ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ

ΙΩΑΝΝΑ

ΣΟΥΛΙΩΤΗ

Εικονογράφηση:Σόνια Μεντή

Το βιβλίο του στιλΤ

ο βιβλίο

του

στιλ

Το βιβλίο του στιλ

Τ ι σημαίνει η τάση 30’s; Ποια σταρ του Χόλιγουντ

πρωτοφόρεσε αντρικό κοστούμι; Ποιος ήταν

ο πρώτος σχεδιαστής που έκανε επίδειξη μόδας;

Τι έκαναν οι γυναίκες για να φαίνονται περιποιημένες

κατά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο; Πότε ο κορσές

από εσώρουχο έγινε ρούχο;

Το ροζ ταιριάζει με το κόκκινο;

Ποιο παντελόνι με δείχνει πιο αδύνατη;

Πώς θα κρύψω τη μεγάλη περιφέρειά μου;

Τι να πετάξω και τι να αφήσω στην γκαρνταρόμπα μου;

Αυτά και άλλα παρόμοια «βασανιστικά» ερωτήματα βρίσκουν

απάντηση στο Βιβλίο του στιλ. Ένα βιβλίο που γράφτηκε

για να αποκωδικοποιήσει τη μόδα και να τη φέρει πιο κοντά

σε όλες τις γυναίκες. Γνωρίστε τις μεγάλες στιγμές της

από το 1900 μέχρι τις ημέρες μας και βρείτε τα ρούχα

που θα εξυμνήσουν τον σωματότυπό σας.

Γεννήθηκα στην Αθήνα και σπούδα-σα Σχέδιο Μόδας, Ιστορία της Μόδας και Χρωματολογία στη Σχολή Βελου-δάκη. Για τέσσερα χρόνια (1990-1994) έκανα καριέρα μοντέλου στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Από το 2000 έως σήμερα είμαι σύμβουλος μόδας στο περιοδικό Harper’s Bazaar. Έχω εργα-στεί στην τηλεόραση αρκετά χρόνια ως επιμελήτρια και παρουσιάστρια εκπο-μπών (εβδομαδιαία εκπομπή Lifestyle στο Alter, καθημερινή μεσημεριανή εκπομπή Κακός Λύκος στον Alpha, ένθετη εκπομπή Μεταμορφώσεις στο καθημερινό μαγκαζίνο Σαν στο σπίτι σας στο Mega, δίωρη καθημερινή εκ-πομπή-μαγκαζίνο Ντάμα-Κούπα στην ΕΤ1, εβδομαδιαία εκπομπή Bazaar στην ΕΤ2), αλλά και στο ραδιόφωνο (δίωρη καθημερινή εκπομπή στον Rock FM). Παράλληλα, αρθρογραφούσα σε διάφορα έντυπα, όπως το περιοδικό Symbol, η εφημερίδα Κέρδος, το περιο-δικό 4 Τροχοί, το περιοδικό Jetlag και, φυσικά, το Harper’s Bazaar. Στο διά-στημα 2007-2009 ήμουν συντάκτρια της εφημερίδας Το Άρθρο. To 2001, και για ένα χρόνο, σχεδίασα και παρου-σίασα μαθήματα Ιστορίας της Μόδας, Ενδυματολογίας, Χρωματολογίας και των εφαρμογών τους στη σύγχρονη Ελληνίδα στο Πρόγραμμα Επιμόρφω-σης Ενηλίκων του Κολλεγίου Αθηνών.

cover-final.indd 1 20/05/2011 3:32 μ.μ.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 9

11900-1909

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤIΛ10

Charles Frederick Worth ο πρωτοπόρος (1825-1895). O Worth έχει μείνει γνωστός στον κόσμο της μόδας ως ο πρώτος σχεδιαστής χειμερινών και καλοκαιρινών κολε­ξιόν. Επιπλέον, ήταν ο πρώτος που παρουσίασε τις δη­μιουργίες του φορεμένες από μανεκέν και, φυσικά, ο πρώ­τος που πούλησε ανά τον κόσμο μέσω τυπωμένου χαρτιού. Οι αρχές του 20ού αιώνα είναι μια ιδιαίτερα δημιουργική περίοδος, γνωστή στην Αγγλία ως Εδουαρδιανή εποχή, ενώ στη Γαλλία αποτελεί συνέχεια της Μπελ Επόκ.

