Kthimi mbi aktivet (Return on Assets – ROA), Kthimi mbi kapitalin (Return on Equity – ROE), Raportet e Leves

Kthimi mbi aktivet (Return on Assets – ROA), Kthimi mbi kapitalin (Return on Equity – ROE), Raportet e Leves

Dr. Gani AsllaniDr. Gani Asllani

Kthimi në kapital e vet (ROE) Kthimi në kapital e vet (ROE)

Kthimi në kapital (ROE) është e ardhura neto e ndarë pë kapitalin e pronarëve. Ajo mat të

ardhurën neto në raport me shumën e investuar nga pronarët në kompani. Kthimi mbi kapitalin e vet

mat kthimin e aksionereve te zakonshem.

Kthimi në kapital (ROE) është e ardhura neto e ndarë pë kapitalin e pronarëve. Ajo mat të

ardhurën neto në raport me shumën e investuar nga pronarët në kompani. Kthimi mbi kapitalin e vet

mat kthimin e aksionereve te zakonshem.

(Kthimi në kapital -ROE)

2004 2003

Te ardhurat neto 5.636 53.546

---------------------- = ----------- = 20.5 ------------- = 0.156

Kapitali i vet 27.561 22.72

Kthimi mbi aktivet e gjithsej (ROA) ose kthimi mbi Kthimi mbi aktivet e gjithsej (ROA) ose kthimi mbi investimet (ROI)investimet (ROI)

Kthimi mbi aktivet e gjithsej (ROA) ose kthimi mbi Kthimi mbi aktivet e gjithsej (ROA) ose kthimi mbi investimet (ROI)investimet (ROI)

Investitorët dhe analistët financiar shfrytëzojnë ROI për

të krahasuar aftësitë e kompanive.

Investitorët dhe analistët financiar shfrytëzojnë ROI për

të krahasuar aftësitë e kompanive.

Kthimi nga investimet ose kthimi nga aktivet tregojne nivelin e Kthimi nga investimet ose kthimi nga aktivet tregojne nivelin e financimit nga aktivet totale.financimit nga aktivet totale.

Kthimi nga investimet ose kthimi nga aktivet tregojne nivelin e Kthimi nga investimet ose kthimi nga aktivet tregojne nivelin e financimit nga aktivet totale.financimit nga aktivet totale.

Ajo mund të shfrytëzohet për të krahasuar një kompani me një tjetër ose për të

krahasuar performancen e një kompanie në një periudhe me nje periudhe tjeter.

Ajo mund të shfrytëzohet për të krahasuar një kompani me një tjetër ose për të

krahasuar performancen e një kompanie në një periudhe me nje periudhe tjeter.

ROA ose ROI

2004 2003

Te ardhurat neto 5.636 3.546

------------------------ = ----------- = 0.099 ------------- = 0.078

Aktivet gjithsej 57.177 45.546

(Në mijë) Viti 1 Viti 2 Viti 3(Në mijë) Viti 1 Viti 2 Viti 3 (Në mijë) Viti 1 Viti 2 Viti 3(Në mijë) Viti 1 Viti 2 Viti 3

E ardhura neto 140 308 510Kapitali i pronarëve 4,200 4,240 4,288Kthimi në kapital 3.3% 7.3% 11.9%

ShembullShembullShembullShembull Kthimi në kapital për Mom’s Cookie Company

Aksionarët do të fitojnë 3.3 cent Aksionarët do të fitojnë 3.3 cent për cdo dollarë të investuar.për cdo dollarë të investuar.

Aksionarët do të fitojnë 3.3 cent Aksionarët do të fitojnë 3.3 cent për cdo dollarë të investuar.për cdo dollarë të investuar.

Aksionarët do të fitojnë 7.3 Aksionarët do të fitojnë 7.3 cent për cdo dollar të cent për cdo dollar të

investuar.investuar.

Aksionarët do të fitojnë 7.3 Aksionarët do të fitojnë 7.3 cent për cdo dollar të cent për cdo dollar të

investuar.investuar.

Treguesit e obligimeve (borxheve)

• Borxhi ose treguesit i përdormi të levave (Eng. Leverage ratios) tregojnë strukturën e kapitalit dhe mënyrat në të cilat kompania financon asetet e saj.

