Epi info unit06

22
ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน บทที6 การจัดการแฟมขอมูล ดวย โปรแกรมยอย Analyze Data ภายหลังจากตรวจสอบขอมูลนําเขาดวยโปรแกรมยอย Data Compare เสร็จแลว กอน เขาสูขั้นตอนการวิเคราะหสถิติเชิงพรรณนาดวยโปรแกรมยอย Analyze Data ควรทําความเขาใจ และเรียนรูเกี่ยวกับโปรแกรมยอยดังกลาวกอน เพื่อใหการปฏิบัติจริงเปนไปไดอยางคลองตัว และมีประสิทธิภาพ ดังนั้นในบทนี้จึงไดแนะนําหนาตางและรายการคําสั่งของโปรแกรมยอย Analyze Data ทั้งหมด รวมถึงวิธีการใชงานคําสั่งสําคัญในการจัดการแฟมขอมูล ซึ่งประกอบดวย คําสั่ง Read(Import) คําสั่ง Relate คําสั่ง Write(Export) คําสั่ง Merge และคําสั่ง Delete File/Table 6.1 หนาตางและรายการคําสั่งของโปรแกรมยอย Analyze Data เมื่อเขาสูโปรแกรม Analyze Data จะมีหนาตางหลัก 3 สวน ดังรูปที6.1 รูปที6.1 หนาตางหลักของโปรแกรมยอย Analyze Data สวนที3 สวนที1 สวนที2

Transcript of Epi info unit06

Page 1: Epi info unit06

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

บทท่ี 6

การจัดการแฟมขอมูล ดวย

โปรแกรมยอย Analyze Data

ภายหลังจากตรวจสอบขอมูลนําเขาดวยโปรแกรมยอย Data Compare เสร็จแลว กอนเขาสูขั้นตอนการวิเคราะหสถิติเชิงพรรณนาดวยโปรแกรมยอย Analyze Data ควรทําความเขาใจและเรียนรูเกี่ยวกับโปรแกรมยอยดังกลาวกอน เพื่อใหการปฏิบัติจริงเปนไปไดอยางคลองตัว และมีประสิทธิภาพ ดังนั้นในบทนี้จึงไดแนะนําหนาตางและรายการคําสั่งของโปรแกรมยอย Analyze Data ทั้งหมด รวมถึงวิธีการใชงานคําสั่งสําคัญในการจัดการแฟมขอมูล ซ่ึงประกอบดวย คําสั่ง Read(Import) คําสั่ง Relate คําสั่ง Write(Export) คําสั่ง Merge และคําสั่ง Delete File/Table

6.1 หนาตางและรายการคําสัง่ของโปรแกรมยอย Analyze Data

เมื่อเขาสูโปรแกรม Analyze Data จะมีหนาตางหลัก 3 สวน ดังรูปที่ 6.1

รูปท่ี 6.1 หนาตางหลักของโปรแกรมยอย Analyze Data

สวนที่ 3

สวนที่ 1

สวนที่ 2

Page 2: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

92

จากรูปหนาแรกของโปรแกรมยอย Analyze Data สามารถอธิบายหนาตางหลักในแตละสวน ไดดังนี้

6.1.1 หนาตางหลักสวนท่ี 1 เปนสวนของรายการคําสั่งหลักในการทํางาน ประกอบดวยรายละเอียดตางๆดังนี้

(1) รายการคําสั่งกลุม Data

Read (Import) เปนรายการคําสั่งที่ใชในการเปดแฟมขอมูลใหม ซ่ึงสามารถเรียกจากแฟมที่สรางจากโปรแกรมอื่นได เชน Excel Foxpro Paradox Html เปนตน

Relate เปนรายการคําสั่งที่ใชในการเชื่อมแฟมขอมูล 2 แฟมที่มีโครงสรางขอมูลตางกัน แตมีตัวแปรที่รวมกันอยู เพื่อนําขอมูลทั้งสองแฟมรวมกัน

Write (Export) เปนรายการคําสั่งที่ใชในสําเนาแฟมขอมูลทั้งหมด หรือบางสวนไปยังแฟมขอมูลใหมที่กําหนดไว

Merge เปนรายการคําสั่งที่ใชในการเชื่อมแฟมขอมูล 2 แฟมที่มีโครงสรางขอมูลเหมือนกัน เพื่อนําขอมูลทั้งสองแฟมรวมกัน

