาจผลกดนใหผน ามพฤตกรรมในทางเผดจการไดงาย แต

31

ถาปญหามเวลาทจะแกไข ผน าจะน าปญหามาประชมปรกษาหารอเพอแกไข ผน าประเภทนจงมพฤตกรรมในทางประชาธปไตย สมยศ นาวการ (2540, หนา 162-166) สรปวา คณลกษณะของผน าอยบนพนฐาน 6 ประการ คอ 1.คณลกษณะทางรางกาย เชน อาย สวนสง รปราง น าหนก 2.ภมหลงทางสงคม การศกษาทตรวจสอบภมหลงทางสงคมเศรษฐกจของผน าจะมงทปจจย เชน การศกษา สถานภาพทางสงคม ความคลองตว 3.สตปญญา เชน ความสามารถ ดลยพนจ ความร ความเดดขาด การพดคลองแคลว 4.บคลกภาพ เชน ความกาวราว ความตนตว การครอบง า ความกระตอรอรน ความเปนตวของตวเอง ความคดสรางสรรค ความสนใจภายนอก ความซอสตย ความเชอมนตนเอง 5.คณลกษณะทางงาน เชน ความตองการความส าเรจ ความตองการความรบผดชอบ ความคดรเรม ความพากเพยร ความใจกลา การมงงาน 6.คณลกษณะทางสงคม เชน ความนยมแพรหลาย ทกษะทางความสมพนธระหวางบคคล ความดงดด ความรวมมอ ความมเกยรต การมไหวพรบ การชอบสงคม การทต ศรพร พงศศรโรจน (2540, หนา 18) กลาววา คณลกษณะของผน าทดม 3 ดาน คอ 1.คณสมบตทางวชาการ ไดแก ความรดานวชาชพเปนอยางด มความรทวไปเปนอยางด และควรมประสบการณในการบรหารและเปนผน าแกสมาชกในกลมดวย 2.คณลกษณะดานบคลกภาพ บคคลทเปนผน าจะตองมบคลกภาพดานรางกายทด เชน มการวางตนเหมาะสม มชวตชวา วาจาด และจะตองมบคลกภาพดานจตใจด เชน มความเชอมนในตนเอง ศรทธาในความสามารถผอน มความอดทน กลาหาญ มเมตตาจต มวนย มใจเปนธรรมและมอารมณขน นอกจากนมบคลกภาพดานสงคมดวย เชน มความเหนอกเหนใจผอน มน าใจ ชวยเหลอสงคม และเหนประโยชนสวนรวมเหนอประโยชนสวนตน 3.คณลกษณะทางดานความสามารถในการปฎบตงาน เชน จะตองมสตปญญาฉลาด รบทบาทตนเอง มความรบผดชอบ มความกลาหาญเดดขาด มความรอบคอบ กระตอรอรน บงคบใจตนเองได มความสามารถในการตดสนใจ มการจงใจ และมผลงานทประสบความส าเรจเปนทยอมรบ เกรยงไกร ศรมงคล (2541, หนา 34) กลาววา ทกษะขนพนฐานของผบรหารระดบกลางขององคการส าหรบศตวรรษท 21 ทจะตองเปลยนแปลงบทบาทของตนเอง จากผประสานงานมาเปนผน าหนวยงานทรบผดชอบอย ทกษะดงกลาวม 6 ประการ คอ 1.ตองมวสยทศน 2.เปนนกปฏบต 3.เปนนกสอสารทด

32

4.มความรเรองสารสนเทศ 5.มความรเรองประชาสมพนธ 6.มแนวคดดานการพฒนาทรพยากรมนษย มาล จฑา (2542, หนา 10-11) กลาววา ทฤษฏลกษณะพเศษของผน า หรอทฤษฎรฐบรษ มแนวคดวา ผน ายอมมลกษณะพเศษโดยก าเนดทเกดจากผน า ซงลกษณะเฉพาะของบคคล สวนใหญจะพจารณาทบคลกภาพหรอโหงวเฮง (ปญจลกษณ) ของบคคล อนประกอบดวย ลกษณะเดน 4 ประการ คอ 1.เฉลยวฉลาด ผน าตองฉลาด จงสามารถน าองคการพฒนาตอไปอยางไมหยดย ง 2.บรรลวฒภาวะทางสงคม ผน าตองมลกษณะเปนผใหญ วางตวด พดนอย ฟงมาก และมความอดทน 3.มความมงมนและมแรงขบทางดานความส าเรจ ผน าตองมไฟแรงเสมอ จงจะสามารถน าองคกรพฒนาตอไปได 4.มมนษยสมพนธด ผน าเกง เขากบคนไดทกระดบและทกประเภท ปรยาพร วงศอนตรโรจน (2542, หนา 203-207) กลาววา องคประกอบทมอทธพลตอการเลอกแบบของผน า มดงน 1.คณลกษณะของผน า เปนลกษณะทางกายภาพและบคลกภาพของผน า แมวาการวจยจะไมพบความสมพนธระหวางภาวะผน ากบลกษณะทางกายภาพกตาม แตกมบางสถานการณทสาระส าคญอยลกษณะเฉพาะของผน าม ดงน 1.1 สภาพทางกายภาพ ไดแก ความแขงแรงทางกาย มความคลองแคลววองไว เขมแขง เสยงดง ในสงคมแบบดงเดม ลกษณะทางกายภาพมความส าคญ เปนคนเกงเปนนกรบ แมวางานวจยสวนใหญจะไมยนยนความสมพนธระหวางลกษณะทางกายกบความเปนผน า แตกมงานวจยบางฉบบทแสดงวาลกษณะทางกายมความสมพนธกบภาวะผน า เชน ผทมความสงใหญรางกายแขงแรงกมกไดเปรยบกวาผทมรางกายเลกบอบบาง 1.2 บคลกภาพ แมวาบคลกภาพบางอยางจะไมสมพนธกบการเปนผ น า แตกมคณลกษณะทเปนทางดานจตใจ เชน ความคดรเรมสรางสรรค ความรบผดชอบ ความกระตอรอรน ความมอารมณขน มองโลกในแงดกมความสมพนธกบการเปนผน า 2.ผตาม ลกษณะผน าควรจะไดพจารณาใหสอดคลองกบผตาม แตไมไดหมายความวาผน าของกลมจะตองเหมอนกบสมาชกในกลมหรอหนวยงาน แตการทแตกตางกนมากๆ ท าใหเกดความไมเขาใจกลมและไมสามารถท างาน สงงาน บรหารงานในกลมได เพราะสมาชกในกลมไมตองการใหเปนผน าของตน คณลกษณะของผตามทดจะมลกษณะเขาใจนโยบายของหนวยงาน มความเปนมตรกบผน า เขากบบคคลอนไดงาย มเมตตากรณาตอผอน ตดสนใจเพอหนวยงานโดยสวนรวมมากกวาสวนตน มความสขกบสมาชกขององคการ พฤตกรรมของแตละบคคลจะสามารถมองเหน

33

วาเปนผตามประเภทใด ความแตกตางของแตละบคคลขนอยกบเจตคต ความสนใจนสยของแตละคน พฤตกรรมเหลานจะท าใหเกดบทบาทของผตามแตละคนทแตกตางกน ดงน 2.1 เปนผกาวราว คอยพดจาถากถาง เยาะเยยกาวราวผอนโจมตความคดเหนและขอเสนอแนะของผอน 2.2 เปนผขมข เปนผทพยายามบงคบใชอ านาจ และพยายามจะเปนผน ากลม 2.3 ผตองการยกยองนบถอ เปนผทเรยกรองความสนใจจากผอนไมใหตนดอยกวาผอน ท าตนใหเปนทนยมนบถอหรอไดรบผลตอบแทนในสงทเขาแสดงออก 2.4 เปนผทตองการความเหนใจ เรยกรองความสงสาร พดถงความเสยสละของตน อางถงการถกผอนใชอ านาจเพอใหกลมเหนใจ 2.5 ผผกขาด ผกขาดในการพด พยายามใหคนอนสนใจตนทกทาง แตขณะเดยวกนกไมใหความสนใจกบผใดในกลม 2.6 ผคลอยตาม แสดงความเหนดวยกบกลม ยอมรบความคดเหนของกลม มลกษณะเปนผสงเกตการณโดยขาดขอคดเหน 2.7 ผชอบเรองจกจก มลกษณะเปนผขดคยในรายละเอยดปลกยอย ซงไมใชประเดนส าคญ 2.8 ผหลกหนกลม เปนผทขาดความสนใจกลม มกจะหลกหนการแกปญหาของกลมกนไปในเรองตลกโปกฮา เฉยเมยหรอหลกเลยงการแสดงความคดเหน 3.ลกษณะงานทตองปฏบต งานแตละอยางตองการลกษณะการท างานทแตกตางกนไป ผทมพละก าลง รางกายแขงแรง รปรางบกบนเหมาะจะเปนผน าทตองใชพละก าลงสงซงในสถานการณเชน ผทมความรทางวชาการกไมเหมาะสมจะเปนผน าไดในบางสถานการณลกษณะงาน ความซบซอนของงาน วธการท างานเปนตวก าหนดวาใครควรแสดงบทบาทของผน า คณลกษณะของงานบางอยางตองการบรหารแตกตางไป งานบางอยางตองการความสามารถพเศษ การเปนหวหนางานคมงานการผลตในโรงงานกจะตองการคนทเปนผน าแตกตางจากผจดการฝายบคคล ผน าบางคนชอบแสดงออกดวยการพด บางคนมงดานงานสงเหลานจะเปนตวก าหนดลกษณะของผน า 4.ลกษณะขององคการ ลกษณะขององคการกเปนตวก าหนดผน าในองคการ สงทควรพจารณาเกยวกบลกษณะขององคการ มดงน 4.1 รปแบบขององคการ องคการเปนแบบทเปนทางการหรอไมเปนทางการ เชน เปนผจดการโรงงานกบการเปนผน าของสมาคมผผลต นายกสโมสร หรอผน าสหภาพแรงงาน จะมลกษณะของผน าแตกตางกนไป 4.2 ขนาดขององคการ องคการทมขนาดซงมจ านวนสมาชกตางกน เชน หนวยงานทเปนขนาดเลกกบขนาดใหญกจะมผน าคนละแบบ

34

4.3 อายขององคการ แบบของผน าจะเปลยนไปตามความเจรญขององคกรนน ในระยะแรกทเรมกอตงองคการ ตองการผน าทเปนผมความคดรเรมสรางสรรค มจตใจเปนนกพฒนา ผน าจงมลกษณะมงงาน แตเมอองคการมความมนคงเจรญเตบโตมขนาดใหญมหลายแผนก ตองการการกระจายอ านาจ มอบหมายหนาทรบผดชอบงาน มสายการบงคบบญชาผน าจะเ ปนผน าแบบบญชาธปไตย 4.4 โครงสรางขององคการ หมายถง ลกษณะของการจดสายการบงคบบญชาในองคการ เชน การบรหารงานแบบราชการ กจะแบงงานออกเปนสวนๆ แบงหนาทความรบผดชอบ สามารถตรวจสอบได มระเบยบกฎและแบบแผนทจะปฏบต โดยมลกษณะดงน ก.มล าดบขนของการบงคบบญชา ข.มสมาชกทมความช านาญเฉพาะดาน ค.มการกระจายอ านาจ ง.มบทบาททเดนชด จ.มความเปนทางการ ฉ.มความเฉพาะเจาะจงในกระบวนการท างาน 4.5 บรรยากาศขององคการ บรรยากาศขององคการเปนการเนนถงปฎสมพนธระหวางความส าเรจขององคการกบการสนองความตองการของสมาชก การผสมผสานระหวางงานทตองการกบความตองการของสมาชกท าใหเกดบรรยากาศขององคการ 5.สงแวดลอมภายนอกองคการ ไดแก องคการอนๆ ทมความสมพนธกบองคการ ระบบเศรษฐกจ การเมอง ระบบสงคม สงเหลานลวนมอทธพลตอสถานการณของการเปนผน า เมอเปลยนแปลงการปกครองยอมมผลกระทบตอนโยบายทางเศรษฐกจ สงคม ท าใหผน าตองเปลยนไป ผน าทยดความเชอมนคนละแนวกบหนวยงานยอมไมสามารถจะเปนผน าได ชาญชย อาจนสมาจาร (2543, หนา 86) กลาววา คณลกษณะทสมพนธกบประสทธผลของภาวะผน า ประกอบดวย 1.สตปญญา ประกอบดวย วจารญาณ กลาตดสนใจ ความร ความคลองแคลว 2.บคลกภาพ ประกอบดวย ความสามารถในการปรบตว ความตนตว ความคดสรางสรรค บรณการสวนบคคล ความเชอมนในตนเอง ความสมดลในอารมณ การควบคมอารมณ ความอสระ 3.ความสามารถ ประกอบดวย ไดรบความรวมมอ ใหความรวมมอ เปนนกคด นกพฒนาเปนทยกยอง มความสามารถในการเขาสงคม การมสวนรวมในสงคม มไหวพรบ ทนพนธ นาคะตะ (2546, หนา 18) กลาววา ปจจยทมผลตอภาวะผน า ไดแก ลกษณะทางกาย ทางสงคมและบคลกภาพทด และมวสยทศนทกวางขวาง

35

แกวตา ไทรงาม และคณะ (2548, หนา 6) กลาววา ปจจยส าคญ 4 ประการของผน า คอ 1.ผตาม บคลากรแตละคนตองการสไตลภาวะผน าแตกตางกน เชน บคลากรใหมตองการการนเทศมากกวาบคคลทมประสบการณมาก ผน าตองรจกบคลากรของทาน คอ ทานตองเขาใจใหดถงธรรมชาตของมนษยรความตองการ อารมณและแรงจงใจ ทานตองรจกบคลากรของทาน วาเขามลกษณะอยางไร 2.ผน า ทานตองเขาใจอยางแทจรงวา ทานเปนใคร ทานรอะไร ทานสามารถท าอะไรได ผทตดสนความเปนผน าทประสบความส าเรจอยทผตามมใชผน า 3.การสอสาร ทานตองสอสาร 2 ทาง ใชภาษาทาทางใหมากขน เชน ทานตองท าเปนตวอยางทจะสอไปถงบคลากรของทาน 4.สถานการณ ทกสถานการณแตกตางกน สงททานท าในสถานการณหนงอาจจะไมสามารถด าเนนการไดในสถานการณหนง ทานตองใชดลยพนจของทานในการตดสนใจปฎบตอยางดทสด และสไตลของผน าตองสอดคลองกบเหตการณ ชยเสฏฐ พรหมศร (2549, หนา 13-32) กลาววา ปจจยทสงผลกระทบตอความสามารถของการเปนผน า ประกอบดวย 1.ปจจยทางวฒนธรรม ผน าเกดทไหนถกเลยงดในกลมคนหรอครอบครวแบบไหน ถนทอยอาศยเปนอยางไร มวฒนธรรม ความเชอทมผลตอการด าเนนชวตและการท างานอยางไร ปจจยทางวฒนธรรมเปนตวก าหนดความสามารถในการท างานไดเปนอยางมาก 2.ปจจยทางบคลกภาพ บคลกภาพเปนสวนทไดรบอทธพลมาจากปจจยดานตางๆมากมาย ซงสงผลตอคณลกษณะ หรอแสดงออกของผน า ถาผน าทมบคลกภาพแบบเกบตว ไมชอบคบคาสมาคมกบใคร กอาจไมเหมาะกบงานขายหรองานการตลาดทตองพบปะผคนมากหนาหลายตาในแตละวน 3.ปจจยทางสงคม ครอบครวและกลมเพอน กลมเพอนและครอบครวมอทธพลตอความสามารถของผน าเปนอยางมาก ท าไมผปกครองบางคนถงอยากใหลกเขาโรงเรยนดๆ ทมลกของคนมระดบ มฐานะเขามาเรยน นเปนเพราะสภาพแวดลอมและกลมคนเหลาน จะชวยสงเสรมกนและกน และมโอกาสทจะเหนโลกกวางมากกวาคนอน อนเนองมาจากฐานะทบานสงเสรมใหกระท าได ในทางตรงขามถาผน าอยในกลมเพอนทไมด กลมทไมเคารพกฎหมาย กอาจสรางอทธพลในเรองความไมชอบธรรมในการด าเนนชวต 4.ปจจยการศกษา การศกษาเปนตวก าหนดความสามารถของผน าทแตกตางกนอยางชดเจน เพราะระดบการศกษา หรอสถาบนการศกษาทผส าเรจมาเปนเครองชวดความเหลอมล าในเรองความสามารถไดเปนอยางด เพราะตวบคลากร สงอ านวยความสะดวก และกลมผเรยนทมศกยภาพแตกตางกน จะท าใหไดรบประสบการณ และวธคดไมเหมอนกน อนน าไปสการสรางความแตกตางในการท างาน และการด าเนนชวตทไมเหมอนกนไดในระดบหนง

36

5.ผตาม (Follower) บคคลแตละคน ตองการลกษณะหรอรปแบบการเปนผน าทแตกตางกน เชน พนกงานทตองการผน าทคอยดแล ควบคมมากกวาผทมประสบการณ หรอบคคลทขาดแรงจงใจกตองการลกษณะการเปนผน าทแตกตางจากบคคลทมระดบแรงจงใจสง ดงนน ผน าตองรจกพนกงานของตน พนฐานประการส าคญของการเปนผน า คอ ความเขาใจทดเกยวกบเรองธรรมชาตของมนษย เชน ความตองการ อารมณและแรงจงใจ เปนตน 6.การสอสาร (Communication) ผน าบรหารคนโดยใชการสอสารแบบ 2 ทาง (Two-way communication) ซงในการสอสารแบบนมการสอสารแบบอวจนภาษารวมอยดวย 7.สถานการณ (Situation) สงทผน ากระท าในสถานการณหนง อาจไมไดผลในอกสถานการณหนง เพราะฉะนนผน าจงตองใชดลยพนจในการตดสนใจวาอะไรเปนการกระท าดทสด และรปแบบการเปนผน าแบบไหนทจ าเปนในแตละสถานการณ มานต บญประเสรฐ (2549, หนา 15) กลาววา ภาวะผน าประกอบดวย 3 องคประกอบ คอ 1.ผตาม ผตามแตละคนตองการรปแบบการน าทแตกตางกน เชน ผเขามาใหมยอมตองการค าแนะน ามากกวาผทมประสบการณแลว บคคลทขาดแรงจงใจยอมตองการวธทแตกตางจากผทมแรงจงใจในการท างาน ผน าตองรจกผรวมงาน เขาใจธรรมชาตของคน เชน ความจ าเปน อารมณ และแรงจงใจ 2.ผน า ผน าตองเขาใจตนเอง สงทตนท าได สงทตนเองร และผทบอกวาผน าประสบความส าเรจหรอไม คอ ผตาม ถาผตามขาดความเชอมนและไววางใจผน า ผตามจะขาดแรงจงใจหรอแรงบนดาลใจ ผน าตองสามารถใหความมนใจวาเขาเปนผน าทด 3.สถานการณ สถานการณตางๆ ตองการภาวะผน าทตางกน การทผน าประสบความส าเรจในสถานการณหนงไมไดเรองยนยนความส าเรจตลอดไป ผน าตองตดสนใจวารปแบบการน าแบบใดเหมาะสมกบสถานการณใด โดยค านงถงลกษณะของงาน คณสมบตของคนในองคการ วฒนธรรมองคการหรอสงแวดลอมในองคการ แตละองคการมวฒนธรรมทแตกตางกนไปตามประวตการกอตง วเชยร วทยอดม (2550, หนา 11-12) กลาววา องคประกอบทมอทธพลตอการเลอกแบบของผน าสามารถพจารณา ไดดงน 1.ลกษณะผน า (Trait of Leader) ผน าตองมบคลกภาพทด มลกษณะทาทาง มความตนตว มสตปญญา มความทะเยอทะยาน มความคดรเรม รจกการเขาสงคม เปนแบบฉบบหรอแบบอยางแกผใตบงคบบญชา ซงเมอไดสมผสหรอพบเหนเขากเกดการยอมรบในตวผน า นอกจากนนแลวผน าจะตองมลกษณะทางกายทด เชน ขนาดของรางกาย ความสง ความแขงแรงวองไว เสยงมพลงอ านาจฟงดแลวนาเกรงขาม เปนตน 2.ลกษณะของผตาม (Trait of Followers) ตองศกษาพจารณาถงองคประกอบพนฐานดานการศกษา เชอชาต เพศ อาย วย ทศนคต เจตคต คานยม อารมณของผตาม เพอจะสามารถมองเหนวา

37

ผตามเปนคนแบบไหน ประเภทไหน ทงนเพอจะไดวางตวผน าใหสอดคลองเหมาะสมกบองคการหรอหนวยงาน กจะเกดการรวมมอประสานงานกน มความสามคคพรอมเพยงกน เพอใหบรรลถงจดหมายของกลมผตามไดอยางมประสทธภาพและมประสทธผล 3.ลกษณะของตวงานหรอเนองาน (Characteristic of Task) ตวงานหรอเนอหาของงานจะมรายละเอยดของงานแตกตางกน จงตองการผน าทมความสามารถพเศษเฉพาะอยางใหเหมาะสมกบตวงานหรอเนอหาของงานนนๆ ในบางสถานการณลกษณะของงานจะมความซบซอน วธการท างานจะเปนเครองชใหเหนหรอเปนตวก าหนดวาควรจะตองการผน าแบบไหน จงจะมความเหมาะสมในลกษณะงานบางอยาง ซงตองใชความสามารถพเศษและความเชยวชาญสง จงตองอาศยผน าทมความรอบรและเชยวชาญเปนอยางมากเหนอคนอนใดเปนผน า บางตวงานหรอเนอหาของงานเปนในลกษณะของการใหบรการ ใหความร ใหการอบรมทางวชาการ ใหการแนะน าเพอการด ารงชวตทดอยในสงคม เชน อาชพครบาอาจารย สาธารณสข พฒนากร เปนตน ซงจะเหนไดวาตวงาน หรอเนอหาของงานจะเปนสงทบงบอกถงวาตองการผน าลกษณะอยางไร จงเหมาะสมกบประเภทและขนดของงานนนๆ 4.ลกษณะขององคการ (Characteristic of Organization) ตองพจารณาศกษาถง ปรชญา คานยมขององคกร จะท าใหเกดแบบอยางของการบรหาร (Management Style) อาทเชน ถาตองการการควบคมอยางใกลชดกตองใชผน าตามทฤษฏ X ถาไมตองการควบคมมากและปลอยใหมอสระบางกตองใชผน าตามทฤษฏ Y ซงจะเหนวาลกษณะขององคการจะเปนเครองมอบงบอกถงความตองการของผน าทมลกษณะเฉพาะอยางใหเหมาะสมกบประเภทและชนดขององคการนนๆ นอกจากนแลวยงตองพจารณาถงรปแบบขององคกรวา มรปแบบองคการแบบใด ขนาดองคการมจ านวนสมาชกมากหรอสมาชกนอย เปนองคการขนาดเลกหรอขนาดใหญ โครงสรางขององคการมการแบงสวนงานอยางไร กระบวนการด าเนนงานขององคกรเปนอยางไร บรรยากาศขององคการสงเสรมใหสมาชกมสวนรวมหรอไม ซงทงหมดนลวนมผลตอการก าหนดทางเลอกผน าแบบทงสน เชน องคการทเนนการใชความรในเชงวชาการ ไดแก กระทรวงศกษาธการ กตองใชผน าทมคณวฒความรความสามารถทางวชาการสงมปรญญาบตรหรอวฒทางการศกษาสง 5.สงแวดลอมภายนอก (External Environment) สงแวดลอมภายนอกของการเกดผน าแตละกรณกจะแตกตางกนไปเปนกรณๆไป สถานการณอยางหนงเหมาะสมหรอตองการบคคลหนงเปนผน า แตสถานการณอกอยางหนงตองการอกบคคลหนงเปนผน า ซงจะท าใหประสทธภาพของกลมนนๆ สงขน ซงจะเหนไดวาผน าทจะเกดขนไดกจะตองมลกษณะทสอดคลองกบสถานการณและสงแวดลอม สงแวดลอมอยางหนงหรอเหตการณอยางหนง อาจจะตองการผน าแบบหนงท าใหการเปนผน าของเขายอมเปลยนแปลงตามไปดวย

38

กว วงศพฒ (2550, หนา 22-23) กลาววา ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมของผน า คอ 1.คณลกษณะผใตบงคบบญชา เชน ผมอ านาจมความรสกไมเหมอนกนตอลกนอง ชาย หญง หรอผสงอายกวาตน 2.ความสามารถของผน า ทกษะความสามารถตลอดจนคณลกษณะสวนตวของผน า จะเปนทงอทธพลและขอจ ากดของผน าในการแสดงออก ซงพฤตกรรมตอผใตบงคบบญชาของเขา ตลอดจนพฤตกรรมในการท างานของเขาเอง 3.นโยบายและบรรยากาศในองคการ หากมลกษณะเปดเผยและเปนประชาธปไตย มลกษณะการบรหารงานแบบทพยายามดงใหผรวมงานเขามามสวนรวม ผน าในองคการกมแนวโนมทจะมพฤตกรรมเปนไปในท านองเดยวกนดวย 4.ลกษณะการบงคบบญชาทไดรบ ผน ามกจะมพฤตกรรมตอผใตบงคบบญชาในท านองเดยวกบทตนไดรบจากผบงคบบญชาระดบสงกวา 5.กลมเพอน มอทธพลอยางมากตอพฤตกรรมของผน าในองคกร ผน าระดบเดยวกนมกจะมอทธพลและมแรงกดดนใหกระท าตามผน าแตละคนในองคการ เพราะผน าทอยในระดบเดยวกนมกพยายามมพฤตกรรมทเปนไปในแนวเดยวกน 6.ลกษณะงาน ลกษณะงานของผใตบงคบบญชา มอทธพลตอพฤตกรรมของผน าทมตอผใตบงคบบญชาเหมอนกน งานทยากและคลมเครอ ตองการผน าทใกลชดกวางานทเปนงานประจ า รงสรรค ประเสรฐศร (2551, หนา 13) กลาววา องคประกอบทมความสมพนธกบการเปนผน า แบงออกเปน 5 ประเภท คอ 1.ความสามารถ รวมถงสตปญญา ความกระตอรอรน ความสามารถมนการพด ความคดรเรม การตดสนใจ 2.ความส าเรจ ไดแก การศกษา ความรและการกฬา 3.ความรบผดชอบ ไดแก การเปนทพงของคนอน ความเพยรพยายาม ความเชอมนในตนเอง ความปราถนาทจะท าดทสด 4.สถานะ รวมถงสถานะทางสงคมและการเปนทนยมของคนอน 5.สถานการณ ไดแก ทกษะความตองการและความสนใจของผตาม จดประสงคทตองการใหบรรล ณฎฐพนธ เขจรนนทน (2551, หนา 120-121) กลาววา บคคลจะเปนผน าไดนนจะตองมองคประกอบตอไปน 1.ผน า บคคลทเปนผน าอยางเปนทางการหรอไมเปนทางการ ซงมกจะไดรบการยอมรบจากสมาชกของกลม 2.กลมหรอหมคณะ บคคลหรอคณะบคคลทปฏบตตามทผน าตองการ โดยจะตองมการประสานงานกน และสนบสนนตอความกาวหนาขององคการ

39

3.วตถประสงค หรอเปาหมายทกลมตองการซงจะเปนความตองการรวมทก าหนดและชน าโดยผน า รวมทงไดรบการยอมรบจากสมาชก 4.สถานการณ ปรากฏการณหรอเหตการณทเกดขน ซงจะมอทธพลทงในทศทางบวกหรอมอทธพลตอการบรรลเปาหมายขององคการ ซงผน าจะตองมความเขาใจ และสามารถใชประโยชนจากสถานการณอยางเตมท 5.สภาพแวดลอม ปจจยแวดลอมภายนอกกลม โดยจะประกอบดวยปจจยระดบตางๆทมผลตอโอกาสและอปสรรคในการด าเนนงานของกลม เนตรพณณา ยาวราช (2552, หนา 18-19) กลาววา ปจจยของการเปนผ น าทด ประกอบดวย 1.ปจจยทเกดจากตวผน าเอง หมายถง ตวผน าเองมทศนคตตอตนเองในความสามารถในการน า เชน มความเชอมนในตนเอง เชอมนในความรความสามารถและประสบการณทตนเองมอยในการพจารณาสงตางๆไดอยางเหมาะสม มทศนคตทดตอผรวมงานดวยมความไววางใจในผรวมงาน มทศนคตทดตอหนาทรบผดชอบอยท มทศนคตทดตออาชพและกจการงานทรบผดชอบอย มความภาคภมใจในงานทตนเองปฏบตหนาทเหนคณคาของงานทท า 2.ปจจยทเกดจากผรวมงาน หมายถง ผรวมงานมพฤตกรรมทดในการสนบสนนการท างานของผน า สามารถน าความคด ความตองการของผน ามาปฏบตไดอยางบงเกดผลตามทผน าตองการ สามารถท างานรวมกนได มความไววางใจซงกนและกน มสวนรวมในการท างานรวมกน มความพรอมทจะท างาน และมความรบผดชอบในงานสามารถแกปญหาตางๆ อนเกดจาการท างานได สามารถใชประสบการณในการท างานไดเปนอยางด มทศนคตทดตอผน ามความเชอมนและไววางใจในตวผน า 3.ปจจยทเกดจากสภาพแวดลอม หมายถง สภาพแวดลอมตางๆขององคกรมผลกระทบตอความเปนผน า หากผน าสามารถปรบตวใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมขององคกรไดกจะท าใหผน าอยในสภาวการณทด สภาพแวดลอมตางๆ ในองคกรทมผลกระทบตอผน า ไดแก ลกษณะขององคกร โครงสรางขององคกร ระบบการท างาน ระเบยบวธปฏบต อทธพลของกลมในองคการในการใหความรวมมอ สนบสนนหรอขดขวางการท างานของผน า หากกลมมความผกพนและยอมรบนบถอในตวผน า กจะท าใหผน าไดรบความส าเรจในการท างานมากขน ยงยทธ เกษสาคร (2552, หนา 57-61) กลาววา คณสมบตพนฐานทจ าเปนส าหรบการพฒนาทรพยากรมนษยใหมความรความสามารถปฏบตภารกจส าเรจลงไดอยางมประสทธภาพขนอยกบปจจยหลก ดงตอไปน 1.ดานภมหลงและประสบการณ ความรและประสบการณในอดตจะชวยในการปฏบตงานไดเปนส าคญ กลาวคอ จะท าใหผน าสามารถคาดการณเกยวกบงานธรกจได ผน าทดจะตองมคณสมบตดานวสยทศนทกวางไกล การตดสนใจ วนจฉยสงการ การวางแผนอยบนพนฐานขอมลท

