ANALYSIS\Et EnarratioEPISTOLjE PAULI

DG ALATAS,Cip.il. a verf.itf. ad CapJII, ufqiad verfum i$m

QuairuIV* bsmdicente%

TuUica dvsquifitione cxAmintndarnproponitJOANNES ELAI TER-

S E R US; S.S, Theol. Dodt, & Profeflorin Acad Ubfal.

RcfpondentoJORDÅNO N. E DE NI O werm.

S. K, MSrpeod,In Audit&rfoGu߻titano addfem

horn mattottnts A.io 4 f.

u B sAL IJE.* 1 ~

*• %IT .i, 1 1, * 1 • ~ •imprusebatEschxiiu* Minaii,

■■V.;,;-,^ -

•<■■ ■ ; -"*4 . , .; ...... V ■ .. -- - "v: . , ■. "- v . ~ -■■:•- V - <• •. -

rdfrf vM&'JSff tÉft A %SÉ Tlftf faAf %åhf frfef v«U råtä iÄ# ><Rf *>$£ ftfif %&£ %fif Ütf S&v^^^5S:^:3oc^:55c^<: 5c *:5C5CXC5C5cttc5C

Capitis Sccundi.Äd

G A L A T A S

Pars Tertia,.juitur tertia pars hujus capitis,quasm-

itium eft fecund« partis principal» hujus*Epiftolac, de juftificatione fidei, cujus pro-pofitio contincfur, v. 16. S$Jf°d homo nonjuflificetur ex eperibu* btgüyfed exfidc JEfu Chrs-

fli. Ubi )vftific*ri> nondenotat perinfufuro juftiti« habi-tum formaliter Juftum cfBci; nam fic certé å juftificationejr oo removerentur opera, Scdfignificat»homiaém pecca-torem» coram judicio Dciacculatum ibfolvi åpeccatii, ingratiam recipi, ac juftum reputari, cx merito juftiti«Cbrifti, per fidem flbi imputatjr, prout vox hare accipiturLuc. 2g. & alibi paftim*Fidej hie ftgniftcat non nudanu»otitiamde Chnfto,quam etiam Dzraomes habeot, Scconiremifcunt. Jsc. j. Sed certam etiam in ipfum fi-duciam» i ta ut credcrcin Chriftum nihil fit aliud,quam in_ipfo confidcre, quod per & propter ipfum babeamus pro¬prium Deurru, remiftionem peccatorum, Juftitiam &vitaro srternam. Qperasutem legti, non tantum denotantbic opera legis ccremonialis, utcircumcilionem & alia_.»fed opera univerlz legi» Mofaicar, cujus praeeipua pars quas-darn erat le$ Moralis in Decalogo comprehenfa, Neqae

A % nmm

tarnen hic intelliguntnr opera tantum non renatartiqi-»>quafiipfafolummodo fecludcrentur a foro jnCfificafciQnif*,led opera etiam renacorum» quaha erant Pauli* Äbraba«irti» & aliöfurn fideliaro. Prsemifsa h*c ternoinorumhü-jus propafitionis explicationC} nune vidcamus quibus ar¬gumenta S. Paulus do&rinani juftificatiobU fidn üdfiru«at. Priratira argumentum eontinstur in Ulis Ipfis v<srbisr%quat ad reprehenfioDenfc Petri fupra referebantur.* v, 14,& 15. Ubi ita Petri fimulationem pffpringit.• Si tu Pe-tre> qui Judasus es»geotiIiter vi vis & 000 judaicé, cur gen¬tes cogis Judaizare ? Tam fequitor od ior argumend pro-pofitiO: At nos, i.e. tifl Petre «Sc ego j perfonamjutnji inquit Hieronymus} ne Uli fasere vidsretur injurna¬tura futniis Jadaei, &e.

Hss tjsdcm vcrbis continetur primum etgnm-eotömquo juftiriafidei adfisritür, quod ducita oommodi fuo Scorbnium fidelium pdasorutn exempla. Atcpe ilc sp j-ret tam ar&é hane Epiftolar parte cum fuperiori cctmeäi»ut diffi eile fit> cas ab invicem divelli. Argumentum eftå majori ad minus» 6t hone videtur habere fenfum:ßquü-quam cx eperibut legis jußrficaretnv > tum nos qui natura fumuejuMiy eafacienies»qua praeeptaJunt* mn exgentibu* pecca-toresy olm tdololaira $immundhfretsäteris certe ex openbun le¬gis jufiificaremur, fei nos nonjuftißcamur ex lege, 2s. mnrtominxégentilesMinorem probat v.16, ubi provocarad utriuiepeicient.am. Eidojig olté ca&jwms Mpx% ta* uyA* *i5T«s iqtrS 3s|*raf, Éäi fåj&fpandet Hebraeo 5d?~üN5,idque LXX-mt«rdumper yettunt, rnterdum per

, toi ut patefc Gen, 44, 23» %z. & alibi paffiai} jed vel nificx 6de JE(b Chrifti. Eraknus reddit,ftdtantum perfidem.Et qusa hoc (cie&fcts r$j qpeis eis %g$op i^rSe ImTsu&ißfyj * ivct*>

