EDÝTÖRÜN KÖÞESÝ 68 -...

68 1

68KIBRIS TÜRK MÜHENDÝS VE MÝMAR ODALARI BÝRLÝÐÝ

UNION OF THE CYPRUS TURKISH ENGINEERS AND ARCHITECTS

CHAMBER OF ARCHITECTS BULLETIN

ARALIK 2002

MÝMARLAR ODASI BÜLTENÝ

Sahibi: KTMMOB MÝMARLAR ODASIGenel Yayýn Yönetmeni: Ekrem Z. BODAMYALIZADEGenel Koordinatör:Özge ÖZBEKOÐLU

Ýnternet Adresimiz:www.mimarlarodasý.org

E-mail: mimoda@analiz. netYazýþma adresi: P.K. 271 LEFKOÞA

1.Þehit Ýbrahim Ali SokakÇAÐLAYAN Lefkoþa KIBRIS

Tel: (0392) 227 1677 - 227 4925

Yayýn KuruluBirgül Güvenir BEYATLIFatma TerlikAzmi ÖgeGrafik Tasarým- Baský:Mavi Basýn Yayýn Ltd.

Bu bültende yayýnlanan yazýlardaki fikirler tümüyle yazarlarýna aittir.

Bültenimizden, kaynak gösterilerek alýntý yapýlabilir. Herhangi bir yazýþma“MÝMARCA Yayýn Kuruluna” açýk isim, soyadý, meslek ve adres verilerek yapýlabilir

ÝÇÝNDEKÝLER

EDÝTÖRÜN KÖÞESÝ

Ekrem BODAMYALIZADEMimarlar Odasý Baþkaný

ARAMIZA KATILANLAR 2-5

MÝMAR AHMET BEHAEDDÝN’Ý ANARKEN 6-7SANATLA BULUÞMA VE KAYNAÞMA GECESÝ 8-9

DÜNYA MÝMARLIK VE KONUT HAFTASI 10

ÝSVÝÇRE MÝMARLIK YASASI 11MÝMAR TANITIM DOSYASINDA OLMASI GEREKEN BÝLGÝLERYAPI ÜRETÝMÝ SÜREÇ AÞAMALARI TABLOSU

THE BUILDING THAT HOUSES THE 12-14OFFICES OF THE TECHNICAL CHAMBER OFCYPRUS (ETEK)

TASARIM SÜRECÝNDE DEPREM KRÝTERLERÝNÝN 15ÖNEMÝ VE MÝMARLARIMIZIN BU KONU ÝLE ÝLGÝLÝHÝZMET ÝÇÝ EÐÝTÝMLERÝ AÇISINDAN GÖRÜÞLERÝMÝZ

MÝMARLAR ODASI KAYITLARINA SAYISAL BÝR BAKIÞ 16-25

KIBRIS'TA UYGULANAN BÝR ARAÞTIRMA PROJESÝ 26-28

MÝMARÝ TASARIMDA PLANLAMA KARARLARI 29BÝR YAPININ VEYA KOMPLEKSÝN MÝMARÝ DEÐERLENDÝRME KRÝTERLERÝNE ÖRNEK:

MAHKEME BÝNALARI 30-42

BASINDA MANÞET 43-44

Sevgili MeslektaþlarýmElinizdeki mimarcada öncelikli hedefimiz

Lefkoþa Surlar içindeki tarihi Ýngiliz dönemiHükümet Binalarýnýn Hayata yenidenkazandýrýlmasýndaki, Mimarlar Odasý'nýngayretini tekrar gündeme getirmektir.

Belki yeni üyelerimiz bu konudaMimarlar Odasýnýn nasýl bir vizyonüstlendiðini bilmeyebilirler. Ama önemliolan, bu yapýlarýn yenilenmesinigörmeleridir.

Ama bizler için, yeni Mimarlar için"Koruma Alanlarýnda tek yapý ne denliönemli olursa olsun koruma kararlarýnýnkentsel ölçek ve kentsel özelliklerdüþünülerek alýnmasý gereklidir.

Kentsel koruma tek yapý boyutundabaþlamaz. Doku, sokak, meydan ve Siluetölçeðinde baþlar. Bu görüþlere saygý duyu-yorsak biz mimarlarýn tarihi kent dokusu-nun, bilinçli tahribatý, yasa karþýtý yaðma vepopulizm amaçlý uygulamalara karþý çýkarakdoðru yolu göstermeliyiz.

Tarihi varlýðýmýz ve kimliðimiz arasýndailiþki kuramamýþ sözde kentlilere aydýnkamuoyu direnci göstermemiz gerekir.

Koruma amaçlý bir toplumsal isteðinortaya çýkmasýna Bütün Mimarlar yardýmcýolmak zorundadýr.

Bu isteði Devlet, Belediyeler ve ilgilikurumlarýn yönlendirmesine yardýmcýolmamýz gerekmektedir.

Hepimiz bilmeliyiz ki parasal ve örgütselolanaklarý yaratýlmadan kentte korumagerçekleþemez.

Temelde doðru olan prosedür, korumayailiþkin bütün bilgilerin, insan planýna, bir altve vazgeçilmez veri olarak entegre edilme-sidir.

Lefkoþa Ýmar Planýnýn bunu tam olarakgerçekleþtirdiðini söyleyemiyoruz.

Maðusa, Girne ve diðer SÝT alanlarýmýz-da ise durum iç açýcý deðil.

Nedeni ise kentlerin sahibi Belediyelerinhalký temsil etmelerinin yanýnda, Halk bukentlerin halký olmamasýndandýr. Tarih bilincikoruma bilincinin temelidir. Koruma bilincikorumanýn para kaynaklarýnýn saðlan-masýnýn temelidir.

Belediyelerin tarihi koruma isteðindebulunmasý, etkinlikleri baþlatacak en aðýrlýklýaraçtýr.

Saygýlarýmla

682

Dayel DirelGAÜ - 519

Olsan OranDAÜ - 520

Mustafa DinsevDAÜ - 521

Mehmet BayramoðluDAÜ - 522

Bülent PotakDAÜ - 523

Aysel A. AyparDAÜ - 524

Meryem ZorbaDAÜ - 525

Ömer SuayDAÜ - 526

Sinem KaraDAÜ - 527

Mümüne S. AbbasoðluDAÜ - 528

Nezire MulladayýlarDAÜ - 529

Mustafa KansayDAÜ - 530

Özgür AkkeleþGAÜ - 531

Kumru KaniziYDÜ - 532

Asaf ÖzkaraGAÜ - 533

Ebru Ö. KarakývrakDAÜ - 534

AArraammýýzzaa KKaattýýllaannllaarr

68 3

Derviþ MiþonYDÜ - 535

Ýbrahim KarýncaGAÜ - 536

Fatma ZekiDAÜ - 537

Erdoðan AkkýlýnçLAÜ - 538

Evren ErenayLAÜ - 539

Ahmet AltýntaþYDÜ - 540

Fezile NecdetÝTÜ - 541

Elif AþýcýoðluODTÜ - 542

Nurbanu T. SoyelÝTÜ - 543

Burak DoðukanDAÜ - 544

Hande AktürelYDÜ - 545

Hüseyin ErdoðduDAÜ - 546

Alihan KeskinDAÜ - 547

Ýzzet MercanDAÜ - 548

Þennur BaþkayaDAÜ - 549

Þifa ÖrekDAÜ - 550


684

Güller KaramalýLAÜ - 551

Erhun KoryiðitGAÜ - 552

Hilmi HamiDAÜ - 553

Nazife KaradenizDAÜ - 554

Meray TaluðDAÜ - 555

Elçin BittaDAÜ - 556

Serkan AlsakalYDÜ - 557

Elif ZübeydeDAÜ - 558

Çaðrý EsendaðDAÜ - 559

Didem OnurluGAÜ - 560

Tahsin TranstürkDAÜ - 561

Aynur TozanYDÜ - 562


Redif NurelGAÜ - 563

Remziye KatrancýoðluDAÜ - 564

Gözde BerkmanDAÜ - 565

Bahar Uluçay9 Eylül Ü.- 566

Muammer UðursözDAÜ - 567

68 5

Kubilay AkgürDAÜ - 568

Metin BilginçDAÜ - 569

Deðer ZaferDAÜ - 570

Ýdris ÞahinMimar Sinan Ü.-571

Ece BalcýDAÜ - 573

Pýnar SabancýDAÜ - 574

Ali TanrýkulDAÜ - 575

Ferruh UlutekinYDÜ - 576

Ersan EroðulDAÜ - 578

Barýþ OralDAÜ - 579

Rifat ÞenerYTÜ - 580

Seyhan KinyazDAÜ - 581

Prof. Harun ÖzerD.G.S.A..- 583

Cezar ÖzsaltýkLAÜ - 584

Iraz LeylekLAÜ - 585

Desen ÇizenelDAÜ - 586

Eþref TanrýkuluErciyes Ü.-572

Özge SenerDAÜ - 577

Aylin ÞensoyMimar Sinan Ü.-582

Ceren BoðaçDAÜ - 587


686

Her fani gibi toplumumuzun isim yapmýþ mimarý rahmetliAhmet Behaeddin de 8 yýl önce bu dünyaya veda etmiþti.Onun aramýzdan ayrýlýþý münasebetiyle bir seri anma toplan-týsý tertiplenmiþ ve meslektaþlarý onun hatýrasýný mütevazitörenlerle yad etmeye çalýþmýþtý. 17 Nisan günü mezarýbaþýnda Mimarlar Odasý yöneticileri ve aile mensuplarý ilekýsa bir tören yapýlmýþ, ayni günün akþamýnda da Mimarlarodasýnda hatýrý sayýlýr üyenin katýldýðý bir toplantý tertiplen-miþti. Bu toplantýda onun mimari ürünlerini yansýtan diyalargösterilmiþ ve kendisi ile çalýþmýþ olan arkadaþlarý ona hasözelliklerini vurgulayan hatýralarýný dile getirmiþti. Üçüncüanma töreni 18 Nisan Çarþamba günü Doðu Akdeniz Üniver-sitesinde, Mimarlýk Fakültesinde yapýlmýþtý.

Ben mezarlýktaki törene katýlamadýmdý. MimarlarOdasýnda yapýlan faaliyete katýlmakla beraber o geceye birkatkým olmamýþ sadece söylenenleri izlemekle yetinmiþtim.Ýlk Kýbrýslý Türk mimar ve Mimarlar Odasýnýn ilk baþkaný, üyenumarasý "1 (bir)" olan kiþi diye devamlý vurgulanan AhmetBehaeddinle benim fazla içli dýþlý bir mesaim olmamýþtý.Bundan ötürü Oda Baþkaný Ekrem dostumun sözleriyle birþeyler söylemek üzere yaptýðý davete icabet edememiþtim.Fakat ertesi gün üniversitede yapýlan toplantýda FakülteDekaný Ýbrahim Bey'in ricasýný reddedememiþ, rahmetlininkimliði üzerinde ben de üç beþ kelime söylemeyi kabullen-miþtim. Aþaðýdaki satýrlar o toplantýda irticalen yaptýðým kýsakonuþmanýn daha sonra kaðýda dökülmüþ bir kaydýdýr.Sözler, Ahmet Behaeddin adýna Dekanlýk bünyesinde tesisedilen mütevazi salonu dolduranlarýn, yani hocalarýn, öðretimüyelerinin, öðretim görevlilerinin, öðrencilerin, asistanlarýn,velhasýl Ahmet Behaettin'in anýsýný yadetmeye gelenlerin yüz-lerine ve gözlerine bakarak, bakýþlarýndan cesaret ve ilhamalarak söylenmiþ duygu dolu ama ayni zamanda içten ve ina-narak söylenmiþ sözlerdi. Kayda geçmesinin yararlý ola-caðýný söyleyen Mimarlar Odasý Baþkaný Ekrem dostumunricasý üzerine kaleme alýnmýþtýr.