Η Madame Paquin, με τη σειρά της, θεωρείται η πρώτη γυναίκα σχεδιάστρια μόδας ή, αλλιώς, couturier. Αυτή την εποχή ανοίγουν οι πρώτοι οίκοι μόδας και οι μόδιστροι, με τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους, επαναπροσ­διορίζουν τη γυναικεία σιλουέτα. Συνεπώς, ο βασανιστικά στενός κορσές, που δίνει στο γυναικείο σώμα το σχήμα S, προβάλλοντας υπερβολικά το στήθος και τα οπίσθια, εγκαταλείπεται οριστικά το 1906. Υπεύθυνη γι’ αυτή την καινοτομία θεωρείται η Luccile, η «μητέρα» της lingerie και των στηθόδεσμων όπως τους γνωρίζουμε μέχρι σήμε­ρα. Η Lucille παρουσίασε το φόρεμα σε γραμμή χιτώνα και λάνσαρε το αυθεντικά ατημέλητο λουκ.

Φορώντας μακριές φούστες, εφαρμοστές στην περιφέρεια, που στον ποδόγυρο ανοίγουν σαν καμπάνα, φτιαγμένες από πανάκριβα υφάσματα, όπως το κρεπ ντε σιν, το σιφόν, το τούλι, η μουσελίνα, η δαντέλα και το σατέν –όλα αυτά σε μουντά χρώματα, όπως το θαμπό ροζ (rose antique), το γκρι, το γαλάζιο, το μοβ και, φυσικά, το μαύρο–, οι γυναί­κες αγγίζουν τα όρια της υπερβολής, συμπληρώνοντας την εμφάνισή τους με πολυάριθμα φίνα αξε σουάρ. Κορδέλες ή φιόγκοι στα μαλλιά, κοσμήματα, γούνες στους ώμους και, βέβαια, τα γάντια αποτελούν τα απαραίτητα στοιχεία μιας ολοκληρωμένης εμφάνισης.

19

00

-19

09

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 11

Χρησιμοποιούν ακόμα και ψεύτικα κυματιστά μαλλιά, τα λεγόμενα ποστίς (postiche), πιασμένα ψηλά και στολισμέ­να με χτένια, πολύτιμες πέτρες, λουλούδια και φτερά, έτσι ώστε να επιτύχουν τις επιθυμητές περίτεχνες κομμώσεις. Τα καπέλα που συνοδεύουν αυτά τα χτενίσματα είναι, φυ­σικά, τεράστια και επίσης φορτωμένα με στολίδια. Έχουν ελαφρά κλίση προς το πρόσωπο. Κατ’ αυτό τον τρόπο, δί­νουν όγκο στο επάνω μέρος του σώματος.

Ο Paul Poiret εμφανίζεται στα τέλη αυτής της δεκαετίας, αλλά θα περιμένει μέχρι την επόμενη για να δει το αστέρι του να μεσουρανεί στον κόσμο της μόδας.

Οι αρχές του 20ού αιώ-

να είναι μια ιδιαίτερα δη-

μιουργική περίοδος, γνωστή

στην Αγγλία ως Εδουαρ-

διανή εποχή, ενώ στη Γαλ-

λία αποτελεί συνέχεια της

Μπελ Επόκ.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 13

21910-1919

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤIΛ14

Αυτήν τη δεκαετία ιδρύονται οι πρώτες βιομηχανίες γυ­ναικείων καλλυντικών: Max Factor, Helena Rubinstein, Elizabeth Arden. Για τη μόδα και την ομορφιά η περίοδος αυτή σηματοδοτεί τη μετάβαση από τον προηγούμενο αιώνα στη σύγχρονη εποχή. Το στιλ της χανούμισσας, που χαρακτηρίζει τις αρχές της δεκαετίας, οφείλεται στον και­νοτόμο Γάλλο σχεδιαστή Paul Poiret. H γούνα ήταν ένα από τα υλικά που χρησιμοποίη σε κατεξοχήν ο Poiret, από τα εσώρουχα μέχρι και τα καπέλα. Στο γενικότερο ανατο­λίτικο πνεύμα σχεδιάζονται και οι φούστες, που στενεύουν τόσο πολύ στον ποδόγυρο, με αποτέλεσμα οι γυναίκες να βηματίζουν σαν γκέισες, ενώ παράλληλα προσδίδουν στη σιλουέτα τη μορφή ανεστραμμένου τριγώνου.