CK Tn&ååCtyvrS, cbc t| tgytft Vcwtf, TJode 80«teroid fciebnmeodem verfu iubinnuit:r «Ma**1 *| %y»».t9f*a mm Ubi fubjéäum propofitiomsr'eft omtm taro, Sc Tic trartfpanenda eft : Omni? caro noQ

juffißcabkurexoperibusieg'sdd cft, nulla,ubi vooc car-nisSyaeedochicé hämo inteJJigitur. Quibus vcrbis di-gitümqu, intendit ad caufamjquäobrem bomo ex operi-bös legis juftificari nequeat * quia fciHeet, lex (autb, bo¬mo verdcatosft, n e. corruptus,infirmu*,fragiiis»quipropterea legi Dsi iatisfaccre oequit, ut id orieudit Rom.3» 19. & 23.5c c.7 14. !

v. 17. Sed buic do&rinae Galatas vel Pfcadospöftoli ob-ijcere potuiflent vulgare illüd argumehtbeo,qjtiak & äbbiPaulus Tibi obijeit. étåk JixataPfyrty bfyllßpK&l ävjtfi ct&etg]aÅh?ujia.%oi?os ajjutgKtXf 2ia,K0.9.@<* i'Petäftimimßer dicitur, qui- p'sccaru probat,coq; dele&atur» qua'cChrtßum fore aibitrabaotur, fi ad juiiiScationem fuffi-cetet credere, cum interim male vivatisr» q.d. fi pjgöcato«res föla fide inChriftum abfque operibus legis juffincan-turjpeccaoduiB efle, quo Chriftushabeat, in quo officiumfuura faciat, Hanc ut irapiam quandam & hortondam*calumfliaoa>prrmo exeera&do coafutatiaquien«» py ytn1»

v, \S< Deittdcfub hypothefifua; perfonas ratioobus in-friogit» mmum prima ex abturdo petitur* Étfci* «iäern*b'JOtt, 7&P& Jmhlf ClX6$0(A<ü , 7!U(ß.ß^lIw ijJLetujoit mi$r}pi> Qu, vél-Ictdii ei : £go hafåenusdoceodo jultificationemfidebdo-cu homimm a pecattis abiblvi » peccaturoque aboieti utjd >j regnet, Nuöfi fi rurfus. doceré jpeccatisefie indulgen-dum. tym üunemoperamfiirnerem, & mihiipfi cöercucontrarias, feoc ve.ro cum nimis fit abfurdumdequiter ta-|pnvpeccaadiliecmiamcxtÄfca doårina csquaquara fta-bihri. " . v, \%

i?. Seeunda ratio petkuf å contrario prorfus efife»au, quod vidclicetdoürina de juftificatiooe fideioonpec-candi licentiam infcrat, led rocrarn potius fan&itatcro, 6fritarn Dco gratam, éyu y&o eia rip* vopa am^ttvev 'Iva &tßlyra. Legimori,t(\. defpcrarc de juftitia legis, leu ut I hco-doretus explicat,aullam in lege amplius vitaro quaererodieit autetn fe per legem legi mortuum effe, cum lex pec«cataarguat, iram Dci rcvelet, 6t fit pudagogus ad Chri-ftum. Pivert D«,eft ad ejus nutum ac voluntatem vitam-,inftituert. Is ergö eil; verborum Pauli Jenfus: Ego exlege didici nullam in lege fitam efle falutem» fed qu«ren-dum effe Chriftum» cujus merito juftificatus, vitam Dcograta inftituam. Juftificationis igitur effedus aon eft pee-candi ftudium, Ted fatisfa&io 6c vit« novita».V.20. Tertiana rationem petit ex communione jufii-ficatorum cum cruce Chrifti. evve^v^apetj, £5 chteniya, Ijj/«u tufo%psvf. Talem nos jufiifkati, cum Chri»fto habemus cotnmunionem» ut quemadruodum ejus cor¬

pus cruci eft affixum, ita qui Chrifti funt» carnem luam_»crucifixerunt cum deftderijs &concupjfccntijs. Ut infra_»ait. c. 5.24. & in eundem modum loquitur, Rom. 6, 6. ubidicit, veterem noftrum hominem cum eo crucißxum eile»ut enervetur corpus peceati, ne polt bac peccato lervia-mus. Carne in hunc modum mortificata, jam revivifeitfpiritus, & nova vita iochoatur* Ideo dicit, lß'j> fpiri-tualiter, Icilicet. ebo rn 'tya. Quaiis fc.olim fui, nam pet-rcgencrationem, fitbomo quafi oova qusedam creatura.,:

*#*•'> b.c. ille mihi vita eft, qui in me eft effi-tax,ad proterendos yitae fpiritualis fruäus, Dco pla-centc5& proximo blurare». Idcm ulterius fic declarat:b y pv* Iß tp escgxh \p risii £ß rf} Iß vji 7Q &eß, tQ ityxTnjtrcrijos pg>^ Uvtsv \z»hipß, Vtvcre leu eile in carnc^

alias ßgnificat carnaliter vivere> & taks Deo placefd n§-=qocent, Rom. g, g. Hic autcm in carne vivere ed morta*lé vitarn vitare, qaat tamen non impeditChridi vitam.,,in nobis per fpiritum fuum habieantrs. His itacjue ver-bis, clarius exponit-, quomodo idintelligendum fit, quodvivat, ita tn.uc non iple, fedin iplo vivat Cbfidus. Etfien. vitat in carne, noa tn. fecundum carnem aoibulat, fedvivit vitam fpiritualem per fidem, qua? »mple&itur Chri-(lum unigenitum Deifiiium, cum omnibus fuis beneficijs?quae nobis motte fua paravit.Casterum quod omnes in univerfum Concernit, id PauJ

lusad fe fingularitsrtranffert,ccm dicit, tSk^u7ryjffufjyg/^iscd enim fasrc vox fidei apprehendentis, fibique peculiari-ter appficaneis» quod omnibus aequifitum * ut ad hsse ter«bainquitHaanius.

