EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV%...

14
dk;Z dkjh lkjka ”k Ukkxiw j es Vªks çd ;ks tuk (EMP) 0-1 iz Lrkouk ukxiw j gs egkjk"Vªkps fr Capital) vlw u yks dla [;k vankt 'kgj vkgs- ukxiw jyk vkrkp lokZ r lokZ r gjhr 'kgj vkgs - ukxiw j eks B;k çek.kkoj ykxoM ds yh t e/; fca nw nsf[ky bFks vkgs- g;k “kgkjkph vks G[k fe vkf.k ,vj iksVZ lekfo’V vkgs - gk vkgs - ;k 'kgjke/;s o R;kP;k vkl Bs ork] ;s .kkÚ;k n'kdkr 'kgjkP;k o gks .kkjh ok< o fofo/k tehu m dkGkph xjt vkgs- ;k dkj.kklkB vkgs - ukxiw j e/;s esVªks jsYos iz . ls ok DMRC us iq jfoys yh vkgs o ¼vykbues a V½ ph ,dw .k yka ch 38-2 ¼ekxZ ½ e/;s foHkkxyh vkgs - ekxZ 1& mÙkj&n ¼19-658 fd-eh-½ gk dWkjhM VIik 1& [kkijh rs flrkc VIik 2& flrkcMhZ rs vk ekxZ 2 & iw oZ &if'pe d iw oZ &if'pe dWkjhMkWj gk VIik ekxZ 3& yks dekU; VIik ekxZ 4& flrkcMhZ r Ekgkjk’Vª es Vªks jsYos dkik vkarjjk"Vªh;@cgq i{kh; foÙkh; da i Bjoys vkgs - dYikdjhrk Ik;kZ oj.kh; çHkko eq Y;ka du (EIA) o Ik;kZ oj.kh pk vgoky- ,u ,e dk;Z dkjh lkjka ”k rljs lokZ r eks Bs 'kgj vkgs o jkT;kph fgokGh jkt/kkuh ts 25 y{k vkgs- ukxiw j egkuxjh; {ks= gs Hkkjrkrhy 13 os r LoPN 'kgj Eg.kw u lq )k ntkZ iz kIr >kyk vlw u gs Hkkjr “kgj gs ß la =k uxjh Þ Eg.kw u lq /nk çfl/n vkgs - ;k {ks = tkrs vkf.k R;keq Gs bFks la «;kph eks Bh cktkjis B vkgs - Hkkjrkp egku eqGs lq /nk vkyh vkgs T;ke/ks eYVh&eks My ba VjuW'kuy k iz dYi ns 'kkP;k vkfFkZ d fodklke/;s eSykpk nxM ¼ekbZ y L likl vk;ks ftr rFkk vk[kys yh@ds ys yh fofo/k vkfFkZ d dk; okgrw d iz .kkyh e/;s xfr'khy cny vis f{kr vkgs - ;k O;frfj mi;ksfxrs P;k vkilkrhy ijLij fØ;ka eq Gs okgrw d iz .kkyh Bh ;k 'kgjke/;s jsYos vk/kkfjr es Vªks iz .kkyhP;k rjrw nhpk fo .kkyh djhrk lfoLrj iz dYi vgoky DPR r;kj dj.;klkB o uks Ogs a cj 2013 e/;s DPR yk va fre #i fnys xs ys- ;kr 215 fd-eh- vlw u rh mÙkj&nf{k.k o iw oZ &if'pe v'kk nk nf{k.k dWkjhMkWj % vkWVks eks VhOg pkSd r MkWj iq Ugk nks u VII;ke/ks ekxkZr mifoHkkxyk vkgs - cMhZ kW Vks eks VhOg pkSd dW kjhMkWj % iz tkirh uxj iklw u yks dekU; uxj i;±r ¼18-5 iq Ugk nks u VII;ke/ks mifoHkkxyk vkgs- uxj rs flrkcMhZ rs iz tkirh uxj ks Z js 'ku fyfeVs M ¼,e ,e vkj lh ,y½ us ukxiw j es ks js Yo iU;k ds ,QMCY;w @,,QMh ;ka ps dMw u fu/kh ?ks Åu dk;kZ Uo;h Page 1 h; O;oLFkkiu e vkj lh ,y (Winter lokZ r eks Bs rkrhy nw ljs =kr la =kph pk HkkSxks yhd y dkxks Z gc LVks u½ Bjyk ;s Z n` "Vh{ks ikr jä 'kgjkph ;ks tuk gh opkj ds ys yk Bh lYykxkj r la js [kukph ksu dWkjhMkWj rs fegku 557 fd-eh-½ os iz dYi gk hr dj.;kps

Transcript of EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV%...

Page 1: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

0-1 izLrkouk

ukxiwj gs egkjk"Vªkps frljs lokZr eksBs 'kgj vkgs o jkT;kp

Capital) vlwu yksdla[;k vankts

'kgj vkgs- ukxiwjyk vkrkp lokZr LoPN 'kgj Eg.kwu lq)k ntkZ izkIr >kyk vlwu gs Hkkjrkrhy nwljs

lokZr gjhr 'kgj vkgs- ukxiwj “kgj gs

eksB;k çek.kkoj ykxoM dsyh tkrs vkf.k

e/; fcanw nsf[ky bFks vkgs-

g;k “kgkjkph vksG[k fegku eqGs lq/nk vkyh vkgs T;ke/ks

vkf.k ,vj iksVZ lekfo’V vkgs- gk izdYi ns'kkP;k vkf

vkgs- ;k 'kgjke/;s o R;kP;k vklikl vk;ksftr

Bsork] ;s.kkÚ;k n'kdkr 'kgjkP;k okgrwd iz.kkyh e/;s xfr'khy cny visf{kr vkgs

gks.kkjh ok< o fofo/k tehu mi;ksfxrsP;k vk

dkGkph xjt vkgs- ;k dkj.kklkBh ;k 'kgjke/;s jsYos vk/kkfjr esVªks iz.kkyhP;k rjrwnhpk fopkj dsysyk

vkgs-

ukxiwj e/;s esVªks jsYos iz.kkyh djhrk lfoLrj izdYi vgoky

lsok DMRC us iqjfoysyh vkgs o uksOgsacj 2013 e/;s

¼vykbuesaV½ ph ,dw.k ykach 38-215 fd

¼ekxZ½ e/;s foHkkxyh vkgs-

ekxZ 1& mÙkj&nf{k.k

¼19-658 fd-eh-½ gk dWkjhMkWj

VIik 1& [kkijh rs flrkcMhZ

VIik 2& flrkcMhZ rs vkW

ekxZ 2 & iwoZ&if'pe dW

iwoZ&if'pe dWkjhMkWj gk iqUgk nksu

VIik ekxZ 3& yksdekU; uxj

VIik ekxZ 4& flrkcMhZ rs iztkirh uxj

Ekgkjk’Vª esVªks jsYos dkiksZjs'ku fyfeVsM

vkarjjk"Vªh;@cgqi{kh; foÙkh; daiU;k

Bjoys vkgs-

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

dk;Zdkjh lkjka”k

ukxiwj gs egkjk"Vªkps frljs lokZr eksBs 'kgj vkgs o jkT;kph fgokGh jkt/kkuh

vankts 25 y{k vkgs- ukxiwj egkuxjh; {ks= gs Hkkjrkrhy 13 os lokZr eksBs

ukxiwjyk vkrkp lokZr LoPN 'kgj Eg.kwu lq)k ntkZ izkIr >kyk vlwu gs Hkkjrkrhy nwljs

“kgj gs ß la=k uxjh Þ Eg.kwu lq/nk çfl/n vkgs- ;k {ks=kr la=kph

dsyh tkrs vkf.k R;keqGs bFks la«;kph eksBh cktkjisB vkgs- Hkkjrkpk HkkSxksyhd

g;k “kgkjkph vksG[k fegku eqGs lq/nk vkyh vkgs T;ke/ks eYVh&eksMy baVjuW'kuy dkxksZ gc

gk izdYi ns'kkP;k vkfFkZd fodklke/;s eSykpk nxM ¼ekbZy LVksu½ Bjyk

;k 'kgjke/;s o R;kP;k vklikl vk;ksftr rFkk vk[kysyh@dsysyh fofo/k vkfFkZd dk;sZ n"Vh{ksikr

Bsork] ;s.kkÚ;k n'kdkr 'kgjkP;k okgrwd iz.kkyh e/;s xfr'khy cny visf{kr vkgs- ;k O;frfjä 'kgjkph

ok< o fofo/k tehu mi;ksfxrsP;k vkilkrhy ijLij fØ;kaeqGs okgrwd iz.kkyh ;kstuk gh

;k dkj.kklkBh ;k 'kgjke/;s jsYos vk/kkfjr esVªks iz.kkyhP;k rjrwnhpk fopkj dsysyk

ukxiwj e/;s esVªks jsYos iz.kkyh djhrk lfoLrj izdYi vgoky DPR r;kj dj.;klkBh lYykxkj

ysyh vkgs o uksOgsacj 2013 e/;s DPR yk vafre #i fnys xsys- ;kr lajs[kukph

215 fd-eh- vlwu rh mÙkj&nf{k.k o iwoZ&if'pe v'kk nksu d

mÙkj&nf{k.k dWkjhMkWj % vkWVkseksVhOg pkSd rs fegku

jhMkWj iqUgk nksu VII;ke/ks ekxkZr mifoHkkxyk vkgs-

rs flrkcMhZ

vkWVkseksVhOg pkSd

dWkjhMkWj % iztkirh uxj iklwu yksdekU; uxj i;±r ¼18-557 fd

gk iqUgk nksu VII;ke/ks mifoHkkxyk vkgs-

ekxZ 3& yksdekU; uxj rs flrkcMhZ

rs iztkirh uxj

iksZjs'ku fyfeVsM ¼,e ,e vkj lh ,y½ us ukxiwj esVªks jsYos izdYi gk

kh; daiU;k ds,QMCY;w@,,QMh ;kaps dMwu fu/kh ?ksÅu dk;kZUo;hr dj.;kps

Page 1

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

fgokGh jkt/kkuh (Winter

gs Hkkjrkrhy 13 os lokZr eksBs

ukxiwjyk vkrkp lokZr LoPN 'kgj Eg.kwu lq)k ntkZ izkIr >kyk vlwu gs Hkkjrkrhy nwljs

;k {ks=kr la=kph

Hkkjrkpk HkkSxksyhd

&eksMy baVjuW'kuy dkxksZ gc

¼ekbZy LVksu½ Bjyk

d dk;sZ n"Vh{ksikr

;k O;frfjä 'kgjkph

ilkrhy ijLij fØ;kaeqGs okgrwd iz.kkyh ;kstuk gh

;k dkj.kklkBh ;k 'kgjke/;s jsYos vk/kkfjr esVªks iz.kkyhP;k rjrwnhpk fopkj dsysyk

r;kj dj.;klkBh lYykxkj

;kr lajs[kukph

vlwu rh mÙkj&nf{k.k o iwoZ&if'pe v'kk nksu dWkjhMkWj

VkseksVhOg pkSd rs fegku

557 fd-eh-½

ks jsYos izdYi gk

u dk;kZUo;hr dj.;kps

Page 2: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

izLrqr vH;klkpk mís'k vlk vkgs dh izdYikP;k

i;kZoj.kkoj gks.kkÚ;k Ik;kZoj.kh; çHkkokps

;kstuk izLrkfor dj.ks vls vkgs

vkxkj cka/kdke o vaeyctko.khP;k VII;kr mn~Hko.kkÚ;k

iwoZikg.kh losZ{k.k] oLrqlwph o miyC/k nq ;e ekfgrh oj vk/kkfjr vk

i;kZoj.k o ou ea=ky;] Hkkjr ljdkj ;kaph fn

lq/kkj.kk e/;s fnysY;k vuqlwfprhy ;knhrhy izdYika

izek.ks esVªks izdYikauk i;kZoj.k o ou ea=ky;kdMwu i;kZoj.k eatwjh ?ks.;kph vko';drk ukgh

KFW MsOgyiesaV c¡d 'kk'or ekxZn'kZd rRos] 2014 izek.ks

ewY;ekiu lknj dsyh vkgs- izLrkohr izdYi gk oxZ&c e/;s ;sr vlqu ;k izdYikr

rlsp] laHkkO; vfu’V /kksdk vlq “kdrks rlsp] çdYikeqGs lac/khr lkekthd ifjLFkhrhoj lq/n~k

RkkRdkyhu çHkko gksÅ “kdrks- rFkkfi] gk

0-2 izdYikps o.kZu %&

;k izdYikrhy mÙkj&nf{k.k

o iwoZ&if'pe dWkjhMkWj ¼18-557 fd

dWkjhMkWj e/;s ,dw.k 36 LFkkuds izLrkfor dsysyh vkgsr

gksbZy- mÙkj&nf{k.k dWkjhMkWj lkBh

tkLRkhr tkLr 15]729 ,so<h vis{khr vkgs

izoklh la[;k 2]86]031 o PHPDT

(Depot) ;ksthys vkgsr ts vuqØes mÙkj&nf{k.k o iwoZ&if'pe

izdYikP;k iw.kZRokps ewY;] loZ dj] o)h o [kktxh

ekxkZph BGd oSf'k"Vîs [kkyh fnysyh vkgsr

ekxZ 1 mÙkj&nf{k.k dWk

vkWVkseksVhOg pkSd

ukjh jksM

banksjk pkSd

dMch pkSd

xìhxksnke pkSd

dLrqjpan ikdZ

'kwU; ekby ¼f>jks ekbZy½

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

lkpk mís'k vlk vkgs dh izdYikP;k vkjk[kMîk] cka/kdke o vaeyctko.kh

oj.kkoj gks.kkÚ;k Ik;kZoj.kh; çHkkokps eqY;kadu dj.ks vkf.k R;k çHkkokaph mik;;kstuk]

izLrkfor dj.ks vls vkgs- EIA P;k dk;ZO;kIrh e/;s iwoZ&if'pe o mÙkj&nf{k.k

vkxkj cka/kdke o vaeyctko.khP;k VII;kr mn~Hko.kkÚ;k çHkkaokpk lekos'k vkgs- EIA gs lfoLrj {ks=

iwoZikg.kh losZ{k.k] oLrqlwph o miyC/k nq ;e ekfgrh oj vk/kkfjr vkgs-

y;] Hkkjr ljdkj ;kaph fn- 14 lIVsacj 2006 ph vf/klwpuk o R;kph

lq/kkj.kk e/;s fnysY;k vuqlwfprhy ;knhrhy izdYikauk i;kZoj.k eatwjh vko';d vkgs- R;k vf/klwpus

izek.ks esVªks izdYikauk i;kZoj.k o ou ea=ky;kdMwu i;kZoj.k eatwjh ?ks.;kph vko';drk ukgh