Ο ισπανικής καταγωγής Μariano Fortuny δη μιουργεί τον μοναδικό τύπο φορέματος Delphos. Αντλώντας την έμπνευσή του από την αρχαία Ελλάδα, ο Fortuny τοποθε­τεί αριστοτεχνικά τέσσερις πέντε στρώσεις πλισαρισμένου μεταξωτού βελούδου, το οποίο ράβεται σε σωληνοειδή φορέματα, ενώ στο τελείωμα είναι κεντημένο με ξύλινες χάντρες και βενετσιάνικα κρύσταλλα. Η Jeanne Lanvin, από την άλλη, που γίνεται γνωστή με τα μάξι ρομαντικά φορέματα, λανσάρει την πρώτη της ανδρική συλλογή.

Το 1913 είναι χρονιά­σταθμός για τις μπλούζες, καθώς την εμφάνισή της κάνει η pneumonia blouse. Η κλασική μπλούζα με ντεκολτέ V συνδυάζεται με καπέλα μεγέθους ανάλογου με το βάθος του ντεκολτέ. Μια δεύτερη τροπο­ποίηση σε ό,τι αφορά την εξωτερική εμφάνιση αποτελεί η δεύτερη φούστα πάνω από την κανονική. Ουσιαστικά, δεν είναι τίποτε άλλο από μια τουνίκ φορεμένη πάνω από τη φούστα ή το φόρεμα, που φτάνει στο ύψος του γονάτου.

19

10

-19

19

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 15

Ο ισπανικής καταγωγής

Μariano Fortuny δημιουρ-

γεί τον μοναδικό τύπο φο-

ρέματος Delphos, αντλώντας

την έμπνευσή του από την

αρχαία Ελλάδα.

Το τέλος αυτής της δεκαετίας θα είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη της μόδας. Με αφορμή τις τρέχουσες εξελί­ξεις (Α´ Παγκόσμιος πόλεμος, οικονομικό κραχ κ.λπ.), η Coco Chanel θέτει σε εφαρμογή τις ιδέες της και κάνει την απλότητα ουσία ζωής. Έτσι, οι γυναίκες αφήνουν πίσω τα ακριβά στολίδια και τα κοσμήματα και φορούν άνετα φαρδιά παντελόνια, φαρδιά πουλόβερ, μάλλινες ζεστές φούστες. Επιπλέον, κόβουν τα μαλλιά τους κοντά, χωρίζο­ντάς τα στη μέση ή πιάνοντάς τα σε χαμηλό κότσο.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 17

31920-1929

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤIΛ18

Κυρίες μου, χαμογελάστε, καθώς το πιο ερωτικό άρω­μα όλων των εποχών λανσάρεται τώρα. Το άρωμα­φετίχ Chanel No 5 συνοδεύει τις κυ ρίες του μεσοπολέμου, οι οποίες εμφανίζονται με ακόμα πιο κοντά μαλλιά, βαμμέ­να συνήθως με χένα, βαρύ μακιγιάζ, να κρατούν μακριά τσιγάρα ανάμεσα στα δάχτυλά τους. Οι γυναίκες φορούν έντονο κραγιόν στα χείλη, βαρύ κολ στα μάτια και γυα­λιστερό βερνίκι νυχιών, σε μια προσπάθεια να μοιάσουν στα πρόσωπα που απαθανατίζει ο φακός του Μan Ray, ο οποίος μετατρέπει τη φωτογραφία μόδας σε φωτογραφία τέχνης.

Η αλλαγή της σιλουέτας είναι θεαματική. Η οριστική κα­τάργηση του κορσέ και η καθιέρωση του κομπινεζόν, της ζαρτιέρας και του εσωρούχου σε μορφή σορτς απελευθε­ρώνουν το σώμα.

Το στιλ της εποχής προστάζει μακρόταλα φορέματα, το μήκος των οποίων για πρώτη φορά ανεβαίνει στη μέση της γάμπας. Διάφανα υφάσματα, αέρινες τουαλέτες, αστρα­φτερά κεντήματα, κρόσσια και γούνινα παλτό είναι μερι­κά από τα χαρακτηριστικά της εποχής.

Ο ρομαντισμός φτάνει στο τέλος του και τα φλοράλ μοτίβα δίνουν τη θέση τους στα γεωμετρικά, αφού ο εξπρεσιονι­σμός και ο κυβισμός επηρεάζουν άμεσα όχι μόνο τη μόδα, αλλά και τα υφάσματα.