v. tu Nunc pörro ad inditutum fedit Apodölus, & éXabfurdo aliud argumentum fumit, dicens: cbiu^ru, noareijeio, feu irritam facio , tiw ztyv t£ ©i». it ^ vipyitKotjOffvrtf t aga, Jugtctv knifavty. q. d. Si iuditia_tnoftra eflct ex operibus, tum neque gratia Dci cdet opusneque inor t a Chrifti ; Non gratia2quia in a&u judifieitio*nis, gratia 5c opera ita opponuntur, ut uno pofito, neccf-fario (ecludaturalterum, ficut Paulus teftatur,ÄM». u,Si ex gratia , uon jam ex operibus alioqum gratia jarru am»pltwi non efi gratisL» Si vcrö ex operibus, jam non exgratia alioquin opus non ed opus,neque morte Chrifti ef°Set opus, cum Icil. homo fatisfaciendo divinae juftmae9pröprijsmeritisvitam »ternam confequeretur» Cum yagratia Dei ex aäu juftificationisminimc (it excludenda^»& ab lurdum föret Chriftum fruftra mortem oppetijtfo®

fequi*

fequitur jaftificafrioBem meritls opeium nequaqiiam rfload&nbendam, fcd fidei» quse iomone Cärifti atquicicit.

PErgit Åpoftolus pluribus argumentis propofi-tionem fuam advcrftisPfcudoapoflolos detenJore, qaod yidehcct jufåitia non fit ex opcnbäs legis,fcd ex fide in jcfum Chriftum; & tandem cui ufuiItx data fit y iucuienter declarat. Dü^ itjiqoe fodthujus capitis partes. In prima juftificationem fideinovis argumentis confirmat, uiqué ad v.ip. In

fccundå verum legis ufum exponit, ufq;ad fioem capitir*.

v. i. Antequara adalia argumenta progredkur» Ga-l*ti» mfperatam eorum ab agbita Vcritate dtft&ioDtm_ffveheh'entifrima cbjurgationeexprobrat. n a^tci r«A«-Teth r»s vpKi ißxrKtbH Ttj o.\i}%ai v.*} mfycdr. Om mahtioJéagaitäiii ventatcm defierert g* adas qiudam fit ad peccatuinfpjrttum (anetorn, ideo ftanm i« ioitio repre henfioneramitigat.ftijcieiido maximaro cuipae parter» in Pfeudoapo--üolos> eorum iédu&orcs, »c (cilicct omuem veni® & re-cipifeeistiai fpem videatur dlis prsrfciodere, itacjue ilius äPleudoapo (talis fateinato« eile ait,> hoc efh dcmeatetos.ßaerxotifgif^iade eil iatinum faicinare, quidam ditium vo-knt quafi <pafinafraf, oealipféu atpeäu occidcre j faicinare

ARGUMENTUM

enim dicuntur, qui oculorum obtutu afios kduct fcu In-ficiunt, cumquehaec ladioex jnvidentia putetur oriri , fa=ttumeft, ut pro inviderc quoque accipiatur. Hocjamap«plicat ad Pieudoapoftolos, qui cum Galatis nuper ad vcr|-tatero Evangelij ab Apoftolo converlis felicitatem corumioviderent, quafi falcino quodam cos corrupcrunt, etquead eam compukrunt inlaniam , ut pro veritate errortrrijample&ercntur, Nc autem immeriro cos tantoperc re-prebcnce*e vidratur, addit *ar' fjßasv^Gty^cttyri Beza vertit prius fuerac depidt^o t»/u£ ifuww/dfyoufc. e«. quibus adeo clarc propofitu erat Evangelium de C hri-fto» ac fi viva irnago crucihxi ( hriftj ocuhs veftris fuiffcufubjeüaimo d apud vos fuiflet crucihxus,

v. 2. Hac praemilla objufgatione, jam adTertfa'm ac-cedit argumentum,quod tale eft ; Txn ^o\0 Jihu pctS&v a<p°VfAQO » £ taycav ts 7rnufa,<t'i*ct<&t]e, tj g£ ctKtfj; 7n<5?<*S , hoC ert,cx fide per auoitum percepta» Narr, «*.7 7ti&c*r hic accipi«tur pro do&ripa ftdei, beutendem ltniu vocajbul um audi-tun ulurpatur £fa. 53» 1. Argumentum tale eft , Qua d$*dirina conftrt Spintum Sanftum ex ta eft jußitia noßra coramDto , ratio eft3quia Spiritus Sådlus eft arrha j« ftitia: noftrap.At non exopenbu* legis* h e ex dofttina legis* (ed ex auditu fiäeideeeperunt Spiritum Sanftum Ergö don ex lege, ft d ex ftdöeft juftitia: Ad miooris probatiooem provocat ad iplo-ru o conlcientiam, propriamq <e experie tiam, Cum_»enim Apoftoii prgedfcarent Eva sgeüum, i e. doärinarrL»fidei, cecidit Spiritus Sarktus luper eos qui audiebant ecs»Ad» 8) /7- & io, 44.

