طباطبایی عالمه دانشگاهتربیتی علوم و روانشناسی دانشکده

(MAتربیتی) روانشناسی ارشد کارشناسی مدرک اخذ جهت نامه پایان

عنوان: و هیجانی خالقیت بر روانشناختی توانمندسازی آموزش اثر

اول دوره سوم پایه دختر آموزان دانش شناختی خالقیت ایوان شهر دبیرستان

راهنما: استادزاده اسد حسن دکتر

مشاور: استادپور)بیابانگرد( سعدی اسماعیل دکتر

داور: استادقوام ابراهیمی صغری دکتر

دانشجو:..........................

1393شهریور

در کامل متن دانلودdownload-thesis.com

2

چکیده

خالقیت بر روانشناختی توانمندسازی آموزش اثربخشی تعیین حاضر پژوهش هدف را پCCژوهش این آمCCاری جامعه. باشدمی آمCCوزان دانش هیجCCانی خالقیت و شCCناختی

-93 تحصیلی سال در که دبیرستان اول دوره سوم سال دختر آموزان دانش یکلیه پیش اجCCرای از پس.داد می تشCCکیل بودنCCد، تحصCCیل به مشCCغول ایوان شهر در92

پCCایین ی نمCCره پرسشCCنامه دو هر در که آمCCوزانی دانش از نفر 30 تعCCداد آزمCCون، گCCروه دو در تصادفی صورت به و شدند انتخاب نمونه گروه عنوان به کردند، کسب

این در شCCده اسCCتفاده ابزارهای. گرفتند قرار( نفر15) کنترل و( نفر15) آزمایشی .بCCود آوریل هیجCCانی خالقیت پرسشCCنامه و عابCCدی شناختی خالقیت آزمون پژوهش روی ای دقیقه 60 جلسه 8 مCدت به روانشناختی توانمندسازی آموزشی جلسات

اتمام از بعد. نشد اعمال ای مداخله کنترل گروه بر ولی گردید، اجرا آزمایش گروه و تجزیه جهت. آمد عمل به گCروه دو هر از آزمCون پس بالفاصله آموزشی، جلسات

مرحله دو در ها داده تحلیل نتCCCایج. شد اسCCCتفاده کوواریCCCانس تحلیل از داده تحلیل توانمندسCCازی آمCCوزش اثربخشی کنCCترل و آزمCCایش گCCروه دو در آزمCCون اجCCرای

.کرد تأیید اطمینان99/0 با را هیجانی خالقیت و شناختی خالقیت بر روانشناختی.هیجانی خالقیت شناختی، خالقیت روانشناختی، توانمندسازی:کلیدی واژگان

مطالب فهرست صفحه عنوان

پژوهشفصل اول: کلیات

3

2...................................................................................مقدمه-1-15................................................................مسئله انیب-2-1

8..............................................پژوهش ضرورت و تیاهم-3-1

10.........................................................پژوهش اهداف-4-1

10........................................................................یکل هدف-1-4-111.....................................................................یجزئ اهداف-2-4-1

11...................................................پژوهش یها هیفرض-5-1

11....................................................................یاصل هیفرض-1-5-111..............................................................یفرع یها هیفرض-2-5-1

11....................................میمفاه یاتیعمل و ینظر فیتعر-6-1

پژوهش ی پیشینه و نظری دوم: مبانی فصل

15..................................................................تیخالق-1-2

15..................................................................تیخالق فیتعار-1-1-216........................................................تیخالق بر مؤثر عوامل-2-1-216..............................................تیخالق یروانشناخت یها هینظر-3-1-216..................................................ییرفتارگرا و ییگرا یتداع هینظر17..................................................................ییگرا شناخت هینظر18.........................................................................گشتالت هینظر

18.......................................................................یروانکاو کردیرو19..................................................................انیگرا انسان کردیرو19..........................................................................یرشد کردیرو20..............................................................یکولوژینوروپس کردیرو20........................................................یا مؤلفه و یا مرحله کردیرو21.....................................................................نگر فرهنگ کردیرو22...................................................................یشناس بوم کردیرو

4

22.........................................................................یتکامل کردیرو23......................................................................ها ستمیس کردیرو24...................................................................یسنج روان کردیرو

25........................................................یشناخت تیخالق-2-2

25..........................................................یشناخت تیخالق ابعاد-1-2-226.......................................................یشناخت تیخالق مراحل-2-2-2

28.........................................................یجانیه تیخالق-3-2

29....................................................یجانیه تیخالق یها مؤلفه-1-3-231............................................یجانیه خالق افراد از ییهای ژگیو-2-3-2

32............................................یروانشناخت یتوانمندساز-4-2

32...............................................یروانشناخت یتوانمندساز ابعاد-1-4-236.....................................................توانمند افراد یها یژگیو- 2-4-237یروانشناخت یساز توانمند ی درباره ولتهوس و توماس یشناخت مدل-3-4-2

گیری - 5-2 40..............................................................نتیجه

42...............................................شده انجام یها پژوهش-6-2

42...............................................یداخل شده انجام یها پژوهش-1-6-244..............................................یخارج شده انجام یها پژوهش-2-6-2

پژوهش سوم: روش فصل

47..........................................................پژوهش طرح- 1-3

47..........................................................یآمار جامعه- 2-3

47....................................نمونه تعداد و یریگ نمونه روش- 3-3

47.....................................................پژوهش یابزارها- 4-3

47..................................................یشناخت تیخالق پرسشنامه- 1-4-349..................................................یجانیه تیخالق پرسشنامه- 2-4-3

50......................................پژوهش از خروج و ورود مالک- 5-3

5

50................................آن یاجرا ی وهیش و پژوهش روش- 6-3

51.................................................................جلسات ساختار- 1-6-3ها داده تحلیل و چهارم: تجزیه فصل

53..................................................:یفیتوص یها افتهی-1-4

57.......................................پژوهش یاستنباط یها افتهی-2-4

گیری نتیجه و پنجم: بحث فصل

64.....................................................یریگ جهینت و بحث-1-5

69...............................................پژوهش یها تیمحدود-2-5

69.................................................پژوهش یها شنهادیپ-3-5

69..........................................................یپژوهش یها شنهادیپ-1-3-569...........................................................یکاربرد یها شنهادیپ-2-3-5

71..............................................................................یفارس منابع منابع

التین...............................................................................................................................................74

ها پیوست و ضمائم

6

جداول فهرست

صفحه عنوان

_________________________________________________________________________

53.................شیوآزما کنترل گروه دو در کنندگان کت شر تعداد: 4-1جدول

53..............مادر التیتحص اساس بر نمونه گروه یفروان عیتوز: 4-2 جدول

54.................پدر التیتحص اساس بر نمونه گروه یفروان عیتوز: 4-3 جدول گروه دو در یجانیه و یشناخت تیخالق استاندارد وانحراف نیانگیم : 4-4جدول55................................................................شیوآزما کنترل

بودن نرمال ی مفروضه یبررس یبرا رنفیاسم کالمگروف آزمون: 4-5جدول57........... شیآزما و کنترل گروه دو در یجانیه و یشناخت تیخالق یها ریمتغ

گروه دو در ها انسیوار یکسانی مفروضه یبررس یبرا نیلو F آزمون.: 4-6جدول58................................................................شیوآزما کنترل

دو در در ونیرگرس بیش یبررس یا بر( ییالیاثرپ) انسیوار آزمون: 4-7جدول58............................................................................گروه

یا سهیماتر یبرابر ی مفروضه یبررس یبرا باکس ام آزمون: 4-8جدول58.........................................................گروه دو در انسیکووار

دو نیب( ییالیپ اثر آزمون) یریمتغ چند انسیکووار لیتحل جینتا: 4-9 جدول59...................یشناخت و یجانیه تیخالق ۀcشد لیتعد نمرات یرو بر گروه

انسیکووار لیتحل متن در یریمتغ تک انسیکووار لیتحل جینتا: 4-10جدول نیب یجانیه و یشناخت تیخالق یها ریمتغ ۀcشد لیتعد نمرات یرو بر یریچندمتغ

59........................................................................گروه دو

7

دو در ها انسیوار یکسانی مفروضه یبررس یبرا نیلو F آزمون: 4-11جدول60..........................................................شیوآزما کنترل گروه

تیخالق ریمتغ در ونیرگرس بیش یبررس یا بر انسیوار آزمون: 4-12جدول60............................................................گروه دو در یشناخت ریمتغ ۀcشد لیتعد نمرات یرو بر یریمتغ تک انسیکووار لیتحل جینتا: 4-13 جدول