Ahmet Behaeddin'in 20 Haziran 1927 senesindeLefkoþada dünyaya geldiði yazýldý gazetelerde...Tam tamýna74 sene önce! 1993 yýlýnda vefat ettiðine göre 66 yaþýndaaramýzdan ayrýlmýþ oluyor. Dopdolu altmýþ altý yýl. Yine gazetehaberlerinde verilen bilgilere göre 1951 yýlýnda ÝstanbulTeknik Üniversitesinden mezun oluyor. Ben o yýl ilkokulundördüncü sýnýfýnda bir öðrenciyim. Mezuniyetinin arkasýndanAlmanyaya giderek orada üç yýl çalýþtýðýný biliyoruz. Beþ yýl-lýk Üniversite eðitimi üzerine Almanyada üç yýl süren birmesleki uygulama tecrübesi biniyor. Bu birikimle adayadönüp 1954 -1963 yýllarýnda mimarlýk mesleðini icra ediyorve çoðu eserlerini bu yýllarda veriyor... Benim AhmetBehaeddin Beyle ilk tanýþýklýðým bu devirde, rahmetli peder-

im kanalýyle vuku bulur. Orta eðitimin son yýllarýnda Pederinyaptýðý inþaatlarda alçý tozu yuta yuta mimar olma fikri zihn-imde yavaþ yavaþ ön plana çýkýyordu. Ve ben 1960 yýlýnýnAðustosunda Kolokotroni isimli vapurla, on yýl sürecek birsüre için, Leymosundan Ýngiltereye gitmek üzere ayrýlýyor-dum. Pederim "Mehmet Usta", gençliðindeki hareketli hayatýdolayýsýyle meslektaþlarý arasýnda "Karabela" diye de anýlýrdý.ilk Kýbrýslý Türk yapýcý ustasý olmamakla beraber adanýn öndegelen ustalarýndandý. Taþ iþçiliðinde tek sayýlabilirdi. Kendiköyümüzde (Larnaka Aytotrosu) bir Rum usta yanýndamesleði öðrenmiþ ve ustasýnýn yanýnda köy kilisesinininþaasýna katýlmýþtý. Buna itiraz eden Rum köylülere yüz ver-meyen ustasý, kiliseyi en iyi ustalarla yapmak istediðinibelirterek itirazlarýný kale almadýðýný bize anlatýrdý peder. Daryerlere sýðmayan güçlü yüreklerin yaptýðý gibi o da köydenþehire göçmüþ, hayatýný Lefkoþada sürdürmüþtü. Ýþ hayatýitibarý ile özellikle Ahmet Behaeddin'le vuku bulan iþ iliþki-lerinde karþýlýklý saygý ve güvene dayalý bir uyum olduðundandem vururdu rahmetli pederim. Bir tasarýmcý ile bir uygu-layýcýnýn birbirlerini karþýlýklý takdiri, benim pederimdenaldýðým ilk meslek dersi olduðunu kabul ederim.

1964 yýlýnýn darmadaðýn ettiði sosyal yapýnýn enkazýndabirçok insanýn meslek hayatý sýfýrla çarpýlmýþtý. Kendisineçalýþacak bir ortam kalmadýðý kanaatiyle olacak ki bu durum-da Ahmet Behaeddin'in Ýngiltereye gittiðini görürüz. 1971 yýlý-na kadar yedi sene orada, Londra Belediyesi'nin imarbölümünde çalýþýr Ahmet Bey... Londra Belediyesinin imarbölümü apayrý bir mektep sayýlýr. Bihassa sosyal konuthususundaki araþtýrma ve tatbikatlarý dünya çapýnda takdirtoplayan bir kuruluþtur. Almanyada kazandýðý pratiðin üzerineLondra Belediyesindeki tecrübesini de katarak 1971 yýlýndayeniden adaya döner Behaeddin Bey. Ve ölümüne kadarmesleðini toplumu içerisinde icra eder...1971 yýlý benim deÝngilteredeki tahsil ve mesleki çalýþmalarýmý noktalayýpKýbrýsa döndüðüm yýldýr. Bu tarihten sonra gerek meslekiçerisinde gerekse oda faaliyetleri vesilesiyle BehaeddinBeyle iliþkilerimiz baþlamýþ olur...

Bu kronolojik seyri yapmaktan güttüðüm bir gaye vardýr.O da bir Behaeddin'in nasýl yetiþtiðini ve sayýlarýmýz artmaklaberaber neden baþka Behaeddinlerin ortaya çýkamadýðýný ird-elemektir. Kabul edelim ki Behaettin'in mimarlýk mesleðiniöðrendiði zamanki beþ yýl süren ÝTÜ prog-ramý ile benimmimarlýðý öðendiðim Sheffield'in beþ yýl eðitim ve iki yýl pratiktecrübe gerektiren eðitim programý arasýnda bir fark olduðugibi onlarla bu günkü Kýbrýs'ta faaliyet gösteren beþ mimarokulunun eðitim programlarý arasýnda büyük farklar vardýr.ÝTÜden mezun olan bir Ahmet Behaeddin üniversite eðiti-minin üzerine Almanyada üç yýllýk bir pratik tecrübe ekleyerekmeslek içerisinde piþer. Bununla kalmaz Londra

Hüseyin Mehmet Ateþ[email protected]

MÝMAR AHMET BEHAEDDÝNÝ ANARKEN

68 7

Belediyesi'nin ocaðýnda da yýllar yýlý piþmekte devam eder.Ýþte bu mesai-nin oluþturduðu bir birikimin içerisinde yoðru-larak Ahmet Behaeddin Ahmet Behaeddin olabilmiþtir... Bizise dört yýllýk tarzan Ýngilizcesi ile iletiþime çaba gösteren birprogram sonucu bir "Ahmet Behaeddin" olmak sevdasýn-dayýz... Kaldý ki bu eðitimle yola çýkarak Almanyanýn bulvar-larýnda veyahut Sheffield'in þoselerinde her dolaþanýn birçevre tasarým birikimi elde edebileceði de bir varsayýmdýr...Birikime vesile olacak kafa yapýsýný ve yapýlaþmýþ çevreiçerisinde hizmetine talip olduðumuz "insan" olgusunu iyiceanlamamýz ve hazmetmeiz gerekir.

Ahmet Bey'in odaya kayýt numarasý "1" olduðunu bili-yoruz. Benim kayýt numaram ise "25"dir. Yani onunla aramda23 tane baþka mimar bulunmaktadýr... Bu günkü odaya kayýtlýmimar sayýsý ise 500 rakamýný aþmýþtýr... Görüldüðü gibi1970 yýlýnda toplumumuza mesleki hizmet veren mimarsayýsýnda otuz senede 20 misli bir artýþ gerçekleþmiþtir.Fakat hizmetin sunulduðu toplumun artýþý bu rakamlarla hiçde orantýlý deðildir... Ve biz beþ yerli üniversitemizdeki YÖKpatentli pogramlarla habire mimar üreti-yoruz. Bu beþyüzcivarýndaki meslektaþýmýz bu þartlarda hangi birikimi eldeedip "Ahmet Behaeddin"liðe soyunabilir ki!.. Zannedersem bunoktada kendi kurumlarýmýzý bir öz eleþtiriye tabi tutarak dahamütevazi hedefleri misyon edinmemiz doðru olur...

Belkide bizlerin bir "Ahmet Behaeddin" olmaya heveslen-mesi yerine yarýnlarýn Ahmet Behaeddinlerini yetiþtirecek altyapýnýn temelindeki çakýl taþý veya kumtanesi veyada çimen-

to tozu görevi ifa etmesi doðru olur... Bu hedef sonucu enazýndan geleceðin Ahmet Behaeddinlerinin adým atacaðý yol-larýn temelini oluþturacak yüksek dozajlý beton olabiliriz. Buda küçümsenmeyecek bir baþarý olur kanaatindeyim.

DAÜ Mimarlýk Fakültesi böylesi bir misyonu üslenmeyeen uygun müessese gibi geliyor bana. Zaten yüksek lisans vedoktora seviyesinde genç mimar namzetlerimizin çalýþmalarý,kenarýndan köþesinden olsa bile böylesi bir birikime doðruyol almaktadýr. Çalýþmalarýna yardýmcý olduðum ikiöðrencimizin ve diðer hocalarýmýzýn öncülüðünde giriþilenbenzeri çalýþmalar ümit verici çabalardýr... Çabalarýn kendileriyapýsal görünüþleri itibarý ile saðlam görünmektedir. Bununlaberaber hedef olarak daha bir "kum tanemsi veya çimentotozumsu" olmakla kendi mihverinde dönüp duran toplumun-dan kopuk "kibir kumkumalarý" olmak arasýnda bir tercihtebulunmak gerekir. Ýlk önce zemin analizi yaparak topraðýn negibi yükleri taþýyabileceði ve topraðýn hangi tohumlarý yeþer-tebileceði araþtýrýlmalýdýr... Geçmiþ misallerle elde edilenyapýlaþmýþ çevre, eksisi ve artýsý ile beraber araþtýrýlýp envan-terler çýkarýlmalýdýr. Bu bapta, hatýrasýný yad etmek üzere top-landýðýmýz Ahmet Behaeddinin sanatý ve mimarlýk anlayýþýnýnele alýnacaðý bir monografi hazýrlamak çabasý içerisindeyiz.Bu "ilk"le baþlayacak çalýþmanýn þumullü bir çabayadönüþmesi ve elde edilecek birikimin sonunda "temel betonuolma niyeti" etrafýnda sizleri iþbirliðine davet eder, rahmetliAhmet Behaeddinin hatýrasý önünde saygý ile eðilirim.

Her yýl olduðu gibi bu yýl da Mimarlar Odasý kurucularýndan olan sevilen mimar merhum Ahmet Behaettin, kabri baþýnda anýldý.

688

Sanatla Buluþma ve Kaynaþma Gecesi

Çalýþma Komisyonlarýmýzýoluþturma, üyelerimizle buluþ-ma ve kaynaþma gecesindeodamýzýn düzenlemiþ olduðusergide profesyonel hayatlarýyanýnda sanatçý kimliklerini dedevam ettiren ressam, heykel-traþ, fotoðraf sanatçýsý, grafik-er, karikatürist mimarlarýmýzýneserlerinin sergilendiði veyoðun ilgiyle karþýlanangecede tüm mimar meslek-taþlarýmýz ve sanatseverlerle birlikte olduk. Açýlýþýný Eski MimarBakanlardan Hakký Atun’un gerçekleþtirdiði geceye katký koyan mimarsanatçýlarýmýz, Emel Erkan, Burhan Atun, Ekrem Z. Bodamyalýzade,Necdet Turgay, Baki Boðaç, Özay Mengi, Serhan Gazioðlu, HasanErhan, Ezcan Özsoy, Canan Volkan ve Mustafa Kansay’a teþekkürederiz.

Kokteyl’den genel bir görünüm...

Emel Erkan (Fotoðraf)

Burhan Atun (Resim)

Mustafa Kansay (Resim)



Necdet Turgay (Resim)

68 9

Sanatla Buluþma ve Kaynaþma Gecesi

Yayýn KomitesiÖzge ÖzbekoðluFatma TerlikBirgül BeyatlýAzmi ÖðeUluslararasý Ýliþkiler KomitesiSelen AvkanNecdet TurgayFatma ÝlkinÖzlem ÖzderenOðuz ÞengezerGül ÖztekAytaç Ali BaklacýCanan VolkanNazife KaradenizMehmet YýldýrýmBirtan KoçanÝmar Yönetmeliði KomisyonuEmine AzimliHasan YücelAhmet Y.BahçeciMehmet ÜlmenMehmet VahipOsman Sarper

Mimarlýk Eðitimi KomisyonuÖzge ÖzbekoðluZehra ÖngülEylem BenselAytaç Ali BaklacýCanan VolkanZihni TürkanMehmet TunçelHilmi HamiNazife KaradenizSosyal Etkinlikler KomisyonuFatma TerlikZehra ÖngülHilmi HamiNazife KaradenizMehmet YýldýrýmBurtan KoçanBülent TaþerBilgisayar ve ArþivlemeKomisyonuMete KeleþEzcan ÖzsoyHilmi HamiNazife KaradenizBurtan KoçanCanan Volkan (Fotoðraf)

Serhan Gazioðlu (Karikatür)

Ekrem Ziver Bodamyalýzade (Çini Perspektif)

Baki Boðaç (Heykel)

Ezcan Özsoy(Grafik) - Hasan Erhan (Fotoðraf)

Özay Mengi (Fotoðraf)

Sanatla Buluþma ve Kaynaþma Gecesisonrasý oluþan komiteler

6810

Dünya mimarlýk ve konut haftasý dolayýsý ile mimarlar odasý olarak KKTC sosyal konutyasasý deðiþikliðine yeniden tepki gösteriyoruz.

