EQUIPPING PASTORS INTERNATIONALequippingpastors.com/files/Resources/African Language... · Web...

Copyright © by Jonathan Menn and Equipping Pastors International 2007-2010. All rights reserved.

MSAMAHA NA MARIDHIANO

Na

Jonathan M. Menn

B.A., University of Wisconsin-Madison, 1974J.D., Cornell Law School, 1977

M.Div., Trinity Evangelical Divinity School, 2007

Equipping Pastors International714 S. Summit St., Appleton, WI 54914

(920) [email protected]

Mei 2007;Kufanywa upya, Julai 2007;

Kufanywa upya, Machi 2008;Kufanywa upya, Octoba 2008Kufanywa upya Augusti 2009;

Kufanywa upya Julai 2010.


YALIOMO

MSAMAHA…………………………………….……………………….……………………………………..2

Maandiko Muhimu Ya Kutazama………………………………………………………………...................2I. Msamaha Ni Sehemu Ya Asili Ya Mungu……………………………..…………….……...………….....2II. Tunaamulishwa Na Kristo—Kama Kiini Cha Maana Ya Kuwa Katika Kristo—Kusamehe Wingine.................................................................................................................................................……….2III. Mitume Wanatueleza Kusamehe Wengine Katika Hali Ya Maandiko Na Mifano Yao….................4

Kuelewa Na Kufanyicha Kazi Msamaha Katika Maisha Yetu…………….……………………...............5I. Msamaha SIO……………….………………………………………..………………….............................5II. Msamaha NI……………….…………………………………………...………………………….............9III. Sababu Kamili Kwanini Tunapaswa Kusamehe Walio Tukosea…………………............................10IV. Msamaha Na Kutumbu…………….………………………………..………………………………….12Kupokea Msamaha Kwa Sababu Ya Dhabi Zako Kwa Mungu Na Wengine.…………………………..15VI. Jinsi Ya Kusamehe………….…………………………………………………………………………...19VII. Kujisamehe Mwenyewe…………………………...…………………………………………………....24

MARIDHIANO………...…………….…………………………………………………………....................25

Marejeo Ya Maandiko Muhimu ……………………..………………………………………….................25I. Mungu Ameturejesha Kwake Na Kutupa Huduma Ya Ulejesho (2 Wakor 5:16-21)……...………....25II. Mungu Ameondoa Kuta Zote Zilizozuia Ulegesho Hata Kati Ya Watu Waliogawanyika Sana

(Waef 2:11-22)………………………………………………………………………………………25III. Ulegesho Wetu Kwa Watu Kuna Hali Ya Maana Katika Kiroho, Na Inalingana Na Ibada

Yetu Kwa Mungu (Matt 5:21-26)……………………………………………………………….....26IV. Wakristo Wanaamuliwa Na Kristo Na Mitume Kujaribu Kuishi Kwa Amani Na Watu Wote.…..27V. Kristo Pamoja Na Mitume Walionyesha Hali Ya Ulegeshiano Katika Maisha Yao..........................27VI. Tunaposhidwa Kusuruhisha Shida Peke Yetu, Mungu Ana Amuru Kanisa Kuingilia, Na

Kuleta Ufahamu, Na Raslimali Kuwezesha Kusuruhisha Shida Hiyo (Matt 18:16-17;Waef 4:2-3; 1 Wakor 6:1-8)…….……………………………………………………….. ………..28

Kuelewa Na Kufanyisha Kazi Hali Ya Malejeano…………….………….…………………….................28I. Tofauti Ya Msamaha Na Malejeano……………….…..…………………….………..............................28II. Kwa Nini Malejeano Ni Muhimu Katika Hali Ya Kuendelea………….……………………….…….28III. Jinsi Ya Kulejeleana……………...…………………………………………………..............................29

MAREJEREO YALIKOTOLEWA…………….….…….………………………………………...............33

KIAMBATANISHI: Muundo Wa Msamaha Wa Kukata Kauli Kwa Madhumuni Ya Kurejesha Uhusiano Wa Doa Na Familia.………….……………….……………………............34

1


MSAMAHA

Maandiko Muhimu ya Kutazama1

I. Msamaha Ni Sehemu Ya Asili Ya Mungu.

A. Msamaha ni sehemu ya asili na tabia za Mungu. 1. Mungu mwenyewe alisema hii (Kutoka 34:6-7): 6 Kisha Bwana akapita bele yake na kutangaza “BWANA, BWANA MUNGU, mwingi wa huruma, mwenye fadhili, sio mwepesi wa hasira,mwenye kuwaonea huruma watu elfu elfu, mwenye kusamehe uovu na makosa na dhabi, wala si mwenye kuhesabia mtu,muovu kuwa hana hatia kamwe, mwenye kuwapatiliza watoto uovu wa baba zao, hata kizazi cha tatu na cha nne.."2. Hii ilifahamika hata na wengine, tazama Kutoka 14:17-19; Zaburi 103:2-3; na Zaburi 130:3-4.3. Msamaha wa dhabi zetu huonyesha uaminifu wa Mungu kwetu—“Kama tukikili makosa yetu yeye ni mwaminifu na wa haki kutusamehe dhabi zetu na kututakasa kutokana na udhalimu wote” (1 Yohana 1:9).

B. Msamaha ni sehemu ya huduma ya Yesu Kristo.1. Yesu mwenyewe alisema kuwa alikuwa na uwezo wa kusamehea watu dhabi zao (Mark 2:3-12): 3 Wakaja watu wakimletea mtu mwenye kupooza anachukuliwa na watu wanne 4 na walipokuwa hawawezi kumkaribia kwa sababu ya makutano, walitoboa dari pale alipokuwapo na wakiicha kuivuja pale walitelemsha godoro alilolilalia yule mwenye kupooza. 5 naye Yesu alipoiona imani yao akamwabia yule mwenye kupooza, “mwanangu umesamehewa dhabi zako”. 6 Na baadhi ya waadishi walikuwako huko wameketi, wakifikili mioyoni mwao, 7 "ni nani aweza kusamehe dhabi isipokuwa mmja ndie Mungu?” 8 Mara Yesu akafahamu moyoni kuwa wanafikili hivyo rohoni zao, akawaabia, bona mnafikili hivi mioyoni mwenu?” 9 “Nijamobo gani lahisi, kumweleza mwenye kupooza, umesamehewa au kumweleza, chukua godoro lako uende? 10 lakini ilikujulikane kuwa Mwana wa Adamu anao mamalaka nduniani ya kusamehe dhabi”. 11 Akamwabia aliepooza; ondoka ujitwike godoro lako uende nyumbani” 12 Na hapo hapo akainuka na kujitwika godoro lake na kwanda nyumbani watu wote wakitazama basi kila mmoja akachangaa, na kutukuza Mungu wakisema, “hatujawahi kuona lolote ka hili.” (Pia unaweza kupata habari hizi katika Matt 9:2-8 na Luka 5: 17-26; tazama pia: Luka 7:48-50—Mamlaka ya Yesu ya kusamehe ilifahamika na wengine); Luka 23:33-34—Kristo alisamehe wengine hata akiwa juu ya msalaba)2. Msamaha wa Yesu kwa ajili ya dhabi za watu ni sehemu ya huduma yake katika ulimwengu, na hali hii inaingia katika Injili, ilitangazwa na mitume,na inafaa kutangazwa na sisi

a. Matendo 5:29-31—“29 Lakini Petero na mitume wakajibu, inatubindi kumtii Mungu wala sio mwanadamu 30 Mungu wa baba zetu alimfufua Yesu, mliokuwa mmemuua kwa kumwagika kwa msalaba 31 Yeye ndiye Mungu ameinua katika mkono wake wa kuume na kumfanya Mkuu na Mokozi kuleta tomba katika Isiraeli, na msamaha wa dhabi. 32na sisi tu mashahidi ya mambo haya pamoja na Roho Mtakatifu ambaye Mungu amewapa wote wanao mtii.’”b. Matendo 13:36-39—“36 Kwa kkuwa daudi, baada ya kufanya makusundi ya Mungu katika kizazi chake alilala na akazikwa pamoja na baba zetu, akaona uhalibifu 37 bali huyu aliefufuliwa na Mungu hakuona uhalibifu. 38 Basi na ijulikane kwenu ndugu zangu ya kuwa kwa huyo mnahubiliwamsamahaha wa dhabi, 39 na kwa yeye kila amwaminieye huhesabiwa haki katika mambo yale yote asiweza kuhesabiwa haki katika torati za Musa.”c. Col 1:13-14—“13 Naye alituokoa katika nguvu za ngiza akatuhamisha na kutuingiza katika ufalme wa Mwanaye mpendwa, 14 ambaye katika yeye tuna ukombozi, na msamaha wa dhabi.”d. Tazama pia: Luka 24: 46-47; Matendo 2: 38; 10:43; 13:38-39; 26:15-18; Waefeso 1:7; 1 Yohana 2:12.

II. Tunaamulishwa Na Kristo—Kama Kiini Cha Maana Ya Kuwa Mkrissto—kusamehe Wengine.

A. Ombi la Bwana linatuhitaji kuwasamehe wengine kama tulivyo samehewa (Mat 6:9-15): 9 Ombeni basi, katika jia hii bab yetu alie mbinguni, Jina lako litukuzwe, 10 ufalme wako uje. Mapenzi yake yatendeke duniani kama mbinguni. 11 Utupe leo mkate wetu wa kila siku. 12 Na utusamehe makosa yetu, kama tunavyo wasamehe walio tukosea. 13 Na usitutie majaribuni, lakini utuokoe na yule muovu. [kwa kuwa ufalme ni wako na nguvu na

1 ?Maandiko yote yametolewa katika tafsili ya New American Standard 2


utukufu milele na milele. Amina.]” 14 Maana mkiwasamehea wengine hata Bab yenu atawasamehe pia, 15 lakini msipowasamehe wengine hata Baba yenu alie mbinguni hatawasamehea. (Sehemu kama hii iko Luke 11:2-4)

1. Fahamu kuwa sehemu ya pekee alioinenea na kuifafanua ni ile ya msamaha. 2. Fahamu kuwa kutosamehe ni dhabi. 3. Fahamu mwishowe basi Kristo amaweza kutusamehe kulingana na jisi tunavyowasamehe wingine Mungu atatu samehe kama tukisamehe wengine, lakini Mungu hatatusamehe kama hatutasamehe wengine. Kama vile D. A. Carson anaileta: “Watu wanajiondoa katika hali ya kuweza kusamahewa kwa ajili ya kutosamehea wengine.na kama wamekuwa katika ugumu na kufanywa wagumu katika uchungu basi hawawezi kusamehe wengine. Katika hali kama hii, wanaonyesha kutovunjika, hakuna hali ya kuchangia, hawana haja ya kufahamu ukuu wa msamaha, na hawawezi kufahamu hali zao katika dhabi na hakuna toba.” (Carson 2002: 79)

B. Somo kuu sana la Yesu katika Matayo2 ni hali ya haja ya kusameheana na umuhimu wa kusamehea wengine (Matt 18:21-35): 21 Kisha Petero akamwabia, “ je ndugu yangu anikosee mara ngapi nimsamehe? Hata mara saba?” 22 Yesu akamjibu akisema “sikusema mara saba, bali sabuini mara saba. 23Kwa sababu hii ufalme wa Mungu unafananishwa na mfalme mmoja alitaka kufanya hesabu na watumwa wake. 24alipoanza kuifanya aliletewa mtu mmoja aiwaye taranta elfu kumi. 25 Lakini kwa kuwa hangeweza kulipa, bwana akaamuru auzwe pamoja na mke wake na watoto na yote aliokuwa nayo ili kulipa ndeni yake. 26 Basi yule mtumwa akaanguka kufundifundi na kumwoba Bwana, nifumilie nami nitakulipa vyote.’ 27Na bwana wa mtumwa huyo akasikia huruma na kumwachilia na kumsamehe deni yake. 28 Lakini mtumwa huyo akatoka nje na kumuona mtu alikuwa na ndeni yake ya dinarii mia moja; akamkamata akamchika koo kamwambia ; nilipe ndeni yangu’ 29 Basi mjoli wake akaanguka miguuni pake na kusihi akisema; ‘nivumilie nami nitakulipa yote pia.’ 30 Lakini hakusikiliza, naye akampeleka kifungoni hata atakapo ilipa ile deni. 31 Basi wakati wenzake waliona hayo walisitikika sana wakaenda kumwambia bwana wao. 32 Basi alipomwita akamwabia, “ewe mtumwa muovu, nalikusamehea deni hiyo yote maana ulinisihi. 33 Nawe je haikukupasa kulehemu mjori wako kama mimi nilivyokurehemu wewe?’ 34Na bwana wake katika hasira zake, akampeleka kwa watesi hata atakapo lipa deni hiyo yote. 35 Baba wangu wa mbinguni atafanya hivyo pia kwenu msipowasamehe ndugu zenu kutoka kwa moyo.”

C. Mfano ilio mkuu wa Yesu katika luka (katika Biblia) hii ni hali ya msamaha na ulejesho (Luke 15:11-32): 11 Na akawaabia akisema, “mmtu mmoja alikuwa na wana wawili, 12 yule mdogo akmwabia babaye, baba nipe uridhi wangu na sehemu ya mali inayoniangukia.basi akagawanya utajili wake kati yao. 13 Na kabla ya siku chache, kijana mdogo akakusanya mali yake yote na kuondoka kaenda nchi za bali, akatapanya mali yake huko kwa maisha ya uashelati alipokuwa amechatumia vyote, jaa kuu iliingia nchi ile yeye naye akaanza kuhitaji. 15 Akaenda akashikamana na mwenyenji wa nchi ile, naye akampekleka shambani kwake kulisha nguruwe. 16 Akawa akitamani kujichibisha kwa maganda waliyokula nguruwe, na hakuna aliempa chochote. 17 alipozingatia moyoni mwake alisema; ni watumishi wangapi wa baba yangu wanaokula chakula na kusaza; na mimi hapa nina kufa kwa jaa.18 Nitaondoka nitakwenda kwa baba yangu, nakumwabia Baba, nimekosa juu ya mbingu na mbele yako; 19 sisitahili kuitwa mwana wako tena, nifanya kama mmoja wa watumishi wako’ 20 akaondoka akaenda kwa babaye, lakini alipokuwa angali bali, baba yake alimuona, akamuonea huruma,akaenda bio, akamuangukia shingoni akambusu sana. 21Yule mwana akamwabia baba, nimekosa juu ya mbingu na mbele yako, sstahili kuitwa mwana wako tena.’ 22 Lakini babaye aliwaambia watumishi wake lileteni vasi upesi lililo bora, mkamvike, itieni na pete kidoleni, na viatu miguuni; 23 mleteni dama alienona mkamchinje, nasi tule na kufurahia; 24 maana huyu mwanangu alikuwa amekufa lakini sasa amefufuka, alikuwa amepotea lakini sasa amepatikana. Wakaanza kuchangilia. 25 Basi yule mwanaye mkubwa alikuwako shabani naye alipokaribia akasikia sauti ya nyimbo na michezo. 26 Akaita mtumishi mmoja akamuliza, ‘mamboyhaya maana yake ni nini?’ 27 Naye akamwabia, ‘ndugu yako amkunja na baba yako amemchinjia dama alienona. Kwa sababu amempata yu mzima 28 Akakasilika akakataa kuingia ndani, basi babaye akamsihi. 29 Lakini akamjibu akisema, tazama mimi nimekutumikia miaka mingapi wala sijakosa hata mara moja lakini hujanipa mimi hata mwana mbuzi nifanye furaha na marafiki zangu; 30 lakini wakati huyu mwanao amekuja alieharibu utajili wako na makahaba, umemchijia dama alie nona.’ 31 Naye akasema,mwanangu,

2 ? Mfano wa Yesu kuhusiana na watumwa wawili (Matt 18:21-35) ina jumla ya maneno 245 katika lugha ya Kigiliki, hii ni pamoja na kuhusiana na mada ya kusamaheana lilioulizwa na Petero kuhusu mara gapi twafaa kusamamehe mtu akitukosea, “Yesu akamwa bia .” Mfano ulio wa pili katika ulefu ni kuhusu watenda kazi katika shamba la mizabibu (Matt 20:1-16), Ni taklibani maneno 241 katika lugha ya Kigiliki (pamoja na maneno yanayopatikana na tashushi.kuhusu kiini chake); maneno haya yote ni ya Yesu mwenyewe. (Aland, et al.: 2001)

3


wewe uko pamoja nami siku zote na vyote nilivyo navyo ni vyako. 32 Lakini ilitubindi kushelehekea na kufurahia, kwa kuwa huyu ndugu yako alikuwa amekufa, naye amefufuka, alikuwa amepotea naye amepatikana.’”

D. Yesu anashilikisha msamaha wetu katika upendo wetu (Luka 7:36-50): 36 Sasa mtu mmja katika mafarisayo alimwalika kula chakula kwake pamoja naye, akaingia katika nyumba yake yule mfalisayo, akaketi chakulani. 37 Na tazama mwanamke mmoja wa mji ule, aliekuwa mwenye dhabi alipopata habari kuwa ya kuwa ameketi chakulani kwa nyumba ya yule mfarisayo. Alileta chupa ya malimali yenye marhamu, 38 na basi akisimama kando naye karibu na miguu yake, akilia, akaanza kumdodeshea machozi miguu yake, na kuipanguza na nyweele za kichwa chake na kuibusubusu miguu yake na kuipaka marhamu. 39 Sasa, farisayo aliye mwalika alipoona vile alisema moyoni mwake, “kama mtu huyu angekuwa nabii angetabua huyu mwanamke anaye mgusa ni nani. Kuwa ni mwenye dhabi.” 40 Na Yesu akamjibu akisema, “Simioni, nina jambo la kukueleza. Naye akasema “sema Mwalimu.” 41 “Mtu mmoja mkopeshaji alikuwa na wadeni wawili; mmoja alikuwa na deni ya dinarii mia tano,na mwingine dinarii hamsini. 42 Waliposhidwa kuripa, aliwasamehe wote wawili, basi kati yao ni nani atakae mpenda zaidi?” 43 Simioni akajibu akisema, “I fikiria yey aliesamehewa zaidi”. Naye akasema, “umejibu vizuri.” 44 Akageukia mwanamke huyo akamwambia Simioni “je waona mwanmke huyu? Niliingia kwa nyumba yako ila hukunipa maji ya miguu, lakini amelowesha miguu yangu kwa achzi; na kuyapanguza kwa nywele zake. 45 Wewe hukunibusu lakini yeye tangu nilipoingia hajaasha kuibusu miguu yangu. 46 Wewe hukunipaka mafuta, lakini yeye amenipaka miguu yangu marhamu. 47 Kwa sababu hii na kuambia, amesamehewa dhabi zake ambazo ni nyingi, basi anapenda zaidi, lakini aliesamahewa kindogo, anapenda kidogo.” 48 Kisha akamwabia yule mwanamke, “dhabi zako zimesamehewa.” 49 Walio kuwa pamoja naye katika meza walisema, “Mtu huyu ni nani hata dhabi anasamehe?” 50 Na akamwambia mwanmke, “Imani yako imekuoko;, eneda kwa amani.”

E. Yesu analinganisha hali yetu ya msamaha katika hali ya kusamehe wengine katika maisha ya maombi yetu na kuisamehewa na Mungu (Mark 11:23-26): 23 “Amini, nawambia yeyote atakae ambia mlima huu, ‘ng’oka ukatupwe baharini’, wala asiwe na chaka moyoni; ila aamini kwamba yale amesema yatatukia yatakuwa yake. 24 Kwa sababu hiyo nawaabia yeyote muobao mkisali aminini ya kuwa mmeyapokea. 25 Nanyi kila msimamapo na kusali, samaheni, mkiwa na neon juu ya mtu ili baba alie mbinguni awasamehe nanyi makosa yenu. 26 [Lakini msipo samehe hata Baba yenu alie mbinguni hatawasamehe.makosa yenu.”]

1. Fahamu kuwa habari hii Yesu aliinena baada ya kuingia katika Yerusalemu katika hali ya ushidi, muda mfupi kabla ya kuagikwa. Ijapokuwa mambo yote yaliosemwa na Yesu ni muhimu, yale aliosema akikaribia kufa ni muhimu sana au yanabeba uzito mwingi..2. fahamu kuwa katika sentensi hii Yesu anarudia maneno aliokuwa amyanena alipoelezea kuhusu msamaha katika ombi Bwana. Ssentensi hurudiwa ili kuonyesha hali ya umuhimu wake

III. Mitume Wanatueleza Kusamehe Wengine Katika Hali Ya Maandiko Na Mifano Yao.

A. Paul o aliamuru tuweze kusamehe (Waef 4:32): Na muwe wakarimu mmoja kwa mwingine, wenye moyo wa huruma,mkusamehean mmoja kwa mwingine, kama Mungu katika Kristo aliwasamehe (tazama pia, 2 Wakor 2:7; Wakol 3:13).

Carson anasema kuhusu mstari huu; “ukweli sio tu kuwa tumesamehewa, basi tunafaa kusamehe, lakini Mungu mwenyewe katika Kristo amtusamehe, na hivyo deni yetu ni ya yake. Haijarishi hali gani na umbaya aina gani imetedwa kinyume chetu, ni kidogo kulinganisha nay ale tumemtupia Mungu. Lakini Mungu katika Kristo ametusamehe. Kama tukifahamu hali ya msamaha tuliopata na ukuu way ale tuliosamehewa basi kuwasamehe wengine haitakuwa jambo ngumu.” (Carson 2002: 80-81)

B. Paulo aliunda msamaha (2 Wakor 2:10-11): 10 Lakini nyinyi mkisamehe lolote, pia mimi nasamehe, maana yale nimesamehe kama nimesamehe lolote, nilifanya haya kwa ajili yenu katika uwepo wa Kristo, 11 ili shetani asipate neon la kutushitaki; maana sisi twafahamu binu zake.

1. Tazama kwamba Paulo kuwasamehe wengine ilikuwa kwa sababu ya kanisa (“sabau yako”). Pia alielewa kuwa anayoifanya (ikwa mfano, kama hasamehei au anasamahea) iliitenda katika uwepo wa Kristo.”2. Fahamu pia kutosamehea kunaweza kumfanya shetani “kupata neon la kutuchitaki.” 3. Ilio kuwa kweli kwa Paulo pia ni kweli kwetu hasa sisi tulio katika sehemu ya uongozi katika kanisa:

a. Kama tunasamehea au hatusamehei basi hii inadhuru kanisa, katika uzuri au ubaya.b. Hata kama hatutaweza kumuona au kuhisi, kila kitu tunafanya katika (hatapamoja na

4


kusamehe au kutosamehe) inatendeka katika uwepo wa Kristo—na tutahukumiwa na Kristo tukikosa kusamehe. c. Kutosameheana kwetu kunampa shetani nafasi na mwanya wa kufanya kazi kutupitia, ndani na kinyume cha kanisa. Kutosameheana kunafanya wengine kufuata jia yetu na kuwa watu wasio samehe—kanisa basi inakuwa yenye hali ya kugawanyika, na yenye uchungu; na shetani pekee katika hali hii ndiye pekee ananawili. Katika mkono mwingine kama tuna roho wa msamaha, washilika watatamani kuiga mfano wetu. Kama tunaweza kusamehe tutaweza kuhubili na kufundisha maandiko yote ya Biblia yaliopeanwa hapo juu kwa uwezo wa Roho Mtakatifu bila kuwa wanafiki. Katika hali hio Shetani hatakuwa na mwanya wa kututumia na kutenda kazi kutupitia ama kupitia kanisa.

C. Stefano, alieuwawa wa kwanza katika kanisa la kwanza alitupatia mfano mkuu (baada ya Kristo mwenyewe) katika hali ya kuwasemehe walio muua, hata alipokuwa nakufa. (Matendos 7:59-60): 59 Waliendelea kumpiga Stefano kwa mawe hata alipomwita Bwana akisema “Bwana Yesu, ipokee roho yangu!” 60 Kisha akianguka kwa magoti yake, akalia kwa sauti ya juu, “Bwana, usiwahesabie dhabi hii!” baada ya kusema haya akalala.

Kuelewa Na Kufanyicha Kazi Msamaha Katika Maisha Yetu

I. Msamaha SIO.3

A. Msamaha sio kuita kitu kibaya kizuri, kuchucha jeraha, kuvumilia mabaya, na kusema” uliotenda sio bay asana” ama “ sio hoja” ama kuwa tofauti na aliekosa au kukosewa.

1. Msamaha ni hali ya kufahamu na kukubali kuwa yale mtu mwingine alitenda ni baya kwetu—imbaya sana kuwa Kristo alibindi kujitoa aweze kuadhibiwa kwa ajili ya kosa hilo na hata kuuwawa kwa ajili ya dhabi hiyo (na pia kwa ajili ya dhabi zetu).2. kusema kuwa ubaya ni hali sawa, ama “sio hoja kubwa”, ama “haijalishi” ni hali ya kuacha ukweli—na hii basi inatundoa kutoka kwa Kristo na Mungu maana Mungu ni kweli (Kutoka 34:6; Zaburi 25:5, 10; 33:4; 40:10-11; 43:3; 57:10; 86:15; 89:14; 117:2; 119:142, 151; 138:2; Isa 65:16); Kristo ni kweli (Matt 22:16; Mark 12:14; Yohana 1:14, 17; 3:21; 8:45-46; 14:6; 18:37; Waefeso 4:21); na tunatazamiwa kuwa wenye kweli sisi wenyewe, kwa Mungu na pamoja na wengine (Zaburi 51:6; 86:11; 145:18; Mithali 3:3; 16:6; 23:23; Yohana 4:23-24; Waef 4:25).3. Kusamehe sio kuvumilia alio tutendea. Tunaposamehe sio kuvumilia mtu yale alio tutendea, ama kufanya awe na nafasi ya kutujeruhi tena, ama kuwa na nafasi ya kututendea hivyo tena. Msamaha unahitaji kukuwezesha kuwa na jicho pevu uweze kufahamu yalio mabaya na mema na kuyaita yalivyo. Maana unaweza tu kusamehe “ubaya” kweli ubaya unao uwezo wa kukujeruhi.