61..................................................گروه دو نیب یشناخت تیخالق دو در ها انسیوار یکسانی مفروضه یبررس یبرا نیلو F آزمون: 4-14جدول

61..........................................................شیوآزما کنترل گروه تیخالق ریمتغ در ونیرگرس بیش یبررس یا بر انسیوار آزمون: 4-15جدول

62.............................................................گروه دو در یجانیه ۀcشد لیتعد نمرات یرو بر یریمتغ تک انسیکووار لیتحل جینتا: 4-16جدول

62............................................گروه دو نیب یجانیه تیخالق ریمتغ

8

نمودارها فهرست

صفحه عنوان

_________________________________________________________________________

التیتحص ریمتغ اساس بر کنندگان شرکت یفراوان عیتوز نمودار: 4-1نمودار54...................................مادر

التیتحص ریمتغ براساس کنندگان شرکت یفراون نمودار: 4-2نمودار55........................................پدر

شناختی خالقیت و هیجانی خالقیت متغیر دو های میانگین ی : مقایسه4-3نمودار56...................دوگروه در

9

10

فصل اولکلیات پژوهش

مقدمه-1-1 ضCرورت نCوآوری و 1وخالقیت نوشCدن، حCال در هرلحظه امCروزی پیچیCده زندگی

نیازمند زنCCدگی در پویCCایی و نشاط خلق برای انسان. است فعال زندگی استمرار بCCرای انسانی جامعه. ارضاكند را خود طلبی تنوع انگیزه تا است، ابتكار و نوآوری امCCروز. دارد نیCCاز نCCوآوری و تحCCول به ایسCCتایی و مCCرگ از گریز و مانCCدن زنCCده

روی پیش باشCCید« نCCوآور و خالق اینكه مگر شماست انتظCCار در شCCعار»نCCابودی به آموزشی هCCای سCCازمان مسCCؤولیت اما دارد قCCرار ها سCCازمان همه مCCدیران سCCازان آینCCده و فرزنCCدان تCCربیت و تعلیم وظیفه كه پCCرورش و آمCCوزش خصCCوص

از که مسCCائل از یکی. گCCیرد می خCCود به دیگر ای صCCبغه دارد، برعهCCده را جامعه خCCود به را انسCCانی علCCوم دانشCCمندان و شناسCCان روان اندیشCCمندان، ذهن دیرباز

دانش در عمل ابتکCCار و خالقیت پCCرورش و رشد چگCCونگی است کCCرده مشCCغول هر در علمی ارتقCCای و رشد های شاخصه از یکی اصوال. است نوجوانان و آموزان

جامعه آن زیرسCCاخت عنCCوان به عمل ابتکار و قیت خال تجلی و شکوفایی کشوری و رشد زمینه آوردن فCCراهم وظیفه آموزشی هCCای سCCازمان رو، این از .باشد می

توانCCایی و اسCCتعدادها از دار جهت و صCCحیح اسCCتفاده و نوآوری و خالقیت پرورش و اقتصCCادی فCCرهنگی، توسCCعه سCCاز زمینه خود این كه دارند برعهده را افراد های

(.1391باغطیفونی، است)کرمی جامعه در اجتماعی مCCرز، این شCCناختی سCCمت در دارد. قCCرار خالقیت هیجCCان و شCCناخت بین مCCرز در

طبقه تفکر »عCCالی« فرآینCCدهای جزء ،رتفک پردازش از سطح باالترین در خالقیت تجCCارب شCCدیدترین بCCرای موقعیCCتی خالقیت هیجCCانی، سمت در است. شده بندی

و کنCCد)دالگیش می فCCراهم را سرمستی اوج تا محض ناامیدی از زندگی، عاطفی تشCکیل شCامل»توانCایی را آن خالقیت به جدید رویکردهCای اغلب (.2،1999پCاور

هCCایی ایCCده تولید به منجر که نحCCوی به دانند هCCا« می پدیده بین جدید های تداعی (.3،2010شود)یلدریمی جدید طرحواره قالب در جدید

متفCCاوتی هCCای دیCCدگاه از پCCردازان نظریه و پژوهشCCگران را 4شCCناختی خالقیت اصCCالت ، بسط پذیری، انعطاف سیالی، متفاوت ابعاد. اند کرده تعریف و بررسی

مCCدلهای در که است شCCناختی خالقیت هCCای مالک و ها شاخص تفکراز پیچیدگی و ،7رنCCCزولی ؛6،1996؛آمابیل5،1950گیلفCCCورد) است شCCCده توجه آنها به مختلف(.8،2001استرنبرگ ؛1999

1 -creativity2 -Dalgleish&Power3 -Yildrimi4 -cognitive creativity5 -Guilford6 -Amabile7 -Renzuli8 -Sterenberg

2

که رسد، می نظر به هوشمندانه مسئله یک عنوان به اغلب خالقیت روی پژوهش به را خالقیت ابراز ی ایده همکارانش و آوریل دارد. تمرکز شناختی ی حوزه روی

بCCرای تواناییشCCان در مCCردم که داشCCتند اظهCCار و دادند گسترش هیجانات ی حوزه »خالقیت اصCCطالح آوریل متفاوتنCCد. خالقانه صCCورت به هیجانCCات بیCCان و تجربه

(.2007 ،2پورتر و کومار و کرد)فوکس اریذگ پایه «را1هیجانی بCCوده مطCCرح آن پیرامون عمده مسئله سه هیجانی خالقیت مفهوم طرح زمان از

اینگونه اینکCCه، دوم کدامنCCد؟ خالقیت نCCوع این هCCای همبسته اینکه نخست است: دو راستای در که سوم مسئله و دارد؟ ارتباط هیجانی خالقیت با حد چه تا خالقیت عبCCارت به اسCCت. خالقیت نCCوع دو این پیشCCایندهای از بحث اسCCت، اول پرسش الگCCویی خالقیت نCCوع دو این پیشCCایندهای نیمCCرخ "آیا که است آن سCCؤال دیگCCر،"دارد؟ مشابه تعریف در که مCCواردی مشCCابه هCCایی، مالک از اسCCتفاده با (2000،1992)3آوریل

تعریف خالق هیجCCانی نظر از زمCCانی را اسCCت،رفتCCار رفته کار به شناختی خالقیت باشCد)فCوکس،کومCارو دارا را6 اصالت و5،اثربخشی4نوآوری های ویژگی که کند می

(.2007پورتر، افCراد هسCتند ( معتقد1992)7نCالز توماس و آوریل ،شده ذکر مالک سه بر فزونا

می زمCCان هیجانCCات شCCناخت بCCرای سایرین از بیش خالقانه هیجانات بروز مستعد دارنCCد. دیگCCران و خCCود هیجانات به بیشتری دقت و وتوجه کنند می تالش و گذارند

در دانش و اطالعCCات کسب با اند نهCCاده آن " بر8"آمCCادگی عنCCوان که ویCCژگی ایناست. معادل شناختی خالقیت مدل که دهد می نشان هیجانی خالقیت و شناختی خالقیت های مالک و تعریف به توجه و باشCCند می هم از مسCCتقل دارند یکCCدیگر با مشCCترکی وجوه آنکه با سازه دو این

متفCCاوتی صCCورت عواطCCف( به و )شناخت مختلف رفتاری ی حیطه دو در هرکدام این با رابطه در بیشماری سؤاالت حیطه این بودن جدید به توجه کنند. با می بروز

خالقیت نCCوع دو این آیندهای پیش واینکه است مطرح آن های همبسته و متغیر دو.باشند می کدام

آن بر گCCذار تأثیر عوامل و ابعاد شناخت مستلزم آموزان دانش در خالقیت توسعه آمCCوزان دانش خالقیت بر متعCCددی عوامل دهدمی نشCCان مطالعات است.گرچه

خالقیت، ی توسCCعه و افCCزایش کلیCCدی هCCای مؤلفه از یکی اما گCCذارد، می تCCأثیر

1 -emotional creativity2 -Fochus&Kumar&Porter3 -Averill4 -novelty5 effetiveness6 authentiveness7 -Thomas-Knowles8 -preparedness

3

را درونی ( انگCیزش2010)1اسCترنبرگ و باشCد.کCافمن می فرد درونی ی انگیزه نادیCده آنقCدر بCودن خالق بCرای انگCیزه این داننCد. می خالقیت ضروری عناصر از

،2آمابیل و کولیCCنز) نامید خالقیت مفقCود ی حلقه را آن تCوان می که شCCده گرفته معCنی به درونی انگCیزش در نCوین رویکردی 3روانشناختی سازی توانمند(.2009