31 Mart 2001 günü mimarlar odasý genel kurulunda alýnan karara göre sözkonusuyasaya bütün mimarlar tepki göstermiþti.

Bu günlerde tekrar meclisin gündemine gelen yasa tasarýsýna ek olarak, belediyelereilgili bakanlýk tarafýndan gönderilen yazýlarda devletin 5.000.000 TL'ye sattýðý 120 metrekarelik sözde projelerin artýk kentsel bölgelerde de uygulamaya sokulmasý isteði, mimar-lar odasý tarafýndan kabul edilemez bir karardýr.

"Bu uygulama ile mesleðimize devlet eli ile tecavüz edilmesi bir yana, tamamen siyasiyatýrým amacý ile yapýlmakta olan bu uygulamanýn, insanlara sözde yardým (!) adý altýndasürdürülmesi ile barýnma açýsýndan emniyetsiz, saðlýksýz ve çevre açýsýndan çarpýkyapýlarýn geliþmesi teþvik edilmekte, daha da önemlisi, onlarýn hayatlarýný tehlikeye atarak,yaþamlarý ile oynanmaktadýr.

Tüm ilgilileri bu yanlýþý görmeye davet eder, yapýlan bu tarihi hatanýn derhaldüzeltilmesini talep ederiz".

Bugüne kadar sosyal konut adý altýnda yapýlan, yasalara aykýrý geliþmeleri, diðer birdeyiþle, gecekondulaþmayý yasal hale getirme amaçlanarak hazýrlanan sosyal konutdeðiþiklik yasasý ile, devlet yaptýrdýðý çarpýk uygulamalarý yasal hale getirmeye çalýþmak-la bir þeyi unutmuþtur.

"ÞEHÝRLERÝN DUVARLARINI OLUÞTU-RAN MÝMARLIK SÝYASETÝN

DIÞA VURUMUDUR, AYNASIDIR.

KTMMOB MÝMARLAR ODASI

KTMMOB MÝMARLAR ODASINDAN BASIN BÝLDÝRÝSÝ

Dünya mimarlýk ve konut haftasý

68 11

ÝSVÝÇRE MÝMARLIK YASASI Mimar tanýtým dosyasýnda olmasý gereken bilgiler

Mimarýn Ödev ve Haklarý:1.Mimarlar, Mimarlar Odasý Yönetmeliklerinine tabidir.2.Sözleþme ile mimar, iþverenine görevlerine açýkça tarif

etmekle yükümlüdür.3.Mimar iþverenin kendisinden istediði bilgileri, danýþ-

manlýðý, inþaat sýrasýnda ve tasarým sürecinde bütün bilgisive deneyimi ile sunmakla yükümlüdür.

4.Mimar iþverenine karþý bir iþ gizliliði ödevi ile baðlýdýr.5.Mimar her cins reklamdan kendisini nem eder.6.Genç meslektaþlarý çalýþtýrýrken veya iþ yönetirken

mimar kendi deneyimini aktarýr. Onlara mesleki eðitimlerinigeliþtirme olanaðý saðlar.

7.Ýþverenin izni ile uzman ve sanatçýlarla iþbirliði yapýla-bilir. Bu durumda her birinin hak, ödev ve sorumluluklarýnýönceden ve mutabýk kalarak tanýmlar.

8.Genel kural olarak mimar mesleðin bütün mensu-plarýnýn, uzmanlarýný yönetir ve koordine eder. Buna yapýnýnendüstrileþmesinde yer alanlarda dahildir.

9.Mimar mesleðini kendi adýna ve kendi þahsi sorumlu-luðu altýnda icra eder. Adýný ödünç vermesi devretmesiyasaktýr.

10.Mimar tariflelere göre alacaðý ücret ve maaþ dýþýndakomisyon alamaz, üçüncü þahýslarýn saðlayacaðý avantalar-dan yararlanamaz.

1.Mimarýn/Mimarlarýn veya büronun ismi, adresi, telefonu, faxnosu, emaili.

2.Mimarýn/Mimarlarýn teknik/idari kapasiteleri ve uðraþ alanlarý.(Hangi tip binalarý projelendirdikleri.)

3.Mimarýn/Mimarlarýn birlikte çalýþtýðý diðer teknik uzmanlar(Ýnþaat mühendisleri, elektrik mühendisleri, vs (kimlerdir takým kur-gusu nasýldýr.

4.Projelendirme ekibinin bütün teknik elemanlarýnýn (Mimar,inþaat mühendisleri, elektrik mühendisleri vs)nin Özgeçmiþleri

5.Proje ekibinin çalýþmasý atölyesi ve bu atölyede bulunan araç,gereç, bilgisayar, donanýmý hakkýnda açýklýyacý bilgiler. AyrýcaAtölyede kullanýlan bilgisayar programý hakkýnda bilgiler.

6.Projelendirme ekibinin Çalýþma Disiplinleri nasýldýr. (Ekip lid-eri kimdir, iþ daðýtýmýný kim nasýl yapar. Ýþ teslimi nasýl yapýlýr, hizmetücretleri daðýtýmý nasýl yapýlýr, Takým Çalýþmasý kurallarý nasýldýr)

7.Porjelendirme ekibinin tasarým sürecinden yapýnýn tamamlan-masýna kadar nasýl bir çalýþma sistemi içinde çalýþmalarýnýsürdürüyor.

8.Mimarýn/mimarlarýn bugüne kadar gerçekleþtirdikleri proje veyapýlarýn, isimleri, malsahibleri, adresleri, proje tarihleri, inþaat tar-ihleri, müteahhitlerinin isimleri, tanýtým fotoðraflarý ile sunulmalýdýr.(yapý grublarý O.V.B grublarý þeklinde ele alýnabilir)

K.T.M.M.O.B Yönetim Kurulu

Süreçaþamalarý/Yöneti

m Ýþlevleri

ÖnFikir/Programlama

Dizayn GerçekleþtirmeHazýrlýðý

Gerçekleþtirme(Yapým)

Kullanma/Ýþletme Bakým/Onarým

Planlama -Ýsteklerin programlanmasý,-Yapýlabilirliketüdü, -Maliyet tahmini, -Bütçe tahmini

-Maliyet planlanmasý, -Bütçe plan., -Kaynak plan., -Teknoloji planlanmasý

-Ýhale dosyasýhazýrlama, -Keþif, -Teklif isteme, -Ýhale düzenleme

-Ýþ programý, -Kaynak listeleri, -Bütçe programlarý

-Ýþletmenin planlanmasý

-Bakým veonarýmýn planlanmasý

Örgütlenme

Yürütme/Eþgüdümleme

Tüm üretim sürecinin

-Tesisat, strüktür,eletkrik ve mimarigruplarýn yönetimi

koordine yönetim

-Genel yüklenciolmadýðý durumlar-da alt yüklenicininkoordine yönetimi

Denetim -Arsa seçimi veyauygunluðunun denetimi, -Mal sahibi isteklerinin denetimi, -Zemin etüdü çalýþ-malarýnýn denetimi, -Maliyet denetimi

-Maliyet denetimi, -Süre denetimi,-Programa uygunluk denetimi, -Teknoloji uygunlukdeneti, -Deðer analizi

-Ýhale sonucunundeðerlendirilmesi,-Tekliflerin denetimi

-Ýþ programý denetimi, -Ýþ kazalarýnýn denetimi, Ýþ etüdü

-Ýþletmenin denetimi

-Bakým ve Onarým denetimi

YAPI ÜRETÝMÝ SÜREÇ AÞAMALARI TABLOSU

-Proje düzeyi örgüt strüktür modelinin geliþtirilmesi. -Haberleþme modelinin geliþtirilmesi.-Ýliþki ve anlaþma þekillerinin belirlenmesi. -Örgüt modeline uygun olarak rol alacak örgütlerin seçimi

6812

A.The history1.1882: Part of the buildingappears on the cadastral plan ofthe area (Kitchener's Map).2.1914: Additions on the buildingof 1882 and erection of a newsection. The additions were com-pleted by 1928.3.1914: The plot of land that com-prised the building was divided intosmaller plots. The division of theplot as shown on today's plan wasfinished between 1928 and 1937.4.1937: The owner of the paintshop located next to the buildingbought the eastern part of thebuilding.5.The building is declared by theAntiquities Department as AncientMonument. Any alteration or inter-vention requires the approval of theAntiquities Department.

B.Description of the plots and ofthe building1.The plots of the building arelocated inside the walled city ofNicosia at the area of thePancyprian Gymnasium and thehistoric church of St John,between Pendaktylou and TheseosStreets. Access to the building isgiven through Kerveros Street.2.The total surface area of theplots is 785 sq.m.3.The actual building has a totalsurface area of 435 sq.m. which isallocated in two floors: At theground floor there are eight roomsof surface area of 204 sq.m. and51 sq.m. of ancillary buildings atthe yard of the building. At the firstfloor there are five rooms of sur-face area of 180 sq.m.

THE BUILDING THAT HOUSES THE OFFICES OFTHE TECHNICAL CHAMBER OF CYPRUS (ETEK)

68 13

C.The state of the building before restoration1.The building constitutes of the ground floor, which was built out of sandstone and of the first floor,which was built out of mad bricks. During the divisions that took place through the years woodenframework was used with infill by sandstone. The condition of the walls was fair but the lightweightwalls (called also "dolmades") were decomposed in general.2.The floors had wooden framework covered with canes, or reed matting or timber planks. The toplayer of the ground floor was covered with slabs of gypsum marble.3.The wooden roof consisted of wooden beams, canes, reed matting, thick soil, wooden edges androman type roof tiles.4. Only a few doors and windows existed and they were in a very poor condition.5. Idiomorphic elementsof the building included thetwo stone built staircaseswith the auxiliary arch attheir base and the woodencurved wooden beams of theroof.6. The building is sur-rounded by a large yard. Atits west corner there is anancillary building (singleroom) in a very poor condi-tion.


“ETEK”in kullandýrttýðý tanýtým levhalarý.

6814

D.The restoration1. After a decision of the General Council ofETEK and after coordinated efforts, the Ministryof Interiors transferred to ETEK the complex ofthe buildings in order to house its offices. Therelevant procedures started in 1995 and werecompleted in 1999.2. As a result of an ArchitecturalCompetition the design of the restoration of thecomplex of the buildings was awarded to theArchitect' s team of Anastasia Pitta, MariaMavrou and Kyriakos Antoniou.3. The consultants of the team were:Structural Engineer: Michal PittasMechanical Engineer: Savvas EliofotouElectrical Engineer: Kyriakos ZinierisQuantity Surveyor: Yiannis Vrahimis4. The Project Manager was the MunicipalEngineer of Nicosia Dinos Constantinou and thesteering committee included the President ofETEK and other members of the Council.5. The final cost of the restoration worksrose to £450.000CYP and it was covered mainly

by the Ministry of Communications and Works(according to the law for restoration of excep-tional and traditional buildings), by donations ofprominent members of our society, by largefirms and by simple members of ETEK.

6. Substantial was also the contribution ofthe Municipality of Nicosia in general and morespecifically of our colleague and employee of theMunicipality Agni Petridou who as an expert onmatters of conservation provided valuable assis-tance. The Departments of Town Planning andAntiquities through their employees and col-leagues architects and engineers assist thewhole effort, as well.

7. Further to the above a whole group ofarchitects and engineers assisted the effort withtheir valuable input on matters of conservation,restoration, earthquake protection etc.


68 15

Kriterlerin önemini belirtmek için önce kirterleri bilmeklazým. Sonra söylenen yanlýþ bilgileri

Düzenli bir taþýyýcý sisteme olanak veren düzgün bir planesas alýnmalý, girinti, çýkýntýlar sýnýrlý tutulmalý, binauygun yerlerdeki derzlerle depremde olumsuz davranýþgöstermeyecek bloklara ayrýlmalýdýr.