• Ata përfaqësojnë një lloj mase të nivelit të rrezikut te investimeve ne kompaninë, gjegjësisht përcaktojnë shkallen e shfrytëzimit e mjeteve financiare te huazuara.

• Kompanitë me një shumë më të larta te niveli te borxhit humbin fleksibilitetin financiar, mund të ketë probleme ne gjetjen e investitorëve të ri, dhe përballen me rrezikun e falimentimit.

• Megjithatë, nëse borxhi është nen kontroll dhe vazhdimisht përcjellët me kohe, dhe mjetet e huazuar shfrytëzohen ne mënyrë te duhur borxhi mund me rezultua me rritjen e investimeve te kthyera.

Treguesit më i zakonshëm që përdoret të borxhit janë:• Raporti i borxhit (obligimeve)• Borxhi afatgjate ndaj kapitailzimit gjithsej• Koeficienti i financimit vetanak• Mbulimi i interesave• Mbulimi i shpenzimeve fikse

Raporti i obligimeve (detyrimeve)

• Koeficienti i obligimeve (eng. Debt ratio, leverage ratio) tregon se deri ne çfarë mase ndërmarrja i shfrytëzon borxhet si forme e financimit, gjerësisht sa është përqindja e pasurisë e siguruar nga huamarrja.

• Sa me i madh te jete raporti ne mes borxhit dhe pasurisë, me i madhe është rreziku financiar, e sa me i ulet te jete, rreziku financiar është me i ulët.

• Obligimet e përgjithshme• Koeficienti i obligimeve = -------------------------------- • Pasuria e përgjithshme

Raporti i borxhit

2004 2003

Detyrimet gjithsej 29.616 22.826

------------------------ = ----------- = 0.51 ------------- = 0.501

Aktivet gjithsej 57.177 45.545

Borxhi afatgjate ndaj kapitalizimt gjithsej

Raporti i borxhit afatgjate ndaj kapitalizimit total paraqet shkallen ne te cilen borxhi afatgjate perdoret per financimin total te shoqerise.

2004 2003

Borxhi afatgjate 12.635 10.185

------------------------------ = -------------- = 31.4 ------------- = 31

Borxh.afagj.+ kap.i vet 12.635+27.561 10.185+22.72

Rapoti i financimet vetanak

• Raporti i financimit vetanak tregon se sa pasuria (asetet) janë financuara nga kapitalit vetanak.

• Raporti i borxhit ndaj kapitalit vetanak mate rrezikun e struktures se shoqerise.

• Rapoti i financimit vetanak llogaritet me formulën e mëposhtme.

• Detyrimet gjithsej / Kapitali i vet

Borxhi ndaj kapitalit te vet

2004 2003

Detyrimet gjithsej 29.616 22.826

------------------------ = ----------- = 1.07 here ---------- = 1.0 here

Kapitali i vet 27.561 22.72

Mbuli i Interesave- ka te bej me kohen e permbushjes se obligimeve te interesve vjetore

2004 2003

Fitimi operativ (EBIT) 11.546 7.084

---------------------------- = ----------- = 7.4 here --------- = 5.2 here

Shpenzimet e Interesave 1.551 1.366

Mbuli i shpenzimve fikse gjithashtu ka te bej me kohen e permbushjes se obligimeve te shpenzimve fikse

2004 2003

Fit. operativ + pag. qirasë 11.546 +7.835 7.084+4.267

--------------------------------- = -------------- = 2.1 herë ------------- = 2 herë

Shp. e Inter. + pag. qirasë 1.551+7.835 1.366+4.267

Këta koeficient shfrytëzohen më së shpeshti për matjen e strukturës së

kapitalit.

Këta koeficient shfrytëzohen më së shpeshti për matjen e strukturës së

kapitalit.

Efektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiar

Leva financiare

Leva financiare (FL) është përdorimi i borxhit për të rritur kthimin mbi ekuitetin e një kompanie.

p.sh.: supozojmë se X dhe Y themeluan dhe investuan në asete (pasuri) në vlerë prej 20.000

Bilanci do duket kështu:

Pasuria = Detyrimet + Ekuiteti

20.000 = 0 + 20.000

Efektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiar

Kthimi në kapital = Kthimi në aktive x Lev. Financiar

E ardhu netoKapitali i pronarëve

=E ardh neto

Totali i aktivit

x Totali i aktivit

Kapitali i pronarëve

ROE ROA FL= x

Efektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiarEfektet e leverazhit financiar

Supozoni Mom’s Cookie Company shfrytëzon borxh jo afatgjatë në vitin e parë.