(.1384)عبداللهی، است افراد درونی قدرت و ها نیرو کردن آزاد در بیشCCCتر مشCCCارکت بCCCرای افCCCراد تشCCCویق به معCCCنی افCCCراد توانمندسCCCازي

افCCراد بCCرای فضCCایی یعCCنی است؛ مؤثر آنها فعالیت بر که است تصمیم گیری هایی کنند تبCCدیل به عمل را آنها و بیافرینند را خCCوبی ایCCده های بتوانند تا شCCود فCCراهم

(.4،2000)اسمیت این تکاملی سیر و خواستگاه درک توانمندسازی الزامات و اهداف درک منظور به

مCCدرن شCCکل واقع در دارد. ضرورت غرب سیاسی و فکری ی تاریخچه در مفهوم توانمندسازی 1960 مCCدنی حقCCوق و زنCCان حقوق اجتماعی های جنبش از معموال ی دهه اواخر در روانشناسی در توانمندسCCCازی موضCCCوع. گCCCیرد می سرچشCCCمه

در ها انتخCCCاب افCCCزایش و سیاسی مشCCCارکت معCCCنی دو شCCCد. شCCCروع1970 روانشناسی در توانمندسCCازی اصCCطالح غCCالب معCCانی شدند. معرفی روانشناسی

بر کنCCCترل هCCCا، اقلیت قCCCدرت تقCCCویت ارزشCCCمندی، خCCCود از: افCCCزایش عبارتند پCCرورش بر تعCCدادی و واقعی قCCدرت تسCCهیم بر معCCانی این از بعضی سرنوشCCت.

توانمندسCCازی مفهCCوم گسCCتردگی به توجه با کننCCد. می تأکید انسCCان رفCCاه بیشCCتر-1انCCد. کرده استفاده آن مطالعه برای متفاوت دیدگاه سه از معاصر پژوهشگران

و )اسCCپریتزر انتقCCادی -دیCCدگاه3روانشCCناختی -دیCCدگاه2اجتماعی ساختاری دیدگاه(.2005 ،5دانسون که کند می اشCCاره روانشCCناختی شCCرایط از ای مجموعه به روانشCCناختی دیCCدگاه

اسCCت. خCCودش دست در سرنوشCCتش ،کند احسCCاس تا هستند ضروری فرد برای فرد واکنش بر یعنی کند. می تمرکز توانمند ادراک بر روانشناختی دیدگاه واقع در،)اسCCCپریتزر اند گرفته بر در را او که راهبردهCCCایی و ها مشی خط سCCCاختارها، به

که کردند پیشCنهاد گCذار تCأثیر ای مقاله ( در1990)6لتهCوسو و توماس (.2007 درونی)معCCنی پCCاداش چهار مستلزم آمیز موفقیت توانمندسازی زیربنای ی انگیزه

. است(بودن مؤثر و شایستگی انتخاب، بودن، دار انگCیزه، ،8خودمختCاری ،7شایسCتگی نCوآوری، بسCتر توانمندسازی اینکه به توجه با

در خالقیت دیگر سCCوی از اسCCت. و نفس به اعتمCCاد و بCCودن معنCCادار بCCودن، مؤثر

1 - Sterenberg&Kaufman2 Colins&Amabile3 -psychological empowerment4 -Smith5 -Spreitzer&Doneson6-Thomas&Velthouse7-competence8 -autonomy

4

شCCده بنCCدی طبقه تفکر عCالی فرآینCCدهای جCزء تفکCCر، پCCردازش از سطح باالترین آمCCوزش از اسCCتفاده با تا بCCرآنیم پCCژوهش این در (.1999پCCاور، و است)دالگیش هیجCCانی خالقیت و شCCناختی خالقیت آمCCوزان، دانش به روانشناختی توانمندسازی

اجتمCاعی تعCامالت محصCCول پCذیرو تغیCCیر اکتسCاب، قابل های مؤلفه دو هر که را.دهیم افزایش آنها در هستند

مسئله -بیان2-1 و فرهنگی اقتصادی، اجتماعی، تحوالت ی همه که نیست تردیدی و شک هیچ جای

مرکز کشCCوری هر وپCCرورش آموزش و شود می آغاز پرورش و آموزش از علمی توانمند و خالق و سCCالم انسCCانی نCCیروی تCCربیت لCCذا اسCCت. انسCCانی نیروی تربیت

.است جانبه همه توسعه در بحث ترین اساسی به و نCCدارد خCCاص جایگCCاهی خالقیت پCCرورش ایCCران آموزشی نظام در متاسفانه

به را کCCردن عمل و فکر قالبی و کلیشه ای معلمان بیشتر. نمی شود توجه آن رشد چهل طCCول در تقریبا درسی کتب شCCاکله. می کنند تقویت و داده یاد دانش آموزان

کشCCورهای کتب ترجمه از را مبCCانی این و است بCCوده یکنCCواخت گذشCCته سCCال مراکز در علمی فعالیت هCCای در موجCCود محدودیت های. کرده اند برداشت اروپایی

تقCCCCویت و کشف که شCCCCکلی به دانشCCCCگاه ها یا مCCCCدارس از اعم آموزشCCCCگاهی در .می افتد اتفCCاق می کنCCد، حCCرکت آهسCCته و محدود بسیار درخشان استعدادهای

تفکر قCCدرت پرورش بلکه نیست هدف معلومات انتقال امروز تغییر حال در دنیای تربیت گونه ای به نوجوانان و کودکان است الزم امروز. است هدف ابتکار و خالق

کCCرمی)بیابند نو راه حل هCCای جدید و قCCدیم مسCCائل بCCرای و باشCCند خالق که شCCوند(.91باغطیفونی،

صCCرف را زیCCادی تالش دارند تمرکز گرا نتیجه آموزش بر که تربیت و تعلیم مراکز دانش توسط الزم هCCای شایسCCتگی و نگCCرش و مهارت دانش، فراگیری از حمایت

دانش، بسط با رابطه در زیCCادی حد تا مناسب آمCCوزش اگرچه.کنند می آمCCوزان آموزشی هCCای زمینه در محققCCان شCCود، می درک مرتبط هCCای نگCCرش و مهCCارت

آمCCوزان دانش شCCناختی پردازش و عقاید تفکرات، که نقشی بر ای فزاینده بطور(.1،2006)پاجارس کنند می تمرکز دارند، یادگیری فرآیندهای در خالقیت سCCازه تCCربیت، و تعلیم و یCCادگیری فرآیند با مرتبط هCCای سCCازه جمله از

اسCCتعدادهای پCCرورش پCCرورش، و مCCوزشآ مهم ازاهCCداف یکی که آنجا از اسCCت. تحصCCیلی پیشCCرفت بر خالقیت مختلف تحقیقیCCات اسCCاس بر نCCیز و است خالق

و یCCادگیری فرآیند بر تCCأثیرآن و آمCCوز دانش توانCCایی این به توجه اسCCت، اثرگCCذار توانCCایی را خالقیت ک،راسCCانت رسCCد. می نطر به ضCCروری آن میCCانجی متغیرهCCای حل راه به دسCCتیابی و معمCCول غCCیر و بCCدیع های شیوه به امور مورد در اندیشیدن

(.1388عبدالملکی، و )رهنما داند می مسائل برای بدیل بی های

1 -Pajares

5

) هرینتCCون و بCCارون ؛(1993) جیمیسCCون جمله از محققCCان از بCCرخی دیCCدگاه از آمیخته هم در شCCناختی و هیجCCانی های مؤلفه با که ایست سازه خالقیت ،(1981 (.2010همکاران، و واستا سروی از نقل به) است

و نیست وجهی تک مفهCCومی خالقیت که کند می بیCCان نCCیز(CC 1998) اسCCترنبرگ خالقیت آیی پدید عامل هیجCCانی و شناختی بعدی چند های توانایی که است معتقد

.اند مالک سه که گCیرد می قCرار نظر مد خالقیت عنCCوان به زمCانی هیجانCات در تغییر جهCCات بCCرخی از فCCرد قبلی رفتارهCCای به نسCCبت یا باید هیجانات (1کند: بروز زیر

باید (هیجانCCات2باشCCند. معمCCول اجتماعی رفتارهای از فراتر آنکه یا و باشند جدید مطCCرح مCCدت کوتاه سطح در فقط تأثیر این البته باشند. مؤثر فرد مسائل حل در

فرد،گCCاهی برای فقط نه و شود حفظ آن اثرات مدت بلند صورت به باید و نیست از بازتCCابی یعCCنی باشند. صادقانه باید هیجانات (3شود. واقع مفید نیز گروه برای