B. Msamaha sio udhaifu. Kusamehe sio kuwa umepoteza “hadh” i yako ama “ume” wako.1. Kusamehe mtu kwa kusa alilotenda kinyume nawe ni moja ya mambo magumu sana inayopaswa kuyafanya katika maisha yako. Vile ulivyo jeruhiwa sana ndivyo ilivyo vigumu kusamehe aliekuteda mabaya.2. Inahitaji nguvu—nguvu za mwili, za mawazo,na hisia na tabia— kuweza kusamehe mtu aliekujeruhi vibaya sana. Lakini Yesu alitupatia Roho Mtakatifu na tuna nguvu zake kutuwezesha kusamehe, kama alivyo tusamehe (pamoja na wengine) kwa dhabi zetu na kwa kumuua wakati tunapotebea katika kumtii Mungu, katika ukweli wa Neno lake, na uwezo wa Roho wake atatupatia imani na uwezo wa kutenda mambo yalio magumu, maana ndio yalio sawa—kuwasamehe walio tujeruhi na kutuharibu vibaya sana (Warumi 4:19-22; 14:4; 1 Wakor 10:13; Waef 3:20-21; 6:10-16; Waebrania 2:18; 7:25; Yuda 24). 3. Mtu anaweza kufikilia kuwa msamaha unawekelea mtu aliye samehe majukumu mengi badala ya yeye alitenda uovu. Lakini kama vile Jeffress anatazama: “Mungu hatuondolei majukumu kwa sababu tu sio haki,au ni ngumu, kwa mfano fikiria kuhusu maneno yenye uzito mwingi katika somo kjuu ya mlima:

Mmsikia kwamba imenenwa, ‘njicho kwa njicho, na jino kwa jino.’ Lakini nawaaambieni kuwa msishindane na mtu muovu, lakini mtu akupigaye shavu la kuume hata la kushoto mpe. Na mtu atakaye kukushitaki na kuitwaa kanzu yako, mwachie na joho pia. na mtu akatakaye

3 ?Sehemu hii ni hali ya Jeffress 2000: chs. 3 na 7; Smedes 1984: ch. 5; Smedes 1996: chs. 2-3; Enright 2001: ch. 2; na Klassen n.d.: “Definitions.”

5


kulazimisha mwendo wa maili moja nenda naye mbili. (Matayo 5:38-41)Fahamu kuwa kila hali ambayo Yesu alinenea hapa, yeye hamwekei jukumu aliekosa, lakini aliekosewa. Aliekosewa inamfaa kugeuza shavu lingine, toa kanzu yake pia, kutembea maili nyingine.” (Jeffress 2000: 45; tazama pia, Sande 2004: 148-49; naWorthington 2003: 68, “hatusamehei kwa kuwa ni rahisi, lakini kwa kuwa ni haki na kuonyesha upendo wa Bwana Mungu na hali ya msamaha wetu.”)4. Kama unafikilia kusamehe mtu aliekukosea kunakusucha chini au kuondoa “ume” wako, basi tafakali haya: je hii ndio unafikilia juu ya Kristo? Je yeye alipoteza fahali kwa kuwa alikusamehe?

C. Kusamehe sio kusahau.1. “Kusahau ni hali ya kuendelea ambayo jambo linaondoka katika kumbukumbu kulingana na wakati. Kusamehea ni jambo lililohai na la kuendelea na inahitaji uamuzi katika mafikila na hali ya tendo” (Sande 2004: 206).2. Huwezi kusamehe ulio yasahau. Lakini tukisamehe tunasahau kwa kuwa tumeponywa.3. Maandiko kadhaa (zaburi 103:12; Yer 31:34; Mika 7:19 ) inakizia kuwa Mungu “husahau” dhabi zetu.

a. Maandiko haya kuhusu kama vile katika Biblia inasema “macho ya Mungu” (2 Mambo ya Nyakati 16:9), “masikio” ya Mungu (1 Pet 3:12), “mikono” ya Mungu (Kut 24:11), na “miguu” yake (2 Sam 22:10) yaweza kuwa ni kama “anthropomorphisms”—jia ya kujaribu kueleza hali ya Mungu wa milele ukitumia mtu wa kuisha na viungo vyake. Hii haiwezi kuleta maana kusema kuwa Mungu mwenye uwezo wote baada ya kusamahe gafla husahau yale tumefanya. b. Kwa hakika Biblia inaonyesha kamili kuwa matendo yote yetu, mawazo, nia zote jema na mbaya zitahukumiwa na Bwana ili kufahamu hatima yetu ya milele (Matt 16:27; Luka 8:17; 12:2-3; War 2:1-16; 14:10-12; 1 Wakor 3:12-15; 2 Cor 5:10; Ufunuo 20:11-15; 22:12). Hii inaonyesha kuwa Mungu atahifadhi nia na mawazo yetu ili kuweza kuhukumu sawa kwa haki.

4. “Mistari katika Biblia inayonena kuhusu Mungu kusahau dhabi ni hali ya kujaribu kuonyesha ukamilifu wa msamaha wa Mungu. Tunapopokea msamaha wa Mungu hatufai kuhofia habari ya baadaye kwa ajili ya dhabi zetu.” (Jeffress 2000: 129) Ukweli huu unapatikana katika Warumi 4:7-8 (inayo nena kama Zaburi 32:1-2): 7 Heri ni mtu alie samehewa dhabi zake, na makosa yake kufunikwa. 8 heri ni mtu yule dhabi zake zimesahauliwa.

Jeffress anaeleza hivi: “Dhabi zetu zinatufanya kuwa wadeni wa Mungu kwa sababu ya makosa tuliofanya. Lakini Kristo kwa kifo chake alilipa deni katika hali ambayo Paulo amnaisungumzia katika Wakolosai 2:13-14: … baada ya kusamehewa dhabi zote zetu, na akiicha kuivuta ile hati ilioandikwa ya kutushitaki, kwa hukumu zake akaiondoa isiwepo tena, akaigongomea msalabani.

Wakati unafanyika mkristo, Mungu hushukua deni anayokundai , na kuipigilia kwa msalaba na kuandika “deni imelipwa yote” lakini ni rahisi kusamehe dhabi na kutosahau.” (Ibid.: 130)5. Kuiweka kwa jia nyinginem ili kusema Mungu ansahau makosa yetu, ni kumaanisha kuwa anahisi sawa na vile mtu akisahau anahisi juu yetu. Ama, wakati Mungu ansema kuwa hakubuki dhabi zako tena’ (Isa 43:25), hasemi kuwa hawezi kukumbuka dhabi zetu lakini ukweli ni kuwa anaposamehe, anafanya kauli kutoiongea juu yake, au kuihesabu ama kufikilia kuhusu dhabi zetu.tena” (Sande 2004: 206).

D. Kusamahe sio kuepusha. 1. Kuepuka ni kinyume cha kusamehea. Tunaepucha watu wakati tunafahamu kuwa hawakuwa na kosa au lawama kwa lile walilotenda, ama kwa jambo lililotukia baada ya tendo walilotenda bila mawazo mabaya, bali walikuwa na nia jema, lakini tunasamehe watu amabo wanahusika kwa yale waliofanya na kufahamu kuwa wana lawama—jambo ambalo haliwezi kuepukika—I pamoja na mambo yale walitenda kwa minajili ya kutujeruhi.2. Sande anaongeza “Msamaha unasema ‘zote twaelewa kuwa yale uliotenda ni makosa na hayuwezi kuepuka. Lakini kwa sababu Muingu amenisamehe, nakusamehe’ kwa sababu msamaha ni hali ya kuwa wazi na dhabi, inaleta uhuru ambao hakuna jia ungeweza kuepuka na kupata” (Sande 2004: 206-07).

E. Kusamehe sio sawa na “kukumbali watu.”1. Tunawakumbali watu kwa uzuri wao, tunawasamehe watu kwa ubaya walio tutendea . 2. Kusamehe kunahitaji tendo “baya”. Hatuwezi kusamehe “tabia baya” ama “asili” zaidi kama vile hatuwezi kuwasamehe kuwa, wa kabila hii, au jamii hii au wake kwa waume, au kuwa wao ni wakushoto. Pia hatuwezi kusamehe mtazamo tofauti. Tunaweza tu kusamehe matendo mabaya yanayo

6


tuudhi

F. Msamaha “haupuuzi haki” na hauondoi watu kwa dhabi zao, na pia hauondoi adhabu ya makosa. 1. Msamaha ni kwa ajili ya uhusiano na kwa sababu ya kutengeneza jeraha ndani yako kwa anjili ya ubaya uliotendewa—wakati hali ya msamaha imewekwa sawa ni jambo tunalolifanya katika moyo nafsi na mawazo. Inatendeka katika hali ya kumtii Kristo, na kwanza inaleta uponyanji wetu binafsi. Haki katika ulimwengu ni jukumu ya watu wa haki na wanaoshugulikia ukatili, na imewekwa kwa minajili ya kusuruhisha mabaya yaliotendwa kinyume cha sheria. Msamaha wetu sio kusema mtu hana makosa na kuwa hawezi akapatwa na sheria, msamaha haipuuzi sheria au kuondoa kosa kisheria au adhabu zinazofaa kuringana na sheria za nchi. Kwa sababu ubaya huu ulitendwa kwa taifa, watu au hali kwa ujumla. 2. Wewe unasamehe ubaya uliotendewa, lakini huwezi kusamehe makosa yaliotendewa mwingine au yaliotendewa taifa au watu wote—hii sio haki. Kama mtu akimjeruhi motto wangu, hii inaweza pia kunijeruhi, sabau napenda mtotot wangu. Ninauwezo wa kumsamehe mimi kuhusu hasira zangu, uchungu, na mengine yalio tendwa kwangu, lakini siwezi kumsamehe kwa niamba ya mwanangu. Mwanangu atachugulika mwenyewe kumsamehe kwa sababu ya yale aliokosewa.3. Kufahamu madhala ya dhabi inaweza kutusaidia kufahamu kwanini tuko waovu kuliko jinsi tunavyofahamu—dhabi moja ina dhulu watu wengi kuliko jinsi tunavyo fikili. Hii ndio sababu tunahitaji Kristo atusamehe—maana alijitwika dhabi zetu zote. Wakati tunafahamu undani wa dhabi zetum na ukuu wa msamaha wa Kristo kwetu, tunastahili kuwa tayali kusamehe wengine kwa sabau ya ubaya walio tutendea. 4. Haki ya mwisho itakuwa katika kiti cha enzi cha Mungu na hio sio jukumu letu. Hali yetu ya kusamehe mkosanji haivuti aibu yake bele za Mungu, na haiondoi haki ya Mungu atakayotoa wakati wa mwisho. 5. Msamaha hauwezi kufanya ubaya uwe mdogo.

a. Smedes anasema kuwa, “hakuna msamaha wa haki kabla ya ufahamu wa dhabi na kufunuliwa kwake na hukumu ya ukweli” (Smedes 1984: 79). Kila mtu anahisi uchungu wake yeye peke yake, uchngu wake hauongezeki kwa sababu mtu wamewajeruhi watu wengi wengine—kila mhusika anasikia uchungu wake mwenyewe hata kama wengine mamilioni wamejeruhiwa. b. Kusema kuwa kuna wengine hawawezi kusamehewa hio ni kuwapa hitaji lao, yaani ni kusema wao ni zaidi ya wanadamu—yaani kusema wako kiwangi moja na shetani. Hali inayowaondoa katika hali ya kuhitanji msamaha, ama katika hali ya kutohesabiwa kati ya wanadamu na kuwaondoa katika hali ya kutohitaji masamaha maana wao ni zaidi ya wanadamu. Hii inaleta ungumu ambayo inafanya mtu alikatika hali hii kuishi katika jeraha zake kabisa. Maana hawezi kuponywa uchungu huo kupitia msamaha. Kuona (watu walio ua watu wengi, wanasiasa wa kihistoria) kama mtu tofauti kuliko sisi au mtu mkubwa kuliko mwanadamu wa kawaida inatuchucha na haileti ukweli.” (Ibid.: 81). c. Aleksandr Solzhenitsyn wa rasia alifahamu: “Kama ingekuwa rahaisi vile! Kama kungekuwa nawatu waovu pahali wanaofanya maovu na kuwatenga kuwaweka mahali pamoja na kuwahalibu. Lakini mstari unaogawanya mema na mambaya unakata kati ya moyo ya kila mtu, je nani anaweza kuharibu sehemu ya moyo wake?” (Solzhenitsyn 1985: 75)

6. Wakati unasamehea mtu aliekukosea wewe huondoi adhabu ya uovu wake. a. Kama Willard anasema, “Hali ya asili ya adhabu ya makosa imewekwa vizuri na Mungu kutufanya kuwa aina ya watu itupasavyo kuwa., na kusimamisha hali ya somo lao nikuwatedea vibaya” (Willard 1997: 262). Kwa mfano wakati Daudi alizini na Bethsheba na Bwana wake Uria kuuwawa katika vita, ijapokuwa Mungu alimsamehe Daudi dhabi zake, lakini Mungu alisema kuwa: “Upanga hautaondoka katika nyumba yako . . . nitainua uovu katika nyumba yako; na hata nitachukua wake zako mbele ya macho yako, na kuwapa mwezako,naye atalala nao mchana kutwa. Kweli uliifanya kwa sili lakini nitafanya jambo hili mbele ya waisiraeli wote na chini ya jua. . . . Maana kwa tendo hili umewapa nafasi andui wa Mungu kukufuru, motto ulio mzaa lazima atakufa. ” (2 Sam 12:7-14)b. Klassen anaongeza, “mkosanji bado amenaswa hata baada ya kusamehewa” anaongeza akisema, “ninaposamehe ninamuweka mfungwa huru bila kufahamu kuwa mimi ndie mfungwa” (Klassen n.d.: n.p.).

7. Kawaida unapomsamehe mtu alikukosea na kukujeruhi,haufuti madhara ya makosa aliokutendea. “Hivi ninaweza samehe mtu aliye nipovisha, lakini msamaha wangu hautafanya nilegeshewe kuona

7


kwangu.” (Ibid.) Basi ni muhimu kufahamu kuwa licha ya kuwa msamaha hauondoi uchungu… msamaha unasaidia kubeba uchungu.” (Ibid.). Zaidi, Mungu anatumia kusamehe kwetu (ambao ni hali ya kumtii) kutubadilisha—kutufanya kuwa kama Kristo, na kutuleta karibu naye, na kutpatia maono, rehema na uvumilivu. Katika hali hii (ambayo inaweza kuchukua mdu mrefu.. hata pengine maisha yote) kabla kuona kusundi la jeraha hizo, na hali yake ya kutenda kazi ndani yetu, kupitia msamaha atabandilisha uchungu wetu na kuichukua..

G. Msamaha haimanishi kuwa lazima umwamini mhusika, ama kuendelea kuwa marafiki, ama uhusiano, naye.

1. Msamaha unapeanwa kuaminiana kuna garama . Urafiki unahitaji hali ya kuaminiana na heshima heshima, kama vile kuaminiana kuna garama. 2. Inachukua mtu mmoja kusamehe, inachukua watu wawili kulejeana. “Msamaha ni jambo linalotendeka ndani ya mtu anayeitenda” (Smedes 1996: 25). Smedes anaongeza “tunafanya hali ya kusamehe peke yetu ndani ya mioyo yetu na mawazo yetu, yale yanayotendeka kwa watu tuliosamehe inalingana nao” (Ibid.: 177). Hii sio sawa na malejeano, licha ya kuwa ni sehemu ya malejeano—msamaha unafuatilia ulegesho:

a. Msamaha ni hali ya mtu mmoja kushugulikia tendo mbaya alilotendewa na mwingine;b. Ulejesho ni hali ya watu wawili waokuja pamoja kulegesha uhusiano amabyo imani yao ilikuwa imevunjika (yani hali ya kuvunja mipaka na kupata ushilika).

3. Ni kweli kuwa tunapaswa “kupenda adui zetu Na kuwaombea wale wanaokudhulumu” ( Matt 5:44 ); “panda andui yako na utendee wema wanakushukia” ( Luka 6:27 ); “mpende andui na kutendea wema” ( Luka 6:35 ). Yesu alisema kuwa amri hii, “utapenda jirani yako kama unavyojipenda,” pamoja na kumpenda Mungu wako na moyo wako wote, na nafsi yako yote, ilikuwa msingi wa sheria na manabii” (Matt 22:37-40).4

a. Fahamu kuwa Yesu hakusema kuwa tunapaswa kuwalike andui zetu. Alifahamu kuwa tutakuwa na adui amabo watatutesa lakini tunafaa “kuwapenda” hata akaweza kuongeza kuwa “ukipenda tu wale wanaokupenda, je una zawadi gani? Je, si hata watosha ushuru wanatenda hivyo tu?” (Matt 5:46). b. Maelezo na ufafanuzi wa upendo hu ni: “Kupenda jirani wako, adui wako . . . haifaikushukuliwa kuwa kutenda yale yanaweza kuwafurahisha, lakini kuamua kuwaonyesha uzuri na wema. . . . Mtu anafaa kufahamu hitaji la kuwa watu wabandilishwe kuwa kama Kristo kupitia neema ya Mungu, katika hali ya kutenda lolote kuwaleta katika kumfahamu Kristo. Hii inaweza kuwa pamoja na kuwaonyesha hali ya shukulani, au kuwaadhibu, kwa jia ya hali ya kutenda upendo. . . . Katika hofu ya upendo wa Mungu.(amabo tunafaa kuonyesha) ni jia sawa katika mapenzi ya Mungu kuhusu mwanadamu. Hii inafanya Mungu kufanya analofahamu ni jema na katika mapenzi yake.” (Zodhiates 1993: agapáō; agápē) c. Basi kupenda sio kuchukia mtenda uovu hata kama amekuudhi, lakini kutenda katika hali jema kwa niaba yake, kumuonyesha ukalimu, na uzuri na kujitoa kama dhabihu. Kupenda ni pamoja na kusamehe. Kupitia haya Mungu anaweza kubandilisha hisia zako kuhusu kuhusu aliekukosea na hata kuondoa uchungu uliopata kwa ajili ya kukosewa.d. Kupenda adui wako ama jirani wako haimaanishi kuwa lazima atende analotaka, ama unaweza kumamini baada ya kuonyesha kutoaminika, ama lazima ufanye biashala nayeye hata baada ya kuonyeshana kuwa mwanabishala ama lazima uishi nayeye, kama yey ni hatari kwa maisha yako. Kutenda mambo haya itamfanya tabia ya mtu huyo kuendelea na hiyo sio jambo lililosawa. Maana ni kama kutukuza dhabi amabyo haitukusi Mungu. Inaweza kuwa sawa kutazama upya hali ya uhusiano na malejeano lakini lazima—ama katika kutenda hayo kuanhitajika juhudi zenu wawili katika kufikia malejeano, sio tu hali ya kumsamehe kwa sababu ya tendo baya alilotenda.

II. Msamaha NI.

4 ?Mtazamo huu “Sheria zote na manabii” ni mtazamo wa Biblia nzima ( Agano la Kale) kwa mfano Neno la Mungu kuhusu tunavyo faa kuishi. Paulo anasema , “Sheria zote zinatimizwa katika neon moja. Katika maneno haya, “mpende njirani wako kama unavyo jipendaf’” (Wagal 5:14). Hali hii “utapenda njirani wako kama nafsi yako mwenyewe” imetolewa katikas Walawi 19:18.

8


A. Msamaha kuelezwa: msamaha ni aina na neema—ni kusamehewa deni. Msamaha ni:1. Kufahamu kuwa kosa limetendeka;2. Kufahamu kuwa kosa hilo limetengeneza hali ya kuhitaji kulipwa; na3. Na kwa kupendaachilia mtenda kosa kotoka kwa hali ya kulipa kosa na wewe ulipe mwenyewe (Jeffress 2000: 49; tazama pia, Willard 1997: 262, “Tunasamehe watu kwa kosa wamefanya wakati tunafanya kauli ya kufanya wasipate kuadhibiwa”). Basi msamaha ni aina ya neema—kwa sababu neema ni uamuzi wa kupatia mtu kitu ambacho hakimfai (kama vile Mungu anachagua kukusamehe—usije ukasahau kuwa ni kwa neema pekee ulipata kusamehewa, haungehitimu.).

B. Msamaha kuelezewa: Msamaha ni hali ya kihisia inayohusicha sehemu zote zetu.1. Kila mtu ni kiube kilicho na hali ngumu ambaye ana hali tatu katika asili yake (katika kuongeza kwa mwili wa kawaida). Hali hizi ni hali za mtu ku: (A) Kuweza kufahamu (kwa mfano, uwezo wa kufikili kuwaza, na kujua na kuelewa mambo); (B) Kuweza kufanya kauli(kwa mfano, uwezo wa kuchagua,kutenda kulingana na chaguo, na hali ya kutumia kupenda); na (C) Uwezo wa kuhisi (kwa mafano hali ya hisa na uwezo wa kuhisi). Kama ukweli wa msamaha ni hali ya kuepushiwa deni, msamaha unaweza tu kuwa kweli hali ya kuweza kufahamu, kufanya kauli, na hali ya kuhisi katika utu wetu inahusika.5 2. Kutosamehe kunatokea wakati: (A) Kosa likitokea; (B) Tunaona kuwa kosa ni jeraha au hatia; (C) Jeraha inaleta hisia “moto” za hasira na uoga (wa kutojeruhiwa tena); (D) Kwa wakati tunaweza kuicheza tena na kuikumbuka na kundumu ndani yake (kuifanya upya) Kosa, mkosanji na nia yake na madhala ya kosa; (E) Hii inaleta kutosamehe, amayo inajumuisha hali ya hisia “baridi” (hali ndefu, iliosheleweshwa) za majuto, uchungu,hasira ya kundumu ukali na hali ya kukandamizwa. Hisia ni zaidi ya hali ya kihisi, maana zinachika mwili wote kama vile ubongo nk.6 3. Msamaha basi sio tu hali ya kufahamu kuwa umekosea pamoja na uamuzi wa wa kuondoa deni na kuilipa mwenyewe. Lakini msamaha ni hali ya kufahamu katika tendo kuwa ukiwa umekosewa ni hali ya kihisia lakini ni hali inayotudhuru katika utu wetu wote. Msamaha ni hali ya hisia, maana ni hali ya kuregeshewa kihisia. Msamaha una barilish, hisia “Moto” (hasira, uchungu nk) na hisia “sawa” kama vile kpenda bila unafiki, huruma kwa mwenye kutenda kosa.7 Ni hali hii ya aina ya msamaha wa kihisia unaweza kuponya moyo (Worthington 2003: 44-45).4. Wakati tunasamahe achilia tama ya kumpuuza aliekuosea au kulipicha kisasi. Badala yake, msamaha unabadilisha mema kwa mabaya, msamaha hubandilisha mawazo ya kuishi katika mambaya na mawazo inayomtakia mabaya aliekutendea kosa na inabadilisha mawazo yatakayo muwazia mema aliekosa. Basi msamaha kweli ni kipawa inayobeba neema, upendo na uhuru (uhuru wetu kutokana na mawazo mabaya uchungu, kuichi katika lukosewa, na uchungu nk) tunafahamu kuwa mkosanji hana haki kwa karama hizi (kama vile hatukuwa na haki ya msamaha wa Mungu). 5. Hauwe kisaikologia kuhisi ukweli wa msamaha—hata kama umesamehewa kabisa—hadi utakapo badilisha hisia zako. Hata kama ukibandilisha mawazo yako, mapenzi yako na matendo yako, hautahisi msamaha hadi hisia zako zibandilike—lakini kubandilisha mawazo yako, mapenzi yako, na hata matendo, inakupeleka katika kubadilisha hisia zako. “Msamaha hauondoi kumbukumbu za majeraha; lakini inabadilisha hisia kali zilozo pamoja na kumbukumbu.” (Ibid.: 133).6. Msamaha ni kama paradox (kitu kama “ni baraka zaidi kupeana kuliko kupokea” [ Matendo 20:35 ] ama “yeyote akugigae shavu hii mope na ya pili ” [ Matt 5:39-42; Luka 6:29-30 ]). Katika msamaha tunafahamu kuwa: (A) kosa lilipatikana na litakuwa baya na kosa siku zote; (B) tunahaki ya kukasilika kwa kuwa tu wanadamu; lakini (C) tunaashilia haki hii kam tendo la rehema na upendo, na zawadi ambayo anayepewa hastahili, katika kumtii Kristo. Basi hali hii ya kuwa hauna haki ya kukasilika baada ya kusamehe; ni kwa sababu imetoa msamaha na kujiondoa katika hali hii

5 ?Worthington anaonyesha kuwa kuna aina bili za msamaha, (ama kwa jia nyingine kuna jia mbili za msamaha) (1) Kusamehe katikakauli (“msamaha wa kauli”—ile kusamehe deni”); na (2) msamaha kama hali ya kulegesha hisia au kubandilisha (“msamaha wa kihisia”) (Worthington, 2003: ch. 2). 6

?Sehemu hi na bili zifuatazo ni kutoka kwa Worthington 2003: 30-45.