Supozoni Mom’s Cookie Company shfrytëzon borxh jo afatgjatë në vitin e parë.

ROE = ROA x FL

1404,200

=140

5,000x 5,000

4,200 3.3 = 2.8 x 1.19

Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në 80.000 euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë, nga 15 % ne 34%

Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në 20.000 euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë, nga 15% ne 3%.

Fitimi operativ 80,000 Shpenz. interesit 15,000 Fitimi para tatimit 65,000 Shpenz. e tatimit 26,000 Fitimi neto 34,000 Kthimi mbi kapitalin neto 34000/100000= 34%

Fitimi operativ 20,000 Shpenz.interesit 15,000 Fitimi para tatimit 5,000 Shpenz. E tatimit 2,000 Fitimi neto 3000Kthimi mbi kapitalin neto 3000/1000=3%

Shembull:Shoqëria shekulli ka 100.000 euro mjete totale dhe struktura e kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto.

Në qoftë se shekulli ka 40.000 euro fitim operativ, të ardhurat e aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi kapitalin e vet do të jenë 15%.

Borxhi 100,000 Kapitali neto 100,000 Aktivet gjithsej 200,000 Kostoja e borxhit 15 %Norma mestare e tatimit 45 %

Fitimi operativ 40,000 Shpenz.interesit 15,000 Fitimi para tatimit 25,000 Shpenz. e tatimit 10,000 Fitimi neto 15,000 Kthimi mbi kapitailin 15000/100000=15%

Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në 80.000 euro kthimi mbi kpitalin neto do të rritet me shumë se dy herë, nga 15 % ne 34%

Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në 20.000 euro, kthimi mbi kpitalin e vet do të ulet më shumë se 2 herë, nga 15% ne 3%.

Fitimi operativ 80,000 Shpenz. interesit 15,000 Fitimi para tatimit 65,000 Shpenz. e tatimit 26,000 Fitimi neto 34,000 Kthimi mbi kapitalin neto 34000/100000= 34%

Fitimi operativ 20,000 Shpenz.interesit 15,000 Fitimi para tatimit 5,000 Shpenz. E tatimit 2,000 Fitimi neto 3000Kthimi mbi kapitalin neto 3000/1000=3%

Detyre shtepie 1

Shembull:Shoqëria shekulli ka 100.000 euro mjete totale dhe struktura e kapitalit të shoqëise perbehet nga 50% borxh dhe 50% kapital neto.

Në qoftë se shekulli ka 40.000 euro fitim operativ, sa do te jene të ardhurat e aksionarëve sipas treguesit të raportit të kthimit mbi kapitalin e vet ?.

Borxhi 100,000 Kapitali neto 100,000 Aktivet gjithsej 200,000 Kostoja e borxhit 5 %Norma mestare e tatimit 40 %

Fitimi operativ 40,000 Shpenz.interesit Fitimi para tatimit Shpenz. e tatimit Fitimi neto Kthimi mbi kapitailin

Nëse shekulli mund ta dyfishojë fitimin operativ nga 40.000 euro në 80.000 euro sa do te rritet kthimi mbi kpitalin neto ?

Rritja në kthimin mbi kapitalin e vet rezulton nga leva financiare. Leva ka dy anë. Nëse fitimi operativ përgjysmohet nga 40.000 euro në 20.000 euro, sa do te jete kthimi mbi kpitalin e vet ?

Fitimi operativ 80,000 Shpenz. interesit Fitimi para tatimit Shpenz. e tatimit Fitimi neto Kthimi mbi kapitalin neto

Fitimi operativ 20,000 Shpenz.interesit Fitimi para tatimit Shpenz. E tatimit Fitimi neto Kthimi mbi kapitalin neto

Detyra 2

Çfarë është efekti i leverigjit financiare nëse ?

Çfarë është efekti i leverigjit financiare nëse ?

ROE = ROA x FL

1204,100

=130

5,100x ?

? ? = ? x ?

Detyra 3

Sa është shkalla e mbulimit të interesave nëse:

Fitimi operativ = 12.000 euro

Ndërsa intersat vjetore = 6.000 euro