MsOgyiesaV c¡d 'kk'or ekxZn'kZd rRos] 2014 izek.ks ukxiwj esVªks jsy izdYiklkBh izkFkfed

izLrkohr izdYi gk oxZ&c e/;s ;sr vlqu ;k izdYikr Ik;kZoj.kkoj çHkko

rlsp] laHkkO; vfu’V /kksdk vlq “kdrks rlsp] çdYikeqGs lac/khr lkekthd ifjLFkhrhoj lq/n~k

rFkkfi] gk çHkko o /kksdk oxZ&v is{kk deh izek.kkr vkgs-

izdYikrhy mÙkj&nf{k.k dWkjhMkWj ¼19-658fd-eh-½ gk vkWVkseksVhOg pkSdk iklwu fegku i;

557 fd-eh-½ gk iztkirh uxj iklwu yksdekU; uxj i;±r vkgs

e/;s ,dw.k 36 LFkkuds izLrkfor dsysyh vkgsr- T;ke/;s lhrkcMhZ LFkkudkr esVªksaph vnykcny

lkBh lu 2041 i;±r njjkstph izok'kkaph la[;k 2]77]704 o

tkLRkhr tkLr 15]729 ,so<h vis{khr vkgs- rj iwoZ&if'pe dWjhMkWj djhrk lu 2041 Ik;±r

PHPDT tkLrhr tkLr 11882 vis{khr vkgs- fegku o fgax.kk ;sFks nksu

;ksthys vkgsr ts vuqØes mÙkj&nf{k.k o iwoZ&if'pe dWkjhMkWjyk lsok iznku djrhy

izdYikP;k iw.kZRokps ewY;] loZ dj] o)h o [kktxh tehu /k#u #- 8]683@& dksVh ;srs

fnysyh vkgsr-

dWkjhMkWj ekxZ 2 iwoZ&if'pe dWkjhMkWj

iztkirh uxj

oS".kksnsoh uxj

vkacsMdj pkSd

VsyhQksu ,Dlpsat

fprkj vksGh pkSd

vxzlsu pkSd

nkslj oS'; pkSd

Page 2

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

] cka/kdke o vaeyctko.kh eqGs

mik;;kstuk] o fufj{k.k

O;kIrh e/;s iwoZ&if'pe o mÙkj&nf{k.k dWkjhMkWj o

gs lfoLrj {ks=h;

14 lIVsacj 2006 ph vf/klwpuk o R;kph

R;k vf/klwpus

izek.ks esVªks izdYikauk i;kZoj.k o ou ea=ky;kdMwu i;kZoj.k eatwjh ?ks.;kph vko';drk ukgh- rFkkfi]

izdYiklkBh izkFkfed

Ik;kZoj.kkoj çHkko

rlsp] laHkkO; vfu’V /kksdk vlq “kdrks rlsp] çdYikeqGs lac/khr lkekthd ifjLFkhrhoj lq/n~k

VkseksVhOg pkSdk iklwu fegku i;±r

r vkgs- ;k nksUgh

Vªksaph vnykcny

o PHPDT

lu 2041 Ik;±r njjkstph

fegku o fgax.kk ;sFks nksu fMiks

yk lsok iznku djrhy- ák

dksVh ;srs- ;k nksUgh

Page 3: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

flrkcMhZ ¼vnykcny½

dk¡xzsl uxj

jgkVs dkWyuh

vtuh pkSd

N=kirh pkSd

t;izdk'k uxj

mTToy uxj

foeku rG

uohu foekurG

[kkijh

&

&

esVks jsYosph ;ksftysyh xfr

jkghy- lu 2017 e/;s fo|wr ekx.kh gh toGikl 12 ,eOgh,

djhrk mIiyokMh o cqVhcksjh ;sFks o ekxZ&2 djhrk ikjMh o fgax.kk ;sFks

vkgsr- 3 esVªks dkjP;k MC;kaph okgd {kerk gh 764 izoklh

xkMh laj{k.k (ATP) lg Lo;apyhr xkMh fu;a=.k iz.kkyhpk voyac dj.;kr ;sbZy

LekVZ dkMZ lg Lo;apyhr HkkMs ladyu iz.kkyh izLFkkfir dj.;kr ;sbZy

0-3 izdYiLFkGkph vk/kkjjs[kk (Baseline)

vH;kl{ks=ke/;s Ik;kZojf.k; vk/kkj

/ouh] ik.kh] tehu] tSfod o lkekftd] vkf

vH;kl loZlk/kkj.ki.ks] (EIA) vf/klwpuk

ifjljkrhy ok;w xq.koÙkk %

ok;w xq.koÙkk losZ{k.kkpk izeq[k mís'k Eg.kts {ks=kP;k ifjljkrhy ok;w xq.koÙksps eq

ok;wP;k xq.koÙksps fujh{k.kkps dke iwoZ&if'pe o mÙkj&nf{k.k

fBdk.kkao#u 24 rklkaps dkyko/khps

xksGk dj.;kr vkys( o 12 fBdk.kkagwu 1 fnolkps 8 rklkaP;k dkyko/khps

djhrk uewus xksGk dj.;kr vkys-

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

ukxiwj jsYos LVs'ku

flrkcMhZ ¼vnykcny½

>k'kh jk.kh pkSd

baLVhVîwV vkWQ baftuhvlZ

'kadjuxj pkSd

,y,Mh pkSd

/kjeisB egkfo|ky;

lqHkk"k uxj]

jpuk fjax jksM taD'ku

oklqnso uxj

calh uxj

yksdekU; uxj

;ksftysyh xfr o fu/kkZfjr xfr gk vuqØes 85 fdeh@rkl o 30 fdeh@rkl

e/;s fo|wr ekx.kh gh toGikl 12 ,eOgh, (MVA) jkghy vkf.k R;klkBh

djhrk mIiyokMh o cqVhcksjh ;sFks o ekxZ&2 djhrk ikjMh o fgax.kk ;sFks fxzM (Grid) midsanz

okgd {kerk gh 764 izoklh ¼ 6 mHks izoklh@pkS-fe- ½ vlsy-

lg Lo;apyhr xkMh fu;a=.k iz.kkyhpk voyac dj.;kr ;sbZy- HkkMs ladyuklkBh

LekVZ dkMZ lg Lo;apyhr HkkMs ladyu iz.kkyh izLFkkfir dj.;kr ;sbZy-

Baseline) fLFkrh %

Ik;kZojf.k; vk/kkjjs[kk vH;kl dj.;kr vkyk- i;kZoj.kh; ekinaMs fo”ks’kr%

k.kh] tehu] tSfod o lkekftd] vkfFkZd bR;knh i;kZojf.k; xq.k/keZ Bjfo.;kr vkys o

vf/klwpuk] 2006 P;k vko';drs uqlkj dj.;kr vkyk-

ok;w xq.koÙkk losZ{k.kkpk izeq[k mís'k Eg.kts {ks=kP;k ifjljkrhy ok;w xq.koÙksps eqY;kadu dj.ks

dke iwoZ&if'pe o mÙkj&nf{k.k dWkjhMkWj ;sFks dj.;kr vkys

fBdk.kkao#u 24 rklkaps dkyko/khps PM10] PM2-5] SO2] NO2 vkf.k HC ;k ¼iWjkfeVlZ½ djhrk uequs

xksGk dj.;kr vkys( o 12 fBdk.kkagwu 1 fnolkps 8 rklkaP;k dkyko/khps CO vkf.k O3 ;k iWjkfeVlZ

- loZ ek=k ¼OgWY;wt½ ;k] dsanzh; çnw’k.k fu;a=.k eaMG (CPCB)

Page 3

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

gk vuqØes 85 fdeh@rkl o 30 fdeh@rkl

lkBh ekxZ&1

midsanz fu;ksthr

- Lo;apyhr

HkkMs ladyuklkBh

ekinaMs fo”ks’kr% ok;w]

Bjfo.;kr vkys o gk

Y;kadu dj.ks-

;sFks dj.;kr vkys- ;kr 6

;k ¼iWjkfeVlZ½ djhrk uequs

;k iWjkfeVlZ

(CPCB) dMwu

Page 4: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

funsZf”kr dsysY;k e;kZnsr vlY;kps fnlwu vkys] Qä flrkcMhZ fBdk.kkojhy

OgWY;wt ekud e;kZnsis{kk tkLr vlY;kPks vk<Gwu vkYks

/ouh i;kZoj.k %

ohl ¼20½ ifjljkrhy /ouh

ijh{k.kklkBh fuf”pr dj.;kar vkyhr

ekud vuqØes fnolk 65 o jk=h 55

68-5 rs 84-3 dB(A) o 42-5 rs 58

jk=hP;k /ouhP;k Lrjkph vk/kkjjs[kk gh

eq[; óksr jLR;kojhy okgrqdhph ;s

daiu (Vibration) fo'ys"k.k %

vH;kl {ks=kr ifjlj daiu

fuoM.;kr vkyh] T;kr osxosxGî

o laosnuf'ky tls iqjkrRo@,sfrgkfld bekjrh bR;kfn

mÙkj&nf{k.k o iwoZ&if'pe

dj.;kr vkysys daiuLrj fnysys vkgsr

okbt½ tkp.;kr vkY;kr- mÙkj&nf{k.k ekxkZ

0-126 bap@lsdan ;k VII;kr ek=k

iwoZ&if'pe ekxZ rG etY;koj 0-

Hkw&i"B ty xq.koÙkk %

vH;kl {ks=krhy vfLrRokr vlysY;k Hkw&i"B ty xq.koÙkspk ntkZ letkowu ?ks.;kdfjrk fofo/k

iWjkehVlZ djhrk Hkwi"B tykps lkr uequs rikl.;kr vkysr

HkkSfrdh&jklk;fud fo"k;d o thok.kqfo"k;d iWjkfeVlZ djhrk iFk%Ddj.k dj.;kr vkys

BIS&2296 oxZ ’C ’ e;kZnk ;kP;k cjkscj rqyuk dj.;kr vkyh

BIS ekudk e;kZnsr gksrs] Qä vack>jh ryko o fuyMksg {ks=k toGhy izokg ;sFkhy fo'ks"kr%

lanHkkZr v/kwu&e/kwu vf/kdrk gksrh

jfgoklh@O;kikjhd fuoklkiklwu vfu;af=r lkaMik.kh

Hkwty xq.koÙkk % Hkwty ik.;kps

uewus rikl.;kr vkys- R;kP;k fudkykaps FkksMD;kr fooj.k [kkyh fnys vkgs

HkkSfrd xq.k/kekZr PH eqY;kr ¼

ekud eqY; 6-5 rs 8-5 njE;ku vkgs

vkys o rs 600 mg@Litre ;k ekU;rkizkIr e;kZns

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

dsysY;k e;kZnsr vlY;kps fnlwu vkys] Qä flrkcMhZ fBdk.kkojhy PM10 djhrk uksanfoysY;k

t ekud e;kZnsis{kk tkLr vlY;kPks vk<Gwu vkYks-

ohl ¼20½ ifjljkrhy /ouh ijh{k.k LFkGs ts O;kolk;hd o laosnu'khy laoxkZ[kkyh ;srkr

ijh{k.kklkBh fuf”pr dj.;kar vkyhr- fnolk o jk=h /ouhP;k Lrjkps fujh{k.k dj.;kr vkys

jk=h 55 dB(A) funsZf”kr ek=k vlrkauk fnolk o jk=h /ouhpk Lrj vuqØes

5 rs 58-8 dB(A) ;k VII;kr vk<Gyk- toGikl loZp LFkGkaoj fnol o

jk=hP;k /ouhP;k Lrjkph vk/kkjjs[kk gh CPCB P;k e;kZns is{kk tkLr vk<Gyh- izdYi {ks=kr vkoktkps

eq[; óksr jLR;kojhy okgrqdhph ;s & tk gs vkgs-

vH;kl {ks=kr ifjlj daiu ijh{k.k dj.;kdfjrk esVªks jsYosP;k ekxkZr ckohl ¼22½ LFkGs

fuoM.;kr vkyh] T;kr osxosxGîk fHkUu izoxkZrhy bekjrh vkgsr- mnk- jfgoklh] O;kikjhd@

tls iqjkrRo@,sfrgkfld bekjrh bR;kfn-

mÙkj&nf{k.k o iwoZ&if'pe dWkjhMkWjP;k vfLrRokr vlysY;k jfgoklh {ks=klkBh

dj.;kr vkysys daiuLrj fnysys vkgsr- ák ¼OgWY;wt½ ek=k izeq[k fBdk.kkadjhrk ekGk fugk;

mÙkj&nf{k.k ekxkZlkBh rG etY;koj 0-0060 bap@lsdan rs

ek=k vk<GY;k rj ;kph jk"Vªh; ekud ¼e;kZnk½ 0-20 bap@lsdan

-012 bap@lsdan rs 0-125 bap@lsdan ;k VII;kr ek=k vk<GY;k

vH;kl {ks=krhy vfLrRokr vlysY;k Hkw&i"B ty xq.koÙkspk ntkZ letkowu ?ks.;kdfjrk fofo/k

ehVlZ djhrk Hkwi"B tykps lkr uequs rikl.;kr vkysr- fofo/k óksrkaP;k xksGk dsysY;k Hkwi"B tykps