7 ?Smedes anaiweka kwa jia hii, msingi wa msamaha imewekwa katika hali tatu: “[1] Tuna fahamu tena utu wa mtu alitukosea. [2] Tunaachilia haki yetu kpata hata. [3] Tunatazama uppya hisia zetu katika mtu tunaemsamehe” (Smedes 1996: 6-12).

9


III. Sababu Kamili Kwanini Tunapaswa Kusamehe Walio Tukosea.

A. Msamaha ni jukumu la aliesamehewa.8

1. “Katika Biblia yote kuna hali ya kutoweza kuondoa hali ya kutoa na kupokea masamaha” (Jeffress 2000: 57). Hii ndio sababu katika ombi la Bwana Yesu (Matt 6:9-15) na Paulo (Eph 4:32) wanatuamulu kusamehe2. Hata mapagani katika mfano wa Yesu kuhusu watumwa wawili walifahamu kuwa kuna uhusiano wa kusamehe na kutosamehe wengine. Hii ndio ilio wafanya waasononeke sana wakati mtumwa alisamahewa na bwana wake alikataa kumsamehe mjori wake aliekuwa na deni kiasi kidogo (Matt 18:31).3. Kusundi letu katika maisha haya “kuwa na mfano wa Mwanaye” ( Warumi 8:29 ), na “kukamilika kama alivyo Baba yenu wa mbinguni” ( Matt 5:48 ). Kwa sababu msamaha unaenda hata kwa moyo wa Baba na asiri ya Kristo na misheni yake msamaha huu nisehemu ya kutakaswa. Ni ishala ya Roho Mtakatifu akifanya kazi ndani yetu kutuleta katika mfano wa Kristo na kutufanya kuwa wakmilifu. Hii ndio sababu Kristo anashikanisha msamaha na upendo (Luka 7:36-50) na maombi (Mark 11:23-26). Kama Carson anasema, “wale wanafahamu kuwa wamesamehewa ndio wanafahamu kuiwa wamesamehewa. Jambo moja ya mkristo kukua katika ukristo, Whitney anaieleza, kwamba yeye anakuwa mtu wa ‘kusamehe upesi.’” (Carson 2002: 80). 4. Msamaha ni zaidi ya jukumu lakini inahusicha hali ya maisha ya mtu—kwa mfano, hata kama mtu anaishi katika kumpendeza Bwana na kupenda kupendeza ama la.

a. Hii inakuwa ni sehemu ya msamaha na marejeano: “Kutazamia Mungu ndio funguo la kusuruhisha shida kwa jia sawa. Wakati tunakumbuka rehema zake na kunywa katika nguvu zake, basi tunaweza kuona mambo kwa wazi na kufahamu jia sawa ya kuitatua. Na katika kufanya hayo tunapata jia bora sana za kutatua shinda zetu. Katika wakati huo tunaweza kuonyesha wengine kuwa kuna Mungu na kuwa anafurahishwa katika kutusaidia kutatua mambo hatungeweza peke yetu.” (Sande, 2004: 20)b. Sande anaeleza jia za kuweza kumtazama Bwanad: “Moja ya jia sawa ya kuweza kutazama Bwana ni katika hali ya kujiuliza maswali klama haya; je jisi gani tunaweza kupenda na kuheshimu Mungu katika hali hii? Na je, katika hali hii, ninaweza kuleta sifa kwa Yesu na kuonyesha wokovu wangu katika hali ya kuendelea. Na kuwa Yesu ameniokoa na ananibandilisha. Yesu mwenyewe aliongozwa na hali hizi, kutafuta kufurahisha Mungu ndio ramana sawa katika maisha, hasa tunapokubwa na ugumu [tazama, Johana 5:30; 8:29; 17:4]. . . . Kuonyesha utajili wa Mungu katika upendo na kumpendeza ni ya maana kuliko kuchikilia katika mambo ya ulimwengu na kujifurahisha mwenyewe, hii inafanya uweze kukuonyesha neema, kwa jia ya haki na katika hali ya kujizuia kama asili yako.” (Sande, 2004: 34)

B. Msamaha unafaa kwa sababu ya uzima wetu.9

1. Msamaha mara nyingi ndio tu jia ya pekee kusuruhisha deni. Kama vile Jeffress ainat, katika mfano wa Yesu, “mtumwa alikuwa mdeni katika muda wa maisha elfu moja. Je ni jia gani nyingine bwana wake alikuwa nayo?” (Jeffress 2000: 51). Kumshukulia hatua na kupiga haingelipa hata centi moja ya deni yake. Kwahakika, deni nyingi kama hizi walio nao kwetu hazina maana: pengine mwenye deni alikuwa amekufa; au amehama, au hata hashuguliki tena nasi. Pia wakosaji wengine hwawezi kulipa deni zao kwa jia yoyote. Je, ni kiasi gani au maripo gani inaweza kusimamia kifo cha mwanao aliegogwa na dereva mlevi? Ama jina lako kuharibiwa katika uongo? Ama ndoa yako kuharibika kwa sababu ya usinzi? Ama, ubikila wako kuibiwa katika hali ya kubakwa? Ukweli ni kwamba ni msamaha tu unaweza kukuondolea deni kama hio ambayo unamdai mtu. 2. Msamha hutodoa kutoka kuwa katika kifungo cha yaliopita na waliotukosea. Msamaha hutuondoa na kutusaidia kuendelea na maisha. Msamaha hutokoa na mambo yasio onekana, lakini ni ya kweli kabisa, minyororo inayo tufunga katika mambo yalio pita—makosa ya zamani, jeraha, na maovu—minyororo inayotuzuia kuishi maisha ya furaha, na amani na kufunguliwa. Waeb 12:1-2 inatueleza kuwa “natuweke kando kila mzigo mzito, na dhabi ile ituzingayo kwa upesi, na tupige mbiu kwa upesi katika yale mashidano yaliowekwa mbele zetu, tukimtazam Yesu. Mwenye kuanzisha na mwenye

8 ?Sehemu hii imewekwa katika hali ya Jeffress 2000: 57-58; Smedes 1996: 65-69; na Sande 2004: 20, 34.

9 ?Sehemu hii imewekwa katika hali ya Jeffress 2000: 50-57; Smedes 1984: 125-51; na Smedes 1996: 55-74.

10


kutimiza imani yetu. Kutosamehe kunatuzuia kufanya hivyo maana kutosamehe ni kuzuizi na tena ni dhabi na huweka mtazamo wetu katika makosa au jeraha kuliko kuiweka kwa Yesu. Msamaha unatufungua na kutuwezesha kukibia mbio bila minyororo yoyote, na kuweka macho yetu kwa Yesu.” 3. Msamaha unatufungua kutokana na mateso isio haja.

a. Kutokusamehe kunaweza maliza wewe. Kusungukasunguka katika kosa lililotendwa kwako, ni kutengeneza shida, ni kama kundunga kindonda kilio wazi na kukikataza kupona. Katika hali ya kuendelea kusugua kosa na kulalamika, kulia katika kujihurumia na mawazo ya chuki, na hali ya kufikilia kuhusu kulipicha kisazi, hii haifanya mkosanji lolote mbaya, na halitutendi wema wowote… hii inatufanya tuwa watu bule tu.10 Mawazo kama hayo yanafanya nafsi yetu kuwa ndogo na kutufanya kukosa mfano wa Kristo bali na kumkaribia Yesu. Na kwasababu hatuwezi kuondokakatika hali ya kutosamehe, kuugua katika shida, na kujaribu kulipicha kisazi basi mambo haya yanapata nafasi katika roho za watu na hao watu wameteseka zaidi. Licha ya kuwa chuki inaweza kutupatia hali ya uwezo furani kwa jia ndefu ina bandilisha na kuwa kinyume chtu. b. Magojwa mengi ya moyo na hali zinginezo zinauhusiano na hali ya kutosamehe kwa muda mrefu. Kwa mkono mwingine msamaha unauhusiano na hali ya chini ya shida za kisaikrojia kam vile kutokuwa mwingi wa hasira, na kuwa na hisia zilizokomaa (McCullough 2000: 43-55; Witvliet, et al., 2001: 117-23; Enright 2001: 45-67).

4. Kutosamehe kunadhuru uhusiano wetu na wengine. Tunapojifanya kuwa watu wangumu wanotazama tu wenyewe na makosa waliotendewa, basi kutosamehe kunatutenganisha na wengine.5. Kutosamehe kunaadhili uhusino wetu na Mungu. Dhabi pamoja na dhabi ya kutosamehe inatutenganisha na Mungu. (Isa 1:10-15; 59:1-2; Mik 3:4). Kutenganishwa huko na Mungu kudhuru maisha yetu katika ulimwengu huu. Pia kama Carson anavyo ona: “Oali ya kusititisha katika Maandiko ni hali kuhusu faida za milele za kuwa na uhusiano na Mungu na katika nuru ya Maandiko mengine (kama vile, mfano wa mtumwa asie na huruma), kuna hali kuu ya hatari ya kibinafsi nay a milele kwa kutosamehe. Kwa kuwa hakuna kitu, hakuna kitu, kilicho muhimu kuliko kupata msamaha wa Bwana.” (Carson 2002: 80) 6. Msamaha ni ya watu kama sisi. Watu wengi hawakosewi nap engine wawe sio mhusika, lakini sisi huwakosea wengine, basi sisi tunaasi. Katika ulimwengu msamaha ndio jia ya maisha—unapomkose rafiki wa karibu kupitia maongeo au mtendo mabaya (na zote tunatenda haya) basi rafiki zetu watashukua jeraha na kuiachilia iende. Basi kuiachilia deni au kuipiga karamu ndio hali ya maisha. Kama watu hawawezi kusamehe basi maisha yangekuwa magumu sana. 7. Kutosamehe ni chaguo, kama vile kusamehe pia ni chaguo. Tunakuwa watu wa kuchagua kati ya nani tutasamehe na ni nini tutasamehe; tunasamehe makosa mandogo, na jeraha ndogo, nay ale yaliotendwa na watu walio karibu nasi. Lakini Yesu hakutupatia hali ya kuwa na chaguo la ni nani na ni nini tunapaswa kusamehe. Alisema tunapaswa kusamehe “hata mara sabini mara saba” (hii ni kumanisha hali ya kusamehe bila mwisho, sio tu mara 490) (Matt 18:22); inatupasa kupenda adui zetu, sio tu wale wanao tupenda (Mat 5:38-48). Yesu ni mkali sana na wenye dhabi (kama sisi) ambao wanakataa kusamehe wenye dhabi wengine, kwa sababu zote ni wenye dhabi. Smedes, akinena kuhusu mfano wa Yesu katika Mat 18, anaiweka vema: “Yeye [Yesu] ni mkali kwa sababu ya ukosefu wa mwenye dhabi kutosamehe mwenye dhabi mwingine inaudhi Mungu. Hawezi kuielewa hakuna jia ya haki ya kuweka. Hivyo anasema: kama unahitaji masamaha kutoka kwa Mungu na hauwezi kusamehe kosa ndogo ulilotendewa, basi sahau, Mungu hawezi kukusamehe, ondoa msamiati katika tafsili ya King James cha kingeleza, usikie ikisema hivi, kama hutasamehe aliekukosea basi enda jehanamu!” (Smedes, 1984: 150)

IV. Msamaha Na Kutumbu.11

10 ?Kama mwana sarakasi mmoja wa kiamerika alisema (Buddy Hackett) nimekuwa na kutoelewana na watu lakini sio sana, lakini sijawawi kuwabeba je unajua kwa nini? Unapobeba lawama wao wako nje wakisherehekea. (Jeffress 2000: 53).

11 ?Sehemu hii imetolewa kutoka kwa Jeffress 2000: ch. 4; Worthington 2003: 51-52; Smedes 1996: ch. 11; na Smedes 1984: ch. 7.

11


A. Tomba wakati wote ni kwake alikosa (yeye anapokea msamaha) na sio kwa yeye anasamehe (anayetoa msamaha).

1. “Kutumbu” haihusichi tu kuwa katika hali ya kusikia vibaya kwa sababu ya kosa ulilotenda, lakini hali ya “kubandilisha mawazo” na “hata kubandilika”—kwa maneno mengine hali ya kugeuka kutoka kwa ubaya na kufuta jia ilio sawa. Na mpya. (Zodhiates, ed., 1993: metanoéō; metánoia). 2. Katika hali ya kindani zaidi, kutumbu, inamanisha kujuta kuhusu ukweli wa kuwa kwamba yale ulioyatenda ni makosa, richa ya kuwa utaadhibiwa ama la. Inachukua hali ya kubandilisha moyo—hii inawezekana tu wakati unaweza kufahamu kuwa dhabio ni makosa ya kibinafsi kwa Mungu (2 Mambo ya Nyakati 6:37-39; cf. Jer 31:19). Hofu ya Mungu sio lazima iwe pamoja na hisia lakini inaleta mabadiliko katika kufikilia., inayoleta mambandilikokatika tabia.” (Sande 2004: 118-19, emph. added).3. “Kutumbu kuna viwango nne, na inatupasa kuzipitia zote kabla ya kumalizia” (Smedes 1984: ch.7). Viwango hizi nne ni ka zifuatazo:

a. Mtazamo (katika ufahamu)—Lazima uone tendo lako kupitia macho mengine, na kufahamu kuwa hisia zao kwa yale ulio tenda ni kweli.b. Hisia—Lazima uondoke kutoka kwa kufahamu , na kuhisi uchungu ulio fanya mwingine ahisi. Ka kosa ulio tendac. Kukili:

(1) Sio tu katika hali ya kukubali kosa, lakini kuchikiliana katika uchungu na mtu huyo, na kujiweka kama mtu asie na uwezo katika mikono ya mwingine. Unafaa kumweleza mtu huyo kuwa yale ulitenda hayawezi kuvumiliwa lakini uko pamoja nao katika uchungu wao. (2) Kama inawezekana inakubindi ulipe garama ili kuonyesha ukweli wa kukili kwako.. Mfano mzuri ni wa Zakayo aliesema bila kusukumwa kua; “Nusu ya mali yangu nitawapa maskini, na kama nimenyaganya mtu , nitalegesha mara nne” (Luka 19:1-10) (tazama, Sande 2004: kinytithinia C, “kanuni ya ulegesho”).

d. Ahadi—kama kukili kwako ni kwa hakika itakuwa mapenzi yako kutojeruhi tena na kuahidi kutotenda tena.

4. Kutubu ni muhimu katika hali nne:a. Kutubu ni muhimu katika hali ya kupokea msamaha wa Mungu. Tunaokolewa kwa neema pekee, lakini hali ya kutubu ni jia amabyo Mungu hutumia kutusamehe. Kuna tofauti kati ya msamaha wa kiungu na msamaha wa watu. Tofauti hii inaonekana kati ya Mungu na mwanadamu amabyo inaonekana ki Maandiko kuhusu mahitaji tofauti katika hali ya kusamehewa na Mungu na kusamehewa na mtu. Worthington anasema: “Watu sio Mungu, maana Mungu anaweza kufahamu nia ya watu, lakini watu hawawezi. Mungu anaweza kutazama moyo wetu na ahitaji tomba. Siwezi kutazama moyo wa mtu mwingine na kufahamu madhumuni yake ya kweli. (Hata madhumuni yangu na makusundi yangu mwenyewe siwezi kuifahamu.) Basi katika hali ya msamaha wa watu kwa watu haihitaji tomba ya alikosewa. . . . Katika maandiko tunaona hali ya tofauti katika msamaha wa Mungu na wa watu kati yao. Fred DiBlasio . . . alitazama Maandiko kuhusu msamaha wa Mungu na watu. Nyingi amabzo zinahusika na msamaha wa Mungu inaleta sharti moja ya kutumbu. . . . Agano Jipya lina Maandiko mengi kuhusu hali ya msamaha kati ya watu na kulingana na mistali iliotolewa na DiBlasio, imewekwa katika uutu. Watu hawawezi kufahamu nia ya moyo wa moyo wa mtu mkosanji. Hivyo mhusika anafaa kuwa mwenye huruma, na mnyeyekevu na kupenda kutoa msamaha bila hata tomba.” (Worthington 2003: 51-52)b. Kutumbu ni muhimu katika marejeano na mtu mwingine.

(1) Kwa sababu msamaha ni jambo umbalo wewe kam mwadhiliwa, unafanya katika moyo, mawazo, na nafsi yako; mtu mwingine hafai kutumbu kama kuwa ni lazima umsamehe. Kama tomba inahitajika kabla ya mtu kusamehewa inaweza kuwa ngumu, ama wewe usamehe hata kama ulikuwa unahitaji kusamehe, kama aliekosa alikufa; ama akahama, au hajiwezi, ama hataki kutumbu. Kwa hakika “watu wanhitaji kusamehe, na sisi ni wakosanji kama hatatasamehe. (Mt 6:12, 14-15; Lk 6:37-38). Kama kutumbu kwa alikosa kulihitajika kabla ya kusamehe, basi tungekuwa tumeisha kama mtu akikataa kutumbu. Lakini Mungu hawezi kutuchukilia jambo lililo juu ya uwezo wetu.” (Worthington 2003: 51).(2) Kwa mkono mwingine kumsamehe mtu haimanishi kuwa unafaa kuwa katika uhusiano nay; kusamehe mfanyi biashala mwezako ambaye anafanya undanganyifu haisemi kuwa lazima muendelee na biahsala pamoja, kusamehe mtu mnaye ishi naye

12


(hata bwanako)naye kupiga haimaanishi kuwa lazima uendele kuishi naye. Kulegesha uhusiano ni hali ya ulegesho, ambayo inahitaji hali ya kulegesha uaminifu wa mkosanji, mkosanji anajukumu la kulipia garama haki ya uhusiano. Hii ndio sababu hali ya tomba haihitajiki ili umsamehe mtu, lakini ni sehemu ya maana katika marejeano. Kama tulivyo sema beleni ni mtu mmoja anafaa kusamehe; na watu wawili wanafaa katika malejeano.12

c. Toba ni muhimu katika kulgeshwa katika sehemu furani. Hii ni chanzo cha marejeano. Ijapokuwa makosa ya kibinafsi yanafaa, hali ya msamaha bila masharti yoyote, dhabi kama hizo zinaweza kuwa na adhabu. Pia ijapokuwa unaweza kufanya kazi kutumia mfano wa REACH wa hali ya kusamehe, mtu alikuibia pesa au akabaka mwanao, au akakufanya madhara mengine, kumsamahe kwako hakuondoi hali ya madhara ya sheria. Anaweza kulipa (kufungwa jera, kulipa faini, kurundisha, aibu, kutolewa katika cheo chake.) kwa sababu ya yale ametenda. Basi katika Mat 18:15-20, 1 Wakor 5:1-5, na 2 Wakor 2: 5-8 Yesu na Paulo wanaweka nguvu kusema mshilika kati ya kanisa anayetenda dhabi anafaa kupata adhabu (lakini hali ya ulegesho katika kanisa kwa utaratibu) wakati dhabi zao zimedhuru kanisa. d. Toba ni muhimu kuondoa aibu na fedheha. Aibu (hali ya kutenganishwa, kusikia aibu kwa makosa uliofanya) na fedheha (hali ya kuwa katika makosa, mkosaji) haitaweza kuanza kutoka kwa mkosanji hadi aweze kufahamu, kukili, na kutubu makosa yake. Anaweza kuanza taratibu za kuregeshwa katika watu na jamii aliokuwa ametengwa nayo; aibu yake, na fedheha inaweza kuondoka au kupungua.

B. Mandiko haihitajikutubu katika makosa ya mtu kwa mtu katika msamaha.1. Maandiko kadhaa (kama vile, Mariko 1:14-15; 6:12; Luka 13:3; 24:47; Matendo 2:37-38; 1 Yohana 1:9 ) zinahusiana na msamaha na toba. Lakini hali hizi zote zinazungumzia hali ya msamaha wa

12 ?Hii inaweza kuwa sababu nyingine kwanini Bwana anatuhitaji kkutubu kuhusiana na hali ya kupokea msamaha wake: katika msamaha wake yey hatuachi peke yetu, katika hali ya kuwa tumesamehewa lakini katika nje ya uhusiano, bali yeye hulegesha uhusiano wetu nayeye.. hii inahusiana na hali ya kutuchagua, kutufanya kuwa wake, kutukoboa, na kutupatia uridhi na kututia muhuli wa Roho Mtakatifu. (Waef 1:3-14). Kama Smedes anaiguzia, “wakati watu wnahitanji kusamaehewa na Mungu, wanahitaji kuletwa katika uhusiano mara yena. Lakini Mungu anahitaji uhusianao katika hali ya ungwana. Na hali ya kutubu sio jambo lingine ila tu hali ya kuwa wazi, kuhusiana nay ale tulitenda kuvunja uhusianao wetu na Mungu. Hii ndio sababau mtu hawezi tarajia msamaha bila kutubu” (Smedes 1984: 92-93).

Mfurururizo kuhusiana na msamaha wa Mungu kwetu—ambayo ni pamoja na hali ya kuturegesha katika uhusiano nayeye—ililetwa katika hali ya vipimo na Sande katika mazungumzo na mshauliwa wake, Rick, aliekuwa na shida kuu katika kujaribu kusamehe (na kulejeana ) na mke wake, Pam (aliekuwa ametenda dhabi ya uzinzi): “Ningeona uchovu katika uso wake. “Nina uhakika kwamba yote mna uchungu mwingi, Rick. Lakini sidhani taraka itaimaliza. Mtatoa shida moja kuleta ingine katika uchungu. Kuna jia ya kuweka doa yenu pamoja na kuacha yaliotendeka nyuma yenu.lakini hautaipata katika msamaha bure uliompa Pam.”

“Unamanisha nini, ‘kusema msamaha bila chochote’?”“Rick, fikiria umekili dhabi bele za Mungu ambayo ilikuwa kuu, na kwa nafasi ya kwanaza katika maisha

yako. Aweze kuongea nawe kwa sauti ya kusikika, ‘Nakusamahe Rick, lakini siwezi kuwa karibu nawe tena’ unaweza kuhisi namna gani?’

Baada ya unyamavu, akasema, ‘Nafikiri ningedhani Mungu hajanisamehe kwa ukweli.”“Lakini je, si hii ni sawa na unayomfanyia Pam?” Nikauliza.Rick akaangalia chini, akitafuta jibu.Kwa sauti nyororo, nikaendelea, “pengine sasa fikiria kama Mungu angelisema, Rick, nakusamahe.

Ninakuahidi kuwa sitafikilia kuhusu dhabi yako tena, au kuishi katika dhabi hii au kuitumia kwa jia yoyote. Nakuahidi kuwa siatwaeleza watu kuihusu. Na ninakuhakikishia kuwa dhabi hii haitaweza kusimama kati ya uhusiano wetu.”

Baada ya muda mrefu, machozi yanaanza kujaa katika macho ya Rick. “Ninaweza kuwa na uhakika kuwa nimesamaehewa kabisa….. lakin singehitaji msamaha kama huo kulingana na hali nimemtendea Pam”“Unaweza kuipata?” Nikauliza. “Msamaha wa Mungu ni msamaha bure ulio nunuliwa na kifo cha Yesu

msalabani. Yeye hakusamehei kwa kuwa umelipa. Yeye anakusamahe kwa sababu anakupenda. Wakati unafahamu jinsi msamaha wa Mungu ni wa gharama na wa dhaman, unaweza kumsamhe Pam jinsi amekusamehe.” (Sande 2004: 202)

Basi kama ilivyoonyeshwa hapa, kama jinsi kuna tofauti ya mtu na Mungu pia kuna tofauti ya msamaha wa kiungu na msamaha wa watu kwa watu. Ijapokuwa hali ya kuunganishwa kati ya msamaha na malejeano ni muhimu sana; hali ya Rick ya kuelewa asiri ya msamaha wa Mungu katika maisha yake ilimwelekeza katika, kuuliza Pam amsamahe kwa uchungu na barindi aliokuwa nayo kwake, licha ya kusema kuwa amemsamehe.(katika kutumia mfano wa Washington, Rick, alikuwa amefanya kauli tu ya msamaha, alipouliza Pam kumsamehe kuhusiana na uchungu, alikuwa sasa amefika katika hali ya msamaha wa kihisia pia ) Hii ilifanya kwa kweli Pam amwage hisia zake za chuki, aibu,na uoga nah ii ikawezesha ulegesho wa doa. (Ibid.: 203).