Birbirini izleyen katlar arasýnda ani rijitlik, dayanýmdeðiþikliði olmamalý, zayýf, yumuþak katlar yaratýlma-malýdýr.

Kat döþemesi levha (diyafram) etkisi yapabilmeli,döþemede büyük boþluklar bulunmamalýdýr.

Taþýyýcý sistemde bazý kolonlarýn kýsa kalmasý önlenmeli,bu durumun taþýyýcý olmayan duvarlarla da meydanagelmemesine dikkat edilmelidir.

Katlarýn birbirine göre yatar yer deðiþtirmeleri sýnýrlý tutul-malý, yeterli rijitlik saðlanmalýdýr.

Düþey eksen etrafýnda burulmayý önlemek amacýyla kat-larda rijitlik ve aðýrlýk merkezleri elden geldiðince yakýnolmalýdýr.

Taþýyýcý sistemin süneklik düzeyi yüksek olmalýdýr.Bitiþik binalarda kat düzeyleri ayný olmalý, farklý yapýl-

malarý zorunlu ise, býrakýlan derz çarpýþmayý önleyecekdeðerde olmalýdýr.

Taþýyýcý sistem bakýmýndan düzensiz binalarýn yapýmýn-dan kaçýnýlmalýdýr.

Yapý taþýyýcý sistemini oluþturan tüm kolon ve perdeler enaz iki doðrultuda baðlanmalýdýr. Konsollar nedeniyle birdoðrultuda baðlanmayan kolonlar bulunulmamalýdýr.

Ýskelette eksenlerdeki sapmalar, bina eni ya da boyuncadevam etmeyen, döþeme ile biten çerçeveler önlen-melidir.

Düðüm noktalarýnda kolonlarýn taþýma gücü moment-lerinin toplamý, kiriþlerin taþýma gücü momentleritoplamýndan daha büyük olmalýdýr (kuvvetli kolon-zayýf/yeterli kiriþ).

Yapýmýn tüm Düþey taþýyýcý elemanlarý zemine kadarinmeli, temele oturmalýdýr. Konsol ya da kiriþe oturan,temele kadar inmeyen kolonlar özellikle depreminDüþey bileþeni altýnda tehlike kaynaðý oluþturmaktadýr.

Binada taþýyýcý olmayan duvarlar da kalýnlýklarý, iskeletebaðlanmalarý, sistemin deprem davranýþýna etkileriaçýsýndan deðerlendirilmelidir.

Seçilen taþýyýcý sistem malzemesinin ve uygulama iþçilik-lerinin iyi kalitede olmasý saðlanmalýdýr.

Her sistemin malzemesine, özelliklerine uygun ayrýntýlaraözen gösterilmeli, tasarým eksiksiz yapýlmalýdýr.

Temel zemini üst yapýnýn önemine uygun olarak incelen-meli, yapý yerinin deðiþtirilmesi dahil, gerekli önlemleralýnmalýdýr.

Ýyi yapýlmýþ bir tasarýmýn, ancak iyi uygulandýðý zaman

gerçek deðerini bulacaðý gözden uzak tutulmalýdýr.Deprem sonrasý konuþulanlarýn yanlýþ anlaþýlmasý ya da

uzamanlýklarý dýþýna çýkmalarý, zaten tedirgin olankonuya yabancý kiþilerin yanlýþ bilgi edinmesine nedenolmuþtur. Bu bilgilerin bazý teknik elemanlarda da oluþ-tuðu, bazý raporlarda yer aldýðý görüldüðünden kýsacadeðinmekte yarar vardýr.

Yapý saðlam zemine oturuyorsa korkulmaz, depremdenaz etkilenir. Temel zemini elbette önemlidir. Ancak üstyapý yeterli olmadýkça, o zemine uygun düzenlen-medikçe depreme dayanýklý olmayacaðý açýktýr.

Temel su kaçarsa bina yatar, kayar.Su-temel etkileþimi ayrý bir konu olarak ele alýnýr ve temel

zeminin incelenmesi bunu da içerir. Temelde sudüzeyinin sýk deðiþmesi korozyon tehlikesi yaratýr. Buda yeterli ve kaliteli bir beton örtüsü ile ya da önemlidurumlarda su yalýtýmý ile önlenebilir.

Hafif yapý depreme dayanýr, aðýr yapý göçer.Her yapý kendi aðýrlýðýna göre düzenlenir ve hesaplanýr, iyi

tasarlanmýþ aðýr ya da hafif her yapý yeteri kadar güven-likli olmak zorundadýr. Özelliklerine uygun olmadantasarlanmýþ ve inþa edilmiþ hafif yapý da tehlikeli olabilir. Yapý ahþap ya da çelik gibi depreme dayanýklý malzeme

ile yapýlmalýdýr.Taþýyýcý sistem seçimine malzeme seçimi ile baþlamak

yanlýþ düzenlemelere götürür. Depreme dayanýklý malzemetanýmý yanlýþtýr. Her malzemenin belirli özellikleri, dayaným-larý vardýr. Bunlara uygun kullandýkça, taþýyýcý sistemi etk-ileyen baþka etkenlere olduðu gibi depreme de dayanýklý biryapý inþa etmek mümkün olur.

Her konuda ve mimarlýk, mühendislikte daha belirginolduðu gibi bir sorun çözülürken, çözüm için bir seçimgerektiðinde yararlý ve sakýncalý yanlarý ile sýralanarak enuygun seçim yapýlabilir. Taþýyýcý sistem malzemesi olaraksöz konusu yapýnýn özellikleri, çevrenin durumu, ekonomigöz önüne alýnarak bu gün için kullanýlan yapma, beton-arme, çelik, ahþap iskeletli, ön yapým, hafif beton panel ele-manlardan biri seçilecek ya da yeni bir buluþ denenecektir.

Depreme dayanýklý bina, mimari projenin düzenli, sorunyaratmayacak bir taþýyýcý sistem oluþturulmasýna olanaksaðlayacak biçimde, uzmanlarýn iþbirliði ile saðlanmasý vegeliþmesi ile tasarlanabilir. Çoðu zaman yapýldýðý gibi,deprem ve öteki tehlikeler göz önüne alýnmadan biçim-lendirilen mimari projeyi hesapçýya vermek, taþýyýcý sistemidüzenleyecek uzmaný hesap makinesi gibi görmek,düzeltilmesi olanaksýz olumsuz sonuçlar yaratýr. Ýnþaatçeþitli uzmanlarýn az ya da çok katkýsý, iþbirliði ile gerçek-leþecek bir bütün olarak ele alýnýnca iþlevsel, güzel vegüvenli olabilir.

TASARIM SÜRECÝNDE DEPREM KRÝTERLERÝNÝN ÖNEMÝVE MÝMARLARIMIZIN BU KONU ÝLE ÝLGÝLÝ HÝZMET ÝÇÝ

EÐÝTÝMLERÝ AÇISINDAN GÖRÜÞLERÝMÝZ

6816

Kuzey Kýbrýs'ta son yarým yüzyýlda yaþananpolitik ve yönetsel deðiþiklikler her alanda olduðugibi mimarlýk alanýnda da etkisini göstermiþ,mimarlýk mesleði kimlik kazanmaya ve kurumlaþ-maya baþlamýþtýr. Daha önceleri "Encümen" ekayýtlý olarak mesleklerini uygulayan mimarlarýn1962 yýlýnda "Kýbrýs Türk Mühendis ve MimarlarBirliði" ne katýldýklarý 1970 yýlýnda ise bu kuruluþun"Kýbrýs Türk Mühendis ve Mimarlar Odalarý Birliðinedönüþmesi ile kendi meslek kuruluþlarý olanMimarlar Odasýný kurduklarý görülmektedir (1).Kýbrýs mimarisinin geçmiþi incelendiðinde eðitimliilk mimarlarýn mimarlar odasýný kuran ve üye olanmimarlar olduklarý görülür. Mimarlar Odasýnýn ilküyeleri baþta Türkiye (özellikle ÝTÜ ) olmak üzereÝngiltere Amerika gibi dýþ ülkelerde eðitim görerekvatana dönenlerden oluþmakta idi. Odaya 1numara ile kayýtlý bulunan 1951 ÝTÜ mezunuAhmet Vural Bahaddin ve 2 numara ile kayýtlý bulu-nan 1957 Sheffield mezunu Ýzzet Ezel ReþatKuzey Kýbrýsa çok güzel yapýlar býraktýktan sonraaramýzdan ayrýlmýþlardýr. Þu anda yaþayan en eskiüye 1956 Sheffield mezunu, Emel Erhan, en eskikadýn üye ise 1972 ÝTÜ mezunu Sevim Altan'dýr.Türkiye'de mimarlýk eðitimi olanaklarýnýn ( ilk özelmimarlýk okullarýnýn) artmasýna parallel olarak 80 liyýllarýn baþlarýnda üye sayýsýnda artýþlar olmasýnaraðmen göze çarpan artýþlar 90 lý yýllarda KKTC demimarlýk eðitimi veren kurumlarýn açýlmasýndansonra olmuþtur. Otuz yýlý aþmýþ bir geçmiþi olanKýbrýs Türk Mimarlar Odasý'nýn üye sayýsý 2002yýlýnýn baþlarýnda 540'lara ulaþmýþtýr.

Bugüne kadar mimarlar odasýnýn yönetimi ve defaaliyetleri hakkýnda bir çok yazý yazýlmýþ olmasýnaraðmen mimarlar odasýna hayat veren güngeçtikçe ona daha da anlam kazandýran üyelerhakkýndaki bilgiler mimarlar odasý kayýtlarýnda saklýkalmýþtýr. Mimarlýk mesleði ve mimarlar odasý ile

ilgili araþtýrma veya yoruma taban oluþturacak her-hangi bir istatistiksel çalýþma yapýlmamýþtýr.

Bu açýðý kapatmak ve K.K.T.C.'deki mimarlarýnsorunlarý, çalýþma alanlarý, mimarlýk mesleðinindiðer mesleklerle karþýlýklý etkileþimi, mimarlýkeðitimi konularýnda yapýlacak çalýþmalara ýþýk tut-mak üzere, mimarlar odasý kayýtlarýndan yararla-narak elde edilen, veriler deðerlendirilerek grafik biranlatýma dönüþtürülmüþtür.

Bu çalýþmanýn ayný zamanda,KKTC de meslekleri ilgilendiren konularda

projeksiyon yapacak olan araþtýrmacý , politikacýve yöneticilere,

KKTC deki eðitim dallarýnýn planlanmasýn-da karar verme konumunda olanlara,

Meslekler arasý iliþkileri ve dengeleriinceleyenlere,

Meslek seçecek olanlara, da yardýmcý ola-caðý, bu konularda yapýlmýþ çalýþmalara yeni birbakýþ açýsý getirirken yeni yapýlacak çalýþmalara dabir ivme kazandýracaðý umulmaktadýr.

Ýstatiksel çalýþmanýn sonucu olan grafiksunumlar Mimarlar Odasý kayýtlarýnýn taranmasý vebulgularýn analizi sonucu ortaya çýktýðýndan bukayýtlarýndaki bilgilerle sýnýrlý kalmaktadýr. KKTC deyaþayan fakat Oda'ya kayýtlý olmayan mimarlardoðal olarak bu araþtýrma kapsamýna gire-memiþlerdir. Mimarlar Odasý üyelerinin veya konuile herhangi bir nedenle ilgilenenlerin bizlereulaþtýracaklarý bilgi, eleþtiri ve öneriler bundan son-raki çalýþmalara katkýda bulunacaktýr.

(1) I. Kültür Sanat Kurultayý Oluþum Tutanak,Rapor ve Kararlarý , 3-6 Mart 1998.

Prof. Dr. Nurten AksugürYüksek Mimar Doktora Araþtýrma Görevlisi Fatma Ýlkin

Doðu Akdeniz Üniversitesi Ýç Mimarlýk Bölümü Öðretim Üyesi Prof. Dr. Nurten Aksugür ve Yüksek Mimar Doktora AraþtýrmaGörevlisi Fatma Ýlkin’e hazýrlamýþ olduklarý bu deðerli çalýþmadan dolayý teþekkür ederiz...