HkkSfrdh&jklk;fud fo"k;d o thok.kqfo"k;d iWjkfeVlZ djhrk iFk%Ddj.k dj.;kr vkys-

e;kZnk ;kP;k cjkscj rqyuk dj.;kr vkyh- vls fun'kZukl vkys dh Hkw&i"Bty gs

gksrs] Qä vack>jh ryko o fuyMksg {ks=k toGhy izokg ;sFkhy fo'ks"kr%

lanHkkZr v/kwu&e/kwu vf/kdrk gksrh- ;k fBdk.kh BOD e/;s vf/kdrspk laca/k gk toGiklP;k

jfgoklh@O;kikjhd fuoklkiklwu vfu;af=r lkaMik.kh felGr vlY;kus vlw “kdrks-

Hkwty ik.;kps fofo/k iWjkehVlZ rikl.;kdjhrk vkB osxosxGîk LFkGh Hkwty

R;kP;k fudkykaps FkksMD;kr fooj.k [kkyh fnys vkgs-

eqY;kr ¼OgWY;wt½ 7-14 rs 7-95 ;k VII;kr fofo/krk fnlqu vkyh

5 njE;ku vkgs- ,dw.k gkMZusl 142-56 rs 477-18 mg@Litre ;k VII;kr fnlqu

;k ekU;rkizkIr e;kZnsr vkgsr- ,dw.k foj?kGysys ?ku inkFkZ (D

Page 4

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

djhrk uksanfoysY;k

o laosnu'khy laoxkZ[kkyh ;srkr rs

vkys- CPCB

vlrkauk fnolk o jk=h /ouhpk Lrj vuqØes

toGikl loZp LFkGkaoj fnol o

izdYi {ks=kr vkoktkps

ckohl ¼22½ LFkGs

jfgoklh] O;kikjhd@vkS|ksxhd

h {ks=klkBh ijh{k.k

izeq[k fBdk.kkadjhrk ekGk fugk; ¼¶yksvj

0060 bap@lsdan rs

20 bap@lsdan vkgs-

vk<GY;k-

vH;kl {ks=krhy vfLrRokr vlysY;k Hkw&i"B ty xq.koÙkspk ntkZ letkowu ?ks.;kdfjrk fofo/k

fofo/k óksrkaP;k xksGk dsysY;k Hkwi"B tykps

fudkykaph

vls fun'kZukl vkys dh Hkw&i"Bty gs

gksrs] Qä vack>jh ryko o fuyMksg {ks=k toGhy izokg ;sFkhy fo'ks"kr% BOD P;k

e/;s vf/kdrspk laca/k gk toGiklP;k

osxosxGîk LFkGh Hkwty

95 ;k VII;kr fofo/krk fnlqu vkyh- (IS)

;k VII;kr fnlqu

Dissiolved

Page 5: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

Solids) 319 mg/Litre rs 1141

500&2000 mg/Litre vkgs- DyksjkbZM~l 26

/Litre P;k ekU;rkizkIr e;kZnsP;k vkar vkgs

1-9 rs 28-64 mg/Litre o 2-54 rs 55

vuqØes 45 mg/Litre o 200 mg/

enk (Soil) xq.k/keZ % ensps HkkSfrdh&

osxosxGîk LFkGkao#u lgk ¼06½ uewu

(Silty-Clay) vls ofxZdj.k gksrs

,uihds (NPK) P;k ek=keqGs frps mitkÅ enk vls ofxZdj.k dsys vkgs

/kkrq fdaok gk;MªksdkcZu ps nqf"krhdj.k vk<Gys ukgh

ifjfLFkrhdh; (Ecological)

izdYi fodkl dk;kZeqGs gks.kkjk çHkko

izLrkfor ekxkZe/khy LFkkudkaP;k fBdk.kh o

izLrkfor esVªks jsYospk ekxZ 'kgj

LFkkudkaoj o fMiks ,dw.k 639 o{k vk<Gysr

bR;knh izdkjP;k tkrhps o{k vk<Gys

vl.kkÚ;k tkrhps o{k vk<Gys ukghr

vk<Grkr-

0-4 udkjkRed çHkko ¼ifj.kke½ %

i) cka/kdke njE;ku gks.kkjs ifj.kke

cka/kdkek'kh laca/khr i;kZoj.kh; /kksds

mik; ;kstuk cka/kdke vkjk[kMîk

lks; dsysyh vlrs- cka/kdkek'kh fuxMhr cgqrsd udkjkRed

ekrhph /kwi ¼Erosion½

visf{kr vlrs( T;kpk ifj.kke ekrhph /kwi gks.;kr gksrks] eq[;r% tsOgk gh ekrh 'kq"d o eksdGh

jfgr½ vlrs- mR[kuu dsysY;k ekrhps f<x o lkBo.kwdh eqGs leL;k fuekZ.k gksÅ 'kdrkr

vkliklP;k ifjljkrhy gospk ntkZ

okgrwd oGo.ks % esVªks çdYikps cgqrsd dke gs

cka/kdkekP;k dkyko/khr jLR;kojhy okgrwd dkgh va'kh oGo.ks] vko';d vlrs] cka/kdkekP;k dkyko/khr

okgrwdhyk gks.kkÚ;k vMFkGîkaoj mik; Eg.kwu lq;ksX; okgrwd O;oLFkkiu ;kstuk izLrkfor

vko”;d vlrs-

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

rs 1141 mg/Litre ;k VII;k e/;s vk<Gysr T;kaps ekudk

DyksjkbZM~l 26-22&393-23 mg/Litre ;k VII;kr vlqu rs 1000

P;k ekU;rkizkIr e;kZnsP;k vkar vkgs- uk;VsªVl~ o lYQsVl~P;k OgWY;wt deh Eg.kts

54 rs 55-13 mg/Litre ;k VII;kae/;s vk<GY;kr T;kph visf{kr e;kZnk

mg/Litre vkgs-

ensps HkkSfrdh&jklk;fud xq.k/keZ tk.kwu ?ks.;kdjrk vH;kl {ks=krhy

06½ uewus xksGk dsys xsys- vH;kl {ks=kP;k iV~Vîkrhy ensps flYVh&Dys

ksrs] o R;kph PH ek=k 6-10&7-87 vkgs- ;k uewuk LFkGkojhy ekrhP;k

eqGs frps mitkÅ enk vls ofxZdj.k dsys vkgs- ;k ense/khy ueqU;kae/;s tM

/kkrq fdaok gk;MªksdkcZu ps nqf"krhdj.k vk<Gys ukgh-

(Ecological) i;kZoj.k % vfLrRokr vlysY;k ouLirh vkf.k izk.khtkrh oj

çHkko letqu ?ks.;klkBh ifjfLFkfrd vH;kl vko';d vkgs-

izLrkfor ekxkZe/khy LFkkudkaP;k fBdk.kh o fMiks {ks=kr ouLirhaps losZ{k.k dj.;kr vkys

esVªks jsYospk ekxZ 'kgj {ks=krwu tkrks] rks dks.kR;kgh ou {ks=krwu tkr ukgh-

,dw.k 639 o{k vk<Gysr- lqckHkwG] fue] xqyeksgj] fiaiG] ukjG] v'kksdk] vkack] djat

bR;knh izdkjP;k tkrhps o{k vk<Gys- izdYikP;k çHkkohr {ks=kr dks.krsgh nqehZG fdaok /kksD;kr

vl.kkÚ;k tkrhps o{k vk<Gys ukghr- izdYi {ks=kr xk;] cSy] cdjh] esa<h o dq=s gs ikGho

cka/kdke njE;ku gks.kkjs ifj.kke %

cka/kdkek'kh laca/khr i;kZoj.kh; /kksds gs lglk rkRiqjR;k Lo#ikps vlrkr] R;k djhrk ;ksX; R;k

mik; ;kstuk cka/kdke vkjk[kMîkkr lekfo"V dsysY;k vlrkr o R;k lkBh vFkZladYi i=dk

cka/kdkek'kh fuxMhr cgqrsd udkjkRed çHkko vls vkgsr-

½ % mR[kuu dsysY;k vlajf{kr {ks=krwu okgwu xsY;keqGs ekrhph >ht

visf{kr vlrs( T;kpk ifj.kke ekrhph /kwi gks.;kr gksrks] eq[;r% tsOgk gh ekrh 'kq"d o eksdGh

mR[kuu dsysY;k ekrhps f<x o lkBo.kwdh eqGs leL;k fuekZ.k gksÅ 'kdrkr

vkliklP;k ifjljkrhy gospk ntkZ rkRiqjrk [kkykorks-

esVªks çdYikps cgqrsd dke gs jLR;kP;k e/kkse/k dj.;kr ;sr vkgs

cka/kdkekP;k dkyko/khr jLR;kojhy okgrwd dkgh va'kh oGo.ks] vko';d vlrs] cka/kdkekP;k dkyko/khr

okgrwdhyk gks.kkÚ;k vMFkGîkaoj mik; Eg.kwu lq;ksX; okgrwd O;oLFkkiu ;kstuk izLrkfor

Page 5

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

;k VII;k e/;s vk<Gysr T;kaps ekudk

;k VII;kr vlqu rs 1000 mg

deh Eg.kts

;k VII;kae/;s vk<GY;kr T;kph visf{kr e;kZnk

djrk vH;kl {ks=krhy

rhy ensps flYVh&Dys

;k uewuk LFkGkojhy ekrhP;k

;k ense/khy ueqU;kae/;s tM

vfLrRokr vlysY;k ouLirh vkf.k izk.khtkrh oj

{ks=kr ouLirhaps losZ{k.k dj.;kr vkys-

ekxkZojhy

G] ukjG] v'kksdk] vkack] djat

{ks=kr dks.krsgh nqehZG fdaok /kksD;kr

izdYi {ks=kr xk;] cSy] cdjh] esa<h o dq=s gs ikGho çk.kh

R;k djhrk ;ksX; R;k

i=dkar ¼ctsV½

mR[kuu dsysY;k vlajf{kr {ks=krwu okgwu xsY;keqGs ekrhph >ht

visf{kr vlrs( T;kpk ifj.kke ekrhph /kwi gks.;kr gksrks] eq[;r% tsOgk gh ekrh 'kq"d o eksdGh ¼ca/ku

mR[kuu dsysY;k ekrhps f<x o lkBo.kwdh eqGs leL;k fuekZ.k gksÅ 'kdrkr- T;keqGs

jLR;kP;k e/kkse/k dj.;kr ;sr vkgs- rjhlq/nk

cka/kdkekP;k dkyko/khr jLR;kojhy okgrwd dkgh va'kh oGo.ks] vko';d vlrs] cka/kdkekP;k dkyko/khr

okgrwdhyk gks.kkÚ;k vMFkGîkaoj mik; Eg.kwu lq;ksX; okgrwd O;oLFkkiu ;kstuk izLrkfor dj.ks

Page 6: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

fu#i;ksxh@enkaph foYgsokV

fgLlk vankts 2-40 y{k D;q-fe-

gksbZy-

/kqG fufeZrh % cka/kdkekP;k VII;kr] fofo/k dk;Z tls ekrhph okgrwd o d

ik.;kP;k VkD;k o MEilZ ;kaP;k lkj[

;a=lkeqxzh”kh fuxMhr vkgs T;kpk ifj.kke /kqG fu

vlrs- rjhgh] /kqGhps fu;a=.k dj.;kdjhrk laiw.kZ cka/kdkekP;k

vko”;d vlrs-

Hkw&ty o Hkw&i"Bty

tyk'k;kaoj vfu"V çHkko iMw 'kdrks

LVksu Ø'kj e/;s okijysY;k ik.;kph lkBo.k

vls lkaMysYks çek.k gs [kwi deh

LoPNrsP;k lksbZ o tyfu%Llkj.k O;oLFkk

lsIVhd VWUdlg laMkl lqfo/kk vkf.k lq;

vlrs- tj] mijksä inkFkZ lekfo"V vlysys lkBî

Lrj nwf"kr gksÅ 'kdrks- izLrqr izdYikr vlk izdkj mn~Hko.kkj ukgh

inkFkkZpk lekos'k ukgh- Eg.kwu izLrwr izdYikr Hkwty fdaok Hkwi"B ik.;kP;k xq.koÙksoj vfu"V

visf{kr ukgh- izdYikikeqGs fuekZ.k

;kph FksV foYgsokV unh] ryko] rGs] ukyk bR;knhP;k toGikl dj.;kr ;s.kkj ukgh

Dkexkjkaph olkgr % cka/kdkekP;k loksZPp dk;kZps osGh vankts 1200 dkexkj dke dj.;kph