13


Mungu, wokovu, na ulegesho wa mwenye dhabi katika uhusiano wa Mungu. Hakuna kati ya hisi sehemu inaunga mkono au kutetea hali ya kuwa mtu lazima kwanza akili na atubu ili aweze kusamehewa kama amekosea mtu mwingine. Pia maandiko haya yanahusiana na watu wanaohitaji msamaha na sio wanaohitaji kusamehe. 2. Sehemu mbili,hasa, wakati mwingine hutumiwa katika hali ya kufanya msamaha kuwa lazima kwanza toba uwe katika hali ya msamaha wa mtu kwa mtu: Mat 18:15-20 ( “kama ndugu yako ikitenda dhabi, enenda umuonye . . . kama akikosa kusikia hata kanisa, basin a awe kwenu kama mtu wa mataifa au mtosha ushuru”); na Luka 17:3-4 ( “kama ndugu yako akitenda dhabi, mkemee;na akitumbu, msamehe. Na akitenda dhabi mara saba kwa siku na kwa mara sba anje kwako akisema, ‘natubu’ basi msamehe”). Wakati mwingine mfano wa motto mpotevu, Luka 15:17-21 (“baba, nimetenda dhabi kwa mbingu na kwako, sifai tena kuitwa mwana wako”), pia hitamkwa. Hakuna kati ya hali hizi zote kuwa ni lazima mtu apate kutubu ili wewe uweze kusamahe:

a. Mtu anafaa kuwa mwangalifu kutofautisha ni nini inaelezewa na ni imeandikwa. Luka 15 na 17 zina elezea hali ambako mkosaji alitubu, lakini haisema kuwa mtu alikosewa angesamehe tu kama aliemkosea ametubu lakini kama mkosaji angetubu, pia haisema kuwa mtu aliekosewa hawezi samaehe kama aliekosa hawezi kutumbu. b. Katika Luka 15, fahamu kuwa, licha ya kuwa mwana mpotevu”alirudia katika fahamu zake”na kuonyesha toba babake alimsamehe na kuonyesha hayo hata kabala kijana hajasema neno lolote kuhusu kuomba masamaha kwa baba (Luke 15:20).13 Fahamu kuwa baba katika mfano huu, alionyesha “msamaha wa kauli” na “msmaha wa kihisia” (Worthington 2003: 53-54).c. Kiini cha andiko la Mat 18 linaonekana katika msingi wake kuleta hali ya nidhamu ya kanisa, na dhabi zinazodhuru kanisa na kulegeshwa katika cheo au ushilika.Ellingworth aieleza kuwa Yesu kuguzia katika Yohana 20:23 “ni hali ya kutoa nidhamu kati ya waumini, lakini sio kutumiwa kukataa kusamehe makosa,” na Mat 16:19 na Mat 18:18 “ni sawa lakini kwa hali ya ujumla inaangazia katika hali ya kauli kuhusiana na yanayofaa kutendwa na kutotendwa katika jamii na sio hali tu ya kusamaehe.” (Ellingworth 1992: 242). Katika hali hii toba ni lazima, na muhimu katika sehemu ya ulegesho. Tofauti kati ya hii na msamaha wa kati ya mtu na mwingine ni dhahili katika sehemu ya andiko ifuatayo, kuanzisha katika Mat 18:21, sehemu Petero anauliza “Yesu, mara ngapi ndugu yangu anikosee na kumsamahe? Hata mara saba?” Kristo hakuhitaji alitenda dhabi kwanza aje na kutubu, ili aweze kusamehewa “hata mara sabini” (Mat 18:22).d. Mwisho, tunafaa kupata katika mawazo hali ya kupata msamaha na kutoa msamaha kuna tofauti. “hali ya toba ni muhimu katika kupokea msamaha, lakini sio ya haja katika kutoa msamaha.” (Jeffress 2000: 73). Luka 15 na 17 inahusiana na watu waliohitaji kusamehewa na kuonyesha hali ya toba, kama sehemu ya kupokea msamaha.

C. Msamaha hauwezi “kununuliwa” kwa kutubu, lakini msamaha bila masharti inaonyeshaufahamu, uhuru, heshima, na upendo.

1. Watu weni wanafikilia kuwa “kama mtu akikukosea na akatae kutubu, hahitaji kusamehewa.” Smedes anajibu hii kama ifuatavyo: “Kweli hafai kusamehewa maana hakuna mtu anafaa. Hata majozi yote katika ziwa la Neptune haiwezi kulipa gharama ya kusamahewa. Kuwa na hofu kwa dhabi tulizozitenda haiwezi kutupatia haki ya kusamehewa, ama kufanya mtu awe anafaa kusamehewa. Hakuna jambo kama vile haki ya kusamehewa. Inaweza kuwa namna gani? Msamaha wakati wote unatokana na hali wanatheologia waiita Neema —hali isio ya kulipia ya kupata kukubalika. Neema inayoweza kununuliwa sio neema kamili. Katika hali nyingine kama tulifaa kusamahewa hatungehitaji msamaha.” (Smedes 1984: 90-91)2. Kuna wakati wote hali ya kutotimia kati ya madai ya mkosanji kuhusiana na kumlipa majeraha ambayo haitoshi. Katika hali ya mwana mpotevu (Luka 15) hata wakati mwana alisema “baba nimekosa” yeye hakulipa pesa alizokuwa amechukua au uchungu wa moyo aliotia watu, kwa uhakika mwana huyu alikuwa ametumia sehemu yake. Hata kutubu kwa mtu aliebaka, au mtu aliye muuwanji katika hali ya kutubu kwake; hata katika hali ya kutubu kwa mtu aling’oa jicho lako hawezi akarudisha

13 ? Katika hali ya kuwa baba katika mfano wa mwana mpotevu anaakjilisha Baba wa mbinguni, toba ni muhimu kama tulivyo sema awali. Hata hivyo tazama kuwa ni baba aliechukua hatua ya kukibia kwa mwanaye hata akiwa bali naye,.” Katika hali sawa Baba wetu wa mbinguni ameanza katika hali ya kutuokoa. Tazama, Yohana 1:12-13; 6:37, 44; Waef 2:8-9.

14


na lake. Toba haiweki kwa mizani, na ni hali isiyo ya kweli kifikili kuwa inaweza kupima mambo kama haya. Basi sio jia ya kawaida kusema kuwa lazima urudishiwe kama mtu ametubu.3. Hauwezi ukamfanya mtu atubu. Aliekosa anaweza kuwa amekufa, ama amehama.ama hawezi kutubu hata pengine hana shuguli na kutubu na hata hajari. Msamaha bila masharti inaweza kuwa dawa kwa hali kama hii.haina haja kuwa lazima mtu huyu awezekutubu ili asamehewe, kwa sababu haitegemei hali ya kutubu au kutotubu kwake. 4. Msamaha bila masharti ni hali ya kuonyesha nguvu. Inakuweka katika sehemu ya kuamua kutoa msamaha au kutotoa msamaha wewe mwenyewe. Kudai kuwa aliekosa sharti aweze kutubu kwanza kabla ya kusamehe inakufunga wewe kwake.hii inakufanya uwe katika khali ya kumtegemea nay eye die aliekujeruhi. Kudai kuwa mkosanji sharti atubu kwanza kabla ya kumsamahe, inampatia mkosanji nguvu za kutawala moyo wako, mawazo na hata mapenzi yako. 5. Msamaha bila masharti inakufungua wewe kwa mkosanji. Inakukoboa kutoka kwa utumwa wa yaliopita, maovu, machungu,na makosa. Inakutoa katika hali ya kutegemea. Inakusaidia kupona na kuendelea na maisha.6. Msamaha bila masharti inaonyesha heshima kwa mtu mwingine. Kusamaehe mtu bila ya kuhitaji kuwa aweze kutubu inaonyesha kuwa umemtazam na kuona uwezo wake wa kubandilika. Na hii inaweza kuchangia kubandilika kwake.7. Msamaha bila masharti inaonyesha kiwango kikubwa cha upendo. Kama tulivyosema awali, moja ya hisia moto inayoleta kutosamehe ni uoga. Na hivi Biblia inasema kuwa “Hakuna uoga katika upendo, lakini upendo ulio kamilika inafukuza uoga” (1 Yohana 4:18). Kama Jeffress anaieleza: “Kama topba ni sharti kuhusu msamaha basi tunafaa kukabiliana na kila mtu alietukosea kabla ya kutoa msamaha kwake….. lakini je, tungependa kutumia maisha yetu kudai msamaha kwa kila mtu karibu nasi? Je, hatuonyeshi kuwa watu watakuwa wakitorokea milimani wakituona tukikuja kama tutakuwa na hitaji la kunena siku zote “kutuhusu wenyewe”? Na hata zaidi je maisha hayo ya kukibizana inaweza kuonyesha upendo wa ukristo, “upendo usio weak mabaya”? (1 Wakorintho 13:5, NIV).” (Jeffress 2000: 80)8. Msamaha bila masharti hufuata mfano wa Kristo. Yesu alitusamahe hata kabla ya kutubu dhabi zetu (Tazama, Mariko 2:3-12; Luka 7:36-48; 23:33-34; Yohana 8:1-11). Basi inatupasa kusamehe wengine hata kabla ya kuuliza msamaha.

V. Kupokea Msamaha Kwa Sababu Ya Dhabi Zako Kwa Mungu Na Wengine.

A. Kupokea na kufahamu msamaha wa Mungu kwako.14

1. Kwa sababu inatulazimu kusamaehe wengine, kwa kuwa tumesamehewa, ni muhimu kwanza kupokea msamaha wa Mungu katika mioyo yetu, mawazo na nafsi. Jeffress anasema, “huwezi ukapeana kile ambacho huna” (Ibid.: 143). Katika hali hii, ni muhimu kuhisi kuwa umesamehewa.na mungu kwa kweli, Smedes anaendelea kusema, “uhusiano kati ya kuhisi na kuwa na uwezo wa kusamehe ndio funguo ya kila kitu” (Smedes 1984: 120). Tunahitaji kuona hitaji kuu katika msamaha. Tunahitaji kuwa na ufahamu tosha kuhusiana na Mungu na sisi wenyewe—kuhusu utakatifu na haki ya Mungu na dhabi ilio katika moyo wa kila mtu inayoharibu kila kitu katika maisha yetu (kwa mfano, Mwanzo 5:1-3; Zab 51:5; Jer 17:9; Yoh 8:31-34; War 3:9-18; 6:6, 20-21; 7:14-25; Waef 2:1-3; Tito 3:3; 2 Pet 2:18-19). 2. Tunahitaji kutafakali kuhusu jinsi gani tumesamehewa—wazo hili linafaa kuwa sehemu yetu na jinsi tunavyoona. Hali hii ya kujifahamu sisi wenyewe, na mahitaji yetu kuhusiana na, msamaha na hata uzito wa hitaji hilo, inaweza kufanya tuwe wepesi zaidi kusamehe (na tusipo samehe inatufanya kuwa wanafiki). Kama Kristo alivyosema, mtu aliesamehewa zaidi hupenda zaidi, na alie samahewa kindogo hupenda kidogo (Luka 7:47).3. Tunafaa kuelewa asiri ya Mungu katika kutusamehe.Mungu ametusamahe kabisa na milele —bila kuhitimu, kuwekewa au kungoja.

a. Biblia inatumia mifano kadhaa kueleza jinsi Mungu anatusamehe bila kukawia kungoja, kuhitimukatika ukweli wake:

(1) Zab 103:12—“Jinsi magaribi alivyo bali na mashaliki, ndivyo Bwana ameondoa dhabi zetu bali nasi.”(2) Isa 38:17—“Wewe umetupa dhabi zetu nyuma yako.”(3) Isa 43:25—“Mimi hata Mimi ndie ninafuta dhabi zako kwa ajili yangu mwenyewe; na sitakubuka dhabi zako tena.”(4) Mik 7:19—“Yey atatuhurumia tena; atayakanyanga makosa yetu kwa miguu. Ndio wewe utatupa dhabi zetu zote katika ziwa.”

14 ?Sehemu hii imewekwa kuhusiana na Jeffress 2000: 143-55 Smedes 1996: chs. 8, 14; na Worthington 2003: ch. 3. 15


b. Kisha, Waeb 10:12, 14, 17 inatuambia kuwa dhabihu ya Yesu mwenyewe imetusamehe dhabi zetu zote “kwa wakati wote”: 12 lakini yeye akisha toa dhabihu moja ya nyakati zote akaketi mkononi mwa kuume wa Mungu . . . 14 Maana kwa dhabihu moja amewafanya kuwa wakamilifu walio takasika . . . 17 na makosa yao na uovu wao sitaukubuka tena.”c. Kama kweli tukifahamu uzito wa dhabi zetu, na ukuu wa neema ya Mungu, na hali ya msamaha wetu, tunafaa kuonyeshana upendo, unyenyekevu na msamaha. Worthington anasema, “Kwa sababu Mungu alionyesha upendo, huruma na haki kwanza basi mkristo anafaa kuonyesha kwa Mungu shukrani. Katika ukristo Mungu wakati wote ndiye huanza mambo. Watu wengine husema kuwa shukrani ndiyo hali ya kuonyesha hisia zako (Zab 50:14, 23; 1 Wathess 5:18).” (Worthington 2003: 63) d. Msamaha wa dhabi kwetu ni mfano tunaofaa kuiga katika hali ya kuwasamehe wengine; kabisa na kamil; bila hali ya kutiza malengo furani; au masharti kadhaa.15

B. Tafuta msamaha kwa wengine.16

1. Kama kwa kweli tukiweza kuona na kufahamu haja zetu na hali ya dhabi zetu; kiasi na uwezo wa msamaha wa Mungu kwetu na hata hitaji letu la kuendelea kusamehewa katika dhabi zetu za kila siku, tunapaswa kushawishika katika kutafuta kuwasamehe wengine waliotukosea na kutujeruhi. Kwa kweli, hali ya kutafuta kuwasamehe wengine ni jia bora hata katika kupata msamaha kutoka kwa wengine. Je, tunawezaje kukosa kusamehe wengine wakati hata sisi tunahitaji kusamehe wengi kuona kuwa tunahitaji kusamehewa na Mungu na hata wengine?2. Kutafuta msamaha ni hatua ya kuelekea katika hali ya ulegesho (kutengeneza tena uhusiano ulio vunjika). Kutafuta msamaha inafaa kufanywa mara tu umekosea mtu mwingine—kwa jia hio hakuna nafasi ya mtu huyo kukausha moyo wake, na hata hali hio katika mwili au hisia kujijenga katika hali ya kutosamahe kuumbika ndani yake. 3. Kutafuta kusamehewa inajumuisha hatua kadhaa kama vile:

a. Amua kuwa unahitaji kuuliza msamaha. (1) Kamajinsi tunavyo “samahe” mambo maovu tu(pamoja na matamshi) ya walio tukosea, pia tunapaswa kutafuta kusamehewa na wele tuliotendea makosa katika maneno au matendo. Hali tu ya kuwaza kwa jia ya kujeruhi, kutamani, au mawazo mengine maovu kwa mtu haifai kutuifai na haiwezi kutufanya kukibiza mtu huyo atusamehe Sande anaitazama hivi, “Iwe dhabi inafaa kutubiwa kwa Mungu au kwa watu inalingana kuwa kama ni ‘dhabi ya moyo’ au ‘dhabi kwa watu’ dhabi ya moyo inafanya kazi dani yako na haitadhuru wengine. Kwa hivyo inafaaa kutubiwa kwa Mungu.” (Sande 2004: 127) (2) Katika kufahamu kama tunahitanji kutubu hatufai kujificha hisia zetu na dhamira zetu na kujifanya kuwa tulilotenda halikuwa mbaya vile. Tunafaa kufikilia mambo kama vile: (A) Je, tunasikia aibu kwa yale tulifanya? (B) Je, tunasikia vibaya kwa yale tulifanya? (C) Je, jambo hilo linajirudia katika mawazo yetu (pengine tukijaribu kujifariji na kufanya liwe haki)? (D) Je, tunajilinganisha na yule tumekosea (pengine tukijisemesha wenyewe, “yeye ni mbaya kama mimi—ama zaidi!”)? (E) Je, tumendanganya ili kufunika tuliofanya kwa sababu ya aibu? (F) Je, maisha yetu yamebandilika namna gani kwa sababu ya yale tulifanya (hata katika jia “ndogo” ya kutufanya tuwe wagumu zaidi”)? (G) Je, tunahisi kuwa huru kutokana na aibu tuliopata katika makosa yale? (H) Je tumetubu dhabi zetu kwa Mungu na kuhisi msamaha (kwa jia ile tunavyopaswa kufanya kwa watu tuliokosea na kuwaomba msamaha.)?(3) Ya kesi ya makosa dhidi ya mtu ambaye ni kughafilika na matendo yako (kama vile uhusiano wa uaminifu alikuwa na mtu, ingawa mke wako ni kughafilika na hayo) zinaweza . Jeffress unaonyesha maswali matatu ya kuuliza katika kesi hiyo: (A) Je,

15 ?Jia moja muhimu ya kufikiria kuhusu msamaha kwa wengine ni jia ya kitabu cha Katekisimu cha Kianglikana katika kitabu cha Maombi ya pamoja inaeleza kuhusu sakramenti; “ Sakramenti ni ishala za nje na za kuonekana neema ya ndani nay a kiroho, inatolewa na Kristo kama jia sawa na dhabiti tunayo pokea neema ” (Kitabu cha maombi ya Pamoja, 1979: 857). Mtazamo wa kusamahe wengine inatolewa katika hali ya maneno ya Kristo kuhusiana na msamaha wa uungu na wa mtu na mwenziwe katika Mat 6:9-15; 18:21-35; Mariko 11:25-26; na Luka 7:36-50.

16 ?Sehemu hii inatolewa kuhusiana na Jeffress 2000: 155-64; Enright 2001: ch. 14; na Chapman na Thomas 2006: passim.

16


ukombozi lazima? Kama chama mwingine mateso ya hasara, lakini hajui ni nani yaliyosababisha hasara, ni wajibu wako si tu ya kuomba msamaha na kutafuta msamaha, lakini pia kufanya vizuri hasara, kwa kweli, na kufanya vizuri na kupoteza inaonyesha moyo wa kuomba msamaha wako na hamu ya msamaha. (B) Je, ni nafasi kosa yako itakuwa kirahisi? Jambo miaka thelathini iliyopita inaweza kamwe kuja kwenye mwanga katika ndoa yako sasa, ambapo uhusiano wa miezi sita iliyopita uwezekano kuja mke wako makini, na kusikia habari kutoka kwa mtu mwingine itakuwa zaidi kuliko kusikia hurtful ni kutoka kwenu. (C) Je, kukiri msaada wako au kuumiza upande mwingine? Anaongeza, “Hii ni suala chini ya mstari. Wakati mwingine hamu yetu ya 'hadharani' inaweza kuwa ya nafsi-unaozingatia. Wakati sisi wanaweza kuhisi kuondoka baada ya unloading taka wetu juu ya mke yetu, yeye inaweza kuwa ukiwa. Upendo sadaka wakati mwingine unahusu nia yetu ya kubeba mizigo yetu wenyewe badala ya kuuliza mtu mwingine kushiriki mzigo.” (Jeffress 2000: 158-59)

b. Kuomba kusamehewa. (1) Kumbuka kwamba “kuomba msamaha ni kuuliza mtu you've kudhulumiwa kufanya kitu: kwa kutolewa kutoka kwa wajibu wako” (Jeffress 2000: 161). Kuomba mkutano binafsi ni njia ya mawasiliano ya preferred-akizungumza katika mtu na mtu mwingine inawezesha kwake kusikia sauti ya sauti yetu, kuona wetu usoni, kupima mwili wetu wa lugha, na kuuliza maswali kufuata-up, yote (au wengi) ambayo ni kuzuia au imezuiwa kwa kusema kwa simu au kwa maandishi.17 Zaidi, katika mkutano mtu husaidia kuonyesha uzito wa tukio, na hivyo inaonyesha moyo wa tamaa yako kwa ajili ya msamaha. Kwamba ni kweli hasa kama, kwa sababu ya umbali na kusafiri au hali nyingine, ni gharama kitu kukutana ndani ya mtu. Kama Jeffress anasema, “Wakati na sadaka inahitajika kwa ajili ya juhudi inaweza kuonekana high wa namna hiyo, lakini ni kidogo ikilinganishwa na furaha ya dhamiri safi” (Ibid). (2) Kuomba msamaha inahusisha zaidi ya kusema tu, “samahani”. Ni pamoja na kukubali maumivu ya udhalilishaji ambayo hutokea wakati sisi kukubali kwamba walikuwa katika makosa. Ambayo inaweza kuwa kubwa hasa ambapo mtu wa mamlaka ya jamaa na nguvu (kwa mfano, mume, mzazi, au mwajiri) ina wanyenyekevu mwenyewe na kuomba msamaha kutoka kwa mtu wa utegemezi jamaa au subordination (mfano, mke, mtoto, au mfanyakazi). Hata hivyo, “Kama tunataka kuwa huru, hatuna budi kukubali na maumivu ya kuhusishwa na aibu hii” (Enright 2001: 254).18 (3) Jeffress kubainisha masuala ya nne ya kuuliza mtu wa kusamehe wewe: (A) Kukataa lawama wengine. Hata kama chama cha tatu, au hata mtu ambaye wewe ni kutafuta msamaha, kwa kiasi kikubwa kuwajibika kwa vita, unahitaji kwa makini juu ya kosa yako mwenyewe. (B) Kutambua makosa you've wamefanya. Wala kujaribu kupunguza nini umefanya kosa au kusema tu katika suala ujumla. Mtu mwingine tayari kufahamu nini umefanya kosa, sasa yeye au yeye anataka kujua kuwa wewe ni kikamilifu kujua. (C) Kiri ya kuumiza unasababishwa. Mtu mwingine anataka kujua kwamba wewe kuelewa na maumivu ya yeye au yeye ana mateso kwa sababu ya matendo yako. Yako kutambua kuwa (au hata kusema kwamba "hawezi kufikiria ya kuumiza [au huzuni au aibu] hii inaweza kuwa unasababishwa wewe") watakuwa kufanya mtu mwingine mkubwa zaidi wa kusamehe. (D) Uliza mtu mwingine na kukusamehe. Ni lazima si tu kukiri makosa uliyoyatenda, lakini mwisho wa mjadala wako na kumuomba mtu mwingine kwa hiari kutolewa kwenu kutoka kwa madeni una yalitokana na yeye kama matokeo ya kosa yako. Huwezi mahitaji ya msamaha, wala unaweza kuashiria kwamba si mtu mwingine akusameheni kwa manufaa yake

17 ? Kunaweza kuwa na binu za kispesheri katika tamanduni au jamii za kupanga mikutano ya msamaha, kama vile kutumia okoo wao, wazee wa vijiji na viongozi wa mtaa hata viongozi wa kanisa kama wanaosaidia . kanisa linajukumu ya kuleta hali ya msamaha.

18 ? Tunapaswa kukubuka (na kujiriwaza kutokana na) hii: tunatii Kristo. Pia Kristo alipata aibu ya watu na kuhusunishwa, kupigwa na kusurubishwa uchi kwa sababu ya dhabi wnigne walikuwa wametenda; wakati tunauliza mtu kutusamahe, sisi tunapata fedheha ya siri (licha tu ya dhabi zilizotendwa kwa watu wengi, zinahitajikka kukiliwa kwa wao) hio ni kuonyesha kuwa “mtumwa sio mkuu kuliko Bwana” (Yohana 13:16; see also, Matt 10:24; Luka 6:40; Yohana 15:20).