Η ανάγκη είναι, συνήθως, πηγή έμπνευσης, κι έτσι τα χρό­νια αυτά ανακαλύπτεται το ρεγιόν, το συνθετικό μετάξι που χρησιμοποιείται στη δη μιουργία καλτσών, ενώ πέφτει το ίδιο όμορφα με το φυσικό μετάξι σε κυματιστά ντραπέ. Συγχρόνως, η σχεδιάστρια Madeleine Vionnet επινοεί το λοξό κόψιμο του υφάσματος.

19

20

-19

29

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 19

Τα πρώτα μαγιό έχουν τη μορφή ολόσωμης εφαρμοστής φόρμας και είναι ριγέ. Παράλληλα, ο Jean Patou λανσά­ρει το σορτς­βερμούδα. Το πρώτο λάδι μαυρίσματος φέρει την υπογραφή του Γάλλου σχεδιαστή. Πολλοί σχεδιαστές υιοθετούν τη σπορ γραμμή στα ρούχα τους, αλλά αυτός που ξεχωρίζει είναι ο René Lacoste, το όνομα του οποίου μαζί με το σήμα του κροκοδείλου είναι συνώνυμα του chic σπορ ντυσίματος μέχρι τις ημέρες μας.

Το τουίντ γίνεται το κυρίαρχο ύφασμα και η Coco Chanel καθιερώνει στην παγκόσμια μόδα το λουκ του φτωχού κοριτσιού με κοντοκουρεμένα αγορίστικα μαλλιά, ισόπα­τα δίχρωμα παπούτσια (πλατφόρμες), ενώ σοκάρει με το μήκος του ζέρσεϊ φορέματός της σε ουδέτερα χρώματα. Η ιέρεια της μόδας αναδεικνύει το απλό μαύρο πουλόβερ με μία ή περισσότερες σειρές από πέρλες περασμένες στο λαιμό. Σήμερα, περίπου εκατό χρόνια μετά, η Coco Chanel θεωρείται το απαύγασμα του στιλ και της κομψότητας.

Η αλλαγή της σιλουέτας εί-

ναι θεαματική. Η οριστική

κατάργηση του κορσέ και

η καθιέρωση του κομπινε-

ζόν, της ζαρτιέρας και του

εσωρούχου σε μορφή σορτς

απελευθερώνουν το σώμα.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 21

41930-1939

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤIΛ22

Η επανάσταση στην ομορφιά είναι γεγονός. Η Elizabeth Arden ανοίγει το πρώτο health spa στο σπίτι της, την ώρα που η Nivea, η Max Factor και η Revlon αναστατώνουν την αγορά με τα καινούρια προϊόντα ομορφιάς. Η απόλυ­τη κομψότητα στο μακιγιάζ εκφράζεται από την Barbara Hutton. Πλατινέ χρώμα στα μαλλιά, γυαλιστερό μαύρο χρώμα στα νύχια, πράσινη σκιά στα μάτια και πορτοκαλί χείλη είναι αυτά που θέλουν οι γυναίκες. Η γλυπτική βρί­σκει άλλο ένα μέσο έκφρασης στα κυματιστά μαλλιά.

Χρώμα, χρώμα, χρώμα: είναι ό,τι πιο μοντέρνο και το βλέ­πουμε παντού. Πηγή έμπνευσης για τη χρωματική παλέτα και το στιλ των ρούχων αποτελεί μία και μόνο πρωτεύου­σα, το Βερολίνο, που μεσουρανεί ως πρότυπο ολόκληρης της Ευρώπης.1

93

0-1

93

9

Η Elizabeth Arden ανοί-

γει το πρώτο health spa στο

σπίτι της, την ώρα που η

Nivea, η Max Factor και

η Revlon αναστατώνουν

την αγορά με τα καινούρια

προϊό ντα ομορφιάς.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 23

Για πρώτη φορά κυριαρχούν στη μόδα στοιχεία του πα­ρελθόντος. Έπειτα από τριάντα και πλέον χρόνια, στοιχεία της Μπελ Επόκ δίνουν μια πνοή νοσταλγίας στα ρούχα. Ο κορσές, ανανεωμένος και σαφώς μικρότερος, έρχεται να φυλακίσει τη μέση των γυναικών, αφού η σιλουέτα της εποχής απαιτεί στενή μέση, τονισμένους γοφούς και τερά­στιους ώμους. Το ντεκολτέ μεταφέρεται πίσω και η απο­καλυπτική πλάτη συμβάλλει στην ανάδειξη της γυναικείας θηλυκότητας. Ο προάγγελος της δεκαετίας του 1980 είναι εδώ.