Delete File/Table เปนรายการคําสั่งที่ใชในการลบแฟมขอมูล(Project)/ตารางขอมูล(View) Delete Records เปนรายการคําสั่งที่ใชในการลบเรคคอรด Undelete Records เปนรายการคําสั่งที่ใชในการยกเลิกการลบเรคคอรด ที่เคยลบโดยใช

รายการคําสั่งยอย Delete Records มากอนหนานี้

(2) รายการคําสั่งกลุม Variables Define เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางตัวแปรใหม Undefine เปนรายการคําสั่งที่ใชในการยกเลิกตัวแปรใหมที่ถูกสรางขึ้นจากการใช

รายการคําสั่ง Define มากอนหนานี้ Assign เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางตัวแปรขึ้นมาใหม พรอมกับระบุคา

หรือขอมูลให หรือสรางขึ้นมาใหมภายใตเงื่อนไขที่ระบุตามมา Recode เปนรายการคําสั่งที่ใชในการแปลงคาของขอมูลใหเปนคาใหมตามที่

กําหนด Display เปนรายการคําสั่งที่ใชในการแสดงรายละเอียดคุณสมบัติของฟลดที่

กําหนด

Page 3: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

93

(3) รายการคําสั่งกลุม Select/If Select เปนรายการคําสั่งที่ใชในการระบุเลือกเฉพาะบางคาของตัวแปรโดยการ

กําหนดเงื่อนไขใหเปนไปตามที่ตองการ Cancel Select เปนรายการคําสั่งที่ใชในการยกเลิกเงื่อนไขที่ระบุไปกอนหนานี้ดวย

รายการคําสั่ง Select If เปนรายการคําสั่งที่ใชในการกําหนดเงื่อนไขของขอมูลใหทํางานตามที่

ระบุไวในเงื่อนไข Sort เปนรายการคําสั่งที่ใชในการจัดเรียงลําดับของคาขอมูลของตัวแปรที่

กําหนด Cancel Sort เปนรายการคําสั่งที่ใชในการยกเลิกการจัดเรียงลําดับของคาขอมูลของ

ตัวแปรที่กําหนดที่ระบุไปกอนหนานี้ดวยรายการคําสั่ง Sort

(4) รายการคําสั่งกลุม Statistics List เปนรายการคําสั่งที่ใชในการเรียกดูคาขอมูลของตัวแปรตางๆที่มีอยูใน

แฟมขอมูล Frequencies เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงตารางแจกแจงความถี่ของ

ตัวแปร ซ่ึงแสดงไดเพียงหนึ่งตัวแปร Tables เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงตารางแจกแจงความถี่ของ

ตัวแปร ซ่ึงแสดงไดมากกวาหนึ่งตัวแปร ทั้งมีการวิเคราะหทางสถิติเกี่ยวกับคา Odd Ratio(OR), Relative Risk(RR), Chi-square เปนตน ซ่ึงเหมาะสมสําหรับกรณีขอมูลแจงนับ(Categorical data)

Match เปนรายการคําสั่งที่ใชในการวิเคราะหขอมูลกรณีการศึกษาแบบ Match case-control study

Means เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงตารางแจกแจงความถี่ของ ตัวแปร ซ่ึงแสดงไดมากกวาหนึ่งตัวแปร เหมาะสมสําหรับกรณีขอมูลตอเนื่อง(Continuous data) และมีการวิเคราะหทางสถิติเกี่ยวกับคา Mean, Standard Deviation, Variance, t-test, ANOVA เปนตน

Page 4: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

94

Summarize เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงตารางที่มีคาสถิติพื้นฐานของขอมูลทั้งหมดในตัวแปรที่ระบุ หรือแสดงในลักษณะของการแบงกลุม

Graph เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงกราฟในรูปแบบตางๆ อาทิเชน แบบแทง ฮีสโตแกรม เสน จุด ประมิด เปนตน

Map เปนรายการคําสั่งที่ใชในการวิเคราะหขอมูลรวมกับการใชแผนที่ในโปรแกรมยอย Create Maps

(5) รายการคําสั่งกลุม Advanced Statistics

Linear Regression เปนรายการคําสั่งในการวิเคราะห Regression Logistics Regression เปนรายการคําสั่งที่ใชในการวิเคราะห Logistics Regression Kaplan-Meier Survival เปนรายการคําสั่ งที่ ใชในการวิ เคราะห Kaplan-Meier