17


mwenyewe. Badala yake, Jeffress unaonyesha ya kuomba msamaha kwa kusema kitu kama: “mimi kutambua kwamba I've kudhulumiwa na wewe kwa ________. Nitafanya bora yangu kuona kwamba mimi kamwe kufanya hivyo tena, ingawa mimi kutambua kuna kitu naweza kufanya kwa kufuta maumivu ya kina kusababisha wewe. Nini mimi ilikuwa na makosa, na mimi siwezi kumlaumu mtu, ila mwenyewe. Mimi kuja na wewe leo kuuliza ikiwa unaweza kupata katika moyo wako na unisamehe kwa nini nimefanya.” (Jeffress, 2000: 163) (4) Chapman na Thomas kufuata sawa, tano hatua, muundo kwa kuomba msamaha na kuomba msamaha: (A)Kuonyesha majuto (kwa mfano, “Samahani”) (B) Kubali wajibu (kwa mfano, "Mimi nilikuwa na makosa. ") (C) Matokeo ya ukombozi (kwa mfano, “Naweza kufanya ni haki?”), (D) Dhati ya kutubu (kwa mfano, “Nita jaribu kufanya hivyo tena”); na (E) Kuomba msamaha (kwa mfano, “Je, wewe tafadhali nisamehe mimi?”) (Chapman na Thomas, 2006: passim). (5) Sande ina formula saba hatua, ambayo wito wa “Saba A's ya Kuungama”: (A) Anwani ya kila mtu kushiriki. Kukiri dhambi yako kwa kila mtu ambaye amekuwa moja kwa moja walioathirika na makosa yako, (B) Epuka Kama, Lakini, na Labda. Neno “kama” (yaani, “Samahani kama nimefanya kitu kibaya kwako wewe”) magofu na kukiri kwa sababu ina maana kwamba huwezi kujua iwapo au kudhulumu. Vile vile, kusema mambo kama “labda alikuwa sahihi,” “labda mimi naweza kuwa walijaribu magumu,” “Mimi lazima wamepoteza hasira yangu, lakini mimi nilikuwa nimechoka,” na “Samahani kuumiza hisia yako, lakini kweli upset yangu,”inamaliza mapumziko ya “kukiri” na kuharibu uwezo wa kufikisha toba ya kweli (C) Kubali Hasa. Ya kina zaidi na maalum wewe ni wakati wa kufanya kukiri, uwezekano zaidi wewe ni kupata majibu chanya; (D) Kiri ya jeraha—wewe haja ya kuonyesha kwamba wewe kuelewa jinsi kuumiza au walioathirika na mtu mwingine, (E) Kubali ya mshahara. Kupanga kukubali matokeo ya matendo yako, ikiwa ni pamoja na kujaribu kufanya ukombozi, inaonyesha toba ya kweli, (F) Kubadilisha tabia yako. Kumwambia mtu wewe na mashaka jinsi mpango wa kubadilisha tabia yako katika siku za baadaye; (G) Ombeni msamaha (na Ruhusu muda). Na kwa dhati hatua kabla ya kufanyika utapata kupanga kuomba kusamehewa. Ya kuomba msamaha kisha mabadiliko ya wajibu kwa hoja ya karibu na mtu mwingine. Mmoja lazima si shinikizo la mtu mwingine kufanya uamuzi wa haraka, hata hivyo, mtu mashaka kuhitaji muda wa kufikiria, kuomba, na “utaratibu” wa kosa na kukiri yako (Sande 2,004: 126-34). (6) Huenda mtu ambaye sisi kutafuta msamaha ni kufa, tena inapatikana, au anakataa kuongea na sisi. Au, ama mtu anaweza kujibu maombi yetu kwa ajili ya msamaha ambivalently, vibaya, au hata kwa uadui. Ingawa kuwa ni bahati mbaya, kama sisi kweli, na kwa dhati, amefanya wote tunaweza kwa majuto na kukubali wajibu kwa nini sisi tulikuwa, wamefanya ukombozi, tubu (iliyopita njia zetu), na kutafuta msamaha na kufungwa, tunaweza hata kuwa na wazi dhamiri ya “kujua kwamba wala Mungu wala mtu mwingine yeyote anaweza mashtaka yenu ya makosa yenu na kamwe alijaribu kufanya haki” (Jeffress 2000: 164).

c. Kukua katika Kristo, na kuwa mtu bora, kama matokeo ya uzoefu wako. (1) Enright unaonyesha kwamba, kama matokeo ya kosa yetu na kutafuta msamaha wetu, tunapaswa: (A) Angalia kwa maana ya kushindwa yetu na makosa (mara chache kufundisha mafanikio yetu sisi kama vile makosa yetu); (B) Tambua kwamba sisi ni nguvu kwa sababu ya kile sisi wana uzoefu (kwa sababu ya ujasiri inachukua kukubali kosa na uso wa mtu sisi kuwa na kuuawa, tutakuwa na nguvu na uwezo zaidi kwa uso kushindwa baadaye bila hofu); (C) Kutambua kwamba sisi ni si peke yake (yaani, tunaweza kuhitaji msaada kupitia utaratibu huu,19 na sisi kutambua kuwa sisi ni kama watu wengine-sisi hivyo inaweza kuwa hivyo tena kiburi ya wengine); (D) Matokeo ya uamuzi, na kuchukua muhimu hatua, na si kurudia kosa; na (E) Uzoefu na uhuru kutoka hatia majuto, na aibu kukiri dhambi na kukubali msamaha kuleta. Mambo yote haya lazima kuteka yetu karibu zaidi na Kristo, na kufanya sisi kama Kristo zaidi katika siku

19 ?Kwa sababu msamaha ni muhimu katika jamii basi kanisa linafaa kuwajibika katika hali ya kuleta msamaha na meridhiano kati ya watu. Kweli utafiti unaonyesha kuwa watu wanaopokea msaada katika makundi ya kanisa wanaweza kusamahe kwa haraka” (Worthington, 2003: 70).

18


zijazo. (2) Huo mambo matano ambayo Enright unaonyesha sisi kugundua baada ya kupokea msamaha ni kama inapatikana kwa sisi kama, kupitia hakuna kosa yetu wenyewe, mtu mwingine hawezi au si kutupatia msamaha. Kama sisi kutekeleza majukumu yetu, uhuru na ukuaji kwamba wanatoka msamaha ukombozi, na toba inaweza kuwa kukataliwa yetu kwa sababu mtu mwingine hawezi kuleta mwenyewe na kusamehe. (3) Sande vivyo hivyo unaonyesha kwamba tunaweza kupata uhuru kutoka kwa dhambi zetu kwa “kazi [ing] na Mungu na mabadiliko [yetu] mitazamo na tabia katika siku zijazo” (Sande 2004: 134). Anabainisha kuwa Mungu ni nia ya kutusaidia kukua na mabadiliko, na kwamba dhambi yoyote au tabia katika maisha yetu haiwezi kuondoka kwa neema yake. majukumu yetu ni: (A) kuomba; (B) furaha wenyewe katika Bwana: (C) masomo: na (D) mazoezi ya kile sisi ni kujifunza (Ibid.: 134-35).

VI. Jinsi Ya Kusamehe . 20 A. Worthington REACH mfano wa mchakato wa msamaha.

Worthington ina mtindo tano hatua, ambayo inadhani kama piramidi, kwa kuzingatia kifupi Reach (Worthington, 2003: 73):

1. Kukumbuka ya kuumiza (R). Ili kusamehe mtu kwa makosa kufanyika na sisi, sisi kwanza kuwa waaminifu kwa wenyewe juu ya makosa na ya kuumiza.

a. Tunaweza kukataa au kupunguza maudhi kwa sababu ni kupunguzwa yetu ili kwa undani. Au, tunaweza kwa kiasi slights madogo na machungu; tunaweza kufikiri kwamba mkosaji gani mbaya zaidi kuliko yeye kwa kweli sisi, au wanaweza kufikiri kitu kama, "Kama tu alikuwa kilichotokea, kuwa furaha, zaidi ya mafanikio, zaidi kutimia katika maisha "(Enright 2001: 110). Tunahitaji uaminifu kutathmini hali ya athari mbaya, wake juu yetu, na jinsi gani tumekuwa Akijibu hilo (ona, Sande 2004: 80: “Kama kuchunguza wajibu wako katika vita, ni muhimu kuangalia kwa aina mbili ya kosa la kwanza., unaweza kuwa na tabia overly nyeti, ambayo husababisha ninyi kuwa na mashaka kwa urahisi na tabia ya watu wengine. pili, unaweza kuwa na mchango katika mgogoro kwa njia ya tabia yako mwenyewe dhambi.”). b. Worthington unaonyesha mbinu baadhi ya kutusaidia katika kukumbuka ya kuumiza. Tunapaswa kuanza na sala, na kuomba kwa ajili ya uwepo wa Bwana kama mlinzi wetu na kutaja Roho Mtakatifu kama mfariji wetu. Tunapaswa kufuatilia kama sisi wenyewe wanakumbuka ya kuumiza na maelezo ya jirani yake, ili kuhakikisha kwamba sisi si slipping katika hasira, hofu, au huzuni. Kujaribu kukumbuka nini kilichotokea, lakini pia jinsi gani waliona kuhusu nini kinatokea, usahihi studio hisia zako (kujaribu kuwa kama sahihi kama inawezekana). Kudhibiti mwenyewe kwa kuchukua kutuliza, polepole, breaths kirefu. Kujaribu kuona mambo kutoka hatua ya mtu mwingine ya maoni. Pengine kusaidia kazi ya kusamehe ndogo machungu kabla instantly kuruka kubwa ukosefu wa haki, monstrous kwamba wakati mwingine kutokea. Yote hii inaweza kuwa chungu, lakini ni hatua ya kwanza ya barabara ya uponyaji na uzima. c. Smedes anasema, “The maumivu kwamba mtu vijiti sisi na yetu anauliza swali rahisi: Nini kwenda kufanya na mimi? Sisi hakutaka kupata, na tunataka kuwa na kuondoa yake. Lakini sisi

20 ? Sehemu hii imelenga sana na kuwekwa kwa msimamo wa Worthington 2003: chs. 4-8; na pili kwa Smedes 1996: chs. 15-20; na pia Enright 2001: chs. 4-12.

19


ni kukwama kwa hayo. Sisi wenyewe hivyo. Na sisi kuanza mwenyewe maumivu yetu wakati sisi kujibu swali wake.” (Smedes 1996: 135) Anaongeza kuwa sisi kuwa chaguzi mbili tu: “Tunaweza kujaribu kusahau hayo, stuff ndani subconscious yetu ambapo itakuwa mole na kufanya uharibifu wake chini ya uso. Au tunaweza kusamehe na kuponya. . . . Ambayo sisi alichagua ni juu yetu. . . . Sisi kuanza kuchukua jukumu kwa maumivu yetu wakati sisi kusikiliza swali lake. Sisi kuanza kuponya maumivu yetu wakati sisi kutoa jibu sahihi.” (Ibid).

2. Huruma (E). Hurumia mkosaji-na kuelewa ubinadamu wake, nini alikuwa kufikiri, athari ya tukio juu yake, kwa kweli kuona kwamba, kama ingekuwa katika viatu yake, wewe mwenyewe uwezekano ingekuwa amefanya hasa kama alivyofanya-ni kuanza kuona yeye kama Mungu gani: kama binadamu (kiasi kama wewe mwenyewe), si kama “kitu.” Hii pengine ni gumu sehemu ya kufikia Sisi si uwezo, chini ya nguvu zetu wenyewe, “msamaha kihisia.” ya upendo adui zetu. Kwa nguvu zetu wenyewe, sisi mara nyingi unataka kuumiza adui zetu, kuona kulipa kwa nini walifanya kwa sisi, na kuona mateso kama sisi mateso. Tunataka kuita moto kutoka mbinguni juu yao. Lakini Yesu anasema na sisi kuita baraka kutoka mbinguni juu ya maadui wetu. Hatuwezi kumpenda adui zetu njia ya Yesu unawaonya yetu kufanya katika nguvu zetu-tu kwa msaada wa Mungu. Hata kama hatuwezi empathize, tunaweza kujifunza njia na kutuunga mkono na huruma kwa uzoefu kwa ajili ya wale ambao kuuawa kwetu-na hatimaye kwa upendo adui zetu. Kweli, ya kudumu, maisha kubadilisha msamaha unategemea juu ya hisia zako tofauti juu ya mtu ambaye kukuumiza.

a. Kati ya 1985-1995 Worthington na wenzake alisoma wapenzi zaidi ya 1,000 au watu binafsi, na ikilinganishwa na aina mbili ya msamaha: self-faida kusamehe (yaani, “kusamehe kwa ajili ya kupata”—kusamehe na kujisikia vizuri, na kuwa na uwezo wa kuendelea na maisha, nk) na makao kusamehe (yaani, “kusamehe kwa kutoa” kusamehe kwa sababu wewe, mhasiriwa, ni mtu pekee ambaye anaweza kutoa mkosaji nini anatakiwa: msamaha). Matokeo yake ni ya ajabu: “Watu ambao kusamehe katika kundi binafsi faida mafanikio zaidi msamaha mara moja, kuliko wale ambao kusamehe katika kundi empathy makao. . . . Saa moja au masaa nane-msamaha kwa manufaa ya mtu mwenyewe alikuwa mpole. Kwa wale ambao kusamehe kwa manufaa ya mtu mwingine, saa moja zinazozalishwa msamaha kidogo. Masaa nane zinazozalishwa mengi ya msamaha-zaidi ya mara tano kama msamaha kiasi kama wa saa moja, na mara tatu kama vile hali ya binafsi faida. Aidha, wakati tuna tazama katika watu wiki sita baadaye, kiwango cha msamaha katika kundi faida binafsi imeshuka hadi nusu ya kiasi kama pewa mwisho wa matibabu. Katika kundi huruma-msingi, ngazi ya msamaha walikaa high hata baada ya kuingilia ilikuwa kamili.” (Worthington, 2001: 13-14) Worthington lifuatalo: “Msamaha haina faida kwetu. Lakini kama sisi kusamehe hasa ya kupata, sisi kupata tu faida trickle ya wale wote. Kama sisi kutoa zawadi ya msamaha kwa wahusika wa masikini, ingawa, tunapata uhuru, amani, na pengine afya na kutengeneza uhusiano. Msamaha gushes kama maji kutoka hose moto. Ni washes yetu safi. Ni kukuweka huru yetu.” (ibid.: 14) b. Huruma ni uzoefu katika ngazi tatu: (1) Kuelewa (yaani, kuelewa mtazamo wa mtu mwingine), (2) Kitambulisho huruma (yaani, kujisikia na kufikiri na mtu mwingine) na (3) Huruma (kujisikia huruma kwa mtu mwingine, kama vile akili yake na kihisia kutambua pamoja naye). Kufikia kina, kudumu msamaha, unahitaji kufikia kiwango kikubwa mno cha uelewa: huruma. c. Kuzingatia ukweli kadhaa ya kuongeza uelewa wetu wa, na uelewa na, mtu mwingine: (1) “Nyororo hisia” (kwa mfano, hofu, matatizo, wasiwasi, na kuumiza) mara nyingi zinasababisha hasira, uadui, na mashambulizi na mtu; 2 Watu ni kusukumwa na mazingira yao, hali, na hali; (3) Watu ni “ngumu-wired” kwa ajili ya kuishi (na hivyo kuguswa moja kwa moja kwa nini wanaona kuwa vitisho), (4) Watu ni conditioned na uzoefu wa zamani (wao anaweza kuguswa kwa hofu na hasira sasa kwa sababu ya njia walikuwa alimfufua, au uzoefu mengine yaliyotokea kwao muda mrefu uliopita), (5) Watu mara nyingi kitendo bila kufikiri mambo kwa njia ya (hii ni kweli hasa pale watu, kwa kweli, kwa sababu Akijibu wao tumekuwa kuumiza au, sawa au baya, alijua ni tishio), (6) Lazima kamwe kusahau kwamba sisi ni Wakristo (na hivyo, kwa neema ya Mungu, na kuchora juu ya nguvu ya Roho Mtakatifu, sisi kuguswa na mashambulizi au kuumiza na mtu mwingine kwa kuweka mbali ya zamani binafsi, kuwa wakweli na upendo, na kuweka juu ya “nia ya Kristo” ambaye akili sisi, kwa kweli, kuwa (ona Waef 4:15, 20-32; 1 Kor 2 : 16). d. Mbinu mbalimbali inaweza kutusaidia empathize na mtu mwingine: (1) Omba kwa ajili ya zawadi ya msamaha; (2) Andika barua kina kama ungekuwa mtu ambaye kukuumiza, kueleza

20


nia mkosaji yako, mawazo, na hisia za wake hatua ya maoni; (3) Andika barua ya kuomba msamaha kutoka uhakika kwa mhalifu ya maoni; (4) Majadiliano ya mwenyekiti tupu, wakieleza mkosaji nini unafikiri na kujisikia, kama mkosaji walikuwa kweli ameketi katika kiti-basi reverse majukumu na kukaa katika kiti mwenyewe, kujifanya kuwa mkosaji, kueleza alimfukuza kufanya vitu hivyo, na kuomba msamaha kwa nini alifanya; (5) Majadiliano kwa rafiki au kushiriki katika kundi la waamini wenzao-kwa msaada kila kazi nyingine kupitia masuala ya msamaha; (6) Matokeo au kufanya kitu kwa mfano wa zabuni hisia zako kwa mtu mwingine, (7) Tafakari juu ya huruma ya Kristo kwa watu kama mtu mwingine, (8) Omba kwa ajili ya [mtu mwingine si kwamba moto wa mbinguni hutumia yake, lakini kuwa Mungu kusogea karibu, na baraka yake, na bila kubadilisha naye katika mtu kama Kristo, hata kama wewe kuomba kwamba mambo sawa ingeweza kutokea na wewe]; (9) Tafakari juu yako mwenyewe wengi dhambi, udhaifu, ni jinsi gani una madhara, manipulated, kutumika, slighted, kupuuzwa, na vinginevyo mashaka watu.

3. Msamaha wa kujitoleazawadi ya msamaha (A). Tafiti zinaonyesha kwamba, kama watu wala kuhisi empathy, wao pengine hatawasamehe. Hata hivyo, hata baadhi ya watu ambao kukuza uelewa kwa mkosaji na wala kusamehe.

a. Wakristo haja ya kutafakari juu ya makosa yao wenyewe ambayo zimesamehewa na Mungu, na makosa ya tumefanya ambayo imekuwa kusamehewa na watu wengine. Kuja kwa undani kuelewa ubinadamu yetu na unyenyekevu inafanya zaidi uwezekano kwamba sisi kuwasamehe wale walio dhulumu nafsi yetu. Kwanza kukumbuka hatia yetu na aibu kwa makosa fulani, sisi basi lazima kukumbuka hisia ya uhuru na shukrani kwamba imefika wakati tumekuwa kusamehewa kwa makosa hayo. Unyenyekevu na shukrani ni muhimu Kikristo fadhila kwamba kufanya sisi wengine-unaozingatia. b. Msamaha wa kujitoleani wengine upendo, ni kutoa bila kutarajia chochote katika kurudi. Moja ya zawadi kubwa sisi kupokea ni zawadi ya kusamehewa-ni kumkomboa, ni kumwinua, inaweza kuwa kubadilisha maisha. Ni zawadi ya kuwa Kristo ametupa na zawadi ya kuwa watu wengine wameshatoa. Msamaha ni, kama nchi Smedes, ya “mwisho nguvu” ya upendo, hivyo, ingawa chuki atupe “nguvu ya muda kwa ajili ya kuishi ukatili wa leo. . . chuki haina uwezo wa kujenga kukaa baadaye haki zaidi ya kulipiza kisasi. Ni kwamba msamaha vifaa mkondo uponyaji wa tomorrows ya muda mrefu. Kwa umbali mrefu, mwenye kusamehe ni nguvu kuliko chuki.” (Smedes 1984: 146) Ya Kikristo kamili ni mtu wa shukrani kirefu; mtu kushukuru wanaweza kusaidia lakini kutoa zawadi ya msamaha kwamba ina faida yake.

4. Kufanya hadharani na kusamehe (C). Wewe kusamehe, kwanza na muhimu zaidi, ndani mwenyewe-ndani ya moyo wako, akili, na roho. Wewe kutenda hadharani kusamehe baada ya tayari alifanya angalau “kauli msamaha,” kama siyo “hisia msamaha,” ndani ya moyo wako na akili.

a. Kufanya hadharani kwa uamuzi tayari alifanya faragha husaidia kuimarisha kuwa uamuzi na inapingana na wasiwasi kuhusu kama “kweli dhambi” mkosaji, ambayo yanaweza kutokea katika akili yako baadaye, wakati unafikiri mbaya mawazo juu ya mkosaji au tukio. Kama vile, kufanya hadharani na kusamehe ni kitu kama kubatizwa au kushiriki katika Karamu ya Bwana-ni “nje vinavyoonekana na kuonekana ishara ya neema ya ndani na ya kiroho” ya msamaha tayari nafasi. b. Kuna mbinu za kukusaidia kufanya hadharani kusamehe: (1) Nidhamu akili yako na si kumkosoa mtu mwingine wakati mawazo hasi kutokea (kuwaambia mwenyewe na “basi ni kwenda,” na “kuacha kutafuta kosa”, “mabadiliko ya somo ya akili” wakati mawazo hasi kupoteza). Vile vile, kutafakari, mazoezi, hata kuandika, vipengele chanya ya mtu mwingine. (2) Kuashiria msamaha wako. Kuandika ya kosa upande wako, na kuosha mara kwa mara na shughuli itakuwa ataangamizwa. Au, kushikilia mwamba mkubwa katika mkono wako ulionyoshwa (kama “mawe ya kwanza” ya Yesu walioalikwa watu wa mjini kwa kutupa katika mwanamke aliyeshikwa katika uzinzi [Yohana 8:7]; basi ya dhiki na maumivu kujisikia kutoka ameshika mwamba kuwakilisha ya dhiki na maumivu kujisikia kutoka unforgiveness-wakati uzito wa hamu ya kulipiza kisasi inakuwa kubwa sana, kwamba huna nataka hilo tena, basi, na kuanguka mwamba kutoka mkono wako kama ishara ya msamaha wako. Au, kuandika chini ya kosa katika kipande cha karatasi, na kisha kuchoma na kuwatawanya majivu. Au, kuandika chini ya kosa katika kipande cha karatasi na msumari kwa msalaba wa mbao, au kuondoka ni saa au chini ya msalaba katika kanisa lako. Katika kufanya mambo yote haya, kumbuka pia kuwa ni kutoa unforgiveness yako, na maumivu yako, juu ya Yesu-sasa ni aliongeza hapo, wewe hawana. (3) Andika msamaha wako. Kuandika rasmi “hati ya msamaha” ambayo

21


unaweza kuendelea kuwahakikishia mwenyewe katika nyakati za shaka kuwa wewe, kwa kweli, kusamehewa kikamilifu mtu mwingine. (4) Mwambie mtu kuhusu msamaha wako. Kumwambia Mungu, wewe mwenyewe, mke wako, rafiki wa kuaminika, mchungaji wako, wote hawa watu wengine wanaweza kukusaidia katika mara ya shaka. (5) Sheria ya upande wa pili kama kama alikuwa na makosa yake kikamilifu. Kama tabia yako inakuwa, itakuwa kushinikiza uamuzi wa kusamehe ambayo umeweka, na hisia yako ya huruma na upendo.

5. Kushikilia kwenye msamaha (H). Mawazo na hisia za unforgiveness unaweza kawaida kutokea katika sisi (kama dhambi nyingine tamaa mawazo, uchoyo, kiburi, chuki, nk-yanaweza kutokea ndani yetu). Kuona mtu mwingine, alikuwa mahali fulani, kusikia kitu, tarehe ya maadhimisho ya miaka, baadhi ya hali nyingine, au wakati tumechoka, upweke, au huzuni, kunaweza kusababisha zisizohitajika mawazo na hisia za unforgiveness ya kutokea ndani yetu. Ni katika nyakati kama hizi kwamba tunahitaji kushikilia kwenye msamaha ambayo sisi tayari kutolewa na hadharani nia.

a. Kuna mbinu ambayo inaweza kusaidia sisi kwenye kushikilia msamaha wakati vile: (1) Kutambua kwamba maumivu ya kuumiza ikumbukwe si sawa kama kutosamahe (inahitaji rumination; kufanya tamaa kwa rumination vengeful); (2) Je, wakazi wa hisia hasi (kikamilifu kuvuruga mwenyewe-kuimba, kuomba, sifa ya Bwana, kufanya baadhi ya shughuli za kimwili-badala ya kukaa juu ya mawazo hurtful au chuki na hisia); (3) Wakumbushe mwenyewe kwa kuwa makosa ya mtu mwingine (na kuwakumbusha mwenyewe ya nyakati una nia ya msamaha hadharani kwamba); (4) Tafuteni reassurance kutoka kwa mpenzi au rafiki (mtu ambaye una kujadiliwa msamaha wako aweze kukusaidia kupitia mara ya shaka au stress); ( 5) Matumizi ya hati una umba (kusoma "hati ya msamaha," barua, au kuandika mengine kwamba tumeifanya ambayo nyaraka msamaha wako); (6) Angalia juu, kufikiri, na mazoezi tena REACH mfano wa msamaha. b. Kuwa mtu zaidi kusamehe. Hii inachukua maisha, lakini husaidia mold tabia yako katika moja zaidi kama Kristo. Aidha, mchakato wa kuwa mtu zaidi kusamehe husaidia kufanya "kweli," na kushikilia kwenye, msamaha una nafasi kwa mtu kama matokeo ya baadhi ya makosa fulani. Kuna mbinu za kukusaidia kuwa mtu zaidi ya kusamehe: (1) Tafakari juu ya nini unataka kuwa zaidi ya kusamehe (kumwomba Bwana ili kutafuta moyo wako: ni nia yako binafsi katikati, au kwa sababu wanataka kuwa na heshima na kujitegemea -kudhibitiwa, au ni wao kulingana na shukrani, upendo, na huruma)?; (2) Kutambua kubwa wako majeraha kutoka zamani na makosa yao (ya makosa zamani zaidi wewe ni uwezo wa kusamehe na kujifunza kutoka, na rahisi utaweza kusamehe majeraha ambayo hutokea katika siku zijazo); (3) Samehe jeraha moja kwa wakati (kujitahidi kwa msamaha wote na kihisia kila kosa, kama vile kazi kwa njia ya mfano Reach, kuangalia mbali maendeleo yako kwa kila kosa kuonyesha kwamba ni kufanya maendeleo); (4) Kutambua mashujaa wa msamaha (kusoma kuhusu, au kuzungumza na watu ambao wana mafanikio kusamehewa kiasi anaweza kuwa msukumo mkubwa na faraja); (5) Kuchunguza mwenyewe (Kutosamahe inaweza kuwa ni tabia mbaya, hivyo kuwa na waaminifu na wewe mwenyewe na kuweka fupi “msamaha akaunti”); (6) Kupunguza sifa hasi na kujenga nguvu (uangalifu wanajitahidi kuwa wema zaidi katika maeneo ya zaidi ya msamaha tu, kuwa maalum kuhusu sio tu kile kuepuka kufanya, lakini nini utafanya kuwa wema zaidi ya mtu-kwa mfano, kuamua ni tabia ya sifa unapaswa kuendeleza na kisha kuandika nini utafanya kuonyesha kwamba tabia: kwa mfano, “Kama mimi walikuwa zaidi ya [upendo] Ningependa [watu pongezi, jaribu kuelewa , kusikiliza yao] mara nyingi zaidi”); (7) Badilisha uzoefu wako wa zamani (kutumia huruma yako na kufikiria Yesu faraja mtu ambaye kukuumiza, hii itasaidia kubadili mtazamo wako na kumbukumbu ya tukio hurtful zamani); (8) Mpango wa kujitegemea kuboresha mkakati-kujaribu mbinu ya maisha yako kwa uangalifu na kutoa mwenyewe wakati wa kutafakari na kuomba, kupanga na kupumzika (maisha ya kuwa ni kuzidiwa na busyness huwa na kuwa vigumu zaidi kudhibiti, na msamaha wetu, huruma, na upendo kwa wengine kawaida huteseka kutokana); (9) Mazoezi kusamehe chini ya masharti ya kufikiri (mazoezi msamaha mapema hali ya juu ambayo yanaweza kutokea inaweza kusaidia wakati halisi ya mazingira ambayo yanahitaji msamaha kwa kweli kutokea); (10) Mazoezi kusamehe siku kwa siku (kama una mpango wa siku yako, kufikiri juu ya watu utakuwa kushughulika na siku-kushikilia kwao katika sala, na wakati hali hurtful kutokea, mfano msamaha mara moja); (11) kutafuta msaada kutoka kwa mtu unayemwamini (marafiki wewe uaminifu, wachungaji, na wengine ambao ni mafunzo na uzoefu katika maandiko na katika sanaa ya msamaha inaweza kutoa shauri thawabu nyingi na kusaidia); (12) Kuanza kampeni ya upendo adui yako (ama mmoja mmoja au, vizuri zaidi, na kundi kanisa kuhusiana , kuomba, kupanga, na kutekeleza

22


mikakati ya kweli kufanya vizuri kwa adui yako-kuwa pro-hai katika kuonyesha upendo wa Kristo kwa wasio pendeka).

