ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถ�น

: การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบล

ในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

FACTORS AFFECTING EFFICIENCY IN TAXATION OF LOCAL ADMINISTRATION

: A COMPARATIVE STUDY OF SUB-DISTRICT ADMINISTRATION ORGANIZATIONS

IN KLEANG DISTRICT, RAYONG PROVINCE

ภาคนพนธ

ของ

ประพาฬ วงศสบน

ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

เมษายน 2558

ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถ�น

: การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบล

ในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง FACTORS AFFECTING EFFICIENCY IN TAXATION OF LOCAL ADMINISTRATION

: A COMPARATIVE STUDY OF SUB-DISTRICT ADMINISTRATION ORGANIZATIONS

IN KLEANG DISTRICT, RAYONG PROVINCE

ภาคนพนธ

ของ

ประพาฬ วงศสบน

เสนอตอมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ เพ�อเปนสวนหน�งของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น

ลขสทธ�เปนของมหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

เมษายน ����

6 l ^ . Y . . a . Jtu:u:o{n1n}iiluli

tio,rih'fi'uiififlneiorJ:rfivrfinrnnr:fi'rrrfiunrfizuo,ro{r{n:ilnn:orriruvlo.rfiu:nr:finur

njiurrfi uu: sH'ir{o{rinr: riur: rirudrunlurundrrnounnq f,iu {er:suo,rFactot's Affecting Efficiency in Taxation of Local Aclministration : A Comparative Shrdy of

Sub-district Administration Organizations in Kleang District, Rayong province

il:vuiw xr{qfiu

norvRt:tlnl :aounrnfi nud

l a du:srluf lOlJR]nUilUi

- r - i r < a dU : U [1UYIU : NU 1R]NlIY{U T

- i r < a tn: : u n1:yllJ: nulRlnuy{lJI

(r0{fl]det:

n::iln1:d0unrnfinud

(: o.rflldsnror: d pr:.arufind al3nfi r : :ru)

ldfuorpTfintnilflt?ilutd'u:rv#girlun::tfih{riuriJucirumd{r0{nr:dnurer.uJildnqni

rJiq q r ig il : u fl r fl rr fl r fl sr : ru u r rirufi n crun r : il n n : o { fio{ fi u<-*1,

f f i { l . . . . .nBru6f0rfrgr ivrord,u(: sqfl rcn : r o'r r,i X.{'rouoi rl : v n-u gfi n11)

(pr:.fin:u rfuudil.

;u d.. H 9.. rdo u,,l #. rr..1 V'.*. .., r^r, n.. 2. I I.?

ประพาฬ วงศสบน. (2558). ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกรปกครอง

สวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง. ภาคนพนธ รป.ม. (การปกครองทองถ�น). จนทบร : มหาวทยาลยราชภฏ

ราไพพรรณ.

คณะกรรมการทปรกษาภาคนพนธ

นกรบ เถยรอ�า รป.ด. (รฐประศาสนศาสตร) ประธานกรรมการ

รองศาสตราจารยชยยนต ประดษฐศลป ร.ด. (รฐศาสตร) กรรมการ

บทคดยอ

การวจยคร1 งน1 มวตถประสงคเพ�อศกษาเปรยบเทยบถงปจจยท�มผลตอประสทธภาพในการจดเกบภาษ และเพ�อสรางมาตรการการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง วธการศกษาใชการวจยท�เรยกวาการวจยก� งทดลองเชงคณภาพต1งแตการเกบรวบรวมขอมล การสมภาษณ การสงเกตการณ การตรวจสอบขอมล ไปจนถงการวเคราะหขอมล ผลการวจยพบวาปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษมประเดนอภปรายเก�ยวกบปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ไดแก ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน สวนมาตรการการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ท�สาคญไดแก การจดเกบภาษไดตรงตามระยะเวลา การจดเกบภาษไดตรงตามประมาณการรายรบ การจดเกบภาษไดครบถวนท1งจานวนเงนและจานวนราย คาสาคญ : ประสทธภาพ การจดเกบภาษ การบรหารจดการ

Praphal Wongsubin. (2015). Factors Affecting Efficiency in Taxation of Local Administration

: A Comparative Study of Sub-district Administration Organizations in Kleang District,

Rayong Province. Independent Study. M.P.A. (Local Government). Chanthaburi : Rambhai

Barni Rajabhat University.

Advisory Committee

Nakrob Tianam D.P.A. (Public Administration) Chairman

Associate Professor Chaiyon Praditsil Ph.D.(Political Science) Member

Abstract

The purposes of this research were to compare the factors affecting taxation of sub-district

administration organizations in Kleang District, Rayong Province. The qualitative research of the

quasi-experimental approach was used in data collection, interview, observation, triangulation,

and data analysis. The research findings were found that the factors affecting the increase in efficiency

of tax collection operated by sub-district administration organizations in Kleang District, Rayong

Province as follows: the congruity of administrative policy, sufficient budgets, readiness of places

and equipments, skills and experiences in administration, and readiness of taxation mapping and

property registration. The major measures for the increase in efficiency of tax collection in sub-

district administration organizations in Kleang District, Rayong Province were consisted of the

punctual tax collection, the total amount of collected tax balancing with the estimated revenue,

and the complete total amount of tax and taxpayers.

Keyword : Efficiency, Taxation, Administration

กตตกรรมประกาศ

ภาคนพนธฉบบน� สาเรจดวยด ดวยความกรณาใหคาปรกษาแนะนาแกไขขอบกพรองตาง ๆ

จาก ดร.นกรบ เถยรอ�า ประธานท�ปรกษาภาคนพนธ รองศาสตราจารย ดร.ชยยนต ประดษฐศลป

กรรมการท�ปรกษาภาคนพนธและรองศาสตราจารย ดร.สมศกด� สามคคธรรม กรรมการสอบ

ภาคนพนธ ผวจยขอขอบพระคณเปนอยางสง

ขอขอบพระคณผทรงคณวฒทกทานท�ไดใหความอนเคราะหตรวจสอบแนวการสมภาษณ

ใหขอเสนอแนะท�เปนประโยชนในการจดทาเคร�องมอท�ใชในการเกบรวบรวมขอมล และกลมตวอยาง

ในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ทกทานท�ใหความอนเคราะหในการตอบแบบสมภาษณเปนอยางด

ขอขอบคณคณาจารยผสอน และผท�ใหการสนบสนนตลอดจนเจาหนาท�ของมหาวทยาลยราชภฏ

ราไพพรรณทกทานท�ไดอนเคราะหความสะดวกในข�นตอนตาง ๆ เปนอยางดจนทาใหการวจยคร� งน�

สาเรจดวยด

คณคาและประโยชนของภาคนพนธฉบบน� ขอมอบเปนเคร�องบชาพระคณบดา มารดา คร

อาจารยทกทานท�ไดถายทอดความรแกผวจย ตลอดจนผมพระคณทกทานท�ชวยใหผวจยประสบความ

สาเรจในการศกษา

ประพาฬ วงศสบน

สารบญ บทท หนา 1 บทนา .............................................................................................................................. 1 ความเปนมา .............................................................................................................. 1 วตถประสงคของการวจย ......................................................................................... 3 ประโยชนท คาดวาจะไดรบ ....................................................................................... 3 ขอบเขตของการวจย ................................................................................................. 4 นยามศพทเฉพาะ ...................................................................................................... 4 กรอบแนวคดในการวจย ........................................................................................... 6 สมมตฐานในการวจย ............................................................................................... 8 2 แนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ........................................................................... 9 ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร ....................................................................... 9 ปจจยท มสวนเก ยวของกบประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร ....................... 12 การหลบหนและการหลกเล ยงภาษอากร ............................................................ 13 การบรหารภาษอากร ................................................................................................ 20 โครงสรางการคลงทองถ น และความรเก ยวกบภาษบารงทองถ น ....................... 25 การจดเกบรายไดขององคการบรหารสวนตาบล ...................................................... 34 การจดทาแผนท ภาษขององคการบรหารสวนตาบล ........................................... 38 การนานโยบายไปปฏบต .......................................................................................... 43 งานวจยท เก ยวของ .................................................................................................... 45 3 วธดาเนนการวจย ........................................................................................................... 50 การวจยแบบก งทดลอง ............................................................................................. 50 การวจยเชงคณภาพ ................................................................................................... 51 4 การวเคราะหขอมล ......................................................................................................... 54 บรบทของพ?นท ทางประวตศาสตร ........................................................................... 54 ปจจยท มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขต อาเภอแกลง จงหวดระยอง.................................................................................. 62

สารบญ (ตอ)

บทท หนา

4 (ตอ) มาตรการการเพ มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขต อาเภอแกลง จงหวดระยอง ................................................................................. 84

5 สรปผล อภปรายและขอเสนอแนะ .................................................................................. 86 วตถประสงคของการวจย ......................................................................................... 86 สรปผลการวจย ......................................................................................................... 86 การอภปรายผลการวจย ............................................................................................ 91 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................. 94

บรรณานกรม .............................................................................................................................. 96

ภาคผนวก ................................................................................................................................... 100 ภาคผนวก ก แนวการสมภาษณ .......................................................................................... 101 ภาคผนวก ข หนงสอขอความรวมมอในการวจย ............................................................... 105

ประวตยอผวจย ....................................................................................................................... 108

สารบญตาราง

ตาราง หนา

1 แสดงข�นตอนและเทคนคการวจยก�งทดลอง ................................................................. 50

2 กลมผใหขอมลหลก ........................................................................................................ 52

3 แสดงประเภท จานวนกจการอตสาหกรรม การพาณชย และการบรการ ในเขต อบต.

ทางเกวยน ................................................................................................................. 56

4 แสดงประเภทจานวนกจการอตสาหกรรม การพาณชย และการบรการ ในเขตพ�นท� อบต.

พงราด ...................................................................................................................... 60

5 ตารางเปรยบเทยบขอมลการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลพงราด และองคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยน .................................................................................... 61

6 ตารางเปรยบเทยบประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

และองคการบรหารสวนตาบลพงราด ...................................................................... 61

บทท� �

บทนา

ความเปนมา

การปกครองสวนทองถ�นของไทยเปนรากฐานสาคญย�งตอการปกครองระบอบประชาธปไตย

และเปนรปแบบการปกครองท�รฐบาลกลางกระจายอานาจ ใหทองถ�นปกครองตนเองและบรหารงาน

ภายใตขอบเขตท�กฎหมายกาหนดไว ซ� งสวนใหญอยในรปของการบรการสาธารณะเพ�อตอบสนอง

ความตองการของประชาชนในทองถ�น ในสภาพปจจบนและในอนาคต จานวนประชากรในทองถ�น

มแนวโนมเพ�มมากข�น ยอมมผลกระทบตอภาระของหนวยงานปกครองทองถ�นในการท�จะจดหา

การบรการสาธารณะ เพ�อจะรองรบความตองการและจานวนของประชาชนท�เพ�มข�น ตลอดแนวโนม

การเพ�มข�นดงกลาว อาจจะมผลตอการเกดข�นของปญหาในรปแบบใหม ๆ เชน การแยงท�ทามาหากน

โครงสรางพ�นฐานทางเศรษฐกจไมเพยงพอ หรอการบรการสาธารณะไมท�วถงขาดประสทธภาพ

เปนตน (กรมการปกครอง. 2542 : 18)

ดงน�นปจจยสาคญท�ทาใหองคกรปกครองสวนทองถ�นสามารถแกไขปญหาและตอบสนอง

ตอความตองการของประชาชนในเบ�องตนไดน�น ข�นอยกบฐานะการคลงของทองถ�นเปนสาคญ ในการ

บรหารราชการแผนของท�งภาครฐสวนกลางและสวนทองถ�นไทยจาเปนอยางย�งท�จะตองมงบประมาณ

เพ�อดาเนนโครงการตาง ๆ ท�เก�ยวเน�องกบการใหบรการสาธารณะ ดงน�น การจดเกบรายไดโดยเฉพาะ

อยางย�งองคกรปกครองสวนทองสามารถทาไดตามกฎหมาย กลาวคอ ประการแรก การท�องคกร

ปกครองสวนทองถ�นไดรบเงนอดหนนจากรฐบาล แบงออกเปน เงนอดหนนท�วไป และเงนอดหนน

เฉพาะกจ และประการท�สอง รายไดท�ทองถ�นจดเกบเองในรปแบบท�เราเรยกวาการเกบภาษ ไดแก

ภาษโรงเรอนและท�ดน ภาษบารงทองท� และภาษปาย สวนท�สอง รายไดท�ไมใชภาษอากรซ� งรวม

คาธรรมเนยม คาใบอนญาตคาปรบ รายไดจากทรพยสนและรายไดเบดเตลด เปนตน (กรมการปกครอง.

2542 : 19)

อยางไรกด งานวจยช�นน�จะขอกลาวถงการจดเกบภาษท�ทองถ�นเปนผจดเกบเอง เพราะวา

สดสวนของการจดเกบภาษอากรจะมากกวาการจดเกบคาธรรมเนยม ประชาชนสวนใหญคดวาการ

ชาระภาษใหกบทองถ�นไมมประโยชนมแตเสยรายไดอยางเดยว เล�ยงไดกควรจะเล�ยง ไมเหมอนกบ

การชาระคาธรรมเนยมท�ประชาชนไดประโยชนในการประกอบอาชพ ดงน�น จงทาใหองคกรปกครอง

สวนทองถ�นหลาย ๆ แหง มกจะใหความสาคญในการจดเกบภาษเปนอนดบแรก กเน�องมากจากวา

ย�งตนจดเกบภาษไดมากเทาไร การคลงทองถ�นของตนกจะมงบประมาณในการบรหารมากข�นเทาน�น

2

ในปจจบนฐานะการคลงของทองถ�นยงไมเอ�ออานวยใหทองถ�นบรหารงานไดอยางสมบรณ

เน�องจากรายไดไมเพยงพอ เพราะปญหาการจดเกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�น เม�อได

เปรยบเทยบกบยอดรวมรายไดจากทกประเภท ซ� งลาพงรายไดจากการจดเกบภาษเองไมเพยงพอตอ

การบรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถ�น เน�องจากชนบทปจจบนมการเปล�ยนแปลงทาง

สงคมและเศรษฐกจอยางรวดเรว ประชาชนมความตองการดานบรการสาธารณะตาง ๆ เพ�มมากข�น

ปญหาอปสรรคท�สาคญในการจดเกบรายไดดงกลาว ไดแก

ประการแรก ขอบเขตและอานาจหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นตอประเภทภาษ

ท�จดเกบเองท�มรายไดจากการจดเกบภาษและคาธรรมเนยมตาง ๆ ไมสม�าเสมอและถอไดวามระดบ

การพฒนาท�ไมแนนอน เชน ในดานของงบประมาณท�มไมเพยงพอในการส�อสารและประชาสมพนธ

ใหกบประชาชนทราบถงความสาคญของการชาระภาษใหกบทองถ�น ขอบเขตในดานสถานท� ส�งอานวย

ความสะดวกตาง ๆ เปนตน

ประการท�สอง ความรความเขาใจหรอการขาดจตสานกของประชาชนในเร�องการเสยภาษ

และการมสวนรวมในการพฒนาทองถ�นหรอเปนเพราะความลมเหลวในการบรหารงานดานบคลากร

เก�ยวกบการจดเกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�นเองท�ไมมความกระตอรอรนในการทางาน

ในดานความรความเขาใจระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของกบภาษของประชาชน ปจจบนนบวานอยมาก

สวนใหญตองการชาระภาษใหนอยท�สด หรอหลกเล�ยงการชาระภาษ ทาใหความตระหนกและการม

สวนรวมตอการพฒนาทองถ�นโดยมการชวยกนชาระภาษน�น เปนส�งท�ไมเช�อมโยงตอกน (องอร

แกวเรอนทอง. 2553 : 8)

ตามแนวคดท�กลาวไวผใชประโยชนหรอไดประโยชนจากการบรการของรฐ ยอมตองชาระ

ภาษและคาธรรมเนยมตอราชการท�รบผดชอบน�น ๆ แมตามทางระเบยบกฎหมายจะเปดชองในการท�

ผชาระภาษไดรบการประเมนคาภาษแลว เหนวาไมชอบธรรม กมสทธทาเร�องอทธรณตอผมอานาจ

ใหมการพจารณาประเมนคาภาษใหมได กไมมประชาชนสนใจวธการดงกลาวแตอยางใด รวมท�ง

กรณท�หนวยงานสามารถฟองรองดาเนนคดตามกฎหมาย แกผมหนาท�เสยภาษท�ไดหลกเล�ยงการ

ชาระภาษทาใหตองยดทรพย เพ�อนามาชาระคาภาษ สวนใหญพบวาไมมการดาเนนคดตอประชาชน

รวมท�งการยดทรพยเพ�อชาระภาษเชนเดยวกน (องอร แกวเรอนทอง. 2553 : 9)

ท�ผานมาองคกรปกครองสวนทองถ�นสวนใหญมปญหาดานงบประมาณทาใหไมสามารถ

พ�งพาตนเองในดานการคลงไดมากนก เน�องจากในทางปฏบตพบวาองคกรปกครองสวนทองถ�น

เกอบทกแหงในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง มรายไดจากการจดเกบภาษและคาธรรมเนยมตาง ๆ

ไมสม�าเสมอและถอไดวามระดบการพฒนาท�ไมแนนอนซ� งอาจจะมสาเหตมาจากปญหาการจดเกบ

ภาษหลาย ๆ ประเภท ปญหาผเสยภาษไมเขาใจในกฎระเบยบขอบงคบท�เก�ยวของกบภาษ ปญหา

ดานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�นเองหรอขอจากดอ�นอกหลาย ๆ ดาน

3

จากสถานการณการเกบภาษในเขตอาเภอแกลงน�นพบวาองคการบรหารสวนตาบลสวนใหญ

มลกษณะของพ�นท�คลาย ๆ กน แตบางแหงจดเกบภาษไดอยางมประสทธภาพ และบางแหงไมสามารถ

จดเกบภาษไดอยางมประสทธภาพ ไมสม�าเสมอกน บางปเกบไดมากและบางปกเกบไดนอยทาให

ไมสามารถจดสรรงบประมาณทางดานสาธารณปโภคใหกบประชาชนไดอยางท�วถง โดยท�ในภาพรวม

ของจงหวดระยองเปนพ�นท�การทาเกษตรกรรม การทาสวนผลไม การทานา การทาประมง และโรงงาน

อตสาหกรรมไมยางพาราท�งท�มขนาดเลกและขนาดใหญผสมผสานกนอยเปนจานวนมาก จงทาให

อยากทราบวาทาไมการจดเกบภาษถงจดเกบไดแตกตางกนเปนอยางมากไมมความแนนอนหรอเปน

เพราะประชาชนยงขาดความรความเขาใจในบทบาทของตนเองท�จะเสยภาษใหทองถ�น หรอจะเปน

เพราะวาขาดการประชาสมพนธจากหนวยงานภาครฐกนแน

ดงน�นผศกษาจงตองการศกษาวาจะมปจจยใดบางท�จะทาใหทองถ�นมความเขมแขงสามารถ

พ�งตวเองไดโดยมตองพ�งพาการจดสรรเงนจากรฐบาลและเงนอดหนนจากรฐบาลกลางเพยงอยางเดยว

เพ�อพฒนาทองถ�นตามความตองการของประชาชนอยางแทจรง โดยใหทกภาคสวนในทองถ�นม

สวนรวมในดานการกาหนดการจดหารายไดของทองถ�นเอง โดยคดหาแนวทางเพ�อใหมาซ� งรายได

และนามาพฒนาทองถ�นเพ�อความอยดมสขของประชาชนอยางแทจรง ในการศกษาคร� งน� ผศกษา

มงเนนไปท�ปจจยอะไรบางท�มผลระทบตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง อนจะเปนประโยชนตอการพฒนาระบบการจดเกบภาษ

ใหมประสทธภาพมากย�งข�น

วตถประสงคของการวจย

การวจยในคร� งน� มวตถประสงคดงตอไปน�

1. เพ�อศกษาเปรยบเทยบถงปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

2. เพ�อสรางมาตรการการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล

ในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

ประโยชนของการวจย

การวจยคร� งน� มประโยชนดงน�

1. คาดวาทาใหสามารถทราบถงปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง และจะสามารถนาไปใชประโยชนในการจดเกบ

ภาษใหมประสทธภาพมากย�งข�น

4

2. คาดวาผลของการศกษาจะเปนประโยชนตอผบรหารและผท�เก�ยวของ สาหรบใชเปน

ขอมลประกอบการตดสนใจเก�ยวกบการดาเนนงานดานการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล

ในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

3. คาดวาผลของการศกษา ปญหา และอปสรรคขององคการบรหารสวนตาบลในเขต

อาเภอแกลง จงหวดระยอง ในคร� งน� จะเปนประโยชนกบผท�สนใจ สามารถนาไปใชเปนขอมลในการ

ปรบปรงแกไขในการจดเกบภาษตอไป

ขอบเขตการวจย

1. ขอบเขตในดานชวงเวลาของการวจย

ในการศกษาคร� งน� เร�มทาการศกษาต�งแต ป พ.ศ. 2556 - 2558 เน�องจากอยในชวงของ

แผนพฒนา 3 ป ขององคกรปกครองสวนทองถ�นในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

2. ขอบเขตในดานพ�นท�ของการวจย

เปนการศกษาจากองคการบรหารสวนตาบลท�มประสทธภาพในการจดเกบภาษท�ตางกน

จานวน 2 แหง ขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

3. ขอบเขตในดานเน�อหาของการวจย

การศกษาเฉพาะปญหาในการจดเกบภาษโรงเรอนและท�ดน ภาษบารงทองท� และภาษ

ปาย เพ�อหาแนวทางในการปรบปรงกระบวนการจดเกบภาษ ขององคการบรหารสวนตาบลในเขต

อาเภอแกลง จงหวดระยอง

นยามศพทเฉพาะ

เพ�อเปนแนวทางในการเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมล ผวจยกาหนดนยามศพท

เบ�องตนไว ดงน�

1. ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน หมายถง ขอความท�ใหแนวทางสาหรบการ

พฒนาและการดาเนนงานของหนวยงานหรอแผนงาน ซ� งสะทอนใหเหนท�งโดยตรงและโดยออมถง

หลกการพ�นฐานหรอความเช�อถอของผรบผดชอบสาหรบหนวยงานหรอแผนงานน�น ๆ

2. ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน หมายถง แผนเบดเสรจ ซ� งแสดงออก

ในรปตวเงน แสดงโครงการดาเนนงานท�งหมดในระยะหน�ง รวมถงการกะประมาณการบรหารกจกรรม

โครงการ และคาใชจาย ตลอดจนทรพยากรท�จาเปนในการสนบสนน การดาเนนงานใหบรรลตามแผน

ประกอบดวยการทางาน 3 ข�นตอน คอ 1) การจดเตรยม 2) การอนมต และ 3) การบรหาร

5

3. ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ หมายถง วสดสานกงาน แบบพมพ แผนพบ

คอมพวเตอร น�าด�ม ของชารวยท�ใชในการจดเกบรายไดขององคการบรหารสวนตาบล

4. ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ หมายถง หนาท�ตาง ๆ ท�กาหนดทศทาง

ในการใชทรพยากรท�งหลายอยางมประสทธภาพและประสทธผล เพ�อใหบรรลถงเปาหมายขององคกร

การใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ การใชทรพยากรไดอยางเฉลยวฉลาดและคมคา การใชทรพยากร

อยางมประสทธผล การตดสนใจไดอยางถกตอง และมการปฏบตการสาเรจตามแผนท�กาหนดไว

5. ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน หมายถง การจดทาระบบ

การจดเกบขอมลทรพยสนของประชาชนในเขตองคกรปกครองสวนทองถ�น ไดแก ท�ดน โรงเรอน

หรอส�งปลกสรางอยางอ�น ปายและการประกอบกจการคา โดยมขอมลหลกคอ ช�อท�อยเจาของทรพยสน

ตาแหนงท�ต�ง ขนาด และลกษณะการใชประโยชนของทรพยสน

6. ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ หมายถง ระเบยบ ขอบงคบ ขอบญญต

ขององคกรปกครองสวนทองถ�นท�ไดกาหนดมาเพ�อใชในการบรหารกจการบานเมองหรอบงคบ

ความประพฤตของประชาชนใหปฏบตตามในการเสยภาษบารงทองถ�น หากผใดฝาฝนจะไดรบผล

อยางใดอยางหน�งตามกฎหมาย

7. การจดเกบรายได หมายถง การรบชาระภาษท�องคกรปกครองสวนทองถ�นจดเกบเอง

ไดแก ภาษปาย ภาษโรงเรอนและท�ดน ภาษบารงทองท� และอากรฆาสตว

8. ปจจยท�สงผลตอการเพ�มประสทธภาพ หมายถง เหตอนเปนทางใหเกดประสทธภาพ

ตอการจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถ�น ซ� งประกอบดวย การประชาสมพนธ การรบร

ขอมลขาวสาร ความรเก�ยวกบภาษ การชาระภาษ บคลากร และมาตรการในการดาเนนงาน

9. การเพ�มประสทธภาพ หมายถง คณะผบรหารองคกรปกครองสวนทองถ�นและ พนกงาน

องคกรปกครองสวนทองถ�น ไดเสนอแนวทางการพฒนาและวธการปรบปรงประสทธภาพการจดเกบ

รายได ในการใชทรพยากรทางการจดเกบขอมลเพ�อดาเนนงานใหเปนไปตามระเบยบ กฎหมาย

ถกตอง รวดเรว รวมท�งการนาเอาเทคโนโลยดานระบบแผนท�ภาษ GIS ท�ทนสมยมาใชเปนเคร�องมอ

ในการจดเกบขอมล จนทาใหการบรหารงานจดเกบรายไดเปนไปตามเปาหมายท�วางไวในระยะเวลา

ท�กาหนด และประชาชนมความพงพอใจ

10. พนกงานองคกรปกครองสวนทองถ�น หมายถง พนกงานองคกรปกครองสวนทองถ�น

ซ� งเปนขาราชการลกจางประจา พนกงานจางท�วไป ท�ปฏบตหนาท�ดานการจดเกบรายได ฝายการคลง

และฝายจดทางบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถ�น

11. ผมหนาท�จดเกบรายได หมายถง ผท�มสวนเก�ยวของกบการจดเกบรายได ประกอบดวย

เจาหนาท�สงกดสวนการคลง เจาหนาท�วเคราะหนโยบายและแผน ปลดองคกรปกครองสวนทองถ�น

คณะผบรหารองคกรปกครองสวนทองถ�น สมาชกสภาองคกรปกครองสวนทองถ�น กานน ผใหญบาน

และผชวยผใหญบาน

6

กรอบแนวคดในการวจย

จากการสารวจองคความรท�งทางดานแนวคด ทฤษฎ และงานวจยท�เก�ยวของ ผศกษาสามารถ

กาหนดกรอบแนวคดในการวจย ไดดงน�

1. ตวแปรอสระ (Independent Variables) ประกอบดวย

1.1 ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน

1.2 ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน

1.3 ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ

1.4 ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

1.5 ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

1.6 ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ

2. ตวแปรตาม (Dependent Variables) คอ ประสทธภาพในการจดเกบภาษรายไดประเภท

จดเกบเองขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ไดแก

2.1 จดเกบไดตรงตามระยะเวลา

�.� จดเกบไดตรงตามประมาณการรายรบ

2.3 จดเกบไดครบถวนท�งจานวนเงนและจานวนราย

7

กรอบแนวคดในการวจย สามารถแสดงไดดงภาพ

ภาพประกอบ � กรอบแนวคดในการวจย

- ความสอดคลองในนโยบายการรหารงาน

- ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน

- ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ

- ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

- ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสน

- ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ

ประสทธภาพกระบวนการ

การจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง

จดเกบไดตรงตาม

ระยะเวลาในแผน

ปฏบตการ

จดเกบไดตรงตาม

ประมาณการรายรบ

จดเกบไดครบถวน

ท�งจานวนเงนและ

จานวนราย

8

สมมตฐานในการวจย

จากตวแบบการวเคราะหผวจยสามารถกาหนดสมมตฐานไดดงตอไปน�

1. ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษของ

องคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

2. ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษ

ขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

3. ความพรอมของสถานท� และวสดอปกรณ มผลตอประสทธภาพในการจดเกบภาษของ

องคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

4. ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ มผลตอประสทธภาพในการจดเกบภาษ

ขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

5. ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน มผลตอประสทธภาพการ

จดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

6. ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษของ

องคกรองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

บทท� �

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยท�เก�ยวของ

ในการสารวจองคความรท�เก�ยวของกบการวจยเร�องปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบ

ภาษขององคกรปกครองสวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขต

อาเภอแกลง จงหวดระยอง

ผศกษาไดคนควาเอกสารและไดศกษาการใชแนวคดและทฤษฎ และงานวจยท�เก�ยวของ

เพ�อนามาเปนกรอบแนวคดในการศกษาและอภปรายผลการศกษา ซ� งอธบายความเปนจรงของการศกษา

ไดอยางสมเหตสมผล สามารถสรปเปนหวขอตาง ๆ ไดดงตอไปน�

1. ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร

1.1 ปจจยท�มสวนเก�ยวของกบประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร

1.2 การหลบหนและการหลกเล�ยงภาษอากร

2. การบรหารภาษอากร

2.1 โครงสรางการคลงทองถ�น และความรเก�ยวกบภาษบารงทองถ�น

3. การจดเกบรายไดขององคการบรหารสวนตาบล

3.1 การจดทาแผนท�ภาษขององคการบรหารสวนตาบล

4. การนานโยบายไปปฏบต

5. งานวจยท�เก�ยวของ

ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร

แนวคดทฤษฎตางๆ ท�กลาวถงประสทธภาพในการปฏบตงาน มกจะกลาวถงผลการปฏบต

ดงน�

เรอนใจ เกโส (2551 : 25) ไดกลาวถงความหมายประสทธภาพ หมายถง การปฏบตงานท�

คานงถงทรพยากรท�มอยสาหรบการปฏบตการน�น เน�องจากทรพยากรท�มอยอยางจากดผปฏบตงาน

จะประสบความสาเรจไดตองใชทรพยากรท�มอยสาหรบการปฏบตการน�น เน�องจากทรพยากรท�มอย

จากดผปฏบตงานจะประสบความสาเรจไดตองใชทรพยากรท�มอยอยางจากดน�นใหเกดประโยชน

สงสด ซ� งโดยคานยามของคาวา “ประสทธภาพ” เปนคาสามญท�นยมใชในความหมายของลกษณะ

“ทางานด” การทางานมประสทธภาพกคอการทางานด แตความหมายในทางดานเศรษฐศาสตรแลว

“ประสทธภาพ” หมายถง การสามารถบรรลเปาหมายใหไดมากท�สด เม�อกาหนดระดบคาใชจายมา

ใหแลวหรอการสามารถบรรลเปาหมายท�กาหนดใหดวยคาใชจายท�ต �าท�สด

10

สมธ (Smith. 1937 : 55) มแนวคดวาการทางานจะตองมลกษณะแบงงานกนทา คนเราจะ

ไมสามารถจะทางานทกอยางไดอยางมประสทธภาพ ดงน�นจงสมควรตองทาในส�งท�ตนถนดและม

ความชานาญงานจงจะมประสทธภาพสง

พนม ทนกร ณ อยธยา (2534 : 18) มแนวคดวาประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร คอ

การจดเกบภาษอากรใหเตมเมดเตมหนวยหรอไมมการร�วไหล โดยเสยคาใชจายนอยท�สดดวย ลกษณะ

ความมประสทธภาพของการจดเกบภาษอากรมความสาคญ เพราะคาใชจายในการจดเกบภาษอากร

เปรยบเสมอนเปนการใชปจจยการผลตหรอทรพยากรอยางหน�ง ซ� งถาคาใชจายมากเกนไปกอาจไดรบ

ประโยชนนอยกวาเม�อเทยบกบกรณท�นาไปใชประโยชนดานหน�ง

เรอนใจ เกโส (2551 : 25) กลาววาในขณะท�มเคร�องช� ท�พอจะเปนท�ยอมรบและนยมใชวด

หรอกาหนดประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร 3 วธ

�. วดคาใชจายในการจดเกบ ถอหลกวา ในการจดเกบภาษท�ดน�น ควรถอหลกประหยด

โดยคาใชจายในการจดเกบควรจะต�า ไมใชเกบภาษไดมากแตคาใชจายในการจดเกบมากดวย การวด

ประสทธภาพของการบรหารภาษอากรตามวธน� มแนวปฏบตโดยเปรยบเทยบคาใชจายในการจดเกบ

ภาษอากรท�เกบได ถาอตราสวนคาใชจายตอภาษท�เกบไดต �าแสดงวาการเกบภาษน�นมประสทธภาพสง

�. วดจากรายไดท�เกบไดจรงกบรายไดท�ควรจะได ตามวธน� จะตองคานวณวาในการจดเกบ

ภาษอากรแตละประเภทถาจะใหไดเตมเมดเตมหนวยควรไดรายไดเทาไหร แลวถาเปรยบเทยบรายได

ท�ไดจรงของประเภทน�น ๆ กบรายไดท�ควรจะไดกจะทาใหรวาการบรหารการจดการจดเกบภาษน�น ๆ

มประสทธภาพมากนอยเพยงใด

3. วดคาใชจายของผเสยภาษอากรในการปฏบตตามกฎหมาย ตามวธน�จะถอหลกวาภาษ

อากรท�ดมประสทธภาพในการจดเกบสง ควรเปนภาษท�มผเสยภาษเสยคาใชจายในการปฏบตตาม

กฎหมายต�า กลาวคอ ภาษท�มประสทธภาพควรเปนภาษท�งาย มขอความแจมชดและสะดวกแกผเสย

ภาษอาการท�จะปฏบตตาม โดยไมตองมาปรกษาทนายความเพ�ม นอกจากน�การจดเกบภาษอากรจะ

มประสทธภาพมากหรอนอยเพยงใด ยอมข� นอยปจจยท�เปนเคร� องกาหนดประสทธภาพ ซ� งตองม

ลกษณะท�วาประชาชนมความสานกในหนาท�การเสยภาษคอนขางสงลกษณะของกฎหมายตองงาย

และสะดวกตอการประเมนภาษของผเสยภาษ พนกงานผจดเกบภาษตองเอาใจใสในการปฏบตตาม

งานและการบรการ

จรส สวรรณมาลา (2541 : 22) ไดแสดงความเหนเก�ยวกบปจจยท�มผลตอประสทธภาพ

และประสทธผลการจดเกบภาษ ดงน�

1. วดจากการนาคาใชจายของหนวยงานท�นามาใชในการจดเกบภาษ (Cost of Collection)

วดประสทธภาพในการจดเกบภาษ โดยใชอตราสวนรอยละของงบประมาณรายจายท�หนวยงานของรฐ

11

ใชไปในการจดเกบภาษตอรายไดจากภาษท�จดเกบได เชน สมมตวาหนวยจดเกบภาษมลคาเพ�มใช

เงนงบประมาณ � ลานบาท การจดเกบภาษและสามารถจดเกบภาษไดเปนเงน ��� ลานบาท อตราสวน

ตนทนภาษมลคาเพ�มในกรณน� คอ รอยละ � ของรายได โดยหลกการแลวอตราสวนตนทนการจดเกบ

ย�งต�ามากเทาใดแสดงวาการจดเกบภาษมประสทธภาพมากข�นเทาน�น

2. วดจากคาใชจายของผเสยภาษในการปฏบตตามกฎหมาย (Compliance Cost) คาใชจาย

ของบคลหรอหนวยงานอ�น ๆ ท�เกดข�นอนเน�องมาจากการจดเกบภาษคาใชจายประเภทน�มกจะไมได

ประเมนอยางจรงจงมากนก อยางไรกตามโดยหลกการแลวคาใชจายประเภทแรกกบประเภทท�สองน�

มความเก�ยวของกนอยางใกลชด รฐบาลพยายามผลกภาระตนทนของการจดเกบภาษใหเหลอนอยท�สด

เชน ในการเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาหรอภาษมลคาเพ�มน�น รฐบาลกาหนดใหผประกอบการจะม

หนาท�จดทาบญชภาษท�หกหรอเกบจากผเสยภาษ และนาสงหนวยจดเกบภาษเปนรายเดอน การบงคบ

ใหผประกอบการตองทาบญชเกบรวบรวมเงนภาษและนาสงเงนภาษใหแกหนวยราชการ จะทาให

ผประกอบการตองมรายจายเกดข�น ขณะท�หนวยงานของรฐไมตองจางคนหรอจายเงนในเร�องดงกลาว

การกระทาน� ถอวาหนวยงานของรฐผลกภาระคาใชจายในการบรหารการจดเกบภาษไปใหภาคเอกชน

3. การอานวยความสะดวกแกผเสยภาษ คอ กระบวนการจดเกบภาษของรฐจะตองไมสราง

ความไมสะดวก ความไมพอใจ การเสยเวลาหรอคาเสยโอกาสของผเสยภาษท�ตองปฏบตตามกฎหมาย

บานเมอง แมวาตนทนการจดเกบภาษประเภทน� อาจไมสามารถประเมนคาเปนเงนได แตกมความ

สาคญตอประสทธภาพของการบรหารการจดเกบภาษอยางมาก ตนทนประเภทน� มความสมพนธกบ

ตนทนประเภทแรก คอ ถาหนวยงานจดเกบภาษจะอานวยความสะดวกแกผเสยภาษโดยจดใหมระบบ

เสยภาษผานธนาคาร ไปรษณย หรอจดใหมการใหคาแนะนาแกผเสยภาษเปนระยะ ๆ

การประเมนประสทธภาพการบรหารจดเกบจะตองพจารณาตนทนการจดเกบท�งสามประเภท

รวมกน ระบบการจดเกบภาษท�มคณภาพ จะตองมตนทนการจดเกบท�งสามประเภทนอยท�สด

วทย ตนตยกล (2521 : 44) แสดงความเหนวา ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร ไดแก

การจดเกบภาษอากรใหเตมเมดเตมหนวย โดยมคาใชจายท�นอยท�สด โดยในการจดเกบภาษอากรท�ม

ประสทธภาพข�นอยกบปจจยท�สาคญ 4 ประการ คอ

1. ลกษณะของกฎหมายภาษอากรจะตองงายและสะดวกตอการประเมนภาษของผเสยภาษ

2. บรรยากาศท�ชวนใหปฏบตตามกฎหมายภาษอากรใหมากข�น โดยผนาประเทศและผนา

ธรกจจะตองปฏบตตวเปนเย�ยงอยางแกผเสยภาษท�วไปและพยายามไมใหมการหลบเล�ยงภาษอากร

เพราะจะเปนชองทางของความไมเปนธรรมในการจดเกบภาษและมสวนทาใหผเสยภาษถกตองอยแลว

เกดความทอแทไมมกาลงใจในการเสยภาษ

3. ประสทธภาพของพนกงานผจดเกบภาษอากร จะตองเอาใจใสในการปฏบตงานและการ

ใหบรการแกผเสยภาษอยางด

12

4. โครงสรางภาษอากรถอวามความสาคญมาก ท�งน� เน�องจากโครงสรางภาษอากรเปนส�งท�

เอ�ออานวยในแงความสะดวกเขาใจงายในทางปฏบต ท�งผจดเกบและผเสยภาษกอใหเกดความเปนธรรม

เม�อภาษอากรมโครงสรางท�ด โดยเฉพาะการลดความซ� าซอนของการจดเกบอนจะมผลใหภาระภาษ

เหมาะสมอยในวสยท�ผเสยภาษรบได

วรพทย มมาก (2551 : 28) ไดนยามคาวา ประสทธภาพในดานการจดเกบภาษอาการวาม

ท�งความหมายแคบและความหมายกวาง โดยความหมายแคบน�น คอ การจดเกบภาษใหไดเตมเมด

เตมหนวย ไมมการร�วไหลและเสยคาใชจายต�าสด จากความหมายน� เปนการพจารณาเฉพาะดานตนทน

และผลประโยชนในแงของกลไก โดยละเลยดานจตใจ ดงน�นความหมายอยางกวางกจะครอบคลมถง

การจดเกบภาษอากรในลกษณะท�เปนธรรม คงเสนคงวา หมายถง กรรมวธ การปฏบตงานตองเปน

แบบฉบบเดยวกน เพ�อปองกนความสบสน ตลอดจนความสม�าเสมอและความจรงใจในการปฏบต

หนาท�ของเจาหนาท� สวนลกษณะเสมอภาคน�น หมายถง การปฏบตตอผเสยภาษทกคนเทาเทยมกน

ไมมการเลอกปฏบตเฉพาะบคคล การจดเกบภาษอากรมประสทธภาพหรอไมน�น สามารถวดไดดวย

ดชน 3 ประการดงน� คอ

1. วดจากคาใชจายในการจดเกบภาษอากร เน�องจากในการจดเกบภาษอากรเปนการโอน

ทรพยากรจากภาคเอกชนไปสภาครฐบาล โดยไมกอใหเกดผลผลตหรอรายไดแกประเทศ อยางไรกตาม

ส�งท�เกดข�นในกระบวนการโอนทรพยากรน�นกคอ คาใชจายในการจดเกบท�งภาครฐบาลและเอกชน

ซ� งถอเปนการสญเปลาประการหน�งทางเศรษฐกจ ดงน�น คาใชจายท�เกดข�นจากการจดเกบจงควรให

มคาต�าสด โดยท�วไปการวดประสทธภาพจากคาใชจายในการจดเกบภาษอากร สามารถกระทาได

โดยเปรยบเทยบคาใชจายในการจดเกบภาษอากรกบผลการจดเกบภาษอากร ถาสดสวนคาใชจาย

ต�ากวาแสดงวาการจดเกบน�นมคณภาพสง

2. วดจากภาษอากรท�เกบไดจรงกบประมาณการภาษอากร ตามวธน�ประสทธภาพในการ

จดเกบภาษ จะคานวณไดจากการเปรยบเทยบรายไดท�เกบไดจรงกบรายไดท�คาดวาจะเกบไดในแตละ

ปงบประมาณ

3. ผลการจดเกบภาษอากร ดชนน� จะชวยในการบงช� ถงประสทธภาพในการจดเกบภาษ

อากรของหนวยงาน ถาผลการจดเกบมแนวโนมเพ�มข�นกนาจะบงช� ไดประการหน�งวาประสทธภาพ

ของการบรหารการจดเกบภาษอากรเปล�ยนแปลงไปในทศทางท�ดข�น

ปจจยท�มสวนเก�ยวของกบประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร

การบรหารจดเกบภาษอากรอยางมประสทธภาพยอมทาใหไดรายไดภาษแบบเตมเมด

เตมหนวย และลดจานวนการหลกเล�ยงภาษใหนอยลง ดงน�นควรพจารณาถงปจจยท�มความสาคญ

ตอการกาหนดความมประสทธภาพวาประกอบดวยอะไรบาง และปจจยดงกลาวมความสาคญตอ

การกาหนดประสทธภาพอยางไร เม�อคานงถงปจจยกาหนดความมประสทธภาพแลวจะเหนวาม

มากมายหลายประการ แตปจจยหลกท�สาคญ ๆ มเพยง 5 ประการ คอ

13

1. ความสานกในหนาท�การเสยภาษอากรของผเสยภาษ ตองมลกษณะท�วาประชาชน

มความสานกในหนาท�การเสยภาษท�คอนขางสง

2. ลกษณะของกฎหมายภาษอากร ตองงายและสะดวกตอการประเมนภาษของผเสยภาษ

3. ประสทธภาพของพนกงานผจดเกบภาษอากร พนกงานผจดเกบภาษตองเอาใจใสในการ

ปฏบตงานและใหบรการแกผเสยภาษเปนอยางด

4. บรรยากาศท�เอ�ออานวยใหปฏบตตามกฎหมายภาษอากรตองดาเนนการสรางบรรยากาศ

ใหผเสยภาษปฏบตตามกฎหมายภาษอากรใหมากข�น โดยผนาของประเทศและผนาทางดานธรกจ

จะตองปฏบตตวเปนเย�ยงอยางแกผเสยภาษท�วไปและพยายามไมใหมการหลบเล�ยงภาษอากร เพราะการ

หลบเล�ยงภาษอากรเปนชองทางของความไมเปนธรรมในการจดเกบภาษอากร

5. โครงสรางภาษอากร เปนส�งท�เอ�ออานวยในแงความสะดวกและเขาใจงายในทางปฏบต

ท�งผจดเกบและผเสยภาษ กอใหเกดความเปนธรรมเม�อภาษอากรมโครงสรางท�ดโดยเฉพาะการลด

ความซ� าซอนของการจดเกบหรอท�เรยกวาภาษอากรทบถมทวอนจะมผลใหภาระภาษเหมาะสมอยใน

วสยท�ผเสยภาษรบไดและสงผลข�นสดทาย คอลดการหลบเล�ยงภาษใหนอยลงเปนการเพ�มประสทธภาพ

ของการจดเกบภาษอกดวย (โมรา บญยผล. 2535 : 29)

