Ep. mor. 7 · Ad ictum totis corporibus expositi 30 scutum 35 Mane leonibus et ursis homines, 40...
Transcript of Ep. mor. 7 · Ad ictum totis corporibus expositi 30 scutum 35 Mane leonibus et ursis homines, 40...
Unter Menschen
Jesper
Epistula moralis 7, 1-6.8*
5
10
15
20
SenecaLuciliosuosalutem.
Quidtibivitandumpraecipueexistimes,quaeris?
Turbam.Nondumillitutocommitteris.
Egocerteconfiteborimbecillitatemmeam:
Numquammores,quosextuli,refero.
Aliquidexeo,quodcomposui,turbatur,
aliquidexiis,quaefugavi,redit.
Quodaegrisevenit,quoslongaimbecillitasusqueeoaffecit,
utnusquamsineoffensaproferantur,
hocacciditnobis,quorumanimiexlongomorboreficiuntur.
Inimicaestmultorumconversatio:
Nemononaliquodnobisvitiumautcommendataut imprimit
autnescientibusallinit.
Utiquequomaiorestpopulus,cuimiscemur,
hocpericuliplusest.
Nihilverotamdamnosumbonismoribus
quaminaliquospectaculodesidere;
tuncenimpervoluptatemfaciliusvitiasubrepunt.
Quidmeexistimasdicere?
Avariorredeo,ambitiosior,luxuriosior?
Immoverocrudelioretinhumanior,
quiainterhominesfui.
Ergänze: salutem dicit
Ergänze: vitandum esse praecipue Adv. besonders tuto (Adv.) sicher
imbecillitas, atis f Schwäche
fugare vertreiben aeger, ri der Kranke evenire hier: widerfahren imbecillitas, atis f Schwäche eo afficere so zusetzen nusquam nirgendwo offensa Rückfall proferre hinbringen reficere wiederherstellen
conversatio, onis m. Gen. Kontakt mit
nemo non jeder aliqui, aliqua, aliquod irgendein commendare übergeben imprimere aufdrängen Ergänze: nobis nescientibus allinere anhängen utique jedenfalls quo ... hoc je ... desto misceri m. Dat. sich mischen unter damnosus verderblich spectaculum Schauspiel desidere untätig dazusitzen subrepere sich einschleichen avarus habgierig ambitiosus ehrgeizig luxuriosus ausschweifend inhumanus unmenschlich
25
30
35
40
45
50
55
Casuinmeridianumspectaculumincidi
lususexspectansetsalesetaliquidlaxamenti,
quohominumoculiabhumanocruoreacquiescant.
Contraest:Quidquidantepugnatumest,misericordiafuit.
Nuncomissisnugismerahomicidiasunt.
Nihilhabent,quotegantur.
Adictumtotiscorporibusexpositi
numquamfrustramanummittunt.
Hocpleriqueordinariisparibusetpostulaticiispraeferunt.
Quidnipraeferant?
Nongaleā,nonscutorepelliturferrum.
Quomunimenta?Quoartes?
Omniaistamortismoraesunt.
Maneleonibusetursishomines,
meridiespectatoribussuisobiciuntur.
Interfectoresinterfecturisiubentobici
etvictoreminaliamdetinentcaedem.
Exituspugnantiummorsest.
Ferroetigneresgeritur.
Haecfiunt,dumvacatharena.
„Sedlatrociniumfecitaliquis,occidithominem.“
Quidergo?
Quiaoccidit,illemeruit,uthocpateretur.
Tuquidmeruisti,miser,uthocspectes?
„Occide,verbera,ure!
Quaretamtimideincurritinferrum?
Quareparumaudacteroccidit?
Quareparumlibentermoritur?
Plagisagaturinvulnera,
mutuosictusnudisetobviispectoribusexcipiant!“
Intermissumestspectaculum:
„Interimiugulenturhomines,nenihilagatur.“
Age,nehocquidemintellegitis
malaexemplaineosredundare,quifaciunt?
casu zufällig meridianum spectaculum Mittagsvorstel-lung (zwischen den Gladiatorenkämpfen) incidere (Perf.: incidi) geraten lusus, us Spiel sal, is Spaß laxamentum Entspannung cruor, oris Blut(vergießen) acquiescere sich erholen
misericordia Barmherzigkeit nugae f Pl. Spielereien merus rein homicidium Menschenabschlachten (Ge-meint sind die in der Arena ausgerichteten Hinrichtungenskämpfe.) habent ... tegantur (Subjekt sind die Kämpfenden.) ictus, us Hieb expositus m. Dat. ad ausgesetzt mit ordinaria paria et postulaticia Pl. n gewöhnliche und gewünschte Paarungen (Gemeint sind die Gladiatoren.)
quidni warum nicht
galea Helm scutum Schild repellere abwehren quo wozu munimentum Schutzkleidung ars hier: (Kampf)Technik mane am Morgen (des Veranstaltungstages) ursus Bär meridies, ei Mittag spectator Zuschauer
interfector Mörder interfecturi die, die morden sollen iubent ... detinent (Subjekt sind die Veran-stalter.) detinere in bestimmen zu
exitus, us Ende
dum vacat harena während der Mittags-pause in der Arena latrocinium Raub merere verdienen verberare peitschen urere verbrennen incurrere hineinrennen timidus ängstlich audacter (Adv.) mutig
plaga Hieb vulnus, eris n Verletzung
mutuus gegenseitig ictus, us Schlag obvius ungeschützt intermittere unterbrechen spectaculum Vorstellung (Gemeint sind die Hinrichtungskämpfe.)
iugulari m. Akk. jmdm. die Kehle durch-schneiden age (Ausruf) he
redundare in zurückfallen auf
60
65
70
Agitedisimmortalibusgratias,
quodeumdocetisessecrudelem,quinonpotestdiscere.
Subducenduspopuloestteneranimusetparumtenaxrecti:
Faciletransituradplures.
SocratietCatonietLaelioexcuteremoremsuum
dissimilismultitudopotuisset:
Adeonemonostrum,quicummaximeconcinnamusingenium,
ferreimpetumvitiorumtammagnocomitatuvenientium
potest.[...]Necesseestautimiterisautoderis.
Utrumqueautemdevitandumest:
Nevesimilismalisfias,quiamultisunt,
neveinimicusmultis,quiadissimilessunt!
Recedeinteipse,quantumpotes!
Cumhisversare,quitemelioremfacturisunt,
illosadmitte,quostupotesfaceremeliores![...]
dis = deis gratias agere danken subducere entziehen tener, era, erum zart tenax recti sicher auf dem richtigen Weg
facile (Adv.) leicht Socrates, is (griechischer Philosoph, 4. Jh.) Cato, onis (sittenstrenger Römer, 3./2. Jh.) Laelius (gebildeter Römer, 2. Jh.) excutere austreiben dissimilis, e andersdenkend cum maxime gerade concinnare m. Akk. etw. die richtige Fas-sung geben
comitatus, us Begleitung necesse est m. Konj. es ist notwendig, etw. zu tun imitari nachahmen
devitare ~ vitare
neve ... neve weder ... noch Ergänze: malis hominibus dissimilis, e unähnlich recedere sich zurückziehen
versari cum sich umgeben mit