40

เปนจรงเพอใชพจารณาทางเลอกและวธการทถกตอง เพราะการตดสนใจเปนพฤตกรรมทตองมการวเคราะหทางเลอกในการปฏบต ตองมเหตผลในการกระท าเชนนน 2.ดานสตปญญาและคณภาพทางสมอง ความสามรถทางดานสตปญญา และคณภาพทางสมองเปนสงจ าเปนส าหรบผน า เหตวาความสามารถเหลานมความส าคญตอหนาทของนกบรหารมาก พจารณาไดดงน 2.1 ความสามารถทางดานภาษา ผน าตองมความสามารถในการใชภาษา สญลกษณ เพราะทกสงทกอยางทนกบรหารตองเกยวของลวนแลวเปนเรองเกยวกบถอยค า การพด การอาน การท ารายงาน ซงสงเหลานเปนสวนส าคญของระบบสอสาร ตองใชภาษาใหเหมาะกบเพศวย และกาลเวลาดวย หมายถงการทจะมความสามารถในการอานและการพดในสาธารณชนไดอยางถกตอง มทกษะในการพดและการอานทงในลกษณะเปนทางการและไมเปนทางการ 2.2 ความสามารถทางดานเหตผล ความสามารถดานนเปนความสามารถในทางเปรยบเทยบ และการแปลความหมายอยางมเหตผลจากสญลกษณทปรากฏ สามารถตความหมายทางภาษาเปนตวเลข และจากตวเลขเปนความเรยงได ความมเหตผลเปนสงส าคญของนกบรหารและผน า ท าใหบคคลดงกลาวสามารถทจะหาเหตผลตางๆ จากสาเหตตางๆ กน 2.3 ความสามารถจดจ า ความจ าเปนเรองเกยวกบความสามารถทางสมองและความสามารถทจะน ามาปฏบตได เชน การจดจ าชอและลกษณะของผใตบงคบบญชาไดของนกบรหารชนน ากเปนบคลกภาพทจ าเปนอยางหนงของนกบรหาร 2.4 ความสามารถดานรอบรทวไป เปนความสามารถในทางสารสนเทศ การเรยนรในการรวบรวม และการแยกแยะปญหา สรปยอปญหาตางๆ ได ความรอบรในทนหมายถงความสามารถในทางการวเคราะห การสงเคราะห และการตดสนใจตามขอมลทไดรบ การวเคราะหนเปนการวเคราะหดวยตนเอง และการทจะกระท าเชนนไดตองมความรอยางกวางขวางจากขอมลทไดรบการศกษาวจย 2.5 ความสามารถในการวนจฉยสงการ เปนความสามารถทส าคญของผน าทตองชงใจใครครวญเกยวกบการตดสนใจ โดยเฉพาะการตดสนใจเกยวกบการวางแผนและความตองการของลกคา หรอประชาชนผบรโภคสนคา 2.6 ความสามารถยดหยนได เปนความสามารถในดานสตปญญา และการวนจฉยสงการอนท าใหงานเกดความส าเรจได แตในการบรหารระดบสงการเปลยนแปลงจากภายนอกองคการ จะมสวนท าใหเกดความยดหยนในการปฎบตงานได นกบรหารจะตองมความสามารถในการยดหยนตอเหตการณตางๆ ใหเหมาะสมกบสภาวการณทเกดขน ความสามารถในการยดหยนนกเพอทจะใหสามารถเขาไดกบบคคลตางๆ ไดด 3.ดานคณลกษณะทางรางกาย ผน าจะตองมรางกายสมบรณดงค ากลาวทวา “ผทมก าลงรางกายสมบรณจะมจตใจทด” และสขภาพจะเปนประโยชนตอการบรหารงานโดยเฉพาะการเปนท

41

ยอมรบนบถอของผรวมงานวาเปนผเขมแขง อดทน ซงผใตบงคบบญชาจะเกดศรทธา ความเชอวาจะสามารถฟนฝาอปสรรคและน าหมคณะท างานได 4.ดานบคลกภาพและความสนใจ องคประกอบในดานนของผน าจะสามารถพจารณาไดจากความสนใจในหนาทของหวหนางาน ผทมความสนใจในงานจะท าใหเกดความกระตอรอรนและเตมใจในการปฏบตงาน มแรงจงใจภายในด มความสนใจและเตมใจทจะแกปญหาตางๆ ทเกดขนตลอดเวลา มความสนใจในงานทจะท าใหเกดความรบผดชอบในการปฏบตงาน 5.ดานความเชอมนในตนเอง ซงปจจยส าคญของบคลกภาพของนกบรหาร และตองเปนผ บรรลวฒภาวะทางอารมณ การด าเนนงานขององคการทลมเหลวเกดจากการตดสนใจทขาดความเชอมนในตนเอง การสรางความเชอมนในตนเองใหเกดความมนใจนนเกยวของกบทกษะพนฐาน 6 ประการ ตอไปน 5.1 ตองมทศทางการปฏบตงานทมนคง โดยคดถงจดมงหมายของงาน ขนตอนทตองปฏบตเพอการท างานนนใหเสรจ และส ารวจวาจะใชความสามารถทมอยท าสงเหลานใหเตมทไดอยางไร 5.2 ตองมจตใจเปนผน าโดยแท คอ สามารถคาดการณและหยงรจตใจของผอนหรอผใตบงคบบญชาไดเปนอยางด รจกเอาใจเขามาใสใจเรา รจกเคารพในสทธหนาทของผอน เคารพในการแสดงความคดเหนของผอน มองเหนคณคาของทมงาน เปนผมความวรยะอตสาหะพากเพยรในกจการงาน และการเอาชนะน าใจผรวมงานโดยการปลกสรางศรทธาความพอใจรกใคร ทมเทจตใจและเวลาใหแกงาน 5.3 ตองมความสามารถทจะท างานนน บางครงจะมสงกดขวางหรออปสรรคเกดขนในการท างาน เพราะไมมทกษะทจ าเปนในการท างานนนๆ นอกจากนนบางคนอาจมปญหาในเรองการควบคมตนเองในการปฏบตงานอกดวย เชน มนสยไมดในเรองการท างาน ขาดระเบยบวนยและความสามารถในการส ารวมจตใจ 5.4 ตองควบคมความวตกกงวลและความกลวได ปฏกรยาทางอารมณทไมเหมาะสมจะขดขวางการท างาน การท างานหนกโดยทวๆ ไปอาจกอใหเกดความเหนดเหนอย หงดหงด และวจารณญาณทไมดขนได ความกลวสถานการณบางอยางในงานอาจท าใหไมบรรลถงจดมงหมายของงานดวย 5.5 ตองมความสมพนธทดตอบคคลอนในทท างาน คนทถกไลออกจากงานสวนมากเปนเพราะเขากบผอนไมได ไมมมนษยสมพนธทดตอเพอนรวมงาน ความสามารถทจะผกสมพนธกบผรวมงาน กบผใตบงคบบญชา ใหไดจงนบวาเปนหวใจส าคญในองคการ ตองรจกการขอรอง รจกปฏเสธ เมอจ าเปน

42

5.6 รจกศลปะของการเจรจาเรองงาน นตองการความรในเรองสงคมของงานและช านาญเฉพาะ ซงจะท าใหสามารถท างานภายในสงคมแหงงานนนเพอจะบรรลถงจดหมายปลายทางโดยเฉพาะได บญมน ธนาศภวฒน (2553, หนา 97) กลาววา ผทจะเปนผน าทประสบความส าเรจไดนนควรจะมลกษณะบางประการทเอออ านวยและสงเสรมใหตนเองไดกาวขนไปสต าแหนงหนาทและความรบผดชอบในระดบสง คณสมบตของการเปนผน ามดงน 1.คณสมบตสวนตว ไดแก 1.1 มระดบเชาวปญญาสง มไหวพรบ มความฉลาดหลกแหลม สามารถเรยนรสงใหมๆ ไดอยางรวดเรว 1.2 มวฒภาวะทางอารมณ มความสขม เยอกเยน มความมนคงทางอารมณ 1.3 มบคลกภาพทด มการแสดงออก เจตคต ความสนใจ นสยใจคอทเปนทยอมรบ และนยมยกยองในสงคม 1.4 มสขภาพสมบรณทงรางกายและจตใจ 2.คณสมบตทางดานสงคม เปนสงทบคคลสามารถปลกฝงเรยนร ขวนขวายสรางเพมเตมขนเพอท าใหตนเองมคณสมบตของการเปนผน าได ไดแก 2.1 มความรความเขาใจในงานธรกจทตนตองเกยวของรบผดชอบอยางลกซง 2.2 มความคดรเรม มความสนใจในเรองตางๆ อยางกวางขวาง พรอมทจะทดลองท าสงใหมๆ บนพนฐานของการศกษาคนควาวจยอยางรอบคอบ 2.3 มความรบผดชอบและสามารถปรบตวใหเขากบอาชพและลกษณะของงานทตนท าไดอยางด 2.4 มความซอสตยตอตนเองและสงคม ไมเหนแกตว มความจงรกภกดตอองคการและอดมการณของกลม 2.5 มความเสยสละ อดทน ขยนขนแขงและตนตวอยเสมอ 2.6 มมนษยสมพนธทด 2.7 มศลปะในการแตงกาย การสนทนาและการพดในชมชน 2.8 มความสามารถในการใชภาษาไดอยางคลองแคลวเหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล 2.9 มความเชอมนตนเอง คลารก (Clarke, 1979, p. 28-29) กลาววา ลกษณะของผน าทประสบความส าเรจ คอ 1.มความอดทนและรจกแสดงความพงพอใจในผลงานของผใตบงคบบญชา 2.มการยอม รบในความสามารถ การประสานงาน และ คณลกษณะ ท ดของผใตบงคบบญชา

43

3.มการชแจงใหผใตบงคบบญชารบรในเรองงานทเกยวของ 4.ใหผใตบงคบบญชาไดรวมในการวางแผนในการท างานในสวนทเกยวของ 5.พฒนาความสามารถของผใตบงคบบญชาใหเกงมากขน 6.สงเสรมใหผใตบงคบบญชามความภมใจในตนเอง 7.สรางความสมพนธกบผใตบงคบบญชาใหท างานปนทมเดยวกน 8.สรางบรรยากาศการท างานใหเหมาะสม 9.ใหโอกาสในการท างานใหผใตบงคบบญชา 10.ใชคนทมความรใหตรงกบงานทกระท า 11.มสวนรบผดชอบในการทผใตบงคบบญชาท า รอสสนบาค และคณะ (Rosonbach and other, 1989, p.54-55) กลาวถง ผน าทมคณภาพ ดงน 1.เขาใจและเชอมนตนเอง 2.มวสยทศนในการท างาน 3.ฉลาด และมการตดสนใจทด 4.มความสามารถในการเรยนร 5.เปดใจกวางตอสงใหมๆ 6.มสวนรวมในการสรางสรรคสงคม 7.มงมนในการท างาน มพลง อดทน กลาหาญและกระตอรอรน 8.ซอสตยและเฉลยวฉลาด 9.กลาเสยง และเปนนกลงทน 10.มความสามารถในการสอสาร โนมนาวและเปนผฟงทด 11.เขาใจ อ านาจหนาท 12.มงพยายามใหบรรลผลสมฤทธและเปาหมาย 13.เปนผมอารมณขน และมความยดหยน บาสและอโวรโอ (Bass and Avolio, 1990, p.89) กลาววา คณลกษณะของผน าทดม 6 ดาน คอ 1.ดานกายภาพ ประกอบดวย การมพละก าลง ความแขงแรงของรางกาย 2.ดานปญญา ประกอบดวย ความเฉลยวฉลาด ความร และความกลาในการตดสนใจ 3.ดานบคลกภาพ ประกอบดวย ความเชอมนในตนเอง ความซอสตย ความกระตอรอรน 4.ดานสงคม ประกอบดวย ทกษะในการเขาสงคม และการแสวงหาความรวมมอ 5.ดานทเกยวของกบงาน ประกอบดวย ความแสวงหาความส าเรจ ความรบผดชอบในการท างานใหบรรลเปาหมาย และความเดดเดยวในการตอสกบอปสรรค

44

6.ดานภมหลงทางสงคม ประกอบดวย การศกษา และสถานภาพฐานะทางสงคม ยคล (Yukl , 1998 , p.244) กลาววา คณลกษณะส าคญทจ าเปนตอความมประสทธภาพของผบรหาร คอ 1.ดานบคลกภาพ ประกอบดวย -ความมพลง -ความอดทนตอความแครยด -ความเชอมนในตนเอง -เชออ านาจในตนเอง -มวฒภาวะดานอารมณ -มคณธรรม 2.ดานแรงจงใจ -มแรงจงใจดานอ านาจทางสงคม -มความตองการมงความส าเรจอยในระดบสงปานกลาง -มความตองการดานความรกใครผกพนในระดบต า 3.ดานความสามารถ -มทกษะดานความสมพนธระหวางบคคล -มทกษะดานมโนทศน -มทกษะดานเทคนค -มทกษะในการเกลยกลอมชกชวน ฮอดเกตตส (Hodgetts, 1999, p 256-258) กลาววา คณลกษณะพเศษของผน าทสมพนธกบการบรหารจดการใหมประสทธภาพและมสวนส าคญในการเสรมสรางภาวะผน า ไดแก 1.การมเชาวนปญญาเหนอผอน 2.การมวฒภาวะทางอารมณ ผน าทดจะตองเปนผมวฒภาวะทางอารมณ คอ จะตองเปนผมความเชอมนในตนเอง มความสามารถในการวนจฉยสงการ มความยตธรรมเปนผใหค าแนะน าและเปนทปรกษาได เปนผทมจดยนของตนเองโดยรวาตนเองอยในฐานะอะไร มบทบาทหนาทอะไร เปาหมายอะไร และจะบรรลเปาหมายไดอยางไร 3.การรจกใชวธการจงใจ ผน าทดจะตองรจกการจงใจเปนการกระตนหรอเราเพอชวยใหบคคลเกดพฤตกรรมตางๆ ทจะชวยใหงานทรบผดชอบประสบความส าเรจ ตลอดจนมพฤตกรรมในการปฏบตงานดวยความใสใจ ขยนท างานดวยใจจดจอ กระตอรอรน อทศเวลา แรงกาย แรงใจ และเชาวปญญา 4.การมทกษะในการแกปญหา ผน าทประสบความส าเรจจะเปนผทสามารถแกปญหาตางๆ โดยมองวาปญหา คอสงททาทายและเปนโอกาสทจะไดพสจนถงความสามารถในการจดการตนเอง

45

5.การมทกษะดานการบรหาร ผน าทประสบความส าเรจจะตองมทกษะการบรหาร ไดแก ทกษะดานเทคนคการปฏบตงาน ทกษะดานมนษยสมพนธ และทกษะดานความคดรวบยอด ดราฟ (Daft, 2001, p.83) กลาววา คณลกษณะทส าคญเชงบคลกภาพของการเปนผน าทประสบความส าเรจ คอ 1.ความเชอมนในตนเอง เปนภาวะความพรอมทบคคลมอยในการตดสนใจ การแสดงความคดเหน และการปฏบตงานของตนเอง ความเชอมนในตนเองเกดจากการทบคคลตระหนกวาตนเองมความเฉลยวฉลาด มความรความสามารถในการกระท าสงใดสงหนงทเผชญหนาอย ผน าทมความเชอมนในตนเองจะรบรภาพลกษณเชงบวกของตนเอง และเมอแสดงความสามารถใหประจกษตอสาธารณะแลว จะสงเสรมใหผตามมความเชอมนในผน า 2.ความซอสตยมนคง หมายถง ความตรงไปตรงมา ไมหลอกลวง สงทพดกบสงทปฏบตเปนสงเดยวกน ความซอสตยมนคงเปนรากฐานของความเชอถอศรทธาทผตามมตอผน า 3.พลงขบเคลอนตนเอง หมายถง การมแรงจงใจระดบสงทผลกดนใหผน ามความมงมนเดดเดยว ยนหยดผลกดนภารกจใหบรรลเปาหมาย ผน าทมพลงขบเคลอนตนเองจะแสวงหาความส าเรจ มความทะเยอทะยานและมความคดสรางสรรค งานวจยทเกยวของของปจจยทสงผลตอภาวะผน า วฒชย วรชน (2546) ศกษาวจย เ รอง ความสมพนธระหวางคณลกษณะผ น ากบประสทธผลภาวะผน าของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานในกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา คณลกษณะผน าไดแก 1) คณลกษณะดานบคลกภาพ 2) คณลกษณะทางแรงจงใจ 3) คณลกษณะทางทกษะในการบรหาร มความสมพนธกบประสทธผลภาวะผน า อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 กลยาน พรมทอง (2546) ศกษาวจย เรอง ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารในวทยาลยพลศกษา ผลการวจยพบวา 1) ผบรหารในวทยาลยพลศกษามภาวะผน าการเปลยนแปลง ไดแก การมอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนดวยปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบปานกลาง 2) ความฉลาดทางอารมณกบภาวะผ น าการเปลยนแปลงของผ บรหารในวทยาลยพลศกษามความสมพนธกนในเชงบวก ณฐวฒ เตมยสวรรณ (2550) ศกษาวจย เรอง ปจจยบางประการทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารตวแทน บรษท เมองไทยประกนชวต จ ากด ในเขตกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา ความฉลาดทางอารมณ และบรรยากาศองคกร สงผลตอภาวะผ น าการเปลยนแปลงทง 4 ดาน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 วรรณ องสทธพนพร (2551) ศกษาวจย เรอง รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงสาเหตขององคประกอบทมผลตอภาวะผน าของคณบดของมหาวทยาลยในก ากบของรฐ ผลการวจยพบวา

46

1.รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงสาเหตขององคประกอบทมผลตอภาวะผน าของคณบดของมหาวทยาลยในก ากบของรฐ ม 3 องคประกอบ ไดแก 1.1 สถานการณทเกยวของในคณะ/ส านกวชา 1.2 คณลกษณะของคณบด 1.3 พฤตกรรมการบรหารของคณบด 2.องคประกอบทมผลตอภาวะผน าของคณบดของมหาวทยาลยในก ากบของรฐมทศทางและขนาดของอทธพลแตกตางกน ไดแก 2.1 องคประกอบดานสถานการณทเกยวของในคณะ/ส านกวชา มอทธพลทงทางตรงและทางออมโดยมคาอทธพลเทากบ 0.35 และ 0.29 ตามล าดบ 2.2 องคประกอบดานคณลกษณะของคณบด มอทธพลทงทางตรงและทางออมโดยมคาอทธพลเทากบ 0.08 และ 0.13 ตามล าดบ 2.3 องคประกอบดานพฤตกรรมการบรหารของคณบด มอทธพลทางตรงเพยงทางเดยวตอภาวะผน าของคณบด โดยมคาอทธพลเทากบ 0.39 ปรเมษฐ โมล (2552) ศกษาวจย เรอง การวเคราะหรปแบบความสมพนธโครงสรางเชงสาเหตของปจจยทสงผลตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนทประสบความส าเรจ ผลการวจยพบวา ปจจยทง 4 ปจจย คอ ปจจยดานลกษณะของผน า องคประกอบดานสถานการณของผน า ปจจยดานพฤตกรรมของผน า และปจจยดานบทบาทของผน า มอทธพลทางตรงและทางออมของรปแบบภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนทประสบความส าเรจ แชนนอล (Shannon Webb, 2004) ศกษาวจย เรองการส ารวจความสมพนธของความฉลาดทางอารมณกบภาวะผน าการเปลยนแปลงในความสมพนธในลกษณะพเลยง (Exploring the Relationship of Emotional Intelligence to Transformational Leadership Within Mentoring Relationships) ผลการวจยพบวา ความฉลาดทางอารมณสามารถพยากรณลกษณะทหลากหลายของภาวะผน าการเปลยนแปลงได ซานดรา เอม. เคอร (Sandra M. Curry, 2004) ศกษาวจย เรอง ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณและภาวะผน าทรบรโดยตนเองในผบรหารสถานศกษา ผลการศกษาพบวา องคประกอบหลกของความฉลาดทางอารมณทรบรโดยตนเองสมพนธกบแบบวถภาวะผน าทรบรโดยตนเองเปนอนดบแรก และความฉลาดทางอารมณในภาพรวมทรบรโดยตนเองของผบรหารสถานศกษาสมพนธกบประสทธผลของภาวะผน าในภาพรวม เจ. แมกมน (J. Mgmt, 2006 ) ไดศกษาวจย เรอง ความฉลาดทางอารมณและพฤตกรรมภาวะผน าในผบรหารระดบสงของอตสาหกรรมการกอสราง ผลการศกษาพบวา ความฉลาคทางอารมณสมพนธกบพพฤตกรรมภาวะผน าการเปลยนแปลงอยางมนยส าคญทางสถต

47

จากการศกษาเอกสาร ต ารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของ ผวจยสามารถวเคราะหตวแปรพยากรณของปจจยเชงสาเหตของภาวะผน า ไดดงตารางตอไปน ตารางท 1 การวเคราะหตวแปรพยากรณ จากเอกสาร ต ารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจย

ผศกษา

ตวแปร กตพน

ธ 25

29

พงศ 25

40

สมยศ

2540

ศรพร

2540

เกรยงไกร 2

541

มาล

2542

ปรยาพร

2542

ชาญช

ย 254

3

ทนพน

ธ 254

6

แกวต

า 254

8

ชยเสฎฐ

2549

1.ตวของผน าเอง

1.1 แรงจงใจ

1.2 สตปญญา

1.3 ความเชอมนในตนเอง

1.4 ความร

1.5 ทกษะ

1.6 ความฉลาดทางอารมณ

1.7 ภมหลงและประสบการณ

1.8 คณลกษณะทางกาย

1.9 คณธรรม

1.10 มนษยสมพนธ

2.ผรวมงาน

3.สภาพแวดลอมภายในองคกร

3.1 ลกษณะขององคการ

3.2 บรรยากาศ

3.3 ลกษณะงาน

3.4 นโยบายองคการ

3.5 วฒนธรรมองคการ

4.สภาพแวดลอมภายนอกองคการ

4.1 การเมอง

4.2 เศรษฐกจ

4.3 สงคม

4.4 เทคโนโลย

48

ตารางท 1 (ตอ) ผศกษา

ตวแปร มานต

2549

วเชยร 25

50

กว 25

50

รงสร

รค 25

51

ณฏฐพ

นธ 25

51

2551

เนตร

พณณา

2552

ยงยท

ธ 255

2

บญมน

2553

Clar

k 197

9

Roso

nbac

k 198

9

Yukl

1998





1.4 ความร

1.5 ทกษะ
















4.3 สงคม


49

ตารางท 1 (ตอ)

ผศกษา

ตวแปร Bass

, Avo

lio 19

90

Hodg

etts 1

999

Daft

2001

วฒชย

2546

กลปย

าน 25

46

ณฐวฒ

2550

วรรณ

2551

ปรเมษฐ

2552

Shan

non 2

004

Shan

dra M

. 200

4

S.Mgm

t 200

6





1.4 ความรความสามารถ

1.5 ทกษะ
















4.3 สงคม


50

การวเคราะหตวแปรพยากรณของปจจยเชงสาเหตของภาวะผน า จากเอกสาร ต ารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจย ดงจากตารางท 1 ดงนนตวแปรพยากรณ ไดแก (1) ตวผน าเอง ประกอบดวย แรงจงใจ สตปญญา ความเชอมนในตนเอง ความรความสามารถทกษะ ความฉลาดทางอารมณ ภมหลงและประสบการณ คณลกษณะทางกาย คณธรรม มนษยสมพนธ (2 ) ผ ร วมงาน (3).สภาพแวดลอมภายในองคการ ประกอบดวย ลกษณะขององคการ บรรยากาศ ลกษณะงาน นโยบายองคการ วฒนธรรมองคการ (4) สภาพแวดลอมภายนอกองคการ ประกอบดวย การเมอง เศรษฐกจ สงคม เทคโนโลย ผวจยไดศกษาคนควาและสอบถามความคดเหนผทรงคณวฒในกองทพอากาศ และอาจารยทปรกษา ดงนนสงเคราะหตวแปรพยากรณในการวจยครงน มดงน 1.ตวผน าเอง ประกอบดวย แรงจงใจ สตปญญา ความเชอมนในตนเอง ความรความสามารถทกษะ ความฉลาดทางอารมณ ภมหลงและประสบการณ คณลกษณะทางกาย คณธรรม มนษยสมพนธ เมอพจารณาแลวเปน ตวแปรบคลกภาพของผน า 2.ผรวมงาน และสภาพแวดลอมภายในองคการ ประกอบดวย ลกษณะขององคการบรรยากาศ ลกษณะงาน นโยบายองคการ วฒนธรรมองคการ เมอพจารณาแลวเปน ลกษณะขององคกรดานการบน ซงประกอบดวย (1) การบรหารจดการทรพยากร (2) บรรยากาศขององคกร (3) การจดกระบวนการท างานขององคกร 3.สภาพแวดลอมภายนอกองคการ ประกอบดวย การเมอง เศรษฐกจ สงคม และเทคโนโลย เมอพจารณาแลวไมสงผลตอภาวะผน า เพราะวา การบรหารงานในกระทรวงกลาโหมซงเปนองคกรของรฐ มกฎระเบยบทชดเจน ลกษณะงานทชดเจน และไดรบงบประมาณจากรฐในการด าเนนงาน โดยมภารกจในการปองกนประเทศ ดงนนจงท าใหปจจยภายนอกสงผลกระทบตอองคกรนอยมาก ดงนนผวจยจงสรป ปจจยเชงสาเหต ซงประกอบดวยตวแปรพยากรณ ตามตารางท 2 ดงน 1.บคลกภาพของผน า 2.การบรหารจดการทรพยากร 3.บรรยากาศขององคกร 4.การจดกระบวนการท างานขององคกร การสงเคราะหตวแปรพยากรณของปจจยทสงผลตอภาวะผน า จากเอกสาร ต ารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของ สามารถสรปไดดงแสดงในตารางท 2

51

ตารางท 2 การสงเคราะหตวแปรพยากรณ จากเอกสาร ต ารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจย

ตวแปร ผศกษา

บคคลกภาพของผน า

การบรหารจดการ

ทรพยากร

บรรยากาศขององคกร

การจดกระบวนการท างานขององคกร

กตพนธ 2529 พงศ 2540 สมยศ 2540 ศรพร 2540 เกรยงไกร 2541 มาล 2542 ปรยาพร 2542 ชาญชย 2543 ทนพนธ 2546 แกวตา 2548 ชยเสฏฐ 2549 มานต 2549 วเชยร 2550 กว 2550 รงสรรค 2551 ณฏฐพนธ 2551

52

ตารางท 2 (ตอ)

ตวแปร ผศกษา

บคคลกภาพของผน า

การบรหารจดการ

ทรพยากร

บรรยากาศขององคกร

การจดกระบวนการท างานขององคกร

เนตรพณณา 2552 ยงยทธ 2552 บญมน 2553 Clark 1979 Rosonback 1989 Bass and Avolio 1990 Yukl 1998 Hodgetts 1999 Daft 2001 วฒชย 2546 กลยาน 2546 ณฐวฒ 2550 วรรณ 2551 ปรเมษฐ 2552 Shannon 2004 Shandra M. 2004 S.Mgmt 2006

53

ดงนนจากการวเคราะหเอกสาร ต ารา แนวคด ทฤษฏ และงานวจยทเกยวของแลวสรปผลตามตารางท 1 และ 2 และผวจ ยสรปไดวา ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลง ประกอบดวย 1.บคลกภาพของผน า 2.การบรหารจดการทรพยากร 3.บรรยากาศขององคกร 4.การจดกระบวนการท างานขององคกร

4. บคลกภาพของผน า

จากการศกษาคนความผใหความหมาย ของบคลกภาพ ดงน อนาสตาซ (Anastasi, 1968, p.111) ใหความหมายของบคลกภาพ หมายถง ลกษณะของบคคลเกดจากปฏสมพนธระหวางพนธกรรมกบสงแวดลอม ซงแมแตในสภาพแวดลอมและพนธกรรมเดยวกนกอาจท าใหเกดบคลกภาพทแตกตางกนได แคทเทล (Cattell, 1970, p.2-3) ใหความหมายของบคลกภาพ หมายถง ผลรวมของพฤตกรรมทงหมดมทงทเปดเผยและซอนเรน แมคแคนแนล (McCannell, 1974, p.610) ใหความหมายของบคลกภาพ หมายถง นสยทคนคดและแสดงพฤตกรรมออกมาเปนแบบแผน เพอใชในการปรบตวใหเขากบสงแวดลอมลกษณะนสยทกลาวถงน หมายถง คานยม แรงจงใจ เจตคต อารมณ ความสามารถตางๆ มโนภาพแหงตน รวมทงสตปญญา เบอรนารด (Bernard, 1970, p.110) ไดสรปความหมายของบคลกภาพ หมายถง สภาพรวมทงหมดของลกษณะทางกายภาพ พฤตกรรม แนวโนมการกระท าความสามารถซงอยภายในและทแสดงออกใหเหน กด (Good, 1973, p.417) กลาววา บคลกภาพ หมายถง ภาพรวมของพนธกรรมและประสบการณของแตละบคคล มอรส (Morris, 1979, p.618) ไดใหความหมายของบคลกภาพ หมายถง รปแบบของคณลกษณะตางๆ ทประจ าตวของบคคลเกยวกบพฤตกรรม อารมณ แรงจงใจ ความคด เจตคต สรชย ประทปฉาย (2533, หนา 3) ไดใหความหมายไววา บคลกภาพ หมายถง ลกษณะโดยสวนรวมของแตละบคคลซงมอทธพลตอความรสกของผพบเหน ศรธรรม ธนภม (2535, หนา 14) ใหความหมายไววา บคลกภาพ หมายถง ลกษณะนสยหรอพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกซ า ๆ เพอตอบสนองและปรบตวตอสงแวดลอม และสงเกต

54

ไดจากความสามารถ ความสนใจ ลกษณะเดน คานยม ทศนคต ภาพพจนทเกยวกบตนและความประพฤต ศรเรอน แกวกงวาล (2539, หนา 5) ใหความหมายของบคลกภาพ คอ ลกษณะเฉพาะตวของบคคลในดานตางๆทงสวนภายนอก ทมองเหนชดเจน เชน รปราง หนาตา กรยา มารยาท การแตงตว วธการพดจา การนงยน และสวนภายในทมองเหนไดยาก เชน สตปญญา ความถนด ลกษณะทางอารมณ ความใฝฝน คานยม ความสนใจ ปรชญาชวต ลวน และองคณา สายยศ (2543, หนา 216) ใหความหมายของบคลกภาพ หมายถงลกษณะโดดเดนของบคคลใดบคคลหนง ซงแสดงออกแบบนนอยประจ ากบสถานการณเฉพาะอยางจนเกดเปนนสยถาวร จากความหมายของบคลกภาพ ทกลาวมาขางตนสรปไดวา บคลกภาพ หมายถง คณลกษณะเฉพาะของบคคลทไดรบมาจากพนธกรรมและสงแวดลอม ไดแสดงออกมาแบบนนอยเปนประจ ากบสถานการณเฉพาะอยางจนเกดเปนนสยถาวร เปนลกษณะทาทาง การแสดงออก อารมณ ความรสกนกคด ทงเปดเผยและซอนเรน ซงคณลกษณะเหลานนเปนสงทท าใหเหนความแตกตางระหวางบคคล บคลกภาพมความส าคญตอพฤตกรรมหลายประการ โดยเฉพาะท าใหสามารถคาดหมายพฤตกรรมได คอ ถารวาบคคลนนมบคลกภาพอยางไร จะท านายไดวาในสถานการณใดจะแสดงพฤตกรรมอยางไร รวมถงความสามรถเผชญปญหาตางๆ และมสวนส าคญอยางมากในการปรบตว (กนยา สวรรณแสง : 2536) นอกจากนยงเปนตวก าหนดการปรบตวตอความเครยดในชวตอยางไร(Watson and Hubbard , 1996) และยงเปนตวชวยสงเสรมหรอยบยงความส าเรจในดานตางๆ เชน การท างาน การตดตอประสานงาน การศกษาเกยวกบบคลกจะชวยใหทราบและเขาใจพฤตกรรมของบคคลในสถานการณตางๆได ท าใหพยากรณหรอควบคมพฤตกรรมนนได (โสภา ชปลมนน : 2539) การศกษาบคลกภาพทเปนทยอมรบกนมากในปจจบนคอ แนวคดบคลกภาพหาองคประกอบ (The Big Five หรอ Five Factor Model; FFM) ดวยเหตทสามารถประยกตไดกบวฒนธรรมตาง ๆ อยางไรกตาม ระหวางป ค.ศ. 1960 –1970 ความส าคญของบคลกภาพหาองคประกอบยงไมไดรบการยอมรบ แตเรมกลบมามบทบาทอกครงในชวงป ค.ศ. 1980 ซงนกวจยในสาขาตาง ๆ สรปวารปแบบของบคลกภาพเหลาน เปนองคประกอบพนฐานของบคลกภาพทสามารถพบไดจากการรายงานดวยตนเองและการประเมนในกลมบคคลวยตาง ๆ การศกษาบคลกภาพหาองคประกอบมจดเรมตนมาจากการศกษาลกษณะบคลกภาพโดยการวเคราะหองคประกอบของแคทเทล ซงตอมา ทวและครสตล (Tupes & Christal. 1961) ไดน าแบบวดบคลกภาพ 16 องคประกอบ (16 PF) ของแคทเทล ไปใหกลมตวอยางประมาณคา แลวน ามาวเคราะหองคประกอบ ปรากฏวาคนพบตวแปรบคลกภาพ 5 องคประกอบ หลงจากนนไดมนกจตวทยาอกหลายคนไดท าการศกษาเกยวกบบคลกภาพหาองคประกอบ โดยตงชอแตละองคประกอบแตกตางกนไป