v 3. Jam iterum objurgationem ioTpergir , dementi-sm ipils rurlus exprobraos,quod cum b* ne ca^perint ma«le deünaßt) GVTUJ cGVQipiQit^, 7tMvpu&M* iZv okokI

Jj Tfl"

per Spiriium hie "inteÜigk dodrioaro -de joftiff-Cftiipnegrasuitat-qux åc-pir i tu Sandö per ftdem appliea-for u obfigaatur. Per carncm vero, dodrinaro legis, im«prim is ceremonialisY qua in carnis cirebrnciiidDe,ablo»dooey& åiijsexternrs opcriéius' contiheb a t> iicinfrä c.6? 12»in esrne placere velie dicuntiir, qui circumcifioccm ur-gebapt* ira Paulus Phil. 3,4, nullarn fe habere confidea«tiam in earne dicitvöuamvis Fuckru* cireumCite*.

v.4*. Deraeotjam eorum etiam inde arguit» quod afifli-'

&iqnum» qua« ob Evangélij. profefßoncm badénus hrsvtinuerunt» dulciftirno frudu (im parituri» &*

Per pafåiönesiJias ripn tantuna iuciam 'carnis oc ipirit.usistelligit,c»m in ipfå cop ve rf*one ve tushomd corrumpe-retu fj corpus peccati abo]/retur,& moriffutörentpr fadacarnis, (eu ut infra Ioquit urj nruciHgeretur caro,cum defi-,derijs & concjjpiléeotijs : kdmaxjrde externa pericuia^atididiones & perfccutionet, quibus cb E vangt] i j da&rihsefänt efpofitK ad dit. cUt.é iiragégBtbw,.£y* )^.«>t^.;(bb'noensbona fe adhq.c-fo.fere ipeoi de eo.ru reiipiicentia »ö.c cnimfp re,' ut praeamutxs horu'rn ■ alipnacdd-ünt reportaturi.

t<? f- Hac ioterlertå reprehenhone, novum addit,ar- -

gumentu-m .quod cum fuperiori anne&it» & hifMt ti 73nojj.su, de-quo icUicet v. 2. -loquebatur. ^trtaywJWct/jfti iy tfihj *£ zayctjv vGjjXi ?s| éttcoys \ quo > incuioHicronyhius^oiiendit.ur Galatasj accepto pöii fideai Spi~ntu Sandö» dons 1'ilbuifle virtutqm? h. e, propbetiarrLj,genera Hbguariifp, roorbotuoi curationcs, & cetera qmead Coiini Usos- in döms bpirituaiibus enumeramurf tal.oii'jqde cit argumentumper quam doHrinam habe tis. donWrttttum ae miracnhrst«^pex tandem habe tis Jufiitiam ; ratioeü»quia don a ^ir'#u-iuruai_s '& jnftioa qiiae valet cq~raoa.DeosCX cotfc&icutc proinananti vidd. ex grafiaü'-

Spiritus Sao&ij Alißrtut& habitfanon ex epmhm legis*Jeå *Mtud'itufiäeixb* e. mn ex Uoöirin# legis* fed exfide sudslu perdpiAütip'ßmet eßüexpefiii ergomdidem bmbetßs fj jußitiam*

v»-gi.. Nuocadcsempluna Äbrahami» pattis ^idélicctcred^ptJöiis ptbp&ékt, & q.ui^eum adfert MgumentuRL»»KccBsj f Åsm0ysm €>j$. npj iAc^iS-q, kvroo h sHjbc verba ali/eg^t ex GW; 15/6. Quaé etiam ad Rem, 4»%h pro co'nfiftDat»one jiiftitis» ßdei adduxerat» &.conti«Oet arguqjenti ée*m<rtp. \

V.7-- Afr'<*Wcjufdcnrficquentsbus verbi$continéj£ö&.Tndmcijs 971 h on, m&u$> xnt doivjjol Äßgt&clfi. Beza hie ,

partieujaoo tu déciarationis.ergo addi?» ut oitöodatyr ne-xm com' (uperiori Vcrfic«!o» ilcut5c alias'ln itmiliuro coUlatidne partieula ifta fubaud in folct :•-/argumentum-inte«grum eli t$Ie $ QuopaBo Abrahampaler credent 'tum Rom. 4>f f.jufttficatda eft, eodem pfålo fåfiligs Åbmh& fußificari operSei>uva emm eß j'+ßißcattmk rajie, fiquideni DEus uous et!» .quriuÖrScabitcircumeifj.oPérn ex 6de, & pf»p-utium ex Öde«As Abrahamsx fiäejußificatm eß > minorem hanc probat t«-iOmooiu Iciipcutat Mofäicae*credidit eaina Deoiid «ft,pro-:iö?n?ooibus diviois i qüibus promilfiö etiaiis de benedi&o .

temioe contincbatur, verbil ill is (eilicet, fic er.it lernen-tuum, qua? cum (upejriori prbtniilione cpnjanxit* c h, 3.Beoedrcentüf in tc ombes fatnife terrap, Et hane fideiKL*promiifulti feroeö fcilictt tmpSe&enftem * Deos ip§ ina-putavit e«$ gttäo'wyiad julritsaiii- h.e^m qui propnå>q«åcoram Deo poiicc Conbftere,jufthiå c arebat, prb jnflnö ha-,buit,ei ihtpüt-ans jubtt>rtu ejus in quem credit» s.c/Chri«fti. Eft autem bic k?m.o dnölijs Ab.rab^con caturaKbosi'quabsfe eile irrtpij "judad gloriöbantöri Joh g |ed 'fpi-'r|t?ul?bus quiex tidc Abrabs (bot, boedUkiem eius, um«'

fcüttifjCfedendoin Chiftum mundi McHlam-Hoc quo ple-»ius ipGs pcrfvadeat, addueit iterum ex Mofe teüimo-niumj.