Survival Cox Proportional Hazards เปนรายการคําสั่งที่ใชในการวิเคราะห Cox Proportional

Hazards Complex Sample Frequencies เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงตารางแจกแจง

ความถี่ของตัวแปร ภายใตขอตกลงเบื้องวา ขอมูลมาจากการสุมแบบงาย

Complex Sample Tables เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงตารางที่มีคาสถิติพื้นฐานของขอมูลทั้งหมดในตัวแปรที่ระบุภายใตขอตกลงเบื้องวา ขอมูลมาจากการสุมแบบงาย

Complex Sample Mean เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแสดงตารางแจกแจงความถี่ของตัวแปร ซ่ึงแสดงไดมากกวาหนึ่งตัวแปร ภายใตขอตกลงเบื้องวา ขอมูลมาจากการสุมแบบงาย

Page 5: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

95

(6) รายการคําสั่งกลุม Output Header เปนรายการคําสั่งที่ใชในการระบุขอความประกอบหัวกระดาษของ

ผลลัพธทุกหนา Type เปนรายการคําสั่งที่ใชในการระบุขอความใหแสดงบนหนาตางของ

ผลลัพธ RouteOut เปนรายการคําสั่งที่ใชในการกําหนดใหผลลัพธที่ เกิดจากการ

วิเคราะหทั้งหมดไปอยูยังแฟมขอมูลที่ระบุช่ือและตําแหนงที่ตองการ

CloseOut เปนรายการคําสั่งที่ใชในการยกเลิกขั้นตอนการใชงานจากรายการคําสั่ง RouteOut กอนหนานี้

PrintOut เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสงแฟมที่บรรจุผลลัพธออกทางเครื่องพิมพ

Report เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางและแกไขรูปแบบรายงาน Storing Output เปนรายการคําสั่งที่ใชในการกําหนดและตรวจสอบการจัดเก็บ

ผลลัพธ

(7) รายการคําสั่งกลุม User-Defined Command Define Command เปนรายการคําสั่งที่ใชในการตั้งชื่อและสรางคําสั่งใหม User Command เปนรายการคําสั่งที่ใชในการเรียกคําสั่งที่สรางใหมดวยรายการ

คําสั่ง Define Command กอนหนานี้ Run Saved Program เปนรายการคําสั่งที่ใชในการ run โปรแกรมคําสั่งที่มีการบันทึกไว

กอนหนานี้ Execute File เปนรายการคําสั่งที่ใชในการ run โปรแกรมตางๆจากระบบของ

Windows ได หรือ run โปรแกรมคําสั่งที่มีการบันทึกไวกอนหนานี้

Page 6: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

96

(8) รายการคําสั่งกลุม User Interaction Dialog เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางหนาตางโตตอบกับผูใชงานกรณี

ที่มีการเขียนโปรแกรมคําสั่ง Beep เปนรายการคําสั่งที่ใชในการสรางเสียง เมื่อมีการเรียกใชฟงกช่ัน

บางอยาง Help เปนรายการคําสั่งที่ใชในการเรียกแฟมขอมูลที่จัดเก็บความ

ชวยเหลือตางๆ Quit Program เปนรายการคําสั่งที่ใชในการปดแฟมขอมูล ยกเลิกการทํางานของ

ชุดคําสั่งและออกจากการทํางานของโปรแกรม Analyze Data

(9) รายการคําสั่งกลุม Options Set เปนรายการคําสั่งที่ใชในการติดตั้งคาตางๆใหกับระบบของ

โปรแกรม

6.1.2 หนาตางหลักสวนท่ี 2 เปนสวนของการเขียนชุดคําสั่งในการทํางาน ดังรูปที่ 6.2

รูปท่ี 6.2 หนาตางการเขียนชดุคําสั่งของโปรแกรมยอย Analyze Data

หนาตางนี้เปนหนาตางที่รองรับการเขียนภาษาชุดคําสั่งของโปรแกรม ซ่ึงผูใชงานในสวนนี้ อาจตองมีทักษะและประสบการณใชงานโปรแกรม Epi Info มาพอสมควรในเวอรช่ันกอนหนานี้ และขณะเดียวกันควรมีพื้นความรูเกี่ยวกับการเขียนโปรแกรมมาบาง แตอยางไรก็ตามเมื่อผูใชงานเลือกคําสั่งโดยผานรายการกลุมคําสั่ง บนหนาตางนี้ ก็จะปรากฏรูปแบบชุดคําสั่งในการทํางานทุกครั้งเชนเดียวกัน ดังนั้นจึงสามารถเรียนรูรูปแบบชุดคําสั่งในการทํางานของโปรแกรมยอย Analyze Data ได บนหนาตางหลักสวนนี้