55

นกจตวทยาและนกการศกษากลมหนง ซงวาดวยองคประกอบทส าคญของบคลกภาพของบคคลนนขนอยกบโครงสรางพนฐานทางบคลกภาพ 5 องคประกอบ ซงผลสรปนไดพมพลงในหนงสอ Journal of Personality ในป ค.ศ. 1988-1989 โดยเชบลน และบคเนอร (Chaplin and Buckner, 1988, p 528) ไดเสนอโครงสรางพนฐานทส าคญของบคลกภาพตามลกษณะนสยตางๆ รวม 50 ลกษณะซงจดเปนกลมองคประกอบทส าคญของบคลกภาพได 5 องคประกอบ คอ 1. ความสภาพออนโยน (Agreeableness) 2. ความซอตรงตอหนาท (Conscientiousness) 3. วฒนธรรม (Culture) 4. ความมนคงทางอารมณ (Emotional Stability) 5. ชอบแสดงตว (Extraversion) หลงจากการศกษาการจดระบบโครงสรางพนฐานทางบคลกภาพของบคคล ผานมา 40 ป มการใชการวเคราะหองคประกอบการจดระบบโครงสรางพนฐานทางบคลกภาพของบคคล ดกแมน (Digman, 1989, p 195 – 214) พบวาโครงสรางพนฐานทางบคลกภาพของบคคลไมวาจะเปนผใหญหรอเดกตางชาตหรอตางภาษายอมมองคประกอบทส าคญ 5 ประการ คอ 1. การแสดงตว(Extraversion) 2. ความสภาพออนโยน (Agreeableness) 3. ความซอตรงตอหนาท (Conscientiousness) 4. ความมนคงทางอารมณ (Emotional Stability) 5. สตปญญา (Intellect ) ซงสอดคลองกบผลการศกษาของฟสก (Fiske) ทไดพสจนความจรงเปนทประจกษ 5 องคประกอบทส าคญ (The Big Five ) เปนคนแรกโดยการใชกลมตวอยางขนาดใหญและการใชวธการประมาณคาโดยกลมเพอน ผประเมนอาชพหรอครสรางความเชอมนไดเชนกน ท าใหมผสนใจมากขนในเรองโครงสรางพนฐานทางบคลกภาพ รวมทงนกการศกษาใหมๆใหความสนใจท าการศกษาเรองนเปนการสนบสนน โดยเฉพาะ คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrea, 1992) ไดแบงบคลกภาพออกเปน 5 องคประกอบ โดยแตละองคประกอบจะมลกษณะส าคญดงน 1. บคลกภาพหวนไหว (Neuroticism) หมายถง คณลกษณะทแสดงออกถงความวตกกงวล (Anxiety) ความรสกเปนศตรอยางโกรธเคอง (Angry Hostility) การมแรงกระตนในตนเองสง (Impulsiveness) มอารมณเปราะบาง (Vulnerability) ประกอบดวย 1.1 มความวตกกงวล (Anxiety) หมายถง บคคลทความวาวน หวาดกลวมแนวโนมทจะวตก ตงเครยด กระสบกระสาย 1.2 ความรสกเปนศตรอยางโกรธเคอง (Angry Hostility) เปนลกษณะทบงชแนวโนมของความโกรธ และความขนเคอง 1.3 ความรสกซมเศรา (Depression) เปนผทมความรสกผด เศรา สนหวงและมความทอแทงาย 1.4 การค านงถงแตตนเอง (Self Consciousness) เปนลกษณะผทมอารมณความรสกของความละอาย รสกไมสบายใจทจะมผอนอยแวดลอม ไวตอการแสดงออกทผอนมตอตน และมแนวโนมทจะรสกต าตอย อาย หรอกงวลกบการเขาสงคม

56

1.5 การมแรงกระตนในตวเองสง (Impulsiveness) หมายถง การไมสามารถจะควบคมแรงกระตน และความตองการของตนเองได 1.6 มอารมณเปราะบาง (Vulnerability) หมายถง ความออนแอตอความเครยด ไมสามารถเผชญกบความเครยดได เปนคนสนหวง ตนตระหนกเมอประสบกบสถานการณฉกเฉน 2. บคลกภาพแสดงออก (Extraversion) หมายถง คณลกษณะทแสดงออกถงการเปนผมความอบอน (Warmth) ชอบอยรวมกบผอน (Gregariousness) การแสดงออกแบบตรงไปตรงมา (Assertiveness) ชอบมกจกรรม (Activity) ชอบแสวงหาความตนเตน (Excitement - Seeking) มอารมณดานบวก (Positive Emotions) ประกอบดวย 2.1 การเปนผมความอบอน (Warm) หมายถง การเปนผทมความรกและเปนมตรตอผอนอยางแทจรง 2.2 ความชอบอยรวมกบผอน (Gregariousness) หมายถง ความชอบทจะอยรวมกบผอนเปนหมคณะ 2.3 การแสดงออกแบบตรงไปตรงมา (Assertiveness) หมายถง ผทกลาทจะแสดงความเปนผน า หรอเปนผทมอทธพลในสงคม 2.4 การชอบมกจกรรม (Activity) หมายถง ผทมความวองไว ตนตว มความตองการท ากจกรรมอยเสมอ 2.5 ชอบแสวงหาความตนเตน (Excitement – Seeking) หมายถง ผทชอบสงแวดลอมทมสสนสดใส 2.6 การมอารมณดานบวก (Positive emotions) หมายถง ผทมความสนกสนาน มความสข มความหวง และมองโลกในแงด 3. บคลกภาพเปดกวาง (Openness) หมายถง คณลกษณะทแสดงออกถงการเปนคนชางฝน (Fantacy) ความสนทรย (Aesthetics) การเปดเผยความรสก (Feelings) การปฏบต (Actions) การมความคด (Ideas) การยอมรบคานยม (Values) ประกอบดวย 3.1 การเปนคนชางฝน (Fantacy) หมายถง ผทมชวตเตมไปดวยจนตนาการและความฝน มความคดสรางสรรคภายในตนเอง 3.2 ความสนทรย (Aesthetics) หมายถง ผทหว นไหวกบงานและความงดงามในงานศลปะบทกว 3.3 การเปดเผยความรสก (Feelings) หมายถง การเปนผทรบรอารมณและความรสกภายในตนเอง 3.4 การปฏบต (Actions) หมายถง ผทพรอมทจะลองท ากจกรรมใหมๆ เชน รบประทานอาหารใหมๆ ชอบความแปลกใหมหลากหลายกวาความเคยชนทปฏบตอย 3.5 การมความคด (Ideas) หมายถง การมความคดทจะเปดรบเหตการณหรอเรองใหม

57

3.6 การยอมรบคานยม (Values) หมายถง การมความพรอมทจะตรวจสอบคานยมตางๆ เชน คานยมทางสงคม การเมอง และศาสนา 4. บคลกภาพแบบยอมรบผอน (Agreeableness) หมายถง คณลกษณะทแสดงออกถงการเปนผไววางใจผอน (Trust) ความตรงไปตรงมา (Straight Forwardness) ความรสกเออเฟอ (Altruism) การยอมตามผอน(Compliance) การถอมตน (Modesty) และความมจตใจออนโยน (Tender-mindedness) ประกอบดวย 4.1 การเปนผไววางใจผอน (Trust) หมายถง การทเชอวาผอนมความซอสตย และเจตนาด 4.2 ความตรงไปตรงมา (Straight Forwardness) หมายถง การมความจรงใจทจะปฏบตตอผอนอยางตรงไปตรงมา 4.3 ความรสกเออเฟอ (Altruism) หมายถง ผทมความหวงใยในสวสดภาพของผอน 4.4 การยอมตามผอน (Compliance) หมายถง ผทมลกษณะออนโยนตอบสนองการกระท าของผอนอยางสขม 4.5 การถอมตน (Modesty) หมายถง ผทถอมตนหรอไมขมวาตนเองเหนอผอน 4.6 ความมจตใจออนโยน (Tender-mindedness) หมายถง ผทใหความส าคญตอความเปนมนษยของผอน มความหวนไหวตอความตองการของผอน 5. บคลกภาพมสต (Conscientiousness) หมายถง คณลกษณะทแสดงออกถงการมความสามารถ (Competence) ความเปนระเบยบ (Order) การมความรบผดชอบในหนาท (Dutifulness) การมความตองการใฝสมฤทธ (Achievement Striving) ความมวนยตอตนเอง (Self Discipline) และความคดทสามารถปฏบตได (Deliberation) ประกอบดวย 5.1 การมความสามารถ (Competence) หมายถง ผทสามารถจดการกบชวตตนเองได มความเปนเหตเปนผล 5.2 ความเปนระเบยบ (Order) หมายถง ผทมความเปนระเบยบเรยบรอย 5.3 การมความรบผดชอบในหนาท (Dutifulness) หมายถง ผทยดมนในหลกการทางจรยธรรมและปฏบตตามค ามนทใหไว 5.4 การมความตองการใฝสมฤทธ (Achievement Striving) หมายถง การท างานหนกเพอประสบความส าเรจในงานตามเปาหมาย 5.5 ความมวนยตอตนเอง (Self Discipline) หมายถง ความสามารถทจะเรมและปฏบตงานใหส าเรจ แมวาเตมไปดวยความเบอหนายหรออปสรรคกตาม 5.6 ความคดทสามารถปฏบตได (Deliberation) หมายถง การมความคดทสามารถปฏบตได มความระมดระวงในการปฏบตใหบรรลเปาหมาย

58

จากแนวคดเกยวกบบคลกภาพของ คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrea ; 1992) ทกลาวขางตนนน บคลกภาพประกอบดวย 5 ดาน ดงน 1.บคลกภาพแบบหวนไหว (Neuroticism) หมายถง คณลกษณะของบคคลทหวนไหวสงจะแสดงออกถงความวตกกงวล ตงเครยด กระสบกระสาย เกดความโกรธไดงาย เศราหมอง สนหวง รสกกงวลตอการเขาสงคม ไมสามารถควบคมความอยากความปรารถนาของตนจากสงกระตนตางๆ ไมสามารถเผชญกบความเครยด และมตนตระหนกเมอประสบกบสถานการณฉกเฉน 2. บคลกภาพแบบแสดงออก (Extraversion) หมายถง คณลกษณะของบคคลทแสดงออกสงนนจะมความรกและเปนมตรกบผอนอยางแทจรง ชอบทจะอยรวมกบผอนเปนหมคณะ ผทกลาจะแสดงตวเปนผน า มความตนตว มความตองการท ากจกรรมอยเสมอ มความสนกสนาน มความสขและมองโลกในแงด 3. บคลกภาพแบบเปดกวาง (Openness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมความเปดกวางสงจะแสดงออกในการด าเนนชวตทเตมไปดวยจนตนาการและความฝน ตระหนกรถงคณคาของงานศลปะบทกว ยดอารมณเปนส าคญสวนหนงของชวต มความพรอมทจะทดลองท ากจกรรมทแตกตางไปจากทเคยท า การมความคดทจะเปดรบเหตการณหรอเรองใหมๆ และชอบตรวจสอบความเชอคานยมทสงคมเลอมใส 4. บคลกภาพแบบยอมรบผอน (Agreeableness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมการยอมรบผอนสงจะเปนผทมความไววางใจผอน ปฏบตตอผอนอยางตรงไปตรงมา มความเตมใจทจะชวยผอนและใชเวลากบผอน มลกษณะออนโยนตอบสนองการกระท าของผอนอยางสขม และเปนผใหความส าคญตอความเปนมนษยของผอน 5. บคลกภาพแบบมสต (Conscientiousness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมสตสงจะมการเตรยมการปฏบตงานและสามารถจดการกบชวตตนเองได มความเปนเหตเปนผล มความเปนระเบยบเรยบรอย ยดมนในหลกการและปฏบตตามค ามนทใหไว มความสามารถทจะปฏบตงานใหส าเรจแมวาจะเตมไปดวยอปสรรค และมการท างานหนกเพอใหประสบความส าเรจในงานตามเปาหมาย ดงนนจากแนวคดเกยวกบบคลกภาพของ คอสตาและแมคเคร (Costa and McCrea ; 1992) ทกลาวขางตนนน และจากการสมภาษณความคดเหนผทรงคณวฒ ผวจยสรปไดวา บคลกภาพของผน า (Personality) หมายถง คณลกษณะเฉพาะของบคคลทไดรบมาจากพนธกรรมและสงแวดลอม ไดแสดงออกมาแบบนนอยเปนประจ ากบสถานการณเฉพาะอยางจนเกดเปนนสยถาวร เปนลกษณะทาทาง การแสดงออก อารมณ ความรสกนกคด ทงเปดเผยและซอนเรน ซงคณลกษณะเหลานนเปนสงทท าใหเหนความแตกตางระหวางบคคล ซงบคลกภาพทง 4 ดาน ดงน

59

1. บคลกภาพแบบแสดงออก (Extraversion) หมายถง คณลกษณะของบคคลทแสดงออกสงนนจะมความรกและเปนมตรกบผอนอยางแทจรง ชอบทจะอยรวมกบผอนเปนหมคณะ ผทกลาจะแสดงตวเปนผน า มความตนตว มความตองการท ากจกรรมอยเสมอ มความสนกสนาน มความสขและมองโลกในแงด 2. บคลกภาพแบบเปดกวาง (Openness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมความเปดกวางสงจะแสดงออกในการด าเนนชวตทเตมไปดวยจนตนาการและความฝน ตระหนกรถงคณคาของงานศลปะบทกว ยดอารมณเปนส าคญสวนหนงของชวต มความพรอมทจะทดลองท ากจกรรมทแตกตางไปจากทเคยท า การมความคดทจะเปดรบเหตการณหรอเรองใหมๆ และชอบตรวจสอบความเชอคานยมทสงคมเลอมใส 3. บคลกภาพแบบยอมรบผอน (Agreeableness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมการยอมรบผอนสงจะเปนผทมความไววางใจผอน ปฏบตตอผอนอยางตรงไปตรงมา มความเตมใจทจะชวยผอนและใชเวลากบผอน มลกษณะออนโยนตอบสนองการกระท าของผอนอยางสขม และเปนผใหความส าคญตอความเปนมนษยของผอน 4. บคลกภาพแบบมสต (Conscientiousness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมสตสงจะมการเตรยมการปฏบตงานและสามารถจดการกบชวตตนเองได มความเปนเหตเปนผล มความเปนระเบยบเรยบรอย ยดมนในหลกการและปฏบตตามค ามนทใหไว มความสามารถทจะปฏบตงานใหส าเรจแมวาจะเตมไปดวยอปสรรค และมการท างานหนกเพอใหประสบความส าเรจในงานตามเปาหมาย

5. การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร

องคกรการบนทางพลเรอน ผลงทนอตสาหกรรมทางการบน และบรษทสายการบนพาณชย มเปาหมายของการบน คอ ความส าเรจของการปฏบตภารกจพรอมดวยความปลอดภย (กรมจเรทหารอากาศ , 2547, หนา 1-5) ดงนนองคกรการบนตองลงทนทางดานนรภยการบน เพอปองกนอากาศยานเกดอบตเหต โดยมกลยทธเฉพาะในแตละเปาหมายทชดเจน คอ ผปฏบตตองการรวมกนท าใหการปฏบตหรอการฝกใหเปนไปตามมาตรฐานการบน กบท าใหการตดสนใจในทกสวนของการท างานดานการบน ใหเปนลกษณะของการตดสนใจในการเพมประสทธภาพและประสทธผล เพอทจะน าไปสการลดอบตเหต โดยความเปนมนษยมธรรมชาตทเหมอนกนอยหลายประการ ทงในเชงบวกและเชงลบทแฝงอยในพฤตกรรมของบคคลทเปนผลจากความคดความรสก และหนงในหลาย ๆ ประการนน คอ การกระท าผด ทชาวตะวนตกเรยกวา “ Make Mistakes ” ธรรมชาตทวานนบเปนคณสมบตของมนษยในเชงลบ ทใครกไมอยากใหเกดขน ดงนนจงยงไมตอง

60

แปลกใจเลยวา ความผดพลาดของมนษย (Human Error) มสวนเกยวของกบการเกดอบตเหตในองคกรการบนทงการบนพาณชย การบนทหาร มากถงรอยละ 70-80 ตามขอเทจจรงแลวจ านวนอากาศยานอบตเหต ล าพงสาเหตจากเครองยนตขดของลดลงอยางเหนไดชดในชวง 40 ปทผานมา ส าหรบในสวนของความผดพลาดจากมนษยกพบวาลดลงเชนกน แตลดลงในอตราชากวา ดงนนถาตองการใหอบตเหตยงคงลดลงตอไป กยงตองใหความส าคญถงแหลงก าเนดของความผดพลาดจากมนษยทเกยวพนกบสาเหตของอบตเหตใหมากยงขน ความผดพลาดจากมนษย (Human Error) มกใชวธวเคราะหคนหาสาเหตภายหลงเกดอบตเหตแลว หากมวธการวเคราะหกอนหนาการเกดอบตเหต คลายกบวาเปนสงทาทายในสงทท าไดยาก เชน เหตเบองตนจากทกษะการปฏบตงานไมดกวาเพราะเกดจากเหตมนษยปจจย (Human Factors) แตกไมไดลงลกไปถงขอบขายของความผดพลาดนน ตวอยางเชน ความผดพลาดจากมนษย เปนการมองจากภาพรวม ไมไดพจารณาไปถงเงอนไขหรอสงทมาบนทอนศกยภาพทางจตใจและทางรางกายของบคคลลงไป เชน การเหนอยลา ความเจบปวย และทศนคต เมออธบายความผดพลาดในหองนกบน ยงกวานนความผดพลาดแอบแฝง ( Latent Errors) ทเกดขณะการปฏบตงาน มกเปนผลมาจากการมอบหมายอยางเปนทางการตามล าดบชนลงมาจากผบรหาร และบอย ๆ มกไมใหความส าคญ เหนคณคาของผตรวจสอบ การตรวจสอบก ากบดแล ทง ๆ ทรวาเงอนไข สภาพสงเหลานนสงผลโดยตรงตอการตดสนใจของนกบน ในสวนนกพบวาในหลายวฒนธรรมไมตางกนมาก ทงวฒนธรรมตะวนตกกบตะวนออก รวมทงวฒนธรรมไทยดวย เชน การยดหยนตอกฎเกณฑ จนกระทงมผลกระทบตอความปลอดภย ดงน นการวเคราะหอากาศยานอบตเหตทมความซบซอนในความผดพลาดจากมนษยปจจย จ าเปนตองกระท าหวใจของการวเคราะหสาเหตเชงซอน (Multiple Causes Of Human Failure) การวเคราะหความสญเสยจากเหตการณทเกดขน โดยไมสามารถคาดคดไวลวงหนาเพอหาสาเหต หรอจดเรมตนทท าใหเกดความสญเสย แตเดมนนจะอยในขอบขดของความรทางดานปรชญากบตรรกวทยาทวาดวยกฎของเหตและผล (Law Of Causes And Effects) เทานน เนองจากศาสตรทงสองสาขาดงกลาวมความเจรญรงเรองทสดในสมยนน ดงนนประมาณป ค.ศ.1989 การเผชญกบงานททาทายของการวเคราะหหาสาเหตความสญเสยทางดานอากาศยานอบตเหต เพอหาทางปองกนทางดานนรภยการบนนน ในชวงเวลาไมกปมานกคอ การหาหนทางทดกวาเดมในการวเคราะหหาสาเหตความสญเสย การตระหนกในเรองนมมากขนจากผทเกยวของกบการบน เชน ผบรหารสายการบนพาณชยมความวตก และพยายามในการหาวธทมความเชอมนเพอลดและการปองกนสาเหตของอากาศยานอบตเหตเชงรก เพราะความสญเสยนไปกระทบโดยตรงตอผลก าไร จากการลงทนธรกจการบน และยงกวานนยงไปเพมตนทน การผลตใหสงยงขนอยางชดเจน อยางไรกตามในวงการอตสาหกรรมการบน ปรากฏวา เจมส รสน ( James Reason , 1990) ไดเสนอรปแบบทฤษฎทมความทนสมยขนจากพนฐานของความสมพนธแบบโดมโน แสดงล าดบชนความสมพนธทชดเจนระหวางความลมเหลวแอบแฝง และความลมเหลวทปรากฏ (Latent and

61

Active Failures) ทเกดขนในการปฏบตงานขององคกร และขนตอนการท างาน ดงแสดงภาพประกอบท 2

ภาพประกอบท 2 ทฤษฎการวเคราะหการปองกนอากาศยานอบตเหตเชงระบบ ( James Reason, 1990)

ล าดบขนการวเคราะหความสญเสยส าหรบการปองกนอากาศยานอบตเหต คอ 1.อทธพลขององคกร (Organizational Influences) ไดแก กระบวนการตกลงใจผดพลาดของผบรหารองคกรระดบสง จดอยในประเภทความลมเหลวแอบแฝง (Latent Failures) 2. การก ากบดแลไมปลอดภย (Unsafe Supervision) เปนผลเกยวเนองมาจากการตกลงใจผดพลาดขององคกร ท าใหการก ากบดแลหนวยระดบเดยวกนและสายการบงคบบญชา การบรหารงานไดไมเตมท จดอยในประเภทความลมเหลวแอบแฝง 3.สภาพเงอนไขทเกดกอนการกระท าทไมปลอดภย (Preconditions For Unsafe Acts) สภาวะทางรางกาย หรอ จตใจทไมปกต หรอความไมพรอม ซงเปนความลมเหลวแอบแฝง ทพรอมจะเปนความลมเหลวทปรากฏ หรอความลมเหลวทมองเหนได (Active Failures) ในหลายรปแบบไดทนท 4.การกระท าทไมปลอดภย (Unsafe Acts) ขนตอนนเปนพฤตกรรมทเกดขนไดทงจงใจและไมจงใจ แตเปนสาเหตใหเกดอบตเหตขน จดอยในประเภทความลมเหลวทปรากฏ

62

จากระบบการบรหารและจดการทรพยากรการบนของ รสน (Reason , 1990) ไดมนกจตวทยาของสหรฐ 2 คน คอ แซปเพล (Shappell) แหงมหาวทยาลยอวกาศและการบน ( Embry – Riddle Aeronautical University) ปจจบนเปนนกจตวทยาการบนในอากาศนาวสหรฐ กบวกแมน (Wiegmann) แหงมหาวทยาลย North Florida ซงเปนนกจตวทยาการบน และท างานอาชพดานมนษยปจจยดานการบน ไดรวมกนสรางระบบการวเคราะหความสญเสยเพอการปองกนอากาศยานอบตเหตแบบรปธรรม โดยใชพนฐานทฤษฎการวเคราะห การปองกนอบตเหตดวยระบบของรสน ( Reason , 1990) เปนแมแบบ (กรมจเรทหารอากาศ , 2547, หนา 6-10) แซปเพลและวกแมน (Shappell and Wiegmann, 2003, p.45-71) ไดใชวทยาศาสตรสมยใหมทเกยวของหลายสาขา คอ สาขาประสาทวทยา จตวทยาการบน วศวกรรมการบน มนษยปจจยกบการบน และการวจยการสอบสวนอากาศยานอบตเหตกบมนษยปจจย เปนตน ตงอยบนพนฐานทฤษฎการวเคราะหการปองกนอบตเหตดวยระบบของรสน ( Reason) โดย แซปเพลและ วกแมน (Shappell and Wiegmann) ไดจดท าขนโดยการอธบายอทธพลขององคกร (Organizational Influences) เปนองคประกอบสงสดของระบบงานทมความส าคญมากตอระบบการปองกนอากาศยานอบตเหต ภายในประกอบดวย ผบรหารองคกรระดบสง กบการก าหนดการสรางวฒนธรรมภายในองคกรของตน อทธพลขององคกรนนจะกลายเปนความลมเหลวแอบแฝงหรอไมจะขนอยกบการบรหารจดการของผบรหาร ใน 3 องคประกอบ (ภาพประกอบท 3) คอ 1. การบรหารจดการทรพยากร (Resource Management) ไดแก 1.1 การบรหารทรพยากรบคคล (Human) 1.2 การบรหารงบประมาณ (Monetary) 1.3 การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก (Equipment and Facility) 2. การสรางบรรยากาศขององคกร (Climate) ไดแก 2.1โครงสรางองคกร (Structure) 2.2 นโยบายองคกร (Policies) 2.3 วฒนธรรมองคกร (Culture Organization) 3. การจดกระบวนการท างานขององคกร (Process) ไดแก 3.1 การจดสวนปฏบตการขององคกร(Operations) 3.2 การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (Procedures) 3.3 การจดสวนตรวจสอบภายใน (Oversight)

63

ภาพประกอบท 3 องคประกอบอทธพลขององคกรการบน (Shappell & Wiegmann, 2003)

การบรหารจดการทรพยากร (Resource Management) หมายถง การด าเนนงาน จดการเกยวกบการบรหารทรพยากรบคคล งบประมาณ และเครองมอสงอ านวยความสะดวกขององคกรทงหมด แบงออกเปน 3 สวน คอ 1. การบรหารทรพยากรบคคล (Human) หมายถง การด าเนนการจดการดานบคคลภายในองคกรการบนตามมาตรฐานสากล โดยการคดเลอกศกยภาพทงทางดานรางกายและจตวทยาการบนและความรโดยผเชยวชาญอยางยตธรรมโปรงใส มกระบวนการฝกหดตามขนตอนการเรยนรตามมาตรฐานสากล และการคดสรรแตงตงโดยพจารณาผลการฝกบน ความรความสามารถในการปฏบตงาน เพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ มการสนบสนนใหมการศกษาหาความรหรอการจดฝกอบรมตางๆ มการจดสรรบคลากรใหเพยงพอในการท างาน พจารณาความดความชอบอยางเหมาะสมเพอขวญก าลงใจในการท างาน โดยบคลากรเหลานทกประเภทสงผลตอความปลอดภยในการบนโดยตรง 2. การบรหารงบประมาณ (Monetary) หมายถง การด าเนนการจดการดานการจดท าบญชคาใชจายเงนในกจกรรมการบนใหครบถวน กจกรรมดานนรภยการบนและ ภาคพน การฝกบนเครองบนจ าลอง การฝกรวมผสม การฝกบนเดนทาง การซอเครองมอเครองใช การศกษาหลกสตรตางๆ รวมทงการจดสวสดการตางๆ เพอใหสามารถรกษาความรทกษะการบนและการปฏบตงานของบคลากรในองคกรมความปลอดภยทางการบน 3. การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก (Equipment and Facility) หมายถง การด าเนนการจดการอปกรณเครองมอใหถกตองตรงตามความตองการอยางแทจรงและสอดคลองกบการวางแผนของหนวยงาน การเกบรกษาอปกรณเครองมอตางๆ และการออกแบบเครองมอ

64

และสงอ านวยความสะดวกเปนทยอมรบของผใชและไดมาตรฐานสากล การจดสรรเครองมอมพอเพยงส าหรบการใชงาน รวมทงการใชเทคโนโลยสารสนเทศเผยแพรขอมลและการบรหารขอมลซงชวยใหการท างานมประสทธภาพและปลอดภย บรรยากาศขององคกร (Climate) หมายถง สภาพหรอลกษณะโครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร แบงออกเปน 3 สวน คอ 1. โครงสรางองคกร (Structure) หมายถง องคประกอบอยางเปนทางการ ทงขนาด จ านวนหนวยงานทจะสะทอนใหเหนถงล าดบการบงคบบญชา การจดล าดบขนตอนการบงคบบญชาเปนทยอมรบ ไมมการขามขนตอน รวมทงแบงมอบอ านาจและความรบผดชอบโดยชดเจน ใหทกคนมสวนรวมในการวางแผนและสงเสรมในการตดสนใจ การสอสารทดและมกฎระเบยบตางๆไวอยางชดเจนในการบรรจบคลากรเขาท างานตามโครงสรางหนาทซงจะลดความผดพลาดในการท างานและการเกดอบตเหตไดงายยงขน 2. นโยบายองคกร (Policies) หมายถง ขอความทชวยชน าการตดสนใจอนาคตขององคกร ตองมความชดเจนและตองไมมความขดแยงในตวเองสอดคลองและไปในทศทางเดยวกน มความเหมาะสมและสามารถปฏบตใหเปนจรงได มการชแจงใหบคลากรในหนวยงานร และสามารถปฏบตตามไดซงเปนการลดการเกดอบตเหตในการท างานและปองกนความเสยงแอบแฝงขององคกร 3. วฒนธรรมองคกร (Culture Organization) หมายถง สงทบคคลในองคกรเตมใจยดถอปฏบตกนตามมาในแนวทางเดยวกน เปนกฎเกณฑทยดถอกนเอง ไดแก คณคา คานยม ทศนคต ความเชอประเพณภายในองคกร ความเปนธรรมภายในองคกรมผลตอจตใจพฤตกรรมของคนในองคกร ความรกในหมคณะ ความยดหยนในการบรหารงาน การคดสรางสรรค การตดสนใจ ความสมพนธทด โดยเมอสรางใหมและเกดขนในองคกรจะท าใหมความปลอดภยมากขน การจดกระบวนการท างานขององคกร (Process) หมายถง การด าเนนการหลกขององคกรอยางเปนทางการ โดยกระบวนงานทเกดขนภายในองคกร ประกอบดวย 3 สวน คอ 1. การจดสวนปฏบตการขององคกร (Operations) หมายถง สภาพเงอนไขของการท างานทก าหนดขนในองคกร ซงสวนปฏบตการเปนสวนงานหลกในองคกรการบนตองมการก าหนดขนตอนของการสงการ บทบาทหนาท แบบพธปฏบต ก าหนดเวลา ปรมาณงานทเปนผลผลต สงจงใจ รางวล คาตอบแทน แผนงาน โดยสภาพเงอนไขของการท างานถาหากเปนไปโดยไมสมเหตสมผลทงขนตอนการสงการผดแบบพธจะเกดความเสยหายตอความปลอดภยการบน 2. การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (Procedures) หมายถง การจดวธการในการท างานขององคกรอยางเปนทางการตามมาตรฐานสากล โดยมคมอตรวจสอบมาตรฐานการบน คมอการบน คมอการซอมบ ารง และระเบยบปฏบตอนๆ ทเกยวของตองมความชดเจนในการ

65

ปฏบตงาน และไดรบการยอมรบจากหนวยงานของรฐดานการบน ซงบคคลากรในองคกรตองปฏบตตามเพอปองกนความผดพลาดในการท างาน 3. การจดสวนตรวจสอบภายใน (Oversight) หมายถง การเฝาระวง การประเมน การตดตาม และการตรวจสอบการบรหารจดการภายในขององคกร สภาพแวดลอมทมผลตอประสทธภาพของการท างาน เพอใหเกดความแนใจในความปลอดภยของการท างาน โดยมการบรหารจดการความเสยง การตรวจสอบระบบความปลอดภยใหไดตามมาตรฐานสากล การตรวจสอบมาตรฐานการปฏบตงาน ทส าคญในเรองการประเมนความเสยงแอบแฝงหรออนตรายซอนเรนระดบองคกร และน าผลการประเมนมาปรบปรงระบบการท างานเพอลดการเกดอบตเหต

6.บทบาทกองทพอากาศ

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 หมวด 5 แนวนโยบายพนฐานแหงรฐ มาตรา 77 บญญตใหรฐตองพทกษรกษาไวซงสถาบนพระมหากษตรย เอกราช อธปไตย และบรณภาพแหงเขตอ านาจรฐ และตองจดใหมก าลงทหาร อาวธยทโธปกรณ ผลประโยชนแหงชาต และการปกครองระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและเพอการพฒนาประเทศ กอปรกบพระราชบญญตจดระเบยบบรหารราชการกระทรวงกลาโหม พ.ศ.2551 มาตรา 21 ก าหนดใหกองทพอากาศ มหนาทเตรยมก าลงทางอากาศ ปองกนราชอาณาจกร และด าเนนการเกยวกบการใชก าลงกองทพอากาศตามอ านาจหนาทของการทรวงกลาโหม มผบญชาการทหารอากาศเปนผบงคบบญชารบผดชอบ (กองทพอากาศ, 2550, หนา 1-50) กองทพอากาศมหนาทเตรยมก าลงกองทพอากาศ และปองกนราชอาณาจกร พรอมการพฒนาประเทศและแกไขปญหาเมอเกดความขดแยงในระดบตาง ๆ โดยด ารงระดบความพรอมของขดความสามารถอยตลอดเวลา ดวยการเสรมสรางศกยภาพก าลงทางอากาศใหมคณภาพ และครอบครองเทคโนโลยททนสมย รวมถงการมความสมพนธทดกบมตรประเทศและด ารงความเขมแขงในความรบผดชอบตอภารกจตามกฎหมาย โดยเฉพาะในการรกษาผลประโยชนของชาต และการพฒนาประเทศตามแนวคดทางยทธศาสตร เมอเกดความขดแยงในระดบสงคราม กองทพอากาศตองระดมทรพยากรท งหมด และใชขดความสามารถในทกมตเพอครองอากาศแบบอสระใหไดเปนอนดบแรก เพอใหฝายเรามเสรในการปฏบตการทางทหารอน ๆ จากนนจงน าก าลงทางอากาศเขาปฏบตการรวมกบก าลงอน ๆ ในภารกจปฏบตการรวมกบก าลงภาคพนตามล าดบความส าคญทลดหลนกนลงไป โดยมขดความสามารถ ดงน 1.ตอบสนองตอภารกจของรฐ ในทกระดบความขดแยง เพอพทกษผลประโยชนของชาตและบทบาทในเวทสากลภายใตการใชก าลงทหารตามกฎหมายระหวางประเทศ ยกเวนในภาวะสงครามอนกระทบตอความอยรอดของประเทศ