B. Kueleza mkosaji “Mimi nime kusamehe.” 1. Kweli kumwambia mtu mwingine “Mimi kusamehe” inapaswa kufanyika kwa uangalifu, ni sahihi au si mara zote muhimu. Kufanya hivyo inaweza kutumika kama silaha dhidi ya mkosaji, au inaweza kuwa kufanyika mapema mno, na kusababisha mkosaji kwa kuguswa kujitetea na kuongeza majeruhi mpya wa zamani. Zaidi, ni lazima mtu kuwa makini katika hali ambapo wako kwenda mtu mwingine kutoa msamaha wako wa wapate nje wewe katika hatari ya madhara ya kimwili au vurugu kutoka kwa mtu huyo. .2. Smedes unaonyesha kwamba, kabla ya kusamehe, unapaswa: (A) Fikiria (kuja kwa uwazi kama vile wewe unaweza kuhusu kile kilichotokea); (B) Kutathmini hali; (C) Majadiliano na rafiki au mshauri, (D) Kuhisi( kuwa na uwezo wa kuelewa nini hasa ni hisia na nini); na (E) Ombeni (kusamehe ni kitendo mgumu kufanya-tunahitaji kuwa waaminifu na Mungu, kukubali mahitaji yetu kwa msaada wake, kuomba kwa ajili yake, na matumizi yake wakati inakuja). Kisha, wakati tumeamua kwa kweli kumwambia mtu mwingine kwa kuwa makosa yake au kwake, unapaswa: (A) Chukua muda wako; (B) Ukubwa juu ya hatari; (C) Kusubiri kwa ishara; (D) Je, ni ngumu (majadiliano juu ya mambo mengine ya kwanza, kusikiliza kwa muda; kufanya hivyo karibu kama afterthought); (E) Je, ni baada ya kuanza mazungumzo na uaminifu, na kwa imani, wanataka mtu mwingine vizuri; (F) Usidai nia takatifu; (G)Kutengeneza; (H) Matokeo yake fupI; (I) Hifadhi mwanga; na (J) Mpe mtu mwingine wakati (mabadiliko ya somo kama yeye ni bado tayari kuzungumza juu yake, basi huyo kufikiri juu yake, basi huyo na kwenda kwa kasi yake mwenyewe) (Smedes 1984: 138-39, 145-46). 3. Sahihi zaidi na matukio ya kweli kusema maneno ya msamaha kuanguka mtu mwingine katika hali zifuatazo:21

a. Ina mkosaji ya msamaha na kuomba msamaha. Mhalifu huweza kuwa tayari kusikia maneno hayo muhimu kabla uko tayari kuwapa. Kumbuka, msamaha hawezi kulazimishwa-ni kitendo wako huru. majibu yako waaminifu inaweza kuwa, “Nataka kusamehe, lakini nipe muda, OK?” b. Mkosaji ina wala msamaha wala kuomba msamaha, lakini hatia imekuwa imara zaidi ya shaka ya kuridhisha. Unaweza kutoa msamaha mkosaji katika matumaini kwamba yeye kutoa msamaha (ambayo inaweza kuwa zuio kwa sababu ya aibu yake) baada ya kupokea msamaha wako, kama yeye lakini bado kutotubu, bado unaweza kutembea mbali na hali akijua kwamba una kufanyika yote ambayo ilikuwa iwezekanavyo. c. Uhusiano kati ya wewe na mhalifu imekuwa kuvunjwa, na pande zote mbili ni hasira. Chama zaidi wasio na hatia wanaweza kawaida ya kuanza mchakato wa maridhiano na kuomba msamaha kwanza, ambayo inaweza kusababisha chama nyingine ya kueleza huzuni yake, ambayo kisha kufungua mlango kwa ajili ya wewe kutoa msamaha. d. Kosa hilo lilitokea muda mrefu uliopita, na mkosaji tena sehemu ya maisha yako. Fursa hii inaweza kujitokeza kutoa msamaha kwa mkosaji kama mtu huyo ni maiti, au tena inapatikana kwa sababu nyingine. Hata hivyo, unaweza kutoa msamaha wako mfano (kama ilivyoonyeshwa mapema), au kutoa msamaha wako wa familia kwa mhalifu, ukoo, kabila, au kanisa, au familia matumizi, ukoo, kabila, au kanisa, au wasuluhishi nyingine ya kuanzisha msamaha wa mkutano.

e. Mkosaji hana wazo kwamba hata mashaka. Mmoja lazima kuleta masuala ya zamani, kwa njia kamilifu, kama alikuwa alibainisha awali, lazima kufikiria kama kuleta juu ya masuala ya mapenzi kusababisha madhara zaidi au zaidi nzuri ya mtu mwingine kama vile na wewe mwenyewe.

C. Muongozo nyingine katika barabara ya msamaha. 1. Wewe kusamehe hiari, au si kweli “kusamehe” wakati wote. Unaweza kuwa “alifanya” au “nguvu” na kusamehe. 2. Msamaha ni uchaguzi; msamaha inahusisha wote yenu; msamaha ni mchakato, msamaha inachukua muda (labda ya maisha); msamaha inachukua kazi (inaweza kuchukua juhudi kubwa katika kipindi cha muda mrefu); msamaha ni mabadiliko (wewe itakuwa iliyopita; chini ya barabara utaona, Kristo kuona, na wengine kuona, ni kiasi gani zaidi kama Kristo umekuwa kama matokeo ya mchakato wa mara kwa mara kwa muda mrefu, ngumu, polepole, ya kazi ya msamaha). Kwa kweli, Klassen huenda mbali kama kusema hivi: “Kwa namna ya ajabu, majeruhi samehewa sasa wewe na moja ya nafasi za maisha nadra: na mabadiliko ya kimsingi. Uzoefu wa kuwa waliojeruhiwa inaweza nguvu wewe dhidi ya mapenzi

21 ? Sehemu hii ndogo imetolewa n kuwekwa kwa misingi ya Enright 2001: ch. 11.23


yako ya kubadilisha ndoto yako, hadithi na matarajio. Ambapo mwingine, lakini kwa huzuni kina, tunaweza uzoefu wa mgongano elemental hivyo nadra. Kuwa na uwezo wa kupima imani ya mtu ni fursa muhimu ya maisha. Ya kufanya vizuri ni sanaa. . . . Ni katika mchakato wa kusamehe kwamba mtu mpya inatokea. Wakati watu wengi bila unataka hii juu yao na itakuwa, kama kupewa uchaguzi, uwezekano wa kusema, ‘Mimi si haja ya kujua sana.’ Ukweli ni kwamba si chaguo, sisi si kutokana na uchaguzi. Ni njia ya kupewa nafasi nyingine, nafasi nyingine. Kuwa waliojeruhiwa, kwa namna ya ajabu, ni kuwa na kupewa zawadi.” (Klassen nd: “Kurejesha ubinafsi”) 3. Unaweza kutarajia kuwa kuchanganyikiwa, unaweza kutarajia kuwa na hasira kushoto juu; unaweza kutarajia kuelewa kikamilifu kile kinachotokea, na unaweza kutarajia kuweka migongo-njiani. Msamaha inaweza kuwa unafanana na mtoto kujifunza jinsi ya kutembea mtoto wa kwanza inachukua hatua mtoto mdogo, yeye iko chini, yeye hataki kutembea, lakini anataka kuwa kufanyika kwa mama yake, hata hivyo, baada ya muda yeye anachukua hatua kubwa; yeye faida kujiamini, na hatimaye anaweza kukimbia, yeye ni bure. 4. Uwezo wetu wa kusamehe wapate kusaidiwa kwa kweli kuelewa kwamba madhara ni lazima. Machungu, majeraha makosa, na makosa, madogo madogo, baadhi kubwa, ni uwezo wa milele sasa. Binadamu ni self-kumtumikia; zaidi huduma ya juu ya wengine, lakini kuangalia nje kwa wenyewe kwanza, na ni bahati tu kuwa na uwezo wa kupata njia ya maisha yao. Kama kweli kuelewa kwamba, inafanya kuwa rahisi kukubali makosa ya watu wengine na makosa kama vile mwenyewe. Kama Klassen anasema: “[madhara] mwingine ni sehemu ya maisha, kama upendo, kazi na kujifurahisha. Baadhi ya madhara unaweza kudhibiti, na baadhi ni zaidi ya uwezo wetu. Mara moja moja anakubali kwamba madhara hutokea na wengi haiwezi kudhibitiwa, basi ni kwa sababu kwamba msamaha inahitaji kujengwa katika njia ya maisha, na karibu hakuna kitu wanaweza kuwa samehewa tena.” (Klassen nd: “Kanuni msamaha: Majeruhi kutokea”)

VII. Kujisamehe Mwenyewe. 22

A. Ni rahisi kusamehe mwenyewe. 1. Smedes madai kwamba, “inaonekana kwangu kuwa watu wawili tu ni mamlaka ya kutoa leseni yetu binafsi msamaha. Mmoja wao ni mtu sisi kudhulumiwa. Mwingine ni Mungu ambaye anahisi huzuni wakati sisi jeraha watoto wake.” (Smedes 1996: 96-97) Anaongeza, “Wakati mtu anauliza yetu ya kusamehe naye, yeye pia ni kuomba ruhusa ya kusamehe mwenyewe” (Ibid.: 97). 2. Kama mtu ambaye kudhulumiwa kwa kukusamehe, kwa nini mnashindwa kusamehe mwenyewe? Kama wamefanya kila kitu unaweza kuomba msamaha, kufanya ukombozi, tubu, na kuomba msamaha, lakini mtu mwingine anakataa atakusameheni, wako kuwa na uwezo wa kusamehe mwenyewe lazima basi kuwa tegemezi msamaha wa Mungu wewe, badala ya juu ya dhambi ya kutosamehe mtu mwingine.

3. Kama Mungu kwa kukusamehe, wewe ni nani si wa kusamehe mwenyewe kwa makosa, na dhambi, na uhalifu umefanya-na kwa ajili ya machungu na heartaches wako unasababishwa na wengine na wewe mwenyewe? Kama huna kusamehe mwenyewe, wewe ni kuweka mwenyewe juu ya Mungu, ambaye kwa kukusamehe. Kama kitu chochote, hiyo kwa jumla ya dhambi ya kiburi.

B. Ingawa labda ngumu zaidi kuliko wengine kusamehe, unapaswa kusamehe mwenyewe wakati ni muafaka wa kufanya hivyo.

1. Kawaida, mmoja tu ambaye amekuwa kudhulumiwa ina mamlaka ya kusamehe mtu ambaye ana kudhulumiwa yake, na “kusamehe mwenyewe” sehemu yenu katika majukumu zote mbili kwa wakati mmoja. Hata hivyo, sisi mara nyingi transcend wenyewe kwa njia sawa, sisi laugh saa wenyewe, sisi uongo kwa wenyewe, sisi kumpongeza wenyewe, sisi kuumiza wenyewe, sisi lawama wenyewe. Kwa nini sisi si tunavyowasamehe wenyewe? 2. Tunaweza kusamehe wenyewe vile vile kwa njia ya sisi kuwasamehe wengine. Tunahitaji kuwa waaminifu na sisi wenyewe, kuelewa vibaya sisi hivyo, kukiri dhambi zetu na kutubu (kugeuka kutoka) yetu njia mbaya. Hivyo, mwenye kusamehe mwenyewe ni tofauti na yetu kwa hiari kusamehe hata wale ambao kudhulumiwa yetu lakini wanaokataa kutubu; kusamehe wenyewe ni zaidi kama Mungu kusamehe yetu-tu kama Mungu kusamehe sisi ni iliyoundwa na kurejesha uhusiano sahihi kati ya sisi wenyewe na Mungu, hivyo msamaha wenyewe ni iliyoundwa na kurejesha uzima yetu (na “haki na

22 ? Sehemu hii ni msimamo wa Worthington 2003: 222-25; Smedes 1984: ch. 8; Smedes 1996: ch. 12; na Jeffress 2000: 183-84.

24


uhusiano na wenyewe”). Hivyo, toba na toba ni sahihi katika msamaha binafsi. 3. Kama aina nyingine ya msamaha, sisi kusamehe wenyewe kwa vitendo mbaya sisi kufanyika, na matendo ambayo sisi wenyewe na kwa ajili ya lawama na sisi ni kulaumiwa, si kwa ajili ya nani au nini sisi “ni.” Tunaweza kufuata huo REACH mchakato kwamba sisi matumizi ya kusamehe wengine ili kusamehe wenyewe. Zaidi, isi we hesitancy katika kuwaambia mwenyewe kuwa “Mungu husamehe wewe na hivyo kufanya mimi.” Hatuwezi kurudia kwamba kwa wenyewe wakati mara ya shaka kina. Tunaweza enlist mke wetu, mchungaji, au kuaminiwa rafiki ya kutusaidia na msamaha yetu wenyewe. Tunaweza kutenda sehemu ya mtu au mwanamke kusamehewa, na kuacha kumpiga wenyewe juu ya kichwa kwa kitu ambacho Mungu mwenyewe ana makosa na ambayo tumefanya kila kitu katika uwezo wetu na wakatengenea na kutafuta msamaha kwa mtu sisi kudhulumiwa. 4. Kusamehe oneselves inaweza kuwa na faida ya ziada ya kutupa picha ya wazi ya asili yetu ya kweli bila Kristo. Sisi mara nyingi ni vigumu kukubali kwamba tumefanya makosa-wakati mwingine mkubwa wa maadili na makosa. Twajidanganya wenyewe katika kuamini kwamba sisi si kama “watu wabaya” ambao unaweza uongo, kudanganya, kuiba, ubakaji, kuua, au kufanya kila aina ya maovu mengine. Tunapaswa kujua bora (ona, Mathayo 5:21-32, Marko 7:14-23). Kuja uso kwa uso na uovu katika mioyo yetu wenyewe inatusaidia kuwa na uelewa mkweli ya sisi wenyewe, husaidia kuondoa kiburi chetu, na kutusaidia kwenye njia ya unyenyekevu. Tu kama wengine kusamehe inaweza kuonekana kama “ishara ya nje na inayoonekana” wa msamaha wa ndani na ya kiroho kwa kuwa Kristo nafasi yetu, ili kusamehe wenyewe inaweza kusaidia ili kufanya msamaha wa Kristo sisi “halisi” katika njia ya binafsi na kihisia.

MARIDHIANO

Marejeo Ya Maandiko Muhimu

I. Mungu Ameturejesha Kwake Na Kutupa Huduma Ya Ulejesho (2 Wakor 5:16-21). 16 Basi, tangu sasa, sisi kutambua hakuna mtu kulingana na mwili, hata kama sisi tunajua Kristo kibinadamu, sasa sisi kujua kwake kwa njia hii tena. 17 Kwa hiyo kama mtu akiwa ndani ya Kristo, amekuwa kiumbe kipya; ya mambo ya kale yamepita, tazama, vitu vipya kuja. 18 Basi, mambo hayo ni kazi ya Mungu mwenye kutupatanisha sisi naye kwa njia ya Kristo na akatupa huduma ya upatanisho, 19 yaani, Mungu alikuwa ndani ya Kristo akiupatanisha ulimwengu na nafsi yake, bila kuhesabu makosa yao, na ana nia ya yetu neno la upatanisho. 20 Kwa hiyo, sisi ni wajumbe kwa ajili ya Kristo, kana kwamba Mungu walikuwa maamuzi ya rufaa kwa njia yetu, sisi nawasihi kwa niaba ya Kristo, mpatanishwe na Mungu. 21 Yeye alifanya Yeye asiyejua dhambi kuwa dhambi kwa ajili yetu, ili sisi tupate kuwa haki ya Mungu katika Yeye. 23

II. Mungu Ameondoa Kuta Zote Zilizozuia Ulegesho Hata Kati Ya Watu Waliogawanyika Sana (Waef 2:11-22). 11 Kwa hiyo kumbukeni kwamba zamani ninyi, watu wa mataifa mengine katika mwili, ambao wameitwa “wasiotahiriwa” na ile inayoitwa “Waliotahiriwa,” ambayo ni ya kutumbuiza katika mwili kwa binadamu mikono-12 kukumbuka kwamba walikuwa katika wakati tofauti kutoka kwa Kristo, kutengwa na jamii ya Israeli, na wageni kwa maagano ya ahadi, kuwa hakuna matumaini na bila Mungu duniani. 13 Lakini sasa, katika Kristo Yesu, ninyi ambao hapo awali mlikuwa mbali, mmekaribishwa kwa damu ya Kristo. 14 Kwa maana yeye ndiye amani yetu, ambaye alifanya makundi yote katika moja, na kuvunja chini ya kizuizi wa ukuta wa kugawa, 15 na kufuta katika mwili wake na uadui, ambayo ni sheria ya amri zilizo katika maagizo, ili katika yeye mwenyewe aweze kufanya mbili ndani ya mtu kwa mwezi mmoja, hivyo kuanzisha amani, 16 na ili kupatanisha wote wawili katika mwili mmoja kwa Mungu kwa njia ya msalaba, na ni baada ya kuuawa kwa uadui. 17 “Na yeye alikuja na kuhubiri amani ambao walikuwa mbali mbali, na amani kwa wale waliokuwa karibu”; 18 kwa njia yake sisi wote kuwa na uwezo wetu katika Roho mmoja kwa Baba. 19 Basi, ninyi tena wageni na wageni, lakini ninyi ni raia pamoja na watu wa Mungu, na ni watu wa nyumba ya Mungu, 20 baada ya kujengwa juu ya msingi wa mitume na manabii, naye Kristo mwenyewe ndiye jiwe kuu la msingi, 21 ambaye jengo lote na kuwa zimefungwa pamoja, ni kuongezeka katika hekalu takatifu katika Bwana, 22 ambaye wewe pia ni kuwa kujengwa pamoja katika makao ya Mungu katika Roho. (ona pia, 10:12 Rum; 1 Kor 12:13, Gal 3:28; Kol 3:11).

23 ? Kitendo kilicho tafsiliwa kama “maridhiano ni katallagē, inayo pia sungumzia kubandilika au kurudiana kutokana na hali ya uadui kati ya wattu au urafiki.” (Zodhiates, 1993: katallagē; tazama pia, Danker, 2000: katallagē, “kulegeshwa kwa uhusiano ulio vunjika, marejeano”). Neno lililo tafsiliwa linafanana na katallassō, inayolenga “hali ya kubandilisha uadui au uovu na kuleta urafiki katika uhusianao., marejeano” (Ibid.: katallassō).

25


A. Mgawanyiko mkubwa kati ya watu wa mataifa mbalimbali katika Agano la Kale, na moja tu kwa maana ya kiteolojia, mara ya mgawanyiko kati ya Israeli na watu wa mataifa mengine, katika Kristo kuwa kitengo tena ipo, kwa hiyo, kila aina ya watu ni sawa mbele ya Mungu.

B. Kwa sababu uadui mkubwa na mkubwa zaidi kati ya watu kisetiri zimefutwa katika Kristo, uadui wote ndogo na kugawa kuta vivyo hivyo zimefutwa; hivyo, katika Kristo mwingine kuna vikwazo hakuna maridhiano kati ya makundi yoyote au watu.

C. Kristo lengo ni kwamba sisi wote kuwa "mtu mpya mmoja" na kuwa na amani, kwa hiyo, yetu kuwa kama moja na kuwa na amani na kila mmoja ni "nje na kuonekana ishara" kwamba sisi ni, kwa kweli, katika Kristo.

D. Yale Mungu alitenda kwa ajili yetu (ilivyoelezwa katika kifungu hapo juu), wanapaswa kufanya upatanisho kati yetu na watu wengine muhimu katika maisha yetu (kama Paulo discuses katika mapumziko ya Waefeso).

Sande inaelezea jinsi mwitikio wetu kama na kuleta amani lazima mtiririko kutoka wetu baada ya kupatanishwa na Mungu kwa njia ya Kristo: “Barua ya Paulo kwa Waefeso inalenga sana juu ya kulinda amani. Sura ya tatu ya kwanza kutoa maelezo ya utukufu wa mpango wa Mungu wa wokovu. Katika sura ya nne, Paulo anaanza kwa kueleza jinsi sisi inapaswa kujibu kile Kristo ametutendea. Si kwa makini nini Paulo sehemu ya juu ya orodha yake ya maombi ya vitendo ya Injili: ‘Kama mfungwa katika Bwana, basi, nawasihi kuishi maisha yanayostahili wito mlioitiwa. Kuwa wanyenyekevu, wapole, wenye subira, mkichukuliana katika upendo. Kufanya kila juhudi naendelea ya umoja wa Roho kwa kuzingatia amani’ (Waef 4:1-3). Neno la Kigiriki kwamba ni kutafsiriwa ‘kufanya kila juhudi’ katika fungu hili maana ya kujitahidi kwa bidii, kwa bidii, na maarifa. Ni neno kwamba mkufunzi wa gladiators wanaweza kuwa na kutumika kwa kumtuma watu na kupambana na kifo katika Coliseum: ‘kufanya kila juhudi kukaa hai leo!’ Hivyo pia lazima ya kikristo agonize kwa ajili ya amani na umoja. Ni wazi, ishara juhudi na jitihada halfhearted katika maridhiano kuanguka mbali fupi ya yale yaliyokuwa katika akili.” (Sande, 2004: 52).

III. Ulegesho Wetu Kwa Watu Kuna Hali Ya Maana Katika Kiroho, Na Inalingana Na Ibada Yetu Kwa Mungu (Matt 5:21-26). 21 “Mmesikia kwamba wazee walikuwa kuambiwa, ‘wala kufanya mauaji’ na ‘Mtu anayetenda mauaji itampasa mahakama ya.’ 22 Lakini mimi nawaambia, kila mtu mwenye hasira na ndugu yake atakuwa na hatia mbele ya mahakama, lakini mtu anasema na ndugu yake, ‘Wewe njema-kwa-chochote’, atakuwa na hatia mbele ya Mahakama Kuu, na kila mtu anasema, ‘Wewe mjinga,’ atakuwa na hatia ya kutosha kwenda katika moto wa Jehanamu ya moto. 23 Kwa hiyo kama wewe ni kutoa sadaka yako mbele ya madhabahu na hapo ukakumbuka kwamba ndugu yako ana ugomvi nawe, 24 kuondoka sadaka yako mbele ya madhabahu na kwenda kwanza ukapatane na ndugu yako, na kisha kuja na sasa sadaka yako. 25 Matokeo marafiki haraka na mpinzani wako katika sheria wakati wewe ni pamoja naye njiani, ili mpinzani wako si mkono wewe juu ya kwa hakimu, na hakimu kwa askari, na kutupwa gerezani. 26 Kweli nawaambieni, huwezi kuja nje ya hapo mpaka na kulipwa juu ya asilimia ya mwisho.”24

A. Katika fungu hili, Yesu hufanya wazi ya interconnectedness kati yetu kuwa kurudiana na watu wengine na yetu ya kupatanishwa na Mungu. B. Kifungu Hii inaonyesha umuhimu kwamba Mungu maeneo ya maridhiano kati ya watu-ni reflection ya kuwa na “Ufalme wa moyo.”

Dallas Willard inaelezea jinsi kushangaza kanuni ya Mt 5:23-24 ni: “Wewe ni pamoja na viongozi wa Hekalu mbele ya madhabahu, juu ya sasa sadaka yako kwa Mungu. Ni moja ya muda mfupi ya Patakatifu katika maisha sherehe za waamini. mazoezi ni kwamba hakuna kitu lazima kupinga sherehe hii ila jambo muhimu zaidi sherehe kwamba required tahadhari ya haraka.