؛1999)آوریل، نباشد دیگران رفتارهای کپی و باشد فرد خود های ارزش و باورها (.2007همکاران، و یوسنیک

و شد شCCCروع آوریل فعCCCالیت با 1980 سCCCال از هیجانCCCات ی حیطه در خالقیت صCCورتی به ها هیجان از ترکیبی بیان و تجربه توانایی صورت به را هیجانی خالقیت

(.1388هاشمی،)کند می تعریف تأثیرگذار و عنصرسCCیالی،4 از متشCCکل و واگCCرا تفکر معCCادل را شCCناختی خالقیت گیلفCCورد

کنCCد: می تعریف زیر صCCورت به را آنها و داند می ابتکCCار و بسط پCCذیری، انعطاف توانCCایی(پCذیری انعطCCاف گونCاگون(، هCای جCواب و ها ایCده توانCCایی)تولید سیالی تولید ابتکCCار)توانCCایی ایده(، به وابسته جزئیات به )توجه بسط متنوع(، های جواب

(.1387همکاران، و )ساداتی بدیع( و نو محصولی شCCده انجام محدودی تحقیقات شناختی خالقیت و هیجانی خالقیت رابطه پیرامون

حافظCCه، )تخیالت، خالق ظرفیت بین ( دریافتند2007) همکاران و 1وکسف است. خالقیت و خالقانه هCCای سCCبک کCCودکی، دوران حسی( در تجارب و ها بازی رؤیاها، حCCاکی مطالعه این نتCCایج همچنین دارد. وجود ومعناداری مثبت همبستگی هیجانی

معنCCاداری و مثبت همبستگی هیجانی خالقیت و شناختی خالقیت بین که بود آن از در اسCت.(C 1999)آوریل ( و2004)2هCالت نتCایج با مشCابه یافته این دارد. وجCود

و شCCناختی خالقیت ی سCCیاهه بین نCCیز (1991نCCاولز) توماس و آوریل ارتباط این آزمCCون و خالقانه پیامCCدهای آزمون بین و54/0 همبستگی هیجانی خالقیت سیاهه

از گروه این نتایج مجموع در آوردند. دست به66/0 همبستگی شناختی پیامدهای هیجCCانی خالقیت و شناختی خالقیت معنادار و مستقیم ارتباط از حاکی ها پژوهش

. بود

1 -Fuchs2 -Holt

6

و جوکCCار ؛2004شCCناختی)هCCالت، و هیجCCانی خالقیت بین رابطه زمینه در چند هر هCCای (تفCCاوت1389همکCCاران، و شخصیتی)جوکار های ویژگی (؛1389همکاران،

به و است گرفته صCورت متعCددی هCای (پCژوهش2003همکCاران، و 1فCردی)النگ هCCای سCCازهسایر و خالقیت ی رابطه ی زمینه در اما انCCد، یافته دست جCCالبی نتایج

.است گرفته صورت اندکی های پژوهش شناختی، باشد تأثیرگCCCCذار خالقیت بر تواند می که شCCCCناختی هCCCCای سCCCCازه این از یکی

منبع یک روانشCCناختی توانمندسCCازی واقع دراسCCت. روانشCCناختی توانمندسCCازی رفتارهCCای دادن نشCCان به بیشتری تمایل توانمند افراد.است خالقیت برای اصلی

دهه اواسط در توانمندسازی اصطالح. (2،2009ایلسو گاموسلوگلو،)دارند خالقانه :کنCCترل مانند معانی بر که گرفت قرار بحث مورد پرورش و آموزش در1970 ی دیگCCران، سCCاختن قCCادر گیری، تصمیم در مشارکت دانش، افزایش سرنوشت، بر

معCCانی این کCCرد. می داللت احCCترام و شأن پذیری، مسئولیت منابع، کردن فراهم این کمک بیشCترین کننCد. می تمرکز انسCان رفCاه بر ویCژه طCور به توانمندسازی

بCCوده آمCCوزان دانش و معلمCCان توانمندسازی بر ادبیات آمCCوزان دانش اسCCت.مثال دارنCد(نقش یCادگیری های ناتوانایی که آنهایی و متوسط آموزان دانش )مخصوصا

متکی توانمندسازی اصطالح. باشند داشته پرورش و آموزش فرآیند در تری فعال باشCCند، داشCCته بیشCCتری کنCCترل زندگیشان بر توانند می افراد که است اصولی بر

عمل خودشCCCان سCCCالمت نفع به و دهند کCCCاهش متخصصCCCان به را اتکایشCCCان به را توانمندسCCازی نظریه (کارآمCCدی2007)اشCCمید (.3،1998کننCCد)دیکرسCCون

.داند می مدرسه در مشاوره خدمات و ها برنامه برای ساختاری عنوان مؤلفه چهار در را روانشناختی توانمندسازی های ( ویژگی1998)4کاننگو و کانگر

احسCCاس معنCCاداری، احسCCاس شایسCCتگی، احسCCاس شCCامل: که اند کرده خالصه و وتن (.2009لی، و ونگ از نقل باشCCد)به می خودمختاری احساس و بودن مؤثر

آن به را اعتمCاد احسCاس بعد ، شCده یCاد بعد چهCار تأیید ضCمن (2005)5کمرون.افزودند

روانشCCناختی ی توانمندسCCاز ی رابطه (2012)6سCCارکار و سCCینگ پCCژوهش در که داد نشCCCان مطالعه این شCCCد.نتCCCایج بررسی معلمCCCان در خالقانه ورفتارهCCCای

به دارد. خالقانه رفتارهCCای بر معنCCاداری و مثبت تCCأثیر روانشCCناختی توانمندسازی بCCرای بیشCCتری تمایل است معنادار کارشان کنند احساس افراد که هنگاهی عالوه

.دارند آن به پرداختن سCCازه هم و توانمندسCCازی سCCازه هم که آنجا از و شد مطCCرح چه آن به توجه با

روانشCCناختی های متغیر جمله از هیجانی، بعد در چه و شناختی بعد در چه خالقیت1 -Long2 - Gumusluoglu&Ilsev3 -Dickerson4 -Chunger&Kanungo5 -Whetten&Cameron6 -Singh&Sarkar

7

ی زمینه در تحقیقی تاکنون و باشند می آموز دانش در یادگیری فرآیند بر گذار اثر شناختی خالقیت های مؤلفه و روانشناختی توانمندسازی های مؤلفه بین ی رابطه

چند هر تالشی حاضر پCCژوهش ،است نگرفته صCCورت آموزان دانش در هیجانی و هCدف با حاضر مطالعه .است زمینه این در موجCود دانش ارتقCCای جهت در نCاچیز

خالقیت هیجCCانی و شCCناختی ی حیطه دو بر روانشناختی توانمندسازی اثر بررسی بر روانشCCناختی توانمندسCCازی آمCCوزش آیا که است سCCؤال این به پاسخ دنبال وبه

؟خیر یا است تأثیرگذار هیجانی خالقیت و شناختی خالقیت

پژوهش ضرورت و -اهمیت3-1 تCاریخ طCCول در ها انسCان ی همه هCای تالش مCدیون جهCان ی امCروزه پیشCرفت

رشد به رسیدن جهت زندگی های دشواری و ها پیچیدگی به توجه با انسان .است بایست می مسائل و مشکالت بر آمدن فائق و گوناگون های زمینه در پیشرفت و

بدری از نقل به1994) میرز عقیده به .باشد برخوردار کافی و الزم های ازتوانایی و شCCوند می کهنه سCCرعت به درسی هCCای کتCCاب که عصCCری در(1385 گرگCCری،

نوآوری تغییر باید ناگریز تربیت و تعلیم کلی و نهایی اهداف شود، می تجربه دائما جوابگCCوی دیگر اطالعCCات از ذهن کردن پر بر تکیه و فراگیران منفعل جایگاه .یابد

فراگCیران صCحیح تCربیت بCرای و .بCود نخواهد آینده و حاضر نسل تربیتی نیازهای بیندیشند. علمی طور به و نقادانه و خالقانه آزادانه، آنها تا است نیاز

دارد تربیت و تعلیم با تنگاتنگی ارتباط که ای سازه عنوان به خالقیت بسCCیار اخیرا رسCCمی آموزشی رویکردهCCای که حCCالی در .است شCCده واقع توجه مCCورد عمومCCا اخCیر آموزشی رویکردهCCای اهCCداف از یکی دارنCCد، همگCCرا تفکر درگسترش سعی نظر به شد گفته آنچه به توجه با(.CC 2009سCCانف،)باشد می فCCردی خالقیت رشد و زنCCدگی از مختلفی و وسیع های جنبه که بوده فراگیر مفهومی خالقیت رسد می