66

2.ปฏบตการเชงรก ตามธรรมชาตของก าลงทางอากาศลกไปในพนทเปาหมายเพอยบย งการลกลามสการสญเสยขนาดใหญ และเพอพทกษก าลงฝายเราใหปลอดภยจากการใชก าลงของฝายตรงขาม อนอาจสงผลกระทบตอก าลงอ านาจของชาตดาน อน ๆ 3.ด ารงสภาพการรบ ยนหยดในการปฏบตการบนขดความสามารถของตนภายใตการระดมทรพยากรดานก าลงทางอากาศของชาตโดยรวม ทงในสถานการณทไดรบหรอปราศจากการสนบสนนจากพนธมตร 4.ออนตวในการปฏบตในยามสงครามและยามปกตในการพฒนาประเทศ และการแกไขปญหาสงคม ตลอดจนการบรรเทาภยพบตตาง ๆ การพฒนากองทพอากาศ ไดมการด าเนนการ ดงน 1.กองทพอากาศตองด ารงขดความสามารถของกองทพอากาศโดยใชเทคโนโลยททนสมย มประสทธภาพ และคมคา เพอใหอยในระดบทดกวาภยคกคาม 2.ระบบบญชาการและควบคม อากาศยาน และระบบสนบสนนตาง ๆ ตองสามารถรองรบการปฏบตการเหนอนานฟาไทย อกทงตองสามารถปฏบตการรวมกบเหลาทพไดอยางสมบรณ 3.มเครองบนแบบใหมทใหแนวทางการพฒนาของกองทพอากาศ 4.การแสวงหาแนวทางเพอลดการพงพาจากตางชาต โดยคอยๆ เพมขดความสามารถของก าลงพลและทรพยสนทางปญญาของกองทพอากาศ 5.กองทพอากาศก าหนดองคประกอบหลกในการพฒนา 6 องคประกอบไดแก 5.1 ระบบบญชาการและควบคม (C2) ระบบบญชาการและควบคมทสามารถบรณาการและเชอมโยงขอมลทจ าเปน เพอการหย งรสถานการณแบบเบดเสรจ (Total Situational Awareness) อนจะเปนเครองมอส าหรบผบงคบบญชาในการวางแผน อ านวยการ สงการ และควบคมการใชก าลงทางอากาศในการปฏบตการรบและการปฏบตการทมใชการรบ ไดอยางครบถวน ถกตอง ทนตามความตองการในทกสถานการณ อกทงตองสามารถรองรบการพฒนาเชอมโยงไปสระบบบญชาการและควบคมรวม (Joint Command and Control) 5.2 ระบบตรวจจบ (Sensor) ระบบการตรวจจบ (Sensor) ทมขดความสามารถในการแสวงหาขอมลในทกๆ ความตองการ เพอใหไดรบขอมลในรปแบบดจตอลทมความถกตอง เพยงพอ ครบถวน และทนเวลา อกทงสามารถจดการขอมลทงหมดใหอยในรปแบบขอมลทชาญฉลาด (Smart Information) เพอใชประโยชนในการปฏบตการรบและการปฏบตการทมใชการรบ ทงน ตองสามารถรองรบการปฏบตการรวมกบระบบการตรวจจบ (Sensor) ของกองบญชาการกองทพไทย เหลาทพ และหนวยงานอนทเกยวของ 5.3 ผปฏบต หรอหนวยปฏบต (Shooter) ผปฏบตหรอหนวยปฏบตมขดความสามารถในการปฏบตการรบและการปฏบตการทมใชการรบ โดยใชเทคโนโลยดจตอลเพอใหมอ านาจการ

67

ท าลาย (Fire Power) มความแมนย า (Precision) มความสามารถในการปฏบตภารกจจากระยะไกล (Stand-off) และหรอเกนระยะสายตา (Beyond Visual Range) รวมทง รองรบการใชงานอาวธสมรรถนะสงททนสมยโดยตองสามารถบรณาการและเชอมโยงเขาสการปฏบตการทใชเครอขายเปนศนยกลาง (NCO) ของ ทอ. อกท งตองมความพรอมในการเชอมโยงกบเครอขายของกองบญชาการกองทพไทย เหลาทพ และฝายพลเรอนทเกยวของ 5.4 เครอขาย (Network) เครอขาย (Network) ทมขดความสามารถในการเชอมโยงทกเครอขายหลกของกองทพอากาศทงเครอขายทงดานการรบ (Combat Network) และสนบสนนการรบ (Support Network) ใหมความแขงแกรง (Robustness) ความเพยงพอตอความตองการ (Sufficiency) ความเชอถอได (Reliability) ความรวดเรว (Speed) ความปลอดภย (Security) และความทนสมย (Update) โดยครอบคลมพนทปฏบตการ และสามารถเชอมโยงขอมลทางยทธวธ (TDL) ทมมาตรฐานสากลและสามารถเชอมโยงยทโธปกรณหลกของกองทพอากาศไดทกประเภท 5.5 ก าลงพลและองคกร (Human Resources and Organization) ก าลงพล ทอ.มคานยมสรางสรรค (Core Value) และวฒนธรรมการปฏบตงานมงสการปฏบตการทใชเครอขายเปนศนยกลาง บนพนฐานของการเปนองคการแหงการเรยนร อกทงก าลงพลมความเขาใจพนฐาน ความเชยวชาญ และความพรอมในการใชเทคโนโลยดจตอลและเทคโนโลยเครอขายในการปฏบตการทใชเครอขายเปนศนยกลางไดอยางเปนมาตรฐานสากล และมประสทธภาพทงในระยะสนและระยะยาว หนวยก าลงรบและหนวยสนบสนนการรบของ ทอ.มขดความสามารถในการปฏบตการทใชเครอขายเปนศนยกลาง (NCO) ไดอยางบรณาการ (Integration) และประสานสอดคลอง (Synchronization) 5.6 ระบบสนบสนนและบรการ (Support and Service) ระบบสนบสนนและบรการของ ทอ. มศกยภาพและขดความสามารถในการสนบสนนการปฏบตภารกจ ทอ.ทงดานการรบและมใชการรบ ภายใตการปฏบตการทมเครอขายเปนศนยกลางได โดยสามารถยงคงด ารงขดความสามารถไดอยางมประสทธภาพ ขอสงเกตวา ระหวางการด าเนนการรวมกนไดมการปรบ 6 องคประกอบ เพอใหสอดคลองกบความตองการของกองทพอากาศ โดยปรบก าลงพลและพฤตกรรม (Human and Behavior) กบ องคกรและกระบวนการ (Organization and Process) เปนก าลงพลและองคกร (Human Resources and Organization) อกทง ไดเพมระบบสนบสนนและบรการ (Support and Service) เพอใหสอดคลองตามแนวทางยทธศาสตรของกองทพอากาศ การปฏบตการทางอากาศ กองทพอากาศตองเตรยมความพรอมส าหรบภารกจทางทหารทเปนสงครามและภารกจอนๆ ทมใชสงคราม โดยมการปฏบตการทส าคญ ดงน 1. การตอบโตทางอากาศ (Counter Air Mission)

68

- การตอบโตทางอากาศเชงรบ (DEFENSIVE COUNTER AIR – DCA) หรอการปองกนภยทางอากาศ (Air Defence) - การตอบโตทางอากาศเชงรก (OFFENSIVE COUNTER AIR – OCA) 2. การตอตานก าลงภาคพนรวม (Joint Anti-Surface Force Air Missions) (การโจมตทางอากาศ (Strike Missions)) - การสนบสนนทางอากาศโดยใกลชด (Close Air Support: CAS) - การขดขวางทางอากาศ (Air Interdiction: AI) - การปฏบตการทางทะเล (Maritime Missions) 3. ภารกจในการสนบสนน (Supportive Missions) - การสงครามอเลกทรอนกส (Electronic Warfare: EW) - การเตมเชอเพลงในอากาศ (Air-to-Air Refueling: AAR) - การขนสงทางอากาศ (Air Transport: AT) - การขาวกรอง, การเฝาตรวจ และลาดตระเวน (Intelligence, Surveillance and Reconnaissance: ISR) - การบญชาการและการควบคม (Command & Control: C2) - การกภย (Personnel Recovery: PR) - การปฏบตการพเศษ (Special Air Operations: SAO) - การปฏบตการจตวทยา (Psychological Operations: PSYOPS) 4. ภารกจอน ๆ - ภารกจหรอการฝกระหวางประเทศ (International Missions or Exercises) - การบรรเทาสาธารณภย (Disaster Relief) การตอบโตทางอากาศ (Counter Air Mission) ภารกจการตอบโตทางอากาศ หมายถง การปฏบตการเชงรกและเชงรบโดยมความมงหมายในการรกษา หรอท าใหไดมาซงความไดเปรยบทางอากาศ หรอทายทสดคอ การครองอากาศเหนอฝายตรงขาม ความไดเปรยบทางอากาศ ในทน หมายถง สภาวะการทก าลงฝายเราสามารถใชหวงอากาศทเจาะจง (ตองการ) ไดอยางเสร โดยไมมขอจ ากด ใดๆ สวนการครองอากาศ หมายถง การครองอากาศแบบเบดเสรจ (อยางสมบรณแบบ) ในขณะเดยวกน ภารกจการตอบโตทางอากาศควรจะเปนการปฏบตการรวมระหวางเหลาทพเพอทจะเอออ านวยใหเกดความออนตว และมขดความสามารถเชงรกและเชงรบอยางสงสดอกดวย 1. การตอบโตทางอากาศเชงรก (OCA) ความมงหมายของภารกจการตอบโตทางอากาศเชงรก คอ การท าลายก าลงทางอากาศของฝายตรงขาม โดยมงไปทความคดรเรมและทรพยากรของ

69

ฝายตรงขาม (เชน ฐานบน หรอสงปลกสรางทใชในการบญชาการและควบคม เปนตน) โดยภารกจการตอบโตทางอากาศเชงรก ประกอบไปดวยภารกจดงตอไปน - การชเปาหมายกองก าลงทางอากาศฝายตรงขาม - การสงครามอเลกทรอนกสตาง ๆ - การกดดนการปองกนทางอากาศของขาศก (Suppression of Enemy Air Defense: SEAD) - มาตรการตาง ๆ ทเปนการลดเสรในการปฏบตของฝายตรงขาม - การบนคมครองทางอากาศ (Force Protection) เชน การบนคมกน (Fighter Escort) และการกวาดลางทางอากาศ (Fighter Sweep) 2. การตอบโตทางอากาศเชงรบ (DCA) ความมงหมายของภารกจการตอบโตทางอากาศเชงรบ (หรอ การปองกนภยทางอากาศ (Air Defense)) คอ การปองกนก าลงฝายเราและสรรพก าลงอนมคาของฝายเรา จากการโจมตทางอากาศของฝายตรงขาม มาตรการในการตอบโตทางอากาศเชงรบสามารถเปนแบบเชงปองกน (เชน การพราง การกระจายก าลงภาคพน การส ารองระบบตาง ๆ การใชสงครามอเลกทรอนกส เปนตน) และเชงเฝาระวง (เชน การบนสกดกน หรอการปองกนภยทางอากาศทางภาคพน (GBAD) หรอการปองกนฐานบน (ABAD) เปนตน) 3. การตอบโตทางอากาศเชงรกและเชงรบ ตองการขดความสามารถในการใชอาวธทงแบบเกนระยะสายตา (Beyond Visual Range: BVR) และในระยะสายตา (Within Visual Range: WVR) ในการรบในอากาศ ซงภารกจทงหมดนนมความมงหมายเพอ - คนหา พสจนฝาย และยบย งการฝาฝน/ลวงล านานฟาไทย - คนหา พสจนฝาย และยบย งภยคกคาม โดยปฏบตการรบรวมกบเหลาทพอน - ด ารงขดความสามารถและความพรอมในการปฏบตภารกจของกองทพอากาศ - รกษาไวซงการครองอากาศเหนอนานฟา และเหนอ Midnight Zone ใหไดตลอดเวลา - ท าใหไดมาซงความเปนจาวอากาศในยามคบขน เหนอบรเวณทมความส าคญตอผลประโยชนแหงชาต ภารกจตอตานก าลงภาคพนรวม (Joint Anti-Surface Force Air Missions) ภารกจตอตานกองก าลงภาคพนรวม หรอการโจมตทางอากาศ (Strike Missions) เปนการปฏบตการรวมระหวางเหลาทพทมความมงหมายทจะเออประโยชนในการสนบสนนก าลงทางบกและก าลงรบทางเรอของฝายเรา ซงจะตองอาศยภารกจดงตอไปน - การสนบสนนทางอากาศโดยใกลชด (Close Air Support: CAS) เปนการโจมตทางอากาศตอเปาหมายภาคพนของฝายตรงขามทอยประชดก าลงภาคพนฝายเรา

70

- การขดขวางทางอากาศ (Air Interdiction: AI) เปนการโจมตทางอากาศตอเปาหมายภาคพน (รวมถงการสงก าลงบ ารง การสนบสนนตาง ๆ) ของฝายตรงขาม ทมไดอยประชดก าลงภาคพนฝายเรา แตมผลตอการรบในแนวการปะทะ - การปฏบตการทางทะเล (Maritime Missions) เพอสนบสนนก าลงรบทางเรอของฝายเรา อาจรวมถงภารกจอน ๆ ทเกยวของดวย เชน การขาวกรอง, การเฝาตรวจ และลาดตระเวน (ISR) และ การขดขวางทางอากาศ (AI) ในบางสถานการณ ภารกจการโจมตทางอากาศและการตอบโตทางอากาศเชงรก อาจจะมความจ าเปนทจะตองใชขดความสามารถในการชเปาหมายทมความออนไหวตอเวลา ซงจะตองมคนหา พสจนฝาย และโจมตเปาหมายนน ๆ ภายในเวลาทก าหนด (จ ากด) หรอกอนทเหตการณบางอยางจะเกดขน หรออาจจะมโอกาสโจมตภายในกรอบเวลาหนง ๆ เทานน ซงขดความสามารถในการชเปาหมายทมความออนไหวตอเวลานตองใชวงรอบการตดสนใจ ทรวดเรวกวาปกต ภารกจในการสนบสนน (Supportive Missions) ภารกจในการสนบสนนด าเนนการโดยเปนสวนหนงของการตอบโตทางอากาศ (CA) ภารกจตอตานก าลงภาคพนรวม (Joint Anti-Surface Force Air Missions) หรออาจจะไมเกยวของกบภารกจอนเลยกได 1. สงครามอเลกทรอนกส (Electronic Warfare: EW) - การโจมตทางอเลกทรอนกส (Electronic Attack) - การปองกนทางอเลกทรอนกส (Electronic Protection) - การสนบสนนทางอเลกทรอนกส (Electronic Support) 2. การเตมเชอเพลงในอากาศ (Air-to-Air Refueling: AAR) 3. การขนสงทางอากาศ (Air Transport: AT) - การขนสงทางอากาศทางยทธวธในภาวะทมความขดแยง - การขนสงสงของและบคลากรในยามสงบ - การสนบสนนการสงก าลงบ ารง และการสนบสนนการปฏบตกจพเศษ 4. การขาวกรอง, การเฝาตรวจ และลาดตระเวน (Intelligence, Surveillance and Reconnaissance: ISR) - การขาวกรองทางภาคพนและขาวกรองทางอากาศ - การเฝาตรวจ และลาดตระเวนทางอากาศ - การเฝาสงเกต การวเคราะห และการแจกจาย 5. การบญชาการและการควบคม (Command & Control: C2) ภายในกองทพอากาศ ดวยขดความสามารถในการวางแผน อ านวยการ ควบคม ก ากบดแล และประเมนการปฏบตการยทธศาสตรหรอยทธวธ ทครอบคลมทวทงประเทศ และพนททตองการ

71

6. การกภย (Personnel Recovery: PR) - การคนหาและชวยชวต ในยามปกตทไมมการรบ เพอรองรบทงภารกจของ ทอ. หรอระดบชาต - การกภยบคลากรในพนทการรบนนรวมถง การอพยพบคคลพลเรอน การสงกลบผบาดเจบหรอเสยชวต หรอการคนหาและชวยชวตในพนทการรบ (CSAR) 7. การปฏบตการพเศษ (Special Air Operations: SAO) 8. การปฏบตการจตวทยา (Psychological Operations: PSYOPS) กองทพอากาศตองมขดความสามารถในการรวมการฝกรวมผสมท งระดบทว หรอ พหภาคในตางประเทศ หรอภายในประเทศในฐานะเจาภาพในการจดการฝก และสามารถสนบสนนภารกจระหวางประเทศระดบสากลไดในระดบหนง ทงน ขดความสามารถดงกลาวนนถกจ ากดดวยขนตอนการ Turn-around ตามลกษณะของเครองบน และกรณการใชฐานบนในตางแดน ขอจ ากดในการเตมเชอเพลงในอากาศ และขอจ ากดของระบบสอสาร กองทพอากาศตองมขดความสามารถในการชวยเหลอและบรรเทาภยพบตทงในระดบชาตและระดบภมภาค การชวยเหลอลกษณะนอาจรวมถงก าลงพล การควบคมหวงอากาศ การขนสงทางอากาศ การเฝาตรวจและการสนบสนนทางสาธารณปโภคอน ๆ การจดสวนก าลงรบกองทพอากาศทส าคญประกอบดวย 10 กองบนหลก คอ กองบน 1 กองบน 2 กองบน 4 กองบน 5 กองบน 6 กองบน 7 กองบน 21 กองบน 23 กองบน 41 และกองบน 46

7.งานวจยทเกยวของ

กลยาน พรมทอง (2546) ศกษาวจย เรอง ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารในวทยาลยพลศกษา ผลการวจยพบวา 1) ผบรหารในวทยาลยพลศกษามภาวะผน าการเปลยนแปลง ไดแก การมอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนดวยปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบปานกลาง 2) ความฉลาดทางอารมณกบภาวะผ น าการเปลยนแปลงของผ บรหารในวทยาลยพลศกษามความสมพนธกนในเชงบวก บณฑต ผงนรนดร (2549) ศกษาวจย เรอง อทธพลของลกษณะขององคการ นโยบายการบรหารและการปฏบตงาน สภาพแวดลอมการท างานภายในองคการ แรงจงใจในการท างาน ความพงพอใจในงาน และความผกพนตอองคการ ทมตอประสทธผลของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ผลการวจยพบวา

72

1. ประสทธผลของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาโดยรวมและรายดาน ไดแก ดานการบรหารโดยรวม ดานการวจยโดยรวม ดานการผลตบณฑตโดยรวม ดานการบรการวชาการแกสงคมโดยรวม และดานการท านบ ารงศลปวฒนธรรมโดยรวม อยในระดบมาก 2. ปจจยทมอทธพลตอนโยบายการบรหารและการปฏบตงานของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดแก โครงสรางองคการ และสภาพการใชเทคโนโลยองคการ 3. ปจจยทมอทธพลตอสภาพแวดลอมการท างานภายในองคการของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดแก กระบวนการตดตอสอสาร ภาวะผน าองคการ และโครงสรางองคการ 4. ปจจยทมอทธพลตอแรงจงใจในการท างานของบคลากรในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดแก กระบวนการตดตอสอสาร ภาวะผน าองคการและวฒนธรรมองคการ 5. ปจจยทมอทธพลตอความพงพอใจในงานของบคลากรในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดแก แรงจงใจในการท างาน โครงสรางองคการ ภาวะผน าองคการ และวฒนธรรมองคการ 6. ปจจยทมอทธพลตอความผกพนตอองคการของบคลากรในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดแก แรงจงใจในการท างาน ความพงพอใจในงาน โครงสรางองคการ ภาวะผน าองคการ และวฒนธรรมองคการ 7. ปจจยทมอทธพลตอประสทธผลของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดแก ความผกพนตอองคการ แรงจงใจในการท างาน การก าหนดเปาหมายองคการ การจดหาและการใชทรพยากร และภาวะผน าองคการ กลนร ถนอมสข (2551) ศกษาวจย เรอง การวเคราะหอทธพลทางตรงและทางออมของภาวะผน าการเปลยนแปลงของครทมตอคณภาพนกเรยน ผลการวจยพบวา ครมภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการมอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนดวยปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบมาก นชา สระสม (2552) ศกษาวจย เรอง ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารทสงผลตอวฒนธรรมองคการแบบสรางสรรคของสถานศกษาสงกดกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาสงกดกรงเทพมหานคร ในดานการมอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนดวยปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบมาก สมคด สกลสถาปตย (2552) ศกษาวจย เรอง รปแบบภาวะผน าการเปลยนแปลงทมประสทธผลในการปฏรปการศกษาแบบยงยน ผลการวจยพบวา ความสมพนธเชงสาเหตของตวแปร กลาวคอ การสรางสอกลางทมศกยภาพ การใชความฉลาดทางอารมณเปนฐาน การสรางแรงบนดาลใจ การค านงถงความเปนปจเจกบคคล การกระตนดวยปญญา การมอทธพลอยางมอดมการณ (ภาวะผการเปลยนแปลงทมประสทธผล) ซงมอทธพลตอปจจยน าเขามพลงขบเคลอน

73

กระบวนการเปลยนแปลงอยางสมดล ตอเนอง เนนผเรยน ผลผลตมคณภาพ ผลลพธมดลยภาพเชงพลวตปละบรบทเหมาะสม เออตอการเรยนรแบบพอเพยง (การปฏรปการศกษาแบบยงยน) ในลกษณะทางตรงและทางออมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 และระดบ 0.05 สรเชษฐ สทธเสงยม (2553) ศกษาวจย เรอง การศกษาความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคกรกบการประยกตใชระบบการบรหารแบบซกสซกมา ผลการวจยพบวา การศกษาจะด า เนนการส ารวจถงว ฒนธรรมของแตละองคกรทม 4 รปแบบ ไดแก แบบปรบตว (Developmental/Adaptability Culture) แบบมงเนนผลส าเรจ (Rational/Achievement Culture) แบบเกอหนน (Group/Clan Culture) หรอแบบล าดบขน (Hierarchical/Factual Culture) และระดบการดาเนนการระบบซกสซกมาของแตละองคกร จากผลการศกษาเชงส ารวจ (Empirical Study) พบวา กจกรรมหลกทมการด าเนนการมากทสดในทางปฏบต คอ ความมงมนของผบรหาร และการมอบหมายผรบผดชอบระบบซกสซกมาทชดเจน ในสวนของความสมพนธกบวฒนธรรมองคกร จากการวเคราะหสหสมพนธพบวา วฒนธรรมองคกรแบบมงเนนผลส าเรจ และวฒนธรรมองคกรแบบล าดบขน มสหสมพนธสงกบระดบการด าเนนกจกรรมของซกสซกมา ซงสอดคลองกบหลกการและแนวคดของวฒนธรรมองคกรแบบมงเนนผลส าเรจ และวฒนธรรมองคกรแบบล าดบขนทสงเสรมตอการประยกตใชระบบซกสซกมามากกวา วฒนธรรมองคกรแบบปรบตว และแบบเกอหนน นรนดร ตนจอย (2553) ศกษาวจย เรอง ภาวะผ น าการเปลยนแปลงของผ บรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครนายก ผลการวจยพบวา ระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครนายก โดยภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก (การมอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนดวยปญญา และการค านงถงความเปนเอกตถะบคคล) ณชญานช สดชาด (2553) ศกษาวจย เรอง ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารทสงผลตอการบรหารจดการหลกสตรแกนกลางศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในโรงเรยนตนแบบการใชหลกสตร จงหวดขอนแกน ผลการวจยพบวา ผบรหารโรงเรยนตนแบบการใชหลกสตร จงหวดขอนแกน มภาวะผน าการเปลยนแปลงในภาพรวมและรายดานอยในระดบมาก และเมอพจารณาแตละดานพบวาคาเฉลยเรยงตามล าดบจากมากไปนอยเปนดงน ดานการมอทธพลเชงอดมการณ ดานการสรางแรงบนดาลใจ ดานการค านงถงความเปนปจเจกบคคล และดานการกระตนการใชปญญา ทศพร บรรจง (2554) ศกษาวจย เรอง ปจจยทสงผลตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรค ของนกเรยนมธยมศกษาปท 4 ผลการวจยพบวา ปจจยทสงผลตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรคของนกเรยน ไดแก สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบนกเรยน และบคลกภาพแบบมสตสงผลในเชงบวก แตปจจยบคลกภาพแบบหวนไหวสงผลในเชงลบ เมอ

74

แยกพจารณาเปนรายองคประกอบของความสามารถในการเผชญปญหาและฟนอปสรรคของนกเรยน พบวา 1) ปจจยทสงผลตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรคของนกเรยนดานการควบคม คอ บคลกภาพแบบมสต และ ภาวะผน าของผบรหาร 2) ปจจยทสงผลตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรคของนกเรยน ดานสาเหตและความรบผดชอบ คอ บคลกภาพแบบยอมรบผอน สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบคร และสมพนธภาพระหวางนกเรยนกบนกเรยน สวนการอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลย และบคลกภาพแบบหวนไหว สงผลในเชงลบ 3)ปจจยทสงผลตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรคของนกเรยน ดานความสามารถดานความเขาใจ คอ สอสงพมพ และบรรยากาศในชนเรยน แตสอวทยจะสงผลในเชงลบ 4) ปจจยทสงผลตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรคของนกเรยน ดานความยดเยอของปญหา คอ สมพนธภาพระหวางนกเรยนกบนกเรยน และลกษณะความเปนกลาง แตการอบรมเลยงดแบบปลอยปละละเลยและ ลกษณะความเปนหญง สงผลเชงลบ ลคาส (Lucas : 2001) ไดศกษาวจยเกยวกบ ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารโรงเรยนทเกยวของกบภาวะผน าหนวยงานและวฒนธรรมองคกรในโรงเรยนขนาดกลาง จ านวน 12 แหง ทวมลรฐมสซร ประเทศสหรฐอเมรกา โดยการส ารวจเชงปรมาณและเชงคณภาพ ผลการวจยพบวา ผบรหารโรงเรยนและทมงานมคณลกษณะทโดดเดนทเกยวกบภาวผน าการเปลยนแปลงทสงผลเชงบวกตอวฒนธรรมของโรงเรยน โดยผบรหารใหความสนใจในการกระตนสตปญญาแกสมาชกในโรงเรยน ใหสงเสรม สนบสนนการท างานเพอการบรรลเปาหมาย โบนารอส (Bonaros : 2006) ไดท าการวจยเกยวกบ ความสมพนธระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารโรงเรยนกบผลสมฤทธการเรยนของนกเรยนระดบชนประถมศกษาในเมองไมอามดาเด จ านวน 21 แหง และความสมพนธระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงกบระดบความพงพอใจของครตระหนกในประสทธผลของผบรการ ผลการวจยพบวา ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารโรงเรยนมความสมพนธกบการเพมระดบผลการเรยนของนกเรยนและยงสมพนธกบการเพมระดบความพงพอใจในการปฏบตงานของครและความตระหนกตอประสทธผลของผบรหาร

75

8.สรปกรอบแนวคดในการวจย

จากการน ารางกรอบแนวคดในการวจยไปสมภาษณผทรงคณวฒจ านวน 10 ทาน (ภาคผนวก ข.) ดงนนผวจยสรปกรอบแนวในการวจยได ดงน ตวแปรเกณฑ ไดแก ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Transformational Leadership) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงใหเหนการจดการหรอการท างานเปนกระบวนการทผน ามอทธพลตอผรวมงานและผตาม โดยผน าปฏบตตนเปนแบบอยาง แสดงถงการมวสยทศน สงเสรมใหผตามมความคดสรางสรรค และมงพฒนาศกยภาพผตามใหสงโดยน าไปสการเปลยนแปลงสงทส าคญดานบวกตอองคการ ประกอบพฤตกรรม 4 ดาน คอ 1. การใชอทธพลอยางมอดมการณ (Idealized Influence) หมายถง พฤตกรรมทผน าปฏบตตนเปนตวอยางแกผตามดวยวธการทท าใหเกดผลเปนรปธรรม ผน าไดรบการยอมรบ การยกยอง ความเคารพความนบถอ ความเชอถอ ความไววางใจ และความจงรกภกดจากผตาม ผตามพยายามประพฤตปฏบตเหมอนกบผน า ผน าเตมใจทจะเสยง มนคง และเชอวาท าในสงทถกตอง แสดงมาตรฐานการน าในเชงคณธรรมและจรยธรรมในระดบสง ผน ามความสามารถพเศษมความเชอมนในตนเอง มสมรรถนะ มความชดเจนในพนธกจ เปาประสงค และคานยม ปฏบตตามเปาประสงคและคานยม มงมนในอดมการณทจะบรรลเปาประสงคทส าคญและยนดทจะเสยสละประโยชนสวนตนเพอใหบรรลเปาหมาย ซงจะท าใหผปฏบตงานภมใจทไดมความสมพนธและท างานรวมกบผน า 2. การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมวสยทศนส าหรบอนาคตทแรงกลา บนฐานของคานยมและอคมคต มงเนนการกระตนความกระตอรอรน สรางความเชอมนเเละดลใจผตาม ปลกจตวญญาณทมใหมชวตชวา โดยใชการกระท าเชงสญลกษณและภาษาในการชกชวน ผน าจะสรางแรงบนดาลใจกบผตาม มการพฒนาและแสดงออกอยางชดเจนในการท าใหเกดวสยทศนส าหรบอนาคต ศรทธาอยางแรงกลาในวสยทศน คดในแงบวก มองโลกในแงด สรางเจตคตทด และแสดงความกระตอรอรน สงเสรมใหผตามสามารถท าใหบรรลวสยทศนดงกลาวได กระตนใหผปฏบตงานสามารถจดการกบปญหาทเผชญได 3. การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการเปนผทาทายปทสฐานขององคการ สงเสรมการคดแยกแยะ และเปนผผลกดนผตามใหพฒนายทธศาสตรเชงนวตกรรม ผน าจะกระตนความพยายามของผตามทเกยวกบนวตกรรมและความคดสรางสรรค โดยการตงสมมตฐาน การก าหนดกรอบของปญหาใหม และการเขาถงสถานการณเดมดวยวธการใหม สงเสรมความคดสรางสรรค ผน าท าใหผตามรสกวาปญหาทเกดขนเปนสงททาทาย และเปนโอกาสทดทจะแกปญหารวมกน โดยผน าจะสรางความเชอมนใหผตามวาปญหาทกอยาง