Page 7: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

97

6.1.3 หนาตางหลักสวนท่ี 3 เปนสวนแสดงขอมูลที่เปนผลลัพธจากการใชคําสั่งตางๆ ดังรูปที่ 6.3

รูปท่ี 6.3 หนาตางแสดงผลลัพธของโปรแกรมยอย Analyze Data รายละเอียดของปุมตางๆบนหนาตางผลลัพธ

รูปท่ี 6.4 รายการปุมเครื่องมือบนหนาตางแสดงผลลัพธของโปรแกรมยอย Analyze Data

ดูผลลัพธกอนหนานี้

ดูผลลัพธหนาถัดไป

ดูผลลัพธหนาสุดทาย

ดูคําสั่งยอนหลัง

เปดแฟมผลลัพธ

ระบุช่ือ Bookmark

สงออกเครื่องพิมพ

แสดงผล เต็มหนาจอ

Page 8: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

98

6.2 การเปดแฟมขอมูล ดวยคําสัง่ Read (Import)

เปนการเปดแฟมขอมูลที่ถูกสรางจากโปรแกรม Epi Info หรือโปรแกรมอื่น มาใชงาน ซ่ึงจําแนกออกเปนขั้นตอนในการปฏิบัติจริงไดดังนี้

. เรียกใชงานโปรแกรมยอย Analyze Data โดยเล่ือนตัวช้ีเมาสไปคลิกที่รายการคําสั่งหลัก Programs แลวเลือกคลิกที่รายการคําสั่งยอย Analyze Data หรือคลิกเมาสที่ปุม Analyze Data บนหนาตางหลักของโปรแกรม Epi Info จากนั้นจะเขาสูการทํางานของโปรแกรมยอย Analyze Data ดังรูปที่ 6.5

หรือ

รูปท่ี 6.5 การเรียกใชงานโปรแกรมยอย Analyze Data

Page 9: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

99

. เล่ือนเมาสไปคลิกที่รายการคําสั่ง Read(Import) ในกลุมคําสั่ง Data ดังรูปที่ 6.6

รูปท่ี 6.6 รายการคําสั่ง Read(Import) ของโปรแกรมยอย Analyze Data

. จากนั้นจะปรากฏหนาตาง Read ขึ้นมา หากแฟมขอมูลนําเขา ถูกสรางจากโปรแกรมอื่น ใหเลือกประเภทของโปรแกรม โดยคลิก ที่ บนแถบ Data Formats ดังรูปที่ 6.7

รูปท่ี 6.7 หนาตาง Read(Import) ของโปรแกรมยอย Analyze Data

Access2000 Access97 dBASE 5.0 dBASE III dBASE IV Epi 2000 Epi 6 Epi 6 Direct Read Excel 3.0 Excel 4.0 Excel 5.0 Excel 8.0 Foxpro 2.0 Foxpro 2.5 Foxpro 2.6 Foxpro 3.0 HTML ODBC Paradox 3.x Paradox 4.x Paradox 5.x Text Text(Delimite) Text(Fixed)

Page 10: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

100

. จากนั้นเลื่อนเมาสมาคลิกที่ปุม บนแถบรายการ Data Source เพื่อเลือกตําแหนงที่อยูของแฟมขอมูล

. กรณีแฟมขอมูลที่เลือก ถูกสรางจากโปรแกรม Epi Info for Windows จะปรากฏรายชื่อ Viewหรือตารางยอยในแฟมขอมูลใหเลือก บนแถบรายการ Views จากนั้นจึงคลิกเมาสบนชื่อ View ที่ตองการเปดใชงาน (กรณีแฟมขอมูลถูกสรางจากโปรแกรมอื่นจะไมปรากฏรายชื่อ View ในสวนนี้ แตจะปรากฏสวนยอยอื่นของโปรแกรมนั้นๆแทน เชน หากแฟมขอมูลถูกสรางดวยโปรแกรม Microsoft Excel ในสวนนี้จะปรากฏเปนรายชื่อ Sheet ทั้งหมดที่มีอยูใหเลือก เปนตน)