การหลบหนและการหลกเล�ยงภาษอากร

การจดเกบภาษอากรเปนการบงคบจดเกบรายไดหรอผลประโยชนจากประชาชน โดยมไดม

การตอบแทนโดยตรงจากรฐบาล จงมการพยายามไมเสยภาษหรอเสยภาษใหนอยท�สด ท�งน� เพ�อพยายาม

รกษาระดบรายไดท�แทจรงของตนไว การพยายามหาทางไมเสยภาษหรอเสยใหนอยท�สดอาจปรากฏ

ออกมาใน 2 รปแบบ คอ การหลบหนภาษและการหลกเล�ยงภาษอากร

1. การหลบหนภาษอากร หมายถง การไมเสยภาษอากรหรอเสยภาษอากรนอยกวาท�ควร

จะเสยตามท�กฎหมายกาหนด ไมวาจะเปนผลมาจากการกระทาโดยท�มเจตนาหรอจากความเพกเฉย

หรอรเทาไมถงการณ เชน ไมย�นแบบแสดงรายการเสยภาษ หรอย�นรายการไมครบถวน โดยการลง

รายการรายรบหรอรายไดต�ากวาความเปนจรง หรอรายจายสงกวาความเปนจรง การลกลอบนาสนคา

เขาประเทศเพ�อไมตองเสยภาษศลกากร เปนตน

2. การหลกเล�ยงภาษอากร คอ การไมชาระภาษหรอพยายามชาระแตนอยโดยอาศยชองโหว

ของกฎหมายภาษอากร ระเบยบปฏบตหรอขอวนจฉยของสวนราชการมหนาท�รบผดชอบในการจดเกบ

ภาษ การปฏบตดงกลาวน� ถอวาถกตองตามกฎหมาย การหลกเล�ยงภาษอากรเจาพนกงานน�นสามารถ

ประเมนเรยกเกบเพ�มเตมไดเพยงภายในระยะเวลา 5 ป นบแตวนท�ทาการย�นแบบแสดงรายการเทาน�น

และโดยผลแหงกฎหมายหรอมารยาทไมถอวาเปนเร�องเสยหาย ในการท�จะพยายามเสยภาษใหนอยลง

หรอไมเสยเลยโดยถกตองตามกฎหมาย (โมรา บญยผล. 2535 : 30)

14

สาเหตแหงการหลบหนและหลกเล�ยงภาษอากร ในระบบภาษอากรหน� ง ๆ จะมสวน

ประกอบท�สาคญรวม 4 ประเภทคอ (เจรญ ธฤตมานนท. 2544 : 32)

1. ความรวมมอของประชาชนผมหนาท�เสยภาษ สวนประกอบท�สาคญท�สดในการท�จะ

ทาใหการบรหารงานจดเกบภาษอากรเปนไปอยางมประสทธภาพกคอ การยนยอมเสยภาษอากรดวย

ความสมครใจของประชาชนในประเทศ ซ� งทาใหรฐสามารถจดเกบภาษไดมากโดยเสยคาใชจายในการ

จดเกบแตเพยงเลกนอย โดยเฉพาะอยางย�งสาหรบประเทศไทย ภาษสวนใหญเปนแบบประเมนของ

ตนเอง กลาวคอผเสยภาษมหนาท�ย�นแบบแสดงรายการเสยภาษของตนตอเจาหนาท�ของรฐ เพ�อแสดงวา

ตนมรายได คาใชจายและภาษท�ตองชาระเปนจานวนเงนเทาใดภายในระยะเวลาท�กฎหมายกาหนด

ในช�นตนเจาหนาท�จะตองยอมรบแบบท�ย�นและชาระภาษไวกอนจะถกตองหรอไมน�นจะตรวจสอบ

ในภายหลง หากชาระไมถกตองครบถวนกจะประเมนภาษเพ�มเตมการใชระบบภาษแบบประเมน

ตนเองน� จะไดผลสมบรณ กตอเม�อประชาชนผเสยภาษใหความรวมมอและเตมใจจะเสยภาษใหแกรฐ

หากประชาชนไมสมครใจยนยอมเสยภาษหรอพยายามท�จะหลกเล�ยงภาษแลว ยอมจะทาใหการจดเกบ

เปนไปดวยความยากลาบาก เพราะกาลงเจาหนาท�ของรฐไมอยในวสยท�จะไลตดตามตรวจสอบภาษ

กบประชาชนทกคนได ซ� งเปนผลใหรฐไมสามารถรวบรวมทรพยากรท�เกดจากการเสยภาษของ

ประชาชนมาใชจายในการพฒนาประเทศไดอยางเตมท�

ความสมครใจในการเสยภาษของประชาชนน�น นอกจากจะทาใหรฐบาลเกบภาษได

จานวนมากข�นแลวยงเปนการแสดงถงความสมานฉนทและความม�นคงของชาตอกดวย และในสงคม

ท�มลกษณะเชนน� ประชาชนสวนใหญจะมจรยธรรมสงและสนใจในกจการบานเมอง ความสนใจ

และการรจกหนาท�อนพงมตอรฐบาลดงกลาว จะชวยบงคบใหรฐบาลบรหารงานอยในกรอบท�ถกตอง

และเปนไปเพ�อประโยชนของประชาชนสวนรวมดวย ในประเทศท�พฒนาแลวและมการปกครอง

แบบประชาธปไตยอยางสมบรณน�น ความสานกในหนาท�เก�ยวกบการเสยภาษอากรของประชาชน

โดยเฉล�ยจะดกวาประเทศท�มการปกครองแบบอ�น เชน ประเทศสหรฐอเมรกา องกฤษ และบางประเทศ

ในยโรป เปนตน สาหรบประเทศไทย ความสานกในหนาท�เก�ยวกบการภาษอากรน�นยงอยในระดบต�า

ทศนคตตอการเสยภาษยงไมถกตองจนดเหมอนเปนท�ยอมรบกนในสงคมไทยวา ใครหลกเล�ยงภาษ

ไดถอวาเปนคนฉลาดและมความสามารถ สาเหตหลกท�ประชาชนชาวไทยยงไมใหความรวมมอใน

การเสยภาษอากร มดงน�

1.1 ประชาชนขาดความรความเขาใจในกฎหมายภาษอากร หลกการบรหารงานจดเกบ

ภาษอากรท�สาคญ กคอ รฐตองทาทกวถทางเพ�อใหประชาชนไดปฏบตตามกฎหมายภาษอากรดวยความ

เตมใจ และประชาชนจะปฏบตไดเชนน�นยอมจะตองมความรและความเขาใจในกฎหมายภาษอากรดวย

เพราะถาขาดความรความเขาใจไมรวาจะตองเสยภาษอยางไรกยอมเปนไปไมไดท�จะใหความรวมมอ

15

แกรฐ นอกจากจะใหประชาชนไดรวธปฏบตตามท�บญญตไวในกฎหมายภาษอากรแลว ยงจะตอง

ใหประชาชนเขาใจถงความสาคญ และประโยชนท�จะไดรบจากการเสยภาษอากรดวย เพราะไมเชนน�น

ประชาชนอาจขาดความสานกในการเสยภาษ ตอตานการจดเกบภาษของรฐ โดยเฉพาะหากผนาของ

สงคมสวนใหญละเลยหนาท�การเสยภาษของตนเอง หรอกลบเปนผหลกเล�ยงภาษเสยเอง เปนแบบอยาง

พฤตกรรมท�ไมดของประชาชนและทาลายความรวมมอและเสยสละของประชาชน สาหรบประเทศ

ไทยเปนท�นาสงเกตวาการเสยภาษอากรแมวาจะเปนเร�องสาคญเก�ยวของกบประชาชนเกอบทกคน

ในประเทศ แตรฐกลบไมเหนความสาคญในการสรางความรความเขาใจ ดานภาษอากรแกประชาชน

แตอยางใด อนเปนเหตสาคญท�ทาใหประชาชนสวนใหญไมใหความรวมมอในการเสยภาษอากร

1.2 ฐานะทางเศรษฐกจของประชาชน ระดบความกาวหนาทางเศรษฐกจ ภาวะเศรษฐกจ

และระบบเศรษฐกจของประเทศ มสวนอยางมากเก�ยวกบการหลกเล�ยงภาษอากร มลเหตแหงการ

หลกเล�ยงภาษอากรมหลายประการ เชน

1.2.1 ระดบความกาวหนาทางเศรษฐกจต�าเปนผลใหระดบมาตรฐานการครองชพ

ของประชาชนต�า กลาวคอประชาชนสวนใหญมรายไดต �าไมเพยงพอกบคาครองชพ การหลกเล�ยง

ภาษอากรยอมมมาก

1.2.2 ระดบทางเศรษฐกจอยระดบท�มการประกอบกจการในรปองคการขนาดเลก

ไดแก รานคาของบคคลคนเดยว บรษทหรอหางหนสวนนตบคคลขนาดเลกท�ผถอหรอผเปนหนสวน

จานวนนอย และสวนใหญมลกษณะกจการภายในครอบครวหรอญาตสนท การหลกเล�ยงภาษยอม

ทาไดงาย เพราะสามารถรวมมอกนหลกเล�ยงได

1.2.3 ภาวะเศรษฐกจตกต�ามการวางงานในอตราสง กจการคาประสบการขาดทน

หรอตองลมละลายมาก ซ� งภาวการณดงกลาวน�ทาใหมการหลกเล�ยงภาษอากรมากข�น

1.2.4 ระบบเศรษฐกจท�มการออกเอกสารทางการคาอยางเปนทางการยงไมสมบรณ

ครบถวน ทาใหการหลกเล�ยงภาษอากรกระทาไดงายและสรางความลาบากใหแกเจาหนาท�ในการหา

ขอมลทาการตรวจสอบ

1.3 ทศนคตของประชาชนตอภาษอากร การท�ประชาชนบางคนขาดความรความเขาใจ

เก�ยวกบภาษอากรและมปญหาทางเศรษฐกจยอมทาใหไมพรอมและไมมความสามารถท�จะเสยภาษ

อากร แตมประชาชนอกกลมหน� งท�มความพรอมและสามารถท�จะเสยภาษอากรไดครบถวน พยายาม

ท�จะหลกเล�ยงและหลบหนภาษ เน�องจากมทศนคตท�ไมดตอการเสยภาษอากร การท�จะใหประชาชน

เตมใจท�รวมมอเสยภาษอากรใหแกรฐบาลอยางเตมเมดเตมหนวยน�น ตองพยายามสรางบรรยากาศ

เพ�อใหเกดทศนคตท�ดเสยกอน ท�งน� เน�องจากคนท�วไปไมมใครอยากเสยภาษ หากจะสรางความสมครใจ

ใหแกผเสยภาษ กจะตองสรางความเช�อม�นของประชาชนท�มตอระบบภาษอาการของรฐบาล การท�

16

ประชาชนจะเช�อม�นหรอมทศนคตท�ดตอการเสยภาษอากรยอมข�นอยกบพฤตกรรมและการกระทา

ท�สาคญของรฐบาลและสงคมในเร�องตอไปน� คอ

1.3.1 การใชจายเงนของรฐบาล เพ�อท�จะใหประชาชนมความเช�อม�นและรวมมอ

กบรฐบาลน�นรฐบาลจะตองแสดงใหประชาชนท�วไปเหนวารฐบาลเปนของประชาชนท�วไปมใช

เปนตวแทนของประชาชนเพยงบางกลม การแสดงออกของรฐบาลน�นจะดไดจากการใชจายเงนของ

รฐบาลวาไดดาเนนการไปเพ�อประโยชนของใคร ประชาชนทกคนไดรบประโยชนจากการดาเนนงาน

ของรฐบาลท�วถงหรอไม ถาหากการใชจายเงนของรฐบาลมทาทวาจะสวนไปในทางท�จะเปนการใชจาย

ท�อานวยประโยชนแกขาราชการ ผบรหารประเทศและพอคาธรกจบางกลมแลวย�งจะทาใหความรวมมอ

ของประชาชนตอการเสยภาษอากรเปนไปไดยากย�งข�น

1.3.2 ประสทธภาพการดาเนนการของรฐบาลเพ�อท�จะเปนเคร�องยนยนวารฐบาล

ไดนาเงนภาษอากรของราษฎรไปใชในทางท�กอใหเกดประโยชนแกประโยชนสวนรวมอยางแทจรง

รฐบาลจะตองสามารถแสดงใหประชาชนเหนวาเงนภาษอากรทกบาททกสตางคน�นไดถกใชไปอยาง

มประสทธภาพมากท�สด ซ� งวดไดจากประสทธภาพการทางานและการบรหารงานของรฐบาลตราบใด

กตาม การบรหารงานของทางราชการยงหยอนประสทธภาพและมการฉอราษฎรบงหลวงแลว ทาให

ประชาชนขาดความเช�อม�นในรฐบาลและระบบภาษอากรของรฐบาลและจะทาใหระดบความยนยอม

ในการเสยภาษใหรฐโดยสมครใจลดนอยลงดวย

1.3.3 ความยตธรรมในการเสยภาษของสงคม ปจจยสาคญอกอยางหน�งท�จะทาให

ประชาชนมทศนคตท�ดและยนยอมเสยภาษใหแกรฐโดยสมครใจน�น คอการทาใหประชาชนมความ

รสกวาตนไดเสยภาษอยางยตธรรม ถาหากทกคนรสกวาตนไดรบภาระภาษของสงคมอยางยตธรรม

โดยตางตองเสยภาษเหมอนกนตามฐานแลว จะทาใหประชาชนทกคนยนยอมท�จะเสยภาษโดยความ

สมครใจมากข�น ในทางตรงขามหากประชาชนเหนวาตนตองเสยภาษมากกวาคนอ�นอยางไมเปนธรรม

จะทาใหความสมครใจในการเสยภาษลดนอยลงอยางมากหรออาจจะไมเหลอเลย ทาใหทกคนกตาง

พยายามหลกเล�ยงและหลบหนภาษอากร

1.3.4 ทศนคตของสงคมท�มตอการหลกเล�ยงและหลบหนภาษอากร นอกจาก

ปจจยตางๆ ท�กลาวมาแลวขางตนอนจะเปนส�งชกนาใหประชาชนมความรสกรบผดชอบตอสงคม

ทศนคตของสงคมท�มตอการหลกเล�ยงหรอหลบหนภาษอากรกเปนปจจยสาคญอกประการหน�งท�จะ

มผลกระทบทาใหคนยอมเสยภาษอากรมากข�น เชน หากสงคมถอวาการหลกเล�ยงหรอหลบหนภาษ

อากรเปนความช�วรายแรง บทบญญตของกฎหมายมบทลงโทษอยางรนแรงตอผหลกเล�ยงภาษกทาให

คนไมกลาหลกเล�ยง นอกจากน�ความรสกของประชาชนท�มตอการหลบหนภาษอากรกเปนส�งสาคญ

ในประเทศท�พฒนาแลว เชน สหรฐอเมรกา ประชาชนรซ� งถงหนาท�ในการเสยภาษอากรและความ

17

สมครใจในการเสยภาษอากรอยในระดบสง แตสาหรบประเทศไทยอาจกลาวไดวาประชาชนชาวไทย

มความสานกในหนาท�การเสยภาษต�ามาก และท�สาคญท�สดคอสงคมไมรงเกยจคนท�หลบหนภาษ

คนสวนใหญมกจะนยมชมชอบและเคารพนบนอบคนท�มอานาจหรอร� ารวยโดยไมคานงวาอานาจ

ท�ไดมาชอบธรรมหรอไม หรอวาความร� ารวยน�นเกดข�นจากการหลบหนภาษอากรมากข�นได รวมท�ง

ทาใหผท�เสยภาษโดยสจรตเกดทศนคตท�ไมดตอการเสยภาษอาการตามไปดวย

1.3.5 การพฒนาระดบทางเศรษฐกจของบคคลทกคนในประเทศชาตใหสงข�น

โดยรฐบาลจะดาเนนการทางเศรษฐกจอยางมประสทธภาพ เพ�อใหการจางงานมระดบสง กลาวคอ

ประชาชนมงานทากนโดยท�วหนา มฐานะทางการเงนท�ดและมความสามารถในการเสยภาษอากร

ท�งน�ภาษอากรท�รฐจดเกบไมควรสงเกนไปจนประชาชนผมรายไดนอยมเงนเหลอหลงจากเสยภาษ

อากรแลว ไมเพยงพอตอการเล�ยงชพของตนเองและครอบครวหรอบ�นทอนกาลงใจของประชาชน

ผมรายไดสงท�จะลงทนหรอทมเทการทางาน

1.3.6 การพฒนากฎหมายและระเบยบตาง ๆ ใหเปนธรรมและเอ�ออานวยใหเกดข�น

ความกาวหนาทางเศรษฐกจของประเทศและความยตธรรมทางสงคม โดยเฉพาะกฎหมายภาษอากร

จะตองมลกษณะเปนธรรม สงเสรมใหประเทศชาตเจรญกาวหนาทางเศรษฐกจและสงคม นอกจากน�น

กฎหมายภาษอากรจะตองชดเจนไมคลมเครอ และกอใหเกดประสทธภาพในการจดเกบภาษอากร

โดยเจาพนกงาน ความสะดวกและประหยดในการเสยภาษอากรโดยประชาชนท�วไป

1.3.7 ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากรของหนวยเกบภาษอากรประกอบดวย

การจดเกบภาษอากรท�อานวยความสะดวกและรวดเรวใหแกผเสยภาษอากร การตรวจสอบภาษอากร

ของผหลบหนภาษอากรไดกระทาโดยรวดเรวและท�วถง เพ�อสรางความเปนธรรมใหแกผท�เสยภาษ

ท�สจรต

2. นโยบายดานภาษอากรของรฐบาลการท�ประชาชนจะยอมเสยภาษใหแกรฐดวยความ

สมครใจมากนอยเพยงใด ยอมข�นอยกบความเช�อม�นของประชาชนท�มตอระบบภาษอากร หรอนโยบาย

ของรฐในดานภาษอากร กลาวคอเขาจะตองพจารณาวาประชาชนทกคนรบภาระภาษอยางยตธรรม

หรอไม รฐบาลนาเงนภาษอากรไปใชประโยชน และเพ�อใครการกาหนดนโยบายภาษอากรบางประการ

ท�ไมเปนธรรม ยอมทาใหประชาชนไมอยากเสยภาษและพยายามหลกเล�ยง หรอนโยบายบางอยางท�

จะกอใหเกดความยงยากในการปฏบตหรอมความยงยากสลบซบซอนทาใหเกดชองโหวเปนประโยชน

กบคนบางกลม ยอมทาใหการจดเกบไมเกดประสทธภาพเทาท�ควร

�. กฎหมายภาษอากร การลงโทษผกระทาผดกฎหมายภาษอากร เน�องจากภาษอากรเปน

การบงคบจดเกบตามกฎหมายการท�จะทาใหกฎหมายมผลบงคบใชอยางจรงจง รฐบาลจะตองมระบบ

ภาษสามารถบงคบจดเกบภาษ เบ�ยปรบและเงนเพ�มจากผท�ชาระภาษต�ากวาความเปนจรงและดาเนนคด

18

ผกระทาผดกฎหมายภาษอากร ถาปราศจากส�งน�การบรหารภาษอากรใหมประสทธภาพยอมเปนไป

ไมได ดงน�นสภาพบงคบตามกฎหมายจงเปนองคประกอบท�สาคญอนหน�งของระบบภาษอากร การม

สภาพบงคบเพ�อใหผเสยภาษอากรไดชาระภาษอากรอยางครบถวนตองมการลงโทษแกผท�ชาระภาษ

ไวไมครบถวนหรอไมไดชาระไวเลย

4. การบรหารงานจดเกบภาษอากรมผลโดยตรงตอการหลกเล�ยงและหลบหนภาษอากร

ถาการบรหารไมมประสทธภาพการหลกเล�ยงและการหลบหนภาษยอมมมาก เพราะโดยสนดาน

ของมนษยทกคนยอมไมชอบท�จะเสยภาษดงท�กลาวมาแลว เวนแตถกตดตามเรงรดหรอถกตรวจสอบ

การท�จะวเคราะหใหทราบวาการบรหารงานจดเกบมขอบกพรองหรอประสทธภาพเพยงใดควรพจารณา

ในเร�องตอไปน�

4.1 การกาหนดตวผมหนาท�เสยภาษ การจดทาทะเบยนผเสยภาษอากรมกจะทาข�นมา

จากแบบแสดงรายการท�ผเสยภาษไดย�นมาแลวเปนสาคญ ไมมการคนหาหรอศกษาวาจานวนผเสยภาษ

ในแตละประเภทท�แทจรงควรมจานวนเทาใดจะมการจดทากนเพยงบางสวนไมเปนระบบ ท�ทาท�วไป

วธการทาหรอรวบรวมอาจทาโดยเร�มหาขอมลจากหนวยงานท�มอยในพ�นท�ทะเบยนราษฎร หอการคา

หนวยงานท�รบจดทะเบยนหางหนสวน บรษท นายทะเบยนยานพาหนะ ผใชโทรศพท รวมท�งสมาชก

ของสโมสรหรอสมาคมตาง ๆ ตลอดจนบญชผมสทธเลอกต�ง เปนตน

4.2 การชกจงใหผมหนาท�เสยภาษปฏบตตามกฎหมาย โดยจะมการสรางความรสกให

ประชาชนเหนวาไดรบความเปนธรรมจากทางราชการ โดยเฉพาะระเบยบการบางอยางท�คอนขาง

หยมหยมเอาเปรยบผเสยภาษและผนวกกบการปฏบตตนของเจาหนาท�บางคน ท�ไมมจตใจใหบรการ

แลวจะกอใหเกดความรสกตอตานการบรหารงานจดเกบภาษมาก

4.3 การตรวจสอบการเสยภาษ การท�ผเสยภาษจะหลกเล�ยงหรอหลบหนภาษอากรได

มากนอยเพยงใดยอมข�นอยวาผเสยภาษคดวาเขาจะมโอกาสถกตรวจสอบมากนอยเพยงใดดวย กลาวคอ

ถามการตรวจสอบการเสยภาษอากรอยางท�วถงกไมมใครอยากหรอกลาหลกเล�ยงภาษอากร ในทาง

ตรงขามถาประสทธภาพในการตรวจสอบการเสยภาษต�า กระทากนนอยไมท�วถงในระหวางอาย

ความการเรยกตรวจสอบผเสยภาษกจะพยายามหาทางหลบเล�ยงและหลกหนไวกอน เพราะโทษในการ

หลกเล�ยงกมนอยเม�อเทยบกบโอกาสท�จะหลกเล�ยงไดสาเรจ

การท�จะวเคราะหวาการตรวจสอบภาษอากรของผท�รบผดชอบในการจดเกบภาษในปจจบน

ยงมขอบกพรองหรอไมอยางใดอาจดไดจากหนวยงานท�รบผดชอบในการตรวจสอบวามจานวน

เพยงพอและเหมาะสมกบจานวนผเสยภาษและสภาพทองท�หรอไม จานวนเจาหนาท�ตรวจสอบและ

ความรความสามารถของเจาหนาท�ตรวจสอบ รวมท�งความซ�อสตยสจรตและเท�ยงธรรมของเจาหนาท�

ตรวจสอบ นอกจากน� ยงตองพจารณาถงระบบการตรวจสอบวาไดมการกาหนดมาตรฐานและแนวทาง

19

ไวดพอหรอไม การจดเกบเงนภาษและเรงรดภาษอากรมประสทธภาพเพยงพอหรอไม มการใช

เคร�องมอ อปกรณ หรอเทคโนโลยใหม ๆ ในการบรหารงานจดเกบหรอไม

โดยสรปแลว ปญหาของระบบภาษอากรโดยรวมสวนใหญคอยงมการหลบหนและหลกเล�ยง

ภาษอากรอยมาก การท�ประชาชนมเงนไดแตไมยอมเสยภาษ ไมวาการไมเสยภาษเปนกรณการหลบหน

ภาษ หรอเปนกรณหลกเล�ยงภาษน�นมสาเหตมาจากปจจยหลายประการ เชน เกดจากภาวะเศรษฐกจ

ทศนคตหรอคานยมของสงคมและประชาชน นโยบายในการจดเกบภาษอากรของรฐบาล ตวบท

กฎหมายหรอระเบยบท�ใชในการจดเกบภาษ กลไกลการจดเกบภาษอากรของรฐบาลและท�สาคญคอ

เกดจากตวประชาชนผเสยภาษเอง ปจจยดงกลาวพอจะยกตวอยางใหเหนไดดงน� (เจรญ ธฤตมานนท.

2544 : 40)

1. ไมเสยภาษเพราะมความเสยดายเงน โดยเฉพาะเงนท�ตนเองไดมาดวยน� าพกแรงดวยความ

เหน�อยยากและยงตองมากนเงนสวนหน�งเพ�อจายเงนคาภาษใหแกรฐกย�งเกดความเสยดาย ในท�สดก

หาทางไมเสยภาษเลย ประกอบกบเหนผไมเสยภาษไดกเลยปฏบตตามอยางบาง ท�งน�อาจจะเกดความ

รสกกวาถาเสยภาษถกตองแลวดจะนอยหนาคนท�ไมไดเสยภาษอยางถกตอง โดยเฉพาะเพ�อประโยชน

ทางการคาเพราะภาษเปนตนทนของกจการอยางหน�ง หากไมเสยกไมมตนทนในสวนน�ทาใหกาไร

มสงมากข�น หรออาจสามารถลดราคาสนคาบรการลงได ทาใหไดเปรยบแขงขนทางการคาได

2. ไมเสยภาษเพราะไมมเงนหรอมแตไมพอเสยภาษ กรณน�อาจจะเกดข�นจากความจาเปน

จรง ๆ กไดเพราะในระยะท�มเงนไดจนถงกาหนดเวลาเสยภาษน�น ตนเองเกดเงนขาดมอและไมสามารถ

ท�จะหยบยมจากใครได จงไดปลอยเลยตามเลยโดยคดวามปญหาอะไรเอาไวแกปญหาในภายหนา

3. ไมเสยภาษเพราะเหนวากฎหมายท�ใชจดเกบมบทบญญตท�สลบซบซอนเขาใจยากและม

ประชาชนบางสวนยงสามารถใชชองโหวของกฎหมายเปนเคร�องมอในการหลกเล�ยงภาษ นอกจากน�น

ยงมปจจยท�สาคญอนเกดจากบทกฎหมายท�ใชลงโทษผหลกเล�ยงภาษยงไมมบทลงโทษรนแรงเพยงพอ

ท�ทาใหผเสยภาษท�ซ�อสตยสจรตไมเสยเปรยบผท�ทจรตในการหลบหนภาษ เปนส�งจงใจใหผเสยภาษ

จงใจหลกเล�ยงได

4. ไมเสยภาษเพราะไมม�นใจวาเงนภาษท�เสยใหรฐน�น นาไปใชจายเพ�อประโยชนของ

ประเทศชาตอยางแทจรงหรอไม มการร�วไหลในการใชจายเงนของประเทศมการฉอราษฎรบงหลวง

จากขาราชการของรฐ ซ� งประชาชนบางสวนเกดความรสกวาการไมเสยภาษไมเปนผท�สงคมรงเกยจ

แตทางตรงกนขามกลบไดรบการเยนยอสรรเสรญจากสงคมเปนท�ยอมรบนบหนาถอตาเปนผมเกยรต

ในสงคม

5. ไมเสยภาษเพราะประชาชนยงคงเหนวาความยตธรรมในการเสยภาษยงไมเปนธรรม

กลาวคอผมรายไดมากและมอทธพลเสยภาษนอย หากตนจะตองเสยภาษอยางถกตองกจะเกดความ

เสยเปรยบเปนปจจยทาใหความสมครใจในการเสยภาษของประชาชนลดลงอยางมากและตางกจะ

พยายามหลกเล�ยง หลบหนภาษอากร

20

6. สภาวการณทางเศรษฐกจมผลกระทบตอการหลบหนและการหลกเล�ยงภาษอากรอยมาก

เชน หากภาวะเศรษฐกจต�า การวางงานในอตราสง ธรกจการคาหลายแหงประสบการขาดทน แรงกดดน

ทางดานการหลบหนภาษอากรมมากข�น หรอหากระดบการพฒนาทางเศรษฐกจของประเทศยงอย

ในระดบต�า มาตรฐานการครองอาชพของประชาชนไมสง ประชาชนสวนใหญมรายไดต �า ไมเพยงพอ

กบคาครองชพ การหลกเล�ยงภาษอากรกจะมมากข�น

7. การบรหารภาษอากรท�ไมมประสทธภาพจะเปนปจจยสาคญท�จงใจใหผเสยภาษพยายาม

หลบหนภาษมากข�น ลกษณะดอยประสทธภาพทางการบรหารภาษอากรน�นอาจเน�องมาจากการจด

องคกรของหนวยงานจดเกบภาษยงไมดพอ สมรรถนะในการปฏบตงานของเจาหนาท�จดเกบอากร

ยงอยในระดบต�า อปกรณเคร�องใชมไมพอเพยงและไมรวดเรวพอตอการปฏบตงานเรงดวนตลอดจน

อตรากาลงโดยรวมของเจาหนาท�อาจมไมเพยงพอเม�อเทยบกบจานวนผเสยภาษ นอกจากน�แลวยงม

องคประกอบท�สาคญอกประการหน�งคอ ความซ�อสจรตของเจาหนาท�ภาษอากร หากมการฉอราษฎร

บงหลวงเกดข�นอยางแพรหลายในหมเจาหนาท�ผรบผดชอบจดเกบภาษอากร ภาษอากรท�จะจดเกบ

ไดกจะไมเตมเมดเตมหนวยเทาควรจะเปน หากมการบรหารภาษอากรเปนไปอยางมประสทธภาพ

การดาเนนการปองกนและปราบปรามการหลบเล�ยงภาษอากรกไดผลย�งข�น ผเสยภาษมความเกรงกลว

ตอการหลบหนภาษอากรมากข�น เพราะเหนวาไมคมกบการเส�ยงท�จะถกตรวจพบในภายหลงซ� งตอง

ถกลงโทษดวย

สรปไดวาความหมายของประสทธภาพในการศกษาคร� งน� หมายถง แนวความคดในการ

บรหารงานจดเกบภาษอากรขององคการบรหารสวนตาบลท�สามารถจดเกบไดเตมเมดเตมหนวย

ซ� งตองพจารณาปจจยสาคญท�กาหนดความท�มประสทธภาพ เชน การประชาสมพนธ ลกษณะของ

กฎหมายภาษอากร โครงสรางของภาษอากร การวางระบบงานและการปฏบตงานใหไดผลในระยะเวลา

ท�รวดเรว ตองพฒนาคณภาพบคลากรใหมความรความสามารถ มการนาเทคโนโลยท�ทนสมยมา

ประมวลผลเพ�อใหเกดความรวดเรวความถกตองในการใหบรการประชาชน ดงน�นผศกษาจงได

นามาใชเปนกรอบในการศกษาของตวแปรตาม

การบรหารภาษอากร

มนกวชาการหลายทานไดเสนอแนวคดพ�นฐานของการจดเกบภาษ ไวดงน�

มานตย ผวขาว (2546 : 21) เสนอแนวคดวาหลกการจดเกบภาษในปจจบนมดวยกนหลายวธ

โดยในท�น�กลาวถงเฉพาะ 2 หลกการสาคญและเปนท�นยมคอ

�. การจดเกบตามความสามารถ การจดเกบภาษแบบน� เปนการจดเกบตามความสามารถ

ในการจายภาษของแตละบคคลโดยบคคลท�มความสามารถในการจายมากกควรท�จะมภาระภาษ

21

มากกวาคนท�มความสามารถในการจายต�ากวา โดยการจดเกบตามหลกความสามารถในการจายน�

สามารถกระทาไดหลายวธ ท�งน� ข�นอยกบตวแปรท�นามาใชในการแสดงถงความสามารถในการจาย

ดงน� คอ

1.1 การจดเกบภาษจากฐานรายไดของบคคล เปนการจดการจากฐานรายไดของบคคล

เน�องจากรายไดสามารถเปนตวแทนท�ดของความสามารถในการจายภาษสงกวาคนท�มรายไดต �า ดงน�น

คนรวยควรมภาระภาษมากกวาคนจน อยางไรกตามยงมขอถกเถยงวาจานวนภาษท�คนมรายไดสง

จะตองจายมากกวาน�น ตองจายมากกวาคนท�มรายไดต �าเทาใดเพราะมความเปนไปไดวาแมจานวน

เงนภาษท�คนรวยจายน�นสงกวา แตเม�อเทยบเปนสดสวนตอรายไดแลวอาจจะมสดสวนต�ากวาคนท�

มรายไดนอยกวาได ซ� งกอใหเกดความไมเปนธรรมระหวางผมรายไดนอยและผมรายไดมาก นอกจากน�

ระบบภาษท�ใชรายไดของประชาชนเปนฐานในการจดเกบภาษจากคนท�สรางผลผลตใหกบเศรษฐกจ

จงกอใหเกดคาถามท�วาระบบภาษแบบน� กอใหเกดความยตธรรมท�แทจรงหรอไม

1.2 การจดเกบภาษโดยใชการบรโภคเปนฐาน แนวคดน� ระบบภาษควรท�จดเกบจากคน

ท�ใชทรพยากรของเศรษฐกจแทนท�จะเกบจากคนท�สรางผลผลตใหกบเศรษฐกจ เพ�อกอใหเกดความ

เปนธรรม น�นคอ ควรเกบภาษโดยใชการบรโภคเปนฐานกลาวคอ ผบรโภคมากสมควรจายภาษมากกวา

ผท�บรโภคนอย อยางไรกตามปญหาท�ตามมากคอ การจดเกบภาษน�อาจกอใหเกดความไมเปนธรรม

ข�นไดเพราะประชาชนแตละคนสามารถออมรายไดท�ไดมาเพ�อเกบไวใชจายในอนาคตหลงจากท�เกษยณ

จากการทางาน โดยการออมอาจกระทาโดยการฝากเงนกบธนาคารหรอซ�อพนธบตรซ� งใหผลตอบแทน

กบผออมทาใหอนาคตผออมสามารถบรโภคไดมากข�น ทาใหตองเสยภาษมากกวาในกรณท�ไมออมเงน

ดงน�นจงทาใหเกดความไมเปนธรรมสาหรบผบรโภคท�ประหยดออม เพราะจะตองเสยภาษมากกวา

ผบรโภคท�ไมมออมเงน ท�ง ๆ ท�มความสามารถในการหารายไดและความสามารถในการจายภาษ

เทาเทยมกน

1.3 การจดเกบภาษจากรายไดตลอดชพ เปนระบบภาษท�คดจากมลคาปจจบนของรายได

ท�งชวตแทนท�จะคานงถงรายไดในปเดยว ซ� งมความไมแนนอนสงโดยการจดเกบภาษท�คานงถงรายได

ท�งชวตของแตละบคคลน�นสะทอนถงความสามารถในการจายภาษท�แทจรงตลอดชวงอายของแตละคน

อยางไรกตาม สมมตใหไมมการถายโอนมรดกไปยงลกหลาน ระบบภาษแบบน�จะมนยเดยวกบการคด

จากมลคาปจจบนของการบรโภคท�งชวต ดงน�นยงคงมปญหาเก�ยวกบเร�องผลตอบแทนจากการอดออม

เชนเดยวกนกบระบบภาษท�คดจากการบรโภคและปญหาสาคญอกอยางหน�งคอการคานวณหามลคา

ปจจบนของรายไดท�งชวตของแตละคนน�น ทาไดยากเน�องจากรายไดของแตละคนไมไดมท�มาจาก

เงนเดอนเพยงแหลงเดยว แตอาจจะมาจากการลงทน การขายสนทรพย ท�ดน หรอเปนผลตอบแทน

จากการออมกได

22

2. หลกผลประโยชนเปนการจดเกบภาษเนนในเร�องของความเทาเทยม กลาวคอประชาชน

ควรจะชาระภาษใหกบรฐบาลในสดสวนท�สอดคลองกบผลประโยชนท�บคคลน�นไดรบจากการให

บรการสาธารณะน�น ๆ ของภาครฐ เพ�อกอใหเกดความเปนธรรมกบคนท�ไมไดใชบรการสาธารณะ

ดงกลาว ซ� งแนวคดน� มความคลายคลงกบหลกการจายคาใชบรการในภาคเอกชน นอกจากน�การจดเกบ

ภาษตามหลกการขางตนจะเปนการเช�อมโยงการตดสนใจในการจดหาบรการสาธารณะของรฐเพ�อ

ตอบสนองตอความตองการของประชาชนใหสอดคลองกบการจดเกบภาษ เพ�อใหไดมาซ� งรายได

ในการใชจายบรการสาธารณะน�น ๆ โดยในทายท�สดแลวผลประโยชนสทธท�แตละคนจะไดรบจะตอง

เทากนในขณะท� (หลกความสามารถในการจาย) จะคานงถงแตเฉพาะการจดเกบภาษเพยงดานเดยว

และไมไดเช�อมโยงรายไดดงกลาวเขากบภาระงานท�ทองถ�นควรจะดาเนนการ ซ� งอาจกอใหเกดปญหา

ในเร�องของความรบผดชอบของทองถ�นตอประชาชน

จากท�กลาวมาขางตนถงแนวคดวธในการจดเกบภาษเหนไดวา หลกผลประโยชนมความ

เหมาะสมในการนามาประยกตใชเพ�อกอใหเกดประสทธภาพในการจดเกบภาษตามหลกการกระจาย

อานาจมากท�สด เน�องจากเปนหลกการท�ประสานระหวางหลกในการกาหนดภาระหนาท�ในการใช

จายของรฐบาลในแตละระดบกบหลกการกาหนดภาษท�ทองถ�นควรไดรบเขาดวยกน

แนวทางในการจดเกบภาษทองถ�นท�ด โดยเสนอวาการจดเกบภาษทองถ�นท�ด ควรจะจดเกบ

จากแหลงรายไดท�เพยงพอและสอดคลองกบภารกจหนาท� มความชดเจนในการรบผดชอบตอภาษ

ท�จดเกบ สามารถสรปแนวทางในการจดเกบภาษของทองถ�นท�ดไดดงน� คอ ควรเปนการจดเกบท�เปน

กลางมากท�สด เทาท�เปนไปได ทาใหเกดการบดเบอนในพฤตกรรมของผบรโภคและผผลตนอยท�สด

การบรหารจดการสามารถทาไดงาย ควรเปนฐานรายไดท�พอเพยงและสม�าเสมอไมผนผวนมาก

จนเกนไป มการจดเกบท�เปนธรรม การจดเกบท�โปรงใส มเหตผลอธบายไดชดเจน มตนทนในการ

เกบภาษต�า ท�งในสวนของหนวยงานท�ทา หนวยงานท�ทาหนาท�จดเกบและสวนของผเสยภาษ (มานตย

ผวขาว. 2546 : 43)

มลศร สงวนชพ และพงศสนต ศรสมทรพย (2537 : 29) ไดกลาววา บคลากรในการบรหาร

การจดเกบภาษใด ๆ กตาม ตวบคคลในการบรหารเปนปญหาสาคญท�สด และกฎหมายภาษอากรท�ทาให

การบรหารการเกบภาษอากรจะตองไมอยในดลยพนจของเจาหนาท�จดเกบภาษอากรมากเกนไปนก

ตลอดท�งความรสกของประชาชนเก�ยวกบภาษอากร เปนปจจยสาคญอยางหน�งในการบรหารงานภาษ

อากร ถาหากประชาชนมความรสกเหนชอบดวยกฎหมายภาษอากร การบรหารภาษอากรกเปนไป

ดวยความงาย

สเทพ พงษพทกษ (2542 : 44) กลาววาลกษณะของระบบการบรหารการจดเกบภาษอากร

ท�ด เปนหลกการพ�นฐานท�จะตอบสนองการบรการการจดเกบภาษเน�องจากการท�รฐจะจดเกบภาษ

23

อากรไดเตมเมดเตมหนวย รฐจะตองคานงถงความสามารถในการจายเงนภาษจากรายได การบรโภค

และทรพยสนของประชาชนอยางเปนธรรม เพ�อสรางความรสกท�ดกวาการชาระคาภาษอากรใหแก

รฐ จงตองนาระบบภาษอากรท�ดมาใช ภาษอากรท�ดควรมความยตธรรมและเปนประโยชนตอสงคม

สวนรวมมากท�สด ลกษณะของภาษอากรท�ด มดงน�

1. หลกความเปนธรรมในการจดเกบภาษ ภาษตามความตองการของรฐตามระดบความ

สามารถในการเสยภาษหรอระดบฐานประเภทอ�นแลวแตจะเลอกสรร การจดเกบภาษท�ดน�นจะตอง

กอใหเกดความเปนธรรมกบผเสยภาษทกคน

2. หลกความไมแนนอน หมายถง การจดเกบภาษท�มประสทธภาพน�นกฎหมายท�ใชใน

การจดเกบภาษทกประเภทจะตองมความแนนอนและเปนท�ชดแจงตอผเสยภาษทกคน ในเร�องของ

ฐานภาษอตราภาษตลอดจนวนเวลาและวธการจดเกบภาษ ซ� งตามหลกน� เปนการวางเกณฑ การจดเกบ

ภาษใหทราบอยางชดแจง เพ�อท�ใหผเสยภาษมโอกาสปรบปรงวธการดาเนนธรกจของตนเองและจด

เตรยมคาใชจายดานภาษลวงหนา และสามารถชาระภาษไดโดยถกตองตามกาหนดเวลาและกฎเกณฑ

ตาง ๆ

3. หลกความสะดวก หมายถง ภาษอากรทกประเภทควรเรยกเกบตามเวลาหรอตามวธท�

สะดวกท�สดแกผชาระภาษ กลาวคอเม�อประชาชนมภาระท�ตองเสยภาษใหแกรฐแลวกควรไดรบความ

สะดวกในการตดตอชาระภาษ เปนตนวาควรกาหนดระยะเวลาการชาระภาษใหเหมาะสมแกฤดกาล

โดยวางวธการเกบใหงายตอการชาระและกาหนดสถานท�ท�จะตองเสยภาษไวใหสะดวกแกการสญจร

ไปมา ตลอดจนการใหคาแนะนาชวยเหลอเก�ยวกบการปฏบตในการเสยภาษตามสมควร เปนตน

หลกสะดวกน�หากไดวางไวเหมาะสมแลว ยอมจงใจใหประชาชนรวมมอเสยภาษอากรโดยครบถวน

ย�งข�น

4. หลกความประหยด หมายถง ภาษอากรควรจะเปนภาระของผเสยภาษนอยท�สดและเสย

คาใชจายในการจดเกบต�าสดดวย แตใหไดผลประโยชนมากท�สดและการจดเกบภาษควรมผลกระทบ

ตอการทางานของภาคเอกชนนอยท�สด ยกตวอยางภาษอากรท�ไมถกตองตามหลกประหยด ไดแก

ภาษอากรบางประเภทซ�งตองใชเจาหนาท�จดเกบจานวนมากจนทาใหประชาชนทอถอยในการทางาน

5. หลกอานวยรายได หมายถง ภาษท�ดสาหรบรฐบาลควรเปนภาษท�สามารถทารายได

ใหรฐบาลเปนอยางดดวย กลาวคอภาษท�ฐานใหญและฐานของภาษขยายตวไดอยางรวดเรวตามความ

เจรญเตบโตทางเศรษฐกจ ซ� งทาใหรฐบาลไดรบรายไดจากภาษอากรน�นไดมากโดยไมตองเพ�มอตรา

การจดเกบภาษน�น

6. หลกความเปนกลางทางเศรษฐกจทาใหการตดสนใจทางเศรษฐกจ การขาย การลงทน

ข�นอยกบระบบภาษและตองกอใหเกดผลกระทบตอการตดสนใจในทางเศรษฐกจและกลไกตลาด

24

นอยท�สด การจดสรรทรพยากรของธรรมชาตตองดาเนนไปตามกลไกของตลาด ระบบภาษอากร

จะตองไมเปนเหตจงใจในการตดสนในการลงทนทางเศรษฐกจ

7. หลกความยดหยน ภาษอากรตองเอ�ออานวยตอการใชนโยบายในการรกษาเสถยรภาพ

และสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ สามารถปรบตวเขากบการเปล�ยนแปลงของภาวะเศรษฐกจ