'kD;rk vkgs- ftFks cka/kdke lq# vlsy frFks

jkghy] R;kiklwu toGikl 35-84

ik.;kP;k mipkjk djhrk 100 KLD

,sfrgkfld o lkaLÑfrd Lekjdkaph gkuh

,sfrgkfld@lkaLÑfrd Lekjdkauk gkuh iksgp.kkj ukgh fdaok rs izHkkfor gks.kkj ukgh

ok;q iznw"k.k % cka/kdkekP;k dkyko/khr mR[kuu] ekrh&dke] okgukaph ;s&tk] cka/kdkekps lkfgR;

p<o.ks o mrjo.ks ;k eqGs /kqG fuf

dkyko/khr ok;w çnw’k.kkpk çHkko gk

dkyko/khr cka/kdke {ks=kr ik.;kpk f'kMdkok dj.;kr ;sbZy

/ouhpk çHkko % cka/kdke dkyko/khr okgukaph ;stk vkf.k gyds o tM cka/kdke ;a=kaps] gosP;k

nkckoj ¼U;qeWVhd½ pky.kkÚ;k ;a= lkfgR;k

jksylZ] dk¡ØhV feDllZ] tujsVlZ] dk¡ØhVhax iail~] Ogk;czsVlZ] ØsUl] d

fuekZ.k gksÅ “kdrks- cka/kdkekP;k {ks=kr óksrktoG

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

foYgsokV % izdYikr cka/kdkekP;k dkyko/khr fu#i;ksxh e`nk ;kapk

ik;O;kP;k mR[kuukrwu o 1-19 y{k D;q-fe- vkxkjkrwu ¼Msiks½ fuekZ.k

cka/kdkekP;k VII;kr] fofo/k dk;Z tls ekrhph okgrwd o dkWEI;kDVlZ] jksylZ]

ik.;kP;k VkD;k o MEilZ ;kaP;k lkj[kh votM ;a=kaP;k okijkeqGs /kqG fuekZ.k gksÅ “kdrs

vkgs T;kpk ifj.kke /kqG fufeZrhr gksrks- rFkkfi] gs dk;Z Qä vYi dkyko/khps

k dj.;kdjhrk laiw.kZ cka/kdkekP;k {ks=kr fu;fer ik.;kpk f'kMdko

% cka/kdke dk;kZr] dpÚ;kP;k ¼VkdkÅ inkFkk±P;k½ foYgsokVh eqGs

'kdrks- ;k dpÚ;kP;k fufeZfrps dkj.k Eg.kts lkaMysys cka/kdkekps lkfgR;]

LVksu Ø'kj e/;s okijysY;k ik.;kph lkBo.kwd] rsy o oax.k vkf.k dkexkjkaph olkgr gs gksr

vls lkaMysYks çek.k gs [kwi deh vlrs- rFkkfi] cka/kdke dkexkjkaP;k rkRiqjR;k olkgrhr i;kZIr

O;oLFkk iqjo.;kph dkGth ?ks.;kph vko';drk vkgs- i;kZIr LoPNrk o

lsIVhd VWUdlg laMkl lqfo/kk vkf.k lq;ksX; dsj&dspjk ladyu o foYgsokV i)rhph rjrwn ca/kudkjd

tj] mijksä inkFkZ lekfo"V vlysys lkBîkps ¼Dump½ ps Hkw&ty e/;s f>jiys rj Hkw&ty

izLrqr izdYikr vlk izdkj mn~Hko.kkj ukgh- dkj.k ;k dk;kZr dks.kR;kgh ?kkrd

Eg.kwu izLrwr izdYikr Hkwty fdaok Hkwi"B ik.;kP;k xq.koÙksoj vfu"V

fuekZ.k gks.kkjk eyck] ?kudpjk] dkexkjkaP;k olkgrhrys fu#i;ksxh ik.kh

foYgsokV unh] ryko] rGs] ukyk bR;knhP;k toGikl dj.;kr ;s.kkj ukgh-

cka/kdkekP;k loksZPp dk;kZps osGh vankts 1200 dkexkj dke dj.;kph

ftFks cka/kdke lq# vlsy frFks oklkgrhe/;s toGikl 44-80 KLD ik.;kph vko';drk

84 KLD nwf’kr ik.kh fuekZ.k gksbZy- dkexkjkaP;k olkgrhr

KLD vkdkjekukP;k ck;ks&Mk;tsLVjph lqfo/kk yko.;kar ;sbZy

,sfrgkfld o lkaLÑfrd Lekjdkaph gkuh % izLrkfor çdYi fodklkP;k ifj.kkekeqGs

,sfrgkfld@lkaLÑfrd Lekjdkauk gkuh iksgp.kkj ukgh fdaok rs izHkkfor gks.kkj ukgh-

cka/kdkekP;k dkyko/khr mR[kuu] ekrh&dke] okgukaph ;s&tk] cka/kdkekps lkfgR;

<o.ks o mrjo.ks ;k eqGs /kqG fufeZrh gksoqu l/;kP;k gosP;k xq.koÙksoj çHkko gksÅ “kdrks- cka/kdkekP;k

çHkko gk rkRiqjrk o LFkkfud Lo#ikpk jkghy- rFkkfi] laiw.kZ cka/kdkekP;k

dkyko/khr cka/kdke {ks=kr ik.;kpk f'kMdkok dj.;kr ;sbZy-

cka/kdke dkyko/khr okgukaph ;stk vkf.k gyds o tM cka/kdke ;a=kaps] gosP;k

U;qeWVhd½ pky.kkÚ;k ;a= lkfgR;klg dke dj.kkÚ;k ¼Mks>lZ] fVIilZ] yksMlZ] ,DlWOgsVlZ] xszMlZ]

jksylZ] dk¡ØhV feDllZ] tujsVlZ] dk¡ØhVhax iail~] Ogk;czsVlZ] ØsUl] dkWEiszllZ bR;knh½ ;a=kaeqGs /ouh

cka/kdkekP;k {ks=kr óksrktoG tkLrhl tkLr 100 fMch ¼,½ ;k izek.kkr /ouh

Page 6

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

e`nk ;kapk eksBk

vkxkjkrwu ¼Msiks½ fuekZ.k

EI;kDVlZ] jksylZ]

/kqG fuekZ.k gksÅ “kdrs- gs dk;Z

rFkkfi] gs dk;Z Qä vYi dkyko/khps

fu;fer ik.;kpk f'kMdko dj.ks

cka/kdke dk;kZr] dpÚ;kP;k ¼VkdkÅ inkFkk±P;k½ foYgsokVh eqGs

frps dkj.k Eg.kts lkaMysys cka/kdkekps lkfgR;]

olkgr gs gksr- ijarw]

rFkkfi] cka/kdke dkexkjkaP;k rkRiqjR;k olkgrhr i;kZIr

i;kZIr LoPNrk o

ksX; dsj&dspjk ladyu o foYgsokV i)rhph rjrwn ca/kudkjd

½ ps Hkw&ty e/;s f>jiys rj Hkw&ty

dkj.k ;k dk;kZr dks.kR;kgh ?kkrd

Eg.kwu izLrwr izdYikr Hkwty fdaok Hkwi"B ik.;kP;k xq.koÙksoj vfu"V çHkko

dkexkjkaP;k olkgrhrys fu#i;ksxh ik.kh

cka/kdkekP;k loksZPp dk;kZps osGh vankts 1200 dkexkj dke dj.;kph

ik.;kph vko';drk

olkgrhr nwf’kr

;sbZy-

fodklkP;k ifj.kkekeqGs

cka/kdkekP;k dkyko/khr mR[kuu] ekrh&dke] okgukaph ;s&tk] cka/kdkekps lkfgR;

cka/kdkekP;k

rFkkfi] laiw.kZ cka/kdkekP;k

cka/kdke dkyko/khr okgukaph ;stk vkf.k gyds o tM cka/kdke ;a=kaps] gosP;k

dj.kkÚ;k ¼Mks>lZ] fVIilZ] yksMlZ] ,DlWOgsVlZ] xszMlZ]

EiszllZ bR;knh½ ;a=kaeqGs /ouh

fMch ¼,½ ;k izek.kkr /ouh

Page 7: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

fuekZ.k gks.ks visf{kr vkgs] rs tls&tls

dkyko/khr /ouhpk çHkko gk cka/kdke {ks=kr vlwu rks rkRiqjrk Lo#ikpk jkghy

daiukpk çHkko % cka/kdkekP;k dk;kZeqGs fofo/k va'kkps ¼fMxzhps½ Hkw&

'kdrkr- cka/kdkekP;k dk;kZiklquph fuekZ.k >kysyh Hkw&daius usgehp okLrwauk gkuh ikspsy ;k Lrjki;±r

tkr ukgh] ijarw cka/kdkekP;k tkxs

Lrjki;±r iksgpw 'kdrkr- Hkw&daiukph e;kZnk 8&25

10 mm/Second vkgs-

cka/kdke njE;ku gks.kkÚ;k çHkkokps fuf”pr LFkkukaoj Hkkfdr daiu v/;;u dj.;kr vkys

ekxkZrhy Hkkfdr daiu ifj.kke gs Hkw&daaiukP;k e;kZnk LRkj Eg.kt

P;k vkr vkgsr-

ii) izdYikP;k vaeyctko.kheqGs

izdYikph vaeyctko.kh djrkauk izok'kkaP;k la[;sr ok< >kY;keqGs o LFkkudkaojhy xkMîkaeqGs

udkjkRed çHkko iM.;kal dkj.khHkwr B# 'kdrs

/ouh iznw"k.k % jLR;kojhy

,df=r /ouhpk Lrj 65 fMch ¼,½ ;k /ouhP;k ekudkis{kk ¼jk"Vªh;

“kdsy-

esVªks jsYos&xkMheqGs daiu

mm/Second vkgs( Qä ,dk LFkGkoj dBh.k [kMdkP;k vfLrRokeqGs

vkgs- daiu ifjek.k brj LFkGkoj

oS|dh; midj.ks gs daiu laosnu'khy v

Hkkfdr daiuLrj gs ekudkP;k ¼0

okgrwd oG.k ;kstukpk fopkj vko”;drsuqlkj

d#u daiu LRkj deh dsys tkbZy

ik.khiqjoBk o LoPNrk

jkghy- ukxiwj esVªks çdYikr izLrkfor

,dw.k 1800 Cum/Day Hkkfdr dsysyh

iii) fMikseqGs çHkko %

tfeuhoj 33-90 gsDVj½ [kkijh LFkkudkP;k

yksdekU; uxj ¼25-96gsDVj½ ;sFks

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

tls&tls varj ok<sy R;k izek.ks deh deh gksr tkbZy-

dkyko/khr /ouhpk çHkko gk cka/kdke {ks=kr vlwu rks rkRiqjrk Lo#ikpk jkghy-

cka/kdkekP;k dk;kZeqGs fofo/k va'kkps ¼fMxzhps½ Hkw&daiukps ifj.kke gksÅ

cka/kdkekP;k dk;kZiklquph fuekZ.k >kysyh Hkw&daius usgehp okLrwauk gkuh ikspsy ;k Lrjki;±r

r ukgh] ijarw cka/kdkekP;k tkxsfudV vl.kkÚ;k bekjrh e/;s tk.korhy o ,sdw ;srhy ,o<îk

daiukph e;kZnk 8&25 gVZl~oj jkg.;kph ?kjs@lajpuk ¼LVªDpj½

cka/kdke njE;ku gks.kkÚ;k çHkkokps fuf”pr LFkkukaoj Hkkfdr daiu v/;;u dj.;kr vkys- esVªksP;k nksUgh

ekxkZrhy Hkkfdr daiu ifj.kke gs Hkw&daaiukP;k e;kZnk LRkj Eg.kt 10 mm/Second

ko.kheqGs gks.kkjs çHkko %

izdYikph vaeyctko.kh djrkauk izok'kkaP;k la[;sr ok< >kY;keqGs o LFkkudkaojhy xkMîkaeqGs

dkj.khHkwr B# 'kdrs-

ojhy okgu okgrwd o esVªks okgrwd dk;kZfUor >kY;keqGs

65 fMch ¼,½ ;k /ouhP;k ekudkis{kk ¼jk"Vªh; okrkoj.kh; /ouh ekud½ tkLr jkgw

esVªks jsYos&xkMheqGs daiukpk çHkko % eqY;ekiu dsysyk Hkkfdr daiu Lrj gk 0

vkgs( Qä ,dk LFkGkoj dBh.k [kMdkP;k vfLrRokeqGs Hkkfdr daiu Lrj

brj LFkGkoj ekudkis{kk ¼Eg.kts 10 mm/Second½ [kqi deh vkgs-

daiu laosnu'khy vlrkr- cka/kdkekP;k VII;kr o vaeyctko.khP;k

ekudkP;k ¼0-20 Inch/Second½ e;kZnsis{kk [kqi deh vkgs- #X.kky;kP;k

vko”;drsuqlkj vafxdkjyk tkbZy- fofo/k daiu mik; i/nrhpk voyac

d#u daiu LRkj deh dsys tkbZy-

% izR;sd LFkkudkph ik.;kph ekx.kh gh toGikl 50 Cum/Day

izLrkfor 36 LFkkud çLrkfor vkgsr o R;kdjhrk ik.;kph vko';drk

Hkkfdr dsysyh vkgs-

mÙkj&nf{k.k dkWjhMkWj djhrk fMiks o nq#Lrh dsanz ¼,evk;MhlhP;k

[kkijh LFkkudkP;k toG çLrkfor vkgs- rlsp] iqoZ&if'pe dkWjhMkWj

½ ;sFks fMiks izLrkfor dsys vkgs-

Page 7

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

cka/kdkeP;k

daiukps ifj.kke gksÅ

cka/kdkekP;k dk;kZiklquph fuekZ.k >kysyh Hkw&daius usgehp okLrwauk gkuh ikspsy ;k Lrjki;±r

fudV vl.kkÚ;k bekjrh e/;s tk.korhy o ,sdw ;srhy ,o<îk

¼LVªDpj½ djhrk

esVªksP;k nksUgh

mm/Second

izdYikph vaeyctko.kh djrkauk izok'kkaP;k la[;sr ok< >kY;keqGs o LFkkudkaojhy xkMîkaeqGs

dk;kZfUor >kY;keqGs ;k nks?kkpk

okrkoj.kh; /ouh ekud½ tkLr jkgw

daiu Lrj gk 0-50 rs 7-6

daiu Lrj vksykaMyk

cka/kdkekP;k VII;kr o vaeyctko.khP;k dkGkr

#X.kky;kP;k toG

fofo/k daiu mik; i/nrhpk voyac

Cum/Day

R;kdjhrk ik.;kph vko';drk

nq#Lrh dsanz ¼,evk;MhlhP;k

dkWjhMkWj lkBh

Page 8: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

ik.khiqjoBk o nqf’kr ik.kh

vko';drk jkghy- gs ik.kh Hkwty rlsp egkuxjikyhdk ik.kh iqjoBk ekQZr ladfyr dsys tkbZy

vkxkjkr vankts 37-30 KLD lkaMik.kh fuekZ.k gks.;kph 'kD;rk vkgs

/ouh iznw"k.k % vkxkjkr /ouh fuekZ.k gks.;kps eq[; óksr

osGh jkghy- #Gkaps i"BHkkxkapk laidkZpk

vkoktkP;k ek=soj izHkko ikM.kkjs ?kVd vkgsr

20&25 fe- #anhpk gjhr iêk Bso.;kph rjrwn dj.;kr ;sbZy

(Oil) rsy xGrh iznw"k.k

lkfgR; lkBîkph ns[kHkky djrkauk] rsykph xGrh

lkiGîkr ¼ladfyr½ ,df=r dsys

foYgsokV yko.;kr ;sbZy] ts.ks d#u Hkwty@Hkwi"B ty nw"khr gks.;kiklwu VkGrk ;sbZy

?ku dpjk % fMiksrwu vankts njegk 1

0-5 izdYikps ldkjkRed ifj.kke

jkstxkjkP;k la/kh % cka/kdke dk;kZP;k loksZPp dkyko/khr vankts 3000 O;äh dke dj.;kph