Ghafla, haki kati ya hayo yote, wewe kumbuka ndugu ambaye ni kwa saa wewe. Kutambua umuhimu wake kwa ajili ya nafsi yake na kupata kutolewa, na pained na mapumziko kati yako na yake, wewe kuacha taratibu. Kutembea nje ya hiyo na kupata naye na kufanya up. Kwamba unaeleza ya wema chanya ya moyo wa ufalme.

Ili kupata matokeo kamili ya mfano huu tuna kufikiria wenyewe kuwa ndoa au kubatizwa au

24 ?Neno hili limetafsiliwa “kulegeshwa” katika 5:24 ni diallassomai. Ni sawa katima maana ya katallassō (kama vile., “Kulegeshwa katika hali sawa nay a umoja na mtu”) (Danker 2000: diallassomai).

26


aliyeteuliwa na jukumu fulani maalum, kama vile mchungaji. Kati ya kesi, sisi kutembea nje ili kutafuta maridhiano na mtu ambaye si hata huko. Kwamba picha ya upendo utawala huo ufalme uzima.” (Willard 1997: 156).

IV. Wakristo Wanaamuliwa Na Kristo Na Mitume Kujaribu Kuishi Kwa Amani Na Watu Wote.

A. Kristo aliamuru yetu kuwa na amani na mtu mwingine (Marko 9:50): Chumvi ni nzuri, lakini ikipoteza ladha, na nini kufanya hivyo chumvi tena Kuwa na chumvi ndani yenu, na kuwa na amani na mtu mwingine.

B. “Kila Waraka katika Agano Jipya ina amri ya kuishi kwa amani na mtu mwingine” (Sande 2004: 51). 1. Rum 12:18: Kama inawezekana, hivyo mbali kama inategemea wewe, kuwa na amani na watu wote. (ona pia, 2 Wakor 13:11; 1 Wathes 5:13) 2. Rum 15:5-7: 5: Basi, Mungu ambaye huwapa uvumilivu na faraja yote, awajalieni ninyi kuwa na nia moja na mtu mwingine kulingana na Kristo Yesu, 6 ili kwa nia moja unaweza kwa sauti moja kumtukuza Mungu, Baba wa wetu Bwana Yesu Kristo. 7 Kwa hiyo, kukubali mtu mwingine, kama Kristo alivyowakaribisheni yetu kwa utukufu wa Mungu. 3. 1 Wakor 1:10: ninawasihi, ndugu, kwa jina la Bwana wetu Yesu Kristo, kwamba nyote kukubaliana, na hakuna mgawanyiko kati yenu, lakini kumaliza kwa nia moja na nia moja. 4. Wakol 3:15: Na amani ya Kristo itawale mioyoni mwenu, na ambayo kwa hakika ninyi mmeitwa katika mwili mmoja, na kushukuru.

V. Kristo Pamoja Na Mitume Walionyesha Hali Ya Ulegeshiano Katika Maisha Yao.

A. Kristo alionyesha maridhiano katika maisha yake ya kidunia (Rum 5:8-11): 8 Lakini Mungu aonyesha pendo lake yeye mwenyewe kwetu sisi, kwa kuwa wakati tulipokuwa bado wenye dhambi, Kristo alikufa kwa ajili yetu. 9 Basi zaidi sana tukiisha kuhesabiwa haki kwa damu yake, tutaokolewa na ghadhabu ya Mungu kwa njia yake. 10 Kwa maana ikiwa tulipokuwa adui, tulipatanishwa na Mungu kwa mauti ya mwana wake, zaidi sana baada ya kupatanishwa tutaokolewa katika uzima wake. 11 Na si tu thins, lakini sisi pia kushangilia katika Mungu kwa njia ya Bwana wetu Yesu Kristo, ambaye kwa sasa tumeupokea huo upatanisho.

B. Kristo anaendelea kuonyesha upatanisho katika nafasi yake kama kuhani wetu mkuu (Waeb 7:23-25): 23 Naye kuhani wa zamani, kwa upande mmoja, kuwepo kwa idadi kubwa zaidi, kwa sababu walikuwa kuzuiwa kwa kifo kutokana na kuendelea, 24 lakini yeye, kwa upande mwingine, kwa sababu anakaa milele, ana ukuhani wake wa kudumu. 25 Hivyo, pia, yeye ni uwezo wa kuokoa milele wale kusogea karibu na Mungu kwa njia yake, kwani siku zote maisha ya kufanya maombezi kwa ajili yao. (ona pia, Rum 8:34; 1 Yohana 2:1)

C. Mitume alionyesha maridhiano katika maisha yao (linganisha, Mato 20:20-24 na Matendo 1:13-14, Matendo 15:36-40 na 2 Tim 4:11; ona pia, Wafil 10-18).

VI. “Tunaposhidwa Kusuruhisha Shida Peke Yetu, Mungu Ana Amuru Kanisa Kuingilia, Na Kuleta Ufahamu, Na Raslimali Kuwezesha Kusuruhisha Shida Hiyo (Matt 18:16-17; Waef 4:2-3; 1 Wakor 6:1-8 )” (Sande 2004: 14).25

A. Kwa sababu kanisa ni mwili mmoja, likijumuisha “wanachama” wengi wenye vipaji tofauti tofauti, ni muhimu kutambua na treni kuheshimiwa, busara, wazima, wanaume na wanawake maisha ya kumcha

25 ?Kiambatanisho F kwa Sande mleta amanir ni hali ya “kulimia tamanduni ya amani katika kanisa lako” kikundi hiki Peacemaker Ministries, kina habari kuhu mafundisho ya kuleta maridhiano na hata huduma. Unaweza kuwafikia kwa jia ya kuwaandikia kwa anuani hizi—P.O. Box 81130, Billings, MT 59108, U.S.A.; Simu—(406) 256-1583; email—[email protected]; website—www.HisPeace.org.

27


Mungu katika kanisa ambao wanaweza kutumika kama washauri, wapatanishi, au arbitrators kuwezesha upatanisho kati ya wanachama wengine wa kanisa (na katiwasio memba pia).

B. “Walegeshaji wanaweza kucheza aina ya majukumu katika vita” (Sande 2004: 191). Sande inasema kwamba majukumu haya ni: (1) kusaidia watu katika migogoro ya kufanya maamuzi ya

zinahitajika ili kurejesha amani; (2) kuwezesha mawasiliano kwa moyo pande zote mbili na kusikiliza kwa makini zaidi na kila mmoja; (3) kusaidia kuamua ukweli wa mambo kwa kusikiliza kwa makini wenyewe, kwa kuuliza maswali sahihi, na kwa kuwasaidia watu katika vita kupata ukweli ziada; (4) kutoa ushauri wa jinsi ya kukabiliana na tatizo (kama alisema kwa Mat 18:17 na 1 Wakor 6:1-8), (5) kuhimiza toba na kukiri kwa pande zote mbili ama au kwa kuonyesha tabia yoyote ambayo imekuwa haiendani na yale yanayofundishwa katika Biblia; (6) kuwezesha ufumbuzi wa kibiblia na masuala ya vifaa na kuongoza vyama katika mgogoro na kanuni husika na mifano katika Maandiko; (7) kuchora kwenye maarifa yao wenyewe na uzoefu na kupendekeza ufumbuzi wa vitendo kwa matatizo maalum (ibid.).

Kuelewa Na Kufanyisha Kazi Hali Ya Malejeano 26

1. Tofauti Ya Msamaha Na Malejeano.

A. Msamaha ni ya mtu mmoja maadili ya kukabiliana na ukosefu wa haki ya mtu mwingine, kuwapatanisha watu wawili kuja pamoja na kurejesha uhusiano ambao uaminifu ilikuwa kuvunjwa (yaani, kukomesha kizuizi maadili ya ushirika). “Inachukua mtu mmoja na kusamehe. Inachukua mbili kuwa zimerenjeshwa Kusamehe hufanyika ndani ya mtu waliojeruhiwa. Reunion hufanyika katika uhusiano kati ya watu. Tunaweza kusamehe ambao kamwe anasema yeye. Hatuwezi kuwa kweli reunited isipokuwa ni uaminifu. Tunaweza kusamehe hata kama hatuna imani ya mtu ambaye kudhulumiwa sisi mara moja si vibaya sisi tena. kurudiana inaweza kutokea tu kama tunaweza kuamini mtu ambaye kudhulumiwa sisi mara moja si vibaya sisi tena. Kusamehe ina masharti hakuna masharti. Muungano ina masharti kadhaakuchikanishwa.” (Smedes 1996: 27).

B. Ulinganisho wa tofauti kati ya msamaha na upatanisho.27

Msamaha MaridhianoNani? Mtu mmoja Watu wawili au zaidi Nini? Zawadi nafasi ya chuma, Si nafasi ya Jinsi gani? Kihisia Badala Tabia Wapi? Ndani ya mwili wako Ndani ya uhusiano wako Jinsi ya? Piramidi mfano wa REACH msamaha Ndaranja na maridhiano II. Kwa Nini Malejeano Ni Muhimu Katika Hali Ya Kuendelea.

A. Upatanisho ni ushahidi wa uwezo wa Mungu, na inaonyesha utii wetu na sheria muhimu Kristo alitupa usiku kabla ya kusulubiwa kwake.

1. Usiku yake ya mwisho duniani kabla ya kusulubiwa, Yesu alisema hivi: Amri mpya nawapa, kwamba upendo mmoja na mwingine, hata kama nilivyowapenda ninyi, kwamba upendo mmoja na mwingine. Kwa hili watu wote watajua kwamba ninyi ni wanafunzi wangu, mkiwa na upendo ninyi kwa ninyi. (Yohana 13:34-35) 2. Bila maridhiano sisi kushindwa kuonyesha dunia ushahidi moja muhimu ya wanafunzi wetu Kristo.

B. Maridhiano kuwawezesha yetu ya kupinga mashambulizi ya adui. 1. Vibaya, kushindwa kwa waumini kupatanisha mgawanyiko na yao, hivyo kuwafanya rahisi kukumbwa na mashambulizi ya adui. 2. Vyema, waumini wanaoishi kwa amani na kwa amani na kila mmoja wamiliki ya umoja wa jeshi wa nguvu, na uwezo wa kufanikiwa katika mapambano ya kiroho ambayo sisi ni wanaoshughulikia (Waef 6:12), ili kwamba milango ya kuzimu, wala kuwa na uwezo wa kuchida kanisa (Mat 16:18).

26 ?Sehemu hii ni mtazamo wa Worthington 2003: chs. 9-12; Jeffress 2000: ch. 5;na Smedes 1996: ch. 3; na pili Enright 2001: ch. 15.

27 ? Sehemu hii ya meza ya ulinganishi ni kutoka kwa Worthington 2003: 171, Table 9.1.28


C. Maisha yetu ya umoja na, na baraka, wengine kuleta baraka za Mungu yetu (1 Pet 3:8-9): 8 Kwa kuhitimisha, wote unaweza kuwa umoja, huruma, ndugu, kindhearted, na wanyenyekevu katika roho; 9 si kurudi ovu kwa ovu, au tusi kwa tusi, lakini badala ya kutoa baraka, maana ninyi mliitwa kwa lengo sana kwamba unaweza kupokea baraka.28

III. Jinsi Ya Kulejeleana.

A. Maridhiano haina kutokea mara mmoja, lakini inachukua muda na inahitaji idadi ya hatua. 1. Jeffress inaelezea hatua nne katika mchakato wa maridhiano (Jeffress, 2000: 115-23):29

a. Toba. Ingawa mtu anaweza kusamehe mtu ambaye kamwe anakubali kwamba unasababishwa na kuumia, katika maridhiano wengi kesi ya uhusiano wa mapenzi yanahitaji nia ya kukubali makosa kufanyika na kutambua ya maumivu yanayosababishwa, ili Utabibu, uponyaji uhusiano yanaweza kutokea na uhusiano inaweza kuweka juu ya mwezi, msingi imara.

b. Ukombozi. Kujaribu kurejesha yaliyo kuchukuliwa kutoka, au kuvunjwa katika, uhusiano wa inaonyesha moyo wa toba ya mtu na bidii ya kusaidia hamu ya kufikia uzima uhusiano. Ukombozi husaidia “ngazi ya uwanja,” ili kwamba wote vyama wanaweza kuanza upya uhusiano wao kwa msingi wa hata (ona, Sande 2004: Kiambatisho C, “Kanuni za Malipo”). c. Ukarabati. Ili kulegesha na uhusiano na mtu ambaye ana kudhulumiwa yetu ni muhimu kuwa na uhakika kwamba mkosaji yetu kweli iliyopita hivyo kwamba sisi si wahanga tena. Kwamba ni kwa nini toba ya kweli ni inavyothibitishwa na tabia iliyopita. d. Ujenzi wa ujamaa. Mara nyingi watu wengi wanaweza kuwa zinahitajika ili kusaidia kurejesha uhusiano (ona, Wagal 6:1). Iliyopita mitazamo matokeo katika maneno na matendo iliyopita kuelekea mtu mwingine, hatimaye, mtu mwingine kuona ukweli wetu. Inaweza kuchukua muda mrefu reestablish uaminifu kuvunjwa kuwa ni kuanzisha uhusiano wa kuamini katika nafasi ya kwanza. Kwa neema ya Mungu, hata hivyo, na matendo ya pamoja ya pande zote mbili, inaweza kutokea.

2. Labda mfano kazi zaidi kwa jinsi mchakato wa maridhiano inatumika ni ile ya Worthington. Ingawa matumizi mbalimbali istilahi kutoka Jeffress na Sande, wa "toba, ukombozi, ukarabati na ujenzi wa imani" ambayo Jeffress anaongea, na Sande wa "toba, self-uchunguzi, kukiri, na binafsi mabadiliko," ni thabiti katika mtindo Worthington's.

B. Worthington mfano daraja la upatanisho.

Worthington ina mtindo nne hatua, ambayo yeye anafananisha nadaraja, likiwa ni hatua nne au matukio: uamuzi, majadiliano, inamariza na ibada (Worthington 2003: chs 9-12.):

1. Kuamua. Kwanza huja na uamuzi wa kama au kupatanisha. Upatanisho inahitaji harakati ya pande

28 ? “Baraka” tunayoipokea kutoka kwa Mungu inahusiana na “matendo mazuri kama vile Petero anawaamuru waumini kuyaonyesha mst. 8-9a” (Grudem 1988: 147). Ijapokuwa wengine wanasema kuwa hii baraka inayosungumziwa hapa ni wokovu wa mwisho, hoja kuu inaweza kuletwa kuwa Petero alimanisha hali ya kuishi maisha ya umoja na kupata baraka katika maisha haya (cp., Michaels 1988: 178-79, hamwe na Grudem 1988: 148-49).

29 ? Sande ana mvumo kama huo wa uregeshanji: (1)tomba; (2) kunjichunguza (3) kukiri; na(4) mtu kumbandilisha (Sande 2004: 118-35).

29


zote mbili, hivyo chama ama wanaweza kuzuia ni katika hatua yoyote. Upatanisho inahusisha wakati, juhudi, unyenyekevu, na hatari ya kuwa madhara tena au faida kuchukuliwa na mtu mwingine.

a. Mtu anaweza si unataka kupatanisha kama: (1) anapenda kuwa mbali na kuona hakuna sababu ya upya uhusiano; (2) ni mbaya au salama kufanya hivyo (kuna hatari ya madhara ya kimwili au nyingine) (3) ya mtu mmoja ambaye kurudia vunja uaminifu na inaonyesha kidogo au hakuna kweli toba na majuto; (4) ya kuumiza na maumivu, angalau sasa, ni kubwa mno; (5) ya mtu mwingine, amekufa, hazipatikani, au kwa baadhi ya sababu nyingine ni si rahisi kupatanisha. b. Watu kuamua kupatanisha kwa sababu: (1) kama hawana uhusiano kukubali kushindwa; (2) wao thamani ya kila mmoja na uhusiano; (3) wao imewekeza sana katika kila mmoja na katika uhusiano wa; (4) wao si tayari kurudi katika ilivyo sasa lakini nia ni bora zaidi, nguvu uhusiano; (5) wanaamini kwamba kutafuta suluhu ni uwezekano wa kuwa na matokeo mazuri zaidi kuliko kufanya kitu chochote. c. Lazima kuamua jinsi ya kupatanisha. Upatanisho hutokea kwa njia mbili:

(1) Wengi maridhiano huja juu implicitly, bila vyama vya wazi kujadili maridhiano. Thabiti upatanisho lina: uadui kuacha; kuja pamoja (yaani, kwa ajili ya kazi ya kawaida); kujiunga pamoja na (au kuvutwa pamoja na) mtu wa tatu kwa ajili ya shughuli mbalimbali, kuwa chanya na complimenting kila mmoja, kutambua umoja wetu katika Kristo, ambayo Unaweza kusaidia kuvunja chini "kuta ya mgawanyiko" yetu ya akili na mhemko (Waef 2:14-16). (2) Wazi maridhiano hutokea wakati wa vyama vya pamoja ili kukabiliana na tatizo hasa na kurejesha uhusiano uliovunjika.

(A) Ingawa baadhi ya watu wanadhani kwamba Mat 18:15-20 ni baadhi ya aina ya "Sheria" ambayo inahitaji kwamba lazima daima majadiliano binafsi na faragha na mtu aliye na mashaka yetu kabla tunaweza kuuliza wengine kushiriki katika hali hiyo, kwamba si hivyo. Jacob (Mwa 32-33), Abigail (1 Sam 25:18-35), Yoabu (2 Sam 14:1-23), na Barnaba (Matendo 9:26-27) wote aliingilia kati kwa niaba ya wengine, au wengine kuajiriwa kuingilia kati, ili kuleta upatanisho mbele ya vyama na uhusiano na kuvunjwa alikutana binafsi. (B) Katika kuamua jinsi ya kuanza ya wazi maridhiano: “Mazungumzo binafsi mara nyingi ni bora, lakini katika baadhi ya kuwashirikisha watu wengine haki mbali itakuwa bora zaidi. Kuna hali ambayo hii inaweza kuwa kweli leo:

Wakati wewe ni kushughulika na mtu ambaye anatoka katika utamaduni au mila ambayo ni ya kimila ya kutatua matatizo kwa njia ya wasuluhishi kama vile wawakilishi wa familia au kuaminiwa viongozi;

Wakati kwenda kwa mtu binafsi na faragha ni uwezekano wa kufanya nao kupoteza uso mbele ya wengine;

Wakati aidha ya vyama ili kujisikia kutishiwa na mtu mwingine, labda kwa sababu ya tofauti katika ujuzi matusi au nafasi mbalimbali ya mamlaka au ushawishi;

Wakati mtu mmoja alikuwa kuteswa na mwingine na kuna uwezekano kwamba anayekunyanyasa kutumia mazungumzo binafsi na kuendesha au ukimya wa mtu ambaye amekuwa vibaya;

Wakati kuna upande wa tatu ambaye ana uhusiano wa karibu sana kuliko kufanya na mtu ambaye anaweza kuwa hawakupata katika dhambi, na kwamba chama tatu ni nia ya kuongeza suala hilo na mkosaji.” (Sande, 2004: 146-47)

d. Lazima kuamua wakati kupatanisha. Kuauli na kihisia msamaha wakati mwingine kutokea haraka; maridhiano daima karibu inahitaji muda. Wakristo wanapaswa kutafuta fursa za kuanzisha mchakato wa maridhiano. Kabla ya kuanzisha maridhiano ya wazi, tunahitaji kupima nia yetu wenyewe na hali ya akili na mhemko (ni sisi alisisitiza sana hasira??-Pengine ni bora kusali na kushughulika na mambo hayo ya kwanza). Tunahitaji kufanya tathmini ya mtu mwingine na hali hiyo, kuomba kwa ajili ya uongozi wa Mungu. Hata hivyo, tunapaswa daima kutenda kwa njia ya Kristo kama sambamba na msamaha (na ambayo inawezesha) thabiti.

2. Kujadili. Mara baada ya uamuzi wa yamepatikana kutekeleza maridhiano, vyama vya haja ya kupata. pamoja na kujadili uhusiano wao, mgawanyo kwamba ametokea kati yao, na jinsi ya kurejesha urafiki au uhusiano mzuri.

30


a. Njia bora katika mkutano na kuzungumza na mtu mwingine ni kubadili mtazamo wako-kuendeleza “laini tabia.” A tabia laini inakusaidia kuzungumza softly, na kwamba ni muhimu kwa upatanisho na mtu mwingine. tabia A laini ni sifa kwa uelewa na unyenyekevu. b. Utafiti unaonyesha kwamba katika kesi nyingi, bila kujali nini wanaweza “kimalengo” kuwa kweli, vyama vyote kujiona kama mhasiriwa na chama nyingine kama wahusika, wote vyama inaweza kuja kujiandaa kusamehe wa pili, lakini kabisa unprepared kusamehewa (Worthington 2003: 191). Katika kesi hiyo, vyama vyote ni kawaida vibaya. Mara nyingi, mtu ambaye ni chini ya saa kosa (lakini ambaye anataka kurejesha uhusiano) unaweza kuanzisha mchakato wa maridhiano kwa kwenda kwa mtu mwingine na kukiri dhambi yake mwenyewe ambayo kuuawa uhusiano (mtu zaidi katika kosa inaweza kuwa pia aibu kuanzisha mchakato). Bila kujali nani initiativet mchakato, kuzungumza juu ya mchango wako mwenyewe tatizo gani mambo mawili: (1) kinachofuata mafundisho ya Yesu katika Mat 7:3-5 “kuchukua logi nje ya jicho lako mwenyewe” kabla ya kukabiliana na “kibanzi katika jicho la ndugu yako”; na (2) “maungamo yako wakati mwingine moyo mtu mwingine na kukubali dhambi” (Sande 2004: 158). Sande wito huu wa “matokeo ya dhahabu,” ambayo ni mipangona Sheria za dhahabu (ambayo wito yetu kufanya kwa wengine kama sisi ingekuwa wao kwetu): “Matokeo ya dhahabu anasema kwamba watu kawaida kutibu yetu kama sisi kutibu yao. Kama sisi wengine lawama kwa tatizo, wao kawaida lawama katika kurudi. Lakini kama sisi kusema, ‘Mimi nilikuwa na makosa, ni ajabu mara nyingi jinsi ya kujibu itakuwa, Ni kosa yangu pia.’” (Ibid.: 78)c. Kama ungamo lako prompts mtu mwingine wa kufanya angalau “nusu-moyo” uandikishaji, unaweza kuchukua juu kwamba, kutafakari ni nyuma ya mtu mwingine au kuuliza maswali ili kuleta nje ya suala hilo kwa undani zaidi. Katika kukabiliana na kulazwa nusu-moyo kama “Mimi nadhani aina ya waliopotea hasira yangu, pia,” au “Naam, ni kosa si yako yote,” Sande unaonyesha majibu kama vile: “Mimi kufahamu yako admitting kwamba waliopotea yako hasira, Bob. Naomba kueleza jinsi ya kwamba alifanya mimi kuhisi?”, “I appreciate yako akisema kwamba. Unafikiri nini alifanya makosa”, au “Kwa nini unafikiri nilikuwa frustrated” (Ibid.: 158). d. Katika kujadili na mtu mwingine, wewe uangalifu itakuwa na maslahi lashing nje. Jaribu kutoa mtu mwingine kwa faida ya mashaka. Muhtasari anasema nini ili wewe na yeye ni kuhakikisha kwamba ni vizuri akili yake. Kuwa haki katika matarajio yako (kumbuka: maridhiano inaweza kuchukua muda mwingi na juhudi). Kuthibitisha vipengele chanya ya mtu mwingine, na zinaonyesha kuwa sababu moja walikuwa kuumiza kwa sababu ya mtu mwingine asiye kawaida kutenda kwa njia hiyo. Kujaribu kuzuia kuanguka katika mtego wa kukana kwamba hakuwa kitu sahihi, ya kuhalalisha yote ya matendo yako, na ya kuwalaumu mtu mwingine-ambayo kusababisha tu hoja zaidi. Kusikiliza maelezo ya mtu mwingine na, wakati wewe kusema kwa nini alifanya nini hivyo, kujaribu kuzuia kuwalaumu ya mtu mwingine (badala yake, kueleza kuwa walikuwa na hasira, au madhara, nk, bila kuongeza kwamba hasira yako alikuwa mwadilifu kwa sababu nyingine mtu ilikuwa mbaya na kwamba “alikuwa ni kuja”). e. Hatimaye, wewe unataka hoja ya kusamehe na kukubali msamaha kila mmoja. Wewe unataka kuzingatia mabadiliko ya tabia yako mwenyewe, si ya mtu mwingine. Wewe unataka kukubaliana juu ya mpango wa kurejesha uhusiano.