. เมื่อเลือกแฟมขอมูล และ View เสร็จสิ้น จึงเล่ือนมาคลิกเมาสที่ ปุม

. จากนั้นจะปรากฏหนาตาง เพื่อใหกําหนดชื่อ temporary link ซ่ึงสามารถระบุเปนชื่อใดก็ได หรืออาจกําหนดใหตามที่ปรากฏก็ได จากนั้นจึงเล่ือนมาคลิกเมาสที่ ปุม ก็จะสามารถเรียกแฟมขอมูลดังกลาว มาใชในโปรแกรมยอย Analyze Data ได ดังรูปที่ 6.8

รูปท่ี 6.8 หนาตางกําหนด temporary link ของโปรแกรมยอย Analyze Data

6.3 การเชื่อมโยงแฟมขอมูลท่ีมีโครงสรางตางกัน ดวยคาํสั่ง Relate

เปนการนําแฟมขอมูลสองแฟม ที่มีโครงสรางของฐานขอมูลตางกัน มาเช่ือมโยงกัน โดยใชตัวแปรรวมที่มีอยูในทั้งสองแฟม เปนตัวเชื่อม เชน มีแฟมขอมูลช่ือ MAIN และแฟมขอมูลช่ือ SICK โดยมีรายช่ือฟลด ดังรูปที่ 6.9

แฟมขอมูล : MAIN แฟมขอมูล : SICK

ID ID SEX SICKNESS AGE

Page 11: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

101

รูปท่ี 6.9 รายการขอมูลใน 2 แฟมขอมูลที่ตองการนํามาเชื่อมโยงดวยคําสั่ง Relate

หากตองการนําแฟมขอมูลสองแฟมมารวมกันเปนแฟมเดียวกัน ก็สามารถทําได แตเปนการรวมกันชั่วคราวเพื่อการวิเคราะหเทานั้น และจะไมมีผลกระทบใดๆตอแฟมขอมูลตนฉบับทั้งสอง ซ่ึงในการปฏบิัติจริงจําแนกออกเปนขั้นตอนไดดังนี้

. เขาสูการทํางานของโปรแกรมยอย Analyze Data จากนั้นเลือกรายการคําสั่ง Read ในกลุม

คําสั่ง Data แลวเปดแฟมขอมูลที่ 1 ช่ือ MAIN ดังรูปที่ 6.10

รูปท่ี 6.10 หนาตาง Read(Import) ของโปรแกรมยอย Analyze Data

Page 12: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

102

. จากนั้นจะปรากฏหนาตาง เพื่อใหกําหนดชื่อ temporary link ซ่ึงสามารถระบุเปนชื่อใดก็ได หรืออาจกําหนดใหตามที่ปรากฏก็ได จากนั้นจึงเล่ือนมาคลิกเมาสที่ ปุม ก็จะสามารถเรียกแฟมขอมูลดังกลาว มาใชในโปรแกรมยอย Analyze Data ได ดังรูปที่ 6.11

รูปท่ี 6.11 หนาตางกําหนด temporary link ของโปรแกรมยอย Analyze Data

. เล่ือนเมาสไปคลิกที่รายการคําสั่ง Relate ในกลุมคําสั่ง Data ดังรูปที่ 6.12

รูปท่ี 6.12 รายการคําสั่ง Relate ของโปรแกรมยอย Analyze Data

. เมื่อปรากฏหนาตาง RELATE ใหระบุ Data Source เปนชื่อแฟมขอมูลที่ตองการนํามาเชื่อมคือ SICKNESS และระบุ Key ในการเชื่อมโยงเปน ID::ID แลวคลิกที่ปุม ดังรูปที่ 6.13

Page 13: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

103

รูปท่ี 6.13 การระบุช่ือแฟมขอมูลและ Key บนหนาตางคําสั่ง Relate

. จากนั้นจะปรากฏหนาตาง เพื่อใหกําหนดชื่อ temporary link ซ่ึงสามารถระบุเปนชื่อใดก็ได ในกรณีนี้กําหนดใหช่ือเปน temp จากนั้นจึงเลื่อนมาคลิกเมาสที่ ปุม ก็จะสามารถเชื่อมโยงแฟมขอมูลทั้งสองเขาดวยกันได ดังรูปที่ 6.14