ของประเทศ หรอการเปล�ยนแปลงฐานะทางเศรษฐกจของผเสยภาษ เพ�อมใหกระทบตอภาวการณ

ครองชพของประชาชน เม�อภาวะเศรษฐกจเปล�ยนไป

8. หลกการยอมรบ ภาษอากรแตละประเภทจะทาไดงายข�นถาประชาชนใหความรวมมอ

ในการเสยภาษ อยางไรกตามการท�ประชาชนจะยนดใหความรวมมอในการเสยภาษน�นการจดเกบ

ภาษตองเปนท�ยอมรบและใหประชาชนเกดความเตมใจในการเสยภาษ หลกการยอมรบน� จะเปน

สวนชวยในการปองกนมใหมการหลกเล�ยงภาษอากร

9. หลกความเปนไปไดในทางปฏบต ระบบภาษอากรท�ดน�น ภาษอากรทกประเภทท�จะ

จดเกบจะตองสามารถทาการบรหารการจดเกบอยางไดผล ในทางปฏบตภาษอากรบางอยางแมจะม

เหตผลดในทางทฤษฎแตในทางปฏบตการจดเกบภาษเปนไปไดยาก ภาษน�นจะถอวาเปนภาษท�ดไมได

เชน ภาษการคาปลก หรอภาษการใชจายน�นเปนภาษท�ดในทางทฤษฎแตสาหรบประเทศท�ดอยพฒนา

หรอกาลงพฒนาน�นจะไมสามารถเกบภาษดงกลาวไดอยางไดผลในทางปฏบต ท�งน� เพราะขาดระบบ

การจดบนทกและการตรวจสอบการเกบภาษท�ดพอ ในกรณเชนน�ภาษดงกลาวกถอเปนภาษท�ดสาหรบ

ประเทศไมได

10. หลกการประชาธปไตย การนาภาษใด ๆ มาใชในแตละสงคมโดยภาพรวมถงการแกไข

เปล�ยนแปลงรายละเอยดตาง ๆ ในระบบภาษอากรท�บงคบใช ควรเปดโอกาสใหประชาชนไดมโอกาส

ท�จะแสดงความคดเหนท�งในดานสนบสนน คดคานไดท�วไปซ� งจะทาใหประชาชนรสกวาไดเขามา

มสวนรวมในการพจารณาระบบการจดเกบภาษท�นามาบงคบใชกบตนเอง ซ� งจะทาใหระบบภาษ

อากรสามารถบงคบใชไดมประสทธภาพ

สาหรบแนวทางการปฏบต ในการจดเกบภาษบารงทองถ�นใหเปนไปอยางมประสทธภาพ

ไดกลาวถงแนวทางการปฏบตดงกลาว ดงน� (ณรงค เขมวรตน. 2539 : 18)

1. การอานวยความสะดวกแกผเสยภาษบารงทองถ�น ใหถอวาเปนหนาท�ท�จะตองกระทา

เพราะเปนปจจยสาคญย�งประการหน�งท�จะบรการใหราษฎรผเสยภาษยนดและเตมใจท�จะมาชาระภาษ

ตามหนาท�ของตนภายในเวลาท�กาหนด อนเปนการตดภาระแกเจาหนาท�ในการตดตามทวงถามหรอ

เตอนใหผคางชาระนาเงนภาษมาชาระในภายหลง ซ� งเปนผลดแกท�งสองฝาย คอ เจาหนาท�กไมตอง

เพ�มงานผเสยภาษกไมตองเพ�มเงน (เงนคาปรบหรอเงนเพ�มในกรณเสยภาษชากวากาหนด) เจาหนาท�

ท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษจะตองอานวยความสะดวกแกผมาชาระภาษใหมากท�สดเทาท�จะทาได

25

2. ความรวมมอจากกานน ผใหญบาน ท�งน� เพราะกานน ผใหญบาน เปนผตดตอใกลชด

กบราษฎรเพราะฉะน�นจงตองกระตนและปลกฝงทศนคตใหบคคลดงกลาวเหนความสาคญของภาษ

บารงทองท� โดยช� ใหเหนวาเขามสวนชวยในการเรงรดจดเกบภาษบารงทองท�ใหไดผลเพยงใดเทากบ

เขาและราษฎรในทองท�ของเขา มสวนรวมในการสรางสรรคความเจรญใหแกทองถ�นของเขาเพยงน�น

3. ความซ�อสตยสจรต เจาหนาท�ท�เก�ยวของรบผดชอบการเกบภาษบารงทองถ�นจะตอง

ซ�อสตยสจรต เพราะเปนส�งสาคญท�จะกระทบกระเทอนถงเกยรตภมและความเช�อถอของราษฎร

ตลอดจนความกาวหนาในชวตราชการอกดวย ฉะน�นตองระมดระวงมใหเกดการทจรตในดานการเงน

เกดข�นได น�นคอตองมการตรวจสอบควบคมเงนภาษท�เกบไดใหถกตองตรงกบหลกฐานการรบเงน

ภาษทกข�นตอน เพ�อปองกนมใหเกดความผดพลาดหรอร�วไหลข�นได

4. การวางแผนดาเนนการและการรายงานผลการจดเกบ ผมหนาท�รบผดชอบโดยตรงตอง

กาหนดแผนดาเนนงานในการจดเกบ เชน การเตรยมการ การตดตามทวงถาม การแจงเตอน ฯลฯ

และในการน�ควรมการรายงานผลการดาเนนงานผลการจดเกบภาษ เพ�อทราบผลการดาเนนงานและ

แนวทางแกไขปรบปรงไดทนทวงท หากทาไดดงน�กจะชวยลดภาษท�คางชาระใหลดลงและหมดไป

ในท�สด

5. การประชาสมพนธ ในทางปฏบตมกปรากฏวาประชาชนไมเขาใจถงความสาคญของ

การเสยภาษ ไมตระหนกถงหนาท�ของตนในการเสยภาษวาเปนภารกจท�พงกระทา และไมทราบถง

ผลท�ตนจะไดรบจากการเสยภาษน�น ในขอน� จงเปนหนาท�ของเจาหนาท�ท�รบผดชอบในการจดเกบ

ภาษท�ตองประชาสมพนธใหประชาชนทราบในรายละเอยดตาง ๆ เก�ยวกบการเสยภาษเม�อประชาชน

ไดทราบในรายละเอยด ตระหนกวาเงนภาษท�ตนเสยน�นไดรบการตอบแทนในรปแบบตาง ๆ กยอม

เกดความภมใจวาตนมสวนชวยในการพฒนาความเจรญใหกบทองถ�นดวย ซ� งจะทาใหยนดรวมมอ

เสยภาษใหเตมเมดเตมหนวยย�งข�น

โครงสรางการคลงทองถ�น และความรเก�ยวกบภาษบารงทองถ�น

รายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�น เปนไปตามขอกาหนดในพระราชบญญตท�เก�ยวกบ

ลกษณะและรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�น โดยรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�นจะ

แบงออกเปน � ประเภทท�สาคญ คอ รายไดท�ทองถ�นจดหาเอง รายไดท�รฐบาลเกบให รายไดท�รฐบาล

แบงใหและเงนอดหนน

มาลยทพย วานชย (2542 : 56) กลาววาองคกรปกครองสวนทองถ�นแตละรปแบบจะม

โครงสรางรายไดประเภทตาง ๆ คลายคลงกน ดงน�

1. รายไดท�ทองถ�นจดเกบเอง ไดแก รายไดภาษอากรและรายไดท�มใชภาษอากรท�กฎหมาย

กาหนดใหองคกรสวนทองถ�นมหนาท�จดเกบเอง เชน ภาษบารงทองท� ภาษโรงเรอนและท�ดน ภาษปาย

อากรการฆาสตว อากรรงนกนางแอน คาธรรมเนยม คาปรบคาใบอนญาตและรายไดอ�น ๆ เปนตน

26

2. รายไดทองถ�นท�รฐบาลเกบให ไดแก รายไดจากภาษอากรและคาธรรมเนยมซ� งเปน

รายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�นตามกฎหมาย แตรายไดจากภาษอากรและคาธรรมเนยมดงกลาว

องคกรปกครองสวนทองถ�นไมสามารถจดเกบเองไดหรอจดเกบไดไมท�วถง จงมความจาเปนตองให

หนวยงานซ� งมหนาท�จดเกบรายไดของรฐบาลทาหนาท�จดเกบใหและนาเงนรายไดท�ไดมาจดสรร

ใหแกองคกรปกครองสวนทองถ�น เชน ภาษมลคาเพ�ม ภาษธรกจเฉพาะ ภาษสรา ภาษสรรพสามต

คาธรรมเนยมในการจดทะเบยนรถยนต และคาธรรมเนยมในการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเก�ยวกบ

อสงหารมทรพย เปนตน

3. รายไดจากภาษของรฐบาลท�แบงใหองคกรปกครองสวนทองถ�น ปจจบนองคกรปกครอง

สวนทองถ�นมรายไดจากภาษประเภทน� เพยงประเภทเดยวกคอ ภาษมลคาเพ�มตามประมวลรษฎากร

ท�องคกรปกครองสวนทองถ�นจะไดรบการจดสรรตามพระราชบญญตกาหนดแผนและข�นตอนการ

กระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ�น พ.ศ. 2542 อตราไมเกนรอยละ 30 ของภาษมลคาเพ�ม

ท�จดเกบไดหกสวนท�ตองจายคนโดยใหเปนหนาท�ของกรมสรรพากรท�จะจดเกบภาษดงกลาว

4. เงนอดหนนจากรฐบาล ไดแก เงนอดหนนท�วไป และเงนอดหนนเฉพาะกจท�รฐบาล

จดสรรใหแกองคกรปกครองสวนทองถ�นเพ�อใหมสวนรายไดตามท�กฎหมายกาหนดหรอจดสรรเพ�อให

องคกรปกครองสวนทองถ�นดาเนนตามนโยบายของรฐบาลในเร�องหน�งเร�องใดเปนการเฉพาะ

รายไดขององคกรสวนทองถ�นมาจากกฎหมายตาง ๆ ท�กาหนดแหลงท�มาของรายไดและให

อานาจองคกรปกครองสวนทองถ�นจดเกบรายไดเอง รวมท�งกาหนดการจดสรรเงนรายไดใหแกองคกร

ปกครองสวนทองถ�น กฎหมายดงกลาวซ� งประกอบดวยกฎหมายจดต�งองคกรปกครองสวนทองถ�น

แตละรปแบบ ไดแกกฎหมายองคการบรหารสวนจงหวด กฎหมายเทศบาล กฎหมายสภาตาบลและ

องคการบรหารสวนตาบล กาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถ�นมรายไดจากเงนอดหนนเฉพาะกจ

นอกจากน� กฎหมายกาหนดแผนและข�นตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถ�น

กาหนดใหองคกรปกครองสวนทองถ�นไดรบรายไดเพ�มจากเงนภาษมลคาเพ�มตามประมวลรษฎากร

ซ� งรฐแบงเพ�มใหตามกฎหมายกาหนดแผนและข�นตอนการกระจายอานาจ โดยไมตองออกขอบญญต

ทองถ�นจดเกบ นอกจากน� ยงมกฎหมายเฉพาะ ซ� งกาหนดแหลงท�มาของรายไดขององคกรปกครอง

สวนทองถ�นวาจะมรายไดมาจากรายไดประเภทใดบางและใหอานาจองคกรปกครองสวนทองถ�น

จดเกบรายไดเอง โดยการออกขอบญญตจดเกบรายไดหรอใหมอานาจจดเกบไดเลย เชน กฎหมาย

ภาษโรงเรอนและท�ดน กฎหมายภาษปาย กฎหมายภาษบารงทองท� กฎหมายการสาธารณสข

การศกษาคร� งน�ผศกษามงเนนการจดเกบรายไดท�องคกรปกครองสวนทองถ�นจดเกบเอง

ซ� งประกอบดวย

27

1. ภาษโรงเรอนและท�ดน เปนภาษท�จดเกบจากโรงเรอนหรอส�งปลกสรางอยางอ�นกบท�ดน

ท�ใชประโยชนตอเน�องกบโรงเรอนหรอส�งปลกสรางอยางอ�นน�น และในปผานมาไดมการใชประโยชน

จากทรพยสนน�น เชน ใหเชา ใชเปนท�ทาการคาขายท�ไวสนคา ท�ประกอบอตสาหกรรม ใหญาต บดา

มารดา บตร หรอผอ�นอยอาศย หรอใชประกอบกจการอ�น ๆ เพ�อหารายได หรอส�งกอสรางท�เปนจด

รบสงสญญาณโทรศพทมอถอและท�ดนท�ใชตอเน�องกบส�งกอสรางดงกลาวซ� งผมหนาท�เสยภาษ

ไดแก เจาของโรงเรอนหรอส�งปลกสรางอยางอ�นกบท�ดนท�ใชประโยชนตอเน�องกบโรงเรอนหรอ

ส�งปลกสรางอยางอ�นน�น (เจาของทรพยสน) โดยเจาของทรพยสนตองย�นแบบแสดงรายการเพ�อเสย

ภาษโรงเรอนและท�ดน ณ สานกงานขององคกรปกครองสวนทองถ�นท�โรงเรอนหรอส�งปลกสรางน�น

ต�งอยภายในเดอนกมภาพนธของทกป อตราภาษคดเปนรอยละ 12. 5 ของคารายป ประชาชนผมหนาท�

เสยภาษตองชาระคาภาษตอพนกงานเกบภาษภายในสามสบวนนบแตวนถดจากวนท�ไดรบแจงการ

ประเมน ณ สานกงานขององคกรปกครองสวนทองถ�นท�โรงเรอนหรอส�งปลกสรางอยางอ�นต�งอย

หากประชาชนไมพอใจในการแจงการประเมนโดยเหนวาคาภาษสงเกนไป มสทธย�นอทธรณตาม

แบบท�กาหนดตอพนกงานเจาหนาท�ขององคกรปกครองสวนทองถ�น ภายใน 15 วน นบแตวนท�ไดรบ

การแจงประเมน และเม�อไดรบแจงผลการช�ขาดแลวยงไมพอใจอกมสทธนาเร�องรองตอศาลไดภายใน

30 วน นบแตวนท�ไดทราบคาช�ขาด

การเสยภาษโรงเรอนและท�ดน บางคร� งประชาชนเขาใจผดคดวาการเสยภาษโรงเรอน

และท�ดนเปนอยางเดยวกบภาษท�ตองเสยทกปใหกบกรมสรรพากร(ภาษเงนได) และมองวาเปนการ

จดเกบซ� าซอน ซ� งเจาหนาท�ผปฏบตงานในตางจงหวดจะถกประชาชนตอวาอยางมากมาย ภาษโรงเรอน

และท�ดนเปนภาษทองถ�นจดเกบเอง ทองถ�นในท�น� คอ องคกรปกครองสวนทองถ�นตามรฐธรรมนญ

ไดแก องคกรบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนตาบล กรงเทพมหานครและเมองพทยา

เม�อมการจดเกบภาษโรงเรอนและท�ดน รายไดท�งหมดเปนขององคกรปกครองสวนทองถ�นท�จดเกบ

ภาษน�นท�งรอยเปอรเซนต ซ� งตางจากการจดเกบภาษของกรมสรรพากรท�สงเปนรายไดของรฐบาลกลาง

เพ�อนามาบรหารประเทศในสวนรวม (วรากานต หวงรกษ. 2546 : 48)

ในการจดเกบภาษโรงเรอนและท�ดน ซ� งเปนสวนหน�งของการจดเกบภาษบารงทองถ�น

ประชาชนยงมความเขาใจผดคดวาเปนการจดเกบภาษโดยกรมสรรพากร ซ� งอาจเกดจากการขาดการ

ประชาสมพนธใหประชาชนไดเขาใจถงการจดเกบภาษบารงทองถ�น ดงน�นจงเปนหนาท�ของเจาหนาท�

ผปฏบตหนาท�ในการจดเกบภาษบารงทองถ�นท�จะตองทาใหประชาชนมความรความเขาใจเก�ยวกบ

ภาษบารงทองถ�นใหมากข�น เพ�อใหการจดเกบภาษบารงทองถ�นมประสทธภาพมากข�น

28

องคกรปกครองสวนทองถ�น หมายความถง องคกรปกครองท�รบผดชอบในการดแล

ความอยดกนดของประชาชนในขอบเขตพ�นท�ท�กาหนดดวยอานาจการปกครองภายใตกฎหมาย โดยท�

ผบรหารไดรบการเลอกต�งจากประชาชนในทองถ�น

รปแบบองคกรปกครองสวนทองถ�นของประเทศไทยในปจจบน (ป 2554) แบงเปน

2 กลมรวม 5 ประเภท ดงน�

กลมท� 1 องคกรปกครองสวนทองถ�นท�วไป

องคการบรหารสวนจงหวด (อบจ.) โดยการจดต�งข�นตามพระราชบญญตองคการบรหาร

สวนจงหวด พ.ศ. 2540 ปจจบนมจานวนท�งหมด 76 แหง ซ� งเทากบจานวนจงหวดของการปกครอง

สวนภมภาค

เทศบาล จดต�งตามพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ.2496 ตอมาป 2542 ไดมการยกฐานะ

สขาภบาลข� นเปนเทศบาล ทาใหในปจจบนมเทศบาลจานวน 2,082 แหงท�วประเทศ สามารถแบง

เทศบาลออกไดเปนเทศบาลนคร เทศบาลเมอง และเทศบาลตาบล ดงน�

เทศบาลนคร ไดแก เทศบาลท�มประชากรต�งแต 50,000 คนข�นไป

เทศบาลเมอง ไดแก เทศบาลอนเปนท�ต� งของศาลากลางจงหวด หรอเทศบาลท�ม

ประชากรต�งแต 10,000 คนข�นไป

เทศบาลตาบล ไดแก เทศบาลมพระราชกฤษฎกายกฐานะเปนเทศบาลตาบล โดยสามารถ

แบงระดบเทศบาลตาบลไดจากเกณฑฐานะทางเศรษฐกจและสงคม

องคการบรหารสวนตาบล เปนองคกรปกครองสวนทองถ�นรปแบบลาสดท�เร�มจดต�งข�น

ภายใตพระราชบญญตองคการบรหารสวนตาบล เดอนธนวาคม พ.ศ. 2554 ปจจบนมองคการบรหาร

สวนตาบล จานวน 5,673 แหง

กลมท� � องคกรปกครองสวนทองถ�นรปแบบพเศษ

กรงเทพมหานคร เปนองคกรปกครองสวนทองถ�นพเศษท�จดต�งตามพระราชบญญต

กรงเทพมหานคร

เมองพทยา เปนองคกรปกครองสวนทองถ�นพเศษท�จดต�งตามพระราชบญญตเมองพทยา

องคกรปกครองสวนทองถ�นแตละแหงประกอบดวยฝายบรหารและสภาทองถ�น โดยท�

สมาชกสภาทองถ�นแตละแหงจะประกอบดวยฝายบรหารและสภาทองถ�น โดยท�สมาชกทองถ�นไดรบ

การคดเลอกจากประชาชนทก 4-5 ป (ในอดตกาหนดใหเลอกต�งทก 5 ป แตหลงจากท�มกฎหมาย

รฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 จงกาหนดใหเลอกต�งทก 4 ป) ซ� งหวหนาฝายบรหารไดรบการเลอกต�งจาก

ประชาชนโดยตรง องคกรปกครองสวนทองถ�นแตละแหงทาหนาท�ดแลประชาชนในพ�นท�รบผดชอบ

29

และตองประสานงานกบการปกครองสวนกลางและภมภาคดวย เชน งบประมาณประจาปขององคกร

ปกครองสวนทองถ�นแตละระดบตองเสนอขอความเหนชอบจากผวาราชการจงหวดหรอนายอาเภอ

และการบรหารงบประมาณจะไดรบการตรวจสอบโดยสานกตรวจเงนแผนดน เปนตน เพ�อใหการ

ปกครองรวมไปถงการบรหารประเทศและทองถ�นไปในทศทางเดยวกน

อยางไรกตาม ปจจยท�สาคญท�จะทาใหองคกรปกครองสวนทองถ�นสามารถปฏบตหนาท�

ตามความรบผดชอบไดอยางราบร�นน�นกคอรายไดท�เพยงพอสาหรบรายจายท�จะเกดข�นจากการปฏบต

หนาท�น�น ๆ โดยเฉพาะอยางย�งหนาท�การจดหาบรการสาธารณะใหแกประชาชนในเขตพ�นท�รบผดชอบ

2. ภาษปาย ปายท�ตองเสยภาษ ไดแก ปายแสดงช�อ ย�หอ หรอเคร�องหมายท�ใชการประกอบ

การคาหรอประกอบกจการอ�นเพ�อหารายได ไมวาจะแสดงหรอโฆษณาไวท�วตถใด ๆ ดวยตวอกษรภาพ

หรอเคร�องหมายท�เขยน แกะสลก จารก หรอทาใหปรากฏดวยวธ ผมหนาท�เสยภาษ ไดแก เจาของปาย

ซ� งเจาของปายท�มหนาท�เสยภาษปายตองย�นแบบแสดงรายการภาษภายในเดอนมนาคมของทกป

โดยปายท�ตดต�งเปนปแรก ใหคดภาษปายเปนรายงวด งวดละ 3 เดอนและเร�มเสยต�งแตงวดท�ตดต�ง

จนถงงวดสดทายของป โดยเสยดงน�

งวดท� 1 มกราคม-มนาคม ใหเกบรอยละ 100%

งวดท� 2 เมษายน-มถนายน ใหเกบรอยละ 75%

งวดท� 3 กรกฎาคม-กนยายน ใหเกบรอยละ 50%

งวดท� 4 ตลาคม-ธนวาคม ใหเกบรอยละ 25%

อตราภาษปาย แบงเปน 3 อตรา

�.� อกษรไทยลวน เสย 3 บาท/500 ตารางเซนตเมตร

�.� อกษรไทยปนอกษรตางประเทศ/ภาพ/เคร�องหมายอ�น เสย 20 บาท/500 ตาราง

เซนตเมตร

2.3 ปายดงตอไปน� เสย 40 บาท/500 ตารางเซนตเมตร

2.3.1 ไมมอกษรไทย

2.3.2 อกษรไทยบางสวนหรอท�งหมดอยใตหรอต�ากวาอกษรตางประเทศ

ในการคานวณพ�นท�ปายใหคานวณเปนตารางเซนตเมตร ดงน� ปายท�มขอบเขตกาหนดได

ใหนาสวนกวาง x สวนยาวท�สดของขอบปาย ปายท�ไมมขอบเขตกาหนดไดใหถอตวอกษรภาพหรอ

เคร�องหมายท�อยรมสดเปนขอบเขตเพ�อกาหนดสวนท�กวางท�สดและยาวท�สดและคานวณเหมอนปาย

ท�มขอบเขต ผมหนาท�เสยภาษตองมาชาระภาษภายใน 15 วนนบแตวนท�ไดรบแจงการประเมน

30

ผเสยภาษสามารถผอนชาระหน� ภาษปายไดในกรณท�ภาษปายมจานวนเงน 3,000 บาท

ข�นไปใหผอนชาระเปน 3 งวด ๆ ละเทา ๆ กน โดยแจงความจานงเปนหนงสอกอนครบกาหนดเวลา

ชาระหน� เม�อผเสยภาษไดรบแจงการประเมนแลวเหนวาการประเมนน�นไมถกตองมสทธย�นอทธรณ

การประเมนตอผบรหารทองถ�นไดภายใน 30 วน นบแตวนท�ไดรบแจงการประเมนและเม�อไดรบคา

วนจฉยการอทธรณแลวเหนวายงไมถกตองสามารถนาเร�องข�นสศาลไดภายใน 30 วน นบแตวนรบแจง

คาวนจฉยอทธรณโดยผชาระภาษจะตองชาระภาษใหครบถวนกอน

3. ภาษบารงทองท� ทรพยสนท�ตองเสยภาษ ไดแก ท�ดนท�เปนของบคคลหรอคณะบคคล

ไมวาจะเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคล ซ� งมกรรมสทธ� ในท�ดนหรอครอบครองอยในท�ดนท�ไมเปน

กรรมสทธ� ของเอกชน เชน พ�นท�ท�เปนภเขา หรอท�มน� าดวย ซ� งผมหนาท�เสยภาษ ไดแกผท�เปนเจาของ

ท�ดนในวนท� 1 มกราคม ของทกปใดมหนาท�เสยภาษบารงทองท�สาหรบปน�นโดยเจาหนาท�ดนซ� งม

หนาท�เสยภาษบารงทองท�ย�นแบบแสดงรายการท�ดน (ภ.บ.ท.5) ณ สานกงานขององคกรปกครอง

สวนทองถ�น ทองท�ซ� งท�ดนน�นต�งอยภายในเดอนมกราคมของปแรกท�มการตราคาปานกลางของท�ดน

แบบแสดงรายการท�ไดย�นไวน�นใชไดทกปในรอบระยะเวลา 4 ป ซ� งประชาชนผเสยภาษตองเสยภาษ

ภายในเดอนเมษายนของทกป

อตราภาษบารงทองท�กาหนดไวในบญชทายพระราชบญญต แบงเปน 34 อตรา โดยราคา

ปานกลางท�ดนเกนไรละ 30,000 บาท ใหเสยภาษดงน� ราคาปานกลางของท�ดน 30,000 บาทแรกเสยภาษ

70 บาท สวนท�เกน 30,000 บาท เสยภาษ 10,000 บาท ตอ 25 บาท

การคานวณภาษบารงทองท� คานวณจากราคาปานกลางของท�ดนคณอตราภาษเน�อท�ดน

เพ�อคานวณภาษ(ไร) = เน�อท�ถอครอง-เน�อท�เกณฑลดหยอน

การลดหยอน/การยกเวน/การลดภาษ บคคลธรรมดาซ� งเปนเจาของท�ดนแปลงเดยวกน

หรอหลายแปลงท�อยในจงหวดเดยวกน และใชท�ดนน�นเปนท�อยอาศยของตนหรอประกอบกสกรรม

ของตนเองไมตองเสยภาษบารงทองท�ตามท�กาหนดในขอบญญตทองถ�น ดงตอไปน�

3.1 เขตองคการบรหารสวนตาบล ใหลดหยอน 3-5 ไร

3.2 เขตเทศบาลตาบลหรอเขตสขาภบาลใหลดหยอน 200-400 ตารางวา

3.3 เขตเทศบาลอ�นนอกจากเขตเทศบาลตาบลและเขตเมองพทยาใหลดหยอน 50 – 100

ตารางวา

ประชาชนเปนผท�ตองเสยภาษและคาธรรมเนยมตาง ๆ ใหแกองคกรปกครองสวนทองถ�น

เพ�อเปนเงนรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�น สาหรบการพฒนาทองถ�นและจดบรการสาธารณะ

ใหแกประชาชนประชาชนจงมบทบาทและหนาท�ท�ตองเสยภาษและคาธรรมเนยมใหแกองคกรปกครอง

สวนทองถ�น ดงน�

31

ในกรณท�ประชาชนเปนเจาของโรงเรอน หรอส�งปลกสรางซ� งในปท�ผานมาไดมการใช

ประโยชน เชน ใหเชา หรอใชเปนท�ประกอบกจการตาง ๆ เพ�อหารายได โดยโรงเรอนหรอส�งปลกสราง

ต�งอยในเขตเทศบาลหรอองคการบรหารสวนตาบลใดใหเสยภาษโรงเรอนและท�ดนแกเทศบาลหรอ

องคกรปกครองสวนตาบลน�น โดยดาเนนการ ดงน�

3.1 ตองย�นแบบแสดงรายการทรพยสน พรอมดวยหลกฐาน ณ สานกงานเทศบาลหรอ

องคการบรหารสวนตาบลท�ทรพยสนน�นต�งอยภายในเดอนกมภาพนธของทกป

3.2 หลกฐานใชประกอบการเสยภาษ เชน สาเนาทะเบยนบาน/บตรประจาตวประชาชน

สาเนาโฉนด-สญญาซ�อขายโรงเรอน สญญาเชาโรงเรอน/สญญาเชาท�ดน ทะเบยนพาณชย ทะเบยน

การคา ใบอนญาตปลกสรางอาคาร/ใบอนญาตจดต�งหรอประกอบกจการโรงงานและหลกฐานอ�น ๆ

ท�แสดงการเร�มใชประโยชนทรพยสน

3.3 ประชาชนผเสยภาษเม�อไดรบแจงการประเมนภาษโรงเรอนและท�ดนจากองคกร

ปกครองสวนทองถ�นแลวตองชาระภายใน 30 วน นบจากวนท�ถดจากวนท�ไดรบแจงการประเมน

3. 4 หากประชาชนไมพอใจในการแจงการประเมน โดยเหนวาคาภาษสงเกนไปมสทธ

ย�นอทธรณตามแบบท�กาหนดภายใน 15 วน ไดนบแตวนท�ไดรบการแจงการประเมน และการอทธรณ

ภาษไมมผลตอการชาระคาภาษตาม (3) ยงคงตองชาระภาษภายใน 30 วนนบจากวนท�ถดจากวนท�

ไดแจงการประเมน หากเหตผลการอทธรณมคาช�ขาดใหลดภาษ ประชาชนมสทธไดรบเงนสวนเกน

น�นคนจากองคกรปกครองสวนทองถ�น และหากไมไดย�นอทธรณภายในกาหนดเวลา ยอมไมมสทธ

ย�นฟองคดตอศาลภาษอากรกลาง

3.5 เม�อประชาชนไดรบแจงผลการช�ขาดท�ไดอทธรณตาม (4) ยงไมพอใจมสทธนาเร�อง

รองตอศาลภาษอากรกลางไดภายใน 30 วน นบแตวนท�ไดทราบคาช�ขาดและหากไมไดย�นฟองคด

ตอศาลภายในกาหนดเวลา ยอมไมมสทธฟองคดตอศาล

ในกรณท�ประชาชนเปนเจาของปายท�ตดต�งปายเพ�อแสดงช�อ ย�หอหรอเคร�องหมายท�

ใชในการประกอบการคา หรอประกอบกจการอ�นเพ�อหากาไร โดยปายตดต�งอยในเขตเทศบาลหรอ

องคการบรหารสวนตาบลใหเสยภาษปายแกเทศบาลหรอองคบรหารสวนตาบล โดยดาเนนการ ดงน�

3.1 ประชาชนตองย�นแบบแสดงรายการภาษปายพรอมดวยหลกฐาน ณ สานกงาน

เทศบาลหรอองคกาบรหารสวนตาบลท�ปายน�นตดต�งอย ภายในเดอนมนาคมของทกป

3.2 หลกฐานท�ใชประกอบในการเสยภาษ อาทเชน บตรประจาตวประชาชน/สาเนา

ทะเบยนบาน ทะเบยนภาษมลคาเพ�ม หนงสอรบรองหนสวนบรษท ใบอนญาตตดต�งปาย ฯลฯ

3.3 ผเสยภาษตองมาชาระภาษภายใน 15 วน นบแตวนท�ไดรบการแจงการประเมน

32

3.4 ผเสยภาษสามารถผอนชาระหน�ภาษปายไดในกรณท�ปายมจานวนเงน �,000 บาท

ข�นไป ใหผอนชาระเปนงวด ๆ ละเทา ๆ กน โดยแจงความจานงเปนหนงสอตอพนกงานเจาหนาท�

ณ สานกงานขององคกรปกครองสวนทองถ�นกอนครบกาหนดเวลาชาระหน�

3.5 เม�อผเสยภาษไดรบการแจงการประเมน เหนวาการประเมนน�นไมถกตอง มสทธ

ย�นอทธรณการประเมนตอผบรหารทองถ�นไดภายใน 30 วน นบแตวนท�ไดรบการแจงการประเมน

หากผลการอทธรณมคาช�ขาดใหลดภาษประชาชนมสทธไดรบเงนสวนเกนน�นคนจากองคกรปกครอง

สวนทองถ�นและหากไมไดย�นอทธรณภายในกาหนดเวลา ศาลภาษอากรกลางมสทธท�จะไมรบคาฟอง

ไวพจารณา เม�อไดรบคาวนจฉยการอทธรณแลวเหนวายงไมถกตองสามารถนาเร�องข�นสศาลอากรกลาง

ไดภายใน 30 วนนบแตวนรบแจงคาวนจฉยอทธรณและหากไมไดย�นฟองคดตอศาลภายในกาหนดเวลา

ศาลมสทธท�จะไมรบคาฟองไวพจารณาได

ในกรณท�ประชาชนเปนเจาของท�ดนและท�ดนต�งอยในเขตเทศบาลหรอองคกรบรหาร

สวนตาบลใดใหเสยภาษบารงทองท�แกเทศบาลหรอองคการบรหารสวนตาบลน�น ๆ โดยดาเนนการ

ดงน�

3.1 ประชาชนผเปนเจาของท�ดนตองย�นแบบแสดงรายการท�ดนพรอมดวยหลกฐาน

ณ สานกงานเทศบาลหรอองคการบรหารสวนตาบลท�ท�ดนน�นต�งอยภายในเดอนมกราคมของปแรก

ท�มการประเมนราคาปานกลางของท�ดนหรอแบบแสดงรายการท�ดนน�นใชไดทกปในรอบระยะเวลา

� ป

3.2 หลกฐานท�ใชประกอบในการเสยภาษ อาทเชน บตรประจาตวประชาชน/สาเนา

ทะเบยนบาน หลกฐานแสดงถงการเปนเจาของท�ดน เชน โฉนดท�ดน น.ส.3 ฯลฯ ใบเสรจรบเงนคาภาษ

คร� งลาสด (ถาม) เปนตน

3.3 ประชาชนผเสยภาษตองเสยภายในเดอนเมษายนของทกป เวนแตกรณไดรบใบแจง

การประเมนหลงเดอนมนาคม ตองชาระภาษภายใน 30 วน นบแตวนท�รบแจงการประเมน

3.4 เม�อเจาของท�ดนไดรบการประเมนภาษบารงทองท�แลว เหนวาการประเมนน�น

ไมถกตองสามารถย�นอทธรณตอผวาราชการจงหวดได โดยย�นผานเจาพนกงานประเมนภายใน 30 วน

นบแตวนท�ไดรบการแจงประเมน และการอทธรณภาษน�ผเสยภาษตองชาระภาษภายในกาหนดตาม

(3) หากผลการอทธรณมคาช�ขาดใหลดคาภาษ ประชาชนมสทธไดรบเงนสวนเกนน�นคนจากองคกร

ปกครองสวนทองถ�นและหากไมไปย�นอทธรณภายในกาหนดเวลา ศาลภาษอากรกลางมสทธท�จะ

ไมรบคาฟองไวพจารณาได

3.5 เม�อผอทธรณไดรบคาวนจฉยของผวาราชการจงหวดแลว เหนวาไมถกตองอก

สามารถอทธรณตอศาลภาษอากรกลางไดภายใน 30 วนนบแตวนท�ไดรบการแจงวนจฉยอทธรณ

ของผวาราชการจงหวดและหากไมไดย�นฟองคดตอศาลภายในกาหนดเวลา ศาลมสทธท�จะไมรบ

คาฟองไวพจารณาได

33

ภาษบารงทองท� ภาษโรงเรอนและท�ดน และภาษปายเปนภาษท�มความสาคญแกทองถ�น

เปนอนมาก ทองถ�นควรจะไดนาภาษในสวนน�ตามเปาหมาย สามารถนาไปพฒนาทองถ�นไดอยางม

ประสทธภาพ เพราะเปนการทาเพ�อทองถ�น โดยทองถ�นโดยแท การจดเกบภาษบารงทองถ�น กรณภาษ

บารงทองท� ภาษโรงเรอนและท�ดน และภาษปายน�อาจมปญหาพพาทกนระหวางผมหนาท�จดเกบภาษ

กบผมหนาท�เสยภาษ แมวากฎหมายดงกลาวไดกาหนดวธการยตปญหาไวแลวในช�นของฝายบรหาร

ขององคกร กรณท�มขอโตแยงหรอขอจาเปนตองเสนอคดสศาลเพ�อยตขอพพาท ดงน�น กระบวนการ

พจารณาคดในศาลหรอข�นตอนการนาคดไปสศาลกมความจาเปนตองศกษาทาความเขาใจเชนเดยวกน

ดงน�นการดาเนนคดในศาลภาษอากรหรออาจเปนศาลปกครองหรอศาลยตธรรมอ�นจงเปนกรณท�ตอง

ทาความเขาใจเร�องการดาเนนคดในศาลไวดวย ซ� งกไดนาเร�องดงกลาวและบทกฎหมายท�เก�ยวของ

มารวบรวมไวเพ�อเปนประโยชนในการศกษาทาความเขาใจและใชในทางปฏบตตอไปดวย

ความเขมแขงของทองถ�น มใชอยท�ความเปนอสระเทาน�น หากตองอยท�การบรหารจดการ

ทองถ�นดวยตนเองหรอพ�งพาตนเองใหไดมากท�สด ทาหนาท�ดวยความจรงจงและเตมความสามารถ

เพ�อพฒนาทองถ�นใหเจรญในทก ๆ ดานไมวา วตถ สขภาพอนามย ส�งแวดลอม วฒนธรรมและศลธรรม

ความสะดวกและความปลอดภยในชวตและทรพยสน การกระทาใหสมฤทธผลดงกลาวไดปจจยท�

สาคญประการหน�งคอ รายไดเพ�อใชเปนคาใชจายในการดาเนนงานซ� งไดมาจากการสนบสนนโดย

รฐบาลจดสรรใหประเภทหน�งและเปนรายไดสวนใหญ และรายไดจากการจดเกบภาษอากรและอ�น ๆ

ดงน�น รายไดจากภาษทองถ�นนบวามความสาคญมากซ� งทองถ�นจะตองดาเนนใหไดภาษทองถ�นมา

พฒนาพ�นท�มากท�สด ท�ผบรหารและคณะผบรหารทองถ�นตองตดตามเอาใจใสเปนพเศษ

เม�อทราบท�มาของรายไดแตละองคกรปกครองสวนทองถ�นและบทบาทหนาท�ของประชาชน

ท�จะตองเสยภาษคาธรรมเนยมใหแกองคกรปกครองสวนทองถ�นแลว กอนท�จะนารายไดดงกลาว

ไปใชจายในการบรหารงาน และแกไขปญหาความเดอดรอนของประชาชนในพ�นท� องคการปกครอง

สวนทองถ�นจะตองมการวางแผนการใชจายงบประมาณ ซ� งตองผานข�นตอนการจดทางบประมาณ

การจดซ�อจดจาง และข�นตอนการเบกจายเงน

รายจายขององคกรปกครองสวนทองถ�นท�กฎหมายกาหนดไว ไดแก เงนเดอน คาจาง เงน

ตอบแทนอ�น ๆ เปนตน นอกจากน�การใชเงนงบประมาณขององคกรปกครองสวนทองถ�นจะตองเปนไป

ตามอานาจหนาท� เชน

1. การพฒนาโครงสรางพ�นฐาน ถนนหนทาง

2. การพฒนาระบบสาธารณปโภค และสาธารณปการ

3. การพฒนาคณภาพชวต

4. การศกษา

34

5. การสาธารณสข

6. การรกษาความสงบเรยบรอย การแกไขปญหาส�งแวดสอม

7. การสงเสรมศลปวฒนธรรม ประเพณทองถ�น

8. การปองกนและบรรเทาความเดอดรอนของประชาชนจากสาธารณภยประเภทตาง ๆ

กลาวโดยสรป รายไดขององคการปกครองสวนทองถ�นในแตละประเภทน�นข�นอยกบ

ฐานรายไดและอตราการจดเกบ รวมท�งหลกเกณฑการจดสรรรายไดสาหรบรายไดประเภทน�น ๆ ได

(วรากานต หวงรกษ. 2546 : 48-54)

การจดเกบรายไดขององคการบรหารสวนตาบล

พจนาถย วชยยา (2546 : 18) กลาวถงแนวคดเก�ยวกบการจดเกบรายไดขององคการบรหาร

สวนตาบล ไวดงน�

1. รายไดขององคการบรหารสวนตาบลจากการท�รฐบาลไดกระจายอานาจใหทองถ�น

ปกครองตนเอง สงผลใหการกระจายรายไดใหทองถ�นมลกษณะเชนเดยวกน คอ รฐบาลกลางจะเปน

ผกาหนดและแบงวารายไดประเภทใดบางท�ใหเปนของทองถ�นและรายไดประเภทใดบางท�ยงคงเปน

ของรฐบาลกลาง โดยกาหนดในรปแบบของกฎหมายท�งท�เปนพระราชบญญต พระราชกฤษฎกา

กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง รวมถงระเบยบและขอบงคบตาง ๆ การกาหนดรายไดใหทองถ�นจะ