V. g. HofiiJxTK Je jj ygäfiy on cu 7n<reoif JiKeqol m s&pt] o Seeg,&gcevrs/ehiff&]o t£ aß^uu/Ui on evhayrtyjiiTUj tu cro1 ar«v(£ tuh. c. Nc ulius ub fatruliae vcl gentis divcrlitafem ie ab A-brahami benedi&ione putet iri exclufum, ideo Scriprura.,,feu Spiritus Sanåus in leriptura loquens,jam pridem ejus-modi cogitationibus occurreos, Iatam hancrem nuncii-vit, qu^d omnes omnico gentes in univerlo mundo* fubhac promißione comprehendantur,,

v=9. Conclufionem ex hac argumentatiooe talem.*infert: dVs et ck ms?®}, eu\6y£v7Uj vwj t$ 7nsu> Aßpuap. h e.Omnesfidelesin filijs Abrabae recenlentur, & ideo ejus-dem cum iilo benedidionis redduntur panieipes: In pro.miffione enim verbum erat futuri temporis,hic pralentis*v.io. Pergit Apoftolus aiijs argumenetis fuam porpo-

fitionem adferere, & benedidlioni nunc opponit maledi-äionem, oftenditque, quod ficut ex fide benediäio, ita^ex lege emanet maledidtio» em^ tgyeov youx hhv

tiffi. Sub malediäione (eu execratiooe funt, rc«

aj», i7nKK vugyos che etitxip6t h Trucj^jotJ yt-thig tvT$ ß>ßhia> tQ pcftzs, t2 mtjo&t cte'Q, Ex ope ibu*

legis eile dicuntur, qui nituntur proprijs meritis & in ie-fge juftificari völunt. Sicut contra ex fite efle dfeuotun^»quidc propria juftitiå deiperantes nituntur msrito Chn-fti > pro riobis legi latisfacientis. Malcdidtio cum alias o-mmsgeneris mala, &: pamas tam temporales quam arter¬nas compleäatur, hie praeipue de Ipirituali ma'edidivanceft aeeipienda, perinde utoppofita huic beneditbov hic lo¬ci fpirituahabeaeheia» cumprimisgratuitam ex foedere^

ad'

idoptlonem denot-at* In hnnc itaquc modum pfotaoApcftolusbencdidlionem, (lub qua juliiftcatio noftra com«prehenditur ) non efte ex lege> quia videi. ex lege eft ms-ledi&ioi q* d St ex lege eß waleaifiho> non voteß ex eadem effsbened'Bio, ratio eß mamfefta ex lege cppoßtorum, at ex lege eßwa'ediftio, minor probatur, non inde, quafi bona opera infc noxia fmt,& perniciofa, fed quia lex ab operarijs requi-rst perfe&am & omnibus numerisabfolutam obedientiam»cum commifiatiooe damnationis nifi prsfletur* Quodprobat iterum fcri'ptura Mofaic» tertiroonio, Deut 27, 26*ubi ha?c verba habetur.* fTVin *^21 THNIii i nöta t [pN ci2yn !?d pni ortfN n rMQ-Hiercny.ait. Apoftoio hic> quemadmodum & in csetcris»magis cur» fuift'e fenfum quam verba exprimero>

v. Ii. Eandem porro concluflönem ex alio argumentodeducit: ('n jiPtofjtca xdeti di^Q-acj dijAov: olt o

OK 7nm>$ fyto7ee{,V.Ii. d 3 ¥0(a,^ che S9iv Tn&cof. ctAtl otötffds ocvQ ccvB^wms,

Zfimuft» av-nis. Jurtificari coram Deo» elf coram judicioDel? qui oulia attendit opera, fed taatum meritum Cbri-fti, abfolviå peccatis. Sieut contra coram hominibus ju-ftifieari, eft agnofeiexoperibus juüus,ficut Jacobus jufti-ficandi vocabulo utitur. Cap.2. In hoc argumento A-portolus conclufionem probandam primo loco ponir,quod videlicet ex lege nemo juftificetuj* Majorem au-tem ad verbum aeeipit ex teftimonio prophetico > Hab* 2»Jußvsexfiäevtvit: intelhgitur bic vita,non temporalis, fedlpiritualis.qua quis vit» atern» redditur h»res. In qua?verba Hieronymusmirißce depradicat feitam illam lapi-entis viri lententiam : Fidelis non vivit ex jurtitia,(ed juilüsex Hde« l.i. adPauIura &£urt.fol. 6^:L- Uberioremau«