'kD;rk vkgs- izLrkfor O;oLFksP;k vaeyctko.khP;k VII;kr vankts 30 O;äh@fdfe ykachP;k dkWjhMkWj

djhrk vaeyctko.kh o ifjj{k.k dkekdjhrk fu;qä dsY;k tkrhy

vFkZO;oLFksyk pkyuk %

lkekftd&vkfFkZd Qk;ns esVªks jsYos

lkoZtfud okgrwdhr ok< gksbZy-

deh >kY;keqGs lkekftd o vkfFk

gks.;kph lqfo/kk gksbZy- ;k dkWjhMkWj ¼ekxkZ½ P;k izxrheqGs O;kikj

tkLr yksd xqar.;kph 'kD;rk vkgs

lqj{kk %& ukxiwj esVªks jsYos P;k vaeyctko.kh eqGs

eR;qph la[;k deh gksbZy-

okgrwd vkoktkr deh %

R;keqGs vkokt Lrj deh gksbZy-

okgrwd xnhZ ¼tke½ e/;s deh %

R;keqGs okgrwd tke gks.ks o foyac gks.ks deh gksbZy

ok;w&iznw"k.kkr deh %& esVªks jsYos gh lokZr deh iznw"k.k dj.kkjh vlY;keqGs fryk i;kZoj.k

vuqdwy ra=Kkuke/;s oxhZÑr djrk ;sbZy dkj.k esVªks jsYos xkMîk /kkorkauk o dk;kZfUor djrkauk ok;w

mRltZu gksr ukgh- izLrkfor esVªks jsYos eqGs ukxiwjP;k jLR;kojhy okgrwd deh

iznw"k.k deh gksbZy-

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

ik.kh % fMikse/;s osxosxGîk mi;ksxk djhrk vankts 118-03 KLD

Hkwty rlsp egkuxjikyhdk ik.kh iqjoBk ekQZr ladfyr dsys tkbZy

lkaMik.kh fuekZ.k gks.;kph 'kD;rk vkgs-

vkxkjkr /ouh fuekZ.k gks.;kps eq[; óksr esVªks nq#Lrh dsanzkP;k vaeyctko.khP;k

#Gkaps i"BHkkxkapk laidkZpk dMdi.kk] pkds o jsYos xkMhpk osx b- jsYos pkdkaP;k

vkoktkP;k ek=soj izHkko ikM.kkjs ?kVd vkgsr- vkoktkpk Lrj deh dj.;klkBh] MsiksP;k {ks=

iêk Bso.;kph rjrwn dj.;kr ;sbZy-

iznw"k.k % ns[kHkky o nq#Lrh izfØ;sP;k njE;ku fMiks o nq#Lrh dsanzkr

lkfgR; lkBîkph ns[kHkky djrkauk] rsykph xGrh gksÅ “kdrs- xGrh >kysys rsy gs rsy o xzhl

sys tkus vko”;d vkgs- ladfyr dsysY;k rsykph izkf/kÑr laxzkgdk dMs

;sbZy] ts.ks d#u Hkwty@Hkwi"B ty nw"khr gks.;kiklwu VkGrk ;sbZy-

rwu vankts njegk 1-8 Vu ?ku dpjk fuekZ.k gksbZy-

cka/kdke dk;kZP;k loksZPp dkyko/khr vankts 3000 O;äh dke dj.;kph

izLrkfor O;oLFksP;k vaeyctko.khP;k VII;kr vankts 30 O;äh@fdfe ykachP;k dkWjhMkWj

djhrk vaeyctko.kh o ifjj{k.k dkekdjhrk fu;qä dsY;k tkrhy-

vFkZO;oLFksyk pkyuk % jLR;kojhy okgrqdhe/;s dikr vkY;keqGs Bksl cpr o dkgh

d Qk;ns esVªks jsYos eqGs gksbZy- gk esVªks jsYos izdYi lq# dsY;keqGs ukxiwj 'kgjke/;s

;k cnY;kr ba/kukpk okij] okgu [kpZ o izok'kkaP;k izoklkpk dkyk

o vkfFkZd Qk;|koj y{k.kh; ifj.kke gksbZy- ;k eqGs yksdkaph ;s&tk tyn

;k dkWjhMkWj ¼ekxkZ½ P;k izxrheqGs O;kikj] okf.kT; o brj rRln"; lsokae/;s

tkLr yksd xqar.;kph 'kD;rk vkgs-

& ukxiwj esVªks jsYos P;k vaeyctko.kh eqGs çoklh lqjf{krrsr lq/kkj.kk gksbZy o vi?kkrh

okgrwd vkoktkr deh %& ukxiwj jsYosP;k vaeyctko.kh eqGs jksM okgukaPkh la[;k

okgrwd xnhZ ¼tke½ e/;s deh %& izLrkohr izdYikeqGs izoklkr ykx.kkjh osG deh gksbZy o

R;keqGs okgrwd tke gks.ks o foyac gks.ks deh gksbZy-

& esVªks jsYos gh lokZr deh iznw"k.k dj.kkjh vlY;keqGs fryk i;kZoj.k

vuqdwy ra=Kkuke/;s oxhZÑr djrk ;sbZy dkj.k esVªks jsYos xkMîk /kkorkauk o dk;kZfUor djrkauk ok;w

izLrkfor esVªks jsYos eqGs ukxiwjP;k jLR;kojhy okgrwd deh gksbZy o R;keqGs

Page 8

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

KLD ik.;kph

Hkwty rlsp egkuxjikyhdk ik.kh iqjoBk ekQZr ladfyr dsys tkbZy-

nq#Lrh dsanzkP;k vaeyctko.khP;k

jsYos pkdkaP;k

vkoktkpk Lrj deh dj.;klkBh] MsiksP;k {ks=kr lHkksorh

nq#Lrh dsanzkr]

xGrh >kysys rsy gs rsy o xzhl

ladfyr dsysY;k rsykph izkf/kÑr laxzkgdk dMs

cka/kdke dk;kZP;k loksZPp dkyko/khr vankts 3000 O;äh dke dj.;kph

izLrkfor O;oLFksP;k vaeyctko.khP;k VII;kr vankts 30 O;äh@fdfe ykachP;k dkWjhMkWj

cpr o dkgh

gk esVªks jsYos izdYi lq# dsY;keqGs ukxiwj 'kgjke/;s

okgu [kpZ o izok'kkaP;k izoklkpk dkyko/kh

;k eqGs yksdkaph ;s&tk tyn

okf.kT; o brj rRln"; lsokae/;s

lqjf{krrsr lq/kkj.kk gksbZy o vi?kkrh

deh gksbZy

deh gksbZy o

& esVªks jsYos gh lokZr deh iznw"k.k dj.kkjh vlY;keqGs fryk i;kZoj.k

vuqdwy ra=Kkuke/;s oxhZÑr djrk ;sbZy dkj.k esVªks jsYos xkMîk /kkorkauk o dk;kZfUor djrkauk ok;w

gksbZy o R;keqGs ok;w

Page 9: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

dkcZu ØsMhl~ %& toGikl 53 xzWe dkcZu&Mk;&vkWDlkbZM izfr O;äh

fopkjkr ?ksÅu l/;kP;k fdaerhr ¼

17-33 y{k vuqØes 2016] 2021] 2026 o 2036 lkyk dfjrk vuqekfur vkgs

0-6 gfjr miØe ¼iq<kdkj½

izdYikP;k oSf'k"Vîake/;s] lkSj mtkZ fufeZrh] ck;ks&Mk;tsLVj o gfjr bekjrh

voyac d#u gfjr miØekph lq#okr dsysyh

tkLr mtkZ oki#u mtkZ dk;Z{ke i;kZoj.k vuqdwy eksBh tyn okgrwd iz.kkyh fodlhr dj.ks gs ,u

vkj-lh-,y- ps mfí"Vî ¼/;s;½ vkgs

lkSj QksVksOgksYVkbZd iz.kkyh %

vkgs- ifgY;k VII;kr LFkkudkaP;k Nrkaoj lkSj ihOgh iWusYl LFkkfir dj.;kr ;srhy o

tfeuhoj mHkkj.;kr ;srhy- ifgY;k VII;kr ,dw.k 14

;srhy- ifgyk VIik iw.kZ >kY;k uarj] nqlÚ;k VII;karxZr

(Viaduct) lajpsuoj lkSj ihOgh iWusYl LFkkfir dj.;kph ;kstuk v

,dw.k toGikl 23-1 (MWP) {kersph lkSj mtkZ laxzfgr

esVªksHkouP;k Nrkoj 260

;kstuk vkgs( gh gfjr lq#okr] mtkZ fufeZrhP;k ikjaikfjd óksrkaojhy Hkkj deh djsy o dkcZu mRltZu

lq)k deh djsy-

ck;ks Mk;tsLVlZ %& ekuoh ?kk.khph tkxsojp foYgsokV dj.;klkBh fMQsUl fjlpZ vWUM

MsOgyiesaV ,LVWfCy'kesaV ¼laj{k.k la'kks/ku o fodkl vkLFkkiuk½ ;kauh fodlhr dsysys ifjf

ck;ks&Mk;tsLVj ra=Kku loZ 36 LFkkudkaoj] 2

ck;ks&Mk;tsLVj ra=Kku gs i;kZoj.k vuqdwy vkgs] R;kyk deh tkxk ykxrs] rs ns[kHkk

mtsZpk okij u djrk dehr deh ik.;kP;k okijkus dke djrs

VWUd fjdkeh dj.;kph vko';drk Hkklr ukgh

osGsyk thok.kw nzO; Vkd.;kr ;srks o R;kuarj thok.kw e/;s Lo;a&ok<

Hkw&n'; ¼yWUMLdsi½ o ckxdkekdjhrk

gfjr bekjr %& gfjr bekjrhps Qk;ns nksUgh

vkgsr- lokZr eksBk çR;{k Qk;nk Eg.kts

mtsZph 20&30 VDds cpr gksÅ 'kdrs o ik.;kph toGikl 30&50

bekjrhaps vçR;{k Qk;ns Eg.kts ok;q xq.koÙksr ok<] mRÑ"V

lqjf{krrsps Qk;ns o jk"Vªh; nqyZHk lalk/kukaps lao/

tkrs dh T;keqGs lerksy i;kZoj.kh; mÙkjnkf;Ro] lalk/ku dk;Z{kerk] jfgok';kaph lks; o vkjksX; vkf.k

leqnk; laosnuk P;k lanHkkZr iz;Ru dsys tkrkr

esVªks Hkou dk;kZy;] loZ esVªks LFkkuds o

fu;ekizek.ks ifjfLFkrh; vuqdwy o 'kk'or cka/kdke ra=

gfjr bekjrhP;k vuqdwy dj.;klkBh vR;ar

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

& toGikl 53 xzWe dkcZu&Mk;&vkWDlkbZM izfr O;äh çfr fdyksehVj

fopkjkr ?ksÅu l/;kP;k fdaerhr ¼INR½ dkcZu ØsMhl~ eglwy gk 13-08 y{k] 14-30 y{k] 15

vuqØes 2016] 2021] 2026 o 2036 lkyk dfjrk vuqekfur vkgs-

ke/;s] lkSj mtkZ fufeZrh] ck;ks&Mk;tsLVj o gfjr bekjrh ladYiuk

lq#okr dsysyh vkgs- uwruhdj.k{ke ¼Renewable½ óksrkaiklwu tkLrhr

tkLr mtkZ oki#u mtkZ dk;Z{ke i;kZoj.k vuqdwy eksBh tyn okgrwd iz.kkyh fodlhr dj.ks gs ,u

ps mfí"Vî ¼/;s;½ vkgs- R;kph lfoLrj ekfgrh [kkyh fnyh vkgs-

lkSj QksVksOgksYVkbZd iz.kkyh %& lkSj ihOgh iWusYl nksu VII;kr LFkkfir dj.;kph

ifgY;k VII;kr LFkkudkaP;k Nrkaoj lkSj ihOgh iWusYl LFkkfir dj.;kr ;srhy o fMiks

ifgY;k VII;kr ,dw.k 14-5 (MWP) {kersps lkSj iWusYl LFkkfir dj.;kr

kY;k uarj] nqlÚ;k VII;karxZr fMiks o R;kP;k daqi.kkoj vkf.k

lajpsuoj lkSj ihOgh iWusYl LFkkfir dj.;kph ;kstuk vkgs- nqljk VIik iw.kZ >kY;kuarj