ข�นอยกบปจจยหลายประการ อาทเชน ปจจยทางดานเศรษฐกจของประเทศ ฐานะทางการคลงของ

รฐบาล ความพรอมของทองถ�น การเรยกรองของทองถ�นรวมท�งปจจยทางดานการเมอง

2. โครงสรางรายไดของเทศบาล องคการบรหารสวนจงหวด องคการบรหารสวนตาบล

เมองพทยา และกรงเทพมหานคร มโครงสรางหรอท�มาของรายได คลายคลงกน กลาวคอ

2.1 ภาษอากร ประกอบดวย 1) ภาษท�ทองถ�นจดเกบเอง ไดแก ภาษโรงเรอนและท�ดน

ภาษบารงทองถ�น ภาษปาย และอากรฆาสตว 2) ภาษท�ทองถ�นจะมอบใหรฐจดเกบแทนไดแก ภาษ

มลคาเพ�มภาษธรกจเฉพาะ ภาษสรา ภาษสรรพสามต และภาษการพนน 3) ภาษท�รฐจดเกบแลวมอบให

ทองถ�นน�นท�งจานวน ไดแก ภาษและคาธรรมเนยมรถยนตและลอเล�อน

2.2 คาธรรมเนยมใบอนญาตและคาปรบ

2.3 รายไดจากทรพยสน

2.4 รายไดจากสาธารณปโภค

2.5 รายไดเบดเตลดอ�น เชน เงนอทศ เปนตน

2.6 เงนอดหนนจากรฐบาล

2.7 เงนก

35

สาหรบองคการบรหารสวนตาบล นอกเหนอจากรายไดท�กลาวมาขางตนยงมรายไดประเภท

อ�นอก ไดแก 1) คาธรรมเนยมการจดทะเบยนสทธและนตกรรมเก�ยวกบอสงหารมทรพยตามประมวล

กฎหมายท�ดน 2) รายไดจากทรพยากรทางธรรมชาต ไดแก อากรรงนกอแอน คาธรรมเนยมน� าบาดาล

คาภาคหลวงและคาธรรมเนยมปาไม เงนอากรประทานบตรใบอนญาต และอาชญาบตรการประมง

คาภาคหลวงปาไมคาภาคหลวงแร และคาภาคหลวงปโตรเลยม 3) เงนท�เกบตามกฎหมายวาดวยอทยาน

แหงชาตนโยบายของรฐบาลตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตต�งแตฉบบท� 3 เปนตนมา

จนถงฉบบท� 10 มงเพ�มประสทธภาพการคลงขององคกรปกครองสวนทองถ�นใหมฐานะการคลง

ท�ม�นคงสามารถยนอยไดดวยตนเอง โดยเฉพาะในภาวะปจจบนประเทศไทยประสบภาวะเศรษฐกจ

ถดถอยอยางรนแรง การจดเกบภาษไมเปนไปตามเปาหมายท�กาหนดไวซ� งสงผลกระทบตองบประมาณ

แผนดน รฐบาลตองลดรายจายและสงผลตอเงนอดหนนท�ใหแกทองถ�น เม�อภาวการณเปนเชนน�

ทองถ�นจาเปนตองปรบปรงประสทธภาพในการบรหารและการจดเกบภาษทองถ�น โดยเนนระบบ

การจดเกบภาษและเพ�มรายไดเพ�อใหทองถ�นสามารถท�จะดาเนนการตามอานาจหนาท�ไดโดยไมตอง

พ�งพาเงนอดหนนหรอเงนท�รฐบาลกลางจดสรรใหหรอพ�งพาใหนอยลง อนจะทาใหทองถ�นมอสระ

ในการบรหารกจการของตนมากข�น และลดการควบคมจากรฐบาลกลาง นอกจากน�นยงเปนการ

สอดคลองกบนโยบายการกระจายอานาจใหองคกรปกครองสวนทองถ�นม ความเปนอสระในการ

ปกครองตนเองมากข�น

�. หนาท�ของงานพฒนาและจดเกบรายไดขององคการบรหารสวนตาบล

3.1 งานแผนท�ภาษ จะมหนาท� ดงน� 1) งานคดลอกขอมลท�ดน 2) งานปรบขอมลแผนท�

ภาษโรงเรอนและท�ดน 3) งานปรบแผนท�ภาษบารงทองท� 4) งานตรวจสอบขอมลภาคสนาม กระทา

ในเดอนพฤศจกายน – เดอนธนวาคมของทกป โดยเม�อเจาหนาท�ไดออกภาคสนาม เพ�อสารวจขอมล

โรงเรอนและท�ดนโดยตรงแลว เม�อกลบมาถงท�องคการบรหารสวนตาบล เจาหนาท�จะตองทาการ

ตรวจสอบขอมลท�ไดมากบขอมลท�ทางองคการบรหารสวนตาบลมอยวาตรงกนหรอไม หากไมตรง

กจะทาการแกไขใหมใหถกตองตามท�ไดไปสารวจมา 5) งานตรวจสอบรหสประจาแปลงท�ดนเจาหนาท�

จะทาการตรวจสอบรหสประจาแปลงท�ดนหลงจากท�ไดออกไปเกบขอมลภาคสนามมา 6) การจดทา

รายงานเสนองานทะเบยนทรพยสนและงานบรการขอมล เม�อเจาหนาท�ไดขอมลเก�ยวกบท�ดน โรงเรอน

และท�ดนมาแลว เจาหนาท�กจะทาการจดเกบขอมลท�ไดมาลงในใบทะเบยนทรพยสน (แบบ ผ.ท.4)

เพ�อทารายงานเสนองานทรพยสน 7) งานจดเกบและบารงรกษาแผนท�ภาษ เจาหนาท�จะตองบารง

รกษาแผนท�ภาษใหอยในสภาพท�ดและพรอมท�จะใชงานไดเสมอ 8) งานอ�นท�เก�ยวของหรอตามท�

ไดรบมอบหมาย

36

3.2 งานทะเบยนทรพยสนจะมหนาท� ดงน� 1) งานปรบปรงขอมลในทะเบยนทรพยสน

และเอกสารท�เก�ยวของ (อนไดแก ผ.ท. 1, 3 ,4 , 5 ,6 ,9 ,11 ,12 ,17) เน�องจากขอมลตาง ๆ จะมการ

เปล�ยนแปลงอยเสมอ ดงน�นเจาหนาท�ตองคอยปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนมากท�สด 2) งานสารวจ

ตรวจสอบขอมลภาคสนาม 3) งานตรวจสอบรหสประจาแปลงท�ดนรหสช�อเจาของทรพยสนและรหส

ช�อผชาระภาษ (แบบ ผ.ท.5 ) 4) งานจดเกบและดแลรกษาทะเบยนทรพยสนและเอกสารขอมลตาง ๆ

เน�องจากขอมลถกจดเกบอยในรปแบบเอกสารท�เปนกระดาษ ดงน�นเจาหนาท�ตองหม�นมาดแลรกษา

เอกสารท�จดเกบขอมลตาง ๆ ใหอยในสภาพท�เรยบรอย และพรอมใชงานไดตลอดเวลา 5) งานการจด

ทารายงานประจาเดอน จดทาข�นเพ�อตรวจสอบการจดเกบภาษวาเปนไปดวยดหรอไมอกท�งยงใช

สรปผล เพ�อดรายไดท�ทางองคการบรหารสวนตาบลไดรบในแตละเดอนอกดวย 6) งานอ�น ๆ เก�ยวของ

หรอตามท�ไดรบหมอบหมาย

3.3 งานพฒนารายได ท�มหนาท�เก�ยวกบ 1) งานศกษา วเคราะห วจย และเสนอแนะ

เพ�อจดเกบภาษอากร คาธรรมเนยมและการจดหารายไดอ�น ๆ ของทางองคการบรหารสวนตาบล

2) งานวางแผนการจดเกบรายได และการแกไขปญหาอปสรรคในการจดเกบรายได 3) งานวางแผน

และโครงการเก�ยวกบการจดหารายไดขององคการบรหารสวนตาบล 4) งานพจารณาปรบปรง

หลกเกณฑการประเมน และกาหนดคารายปของภาษโรงเรอนและท�บารงทองท�และรายไดอ�น ๆ

5) งานประชาสมพนธเก�ยวกบการชาระภาษอากร 6) งานอ�นท�เก�ยวของหรอตามท�ไดรบหมอบหมาย

3.4 งานเรงรดรายได มหนาท�เก�ยวกบ 1) งานจดทาหนงสอแจงใหผอยในเกณฑเสยภาษ

ทราบลวงหนา 2) งานตรวจสอบและจดทาบญชรายช�อของผไมย�นแบบแสดงรายการทรพยสนหรอ

คารองภายในกาหนดและรายช�อผไมชาระภาษ คาธรรมเนยมและรายไดอ�นภายในกาหนดของแตละป

3) งานจดทาหนงสอแจงเตอนภาษแกผเสยภาษ กรณไมย�นแบบแสดงรายการทรพยสนภายในกาหนด

4) งานจดทาหนงสอแจงเตอนแกผเสยภาษ กรณไมมาชาระภาษ คาธรรมเนยม และรายไดอ�นภายใน

กาหนด 5) งานประสานงานกบฝายนตการเพ�อดาเนนคดแกผไมปฏบตตามกฎหมายภาษทองถ�น

(ไมย�นแบบฯและไมชาระภาษ) โดยเสนอใหผบงคบบญชาส�งการ 6) งานเก�ยวกบการดาเนนการยด

อายด และขายทอดตลาดทรพยสน 7) งานประสานงานกบหนวยงานท�เก�ยวของเพ�อการเรงรดรายได

8) งานอ�นท�เก�ยวของหรอตามท�ไดรบหมอบหมาย

4. การนาเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในงานจดเกบรายได

4.1 ระบบการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนขององคการบรหารสวนตาบล

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเปนระบบการจดเกบขอมลเก�ยวกบทรพยสนในเขตทองถ�น โดยม

วตถประสงคหลกคอ ใชขอมลเหลาน�นในการจดเกบรายไดภาษอากร 3 ประเภท คอ ภาษโรงเรอน

และท�ดน ภาษบารงทองท� ภาษปาย และคาธรรมเนยม คาใบอนญาตประกอบกจการการคาตาม

37

พระราชบญญตการสาธารณสข แนวความคดเบ�องตนของแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน คอ

ทรพยสนทกอยางต�งอยบนท�ดนสามารถหาตาแหนงท�ต�ง ขนาด และลกษณะการใชประโยชนรวมไปถง

เจาของทรพยสนน�น ๆ ได ขอมลเก�ยวกบทรพยสนในระบบประกอบดวยเอกสาร 2 ประเภท คอ 1)

แผนท�ภาษ เปนแผนท�ท�แสดงตาแหนง รปรางลกษณะ ขนาดของแปลงท�ดนอาคารหรอโรงเรอน

หรอส�งปลกสราง รวมท�งรหสประจาแปลงท�ดน และเลขท�บานของอาคารน�น 2) ทะเบยนทรพยสน

(ผ.ท.4) เปนทะเบยนท�แสดงรายการทรพยสน ประกอบดวยท�ดน อาคารหรอโรงเรอนส�งปลกสราง

ปาย และการประกอบการคาของเจาของทรพยสน สาระสาคญและการบนทกขอมลในระบบแผนท�

ภาษและทะเบยนทรพยสนแหลงท�มาของขอมลในแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนม 2 ประการ

คอ 1) ขอมลทางเอกสาร ไดแก ขอมลเก�ยวกบลกษณะ รปรางตาแหนงของท�ดน โดยพ�นฐานจาก

ระวางท�ดนประเภทตาง ๆ นอกจากน�นขอมลเก�ยวกบกรรมสทธ� กเปนขอมลท�ไดมาจากเอกสารสทธ�

และสญญาตาง ๆ ท�มผทานตกรรมเก�ยวกบทรพยสนน�น ท�มาของขอมลหลกเหลาน�กคอ สานกงาน

ท�ดน และจากหนวยราชการท�เปนเจาของทรพยสนรวมท�งความรวมมอจากเจาของทรพยสนดวย

ขอมลประเภทน� สวนใหญเปนขอมลเอกสารของทางราชการ 2) จากขอมลท�ไดสารวจในการจดทา

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนน�น นอกจากจะใชขอมลจากการคดลอกเอกสารทางราชการดงท�

กลาวมาแลว ยงมการจดชดสารวจภาคสนามออกตรวจสอบรายการทรพยสน และลกษณะการใช

ประโยชนพ�นท�จรง โดยใชแผนท�แมบทเปนตวนาไปยงท�หมาย พนกงานสนามจะทาการตรวจสอบ

ขอมลท�คดมาจากสานกงานท�ดนกบความเปนจรง รวมท�งสมภาษณเจาของทรพยสนดวยเพ�อใหได

ขอมลท�ถกตองท�สดสาหรบนามาลงรายการในทะเบยนทรพยสน (ผ.ท. 4) ตอไป ขอมลในแผนท�

ภาษและทะเบยนทรพยสน แบงออกเปน

4.1.1 ขอมลท�เก�ยวกบท�ดนและขอมลการใชประโยชนของท�ดน ประกอบดวย 1)

ท�ต�งของท�ดนต�งอยในเขต (Zone) เขตยอย (Block) และแปลง (Lot) ใด 2) ช�อ และท�อยของเจาของ

ท�ดน 3) ประเภทและเลขท�ของเอกสารสทธ� เชน โฉนด เปนตน 4) ขนาดหรอเน�อท�ของท�ดน 5) การใช

ประโยชนของท�ดน เชน ใชปลกสรางอาคาร ท�ดนใหเชาปลกไมยนตน ทานาหรอเปนท�ดนวางเปลา

เปนตน

4.1.2 ขอมลเก�ยวกบโรงเรอนและส�งปลกสราง ประกอบดวย 1) ท�ต�งของโรงเรอน

2) ช�อและท�อยเจาของโรงเรอน 3) ลกษณะและขนาดของโรงเรอน เชน เปนตกแถวบานไมหรอโรงงาน

อตสาหกรรม เปนตน 4) ลกษณะการใชประโยชนของอาคาร เชน การประกอบการคาพกอาศยหรอ

เกบสนคา เปนตน

4.1.3 ขอมลเก�ยวกบปายประกอบดวย 1) ท�ต�งของปาย 2) ช�อและท�อยของเจาของ

ปายและผครอบครองปาย 3) ประเภทและขนาดของปาย

38

5. ขอมลเก�ยวกบการประกอบกจการคา

5.1 ช�อและท�อยของผประกอบกจการคา

5.2 ลกษณะและประเภทของการประกอบกจการคาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

สามารถนามาใชประกอบการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในข�นตอนตางๆ ต�งแตการ

ใชตรวจสอบกบแบบแสดงรายการทรพยสน การประเมนภาษ การตรวจสอบวาเจาของทรพยสนได

ย�นแบบแสดงรายการทรพยสนครบถวนหรอไม ตลอดจนใชในการเรงรดตดตามภาษคางชาระรวมถง

การนาไปใชประโยชนดานอ�น ๆ อกดวย (พจนาถย วชยยา. 2546 : 46)

การจดทาแผนท�ภาษขององคการบรหารสวนตาบล

การจดทาแผนท�ภาษเปนการรวบรวมขอมลเก�ยวกบท�ดน โรงเรอน ส�งปลกสรางซ� งต�งอย

ในอาณาเขตขององคการบรหารสวนตาบลในดานรปราง ลกษณะ และขนาด ไวในรปของแผนท�เพ�อใช

ในการจดเกบ เรงรด และตดตามรายไดระบบการจดทาแผนท�ภาษขององคการบรหารสวนตาบลท�เคย

ทามาเปนระบบท�ใชการจดการดวยมอ (Manual) ขอมลแผนท�ภาษมการจดเกบอยในรปแผนท� ซ� งม

สถานะภาพเปนแผนกระดาษ ยงไมมการจดทาระบบขอมลแผนท�ภาษท�เปนแบบดจตอล (Digital)

องคการบรหารสวนตาบลมวธการจดทาแผนท�ภาษขนาดมาตราสวน 1:1,000 โดยสงเขป ดงน�

1. เตรยมแผนท�แมบท (มาตราสวน 1:1,000) ซ� งแสดงรปแปลงท�ดนในเขต องคการบรหาร

สวนตาบลตามเขตและเขตยอยประกอบกบรายละเอยดเก�ยวกบท�ดน เชน เลขท�ดน เลขหนาสารวจ

เน�อท�ดน และลกษณะทางกายภาพ เชน ถนน แมน� า ตรอก ซอย ฯลฯ ท�งน�องคการบรหารสวนตาบล

ทาการแบงเขตในองคการบรหารสวนตาบลออกเปนเขต โดยกาหนดรหสประจาเขตดวยเลขสองหลก

เร�มจาก 01 เรยกวา เขตศนยหน�งจนครบทกเขต และกาหนดรหสประจาเขตดวยตวอกษรภาษาองกฤษ

การเรยกช�อเขตยอยจะเรยกรหสประจาเขตแลวตามดวยรหสประจาเขตยอย เชน เขตยอย 01A เรยกวา

เขตยอยศนยหน�งเอ

2. คดลอกขอมลท�ดนจากสานกงานท�ดนจงหวดในแบบสารวจเก�ยวกบขอมลท�ดน(ผ.ท.1)

เพ�อใหทราบรายละเอยดของเลขท�ประจาแปลงท�ดนท�ปรากฏ ในแผนท�แมบท เชน ช�อเจาของท�ดน

ท�อย เน�อท�ของท�ดน ฯลฯ เพ�อประโยชนจากน�นกเกบแบบสารวจท�คดลอกขอมลแลว เรยงตามเลขรหส

ประจาแปลงท�ดนเปนรายเขตยอย เพ�อรอในการสารวจขอมลภาคสนามและการดาเนนการข�นตอนอ�นๆ

การสารวจขอมลภาคสนามตอไป

3. ทาการสารวจขอมลภาคสนาม (การสารวจขอมลท�ดน) เพ�อตรวจสอบความถกตอง

ของรายละเอยดเก�ยวกบท�ดน ท�คดลอกจากสานกงานท�ดนจงหวด เพ�อสารวจขอมลเก�ยวกบการใช

ประโยชนท�ดน เพ�อสารวจขอมลรายละเอยดเก�ยวกบอาคาร โรงเรอนส�งปลกสรางและการใชประโยชน

และเพ�อสารวจขอมลรายละเอยดเก�ยวกบปาย และคาธรรมใบอนญาต โดยทาการบนทกขอมลท�ได

39

จากสารวจเหลาน�ลงในแบบสารวจเหลาน� ลงในแบบสารวจขอมลเก�ยวกบท�ดน (ผ.ท.1) แบบสารวจ

ขอมลเก�ยวกบโรงเรอน (ผ.ท. 2 ) และแบบสารวจขอมลเก�ยวกบปายและการประกอบกจการคาตางๆ

(ผ.ท. 3)

4. คดลอกรปแปลงท�ดนทกแปลงและอาคารทกหลงลงในกระดาษไขแผนท�ภาษ โดยใช

กระดาษไขแผนท�ภาษทาบลงบนแผนท�แมบทท�ไดเตรยมไว ใชดนสอคดลอกแลวใชปากกา Rotting

เขยนทบรอยดนสอ

5. ใชรหสประจาแปลงท�ดนทกแปลงและเลขท�อาคารโดยใชเลขสามหลกเร�มตนจาก 001

ไปจนครบทกแปลงในเขตยอยแตละเขต (แปลง 01A 001 หมายถง แปลง ศนยหน� งเอ ศนยศนยน� ง)

สาหรบรปอาคารท�เลกมากไมสามารถเขยนเลขหมายประจาบานลงไปไดจะใช วธโยงเสนออกมา

แรเงารปอาคารดวยดนสอดาบางๆ

6. แรเงารปอาคารดวยดนสอดาบาง ๆ

7. ตรวจสอบความถกตองของแผนท�ภาษ ในการปรบปรงแกไขขอมลแผนท�ภาษใหเปน

ปจจบนอยางสม�าเสมอ กองคลง โดยฝายแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนจะตองจดสงเจาหนาท�ไป

ท�สานกงานท�ดนจงหวดเดอนละ 2 คร� ง เพ�อสอบถามการเปล�ยนแปลงกรรมสทธ� ท�ดน เชน มการ

แบงแยกโฉนดการซ�อขายเปล�ยนกรรมสทธ� หรอการรงวด เพ�อการแบงท�ดน รวมท�งรวบรวมขอมล

การขออนญาตปลกสรางอาคารจากกองชาง ซ� งขอมลท�เกบมาน� จะเปนท�งขอมลเชงพ�นท�และขอมล

เชงบรรยายหลงจากท�ไดขอมลใหมจากสานกงานท�ดนจงหวดและกองชางแลว เจาหนาท�ขององคการ

บรหารสวนตาบลจะนาขอมลเชงพ�นท�มาปรบปรงขอมลเดมท�มอยบนระวางแผนท�ภาษโดยอาศย

วธการคดลอกขอมลท�เปล�ยนแปลงลงในระวางแผนท�ภาษการจดทาทะเบยนทรพยสนขององคการ

บรหารสวนตาบล จดทาทะเบยนทรพยสนเปนการรวบรวมขอมลเก�ยวกบท�ดน โรงเรอนส�งปลกสราง

ปาย และการประกอบการคาตาง ๆ ซ� งต�งอยในเขตองคการบรหารสวนตาบลอยางเปนระบบไวใน

รปของทะเบยนทรพยสน เพ�อใชในการจดเกบเรงรดและตดตามรายได รวมท�งสามารถทาการประเมน

และกาหนดอตราภาษและคาธรรมเนยมไดอยางถกตองและเปนธรรม พรอมท�งใหสามารถใหบรการ

แกผเสยหายไดอยางสะดวกรวดเรวย�งข�น โดยใชวธการแปลงช�อเจาของทรพยสนเปนรหสอกษร

และหมายเลข ท�งน� เพ�อความสะดวกในการนาไปใชงาน การจดเกบและการคนหาระบบการจดทา

ทะเบยนทรพยสนขององคการบรหารสวนตาบลเปนระบบท�มการจดการ โดยใชมอขอมลทะเบยน

ทรพยสน ไดรบการจดเกบในรปเอกสาร และมสถานะภาพเปนกระดาษสาเนา การจดทาทะเบยน

ทรพยสน จดทาหลงจากท�ไดดาเนนการจดทาแผนท�ภาษเสรจเรยบรอยแลวเปนรายเขตยอย องคการ

บรหารสวนตาบลมข�นตอนการจดทาทะเบยนทรพยสน ดงน�

7.1 นาขอมลเก�ยวกบทรพยสนท�งหมด รวมท�งพมพเขยวแผนท�ภาษเปนรายเขตยอย

มาตรวจสอบดวา ทรพยสนในท�ดนแตละแปลงเปนกรรมสทธ� ของผใดบาง

40

7.2 คดลอกรายการทรพยสนท�เปนเจาของทรพยสน มช�ออยในทะเบยนทรพยสนน�น ๆ

จากแบบสารวจขอมลเก�ยวกบท�ดน แบบสารวจขอมลเก�ยวกบโรงเรอน และแบบสารวจขอมลเก�ยวกบ

ปายและการประกอบกจการคาตางๆ

7.3 จดทาทะเบยนทรพยสนของเจาของทรพยสนทกราย แลวกาหนดรหสช�อของ

เจาของทรพยสนแตละราย

7.4 ตรวจสอบความถกตองของทะเบยนทรพยสนเปนรายยอย

7.5 จดเกบทะเบยนทรพยสนตามรหสช�อ โดยเรยงทะเบยนทรพยสนใหเปนหมวดหม

ตามลาดบตวอกษรและตวเลขในรหสช�อสาหรบการปรบปรงขอมลทะเบยนทรพยสนใหเปนปจจบน

กองคลงจะจดสงเจาหนาท�ไปท�สานกงานท�ดนจงหวดและท�กองชาง เพ�อสอบถามและรวบรวมขอมล

ตางๆ ท�มการเปล�ยนแปลงเก�ยวกบทะเบยนทรพยสน จากน�นจงนาขอมลใหมท�ไดมาทาการปรบปรง

แกไขลงในทะเบยนทรพยสนตนฉบบเดมท�มอยแลว

สรปไดวาในการปรบปรงขอมลแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน กองคลง งานจดเกบรายได

องคการบรหารสวนตาบลเปนหนวยงานศนยกลางท�ตองดาเนนการ โดยเฉพาะในเอกสารหลกอนไดแก

ทะเบยนทรพยสน (ผ.ท. 4 ) และเอกสารประกอบอ�นๆ อาท ทะเบยนคมรายตวผชาระภาษ (ผ.ท. 5)

ทะเบยนคมทรพยสนและทะเบยนคมผชาระภาษ (ผ.ท. 6) บญชคมแปลงท�ดนและขอมลเสยภาษ

(ผ.ท. 17) และยงตองมภาระในการสรปรายงานการเปล�ยนแปลงของขอมลทกประเภทตามแบบบญช

แสดงรายการปรบขอมล (ผ.ท. 13) กองชางเปนหนวยงานท�ตองจดสงขอมลและทาการปรบขอมล

ในแผนท�ภาษควบคไปกบการปรบขอมลทะเบยนทรพยสนของกองคลงหนวยงานอ�นท�จะตองจดทา

รายงานขอมลสงใหกองคลง คอกองสาธารณะและส�งแวดลอมในสวนท�เก�ยวกบการประกอบกจการ

การคาตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. 2535 เจาหนาท�หลกในการปรบขอมลของระบบแผนท�

ภาษและทะเบยนทรพยสนองคการบรหารสวนตาบล คอ เจาหนาท�การคลง (สงกดกองคลง) และม

นายชางสารวจ สงกดกองชาง (หรออาจตดโอนตาแหนงมาอยท�กองคลงกไดการจดทาแผนท�ภาษ

และทะเบยนทรพยสน เพ�อใหไดขอมลตาง ๆ มาอยางถกตองครบถวน ตลอดไปถงการปรบขอมล

ใหเปนปจจบนน�นจะตองผานกระบวนการบนทกขอมลลงในเอกสารแบบพมพตาง ๆ จานวนมาก

แบบพมพแตละแบบมประเดนหลกของขอมลกรณท�จะใชบนทกและวตถประสงคในการกาหนด

แบบพมพข�นมาแตกตางกนไปความสมพนธของขอมลระบบเม�อขอมลในระบบไดจดทาไวครบถวน

และถกตองเปนปจจบนแลว ขอมลในระบบแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนจะมความสมพนธเปน

วงรอบ น�นคอไมวาจะทราบขอมล ณ จดใดสามารถท�จะเช�อมตอ คนหารายละเอยดตาง ๆ ไดท�งหมด

เชน ถาเดนเขาไปในเขตทองถ�นบนถนนสายหน�ง พบรานคารานหน�ง ถาตองการทราบรายละเอยด

ของรานน�สามารถใชแผนท�ภาษหาตาแหนงของรานคาน�นได เม�อทราบรหสแปลงท�ดน (Lot) ท�รานคา

41

น�นต�งอยแลว ถาไปเปดบญชคมแปลงท�ดนและขอมลการเสยภาษ (ผ.ท. 17) จะทราบเจาของแลว

สามารถคนหาทะเบยนทรพยสนของราน เจาของท�ดน ฯลฯ จนถงขอมลการชาระภาษของเจาของ

ทรพยสนท�อย ณ ตาแหนงน�นไดท�งหมด ความสมพนธของขอมลในระบบ สามารถเขยนได ดงน�

การใชแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในการจดเกบรายไดเม�อองคการบรหารสวนตาบลไดจดทา

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนแลวเสรจถกตองตามหลกเกณฑ วธการท�กาหนดไว และดาเนนการ

ปรบขอมลอยางตอเน�องใหไดขอมลท�เปนปจจบนการนาขอมลในระบบแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสนมาใช จะทาใหบรรลวตถประสงคในการบรหารการจดเกบรายได 4 ประการ คอ

1. จดเกบไดอยางถกตอง ขอมลท�มอยเม�อใชหลกเกณฑตามกฎหมายรายไดทองถ�นมา

พจารณา จะสามารถจาแนกเจาของทรพยสนออกไดอยางถกตองวาผใดอยในขายตองชาระภาษ ผใด

อยในขายท�ไดรบการยกเวน

2. จดเกบไดครบถวน สามารถรจานวนคนท�ตองเสยภาษไดท�งระบบ รวมท�งยอดเงนภาษ

ท�ควรจดเกบไดและสะดวกในการตดตามเรงรด

3. อานวยความสะดวกใหแกผชาระภาษ เม�อนาระบบแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

มาใชแลว จะมการมอบหมายเจาท�รบผดชอบเปนหมวดอกษรช�อเจาของทรพยสนสามารถใหบรการ

รบชาระภาษไดทกประเภทในคราวเดยวกน รวมท�งสามารถใชขอมลในทะเบยนทรพยสนมาตรวจสอบ

กบแบบแสดงรายการเพ�อชาระภาษไดทนท�

4. ชวยใหเกดความเปนธรรม จากขอมลเก�ยวกบเจาของทรพยสนท�มอยสามารถจดเกบ

และเรงรดภาษไดทกรายท�อยในขายตองชาระภาษไมตกหลนจงเปนการบงคบใชกฎหมายกบทกคน

และนอกจากน�นการท�ทราบท�ต�ง ลกษณะการใชประโยชนในทรพยสนยงจะชวยใหการคดอตราภาษ

เปนไปเหมอน ๆ กน ในทรพยสนท�อยบรเวณเดยวกน และใชประโยชนเหมอนกน จงเกดความเปน

ธรรมการจดเกบภาษเม�อการบรหารงานจดเกบรายไดขององคการบรหารสวนตาบลบรรลวตถประสงค

ดงกลาวขางตนยอมจะมผลตอการเพ�มข�นของรายได รวมท�งกอใหเกดการมสวนรวมของประชาชน

ในเขตองคการบรหารสวนตาบลในดานการพฒนาทองถ�นดวย องคการบรหารสวนตาบลนาโปรแกรม

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนซ� งเปนโปรแกรมสาเรจรป เพ�อใชในการจดเกบภาษ ขององคการ

บรหารสวนตาบลเอง โดยมงท�จะอานวยประโยชนในดานการใหบรการแกผมาชาระภาษอยางรวดเรว

ถกตอง และยตธรรม อกท�งยงทาใหการเรงรดตดตามการชาระภาษจากคางชาระภาษเปนไปอยางม

ประสทธภาพ โดยโปรแกรมแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนมคณสมบตดงน�

4.1 ใชเปนขอมลเจาของทรพยสนและรายละเอยดของทรพยสนทกรายการท�มอยในเขต

องคการบรหารสวนตาบล

4.2 สามารถตรวจจานวนรายการเสยภาษของเจาของทรพยสนแตละรายวามทรพยสน

อะไรบางท�อยในขายชาระภาษ

42

4.3 ใชตรวจสอบรายละเอยดของทรพยสนในกรณท�ทราบ 1) ช�อเจาของทรพยสน

2) ช�อและท�อยของเจาของทรพยสน 3) รหสแปลงท�ดนของทรพยสน 4) เลขท�เอกสารสทธ� ของท�ดน

�.� สามารถออกหนงสอเตอนใหมาย�นแบบแสดงรายการเสยภาษ หนงสอเตอนให

มาชาระภาษ และหนงสอตดตามในกรณท�ไมมการตดตอกบองคการบรหารสวนตาบล

4.5 เกบขอมลการชาระภาษพรอมท�งเลขท�แบบพมพท�สาคญ ไดแก แบบแสดงรายการ

ทรพยสนแบบประเมนภาษของเจาหนาท� และใบเสรจรบเงนคาภาษเพ�อใชในการอางองการตรวจสอบ

�.� การจดทารายการประเภทตาง ๆ ไดแก 1) รายงานผเปนเจาของโรงเรอนเจาของท�ดน

และเจาของปายทกรายการ 2) รายงานผเปนเจาของทรพยสนท�ชาระเรยบรอยแลว 3) รายงานผเปน

เจาของทรพยสนท�ยงไมชาระภาษ 4) รายงานรหสควบคมการทางานไดแก รหสเจาหนาท�ถนน ตรอก

ซอย ตาบล อาเภอ จงหวด

4.7 สามารถสารองขอมลและถายขอมล (Back Up and Restore) ในกรณท�ขอมลเกด

ความเสยหาย

4.8 สามารถจดทาบญชผคางชาระภาษทกประเภทเม�อส�นปภาษ ตลอดจนรวมยอดภาษ

คางชาระ แตละประเภทหรอแสดงยอดคางท�งหมด และยอดคางในแตละรายการของเจาของทรพยสน

โดยมเจาหนาท�ในงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน เปนผปฏบต มหนาท�ในการปฏบตงาน ดงน�

4.8.1 เจาหนาท�การคลง มหนาท�ความรบผดชอบดงน� 1) รบผดชอบการปรบขอมล

ท�ดน โรงเรอน ปายและใบอนญาตประกอบการคาในทะเบยนทรพยสน (ผ.ท. 4) ทะเบยนคมผชาระ

ภาษ (ผ.ท. 5) บญชคมทะเบยนทรพยสนและทะเบยนคมผชาระภาษ (ผ.ท. 6) และบญชคมแปลงท�ดน

และขอมลการเสยภาษ (ผ.ท.17) 2) จดเกบเอกสารตาง ๆ ในการปรบขอมลตามระบบพรอมบนทกขอมล

การเปล�ยนแปลงลงในระบบเกบขอมล (คอมพวเตอร) ใหเปนปจจบน 3) จดเกบ ผ.ท.4 ผ.ท.5 ท�นามาใช

เขาท�เดมใหเรยบรอย 4) ถายเอกสารการเปล�ยนแปลงของขอมลท�ดน (ท.ด.1) จากสานกงานท�ดน

จงหวดรวมกบชางโยธาท�รบผดชอบงานแผนท�ภาษฯ เปนประจาทกเดอน 5) รวมมอกบเจาหนาท�

จดเกบรายไดในการประมาณการชาระภาษใน ผ.ท. 17 การตดแถบกระดาษ (Slip) ใน ผ.ท.4, ผ.ท.5

การสารวจตรวจสอบรายการทรพยสนของผมหนาท�ชาระภาษ 6) รวมกบชางโยธาออกตรวจสอบ

ขอมลแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในพ�นท�ตามความจาเปน

4.8.2 นายชางสารวจ มหนาท�ความรบผดชอบ ดงน� 1) ถายเอกสารการเปล�ยนแปลง

ขอมลท�ดน (ท.ด.1) จากสานกงานท�ดนจงหวดรวมกบเจาหนาท�การคลงเปนประจาทกเดอน 2) ปรบ

ขอมลท�ดนโรงเรอนในแผนท�ภาษ 3) เขยนใบอนญาตเพ�อปรบขอมลในทะเบยนทรพยสน 4) ตรวจสอบ

ขอมลแผนท�ภาษและทะเบยนเจาหนาท�การคลงในการหาตาแหนงของขอมลท�โรงเรอนทรพยสนใน

พ�นท�ใหถกตองเปนปจจบนเสมอ

43

4.8.3 เจาหนาท�จดเกบรายได มหนาท�ความรบผดชอบ ดงน� 1) การจดเกบภาษ

บารงทองท� ภาษโรงเรอนและท�ดน ภาษปายและคาธรรมเนยม ใบอนญาต หมวดรหสท�อกษรกาหนด

2) จดหา ผ.ท.4, ผ.ท.5 เพ�อมาประกอบในการจดเกบภาษทกประเภท พรอมตรวจสอบขอมลกระทบ

กบขอมลจากคอมพวเตอรท�เกบไว 3) กรอกขอมลรายละเอยดการชาระภาษใน ผ.ท. 5 พรอมบนทก

ขอมลการชาระในคอมพวเตอรไดถกตอง 4) รวมมอกบเจาหนาท�การคลงในการประมาณการชาระ

ภาษใน ผ.ท. 17 การตดแถบ (Slip) ใน ผ.ท.4 , ผ.ท.5 การสารวจตรวจสอบรายการทรพยสนของผม

หนาท�ชาระภาษ 5) จดทาบญชผคางชาระภาษจาก ผ.ท.4 , ผ.ท.5 เพ�อเรงรดภาษจากคอมพวเตอร

6) เรงรดจดเกบภาษตามหมวดรหสอกษรท�รบผดชอบ 7) รวมกบนายชางสารวจออกตรวจสอบ

ขอมลแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในพ�นท�ตามความจาเปน (พจนาถย วชยยา. 2546 : 48)

การนานโยบายไปปฏบต

วรเดช จนทรศร (2527 : 535) ไดนาการรวบรวมและการประมวลตวแบบ (Models) ตางๆ

เก�ยวกบการนานโยบายไปปฏบต และแนวความคดเก�ยวกบประสทธผลหรอความสาเรจขององคการ

ไว 6 ตวแบบ ดงน�

1. ตวแบบท�ยดหลกเหตผล (Rational Model) ตวแบบเนนท�ประสทธภาพของระบบการ

วางแผนและการควบคมผลงาน (Planning and Controlling System) กลาวคอ หนวยงานท�รบผดชอบ

บรหารนโยบายจะตองมการกาหนดภารกจ วตถประสงค กลยทธ และเปาหมายในการปฏบตงานท�

ชดเจนพรอมท�งทาการมอบหมายงานแกฝายตาง ๆ ท�เก�ยวของ สรางระบบในการวดผลการดาเนนงาน

ในการใหรางวลตอบแทน และการลงโทษท�มความสมพนธสอดคลองกน ท�งหมดดงกลาวน� จะเปน

ปจจยท�มความสาคญตอความสาเรจในการนานโยบายไปปฏบต

2. ตวแบบทางดานการจดการ (Management Models) ตวแบบน� เนนขดสมรรถนะภายใน

(Internal Capacity) ของหนวยงานท�รบผดชอบบรหารวามจดออน และจดแขงในดานตาง ๆ หรอไม

อยางไร เชน โครงสรางองคการ บคลากร งบประมาณ สถานท� วสดอปกรณและส�งอานวยความสะดวก

ตลอดจนเทคโนโลยสมยใหม หนวยงานท�มขดสมรรถนะภายในคอนขางสงจะมโอกาสท�นานโยบาย

ไปปฏบตอยางประสบความสาเรจคอนขางมาก ในทางตรงกนขามหนวยงานท�มขดสมรรถนะภายใน

คอนขางต�า สงผลใหการนานโยบายไปปฏบตไมประสบความสาเรจ ปจจยท�สงผลใหการนานโยบาย

ไปปฏบตประสบความสาเรจไดแก โครงสรางองคการบคลากร งบประมาณ สถานท� วสดอปกรณ

และส�งอานวยความสะดวก ตลอดจนเทคโนโลยสมยใหม ซ� งมลกษณะสอดคลองกบปจจยในการ

บรหาร (4 M’s) ปจจยในการบรหาร (4 M’s) ดงกลาวน� ไดทาการศกษาถงหวขอหลกการบรหารท�วไป

และใหคาจากดความของการบรหาร (Administration) วาหมายถงการดาเนนการในกจกรรมตาง ๆ

44

มหนวยงานหรอองคการดาเนนการอานวยงานใหสามารถบรรลเปาหมายท�ตองการ โดยทางานอยางม

ประสทธภาพและไดผลงานตามตองการ ปญหาสาคญของการท�ใหการบรหารงานบรรลวตถประสงค

ดงกลาวกคอ ทาอยางไรท�ผบรหารงานสามารถอานวยงานรวมกลมทรพยากรท�งท�เปน คนและวตถ

ใหสามารถรวมกนปฏบตงานใหหนวยงานดาเนนงานบรรลเปาหมาย โดยความมประสทธภาพและ

ประสทธผลในการปฏบตงาน ปจจยในการบรหารงานมองคประกอบท�สาคญ ดงน�

2.1 คนหรอบคคล เปนปจจยท�สาคญของการบรหารงาน หนวยงาน หรอ องคการตาง ๆ

ท�จาเปนตองมคนท�ปฏบตงาน ผลงานท�ดจะออกมาไดตองประกอบดวยบคคลท�มคณภาพ และมความ

รบผดชอบตอองคการหรอหนวยงานน�น

2.2 เงน หนวยงานจาเปนท�จะตองมงบประมาณเพ�อการบรหารงาน หากขาดเงนขาด

งบประมาณ การบรหารงานของหนวยงานกยากท�จะบรรลเปาหมาย

2.3 วสดอปกรณ การบรหารจาเปนตองมวสดอปกรณ หรอทรพยากรในการบรหาร

หากหนวยงานขาดวสด อปกรณ หรอทรพยากรในการบรหารแลวกยอมจะเปนอปสรรคหรอกอใหเกด

ปญหาในการบรหารงาน ฉะน�นทรพยากรในการบรหารจงเปนปจจยพ�นฐานในการบรหารงาน

2.4 การจดการ การบรหารจาเปนตองมการทางานท�เปนระบบ มการจดการท�ดแบงแยก

หนาท�ความรบผดชอบ การควบคม ตรวจสอบรายงานเปนไปอยางมระบบมข�นตอน มระเบยบแบบแผน

ในการปฏบตท�แนชด

3. ตวแบบทางดานการพฒนาองคการ (Organization Development Model) ตวแบบน�

เนนพฤตกรรม และวฒนธรรมองคการโดยเฉพาะภาวะผนา การสรางแรงจงใจ การทางานเปนทม

การมสวนรวมของผปฏบตงาน และการสรางความผกพน ยอมรบรวมกน โดยมองวาปจจยท�สงผล

ตอความสาเรจของการนานโยบายไปปฏบต คอ การทาใหผปฏบตงานตระหนกวา ตนเองมสวนหน�ง

และมความสาคญตอการนานโยบายไปปฏบต

4. ตวแบบทางดานกระบวนการระบบราชการ (Bureaucratic Model) ตวแบบน�มองวา

การใชอานาจดลพนจ (Discretion) ของเจาหนาท�ระดบปฏบตการ (Street Bureaucrat) จะมผลกระทบ