Mimarlar Odasý Yönetim Kurulu

MÝMARLAR ODASI KAYITLARINA SAYISAL BÝR BAKIÞ

6826

Çok toplumlu kültürlerin ilginç yanlarý oluyor. Ayný yerde hem otoplumlarýn kültürüne özgü kimi özellikleri, hem de bunlarýn karýþým-larýndan ortya çýkan bileþime iliþkin özellikleri görmek, yaþamak çokgüzel bir þey. Bunun en iyi örneklerinden birinin Ýstanbul olduðunubiliyoruz. Çok toplumlu birimparatorluðun baþkenti olan bukentin de böyle özellikleri varmýþve bugün bunlarýn bir bölümününyitirilmiþ olmasýna üzülüyoruz.Böyle bir varsýllýðýn yaþatýlmasýgerektiðini düþünüyoruz.

Kýbrýs da böyle bir yer.Burada iki toplum uzun birgeçmiþ boyunca birlikteyaþamýþ, bir yandan kendi kültür-lerinden gelen birikimi koru-muþlar, bir yandan da bunlarýnbirbirine karýþmasý bu adayaözgü kimi tatlar yaratmýþ. Hangikültüre baðlý olursa olsunlar,burada yaþayan insanlar da bun-larý doðal karþýlayýp benim-semiþler. Hiç Gotik bir camiyegittiniz mi? Ya da bir Venedikkalesinde çaðdaþ müzik konseridinlediniz mi? Ortaçaðdan kalmabir limanýn kýyýsýnda bir fincankahve ya da bir bardak þarapiçmeye ne derdiniz? Eðer bunabenzer þeyler yapmadýysanýzolaðandýþý bir deneyimden yok-sun kaldýnýz demektir.

Ama çok toplumlu olmanýn sorunlarý da var doðal olarak. Heleayrýmlar yapay olarak körüklenmiþse kültürler arasýndaki renkli fark-lýlýk kara bir düþmanlýða bile dönüþebiliyor. O zaman da iþler içindençýkýlmaz boyutlara ulaþabiliyor. Herkesin bildiði gibi, Kýbrýs bunun

için de tipik bir örnek.Gene de toplumlarýn içinde saðduyulu bireyler

yok deðil. Onlar bu yapay ayrýmcýlýðýn yapýcý bir bir-likte yaþama dönüþtürülmesinin daha iyi olacaðýnýbiliyorlar. Bu doðrultuda çalýþmalar yapýyorlar.Zaman zaman göle çalýnan mayalarýn tuttuðu, budüþüncelerin olumlu sonuçlar verdiði görülüyor.Neyse ki, kimi uluslararasý kuruluþlar bu doðrul-tudaki çabalara destek veriyorlar. Kýbrýs'da bununda örnekleri var.

Birleþmiþ Milletler örgütünün kimi bölümleri butür çalýþmalarý özendiriyorlar. Eðer kiþi ya da kuru-luþlarýn böyle projeleri var ve toplumun iki kesiminide ilgilendirecek nitelikteyseler, bunlar deðer-lendiriliyor, uygun bulunanlar destekleniyor. Bununkoþullarýndan biri de hükümetler dýþý örgütlertarafýndan önerilmiþ ve uygulanmak isteniyorolmalarý. Bu yazýmda Kýbrýs'da uygulanan, ONOPS(Birleþmiþ Milletler Proje Servisleri Bürosu) ileUNDP (Birleþmiþ Milletler Geliþtirme Program)tarafýndan desteklenen ve bizim uðraþ alanýmýzýilgilendiren böyle bir projeden söz etmek istiyorum.

Projenin adý Geleneksel Kýbrýs Yerleþmeleri.Genel olarak adadaki yerleþmelerin özelliklerini araþtýrmaya, bun-larýn korunmasý, iyiliþtirilip geliþtirilmesi, gerektiðinde kimi özellik-lerin çaðdaþ yaþama uyarlanabilirliklerinin araþtýrýlmasý konusundabir çalýþma. Projeyi yukarda anýlan uluslararasý kuruluþlara KKTC

Mimarlar Odasý önermiþ. Türk kesimindeki yürütücülüðünü de böylebir çalýþmaya önayak olan mimar Necdet Turgay üstlenmiþ.

Rum kesimindeki mimarlar ve yapý mühendisleri daha çok

Doç. Dr. Üstün Alsaç

KIBRIS'TA UYGULANAN BÝR ARAÞTIRMA PROJESÝ

68 27

geleneksel yapýlarýn yenileþtirmesi sorunlarý üstünde çalýþmakistemiþler. Onun için de orada bir taþ biri de yenileþtirilmesikonusunda nelerin yapýlabileceði araþtýrýlýyor.

Türk kesimindeki çalýþmalarýn ise yapay fiziksel çevre iletoplumsal yapý iliþkilerine aðýrlýk vermesi öngörülmüþ. MimarlarOdasý bu konulara ilgi duyan üyelerinin katýlýmýyla çalýþmalarýnýbaþlatmýþ. Necdet Turgay Kýbrýs'da adýný duyurmuþ bir mimar,

Doðu Akdeniz Üniversitesi Mimarlýk Fakültesinde yarým zaman-lý öðretim görevlisi. Büyük bir heyecanla bu projeyi yürütürken heryaþtan genç mimar ve araþtýrmacýlarý çevresinde toplamýþ. AyrýcaRum kesimiyle iliþkilerin de koordinatörlüðünü yapýyor. Her kes-imdeki çalýþmalarýn bir araya getirilmesi ve bunlarýn bir kitap biçi-minde yayýnlanmasý düþünülüyor.

Kýbrýslý mimarlar bu tür bir çalýþmanýn yapancýsý deðiller.Bundan önce de her kesimin mimarlarý benzer bir araþtýrma projesi-ni gerçekleþtirmiþler, bu çalýþmalarýn sonuçlarý 1995'de bir kitapbiçimine getirilmiþ. Bu yayýnýn adý Twelve Traditional Cyprus Wuses,yani On iki Geleneksel KýbrýsEvi. Her iki kesimin mimarlarýaltý gruba ayrýlarak Kýbrýs'ýnkültürel kalýtýna iliþkin önemlibir yapýt ortya çýkmýþ. Yeniprojenin yürütücüsü olanNecdet Turgay bu çalýþmadada yer almýþ, kitaba AbideEryaþar Baþman ile birlikteincelediði bir ev ile katkýdabulunmuþ.

Böyle ortak çalýþmalarýnyalnýzca bilimsel araþtýr-malarý gerçekleþtirmeiþlevinin yaný sýra ikitoplumun insanlarýný birbirineyakýnlaþtýrmak gibi bir yararývar. Hatta belki týpký çizimleriyapýlan konutlarýn kültürelyaþama katkýsýndan çok butür iliþkilerin vurulmasýna yolaçmasý bile bu adadayaþayan insanlarýn geleceðiaçýsýndan daha önemli biledenebilir. Sýradan insanlar

birbiriyle çatýþmak istemiy-orlar, bilim ve sanatadamlarý barýþ içinde birlik-te yaþamanýn önemineinanýyorlar. Budüþüncelerin de toplum-larýn bütün kesimlerineyaymak için çalýþýyorlar.

Bunun için yapýsanatýndan daha iyi birçalýþma alaný olabilir mi?

Gelenekseliyle, çað-daþýyla, kýrsalýyla,kentseliyle mimarlýk yap-týlarý hem kültürlerin izinitaþýyor, hem de sessiz yan-sýzlýklarýyla biz hepinizinor tak ürünüyüz iletisiniveriyorlar. Onu incelemek-ten, onunla uðraþmaktandaha barýþçý, daha bir-

leþtirici bir þey olabilir mi? Yukarýda andýðým çalýþmayý kýsa biryazýyla Cumhuriyet Kitap'ta tanýtmaya çalýþýrken ben de yazýmýnbaþlýðýný "Barýþýn Öteki Adý: Mimarlýk" diye koymuþtum. Bu yazýyýKKTC Mimarlar Odasýnýn yayýn organý Mimarca dergisi de yayýn-lamýþtý.

Yeniden konumuza dönersek, Kýbrýslý mimarlar bu seferkiaraþtýrmanýn odaðý olarak Kuzey Kýbrýs'ýn kesiminden iki yerleþmeyiseçmiþler, bunlar Aðýrdað ve Alaniçi köyleri. Bu seçimin nedeni kýr-sal yerleþmelerin kentsel yerleþmelre göre dýþ etkilere daha az açýkolmasý, dolayýsýyla da kimi geleneksel yapým tekniklerinin korun-muþ, hatta hala uygulanýyor olmasý. Seçimde yerleþmelerden birininTürk, ötekinin de Rum köyü olmasýna özen gösterilmiþ. Birinin daðbirinin de ova yerleþmelerinden seçilmesine çalýþýlmýþ.Yerleþmelerden birinde taþ, ötekinde kerpiç gibi farklý yapý gereç-lerinin kullanýlýyor olmasý da bir baþka seçim nedeni olmuþ.

Proje çalýþmalarý Kasým 2001 tarihinden beri sürdürülüyor.Oluþturulan çalýþma birimleri bu yerleþmelere giderek alan çalýþ-


6828

malarý yapýyorlar. O da bir öðretim görevlisi olan mimar Dr. HüseyinAteþin'in öne hazýrlýklarýný yaptýðý ve Mimarlar Odasý ile çalýþma gru-plarýnýn kimi deðiþikliklerle benimsediði çalýþma programýna göreyerleþmelerin aþaðýdaki özelliklere göre incelenmesine karar ver-ilmiþ.

*Yapý gereçleri*Yapým(konstrüksiyon) özellikleri*Yüzey dokularý*Strüktür özellikler*Evlerin tipolojileri*Kentsel tipolojiler*Ýç uzam özellikleri*Yapý yüzlerinde boþluk-doluluk özellikleri*Süsleme ve bezemler*Toplumsal yapýBöylece bu yerleþme birimlerindeki yapýlarýn bir dökümü

çýkarýlmýþ olacak. Bunlara kýrsal kesim yerleþmelerindeki yapýlarýndoða ile uyum içinde ya da doðaya karþý davranýþlarýný konu alan veyapý üretiminin toplumsal boyutlarýný incelemeyi amaçlayan biraraþtýrmanýn katýlmasý ile çalýþma tamamlanmýþ olacak. Alan çalýþ-malarý mimar Þaziye Hafýzoðlu, Özgür Dinçyürek, Reyhan Pýrýldak,Birgül Beyatlý, Özge Özbekoðlu ve Fatma Terlik tarafýndan yürütülüy-or. Aþama aþama bitirilmesi planlanan çalýþmalarýn bir bölümüsonuçlanmak üzere.

Mimarlar Odasý proje kapsamýnda baþka etkinlikler de düzen-lemiþ. Bunlardan biri bir dizi konuþma. Geleneksel mimarlýðýn çeþitlisorunlarýna kuramsal açýdan yaklaþacak bu konuþmalarýn Rum kes-imindeki uðraþdaþlarla düþünce alýþveriþi saðlamasý da istenmiþ.Böylece her iki kesimdeki çalýþmalara iliþkin bilgiler karþýlýklý olarakbirbirine iletilir diye düþünülmiþ. Onun için de konuþmalarýnLefkoþa'da sýnýrda bulunan ara bölgedeki Ledra Palas'ta yapýlmasý-na karar verilmiþ.

KKTC Mimarlar Odasý elinden geldiðince Türkiyeli uðraþ-daþlarýný da bu tür çalýþmalara katmaya çalýþýyor. Bilindiði gibiKýbrýs'daki üniversitelerin mimarlýk bölümleri var ve bunlardadagörev alan öðretim üyelerinin bir bölümü de Türkiyeli. Çalýþma alan-larýnýn kesiþtiði noktalarda bu araþtýrmacýlarýn birikiminden de yarar-lanmak isteniyor. Sözünü ettiðim konuþmalar dizisi bu görüþle plan-lanmýþ. Ayrýca yukarýda belirtilen çalýþmaya baþka disiplinlere baðlýuzmanlarýn da katkýda bulunarak yelpazenin geniþletilmesi dedüþünülmüþ.