76

ตองมวธแกไข แมบางปญหาจะมอปสรรคมากมาย ผน าจะพสจนใหเหนวาสามารถเอาชนะอปสรรคทกอยางไดจากความรวมมอรวมใจในการแกปญหาของผรวมงานทกคน 4. การค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Individualized Consideration) หมายถง พฤตกรรมทผน าแสดงถงการมงความเจรญและตองการพฒนาผตามสมพนธเกยวของกบบคคลในฐานะเปนผดแลเอาใจใสผตามเปนรายบคคล และท าใหผตามรสกมคณคาและมความส าคญ ผน าสนใจความตองการจ าเปนของผตามแตละคนทมงผลสมฤทธและความเจรญกาวหนา โดยการปฏบตในฐานะผสอน พเลยงและทปรกษาของผตาม เพอการพฒนาผตามแตละคน ผน าจะพฒนาศกยภาพของผตามและเพอนรวมงานใหสงขน สนใจความตองการจ าเปนของผตามและสนบสนนใหเกดความเจรญกาวหนาโดยการสรางโอกาสการเรยนรใหม ๆ ตามบรรยากาศทเออ ผน าตระหนกถงความแตกตางระหวางบคคลในเรองความตองการจ าเปนและความปรารถนา พฤตกรรมผน าทแสดงการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การสงเสรมการสอสารแบบสองทาง และการปฏบตของผน าทแสดงถงความเขาใจและการยอมรบความแตกตางระหวางบคคล คอ การใหก าลงใจบคคลและการมอบหมายงานในระดบทแตกตางกน ตวแปรพยากรณ ไดแก 1.บคลกภาพของผน า (Personality) หมายถง คณลกษณะเฉพาะของบคคลทไดรบมาจากพนธกรรมและสงแวดลอม ไดแสดงออกมาแบบนนอยเปนประจ ากบสถานการณเฉพาะอยางจนเกดเปนนสยถาวร เปนลกษณะทาทาง การแสดงออก อารมณ ความรสกนกคด ทงเปดเผยและซอนเรน ซงคณลกษณะเหลานนเปนสงทท าใหเหนความแตกตางระหวางบคคล ซงวดบคลกภาพทง 4 ดาน ดงน 1.1 บคลกภาพแบบแสดงออก (Extraversion) หมายถง คณลกษณะของบคคลทแสดงออกสงนนจะมความรกและเปนมตรกบผอนอยางแทจรง ชอบทจะอยรวมกบผอนเปนหมคณะ ผทกลาจะแสดงตวเปนผน า มความตนตว มความตองการท ากจกรรมอยเสมอ มความสนกสนาน มความสขและมองโลกในแงด 1.2 บคลกภาพแบบเปดกวาง (Openness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมความเปดกวางสงจะแสดงออกในการด าเนนชวตทเตมไปดวยจนตนาการและความฝน ตระหนกรถงคณคาของงานศลปะบทกว ยดอารมณเปนส าคญสวนหนงของชวต มความพรอมทจะทดลองท ากจกรรมทแตกตางไปจากทเคยท า การมความคดทจะเปดรบเหตการณหรอเรองใหมๆ และชอบตรวจสอบความเชอคานยมทสงคมเลอมใส 1.3 บคลกภาพแบบยอมรบผอน (Agreeableness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมการยอมรบผอนสงจะเปนผทมความไววางใจผอน ปฏบตตอผอนอยางตรงไปตรงมา มความเตมใจทจะชวยผอนและใชเวลากบผอน มลกษณะออนโยนตอบสนองการกระท าของผอนอยางสขม และเปนผใหความส าคญตอความเปนมนษยของผอน

77

1.4 บคลกภาพแบบมสต (Conscientiousness) หมายถง คณลกษณะของบคคลทมสตสงจะมการเตรยมการปฏบตงานและสามารถจดการกบชวตตนเองได มความเปนเหตเปนผล มความเปนระเบยบเรยบรอย ยดมนในหลกการและปฏบตตามค ามนทใหไว มความสามารถทจะปฏบตงานใหส าเรจแมวาจะเตมไปดวยอปสรรค และมการท างานหนกเพอใหประสบความส าเรจในงานตามเปาหมาย 2. การบรหารจดการทรพยากร (Resource Management) หมายถง การด าเนนงาน จดการเกยวกบการบรหารทรพยากรบคคล งบประมาณ และเครองมอสงอ านวยความสะดวกขององคกรทงหมด แบงออกเปน 3 สวน คอ 2.1 การบรหารทรพยากรบคคล (Human) หมายถง การด าเนนการจดการดานบคคลภายในองคกรการบนตามมาตรฐานสากล โดยการคดเลอกศกยภาพทงทางดานรางกายและจตวทยาการบนและความรโดยผเชยวชาญอยางยตธรรมโปรงใส มกระบวนการฝกหดตามขนตอนการเรยนรตามมาตรฐานสากล และการคดสรรแตงตงโดยพจารณาผลการฝกบน ความรความสามารถในการปฏบตงาน เพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ มการสนบสนนใหมการศกษาหาความรหรอการจดฝกอบรมตางๆ มการจดสรรบคลากรใหเพยงพอในการท างาน พจารณาความดความชอบอยางเหมาะสมเพอขวญก าลงใจในการท างาน โดยบคลากรเหลานทกประเภทสงผลตอความปลอดภยในการบนโดยตรง 2.2 การบรหารงบประมาณ (Monetary) หมายถง การด าเนนการจดการดานการจดท าบญชคาใชจายเงนในกจกรรมการบนใหครบถวน กจกรรมดานนรภยการบนและ ภาคพน การฝกบนเครองบนจ าลอง การฝกรวมผสม การฝกบนเดนทาง การซอเครองมอเครองใช การศกษาหลกสตรตางๆ รวมทงการจดสวสดการตางๆ เพอใหสามารถรกษาความรทกษะการบนและการปฏบตงานของบคลากรในองคกรมความปลอดภยทางการบน 2.3 การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก (Equipment and Facility) หมายถง การด าเนนการจดการอปกรณเครองมอใหถกตองตรงตามความตองการอยางแทจรงและสอดคลองกบการวางแผนของหนวยงาน การเกบรกษาอปกรณเครองมอตางๆ และการออกแบบเครองมอและสงอ านวยความสะดวกเปนทยอมรบของผใชและไดมาตรฐานสากล การจดสรรเครองมอมพอเพยงส าหรบการใชงาน รวมทงการใชเทคโนโลยสารสนเทศเผยแพรขอมลและการบรหารขอมลซงชวยใหการท างานมประสทธภาพและปลอดภย 3.บรรยากาศขององคกร (Climate) หมายถง สภาพหรอลกษณะโครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร แบงออกเปน 3 สวน คอ 3.1 โครงสรางองคกร (Structure) หมายถง องคประกอบอยางเปนทางการ ทงขนาด จ านวนหนวยงานทจะสะทอนใหเหนถงล าดบการบงคบบญชา การจดล าดบขนตอนการบงคบบญชาเปนทยอมรบ ไมมการขามขนตอน รวมทงแบงมอบอ านาจและความรบผดชอบโดยชดเจน

78

ใหทกคนมสวนรวมในการวางแผนและสงเสรมในการตดสนใจ การสอสารทดและมกฎระเบยบตางๆไวอยางชดเจนในการบรรจบคลากรเขาท างานตามโครงสรางหนาทซงจะลดความผดพลาดในการท างานและการเกดอบตเหตไดงายยงขน 3.2 นโยบายองคกร (Policies) หมายถง ขอความทชวยชน าการตดสนใจอนาคตขององคกร ตองมความชดเจนและตองไมมความขดแยงในตวเองสอดคลองและไปในทศทางเดยวกน มความเหมาะสมและสามารถปฏบตใหเปนจรงได มการชแจงใหบคลากรในหนวยงานร และสามารถปฏบตตามไดซงเปนการลดการเกดอบตเหตในการท างานและปองกนความเสยงแอบแฝงขององคกร 3.3 วฒนธรรมองคกร (Culture Organization) หมายถง สงทบคคลในองคกรเตมใจยดถอปฏบตกนตามมาในแนวทางเดยวกน เปนกฎเกณฑทยดถอกนเอง ไดแก คณคา คานยม ทศนคต ความเชอประเพณภายในองคกร ความเปนธรรมภายในองคกรมผลตอจตใจพฤตกรรมของคนในองคกร ความรกในหมคณะ ความยดหยนในการบรหารงาน การคดสรางสรรค การตดสนใจ ความสมพนธทด โดยเมอสรางใหมและเกดขนในองคกรจะท าใหมความปลอดภยมากขน 4.การจดกระบวนการท างานขององคกร (Process) หมายถง การด าเนนการหลกขององคกรอยางเปนทางการ โดยกระบวนงานทเกดขนภายในองคกร ประกอบดวย 3 สวน คอ 4.1 การจดสวนปฏบตการขององคกร (Operations) หมายถง สภาพเงอนไขของการท างานทก าหนดขนในองคกร ซงสวนปฏบตการเปนสวนงานหลกในองคกรการบนตองมการก าหนดขนตอนของการสงการ บทบาทหนาท แบบพธปฏบต ก าหนดเวลา ปรมาณงานทเปนผลผลต สงจงใจ รางวล คาตอบแทน แผนงาน โดยสภาพเงอนไขของการท างานถาหากเปนไปโดยไมสมเหตสมผลทงขนตอนการสงการผดแบบพธจะเกดความเสยหายตอความปลอดภยการบน 4.2 การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (Procedures) หมายถง การจดวธการในการท างานขององคกรอยางเปนทางการตามมาตรฐานสากล โดยมคมอตรวจสอบมาตรฐานการบน คมอการบน คมอการซอมบ ารง และระเบยบปฏบตอนๆ ทเกยวของตองมความชดเจนในการปฏบตงาน และไดรบการยอมรบจากหนวยงานของรฐดานการบน ซงบคคลากรในองคกรตองปฏบตตามเพอปองกนความผดพลาดในการท างาน 4.3 การจดสวนตรวจสอบภายใน (Oversight) หมายถง การเฝาระวง การประเมน การตดตาม และการตรวจสอบการบรหารจดการภายในขององคกร สภาพแวดลอมทมผลตอประสทธภาพของการท างาน เพอใหเกดความแนใจในความปลอดภยของการท างาน โดยมการบรหารจดการความเสยง การตรวจสอบระบบความปลอดภยใหไดตามมาตรฐานสากล การตรวจสอบมาตรฐานการปฏบตงาน ทส าคญในเรองการประเมนความเสยงแอบแฝงหรออนตรายซอนเรนระดบองคกร และน าผลการประเมนมาปรบปรงระบบการท างานเพอลดการเกดอบตเหต

79

บทท 3

ระเบยบวธวจย

การด าเนนการวจย เ รอง ปจจยทสงผลตอภาวะผ น าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ เปนการวจยแบบผสมผสานวธการ (Mixed methods research) ผวจยไดก าหนดระเบยบวธวจยซงประกอบดวย ประชากรและกลมตวอยาง ตวแปรทศกษา เครองมอทใชในการวจย การสรางเครองมอและพฒนาเครองมอ การเกบรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย ซงมรายละเอยด ดงน

ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร ประชากรทใชในการศกษา วเคราะห และเกบรวบรวมขอมลของการวจยครงน คอ

นกบนกองทพอากาศทปฏบตงานในประเทศจ านวน 10 กองบน คอ กองบน 1 กองบน 2 กองบน 4 กองบน 5 กองบน 6 กองบน 7 กองบน 21 กองบน 23 กองบน 41 และกองบน 46 รวมจ านวนประชากร 609 คน

กลมตวอยาง กลมตวอยางในการวจย ประกอบดวย นกบนจ านวน 242 คน ขนาดของกลมตวอยาง

ค านวณโดยใชทฤษฏ Central Limit Theorem และใชการสมตวอยางแบบแบงชนภม (Stratified Random Sampling) ซงสามารถแสดงจ านวนประชากร และกลมตวอยาง โดยจ าแนกจ านวนตามสงกดตาง ๆ ได ดงน

80

ตารางท 3 จ านวนประชากรและกลมตวอยางของนกบนกองทพอากาศ (กรมก าลงพลกองทพอากาศ , 2556 , หนา 25)

สวนก าลงรบกองทพอากาศ จ านวน (คน)

ประชากร กลมตวอยาง

กองบน 1 จงหวดนครราชสมา 47 19 กองบน 2 จงหวดลพบร 105 42 กองบน 4 จงหวดนครสวรรค 81 32 กองบน 5 จงหวดประจวบครขนธ 29 11 กองบน 6 จงหวดกรงเทพมหานคร 183 73 กองบน 7 จงหวดสราษฎรธาน 29 12 กองบน 21 จงหวดอบลราชธาน 30 12 กองบน 23 จงหวดอดรธาน 26 10 กองบน 41 จงหวดเชยงใหม 27 10 กองบน 46 จงหวดพษณโลก 55 21 รวม 609 242

81

ตารางท 4 จ านวนและรอยละของปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง

ปจจยสวนบคคล จ านวน (คน) รอยละ

1.อาย นอยกวา 31 ป ระหวาง 31 - 40 ป มากกวา 41 ป รวม

132 108

2 242

54.5 44.7 0.8 100

2.ระดบการศกษา ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก รวม

213 29 -

242

88.0 12.0

- 100

3.ระยะเวลาในการปฏบตงาน นอยกวา 5 ป ระหวาง 5 - 10 ป มากกวา 10 ป รวม

93

115 34

242

38.5 47.5 14.0 100

จากตารางท 4 กลมตวอยางสวนใหญ มอายนอยกวา 31 ป คดเปนรอยละ 54.5 มระดบการศกษาปรญญาตร คดเปนรอยละ 88 และมระยะเวลาในการปฏบตงานระหวาง 5 - 10 ป คดเปนรอยละ 47.5

ตวแปรทศกษา

ตวแปรทใชในการศกษาวจยครงนประกอบดวย ตวแปรพยากรณ และตวแปรเกณฑ ซงมรายละเอยด ดงน 1.ตวแปรพยากรณ ไดแกตวแปรทเกยวของกบองคประกอบของปจจย 1.1. 1.1.1 บคลกภาพแบบแสดงออก (Extraversion) 1.1.2 บคลกภาพแบบเปดกวาง (Openness) 1.1.3 บคลกภาพแบบยอมรบผอน (Agreeableness) 1.1.4 บคลกภาพแบบมสต (Conscientiousness)

82

1.2. การบรหารจดการทรพยากร (Resource Management) 1.2.1 การบรหารทรพยากรบคคล (Human) 1.2.2 การบรหารงบประมาณ (Monetary) 1.2.3 การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก (Equipment and Facility) 1.3. บรรยากาศขององคกร (Climate) 1.3.1โครงสรางองคกร (Structure) 1.3.2 นโยบาย (Policies) 1.3.3 วฒนธรรมองคกร (Culture Organization) 1.4. การจดกระบวนการท างานขององคกร (Process) 1.4.1 สวนปฏบตการ (Operations) 1.4.2 สวนระบบขนตอนปฏบต (Procedures) 1.4.3 การจดสวนตรวจสอบภายใน (Oversight)

2. ตวแปรเกณฑ ไดแก องคประกอบของภาวะผน าการเปลยนแปลง ประกอบดวย 2.1 การใชอทธพลอยางมอดมการณ (Idealized Influence) 2.2 การสรางแรงบนดาลใจ (Inspiration Motivation) 2.3 การกระตนการใชปญญา (Intellectual Stimulation)

2.4 การค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Individualized Consideration)

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถาม (Questionnaires) ทมลกษณะเปนค าถามปลายปด (Close ended questionnaire) โดยแบบสอบถามแบงออกเปน 3 ตอน ดงน ตอนท 1 สอบถามปจจยสวนบคคล ตอนท 2 สอบถามปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลง ไดแก บคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร จ านวน 114 ขอ ตอนท 3 สอบถามภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ จ านวน 40 ขอ

แบบสอบถามในการวจยในตอนท 2 และตอนท 3 ขอค าถามทเปนแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating scale) ผวจยก าหนดระดบมาตราสวนทเปนขอความใหเปนคาน าหนกตวเลข เพอประโยชนตอการน าไปใชในการวเคราะหขอมลทางสถต และก าหนดคาน าหนกตามวธของ ลเครท (Likert) (ธานนทร ศลปจาร, 2552, หนา 75) ดงน

83

ระดบความคดเหน คาน าหนกของตวเลอก

มากทสด ก าหนดใหมคาเทากบ 5

มาก ก าหนดใหมคาเทากบ 4

ปานกลาง ก าหนดใหมคาเทากบ 3

นอย ก าหนดใหมคาเทากบ 2

นอยทสด ก าหนดใหมคาเทากบ 1

การวเคราะหขอมลทางสถตในแบบสอบถามมขอค าถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) จะใชคาเฉลย ( ) เปนสถตเพอวเคราะหขอมลทเกบมาไดจากจ านวนตวอยางทงหมด ดงนนผวจยจงตองก าหนดเกณฑการแปลความหมายเพอจดระดบคาเฉลยออกเปนชวง ดงตอไปน คาเฉลย 4.50 - 5.00 ก าหนดใหอยในเกณฑ มากทสด คาเฉลย 3.50 - 4.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ มาก คาเฉลย 2.50 - 3.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ ปานกลาง

คาเฉลย 1.50 - 2.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ นอย คาเฉลย 1.00 - 1.49 ก าหนดใหอยในเกณฑ นอยทสด

การสรางเครองมอและพฒนาเครองมอ

ผวจยไดด าเนนการสรางและพฒนาเครองมอซงเปนแบบสอบถาม โดยมขนตอนดงน ขนตอนท 1 ศกษาหลกการ แนวคด ทฤษฏ ผลงานวจย และเอกสารอนๆ ทเกยวของกบปจจยทสงผลตอภาวะผน า ไดแก บคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร และภาวะผน าการเปลยนแปลง เพอก าหนดรางกรอบแนวคดในการวจย ขนตอนท 2 ผวจ ยน ารางกรอบแนวคดในการวจย ไปสมภาษณความคดเหนจากผทรงคณวฒ จ านวน 10 คน เพอก าหนดกรอบแนวคดในการวจย โดยผวจยไดก าหนดเกณฑในการคดเลอกผทรงคณวฒ ดงน 1.ผบรหารหนวยงานในกองทพอากาศและเปนนกบน 2.ประสบการณในการท างาน 20 ปขนไป 3.จบการศกษาจากวทยาลยการทพอากาศ

84

ขนตอนท 3 น ารางกรอบแนวคดทผทรงคณวฒแนะน า มาปรบปรง แกไข เพอก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ขนตอนท 4 น ากรอบแนวคดในการวจยมาสรางแบบสอบถาม (Questionnaire) ทมลกษณะเปนค าถามปลายปด (Close ended questionnaire) ขนตอนท 5 น าแบบสอบถาม (Questionnaire) ใหผเชยวชาญจ านวน 5 คน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) โดยใชดชนความสอดคลอง IOC (Index of Item Objective Congruence) (ผลการตรวจสอบคณภาพเครองมอตาม ภาคผนวก ง) ขนตอนท 6 น าแบบสอบถามทไดรบการตรวจสอบจากผเชยวชาญมาปรบปรง แกไขตามทผเชยวชาญแนะน า และจดท าเปนรปเลม ขนตอนท 7 น าแบบสอบถามไปทดสอบ (Try Out) กบประชากรทไมใชกลมตวอยาง เพอหาคณภาพของเครองมอ โดยการตรวจสอบคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) พบวาคาความเชอมนของแบบสอบถามทงฉบบเทากบ 0.97

การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดด าเนนการตามขนตอน ดงน 1. ผวจยน าหนงสอจากคณบดวทยาลย มหาวทยาลยศรปทม ถงผ บงคบการกองบนตางๆ เพอขออนญาตในการแจกแบบสอบถามกบกลมตวอยางนกบน 2. ผวจยน าแบบสอบถามไปใหกลมตวอยางตอบ และด าเนนการเกบแบบสอบถามดวยตนเองโดยไดรบแบบสอบถามกลบคนมาเปนจ านวน 242 ฉบบ จากจ านวนแบบสอบถามทแจกทงหมด 242 ฉบบ คดเปนรอยละ 100

3. ผวจยน าแบบสอบถามทไดรบกลบคนมาจ านวน 242 ฉบบ มาตรวจสอบความสมบรณของขอมล พบวา แบบสอบถามทกฉบบมความสมบรณสามารถน ามาวเคราะหขอมลไดทงหมด

85

การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวจย

ผวจยน าแบบสอบถามทเกบรวบรวมได มาตรวจสอบความถกตองสมบรณ และน าไปวเคราะหขอมลงานวจยโดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางคอมพวเตอรในการประมวลผล ดงน

1. วเคราะหขอมลสถานภาพสวนบคคลของผ ตอบแบบสอบถาม ดาน อาย ระดบการศกษา และระยะเวลาในการปฏบตงาน โดยใชสถตเชงบรรยาย คาความถ (Frequency) และรอยละ (Percentage)

2. วเคราะหปจจยทสมพนธกบภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ โดยการหาคาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson s Product Moment Correlation Coefficient) 3. วเคราะหปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ส าหรบการสรางสมการพยากรณ โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis)

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยในครงน ผวจยไดท าการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม เกยวกบปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ โดยแบงขนตอนการน าเสนอการวเคราะหขอมลออกเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานขององคประกอบภาวะผน าการเปลยนแปลง และตวแปรทเกยวของกบองคประกอบของปจจย ตอนท 2 ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณภาพรวมกบตวแปรเกณฑภาพรวม และคาสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรพยากรณและตวแปรเกณฑแยกตามองคประกอบ ตอนท 3 ผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอภาวะผ น าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ส าหรบการสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) เพอใหเขาใจผลการวเคราะหขอมลไดดยงขน ผวจยไดก าหนดสญลกษณทางสถตและอกษรยอทใชในการวจย ดงน หมายถง คาเฉลย S.D. หมายถง สวนเบยงเบนมาตรฐาน R หมายถง สมประสทธสหสมพนธพหคณ SEb หมายถง คาความคลาดเคลอนมาตรฐานของสมการถดถอย SEest หมายถง คาความคลาดเคลอนมาตรฐานในการท านาย หมายถง สมประสทธการถดถอยของตวท านายในรปคะแนนดบ Beta หมายถง สมประสทธการถดถอยของตวท านายในรปคะแนนมาตรฐาน

F หมายถง อตราสวน เอฟ ใชทดสอบนยส าคญของคาสมประสทธ สหสมพนธพหคณ และสมประสทธถดถอยของตวท านาย

t หมายถง อตราสวน ท ใชทดสอบนยส าคญของคาสมประสทธ สหสมพนธพหคณ และทดสอบความแตกตางของคาสมประสทธ

สหสมพนธพหคณ Y หมายถง คะแนนเฉลยของภาวะผน าการเปลยนแปลงทไดจากการท านายในรป

คะแนนดบ

87

^

Z หมายถง คะแนนเฉลยของภาวะผน าการเปลยนแปลงทไดจากการท านายในรปคะแนนมาตรฐาน

X1 หมายถง ปจจยบคลกภาพของผน า X11 หมายถง ปจจยบคลกภาพแบบแสดงออก X12 หมายถง ปจจยบคลกภาพแบบเปดกวาง X13 หมายถง ปจจยบคลกภาพแบบยอมรบผอน X14 หมายถง ปจจยบคลกภาพแบบมสต

X2 หมายถง ปจจยการบรหารจดการทรพยากร X21 หมายถง ปจจยการบรหารทรพยากรบคคล X22 หมายถง ปจจยการบรหารงบประมาณ X23 หมายถง ปจจยการบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก X3 หมายถง ปจจยบรรยากาศขององคกร X31 หมายถง ปจจยโครงสรางองคกร X32 หมายถง ปจจยนโยบายองคกร X33 หมายถง ปจจยวฒนธรรมองคกร X4 หมายถง ปจจยการจดกระบวนการท างานขององคกร X41 หมายถง ปจจยการจดสวนปฏบตการขององคกร X42 หมายถง ปจจยการจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร X43 หมายถง ปจจยการจดสวนตรวจสอบภายใน

Y หมายถง ภาวะผน าการเปลยนแปลง Y1 หมายถง ภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ Y2 หมายถง ภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ Y3 หมายถง ภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใชปญญา Y4 หมายถง ภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปน ปจเจกบคคล

88

ตอนท 1 ผลการวเคราะหคาสถตพนฐานขององคประกอบภาวะผน าการเปลยนแปลง และ ตวแปรทเกยวของกบองคประกอบของปจจย ตารางท 5 คาสถตพนฐานขององคประกอบภาวะผน าการเปลยนแปลง

ภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) SD ระดบ

การใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1) 3.95 0.46 มาก การสรางแรงบนดาลใจ (Y2) 3.84 0.48 มาก การกระตนการใชปญญา (Y3) 3.86 0.45 มาก การค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Y4) 3.88 0.46 มาก ภาพรวม 3.88 0.43 มาก

จากตารางท 5 แสดงวา นกบนมภาวะผน าการเปลยนแปลงทงในภาพรวมและรายดาน คอ การใชอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนการใชปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบมาก ตารางท 6 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรบคลกภาพของผน า

บคลกภาพของผน า (X1) SD ระดบ

บคลกภาพแบบแสดงออก (X11) 3.72 0.47 มาก บคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) 3.50 0.33 มาก บคลกภาพแบบยอมรบผอน (X13) 3.23 0.33 ปานกลาง บคลกภาพแบบมสต (X14) 3.99 0.48 มาก ภาพรวม 3.61 0.31 มาก

จากตารางท 6 แสดงวา นกบนมบคลกภาพของผน าโดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดาน คอ บคลกภาพแบบแสดงออก เปดกวาง และมสต อยในระดบมาก แตมบคลกภาพแบบยอมรบผอนในระดบปานกลาง

89

ตารางท 7 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรการบรหารจดการทรพยากร

การบรหารจดการทรพยากร (X2) SD ระดบ

การบรหารทรพยากรบคคล (X21) 3.71 0.52 มาก การบรหารงบประมาณ (X22) 3.45 0.54 ปานกลาง การบรหารอปกรณและสงอ านวยความสะดวก (X23) 3.68 0.45 มาก ภาพรวม 3.61 0.42 มาก

จากตารางท 7 แสดงวา การบรหารจดการทรพยากรโดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดาน คอ การบรหารทรพยากรบคคล และการบรหารอปกรณและสงอ านวยความสะดวกอยในระดบมาก แตการบรหารงบประมาณอยในระดบปานกลาง ตารางท 8 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรบรรยากาศขององคกร

บรรยากาศขององคกร (X3) SD ระดบ

โครงสรางองคกร (X31) 3.82 0.46 มาก นโยบาย (X32) 3.79 0.46 มาก วฒนธรรมองคกร (X33) 3.86 0.45 มาก ภาพรวม 3.82 0.42 มาก

จากตารางท 8 แสดงวาบรรยากาศขององคกรโดยภาพรวมและรายดาน คอโครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร อยในระดบมาก

90

ตารางท 9 คาสถตพนฐานเกยวกบตวแปรการจดกระบวนการท างานขององคกร

การจดกระบวนการท างานขององคกร (X4) SD ระดบ

สวนปฏบตการ (X41) 3.78 0.47 มาก สวนระบบขนตอนปฏบต (X42) 3.76 0.50 มาก การจดสวนตรวจสอบภายใน (X43) 3.73 0.51 มาก ภาพรวม 3.76 0.46 มาก

จากตารางท 9 แสดงวาการจดกระบวนการท างานขององคกรในภาพรวม และรายดาน คอ การจดสวนปฏบตการขององคกร การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกรและการจดสวนตรวจสอบภายในอยในระดบมาก

91

ตอนท 2 ผลการวเคราะหคาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณภาพรวมกบ ตวแปรเกณฑภาพรวม และคาสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรพยากรณ และตวแปรเกณฑแยกตามองคประกอบ ผวจยน าตวแปรพยากรณ 4 ตว ไดแก ปจจยบคลกภาพของผน า ปจจยการบรหารจดการทรพยากร ปจจยบรรยากาศขององคกร ปจจยการจดกระบวนการท างานขององคกร และตวแปรเกณฑภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบน มาหาคาสมประสทธสหสมพนธ ไดดงน ตารางท 10 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณภาพรวมกบตวแปรเกณฑภาพรวม

ตวแปร X1 X2 X3 X4 Y

X1 1 0.294* 0.467* 0.364* 0.556* X2 1 0.677* 0.667* 0.384* X3 1 0.847* 0.641* X4 1 0.622* Y 1

หมายเหต : * นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตารางท 10 คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณกบตวแปรเกณฑมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 แสดงวา ตวแปรพยากรณ ไดแก บคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกรมความสมพนธเชงบวกกบตวแปรเกณฑภาวะผน าการเปลยนแปลง

ตารางท 11 คาสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรพยากรณและตวแปรเกณฑแยกตามองคประกอบ ตวแปร X11 X12 X13 X14 X21 X22 X23 X31 X32 X33 X41 X42 X43 Y1 Y2 Y3 Y4

X11 1.00 0.52* 0.45* 0.48* 0.33* 0.08 0.26* 0.29* 0.32* 0.35* 0.28* 0.27* 0.23* 0.30* 0.35* 0.32* 0.31* X12 1.00 0.29* 0.46* 0.19* 0.02 0.19* 0.23* 0.26* 0.30* 0.20* 0.23* 0.15* 0.31* 0.40* 0.36* 0.35* X13 1.00 0.41* 0.30* -0.02 0.19* 0.20* 0.28* 0.35* 0.22* 0.23* 0.15* 0.30* 0.33* 0.29* 0.31* X14 1.00 0.32* 0.09 0.30* 0.34* 0.41* 0.50* 0.36* 0.34* 0.33* 0.56* 0.54* 0.57* 0.53* X21 1.00 0.49** 0.65* 0.62* 0.60* 0.57* 0.61* 0.58* 0.57* 0.32* 0.42* 0.41* 0.38* X22 1.00 0.62* 0.45* 0.45* 0.29* 0.41* 0.41* 0.41* 0.13* 0.20* 0.16* 0.17* X23 1.00 0.65* 0.62* 0.55* 0.61* 0.61* 0.56* 0.33* 0.39* 0.36* 0.38* X31 1.00 0.77* 0.73* 0.73* 0.71* 0.65* 0.49* 0.51* 0.54* 0.52* X32 1.00 0.80* 0.78* 0.77* 0.70* 0.50* 0.51* 0.51* 0.49* X33 1.00 0.73* 0.73* 0.69* 0.60* 0.61* 0.63* 0.60* X41 1.00 0.80* 0.74* 0.55* 0.57* 0.55* 0.52* X42 1.00 0.81* 0.54* 0.57* 0.56* 0.50* X43 1.00 0.53* 0.52* 0.53* 0.44* Y1 1.00 0.81* 0.79* 0.73* Y2 1.00 0.82* 0.80* Y3 1.00 0.83* Y4 1.00

หมายเหต : * นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

93

จากตารางท 11 คาสมประสทธสหสมพนธภายในของตวแปรพยากรณและตวแปรเกณฑแยกตามองคประกอบมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงน

1.ตวแปรพยากรณ ไดแก 1) ปจจยดานบคลกภาพของผน า พบวา บคลกภาพแบบแสดงออก บคลกภาพแบบเปดกวาง บคลกภาพแบบยอมรบผอนและบคลกภาพแบบมสต มความสมพนธภายในเชงบวกซงกนและกนทกดาน 2) ปจจยดานการบรหารจดการทรพยากร พบวา การบรหารทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ และการบรหารอปกรณและสงอ านวยความสะดวก มความสมพนธภายในเชงบวกซงกนและกนทกดาน 3) ปจจยดานบรรยากาศขององคกร พบวา โครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร มความสมพนธภายในเชงบวกซงกนและกนทกดาน 4) ปจจยดานการจดกระบวนการท างานขององคกร พบวา การจดสวนปฏบตการขององคกร การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร และการจดสวนตรวจสอบภายใน มความสมพนธภายในเชงบวกซงกนและกนทกดาน

2.ตวแปรเกณฑภาวะผน าการเปลยนแปลง พบวา การใชอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนการใชปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล มความสมพนธภายในเชงบวกซงกนและกนทกดาน

94

ตอนท 3 ผลการวเคราะหปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ส าหรบการสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) การวจยครงน ผวจยไดศกษาวามปจจยตวแปรพยากรณแตละตวทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบน โดยใชวธการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ผลการวเคราะหน าเสนอดงตารางท 12 ตารางท 12 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ของปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y)

ตวแปรท านาย β Std Error Beta t

(Constant) = 0.429 0.225 1.905** ปจจยวฒนธรรมองคกร (X33) 0.309 0.073 0.329 4.224** ปจจยบคลกภาพแบบมสต (X14) 0.287 0.046 0.326 6.198** ปจจยการจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42)

0.163 0.067 0.190 2.447**

ปจจยการจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) 0.197 0.072 0.218 2.745** ปจจยนโยบายองคกร (X32) -0.182 0.076 -0.196 -2.391** ปจจยบคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) 0.127 0.062 0.097 2.042* R = 0.765 SEest = 0.278 R2 = 0.586 F = 55.366** Adjust R2 = 0.575

** p < .01 , * p < .05

จากตารางท 12 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปร โดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 5 ตวไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42) การจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) และบคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) แตมตวแปรพยากรณเพยง 1 ตวไดแก นโยบายองคกร (X32) มความสมพนธทางลบกบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y)

95

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) ไดรอยละ 58.6 (R2 = 0.586) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน

สมการพยากรณในรปคะแนนดบ ดงน

Y = 0.429 + 0.309 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.287 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.163 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.197 (การจดสวนปฏบตการขององคกร ) – 0.182 (นโยบายองคกร ) + 0.127 (บคลกภาพแบบเปดกวาง )

สมการพยากรณในรปคะแนนมาตรฐาน ดงน

^

Z = 0.329 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.326 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.190 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.218 (การจดสวนปฏบตการขององคกร ) – 0.196 (นโยบายองคกร ) + 0.097 (บคลกภาพแบบเปดกวาง )

ผวจยไดศกษาวามปจจยตวแปรพยากรณแตละตวทสงผลตอตวแปรยอยของตวแปรเกณฑภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบน โดยใชวธการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ผลการวเคราะหน าเสนอดงตารางท 13-16

96

ตารางท 13 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ของปจจยทสงผลตอภาวะผ น าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพล อยางมอดมการณ (Y1)


(Constant) = 0.795 0.217 3.668** ปจจยวฒนธรรมองคกร (X33) 0.233 0.079 0.230 2.969** ปจจยบคลกภาพแบบมสต (X14) 0.347 0.051 0.364 6.843** ปจจยการจดสวนตรวจสอบภายใน (X43) 0.173 0.066 0.191 2.621** ปจจยการบรหารทรพยากรบคคล (X21) -0.145 0.054 -0.163 -2.702** ปจจยการจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) 0.201 0.077 0.206 2.627** R = 0.711 SEest = 0.328 R2 = 0.505 F = 48.208** Adjust R2 = 0.495

** p < .01 , * p < .05

จากตารางท 13 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปร โดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 4 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนตรวจสอบภายใน (X43) และการจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1) แตมตวแปรพยากรณเพยง 1 ตว ไดแก การบรหารทรพยากรบคคล (X21) มความสมพนธทางลบกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1) ไดรอยละ 50.5 (R2 = 0.505) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน

97


Y 1 = 0.795 + 0.233 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.347(บคลกภาพแบบมสต ) + 0.173 (การจดสวนตรวจสอบภายใน ) – 0.145 (การบรหารทรพยากรบคคล ) + 0.201 (การจดสวนปฏบตการขององคกร )


^

Z 1 = 0.23 (วฒนธรรมองคกร) + 0.364 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.191 (การจดสวนตรวจสอบภายใน) – 0.163 (การบรหารทรพยากรบคคล) + 0.206 (การจดสวนปฏบตการขององคกร)

ตารางท 14 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ของปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2)


(Constant) = 0.034 0.274 0.123* ปจจยวฒนธรรมองคกร (X33) 0.277 0.089 0.262 3.116** ปจจยบคลกภาพแบบมสต (X14) 0.254 0.056 0.255 4.499** ปจจยการจดสวนระบบขนตอนปฏบตของ

องคกร (X42)

0.206 0.081 0.213 2.541*

ปจจยบคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) 0.228 0.076 0.154 2.999** ปจจยการจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) 0.246 0.087 0.242 2.827** ปจจยนโยบายองคกร (X32) -0.206 0.092 -0.197 -2.223*

R = 0.719 SEest = 0.338 R2 = 0.518 F = 42.020** Adjust R2 = 0.505

** p < .01 , * p < .05

98

จากตารางท 14 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปรโดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 5 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42) บคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) และการจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2) แตมตวแปรพยากรณเพยง 1 ตว ไดแก นโยบายองคกร (X32) มความสมพนธทางลบกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2) ไดรอยละ 51.8 (R2 = 0.518) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน


Y 2 = 0.034 + 0.277 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.254 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.206 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.228 (บคลกภาพแบบเปดกวาง) + 0.246 (การจดสวนปฏบตการขององคกร) – 0.206 (นโยบายองคกร)


^

Z 2 = 0.262 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.255 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.213 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.154 (บคลกภาพแบบเปดกวาง) + 0.242 (การจดสวนปฏบตการขององคกร) – 0.197 (นโยบายองคกร)

99

ตารางท 15 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ของปจจยทสงผลภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใช ปญญา (Y3)


(Constant) = 0.71 0.202 3.509** ปจจยวฒนธรรมองคกร (X33) 0.276 0.071 0.281 3.885** ปจจยบคลกภาพแบบมสต (X14) 0.323 0.049 0.350 6.635** ปจจยการจดสวนระบบขนตอนปฏบตของ

องคกร (X42)

0.211 0.059 0.235 3.546**


** p < .01 , * p < .05

จากตารางท 15 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใชปญญา (Y3) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปร โดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 3 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผ น าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใชปญญา (Y3)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใชปญญา (Y3) ไดรอยละ 50.8 (R2 = 0.508) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน


Y 3 = 0.710 + 0.276 (วฒนธรรมองคกร) + 0.323 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.211 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร)


^

Z 3 = 0.281 (วฒนธรรมองคกร) + 0.350 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.235 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร

100

ตารางท 16 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise Multiple Regression Analysis) ของปจจยทสงผลภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปน ปจเจกบคคล (Y4)


(Constant) = 0.741 0.229 3.232** ปจจยวฒนธรรมองคกร (X33) 0.323 0.078 0.316 4.138** ปจจยบคลกภาพแบบมสต (X14) 0.298 0.054 0.310 5.562** ปจจยโครงสรางองคกร (X31) 0.183 0.071 0.181 2.582**


** p < .01 , * p < .05

จากตารางท 16 ผลการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Y4) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปร โดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 3 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) โครงสรางองคกร (X31) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Y4)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Y4) ไดรอยละ 45.0 (R2 = 0.45) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน


Y 4 = 0.741 + 0.323 (วฒนธรรมองคกร) + 0.298 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.183 (โครงสรางองคกร)


^

Z 4 = 0.316 (วฒนธรรมองคกร) + 0.310 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.181 (โครงสรางองคกร)

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ เปนการวจยแบบผสมผสานวธการ (Mixed methods research) โดยมวตถประสงค ปจจยทสมพนธกบภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ และเ สรางสมการพยากรณภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ กลมตวอยางทใชในการศกษาครงน ไดแก นกบนกองทพอากาศทปฏบตงานในประเทศไทย จ านวน 10 กองบน ระหวางป 2556 จ านวน 242 คน ใชวธการสมตวอยางแบบแบงชนภม ( Stratified random sampling ) เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถาม ซงแบงออกเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 ปจจยสวนบคคล ตอนท 2 ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลง ไดแก บคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร ตอนท 3 ภาวะผ น าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ โดยแบบสอบถามตอนท 2 ตอนท 3 มลกษณะเปนแบบสอบถามตามมาตราสวนประมาณคา (Rating scale) 5 ตวเลอก การตรวจสอบคาความเทยงตรงเชงเนอหาใชการตรวจคา IOC (Index of Item Objective Congruence) โดยผเชยวชาญจ านวน 5 คน มคา IOC เทากบ 1 และคาความเชอมนของแบบสอบถามโดยหาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbach’s Alpha Coefficient) มคาเทากบ 0.97 การแจกแบบสอบถาม การเกบรวบรวมขอมล การเกบแบบสอบถาม ไดรบแบบสอบถามกลบคนมาคดเปนรอยละ 100 จากนนท าการวเคราะหขอมล โดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางคอมพวเตอร ค านวณหา คาความถ รอยละ คาเฉลย คาสวนเบยงแบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน รวมทงส าหรบการสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอน (Stepwise multiple regression analysis)

102

สรปผลการวจย

1. สรปผลการวจยตามสมมตฐานการวจย เมอพจารณาผลการวจยดงทกลาวไปแลวขางตนเทยบกบสมมตฐานการวจยทตงไว

สามารถสรปไดดงน 1.1 สมมตฐานท 1 ตวแปรพยากรณดานบคลกภาพของผ น า การบรหารจดการ

ทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร มความสมพนธกบตวแปรเกณฑภาวะผน าการเปลยนแปลง

ผลการวจยพบวา คาสมประสทธสหสมพนธระหวางตวแปรพยากรณกบตวแปรเกณฑทมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 แสดงวา บคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกรมความสมพนธเชงบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลง

1.2 สมมตฐานท 2 สมการพยากรณภาวะผ น าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ มองคประกอบเกยวกบบคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร

ผลการวจยพบวา สมการถดถอยพหคณเพอพยากรณภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ มตวแปรพยากรณเพยง 5 ตวไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42) การจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) และบคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) แตมตวแปรพยากรณเพยง 1 ตวไดแก นโยบายองคกร (X32) มความสมพนธทางลบกบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน




^


103

ดงน นผ วจ ยสรปไดวาสมการพยากรณภาวะผ น าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ มองคประกอบเกยวกบบคลกภาพของผน า การบรหารจดการทรพยากร บรรยากาศขององคกร และการจดกระบวนการท างานขององคกร

ตารางท 17 สรปผลการวจยตามสมมตฐานการวจย

สมมตฐานการวจย ยอมรบสมมตฐาน ปฎเสธสมมตฐาน

สมมตฐานการวจยท 1 สมมตฐานการวจยท 2

2. สรปผลการวจยตามวตถประสงคของการวจย เมอพจารณาผลการวจยดงทกลาวไปแลวขางตนเทยบกบวตถประสงคทตงไว สามารถ

สรปไดดงน 2.1 วตถประสงคท 1 ปจจยทสมพนธกบภาวะผน าการเปลยนแปลงของ

นกบนกองทพอากาศ ผลการวจยพบวา 2.1.1 ปจจยบคลกภาพของผน าโดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดาน คอ

บคลกภาพแบบแสดงออก บคลกภาพแบบเปดกวาง และบคลกภาพแบบมสตอยในระดบมาก แตบคลกภาพแบบยอมรบผอนอยในระดบปานกลาง

2.1.2 ปจจยการบรหารจดการทรพยากรโดยภาพรวมอยในระดบมาก สวนรายดาน คอ การบรหารทรพยากรบคคล และการบรหารอปกรณและสงอ านวยความสะดวกอยในระดบมาก แตการบรหารงบประมาณอยในระดบปานกลาง

2.1.3 ปจจยบรรยากาศขององคกรโดยภาพรวมและรายดาน คอโครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร อยในระดบมาก

2.1.4 ปจจยการจดกระบวนการท างานขององคกรในภาพรวมและรายดาน คอการจดสวนปฏบตการขององคกร การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร และการจดสวนตรวจสอบภายใน อยในระดบมาก

2.1.5 ภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนในภาพรวมและรายดาน คอ การใชอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนการใชปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบมาก

104

2.2 วตถประสงคท 2 เ สรางสมการพยากรณภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ผลการวจยพบวา

2.2.1 การสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปรโดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 5 ตวไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42) การจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) และบคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) แตมตวแปรพยากรณเพยง 1 ตวไดแก นโยบายองคกร (X32) มความสมพนธทางลบกบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลง (Y) ไดรอยละ 58.6 (R2 = 0.586) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน




^


2.2.2 การสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปรโดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 4 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนตรวจสอบภายใน (X43) และการจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1) แตมตวแปรพยากรณเพยง 1 ตว ไดแก การบรหารทรพยากรบคคล (X21) มความสมพนธทางลบกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการใชอทธพลอยางมอดมการณ (Y1) ไดรอยละ 50.5 (R2 = 0.505) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน

105


Y 1 = 0.795 + 0.233 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.347(บคลกภาพแบบมสต ) + 0.173 (การจดสวนตรวจสอบภายใน ) – 0.145 (การบรหารทรพยากรบคคล ) + 0.201 (การจดสวนปฏบตการขององคกร )


^

Z 1 = 0.23 (วฒนธรรมองคกร) + 0.364 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.191 (การจดสวนตรวจสอบภายใน) – 0.163 (การบรหารทรพยากรบคคล) + 0.206 (การจดสวนปฏบตการขององคกร)

2.2.3 การสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปรโดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 5 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42) บคลกภาพแบบเปดกวาง (X12) และการจดสวนปฏบตการขององคกร (X41) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2) แตมตวแปรพยากรณเพยง 1 ตว ไดแก นโยบายองคกร (X32) มความสมพนธทางลบกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการสรางแรงบนดาลใจ (Y2) ไดรอยละ 51.8 (R2 = 0.518) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน


Y 2 = 0.034 + 0.277 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.254 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.206 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.228 (บคลกภาพแบบเปดกวาง) + 0.246 (การจดสวนปฏบตการขององคกร) – 0.206 (นโยบายองคกร)


^

Z 2 = 0.262 (วฒนธรรมองคกร ) + 0.255 (บคลกภาพแบบมสต ) + 0.213 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร ) + 0.154 (บคลกภาพแบบเปดกวาง) + 0.242 (การจดสวนปฏบตการขององคกร) – 0.197 (นโยบายองคกร)

106

2.2.4 การสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใชปญญา (Y3) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปรโดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 3 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร (X42) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใชปญญา (Y3)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการกระตนการใชปญญา (Y3) ไดรอยละ 50.8 (R2 = 0.508) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน


Y 3 = 0.710 + 0.276 (วฒนธรรมองคกร) + 0.323 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.211 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร)


^

Z 3 = 0.281 (วฒนธรรมองคกร) + 0.350 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.235 (การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร

2.2.5 การสรางสมการพยากรณโดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณแบบขนตอนระหวางภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Y4) กบตวแปรพยากรณ 13 ตวแปรโดยใชวธ stepwise พบวา มตวแปรพยากรณเพยง 3 ตว ไดแก วฒนธรรมองคกร (X33) บคลกภาพแบบมสต (X14) โครงสรางองคกร (X31) มความสมพนธทางบวกกบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Y4)

ดงนนสามารถอธบายการผนแปรของระดบภาวะผน าการเปลยนแปลงดานการค านงถงความเปนปจเจกบคคล (Y4) ไดรอยละ 45.0 (R2 = 0.45) และสามารถสรางสมการถดถอยพหคณเพอพยากรณ ไดดงน


Y 4 = 0.741 + 0.323 (วฒนธรรมองคกร) + 0.298 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.183 (โครงสรางองคกร)


^

Z 4 = 0.316 (วฒนธรรมองคกร) + 0.310 (บคลกภาพแบบมสต) + 0.181 (โครงสรางองคกร)

107

อภปรายผล

จากผลการวจยครงน ผวจยจะกลาวถงประเดนส าคญ และอภปรายผลจากขอมลทไดศกษาวจย ดงน

1. นกบนกองทพอากาศมภาวะผน าการเปลยนแปลงภาพรวมและรายดาน คอ การใชอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนการใชปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบมาก ซงมความแตกตางจากงานการวจยของ กลยาน พรมทอง (2546) ทศกษาพบวา ผบรหารในวทยาลยพลศกษามภาวะผน าการเปลยนแปลง ไดแก การมอทธพลอยางมอดมการณ การสรางแรงบนดาลใจ การกระตนดวยปญญา และการค านงถงความเปนปจเจกบคคล อยในระดบปานกลาง เนองจากผบงคบบญชาทกระดบใหการสนบสนนและสงเสรมใหนกบนมภาวะผน าการเปลยนแปลง ตามนโยบายกองทพอากาศประจ าป พ.ศ.2556 (นโยบายทวไป) ในขอ 3 คอ ผบงคบบญชาตองมความสามารถในการเปนผน าการเปลยนแปลงและเปนแบบอยางทดในการปกครองบงคบบญชาตามหลกธรรมภบาล ทครอบคลมในประเดน หลกนตธรรม หลกคณธรรม หลกความโปรงใส หลกการมสวนรวม หลกความรบผดชอบ และหลกความคมคา รวมทงปลกฝงความรกความสามคค มวนย ศรทธาและความเส ยสละใหเกดขนกบก าลงพลทกหม เหลา (กองทพอากาศ, 2556, หนา 4) สอดคลองกบงานวจยของ กลนร ถนอมสข (2551) นชา สระสม (2552) นรนดร ตนจอย (2553) ณชญานช สดชาด (2553) พบวา ภาวะผน าการเปลยนแปลงของคร ผบรหารสถานศกษาสงกดกรงเทพมหานคร ผบรหารสงกดส านกงานเขตพนทการศกษานครนายก และผบรหารโรงเรยนตนแบบการใชหลกสตรจงหวดขอนแกน อยในระดบมาก กองทพอากาศมบทบาทส าคญดานความมนคง โดยเฉพาะอยางยงในดานการปองกนประเทศและดานการพฒนาประเทศ และใหความส าคญเรงดวนในการแกไขปญหาความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต การตอตานการกอการราย การเตรยมการเพอมงสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ.2558 รวมถงการใชก าลงทหารในภารกจทมใชการรบ เชน การพฒนาประเทศ การชวยเหลอประชาชน และการบรรเทาสาธารณภย เมอนกบนมภาวะผน าการเปลยนแปลงมากจะสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลตามเปาหมายของกองทพอากาศไดภายใตขอจ ากดตางๆ มากมาย และภาวะผน าการเปลยนแปลงเปนความคาดหวงของกองทพอากาศทตองการพฒนาใหผบรหารมศกยภาพ มความพรอม มความกลา มความเชอมนในการท างานและสอดคลองกบแนวคด เนตรพณณา ยาวราช (2552, หนา 194-195) กลาววา ผน าการเปลยนแปลงจะพฒนาใหผใตบงคบบญชากาวไปสความเปนผน า ใหความส าคญกบการจงใจโดยการตอบสนองความตองการในระดบสง กระตนใหผใตบงคบบญชาสนใจในการท างานรวมกนเปนกลมมากกวาสนใจผลประโยชนของตนเอง และเปนผวาดภาพวสยทศนทปรารถนาส าหรบอนาคตและสอสารใหผใตบงคบบญชาทราบเพอใหเกดความพยายามในการเปลยนแปลง รวมทงสอดคลองกบงานวจยทแสดงใหเหนวาภาวะ

108

ผน าการเปลยนแปลงกอใหเกดประโยชนตางๆ มากมาย ไดแก งานวจยของ สมคด สกลสถาปตย (2552) พบวา การสรางแรงบนดาลใจ การค านงถงความเปนปจเจกบคคล การกระตนดวยปญญา การมอทธพลอยางมอดมการณ (ภาวะผน าการเปลยนแปลง) ซงมอทธพลตอปจจยน าเขามพลงขบเคลอนกระบวนการเปลยนแปลงอยางสมดล ตอเนอง เนนผเรยน ผลผลตมคณภาพ ผลลพธมดลยภาพเชงพลวต เออตอการเรยนรแบบพอเพยง ในลกษณะทางตรงและทางออม และงานวจยของ ลคาส (Lucas : 2001) พบวา ผบรหารโรงเรยนและทมงานมคณลกษณะทโดดเดนเกยวกบภาวะผน าการเปลยนแปลงสงผลเชงบวกตอวฒนธรรมของโรงเรยน ยงมความสอดคลองกบงานวจยของ โบนารอส (Bonaros : 2006) พบวา ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารโรงเรยนมความสมพนธกบการเพมระดบผลการเรยนของนกเรยน การเพมระดบความพงพอใจในการปฏบตงานของครและความตระหนกตอประสทธผลของผบรหาร

2. นกบนมบคลกภาพยอมรบผอน ในระดบปานกลาง เพราะวา นกบนเปนนายทหารสงกดกองทพอากาศ ผปฏบตหนาทบรหารหนวยงานของสวนก าลงรบ ดวยลกษณะความเปนทหารท าใหมสายการบงคบบญชาหรอสงการ จงท าใหนกบนเวลาปฏบตงานจะมการสงการเปนลายลกษณอกษรใหผใตบงคบบญชาปฏบตตามและเขมงวดผใตบงคบบญชาใหปฏบตงานอยางเครงครด ไมผอนปรนประนประนอม เชน ในภาวะฉกเฉนเมอมการสงการทกคนตองท าตามค าสงอยางเครงครด ถาผใตบงคบบญชาไมปฏบตตามจะท าใหเกดความเสยหายตอหนวยงานหรอประเทศชาตได โดยนกบนมองทเปาหมายขององคกรมากกวาสวนบคคล

3. การบรหารจดการทรพยากรในดานการบรหารงบประมาณอยในระดบปานกลาง เพราะวาเมอผบรหารมการจดท าบญชคาใชจายเงนในกจกรรมการบน เชน กจกรรมดานนรภยการบนและภาคพน การฝกบนเครองบนจ าลอง การฝกรวมผสม การฝกบนเดนทาง การซอเครองมอเครองใช และการศกษาหลกสตรตางๆ เสนอตอส านกงบประะมาณในการด าเนนงานตอเนองจากงบประมาณของประเทศมจ านวนจ ากดท าใหไมสามารถของงบประมาณไดตามจ านวนทตองการ แตกองทพอากาศกตองบรหารจดการดานการบนเพอใหภารกจส าเรจและมความปลอดภยจงจ าเปนตองตดกจกรรมบางอยางออกไป เชน การฝกบนเดนทางมการลดจ านวนครงทจะท ากจกรรมลง หรอการจะซออปกรณเครองมอเครองใชใหมกมนโยบายใหปรบปรงหรอดดแปลงของเกาเพอใหสามารถใชงานได

4. ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ไดแก 4.1 ปจจยวฒนธรรมสงผลเชงบวกตอภาวะผน าการเปลยนแปลงโดยรวม โดยปจจบน

กองทพอากาศไดสรางคานยมหลกของกองทพอากาศทก าหนดไว 3 ประการ ใชค ายอวา “ AIR ” ใหก าลงพลของกองทพอากาศถอปฏบต ดงน 1) ความเปนทหารอากาศ (Airmanship) หมายถง การแสดงออกถงความเปนทหารอากาศทมระเบยบวนย รหลกการ ขนตอน และมทกษะในการปฏบตงาน มความเชยวชาญในงานทรบผดชอบอยางมออาชพ มความตระหนกรในตนเอง สามารถ

109

ตดสนใจไดอยางเหมาะสมภายใตความเสยงในทกสถานการณและสามารถท างานเปนทมเพอผลสมฤทธของงาน 2) ความซอสตยและความจงรกภกด (Integrity and Allegiance) หมายถง มความยดมนในระบบเกยรตศกด มความจงรกภกดตอสถาบนชาต ศาสนา และพระมหากษตรย กลากระท าในสงทถกตอง มคณธรรมจรยธรรม มความซอตรง ด ารงไวซงความยตธรรม และมจรรยาบรรณในวชาชพ พรอมเปดใจรบความคดเหนของผอน 3) ความรบผดชอบ (Responsibility) หมายถง ความรบผดชอบตอตนเอง องคการ สงคมและประเทศชาต เพอใหการปฏบตภารกจสมฤทธผลอยางมประสทธภาพโดยค านงถงประโยชนของสวนรวมเปนทตง เปนการก าหนดจากค าปฏญาณททหารทกคนตองกลาวนบตงแตเรมตนของการเขารบราชการและเมอทกคนยดถอเปนแนวทางในการปฏบตแบบเดยวกน ในทจะเปนวฒนธรรมของกองทพอากาศได และมความสอดคลองกบแนวคดของ ศรวรรณ เสรรตน (2545, หนา 57) กลาววา วฒนธรรมองคกรเปนปจจยทส าคญอกประการหนงทผบรหารควรค านง เพราะเปนเรองทเกยวของกบความเชอ คานยม และบรรทดฐานของคนในสงคม ซงวฒนธรรมเหลานถกก าหนดจากพนฐานความเชอภายในองคกร และมผลกระทบตอพฤตกรรมของคนในองคกรนนๆ การทคนตางๆ มาอยรวมกนในองคกรเดยวกน และมเปาหมายการท างานทเหมอนกนจงกอใหเกดความรสกทสอดคลองกน มการถายทอดความเชอ คานยม และความคาดหวงจากรนหนงไปยงอกรนหนง จนกระทงกอเกดเปนวฒนธรรมขององคกรได และจะท าใหองคกรมการพฒนาการท างานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพและประสทธผลซงสอดคลองกบงานวจยของ (1) สรเชษฐ สทธเสงยม (2553) ทพบวา วฒนธรรมองคกรแบบมงเนนผลส าเรจ และวฒนธรรมองคกรแบบล าดบขน มสหสมพนธสงกบระดบการด าเนนกจกรรมของซกสซกมา (2) บณฑต ผงนรนดร (2549) พบวา วฒนธรรมองคการเปนปจจยทมอทธพลตอแรงจงใจในการท างาน ความพงพอใจในงาน และความผกพนตอองคการของบคลากรในมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

4.2 ปจจยบคลกภาพแบบมสตสงผลเชงบวกตอภาวะผน าการเปลยนแปลงโดยรวม จากผลการวจยพบวา นกบนมบคลกภาพแบบมสตในระดบมากซงสอดคลองกบอาชพนกบน คอ การเปนนกบนทด (Airmanship) หรอเสออากาศทยงใหญนนตองม ความรทจ าเปนประกอบดวย การรจกตนเอง รจกทม รจกสภาพแวดลอม รจกงานของตน และรจกความเสยง ความรเหลานกลาวอกนยหนงวา การรถงศกยภาพของตนเอง รใจตนเอง ความมมนษยสมพนธ ซงตองรเขาใจถงการท างานเปนทม และสดทายการรความเสยง นกบนมการเตรยมการ มระเบยบวนย มความขยนหมนเพยร คดไตรตรองอยางรอบคอบ และตองฝกฝนดานการบนใหมความช านาญ จนมประสบการณในการบนสง และเรองทส าคญทสดในการบน คอ การรกษาวนยการบน ซงถานกบนขาดวนยในการบนจะกอใหเกดอนตรายได เชน การเกดอบตเหตหลายครงเกดจากนกบนไมปฏบตตามคมอการบน การหาชองวางของกฎเพอน ามาใชเปนขออางหาทางหลกเลยงหรอละเลย (ส านกงานนรภยทหารอากาศ , 2553, หนา 130-133) และสอดคลองกบผลการวจยของ ทศพร

110

บรรจง (2554) พบวา บคลกภาพแบบมสตสงผลในเชงบวกตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรคของนกเรยนในภาพรวม

4.3 ปจจยการจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกรสงผลเชงบวกตอภาวะผน าการเปลยนแปลงโดยรวม แสดงวาองคกรการบนตองจดวธการท างานในองคกรใหเปนมาตรฐาน การจดท าคมอประกอบการท างาน เชน คมอการบน คมอการซอมบ ารง และคมอการตรวจสอบมาตรฐานการบน เพอชวยใหการท างานมความถกตองและลดขอผดพลาดในการท างาน การท างานแตละงานควรจดท ามาตรฐานงานขนและเมอไดด าเนนการตามมาตรฐานงานน นๆ แลวพบขอผดพลาดหรอไมเหมาะสมกควรกลบมาปรบปรงมาตรฐานงานนนๆ ใหม ในดานการบนคมอการท างานตางๆ และกฎระเบยบตองไดรบการรบรองมาตรฐานจากกรมการบนพลเรอน กระทรวงคมนาคม เพอเปนการรกษาคณภาพในการท างานและเพอปองกนการเกดอบตเหตของอากาศยานตางๆ

4.4 ปจจยการจดสวนปฏบตการขององคกรสงผลเชงบวกตอภาวะผ น าการเปลยนแปลงโดยรวม แสดงวาองคกรการบนตองจดสวนปฏบตการขององคกรใหเปนมาตรฐาน มการแบงงาน การสงการ บทบาทหนาท แบบพธปฏบตใหชดเจน โดยการจดท าแผนผงองคกร การจดสวนงานตางๆ รวมทงบคคลทรบผดชอบงานในสวนตางๆ ตองมคณสมบตตามมาตรฐานงาน เชน หวหนานกบน ตองมเปนครการบน และมประสบการณในการบรหารงานดานการบน เปนตนโดยตองไดรบการรบรองจากกรมการบนพลเรอน กระทรวงคมนาคม เพอปองกนความผดพลาดในการท างานและการเกดอบตเหตของอากาศยานตางๆ

4.5 ปจจยนโยบายองคกรสงผลเชงลบตอภาวะผน าการเปลยนแปลงโดยรวม แสดงวาเมอองคกรมนโยบายทแนนอนจะท าใหเกดภาวะผน าการเปลยนแปลงไมได เพราะวา นโยบายเปนขอความทชน าหรอสงการใหมการด าเนนงานอยางใดอยางหนงซงมทศทางทแนนอน ซงจะท าใหนกบนมวสยทศนส าหรบอนาคตทแรงกลา บนฐานของคานยมและอดมคตไมได และนกบนตองปฏบตตามนโยบายอยางเครงครดเพอเปนตวอยางในการท างาน ซงจะท าใหนกบนไมมอสระในการสรางแรงบนดาลใจตอผรวมงานหรอผตาม การเปลยนสภาพหรอความพยายามของผรวมงานและผ ตามใหสงกวาความพยายามทคาดหวง พฒนาความสามารถของผรวมงานและผตามไปสระดบทสงขนหรอมศกยภาพมากขน จงใจผรวมงานและผตาม มองไกลเกนกวาความสนใจตนเองของพรรคพวกมงสประโยชนตอองคการและสงคม โดยน าไปสการเปลยนแปลงสงทส าคญดานบวกตอองคการ ดงนนถากองทพอากาศตองการใหปจจยนโยบายองคกรสงผลเชงบวกตอภาวะผน าการเปลยนแปลง ผบรหารตองก าหนดนโยบายเปนแบบกวางๆ เพอใหนกบนมโอกาสแสดงวสยทศนส าหรบอนาคตทแรงกลา บนฐานของคานยมขององคกร และก าหนดทศทาง วธปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงค เชน นกบนจดสมมนาการบนอยางปลอดภย โดยการจดกจกรรมในกลมผท าการในอากาศเพอเปนปองกนอากาศยานอบตเหตเชงรกและท าใหทกคนมความเตมใจในการท ากจกรรมน

111

และผลลพธจะออกมาดกวาการมนโยบายใหท ากจะดเหมอนการบงคบ ดงนนในสงคมทหารมการจดองคกรเปนแบบเปนทางการและเนนการควบคมบงคบบญชาอยางมากซงเปนสงทดเนองจากสงคมทหารมจ านวนก าลงพลมากและมอาวธยทโธปกรณจ านวนมากมายจงตองมนโยบายทชดเจนในการบรหารจดการ แตการท างานบางอยางควรมนโยบายทผอนปรนหรอแบบกวางๆ เชน ดานการศกษา ดานการพฒนาระบบการท างานควรสงเสรมความคดสรางสรรคในการแกไขปญหาหรอการพฒนาระบบการท างานขององคกร

4.6 ปจจยบคลกภาพแบบเปดกวางสงผลเชงบวกตอภาวะผน าการเปลยนแปลงโดยรวม จากผลการวจยนกบนมบคลกภาพแบบเปดกวางในระดบมากซงสอดคลองกบอาชพนกบน คอ การบนเปนทงศาสตรและศลป โดยนกบนตองมความรดานการบนอยางด แตทส าคญทสด คอ นกบนตองมศลปะในการบน ซงศษยการบนของโรงเรยนการบนบางคนมความรดานการบนเปนอยางดแตเมอท าการบนแลวไมมศลปะในการบนกท าใหไมสามารถจบจากโรงเรยนการบนได ซงเมอมบคลกภาพแบบเปดกวางแลวนน การแสดงออกจะเตมไปดวยชวตชวา ไมยดตดกบสงเกาๆ แตจะมความคดรเรม หรอมความคดสรางสรรค มความเตมใจทจะทดลองท ากจกรรมทแตกตางจากเดม และในการท างานในกองทพอากาศบางครงมขอจ ากดตางๆ จงตองมความจ าเปนในการทดลองวธการท างานใหมๆ เพอใหบรรลเปาหมายไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

ขอเสนอแนะ

1. ขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปใช 1.1 กรมยทธศกษาทหารอากาศ ควรปรบปรงเนอหาในหมวดผน าของหลกสตรตางๆ

ในสถานศกษาของกองทพอากาศ เชน โรงเรยนชนผบงคบฝง โรงเรยนเสนาธการทหารอากาศ วทยาลยการทพอากาศ เพอใหนายทหารทจบการศกษาในหลกสตรดงกลาวมภาวะผน าการเปลยนแปลง

1.2 กองทพอากาศควรก าหนดเปนนโยบายกองทพอากาศในการพฒนาและสงเสรมใหผบงคบบญชาในสวนตางๆ มภาวะผน าการเปลยนแปลง

1.3 กรมก าลงพลทหารอากาศควรก าหนดเปนสมรรถนะดานการบรหารจดการ คอ ผน าองคกรตองมภาวะผน าการเปลยนแปลง ในต าแหนงตางๆ เชน ผบงคบฝงบน ผบงคบการกองบน

1.4 โรงเรยนนายเรออากาศควรจดหลกสตร สงเสรมและสรางนกเรยนนายเรออากาศใหมบคลกภาพแบบมสต และบคลกภาพแบบเปดกวาง เชน การมระเบยบวนย การมคณธรรมจรยธรรม การแกไขปญหา และการยอมรบผอน

112

1.5 กองทพอากาศควรสรางวฒนธรรมขององคกรใหเขมแขง ไดแก 1.5.1 ปลกฝงคานยมหลกของกองทพอากาศใหกบก าลงพลทหารอากาศโดยผาน

กจกรรมตางๆ เชน การปฏญาณตนตอธงชยเฉลมพล เพอเปนการสรางจตส านกในความเปนทหารอากาศ

1.5.2 เสรมสรางวฒนธรรมความปลอดภยในการบน โดยการจดกจกรรมในรปแบบตางๆ

1.6 กองทพอากาศควรจดท ามาตรฐานการท างานตางๆ และการจดท าคมอการท างานเพอลดขอผดพลาดในการท างาน

1.7 กองทพอากาศควรปรบปรงการจดสวนปฏบตการขององคการตางๆ ใหสอดคลองกบปจจยภายนอกทเปลยนแปลงไป

2. ขอเสนอแนะส าหรบการท าวจยครงตอไป 2.1 ควรน าปจจยตางๆ ทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

มาท าการวจยเชงทดลอง โดยการสรางโปรแกรมฝกอบรมเสรมสรางภาวะผน าการเปลยนแปลงซงจะชวยใหนกบนไดพฒนาเปนบคคลทมคณภาพและมภาวะผน าการเปลยนแปลงเพอทจะสามารถปฏบตงานในกองทพอากาศไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล

2.2 ควรศกษาภาวะผน าการเปลยนแปลงของบคลากรเหลาอนๆ ในกองทพอากาศ เชน นายทหารเหลาชางอากาศ นายทหารเหลาสอสาร และนายทหารเหลาสรรพาวธ

113

บรรณานกรม

- 114 -

114

บรรณานกรม กรมก าลงพลกองทพอากาศ. (2556). การบรรจขาราชการกองทพอากาศ ประจ าป 2556 กรงเทพมหานคร :โรงพมพกองทพอากาศ กองทพอากาศ. (2556). นโยบายผบญชาการทหารอากาศ ประจ าป 2556. กรงเทพมหานคร : โรงพมพกองทพอากาศ กองทพอากาศ. (2550). ยทธศาสตรกองทพอากาศ พ.ศ.2551-2562. กรงเทพมหานคร : โรงพมพกองทพอากาศ กรมจเรทหารอากาศ . (2547). การประยกตใชระบบวเคราะหมนษยปจจยเพอการปองกน

อากาศยานอบตเหต. กรงเทพมหานคร :โรงพมพกองทพอากาศ กว วงศพฒ. (2550). ภาวะผน า (Leadership). (พมพครงท 7). กรงเทพมหานคร : บรษท บ.เค.อนเตอรปรนท จ ากด เกรยงไกร ศรมงคล. (2541). นานาบทความเรองแนวคดเรองผบรหารส าหรบศตวรรษท 21. กรงเทพมหานคร : บรษท พบลศโฟโตและโฆษณา จ ากด. แกวตา ไทรงาม และคณะ. (2548). ผน าเชงกลยทธเพอสรางองคการแหงการเรยนร. กรงเทพมหานคร : สถาบนพฒนาผบรหารการศกษา ส านกงานปลดกระทรวง กระทรวงศกษาธการ กตพนธ รจรกล. (2529). พฤตกรรมผน าทางการศกษา. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพโอเดยนสโตร กลยาน พรมทอง. (2546). ความสมพนธระหวางความฉลาดทางอารมณกบภาวะผน า การเปลยนแปลงของผบรหารในวทยาลยพลศกษา. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การบรหารการศกษา), บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. กนยา สวรรณแสง. (2536). การพฒนาบคลกภาพและการปรบตว. กรงเทพฯ; ภาควชา การศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กลนร ถนอมสข. (2551). การวเคราะหอทธพลทางตรงและทางออมของภาวะผน าการ เปลยนแปลงของครทมตอคณภาพนกเรยน. วทยานพนธมหาบณฑต สาขาวชาวจย การศกษา ภาควชาวจยและจตวทยาการศกษา, คณะครศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ค านวณ ประสมผล. (2547). สรางวฒนธรรมการบรหาร. กรงเทพมหานคร : ผจดการ จอม รงสวาง. (2548). เอกสารประกอบการศกษา สธ.3105 หลกสงคราม. กรงเทพมหานคร :

โรงเรยนเสนาธการทหารอากาศ.