Τα μπερέ, τα τουρμπάνια και οι κορδέλες σημειώνουν τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Η μόδα ζει έντονες καταστάσεις, όπως άλλωστε όλη η Ευρώπη, και η τεταμένη αυτή δε­καετία ανάγει τα πάντα σε status symbol. Οι γούνες συ­νεχίζουν να καλύπτουν τις βραδινές εμφανίσεις, αυτήν τη φορά όμως με καλοσχηματισμένους ώμους, και η silver fox θα γίνει το σήμα κατατεθέν μιας εποχής που... άφησε εποχή.

H Sciap, όπως της άρεσε

να την αποκαλούν, έκλεισε

το άρωμα που δημιούργη-

σε, το Shoking Pink, σε ένα

μπουκάλι με σχήμα γυναι-

κείου κορσέ.

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤIΛ24

Τα κοσμήματα έχουν λιτές φόρμες και οι πέτρες τετράγω­νο κόψιμο. Ο οίκος Cartier ήταν ο πρώτος που παρουσία­σε διαφορετικούς πολύτιμους λίθους δεμένους σε ένα και μόνο κόσμημα.

Ο σουρεαλισμός επικρατεί παντού και συνεχίζει να επη­ρεάζει δυναμικά και τον κόσμο της μόδας, την ώρα που ο φακός του Cecil Beaton τοποθετεί τα μοντέλα του σε εξωπραγματικά τοπία. Η Elsa Schiaparelli, περιτριγυρι­σμένη από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες της εποχής, όπως ο Salvador Dali, ο Jean Cocteau και ο Berard, και επηρεαζόμενη από αυτούς, παρουσιάζει τα πιο τρανταχτά δείγματα σουρεαλισμού στη μόδα. Το καπέλο σε σχήμα παπουτσιού, το γνωστό shoe hat, το κοστούμι desk suit, με τσέπες που τραβιούνται προς τα έξω, και το κυριολεκτι­κά απόκοσμο μάλλινο φόρεμα­βραδινή τουαλέτα trompe l’ oeil, με έναν ολόκληρο αστακό επάνω του, ήταν μερι­κές από τις δημιουργίες της. Περίπου έναν αιώνα μετά, ο Alexander McQueen θα σχεδιάσει μια ανάλογη βραδινή τουαλέτα, το ύφασμα της οποίας, τόσο στο χρώμα όσο και στην όψη, θυμίζει ωμό κρέας και που θα φορέσει η εκκε­ντρική τραγουδίστρια Lady Gaga.

H Sciap, όπως της άρεσε να την αποκαλούν, έκλεισε το άρωμα που δημιούργησε, το Shoking Pink, σε ένα μπου­κάλι με σχήμα γυναικείου κορσέ, το οποίο έφερε τις ανα­λογίες της Μae West. Από αυτήν εμπνεύστηκε ο Γάλλος σχεδιαστής Jean Paul Gaultier τη συσκευασία του δικού του αρώματος, το οποίο λάνσαρε τη δεκαετία του 1990.

Σε άλλη διάσταση και διάθεση κινούνται τα διαχρονικά φορέματα της Madame Grès, που αποπνέουν μια νοσταλ­γία για την ελληνική κλασική αρχαιότητα.

ΙΩΑΝΝΑ ΣΟΥΛΙΩΤΗ 25

Τα ρούχα της Grès έχουν ελάχιστες ραφές και ράβονται χωρίς πατρόν. Το ύφασμα κόβεται κατευθείαν πάνω στο σώμα και οι γυναίκες που φορούν τις δημιουργίες της μοιάζουν με ζωντανά γλυπτά. Στο ίδιο μήκος κύματος, και όχι υφάσματος, κινούνται και οι αέρινες, θηλυκές, φίνες τουαλέτες της Madame Ricci, η οποία ίδρυσε τον ομώνυμο οίκο το 1932.

Η ηθοποιός Katharine Hepburn γίνεται σύμβολο της μό­δας όταν λανσάρει το φαρδύ υφασμάτινο παντελόνι, το οποίο έως τότε θεωρούνταν αντρικό προνόμιο. Η Barbara Stanwyck θα ακολουθήσει την τάση του παντελονιού, αλλά σε τζιν ντένιμ, και θα το πρωτοφορέσει σε ταινίες γουέστερν.

Σε άλλη διάσταση και

διάθεση κινούνται τα

διαχρονικά φορέματα της

Madame Gres, που απο-

πνέουν μια νοσταλγία για

την ελληνική κλασική αρ-

χαιότητα.