รูปท่ี 6.14 การกําหนด temporary link และผลจากการเชือ่มโยงแฟมขอมูล

Page 14: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

104

ดังที่กลาวไปขางตน การเชื่อมโยงแฟมขอมูลดวยคําสั่ง Relate นี้ เปนการเชื่อมโยงช่ัวคราว เพื่อการวิเคราะหเทานั้น แตเมื่อออกจากโปรแกรม หรือปดแฟมขอมูลทั้งสอง การเชื่อมโยงดังกลาวจะถูกยกเลิก ดังนั้นหากผูใชงานตองการเชื่อมโยงแบบถาวร ก็สามารถทําไดโดยใชรายการคําสั่ง Write(Export) ซ่ึงจะกลาวถึงในหัวขอถัดไป

6.4 การโอนยายขอมูล ดวยคําสัง่ Write (Export)

เปนรายการคําสั่งที่ใชในการจัดเก็บขอมูลทุกฟลด หรือบางฟลดของแฟมขอมูลที่กําลังทํางานอยู ไปยังแฟมขอมูลใหม หรือแฟมขอมูลที่มีอยูกอนหนานี้แลว เชน จากการเชื่อมโยงแฟมขอมูลดวยรายการคําสั่ง Relate ที่ผานมา จะเกิดฐานขอมูลช่ัวคราวที่เกิดขึ้นระหวางแฟมขอมูลช่ือ MAIN กับ SICKNESS และหากผูใชงานตองการนําผลของการเชื่อมโยงขอมูลใหคงอยูอยางถาวร ก็สามารถทําไดโดยใชรายการคําสั่ง Write(Export) โดยมีแนวทางในการปฏิบัติจริงจําแนกเปนขั้นตอนไดดังนี้

. ภายหลังจากการเชื่อมโยงแฟมขอมูลทั้งสอง ดวยรายการคําสั่ง Relate สามารถเรียกดูขอมูลทั้งหมด โดยใชรายการคําสั่ง List ไดเปนดังรูปที่ 6.15

รูปท่ี 6.15 ผลของการเชื่อมโยงแฟมขอมลู 2 แฟมเขาดวยกัน

. ตองการใหผลของการเชื่อมโยงเปนไปอยางถาวร ดังนั้นจึงตองทําการบันทึกจัดเก็บเปนอีกแฟมขอมูลหนึ่ง โดยเรียกใชรายการคําสั่ง Write(Export) ในกลุมคําสั่ง Data ดังรูปที่ 6.16

Page 15: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

105

รูปท่ี 6.16 รายการคําสั่ง Write(Export) ของโปรแกรมยอย Analyze Data

. จากนั้นจะปรากฏหนาตางชื่อ WRITE โดยมีรายละเอียดดังนี้ เปนสวนที่ใชในการระบุตัวแปรที่ตองการ

จัดเก็บ โดยการคลิก All (*) เมื่อตองการตัวแปรทั้งหมด All (*) Except เมื่อตองการตัวแปรบางตัว

เปนสวนที่ใชในการกําหนดรูปแบบในการ

จัดเก็บ โดยแบงเปน ( ) Append แบบเพิ่มตอทายขอมูลเดิม ( ) Replace ทับหรือแทนที่ขอมูลเดิม

เปนสวนที่ใชในการกําหนดรูปแบบของโปรแกรมที่ตองการจัดเก็บ ซ่ึงสามารถระบุได

หลายโปรแกรม เชน Access Epi Info Excel Paradox และ Text เปนตน

เปนสวนที่ใชในการกําหนดชื่อแฟมขอมูลใหมที่ตองการนําขอมูลไปจัดเก็บ

Page 16: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

106

เปนสวนที่ใชในการกําหนดชื่อตารางของแฟมขอมูลใหมที่ตองการนําขอมูลไปจัดเก็บ

. หากตองการจัดเก็บขอมูลในรูปแบบ Epi Info for Windows และกําหนดแฟมขอมูลช่ือ SICK และ Data Table(View) ช่ือ SICKNESS โดยมีตัวแปรประกอบดวย ID SEX AGE SICKNESS และกําหนดลงในหนาตาง WRITE เสร็จแลว จึงเลื่อนเมาสไปคลิกที่ปุม ดัง รูปที่ 6.17

รูปท่ี 6.17 การกําหนดรายละเอียดบนหนาตางคําสั่ง Write(Export)