3. Kuridhika. Wakati uhusiano ni kuvunjika kwa sababu ya baadhi ya kuumiza usaliti au nyingine, ni kama sumu ya kuingia katika mwili.

a. Tunahitaji kuondoa wenyewe na uhusiano wa sumu hiyo. Hivyo, tunahitaji kukabiliana na sisi wenyewe, na kuondokana na uchungu katika nafsi zetu kama sisi kutubu, kama Mungu ametusamehe, na kuchukuliwa dhambi zetu na uchungu juu yake mwenyewe, sisi tena haja ya kuendelea kuwa mzigo, na lazima tena kubeba kuwa mzigo. b. Sisi vivyo hivyo kuwa na kuondoa sumu na uhusiano. Utafiti unaonyesha kwamba ndoa (na mengine uhusiano) huwa na kuzorota kwa hatua nne kutabirika: (1) Lawama-kwanza ya akili, basi matusi; (2) Kujikinga-kwanza ya akili, basi matusi (hii ni sifa ya “kupiga nyuma” katika kukosoa ya , na inaongoza kwa hoja); (3) Makosa-ambapo kukosoa na defensiveness huwa na kuwa maalum vitendo au sifa ya mtu, dharau ni moja kwa moja kwa mtu mwingine; (4) Kuweka kuta ya mawe au vita ili kuepuka kuwa madhara ya mtu withdraws na zamu yake ya moyo ndani ya “ukuta wa mawe,” au mwingine wazi vita, iliyoundwa na madhara ya mtu

31


mwingine (kiakili, kihisia, au kimwili) inaisha (Worthington 2003: 227).30 c. Utafiti pia inaonyesha kwamba kuna uhusiano wa moja kwa moja kati ya nguvu na furaha ya ndoa na uwiano wa chanya na mwingiliano hasi. Kama wanandoa ana 10, au 7, au hata 5 mwingiliano chanya kwa kila hasi, kwa kawaida furaha. Saa 5:1, hata hivyo, mabadiliko ya ghafla hutokea-juu ya usawa wa 5:1, watu kwa ujumla kuona uhusiano chanya, chini ya kwamba kiwango cha wao kwa ujumla kuona uhusiano vibaya. Zaidi, kama wanandoa ina uwiano chini 5:01 ni kawaida si 4:1, lakini kasi iko mbali na 1:1 au hata 1:2 (Worthington 2003: 227-28). d. Wazo lakuridhishani kubadili mchakato: yaani, uangalifu kazi ya tabia, maneno na mawazo kwamba hoja katika mwelekeo kutoka stonewalling au vita nyuma ya dharau, kutoka dharau nyuma defensiveness; kutoka kijikinga nyuma ya upinzani, na kutoka upinzani nyuma na kawaida. Kwa kufanya hivyo tunaweza kuangalia au ishara kutuambia kama sisi ni sumu kuliko detoxifying, uhusiano: (1) sisi kuleta machungu ya zamani, kuliko tu kushughulika na ya sasa ya kuumiza; (2) sisi ni wakali katika wakamtukana mtu mwingine; (3) sisi mashambulizi ya mtu, badala ya suala hilo; (4) sisi kusikia uchungu kwa sauti zetu; (5) hatuwezi kuacha kwenda nyuma ya machungu.

4. Kujitolea. Sisi hatimaye wanaweza kufikia hatua ya ukombozi, ambayo inahusisha ibada kwa mtu mwingine na uhusiano.

a. Sisi kufikia wakati huu sisi kuacha kukaliwa juu ya makosa, badala yake, sisi kutatua huzuni yetu kwa kujifunza masomo kutokana na madhara. Sisi kuona jinsi hii imebadilika yetu na, kwa kweli, imefanya sisi mtu bora. Sisi kufikia kiwango cha ibada wakati sisi kujenga upendo. Sisi kuelewa jinsi ya mtu mwingine bila kujua wote kuwa devalued na kuwa thamani, wote kuwa unloved na kupendwa. Sisi kisha kufanya mambo na si devalue ya mtu mwingine, lakini kwa vyema thamani yake au kwake na kuonyesha upendo wetu kwake. Hivyo, sisi upungufu wa hasi na chanya kuongeza mwingiliano kati yetu, kujaribu kuona mwingiliano wale kutoka hatua ya mtu mwingine ya maoni. b. Kuongeza uwiano wa chanya na mwingiliano hasi inahitaji kujua mtu mwingine pamoja na inahitaji uelewa. Inahitaji kujua jinsi ya mtu mwingine au uzoefu wanaweza bora kupendwa. Mbinu ya kuonyesha upendo vile ni: maneno: (1) ya upendo na uthibitisho; (2) kimwili kugusa na upendo; (3) kutumia muda na mtu; (4) matendo ya huduma ya upendo; (5) upendo zawadi (Chapman , 1995: passim). Sisi kutumia maneno hayo ya upendo ambayo mtu mwingine hasa maadili. Katika muda mfupi, kwa kupitia mchakato wa maridhiano sisi kuja kwa uangalifu kuelewa mtu mwingine, na kuishi kwa njia ya sisi kama Wakristo, kwa akili na Roho wa Kristo, asili wanapaswa kuelewa watu na kuishi, wakati wote, katika yote ya uhusiano wetu .

MAREJEREO YALIKOTOLEWAAland, Barbara, Kurt Aland, Johannes Karavidopoulos, Carlo Martini, and Bruce Metzger, eds. 2001. The Greek

New Testament, 4th rev. ed. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft.

Carson, D. A. 2002. Love in Hard Places. Wheaton, Ill.: Crossway.

Chapman, Gary. 1995. The Five Love Languages. Chicago: Northfield.

Chapman, Gary, and Jennifer Thomas. 2006. The Five Languages of Apology. Detroit: Thorndike.

Danker, Frederick W., ed. 2000. A Greek-English Lexicon of the New Testament and Other Early Christian Literature, 3d ed. Chicago: University of Chicago Press.

30 ? Hali ya kuendelea ni sawa na mtazamo wa Sande kuwa mzizi wa shida ni “tama ambazo hazijatendwa katika mioyo yetu.” Ambazo hutiririka katika jia nne: (1) Tamaae—mashidano inanza katika hali ya kutamani (ambayo inaweza kuwa nzuri au mbaya; (2) Hitaji—tama ambayo haikupata inageuka kuwa hitaji, kuwa lazima itimizwe ili tuweze kuendelea na kutosheleka.” Na inaweza kuingza mtu katika uchungu, hasira na kujihurumia kama haitapatikana suruhisho haraka.t; (3) Na hukumu—wakati wengine wameshidwa kukulidhisha na tunaishi kama watarajia, tunawatusi na kuwahukumu, kwa mioyo yetu kama sio kwa maneno yetu.; (4) Na adhibu—katika hali hii ya kuhukumu kasha inatuongoza katika hali ya kutafuta jia ya kuwaudhi hata bila sisi kufahamu au katika kufahamu kwetu ili kuwashinikiza kuingia katika tama zetu (Sande, 2004: 102-09).

32


Ellingworth, Paul. 1992. “Forgiveness of Sins.” In Dictionary of Jesus and the Gospels. Joel Green, Scot McKnight, and I. Howard Marshall, eds. Pp. 241-43. Downers Grove, Ill.: InterVarsity.

Enright, Robert. 2001. Forgiveness Is A Choice. Washington, D.C.: American Psychological Association.

Grudem, Wayne. 1988. The First Epistle of Peter (TNTC). Grand Rapids, Mich.: Eerdmans.

Jeffress, Robert. 2000. When Forgiveness Doesn’t Make Sense. Colorado Springs, Colo.: Waterbrook.

Klassen, Daniel. n.d. The Forgiveness Workbook. Thunder Bay, Ontario, Canada: Lakehead University. McCullough, Michael. 2000. “Forgiveness as Human Strength: Theory, Measurement, and Links to Well-

Being.” Journal of Social and Clinical Psychology 19, no. 1: 43-55.

Michaels, J. Ramsey. 1988. 1 Peter (WBC). Nashville: Thomas Nelson.

Sande, Ken. 2004. The Peacemaker, 3rd ed. Grand Rapids, Mich.: BakerBooks.

Smedes, Lewis. 1984. Forgive and Forget: Healing the Hurts We Don’t Deserve. San Francisco: Harper & Row.

. 1996. The Art of Forgiving. Nashville, Tenn.: Moorings.

Solzhenitsyn, Aleksandr. 1985. The Gulag Archipelago 1918-1956. Translated by Thomas Whitney and Harry Willetts. Abridged by Edward Ericson, Jr. N.Y.: Harper & Row.

The Book of Common Prayer. N.Y.: Seabury, 1979.

Willard, Dallas. 1997. The Divine Conspiracy. N.Y.: HarperSanFrancisco.

Witvliet, Charlotte vanOyen, Thomas E. Ludwig, and Kelly L. Vander Laan. 2001. “Granting Forgiveness or Harboring Grudges: Implications for Emotion, Psychology, and Health.” Psychological Science 12, no. 2: 117-23.

Worthington, Everett. 2001. Five Steps to Forgiveness. N.Y.: Crown.

. 2003. Forgiving and Reconciling. Downers Grove, Ill.: InterVarsity.

Zodhiates, Spiros, ed. 1993. The Complete Word Study Dictionary: New Testament, rev. ed. Chattanooga, Tenn.: AMG.

KIAMBATANISHI

Muundo Wa Msamaha Wa Kukata Kauli Kwa Madhumuni Ya Kurejesha Uhusiano Wa Doa Na Familia.31

31 ?Muudo huuu ni katika maandiko haya yafuatayo: Frederick A. DiBlasio, “Maandiko na msamaha: Walio oana na Jamii,” Ndoa na Familia: Andiko la Kikristo 2 (1999): 247-58, na Frederick DiBlasio na Robert Cheong, “Upendo ulio kama wa Yesu na msamaha katika mashauli ya ndoa: Theorogia na kuifanyia kazi” (imetolewa na waandishi kwa Ndoa na Jamii: Kitabu cha Kikristo katika Maandalizis).

Kuongezea, EPI wanayo katika mtandao wao (www.equippingpastors.com) zote bili Kitabu cha kiongozi n na Muongozo, na Kitabu cha Muhusikar na Everett L. Worthington ikiwa kama kosi yake kuhusiana na kuinua msamaha ; Kupata Msamaha.: Vikao Sita kuweza kuwa Mkristo wa kusamahe Zaidi. Dr. Worthington ametoa ruhusa kwa matumizi ya kosi hizi bila malipo..

33


Mfano zifuatazo iliyoundwa kwa ajili ya wapenzi Kikristo. Hata hivyo, inaweza kutumika kwa ajili ya Wakristo ambao ni inakabiliwa na matatizo katika mahusiano mengine. Inaweza kuwa na manufaa kwa wasio Wakristo, lakini hiyo ni uwezekano wa chini kwa kuwa ni msingi wa kibiblia kupanga majengo ambayo wasio Wakristo wanaweza kukubali.

Kikao cha msamaha kuwashirikisha mshauri na wanandoa ni urefu (angalau masaa matatu) na ni pamoja na hatua 13. Hatua ni kupangwa katika sehemu tatu: (1) kuweka na kuandaa (Hatua 1-3), ambayo inahusisha na majadiliano kati ya wanandoa na mshauri; (2) kutafuta na kupeana msamaha (Hatua 4-12) baada ya mke mmoja tamati wote hatua kati ya 4-12 na mke mwingine inachukua kugeuka, na (3) kikao cha anahitimisha na kitendo sherehe (Hatua ya 13). Wanandoa pengine itahitaji vikao vya ushauri baadaye baada ya kikao cha msamaha, lakini mafanikio ya kukamilisha muda mrefu msamaha kikao lazima kupunguza idadi ya vikao vya baadaye ushauri nasaha.

Hatua ya 1: Ufafanuzi wa msamaha ni kujadiliwa. Mshauri wa inapata kibali kutoka mshauliwa ya majadiliano juu ya msamaha, kwani ni muhimu kwa imani. Wote majadiliano juu ya nini maana ya msamaha. Mshauri kujadili nini Biblia ina kusema kuhusu msamaha na upendo, inalenga katika mfumo wa utoaji wa msingi, na inapata mkataba wa counselees 'kuwa uamuzi wa kusamehe ni pamoja na si tu utambuzi kuruhusu kwenda ya hasira na haja ya adhabu, lakini pia ni pamoja na kujikana matendo ya msamaha na upendo kama Kristo amefanya. Kuchora ya wanandoa na Maandiko ni muhimu, kutokana na Wakristo wengi wanataka mawazo yao, maneno, na vitendo kuwa kulingana na Maandiko.

Hatua ya 2: Mkazo wa kila mtu kuwa na nafasi ya kutafuta msamaha kwa / wake matendo yake mbaya ni imara. Ya mume na mke kuwa na nafasi ya kukiri makosa yao na kila mmoja mbele ya mshauri. lengo lao ni si kutetea matendo yao, au mashambulizi makosa wenzi wao, lakini kwa makini na makosa yaliyotokea zao na kutubu makosa yao. Mshauri anaweza kusema kitu kama: “Tunahitaji kuweka mwongozo wa moja kwa moja ya kikao. Mara nyingi wapenzi kuleta matatizo mengi na ushauri juu ya tabia ya kuumiza ya nyingine, lakini mara chache kufanya wao moja kwa moja makini na makosa yao wenyewe. Kama wewe kuamua kuendelea katika kikao, uko tayari kuzingatia mchango wako mwenyewe na matatizo wakati ni zamu yako kwenda kwa hatua na kutoa juu ya matarajio ya nini mpenzi wako lazima kukiri? Kama mpenzi wako hana kuleta suala kwamba ni muhimu na wewe, tunaweza kukabiliana na kwamba baadaye katika kikao.”

Hatua ya 3: Utangulizi wa matibabu msamaha na uamuzi kama au kuendelea. Ni kawaida bora kuanza na mke au mume ambaye ana nia ya kosa kubwa zaidi. Kila mke anatakiwa kuamua juu ya mambo machache ambayo wanataka kutafuta msamaha. Mshauri anaweza kuamua kama wana mandhari ya kawaida. Mshauri anaweza kusema: “The muundo msamaha kikao haina hufanana mfano ndoa ushauri wa kikao. Kama kukubaliana na kuendelea [Bwanaarusi A] kwenda kwa hatua 4-12 katika mlolongo, na kisha tutatoa [Bwanaarusi B] kugeuka (mshauri anaweza mkono nje nakala printed ya hatua na kujumlisha kwa ufupi wao). Mimi jukumu kubwa katika kikao cha, kuweka kikao cha kufuatilia na kufanya maamuzi, kwa msaada wako, kama yale habari tutazidi kujiingiza wakati wa kikao cha msamaha na yale wapate kuokolewa kwa muda baadaye.”

Hatua ya 4: Taarifa ya kosa hilo. Mke lazima wazi hali hurtful yao wenyewe tabia. Inahitaji alisema katika njia ambayo inaonyesha ufahamu kwamba ilikuwa sahihi, kuumiza, na kwamba si haki. Mara nyingi mke ni ni pamoja na katika kitu kauli yake kuhusu hatua ya mke mwingine (kwa mfano, mume anatafuta msamaha kwa maneno kukosoa mke wake katika umma kwa sababu ya asili yake zisizokuwa na uhakika na tete). Ikiwa ni pamoja na mtazamo wake wa matendo ya mke inachukua mbali na makosa yaliyotokea yake mwenyewe na ongezeko defensiveness kwa upande wa mke. Mshauri lazima hiyo msaada na mke wake pamoja tu / sehemu yake ya tatizo. Ni muhimu kuomba na mke, “Mara hii kosa makosa?” Kama mke wa hesitates, mshauri wa lazima hatua hiyo nje, na kuwa na mke ama kuchukua kosa kuwa yeye anaamini ni sahihi, au upya. Katika kesi nyingi, taarifa ya kosa inaweza kuleta mwenyeji wa masuala mengine katika kucheza.

Hatua ya 5: Mkosaji hutoa maelezo. Mshauri huanza hatua hii kwa kupata kibali kutoka kwa mtu mashaka ili kujaribu kupata kwa sababu ya kosa lake / mke wake (kupata ruhusa ya mke enlists mashaka kama mshiriki hai katika kuelewa tabia ya kuudhi). Mshauri hufanya makosa ya wazi kwamba wengi katika ndoa na maelezo, lakini maelezo hayo ni wakati mwingine kupotea kwa sababu ya maudhi na maumivu kuwa ni uzoefu na pande zote mbili. Mshauri lazima tahadhari kwamba maelezo ya haitaonekana ni “udhuru,” lakini ni sehemu ya kutafuta habari ili kuwezesha tathmini ya kina ya kosa hilo. Kutafuta kwa sababu nyuma kosa inaweza

34


kusababisha mifumo kuzingatia tabia kabla ya tarehe ya ndoa. Hii, katika urn, unaweza kusababisha ya mume na mke kuwa na uelewa mkubwa wa, empathy nd kwa, kila mmoja.

Hatua ya 6: Maswali na majibu kuhusu kosa hilo. Wanandoa lazima kujitahidi kwa akili ya kila mmoja. Hata hivyo, wengi wao kuuliza maswali mara nyingi ni kutumia na “kufanya pointi” badala ya kutafuta uelewa na habari elicit. Mshauri anaweza kusema: “Kama ajabu kama hii inaweza sauti, wanandoa nadra kupata majibu ya maswali yao lengo kwa sababu ya hali ya kujihami kote kosa hilo. Maswali huwa na kuulizwa kwa ukali au kuulizwa katika njia ya kufanya kwa uhakika. Hii ni mara ya kupata t habari katika roho ya upendo. Hebu kufanya kazi pamoja na kweli kuelewa tatizo hili kwa kuuliza maswali. [Bwanaarusi B] una maswali yoyote kwa ajili ya [mke / mume] yako?” Kutoa majibu na ukweli ni utakaso kwa ajili ya mkosaji, na inafanya kuwa rahisi na kusamehe. Mshauri anaweza jukumu kubwa katika kusaidia frame maswali na kushika wanandoa juu ya kufuatilia.

Hatua ya 7: Mashaka mtu anatoa kutenda kihisia. Urafiki wanaweza kuja tu wakati wanandoa ni kuweza kuungana katika ngazi ya kihisia. Mtu mashaka anataka mkosaji kusikia na kuelewa ya kuumiza na hisia, lakini anaweza kuwa na shida kikamilifu kunena hisia zake. Tena, mshauri wa kuwa na jukumu kubwa, na ni lazima kuendeleza roho ya defensiveness zisizo. Mshauri anaweza kusema: “Ingawa inaweza kuwa muhimu kwa ajili ya [Bwanaarusi B] kueleza madhara yake kwa sababu yeye ni hofu ya kusababisha wewe heartache, je [Bwanaarusi A] ruzuku yake ruhusa ya kusema joto wake kikamilifu na wewe juu ya madhara yake?” (Wakati wanandoa kutoa ruhusa kwa ajili ya kueleza hisia nyingine, wao kuhama kutoka self-kinga ya mode kupokea.) Ya mke na mashaka wanaweza kueleza jinsi gani waliona kwa wakati, lakini pia jinsi anahisi sasa katika mwanga wa kile kujifunza katika kikao cha ushauri nasaha.

Hatua ya 8: Mkosaji inaonyesha uelewa na huruma kwa ajili ya kuumiza yeye ana yaliyosababisha nyingine. Baada ya mkosaji ya kuumiza na dhiki anatoa kukiri kwamba mateso ya mke ni kueleweka na kukubaliwa. Hii, kwa upande mwingine, inaongoza kwa uelewa na UKIMWI katika msamaha kihisia. wanandoa wengi wanaweza kuwa na ubinafsi sana katikati na kuona kuwa ni vigumu kuhisi au kueleza uelewa kwa ajili ya wengine. Mshauri anaweza kusaidia hii kwa kuuliza maswali kama vile, “Wakati mke wako alisema kwamba yeye kuumiza hivyo vibaya kuwa yeye nikaamka kilio usiku, nini unafikiri kwamba anahisi kama?” Mshauri anaweza pia kuuliza kila mke na kujumlisha remorse na empathy walionyesha kwa wengine.

Hatua ya 9: Mkosaji yanaendelea na mpango wa kuacha / kuzuia tabia. Kwa mtu wa kutafuta msamaha wa kweli ina maana kwamba mkosaji mipango ya kuacha tabia ya kukera na kuzuia kutoka kinachotokea katika siku zijazo. Msamaha ni kuwezeshwa wakati hatua za marekebisho ni iliyopangwa na mfumo wa uwajibikaji ni imara. Th na mpango maalum na hasa kuundwa kwa mkosaji na msaada kutoka kwa mke na mshauri. Mshauri ili kuomba kwa ajili ya Roho Mtakatifu ili kuleta mawazo ya akili, na wanaweza kusema: “Kwa nini kuanza na ahadi yoyote kwamba unataka kufanya, na labda kama wewe ni maamuzi yao mawazo atakuja jinsi ya kuhakikisha kuwa ahadi ya mapenzi kuwa aliishi nje?” Mshauri inafanya kumbukumbu ya maandishi kwa kila sehemu ya mpango huo na kusisitiza umuhimu wa kuweka mpango wa michache iliyoandikwa katika eneo la kupatikana na salama.

Hatua ya 10: Mke mashaka inaonyesha uelewa kwa mkosaji wa kuumiza. Ndoa matatizo ya kawaida kuhusisha muhimu machungu kwa mhalifu vile vile kwa ajili ya mke na mashaka. Tabia ya mhalifu wa inaweza kuwa katika sehemu ya kuelezwa na machungu ya awali katika uhusiano na / au machungu ya uzoefu katika kipindi. Zaidi, mkosaji lazima sasa pia kukabiliana na aibu na hatia ya kuwa na kuletwa maumivu na mke wake. Mshauri anaweza kusema kwa mke na mashaka: “Mimi kutambua kwamba kosa mke wako umeleta muhimu kuumiza, lakini sasa tunaona kwamba yeye pia ni kuwaumiza. Unaweza kuweka ndani ya maneno ya hisia kwamba yeye ni kupitia?” Kama katika hatua ya 8, mshauri wa husaidia ya mke na kupata uelewa empathetic.

Hatua ya 11: Msisitizo juu ya uchaguzi na ahadi ya kushiriki katika kuruhusu kwenda. Mshauri kuwakumbusha wawili wa majadiliano katika hatua ya 1 kuhusu upendo na msamaha na mbinu ya utoaji wa msingi na msamaha. Kama mke na mashaka anachagua kusamehe, yeye anayetenda makusudi kwa basi kwenda wa kosa, na wala si kutumia kama silaha katika siku zijazo. Hiyo haina lazima kuzuia kujadili kosa, kwa kweli, kufanya kazi kwa njia ya suala hilo katika ushauri, mapumziko. Majadiliano kwa hiyo kuchukua nafasi ya juu ya jinsi ya kuepuka ruminating kuhusu kosa hilo, na jinsi ya kukabiliana na hasira na resentful mawazo ambayo yanaweza kutokea katika siku za baadaye (angalia mjadala juu ya kufanya hadharani kusamehe na kufanya kwenye msamaha katika sehemu V. “Msamaha na Maridhiano,” hapo juu).

35


Hatua ya 12: Ombi rasmi kwa ajili ya msamaha. Kufanya msamaha wa wazi, ya wanandoa wanapaswa kuweka katika maneno ya kuomba na kupeana ya kuomba. Mshauri anaweza kusema: “Sasa ni wakati, kama [Bwanaarusi A] ni tayari, kwa ajili yake na kuomba msamaha rasmi mbele yangu kama shahidi. [Bwanaarusi B] inaweza kisha kujibu kama au yeye ruzuku ya msamaha.” Ombi rasmi mbele ya shahidi inaimarisha kwamba uamuzi thabiti imekuwa kwa ajili ya msamaha. Wanandoa wengi huenda kilio, kushikilia mikono, au kupata magoti yao na kusisitiza juu ya toba na majuto kosa yao. Baada ya msamaha ni nafasi, mshauri wa maelezo ya tarehe kamili na wakati na anauliza ya wanandoa na rekodi yake katika nafasi ya pekee. Mshauri anaweza kusema: “Msamaha mara walikuwa na nafasi ya saa 11:32 asubuhi katika tarehe ya leo. Tafadhali kufikiria kurekodi hii tarehe na wakati katika nafasi ya pekee kwa sababu wakati huu ni takatifu mbele ya macho ya Mungu. Kama kuna maswali yoyote kama au si una aliuliza kwa au nafasi ya msamaha, tafadhali rejea kwa muda na tarehe au kujisikia huru na simu yangu kama shahidi.”

Hatua ya 13: Sherehe tendo. Wa nje, kitendo sherehe baina ya wanandoa ya inaimarisha msamaha hey pamoja, na husaidia cognitively, kihisia, na kiroho kufanya maamuzi yao halisi na wa kudumu. Mshauri anaweza kuuliza: “Jinsi gani unaweza kusherehekea msamaha kwamba imetokea hapa-kitu kwa mfano kuwakilisha msamaha-kitu sherehe?” Michache anaweza kuchagua kuandika makosa yao juu ya kipande cha karatasi na kisha kuchoma ya karatasi, mtambo maalum kupanda, kuandika na kubadilishana barua upendo kwa kila mmoja kubadilishana zawadi, au kufanya kitu kingine maana kwao ambayo yanaashiria msamaha yao na mwanzo wa maisha mapya pamoja. Kikao nzima inaweza kuwa ukombozi, maisha kubadilisha uzoefu ambao huathiri watu mmoja mmoja, huathiri uhusiano wa ndoa, na huchota nao pamoja katika urafiki iliongezeka na Kristo.

36

EQUIPPING PASTORS INTERNATIONALequippingpastors.com/files/Resources/African Language... · Web...

Documents

Transcript of EQUIPPING PASTORS INTERNATIONALequippingpastors.com/files/Resources/African Language... · Web...