- 115 -

115

ชาญชย อาจนสมาจาร. (2543). ทกษะภาวะผน า. กรงเทพมหานคร : บรษท เอกซเปอรเนต จ ากด ชาลสา เลศสกล. (2555). การพฒนาเกณฑสมรรถนะเพอประเมนคณลกษณะของ ผประกอบการใหม สาขาธรกจไซเบอรและสาขาการออกแบบสอปฏสมพนธและ มลตมเดย. ปรญญานพนธการการศกษาดษฎบณฑต (วชาการศกษาผใหญ),

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ชชย สมทธไกร. (2554). จตวทยาอตสาหกรรมและองคการ. กรงเทพมหานคร : บรษท ว.พรนท จ ากด ชยเสฏฐ พรหมศร. (2549). ภาวะผน าองคกรยคใหม. กรงเทพมหานคร : ธรรกมลการพมพ ณชญานช สดชาด. (2553). ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารทสงผลตอการบรหาร จดการหลกสตรแกนกลางศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในโรงเรยนตนแบบ การใชหลกสตร. วทยานพนธ. กศ.ม. (การบรหารการศกษา), บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยขอนแกน. ณฎฐพนธ เขจรนนทน. (2545). กลยทธการเปลยนแปลงและพฒนาองคการ. กรงเทพมหานคร : เอกเปอรเนท ณฎฐพนธ เขจรนนทน. (2551). พฤตกรรมองคการ. กรงเทพมหานคร : บรษท ซเอดยเคชน จ ากด ณฐวฒ เตมยสวรรณ. (2550). ปจจยบางประการทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของ ผบรหารตวแทน บรษท เมองไทยประกนชวต จ ากด ในเขตกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (การวจยและสถตทางการศกษา), บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ณรงค เสงประชา. (2530). มนษยกบสงคม. กรงเทพมหานคร :โอเดยนสโตร. ทศพร บรรจง. (2554). ปจจยทสงผลตอความสามารถในการเผชญปญหาและฟนฝาอปสรรค

ของนกเรยนมธยมศกษาปท 4. วทยานพนธ ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาบรหาร การศกษา, วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม.

ทนพนธ นาคะตะ. (2546). มหาวทยาลยในก ากบของรฐ. กรงเทพมหานคร : หางหนสวน จ ากด สหายบลอกและการพมพ. ทพวรรณ หลอสวรรณรตน. (2547). ทฤษฏองคการสมยใหม (พมพครงท 5). กรงเทพมหานคร : บรษท แซทโฟร พรนตง จ ากด ธวช บณยมณ. (2550). ภาวะผน าและการเปลยนแปลง. กรงเทพมหานคร :

โอ.เอส.พรนตง เฮาส

- 116 -

116

ธานนทร ศลปจาร. ( 2552). การวจยและการวเคราะหขอมลทางสถตดวย SPSS. กรงเทพมหานคร : เอส. อาร. พรนตง แมสโปรดกส จ ากด นตย สมมาพนธ. (2549). ภาวะผน า : พลงขบเคลอนองคกรสความเปนเลศ (พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร:บรษท อนโนกราฟฟกส จ ากด นรนดร ตนจอย. (2553). ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารสถานศกษาสงกด ส านกงานเขตพนทการศกษานครนายก. วทยานพนธมหาบณฑต สาขาการบรหาร การศกษา, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยอสเทรนเอเซย. นชา สระสม. (2552). ภาวะผน าการเปลยนแปลงของผบรหารทสงผลตอวฒนธรรมองคการ แบบสรางสรรคของสถานศกษาสงกดกรงเทพมหานคร. วทยานพนธมหาบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. เนตรพณณา ยาวราช. (2552). ภาวะผน า และผน าเชงกลยทธ (พมพครงท 7). กรงเทพมหานคร : บรษท ทรปเพล กรป จ ากด. บญมน ธนาศภวฒน. (2553). จตวทยาธรกจ. กรงเทพมหานคร : โอ.เอส.พรนตง.เฮาส บณฑต ผงนรนดร. (2549). อทธพลของลกษณะขององคการ นโยบายการบรหารและการ ปฏบตงานสภาพแวดลอมการท างานภายในองคการ แรงจงใจในการท างาน ความ

พงพอใจในงานและความผกพนตอองคการ ทมตอประสทธผลของมหาวทยาลย ราชภฏสวนสนนทา. ปรญญานพนธ กศ.ด (การอดมศกษา), บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ปรเมษฐ โมล. (2552). การวเคราะหรปแบบความสมพนธโครงสรางเชงสาเหตของปจจยท สงผลตอภาวะผน าของผบรหารโรงเรยนทประสบความส าเรจ. วทยานพนธดษฎ บณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา ภาควชานโยบายการจดการและความเปนผน า ทางการศกษา, คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ปรยาพร วงศอนตรโรจน. (2542). จตวทยาอตสาหกรรม. กรงเทพมหานคร : บรษทพมพด จ ากด พงศ หรดาล. (2540). จตวทยาอตสาหกรรม และองคการเบองตน. กรงเทพมหานคร :

บรษท อนโนกราฟฟกส จ ากด มาล จฑา. (2542). จตวทยาธรกจ (พมพครงท 3). กรงเทพมหานคร : หจก.ทพยวสทธ มานต บญประเสรฐ. (2549). การพฒนาภาวะผน าในสถาบนอดมศกษา. กรงเทพมหานคร : บรษท พรกหวานกราฟฟค จ ากด ยงยทธ เกษสาคร. (2552). ภาวะผน าและการท างานเปนทม. กรงเทพมหานคร :

หางหนสวนจ ากด ว.เจ.พรนตง

- 117 -

117

ยดา รกไทย. (2543). การบรหารการเปลยนแปลง-จากแนวคด สการปฏบต. กรงเทพมหานคร: ธระปอมวรรณกรรม รงสรรค ประเสรฐศร. (2551). ภาวะผน า ( พมพครงท 2). กรงเทพมหานคร :

บรษท ธระฟลมและไซเทกซ จ ากด รตตกรณ จงวศาล. (2556). ภาวะผน าการเปลยนแปลงในยคแหงการเปลยนแปลง.(ออนไลน). เขาถงไดจาก http://hrm.siamhrm.com/report/management_report.php?max=187. (2556, 8 กมภาพนธ) ลวน สายยศและองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวดผลการเรยนร.พมพครงท 2 กรงเทพฯ: รวยาสาสน. วรรณ องสทธพนพร. (2551). รปแบบความสมพนธโครงสรางเชงสาเหตขององคประกอบท มผลตอภาวะผน าของคณบดของมหาวทยาลยในก ากบของรฐ. ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. วลภา สบายยง. (2542). ปจจยดานการตงเปาหมายการรบรความสามารถของตนเองและ

บคลกภาพทสงผลตอการปฏบตงานของผจ าหนายตรง. ปรญญานพนธ วท.ด.(การ วจยพฤตกรรมศาสตรประยกต). บณฑตวทยาลย, มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

วนย ปานแดง. (2553). ภาวะผน าการเปลยนแปลงและหลกธรรมาภบาลทมอทธพลตอ ประสทธผลการด าเนนงานโรงเรยนมธยมศกษา. วทยานพนธการศกษาศาสตรดษฎ บณฑต สาขาการบรหารการศกษาและผน าการเปลยนแปลง, บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยอสเทรนเอเซย.

วเชยร วทยอดม. (2550). ภาวะผน า (Leadership) ฉบบกาวล ายค (พมพครงท 4). กรงเทพมหานคร : บรษทธระฟลม และไซเทกซ จ ากด วฒชย วรชน. (2546). ความสมพนธระหวางคณลกษณะผน ากบประสทธผลภาวะผน าของ ผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานใน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธมหาบณฑต, บณฑตวทยาลย

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรวรรณ เสรรตน. (2545). องคการและการจดการ. กรงเทพมหานคร : บรษท ธรรมสาร

จ ากด ศรพร พงศศรโรจน. (2540). องคการและการจดการ. (พมพครงท 6). กรงเทพมหานคร :

หางหนสวนจ ากดเทคนค

- 118 -

118

ศรธรรม ธนภม. (2535). พฒนาการทางอารมณและบคลกภาพ. กรงเทพฯ : คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบดหาวทยาลยมหดล. ศรเรอน แกวกงวาล. (2539). ทฤษฎบคลกภาพ. กรงเทพฯ: เรอนแกวการพมพ. เสรมศกด วศาลาภรณ. (2536). ภาวะผน า ประมวลสาระชดวชาทฤษฏและแนวปฏบตในการ บรหารการศกษา หนวยท 5-8. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. สมคด สกลสถาปตย. (2552). รปแบบภาวะผน าการเปลยนแปลงทมประสทธผลในการปฏรป การศกษาแบบยงยน. ดษฎนพนธ สาขาวชาการบรหารการศกษา, บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยศลปากร. สมยศ นาวการ. (2540). การบรหารและพฤตกรรมองคการ. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพ ผจดการ ส านกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ . (2554). PMQA การพฒนาองคการสความ เปนเลศ (พมพครงท 2). กรงเทพมหานคร : บรษท วชน พรนท แอนด มเดย จ ากด

ส านกงานนรภยทหารอากาศ . (2553). การบรหารทรพยากรการบน. กรงเทพมหานคร : โรงพมพกองทพอากาศ

สชาดา รงสนนท. (2550). เอกสารการสอนชดวชาการบรหารการเปลยนแปลงหนวยท 10 : ผบรหารกบการเปลยนแปลง. นนทบร. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

สเทพ พงศศรวฒน. (2545). ภาวะผน า : ทฤษฎและปฏบต. กรงเทพมหานคร : บรษท บคลงค จ ากด

สพาณ สฤษฏวานช. (2552). พฤตกรรมองคการสมยใหม : แนวคด ทฤษฏ. (พมพ ครงท 2). กรงเทพมหานคร : ซเอดยเคชน.

สรเชษฐ สทธเสงยม. (2553). การศกษาความสมพนธระหวางวฒนธรรมองคกรกบการ ประยกตใชระบบการบรหารแบบซกสซกมา. ปรญญานพนธ วศ.ม. (การจดการทาง วศวกรรม), บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สรชย ประทบฉาย. (2533). การพฒนาบคลกภาพและการปรบตว. จนทบร : วทยาลยร าไพพรรณ.

โสภา ชปลมนน. (2539). "บคลกภาพ: ความส าคญและการพฒนาในยคโลกาภวฒน". วารสารราชบณฑตสถาน. 22(1) : 57 - 81.

- 119 -

119

BIBLIOGRAPHY Anastasi, A. (1968). Personality Development. New York : Mc Graw – Hill Book Company. Ballantine, Jeanne H. (1997). The Sociology of Education : A Systematic Analysis.

(5th ed.). New Jersey : Prentice Hall. Bernard M. Bass. (1985). Leadership and Performance Beyond Expectations.

New York : The Free Press. Bass, B.M. and B.J.Avolio. (1990). Improving Oganizational Effectiveness Through

Transformational Leadership : Newberry Park, CA : Sage. Bernard, M.E. (1970). The Effect of Advance Organizers and Within-Text Question on

the learning a Taxonomy of Concept : New York : Macmillan- Company Bonaros, J. (2006). A Study of transformation leadership and student achievement

in inner-city elementary schools. Dissertation International : AAT 3207798. Cattell, Raymond B. (1970). A Trait Factor-Analytic Approach to Personality, Theory Assessement and Reserch. New York: McGraw-Hill. Chaplin, William F. and Kathryn, Buckner E. (1988). Self-Ratings of Personality A naturalistic Comparison Journal of Personality. 3(56): 509-530. Clark, J.R..(1979). Executive power : How to use it effectively. New Jersy :

Prentice-Hall Inc. Costa, P.T. Jr. & McCrae, (1992, January). "Revised NEO Personality Inventory and NEO Five Factor Inventory : Professssional Manual,". Psychological Assessment. 4 (1) : 5 – 13 Digman, John M. (1989). "Five Robust Trait Dimensions Development, Stabily, and Utility " Journality Duke University 2(57) 195 -214 Daft, Richart L. (2001). Leadership Experience. Oriando : Harcourt college Publishers. Dubrin, J. Andrew. (2007). Leadership Research Findings, Practice , and skills. 5TH ed. Boston : Houghton Mifflin Company. Good. Carter V. (1973). Dictionary of Education. New York : Mc Graw-Hill Inc.

- 120 -

120

Havclock, R. C. (1973). The Change Agent’s Guide to Innovation in Education. Englewood Cliffs : Education Technology. Hodgetts , Richard M. (1999). Modern Human Relations at Work. 7th ed. Dryden Press,

Harcourt Brace College. Publisher , New York. J. Mgmt, Emotional Intelligence and Leadership Behavior in Construction Executives, 22, 3 (July 2006) : 119. James M. Burns. (1978), Leadership, New York : Harper & Raw. James Reason. (1990). Human Error. New York : Cambridge Unversity Press Lucas, Stephen Earl. (2001). Transformational leadership : Principle, leadership team, And School culture. University of Missouri-Columbia, Dissertatio. McCannell, J. V. (1974). Understanding Human Behavior. New York : Holt, Rinchart and Winston, Inc. McCrae ; & John. (1992): citing John. (1990a). The “Big Five ” Factor Taconomy;Dimensions of personality in the Natural Languaqe and in

Questionnaires. Morris, Charles G. (1979). Understanding Psychology. 3rd ed. New Jersy : Prentice-Hal Book Company. Rosonbach, W., and other. (1989). Contemporary issues in leadership. Colorado :

Westview press. Sandra M. Curry, Examining the Relationship between Self-perceived Emotional Intelligence and Leadership in School Principals, Dissertation Abstracts International 65, 8 (February 2004) : 3112-A. Shannon Webb, Exploring the Relationship of Emotional Intelligence to Transformational Leadership Wihtin Mentoring Relationships (A thesis submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Master of Arts Department of Psychology College of Arts and Sciences University of South Florida Date of Approval February 3, 2004 Shappell, S.A. & Wiegmann, D.A. (2003). A Human Error Approach to Aviation Accident Analysis. England, Ashgate Publishing Limited

- 121 -

121

Tupes, E.C. & Christal, R.E. (1961, May). Recurrent personality factors based on trait ratings. Lackland Air Force Base, Texas : Personnel Laboratory, Aeronautcal Systems Division, ( Technical Report ASD-TR-61-97) Watson, D & Hubbard,B. (1996, December). Adaptation Style and Dispositional Sructure Coping in The Context of The Five Factor Model. Journal of Personality 64(4) 737 – 774 Yukl, G. (1998). Leadership in organizations. (4th ed.), Englewood Cliffs, NJ :

Prentice Hall.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก

125

รายนามผทรงคณวฒทใหการสมภาษณความคดเหน เพอก าหนดกรอบแนวคดในการวจย

ล าดบท ชอ สกล ต าแหนง 1 พล.อ.ต.กตตทศน กลคงคณ ผบงคบศนยอ านวยการเครองบนพระราช

พาหนะ 2 น.อ.พชย วจนสนทร ผอ านวยการ กองแผนปฎบตราชการ ส านกงาน

พฒนาระบบราชการกองทพอากาศ 3 น.อ.วสตร งวแหลม หวหนากองพฒนาภาวะผน า กรมนกเรยนนาย

เรออากาศ รกษาพระองค โรงเรยนนายเรออากาศ 4 น.อ.แมน ปยะอศรากล ผอ านวยการ กองวชาทหารและเสนาธการกจ

โรงเรยนเสนาธการทหารอากาศ 5 น.อ.กฤษดา จนทรอนทร นกบนพระราชพาหนะ ศนยอ านวยการเครองบน

พระราชพาหนะ 6 น.อ.เฉลา ทองแกว นกบนประจ ากอง กองบน ๖ 7 น.อ.กสณ หฤทยถาวร หวหนากองการปกครอง โรงเรยนนายทหารผ

บงคบฝง กรมยทธศกษาทหารอากาศ 8 น.อ.สมาน มลกน ผอ านวยการ โรงเรยนนายทหารชนผบงคบ

หมวด กรมยทธศกษาทหารอากาศ 9 น.อ.วษณ เนยมค า นายทหารฝายเสนาธการประจ ากรมก าลงพล

ทหารอากาศ 10 น.อ.ชากร ตะวนแจง ผอ านวยการกองการศกษา กรมก าลงพลทหาร

อากาศ

ภาคผนวก ข

127

แบบสมภาษณความคดเหนผทรงคณวฒเพอก าหนดกรอบแนวคดในการวจย โครงการวจย ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ ผใหสมภาษณ ชอ- สกล ……………………………………………………………………… ต าแหนงปจจบน……………………………………………………………...……………….. สถานทท างาน………………………………………………….………………………………

รายการ ระดบความคดเหน มาก (3) ปานกลาง (2) นอย (1)

ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงประกอบดวย 1.บคลกภาพของผน า 1.1 บคลกภาพแบบหวนไหว 1.2 บคลกภาพแบบแสดงออก 1.3 บคลกภาพแบบเปดกวาง 1.4 บคลกภาพแบบยอมรบผอน 1.5 บคลกภาพแบบมสต 2.การบรหารจดการทรพยากร 2.1 การบรหารทรพยากรบคคล 2.2 การบรหารงบประมาณ 2.3 การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก 3.บรรยากาศขององคกร 3.1 โครงสรางองคกร 3.2 นโยบายองคกร 3.3 วฒนธรรมองคกร 4.การจดกระบวนการท างานขององคกร 4.1 การจดสวนปฏบตการขององคกร 4.2 การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร 4.3 การจดสวนตรวจสอบภายใน

128

ผลของการสมภาษณความคดเหนผทรงคณวฒเพอก าหนดกรอบแนวคดในการวจย

ผทรงคณวฒ

ปจจยทเกยวของ

ระดบความคดเหน

คนท

1

คนท

2

คนท

3

คนท

4

คนท

5

คนท

6

คนท

7

คนท

8

คนท

9

คนท

10

S.D.

1.บคลกภาพของผน า 1.1 บคลกภาพแบบหวนไหว 1 1 1 1 1 2 1 1 1 2 1.20 0.422 1.2 บคลกภาพแบบแสดงออก 3 3 3 3 2 3 3 3 3 3 2.90 0.316 1.3 บคลกภาพแบบเปดกวาง 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3.00 0 1.4 บคลกภาพแบบยอมรบผอน 3 3 3 2 3 2 3 3 3 3 2.80 0.422 1.5 บคลกภาพแบบมสต 3 3 3 3 3 3 3 2 3 3 2.90 0.316 2.การบรหารจดการทรพยากร 2.1 การบรหารทรพยากรบคคล 3 3 2 2 2 3 3 3 3 3 2.70 0.483 2.2 การบรหารงบประมาณ 3 3 3 3 3 3 3 2 2 3 2.80 0.422 2.3 การบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก

3 3 3 2 2 2 2 2 3 3 2.50 0.527

3.บรรยากาศขององคกร 3.1 โครงสรางองคกร 3 3 3 3 3 3 3 2 3 3 2.90 0.316 3.2 นโยบายองคกร 3 3 3 2 3 3 3 3 3 3 2.90 0.316 3.3 วฒนธรรมองคกร 3 3 2 3 3 3 3 3 3 3 2.90 0.316 4.การจดกระบวนการท างานขององคกร 4.1 การจดสวนปฏบตการขององคกร

3 3 3 2 3 3 3 3 3 3 2.90 0.316

4.2 การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร

2 3 3 3 3 2 3 3 3 3 2.80 0.422

4.3 การจดสวนตรวจสอบภายใน

3 2 2 2 3 2 3 3 3 3 2.70 0.483

129

ผลการสมภาษณผทรงคณวฒจ านวน 10 คน พบวา 1. นกบนตองไมมบคลกภาพแบบหวนไหว เพราะวานกบนผานการทดสอบจากสถาบนเวชศาสตรการบนของกองทพอากาศแลวกอนเรยนทโรงเรยนการบน ซงบคคลทจะเปนนกบนตองมความกลาหาญ ความจงรกภกด ความเสยสละ ความอดทน และนกบนตองท าหนาทบรหารหนวยงานของสวนก าลงรบรวมทงการปฏบตการบนบนเครองบนของกองทพอากาศโดยท าหนาทในการบงคบเครองบนการตดตอวางแผนและมอ านาจในการตดสนใจดานการบน ดงนนนกบนจงตองสามารถควบคมความวตกกงวลตางๆไดและเมอเผชญกบภาวะฉกเฉนตองสามารถแกไขสถานการณได เชน ขณะท าการบนเมอเครองบนเกดเหตการณฉกเฉน อาทเชน เครองยนตไฟไหมนกบนตองมขวญก าลงใจทเขมแขง มการควบคมความกลว และตองสามารถท าการแกไขตามขนตอนการเกดเหตฉกเฉนไดอยางถกตอง นกบนจงสามารถน าเครองบนกลบมาลงทสนามบนไดดวยความปลอดภ และถานกบนมบคลกภาพแบบหวนไหวมากกจะเปนผลเสยตอการท างานอยางมากยง โดยขณะท าการบนนกบนจะไมมนใจในการบนและสามารถท าใหเครองบนเกดอบตเหตได นกบนตองมคณลกษณะผน าทางทหารหรอผบงคบหนวยนนจะตองมความรบผดชอบมมนษยสมพนธทดมจตใจเขมแขงกลาหาญสามารถพจารณาตดสนใจในเรองตางๆอยางมเหตผล แตนกบนกองทพอากาศสามารถมบคลกภาพแบบแสดงออก บคลกภาพแบบเปดกวาง บคลกภาพแบบยอมรบผอน และบคลกภาพแบบมสตได 2. การบรหารจดการองคกรการบนซงเปนองคกรทเนนการควบคมใหเกดความปลอดภยมากทสด เนองจากเมอเครองบนเกดอบตเหตท าใหเกดการสญเสยทงชวต ทรพยสนและชอเสยงขององคกรการบน ดงนนการจดสวนองคกรตองมลกษณะเฉพาะและการปฏบตงานในสวนตางๆ ตองไดรบการรบรองจากกรมการบนพลเรอน สงกดกระทรวงคมนาคม และผทรงคณวฒเหนดวยกบแนวคดของ แซปเพล และวกแมน (Shappelland Wiegmann , 2003)โดยองคกรการบนตองมการบรหารขององคกร คอ (1) การบรหารจดการทรพยากรประกอบดวย การบรหารทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ และการบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก (2) บรรยากาศขององคกร ประกอบดวย โครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร (3) การจดกระบวนการท างานขององคกร ประกอบดวย การจดสวนปฏบตการขององคกร การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร และการจดสวนตรวจสอบภายใน ดงนนผวจยสรปไดวา ปจจยสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ คอ 1. บคลกภาพของผน า ประกอบดวย บคลกภาพแบบแสดงออก บคลกภาพแบบเปดกวางบคลกภาพแบบยอมรบผอน และบคลกภาพแบบมสต 2. การบรหารจดการทรพยากร ประกอบดวย การบรหารทรพยากรบคคล การบรหารงบประมาณ และการบรหารเครองมอและสงอ านวยความสะดวก

130

3. บรรยากาศขององคกร ประกอบดวย โครงสรางองคกร นโยบายองคกร และวฒนธรรมองคกร 4. การจดกระบวนการท างานขององคกร ประกอบดวย การจดสวนปฏบตการขององคกร การจดสวนระบบขนตอนปฏบตขององคกร และการจดสวนตรวจสอบภายใน

ภาคผนวก ค

133

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย

ล าดบท ชอ สกล ต าแหนง 1 พล.อ.ต.ศ.ดร.วนย จนทรเปลง ศาสตราจารยกองการศกษา

โรงเรยนนายเรออากาศ 2 น.อ.หญงดร.ทพยรตน สเพชรเหลอง ผอ านวยการกองวชามนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร โรงเรยนนายเรออากาศ 3 น.อ.ดร.อมพร เพชราช อาจารยประจ าวทยาลยการทพอากาศ 4 น.อ.ดร.นภทร แกวนาค อาจารยประจ าวทยาลยการทพอากาศ 5 น.ท.ดร.ประสาทพร วงศค าชาง อาจารยประจ าภาควศวกรรมเครองกล

โรงเรยนนายเรออากาศ

ภาคผนวก ง

135

การแปลผลคา IOC จากผเชยวชาญ เรอง ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

ตอนท 2 แบบสอบถามปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลง

ขอความ ความคดเหนของผทรงคณวฒ

คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

1.บคลกภาพของผน า 1 ทานมความเปนมตรกบผอน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 2 ทานเปนคนทมความสข +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 3 ทานเปนบคคลทชอบเขารวมกลมสงคมกบเพอนๆ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 4 ปกตแลวเพอนๆ ชอบคบหากบทาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 5 ทานชอบทแสดงความเปนผน า +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 6 ทานชอบอยเบองหลงการท างาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 7 ทานชอบท ากจกรรมเปนชวตจตใจ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 8 ทานเปนคนทพดคยไดกบคนทกระดบ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 9 ทานเปนคนราเรง สดชน และแจมใส +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

10 ทานเปนคนทกระตอรอรนอยางมาก +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 11 ทานมจนตนาการทสดใสในเรองทสนใจ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 12 ทานมการใชความคดในการแกปญหา +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 13 ทานใชค าพดทฟงดสละสลวยทางภาษา +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 14 ทานมความซาบซงในงานศลปะและธรรมชาต +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 15 ทานชอบใชเวลาในการสะทอนความรสกกบ

เหตการณทพบเหน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

16 ทานมความอยากรเกยวกบเรองราวตางๆ ทสนใจ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

136


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

17 ทานชอบตรวจสอบความเชอทสงคมเลอมใส +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 18 ทานชอบยดตดรปแบบและหลกเกณฑตางๆ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 19 ทานเปนคนทยดมนประเพณเปนหลกในการด าเนน

ชวต +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

20 ทานพรอมทจะเรยนรแนวคดใหม ทางสงคม การเมอง

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

21 ทานมความเชอวาคนสวนมากจะเอาเปรยบเมอมโอกาส

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

22 ทานสงสยในเจตนาของผอน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 23 ทานแสดงความรสกออกมาตรงๆใหผอนทราบ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 24 ทานมขอผกพนเรองใดกบใครจะยดถอตลอดไป +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 25 ทานเชอวาบางคนคดวาทานเปนคนเหนแกตว +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 26 ทานใชเวลาส าหรบบคคลอนเสมอ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 27 ทานชอบทจะท ากจกรรมตามแนวคดของตนเอง +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 28 ทานใหเกยรตตอทกคนทพบปะพดคย +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 29 ทานเปนคนสนใจแตตวเอง +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 30 ทานใสใจในความรสกของผอน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 31 ทานมความพรอมเสมอในการปฏบตงาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 32 ทานมการวางแผนในการด าเนนชวต +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 33 ทานจดตารางเวลาในการท างาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

137


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

34 ทานใสใจในรายละเอยดของการท างาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 35 ทานมการคดไตรตรองอยางรอบคอบในการท างาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 36 ทานปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายอยางเตม

ความสามารถ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

37 ทานขยนหมนเพยรในการท างานเพอใหบรรลเปาหมาย

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

38 ทานมขนตอนในการปฏบตงานเพอใหบรรลเปาหมาย

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

39 ทานจะพยายามท างานใหส าเรจแมวาจะมปญหา +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 40 ทานสามารถก าหนดความกาวหนาของงานและ

ท างานเสรจตามเวลาไดเปนอยางด +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

2. การบรหารจดการทรพยากร

1 กองทพอากาศมการคดเลอกนกบนตามมาตรฐานสากลทงดานรางกาย จตวทยาการบน และความร

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

2 การคดเลอกนกบนเปนไปอยางยตธรรม โปรงใส +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 3 การฝกนกบนกองทพอากาศเปนไปตาม

มาตรฐานสากล +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

4 การแตงตงนกบนในต าแหนงทสงขน ใชเกณฑผลการปฏบตงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