{kersph lkSj mtkZ laxzfgr dj.;kph 'kD;rk vkgs-

esVªksHkouP;k Nrkoj 260 (KWP) o 1000 ;quhVl~@fnu {kersps lkSj iWusYl mHkkj.;kph lq)k

;kstuk vkgs( gh gfjr lq#okr] mtkZ fufeZrhP;k ikjaikfjd óksrkaojhy Hkkj deh djsy o dkcZu mRltZu

& ekuoh ?kk.khph tkxsojp foYgsokV dj.;klkBh fMQsUl fjlpZ vWUM

esaV ,LVWfCy'kesaV ¼laj{k.k la'kks/ku o fodkl vkLFkkiuk½ ;kauh fodlhr dsysys ifjfLFkrh vuqdwy

Kku loZ 36 LFkkudkaoj] 2 fMiksr o eq[;ky;kr LFkkfir dj.kkj vkgs

Kku gs i;kZoj.k vuqdwy vkgs] R;kyk deh tkxk ykxrs] rs ns[kHkky&eqä vlwu

mtsZpk okij u djrk dehr deh ik.;kP;k okijkus dke djrs- ;kr ?kk.k rGk'kh clr ukgh o R;keqGs

dj.;kph vko';drk Hkklr ukgh- Mk;tsLVj LFkkfir dj.;kP;k osGsyk R;koj Qä ,d

;srks o R;kuarj thok.kw e/;s Lo;a&ok< gksrs- izfØ;k dsysys ik.kh gs

ckxdkekdjhrk okij.;kps izLrkfor vkgs-

& gfjr bekjrhps Qk;ns nksUgh çR;{k o vçR;{k Lo#ikr Qkj eksBîk izek.kkoj

çR;{k Qk;nk Eg.kts ifgY;k fnolkiklwu ik.kh o mtkZ okijke/;s dikr lq# gksbZy

cpr gksÅ 'kdrs o ik.;kph toGikl 30&50 VDds cpr gksÅ 'kdrs-

Qk;ns Eg.kts ok;q xq.koÙksr ok<] mRÑ"V lw;Zizdk'k] jfgok';kaps vkjksX; o fgr]

lqjf{krrsps Qk;ns o jk"Vªh; nqyZHk lalk/kukaps lao/kZu gs gksr- gfjr bekjrhph lajpuk v'kk izdkjs dsyh

eqGs lerksy i;kZoj.kh; mÙkjnkf;Ro] lalk/ku dk;Z{kerk] jfgok';kaph lks; o vkjksX; vkf.k

leqnk; laosnuk P;k lanHkkZr iz;Ru dsys tkrkr-

esVªks Hkou dk;kZy;] loZ esVªks LFkkuds o fMiks P;k cka/kdkekdfjrk IGBC s ¼vk;thchlh

h; vuqdwy o 'kk'or cka/kdke ra= izLrkfor djrs- ,u-,e-vkj-lh-,y gk izdYi

gfjr bekjrhP;k vuqdwy dj.;klkBh vR;ar ç;Ru”khy vkgs o Hkkjrh; gfjr bekjr ifj"kn ¼baMh;u

Page 9

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

çfr fdyksehVj izfrfnu

30 y{k] 15-73 y{k o

ladYiuk ;kapk

óksrkaiklwu tkLrhr

tkLr mtkZ oki#u mtkZ dk;Z{ke i;kZoj.k vuqdwy eksBh tyn okgrwd iz.kkyh fodlhr dj.ks gs ,u-,e-

nksu VII;kr LFkkfir dj.;kph ph ;kstuk

fMiks {ks=kr

{kersps lkSj iWusYl LFkkfir dj.;kr

P;k daqi.kkoj vkf.k ok;MDV

nqljk VIik iw.kZ >kY;kuarj

o 1000 ;quhVl~@fnu {kersps lkSj iWusYl mHkkj.;kph lq)k

;kstuk vkgs( gh gfjr lq#okr] mtkZ fufeZrhP;k ikjaikfjd óksrkaojhy Hkkj deh djsy o dkcZu mRltZu

& ekuoh ?kk.khph tkxsojp foYgsokV dj.;klkBh fMQsUl fjlpZ vWUM

LFkrh vuqdwy

dj.kkj vkgs-

y&eqä vlwu

;kr ?kk.k rGk'kh clr ukgh o R;keqGs

;kP;k osGsyk R;koj Qä ,d

izfØ;k dsysys ik.kh gs fMiksr

Lo#ikr Qkj eksBîk izek.kkoj

e/;s dikr lq# gksbZy-

gfjr uO;k

vkjksX; o fgr]

uk v'kk izdkjs dsyh

eqGs lerksy i;kZoj.kh; mÙkjnkf;Ro] lalk/ku dk;Z{kerk] jfgok';kaph lks; o vkjksX; vkf.k

vk;thchlh½ P;k

,y gk izdYi

vkgs o Hkkjrh; gfjr bekjr ifj"kn ¼baMh;u

Page 10: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

fxzu fcYMhax dkSUlhy&vk;thchlh½ d

dj.;kdfjrk lq)k ç;Ru djhr vkgs

0-7 i;kZoj.kh; O;oLFkkiu ;kstuk

enk /kwi fu;a=.k %& cka/kdke lq# d

osGki=d] gs ,u-,e-vkj-lh-,y- yk lknj djsy

cka/k] xkGkps gkSn] mrkjkojps fupj.ks vkf.k rkRiqjrs vksys xor] dkiM pVbZ ¼QWczhd½ ch

fu;a=d lk/kus fdaok i)rh ;kaph enr ?ksrhy

dkyekiu o iqu&gfjrhdj.k dsY;kl

¼vkj,elh½ pk mi;ksx o rs cWfpax IyaV iklwu

cka/kdke lkfgR; tls yks[kaM] foVk bR;knh gs daqi.k ?kkrysY;k vkokjkr Bso.;kr ;sbZy

f'kYyd jkghysys lkfgR;kph dkekP;k “ksoVh vuqdwy i/nrhus foYgsokV yko.;kr ;sbZy

okgrqd oGo.ks@O;oLFkkiu

dsY;keqGs mnHko.kkÚ;k okgrwd dksaMh

fu;kstu dj.ks vko';d vkgs- gs ekxZ cka/kdke dk;kZcjkscj ,d

deh gks.;kr enr gksbZy- izHkkohr jLR;kaoj okgrwdhp

miyC/k dj.ks T;keqGs okijdR;kZyk

mR[kuu ekrhph foYgsokV %

foYgsokV yko.;kr ;ssbZy- ekrhP;k foYgsokVhps

ekrhph foYgsokV izdYi ekxkZ toGhy

gksbZy ;kph iw.kZ vko';d dkGth da=kVnkjkdMwu ?ksryh tkbZy

bekjr ikM.ks dpjk O;oLFkkiu fu;e 2016 ¼daLVªD'ku o fMekWyh'ku osLV eWustesaV fu;e] 2016½

vuqlkj ekud vkWijsVhOg i)rhpk voyac dsY;k tkbZy

okij.;kr ;s.kkj ukgh Eg.kwu Hkw&eyhurk visf{kr ukgh

xq.koÙksph rikl.kh dj.;kr ;sbZy-

HkjikbZ ouhdj.k %& ouhdj.k dk;ZØekpk mís'k uSlfxZd {ks= fodfl

e/;s ifjfLFkrhdh; dk;sZ 'kk'or vk/kkjkoj dk;e Bso.ks 'kD; gksbZy

ijokuxh ns.;kdjhrk ukxiwj egkuxjikfydk ¼,u,elh½ o eglwy foHkkx ukxiwj tckcnkj vkgs

LFkkudkaP;k fBdk.kh] okgu rG o vkxkjkP;k fBdk.kkaoj

gksr vkgsr- rFkkfi ,u-,e-vkj-lh-,y

izLrkfor ,u-,e-vkj-lh-,y

vko';drk vankftr vkgs- izR;sd L

esVªks LFkkudkoj IyWVQkWeZ LoPNrsdjhrk 0

dsyh vkgs- vfXu'kkedkph vko';drk egkjk"Vª 'kklukP;k izpfyr fu;ekizek.ks Bjoyh vkgs

LFkkudkaojhy lkaMik.;koj ifjfLFkrh; vuqdwy ck;ksMk;tsLVj us izfØ;k dj.;kr ;sbZy

toGikl 36 D;q-fe-@fnu ?ku dpjk fuekZ.k gksbZy

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

fxzu fcYMhax dkSUlhy&vk;thchlh½ dMwu izfrf"Br vlk gfjr bekjr eqY;kadu ¼jsVhax½ izkIr

ç;Ru djhr vkgs-

& cka/kdke lq# dj.;kiwohZ] da=kVnkj vLFkk;h o LFkk;h /kwi fu;a=.k] dkekps

yk lknj djsy- /kwi o xkG fu;a=.k dj.;kdfjrk rkRiqjrh v#an okVk]

cka/k] xkGkps gkSn] mrkjkojps fupj.ks vkf.k rkRiqjrs vksys xor] dkiM pVbZ ¼QWczhd½ chtu fdaok brj

d lk/kus fdaok i)rh ;kaph enr ?ksrhy- dkGthiwoZd fu;kstu] [kksn.ks o Hkjko Vkd.ks ;kaps

dsY;kl enk /kwi fu;a=.k dj.;kl enr gksbZy- jsMh feDl dkWUØhV

pk mi;ksx o rs cWfpax IyaV iklwu cka/kdkekP;k tkxsoj vk.k.;kps lq)k izLrkfor vkgs

cka/kdke lkfgR; tls yks[kaM] foVk bR;knh gs daqi.k ?kkrysY;k vkokjkr Bso.;kr ;sbZy- HkkaMkj

dkekP;k “ksoVh vuqdwy i/nrhus foYgsokV yko.;kr ;sbZy-

oGo.ks@O;oLFkkiu %& esVªksP;k cka/kdkekP;k dkyko/khr jLR;kojph tkxk

dksaMh deh dj.;klkBh mik;;kstuk o i;kZ; 'kks/k.;klkBh okgrwd oG.k

gs ekxZ cka/kdke dk;kZcjkscj ,dsjh ekxZ Eg.kwu okijY;kl okgrwd dksaMh

izHkkohr jLR;kaoj okgrwdhph v|kor@ekfgrh laidZ iz.kkyh vfxzefjR;k

okijdR;kZyk rs Qk;ns'khj Bjsy-

foYgsokV %& ;k izdYikr mR[kuu dsysyh ekrhph lkBo.kwdhP;k fBdk.kkoj

ekrhP;k foYgsokVhps O;oLFkkiu izdYikP;k cka/kdkekP;k VII;kr ;ksthY;k tkrs

ekrhph foYgsokV izdYi ekxkZ toGhy ukihd tkxsoj dj.;kr ;srs- BjfoysY;k tkxsoj ;ksX; lkBo.kwd

gksbZy ;kph iw.kZ vko';d dkGth da=kVnkjkdMwu ?ksryh tkbZy- g;klkBh da=kVnkjkdMwu cka/kdke o

bekjr ikM.ks dpjk O;oLFkkiu fu;e 2016 ¼daLVªD'ku o fMekWyh'ku osLV eWustesaV fu;e] 2016½

g i)rhpk voyac dsY;k tkbZy- ik;ok [kksnrkauk dks.krsgh ?kkrd jlk;u

okij.;kr ;s.kkj ukgh Eg.kwu Hkw&eyhurk visf{kr ukgh- tj vko';drk Hkklyh rj {ks=ke/khy ik.;kP;k

-

& ouhdj.k dk;ZØekpk mís'k uSlfxZd {ks= fodflr dj.;kpk vlkok T;k

e/;s ifjfLFkrhdh; dk;sZ 'kk'or vk/kkjkoj dk;e Bso.ks 'kD; gksbZy- izdYi {ks=krhy o{k dki.khlkBh

ijokuxh ns.;kdjhrk ukxiwj egkuxjikfydk ¼,u,elh½ o eglwy foHkkx ukxiwj tckcnkj vkgs

LFkkudkaP;k fBdk.kh] okgu rG o vkxkjkP;k fBdk.kkaoj tkLr la[;sr Eg.kts toGikl 639 o{k izHkkfor