Bir program çerçevesinde düzenlenen konuþmlar dizisi aþaðýda

adlarý ve konuþmalarýnýn baþlýklarý verilenkatýlýmcýlarla gerçekleþtirildi.

*Tuncer Baðýþkan (Kazýbilimci, Kýbrýs)Aðýrdað köyünün tarihi ve yakýn geçmiþi ileilgili bir araþtýrma.

*Hüseyin Ateþin (Mimarlýk tarihçisi,Kýbrýs) Çamurda ayak izleri

*Reyhan Parýldak Sabri (Mimaryenileþtirmeci, Kýbrýs) Kültürel kalýtýn korun-masýna iliþkin kuramlar

Üstün Alsaç (Mimarlýk tarihçisi, Türkiye)Geleneksel ve çaðdaþ konutlar arasýnda birkarþýlaþtýrma

*Derya Oktay (Mimar kentsel tasarýmcý,Türkiye) Sürdürülebilir konut çevreleri:Geleneksel Kýbrýs yerleþmelerinin öðrettikleri

*Gül Öztek (Mimar, Lefkoþa'dakiArabahmet Mahallesindeki koruma çalýþ-malarý sorumlusu, Kýbrýs) Geleneksel yapýmteknikleri, yapý gereçleri ve bunlarý korumayöntemleri.

Ocak 2002 sonunda Nisan 2002 ortasýna kadar süren bukonuþmalar geleneksel yapý sanatlarýna iliþkin ilginç konularý elealdýlar, bunlar Rum kesiminden gelen uðraþdaþlarýyla birliktetartýþtýlar. Özellikle Hüseyin Ateþin'in geleneksel bir yapý gereci olanve Kýbrýs'da da yaygýn bir kullaným alaný olmuþ olan kerpicin çaðdaþyöntemlerle üretilme koþullarýnýn araþtýrýlmasý konusunun ivedilikleele alýnmasý gereðine deðinen konuþmasý önemli bir katkýydý.

Bu etkinliðin en önemli yaný, daha önce de söylediðim gibi,Rum kesiminden gelen mimar ve mühendislerle tanýþmak, kimi eskidostluklarýn pekiþtirilmesi ve ortak bir tartýþma ortamý oluþturmakoldu. Açýlýþ ile kapanýþ konuþmalarýný Mimarlar Odasý BaþkanýEkrem Bodamyalýzade'nin yaptýðý toplantýlar da açýk büfe biçimindedüzenlenen bir yemekle sona erdi.

Projenin yürütücüsü olan Necdet Turgay bütün katýlýmcýlardanbu çalýþmalarýn nasýl daha yaygýnlaþtýrýlabileceði, sýradan insanlarýn,özellikle de yukarýda belirtilen yerleþme birimlerinde yaþayanlarýnbunlardan yararlanmasý için nelerin yapýlabileceði konusunu düþün-melerini istedi. Mimarlar Odasý olarak her türlü öneriye açýk olduk-larýný, bunlarý ya bu, ya da bir sonraki proje kapsamýnda yaþamageçirmek için çalýþacaklarýný belirtti.

Gelenekseliyle, çaðdaþýyla yapý sanatý herkesi ilgilendiren biruðraþ. Ama çoðu kez bunu mimar olmayanlara anlatmak kolayolmuyor. Genellikle kendimiz söyleyip kendimiz dinliyoruzl. Baþkaülkelerde, yöneticiler de içinde olmak üzere, toplumun pek çok kes-imi bu konulara daha çok ilgi ve duyarlýlýk gösteriyorlar. Bu daonlarýn araþtýrmacý, tasarýmcý ve uygulamacýlarý daha iyi anla-malarýný saðlýyor, onlara arka çýkmalarýna yol açarak daha yaþan-abilir yapýlaþmýþ çevreler oluþturmalarýný, var olanlarýn iyileþtiripgeliþtirmesini kolaylaþtýrýyor. Bizim de mimarlar olarak bu doðrul-tudaki çalýþmalara arka çýkmamýz, onlarý uzmanlarýnýn dýþýna taþa-cak biçimde yaygýnlaþtýrmamýz gerekiyor.

Kýbrýs'da uygulanan araþtýrma projesi kýsaca böyle. Ona katkýdabulunan tüm araþtýrma ve mimarlara teþekkürler.

Doç. Dr. Üstün Alsaç(Doðu Akdeniz Üniversitesi Mimarlýk Fakültesi)Kaynaklar:*Anonim, Twelve Traditional Cyprus Houses, Lefkoþa, 1995*Üstün Alsaç, "Barýþýn Öteki Adý: Mimarlýk", Cumhuriyet Kitap,

sayý 431, 1998*Üstün Alsaç, "Barýþ Öteki adý: Mimarlýk", Mimarca, Sayý 66,

2001


68 29

MÝMARÝ TASARIMDA PLANLAMA KARARLARI

1.Bina yerleþimi.... Genel çevre ve kitle-sel kararlarý.

*Fiziki çevre verilerine göre bina kom-pleksinin ve genel-özel alanlarýn düzenlen-mesi.

2.Bina... ana sirkulasyon ve kitle karar-larý.

*Bina bütününü oluþturan, ana iþlevlereulaþým kararlarý ile bina formunun biçim-lendirilmesi.

3.Bölüm... Strüktürel biçimlenme karar-larý.

*Uygun taþýyýcý sistemin seçimi,bölümsel biçimlenmeye göre aks vebüyüklerin bulunmasý ile bina bölümlerinin

oluþturulmasý.4.Mekan... Mekansal biçimlenme karar-

larý.*Mekaným kullanýmýna alt döþem,

biçim ve büyüklerinin saptanmasý ilemekansal ile mekansal biçimlerin oluþtu-rulmasý.

5.Eylem Alaný... Eylem alaný biçimlen-me kararlarý.

*Mekan bileþeni olarak eylem alan-larýnýn biçimlendirilmesi ve Büyüklerininbulunmasý.

(Strüktürel-mekansal büyüklerin bulun-masý.)

1.TASARIMIN OLUÞMASINDAKÝ ANA FÝKÝR2.Programýn ana elemanlarýnýn araziye yer-

leþtirilmeleri, birbirleri ile ve arsanýn yakýn çevresiile iliþkileri bakýmýndan baþarýlarý.

3.Yapý veya yapýlarýn plastiðinin baþarýsý, yakýnçevreye ve kent katkýsý. Yapý plastiði ile fonksiyonuarasýndaki iliþki, veya yapýlarn kompleksi plastiðiile fonksiyonlarý arasýndaki iliþki, doðru mu?

4.Arsa kullanýlýþýnda mümkün olan az yoðunçözümlerin bulunuþu. Yeþil alana katký.

5.Genel yerleþmede ulaþým ve yaklaþým açýsýn-dan; insan, Araç servis giriþlerinin kolay kavran-abilir, kolay ulaþýlabilir olmasý.

6.Ýç ve Dýþ iliþkilerin çözümünde; Mekan düzen-lemelerinin rasyonel ve yöneltici olmasý.

7.Bina veya binalara dýþtan bakýþ açýsýnýnönemi, bina içinden dýþarýya veya binalar arasýn-dan dýþarýya bakýþýn önemi.

8.Ýçte ve dýþta, kullaným alaný ve servissirkülasyonlarýnýn iyi ayrýlmasýnýn baþarýlý çözümü.

9.Programýn önemli öðelerinin yerleþtiriliþindeyönelmenin baþarýsý (Manzara, iklim koþullarý, yönbakýmýndan)

10.ALIÞILMIÞ, GÖRÜÞÜLMÜÞ, HER YERE

UYGULANABÝLÝR ÇÖZÜMLER YERÝNE,YAPILACAÐI KENTE, YAKIN ÇEVREYE VE ARSASI-NA UYAN, PROGRAMIN VE ÝHTÝYAÇLARIN DOÐRUYORUMUNDAN DOÐAN ÖZGÜN ÇÖZÜMLERÝNBULUNMASI.

11.ÖNEMLÝ ÝÇ MEKANLARDAKÝ MÝMARÝBAÞARI.

12.MÖDÜLASYON ÝSTEYEN ELEMANLARINÇÖZÜMÜNDEKÝ BAÞARI.

13.Taþýyýcý sistemde; Fonksiyonlarla baðdaþanoptimum çözümlerin bulunmasý.

14.Tesisat sistemleri bakýmýndan; mimariçözüm baþarýsý.

15.Tüm binanýn veya komleksin, yangýn panikvb., hallerdeki durumu, mimari çözümün bubakýmdan baþarýsý.

DerleyenEkrem Z.Bodamyalýzade. Mimar

BÝR YAPININ VEYA KOMPLEKSÝN MÝMARÝDEÐERLENDÝRME KRÝTERLERÝNE ÖRNEK:

6830

Sarayönü Binalarý:Lefkoþa’yý Lefkoþa yapan Lüzinyanlardýr. Aslen Fransýz olan

bu sülalenin, kurucusu Guy De Lusignan'ýn Kudüs Krallýðýnýyitirmesi ve o sýrada Kýbrýs'ý ele geçiren Ýngiltere Kralý I.Richard'dan adayý satýn alýp feodal krallýðýn merkezi yapmasýylaKýbrýs'ta Lüzinyan dönemi baþlar. Böylece Lüzinyan dönemindeLefkoþa, ya da Frenklerin deyimiyle 'Nicosie', katedralleri,kiliseleri, manstýrlarý, ziyaretgahlarý, saraylarý, büyük konaklarý,geniþ sokak ve alanlarý, köprüleri, sebze-meyve bahçeleriyleyabancý ziyaretçilerin dikkatini çeken bir þehir durumuna gelir.

Bu dönemde Lefkoþa beþ kapýlý surlarla çevrili olup KanlýDere surlar içinden geçer. Venedik döneminde olasý Osmanlýsaldýrýsýna karþý Luzinyan surlarý ve içerisinde mimari deðeribulunan birçok kilise ve manastýrlar yýkýlýp, surlar üç kapýlý olaraktekrar yapýlýr. Günümüze dek gelen bu surlarýn özelliði, Lüzinyandöneminde yapýlan düzensiz þekilli surlar gibi olmayýp AyaSofya Katedralini (Selimiye Camii) oratalayacak þekilde 11burçtan oluþmasýdýr. Surlarýn yapýlmasýyla birlikte öncedensurlar içinden geçen kanlý dere güzargahý deðiþtirilerek sur dýþý-na alýnmýþtýr.

Osmanlýlarýn Kýbrýs'ý fethiyle birlikte Lefkoþa baþkent olmaözelliðini devam ettirir. Bu dönemde þehir yapýsal olarak birçokdeðiþikliðe uðrar. Ýdari merkezin orda oluþu ve hisarlarýn bir nevikoruma iþlevlerini sürdürmeleri nedeniyle Ýngiliz döneminin ikin-ci yarýsýna dek hisar dýþýnda yerleþim olmamýþtýr. Bu nedenleþehirde yapýlan yeni binalar ve han, hamam, çeþme gibi sivilmimari örnekleri þehrin genel dokususunun deðiþmesine nedenolmuþtur. Ancak bu dönemde de Lefkoþa yeþilliðini kaybet-memiþtir. Ýngiliz döneminin ilk yýllarýnda (1881) hazýrlananLefkoþa'nýn ilk þehir haritasýnda da (Kitchener's Map) bu gözlen-mektedir.

Lefkoþa þehri iþlevsel olarak incelendiðinde idari merkezinLuzinyan döneminden baþlayarak 20. yy sonlarýna kadar konu-

munu deðiþtirmediðini gözlemlenmektedir. Son 20 yýlda hükümet binalarýnýn birçoðu trafik yoðunluðu

ve artan talebe hizmet verememlerinden dolayý surlar dýþýnataþýnmýþtýr.