โดยตรงตอการนาเอานโยบายไปปฏบต กลาวคอ หากเจาหนาท�ระดบปฏบตการ เกดมการตอตาน

ไมยอมรบเอานโยบายแปลงสภาคปฏบตในฐานะเปนงานประจาของตน เจาหนาท�ดงกลาวอาจจะ

เพกเฉยในการปฏบตตามหรออาจจะใชดลพนจของตนตดสนใจในลกษณะท�ไมเอ�ออานวยตอตว

นโยบาย

5. ตวแบบทางดานการเมอง (Political Model) ตวแบบน� เนนท�ความสามารถในการเจรจา

ตอรอง และการประนประนอมของบคคลฝายตาง ๆ ท�เขามาเก�ยวของในเวทนโยบายน�น ท�งน� บคคล

ฝายตาง ๆ ท�มสวนไดเสยกบตวนโยบายจะเขามาใชอทธพลของตนเอง เพ�อสรางเง�อนไขตอรองใหม

45

การปฏบตตามนโยบายในลกษณะท�จะทาใหตนเองไดรบประโยชนมากข�น หรอเสยประโยชนนอย

ท�สด ไมวาจะเปนไปในรปของการใชความสามารถเพ�ออางเหตผลความชอบธรรม โดยการโฆษณา

ประชาสมพนธชวนเช�อ การสรางพลงมวลชน เพ�อกอใหเกดแรงกดดน เปนตน ดงน�นความสามารถ

ในการเจรจาตอรองประนประนอม แสวงหารปแรงสนบสนนจากภายนอก ในการนานโยบายไปปฏบต

กบบคคลฝายตาง ๆ ท�เขามาเก�ยวของ จงเปนปจจยท�สาคญตอความสาเรจในการปฏบตตามนโยบาย

ตวแบบท�เก�ยวของกบการจดเกบรายได คอ ในการประเมนคาภาษโรงเรอนและท�ดน ผรบการประเมน

อาจมการตอรองกบผประเมนกอนจะชาระคาภาษ ซ� งการตอรองทาใหการจดเกบรายไดเกดความสาเรจ

หรอไมน�นข�นอยกบปจจยดงกลาวขางตนดวย

6. ตวแบบท�วไป (General Model) ตวแบบน�มองวา ปจจยท�จะทาใหการนานโยบายไป

ปฏบตอยางประสบความสาเรจมอยหลายประการ อาทเชน ขดสมรรถนะของหนวยงานท�รบผดชอบ

ในการปฏบตตามนโยบาย ความชดเจนของตวนโยบาย และกระบวนการตดตอส�อสารการใหความ

รวมมอสนบสนนจากผปฏบตงาน เปนตน นอกจากน�ยงใหความสาคญตอปจจยสภาพแวดลอมภายนอก

ท�งดาน เศรษฐกจ การเมอง และสงคมวาการเปล�ยนแปลงของปจจยสภาพแวดลอมภายนอกน�อาจ

สงผลกระทบตอความสาเรจในการนานโยบายไปปฏบตไดไมมากกนอย ตวแบบน� เก�ยวของกบการ

จดเกบรายไดคอ ในการดาเนนงานจดเกบรายไดจะตองมกระบวนการตดตอส�อสารกบผชาระภาษ

ทกราย ซ� งกระบวนการตดตอส�อสารจะทาใหการจดเกบรายไดเกดความสาเรจหรอไมน�นข�นอยกบ

ปจจยสภาพแวดลอมภายนอกดงกลาวขางตนดวย

งานวจยท�เก�ยวของ

จากการสารวจองคความรทางดานผลการศกษาท�ตรงหรอใกลเคยงกบหวขอในการวจย

พบวามเอกสารงานวจย ดงน�

การศกษาวจยท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถ�นมอยหลายดาน

เชน การศกษาเก�ยวกบแนวทางการพฒนารายไดของทองถ�น โดยศกษาภาษโรงเรอนและท�ดน ภาษปาย

และภาษบารงทองท� ปจจบนเงนรายไดท�จดเกบในทองถ�นยงไมเพยงพอตอภาระหนาท�ของทองถ�น

ท�เพ�มมากข�น ทองถ�นตาง ๆ ยงตองพ�งเงนสนบสนนจากรฐบาลกลางในแตละปเปนจานวนมาก คดเปน

สดสวนแลวถงประมาณ 1 ใน 5 ของรายไดของทองถ�นท�งหมด และน�เองเปนสาเหตใหทองถ�นขาด

ความเปนอสระอยางแทจรงเพราะตองควบคมการใชจายเงนจากรฐบาลกลางท�เปนเจาของเงนสนบสนน

ท�มาของรายไดดานภาษโรงเรอนและท�ดนจดวาเปนแหลงรายไดท�สาคญท�สดแหลงหน�งของทองถ�น

และน�เองท�เปนสาเหตท�ทาใหทองถ�นจดเกบรายไดไมเพยงพอตอภาระหนาท�ตามท�กฎหมายกาหนด

46

มนตชย กวนฏธยานนท (2544 : บทคดยอ) ศกษาถงประสทธภาพในการปฏบตงานของ

องคการบรหารสวนตาบล : กรณศกษาอาเภอตระการพชผล จงหวดอบลราชธาน พบวาความร

ความเขาใจในบทบาทหนาท�ของคณะกรรมการบรหารองคการบรหารสวนตาบลอยระดบปานกลาง

ประสทธภาพในการปฏบตงานตามบทบาทและหนาท�ขององคการบรหารสวนตาบลในภาพรวมอย

ในระดบสง โดยเรยงลาดบคาเฉล�ยได ดงน� ดานการประเมนผลงาน ดานการวางแผน ดานการ

ตดสนใจ ดานการบรหารงบประมาณ ปจจยท�มผลกระทบตอประสทธภาพในการปฏบตงานไดแก

ระดบการศกษา ความรความเขาใจในบทบาทหนาท�ขององคการบรหารสวนตาบล ปจจยท�มผลตอ

ประสทธภาพในการปฏบตงานไดแก เพศ อาย อาชพ รายไดตอเดอน ตาแหนง ประสบการณการทางาน

ในเขตองคการบรหารสวนตาบล

นพนธ พลชะโก (2545 : บทคดยอ) ศกษาถงปจจยท�สงผลตอประสทธภาพของการบรหาร

การจดเกบภาษโรงเรอนและท�ดน กรณศกษา : สานกงานเขตลาดกระบง กรงเทพมหานคร พบวา

ปจจยท�มผลตอประสทธภาพของการบรหารงานจดเกบภาษโรงเรอนและท�ดน ม 3 ประการ คอ

ประการแรกพระราชบญญตภาษโรงเรอนและท�ดน พทธศกราช 2475 ซ� งใชบงคบสาหรบจดเกบ

ภาษโรงเรอนและท�ดน ถกตราข�นและบงคบใชมาเปนเวลานานจงกอใหเกดปญหาขอกฎหมายในการ

จดเกบภาษโรงเรอนและท�ดนไดแก ปญหาความไมชดเจนของกฎหมาย การใชอานาจของพนกงาน

เจาหนาท�ท�มผลตอการประเมนคารายปและการลดคารายป การกาหนดอตราภาษใหเหมาะสมกบ

สภาพการณท�เปล�ยนแปลงไป ท�งจานวนอตราภาษ ตลอดจนการจดเกบท�ซ� าซอนกบภาษประเภทอ�น

และบทกาหนดโทษท�ต �า ประการท�สอง ความรวมมอของประชาชนผเสยภาษ ประการท�สาม ระบบ

การบรหารจดการ

สพจน แสงฉาย (2545 : 49) ศกษาวจยเร�อง “ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษ

ของเทศบาลเมองลาพน” พบวา ปจจยสวนบคคล ไมมผลตอการเสยภาษของประชาชนในเขตเทศบาล

เมองลาพน แนวโนมการจดเกบภาษของเทศบาลเมองลาพนโดยภาพรวมแนวโนมเพ�มมากข�นเน�องจาก

ผลกระทบจากการดาเนนนโยบายกระตนเศรษฐกจของภาครฐ ท�งโครงการกองทนหมบาน โครงการ

หน�งตาบลหน�งผลตภณฑ เปนตน เม�อพจารณาแยกตามประเภทของภาษพบวาภาษโรงเรอนและท�ดน

ภาษบารงทองท� มแนวโนมเพ�มสงข�น ในขณะท�ภาษปายและอากรฆาสตวมแนวโนมลดลง ปญหา

อปสรรคในการจดเกบภาษของเทศบาลเมองลาพน สามารถสรปไดคอประชาชนขาดความเขาใจ

และขาดจตสานกเร�องภาษ เน�องจากไมเหนประโยชนท�จะไดรบจากการไปชาระภาษ เทศบาลยงม

การประชาสมพนธขาวสารเก�ยวกบภาษใหแกประชาชนนอย บคลากรท�ทาหนาท�จดเกบภาษนอย

เกนไปและขาดความกระตอรอรนขาดขอมลในการจดเกบภาษเทศบาลยงมงเนนรายไดจากงบประมาณ

อดหนนจากภาครฐมากกวารายไดท�จดเกบเอง เจาของทรพยสนไมมาย�นแบบเพ�อเสยภาษดวยตวเอง

47

ไมมการเกบเอกสารในการย�นแบบแสดงภาษ รวมท�งมการแจงรายการเสยภาษไมตรงกบความจรง

และย�นแบบแสดงรายการภาษเกนกาหนดระยะเวลา บางรายไมมาเสยภาษหลงจากท�ไดรบแจง

กฎหมายท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษบางฉบบยงลาหลงและไมเหมาะสมกบสถานการณปจจบน

ณรงค ประสทธนาค (2546 : 44) ศกษาเก�ยวกบเร�องความร และทศนคตตอการชาระภาษ

ของประชาชนในเขตองคการบรหารสวนตาบลบานคาย อาเภอบานคาย จงหวดระยอง พบวาการให

ความรแกประชาชนในเร�องเก�ยวกบการเสยน�นเปนเร�องสาคญ เพราะวาหากประชาชนมความรและ

เขาใจวธการประเมนและการจดเกบภาษของเจาหนาท�ตามกฎหมายแลว จะทาใหปญหาในการจดเกบ

ลดนอยลงและสงผลใหองคกรปกครองสวนทองถ�นจดเกบภาษไดมากข�น

วไลรตน สวสด (2546 : บทคดยอ) ทาการศกษาเก�ยวกบความพงพอใจของประชนชน

ศกษาเร�องความพงพอใจของประชาชนตอการใหบรการจดเกบภาษของเทศบาลตาแหนงหนองไผ

แกว อาเภอบานบง จงหวดชลบร พบวา

1. ดานมนษยสมพนธในการใหบรการ พบวา ความพงพอใจดานทาทของเจาหนาท�ในการ

ใหคาแนะนาเก�ยวกบกฎหมาย และความพรอมของเจาหนาท�ในการตอบขอสงสย มคาเฉล�ยของคะแนน

อยในระดบทาย ดงน�นจงขอเสนอใหมการปรบปรงคณภาพดานคาแนะนาตอบขอสงสยของเจาหนาท�

โดยสงเสรม สนบสนน ปรบปรงเพ�มพนความร ความเขาใจในระเบยบการปฏบตเก�ยวกบภาษ โดยการ

ฝกอบรมท�งภายในและภายนอกองคกร ประชมช�แจงซกซอมความเขาใจ และรวบรวมปญหาท�พบ

ในระหวางการปฏบต เพ�อแกไขและปรบปรงเสรมความรสรางความเขาใจใหแกเจาหนาท�ใหเพ�ม

ความพรอม ความชานาญในการปฏบตงานใหมากข�น

2. ดานความสะดวกรวดเรวในการบรการ พบวา ความพงพอใจดานการประชาสมพนธ

ในการจดเกบภาษ ความสะดวกในการเดนทางมาชาระภาษ การจดทาปาย ข�นตอนในการชาระภาษ

มคาเฉล�ยของคะแนนอยในระดบทาย ดงน�น จงเสนอใหปรบคณภาพโดยจดทาเอกสารประชาสมพนธ

ระยะเวลาในการชาระภาษ หลกฐานการนามาชาระภาษ ข�นตอนและวธการ ทาปายบอกงาน เพ�อความ

สะดวกรวดเรวในการตดตอชาระภาษและลดข�นตอนในการใหบรการท�ยงยากซ� าซอน ทาใหงาย

สะดวก และรวดเรวในการใหบรการไดอยางรวดเรวทนใจข�น จดใหมการทาบตรควเรยงตามลาดบ

ใหบรการกอนหลงอยางยตธรรม โดยไมมการแซงคว เนนการทางานเปนทม และสามารถทางาน

ทดแทนกนเพ�อความรวดเรวในการบรการเช�อมโยงเคร�องคอมพวเตอรกบระบบออนไลนของงาน

ฝายพฒนารายได กรมการปกครอง เพ�อใหการคนหาขอมลแผนท�และทะเบยนทรพยสนเพ�อใชในการ

ทางานอยางรวดเรว

3. ดานความสะดวกของสถานท�ใหบรการ พบวาความพงพอใจดานการจดน� าด�มบรการ

ผมารบบรการและความเพยงพอของโตะ-เกาอ� ในการกรอกเอกสารมคาเฉล�ยคะแนนอยในอนดบทาย

48

ใหมการปรบปรง ดงน� บรการน� าด�มแกผรบการชาระภาษ และจดหนงสอพมพ วารสารแกผมาตดตอ

พรอมมอปกรณเคร�องเขยนท�ใชการกรอกเอกสารใหเพยงพอและเพ�มความสะดวกของสถานท� การให

บรการจดเกบภาษควรจดสถานท� จอดรถใหเพยงพอในการตดตอราชการ และจดใหมการบรการจดเกบ

ภาษนอกสถานท�ของเทศบาลเพ�มมากข� น จดใหมตเยนบรการน� าด�มแกประชาชน ตดต� งและ

ตรวจสอบเคร�องปรบอากาศใหอยในสภาพท�ใชงานไดดตลอดเวลา

4. ดานความซ�อสตยสจรตในการบรการ พบวา ความพงพอใจการรบสนบนของเจาหนาท�

มคาเฉล�ยของคะแนนในอนดบทาย ดงน�นเสนอใหปรบปรงคณภาพ ดงน� เสรมสรางจตสานกในการ

ใหบรการแกเจาหนาท� ใหมหวใจในการใหบรการ สงเสรม สนบสนนบคลากรท�ทาดมจตสานกในการ

ทางาน ใหรางวลและสงเสรมคนเกง มความสารถและลงโทษผท�กระทาผดกฎหมาย วนยท�กาหนด

วราภรณ โคลงชย (2550 : 37) ศกษาเร�อง ปจจยท�มผลตอประสทธภาพในเร�องการจดเกบ

รายไดในระดบปานกลาง ประชาชนมความสานกในหนาท�เสยภาษในระดบปานกลาง ขณะท�ประชาชน

มความรความเขาใจเก�ยวกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�นในระดบต�า ปญหาและอปสรรค

การจดเกบท�ประสบมาก คอ ปญหาการไมสามารถตดตอประชาชนผเสยภาษตามท�อยได ประชาชน

มาชาระภาษไมตรงตามเวลาท�กาหนดและมกตอรองภาษท�ตองชาระ ควรแกไขดวยการประชาสมพนธ

ใหประชาชนมาชาระภาษตรงตามเวลาใหมากย�งข�น

ศรวรรณ เครอเข�อนเพชร (2552 : บทคดยอ) ศกษาเร�อง ปจจยท�มผลตอความสามารถในการ

จดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอทาใหม จงหวดจนทบร ซ� งมวตถประสงค

ดงตอไปน� �) เพ�อศกษาปจจยท�มผลตอความสามารถในการจดเกบภาษของบรหารสวนตาบล �)

เพ�อศกษาความสามารถในการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล �) เพ�อศกษาปจจยท�มผลตอ

การยนยอมชาระภาษของประชาชน �) เพ�อศกษาปญหาและขอเสนอแนะเปนแนวทางในการพฒนา

ประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล

ในการทาวจยคร� งน� ผวจยสรปไดวา องคการบรหารสวนตาบลเปนหนวยงานขององคกร

ปกครองสวนทองถ�นท�มความสาคญอยางย�งท�เปดโอกาสใหประชาชนในระดบตาบลและหมบาน

ไดเขามามสวนรวมในการบรหารจดการในการพฒนาทองถ�นของตนเอง รายไดสวนใหญขององคการ

บรหารสวนตาบลมาจากการถายโอน เงนอดหนน หรอการจดสรรงบประมาณจากรฐบาลหากการ

สนบสนนจากรฐบาลนอยลงหรอไมไดรบการสนบสนนท�เพยงพอ อาจมผลทาใหองคการบรหาร

สวนตาบลปฏบตหนาท� และพฒนาทองถ�นไดอยางไมเตมท� เน�องจากรายไดหลกขององคการบรหาร

สวนตาบลท�จดเกบเอง ประกอบดวย ภาษโรงเรอนและท�ดน ภาษบารงทองท� ภาษปาย และอากร

ฆาสตว ซ� งการจดเกบรายไดขององคการบรหารสวนตาบลสวนใหญข�นอยกบพ�นท�และทรพยากร

ตาง ๆ ในแตละองคการบรหารสวนตาบลเปนสาคญ บางองคการบรหารสวนตาบลมทรพยากรในพ�นท�

49

มากกจะมแหลงท�มาของรายไดมาก บางองคการบรหารสวนตาบลมทรพยากรในพ�นท�นอยกมท�มา

ของแหลงรายไดนอย การจดเกบรายไดไดอยางเตมเมดเตมหนวย หรอไมมการร�วไหลโดยเสยคาใชจาย

นอยท�สด ซ� งกคอประสทธภาพในการจดเกบรายไดจงเปนวธการหน�งท�สาคญในการเพ�มรายไดแก

องคการบรหารสวนตาบล ดงน�นประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลจงเปน

ปจจยสาคญสงผลตอการปฏบตหนาท�และการพฒนาขององคการบรหารสวนตาบลในดานตาง ๆ

50

บทท� �

วธดาเนนการวจย

ในการดาเนนการวจยเร�อง “ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกรปกครอง

สวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวด

ระยอง” ผวจยกาหนดข�นตอนการดาเนนการวจย ดงน�

1. การวจยแบบก�งทดลอง

2. การวจยเชงคณภาพ

การวจยแบบก�งทดลอง

ผวจยออกแบบวจยในลกษณะท�เรยกวาการวจยก�งทดลอง โดยพจารณาสาระสาคญของ

รปแบบการวจยดงน�

ตารางท� 1 แสดงข�นตอนและเทคนคการวจยก�งทดลอง

ข�นตอนการวจย เทคนคการวจย

�. วตถประสงคการวจย เพ�ออธบายความสมพนธเชงเหตและผลระหวางตวแปร

โดยใชวธเชงปรมาณ

�. ลกษณะของคาถามวจย ผลจากตวแปรจดกระทาท�เกดข�นเปนอยางไร

�. ตวอยางหวขอวจย ผลของการสอนแบบเนนผเรยนเปนศนยกลางท�มตอ

ความคดสรางสรรคของนกเรยน

�. กรอบความคดของการวจย ภาพแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตนและตวแปรตาม

�. สมมตฐานการวจย ควรมและต�งแบบมทศทางโดยมทฤษฎรองรบ

�. การใชตวอยาง การสมตวอยางจากกลมทดลองและกลมควบคม

�. เคร�องมอวจย แบบวดเชงปรมาณ

�. การตรวจสอบคณภาพการวจย ความตรงเชงโครงสราง (Construct Validity) และความเท�ยง

แบบความสอดคลองภายใน (Internal Consistency)

�. การเกบรวบรวมขอมล เกบขอมลกอนระหวาง และหลงการทดลองในพ�นท�ท�ทาวจย

��.การวเคราะหขอมล สถตเชงอนมานประเภทการเปรยบเทยบคาเฉล�ยท�มการ

ควบคมตวแปรแทรกซอน เชน ANCOVA เปนตน

51

การวจยเชงก� งทดลองเปนการวจยประเภทท�อาศยขอมลท�ไดจากการทดลอง ในทานอง

เดยวกบการทดลองทางวทยาศาสตรในหองปฏบตการเพยงแตหองปฏบตการทางสงคมศาสตรน�น

อาจจะมความหมายเพยงแคนามธรรม กลาวคอ ไมตองเปนหองในอาคารจรงๆ กได เชน งานวจย

ในทางจตวทยาท�อาจทดลองหลาย ๆ กรณเพ�อศกษาถงปฏกรยาตอบโตตอส�งเรา (Stimulus) บางอยาง

การทดลองเชนวาน� อาจเปนการทดลองกบกลมประชากรท�ตองการศกษาเพยงกลมเดยวโดยอาจศกษา

เพ�อเปรยบเทยบผลท�เกดข�นระหวางกอนการทดลองกบหลงจากท�ไดมการทดลองแลวเพ�อดการ

เปล�ยนแปลงกไดหรออาจดผลท�เกดข�นภายหลงจากทดลองแลวเทาน�นกได การวจยโดยการทดลอง

สาหรบสาขาวชาทางสงคมศาสตรแลวนบเปนการวจยท�มกระบวนการยงยากซบซอนคอนขางมาก

เพราะเหตท�พฤตกรรมของมนษยอาจถกกาหนดหรอถกกระทบโดยปจจยแวดลอมหลายประการ

ดงน�น การทดลองในทางสงคมศาสตรจงตองพยายามหาวธการท�จะควบคมอทธพลของ

ปจจยแวดลอมตาง ๆ เหลาน�นใหหมดไปใหมากท�สดเทาท�จะทาได ท�งน� เพ�อใหนาใจไดวาผลการวจย

จากการทดลองน�นนาเช�อถอไดจรง ๆ การวจยเชงก�งทดลองจงมระเบยบวธของตนเองเปนการเฉพาะ

กลาวคอ มการกาหนดแผนแบบการทดลอง (Experimental Design) ท�รอบคอบรดกมคอนขางมาก

เปนเฉพาะ (เทยนฉาย กระนนทน และจรญ จนทลกขณา. 2537 : 51-52)

การวจยก�งทดลองพฒนามาจากการวจยเชงทดลองท�แทจรงซ� งถอไดวาเปนตวอยางของการ

วจยแบบวทยาศาสตรธรรมชาตโดยตรงเน�องจากการวจยก�งทดลองมการควบคมตวแปรเปนบางสวน

คอ การสมไมสามารถประเมนการไดอยางสมบรณ โดยการวจยก�งทดลองทางสงคมเปนการวจยเชง

พฤตกรรมศาสตรโดยมตวอยางเชน ปญหาการสบบหร� การเผยแพรความรเร�องโรคเอดส เปนตน

(ชยยนต ประดษฐศลป. 2554 : 65)

การวจยเชงคณภาพ

ผวจยไดใชวธการศกษาวจยเชงคณภาพโดยพจารณาหวขอเก�ยวกบการเกบรวบรวมขอมล

และวเคราะหขอมลควบคไปกบการวจยก�งทดลองในเชงคณภาพ เปนการศกษาในแงของปจจยท�มผล

ตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบรายไดขององคกรปกครองสวนทองถ�น ดงน�นในการนาเสนอ

วธการวจยจะแบงหวขอหลก ดงน�

1. การเกบรวบรวมขอมล ในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยคร� งน� ใชวธการวจยเอกสาร

เอกสารท�จะใชในการวจยน�จะแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1.1 เอกสารช�นตน (Primary Data) เปนขอมลท�ยงไมไดผานการวเคราะหขอมล ไดแก

เอกสารการประชม บนทกการประชม เอกสารทางราชการ หนงสอพมพ และแหลงขอมลทาง

อเลกทรอนกส เปนตน

52

1.2 เอกสารช�นรอง (Secondary Data) เปนเอกสารท�มการวเคราะหขอมลในรปแบบ

ตาง ๆ คอ บทความทางวชาการ งานวจย วทยานพนธท�เก�ยวของ เพ�อนาขอมลมาประกอบในการสราง

แนวการสมภาษณ เปนตน

2. การสมภาษณ วธการสมภาษณท�จะใชในการวจยน� มลกษณะเปนการสมภาษณแบบ

ก�งโครงสราง (Semi - structured or Guided Interview) โดยอาศยแนวการสมภาษณ (Interview Guide)

เปนเคร�องมอในรปแบบตางๆ คอ การสมภาษณเจาะลก (In - depth Interview) เปนการใชแนว

สมภาษณเจาะลก (ตามภาคผนวก) โดยกาหนดผใหขอมลในการสมภาษณ (Key - informants) ดงน�

ตารางท� 2 กลมผใหขอมลหลก

สถานภาพในการดารงตาแหนง จานวนกลมผใหขอมล

1. นายกองคการบรหารสวนตาบล

2. ปลดองคการบรหารสวนตาบล

3. ผอานวยการกองคลง

4. หวหนางานพฒนาและจดเกบรายได

5. นายชางโยธาหรอนายชางสารวจ

2

2

2

2

2

3. การสงเกตการณ เปนรปแบบการเกบขอมลเสรมวธการอ�น ๆ โดยใชกระบวนการสงเกต

คอ วธการสงเกตแบบก�งมสวนรวม เน�องจากผศกษาไดปฏบตงานในองคกรปกครองสวนทองถ�น

ซ� งมสวนรวมในการจดเกบรายได และผศกษาเปนคนในพ�นท� โดยอาศยการสงเกตสภาพแวดลอม

และพฤตกรรมทางสงคมของเจาหนาท�และประชาชนผรบบรการเสยภาษ การตดตอสมพนธตลอดจน

การแสดงความคดเหนตาง ๆ เก�ยวกบการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง

4. การตรวจสอบขอมล ในลกษณะการสมภาษณแบบเจาะลก (In-depth Interview)ในท�น�

จะตรวจสอบขอมลโดยอาศยเทคนคตาง ๆ คอ

4.1 การตรวจสอบโดยอาศยแหลงขอมลท�ตางกน เชน เอกสาร บทความทางวชาการ

แนวการสมภาษณแบบเจาะลก และการสงเกตการณแบบมสวนรวมเพ�อตรวจสอบซ�งกนและกน

4.� การตรวจสอบการสมภาษณ โดยใชผสมภาษณท�ใหขอมลหลกท�มจดยนตางกน

เพ�อตรวจสอบซ�งกนและกน เชน ผบรหาร พนกงานเจาหนาท� และบคคลากรท�เก�ยวของกบงานจดเกบ

ภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

53

�. การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในเชงคณภาพท�ใชในงานวจยน� เปนการตความ

ในลกษณะตางๆ คอ

5.1 การตความเพ�อจดกลมขอมล (Grouping) คอ การจดหมวดหมขอมลตามประเดน

ในวตถประสงคของการศกษาวจยคร� งน� เพ�อศกษาใหทราบถงปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพ

การจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

5.2 การวเคราะหในเชงเหตและผลจากการเปรยบเทยบขอมลท�ไดจากการสงเกตการณ

การปฏบตงานและความคดเหนจากแนวการสมภาษณแบบมโครงสรางเพ�อนาไปกาหนดแนวทาง

ในการเพ�มประสทธภาพในการจดเกบรายไดและเปนไปตามวตถประสงคท�ต�งไวและการวเคราะห

ขอมลเก�ยวกบปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล

ประกอบดวย 6 ดาน ไดแก

5.2.� ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน

5.2.2 ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน

5.2.3 ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ

5.2.4 ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

5.2.5 ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

5.2.6 ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ

บทท� 4

การวเคราะหขอมล

ในการศกษานาเสนอผลงานเร�อง ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกร

ปกครองสวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง จากท�ไดทาการศกษาองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

จานวน � แหง คอ องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด โดยการ

เกบรวบรวมขอมลจากการสมภาษณเชงลกแบบสนทนากลมเปาหมาย ผบรหารทองถ�น และพนกงาน

สวนตาบลขององคการบรหารสวนตาบลท�ง 2 แหง จากแนวสมภาษณท�สรางไวลวงหนา เพ�อใหได

ขอมลตามกรอบแนวคดในการศกษาท�ไดกาหนดไวน�น ขอมลท�ไดจากการสมภาษณเปนขอมลท�

หลากหลายตามแนวความคดของแตละบคคล แตมประเดนหรอสาระซ� งตรงกบวตถประสงคของ

การศกษา ซ� งผใหสมภาษณสวนใหญจะใหขอมลหรอแสดงความคดเหนท�คอนขางเปนไปในแนวทาง

เดยวกน แมมสาระอ�นท�ปลกยอยปะปนบางแตเปนสวนนอยท�มแนวคดท�แตกตาง เพราะกลมเปาหมาย

แตละกลมน�นมประสบการณในการทางานเก�ยวกบเร�องท�ทาการศกษาแตกตางกน โดยสรปรวมท�ง

สภาพปญหาและแนวทางการพฒนาประสทธภาพในการจดเกบรายได ผวจยจะแบงหวขอวจย

ออกเปน 3 หวขอดงน�

1. บรบทของพ�นท�ทางประวตศาสตร

2. ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขต

อาเภอแกลง จงหวดระยอง

3. มาตรการการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขต

อาเภอแกลง จงหวดระยอง

บรบทของพ�นท�ทางประวตศาสตร

จากการท�ไดลงพ�นท�ของผวจยและจากการท�ไดสมภาษณเพ�มเตมพบวาบรบทของท�งสอง

พ�นท�น� มความแตกตางกน ดงน�

“ตาบลทางเกวยน” เปนชมชนด�งเดมในอดตท�มอายไมต�ากวา 300-400 ป ท�มาของตาบล

ทางเกวยน จากเอกสารและจากคาบอกเลาของผเฒาผแก คอ ในสมยกอนตาบลทางเกวยน มการ

สญจรไปมาคอนขางลาบากชาวบานสวนใหญจงนยมใชเกวยนและเรอในการเดนทางสญจรไปมา

และทาการตดตอแลกเปล�ยนสนคา และในการเดนทางไปไหนมาไหนในแตละคร� งกจะมแตรอยลอ

เกวยนเตมไปหมด ชาวบานจงพดกนตดปากมาจนถงปจจบนน� วา “บานทางเกวยน” ท�งน� จากคาบอกเลา

55

และการคนควาจากเอกสารทางประวตศาสตรพบวาตาบลทางเกวยน ยงเปนตาบลในประวตศาสตร

อกตาบลหน�ง เน�องจากเปนตาบลท�สมเดจพระเจาตากสนมหาราช (เจาตาก) ไดเสดจผาน เพ�อนาทพ

ทหารข�นไปตขาศกยงเมองจนทบร โดยประทบพกแรมท�บานทะเลนอย (บานเนนสระ) หมท� 6 ตาบล

ทางเกวยน อาเภอแกลง จงหวดระยอง และปจจบนยงมอนสรณท�งเปนรองรอยทางประวตศาสตร

ใหคนรนหลงไดศกษาเปนจานวนมาก เชน เจดย โบสถ พระประธานกอสรางดวยโครงหวายฉาบปน

ตลายรดน� า บลลงก มดดาบ ตนมะขามและตนโพธ� อายกวา 300 ป และของเกาอกมากมาย

(องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน. 2555 : 7)

สภาพภมศาสตรของตาบลทางเกวยนในสมยกอนน�น มสภาพเปนท�ราบลม มแหลงน� า

ธรรมชาต จานวนมาก เชน หวย หนอง คลอง บง และลาคลอง เปนตน ประกอบกบประชาชน

ในตาบลทางเกวยน นยมประกอบอาชพเกษตรกรรม การทาการประมงน� าต�น จงทาใหตาบลทางเกวยน

อดมสมบรณไปดวยผลผลตทางการเกษตร เชน สวนผลไม ยางพารา นาขาว จงเปนเหตทาใหประชาชน

ในสมยน�น นยมใชเกวยนและเรอเปนพาหนะ ในการบรรทกสนคาทางเกษตรกรรม ดงจะเหนไดจาก

ท�ต�งของอาเภอแกลงในสมยกอนน�นจะต�งอยรมแมน� าประแส และตอมาเม�อความเจรญทางดานวตถ

ถนนหนทางท�มเพ�มมากข�น ถนนท�ใชสาหรบใหเกวยนสญจรไปมาน�น ไดเปล�ยนมาเปนถนนสาหรบ

ใหรถสญจรไปมาแทน

ดานประชากรในชมชน สวนใหญเปนชนพ�นเมองระยองด�งเดม เช�อชาตไทย และมชาวไทย

เช�อสายจนเขามาอาศยและทาการคาขายอยบางในตาบลทางเกวยน เพ�อประกอบอาชพตาง ๆ ลกษณะ

ของเครอขายชมชน จะมการ “ลงแขก” หรอ “เอาแรง” พ�งพาอาศยกน แลกเปล�ยนทรพยากร แบงปน

ส�งของซ�งกนและกน มความสมพนธแบบเครอญาตกนตามวฒนธรรมของสงคมไทย ชมชนตาบล

ทางเกวยนยงคงไวซ� งความสมพนธกนแบบเครอญาต และตอมากมการอพยพคนนอกพ�นท�เขามาทา

มาหากนในพ�นท� สวนใหญจะเปนคนทางแถบภาคอสาน สงคมตาบลทางเกวยนเปนสงคมชนบท

ปนสงคมเมอง ทาใหความสมพนธทางเครอญาตยงคงมอยตามวฒนธรรมของสงคมไทย และเปน

ลกษณะของเครอขายชมชนอย ตอมาเม�อมการเปล�ยนแปลงการพฒนาจากภาคเกษตรกรรมสภาค

อตสาหกรรม จงทาใหเกดการขยายตวของโรงงานอตสาหกรรมจากชมชนเมองมาสชมชนทองถ�น

มากข�น ทาใหไดรบผลกระทบจากปญหามลภาวะมากมาย (องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน.

2555 : 8)

พ�นท�โดยสวนใหญตอนเหนอของตาบลเปนพ�นท�ราบเชงเขา สลบเนนเขา สวนตอนใต

ของตาบลเปนท�ราบลมบรเวณกวาง ประกอบกบสภาพพ�นท�เหมาะสมแกการทานา ทาไร ทาสวน

ผลไม ประมงพ�นบาน ประกอบกจการคาขายและโรงงานอตสาหกรรมไมยางพารา ทาใหพ�นท�

สวนใหญของตาบลอดมสมบรณไปดวยสวนผลไม เชน มงคด เงาะ ทเรยน ยางพารา และนาขาว

ซ� งเปนพชเศรษฐกจท�สาคญ กอใหเกดรายไดแกประชาชน ในเขตตาบลทางเกวยนเปนรายไดหลก

56

ในแตละป และยงมโรงงานอตสาหกรรมไมยางพาราท�งขนาดเลกและขนาดใหญอยจานวนมาก

จงทาใหจดเกบภาษไดเปนจานวนมากองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มเน�อท� 37.31 ตาราง

กโลเมตร หรอ 23,321 ไร ตาบลทางเกวยน ประกอบดวยหมบาน จานวน 10 หมบาน ดงน� (องคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยน. 2555 : 9)

1. บานหนองน�าขาว

2. บานหนองกนเกรา

3. บานอางตานนท

4. บานดอนสาราญ

5. บานหนองแชเรอ

6. บานทะเลนอย

7. บานพลงชางเผอก

8. บานคลองใช

9. บานหนองโพรง

10. บานหนองปรอ

ตารางท� 3 แสดงประเภท จานวนกจการอตสาหกรรม การพาณชย และการบรการ ในเขต อบต.

ทางเกวยน

ประเภท จานวน (แหง)

โรงงานอตสาหกรรม

ป�มน�ามนลอย

ป�มน�ามน

รานคา

รานซอมรถยนต

รานซอมรถจกรยาน

โรงแรม/รสอรท

รานเสรมสวย

หองเชา

โรงฆาสตว

รานอาหาร

ซปเปอรมาเกต

23

2

2

90

3

10

3

10

795

1

10

1

57

ตารางท� � (ตอ)

ประเภท จานวน (แหง)

รานซอมอเลคทรอนค

โรงกลง

รานคาราโอเกะ

รานซอมไดนาโม

รานทากระจกรถยนต

รานจาหนายป ยการเกษตร

รานจาหนายอาหารสตว

รานคาของเกา

รานนวดแผนโบราณ

รานตดต�งเคร�องสยงและแอรรถยนต

3

4

5

3

1

4

4

4

2

�

ท�มา : องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน. 2555 : 10

พ�นท�ขององคการบรหารสวนตาบลพงราด อาเภอแกลง จงหวดระยอง ซ� ง “ตาบลพงราด”

ไดต�งข�นมาเม�อใดน�น ไมปรากฏหลกฐานท�แนชด แตมหลกฐานท�พอจะอางองได คอจากหนงสอ

พระราชทานวสงคามสมา การจดต�งวดปากน� าพงราด ปพทธศกราช 2375 ประมาณ 168 ปมาแลว

สมยน�นใชคาวา “พงราช” สวนการเปล�ยนแปลงจาก พงราช มาเปน “พงราด” น�นไมมหลกฐาน

ปรากฏแนชดแตไดพบหลกฐานปรากฏแนชดแตไดพบหลกฐานในบนทกหมายเหตของวดพงราด

เม�อปพทธศกราช 2475 ไดใช ตวสะกด ตว ด เดกมาสะกดเปน “พงราด” แลวแตเดมตาบลพงราดม

ดวยกน 13 หมบาน พ�นท�กวางขวางมาก ทาใหผใหญบานในแตละหมบานไมสามารถตดตอกนได

สะดวก เพราะถนนหนทางเปนทางเทา ทางเกวยน คนนา และแนวปาเทาน�นตอมาป พ.ศ. 2480

ในสมยกานนลาบ ทองหลอ ทางราชการไดยบตาบลพงราดไปรวมกบตาบลกองดน โดยใชช�อวา

“ตาบลกองดน” จากอดตจนถงปจจบนโดยหลงจากท�ไดแยกตาบล ในสมยท�ขนวรคต คมารกษ

เปนผวาราชการจงหวดระยองน�น ไดมอบใหนายวรตน จตต�งตรง เปนผใหญบานและรกษาราชการ

แทนกานนตาบลกองดน เปนระยะเวลา 1 ปเศษ ตอมาในปพทธศกราช 2482 ทางหนวยงานของราชการ

ไดแยกตาบลพงราดออกจากตาบลกองดนอกคร� ง โดยไดแตงต�งใหนายวรตน จตต�งตรง เปนกานน

ตาบลพงราด ซ� งตอมาในสมยท�กานนหวล ถนอมวงค เปนกานนน�น ไดเลงเหนวาประชากรของ

58

ตาบลพงราดในแตละหมบานไดเพ�มข�นทกป จงไดขอเสนอใหเพ�มหมบานอก 3 หมบาน จงรวมเปน

ท�งส�น 8 หมบาน (องคการบรหารสวนตาบลพงราด. 2555 : 3)

ตาบลพงราดมการปกครองในรปแบบของสภาตาบล และตอมาไดเปล�ยนแปลงยกฐานะ

จากสภาตาบลเปนองคการบรหารสวนตาบลพงราด เม�อวนท� 30 เดอนมนาคม พทธศกราช 2539

ซ� งปจจบนเปนองคการบรหารสวนตาบลขนาดกลาง สภาพพ�นท�เปนท�ราบลมมแมน� าพงราดไหลผาน

บรเวณใกลแมน�ามลกษณะเปนปาชายเลนเปนแหง ๆ เร�อยมาต�งแตทศเหนอมาจนถงปากแมน� าท�ไหล

สทะเลในอาวไทยนอกจากน�แมน� าพงราดยงเปนแนวแบงอาณาเขตระหวาง จงหวดระยองและจงหวด

จนทบรอกดวย สภาพภมอากาศเหมอนกบเมองชายทะเลท�วๆ ไป คอไมรอนจด ไมหนาวจดเพราะ

อยในเขตอทธพลของลมมรสม ม 3 ฤด คอ ฤดรอนเร�มต�งแตเดอนมนาคมถงเดอนพฤษภาคม ฤดฝน

เร�มต�งแตเดอนมถนายนถงเดอนตลาคม และฤดหนาวเร�มต�งแตเดอนพฤศจกายนถงเดอนกมภาพนธ

สภาพของดนในเขตองคการบรหารสวนตาบลพงราด ตอนบนเปนดนรวน และดนเหนยว เร�องการ

ระบายน� าเรว เพราะเปนดนตะกอนคอนขางเกาถงเกามาก เกดจากอทธพลของน� ากรอย ความอดม

สมบรณปานกลางถงสงเหมาะสาหรบการปลกขางและพชไรสวนผลผลตท�ไดอยระหวางปานกลาง

ถงสง (องคการบรหารสวนตาบลพงราด. 2555 : 3)

ตอนใตของเขตองคการบรหารสวนตาบลพงราด เปนชายฝ�งทะเล เปนดนท�เกดจากอทธพล

ของน�าเคมบรเวณชายหาดและสนทราย นอกน�นพบตามหนอง และท�ลมน�าขงเน�อดนเปนดนเหนยว

และโคลน ตามพชพนธธรรมชาตเปนปาชายเลนหรอปาโกงกาง มอาณาเขตไมกวางขวาง มกพบเปน

แนวยาวตามชายฝ�งทะเล พ�นท�ไมเหมาะในการเพาะปลก ประชากรในตาบลพงราดสวนใหญประกอบ

อาชพเกษตรกรรม คอประมาณรอยละ 76.90 จะทาอาชพการเกษตร สวนท�เหลอจะประกอบอาชพ

อ�นๆ เชน รบจาง ประมง รบราชการ และอ�น ๆ ในภาคเกษตรกรรมแรงงานไดมาจากสมาชกในครวเรอน

และเพ�อนบานท�สมครใจมาชวยแลกเปล�ยนแรงงานกน นอกจากน�นยงมการจางงานในบางชวงของ

การผลต แรงงานท�จางน�นมท�งในตาบลและนอกตาบล สาหรบนอกภาคเกษตรกรรมน�น กอนป พ.ศ.

2539 พบวาประชากรของตาบลพงราดผมอาชพรบจาง สวนใหญจะเขาไปทางานรบจางกบบรษท

ท�เขามาทาฟารมเล�ยงกงกลาดา แตพอป พ.ศ. 2540 บรษทเล� ยงกงไมไดผลเทาท�ควร ประกอบกบใน

ปเดยวกนน�น มบรษทแพนระยอง จากด ไดมาจดต�งในพ�นท�หมท� 6 (องคการบรหารสวนตาบล

พงราด. 2555 : 4)

บรษทแพนระยอง จากด ท�ประกอบกจการเก�ยวกบการผลตสวนประกอบรองเทา จงทาให

ประชากรในตาบลพงราดวยหนมสาว หรอผท�อยในวยทางานไดเขามาทางานบรษทแหงน� สงผลให

ประชาชนในตาบลพงราดและตาบลใกลเคยงมรายไดในการประกอบอาชพรบจางมากข�น อน� งจาก

การท�ประชากรเขามาทางานรบจางในภาคอตสาหกรรมมากข�นน�น กสงผลแรงงานในภาคเกษตรกรรม

ขาดแคลนไปบางในบางชวง จงทาใหพชผลทางการเกษตรในพ�นท�ลดลงไปดวยเชนกน ฐานะความ

59

เปนอยประชากรในตาบลพงราดสวนใหญมฐานะความเปนอยระดบปานกลาง มท�ดนทากนของตนเอง

และเชาเพ�อนบานเปนบางสวน ตาบลพงราดมสถานศกษา คอ โรงเรยนระดบประถมศกษา (ป.1 -

ป.6) จานวน 4 โรงเรยน และโรงเรยนวดเกาะลอยไดขยายการศกษาออกไปจนถงระดบมธยมศกษา

(ม.3) ใหบรการแกเดกนกเรยนในหมบานตาง ๆ และจดต�งศนยพฒนาเดกเลกองคการบรหารสวนตาบล

พงราด เม�อป พ.ศ. 2549 จานวน 1 แหง ซ� งประชาชนสวนใหญกจะไปประกอบพธกรรมทางศาสนา

เชน งานบญ งานประเพณตาง ๆ กบวดท�อยใกลเคยง หรอท�ศาลากลางประจาหมบาน ตาบลพงราด

มโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตาบลพงราด จานวน 1 แหง ต�งอยหมท� 3 บานเกาะลอย ซ� งจะบรการ

ตรวจรกษาโรคตาง ๆ ในช�นตน และสถานอนามยมงานดานทนตกรรมไวบรการประชาชน เชน อดฟน

ถอนฟน ขดหนปน ซ� งนอกจากประชาชนจะมาใชบรการแลว สถานอนามยยงบรการใหคาแนะนาตาง ๆ

เชน เก�ยวกบดานการวางแผนครอบครว การปองกนโรคตดตอ เชน โรคเอดส โรคไขเลอดออก เปนตน

(องคการบรหารสวนตาบลพงราด. 2555 : 4-5)

ซ� งทาใหประชาชนตาบลพงราด มความรความเขาใจในการปองกนและรกษาสขภาพมากข�น

นอกจากน�นแลว ประชาชนยงตองเขารบการตรวจรกษาท�โรงพยาบาลประจาอาเภอ และท�โรงพยาบาล

ประจาจงหวดระยอง หรอจงหวดจนทบร ดานการอนามยและสขาภบาลพบวาในตาบลพงราด ยงม

ปญหาเร�องสขาภบาล และส�งแวดลอม ชมชนของตาบลพงราดเปนชมชนท�ต�งเปนกลมบรเวณรมถนน

และกระจายตวอยตามพ�นท�เกษตรกรรมเปนสวนใหญ มเสนทางถนนตดผานทกหมบาน และจาก

การท�ชมชนสวนใหญอยกนแบบกระจายตว ประชาชนจงมความรวมมอหรอชวยเหลอซ� งกนและกน

ในการดแลทรพยสนและความปลอดภยเปนอยางด นอกจากน�ยงมอาสาสมครปองกนภยฝายพลเรอน

คณะกรรมการหมบานเขมแขงฯ กานน ผใหญบาน ผนาชมชนและตารวจทกหมบาน คอยดแลความ

ปลอดภยของประชาชนอยางตอเน�องอกดวย (องคการบรหารสวนตาบลพงราด. 2555 : 5)

โดยสวนมากแลวในพ�นท�ของตาบลพงราด เปนชมชนเกษตรกรรม บคคลท�มความสาคญ

ในการพฒนาและการตดสนใจ ไดแก เกษตรกรท�มฐานะปานกลาง ผนากลมเกษตร กานน ผใหญบาน

สมาชกองคการบรหารสวนตาบลพงราด และเจาหนาท�ของรฐ แตในการพฒนาและการตดสนใจ

ของชมชนตาบลพงราดน�น แมจะข�นอยกบผนากลมตาง ๆ แลว ผลประโยชนท�เขาจะไดรบจากการ

พฒนาน�นกเปนเหตผลหน� งท�เขาใชในการตดสนใจอกดวย ตาบลพงราดมเน�อท�ท�งหมดประมาณ

41.77 ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 26,106 ไร ตาบลพงราดประกอบดวยหมบานจานวน 8 หมบาน

ดงน� (องคการบรหารสวนตาบลพงราด. 2555 : 5)

1. หมท� 1 บานปากน�าพงราด

2. หมท� 2 บานทากง

3. หมท� 3 บานเกาะลอย

60

4. หมท� 4 บานพงราด

5. หมท� 5 บานชากใน – ทงเสาธง

6. หมท� 6 บานกลางทง

7. หมท� 7 บานทามะกอก

8. หมท� 8 บานบอตาซอง

ตารางท� � แสดงประเภทจานวนกจการอตสาหกรรม การพาณชย และการบรการ ในเขตพ�นท� อบต.