,y- HkjikbZ ofudj.k Eg.kwu 5000 la[;sph o{k ykxoM djr

,y- izdYikr 36 LFkkuds vkgsr o ,dw.k 1800 D;q-fe- izfrfnu ik.;kph

izR;sd LFkkudkoj ik.;kph iwrZrk dj.;kph iqjs'kh rjrwn dj.;kr vkyh vkgs

esVªks LFkkudkoj IyWVQkWeZ LoPNrsdjhrk 0-50 fyVlZ izfr pkS-eh- ;k njkus vko';drsph x.kuk

vfXu'kkedkph vko';drk egkjk"Vª 'kklukP;k izpfyr fu;ekizek.ks Bjoyh vkgs

.;koj ifjfLFkrh; vuqdwy ck;ksMk;tsLVj us izfØ;k dj.;kr ;sbZy- loZ LFkkudkaoj

@fnu ?ku dpjk fuekZ.k gksbZy- esVªks jsYosP;k cka/kdke o vaeyctko.kh P;k dkGkr

Page 10

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

Mwu izfrf"Br vlk gfjr bekjr eqY;kadu ¼jsVhax½ izkIr

Vnkj vLFkk;h o LFkk;h /kwi fu;a=.k] dkekps

/kwi o xkG fu;a=.k dj.;kdfjrk rkRiqjrh v#an okVk]

tu fdaok brj

dkGthiwoZd fu;kstu] [kksn.ks o Hkjko Vkd.ks ;kaps

jsMh feDl dkWUØhV

cka/kdkekP;k tkxsoj vk.k.;kps lq)k izLrkfor vkgs-

HkkaMkj vkokjkr

kekP;k dkyko/khr jLR;kojph tkxk vf/kxzghr

klkBh mik;;kstuk o i;kZ; 'kks/k.;klkBh okgrwd oG.k

okgrwd dksaMh

h v|kor@ekfgrh laidZ iz.kkyh vfxzefjR;k

lkBo.kwdhP;k fBdk.kkoj

O;oLFkkiu izdYikP;k cka/kdkekP;k VII;kr ;ksthY;k tkrs-

BjfoysY;k tkxsoj ;ksX; lkBo.kwd

da=kVnkjkdMwu cka/kdke o

bekjr ikM.ks dpjk O;oLFkkiu fu;e 2016 ¼daLVªD'ku o fMekWyh'ku osLV eWustesaV fu;e] 2016½

ik;ok [kksnrkauk dks.krsgh ?kkrd jlk;u

tj vko';drk Hkklyh rj {ks=ke/khy ik.;kP;k

r dj.;kpk vlkok T;k

izdYi {ks=krhy o{k dki.khlkBh

ijokuxh ns.;kdjhrk ukxiwj egkuxjikfydk ¼,u,elh½ o eglwy foHkkx ukxiwj tckcnkj vkgs- Qä

tkLr la[;sr Eg.kts toGikl 639 o{k izHkkfor

r vkgs-

izfrfnu ik.;kph

Fkkudkoj ik.;kph iwrZrk dj.;kph iqjs'kh rjrwn dj.;kr vkyh vkgs-

;k njkus vko';drsph x.kuk

vfXu'kkedkph vko';drk egkjk"Vª 'kklukP;k izpfyr fu;ekizek.ks Bjoyh vkgs-

loZ LFkkudkaoj

esVªks jsYosP;k cka/kdke o vaeyctko.kh P;k dkGkr

Page 11: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

fuekZ.k >kysY;k ?ku dpÚ;kph foYgsokV laca/khr jk"Vªh; o jkT; 'kklukP;k dk;|k o fu;e

yko.;kr ;sbZy-

dkexkj olkgr %& dkekP;k izxrhP;k dkyko/khr etwjkalkBh ekud o izek.kk izek.ks vko';d

¼rkRiqjrh½ fuokl O;oLFkk da=kVnkj iqjosy] mHkkjsy o ns[kjs[k djsy

lqjf{kr is;ty iqjfo.;kr ;sbZy-

,d Hkkx Eg.kwu etwjkaP;k olkgrkph

etqjkaP;k olkgrhr dkekP;k tkxsoj fuokjk] migkjxg lqfo/kk] izkFkfed mipkj lqfo/kk] LoPNrk l

o ?ku dpjk O;oLFkkiu ;k lkj[;k lqfo/kk jkgrhy

ok;wiznw"k.k fu;a=.k mik;;kstuk %

jLR;kaojhy d.kh; oLrw (Particulate matter)

mRltZukeqGs gksbZy- cka/kdke dk;kZlkBh yko.;kr ;s.kkjh loZ okgus] la;a=s o lkfgR; gs laca/khr Hkkjrh;

ekudkps ikyu dj.kkjs o ns'kkrhy miyC/k vR;k/kquhd iznw"k.k fu;a=.k mik;;kstuk clfoysys jkghy

m?kMîk cka/kdke tkxsoj dke lq# dj.;kiwohZ da=kVnkj dBMs mHkkjsy

clfo.;klkBh da=kVnkj ik.;kpk f'kMdkok djsy

vkokt fu;a=.k mik; ;kstuk %

Lrjke/ks ok< gksbZy- gh Lrj ok<

gks.kkj ukgh- rFkkfi] ts dkexkj mPp vkoktkP;k LRkjkP;k lalxkZr fo'ks"kr% bathu toG] OgsaV'kk¶V

bR;knh toG dke djrhy R;k fBdk.kh

ikGh cnyo.ks] Lo;apyu] LFkk;h o vLFkk;h vkokt izfrca/kd mHkkj.ks] vkokt fuekZ.k dj.kkÚ;k i

cka/kdke lkfgR;klkBh /ofujks/kd

laj{k.kkRed midj.kkapk iqjoBk dsyk

dkexkjke/;s Qk;ns”khj Bjsy-

jsYos iFkpk vkokt o Hkw&daius deh dj.;klkBh jcjh

vkoktkpk Lrj deh dj.;klkBh rhoz oG.kkoj o nkV olkgr vlysY;k

iznku dj.;kr ;sbZy-

daiu fu;a=.k mik; ;kstuk %

ijUrq ftFks dBh.k [kMd vlsy rhFksp ;kpk okij dj.;kar ;sbZy

daiukpk çHkko gk rkRiqjR;k o LFkkuhd Lo#ikpk

i)rhpk voyac d#u daiukph fufeZrh fu;a=hr djrk ;sbZy

Lrjkr ok< gks.;kph laHkkouk visf{kr vkgs

Lrj deh djrk ;sbZy-

i;kZoj.kh; lqj{kk % da=kVnkj i;kZoj.kh; LoPNrk jk[k.kkÚ;k O;Drh

djhy- gk lewg dkekP;k tkxsP;k o lHkksorkyP;k Hkkxkph LoPNrsph

,u,evkjlh,y us eatqjh fnysY;k izi=kr uksan Bsosy

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

fuekZ.k >kysY;k ?ku dpÚ;kph foYgsokV laca/khr jk"Vªh; o jkT; 'kklukP;k dk;|k o fu;e

%& dkekP;k izxrhP;k dkyko/khr etwjkalkBh ekud o izek.kk izek.ks vko';d

¼rkRiqjrh½ fuokl O;oLFkk da=kVnkj iqjosy] mHkkjsy o ns[kjs[k djsy- cka/kdke olkgrhr

izLrkfor izdYikP;k cka/kdkekP;k dkyko/khr ns'kkP;k etwj dk;|kpk

olkgrkph LoPNrk o etwjkaps vkjksX;koj lafu;a=.k ¼ns[kjs[k½ Bso.;kr ;sbZy

dkekP;k tkxsoj fuokjk] migkjxg lqfo/kk] izkFkfed mipkj lqfo/kk] LoPNrk l

o ?ku dpjk O;oLFkkiu ;k lkj[;k lqfo/kk jkgrhy-

ok;wiznw"k.k fu;a=.k mik;;kstuk %& cka/kdkekP;k dkyko/khr gosP;k xq.koÙksoj çHkko gk eq[;r%

(Particulate matter) e/;s ok< gksrs th okgus o cka/kdke la;a=krwu

cka/kdke dk;kZlkBh yko.;kr ;s.kkjh loZ okgus] la;a=s o lkfgR; gs laca/khr Hkkjrh;

ekudkps ikyu dj.kkjs o ns'kkrhy miyC/k vR;k/kquhd iznw"k.k fu;a=.k mik;;kstuk clfoysys jkghy

m?kMîk cka/kdke tkxsoj dke lq# dj.;kiwohZ da=kVnkj dBMs mHkkjsy- cka/kdke dk;ZLFkGkoj /kwG [kkyh

kVnkj ik.;kpk f'kMdkok djsy-

vkokt fu;a=.k mik; ;kstuk %& izLrkfor esVªks jsYos dkWjhMkWjP;k cka/kdkek eqGs vkoktkP;k

h Lrj ok< LoYi ¼fdjdksG½ jkghy- R;keqGs LFkkuhd yksdkaoj izfrdwy ifj.kke

rFkkfi] ts dkexkj mPp vkoktkP;k LRkjkP;k lalxkZr fo'ks"kr% bathu toG] OgsaV'kk¶V

R;k fBdk.kh gk ifj.kke dehr deh dj.;kph vko';drk vkgs

Lo;apyu] LFkk;h o vLFkk;h vkokt izfrca/kd mHkkj.ks] vkokt fuekZ.k dj.kkÚ;k i

d vkoj.k dsyk tkbZy o ts dkexkj vkoktkP;k lalxkZr vkgsr R;kauk

d midj.kkapk iqjoBk dsyk tkbZy gs mik; mPp vkoktkP;k toG dke dj

o Hkw&daius deh dj.;klkBh jcjh iWM~lpk mi;ksx dj.;kr ;sbZy

eh dj.;klkBh rhoz oG.kkoj o nkV olkgr vlysY;k {ks=kr vkokt izfrca/kd lqfo/kk

daiu fu;a=.k mik; ;kstuk %& cka/kdkekdjrk Impact Piling pk okij dj.;kr ;s.kkj ukgh

ijUrq ftFks dBh.k [kMd vlsy rhFksp ;kpk okij dj.;kar ;sbZy- vkliklP;k bekjrhaoj@olkgrha oj

gk rkRiqjR;k o LFkkuhd Lo#ikpk jkghy- cka/kdkekP;k dkyko/khr pkaxY;k cka/kdke

daiukph fufeZrh fu;a=hr djrk ;sbZy- esVªks jsYosP;k vaeyctko.kh eqGs daiu

Lrjkr ok< gks.;kph laHkkouk visf{kr vkgs- ijarw ekl fLiazx flLVe (MSS) P;k çkHko/kkukeqGs

da=kVnkj i;kZoj.kh; LoPNrk jk[k.kkÚ;k O;Drhapk ,d fo”ks"k

dkekP;k tkxsP;k o lHkksorkyP;k Hkkxkph LoPNrsph lqfuf”prrk djsy vkf.k R;kph

y us eatqjh fnysY;k izi=kr uksan Bsosy-

Page 11

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

fuekZ.k >kysY;k ?ku dpÚ;kph foYgsokV laca/khr jk"Vªh; o jkT; 'kklukP;k dk;|k o fu;ekaizek.ks

%& dkekP;k izxrhP;k dkyko/khr etwjkalkBh ekud o izek.kk izek.ks vko';d

jfgok';kauk

izLrkfor izdYikP;k cka/kdkekP;k dkyko/khr ns'kkP;k etwj dk;|kpk

LoPNrk o etwjkaps vkjksX;koj lafu;a=.k ¼ns[kjs[k½ Bso.;kr ;sbZy-

dkekP;k tkxsoj fuokjk] migkjxg lqfo/kk] izkFkfed mipkj lqfo/kk] LoPNrk lqfo/kk

çHkko gk eq[;r%

kdke la;a=krwu

cka/kdke dk;kZlkBh yko.;kr ;s.kkjh loZ okgus] la;a=s o lkfgR; gs laca/khr Hkkjrh;

ekudkps ikyu dj.kkjs o ns'kkrhy miyC/k vR;k/kquhd iznw"k.k fu;a=.k mik;;kstuk clfoysys jkghy-

Gkoj /kwG [kkyh

s vkoktkP;k

R;keqGs LFkkuhd yksdkaoj izfrdwy ifj.kke

rFkkfi] ts dkexkj mPp vkoktkP;k LRkjkP;k lalxkZr fo'ks"kr% bathu toG] OgsaV'kk¶V

dehr deh dj.;kph vko';drk vkgs- dkekph

Lo;apyu] LFkk;h o vLFkk;h vkokt izfrca/kd mHkkj.ks] vkokt fuekZ.k dj.kkÚ;k izR;sd

o ts dkexkj vkoktkP;k lalxkZr vkgsr R;kauk

gs mik; mPp vkoktkP;k toG dke dj.kkÚ;k

mi;ksx dj.;kr ;sbZy-

{ks=kr vkokt izfrca/kd lqfo/kk

pk okij dj.;kr ;s.kkj ukgh-

vkliklP;k bekjrhaoj@olkgrha oj

cka/kdkekP;k dkyko/khr pkaxY;k cka/kdke

esVªks jsYosP;k vaeyctko.kh eqGs daiu

P;k çkHko/kkukeqGs daiu

ks"k lewg r;kj

vkf.k R;kph

Page 12: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

?kkrd (Hazardous)

?kkrd@/kksdknk;d dpÚ;kP;k Lo#ikph rFkk R;kP

dpÚ;kph foYgsokV ,e-ih-lh-ch-

fu;ek] 2008 çek.ks foYgsokV ykoy

mtkZ O;oLFkkiu % mtsZps laj{k.k dj.;k

mtkZ dk;Z{ke eksVj o iaikpk okij

mtkZ dk;Z{ke izdk”k nhO;kpk

dk;kZlkBh iqjs”kk o ,dleku

midj.kkaps jsfVax (Rating)

okij] rlsp

mtkZ dk;Z{ke vl.kkÚ;k

i;kZoj.kh; ok<hlkBh ;kstko;kps mik; %

udkjkRed çHkkokph mik;;kstuk

dkagh mik; ;kstysys vkgsr- gs mik; Eg.kts

dk;ZØe o loZ lk/kkj.k yksdkalkBh izlk/kukP;