Ýdari merkez yukarda incelenen her üç dönemde de bugünküAtatürk Meydaný (Konak Meydaný) 'ýn bulunduðu Sarayönüolarak da bilinen yerde bulunmaktaydý. Dikilitaþýn bulunduðu bumeydana Konak Meydaný denmesi de Osmanlý dönemindehükümet konaðýnýn burda yer almasýdýr. Hükümet konaðýgünümüzde mahkemelerin bulunduðu yerde bulunmaktaydý. Bubina eski bir Lüzinyan Sarayý idi. 1901 yýlýnda Ýngilizler onu yýkýpyerine mahkeme binalarýný yapana kadar iþlevini sürdüren bubinadan günümüze kalan tek eleman ana giriþ kapýsýnýn üzerindebulunan gotik bir penceredir.

Bu eleman bugün Selimiye Meydanýnda bulunan Taþ Müzesibinasýnýn bir elemaný olarak monte edilmiþ olup günümüze dekgelmiþtir.

MAHKEME BÝNALARININ RESTORASYON PROJESÝNÝNZAMAN ÝÇÝNDEKÝ GELÝÞÝMÝ:

29 Eylül 1994:16 Eylül 1994 'te bazý kurum ve kuruluþlarýn Yüksek

Mahkeme Baþkanlýðýný ziyaret ederek Adliye Sarayý ile ilgili sözlüolarak görüþlerini sundular. Yüksek Mahkeme Baþkaný kendi-sine sunulan görüþlerin yazýlý olarak alýnabilmesi ve varsa pro-jelerinin sunulabilmesi için 31 Ekim 1994 tarihine kadar olanaksaðlamýþtýr.

26 Ekim 1994:Kýbrýs Türk Emlak Sahipleri Birliði'nin konu ile ilgi sunmuþ

olduðu yazý; Adliye Sarayýnýn sur dýþýna alýnmasý projesininuygulanmasý halinde Suriçi Þehir Merkezi ekonomik açýdan çök-

MMaahhkkeemmee BBiinnaallaarrýýFFaattmmaa TTeerrlliikk - ÖÖzzggee ÖÖzzbbeekkooððlluu

68 31

ertilmiþ ve dolayýsýyle Lefkoþa Surlar içerisindeki Emlak deðeritümden sýfýrlanmýþ olacaktýr. Adliye Sarayý'nýn sur dýþýna taþýn-masý fikrine katýlmadýklarýný, mevcut binalarýn geniþleme vegeliþme olanaðýna sahip olduðunu savunmaktadýr.

Adliye Sarayý bünyesinde ve onun bulunduðu blok içerisindebulunan Lefkoþa Polis Müdürlüðü hariç diðer tüm devletdairelerinin baþka binalara taþýnarak Adliye Sarayý ile diðerbinalarýn tümüyle Yargý Organý'na býrakýlmasý konusunda görüþ

belirtmiþtir. Kökten yeni bir Adliye Sarayý inþa etmek yerine,boþaltýlacak binalarýn çaðdaþ konfor ve gereksinimleri içerecekbiçimde restore edilip ilaveler yapýlmasýnýn çok daha pratik verantabl bir çözüm olduðunu belirtiler.

27 Ekim 1994:Lefkoþa Türk Belediyesi'nin konu ile ilgi sunmuþ olduðu

yazý; Taþýnmasý düþünülen alan Lefkoþa Ýmar Planý çalýþmasýn-da yeþil alan olarak ayrýlmýþtýr ve bu alanýn inþaattan arýnmýþkamunun kullanacaðý bir yeþil alan olarak inkisaf ettirilmesi dahauygundur. Belirtilen bu hususlar doðrultusunda Adliye Sarayý'nýnbulunduðu mahkeme binalarýnýn tümüyle diðer kullanýmlardanarýndýrýlarak yalnýzca bir Adliye Sarayý þeklinde restore edilip kul-lanýlabileceði önerisini deðerlendirmeye sunmanýn yararýolduðunu düþündüklerinin belirttiler.

28 Ekim 1994:Kýbrýs Türk Mimarlar Odasý'nýn konu ile ilgi sunmuþ olduðu

yazý; Gerekli olmasý durumunda yeni eklerde yapýlacak AdliyeSarayý'na dönüþtürülmesi çözümünü aþaðýda önerileri getirerekmekanlara güncellik ve fonksiyonlar saðlanabileceðini belirttiler.

Öneriler: a) Mevcut iç bahçeye eskile uyumlu ve fonksiyonel ilaveler

yapýlabilir, böylelikle bahçe insan ölçeðine getirilip hayatakazandýrýlabilir.

b) Parselin güney-batýsýndaki bloðun arka kýsmýna çaðdaþçözümlerle eskiye saygýlý ilaveler yapýlabilir,

c) Parselin kuzey kýsmýndaki boþluða istene fonksiyonlaracevap verecek ilaveler yapýlabilir.

Bu öneri yerlere ilave yapýlýrken mevcut yapýlarda çaðdaþihtiyaçlarý karþýlayacak donanýmlar ve yenileþtirmeler saðlan-abilir.

Yukarýdaki çözümler uygulamaya geçtiðinde yapýlar blokblok olduðu için birbirini etkilemeden yenileþtirme, ilave iþlerietap etap yürütülebilir.

Bu baðlamda mevcut mahkeme binalarýnýn yeni AdliyeSarayýna dönüþtürülmesi için Röleve, Yenileþtirme ve ekler pro-jesini yarýþmaya çýkarmayý önermektedir.

Ekim 1994:Trafik Kazalarýný Önleme ve Yardým Derneði'nin konu ile ilgili

sunmuþ olduðu yazý; dýþ yapý korunarak içte modernleþmeleryapýlarak, miç duvarlar, tahta döþemeler v.b yerler yenilenebilir,sýcak-soðuk tesisatý konabilr, avludaki sonradan yapma çarpýkek binalar yýktýrýlýp onlarýn yerine yeni ayni mimari tarzda binalaryapýlabilir ve avludaki boþ alanlara bodrum katlý yeni binalaryapýlabilir. Bu þekilde hem tarihi binalar yenilenmiþ olur hem deþimdiye karadki fonksiyonunu daha uygun koþullarda sürdürmeolanaðýna kavuþmuþ oluruz.

Kasým 1994:Kýbrýs Türk Þehir Plancýlarý Odasýnýn konu ile ilgili sunmuþ

olduðu yazý: mahkemelerin iç iþleyiþi ile ilgili sorunlara çözümgetirmeye yönelik olan giriþimler sonucunda, yeni AdliyeSarayý'nýn mahkemelerin bulunduðu yerden kaldýrýlmasý ile yapýl-masý halinde, özellikle surlar içinde olmak üzere, kent bütünündeve kent merkezinde etkiler ve deðiþimler meydana gelecek. Buise, geriye dönüþü olmaksýzýn olan sorunlarý beraberinde getire-cektir. Bu nedenle alýnan kararlarýn yaratacaðý etkilerde dikkatealýnarak, yeniden deðerlendirilmesi gerektiðini düþünmektedirler.

6832

22 Aralýk 1994:Mimarlar Odasý, mevcut mahkeme binalarýnýn bugünkü

durumunu gösteren teknik çizimleri(Röleve Projelerini) odaolarak yapma kararý almýþtýr. Oda yönetim kurulu adýna bu göre-vi Ekrem Ziver Bodamyalýzade ve ekibi üstlenmiþtir.

26 Ocak 1995:Taþýnmaz Eski Eserler ve Anýtlar Yüksek Kurulu'nun yapmýþ

olduðu açýklamada mahkeme binalarýnýn bulunduðu yerdensurlar dýþýndaki herhangi bir alana çýkarýlmasýna ilke olarak karþýolduklarýný belirttiler ve Mimarlar Odasý'nýn baþlatmýþ olduðuRöleve ve Restorasyon çalýþmalarýnýn Esk Eseler ve MüzelerDairesi Müdürlüðü ile iþbirliði içerisinde yapýlmasýný talep etttiler.

Ocak 1995: Mimarlar odasý tamamlamýþ olduðu Röleve projesini resmi

olarak Yüksek Mahkeme Baþkanlýðý’na bildirdi.

20 Mart 1995:Yüksek Mahkeme, Ekonomi ve Maliye Bakanlýðý'na yapmýþ

olduðu talepte, Mimarla Odasý tatrafýndan ahazýrlanan Röleveprojelerinin tamamalandýðýný ve ilerisine cevap verecek ihtiyaçprogramý çerçevesinde en iyi mimari çözüme ulaþtýrmak için,proje yarýþmasýnýn bu binalar üzerinden çýkartýlmasýný ve yarýþ-ma birincisine restorasyon projelerinin hazýrlatýlmasýnuýn uygungörüldüðünü belirtti.

26 Nisan 1995:Bakanlýða baðlý Lefkoþa Kaymakamlýðý için mahkeme'nin

boþaltýlarak Yüksek Mahkeme Baþkanlðý'na devredilmesiöngörüldü.

9 Ekim 1995:Ekim ayý sonunda Tarým Bakanlýðýna ait bölüm aslýna uygun

olarak tamir edildikten sonra, mahkemelerin kullanýmýna verile-cektir. Çevre Koruma Dairesi Binasýnda boþaltlacak bölümlerarasýndadýr.

31 Mart 1997:Boþaltýlacak olan binalarýn kullanýmýna elveriþli hale getir-

ilmesi için tamirin yapýlmasý Yüksek Mahkeme tarafýndan talepedildi.

24 Nisan 1997:Yüksek Mahkeme Tarým ve Orman Bakanlýðýnýn boþaltacaðý

binaya Lefkoþa Kaymakamlýðýný , Çevre Koruma Dairesininboþaltacaðý binaya Lefkoþa Tapu Dairesi Þube amirliðine, Tarýmve Orman Bakanlýðý'nýn boþaltýðý diðer kýsýmlara ise LefkoþaKaymakamlýðýnýn halen kullanýmýnda bulunan kýsýmlarýna daMahkemelere devri ile ilgili iþlemlerin baþlatýlmasýný talep etti.

2 Mayýs 1997:Yüksek Mahkeme tarafýndan Baþbakanlýk'tan projenin iþ

kalemlerinin çýkartýlmasý, restorasyon þartnamelerinin hazýrlan-masý talebi, keþif bedellerinin çýkartýlmasý ve ihale dosyalarýnýnhazýrlanmasý için Anýtlar Yüksek Kurulu Baþkanlýðý, Planlama veÝnþaat Dairesi Müdürlüðü ve K,T, Mühendis ve Mimar OdalarýBirliðinden oluþacak teknik bir komite talep edildi.

7 Mayýs 1997:

68 33

Lefkoþa Kaymakamlýðýnýn taþýnacaðý binanýn uygun bir halegetirilmesi için Devlet Emlak ve Malzeme DairesiMüdürlüðünden talep edildi.

14 Mayýs 1997:Eski Eserler ve Müzeler Dairesi ve Mimarlar Odasý teknik ele-

manlarýnýn birlikte hazýrladýklarý restorasyon projesinin yaklaþýkmaliyeti belirlendi.

26 Mayýs 1997:Tarým Bakanlýðýnýn boþalttýðý binanýn tamir edilip mahkemel-

er tarafýndan kullanýlabilmesi için gereksinim duyulan ödenekbaþbakanlýðýmýza tahsis edildi.

27 Haziran 1997: Yüksek Mahkeme tarafýndan Çevre Dairesinin boþalttýðý ve

Tapu Dairesinin kullanýmýna verilen binanýn tamiratý için keþifraporlarýný talep etti.

27 Aðustos 1997:Çevre Dairesi Eski binasýnýn tamiratý için gereken parayý Ýta

Amirliðinin Planlama ve Ýnþaat Dairesine verilmesi halindeiþlemleri Eylül ayýnda baþlatacaðýný belirtti.

26 Kasým 1997:Yüksek Mahkeme, Planlama ve Ýnþaat Dairesi

Müdürlüðünden Lefkoþa Kaymakamlýðýnýn tamirat ve keþifraporunu talep etti.

13 Temmuz 1998:Lefkoþa Adliye Binalarýnýn I. Etap 4. Blok Restorasyon ve

Elektrik projesi uygulamaya baþlandý.

01 Aralýk 1998:I. Etap Restorasyon projesi tamamlandý.

23 Haziran1999:Lefkoþa Adliye Binalarýnýn II. Etap 2. Blok Restorasyon pro-

jesi uygulamaya baþlandý.