พงราด

ประเภท จานวน (แหง)

ป�มน�ามน

โรงงานอตสาหกรรม

โรงส

รานเสรมสวย

รานซอมรถ

รานคายอย

หองเชา

ฟารมเล�ยงไก

ฟารมเล�ยงกง

โรงกลง

รานรบซ�อของเกา

ขายโลงศพ

สถานประกอบการแพทย

รานจาหนายวสดกอสราง

เสารบ-สงสญญาณโทรศพท

2

1

2

7

7

43

14

2

5

1

1

1

1

1

1

ท�มา : องคการบรหารสวนตาบลพงราด. 2555 : 6

บรบทของสภาพพ�นท�ท�แตกตางกนของท�งสองแหง คอองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มสภาพพ�นท�ทางดานเศรษฐกจโดยสวนมากประชาชนจะประกอบอาชพท�หลากหลายมท�งการทานา

61

ทาไร ทาสวนผลไม ประมงพ�นบาน การประกอบกจการคาขาย โรงงานอตสาหกรรมไมยางพารา ท�งขนาดเลกและใหญจานวนมาก จงทาใหการกาหนดนโยบายและการบงคบใชกฎหมายในดานจดเกบภาษมประสทธภาพมากกวาองคการบรหารสวนตาบลพงราดท�มพ�นท�เศรษฐกจโดยสวนใหญประชาชนประกอบอาชพทานา ทาสวนผลไม ประมงพ�นบาน คาขาย โรงงานอตสาหกรรมขนาดเลก การกาหนดนโยบายและการบงคบใชกฎหมายยงไมคอยท�จะมประสทธภาพเพราะประชาชนจะมรายไดนอย โดยผวจยจะไดสรปเปรยบเทยบประมาณการรายรบ และรายรบจรงในปปจจบนขององคกรปกครองสวนทองถ�นท�งสองแหงเปนตารางดงตอไปน�

ตารางท� � ตารางเปรยบเทยบขอมลการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลพงราด และองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

ประเภท อบต.ทางเกวยน ประเภท อบต.พงราด

1. พ�นท� 23,321 ไร 1. พ�นท� 26,106 ไร 2. จานวนผเสยภาษ 1,685 ราย 2. จานวนผเสยภาษ 1,498 ราย 3. ลกหน�ภาษคงคาง 84 ราย 3. ลกหน�ภาษคงคาง 233 ราย

จากตารางท� 5 องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมพ�นท� 23,321 ไร มจานวนผเสยภาษ 1,685 ราย มลกหน�ภาษคงคาง 84 ราย และในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราดน�นมพ�นท� 2�,106 ไร มจานวนผเสยภาษ 1,498 ราย มลกหน�ภาษคงคาง 233 ราย จะพบวาจานวนพ�นท�และจานวน ผเสยภาษของท�งสองแหงน�นแตกตางกนไมมากนก จะแตกตางกนตรงท�จานวนลกหน� ภาษคงคาง ท�แตกตางกนหลายเทาตว

ตารางท� � ตารางเปรยบเทยบประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด

ประเภท อบต.ทางเกวยน

ประเภท อบต.พงราด

ประมาณการ รายรบจรง ประมาณการ รายรบจรง

1. ภาษโรงเรอนและ ท�ดน

979,000.00 1,214,202.00 1. ภาษโรงเรอน และท�ดน

350,000. 00 239,941.17

2. ภาษบารง ทองท�

137,000.00 124,729. 94 2. ภาษบารง ทองท�

80,000.00 45,205.84

3. ภาษปาย 77,000.00 96,959.00 3. ภาษปาย 40, 000.00 15,425.00

ท�มา : องคการบรหารสวนตาบลพงราด. 2555 : 7 ท�มา : องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน. 2555 : 13

62

จากตารางท� 6 องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนไดต�งประมาณการรายรบภาษโรงเรอน

และท�ดนไว 979,000.00 บาท รายรบจรง 1,214,202.00 บาท ภาษบารงทองท�ต�งประมาณการไว

137,000.00 บาทรายรบจรง 124,729.94 บาท ภาษปายต�งประมาณการไว 77,000.00 บาท รายรบจรง

96,959.00 บาท ในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราดไดต�งประมาณการรายรบภาษโรงเรอน

และท�ดนไว 350,000.00 บาท รายรบจรง 239,941.17 บาท ภาษบารงทองท�มการต�งประมาณการไว

80,000.00 บาท รายรบจรง 45,205.84 บาท ภาษปายต�งประมาณการไว 40,000.00 บาท รายรบจรง

15,425.00 บาท จะพบวาประมาณการท�ไดต�งไวของภาษในแตละประเภทน�นแตกตางกนเปนอยาง

มากองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนถงแมวาจะมจานวนพ�นท�และจานวนผชาระภาษท�นอยกวา

แตกไดต�งประมาณการรายรบไวสงมากและกสามารถจดเกบภาษไดเกนกวาประมาณการท�ไดต�งไว

โดยท�มลกหน�ภาษคงคางนอยมาก จงอยากทราบวาองการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมปจจยและ

มาตรการอะไรบางท�ทาใหสามารถจดเกบภาษไดเกนกวาท�ไดต�งประมาณการเอาไวมาก

เม�อเทยบองคการบรหารสวนตาบลพงราดท�มจานวนพ�นท�และจานวนผเสยภาษท�มากกวา

แตกบต�งประมาณการรายรบไวนอยมากและในการจดเกบภาษในแตละประเภทกยงไมสามารถจดเกบ

ไดตามประมาณการท�ไดต�งไว โดยยงมลกหน�ภาษคงคางเปนจานวนมากท�ไมสามารถจดเกบไดจง

ทาใหอยากทราบวาองคการบรหารสวนตาบลพงราดไดใชปจจยและมาตรการอะไรบางจงทาให

ไมสามารถต�งประมาณการใหเพ�มข�นไดและยงไมสามารถจดเกบภาษใหไดตามเปาหมาย

ดงน�น ผศกษาวจยจงตองการทราบวาจะมปจจยหรอมาตรการใดบางท�จะสามารถนามา

ชวยเพ�มประสทธภาพในการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวด

ระยอง ใหประสบความสาเรจและสามารถท�จะนาเอารายไดจากภาษท�ทองถ�นจดเกบเองมาใชในการ

จดการในดานสาธารณปโภคตาง ๆ เชน การปรบปรงและซอมแซมถนน การจดทาระบบประปา

หมบาน การปรบปรงระบบไฟฟาแสงสวาง เปนตน เพ�อใหสามารถตอบสนองตอความตองการของ

ประชาชนไดอยางมประสทธภาพ

ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง

จากการลงพ�นท�ของผวจยในการสมภาษณผบรหาร และบคลากรท�เก�ยวของกบการจดเกบ

ภาษขององคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด ผวจยไดกาหนด

ปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษออกเปน 6 ปจจย ดงตอไปน�

1. ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน

2. ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน

63

3. ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ

4. ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

5. ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

6. ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ

ผลการวเคราะหขอมลเชงคณภาพในการพฒนาการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษของ

องคการบรหารสวนตาบลเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง จานวน � แหง คอ องคการบรหารสวนตาบล

ทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด โดยการสมภาษณแบบเจาะลก ปรากฏวามปญหาท�

เกดจากปจจยตาง ๆ โดยมรายละเอยดสอดคลองกบผลการสนทนากลม ดงน�

1. ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน

ขอมลจากการสมภาษณ นายจาเนยร จลเจอ นายกองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มประเดนสาคญเก�ยวกบความสอดคลองในนโยบายการบรหารงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบ

ภาษ ดงตอไปน�

จะตองมการกาหนดเปาหมายการจดเกบภาษในแตละปงบประมาณใหสอดคลองกบ

สภาพท�เปนจรง โดยใหเปรยบเทยบกบปท�ผานมา มการจดทาแผนการพฒนาประสทธภาพการจดเกบ

ภาษขององคการบรหารสวนตาบลประจาป เชน การรบชาระภาษนอกสถานท� การรบชาระทาง

ไปรษณย การออกหนวยบรการเคล�อนท� มการประชาสมพนธการจดเกบภาษและคาธรรมเนยมใน

รปแบบตางๆ เพ�อใหประชาชนรบทราบ มการตรวจสอบรายการทรพยสนท�อยในขายตองเสยภาษ

อากรและคาธรรมเนยมใหถกตอง ครบถวน เปนปจจบน จดประชมช� แจงใหความรเก�ยวกบภาษ

และใหประชาชนไดแสดงความคดเหน หรอซกถามขอสงสย อานวยความสะดวก สรางความ

ประทบใจแกประชาชน ผมาเสยภาษท�สานกงาน ตองมการปรบปรงระบบแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสนใหเปนปจจบน เพ�อใชเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษ รกษามาตรฐานการจดเกบภาษ

อากร และพฒนาความรความสามารถของบคลากรในการจดเกบภาษใชมาตรการบงคบจดเกบภาษ

กรณผหลกเล�ยงไมชาระภาษ เชน การฟองคด การยด / อายด และขายทอดตลาด ตามท�กฎหมาย

กาหนด ดงคาใหสมภาษณของนายกองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“…องคกรปกครองสวนทองถ�นตองจดทาแผนพฒนาประสทธภาพการจดเกบภาษประจาป

และใชมาตรการในทางกฎหมายตาง ๆ บงคบในการจดเกบภาษ …” (จาเนยร จลเจอ. สมภาษณ.

2557)

ขอมลจากการสมภาษณ นายนพรตน ธนะศร ปลดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มประเดนสาคญเก�ยวกบความสอดคลองในนโยบายการบรหารงานในการเพ�มประสทธภาพในการ

จดเกบภาษ ดงตอไปน�

64

แนวนโยบายในการเพ�มประสทธภาพในการจดเกบภาษ คอการจดทาฐานขอมลแผนท�ภาษ

และทะเบยนทรพยสนใหแลวเสรจ เพ�อเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษและฐานขอมลตองมความ

สมบรณเปนปจจบนพรอมใชงานไดตลอดเวลา และเพ�มศกยภาพบคลากรโดยใหเขารบการฝกอบรม

เปนประจาทกป ใหมความเช�ยวชาญในการจดทาระบบแผนท�ภาษและนามาปฏบตงานไดอยางม

ประสทธภาพ มการประชาสมพนธใหความรกบประชาชนใหทราบถงหนาท�ในการชาระภาษใหกบ

ทองถ�นทางวทยทองถ�น ปายประชาสมพนธประจาหมบาน เวทประชาคมตาง ๆ ส�อประชาสมพนธ

ตาง ๆ จนถงนโยบายเคาะประตบานใหความรเร�องภาษทองถ�น ดงคาใหสมภาษณของปลดองคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“…การท�จะจดเกบภาษใหไดตามเปาหมายจะตองจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

ใหเสรจเรยบรอย พรอมใชงานไดตลอดเวลาเพ�อใชเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษ…” (นพรตน

ธนะศร. สมภาษณ. 2557)

ขอมลจากการสมภาษณ นางโสพศ อะตชาคะโร ผอานวยการกองคลง องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความสอดคลองในนโยบายการบรหารงานในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคกรปกครองสวนทองถ�นควรท�จะตองปรบปรงโครงสรางฐานขอมลภาษใหเปนระบบ

โดยการนาระบบแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเขามาใชเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษตาง ๆ

ซ� งจะทาใหทาใหการจดเกบภาษไดถกตอง ครบถวนและเปนธรรม ลดความซ� าซอนในการปฏบตงาน

และควรท�จะปรบปรงระเบยบ กฎหมายท�เก�ยวกบการจดเกบภาษของทองถ�นใหทนสมย ชดเจน เพ�อท�

จะใหผปฏบตงานมแนวทางในการจดเกบภาษไปในทศทางเดยวกน และควรมมาตรการจงใจในการ

ใหประชาชนเตมใจชาระภาษ เชน จดทาโครงการแจกรางวลหรอแจกของท�ระลก เชน แกวน� า กระเปา

ตองมการจดฝกอบรมหรอสงเจาหนาท�เขารบการฝกอบรม เพ�อเพ�มพนความรและทกษะในการจดเกบ

ภาษอยางนอยปละ 1 คร� ง ดงคาใหสมภาษณของผอานวยการกองคลงขององคการบรหารสวนตาบล

ทางเกวยน มใจความวา

“…เราควรท�จะตองปรบปรงโครงสรางฐานขอมลผเสยภาษ ใหเปนระบบเพ�อลดความ

ซ� าซอนในการปฏบตงานและควรมมาตรการจงใจในการใหประชาชนเตมใจชาระภาษ ตองมการ

จดฝกอบรม เพ�อเพ�มพนความรและทกษะในการจดเกบภาษอยางนอยปละ � คร� ง …” (โสพศ

อะตชาคะโร. สมภาษณ. 2557)

ขอมลจากการสมภาษณ นายเอนก ผองแผว นายกองคการบรหารสวนตาบลพงราด

มประเดนสาคญเก�ยวกบความสอดคลองในนโยบายการบรหารงานในการเพ�มประสทธภาพในการ

จดเกบภาษ ดงตอไปน�

65

เราจะตองปรบปรงแผนการดาเนนงานเปนประจาทกป ควรเนนในเร�องการสรางแรงจงใจ

ในการเสยภาษของประชาชน ใหความรความเขาในประโยชนจากการเสยภาษของประชาชนวาจะ

สงผลดตอสงคมและทองถ�นและจะตองมการประชาสมพนธใหประชาชนทราบถงหนาท�จะตอง

ชาระภาษใหกบทองถ�นและมการตดตามการทางานของเจาหนาท�อยางตอเน�องในการคดคานวณ

ภาษเพ�อหลกเล�ยงผลกระทบและใหความเปนธรรมกบประชาชนในการเสยภาษใหเจาหนาท�ทาการ

ปรบปรงฐานขอมลใหเปนปจจบนอยเสมอเพ�อลดความซ� าซอนของขอมล ดงคาใหสมภาษณของ

นายกองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…ยงไมสามารถจดเกบภาษไดตามเปาท�ต�งไว การจดสรรงบประมาณในการนามาบรหาร

จดการดานการพฒนางานจดเกบภาษยงไมเพยงพอ ควรเนนในเร�องการสรางแรงจงใจในการเสยภาษ

ของประชาชน…” (เอนก ผองแผว. สมภาษณ. 2557)

ขอมลจากการสมภาษณนางสายชล ยรวรรณ ปลดองคการบรหารสวนตาบลพงราด

มประเดนสาคญเก�ยวกบความสอดคลองในนโยบายการบรหารงานในการเพ�มประสทธภาพในการ

จดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราด ไดจดทาโครงการจดเกบภาษนอกสถานท�ไวเพ�อรองรบ

สาหรบประชาชนท�ไมสะดวกในการท�จะมาชาระภาษท�สานกงาน อบต.เปนประจาทกป และยงได

มโครงการท�จะจดสงบคลากรเขารบการฝกอบรมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเพ�อ

นามาใชเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษ เพราะจะทาใหการจดเกบภาษมประสทธภาพมากย�งข�น

ดงคาใหสมภาษณของปลดองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…การตอบสนองความตองการและการใหบรการท�ดกบประชาชนเปนหวใจสาคญ ท�จะ

ทาใหการจดเกบภาษทองถ�นมประสทธภาพมากท�สด…” (สายชล ยรวรรณ. สมภาษณ. 2557)

ขอมลจากการสมภาษณ นางสาวจนทรจรา วารนช เจาพนกงานจดเกบรายได องคการ

บรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความสอดคลองในนโยบายการบรหารงานในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราด มการจดทาแผนการจดเกบภาษเปนประจาทกป เพ�อนามา

ใชในการจดเกบภาษทองถ�น แตกทาไดคอนขางยากเน�องจากผนาชมชนและประชาชนไมมสวนรวม

ในการวางแผนในการจดเกบภาษ ขาดการประชมรวมกนทกฝายในการวางแผนเพ�อการจดเกบภาษ

ระดบตาบล ไมมการประชมในเชงปฏบตการเพ�อพฒนาการวางแผน ไมมการเกบขอมลภาคสนาม

ทาใหไดขอมลพ�นฐานท�ไมตรงกบสภาพความเปนจรงท�จะใชเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษได

อยางม ดงคาใหสมภาษณของเจาพนกงานจดเกบรายไดองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…การขาดการมสวนรวมของเจาหนาท� ผนาชมชนและประชาชนผมหนาท�เสยภาษ ทาให

ประชาชนขาดความรความเขาใจเก�ยวกบการเสยภาษ…” (จนทรจรา วารนช. สมภาษณ. 2557)

66

จะพบวาองคการบรหารสวนตาบลท�งสองแหงน�น ถงแมวามนโยบายและแนวทางในการ

บรหารงานท�คลายคลงกนตามขอบงคบของระเบยบและกฎหมายท�ไดกาหนดไว ไมวาจะเปนการ

ประชาสมพนธการชาระภาษ การใหความรและความสาคญของการเสยภาษ การจดระบบฐานขอมล

ใหเปนปจจบนอยเสมอ การนาเทคโนโลยใหม ๆ มาใชในการจดการฐานขอมล และลดความซ� าซอน

ของขอมลผเสยภาษ จะพบวาองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนน�นมประสทธภาพในการจดเกบ

ภาษเปนอยางมากเพราะวาองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมความพรอมในเร�องของงบประมาณ

ท�เพยงพอตอการบรหารจดการ ในดานสถานท�และวสดอปกรณ ดานทกษะและประสบการณในการ

บรหารงาน ดานความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนท�เสรจเรยบรอยและเปน

ปจจบนอยเสมอ โดยมรางวลระดบประเทศของกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถ�น คอ รางวลท� 2

ขององคกรปกครองสวนทองถ�นขนาดกลางท�มความพยามยามในการจดเกบภาษประจาป 2547

ซ� งแตกตางกบองคการบรหารสวนตาบลพงราด ท�ยงไมมประสทธภาพในการจดเกบภาษ

อาจจะเปนเพราะวาประชาชนยงมรายไดนอยหรออาจจะเปนเพราะสภาพพ�นท�สวนใหญขององคการ

บรหารสวนตาบลพงราดน�นเปนท�ราบลมเหมาะกบการทานา มพ�นท�ทาการเกษตร ทาสวน ทาไร

คาขายบางเลกนอย จงทาใหไมมงบประมาณมาใชในการบรหารจดการท�เพยงพอ ยงไมมความพรอม

ในดานวสดและอปกรณ ในดานของทกษะและประสบการณในการบรหารงานและยงไมสามารถ

จดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนใหเสรจส�นได ทาใหไมสามารถสบคนขอมลของผท�เสยภาษ

ไดทาใหประสทธภาพในการจดเกบภาษลดลงเกบไดไมเตมเมดเตมหนวย

2. ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน

จากการสมภาษณ นายจาเนยร จลเจอ นายกองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มประเดนสาคญเก�ยวกบความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพ

การจดเกบภาษ ดงตอไปน�

ทางคณะผบรหารไดเลงเหนถงความสาคญและไดมการจดสรรงบประมาณเพ�อ

พฒนางานจดเกบภาษใหมประสทธภาพและสามารถนามาบรหารจดการดานการพฒนาการจดเกบ

ภาษไดอยางเพยงพอและยงไดจดสรรงบประมาณในการอบรมเจาหนาท�เก�ยวกบการจดเกบภาษ

และการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเพ�อนามาเปนฐานขอมลในการจดการจดเกบภาษ

ดงคาใหสมภาษณของนายกองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“…งานจดเกบภาษมความสาคญมากจงไดจดสรรงบประมาณในดานตาง ๆ ไวอยาง

ชดเจนและเพยงพอ มการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน เพ�อนามาใชเปนฐานขอมลในการ

จดเกบภาษ…” (จาเนยร จลเจอ. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นายนพรตน ธนะศร ปลดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มประเดนสาคญเก�ยวกบความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพ

การจดเกบภาษ ดงตอไปน�

67

ในปจจบนองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมงบประมาณเพยงพอตอการบรหาร

จดการในดานการจดเกบภาษตาง ๆ ไมวาจะเปนการจดทาส�อประชาสมพนธ เชน การจดทาแผนพบ

เอกสารหรอปายประชาสมพนธไปตดต�งไวตามหมบานในพ�นท�ของตาบล ตลอดจนการประชาสมพนธ

เสยงตามสาย และทางสถานวทยทองถ�น ซ� งการประชาสมพนธดงกลาวไดรบความสนใจจากประชาชน

เปนอยางด ทาใหในปท�ผาน ๆ มาสามารถจดเกบภาษไดตามเปาโดยเทยบกบขอบญญตท�ต�งไว ดงคา

ใหสมภาษณของปลดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“…ในปจจบนงบประมาณเพยงพอตอการบรหารจดการในดานการจดเกบภาษตาง ๆ

และเจาหนาท�สามารถดาเนนงานการจดเกบภาษไดตามจานวนท�ไดต�งเปาหมายไว …” (นพรตน

ธนะศร. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสาวยพา ศรพฒนกล เจาหนาท�จดเกบรายได องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงานใน

การเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมความพรอมในการจดสรรงบประมาณในการ

ดาเนนงานดานการจดเกบภาษไดอยางเพยงพอตอการบรหารจดการไมวาจะเปนในทางดานของการ

ประชาสมพนธตาง ๆ เชน การทาปายประชาสมพนธในทกหมบาน การทาแผนพบ การประชาสมพนธ

ทางสถานวทยชมชน การจดทาโครงการแจกของชารวยหรอของท�ระลกใหกบผท�มาชาระภาษภายใน

สามเดอนแรกของปภาษ เปนตน ดงคาใหสมภาษณของเจาหนาท�จดเกบรายไดขององคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“…ความพรอมของงบประมาณในการบรหารจดการ และการประชาสมพนธการ

แจกของชารวยหรอของท�ระลกใหกบผท�มาชาระภาษ จะทาใหการจดเกบภาษมประสทธภาพมาก

ย�งข�น…” (ยพา ศรพฒนกล. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นายเอนก ผองแผว นายกองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดน

สาคญเก�ยวกบความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบ

ภาษ ดงตอไปน�

การท�องคการบรหารสวนตาบลพงราดไมสามารถจดเกบภาษไดตามเปาท�วางไวจงม

ผลกบการจดสรรงบประมาณท�จะนามาบรหารจดการดานการพฒนาการจดเกบภาษ หรอการพฒนา

ความรความสามารถของบคลากรในการเขารบการฝกอบรมการจดเกบภาษ ซ� งในปงบประมาณตอไป

ทางองคการบรหารสวนตาบลพงราดจะตองมการเพ�มงบประมาณเพ�อนามาพฒนาประสทธภาพในการ

จดเกบภาษใหเพยงพอ ไมวาจะเปนทางดานโปรแกรมคอมพวเตอร และเคร�องมอเคร�องใชท�ทนสมย

ในการปฏบตงาน เพ�ออานวยความสะดวกใหแกเจาหนาท�และเปนการเพ�มประสทธภาพในการ

จดเกบภาษใหดย�งข�น ดงคาใหสมภาษณของนายกองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

68

“…การจดสรรงบประมาณดานการพฒนางานจดเกบภาษไมเพยงพอ ซ� งเรามแนวทาง

ในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ไมวาจะเปนทางดานโปรแกรมคอมพวเตอร และเคร�องมอ

เคร�องใชท�ทนสมยในการปฏบตงาน เพ�ออานวยความสะดวกใหแกเจาหนาท� และเปนการเพ�ม

ประสทธภาพในการจดเกบภาษ…” (เอนก ผองแผว. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสายชล ยรวรรณ ปลดองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดน

สาคญเก�ยวกบความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบ

ภาษ ดงตอไปน�

ผบรหารไมใหความสาคญกบการพฒนาศกยภาพของบคลากร ผบรหารทองถ�นขาด

ความเช�ยวชาญดานการจดเกบภาษ การใหคาแนะนาและการเปนท�ปรกษาท�ด งบประมาณท�มจากด

ไมเพยงพอในการบรหารจดการ จงทาใหในรอบปท�ผานมาจดเกบภาษไมไดตามเปาหมายท�วางไว

ดงคาใหสมภาษณของปลดองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“...อปสรรคท�สาคญท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ การท�ผบรหาร

ไมใหความสาคญกบการพฒนาศกยภาพของบคลากร และไมมงบประมาณในดานการจดทาโครงการ

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน ทาใหไมสามารถสบคนขอมลของผเสยภาษไดครบทกราย...”

(สายชล ยรวรรณ. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสาวจนทรจรา วารนช เจาพนกงานจดเกบรายไดองคการบรหาร

สวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงานในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

ในปจจบนน�องคการบรหารสวนตาบลพงราดน�นยงไมมงบประมาณท�เพยงพอตอการ

บรหารจดการผบรหารควรท�จะจดสรรงบประมาณทางดานการจดเกบภาษใหเพยงพอตอการบรหาร

จดการไมวาจะเปนทางดานการประชาสมพนธตาง ๆ ทางดานการพฒนาความรความสามารถของ

บคลากรใหเขารบการฝกอบรมอยางตอเน�อง รวมถงการนาเทคโนโลยใหม ๆ มาประยกตใชในการ

จดเกบภาษ เชน โปรแกรมแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนท�ใชในการจดเกบฐานขอมลของผเสย

ภาษท�งหมดซ� งงายตอการสบคนและสามารถแบงเบาภาระงานของบคลากรในการจดเกบภาษได

เปนอยางมาก จะทาใหการจดเกบภาษมประสทธภาพมาก ดงคาใหสมภาษณของเจาพนกงานจดเกบ

รายไดองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“...ควรเพ�มงบประมาณในดานการประชาสมพนธ ดานเทคโนโลยคอมพวเตอรและ

เคร�องใชสานกงานท�ทนสมยในการปฏบตงาน เพ�ออานวยความสะดวกใหแกเจาหนาท� และเปนการ

เพ�มประสทธภาพในการจดเกบภาษ...” (จนทรจรา วารนช. สมภาษณ. 2557)

จะพบวาในดานของงบประมาณน�นมความแตกตางกนอยางชดเจน คอ องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยนมความพรอมและเพยงพอของงบประมาณในดานการจดเกบภาษ ในดานการ

69

ประชาสมพนธตาง ๆ ในดานของวสดอปกรณและสถานท� ท�งดานของเทคโนโลยใหม ๆ หรอโปรแกรม

ท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษ แตในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราดน�นงบประมาณมไม

เพยงพอ ท�งในดานของการประชาสมพนธ ในดานของเทคโนโลยท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษ เชน

การจดทางานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนน�นผบรหารยงไมคอยใหความสาคญมากเทาท�ควร

จงทาใหประสทธภาพในการจดเกบภาษลดลงเพราะวาไมสามารถสบคนขอมลของผท�มหนาท�เสย

ภาษไดครบถวนทกราย

3. ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ

จากการสมภาษณ นายจาเนยร จลเจอ นายกองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณในการดาเนนงานในการเพ�ม

ประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมความพรอมท�งในดานสถานท�และส�งอานวย

ความสะดวกตาง ๆ ไวบรการประชาชนท�มาตดตอราชการ มการจดเกบเอกสารหลกฐานของผชาระ

ภาษท�ไดแยกเปนหมวดหมตามตวอกษรเพ�อท�จะไดงายตอการหยบใชงานและยงไดนาเทคโนโลย

สารสนเทศหรอเทคโนโลยคอมพวเตอรมาเปนเคร�องมอ วสดอปกรณทาใหเกดประสทธภาพในการ

ทางาน ซ� งชวยใหเกดความสะดวกรวดเรวในการบรหารจดการขอมลผเสยภาษจานวนมากจะชวย

ผปฏบตงานใหสามารถทางานไดดวยความสะดวกรวดเรว และงายตอการนาไปใชงาน ชวยลด

ข�นตอนการปฏบตงาน ชวยทาใหเจาหนาท�ประหยดเวลาในการปฏบตงาน ลดตนทนการบรหาร

ขอมลและเปนการเพ�มศกยภาพในการทางานใหกบบคลากร ซ� งจะสงผลใหงานจดเกบภาษน�นม

ประสทธภาพมาก และจดเกบไดตามเปาหมายท�ไดต�งไว ดงคาใหสมภาษณของนายกองคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“...สถานท�มเพยงพอตอการใหบรการและอปกรณท�สาคญ คอ การนาเทคโนโลย

คอมพวเตอรมาเปนเคร�องมอในการปฏบตงาน ชวยลดข�นตอนการปฏบตงาน ชวยทาใหเจาหนาท�

สามารถประหยดเวลาในการปฏบตงาน และจดเกบไดตามเปาหมายท�ไดต�งไว ...” (จาเนยร จลเจอ.

สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางโสพศ อะตชาคะโร ผอานวยการกองคลง องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณในการ

ดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมความพรอมท�งในดานสถานท�และส�งอานวย

ความสะดวกตาง ๆ ไวบรการประชาชนท�มาตดตอราชการ มการจดทาบตรควสาหรบผชาระภาษ

มการจดทาตวอยางคารองหรอแบบฟอรมตาง ๆ เพ�ออานวยความสะดวกและรวดเรวใหแกผชาระ

ภาษ จดใหมเจาหนาท�ไวบรการหรอใหคาแนะนาอยางเพยงพอ มปายบอกสถานท� ปายบอกงาน

แตละงานอยางชดเจน มการนาระบบคอมพวเตอรมาใชเพ�อความสะดวกรวดเรวและถกตอง ผนา

70

หรอผบรหารทองถ�นนกธรกจท�มช�อเสยงเปนตวอยางในการชาระภาษตามกาหนดและถกตอง

มการรณรงคใหประชาชนรบทราบเก�ยวกบประโยชนของการเสยภาษตาง ๆ วามประโยชนอยางไร

กบประชาชน ประเมนภาษอยางเปนธรรม และประชาชนสามารถชาระภาษได

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนยงไดนาเทคโนโลยสารสนเทศหรอเทคโนโลย

คอมพวเตอร มาเปนเคร�องมอ วสดอปกรณท�ทาใหเกดประสทธภาพในการทางาน ซ� งชวยใหเกด

ความสะดวกรวดเรวในการบรหารจดการขอมลจานวนมาก โดยเฉพาะขอมลในเชงพ�นท� ซ� งจาเปน

ตอการปฏบตในงานจดเกบภาษการนาเคร�องมอท�มความทนสมยมาใชในการปฏบตงานจะชวย

ผปฏบตงานสามารถทางานไดดวยความสะดวกรวดเรว และงายตอการนาไปใช ชวยลดข�นตอน

การปฏบตงาน ชวยทาใหเจาหนาท�ประหยดเวลาในการปฏบตงาน ลดตนทนการบรหารขอมลและ

เปนการเพ�มศกยภาพในการทางานใหกบบคลากร การเพ�มจานวนวสดอปกรณท�ใชในการปฏบตงาน

ใหเพยงพอตอความตองการในการทางาน และแยกงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนออกจาก

งานอ�น เพ�อประสทธภาพในการจดเกบขอมล และเปาหมายของการดาเนนการงานจดเกบภาษตองม

การจดเกบภาษใหไดเพ�มข�นรอยละ 10 หรอรอยละ 15 จนถงยอดเตมท�ไดต�งประมาณการไว ดงคา

ใหสมภาษณของผอานวยการกองคลงองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“…ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณจะเปนส�งท�สาคญในการใหบรการกบ

ประชาชนและการเลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศท�เหมาะสม เปนส�งสาคญในการพฒนางานจดเกบ

ภาษขององคกร…” (โสพศ อะตชาคะโร. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสาวยพา ศรพฒนกล เจาหนาท�จดเกบรายได องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณในการ

ดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

เรามความพรอมท�งในดานของสถานท�และวสดอปกรณในการดาเนนงานการจดเกบ

ภาษไมวาจะเปนสถานท�ในการรองรบผท�จะมาชาระภาษ มการจดทาตวอยางรปแบบและข�นตอน

ในการกรอกแบบฟอรมการชาระภาษ มการจดโตะเกาอ� น� าด�มใหเพยงพอกบประชาชนผมารบบรการ

พรอมท�งมเจาหนาท�คอยใหคาแนะนาในข�นตอนตาง ๆ และเรายงไดนาเอาระบบคอมพวเตอรมาใช

เพ�อความสะดวกรวดเรวและถกตองในการบรหารจดการฐานขอมลผเสยภาษจานวนมากและเปน

การเพ�มศกยภาพในการทางานใหกบบคลากร การเพ�มจานวนวสดอปกรณท�ใชในการปฏบตงาน

ใหเพยงพอตอความตองการในการทางาน และแยกงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนออกจาก

งานอ�น เพ�อประสทธภาพในการจดเกบขอมล และเพ�อความสาเรจตามเปาหมายของการจดเกบภาษ

ดงคาใหสมภาษณของเจาหนาท�จดเกบรายไดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“…การเลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศท�ทนสมย เพ�ออานวยความสะดวกรวดเรวและ

ถกตองในการบรหารจดการฐานขอมลผเสยภาษจานวนมาก… ” (ยพา ศรพฒนกล. สมภาษณ.

2557)

71

จากการสมภาษณ นายเอนก ผองแผว นายกองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดน

สาคญเก�ยวกบความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพ

การจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราดไดจดเตรยมความพรอมในดานของสถานท�ในการ

ใหบรการกบประชาชนผมาชาระภาษ เชน โตะ เกาอ� วารสาร ตวอยางการกรอกแบบฟอรมการชาระ

ภาษ สวนงบประมาณในดานของการประชาสมพนธใหกบประชาชนไดรบทราบถงเวลาในการชาระ

ภาษ และในดานของเทคโนโลยสารสนเทศตาง ๆ กยงมไมเพยงพอตอการใชงานในดานของการ

จดเกบภาษ ในสวนของงบประมาณในการจดทาฐานขอมลแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนของผ

ชาระภาษกยงจดทาไมแลวเสรจ ซ� งทาใหเกดปญหาความซ� าซอนของขอมลขอมลท�ไดไมเปนปจจบน

ทาใหการจดเกบภาษไมเปนไปตามเปาหมายท�ไดต�งประมาณการไว ดงคาใหสมภาษณของนายก

องคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“...ปจจบนวสดอปกรณยงไมเพยงพอและลาหลง ยากตอการใชงาน ทาใหข�นตอน

ในการจดเกบภาษลาชาตามไปดวย …” (เอนก ผองแผว. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางธญญาลกษณ อายยน เจาพนกงานการเงนและบญชรกษาการ

แทนหวหนาสวนการคลง องคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอม

ของสถานท�และวสดอปกรณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราดน�นมความพรอมในดานสถานท�และส�งอานวย

ความสะดวกไวบรการประชาชนเปนอยางดมท�น�งรอรบบรการ โตะกรอกเอกสารและแบบฟอรม

ตาง ๆ มมมหนงสอสาหรบผมาใชบรการ แตในดานของวสดและอปกรณของทางองคการบรหาร

สวนตาบลพงราดน�นยงขาดงบประมาณในการจดซ�อจดจางในดานของเทคโนโลยสารสนเทศและ

เทคโนโลยคอมพวเตอรท�มไมเพยงพอตอการใชงาน และท�ใชงานอยกมอายการใชงานนานกวา 4 ป

โปรแกรมแผนท�ภาษท�ใชอยกใชงานไมได และไมเปนปจจบนและลาหลง ยากตอการใชงาน ทาให

ข�นตอนในการจดเกบภาษลาชาตามไปดวย และสวนใหญเจาหนาท�จะใชคอมพวเตอรในงานอ�น ๆ

ทาใหไมสามารถแยกวสดอปกรณท�จะใชในงานจดเกบภาษ โดยเฉพาะงานแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสนใชหลายงานไมได ตองแยกสดสวนในงานจดเกบภาษออกจากงานอ�น เพ�อลดปญหาในการ

จดเกบภาษ ดงคาใหสมภาษณของหวหนาสวนการคลงองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…ยงขาดงบประมาณในการจดซ�อจดจางในดานของเทคโนโลยสารสนเทศและ

เทคโนโลยคอมพวเตอรท�มไมเพยงพอตอการใชงาน และท�ใชงานอยกมอายการใชงานนานกวา 4 ป

โปรแกรมแผนท�ภาษท�ใชอยกใชงานไมได …” (ธญญาลกษณ อายยน. สมภาษณ. 2557)

72

จากการสมภาษณ นางสาวจนทรจรา วารนช เจาพนกงานจดเกบรายได องคการบรหาร

สวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณในการดาเนนงาน

ในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราด น�นมความพรอมในดานของสถานท�ในการใหบรการ

ประชาชน แตในสวนของดานวสดอปกรณน�นยงไมมความพรอม คอมพวเตอรท�มใชสวนใหญลาสมย

ไมเพยงพอตอการใชงานและสวนใหญเจาหนาท�จะใชคอมพวเตอรรวมกนหลายงาน โปรแกรมแผนท�

ภาษและทะเบยนทรพยสนท�ใชอยกใชงานไมได ฐานขอมลผเสยภาษไมเปนปจจบนทาใหเกดปญหา

ในการเรยกใชขอมล เม�อพจารณาจากภาระงานการจดเกบภาษคงตองใหผบรหารเพ�มวสดและอปกรณ

ใหมากกวาน� ในการปฏบตงานเก�ยวกบงานจดเกบภาษและเปนการเพ�มประสทธภาพในการจดเกบ

ภาษไดอกดวย ดงคาใหสมภาษณของเจาพนกงานจดเกบรายไดองคการบรหารสวนตาบลพงราด

มใจความวา

“…สวนใหญเจาหนาท�จะใชคอมพวเตอรในงานอ�น ๆ ดวย ทาใหไมสามารถแยกวสด

อปกรณท�ใชในงานจดเกบภาษ โดยเฉพาะงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนใชรวมกนหลายงาน

ไมได ตองแยกงานจดเกบภาษออกจากงานอ�น เพ�อลดปญหาในการจดเกบภาษ…” (จนทรจรา วารนช.

สมภาษณ. 2557)

จะเหนไดวาความพรอมในดานของสถานท�น�นท�งสองแหงมความพรอมในดานของ

สถานท�การใหบรการกบประชาชนผมาเสยภาษไดเปนอยางด แตกจะแตกตางกนในเร�องของวสด

และอปกรณในสวนขององคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนไดมการจดเตรยมในดานของเทคโนโลย

สารสนเทศและเทคโนโลยคอมพวเตอรมาเปนเคร�องมอในการเพ�มประสทธภาพการทางานซ� งชวย

ใหเกดความสะดวกรวดเรวในการบรหารจดการขอมลจานวนมาก ชวยลดข�นตอนการปฏบตงาน

ชวยทาใหเจาหนาท�ประหยดเวลาในการปฏบตงาน ลดตนทนการบรหารขอมลและเปนการเพ�ม

ศกยภาพในการทางานใหกบบคลากร การเพ�มจานวนวสดอปกรณท�ใชในการปฏบตงานใหเพยงพอ

ตอความตองการในการทางาน และแยกงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนออกจากงานอ�น เพ�อเพ�ม

ประสทธภาพในการจดเกบขอมล และเปาหมายของการดาเนนการงานจดเกบภาษตองมการจดเกบ

ภาษใหไดเพ�มข�นรอยละ 10 หรอรอยละ 15 จนถงยอดเตมท�ไดต�งประมาณการไว

แตในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราด น�นยงขาดงบประมาณในการจดซ�อ

จดจางในดานของเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยคอมพวเตอรท�มไมเพยงพอตอการใชงาน

และท�ใชงานอยมอายการใชงานนานกวา 4 ป โปรแกรมแผนท�ภาษท�ใชอยกใชงานไมได และไมเปน

ปจจบนและลาหลงยากตอการใชงาน ทาใหข�นตอนในการจดเกบภาษลาชาตามไปดวย และไมสามารถ

แยกวสดอปกรณท�จะใชในงานจดเกบภาษ โดยเฉพาะงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนจะใช

หลายงานไมได ตองแยกสดสวนในงานจดเกบภาษออกจากงานอ�น เพ�อลดปญหาในการจดเกบภาษ

73

4. ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

จากการสมภาษณ นายนพรตน ธนะศร ปลดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มประเดนสาคญเก�ยวกบความมทกษะและประสบการณในการบรหารจดการในการเพ�มประสทธภาพ

การจดเกบภาษ ดงตอไปน�

ระบบการบรหารราชการขององคการบรหารสวนตาบล โดยระบบสายการบงคบบญชา

ท�สลบซบซอน รวมถงข�นตอนการทางานท�ขาดความยดหยนไมกระชบ และวสยทศนในการพฒนา

การจดเกบภาษท�ไมเอ�อตอการทางานในยคปจจบน ซ� งทางองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน ไดม

การมอบอานาจในการตดสนใจเก�ยวกบการปฏบตงานดานการจดเกบภาษกองคลง ทกคนไดตดสนใจ

เรยงไปตามลาดบช�น เพ�อเปนการตอบสนองความตองการและการแกไขปญหาของประชาชนท�มา

ชาระภาษ โดยการลดข�นตอนและวธการปฏบตงานด�งเดมท�ยงยากซบซอนและสรางกรอบวธการ

ปฏบตงานข�นใหมดวยการใหความสาคญความพงพอใจกบลกคาหรอประชาชนเปนอนดบแรก

โดยยดการตอบสนองความตองการของประชาชนเปนหลก ดงคาใหสมภาษณของปลดองคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“...ระบบการบรหารจดการท�มสายการบงคบบญชาสลบซบซอน รวมถงข�นตอนการ

ทางานท�ขาดความยดหยนไมกระชบและไมเอ�อตอการทางานในยคปจจบน ดวยสรางกรอบวธการ

ปฏบตงานข�นใหม ดวยการใหความสาคญกบประชาชนเปนหลก...” (นพรตน ธนะศร. สมภาษณ.