08- fMiksdfjrk O;oLFkkiu ;kstuk %

ik.kh iqjoBk % vkxkjkps dke rFkk dk;kZUo;u dj.;klkBh vankts 118

ik.;kph xjt vkgs- gh xjt ukxiwj egkuxj ikfydk

HkwtykP;k ik.;kph R;kP;k okijkoj voyacqu

okijkP;k ik.;kdjrk ^^, jhOglZ vkWLeksfll

rsy (Oil) iznq"k.k fu;a=.k %

gVfo.kkjs Vkds fuekZ.k dj.ks xjtsps vkgs

Onkjs ykoyh tkbZy-

esVªks dkjps Mcs o baftu

tSo fdaok xzhulhy jlk;us okijyh tkrhy

dkj ok”kdfjrk gh jlk;us okijyh tkrhy

lkaMik.kh iznw"k.k fu;a=.k %

lkaMik.kh fuekZ.k gksÅ 'kdrs- ifjfLFkfrdh vuqdwy ck;ksMk;tsLVlZP;k enrhus

izfØ;k dsyh tkbZy- gh izfØ;k egkjk’Vª çnw’k.k fu;a=.k cksMZ

?ku dpÚ;kph foYgsokV %

foYgsokV ukxiwj egkuxj ikfydk

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

(Hazardous) dpÚ;kps O;oLFkkiu % izdYikP;k dkekr r;kj gks.kkÚ;k

?kkrd@/kksdknk;d dpÚ;kP;k Lo#ikph rFkk R;kP;k ek=sph da=kVnkj vksG[k iVosy vkf.k

(MPCB) ekU;rkçkIr iqufoØsrk /kksdknk;d dpjk ¼,e v¡M

çek.ks foYgsokV ykoyh tkbZy-

% mtsZps laj{k.k dj.;klkBh mik; [kkyh fnys vkgsr-

mtkZ dk;Z{ke eksVj o iaikpk okij

izdk”k nhO;kpk okij

,dleku izdk”kkph cka/kdkekP;k tkxh O;oLFkk-

(Rating) tqGfo.;klkBh iqjs”kk vkdkjekukP;k o ykachP;k dscy@rkjkapk

vl.kkÚ;k okrkuqdwfyr ;a=kpk okij-

i;kZoj.kh; ok<hlkBh ;kstko;kps mik; % izdYikP;k cka/kdke o dk;kZfUor dj.kkÚ;k dkGkr

dj.;kdfjrk ;kstysY;k mik;kaf”kok; i;kZoj.k lq/kkj.;kdfjrk vtqu

gs mik; Eg.kts tehu lq”kksHkhdj.k] lkSj mtkZ] i;kZoj.k fo"k;d tkx#drk

dk;ZØe o loZ lk/kkj.k yksdkalkBh izlk/kukP;k lksbZ miyC/k dj.ks-

dfjrk O;oLFkkiu ;kstuk %

vkxkjkps dke rFkk dk;kZUo;u dj.;klkBh vankts 118-03 fdyksfyVj izfr fnol

gh xjt ukxiwj egkuxj ikfydk fdaok Vîqc osy }kjk iq.kZ dj.;kr

HkwtykP;k ik.;kph R;kP;k okijkoj voyacqu vlysyh izfØ;k dj.ks xjtsps vkgs- ?kj?kqrh rFkk vkS|ksfxd

^^, jhOglZ vkWLeksfll^^ (RO) 8 fyVj ;quhV {kersps la;a= R;klkBh lq;ksX; v

iznq"k.k fu;a=.k % ckgsj okgqu tk.kkÚ;k ik.;kP;k izfØ;sP;k vkjaHkh rsy o xzhl

gVfo.kkjs Vkds fuekZ.k dj.ks xjtsps vkgs- xksGk >kysY;k rsy o xzhlph foYgsokV gh fLodk;Z iqufoØsrk

esVªks dkjps Mcs o baftu /kq.;kph O;oLFkk % izdYikP;k dk;kZUo;u dkGkr LoPNrk dj.;klkBh

xzhulhy jlk;us okijyh tkrhy- R;kpizek.ks fMiks j[kj[kko dk;Z”kkGsr ¶yksvj LoPNrk rFkk

okijyh tkrhy-

"k.k fu;a=.k % fMikse/;s vankts 37-30 fdyks fyVj@izfr fnol flost rFkk

ifjfLFkfrdh vuqdwy ck;ksMk;tsLVlZP;k enrhus fMiksrhy lkaMik.;koj

egkjk’Vª çnw’k.k fu;a=.k cksMZ ¼,eihflch½ us ueqn dsysY;k i)rhus gksbZy

?ku dpÚ;kph foYgsokV % fMiksrqu nj efgU;kyk vankts 1-8 Vu ?ku dpjk r;kj gksbZy

foYgsokV ukxiwj egkuxj ikfydk foYgsokV dsanzkoj lacaf/kr rFkk jkT; “kklu fu;e o fu;eukizek.ks

Page 12

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

dkekr r;kj gks.kkÚ;k

v”kk ?kkrd

;d dpjk ¼,e v¡M ,p½

dscy@rkjkapk

izdYikP;k cka/kdke o dk;kZfUor dj.kkÚ;k dkGkr

kok; i;kZoj.k lq/kkj.;kdfjrk vtqu

kksHkhdj.k] lkSj mtkZ] i;kZoj.k fo"k;d tkx#drk

03 fdyksfyVj izfr fnol

.;kr ;sbZy-

?kj?kqrh rFkk vkS|ksfxd

8 fyVj ;quhV {kersps la;a= R;klkBh lq;ksX; vlsy-

ik.;kP;k izfØ;sP;k vkjaHkh rsy o xzhl

gh fLodk;Z iqufoØsrk

izdYikP;k dk;kZUo;u dkGkr LoPNrk dj.;klkBh

¶yksvj LoPNrk rFkk

30 fdyks fyVj@izfr fnol flost rFkk

rhy lkaMik.;koj

¼,eihflch½ us ueqn dsysY;k i)rhus gksbZy-

8 Vu ?ku dpjk r;kj gksbZy- R;kph

kklu fu;e o fu;eukizek.ks

Page 13: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

dsY;k tkbZy- dpjk osxosxGîk dpjk

BsoY;k tkrhy-

gfjr iV~Vk fodkl % gfjr iV~Vk fodkl@o{k ykxoM gs

d#u ;sFkhy HkkSfrd LFkGs lHkksorkyP;k i;kZoj.kk

gksbZy o /ouh fu;a=.k iV~Vk Eg.kwu ns[khy dke djrhy

vkf.k R;keqGs enk&vi{kj.kkyk (Soil Erosion)

;soqu rh vf/kd fodflr gksbZy vkf.k R;keqGs i;kZoj.k larqyu

ty vkf.k fupjk >kysY;k lkaMik.;kpk lq;ksX;

okij.;kr ;sbZy-

ikolkP;k ik.;kph lkBo.k

ik.kh lkBo.kh jpuk izLrkfor dsyh

LDos- eh- {ks= ;klkBh miyC/k gksbZy

fdyksfyVj@izfrfno”kh lkBo.kh gksbZy

;klkBh vko”;drk vlsy-

9- i;kZoj.kh; lafu;a=.k ;kstuk %

ty] enk] /ouh o daiu b

fu.kZ;kizek.ks gs i;kZoj.kh; lafu;a=.k dsys tkbZy

ik.;kP;k xq.koRrkps lafu;=.k %

dkGkr rlsp dk;kZUo;u dkGkr dsys tkbZy

tkbZy-

enk lfua;=.k % enk lafu;=.k gs izR;sdh izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr rlsp dk;kZUo;u

dkGkr 6 LFkGkaoj dsys tkbZy-

ok;q xq.koRrk lafu;a=.k %

rlsp dk;kZUo;u dkGkr 12 LFkGkaoj dsys tkbZy

/ouh Lrjkaps lafu;a=.k %

dk;kZUo;u dkGkr dsys tkbZy-

daiu Lrjkaps lafu;a=.k %

dkGkr daiu Lrjkaps lafu;a=.k çHkkjh baftfuvjP;k

dkexkjkaps vkjksX; o lqj{kk %

o izdYi çLrkod vkjksX; o lqjf{krrsP;k mik;;kstuk @fu;kstukps fu;feri.ks vk<kok@ys[kkifj{k.k

djrhy-

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

dpjk osxosxGîk dpjk isVhr ladfyr dsyk tkbZy- v”kk dpjk isVîk lq;ksX; LFkGh

gfjr iV~Vk fodkl@o{k ykxoM gs fMikse/;s dsoG HkwLo#i lq

d#u ;sFkhy HkkSfrd LFkGs lHkksorkyP;k i;kZoj.kk”kh ,d#irk lk/krk ;s.;klkBh uOgs rj iznw

gksbZy o /ouh fu;a=.k iV~Vk Eg.kwu ns[khy dke djrhy- rlsp l/;kP;k ouLirh ?kurse/;s ok< gksbZy

(Soil Erosion) izfrca/k ykxsy rlsp ifjfLFkfrdh; ;a=.ksr fofo/krk

;soqu rh vf/kd fodflr gksbZy vkf.k R;keqGs i;kZoj.k larqyurk LFkkfir gksbZy- izfØ;k dsysys flost

ty vkf.k fupjk >kysY;k lkaMik.;kpk lq;ksX; la;kstu lk/kwu rs ikf.k gfjr iV~Vk fodkl

lkBo.k % Hkwtykps laj{k.k rFkk ok<hlkBh nksUgh fMikse/;s bekjrhP;k Nrkoj

izLrkfor dsyh vkgs- nksUgh fMikse/;s rFkk rsFkhy dk;Z”kkGsps ,dq.k izR;sdh 35281

{ks= ;klkBh miyC/k gksbZy- okf"kZd itZU;eku 1121-2 eh-eh- vlqu ikolkP;k ik.;kph

o.kh gksbZy- ,dq.k iquZHkj.k 10 x 10 x 3 eh- ps {ks=kr vlysY;k [kM~M;kph

ty] enk] /ouh o daiu b- ps i;kZoj.kh; lafu;a=.k dsys tkbZy- çHkkjh baftfuvj

i;kZoj.kh; lafu;a=.k dsys tkbZy-

lafu;=.k % gs lafu;a=.k 15 LFkGkaoj vuqØes izdYikP;k cka/kdkekP;k

dkGkr rlsp dk;kZUo;u dkGkr dsys tkbZy- fMiksP;k fBdk.kh lkaMik.;kP;k xq.koRrsps fu;a=.k dsys

enk lafu;=.k gs izR;sdh izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr rlsp dk;kZUo;u

lafu;a=.k % ok;q xq.koRrk lafu;a=.k gs izR;sdh izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr

rlsp dk;kZUo;u dkGkr 12 LFkGkaoj dsys tkbZy-

/ouh Lrjkaps lafu;a=.k % gs lafu;a=.k 13 LFkGkaoj izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr rlsp

daiu Lrjkaps lafu;a=.k % laosnu”khy {ks=kr izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr rlsp dk;kZUo;u

çHkkjh baftfuvjP;k fu.kZ;kizek.ks dj.;kr ;sbZy-

xkjkaps vkjksX; o lqj{kk % dkexkjkaP;k vkjksX; o lqjf{krrslkBh da=kVnkj tckcnkj

vkjksX; o lqjf{krrsP;k mik;;kstuk @fu;kstukps fu;feri.ks vk<kok@ys[kkifj{k.k

Page 13

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

kk dpjk isVîk lq;ksX; LFkGh

e/;s dsoG HkwLo#i lq”kksfHkr

/krk ;s.;klkBh uOgs rj iznw’kukps neu

e/;s ok< gksbZy-

sy rlsp ifjfLFkfrdh; ;a=.ksr fofo/krk

izfØ;k dsysys flost

gfjr iV~Vk fodkl djrk

e/;s bekjrhP;k Nrkoj

kkGsps ,dq.k izR;sdh 35281

vlqu ikolkP;k ik.;kph 287-42

{ks=kr vlysY;k [kM~M;kph

baftfuvjP;k

gs lafu;a=.k 15 LFkGkaoj vuqØes izdYikP;k cka/kdkekP;k

fu;a=.k dsys

enk lafu;=.k gs izR;sdh izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr rlsp dk;kZUo;u

lafu;a=.k gs izR;sdh izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr

gs lafu;a=.k 13 LFkGkaoj izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr rlsp

khy {ks=kr izdYikP;k cka/kdkekP;k dkGkr rlsp dk;kZUo;u

vkjksX; o lqjf{krrslkBh da=kVnkj tckcnkj jkghy]

vkjksX; o lqjf{krrsP;k mik;;kstuk @fu;kstukps fu;feri.ks vk<kok@ys[kkifj{k.k

Page 14: EIA Executive Summary 12.10.2017 - Nagpur Metro Summary of...ORN=U JMKU NJM YNJV XN[LZM pNJM JV HNV% N ³HN NNRM \N[R0 GV\K WNUV YNI N H IFDQZ QVI>N\ E)NV YNJV J N pNJNMNSK YNV*>N

dk;Zdkjh lkjka”k

,

Ukkxiwj esVªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu;kstuk (EMP)

cka/kdkekpk dkyko/kh % izdYi 48 efgU;kaP;k dkyko/khr

0-10 i;kZoj.kh; [kpkZps vankt %

i;kZoj.k O;oLFkkiu ;kstuk o mi

dsysyk vkgs- ;kiSdh 85% vatnki=d gs da=kVnkjkP;k dk;Z{ks=kaxZr vkgs

ªks çdYikdjhrk Ik;kZoj.kh; çHkko eqY;kadu (EIA) o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu(EMP) pk vgoky-

,u ,e vkj lh ,y

izdYi 48 efgU;kaP;k dkyko/khr iw.kZ dj.;kps izLrkfor vkgs

10 i;kZoj.kh; [kpkZps vankt % izLrkfor izdYIkkP;k cka/kdke o vaeyctko.khP;k dkGkr

i;kZoj.k O;oLFkkiu ;kstuk o mi”keu mik; ;kstuk dj.;klkBh i;kZoj.kh; [kpZ #-1600 y{k vankftr

vatnki=d gs da=kVnkjkP;k dk;Z{ks=kaxZr vkgs-

------------

Page 14

o Ik;kZoj.kh; O;oLFkkiu

,u ,e vkj lh ,y

rkfor vkgs-

kP;k cka/kdke o vaeyctko.khP;k dkGkr

1600 y{k vankftr