آن با مرتبط های همبسته شناخت با .دهد می قرار تأثیر تحت را فرد روانی تحول تعلیم و آموزشی های برنامه تدوین در توان می تر بینی پیش قابل رخ نیم ایجاد و.کرد اقدام شناختی و هیجانی ی حیطه دو در واگرا تفکر افزایش جهت تربیت و

آن در که جهCCانی شCCدن تر پیچیCCده با دارد، نیCCاز زیرک و خالق افراد امروزبه دنیای می بیشتر روز به روز خالق های ذهن پرورش و شناسایی به نیاز کنیم می زندگی روانشناسی بحث در مهمی موضCCوع خالقیت کنCCونی شCCرایط در بنCCابراین.شCCود

سCCؤاالت با خCCود زنCCدگی در انسCCان(.2013همکCCاران، و جعفCCری)است مدرسه یCCافتن لCCزوم که شCCود می روبرو نامشخص و تازه های موقعیت و تنگناها مختلف،

حل از مCCؤثر ی جنبه یک خالقیت .کند می ایجCCاب را آنها مؤثر کاربرد و ها حل راه مشCCکالت با مواجهه در کند می کمک افCCراد به شCCناختی خالقیت .است مسCCئله

ریCCزی پایه دانش اساس بر را خود اعمال و کنند تحلیل باشند، داشته تمییز قدرت(.2013، 1 وفینک ،ورداسمیت)کنند

1 -Smith&Word&Finke

8

هCCای فعCCالیت در شCCدن درگCCیر بCCرای را فCCرد آمCCادگی هیجانCCات از ناشی خالقیت مشCCکالت و موانع برابر در افCCراد مواقع این در بخشCCد، می ارتقا و بهبCCود مختلف

دهد می نشCCان مطالعCCات اگرچه(.CC 1،2003احمد و ونگ)شCCوند می پذیر انعطاف و افCCزایش کلیدی های مؤلفه از یکی. گذارند می تأثیر خالقیت بر متعددی عوامل خالقیت با مرتبط هCای مهCارت و فرد درونی های انگیزه نوآوری و خالقیت توسعه

حضوری)باشد می روانشناختی توانمندسازی همان واقع در که باشد می ونوآوری(.1384حسینی، وخداداد هCCای بنCCدی گCCروه تا کند تمرکز فرد بر بیشتر دارد تمایل پرورش و آموزش ادبیات دانش و معلمCCان توانمندسCCازی بر ادبیCCات این کمک بیشCCترین.اجتمCCاعی بCCزرگ

و آمCCوزش فرآیند در تCCری فعCCال نقش آمCCوزان دانش مثال،.است بCCوده آمCCوزان.باشند داشته پرورش را آنها تا بگیرند یCCاد را اثCCربخش عملکرد ی شیوه مخصوصا

به خCCود قCCدرت شCCناخت طریق از و کنند ارزشCCمندی_خCCود احسCCاس سCCازد قCCادر اثرگCCCذار خCCCود سرنوشت در تجربیاتشCCCان به معنادهنCCCده و یادگیرنCCCده عنCCCوان

(.2006اسپریتزر، و بارتونک)باشند که است این آموزشی هCCای محیط در توانمندسCCازی موضCCوع به پCCرداختن اهمیت

و آمCCوزش در روانشCCناختی توانمندسCCازی مCCورد در مبسCCوطی پCCژوهش تCCاکنون توانمندسCCازی(C 1388،1386) آبCادی شCCفیع نظر به اسCCت. نشCده انجام پرورش

گCCیری تصCCمیم و نیازها از آگCCاهی ای، حرفه پنCCداری خویشCCتن رشد از عبارتست را خودشCCان شخصی تجCCارب معلمان و آموزان دانش که است این هدف .آگاهانه

دربCCاره پCCرورش و آمCCوزش ادبیCCات .کنند گCCذاری ارزش مهم تجCCارب عنCCوان به قسCCمی به کند می تأکید مختلف افCCراد دانش هCCای بنیان افزایش بر توانمندسازی

(.2006اسپریتزر، و بارتونک)باشند داشته زندگیشان بر بیشتری کنترل بتوانند که و دادن اهمیت خCود به کنCCترلی، خCود تجربه به شCCدن متمایل یعCنی شCCدن توانمند

غیبت، کCCاهش بیمCCاری، کCCاهش مCCوجب توانمندسCCازی آزادی؛ داشCCتن احسCCاس(.2،2007آولیو) شود می عصبی فشار کاهش و انتقال و نقل کاهش

افCCزایش با تواند می تحقیق این خالقیت، اهمیت و گستردگی اساس بر رو این از توانمندسCCCCازی آمCCCCوزش ی وسCCCCیله به شCCCCناختی خالقیت و هیجCCCCانی خالقیت

شCCده ما جوانان و نوجوانان در خالقیت انجماد مانع آموزان، دانش به روانشناختی به را خCCود شCCاگردان مناسب شCCرایط کردن فراهم با عالقمند اساتید و معلمان و

جدید آینCCده ای بCCرای و پویا دنیای در زندگی برای را آنها و کرده هدایت خالق تفکر.کنند آماده

خالقیت و هیجCCانی خالقیت بر روانشCCناختی تأثیرتوانمندسCCازی شناسCCایی با نCCیز و .داد صورت را الزم اصالحات و اقدامات یادگیری های شیوه در توان می شناختی

دانش یCCادگیری ی زمینه در بیشCCتر تحقیقات انجام راهگشای تواند می تحقیق این1 -Wang&Ahmad2 -Avolio

9

تمCCام و معلمCCان روانشناسCCان، مشCCاوران، بCCرای نیز و باشد دانشجویان و آموزان.شود واقع مؤثر تواند می هستند ارتباط در تربیت و تعلیم با که افرادی

پژوهش -اهداف4-1 که اهCCدافی از یکی است گرفته قCCرار توجه مCCورد پCCرورش و آمCCوزش در اخCCیرا

دسCCتیابی.است آمCCوزان دانش شناختی خالقیت و هیجانی خالقیت سطح افزایش میان این در.کند می باز آموزشی اهداف سایر به رسیدن برای را راه مهم این به

اکتسCCاب قابل متغCCیری عنCCوان به روانشCCناختی توانمندسCCازی راهبردهای آموزش پCCژوهش اهCCداف رو این از.باشد هCCدف این به دسCCتیابی در بCCزرگی گام تواند می

:از عبارتند حاضر

کلی -هدف1-4-1 خالقیت و هیجCCانی خالقیت بر روانشCCناختی توانمندسازی آموزش اثر میزان تعیین

.دبیرستان اول دوره سوم مقطع دختر آموزان دانش شناختی

جزئی -اهداف2-4-1 هیجCCانی خالقیت بر روانشCCناختی توانمندسCCازی آمCCوزش اثر مCCیزان تعیین -

.آموزان دانش شCCناختی خالقیت بر روانشCCناختی توانمندسCCازی آمCCوزش اثر مCCیزان تعCیین-

.آموزان دانش

پژوهش های -فرضیه5-1

اصلی -فرضیه1-5-1 خالقیت و هیجCCانی خالقیت برافCCزایش روانشCCناختی توانمندسCCازی آموزش-

است. مؤثر شناختی

فرعی های -فرضیه2-5-1 دانش هیجCCانی خالقیت برافCCزایش روانشCCناختی توانمندسCCازی آمCCوزش-

است. مؤثر آموزان دانش شCCناختی خالقیت افCCزایش بر روانشCCناختی توانمندسCCازی آمCCوزش-

است. مؤثر آموزان

مفاهیم عملیاتی و نظری تعریف-6-1 و تومCCاس عقیCCده به:روانشggناختی توانمندسggازی نظggری تعریف(الف

انجCCام درونی انگیزه افزایش فرآیند روانشناختی، توانمندسازی(1990) لتهوسو

10

متجلی زیر شCناختی هCای ویCژگی از ای مجموعه در و است شCده واگذار وظایف.بودن مؤثر و شایستگی انتخاب، حق داری، معنی:شود می کوتCCاه آموزشی برنامه:روانشggناختی توانمندسggازی عملیggاتی تعریف(ب

تCCدوین لتهCCوس و تومCCاس شCCناختی مدل بنیادی مفاهیم اساس بر که است مدتی.شد اجرا ای دقیقه60 جلسه 8 قالب در آموزش مدل این.است شده

از زمCCانی را رفتCCار(2000،1999) آوریل:هیجانی خالقیت نظری تعریف(ج و اثربخشی گCCCرایی، نو هCCCای ویCCCژگی که کند می تعریف خالق هیجCCCانی نظر