B 3 tern

fcujö« éPtv «xplsmipnem sdfefrt ? s: p*N ;r. ffete*gram Iii« ponttur argumentum m fojrnaa (yJjogUticå mo¬do trati/pongntur pr&rmÖbv . Jußw vivit ?<* fide> kx nmgß^exßde. iWajörenn probat ex tciiimooio Molls Deut. i8if*,Qup,d& Fzech. repctit Op, 20 , H+ h t Chifftus fA&ti,18, Fac h,oc 6*. «ives.'lex en im non credéuti, fed 'fauéndVit9is proroittii, fequittir ercd fomc quob. ex lege nsmoj4rft.ibc/tur* , , '•

bed ittquies» com Jex/nem-me/t?: jufliffcct, fedcondsmnatioois ienteytiam in ofe^estrsnigreiforei vi-bretsorones äußern fimus tranigreflbres» qUöroodo crg^cäodemnationem iiiam evadsmus & 'benediäbnern^caq*'lequcmüt ? Ad boc perocc.upatioiiém ou$e rc/pqhdeu »obi argumentum itlud9 qued io Bnc prsecedentis capitisvtrüQ ttéigit, ( .fj ex b-ge jnftitia» Cjhrißus frudra mbiiuosr8eft,j per fequeotes duos verftculds latius diducit, tibi perJua m'ctnbrs' tpfcu® opus redemtiönis defcribit.qttéÉ i£t}y$Mmc$Tijs xsStgpf-TV wpx> feiofis*®* \ssré£ vj&M*«?«€*• Ataiedi&io» id eft» malcdichis, ( Sicut z-Cor.^ 9.wjrét* progioriqio*) T&y^avrccj , imx*$gal&* mxg é xgg-påfist®* im %Ckx. b: . t, .

V, >.4^ ftS to? ^ vjfey'a, tk j£@acL&f& ysvqitxf is %gkfpIqeSJwrita $x*y?tKux* r$ ^«v^7^h.e«p?QmiiliiSpiri.(SictitiHcbräiimnsme ctj'aa>,' Aü. a,"^. ufurpatur} A*j3<w^y; Ip|7>;r Tnpfbi* ~ Kedesntiocus opus hic defc rihie per dmnia~»tauiarom genera« / Primo denotatur causa cfficico£-r%»demtiotiis -xgifht quod efl nornca'PeribiKC» utraq; ftatwrå ..

caiiba^ij^ Ii. ut fjumariueii quo iouüerc voltad noftn i^de,mtipnciii ßeccijfariam tuilie duaruro tnatu-,rarum»cuvjQ*& humana.', ao u'nå perJona co.ojunä k»m nxii*• J -flat c na cirea éuaoj (ga nbjs&um' rtderotioüis'trxpri«.

^ ■' :äL x mitur

ID i tuf;vöce No^que^on fe tantum inteiligit Sr Pe-truiu »cseterofque Jud&os > Ted Gal'at»s.qiioque>réliqua«c[;•gemcs>dc quo ne dubkacio aiiqua in aoinr.is eorums rcii-c'eatddeo W feqpenti ver lo sxpreikm gentium facit men-tipncm5 öÜ|nddns€asquoq're juxts divinara proroiflio-nem beo'edi&ionis Abcahse fadfas efie participes per rne~ritum Cfariffci. 3. Eonria fedemtionis voce t$0>qtaaäeinnuitur,(umpta viaelicet Metaphora å docibos5q i iolu-tbprctio» quod Avtpo*dieitur? captiyosrab bo/fe redirnére'fr I.et.t>ondeb«®" rcüejrr>ptiqW&s kmtv-tigam vocatéj* utf;pb. 7, 7; /.fyüheria-.iiia:- ur.dcrcdcnärpti lumus, vo.ee wäg??ducnb'ontur, qua inteiiiguntur ompii génetkrnala, iaowtt ei:m qjs p■ % • ( ■ (| < r r*D 11pfu rr-, tt ir i v b %ft uabapcc-etta incUfrinvuj; iHud f«m dcfcribi't» i»Bi ait, £*-

, et u« .0 ro ti i b-i * i®ted s - i dq;>é con tirm &t Möfiste ft i rro*,DtoO«',!hij. Ö'-n^N rvV>p—5, Quis imledjöio...|Öci ipfpenita:» JL,X X hsbent ori KtKuj^nftéivfåfc xsm $t$ ms

HsjtpcLpicBu IvA*, Iafguiii » q'oia p*o eti quod-pccca-vu cmaai Domino fqfpeoBs e&qiiaQ knius eilet,ob'ma-letbckoaeffi Det iofpcpfus eft jdt bla'pheo^is eninb & idö-lokttis ijoc fuppliGium lurrebatur, qui omnjqin fiégi^^•

• otoruiti apud Jüdaos naax'iiuc erant iofe-mes> Rclprcic-batur abtem ad Chriftunri » qui torpkli tik roorteqjfjn» riktmortWrus ob peccsta hurrVani gencfis qua? in fe fuceperae»& ideoexccrabijisfaäuscßöDeo>qpioffißcmiramlua-mGiniplum efEuderao.

Duplicera pollremo 6ne>rn fubncüit. 1. Ideo icil»Chriflum ut maiediäurn in Ugno iuipenfum cße» quo be-nediäio Abraham id eft r Abrahg? proraifla>in gentcsj i e.in onsnes bomir.e.s fieret in Chrißo JEiu? utpore pronüf-loiiiöbentdicio ie&iioe» Hac eß E^eata iiia persiutatio» -