. ดังนั้นจะไดแฟมขอมูลใหมในรูปแบบของโปรแกรม Epi Info for Windows ช่ือ SICK โดยมี Data Table(View) ช่ือ SICKNESS และมีตัวแปรทั้งหมด 4 ตัวแปรไดแก ID SEX AGE SICKNESS ซ่ึงเมื่อเปดแฟมขอมูลใหมดังกลาวดวยคําสั่ง Read และเรียกแสดงขอมูลดวยคําสั่ง List จะไดขอมูลแสดง ดังรูปที่ 6.18

รูปท่ี 6.18 ผลลัพธที่ไดจากการใชรายการคําสั่ง Write(Export)

Page 17: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

107

6.5 การเชื่อมโยงแฟมขอมูลท่ีมีโครงสรางเหมือนกัน ดวยคาํสั่ง Merge

เปนการนําแฟมขอมูลสองแฟม ที่มีโครงสรางของฐานขอมูลเหมือนกัน มาเชื่อมโยงกัน โดยใชตัวแปรรวมที่มีอยูในทั้งสองแฟม เปนตัวเชื่อม เชน มีแฟมขอมูลช่ือ SICK1 และแฟมขอมูลช่ือ SICK2 โดยมีรายช่ือฟลด ดังรูปที่ 6.19

แฟมขอมูล : SICK1 แฟมขอมูล : SICK2 ( ID SEX AGE SICKNESS ) ( ID SEX AGE SICKNESS )

รูปท่ี 6.19 รายการขอมูลใน 2 แฟมขอมูลที่ตองการนํามาเชื่อมโยงดวยคําสั่ง Merge หากตองการนําแฟมขอมูลสองแฟมมารวมเปนแฟมเดียวกัน ก็สามารถทําได ซ่ึง

ในการรวมแฟมดวยคําสั่ง Merge นี้จะเปนการรวมแฟมขอมูลแบบถาวร ดังนั้นในการปฏิบัติจริงจําแนกออกเปนขั้นตอนไดดังนี้

. เขาสูการทํางานของโปรแกรมยอย Analyze Data จากนั้นเลือกรายการคําสั่ง Read ในกลุม คําสั่ง Data แลวเปดแฟมขอมูลหลักที่ตองการใหเปนแฟมตนฉบับ กรณีนี้ช่ือ SICK1 ดังรูปที่ 6.20

รูปท่ี 6.20 หนาตางรายการคาํสั่ง Read

Page 18: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

108

. เล่ือนเมาสไปคลิกที่รายการคําสั่ง Merge ในกลุมคําสั่ง Data ดังรูปที่ 6.21

รูปท่ี 6.21 รายการคําสั่ง Merge บนหนาตางโปรแกรมยอย Analyze Data

. เมื่อปรากฏหนาตาง MERGE ใหระบุ Data Source เปนชื่อแฟมขอมูลที่ตองการนํามาเชื่อมคือ SICK2 และระบุ Key ในการเชื่อมโยงเปน ID::ID แลวคลิกที่ปุม ดังรูปที่ 6.22

รูปท่ี 6.22 การกําหนดรายละเอียดบนหนาตางคําสั่ง Merge

. จากนั้นจะปรากฏหนาตาง เพื่อใหกําหนดชื่อ temporary link ซ่ึงสามารถระบุเปนชื่อใดก็ได ในกรณีนี้กําหนดใหช่ือเปน temp จากนั้นจึงเลื่อนมาคลิกเมาสที่ ปุม ก็จะสามารถเชื่อมโยงแฟมขอมูลทั้งสองเขาดวยกันได ดังรูปที่ 6.23

Page 19: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

109

รูปท่ี 6.23 ผลลัพธจากการเชื่อมโยงแฟมขอมูล ดวยรายการคําสั่ง Merge

ดังที่กลาวไปขางตน การเชื่อมโยงแฟมขอมูลดวยคําสั่ง Merge นี้ เปนการเชื่อมโยงแฟมขอมูลแบบถาวร ดังนั้นหากผูใชงานตองการเชื่อมโยงหลายแฟมขอมูล ควรกําหนดแฟมขอมูลที่ตองการใหเปนแฟมตนฉบับเปดขึ้นมากอนเปนแฟมแรก จากนั้นจึงใชรายการคําสั่ง Merge เรียกแฟมที่เหลือมารวมกัน