5 ผบรหารสนบสนนใหนกบนไดมการศกษาอบรมเพมเตมความรอยเสมอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

138


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

6 หนวยงานของทานมการจดฝกอบรมเพอชวยใหทานสามารถท างานตามหนาททรบผดชอบอยางมประสทธภาพ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

7 ผบรหารมการจดสรรบคลากรใหเพยงพอตอการด าเนนงานเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

8 ผบงคบบญชาน าผลงานมาพจารณาความดความชอบในการเลอนขนและเงนเดอนประจ าป

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

9 ผบงคบบญชาสรางขวญและก าลงใจในการท างานใหกบขาราชการในองคกร

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

10 หนวยงานของทานมการมอบอ านาจใหสามารถจดท าและเสนอของบประมาณ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

11 หนวยงานของทานไดรบอนมตงบประมาณการฝกบนในวงเงนตามทเสนอขอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

12 งบประมาณในการด าเนนกจกรรมดานนรภยการบนและภาคพนในหนวยงานของทานมเพยงพอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

13 หนวยงานของทานไดรบงบประมาณในการฝกบนกบเครองบนจ าลอง หรอการฝกรวมผสมตางๆ อยางเพยงพอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

14 งบประมาณในการฝกบนเดนทางในหนวยงานของทานไดรบตามทเสนอขอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

15 งบประมาณการจดซออปกรณดานการสนบสนนการบนสามารถด าเนนการไดอยางเพยงพอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

139


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

16 หนวยงานของทานไดรบงบประมาณในการศกษาหลกสตรตางๆ ตามทเสนอขอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

17 หนวยงานของทานไดรบงบประมาณดานสวสดการตางๆ อยางเพยงพอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

18 หนวยงานของทานมการใชเทคโนโลยเพอเผยแพรขอมลสารสนเทศไดสะดวก รวดเรว และทวถง

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

19 ระบบเทคโนโลยและสารสนเทศชวยใหทานท างานอยางมประสทธภาพ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

20 หนวยงานของทานมการจดอปกรณ เครองมอและสงอ านวยความสะดวกในการท างานอยางเพยงพอ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

21 การเกบรกษาอปกรณเครองมอตางๆ ในหนวยงานของทานเปนไปตามมาตรฐาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

22 หนวยงานของทานปรบปรงอปกรณเครองมอตางๆ ทช ารดใหกลบมาใชงานไดอยางเดม

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

23 ระบบการจดสรรทรพยากรมความสอดคลองกบการวางแผนการท างานของหนวยงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

24 ผบรหารใชการปรกษาหารอในการจดสรรทรพยากรของหนวยงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

25 การจดสรรทรพยากรเปนไปอยางเหมาะสมกบทกหนวยงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

140


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

3. บรรยากาศขององคกร 1 การจดรปแบบโครงสรางในการบรหารหนวยงาน

สนบสนนใหทานมสวนรวมในการวางแผนการปฏบตงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

2 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานสงเสรมใหสามารถตดสนใจในงานทไดรบมอบหมายอยางเตมท

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

3 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานสนบสนนใหคดคนนวตกรรมใหม ๆ มาใช

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

4 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานยดเกณฑความช านาญเฉพาะทาง เชน นกบน เจาหนาทชาง

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

5 งานททานท าอยในปจจบนม กฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆ ในการควบคมการปฏบตงานอยางเครงครด

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

6 หนวยงานของทานมการก าหนดหนาทและความรบผดชอบของผปฏบตงานไดอยางชดเจน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

7 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานสนบสนนและเปดโอกาสใหสามารถแลกเปลยนความคดเหน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

8 หนวยงานของทานมความคลองตวในการด าเนนงานและประสานกนไดดวยด

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

141


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

9 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานมการแบงสายบงคบบญชาอยางเปนระบบและชดเจน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

10 หนวยงานของทานมการก าหนดนโยบายการด าเนนงานอยางชดเจน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

11 การก าหนดนโยบายโดยรวมและนโยบายของแตละหนวยงานมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

12 นโยบายหนวยงานของทานมความสอดคลองกบสภาพการด าเนนงานภายในทสามารถปฏบตไดเปนรปธรรม

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

13 หนวยงานของทานชแจงนโยบายใหบคลากรในหนวยงานรบทราบอยางชดเจน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

14 ผบรหารสนบสนนใหบคคลากรในหนวยงานไดมสวนรวมในการก าหนดนโยบายโดยรวม

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

15 นโยบายของหนวยงานเปนเปาหมายทมความทาทายแกการปฏบต

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

16 นโยบายการปฏบตงานททานไดรบมอบหมายมความชดเจนในการปฏบตงาน เชน การลดการเกดอบตเหต

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

17 นโยบายการปฏบตงานททานไดรบมอบหมายมความเปนไปไดในการด าเนนการใหส าเรจ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

142


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

18 การบรหารงานมความยดหยน ท าใหหนวยงานของทานมความสามารถปรบตวไดอยางรวดเรวตอสภาพแวดลอมภายนอกทมการเปลยนแปลง

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

19 หนวยงานของทานสนบสนนใหเกดการท างานทมการประสานงานกนระหวางฝายงานตาง ๆ ภายในหนวยงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

20 หนวยงานของทานมการกระตนใหทานปฏบตตนตามคานยม หรอวสยทศนทไดก าหนดไวอยางชดเจน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

21 บคลากรในหนวยงานของทานมการดแลเอาใจใสซงกนและกน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

22 หนวยงานของทานมความรวมมอกนในการท างานเพอใหประสบผลส าเรจ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

23 บคลากรในหนวยงานของทานยนดทจะรกษาผลประโยชนของสวนรวม

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

24 หนวยงานของทานสนบสนนใหบคลากรมความคดสรางสรรคในการท างาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

25 ทานสามารถตดสนใจปฏบตงานไดเองเมอเหนวาสงทกระท าถกตอง

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

4. การจดกระบวนการท างานขององคกร

1 หนวยงานของทานแสดงขอบขายและหนาทของแตละฝายไวชดเจน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

2 หนวยงานของทานไดก าหนดบทบาทและหนาทของบคลากรเปนไปตามมาตรฐานสากล

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

143


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

3 การจดสวนปฏบตการในหนวยงานของทานเปนไปตามมาตรฐานสากล

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

4 การสงการตางๆ ในหนวยงานของทานเปนไปตามขนตอนการท างาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

5 ปรมาณงานในแตละหนวยงานมความเหมาะสม +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 6 หนวยงานของทานระบแผนงานไวอยางชดเจน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 7 หนวยงานของทานมการก าหนดเวลาในการท างาน

ไวอยางชดเจน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

8 ทานไดรบรางวลการตอบแทนสอดคลองกบผลการปฏบตงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

9 หนวยงานของทานมการก าหนดมาตรฐานในการปฏบตงานไวอยางชดเจน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

10 หนวยงานของทานมการบงคบใหบคลากรปฏบตตามมาตรฐานการปฏบตงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

11 มาตรฐานการปฏบตงานของหนวยงานทานสอดคลองกบมาตรฐานสากล

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

12 หนวยงานของทานมการทบทวนขนตอนการท างานอยางสม าเสมอเพอชวยใหท างานไดอยางมประสทธภาพ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

13 หนวยงานของทานมอบรมการท างานใหบคคลากรตามมาตรฐานงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

144


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

14 หนวยงานของทานใชมาตรฐานการปฏบตงานปองกนความผดพลาดในการท างาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

15 ขณะท าการบนทานมปฏบตตามคมอประกอบการบน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

16 ระเบยบขอบงคบเกยวกบการปฏบตงานในหนวยงานของทานมความเหมาะสม

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

17 หนวยงานของทานมการประเมนผลการปฏบตงานอยเปนประจ า

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

18 การประเมนผลการปฏบตงานในหนวยงานของทานด าเนนการอยางเปนระบบ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

19 หนวยงานของทานมการน าผลการประเมนมาเปนแนวทางแกไขขอบกพรองในการปฏบตงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

20 หนวยงานของทานมการปรบปรงระบบการประเมนอยเสมอใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

21 หลกเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานในหนวยงานของทานเปนไปตามลกษณะงานทปฏบต

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

22 หนวยงานของทานมการปรบปรงระบบงานทไมไดมาตรฐาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

23 หนวยงานของทานมการเฝาระวงการเกดความผดพลาดในการท างานเชงรก

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

24 หนวยงานของทานมการน าการบรหารจดการความเสยงมาใชเพอลดอบตเหต

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

145

ตอนท 3 แบบสอบถามภาวะผน าการเปลยนแปลง


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

1 ทานมความเชอมนในวธการท างานทท าใหเกดผลเปนรปธรรม

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

2 ทานประพฤตตนใหผรวมงานเกดความศรทธาและยอมรบ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

3 ทานปฏบตตนเปนตวอยางในการท างานใหแกผรวมงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

4 ทานใหความส าคญกบความเชอเชงคณธรรม +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 5 ทานท าใหผรวมงานเกดความภาคภมใจเมอได

รวมงาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

6 ทานค านงถงประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตว

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

7 ทานตดสนใจโดยค านงถงผลตามมาทางดานศลธรรม +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 8 ทานแสดงใหผรวมงานเหนถงความมงมนใน

อดมการณ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

9 ทานแสดงจดยนทชดเจนตอการแกปญหาทเกดขนภายในหนวยงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

10 ทานไดแสดงใหผรวมงานเหนถงความตงใจอยางสงในการท างาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

11 ทานกระตนผรวมงานใหมสวนรวมในการแสดงความคดเหนส าหรบอนาคตของการท างาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

146


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

12 ทานมองการณไกลถงความเปนไปไดใหมๆ ในการบรรลวสยทศนของหนวยงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

13 ทานพดถงอนาคตอยางคนมองโลกในแงด +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 14 ทานแสดงความเชอมนใหผรวมงานมนใจวาจะ

สามารถปฏบตงานไดส าเรจ +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

15 ทานใหก าลงใจผรวมงานอยางตอเนอง +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 16 ทานสงเสรมผรวมงานใหเกดความมงมนในการ

ท างาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

17 ทานพดถงสงทตองการจะท าใหส าเรจดวยความกระตอรอรน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

18 ทานแสดงภาพอนาคตทนาสนใจใหผรวมงานมองเหน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

19 ทานศรทธาอยางแรงกลาในวสยทศนขององคกร +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 20 ทานแสดงใหผรวมงานเหนความส าเรจทจะเกดขน

ถาไดท างานส าเรจตามทก าหนดไว +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

21 เมอมปญหาเกดขนทานใหความส าคญตอขอสมมตฐานทมความเปนไปได

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

22 ทานกระตนใหผรวมงานพยายามตงค าถามในเชงสรางสรรค

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

23 ทานสงเสรมใหผรวมงานน าเรองทมแนวโนมวาจะเกดปญหามาคดพจารณาปองกนผลทจะเกดตามมา

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

147


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

24 ทานแสดงความสงสยในวธการท างานแบบเดม ๆทไมมการพฒนา

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

25 ทานพยายามหาวธการใหมๆ ในการแกปญหา +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได 26 ทานเสนอแนะวธการใหมๆ ในการปฏบตงานแก

ผรวมงาน +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

27 ทานสงเสรมใหผรวมงานไดแสดงความคดเหนในการพฒนางาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

28 ทานชวยใหผรวมงานตระหนกถงปญหาทเคยเกดขนมาแลวและอาจเกดขนไดอก

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

29 ทานสนบสนนใหผรวมงานลองคดแกปญหาทเคยเกดขนมาแลวดวยวธการใหม

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

30 ทานสงเสรมใหผรวมงานระบปญหาโดยใชเหตผลและหลกฐานมากกวาการคดเอาเอง

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

31 ทานมงพฒนาความสมพนธกบผรวมงานเปนรายบคคลมากกวาจะแสดงบทบาทเปนผบงคบบญชาเทานน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

32 ทานใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอความกาวหนาของผรวมงานเปนรายบคคล

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

33 ทานกระตนใหผรวมงานสนใจในการพฒนาความรความสามารถของตนเอง

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

34 ทานสอนการปฏบตงานแกผรวมงานเปนรายบคคล +1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

148


คนท 1

คนท 2

คนท 3

คนท 4

คนท 5

รวม ผล

35 ทานปฏบตตอผรวมงานโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคลในดานตางๆ

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

36 ทานสนใจความตองการและความจ าเปนตางๆ ของผรวมงาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

37 ทานใหความสนใจเปนกรณพเศษแกผรวมงานซงคดวาไมไดรบความสนใจเทาทควร

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

38 ทานเปดโอกาสใหผรวมงานไดแลกเปลยนความคดเหนกบทาน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

39 ทานใหก าลงใจแกผรวมงานในการท างานจนส าเรจตามเปาหมาย

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

40 ทานมอบหมายงานแกผรวมงานแตละคนในระดบทแตกตางกน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 ใชได

ภาคผนวก จ

ภาคผนวก ฉ

ภาคผนวก ช

154

แบบสอบถามงานวจย เรอง ปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

ค าชแจง

1. แบบสอบถามชดนเปนการสอบถามความคดเหนของนกบนกองทพอากาศในสวนก าลงรบเกยวกบปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลงของนกบนกองทพอากาศ

2.การตอบแบบสอบถามนจะไมมผลกระทบตอการปฏบตหนาท ความรบผดชอบของผตอบแบบสอบถามแตประการใด เนองจากแบบสอบถามนใชในงานวจยเทานนและการเสนอผลวจยจะเสนอเปนภาพรวม

3.ขอความกรณาจากผตอบแบบสอบถามทกทานไดตอบแบบสอบถามดวยความคดเหนทเปนจรงมากทสดและกรณาตอบแบบสอบถามใหครบทกขอ แบบสอบถามชดนแบงออกเปน 3 ตอน คอ

ตอนท 1 เปนแบบสอบถามขอมลปจจยสวนบคคล ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลง ตอนท 3 เปนแบบสอบถามเกยวกบภาวะผน าการเปลยนแปลง ขอขอบคณทกทานทกรณาตอบแบบสอบถามไว ณ โอกาสน น.ท.ธนากร เอยมปาน

155

ตอนท 1 แบบสอบถามปจจยสวนบคคล จ านวน 3 ดาน ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงใน ( ) ตามความเปนจรงของทาน 1. อาย

1.1 ( ) นอยกวา 31 ป 1.2 ( ) ระหวาง 31 – 40 ป 1.3 ( ) มากกวา 40 ป

2. ระดบการศกษา 2.1 ( ) ปรญญาตร 2.2 ( ) ปรญญาโท 2.3 ( ) ปรญญาเอก

3. ระยะเวลาในการปฏบตงาน 3.1 ( ) นอยกวา 5 ป 3.2 ( ) ระหวาง 5-10 ป 3.3 ( ) มากกวา 10 ป

ตอนท 2 แบบสอบถามปจจยทสงผลตอภาวะผน าการเปลยนแปลง ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทาน

ขอความ ระดบความคดเหน

มาก ทสด

มาก

ปาน กลาง

นอย

นอย ทสด

1.บคลกภาพของผน า 1 ทานมความเปนมตรกบผอน

2 ทานเปนคนทมความสข

3 ทานเปนบคคลทชอบเขารวมกลมสงคมกบเพอนๆ

4 ปกตแลวเพอนๆ ชอบคบหากบทาน

5 ทานชอบทแสดงความเปนผน า

6 ทานชอบอยเบองหลงการท างาน

7 ทานชอบท ากจกรรมเปนชวตจตใจ

8 ทานเปนคนทพดคยไดกบคนทกระดบ

9 ทานเปนคนราเรง สดชน และแจมใส

10 ทานเปนคนทกระตอรอรนอยางมาก

11 ทานมจนตนาการทสดใสในเรองทสนใจ

156


มาก ทสด

มาก ปาน กลาง

นอย นอย ทสด

12 ทานมการใชความคดในการแกปญหา

13 ทานใชค าพดทฟงดสละสลวยทางภาษา

14 ทานมความซาบซงในงานศลปะและธรรมชาต

15 ทานชอบใชเวลาในการสะทอนความรสกกบเหตการณทพบเหน

16 ทานมความอยากรเกยวกบเรองราวตางๆ ทสนใจ

17 ทานชอบตรวจสอบความเชอทสงคมเลอมใส

18 ทานชอบยดตดรปแบบและหลกเกณฑตางๆ

19 ทานเปนคนทยดมนประเพณเปนหลกในการด าเนนชวต

20 ทานพรอมทจะเรยนรแนวคดใหม ทางสงคม การเมอง

21 ทานมความเชอวาคนสวนมากจะเอาเปรยบเมอมโอกาส

22 ทานสงสยในเจตนาของผอน

23 ทานแสดงความรสกออกมาตรงๆใหผอนทราบ

24 ทานมขอผกพนเรองใดกบใครจะยดถอตลอดไป

25 ทานเชอวาบางคนคดวาทานเปนคนเหนแกตว

26 ทานใชเวลาส าหรบบคคลอนเสมอ

27 ทานชอบทจะท ากจกรรมตามแนวคดของตนเอง

28 ทานใหเกยรตตอทกคนทพบปะพดคย

29 ทานเปนคนสนใจแตตวเอง

30 ทานใสใจในความรสกของผอน

31 ทานมความพรอมเสมอในการปฏบตงาน

32 ทานมการวางแผนในการด าเนนชวต

33 ทานจดตารางเวลาในการท างาน

34 ทานใสใจในรายละเอยดของการท างาน

35 ทานมการคดไตรตรองอยางรอบคอบในการท างาน

36 ทานปฏบตงานตามทไดรบมอบหมายอยางเตมความสามารถ

157


มาก ทสด



37 ทานขยนหมนเพยรในการท างานเพอใหบรรลเปาหมาย

38 ทานมขนตอนในการปฏบตงานเพอใหบรรลเปาหมาย

39 ทานจะพยายามท างานใหส าเรจแมวาจะมปญหา

40 ทานสามารถก าหนดความกาวหนาของงานและท างานเสรจตามเวลาไดเปนอยางด

2. การบรหารจดการทรพยากร

1 กองทพอากาศมการคดเลอกนกบนตามมาตรฐานสากลทงดานรางกาย จตวทยาการบน และความร

2 การคดเลอกนกบนเปนไปอยางยตธรรม โปรงใส

3 การฝกนกบนกองทพอากาศเปนไปตามมาตรฐานสากล

4 การแตงตงนกบนในต าแหนงทสงขน ใชเกณฑผลการปฏบตงาน

5 ผบรหารสนบสนนใหนกบนไดมการศกษาอบรมเพมเตมความรอยเสมอ

6 หนวยงานของทานมการจดฝกอบรมเพอชวยใหทานสามารถท างานตามหนาททรบผดชอบอยางมประสทธภาพ

7 ผบรหารมการจดสรรบคลากรใหเพยงพอตอการด าเนนงานเพอใหบรรลเปาหมายขององคกร

8 ผบงคบบญชาน าผลงานมาพจารณาความดความชอบในการเลอนขนและเงนเดอนประจ าป

9 ผบงคบบญชาสรางขวญและก าลงใจในการท างานใหกบขาราชการในองคกร

10 หนวยงานของทานมการมอบอ านาจใหสามารถจดท าและเสนอของบประมาณ

158


มาก ทสด



11 หนวยงานของทานไดรบอนมตงบประมาณการฝกบนในวงเงนตามทเสนอขอ

12 งบประมาณในการด าเนนกจกรรมดานนรภยการบนและภาคพนในหนวยงานของทานมเพยงพอ

13 หนวยงานของทานไดรบงบประมาณในการฝกบนกบเครองบนจ าลอง หรอการฝกรวมผสมตางๆ อยางเพยงพอ

14 งบประมาณในการฝกบนเดนทางในหนวยงานของทานไดรบตามทเสนอขอ

15 งบประมาณการจดซออปกรณดานการสนบสนนการบนสามารถด าเนนการไดอยางเพยงพอ

16 หนวยงานของทานไดรบงบประมาณในการศกษาหลกสตรตางๆ ตามทเสนอขอ

17 หนวยงานของทานไดรบงบประมาณดานสวสดการตางๆ อยางเพยงพอ

18 หนวยงานของทานมการใชเทคโนโลยเพอเผยแพรขอมลสารสนเทศไดสะดวก รวดเรว และทวถง

19 ระบบเทคโนโลยและสารสนเทศชวยใหทานท างานอยางมประสทธภาพ

20 หนวยงานของทานมการจดอปกรณ เครองมอและ

สงอ านวยความสะดวกในการท างานอยางเพยงพอ

21 การเกบรกษาอปกรณเครองมอตางๆ ในหนวยงานของทานเปนไปตามมาตรฐาน

22 หนวยงานของทานปรบปรงอปกรณเครองมอตางๆ ทช ารดใหกลบมาใชงานไดอยางเดม

23 ระบบการจดสรรทรพยากรมความสอดคลองกบ

การวางแผนการท างานของหนวยงาน

159


มาก ทสด



24 ผบรหารใชการปรกษาหารอในการจดสรรทรพยากรของหนวยงาน

25 การจดสรรทรพยากรเปนไปอยางเหมาะสมกบทกหนวยงาน

3. บรรยากาศขององคกร 1 การจดรปแบบโครงสรางในการบรหารหนวยงานสนบสนนให

ทานมสวนรวมในการวางแผนการปฏบตงาน

2 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานสงเสรมใหสามารถตดสนใจในงานทไดรบมอบหมายอยางเตมท

3 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานสนบสนนใหคดคนนวตกรรมใหม ๆ มาใช

4 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานยดเกณฑความช านาญเฉพาะทาง เชน นกบน เจาหนาทชาง

5 งานททานท าอยในปจจบนม กฎ ระเบยบ ขอบงคบตางๆ ในการควบคมการปฏบตงานอยางเครงครด

6 หนวยงานของทานมการก าหนดหนาทและ

ความรบผดชอบของผปฏบตงานไดอยางชดเจน

7 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานสนบสนนและเปดโอกาสใหสามารถแลกเปลยนความคดเหน

8 หนวยงานของทานมความคลองตวในการด าเนนงานและประสานกนไดดวยด

9 โครงสรางในการบรหารหนวยงานของทานมการแบง

สายบงคบบญชาอยางเปนระบบและชดเจน

10 หนวยงานของทานมการก าหนดนโยบายการด าเนนงานชดเจน

160


มาก ทสด



11 การก าหนดนโยบายโดยรวมและนโยบายของแตละหนวยงานมความสอดคลองและเปนไปในทศทางเดยวกน

12 นโยบายหนวยงานของทานมความสอดคลองกบสภาพ การด าเนนงานภายในทสามารถปฏบตไดเปนรปธรรม

13 หนวยงานของทานชแจงนโยบายใหบคลากรในหนวยงานรบทราบอยางชดเจน

14 ผบรหารสนบสนนใหบคคลากรในหนวยงานไดมสวนรวมในการก าหนดนโยบายโดยรวม

15 นโยบายของหนวยงานเปนเปาหมายทมความทาทายแกการปฏบต

16 นโยบายการปฏบตงานททานไดรบมอบหมายม ความชดเจนในการปฏบตงาน เชน การลดการเกดอบตเหต

17 นโยบายการปฏบตงานททานไดรบมอบหมายมความเปนไปไดในการด าเนนการใหส าเรจ

18 การบรหารงานมความยดหยน ท าใหหนวยงานของทานมความสามารถปรบตวไดอยางรวดเรวตอสภาพแวดลอมภายนอกทมการเปลยนแปลง

19 หนวยงานของทานสนบสนนใหเกดการท างานทม การประสานงานกนระหวางฝายงานตาง ๆ ภายในหนวยงาน

20 หนวยงานของทานมการกระตนใหทานปฏบตตนตามคานยม หรอวสยทศนทไดก าหนดไวอยางชดเจน

21 บคลากรในหนวยงานของทานมการดแลเอาใจใส

ซงกนและกน

22 หนวยงานของทานมความรวมมอกนในการท างานเพอใหประสบผลส าเรจ

161


มาก ทสด



23 บคลากรในหนวยงานของทานยนดทจะรกษาผลประโยชนของสวนรวม

24 หนวยงานของทานสนบสนนใหบคลากรมความคดสรางสรรคในการท างาน

25 ทานสามารถตดสนใจปฏบตงานไดเองเมอเหนวาสงทกระท าถกตอง

4. การจดกระบวนการท างานขององคกร 1 หนวยงานของทานแสดงขอบขายและหนาทของแตละฝายไว

ชดเจน

2 หนวยงานของทานไดก าหนดบทบาทและหนาทของบคลากรเปนไปตามมาตรฐานสากล

3 การจดสวนปฏบตการในหนวยงานของทานเปนไปตามมาตรฐานสากล

4 การสงการตางๆ ในหนวยงานของทานเปนไปตามขนตอนการท างาน

5 ปรมาณงานในแตละหนวยงานมความเหมาะสม

6 หนวยงานของทานระบแผนงานไวอยางชดเจน

7 หนวยงานของทานมการก าหนดเวลาในการท างานไวอยางชดเจน

8 ทานไดรบรางวลการตอบแทนสอดคลองกบผลการปฏบตงาน

9 หนวยงานของทานมการก าหนดมาตรฐานใน

การปฏบตงานไวอยางชดเจน

10 หนวยงานของทานมการบงคบใหบคลากรปฏบตตามมาตรฐานการปฏบตงาน

162


มาก ทสด



11 มาตรฐานการปฏบตงานของหนวยงานทานสอดคลองกบมาตรฐานสากล

12 หนวยงานของทานมการทบทวนขนตอนการท างานอยางสม าเสมอเพอชวยใหท างานไดอยางมประสทธภาพ

13 หนวยงานของทานมอบรมการท างานใหบคคลากรตามมาตรฐานงาน

14 หนวยงานของทานใชมาตรฐานการปฏบตงานปองกนความผดพลาดในการท างาน

15 ขณะท าการบนทานมปฏบตตามคมอประกอบการบน

16 ระเบยบขอบงคบเกยวกบการปฏบตงานในหนวยงานของทานมความเหมาะสม

17 หนวยงานของทานมการประเมนผลการปฏบตงานอยเปนประจ า

18 การประเมนผลการปฏบตงานในหนวยงานของทานด าเนนการอยางเปนระบบ

19 หนวยงานของทานมการน าผลการประเมนมาเปนแนวทางแกไขขอบกพรองในการปฏบตงาน

20 หนวยงานของทานมการปรบปรงระบบการประเมนอยเสมอใหสอดคลองกบมาตรฐานสากล

21 หลกเกณฑในการประเมนผลการปฏบตงานในหนวยงานของทานเปนไปตามลกษณะงานทปฏบต

22 หนวยงานของทานมการปรบปรงระบบงานทไมไดมาตรฐาน

163


มาก ทสด



23 หนวยงานของทานมการเฝาระวงการเกดความผดพลาดในการท างานเชงรก

24 หนวยงานของทานมการน าการบรหารจดการความเสยงมาใชเพอลดอบตเหต

ตอนท 3 แบบสอบถามภาวะผน าการเปลยนแปลง ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองทตรงกบความคดเหนของทาน


มาก ทสด



1 ทานมความเชอมนในวธการท างานทท าใหเกดผลเปนรปธรรม

2 ทานประพฤตตนใหผรวมงานเกดความศรทธาและยอมรบ

3 ทานปฏบตตนเปนตวอยางในการท างานใหแกผรวมงาน

4 ทานใหความส าคญกบความเชอเชงคณธรรม

5 ทานท าใหผรวมงานเกดความภาคภมใจเมอไดรวมงาน

6 ทานค านงถงประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตว

7 ทานตดสนใจโดยค านงถงผลตามมาทางดานศลธรรม

8 ทานแสดงใหผรวมงานเหนถงความมงมนในอดมการณ

9 ทานแสดงจดยนทชดเจนตอการแกปญหาทเกดขนภายในหนวยงาน

10 ทานไดแสดงใหผรวมงานเหนถงความตงใจอยางสงในการท างาน

164


มาก ทสด



11 ทานกระตนผรวมงานใหมสวนรวมในการแสดงความคดเหนส าหรบอนาคตของการท างาน

12 ทานมองการณไกลถงความเปนไปไดใหมๆ ในการบรรลวสยทศนของหนวยงาน

13 ทานพดถงอนาคตอยางคนมองโลกในแงด

14 ทานแสดงความเชอมนใหผรวมงานมนใจวาจะสามารถปฏบตงานไดส าเรจ

15 ทานใหก าลงใจผรวมงานอยางตอเนอง

16 ทานสงเสรมผรวมงานใหเกดความมงมนในการท างาน

17 ทานพดถงสงทตองการจะท าใหส าเรจดวยความกระตอรอรน

18 ทานแสดงภาพอนาคตทนาสนใจใหผรวมงานมองเหน

19 ทานศรทธาอยางแรงกลาในวสยทศนขององคกร

20 ทานแสดงใหผรวมงานเหนความส าเรจทจะเกดขน ถาไดท างานส าเรจตามทก าหนดไว

21 เมอมปญหาเกดขนทานใหความส าคญตอขอสมมตฐานทมความเปนไปได

22 ทานกระตนใหผรวมงานพยายามตงค าถามในเชงสรางสรรค

23 ทานสงเสรมใหผรวมงานน าเรองทมแนวโนมวาจะเกดปญหามาคดพจารณาปองกนผลทจะเกดตามมา

24 ทานแสดงความสงสยในวธการท างานแบบเดม ๆทไมมการพฒนา

25 ทานพยายามหาวธการใหมๆ ในการแกปญหา

26 ทานเสนอแนะวธการใหมๆ ในการปฏบตงานแกผรวมงาน

165


มาก ทสด



27 ทานสงเสรมใหผรวมงานไดแสดงความคดเหนในการพฒนางาน

28 ทานชวยใหผรวมงานตระหนกถงปญหาทเคยเกดขนมาแลวและอาจเกดขนไดอก

29 ทานสนบสนนใหผรวมงานลองคดแกปญหาทเคยเกดขนมาแลวดวยวธการใหม

30 ทานสงเสรมใหผรวมงานระบปญหาโดยใชเหตผลและหลกฐานมากกวาการคดเอาเอง

31 ทานมงพฒนาความสมพนธกบผรวมงานเปนรายบคคลมากกวาจะแสดงบทบาทเปนผบงคบบญชาเทานน

32 ทานใหค าแนะน าทเปนประโยชนตอความกาวหนาของผรวมงานเปนรายบคคล

33 ทานกระตนใหผรวมงานสนใจในการพฒนาความรความสามารถของตนเอง

34 ทานสอนการปฏบตงานแกผรวมงานเปนรายบคคล

35 ทานปฏบตตอผรวมงานโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคลในดานตางๆ

36 ทานสนใจความตองการและความจ าเปนตางๆ ของผรวมงาน

37 ทานใหความสนใจเปนกรณพเศษแกผรวมงานซงคดวาไมไดรบความสนใจเทาทควร

38 ทานเปดโอกาสใหผรวมงานไดแลกเปลยนความคดเหนกบทาน

39 ทานใหก าลงใจแกผรวมงานในการท างานจนส าเรจตามเปาหมาย

40 ทานมอบหมายงานแกผรวมงานแตละคนในระดบทแตกตางกน

166

ประวตผวจย

ชอ – สกล นาวาอากาศโทธนากร เอยมปาน วน เดอน ปเกด 3 กมภาพนธ 2516 สถานทเกด จงหวดปทมธาน วฒการศกษา พ.ศ. 2540 วศวกรรมศาสตรบณฑต (เครองกล) โรงเรยนนายเรออากาศ พ.ศ. 2551 บรหารธรกจมหาบณฑต (การจดการ) มหาวทยาลยเกษตรศาสตร พ.ศ. 2553 ศกษาศาสตรมหาบณฑต (บรหารการศกษา) มหาวทยาลยศรปทม พ.ศ. 2556 ปรชญาดษฎบณฑต (บรหารการศกษา) วทยาลยบณฑตศกษาดานการจดการ มหาวทยาลยศรปทม ประสบการณในการท างาน นกบนฝงบน 602 รกษาพระองค กองบน 6 กองทพอากาศ ต าแหนงหนาทปจจบน รองหวหนากองวชาการ ส านกงานพฒนาระบบราชการ กองทพอากาศ สถานทอยปจจบน 41/113 หม 3 ถ.เพมสน คลองถนน สายไหม กรงเทพมหานคร 10200

FACTORS AFFECTING TO TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP OF … · The purpose of this study were to find...

Documents

Transcript of FACTORS AFFECTING TO TRANSFORMATIONAL LEADERSHIP OF … · The purpose of this study were to find...