(.2007پورتر، و فوکس،کومار) باشد دارا را اصالت از یک هر که ای نمCCCره از عبارتست:هیجggانی خالقیت عملیggاتی تعریف(د

.کند می کسب(ECI) آوریل هیجانی خالقیت سیاهه در ها آزمودنی ایCده تولید بCرای فCرد ظCرفیت و توانایی:شناختی خالقیت نظری تعریف(ه

(.2003استرنبرگ، ؛1،2006آلبرت و رانکو) است ابتکاری و نو محصوالت و آثار ها، از یک هر که ای نمCCره از عبارتست:شggناختی خالقیت عملیggاتی تعریف(ک

.کند می کسب عابدی خالقیت آزمون در ها آزمودنی

1 -Runco&Albert

11

فصل دوممبانی نظری

و پیشینه ی پژوهش

-خالقیت1-2

خالقیت -تعاریف1-1-2 حضرت جانشینی مقام به رسیدن را، او جایگاه و انسان خلقت از هدف کریم قرآن و آفریننCCده او همچCCون که داند می تکامل و رشد از مرحله آن به یافتن دست و حق

پیچیده ترین، عالی خالقیت رو این از. باشد خالق

منابع

فارسی منابع انتشCCارات: کCCرج.کارکنCCان توانمندسCCازی (.1386.)سCCعید عباسCCی، و حسCCین *ابطحی،

.مدیریت آموزش های پژوهش مؤسسه

دانش شCCناختی خالقیت با معلمCCان ارتبCCاطی هCCای سبک (. رابطه1389محبوبه.) *البرزی، روانشناسی مجلهآنCCCCان. انگیزشی و شCCCCناختی باورهCCCCای اسCCCCاس بر آمCCCCوزان

.33-46صص ،2،شماره5 .دورهمعاصر

.عمل تا تئCCوری از مCCدیریت سCCازمان (.1379.)پرویز کهCCر، ساسان و مهدی نژاد، * ایران.ایران بانکداری مؤسسه: تهران

64

پیشCCرفت بر پCCردازی بدیعه تCCدریس الگوی تأثیر (.بررسی1380نگین.) دستجردی، * برات ابتCCدایی مCCدارس اجتمCCاعی تعلیمCCات درس در آمCCوزان دانش خالقیت و تحصCCیلی

کارشناسی نامه . پایCCCCCان اصCCCCCفهان پCCCCCرورش و آمCCCCCوزش پسCCCCCرانه و دخترانهتهران. معلم تربیت تربیتی. دانشگاه علوم و روانشناسی ارشد.دانشکده

حل بر مبتCCنی یCCادگیری تأثیر (. مقایسه1385اسکندر.) آذر، فتحی و رحیم گرگری، * بدری. معلمان دانشجو انتقادی تفکر بر سنتی آموزش و گروهی مسئله

خالقیت با شخصCCیت هCCای ویCCژگی رابطه(.1389.)محبوبه الCCبرزی، و بهCCرام * جوکCCار، شCCماره ، 6 ،دورهشCCناختی روان مطالعCCات فصCCلنامه .شCCناختی خالقیت و هیجانی

.89-109،صص1

.26 شماره.رهیافت مجله.مدیریت در خالقیت (.1380.)السادات افضل * حسینی،

بCCرای مدلی تبیین و (. طراحی1384حمید.) سید حسینی، خداداد و جواد محمد * حضوری، .دانشCCور پژوهشی علمی ماهنامهایCCران. دولCCتی بخش در نCCوآوری کCCردن نهادینه.11شماره

جمهوری ارتش دانشگاه دانشجویان پرورش های شیوه(.1384همکاران.) و * خورشیدیناجا. آموزش .تهران: ادارهایران اسالمی

با خالقیت و هیجCCانی هCCوش ی رابطه (. بررسی1388جمCCال.) وعبCCدالملکی، * رهنما،اکبر تربیCCتی،دوره نCCوین هCCای شCCاهد.اندیشه دانشCCگاه دانشCCجویان در تحصیلی پیشرفت

.2 ،شماره5

کمCCال (. رابطه1387قCCوام.) ملتفت، غالمعلی؛ افCCروز، پCCژوه؛ به احمد، سمیه؛ * ساداتی، فصCCلنامهدرخشCCان. استعداد مدارس دبیرستانی آموزان دانش در خالقیت با گرایی

.20 شماره ،4 ،دورهپژوهش و خانواده

نامه خالقیت. پایCCان ای چندجنبه آزمCCون هنجاریابی و (. ساخت1380افشین.) * سلیمانی،طباطبایی. عالمع تربیتی. دانشگاه علوم و روانشناسی ارشد. دانشکده کارشناسی

نیازهای تحقق بین رابطه (. مطالعه1391ناصر؛کریمی،محمد.) یوسفی، * سلیمی،جمال؛تحصیلی. متوسطه دوره پسر و دختر آموزان دانش در خالقیت و روانی اساسی

هCCای نظریه ای، حرفه و شCCغلی مشCCاوره و راهنمCCایی(.CC 1385عبداللCCه.) آبCCادی، * شCCفیع. تهران: رشد.شغل انتخاب

روانشناسی مکتب اساس بر شغل انتخاب پردازی نظریه(. 1388عبدالله.) آبادی، * شفیع سCCازمانی. تهCCران: و شغلی ایران،مشاوره مشاوره انجمن سمینار . هشتمینفردیبعثت.

با مشCCارکت و خالقیت رابطه(.1392.)قلتCCاش،عبCCاس؛مرتضCCایی،حدیثه * صالحی،مسلم؛ واحد مCCوردی مطالعه)اسCCالمی آزاد دانشCCگاه علمی هCCیئت اعضCCای توانمندسCCازی

سCCCال.آموزشی مCCCدیریت در نو رهیCCCافتی پژوهشی – علمی فصCCCلنامه (.مرودشت.99-116،صص3 چهارم،شماره

65

توانمندسازی ابعاد ارتباط (. بررسی1389اله.) نبی دهقان، و جمشید صدقیانی، * صالحی-48. صصمCCدیریت در کمی مطالعات نامه فصل. کارکنان خالقیت با شناختی روان

31.

الگوهCCای ی (. رابطه1392محمCCود.) بهCCرامی، و محبوبه الCCبرزی، مصCCطفی؛ * صCCبری، آمCCCCوزان دانش در هیجCCCCانی خالقیت و هیجCCCCانی هCCCCوش خCCCCانواده، ارتبCCCCاطی

تربیتی. دانشCCگاه علوم و روانشناسی تربیتی. دانشکده نوین های دبیرستان.اندیشه.2 شماره ،9الزهرا.دوره

.ابعCCاد و ها انسCCانی: دیCCدگاه منابع روانشناختی توانمندسازی(.CC 1384بیژن.) * عبداللهی،مدیریت.تهران. المللی بین کنفرامس سومین مقاالت مجموعه

طالیی کلید کارکنCCان، توانمندسازی (.1385.)عبدالرحیم ابراهیم، نوه و بیژن * عبداللهی،.دوران نشر: تهران. انسانی منابع مدیریت

عادی و یادگیری اختالل با آموزان دانش هیجانی خالقیت (. مقایسه1390مریم.) *عزیزی، اسCCتثنایی.دانشCCکده کودکCCان آمCCوزش ارشد کارشناسی نامه ابتCCدایی. پایCCان مقطع

طباطبایی. عالمه تربیتی.دانشگاه علوم و روانشناسی

از پیش هCCای سCCال در آن پCCرورش هCCای شCCیوه و (. خالقیت1374فاطمCCه.) زاده، * قاسم اداره عمCCومی آموزش کیفیت بهبود علمی-کاربردی همایش مقاالت دبستان.خالصه

تهران. پرورش و آموزش کل

خالقیت با خودکارآمCCCدی رابطه بررسی(.1390.)وشCCCفقی،منصCCCوره * کCCCاظمی،حمید علCCوم هCCای یافته ملی همCCایش اولین.آمCCوزان دانش در هیجCCانی خالقیت و شCCناختی.مشهد فردوسی دانشگاه.تربیت و تعلیم در شناختی

اسCاس بر خالقیت سازه تبیین جهت علی مدل (.تدریس1391زهرا.) باغطیفونی، * کرمی در ها تجربه به نسبت بودن باز و اطالعات پردازش سرعت هوش، مکنون متغیرهای

عالمه دانشCCگاه. تربیCCتی علCCوم و روانشناسی دانشCCکده تهCCران. شCCهر دانشCCجویان.طباطبایی