31 Mart 2000:II. Etap Restorasyon projesi tamamlandý.

10 Ekim 2000:Lefkoþa Adliye Binalarýnýn III. Etap 4. Blok Restorasyon ve

Elektrik projesi uygulamaya baþlandý.......2001III. Etap Restorasyon projesi tamamlandý.Ve halen IV. Etap Restorasyon Projesi devam etmektedir.

TeþekkürYazýmýzýn hazýrlanmasýnda bizlere yardýmcý olan

Mahkemeler Genel Sekreteri Sn. Av. Ruhsan Borak’a ve Sn.mimar Selen Avkan’a çok teþekkür ederiz.

6842

MMaahhkkeemm

ee BB

iinnaallaa

rrýýnnýýnn

RReessttoo

rraassyyoonn aa

þþaamm

aassýýnn

ddaann gg

eenneell

ggöörrüü

nnüümm

lleerr

68 43

Ali CANSU (Kýbrýs Gazetesi)Ülkemizde son yýllarda

giderek artan bilinçsiz vekontrolsüz yapýlaþma,KKTC'yi kaçak ve çarpýkkentleþmenin eþiðine getir-di.

Kontrolsüz yapýlaþma veçarpýk kentleþmenin son yýl-larda hýz kazandýðýna dikkatçeken uzmanlar, önlem alýn-mamasý gecekondu kent-lerin oluþacaðý uyarýsýndabulunuyor.

Baþkent Lefkoþa'nýnçarpýk yapýlaþma tehdidialtýnda bulunduðunu kayde-den Mimarlar Odasý Baþkaný Ekrem Bodamyalýzade,planlamanýn ülke ölçeðindeki boyutunun önce bölgebölge sonra da ülkenin tümüne göre fiziki bir planyapýlmasý gerektiðini söyledi.

Ülkesel fiziki planýn bütün hükümetlerin pro-gramýnda olmasýn karþýn 1974'ten bu yana ele alýnýpuygulanmadýðýný kaydeden Bodamyalýzade, "Bu fizikiplanda arsa içerisinde ne yapacaðýnýzý planlamanýzgerekir, planlandýktan sonra o parselin içerisindekiyapý oluþur. Bunu büyük ölçeðe vurduðunuzda, öncekentin bir planýnýn yapýlmasý lazým ondan sonra buplana uygun kente dönüþtürülmesi gerekir. Biz1974'ten sonra bir takým olaylar yüzünden bu planlýyapýlaþmayý gerçekleþtiremedik. Bu bakýmdan mev-cut yasalara göre geliþmeler ulama ulama yapýldý.Oysa o zaman bölge olarak Lefkoþa, Gazimaðusa,Girne, Güzelyurt'un planlamalarý yapýlmýþ olsaydýbugün bu sorunlarý konuþur olmayacaktý."

Ülkesel ve bölgesel planýmýz yokBodamyalýzade, KKTC'nin ne ülkesel, ne de bölge-

sel planý olmadýðýný ve bu bakýmdan kentleþmede çokyaralar oluþtuðunu söyledi.

Yaralar ortaya çýktýktan sonra zorunlu olarakbölgesel emirnamelerin yayýnlandýðýný, bugün enbüyük yaranýn ise Girne'de baþ gösterdiðini anlatanBodamyalýzade, Girne'nin dað ile deniz arasýnda çokönemli bir konumda olduðu için eski imar kurallarýnýnuygulanmasýyla apartmanlaþmanýn baþladýðýný belirt-ti.

"Yol master planý yok"Mimarlar Odasý Baþkaný Ekrem Bodamyalýzade,

Karayollarý master planý yapýlmýþ olmasýna raðmenþehirlerin içerisinde atar damar görevini üstlenen yol-larýn master plan çalýþmalarýnýn yapýlmadýðýný söyledi.

Esas týkanýklýðýn damarlarda olduðunu ve yollarýnetraflarýnda oluþan yerleþim bölgelerinin çarpýklýðýn-dan dolayý týkanýklýklarýn oluþtuðunu kaydedti.

"Lefkoþa Ýmar Planý hazýr deðil"Lefkoþa Ýmar Planý'nýn yapýldýðýný ancak devlete

göre "bitmiþ", uzmanlara göre "bitmemiþ" olduðunukaydeden Bodamyalýzade, planýn bitmiþ olmasý içinçok þeyin gerçekleþmesi gerektiðini vurguladý.

Ýmar planýnýn, Lefkoþa varoþlarýndaki köylerinplanlarýnýn olmadýðýný ifade eden Bodamyalýzade,"Onlar eski ingiliz zamanýndan kalma kanunlara göreyasa uygulanýyor. Bir bakýyorsunuz Girne boðazýndaapartmanlar olabiliyor.

Devlet suç iþliyorBodamyalýzade, sosyal konutlarda yapýlan

ilavelerin af edilmesi ile geçtiðimiz mart ayýndaMeclis'e bir önerge verildiðini ve devletin resmen suçiþlediðini belirtti.

Hazýrlanan yasa tasarýsýnýn sadece sosyal konut-larý kapsamadýðýný, köylerdeki sosyal konut projeleri-ni de kapsadýðýný anlatan Bodamyalýzade, bunun enaçýk örneðinin, Lefke ve Mesarya'da olduðunu söyle-di.

Meclis'in bu konu hakkýnda kendilerinden görüþistediðini anlatan Bodamyalýzade, Mimarlar OdasýGenel Kurulu'nun oybirliði ile bu önergenin yasalaþ-masýný reddettiklerini söyledi.

"Trafik master planý yok"Þehirlerarasý master planýn yapýldýðýný, ancak þehir

Basýnda Manþet

Gecekondu gibi...

6844

içlerinin yapýlmadýðýný anlatan Bodamyalýzade, "Þuanda þehrin bütün damarlarýný ve trafiðini organizeedecek bir þehir içi trafik master planý yoktur. Bazýiyileþtirme çalýþmalarý vardýr. Ama plancýlar olarakoturup þehrin iç damarlarýnýn nasýl çalýþacaðý planlan-madýðýný bunun da Lefkoþa trafiðini keþmekeþ ettiðinisöyledi.

"Verilen söz tutulmadý"Bodamyalýzade, Mustafa Akýncý'nýn Lefkoþa'nýn

imar planý için Mimarlar Odasý'ndan da katký istediðiniancak, Akýncý'nýn planý yürürlüðe girmeden kendilerinegösterme sözü verdiðini ancak tutmadýðýný söyledi.

Politikacýlarýn özellikle meslek camiasýna verdiðisözleri tutmadýðýný bildiklerini anlatan Bodamyalýzade,"Bizi imar planýnda çalýþtýrdý... Fakat sonucu bize gös-terilmeyeceði ve onayýmýzýn alýnmayacaðý korkusuvardý. Ve o korkumuz da baþýmýza geldi. Yasa, ÞehirPlanlama Dairesi tam hükümette deðiþiklik olduðuzaman alelacele bitmemiþ ve bizde olur almamýþ planýhayata geçirdiler."

Ýmar planýndan Lefkoþa, Gönyeli belediyelerinin dememnun olmadýðýný kaydeden Bodamyalýzade, "Yasao þekilde yapýlmýþ ki Bakanlar Kurulu dahi bu yasayamüdahale edemiyor. Yetkilikler, demokratiktir deniyorama demokratik deðil. Öyle ki burada bir bakan vedaire müdürünün çok büyük yetkisi vardýr. BakanlarKurulu olur demeden bu imar planý geçmiþtir. Bununüzerinde basa basa durulmasý gerekir."

Ýmar Yasasý eksikLefkoþa'nýn imar yasasýna birçok eksikler bulun-

duðunu anlatan Bodamyalýzade, "Bir binanýn temeliatýlýp dört veya üç katlý yapacaksanýz, ilk önce birincikatý yaptýnýz ve gelecek yýl da diðer katlarý devam ede-cekseniz. 17 Ekime 2001'e kadar diðer katlar içinbaþvuru yapmazsanýz hakkýnýz biter ve ömür boyubunu yapamazsýnýz. Bu, ne ilan edilip ne de söyleniy-or. Böylelikle paranýz yerin altýnda kalýr. Bu konulardaçok rahatsýzýz."

Þu anda þehrin geliþmesi için þehrin sahibininbelediyeler olduðunu ifade eden Bodamyalýzade,ancak yeni imar planýyla belediyelerin elinden þehrinyapýlaþmasýndan sorumlu olma kýsmý alýnarak þehirplanlamaya verildiðini kaydetti. Bu olaya kendilerininkarþý olduðunu anlatan Bodamyalýzade, bir önlemalýnmamasý durumunda 20 sene sonra ülkeyi çokkötü günlerin bekleyeceðini belirtti.

Eþitsizlik çarpýklýðý doðururBodamyalýzade, "Siz bir topluma öyle bir sosy-

oekonomik ortam hazýrlarsanýz o toplum bireyleri

kentin içerisinde eþit bir birey olduðunu hissetmezseve her kiþi sanki kendinin farklý yer ve konumlardankendini imtiyazlý hissederse en büyük çarpýk yapýlaþ-ma nedeni budur."

Bir kiþinin mülkünün içerisinde büyük imtiyazlarkullanarak bir þeyler yapmak istemesi durumundabunun çarpýk yapýlaþmanýn en can alýcý ve tehlikeli ruhhalini doðurduðunu anlatan Bodamyalýzade þöyledevam etti:

"Bunu ortadan kaldýrmak için önce bütün kentliyekentin sahibi belediyelerin ve politikacýlarýn eþit yak-laþmasý lazým. Örnek verecek olursak, deniyor kiburaya otel veya süpermarket yapýlamaz. Ancak oþahýs kendini eþit görmez ve ben yapacaðým, ben buruhsatý alýrým dediði anda orada çarpýklýk baþlýyor. Buortamda yetiþtirilmiþtir. Böyle giderse çarýk yapýlaþ-mayý önleyemezsin. Bu ruh haliyle olan insan hiçbirþey dinlemez. Sen bu eðitimi vermezsen iþin sonu buolur. Herkes kendini imtiyazlý görmez, komþukomþusuna saygý duyarsa böyle olmaz."

"Plancýlarýmýz yoktur"Bodamyalýzade, eksik olarak bahsedilen planlarý

KKTC'de gerek kuruluþuyla, bilgisiyle ve baðýmsýz birgözle görecek plancýlarýn olmadýðýný söyledi.

Memlekete Lefkoþa Ýmar Planý'ný destekleyenyasalar çýkmadýðý planýn ileride büyük kaoslar yarata-caðýný anlatan Bodamyalýzade, çarpýk yapýlaþmanýndetaylarýný þöyle açýkladý:

"Bitmemiþ binalar, dýþarýdan yapýlan tesisat sis-temleri. Çünkü bu tesisat sistemlerinin bir mevzuatýyoktur. Belediyeler sýhhi açýdan bu olaya el atýlmadý.Biz bunu belediyelerle ele almak istedik ama olumluyaklaþan olmadý. Büyük kentlerde tesisat dairesivardýr. Bodrumlarda su depolarý, kazan dairesi, hidro-forlar vardýr. Bence bu saç depo olayýnýn tamamenkalkmasý gerekir. Zaman içerisinde yapýlmýþ olanlarada þartlar konmasý gerekir. Yer depolarý yapýlarakmekanik sistemlerle suyun taþýnmasý gerekir. Herbinanýn üzerinde bir robot gibi depolar duruyor. Ýhalesistemlerinin de deðiþmesi gerekir. Büyük yatýrýmlarýnprojeleri burada yapýlmýyor. Projeler hükümettenhabersiz uygulamaya giriyor.

Þimdiki yasada denetleme mekanizmasý yoktur. Birarsanýn üzerine süpermarket yapýlacak izni yoksa.Adam, oraya konut yapacaðým diyerek konut yapýyor.Tabii ki arada duvarlar var. Sonra gerekli izinleri aldýk-tan sonra duvarlarý yýkýp süpermarket yapýyor. Senadama bir þey yapamýyorsun.

Gecekondu gibi... Gecekondu gibi...

EDÝTÖRÜN KÖÞESÝ 68 -...

Documents

Transcript of EDÝTÖRÜN KÖÞESÝ 68 -...