6.6 การลบแฟมขอมูลและตาราง ดวยคําสัง่ Delete File / Table

เปนการลบแฟมขอมูล(Project) ตาราง(Table)และแบบฟอรม(View) โดยมี

แนวทางในการปฏิบัติจริงเปนดังนี้

. เรียกใชงานโปรแกรมยอย Analyze Data

. เล่ือนเมาสไปคลิกที่รายการคําสั่ง Read(Import) ในกลุมคําสั่ง Data ดังรูปที่ 6.24

รูปท่ี 6.24 รายการคําสั่ง Delete File/Table บนหนาตางโปรแกรมยอย Analyze Data

Page 20: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

110

. จะปรากฏหนาตาง DELETE ดังรูปที่ 6.25

รูปท่ี 6.25 หนาตางรายการคาํสั่ง Delete File/Table

. หากตองการลบแฟมขอมูล สามารถทําไดโดยการเลือกตําแหนงและชื่อแฟมขอมูลที่ตองการลบที่ปุม บนแถบรายการ File Name และกรณี Run Silent มีความหมายดังนี้ Run Silent แสดงขอความเตือนกอนลบทุกครั้ง Run Silent ไมตองแสดงขอความเตือนกอนลบทุกครั้ง จากนั้นเลื่อนเมาสไปคลิกที่ปุม ก็ถือเปนการเสร็จสิ้นการลบแฟมขอมูล

. หากตองการลบตาราง(Table) สามารถทําไดโดยการเลื่อนเมาสไปคลิกที่ตัวเลือก Table บนแถบรายการ Delete ดังรูปที่ 6.26

รูปท่ี 6.26 การกําหนดลบตารางบนหนาตางรายการคําสั่ง Delete File/Table

Page 21: Epi info unit06

คูมือการใชงานโปรแกรม Epi Info for Windows

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

111

. หากตองการลบตารางในแฟมปจจุบันใหวางไวในแถบรายการ Database แลวเลือกชื่อตารางที่ตองการลบที่ปุม บนแถบรายการ Table Name จากนั้นเลื่อนเมาสไปคลิกที่ปุม ก็ถือเปนการเสร็จสิ้นการลบตารางขอมูล

. หากตองการลบแบบฟอรม(View) สามารถทําไดโดยการเลื่อนเมาสไปคลิกที่ตัวเลือก View บนแถบรายการ Delete ดังรูปที่ 6.27

รูปท่ี 6.27 การกําหนดลบแบบฟอรมบนหนาตางรายการคําสั่ง Delete File/Table

. หากตองการลบแบบฟอรมในแฟมปจจุบันใหวางไวในแถบรายการ Database แลวเลือกชื่อแบบฟอรมที่ตองการลบที่ปุม บนแถบรายการ View Name และกรณี Save Data Tables มีความหมายดังนี้ Save Data Tables จะไมบันทึกขอมูลลงในตาราง เมื่อลบแบบฟอรมแลว Save Data Tables จะบันทึกขอมูลลงในตาราง เมื่อลบแบบฟอรมแลว จากนั้นเลื่อนเมาสไปคลิกที่ปุม ก็ถือเปนการเสร็จสิ้นการลบแบบฟอรมนําเขาขอมูล

Page 22: Epi info unit06

บทที่ 6 การจัดการแฟมขอมูลดวยโปรแกรมยอย Analyze Data

ผูชวยศาสตราจารยพงษเดช สารการ ภาควิชาชีวสถิติและประชากรศาสตร คณะสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน

112

6.7 บทสรุป

การจัดการแฟมขอมูล ถือเปนเทคนิคหนึ่งในการประมวลผลขอมูล เพื่อจัดระบบฐานขอมูลใหสอดคลองและเอื้อตอการนําขอมูลมาวิเคราะหผล ดวยระบบคอมพิวเตอร ซ่ึงในโปรแกรม Epi Info for Windows สามารถทําได โดยใชโปรแกรมยอย Analyze Data ประกอบดวยการเปดแฟมขอมูลดวยคําสั่ง Read(Import) การเชื่อมโยงแฟมขอมูลกรณีโครงสรางตางกันดวยคําสั่ง Relate การโอนยายขอมูลดวยคําสั่ง Write(Export) การเชื่อมโยงแฟมขอมูลกรณีโครงสรางเหมือนกันดวยคําสั่ง Merge และการลบแฟมขอมูลและตารางดวยคําสั่ง Delete File/Tables