رضCCایت بر کارکنCCان توانمندسازی تأثیر میزان شناسایی(.1389.)اطهری،زهره * محمدی علCCوم و مCCدیریت دانشCCکده.شCCمال تهCCران واحد اسCCالمی آزاد دانشCCگاه.آنها شCCغلی

.اجتماعی

بCCایبی ای مرحله پنج الگوی بر مبتنی آموزش روش تأثیر (.مقایسه1391مهسا.) * مرادی، علCCوم. درس در راهنمCCایی سCCوم سCCال آمCCوزان دانش یادگیری و خالقیت بر سنتی و

طباطبایی. عالمه تربیتی. دانشگاه علوم و روانشناسی دانشکده

ابعCCاد ی رابطه(.1392.)طباطبCCایی قاضی جCCواد،حجCCازی،الهCCه، ای، اژه افسانه؛ * مرزیه، بر خالقیت مCCدل ارائه:خالقیت و خودمختCCار انگCCیزش شCCده، ادراک تCCدریس سCCبک ،4 شCCماره.هفCCدهم سCCال0معاصر روانشناسی مجله.گCCری خودتعیین نظریه اساس.350-364 صص

66

مجله .دیگCCران توانمندسCCازی نیاز پیش توانمندسازی خود(.1383.)علی اصفهانی، * نصر.33-42 ،صص22 شماره توسعه و مدیریت

مسCCدد.شCیراز: مرکز اصCCغر علی ترجمهخالقیت. علم و هCCنر(.1380اف.) ، * نلCCر،جCورجشیراز. دانشگاه نشر

بدرالCCدین . ترجمهاختیCCار تفCCویض و تواناسازی(.CC 1998اس.) کمرون، و ای دیوید، * وتن،مدیریت. و آموزش تحقیقات مؤسسه (.تهران: انتشارات1381یزدی.) اورعی

و گCCروهی بحث اکتشCCافی، تCCدریس هCCای روش تCCأثیر (. مقایسه1391آرش.) * هاشCCمی، مالیر شهرسCتان راهنمCایی ی دوره پسر و دخCCتر آموزان دانش خالقیت بر سخنرانی

هالمه تربیCCتی. دانشCCگاه علCCوم و روانشناسی .دانشCCکده90-91تحصCCیلی سCCال درطباطبایی.

در خالقیت و هیجCCانی خالقیت هیجCCانی، هCCوش ی رابطه بررسی(.1388.)* هاشمی،سهیال.2شماره ،5 . دو.رهتربیتی نوین های اندیشه.پایه علوم و هنر،ادبیات آموزان دانش

ی رابطه (. بررسی1390حمید.) رحیمی، و راضیه بابایی، آقا علی؛ سیادت، رضا؛ * هویدا، علم دانشCCگاه علمی هیئت اعضای خالقیت و خودرهبری محور رفتار راهبردهای بین

-142،صص1 شCCماره ،1تCCربیت.دوره و تعلیم مبCCانی نامه ایCCران.پCCژوهش صنعت و127.

References

* Akbari,R& Jowkar,B.(2014(. Investigating effect of sport on cognitive and emotional creativity Reef Resorce assessment and Management Technical paper(PRAMT(. Vol(40(4,221-227.

* Amabile,T, M.(1993(. A model of creativity and innovation in organization. Research in organizational behavior.10,p: 123-167.

* Amabile,T,M.(1996(. Creativity in contex,westview press,Boulder,co.

* Averill,J,R.(2002(.Emotional creativity."Toward spiritualizing the passions".In C, R, Snyder& S, J, lopez (Eds(. Handbook of positive- psychology. New York, Oxford university press. p:172-185.

* Averill,J,R.(2005(.Emotion as mediators and as products of creative activity.in J, kaufman&J, Bear. Creativity across domains: faces of the muse,Mahwah,Nh: Erlbaum .p: 225-243.

*Averill,J,R.(1999(.Individual difference in emotional creativity: structure and correlates.Journal of personality.67,p: 331-371.

67

*Averill,J,R&Thomas-Knowles,C.(1991(.Emotional creativity.In T, Strongman (Ed(, International review of studies on emotion. London:Wiley.1,p:269-299.

* Bandura,A.(1977(.Self efficacy: toward a unifying theory of behavioral psychological review.84,p: 191-215.

* Barron,F,X& Harrington,D.(1981(.Creativity intelligence and personality. Annual review of psychology.vol32,p: 439-476.

* Bartunk,J,M& Spreitzer,G,M.(2006(. The interdisciplinary career of popular construct used in management: empowerment the late 20th century. Journal of management Inquiry.vol 15(3(,p: 255-273.

*Beghetto, R, A. (2010(. Creativity in classroom. In J. C. Kaufman& R. J. Sternberg (Eds(. The Cambridge handbook of creativity. New York: Cambridge university press. P:447-467.

* Broun,R.(2007(. Opportunity recognition as creative thinking vorgelegt von, ausbornheim.

*Build,j.(2006(.the latent leave: An investigation of empowerment mechanism, job satisfaction and organizational commitment among technical college employee. Unpublished dissertation, Cappella university.

Conti, R., Collins, M., Picariello, M. L. (2001(. The impact of competition on intrinsic motivation and creativity: considering gender, gender segregation role –orientation. Journal of personality and Individual Differences,vol(30(,P:1273-1289.

* Craft,A& Jeffrey,B.(2008(. Creativity and performativity in teaching and learning: Teensions,dillemas,constraints,accommodations and synthesis.British Educational Research Journal,34(5(,p:577-584.

*Canger,J,A& Kanungo,R,N.(1998(.The empowerment process: Integration theory and practice. Academy of managementreview,vol13,no3,p:471-482.

* Carlson,C;Clemmer,F;Jenning,CH,D& Page,L.(2007(.Organization development 101: Lesson from star wars. The Journal of Individual Psychology.63(4(,p:424-439.

*Colins,M,A&Amabile,T,M.(2009(.Motivation and creativity. In R.J,Sterenberg (eds( , Handbook of creativity.New York: Cambridge university press.p: 297-313.

* Dalgleist& power.(1999(.Handbook of cognition and emotion.journal wiley sons ltd.

* Deci,E,l & Ryan,R,M.(2012(.Motivation, Personality and development within embedded social contexts: An overview of self-determination theory in R,M,Ryan(Ed(,Oxford handbook of human motivation.Oxford Uk: oxford university press. p:85-107.

68

* Deci,E,L& Ryan,R,M.(2012(.self -determination theory . In P.A.M van Lange,A.K.Kruglanski & E.T.Higgins(Eds(.Handbook of theories of social psychology:vol,1.thousand oaks,CA:Sage.p:416-437.

*Deci,E,L & Ryan,R,M.(2000(.The ''What'' and ''Why'' of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior.Psychology inquiry,11,p:227-286.

* Do,Young choi. kun,Chang lee. Seong,Wook chae.(2012(.The effect of individual psychological characteristics on creativity revelation:Emphasis with psychological empowerment and intrinsic motivation.Brain Informatics.Lecture notes in computer science volume 7670,p:130-139.

* Dickerson,F,B.(1998(.Strategies that foster empowerment,cognitive and behavioral practice. 5(2(,255-275.

* Folley,B,S& Park,S.(2005(.Verbal creativity and schizotypal personality in relation to prefrontal hemispherie laterality: A behavioral and near-infrared optical imaging study: schizophrenia research.vol(2,3(80,271-282.

* Fuchs,G.J;Kumar,V,K;Porter,J.(2007(.Emotional creativity alexithymia and styles of creativity.Creativity research Journal,vo 1,19,nos.2-3,p:233-245.

*Ghadiri,N,F. Abdi,B.(2010(.Factor structure of Emotional creativity inventory(Ecl-Averill,1999( among Iranian undergraduate student in Tehran university.

* Ghaffari,k; Sarmadi,M;Safari,N& Shahsavari,m.(2013(. The impact of emotional intelligence and creativity among the university students.Journal of basic and applied scientific research.vol3(1(,792-794.

*Ghobani,M;Kazemi,H;Motahari,S.(2012(.Investigation relation between metacognitive states and emotional and cognitive creativity in students.1st conference of findings of cognitive sciences in breading.Mashhad university.

*Ghorbani,Maryam; Kazemi,H;Shafaghi,Mansoreh;Massah,Hajar.(2012(.An Assessment of relation between self efficacy and cognitive/emotive creativity.Global Journal of guidance& Counselling.Vol02.p:8-13.

* Guilford,J,P.(1950(. Creativity,American psychology.Vol(5(,p: 444-454.