Mig*

inquit Hunmu*, qua filurs Deibenfdi£lusin fccula,& fonsomnisbenedi&ionis > pro nobis fieri voluit maledittus, utnos, quiobpcccata eramus rnakdi&bper fidem inillumbcncdiäionern, j e. juftitiam 6c vitam akernam confe-queremur,ficuti Paulus candem permutationem alijsver-bisc^ponit Romg,;. $lyCor. s^v.ult^ Secundus finfs re¬den) ptionis noilra ert» ut prormfium Spiritum aeeipia-jtus per fidem; pronoiferat autem Ipiritum luum pauloantequam a nobis abiret h. e. per mortem i-i gloriam Pa-tris transiret, ut dicit Joh i6> 7. Sin autem ab'ero, nriittaracum ad vos. JtfFeäus iraque redemtionis e(t miifio Spi-ritus Sanäi, qui promidiones de beneßidlione & haredi-täte vitae aternse in cord bus noftris obfignat. Hone im-petramos perfidem» licet is eam i n nobis operetyr , quo-ir.odo autem jßa cohgreant,videbimus deioeeps. l alisr*itaque elt ha?c argumentatro: Si Chnfius red'menda nos Amaledt&tone legis impertit nobis b^nediBionem- jiw bsnedtblio ill*nonexpeßandaeß a lege. Bat o comequeotise cfi,-quod De¬ns qui juftus efi» unius debiti geminam non exigat loiu-tionern, (i enim Chrifius pro nobis legi latisfecit»üt nos ålegis maledidtione liberati, beoediäionem confequere-mur, non requirit Deus å nobis propriam fatisfa&ioncm.Sed Chrißut noj redimtndo, benedibTtonem nobis impertit, mino¬rem probavit,ut viüimus,exteUimonio propbetico,fequi-tur iode vonciuiio » £ benediblio ((üb qua ut toties dixi-mus jufiiria etiam comprehenditur ) noneft ex lege.

v. i), Po 11 rem o T helin iuam cpnfirmat ex infajlibilicertitudioe promifiionu div?narum,qua Abraha: Si leminiejus fadtae iunt, quod argumentum per comparationenajo flitu i t, deducitque per quatvor fequentes verliculos.

jbt captand« bensvoienii« ergo, fiatres appeiUt, quosr*paulo

q#oi paufo ante voeavit tmentc». *«7«w*Ai/«. Id clt, ex commoni hominum uluexemplurrufuraam, cpa/j utS^toxit xtttv^^énjv baSfatit *JW/«3*T« >j *■•wJwntro i7Kf: h. e. Tcftamentum humanum rite, teftibus,litcris» moftectiam teftatoris, Heb. 9; 16. confirmatocrLr,ita ratum eiit, ut ncq, ebrogetur» ncque additamenuV*«Iiis interpoletur. Videtur hoc argumentum primo in«tuituinfirmiusefTc, quam utadhiberi debeat ad r«m tan«tam confirmandam: Nam inarduii rebus» inquit in buncißtum LutheruiAébcmus pntiu» humana divinisconfirma*rc, quam divina humanis. Btcertc, mquit* verum efl,quodifla argumenta infirmiftima fint»cum ab humauis*®d divina argumentamur; Sieuti Scoeus argumentatur^"hominem polle Deumfuper omnia diiigcrc, adcoq.ium,«num illud mandatum ex puris naturalibus toupiere, quiaferoetipfum > imo vilera & modicatn pecuniam (utpot«minus smabile) fcper omnia diliger© poteft* Vcrurn_»ti(pcndet Luther##, optime pcti argumentum pofle å rcbuifaumanis, qusr nituotur diviua ordinatione« Kam & Chri«ftusipfcita ajrgumentatur Luc* 11:14* Si voft cum maltfitis, nefiis bona dona darefilijs veßrit, quanto mag* paler veßefqui eß in ceeiü, dabit ßirithm Sanclum ijs, qui ab cp petierint,£t codem modohic argumentatur Paulus, qd. homini-bus obednur» cur non magis Deo.

V. 16, 1 $ Ä^etafi i^t%r«u iti txayyttieq, axrt^Hic noo rclpicit Paulus ad cas» promisfioncs*qutbus promittitur cxternum bcneficiuna i vel multiplucandsrpofteritafis. vel poflefiioni^» terra; Canaar,»/ Gett,*Uk 16. is: s, iS: 1.22:17. led eas, qu.bus opusjede ratio-nis&benedidio ompiu populoru in Chrifto promittiturUiGcn.wj, u. perferne» folus iotclli^itux Cbiiilus,(l

C cat

In prims ptomiffione fadJå protöplaftis jrtjp,*Et rcpctitå pofieris, Ifaco, Gen.26: 4. Jacobo Gen i8\ /4«'Da vidi,2. Sam,7:12v r. Par. 17: //. timyptXiotA crgo did:a§aitÅbrahae, non quod diverfas intclhgat prömifiionesr*,fcd ut unarn toties repctitam indigitet, (icut ipfe ad Chr?«ftum fe onicc refpicere offceodfts üHya* n#tloU cnréfu<t<rtti<liS ® WkftV» «&•' ar éfi iväg, ariftieäi sa os i?iSub nomine itaqué femtnü inteiiigihoc loco non poflu ufideles, cum benedi&ionis hujus efficacia beneficium fioeaneas dtvinitatis & prxftantiae» ut creatur# fimpliciteruulli queatattfiboi. Sicut enim paflio & rriors memo¬ria,Chrifto & hominibus iimul cribui nullo jure ooteli«quoniam-film calcavit torcuUr Sfa.öy 3, Ita 3c efFcCtus i-ftiusoperif, vidciicetben-didio, Talus,& juftitia rationoefficicatiae £oii competit Clirsdö, & Ecclefix eo modo ad«fenbi nequit. Et iuconcufTa manet regula^ Fax femUnü in promffjiontbm, in quibm Chrißm jub apere relempitonts in*tvglueHur, nunsfvam ßgnificat multitudmemfed femper u bufe '>mésum duntaxat indivtduum* Chrißum. Ch'rifto aatem fa-üx dicuntur promifliones» quod ipfé debeat congulcaro ■'captit (crpentis. Gen 3. £1 fahare populum füum &peccatts eo- *rum, Math:\:i\, Ideoqueipfi jurav/t Deut aternum Ctccrdo*tmm* PfaLuo. Eumfe conßituit k&redem omnmm, Hb. i: 2.Has ergö promifioncs dicie Paulus per legem non polio 'ßtri irritas, led fscut Abraham juxta eas in benedi&o le-mine confecutus eft beoedidiönera , multis annisante la-taoi legem: Ita5c pofteri ejussblquc cperibuslegis, gra¬tis proprer Chriftuacä cåQdsm-beaedi&ioaeai conlequeu-"tUOi-