2557)

จากการสมภาษณ นางโสพศ อะตชาคะโร ผอานวยการกองคลง องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความมทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

ในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

สวนใหญบคลากรในหนวยงานองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนจะมประสบการณ

ในการจดเกบภาษทองถ�นอยแลว ไดมการจดระบบงานจดเกบภาษ การวางแผนข�นตอนการทางาน

อยางเปนรปธรรม มการกาหนดวธการและมาตรการจงใจ เพ�อใหงานจดเกบภาษเกดประสทธภาพ

สงสดและบรรลตามประมาณการท�ไดต�งไว การแสดงข�นตอนและวธการเสยภาษ การบรการรบชาระ

ภาษอยางเตมใจย�มแยมแจมใส การลดข�นตอนและกระบวนการทางานใหนอยลงเพ�อใหประชาชน

ไดมความพงพอใจอยากท�มาชาระภาษ นอกจากน� ยงมข�นตอนการประเมนผลการจดเกบภาษและการ

ประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาท�เปนระยะ ๆ เพ�อใหทราบถงความกาวหนาหรออปสรรค

ขอขดของของการดาเนนงานและเม�อเกดปญหาจะตองรบดาเนนการแกไขเปนการดวน ในสวน

ของเอกสารกจะมการจดทาเปนหมวดหมและปรบปรงใหเปนปจจบนอยเสมอ และมการตรวจสอบ

ความถกตองของแบบประเมนภาษกบทะเบยนทรพยสนของผเสยภาษหลงจากส�นสดระยะเวลาการ

74

เสยภาษแลว เจาหนาท�กทาการตรวจสอบจานวนผเสยภาษและผหลบเล�ยงภาษเพ�อท�ไดรบดาเนนการ

ตดตามทวงถาม ดงคาใหสมภาษณของผอานวยการกองคลง องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มใจความวา

“...สวนใหญบคลากรในหนวยงานจะมประสบการณในการจดเกบภาษอยแลว และยง

ไดมการลดข�นตอนและกระบวนการทางานใหนอยลง นอกจากน� ยงมข�นตอนการประเมนผลการ

ปฏบตงานของเจาหนาท�เปนระยะ ๆ ...” (โสพศ อะตชาคะโร. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสาวยพา ศรพฒนกล เจาหนาท�จดเกบรายได องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบทกษะและประสบการณในการบรหารจดการในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

สวนใหญบคลากรในหนวยงานองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนจะมประสบการณ

ในการจดเกบภาษทองถ�นอยแลว ไดมการจดระบบงานจดเกบภาษ การวางแผนข�นตอนการทางาน

อยางเปนรปธรรม มการกาหนดวธการและมาตรการจงใจ เพ�อใหงานจดเกบภาษเกดประสทธภาพ

สงสดและบรรลตามประมาณการท�ต�งไว โดยเร�มจากประชาสมพนธเชญชวน การจดทาหนงสอเวยน

เพ�อแจงใหผท�เขาขายตองเสยภาษไดทราบลวงหนาทกรายตามแบบท�ทางราชการกาหนด การแสดง

ข�นตอนและวธการเสยภาษการบรการรบชาระภาษอยางเตมใจ การตรวจสอบความถกตองของแบบ

ประเมนภาษกบทะเบยนทรพยสนของผเสยภาษทกราย การตรวจสอบจานวนและรายช�อผหลบเล�ยง

ภาษและทาการตดตามทวงถาม การลดข�นตอนและกระบวนการทางานใหนอยลง นอกจากน� ยงม

ข�นตอนการประเมนผลการจดเกบภาษและการประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาท�เปนระยะ ๆ

เพ�อใหทราบถงความกาวหนาหรออปสรรคขอขดของของการดาเนนงานและเม�อเกดปญหาจะตอง

รบดาเนนการแกไขเปนการดวน ผบรหารไดใหอสระในการแสดงความคดเหนในการปฏบตงาน

อยางเตมท�อยแลว และเม�อมผมาเสยภาษพนกงานกจะคอยใหบรการดวยความเตมใจ ย�มแยมแจมใส

แนะนาวธการข�นตอนตาง ๆ อานวยความสะดวกกบประชาชนทกรายอยางเทาเทยมกน ในสวน

ของเอกสารกจะมการจดทาเปนหมวดหมและปรบปรงใหเปนปจจบนอยเสมอ และมการตรวจสอบ

ความถกตองของแบบประเมนภาษกบทะเบยนทรพยสนของผเสยภาษหลงจากส�นสดระยะเวลาการ

เสยภาษแลว เจาหนาท�ทาการตรวจสอบจานวนผเสยภาษและผหลบเล�ยงภาษเพ�อท�จะไดรบดาเนนการ

ตดตามทวงถาม ดงคาใหสมภาษณของเจาหนาท�จดเกบรายได องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มใจความวา

“…การวางแผนและข�นตอนการทางานอยางเปนรปธรรม ทาใหงานจดเกบภาษน�นเกด

ประสทธภาพและบรรลผลตามประมาณการท�ไดต�งไว โดยเร�มจากการประชาสมพนธเชญชวน

การจดทาหนงสอเวยนเพ�อแจงใหผท�เขาขายตองเสยภาษไดทราบลวงหนาทกรายตามแบบท�ทาง

ราชการ...” (ยพา ศรพฒนกล. สมภาษณ. 2557)

75

จากการสมภาษณ นางสายชล ยรวรรณ ปลดองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดน

สาคญเก�ยวกบความมทกษะและประสบการณในการบรหารจดการในการเพ�มประสทธภาพในการ

จดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราด ไดมนโยบายเตรยมความพรอมในการออกใหบรการ

จดเกบภาษนอกสถานท�ใหกบประชาชนในพ�นท�โดยไดกาหนดแนวนโยบายในการปฏบตงานของ

เจาหนาท�ไวอยางเปนข�นเปนตอนท�ชดเจนกาหนดกรอบหนาท�ในการปฏบตงานกาหนดรปแบบการ

ใหบรการท�กระชบรวดเรว ดาเนนการประชาสมพนธการใหบรการกบประชาชนในทองถ�นกาหนด

ภาระงานใหเจาหนาท�ออกบรการตามแผนการจดเกบภาษเพ�อใหประชาชนไดรบความสะดวกไมตอง

เสยคาใชจายในการเดนทางมาชาระภาษ ซ� งองคการบรหารสวนตาบลพงราดไดจดทาโครงการน�

เปนประจาทกป ทาใหการจดเกบภาษไดเพ�มข�น และมการประชมเพ�อสรปผลการดาเนนงานและ

รายงานผลการปฏบตงานตามหวงระยะเวลาการจดเกบภาษ ดงคาใหสมภาษณของปลดองคการ

บรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“...การกาหนดกรอบหนาท�ในการปฏบตงานท�กระชบรวดเรว และนโยบายในการออก

ใหบรการจดเกบภาษนอกสถานท�ใหกบประชาชนในพ�นท� ทาใหประชาชนไดรบความสะดวกไมตอง

เสยคาใชจายในการเดนทางมาชาระภาษ เปนการตอบสนองความตองการและทาใหประชาชนเตมใจ

ท�จะเสยภาษจะทาใหการจดเกบภาษไดเพ�มข�น…” (สายชล ยรวรรณ. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางธญญาลกษณ อายยน เจาพนกงานการเงนและบญชรกษาการ

แทนหวหนาสวนการคลง องคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความมทกษะ

และประสบการณในการบรหารจดการในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราด ยงมระบบการใหบรการท�ยงไมดพอทาใหเกดความ

ลาชาและประชาชนมาน�งรอการใหบรการเปนเวลาคอนขางนาน เจาหนาท�จดเกบภาษไมมการช�แจง

ข�นตอนการชาระภาษใหประชาชนทราบอยางละเอยด เอกสารการประชาสมพนธมไมเพยงพอ

เอกสารแบบฟอรมตาง ๆ มรายละเอยดมากเกนไปทาใหการบรการลาชา มข�นตอนท�สลบซบซอน

ยงยากในการย�นแบบเพ�อชาระภาษ ซ� งทางนายกองคการบรหารสวนตาบลพงราดไดเนนย �าให

เจาหนาท�ผมหนาท�จดเกบภาษใหศกษาหาความรในเร�องการจดเกบภาษใหมความชานาญสามารถ

ตอบขอซกถามจากประชาชนไดทนท เนนการใหบรการดวยหวใจ ย�มแยมแจมใส หากมปญหา

อปสรรคท�ไมสามารถแกไขไดใหนาเรยนผบงคบบญชาในระดบท�สงข�นไปเพ�อหาแนวทางการแกไข

ตอไป ดงคาใหสมภาษณของหวหนาสวนการคลง องคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“...ระบบการใหบรการท�ไมดพอทาใหเกดความลาชา และประชาชนมาน�งรอการให

บรการเปนเวลาคอนขางนาน จะตองสรางกรอบและวธการปฏบตงานข�นใหม โดยยดการตอบสนอง

ความตองการของประชาชนเปนหลก...” (ธญญาลกษณ อายยน. สมภาษณ. 2557)

76

จากการสมภาษณ นางสาวจนทรจรา วารนช เจาพนกงานจดเกบรายได องคการบรหาร

สวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความมทกษะและประสบการณในการบรหารจดการในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

จากประสบการณการทางานท�ผานมาพบวาปญหาสวนใหญในดานการจดเกบภาษ

คอ ดานบคลากรจะเปนปญหามากท�สดเพราะวาพนกงานเจาหนาท�บางคนยงไมเขาใจบทบาทหนาท�

ของตนเองในการปฏบตงานท�ตนเองรบผดชอบ ขาดการรายงานปญหาอปสรรคในการปฏบตงาน

ใหหวหนาและผบงคบบญชาทราบ เพ�อหาแนวทางการแกปญหารวมกนจงทาใหการปฏบตงานขาด

ประสทธภาพ การปฏบตงานโดยยดถอระเบยบ กฎเกณฑตามท�กฎหมายกาหนดอยางเครงครดท�ม

กระบวนการและข�นตอนการทางานท�ยงยากซบซอนจงทาใหไมสามารถตอบสนองความตองการ

ของประชาชนได ดงคาใหสมภาษณของเจาพนกงานจดเกบรายได องคการบรหารสวนตาบลพงราด

มใจความวา

“…สายงานการบงคบบญชาท�สลบซบซอนทาใหขอมลเกดความผดพลาดและความ

คลาดเคล�อน ซ� งนบเปนปญหาท�ตองทาการปฏวตการทางานดวยการใหความสาคญกบลกคาหรอ

ประชาชนเปนหลก…” (จนทรจรา วารนช. สมภาษณ. 2557)

จะพบวาในดานของทกษะและประสบการณในการบรหารงานน�นแตกตางกนอยาง

ส�นเชงโดยในสวนขององคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน สวนใหญบคลากรในหนวยงานองคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยนจะมประสบการณในการจดเกบภาษทองถ�นอยแลว ไดมการจดระบบงาน

จดเกบภาษ การวางแผนข�นตอนการทางานอยางเปนรปธรรม มการกาหนดวธการและมาตรการจงใจ

เพ�อใหงานจดเกบภาษเกดประสทธภาพสงสดและบรรลตามประมาณการท�ไดต�งไว นอกจากน� ยงม

ข�นตอนการประเมนผลการจดเกบภาษและการประเมนผลการปฏบตงานของเจาหนาท�เปนระยะ ๆ

เพ�อใหทราบถงความกาวหนาหรออปสรรคขอขดของของการดาเนนงานและเม�อเกดปญหาจะตอง

รบดาเนนการแกไขเปนการดวน ซ� งผบรหารไดใหอสระในการแสดงความคดเหนในการปฏบตงาน

อยางเตมท� แนะนาวธการข�นตอนตาง ๆ อานวยความสะดวกกบประชาชนทกรายอยางเทาเทยมกน

ในสวนของเอกสารกจะมการจดทาเปนหมวดหมและปรบปรงใหเปนปจจบนอยเสมอ และมการ

ตรวจสอบความถกตองของแบบประเมนภาษกบทะเบยนทรพยสนของผเสยภาษหลงจากส�นสด

ระยะเวลาการเสยภาษแลว เจาหนาท�กจะทาการตรวจสอบจานวนผเสยภาษและผหลบเล�ยงภาษเพ�อท�

จะไดรบดาเนนการตดตามทวงถามตอไป

แตในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราด จากประสบการณการทางานท�ผานมา

จะพบวาปญหาสวนใหญในดานการจดเกบภาษ คอ ดานบคลากรจะเปนปญหามากท�สดเพราะวา

พนกงานเจาหนาท�บางคนยงไมเขาใจบทบาทหนาท�ของตนเองในการปฏบตงานท�ตนเองรบผดชอบ

77

การปฏบตงานโดยยดถอระเบยบ กฎเกณฑตามท�กฎหมายกาหนดอยางเครงครดท�มกระบวนการ

และข�นตอนการทางานท�ยงยากซบซอนจงทาใหไมสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนได

5. ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

จากการสมภาษณ นางโสพศ อะตชาคะโร ผอานวยการกองคลง องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสนในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมความพรอมท�งดานงบประมาณ และดานบคลากร

ในการจดทางานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนไมวาจะเปนการจดทาแผนท�แมบท การลงพ�นท�

เกบขอมลภาคสนาม การลงฐานขอมลของผเสยภาษในโปรแกรมคอมพวเตอร ซ� งในทกข�นตอนน�น

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนไดดาเนนการเสรจเรยบรอยแลว และไดใหเจาหนาท�ท�เก�ยวของ

ทาการปรบปรงฐานขอมลใหเปนปจจบนอยตลอดเวลา เพราะงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

เปนเคร�องมอท�สาคญในการจดเกบภาษ ซ� งถาหนวยงานมโปรแกรมน�แลวจะสามารถทาใหองคการ

บรหารสวนตาบลมประสทธภาพ จะลดขอโตแยงของภาษลง ประชาชนสามารถตรวจสอบได โปรงใส

แนนอน และเปนฐานขอมลในการบรหารงานดานอ�นขององคการบรหารสวนตาบลไดดวย ดงคา

ใหสมภาษณของผอานวยการกองชางองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“...การจดทาโปรแกรมแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเสรจเรยบรอยแลวทกข�นตอน

และไดทาการปรบปรงฐานขอมลใหเปนปจจบนและพรอมใชงานตลอดเวลา ซ� งจะทาใหฐานขอมล

ผชาระภาษมความแมนยาและเท�ยงตรงสงในการประเมนภาษประชาชนสามารถตรวจสอบได...”

(โสพศ อะตชาคะโร. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นายคมกฤช อ�มโอษฐ นายชางโยธารกษาราชการแทนผอานวยการ

กองชาง องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมในการจดทา

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนไดจดทางานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

เสรจเรยบรอย และไดมการปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนอยตลอดเวลา เพราะงานแผนท�ภาษและ

ทะเบยนทรพยสนเปนเคร�องมอท�สาคญในการจดเกบภาษใหไดครบถวน ถกตองและเปนธรรมดวย

เพราะฉะน�นเราสามารถท�จะมองไดวาตรงไหนท�เราจดเกบแลวตรงไหนท�เรายงไมไดจดเกบ ตองม

การลงสารวจพ�นท� เพ�อใหการจดเกบขอมลครบถวน ถกตองและเปนธรรม และถามเคร�องมออนน�

แลวจะชวยใหองคการบรหารสวนตาบล สามารถปฏบตงานในการจดเกบภาษมประสทธภาพมาก

ย�งข�น เพราะวาแผนท�ภาษเม�อทาเสรจแลวจะสามารถทาทะเบยนทรพยสนไดเลย โดยองคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยนมความพรอมดานงบประมาณ และดานบคลากร ในการจดทาแผนท�ภาษและ

78

ทะเบยนทรพยสนดวยโปรแกรมคอมพวเตอร ซ� งเราเรยกวา GIS ซ� งยอมาจาก Geographic Information

System ซ� งเปนโปรแกรมซอฟแวรฟรของกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถ�น ซ� งสามารถเช�อมโยง

กบโปรแกรมอ�นไดในการปฏบตงานขององคการบรหารสวนตาบล รวมท�งการจดเกบภาษ และเร�อง

การบรการสาธารณะอ�น ๆ ในการบรหารงานกสามารถทาไดหมด และควรมการจดเกบรวบรวมขอมล

ในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนไวแหลงเดยวกนเพ�อความสะดวก รวดเรว และถกตอง

ในการประมวลผลขอมล และเกดความเท�ยงตรงในการประเมนภาษ ซ� งถาหนวยงานมโปรแกรมน�

แลวจะสามารถทาใหองคการบรหารสวนตาบลมประสทธภาพขอโตแยงของภาษจะลดลง ประชาชน

สามารถตรวจสอบได โปรงใสแนนอน และเปนฐานขอมลในการบรหารงานดานอ�นขององคการ

บรหารสวนตาบลไดดวย ดงคาใหสมภาษณของผอานวยการกองชาง องคการบรหารสวนตาบลทาง

เกวยน มใจความวา

“…การจดเกบรวบรวมขอมลของผเสยภาษไวในโปรแกรมแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสน ไวแหงเดยวหรอฐานขอมลเดยว จงทาใหการประมวลผลขอมลหรอเรยกดขอมลทาได

รวดเรวทนทวงท ไมตองเสยเวลาในการประมวลผลขอมลนาน และมความแมนยาและเท�ยงตรงสง

ในการประเมนภาษ…” (คมกฤช อ�มโอษฐ. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสาวยพา ศรพฒนกล เจาหนาท�จดเกบรายไดองคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสนในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

ในปจจบนองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนไดมการจดทาฐานขอมลแผนท�ภาษ

เสรจสมบรณแลว ต�งแตการเกบขอมลภาคสนาม การจดทาแผนท�แมบท มการบนทกขอมลลงใน

โปรแกรมคอมพวเตอรและมการปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนอยตลอดเวลา และองคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยนไดสงบคลากรเขารบการฝกอบรมเพ�อเพ�มพนความรเปนประจาทกป และควร

มการจดเกบรวบรวมขอมลในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนไวแหลงเดยวกนเพ�อความ

สะดวก รวดเรว ถกตองในการประมวลผลขอมล และเกดความเท�ยงตรงในการประเมนภาษ ดงคา

ใหสมภาษณของเจาหนาท�จดเกบรายไดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“...การจดทาฐานขอมลแผนท�ภาษเสรจสมบรณแลว และมการปรบปรงขอมลใหเปน

ปจจบนและพรอมใชงานไดตลอดเวลา...” (ยพา ศรพฒนกล. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางธญญาลกษณ อายยน เจาพนกงานการเงนและบญชรกษาการ

แทนหวหนาสวนการคลงองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมในการ

จดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

79

องคการบรหารสวนตาบลพงราด ยงไมไดจดทางานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

อยางจรงจงทาใหมฐานขอมลผเสยภาษท�ไมถกตองและเปนปจจบน อกท�งการจดทาตองใชงบประมาณ

จานวนมากในการดาเนนงาน ซ� งองคการบรหารสวนตาบลพงราดมรายไดนอยมากเม�อเทยบกบองคการ

บรหารสวนตาบลอ�น ๆ และบคลากรกมไมเพยงพอ ท�มอยไมสามารถทางานแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสนได เพราะการจดทาแผนท�ภาษจะตองมเจาหนาท�รวมกนหลายฝาย เชน นายชางโยธาหรอ

ชางสารวจ ปลด เจาหนาท�จดเกบรายได เจาหนาท�บนทกขอมล การออกสารวจท�ดนและส�งปลกสราง

ในเขตพ�นท� ยงไมไดตดตอประสานงานกบหนวยงานท�ดนเพ�อขอขอมลในการเปล�ยนแปลงโอน/

ยายเจาของท�ดน เน�องจากเจาหนาท�มไมเพยงพอจงทาใหไมสามารถท�จะดาเนนการได ทาใหไม

สามารถทราบขอมลผเสยภาษไดอยางชดเจนถกตอง ครบถวน และเปนปจจบน ดงคาใหสมภาษณ

ของหวหนาสวนการคลงองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…ปญหาทางดานงบประมาณและบคลากรท�ไมเพยงพอในการจดทาแผนท�ภาษและ

ทะเบยนทรพยสน และเจาหนาท�มไมเพยงพอจงทาใหไมสามารถท�จะดาเนนการ…” (ธญญาลกษณ

อายยน. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นายปฐพ เจรญสข หวหนาสวนโยธาองคการบรหารสวนตาบล

พงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราดยงไมไดนาเอาระบบงานแผนท�ภาษและทะเบยน

ทรพยสนมาประยกตใช เน�องจากมกประสบปญหาในเร�องของขอมลขาดความถกตองเปนปจจบน

และการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนยงไมมมาตรฐานในการสราง บนทกหรอจดเกบขอมล

ในรปแบบเหมาะสม ทาใหขอมลตาง ๆ ในการจดเกบมความแตกตางกน องคการบรหารสวนตาบล

พงราดยงขาดบคลากรท�มความร ความสามรถในการใชงานโปรแกรมแผนท�และทะเบยนทรพยสน

เพราะบคลากรมภาระงานประจาอยแลว จงไมคอยมเวลาในการศกษาพฒนาความร ความชานาญ

ดานการนาระบบแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนมาใช จงควรมแนวทางในการเพ�มอตรากาลงของ

บคลากรดานการจดเกบภาษ โดยตองเปนผท�มความร ความสามารถในงานดานน� โดยเฉพาะ ในสวน

บคลากรท�มอยแลว จะตองมการพฒนาโดยการศกษาอบรมอยางจรงจงและตอเน�อง เพ�อใหการ

ทางานเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด ดงคาใหสมภาษณของหวหนาสวนโยธาองคการ

บรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…ยงขาดการสนบสนนทางดานทรพยากรท�เก�ยวของในดานการจดทางานแผนท�

และทะเบยนทรพยสน โดยเฉพาะการสนบสนนทางดานกาลงคนและงบประมาณ ทาใหไดขอมลท�

ไมเปนปจจบนกจะสงผลตอการจดเกบภาษ…” (ปฐพ เจรญสข. สมภาษณ. 2557)

80

จากการสมภาษณ นางสาวจนทรจรา วารนช เจาพนกงานจดเกบรายไดองคการบรหาร

สวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

ในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลพงราด จดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนยงไมสมบรณ

และไมสามารถใชงานไดจรง ยงขาดการสนบสนนทางดานทรพยากรท�เก�ยวของในดานตาง ๆ

โดยเฉพาะการสนบสนนทางดานกาลงคนและงบประมาณ ซ� งสงผลตอความสามารถในการปรบปรง

ฐานขอมลผเสยภาษเปนอยางย�ง ทาใหไดขอมลท�ไมเปนปจจบนและกจะสงผลตอการจดเกบภาษ

การจดเกบรวบรวมขอมลในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน ไมไดทาการจดเกบรวบรวม

ไวแหงเดยวหรอฐานขอมลเดยว มการเกบรวบรวมขอมลจากหลายแหง ทาใหสงผลตอการประมวลผล

ขอมลเม�อตองการใชงาน จะไมสามารถกระทาไดทนทวงทตองเสยเวลาในการเกบรวบรวมขอมล

และขาดความเท�ยงตรงในการประเมนภาษ ดงคาใหสมภาษณของเจาพนกงานจดเกบรายไดองคการ

บรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…ปจจบนจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนยงไมสมบรณและไมสามารถใช

งานไดจรง โดยเฉพาะการสนบสนนทางดานกาลงคนและงบประมาณ ทาใหไดขอมลผเสยภาษท�ได

ไมเปนปจจบน…” (จนทรจรา วารนช. สมภาษณ. 2557)

ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนน�นจะพบวาองคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยนไดจดทางานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเสรจเรยบรอย และไดมการ

ปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนอยตลอดเวลา เพราะงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเปนเคร�องมอ

ท�สาคญในการจดเกบภาษใหไดครบถวน ถกตองและเปนธรรม โดยองคการบรหารสวนตาบลทาง

เกวยนมความพรอมดานงบประมาณ และดานบคลากร ในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

ดวยโปรแกรมคอมพวเตอร ซ� งเราเรยกวา GIS ซ� งยอมาจาก Geographic Information System ซ� งเปน

โปรแกรมซอฟแวรฟรของกรมสงเสรมการปกครองสวนทองถ�น ซ� งถาหนวยงานมโปรแกรมน�แลว

จะสามารถทาใหมประสทธภาพในการจดเกบภาษ ขอโตแยงของภาษจะลดลง ประชาชนสามารถ

ตรวจสอบได และเปนฐานขอมลในการบรหารงานดานอ�นขององคการบรหารสวนตาบลไดดวย

สวนในดานขององคการบรหารสวนตาบลพงราด ยงไมไดนาเอาระบบงานแผนท�ภาษ

และทะเบยนทรพยสนมาประยกตใช เน�องจากมกประสบปญหาในเร�องของบคลากรท�มไมเพยงพอ

ในดานขอมลขาดความถกตองเปนปจจบนและการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนยงไมม

มาตรฐานในการสราง บนทกหรอจดเกบขอมลในรปแบบท�เหมาะสม ซ� งทาใหขอมลตาง ๆ ในการ

จดเกบมความแตกตางกนและยงขาดบคลากรท�มความร ความสามารถในการใชงานโปรแกรมแผนท�

และทะเบยนทรพยสน เพราะบคลากรมภาระงานประจาอยแลว จงไมคอยมเวลาในการศกษาพฒนา

81

ความร ความชานาญดานการนาระบบแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนมาใช จงควรมแนวทางในการ

เพ�มอตรากาลงของบคลากรดานการจดเกบภาษ โดยจะตองเปนผท�มความร ความสามารถในงาน

ดานน� โดยเฉพาะ สวนบคลากรท�มอยแลว จะตองมการพฒนาโดยการศกษาอบรมอยางจรงจงและ

ตอเน�อง เพ�อใหการทางานเกดประสทธภาพและประสทธผลสงสด

6. ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ

จากการสมภาษณ นายนพรตน ธนะศร ปลดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

มประเดนสาคญเก�ยวกบปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของในการเพ�มประสทธภาพการ

จดเกบภาษ ดงตอไปน�

ในดานของระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของพบวาประชาชนยงไมคอยมความรความเขาใจ

ในภาษบารงทองท� ภาษปาย ภาษโรงเรอนและท�ดน โดยเฉพาะภาษปายและภาษโรงเรอนและท�ดน

ประชาชนมความเขาใจวาเปนการจดเกบภาษท�ซ� าซอนกบสรรพากร ซ� งแทท�จรงแลวภาษท�จายใหกบ

สรรพากรคอภาษเงนไดบคคลธรรมดา ไมใชภาษปายหรอภาษโรงเรอนและท�ดนทาใหบางคร� ง

จดเกบภาษไดอยางอยากลาบาก และควรมการปรบปรงกฎหมายภาษบารงทองท� ภาษโรงเรอน

และท�ดน เปนภาษท�ดนและส�งปลกสรางจะทาใหสามารถจดเกบภาษไดเพ�มข�นเน�องจากฐานภาษ

เพ�มมากข�นเพราะวาเปนการจดเกบจากส�งปลกสรางทกชนด เน�องจากอตราภาษเกาน�นไดใชมา

ยาวนานแลวควรจะตองมการปรบปรงเพ�อใหสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจในปจจบน ดงคาให

สมภาษณของปลดองคการบรหารสวนทางเกวยน มใจความวา

“...ผบรหารตองใหความสาคญกบการพฒนาศกยภาพของบคลากร โดยสงบคลากร

ใหเขารวมอบรมเพ�อเสรมสรางความร และความเขาใจดานการจดเกบภาษทองถ�นอยางตอเน�อง…”

(นพรตน ธนะศร. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางโสพศ อะตชาคะโร ผอานวยการกองคลง องคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

ปญหาจากตวกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบท�เก�ยวของกบภาษของทองถ�นบางตว ใชมา

เปนระยะเวลานาน ไมมการปรบปรงใหทนสมย เชน พระราชบญญตภาษโรงเรอนและท�ดน พ.ศ.

2475 พระราชบญญตภาษบารงทองท� พ.ศ. 2508 ฯลฯ ซ� งควรท�จะปรบปรงระเบยบ กฎหมายเก�ยวกบ

ภาษของทองถ�น ใหทนสมย ชดเจน เพ�อท�ใหผปฏบตงานมแนวทางปฏบตในทศทาง เพ�อใหสอดคลอง

กบความเจรญเตบโตดานเศรษฐกจในปจจบน ซ� ง ปญหาท�เก�ยวของกบภาษโรงเรอนและท�ดน คอ

ราคาปานกลางของท�ดนไมทนสมย ไลไมทนมลคาของท�ดนท�มการเปล�ยนแปลงอยางรวดเรวใน

ประเทศไทยเพราะความเจรญทางเศรษฐกจ ดงคาใหสมภาษณของผอานวยการกองคลงองคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

82

“...ปญหาจากตวกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบท�เก�ยวของกบภาษของทองถ�นบางตว

ใชมาเปนระยะเวลานาน ไมมการปรบปรงใหทนสมย ซ� งควรท�จะปรบปรงระเบยบ กฎหมายเก�ยวกบ

ภาษของทองถ�น ใหทนสมย ชดเจน…” (โสพศ อะตชาคะโร. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสาวยพา ศรพฒนกล เจาหนาท�จดเกบรายไดองคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญเก�ยวกบปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของในการ

เพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

ในดานของกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบท�เก�ยวของกบภาษอากรของทองถ�น ยงเอ�อ

ตอการหลบเล�ยงภาษของประชาชน เปนเพราะกฎหมายยงมชองทางใหหลกเล�ยงได เราตองปรบปรง

โครงสรางภาษใหเปนระบบ สามารถจดเกบภาษไดถกตองและเปนธรรม ไมมความซ� าซอนในการ

ปฏบตงาน และตองมการปรบปรงอตราการจดเกบภาษใหเหมาะสมกบสภาพเศรษฐกจในปจจบน

ดงคาใหสมภาษณของเจาหนาท�จดเกบรายไดองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มใจความวา

“...ในดานของกฎหมาย ระเบยบ และขอบงคบท�เก�ยวของกบภาษอากรของทองถ�น

ยงเอ�อตอการหลบเล�ยงภาษของประชาชนเราจะตองปรบปรงใหเปนระบบ ไมมความซ� าซอนในการ

ปฏบตงาน …” (ยพา ศรพฒนกล. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสายชล ยรวรรณ ปลดองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดน

สาคญเก�ยวกบปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ

ดงตอไปน�

ปญหาจากตวบทกฎหมาย และระเบยบท�ปฏบต คอการจดเกบภาษโรงเรอนและท�ดน

และคาธรรมเนยมใบอนญาตตาง ๆ คอนขางซ� าซอน ทาใหประชาชนรบภาระภาษเพ�มมากข�นทาให

ประชาชนไมเตมใจในการเสยภาษ และในดานของเจาหนาท�ท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษกไมม

ความรเทาท�ควร บางคร� งกไมสามรถใหความรความเขาใจกบประชาชนได และการท�เจาหนาท�ทกคน

ตองยดถอเก�ยวกบตวบทกฎหมายและระเบยบปฏบตในการดาเนนงานน�น ซ� งกฎหมายของทางราชการ

ตองเปนระเบยบท�บงคบในข�นตอนการทางานเปนหลก ต�งแตการนาเสนอตามลาดบข�น ทาใหข�นตอน

ในการเสยภาษเยอะข�นทาใหลาชาตอการใหบรการประชาชน ดงคาใหสมภาษณของปลดองคการ

บรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“...ปญหาจากตวบทกฎหมาย และระเบยบท�ปฏบตคอนขางซ� าซอน ทาใหประชาชน

รบภาระภาษเพ�มมากข�น ทาใหประชาชนไมเตมใจในการเสยภาษ และผบรหารไมกลาเกบภาษ

ทองถ�นมาก กลวสญเสยคานยมทางการเมอง…” (สายชล ยรวรรณ. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางธญญาลกษณ อายยน เจาพนกงานการเงนและบญชรกษาการ

แทนหวหนาสวนการคลงองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบปญหาและอปสรรค

ของกฎหมายท�เก�ยวของในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

83

ปญหาของกฎหมาย ระเบยบตาง ๆ คอนขางซบซอน ทาใหประชาชนยงไมมความร

ความเขาในเร�องของภาษ ประชาชนบางกลมหรอบางคนยงไมเขาใจวาภาษคออะไร ทาไมตองเสยภาษ

และเม�อเสยภาษแลวจะไดประโยชนอะไรบาง และการเดนทางไปชาระภาษของประชาชนไมสะดวก

และส�นเปลองคาใชจายมาก บางคร� งคาใชจายในการเดนทางไปชาระภาษมจานวนมากกวาคาภาษ

ท�ตองจายดวยซ� าไป จงทาใหไมย�นชาระภาษตามกาหนด ดงคาใหสมภาษณของหวหนาสวนการ

คลงองคการบรหารสวนตาบลพงราด มใจความวา

“…ปญหาของกฎหมาย ระเบยบตาง ๆ คอนขางซบซอนทาใหประชาชนยงไมมความร

ความเขาในเร�องของภาษ จงตองเรงใหความรความเขาใจกบประชาชนกบประชาชนในการชาระภาษ

แตละประเภท...” (ธญญาลกษณ อายยน. สมภาษณ. 2557)

จากการสมภาษณ นางสาวจนทรจรา วารนช เจาพนกงานจดเกบรายไดองคการบรหาร

สวนตาบลพงราด มประเดนสาคญเก�ยวกบปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของในการเพ�ม

ประสทธภาพการจดเกบภาษ ดงตอไปน�

ปญหาตวบทกฎหมายและระเบยบปฏบตคอนขางซ� าซอน ประชาชนรบภาระภาษเพ�ม

มากข�นทาใหประชาชนไมเตมใจท�จะเสยภาษ และปญหาท�เจาหนาจดเกบภาษทกคนตองยดถอเก�ยวกบ

ตวบทกฎหมายและระเบยบปฏบตในการดาเนนงานน�น กฎหมายของทางราชการตองเปนระเบยบ

บงคบในข�นตอนการทางานเปนหลก ต�งแตการนาเสนองานตามลาดบข�นทาใหข�นตอนในการชาระ

ภาษเยอะข�นทาใหลาชาในการใหบรการประชาชน ระยะเวลาการย�นชาระภาษไมตรงกบชวงระยะเวลา

เดยวกบการย�นภาษประเภทอ�น ๆ ทาใหเปนขออางท�ไมอยากไปย�นชาระภาษ เพราะตองเดนทาง

หลายคร� งส�นเปลองคาใชจายมาก ดงคาใหสมภาษณของเจาพนกงานจดเกบรายไดองคการบรหาร

สวนตาบลพงราด มใจความวา

“…ปญหาตวบทกฎหมายและระเบยบปฏบตคอนขางซ� าซอน ประชาชนรบภาระภาษ

เพ�มมากข�นทาใหประชาชนไมเตมใจท�จะเสยภาษ...” (จนทรจรา วารนช. สมภาษณ. 2557)

ในสวนของปญหา และอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของน�นพบวาท�งสองแหงความเหน

ท�สอดคลองกนวาโดยสวนใหญประชาชนยงไมคอยจะมความรความเขาใจในภาษบารงทองท� ภาษ

ปาย ภาษโรงเรอนและท�ดน โดยเฉพาะภาษปายและภาษโรงเรอนและท�ดนประชาชนมความเขาใจ

วาเปนการจดเกบภาษท�ซ� าซอน ทาใหประชาชนรบภาระภาษเพ�มมากข�นทาใหประชาชนไมเตมใจ

ในการเสยภาษ และในดานของเจาหนาท�ท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษกไมมความรเทาท�ควรบางคร� ง

กไมสามารถใหความรความเขาใจกบประชาชนได และควรมการปรบปรงกฎหมายภาษบารงทองท�

ภาษโรงเรอนและท�ดน เปนภาษท�ดนและส�งปลกสรางจะทาใหสามารถจดเกบภาษไดเพ�มข�นเน�องจาก

ฐานภาษเพ�มมากข�นเพราะวาเปนการจดเกบจากส�งปลกสรางทกชนด เน�องจากอตราภาษเกาน�นได

84

ใชมายาวนานแลวควรจะตองมการปรบปรงเพ�อใหสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจในปจจบน ตลอดจน

การลดข�นตอนการใหบรการลงเพ�อใหเกดความสะดวกและรวดเรวกบประชาชนมากย�งข�น

มาตรการการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง

จากการศกษาวจยท�ผานมาพบวาการจดเกบภาษยงไมคอยท�จะประสบความสาเรจมากนก

ซ� งอยางไรกดปจจยขางตนกยงไมเพยงพอในการจดเกบภาษไดเพ�มข�น ทางหนวยงานรฐทองถ�นยงได

เพ�มมาตรการท�มความเท�ยงตรงและแมนยามากข�น เพ�อนามาเสรมกบปจจยในการจดเกบภาษดงกลาว

ขางตนมาเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ โดยไดทาการกาหนดมาตรการตาง ๆ ดงตอไปน�

1. จดเกบไดตรงตามระยะเวลาท�กาหนด ใหเจาหนาท�ท�ปฏบตงานจดเกบรายไดทกคน

ปฏบตงานโดยยดระเบยบ กฎหมายของทางราชการในการดาเนนงานเปนหลก ตองเกบภาษใหได

ตามระยะเวลาท�กาหนดไว ต�งแตข�นตอนการแจงผเสยภาษใหทราบลวงหนาถงระยะเวลาการเสยภาษ

ข�นตอนการเสยภาษ การจดทาแบบแสดงรายการเสยภาษตาง ๆ การหาวธการหรอมาตรการจงใจให

ผมหนาท�เสยภาษมาเสยภาษภายในระยะเวลาท�กาหนด การจดทาประกาศยอดรายรบภาษแตละประเภท

ตดประกาศใหทราบโดยท�วถงกน จนกระท�งถงข�นตอนการดาเนนการกบผหลกเล�ยงภาษ ซ� งทาง

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด ไดมการดาเนนการแลว

เปนบางสวน และเม�อหมดชวงการจดเกบภาษแลวทางหนวยงานทาการประเมนผลการจดเกบรายได

เปนประจาทกป เพ�อท�ไดทราบวาการจดเกบภาษเปนไปตามท�ประมาณการท�ต�งไวหรอไมประสบ

ความสาเรจหรอลมเหลว แตในชวงท�ผานมาการดาเนนการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล

ทางเกวยน จดเกบภาษไดมากกวาประมาณการท�ต�งไวทกป แตยงมการหลบเล�ยงภาษอยบาง ในสวน

ขององคการบรหารสวนตาบลพงราดน�นจดเกบรายไดไดนอยกวาประมาณการท�ต�งไวเกอบทกป

และยงพบวายงมผท�หลบเล�ยงภาษอยเปนจานวนมาก แตในภาพรวมแลวจะเหนไดวาการปฏบตงาน

การจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลท�ง 2 แหง ทางานโดยยดระเบยบทางราชการ กฎหมาย

อยางเครงครด จงทาใหผลการปฏบตงานมความถกตอง ชดเจน ตรวจสอบได อกท�งผบรหารยงให

อสระในการแสดงความคดเหน การคดคนวธปฏบตงานจงทาใหการทางานเปนไปดวยความราบร�น

ไมรสกอดอด แตทางหนวยงานกไดมการตดตามตรวจสอบการปฏบตงานเปนระยะ เพ�อใหทราบถง

ความกาวหนา ปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานของเจาหนาท�เพ�อหาแนวทางการแกไขไดอยาง

ทนทวงท

2. จดเกบไดตรงตามประมาณการรายรบ บคลากรในหนวยงานขององคการบรหารสวน

ตาบลท�ง 2 แหง จะตองมระบบงานจดเกบภาษ การวางแผนข�นตอนการทางานอยางเปนรปธรรม

85

การกาหนดวธการและมาตรการจงใจเพ�อใหงานจดเกบภาษมประสทธภาพและบรรลประมาณการ

จดเกบภาษท�ต�งไวได โดยเร�มจากการประชาสมพนธเชญชวน การจดทาหนงสอเวยนเพ�อแจงใหผท�

เขาขายตองเสยภาษทราบลวงหนาทกรายตามแบบท�ทางราชการกาหนด การแสดงข�นตอนและวธ

การเสยภาษ การบรการการรบชาระภาษอยางเตมใจ การตรวจสอบความถกตองของแบบประเมน

ภาษกบทะเบยนทรพยสนของผเสยภาษทกราย การตรวจสอบจานวนและรายช�อผท�หลบเล�ยงภาษ

และดาเนนการตดตามทวงถาม นอกจากน� ยงมข�นตอนการประเมนผลการจดเกบภาษและประเมนผล

การปฏบตงานของเจาหนาท�เปนระยะ ๆ เพ�อใหทราบถงความกาวหนาหรออปสรรคขอขดของของ

การดาเนนงานจดเกบภาษ และเม�อเกดปญหากจะตองรบดาเนนการแกไขโดยเรงดวน และเม�อม

ผมาชาระภาษพนกงานกคอยใหบรการดวยความเตมใจแนะนาวธการข�นตอนตาง ๆ อานวยความ

สะดวกใหกบประชาชนทกรายอยางเทาเทยมกน ในสวนของเอกสารจะมการจดทาไวเปนปจจบน

เสมอ

3. จดเกบไดครบถวนท�งจานวนเงนและจานวนราย จากการศกษาวจยพบวาหนวยงาน

องคการบรหารสวนตาบลท�ง 2 แหง ไดมการจดทาแผนการจดเกบภาษเปนประจาทกป และสามารถ

เกบภาษไดตามเปาหมายท�ไดต�งประมาณการไว โดยท�จะมการต�งเปาหมายการจดเกบภาษใหเพ�มข�น

ในทก ๆ ป เพ�อกระตนการทางานของพนกงานเจาหนาท�และกาหนดวธการปฏบตงานอยางเปน

รปธรรม ในแตละปกจะมการปรบแผนการทางานเพ�อท�จะไดนาเอาปญหาและอปสรรคท�เกดข�นมา

แกไขเพ�อใหการปฏบตงานของเจาหนาท�เปนไปดวยความรวดเรว ถกตองและครบถวน และเกด

ปญหานอยท�สดในการจดเกบภาษในปตอไปของหนวยงาน

บทท� �

สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

ในการนาเสนอผลการวจยเร�อง ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกร

ปกครองสวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง ผวจยใชวธการนาเสนอดวยการแบงหวขอการเสนอออกเปน 4 หวขอใหญ ๆ ดงตอไปน�

1. วตถประสงคของการวจย

2. สรปผลการวจย

3. การอภปรายผล

4. ขอเสนอแนะ

วตถประสงคของการวจย ในการวจยคร� งน� ผวจยมวตถประสงคของการวจย ดงตอไปน�

�. เพ�อศกษาเปรยบเทยบปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

2. เพ�อสรางมาตรการการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล

ในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

สรปผลการวจย

การวจยเร�อง ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถ�น

: การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

ขอคนพบขอท� 1 สามารถสรปไดวาสภาพปญหาและปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพ

การจดเกบภาษท�ง 2 แหง ขององคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบล

พงราด ปรากฏวามปญหาท�เกดจากปจจยตาง ๆ สรปไดดงน�

1. ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน

จากการสมภาษณ ผบรหาร และบคลากรท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมประเดนสาคญท�เก�ยวกบความสอดคลองในดาน

นโยบายการบรหารงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ตองมการจดทาแผนในการกาหนด

เปาหมายการจดเกบภาษในแตละปงบประมาณใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงโดยกาหนด

87

แนวทางการปฏบตงานใหเปนรปธรรมอยางชดเจน และการท�จะจดเกบภาษใหไดตามเปาหมายจะตอง

จดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนใหเสรจเรยบรอยพรอมกบปรบปรงใหเปนปจจบนอยตลอดเวลา