*Hennessy,B,A.(2010(.The creativity- Motivation connection. In J.C.Kaufman & R.J.Sternberg(Eds(,The Cambridge handbook of creativity.New york: Cambridge university press.p:342-366.

*Hennessy,B,A.(2003(.The social psychology of creativity. Scandinavian Journal of Educational Psychology,47,p:253-271.

*Holt,N,J.(2004(.Controllable addnessgo? Creativity altered states of consciousness and ego-strengh.University of Northampton,Uk.

69

*Ivcevic,Z.Brecket,M,A.Mayer,J,D.(2007(.Emotional intelligence and Emotinal creativity.Journal of personality.75:2.Blackwell publishing.

*Kaufman,J,C.(2009(.creativity 101.Springer publishing company.

*Kaufman,J,C.Pluker,J,A.Baer,J.(2008(.Essentials of creativity assessment. Hoboken, NJ : Viley.

*Kaufman,J,C.Sterenberg,R,J.(2010(.The Cambridge handbook of creativity.New york:Cambridge university press.

*Kazbelt,A;Begehetto,R,A;Runco,m,A.(2010(.Theories of creativity.In J,C,Kaufman& Sternberg(Eds(,The Cambridge handbook of creativity New York: Cambridge university press.p:20-47.

*Littleton,k.Miell,D.(2004(.Collaborative creativity: Contemporary perspective:free Association books.p:1-8.

* Li,Yun Sun. Zhen,Zhang.Jin,Qi.Zhen,Xiong Chen.(2012(.Empowerment and creativity: A cross-level investigation.The Leadership Quarterly.Volume 23,Issue1.P:55-63.

*Lizarraga,M,L;Baquedano,M,T;Closas,A.H.(2014(.An explanatory model regarding the relationships between psychological traits and creativity.Anales de psicologia.Vol 30.1,p:355-363.

* Lopez, SH, J.(2009(. The encyclopedia of positive psychology. Vol(1(. Wiley- Black wellpublishing Ltd.

*Ma, H,H.(2009(. The effect size variables associatd with creativity: A meta –Analysis. Creativity research Journal. 21(1(, p:31-420

* Martindale,C.(2007(. Creativity, primordial cognition and personality. Personality and individual differences.vol(43(,p: 1777-1785.

*Roskos, Ewoldsen, B. (1993(. Discovering emergent properties of image. In imagery creativity and discovery: A cognitive perspective B, Roskos ewoldsen; M, J, Intons-Peterson and R, E, Anderson (ED(. Amsterdam: Elsevier science publication.

* Runco,M,A.(2004(.Creativity. Annual review of psychology.55, p:675-687.

*Runco, M, A. (2010(. Creativity: theories and themes: Research, development and practice . California state fullerton. Academic press in important of Elseviv.

* Runco and Albert.(2006(.Theory of creativity. McGrahill press.

70

* Samarghani motlagh,Vali& Hassani,Mohammad.(2013(.Organizational formality and its relationship with empowerment,Innovation and creativity of the employes of education organization:A case study.Life science Journal.10(7s(.p:43-49.

* Schmidt, John, J.(2007(. What relly matters is school counselor empowerment: A response to Hipolito- Delgado and lee. Professional school counseling.10(4(.p:344-351.

*Snyder,C,R.Lopez,sh,J.(2002(.Handbook of Positive psychology.Oxford University press.

* Sport on cognitive and emotional creativity. Reef Resources Assessment and Management Technical paper(PRAMT(,vol 40,p:1607-7393.

* Spreitzer, G. (2008(.Taking stock: A review of more than twenty years of research on empowerment at the work. In I,Barling & C,L,Cooper(Eds(. The stage handbook of organizational behavior.vol(1(,p:54-72.

*Spreitzer,G,M& Donson,D.(2005(.Musing on the past and future of employee empowerment. In the handbook of organizational development. Edited by Tom Cummings. Thousand okas.

* spreitzer,G,M.(1995(. Psychological empowerment in the workplace: Dimension, measurement& validiation academic of management Journal.38(5(.p:1442-1465.

*Srivasta,s;Childers,M,E;Beak,J,H;Strong,C,M;Hill,S,J;Warsett,K,S;Wang,P,W;Akiskal,H,S;Akiskal,K,K;Ketter,T,A.(2010(.Toward interaction of affective and cognitive contributors to creativity in bipolar disorder: A controlled study: Journal of affective Disorder.125,p:27-34.

* Sterenberg,R,J.Kaufman,S,B,(2011(.The Cambridge handbook of intelligence. Cambridge university press.

* Sterenberg,R,J.(2004(.International handbook of intelligevce. Cambridge university press.

* Sterenberg,R,J.(2006(.The nature of creativity. Creativity research journal.18 (1(.p:87-98.

*Sterenberg,R,J.(2003(.The psychology of human though. Cambridge university press.

* Sweeny,T.(1991(.Adlerian counseling: A practitioner approach(4ed(. Philadelphia: Accelerated development.

* Tae-jun, ch.(2008(.An integrative model of empowerment and individual performance under conditions of organizational individualism and collectivism in public sector organizations. Unpublished doctoral dissertation.state university of newyork.

71

* Thomas,K.(2000(.Instrinsic motivation at work: Building energy and commitment.Berret-Koehler publishers,INC.

* Thomas,K. (2009b(. For the intrinsic reward that drive employee engagement. Ivey business Journal. Feature Article.

* Thomas,K. (2009a( (.Instrinsic motivation at work: what really drives employee engagement.Stan fracisco-Berrett- koheler publishers,INC.

* Thomas,k.( 2009b.( Technical brief for the work engagement profile: content,reliability and validity.ccp-Inc.

*Thomas,K,W&Velthouse,B,A.(1990(.Cognitive elements of empowerment.An interpretive model of intrinsic task motivation. Academy of management review,15(4(,p:666-681.

*Tymon.(1998(.An empiricial investigation of a cognitive model of empowerment. Unpublished doctoral dissertation. Philadelphia. PA:Temple university.

* Velthouse,Betty,A.(1990(.Creativity and empowerment: a complementary relationship. Review of Business. Volume:v12Source Issue:n2.

*Wang,C,L;Ahmad,P,K.(2003(.Emotion: The missing pan of systems methodologies. kybemetes,London: 32(9,10(,p:1282-1269.

*Weisberg,R,W.(2006(.creativity understanding innovation in problem solving science, innovation and the arts. John wiley& sons,Inc.

* Yildrimi,A.(2010(. Creativity in early childhood education program. Procedia socil and behavior science.vol(9(,p:1565-1575.

* Zittoun,T.(2007(.the role of symbolic resources in human lives in jean valsinger and Alberto Rosa(eds( combridge Handbook of socio-cultural psychology.Cambridge university press. P:243-36.

72

پیوست ها

1پیوست شماره برنامه آموزشی

توانمندسازی روانشناختی

14

عابدی شناختی خالقیت پرسشنامه سCCؤال هر و است سCCؤال 60 حCCاوی دارید روی پیش در که را ای پرسشCCنامه گرامی، پاسخگوی

. باشد می پاسخ یا گزینه سه بر مشتمل پس و نمCCوده مطالعه دقت با را سCCؤاالت از یک هر لطفا.نمایید انتخCCCاب)×( عالمت با را سCCCؤال هر زیر در شCCCده ارائه هCCCای پاسخ از یکی آن از از قبال

. سCCCCCCن:سپاسCCCCCگذارم شCCCCCما همکCCCCCاریتحصیلی: پایه

آوریل هیجانی خالقیت پرسشنامه است. از شده ساخته هیجانی خالقیت سنجش جهت پرسشنامه . این سالم عزیز دوست

عالمت را رسد می ذهنتان به که پاسخی اولین ندارد، وجود غلطی یا صحیح پاسخ هیچ آنجاییکهکنم. می تشکر شما همکاری بزنید.از

پدر: مادر: تحصیالت سن: پایه: تحصیالت

15

Abstract

The purpose of the present research was to examine the efficacy of psychological empowerment training on students' cognitive creativity and emotional creativity in Ivan town. The population included all female students of high schools (vol2( at Ivan in 1392-1393. Sample included30 students that with the performing of Averill emotional creativity questionnaire and Abedi cognitive creativity test obtained lowest score, and replacing in the experimental and control groups, randomly. Then the experimental group was trained psychological empowerment during 8session.The control group did not receive any interventions. After end of sessions, post-test was performed .The data were analyzed by analysis of covariance. The results indicated 2 stage within 2 groups of experimental and control confirmwd the efficacy of psychological empowerment training on cognitive and emotional creativity by 99% confidence.

Key words: Psychological empowerment, Cognitive creativity, Emotional creativity.