v 17. Nunc objeåioai occurrsY, qüae Ita poterau 'moTcri. Pafla pofteriora fijetså derogure prtsrtbm. Keipo n#

*

ftfVé xlyuj ^oKtKvaufjtvnfP Xssra^JS 0*54<: > ®?jÅf&zå^lt* <?jtx.v<n%, y^f t^ix^svQ. ytyovuf »ou^j Un é.KVpti* «? ]$xct&pyyrcti %> iwyyiklaui. q. d. id ut Ut verum tit ia aiijs pa*dss, in teltamentis tamcn rité & ordiac faClis ■» & maxi*«rné in i i lo tcftameoto quod ipfe Deus condidit in Chri-ftöm» h+ c. intoitu & refpedu meriti unius Chrifti > idc 11 falfiilimum > i. quia eflet hoc contra naturana te-Aamerti. a. Quia illud teftameoturn ed ipiius Dei. f<Quia lex quadringentis dem u m & triginta annis poft fadaibaro prorasffioncm lata eft. Iftianni ita fapputaotuiL.«Abraham primam promifllonem aceipiens» annorura e*rat 7<. Gets. 12. Ccntcnarius autem'» h. c. polt annos vi-ginti qulnqtié genuit Ifaacum, - - - - - 2$.Tacobusdéjccnd.ensin iEgyptuoi erat aisobrum - 130«llaacus quando genuit Jacoburo erat annorum - - 40.Summa peregrinatiooi-s Patriarcharum snnofum - 2iUIt totidem annos in ^Egypto commorabantur Ifraelit#ufque ad-'-prum'ulgatioaem' legi» in deferto, ut compiea-tör numérBS quadrihgéntorura & trigiota annorum» qu»&' hie definitur<>'& fexod/32:40. EeHat ergo iegmi 400«& 30. anoif promiflTöne eile pofteriorem, & proinde c«tm'pfoir»iflibni» padum oequaquacB abfogörc poiFc,ni-fi-diettor irriröm fierf» quod Deos in aeteraum faocivit.

v. IS- Quss hadenus didå fil ist a 1.14. nunc lo uninufuramam cqiligit, & ta 1 empropon i t Sy 1!ogi/Iimum: £* >«<•6k toftv csx 'tfi «I imyyiAiUt T$ ^ Äßoaetp </»' ixvty*yiAletfÜnde baec lequitur coiiclufio> £.hisreditas non eft es lege» Rtreäiutem hie vocat. quodiupra bcaedi&ionem & joßkiam voeavk, quo mag:«*"fcilicet gratiam illuftreti operumque mcrita obicureo.Qusndo toim quii harts iiiftituitur» tum id tx gratia fiu

pßitütofis» ßon ex fccHto hfffcdis inflfttnti. Major cftlatif manifefta» cum lex & gratuita promiflTio in confercdå?itae aeternae hzreditate ita Tibi iarircm opponaotur ,utfirnul ftarc nequeact, niö dicere velimus haereditatt m_»siiam & gratu dari& non dari gratis, minorem antea^confirmtYcrat, v. 16.&17.

Ne pagelSarelinquatür vaewa manfiflae loco eihi-bemus Paradoxon ApoftoJicaaö å Jo.Cbryioßomo ad

2« Vernum hujas capitis propofitqnj <kcxplicatunu. #

O v f&eYc» OSK H<n» tmxaJstytjoi st r k<pév)i& kft a hm gvfo.ytfptvoi. o'i $ x*7i%opJsj , üp'w GIX. ivfoytj/mtfst > kfaa xjy

iiwtx &f*Jei. Ovj&, Q $HKiv<rii bli s vi^äf im*a 1 t jjfxtj Tt}^S>t ixttin vru\it tteytv > '*h o t% nwß

piotif %uv > tiTiKC(.Qy£l'Q^, Qvjf&- 5 iiiKtvn, bit i t? arf*fii xpoiXw fiPtf, UCIHJ %i> mu& TT*»?», iuKtjptn»;^ yci^ 79 7v%h ijrwyetlkpfjx,. /1# x^j KM **€S ß*i<*4 vrpr»é%Hi rots f£jj(. tJåify figt yiif, tyy tpirQ&iV tuvo hxuv, bli |

*'** 7$ &flf b <rot iv\eyiiSi]T£ViKf r«m ra t&VtyI »t» Jt cbcljir, te-s&a vifts. &)o ngf g,

l Cfi ot (k ar(ftuf tJteyx^nq n» r$WtsvjJ Aßgast (A,

*0(o)0»t