เพ�อใชเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษและยงตองปรบปรงโครงสรางฐานขอมลภาษใหเปนระบบ

เพ�อลดความซ� าซอนในการปฏบตงานตองมการจดฝกอบรมหรอสงเจาหนาท�เขารบการฝกอบรม

เพ�อเพ�มพนความรและทกษะในการจดเกบภาษอยางนอยปละ 1 คร� ง

ในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญท�เก�ยวกบความสอดคลอง

ในนโยบายการบรหารงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ การจดสรรงบประมาณในการ

นามาบรหารจดการดานการพฒนางานจดเกบภาษยงไมเพยงพอ ยงไมสามารถจดเกบภาษไดตามเปา

ท�ต�งไวหรอไดไมเตมเมดเตมหนวย ผบรหารควรจะมนโยบายในการปรบปรงการจดเกบภาษโดยการ

สรางกรอบและวธการปฏบตงานข�นมาใหมโดยยดการตอบสนองความตองการและการใหบรการ

ท�ดกบประชาชนเปนหลกและควรมการประชาสมพนธใหความรความเขาใจ การสรางจตสานกท�ด

ใหกบประชาชนเก�ยวกบการเสยภาษจะทาใหการจดเกบภาษมประสทธภาพมากท�สด

2. ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน

จากการสมภาษณ ผบรหาร และบคลากรท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน มประเดนสาคญท�เก�ยวของกบความเพยงพอของ

งบประมาณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ทางผบรหารมความเหนวา

งานจดเกบภาษมความสาคญมากจงไดจดสรรงบประมาณในดานตาง ๆ ไวอยางชดเจนและเพยงพอ

มการจดสงพนกงานเขารบการอบรมเพ�อเพ�มพนความรเปนประจาทกป มการจดทาแผนท�ภาษและ

ทะเบยนทรพยสนเพ�อนามาใชเปนฐานขอมลในการจดเกบภาษ มการจดทาของชารวยหรอของท�ระลก

แจกใหกบผท�มาชาระภาษภายในสามเดอนแรกทาใหสามารถท�จดเกบภาษไดตามจานวนท�ไดตาม

เปาหมายไว

ในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญท�เก�ยวกบความเพยงพอ

ของงบประมาณในการดาเนนงานในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ จากการท�ไมสามารถ

จดเกบภาษไดตามเปาหมาย ทาใหมผลตอการจดสรรงบประมาณในการบรหารงานดานการจดเกบ

ภาษใหประสทธภาพได ผบรหารขาดความเช�ยวชาญในดานการจดเกบภาษและไมใหความสาคญ

กบการพฒนาศกยภาพของบคลากร ควรเพ�มงบประมาณในดานการประชาสมพนธ ดานเทคโนโลย

คอมพวเตอรและเคร�องใชสานกงานท�ทนสมยในการปฏบตงาน การจดทาโปรแกรมแผนท�ภาษและ

ทะเบยนทรพยสนท�ใชในการจดเกบฐานขอมลของผเสยภาษท�งหมด เพ�ออานวยความสะดวกใหแก

เจาหนาท� และเปนการเพ�มประสทธภาพในการจดเกบภาษ

88

3. ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ

จากการสมภาษณ ผบรหาร และบคลากรท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมประเดนสาคญท�เก�ยวกบความพรอมของสถานท�

และวสดอปกรณในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ในดานสถานท�และส�งอานวยความสะดวก

ตาง ๆ มความพรอมไวบรการประชาชนท�มาตดตอราชการ และยงไดนาเทคโนโลยสารสนเทศหรอ

เทคโนโลยคอมพวเตอรมาเปนเคร�องมอ วสดอปกรณท�ทาใหเกดประสทธภาพในการทางานชวยลด

ข�นตอนและประหยดเวลาในการปฏบตงาน เพราะวาความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณเปน

ส�งท�สาคญในการใหบรการประชาชนและการเลอกใชเทคโนโลยสารสนเทศท�เหมาะสม เพ�ออานวย

ความสะดวกรวดเรวและความถกตองในการบรหารจดการฐานขอมลผเสยภาษจานวนมากเปนการ

เพ�มศกยภาพในการทางานใหกบเจาหนาท� และเปนส�งสาคญในดานการพฒนางานจดเกบภาษใหม

ประสทธภาพ

องคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญท�เก�ยวกบความพรอมของสถานท�

และวสดอปกรณในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ปจจบนวสดอปกรณขององคการบรหาร

สวนตาบลพงราดน�นยงไมเพยงพอและลาหลง ยากตอการใชงาน ทาใหข�นตอนในการจดเกบภาษ

ลาชาตามไปดวย ในสวนของการจดทาฐานขอมลแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนของผชาระภาษ

กยงจดทาไมแลวเสรจ ซ� งทาใหเกดปญหาความซ� าซอนของขอมลและขอมลท�ไดไมเปนปจจบนทาให

การจดเกบภาษไมเปนไปตามเปาหมายท�ไดต�งประมาณการไว ยงขาดงบประมาณในการจดซ�อจดจาง

ในดานของเทคโนโลยสารสนเทศและเทคโนโลยคอมพวเตอรท�มไมเพยงพอตอการใชงาน และท�

ใชงานอยกมอายการใชงานนานกวา 4 ป โปรแกรมแผนท�ภาษท�ใชอยกใชงานไมได สวนใหญเจาหนาท�

จะใชคอมพวเตอรในงานอ�น ๆ ดวย ทาใหไมสามารถแยกวสดอปกรณใชในงานจดเกบภาษ โดยเฉพาะ

งานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนจะใชรวมกนหลายงานไมได ตองแยกสดสวนในงานจดเกบภาษ

ออกจากงานอ�น เพ�อลดปญหาในการจดเกบภาษ

4. ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

จากการสมภาษณ ผบรหาร และบคลากรท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมประเดนสาคญท�เก�ยวกบทกษะและประสบการณ

ในการบรหารจดการในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ระบบการบรหารจดการท�มสายการ

บงคบบญชาสลบซบซอน รวมถงข�นตอนการทางานท�ขาดความยดหยนไมกระชบและไมเอ�อตอการ

ทางานในยคปจจบน ทาใหองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนไดทาการลดข�นตอน กระบวนการ

และวธการปฏบตงานด�งเดมท�ยงยากซบซอนและสรางกรอบวธการปฏบตงานข�นใหม ดวยการให

89

ความสาคญความพงพอใจกบลกคาหรอประชาชนเปนอนดบแรก โดยยดการตอบสนองความตองการ

ของประชาชนเปนหลก นอกจากน� ยงมข�นตอนการประเมนผลการจดเกบภาษและการประเมนผล

การปฏบตงานของเจาหนาท�เปนระยะ ๆ ยงไดมการวางแผนและข�นตอนการทางานอยางเปนรปธรรม

ทาใหงานจดเกบภาษเกดประสทธภาพและบรรลผลตามประมาณการท�ไดต�งไว

องคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญท�เก�ยวกบทกษะและประสบการณ

ในการบรหารจดการในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ระบบการใหบรการท�ไมดพอทาให

เกดความลาชา และประชาชนมาน�งรอการใหบรการเปนเวลาคอนขางนาน การกาหนดกรอบหนาท�

ในการปฏบตงานท�กระชบรวดเรว และนโยบายในการออกใหบรการจดเกบภาษนอกสถานท�ใหกบ

ประชาชนในพ�นท� ทาใหประชาชนไดรบความสะดวกไมตองเสยคาใชจายในการเดนทางมาชาระ

ภาษเปนการตอบสนองความตองการและทาใหประชาชนเตมใจท�จะเสยภาษ สายงานการบงคบบญชา

ท�สลบซบซอนทาใหขอมลเกดความผดพลาดและความคลาดเคล�อนและเจาหนาท�บางรายยงไมเขาใจ

ถงหนาท�ในการปฏบตงานของตนเอง ซ� งนบเปนปญหาท�ตองทาการปรบปรงการทางานดวยการให

ความสาคญกบลกคาหรอประชาชนเปนหลก

5. ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

การสมภาษณ ผบรหาร และบคลากรท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมประเดนสาคญท�เก�ยวกบความพรอมในการจดทา

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ องคการบรหารสวนตาบล

ทางเกวยนไดมการจดทาโปรแกรมแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนเสรจเรยบรอยแลวในทกข�นตอน

ไดสงบคลากรเขารบการฝกอบรมเพ�อเพ�มพนความรเปนประจาทกป และไดใหเจาหนาท�ท�เก�ยวของ

ทาการปรบปรงฐานขอมลใหเปนปจจบนและพรอมใชงานอยตลอดเวลา ซ� งทาใหฐานขอมลผชาระ

ภาษมความแมนยาและเท�ยงตรงสงในการประเมนภาษ ประชาชนสามารถตรวจสอบไดและควรม

การจดเกบรวบรวมขอมลในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนไวแหลงเดยวกนเพ�อความ

สะดวกรวดเรวถกตองในการประมวลผลขอมล และเกดความเท�ยงตรงในการประเมนภาษ

องคการบรหารสวนตาบลพงราดมประเดนสาคญท�เก�ยวกบความพรอมในการจดทา

แผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ปจจบนองคการบรหาร

สวนตาบลพงราด จดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนยงไมสมบรณและไมสามารถใชงานไดจรง

มปญหาทางดานงบประมาณและบคลากรท�ไมเพยงพอในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

เน�องจากเจาหนาท�มไมเพยงพอจงทาใหไมสามารถท�จะดาเนนการได เพราะการจดทาแผนท�ภาษ

จะตองใชเจาหนาท�รวมกนหลายฝาย เชน นายชางโยธาหรอชางสารวจ ปลด เจาหนาท�จดเกบรายได

เจาหนาท�บนทกขอมล ในการออกสารวจท�ดนและส�งปลกสรางในเขตพ�นท�ทาใหไมมมาตรฐานในการ

90

ปรบปรงฐานขอมลผเสยภาษใหเปนปจจบน เพราะขอมลแตละชนดตองมระยะเวลาในการปรบปรง

ขอมลแตกตางกน สงผลตอความสามารถในการปรบปรงขอมลทรพยสนของผเสยภาษใหเปนปจจบน

โดยเฉพาะการสนบสนนทางดานกาลงคนและงบประมาณ ทาใหไดขอมลท�ไมเปนปจจบนกจะสงผล

ตอการจดเกบภาษ

6. ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ

จากการสมภาษณ ผบรหาร และบคลากรท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคการบรหาร

สวนตาบลทางเกวยน และองคการบรหารสวนตาบลพงราด มประเดนสาคญดงตอไปน�

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยนมประเดนสาคญท�เก�ยวกบปญหาและอปสรรค

ของกฎหมายท�เก�ยวของในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ปญหาจากตวกฎหมาย ระเบยบ

ขอบงคบท�เก�ยวของกบภาษของทองถ�นบางตว ใชมาเปนระยะเวลานานไมมการปรบปรงใหทนสมย

ซ� งควรท�จะปรบปรงระเบยบ กฎหมายเก�ยวกบภาษของทองถ�นใหทนสมยชดเจนเพ�อท�ใหผปฏบตงาน

มแนวทางปฏบตในทศทางเดยวกน เพ�อใหสอดคลองกบความเจรญเตบโตดานเศรษฐกจในปจจบน

เพราะวากฎหมายภาษทองถ�นท�มการเปล�ยนแปลงบอยมาก มความซบซอน จงควรพฒนาระบบการ

ทางานและการใหบรการในการจดเกบภาษอกท�งการใหคาแนะนา และการสรางความร ความเขาใจ

ใหกบประชาชนในการเสยภาษใหกบทองถ�น และในดานของกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบท�เก�ยวของ

กบภาษอากรของทองถ�น ยงเอ�อตอการหลบเล�ยงภาษของประชาชนเปนเพราะกฎหมายยงมชองทาง

ใหหลกเล�ยงได เราจะตองปรบปรงใหเปนระบบไมมความซ� าซอนในการปฏบตงาน

ในสวนขององคการบรหารสวนตาบลพงราดมประเดนสาคญท�เก�ยวกบปญหาและ

อปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ คอ ปญหาจากตวบทกฎหมาย

และระเบยบท�ปฏบตคอนขางซ� าซอน ทาใหประชาชนรบภาระภาษเพ�มมากข�นและทาใหประชาชน

ไมเตมใจในการเสยภาษ เจาหนาท�จดเกบภาษขาดความรเก�ยวกบระเบยบการปฏบตงานในการจดเกบ

ภาษ ขาดความรทางดานกฎหมาย ระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของและผบรหารไมกลาเกบภาษทองถ�นมาก

กลวสญเสยคานยมทางการเมอง จงตองเรงใหความรความเขาใจกบประชาชนกบประชาชนในการ

ชาระภาษแตละประเภทเก�ยวกบประโยชนท�จะเกดข�นภายในชมชนจากการเสยภาษ เชน การสราง

ถนน ซอมแซมระบบไฟฟา บรรเทาสาธารณภย กฎหมายของทางราชการเปนระเบยบบงคบในข�นตอน

การทางานเปนหลกทาใหลาชาในการใหบรการประชาชน

ขอคนพบขอท� 2 สามารถสรปไดวามาตรการการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยองมดงตอไปน�

1. จดเกบไดตรงตามระยะเวลาท�กาหนด

ตองใหเจาหนาท�ผปฏบตงานยดระเบยบ กฎหมายของทางราชการเปนหลกและหาวธ

การจงใจใหผเสยภาษมาเสยภาษตามระยะเวลาท�กาหนดจนกระท�งถงข�นตอนการดาเนนการกบ

ผหลกเล�ยงภาษ จดทายอดรายรบภาษแตละประเภทและตดประกาศใหผท�เก�ยวของทราบโดยท�วกน

91

�. จดเกบไดตรงประมาณการรายรบ

จะตองมการวางแผนการทางานอยางเปนรปธรรม มวธการและมาตรการจงใจในการ

เสยภาษ มการตรวจสอบจานวนและรายช�อผท�หลบเล�ยงภาษและดาเนนการตดตามทวงถามเพ�อให

งานจดเกบภาษมประสทธภาพและบรรลประมาณการจดเกบภาษท�ต�งไวได

3. จดเกบไดครบถวนท�งจานวนเงนและจานวนราย

จะตองจดทาแผนการจดเกบภาษประจาทกป และกาหนดเปาหมายการจดเกบภาษให

เพ�มข�นจากปกอนเพ�อกระตนการทางานของเจาหนาท�ผจดเกบภาษและกาหนดวธการปฏบตงาน

อยางเปนรปธรรมเปนไปดวยความรวดเรว ถกตองครบถวนและเกดปญหานอยท�สด ในการจดเกบ

ภาษในปตอไปของหนวยงาน

4. จดเกบไดครบถวนทกรายการตามทะเบยนคมผมหนาท�เสยภาษ

ควรมการจดอบรมใหความรเก�ยวกบการจดเกบภาษตามแผนปฏบตการและเปาหมาย

ท�กาหนดไว โดยเนนการเพ�มพนความรทางดานเทคโนโลยคอมพวเตอร ระเบยบกฎหมายท�เก�ยวของ

และสามารถใหความรแกผเสยภาษไดเปนอยางด และควรเพ�มอตรากาลงเจาหนาท�ใหเพยงพอ จงจะ

ทาใหการปฏบตงานเกดความรวดเรว ขอโตแยงของภาษจะลดลง ประชาชนสามารถตรวจสอบได

และสามารถใชเปนฐานขอมลในการบรหารงานดานอ�นขององคการบรหารสวนตาบลได

การอภปรายผล

ในการวเคราะหถงองคความรใหมท�ไดจากการวจย ผวจยจะอภปรายเปรยบเทยบระหวาง

ขอสบคนท�ไดจากการศกษาและองคความรเดมจากเน�อหาบทท� 2 ดงน�

�. จากผลการศกษาตามวตถประสงคขอท� � สามารถสรปไดวา ปจจยท�มผลตอการเพ�ม

ประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ผลการ

ศกษามประเดนอภปรายเก�ยวกบปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ดงน�

1.1 ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน จะตองมการจดทาแผนการจดเกบภาษ

ในแตละปใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงใหเปนรปธรรมอยางชดเจน

1.2 ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน การจดสรรงบประมาณในดานตาง ๆ

ไวอยางเพยงพอ มการจดสงพนกงานเขารบการอบรมเพ�อเพ�มพนความรเปนประจาทกป ควรเพ�ม

งบประมาณในดานการประชาสมพนธ ดานเทคโนโลยคอมพวเตอรและเคร�องใชสานกงานท�ทนสมย

ในการปฏบตงาน

1.3 ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ ดานสถานท�และส�งอานวยความสะดวก

ตาง ๆ มความพรอม แตยงขาดงบประมาณในดานของเทคโนโลยคอมพวเตอรท�มไมเพยงพอตอการ

ใชงาน

92

1.4 ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ สายการบงคบบญชาสลบซบซอน

ระบบการใหบรการท�ไมดพอทาใหเกดความลาชา โดยไดทาการลดข�นตอนวธการปฏบตงานท�ยงยาก

และสรางกรอบวธการปฏบตงานข�นใหม ดวยการใหความสาคญลกคาหรอประชาชนเปนอนดบแรก

1.5 ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน มการปรบปรงฐานขอมล

ใหเปนปจจบนและพรอมใชงานอยตลอดเวลา มการจดเกบรวบรวมขอมลไวแหลงเดยวกนเพ�อความ

สะดวกรวดเรวในการประเมนภาษ

1.6 ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของปญหาจากตวกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ

ท�เก�ยวของกบภาษของทองถ�นบางตว ใชมาเปนระยะเวลานานไมมการปรบปรงใหทนสมย ซ� งควร

ท�จะปรบปรงระเบยบ กฎหมายเก�ยวกบภาษของทองถ�นใหทนสมย ชดเจนเพ�อท�จะใหผปฏบตงาน

มแนวทางปฏบตในทศทางเดยวกน

สอดคลองกบผลงานวจยของวทย ตนตยกล (2521 : 66) มความเหนวาประสทธภาพในการ

จดเกบภาษอากร ไดแก การจดเกบภาษอากรใหเตมเมดเตมหนวย โดยมคาใชจายท�นอยท�สดโดยการ

จดเกบภาษอากรท�มประสทธภาพข�นอยกบปจจยท�สาคญ 4 ประการ คอ

1. ลกษณะของกฎหมายภาษอากรจะตองงายและสะดวกตอการประเมนภาษของผเสยภาษ

2. บรรยากาศท�ชวนใหปฏบตตามกฎหมายภาษอากรใหมากข�น โดยผนาประเทศและผนา

ธรกจจะตองปฏบตตวเปนเย�ยงอยางแกผเสยภาษท�วไปและพยายามไมใหมการหลบเล�ยงภาษอากร

เพราะเปนชองทางของความไมเปนธรรมในการจดเกบภาษและมสวนทาใหผเสยภาษถกตองอยแลว

เกดความทอแทไมมกาลงใจในการเสยภาษ

3. ประสทธภาพของพนกงานผจดเกบภาษอากร จะตองเอาใจใสในการปฏบตงานและการ

ใหบรการแกผเสยภาษอยางด

4. โครงสรางภาษอากรถอวามความสาคญมาก ท�งน� เน�องจากโครงสรางภาษอากรเปนส�งท�

เอ�ออานวยในแงความสะดวกเขาใจงายในทางปฏบต ท�งผจดเกบและผเสยภาษกอใหเกดความเปนธรรม

เม�อภาษอากรมโครงสรางท�ด โดยเฉพาะการลดความซ� าซอนของการจดเกบอนจะมผลใหภาระภาษ

เหมาะสมอยในวสยท�ผเสยภาษรบได

สอดคลองกบผลงานวจยของมลศร สงวนชพ และพงศสนต ศรสมทรพย (2537 : 56) ท�วา

บคลากรในการบรหารการจดเกบภาษใด ๆ ตวบคคลในการบรหารเปนปญหาสาคญท�สดและกฎหมาย

ภาษอากรท�จะทาใหการบรหารการเกบภาษอากรจะตองไมอยในดลยพนจของเจาหนาท�จดเกบภาษ

อากรมากเกนไปนก ตลอดท�งในความรสกของประชาชนเก�ยวกบภาษอากรเปนปจจยสาคญอยางหน�ง

ในการบรหารงานภาษอากร ถาหากประชาชนมความรสกเหนชอบดวยกฎหมายภาษอากร การบรหาร

ภาษอากรกเปนไปดวยความงายและสอดคลองกบผลงานวจยของณรงค เขมวรตน (2539 : 48)

ไดกลาวถงแนวทางการปฏบตในการจดเกบภาษบารงทองถ�นใหเปนไปอยางมประสทธภาพ ดงน�

93

1. การอานวยความสะดวกแกผเสยภาษบารงทองถ�นใหถอวาเปนหนาท�ท�จะตองกระทา

เพราะเปนปจจยสาคญย�งประการหน�งท�จะบรการใหราษฎรผเสยภาษยนดและเตมใจท�จะมาชาระภาษ

ตามหนาท�ของตนภายในเวลาท�กาหนดอนเปนการตดภาระแกเจาหนาท�ในการตดตามทวงถามหรอ

เตอนใหผคางชาระนาเงนภาษมาชาระในภายหลง ซ� งเปนผลดแกท�งสองฝาย คอ เจาหนาท�กไมตอง

เพ�มงานผเสยภาษไมตองเพ�มเงน (คอเงนคาปรบหรอเงนเพ�มในกรณเสยภาษชากวากาหนด) เจาหนาท�

ท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษจะตองอานวยความสะดวกแกผมาชาระภาษใหมากท�สดเทาท�จะทาได

2. ความรวมมอจากกานน ผใหญบาน ท�งน� เพราะกานน ผใหญบาน เปนผตดตอใกลชด

กบราษฎรเพราะฉะน�นจงตองกระตนและปลกฝงทศนคตใหบคคลดงกลาวเหนความสาคญของภาษ

บารงทองท� โดยช� ใหเหนวาเขามสวนชวยในการเรงรดจดเกบภาษบารงทองท�ใหไดผลเพยงใดเทากบ

เขาและราษฎรในทองท�ของเขามสวนรวมในการสรางสรรคความเจรญใหแกทองถ�นของเขาเพยงน�น

�. ความซ�อสตยสจรต เจาหนาท�ท�เก�ยวของรบผดชอบการเกบภาษบารงทองถ�นจะตอง

ซ�อสตยสจรต เพราะเปนส�งสาคญท�จะกระทบกระเทอนถงเกยรตภมและความเช�อถอของราษฎร

ตลอดจนความกาวหนาในชวตราชการอกดวย ฉะน�นจงตองระมดระวงมใหเกดการทจรตในดาน

การเงนเกดข�นได น�นคอตองมการตรวจสอบควบคมเงนภาษท�เกบไดใหถกตองตรงกบหลกฐาน

การรบเงนภาษทกข�นตอนเพ�อปองกนมใหเกดความผดพลาดหรอร�วไหลข�นได

4. การวางแผนดาเนนการและการรายงานผลการจดเกบ ผมหนาท�รบผดชอบโดยตรงตอง

กาหนดแผนดาเนนงานในการจดเกบ เชน การเตรยมการ การตดตามทวงถาม การแจงเตอน ฯลฯ

และในการน�ควรมการรายงานผลการดาเนนงานผลการจดเกบภาษ เพ�อทราบผลการดาเนนงานและ

แนวทางแกไขปรบปรงไดทนทวงท หากทาไดดงน�กจะชวยลดภาษท�คางชาระใหลดลงและหมดไป

ในท�สด

5. การประชาสมพนธ ในทางปฏบตมกปรากฏวาประชาชนไมเขาใจถงความสาคญของ

การเสยภาษไมตระหนกถงหนาท�ของตนในการเสยภาษวาเปนภารกจท�พงกระทา และไมทราบถง

ผลท�ตนจะไดรบจากการเสยภาษน�น ในขอน� จงเปนหนาท�ของเจาหนาท�ท�รบผดชอบในการจดเกบ

ภาษท�ตองประชาสมพนธใหประชาชนทราบในรายละเอยดตาง ๆ เก�ยวกบการเสยภาษเม�อประชาชน

ไดทราบในรายละเอยดตระหนกวาเงนภาษท�ตนเสยน�นไดรบการตอบแทนในรปแบบตาง ๆ กยอม

เกดความภมใจวาตนมสวนชวยในการพฒนาความเจรญใหกบทองถ�นดวย ซ� งจะทาใหยนดรวมมอ

เสยภาษใหเตมเมดเตมหนวยย�งข�น

2. จากผลการศกษาตามวตถประสงคขอท� � สามารถสรปไดวา มาตรการเพ�มประสทธภาพ

การจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ใน � มาตรการพบ

ประเดนท�เปนประโยชนของมาตรการการเพ�มประสทธภาพในการจดภาษขององคการบรหารสวน

ตาบลในเขตอาเภอแกลง ดงน�

94

�.� จดเกบไดตรงตามระยะเวลา ตองใหเจาหนาท�ผปฏบตงานยดระเบยบ กฎหมาย

ของทางราชการเปนหลกและหาวธการจงใจใหผเสยภาษมาเสยภาษตามระยะเวลาท�กาหนด จนกระท�ง

ถงข�นตอนการดาเนนการกบผหลกเล�ยงภาษ

�.� จดเกบไดตรงตามประมาณการรายรบ ตองวางแผนการทางานอยางเปนรปธรรม

มการตรวจสอบจานวนและรายช�อผท�หลบเล�ยงภาษและดาเนนการตดตามทวงถามเพ�อใหงานจดเกบ

ภาษมประสทธภาพและบรรลประมาณการจดเกบภาษท�ต�งไวได

�.� จดเกบไดครบถวนท�งจานวนเงนและจานวนราย ตองจดทาแผนการจดเกบภาษ

ประจาทกป และกาหนดเปาหมายการจดเกบภาษใหเพ�มข�นจากปกอนเพ�อกระตนการทางานของ

เจาหนาท�ผจดเกบภาษ

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

จากขอคนพบท�ไดจากการศกษาเร�องปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกร

ปกครองสวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง ผวจยเหนวาควรมขอเสนอแนะท�เปนนยยะในเชงนโยบายท�สาคญดงน�

1. ควรมการพฒนาบคลากรโดยการจดอบรมดานทกษะการพดโนมนาวจตใจใหกบ

พนกงาน และสงพนกงานเขารบการฝกอบรมเสรมสรางองคความรดานการจดเกบภาษ การประเมน

ภาษและการจดการอ�น ๆ และจดทาโครงการประชาสมพนธการเสยภาษใหประชาชนไดรบทราบขอมล

ท�ถกตอง เพ�อชวยใหผมหนาท�เสยภาษเขาใจในหลกเกณฑและวธการเสยภาษ ตลอดจนบทลงโทษ

ท�อาจไดรบถามการหลบเล�ยงภาษหรอเสยภาษไมถกตอง และท�สาคญท�สดบคลากรเองควรท�พฒนา

ศกยภาพตนเองโดยการศกษาหาความรใหม ๆ ใหกบตนเองอยางสม�าเสมอ

�. การดาเนนงานดานการจดเกบภาษควรเนนจตสานกท�งดานผใหบรการและผรบบรการ

ใหรถงประโยชนของเงนภาษวาจะชวยพฒนาทองถ�นใหเจรญกาวหนาได เพ�อใหประชาชนเกดความ

ม�นใจวาภาษท�ชาระใหกบองคกรปกครองสวนทองถ�นน�น จะไดนาไปใชเพ�อแกปญหาและตอบสนอง

ความตองการของประชาชนในทองถ�นอยางมประสทธภาพกจะทาใหผเสยภาษเตมใจท�จะมาชาระ

ภาษโดยไมหลกเล�ยง

3. องคการบรหารสวนตาบลควรพจารณาเพ�มประสทธภาพของบคลากรของเจาหนาท�

ดานงานจดเกบภาษ โดยการฝกอบรมเพ�มความรเก�ยวกบการจดเกบภาษ การประเมนภาษ และการ

จดการอ�น ๆ เพ�อชวยเหลอประชาชนท�มาชาระภาษ การสรางอธยาศยไมตรท�ดตอประชาชนผมาตดตอ

ขอใชบรการชาระภาษ และการอานวยความสะดวกอ�น ๆ ท�สามารถกระทาไดและท�สาคญบคลากร

ควรพฒนาศกยภาพตนเอง โดยการศกษาหาความรใหม ๆ ใหกบตนเองอยางสม�าเสมอ

95

4. กฎหมายท�เก�ยวของกบการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล ควรท�จะมการ

ปรบปรงใหมเน�องจากใชมาเปนเวลานานแลว ควรมการปรบปรงเพ�อใหสอดคลองกบภาวะเศรษฐกจ

ในปจจบน โดยมหลกเกณฑเปนมาตรฐานเดยวกน เพ�อนาไปใชในการคดคานวณภาษอยางเหมาะสม

และเกดความยตธรรมในการดาเนนการท�วประเทศ

�. ควรท�จะจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน โดยการใชเทคโนโลยคอมพวเตอร

มาชวยในการปฏบตงานแมวาจะตองใชงบประมาณในการดาเนนการสงกตามอาจจะพจารณาทยอย

จดทาโดยการแบงเปนบลอก และโซนท�มความเจรญหรอในยานธรกจกอนจนกระท�งเตมพ�นท�เพราะการ

จดเกบภาษถอเปนหวใจหลกของการจดเกบภาษ ทาใหเจาหนาท�เกดความต�งใจในการทางานมากข�น

ขอเสนอแนะในการทาวจยคร�งตอไป

หลงจากท�ไดดาเนนการวจยเร�องปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกร

ปกครองสวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง เปนท�เรยบรอยแลว ผวจยเหนวาควรมการดาเนนวจยหลงจากน� คอ

1. ควรศกษาวจยหาตวช� วดถงประสทธภาพในการจดเกบภาษตามความเหนของผจดเกบ

ภาษและผเสยภาษแบบมสวนรวม

�. ควรศกษาวจยเชงปฏบตการในการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ โดยการมสวนรวม

ระหวางผจดเกบภาษและผเสยภาษ

�. ควรมการพฒนาแนวทางในการจดทาและการใชงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

ในการจดการฐานขอมลผเสยภาษท�งหมด เพ�อใชในการจดเกบภาษขององคการบรหารสวนตาบล

บรรณานกรม

97

บรรณานกรม

กรมการปกครอง. (2542). สรปสาระสาคญระบบงานแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสนขององคกร

ปกครองสวนทองถ�น. กรงเทพ : อาสารกษาดนแดน.

คมกฤช อ�มโอษฐ เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (25 มถยายน 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน จงหวดระยอง.

จรส สวรรณมาลา. (2541). การบรหารงานคลงสาธารณะ. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จนทรจรา วารนช เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (�� กรกฎาคม 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลพงราด จงหวดระยอง.

จาเนยร จลเจอ เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (25 มถยายน 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน จงหวดระยอง.

เจรญ ธฤตมานนท. (2544). ความสมครใจในการเสยภาษ. กรงเทพ : สรรพากรสาสน.

ชยยนต ประดษฐศลป. (2554). ปฏบตการวจยทางสงคม. (เอกสารประกอบคาสอน). จนทบร :

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ.

ณรงค เขมวรตน. (2529). ปจจยท�มผลกระทบตอการจดเกบรายไดของเทศบาล. วทยานพนธ

ศศ.ม. (รฐศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยคาแหง.

ณรงค ประสทธนาค. (2546). ความรและทศนคตตอการชาระภาษของประชาชนในเขตองคการ

บรหารสวนตาบลบานคาย อาเภอบานคาย จงหวดระยอง. วทยานพนธ รป.ม.

(การบรหารท�วไป) วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา.

เทยนฉาย กระนนทน และจรญ จนทลกขณา. (2537). สถตวจยและการประเมนผลการศกษา .

(เอกสารชดการสอน หนวยท� 1 – 8). กรงเทพฯ : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ธงชย วงศชยสวรรณ. (ม.ป.ป.). วทยาการบรหารสาหรบนกบรหารมออาชพ. กรงเทพฯ :

มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ธญญาลกษณ อายยน เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (�� กรกฎาคม

2557). ท�องคการบรหารสวนตาบลพงราด จงหวดระยอง.

นพรตน ธนะศร เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (25 มถยายน 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน จงหวดระยอง.

นพนธ พลชะโก. (2545). ปจจยท�สงผลตอประสทธภาพของการบรหารการจดเกบภาษโรงเรอน

และท�ดน : กรณศกษา สานกงานเขตลาดกระบง. กรงเทพฯ : วทยานพนธ รป.ม.

(รฐประศาสนศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

98

ปฐพ เจรญสข เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (10 กรกฎาคม 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลพงราด จงหวดระยอง.

พจนาถย วชยยา. (2546). ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบรายไดขององคการบรหารสวน

ตาบลหนองปาคร�ง อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม. วทยานพนธ รป.ม.

(การเมองและการปกครอง). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

พนม ทนกร ณ อยธยา. (2544). การบรหารการคลงรฐบาล เลมท� 2. กรงเทพฯ : ศลปสยาม.

มนตชย กวนฏธยานนท. (2554). ประสทธภาพในการปฏบตงานขององคการบรหารสวนตาบล :

ศกษากรณอาเภอตระการพชผล จงหวดอบลราชธาน. ภาคนพนธ รป.ม.

(การเมองการปกครอง). จนทบร : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ. มานตย ผวขาว. (2546). โครงสรางและรปแบบการปกครองทองถ�น วทยานพนธ ศศ.ม.

(เศรษฐศาสตร). ขอนแกน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

มาลยทพย วานชย. (2542). ประสทธภาพในการจดเกบภาษอากรของเทศบาล. วทยานพนธ

วท.ม. (เศรษฐศาสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

มลศร สงวนชพ และพงศสนต ศรสมทรพย. (2537). การบรหารการคลงและกระบวนการ

งบประมาณ. กรงเทพฯ : คณพนอกษรกจ.

โมรา บญยผล. (2535). การเกบภาษอากรตามประมวลรชฎากร. กรงเทพฯ : ม.ป.พ.

ยพา ศรพฒนกล เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (25 มถยายน 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน จงหวดระยอง.

เรอนใจ เกโส. (2551). ปจจยท�มผลตอประสทธภาพในการจดเกบรายไดขององคการบรหาร

สวนตาบลในจงหวดตราด. วทยานพนธ รป.ม. (รฐประศาสนศาสตร). ขอนแกน :

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

วรเดช จนทรศร. (2527). “การนานโยบายไปปฏบต ตวแบบและคณคา,” พฒนบรหารศาสตร.

24 (4) : 535-554.

วรพทย มมาก. (2551). เทศบาลในบรบทการกระจายอานาจแหงยคสมย. กรงเทพฯ : สถาบน

นโยบายการศกษา.

วไลรตน สวสด. (2546). ความพงพอใจของประชาชนตอการบรการจดเกบภาษของเทศบาล

ตาบลหนองไผแกว อาเภอบานบง จงหวดชลบร. วทยานพนธ รป.ม. (การบรหารท�วไป).

ชลบร : วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา.

วทย ตนตยกล. (2521). กฎหมายเก�ยวกบภาษอากร. กรงเทพฯ : เนตบณฑตยสภา.

99

วราภรณ โคลงชย. (2550). ปจจยท�มผลตอความสาเรจในการจดเกบภาษทองถ�น. วทยานพนธ

รป.ม. (การปกครองทองถ�น). ขอนแกน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

วรากานต หวงรกษ. (2546). “การเสยภาษโรงเรอนและท�ดน,” ภาษ บญชและกฎหมายธรกจ.

101(1) : 48-51.

ศรวรรณ เครอเข�อนเพชร. (2552). ปจจยท�มผลตอความสามารถในการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอทาใหม จงหวดจนทบร. การศกษาอสระ รป.ม.

(รฐประศาสนศาสตร). ขอนแกน : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

สายชล ยรวรรณ เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (10 กรกฎาคม 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลพงราด จงหวดระยอง.

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา. (2537). พระราชบญญตองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ. 2537.

(ออนไลน). แหลงท�มา http://www.tambol.com/tamboltambolall.asp. 15 กรกฏาคม 2557.

สานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2543). คมอการปฏบตงานการ

จดทาแผนพฒนาองคการบรหารสวนตาบล. กรงเทพฯ : สานกงานฯ.

สน พนธพนจ. (2549). เทคนคการวจยทางสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : จนพบบลชช�ง.

สเทพ พงษพทกษ. (2542). แนวคดระบบการบรหารการจดเกบภาษ สรรพากรพ�นท�.

กรงเทพฯ : อกษรกจ.

สพจน แสงฉาย. (2545). ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษของเทศบาลเมองลาพน.

วทยานพนธ รป.ม. (รฐประศาสนศาสตร). เชยงใหม : บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยเชยงใหม.

โสพศ อะตชาคะโร เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (25 มถยายน 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน จงหวดระยอง.

องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน. (2555). แผนพฒนาสามป (2555-2558). ระยอง : องคการฯ.

องคการบรหารสวนตาบลพงราด. (2555). แผนพฒนาสามป (2555-2558). ระยอง : องคการฯ.

องอร แกวเรอนทอง. (2553). การจดเกบภาษ อบต.สานกทอน อ.บานฉาง จ.ระยอง.

โครงการพเศษ รป.ม. (การปกครองทองถ�น). ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแกน.

เอนก ผองแผว เปนผใหสมภาษณ, ประพาฬ วงศสบน เปนผสมภาษณ. (10 กรกฎาคม 2557).

ท�องคการบรหารสวนตาบลพงราด จงหวดระยอง.

Smith, A. (1937). The Wealth of Nations. USA : Random House.

ภาคผนวก

101

ภาคผนวก ก

แนวการสมภาษณ

102

แนวการสมภาษณ

ปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกรปกครองสวนทองถ�น : การศกษา

เปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง

คาช�แจง

�. แนวการสมภาษณม � ตอน คอ

ตอนท� � แนวการสมภาษณปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกร

ปกครองสวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง

2. คาตอบของทานมคณคาย�งตอการเพ�มประสทธภาพในการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง ใหมความเจรญกาวหนา และจะนาไปวเคราะห

ผลโดยรวมไมมผลกระทบตอการปฏบตงานในหนาท�ของทาน หรอบคคลใดบคคลหน�งแตอยางใด

จงขอความอนเคราะหจากทานไดใหคาตอบในการตอบแบบสมภาษณอยางตรงไปตรงมาตาม

ขอเทจจรงหวงวาคงจะไดรบความอนเคราะหจากทานเปนอยางด

ผศกษาคนควาขอขอบคณย�งมา ณ โอกาสน�ดวย

ขอขอบพระคณท�ใหความรวมมอเปนอยางด

นายประพาฬ วงศสบน

103

สวนท� � แนวทางในการสมภาษณปจจยท�มผลตอประสทธภาพการจดเกบภาษขององคกรปกครอง

สวนทองถ�น : การศกษาเปรยบเทยบระหวางองคการบรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง

จงหวดระยอง

1. ความสอดคลองในนโยบายการบรหารงาน

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

2. ความเพยงพอของงบประมาณในการดาเนนงาน

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

3. ความพรอมของสถานท�และวสดอปกรณ

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

�. ทกษะและประสบการณในการบรหารจดการ

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

104

�. ความพรอมในการจดทาแผนท�ภาษและทะเบยนทรพยสน

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

�. ปญหาและอปสรรคของกฎหมายท�เก�ยวของ

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

ภาคผนวก ข

หนงสอขอความรวมมอในการวจย

���

ท� ศธ ๐๕๕๒.๐๕/๓๑๖ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

อาเภอเมอง จงหวดจนทบร

๒๒๐๐๐

๓๑ พฤษภาคม ๒๕๕๗

เร�อง ขอความรวมมอในการทาวจย

เรยน นายกองคการบรหารสวนตาบลพงราด

ส�งท�สงมาดวย แนวการสมภาษณ

เน�องดวย นายประพาฬ วงศสบน นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

ราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาภาคนพนธเร�อง “ปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ

ขององคกรปกครองสวนทองถ�น : กรณศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง” ซ� งผทาวจยไดเลอกหนวยงานของทานเปน

กลมตวอยางและจาเปนตองนาเคร�องมอในการวจยมาเกบรวบรวมขอมลกบบคลากรในเขตพ�นท�

ของทาน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ จงขออนญาตให

นายประพาฬ วงศสบน เขาเกบรวบรวมขอมลกบบคลากรดงกลาว

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณา

ขอแสดงความนบถอ

(ผชวยศาสตราจารยกรรณการ เผอกนาผล)

คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

โทร. ๐ ๘๖๔๔ ๐๓๑๐ ๙

โทรสาร. ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

E-mail:socialRBRU@hotmail.com

���

ท� ศธ ๐๕๕๒.๐๕/ ๓๑๖ คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

อาเภอเมอง จงหวดจนทบร

๒๒๐๐๐

๓๑ พฤษภาคม ๒๕๕๗

เร�อง ขอความรวมมอในการทาวจย

เรยน นายกองคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน

ส�งท�สงมาดวย แนวการสมภาษณ

เน�องดวย นายประพาฬ วงศสบน นกศกษาระดบบณฑตศกษา หลกสตรรฐประศาสนศาสตร

มหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถ�น คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

ราไพพรรณ ไดรบอนมตใหทาภาคนพนธเร�อง “ปจจยท�มผลตอการเพ�มประสทธภาพการจดเกบภาษ

ขององคกรปกครองสวนทองถ�น : กรณศกษาเปรยบเทยบประสทธภาพการจดเกบภาษขององคการ

บรหารสวนตาบลในเขตอาเภอแกลง จงหวดระยอง” ซ� งผทาวจยไดเลอกหนวยงานของทานเปน

กลมตวอยางและจาเปนตองนาเคร�องมอในการวจยมาเกบรวบรวมขอมลกบบคลากรในเขตพ�นท�

ของทาน คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ จงขออนญาตให

นายประพาฬ วงศสบน เขาเกบรวบรวมขอมลกบบคลากรดงกลาว

จงเรยนมาเพ�อโปรดพจารณา

ขอแสดงความนบถอ

(ผชวยศาสตราจารยกรรณการ เผอกนาผล)

คณบดคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร

โทร. ๐ ๘๖๔๔ ๐๓๑๐ ๙

โทรสาร. ๐ ๓๙๔๗ ๑๐๗๙

E-mail:socialRBRU@hotmail.com

ประวตยอผวจย

109

ประวตยอผวจย

ช�อ-ช�อสกล นายประพาฬ วงศสบน

วน เดอน ปเกด 4 มนาคม 2515

สถานท�เกด โรงพยาบาลแกลง จงหวดระยอง

สถานท�อยปจจบน บานเลขท& 11 หม 2 ตาบลกระแสบน อาเภอแกลง

จงหวดระยอง 21110

ตาแหนงหนาท�การงานในปจจบน พนกงานจางของรฐ

สถานท�ทางานในปจจบน องคการบรหารสวนตาบลทางเกวยน อาเภอแกลง

จงหวดระยอง

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2540 มธยมศกษาตอนตน

ศนยการศกษานอกโรงเรยน อาเภอวงจนทร

จงหวดระยอง

พ.ศ. 2546 ประกาศนยบตรวชาชพข4นสง ปวส.

(คอมพวเตอรธรกจ)

โรงเรยนเทคโนโลยระยองเฉลมพระเกยรต

จงหวดระยอง

พ.ศ. 2553 รฐประศาสนศาสตรบณฑต รป.บ.

(การปกครองทองถ&น)

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ

พ.ศ. 2558 รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต รป.ม.

(การปกครองทองถ&น)

มหาวทยาลยราชภฏราไพพรรณ