DOCUMENT RESUME - ERICSeveral of the stories gave Coyote as the central character. Re typifies the...

ED 046 612

A.UTHORTITLETNs,,ITITTON

SFONS AGENCY

PUB DATENOTE

FDRS PRICEDESCRIPTORS

TDE1T7FIFRF

ABSTRACT

DOCUMENT RESUME

RC 005 029

Albert, Foy: And Others(Coyote Tales. Hopi Version.1Northern Arizona Supplementary Education Center,flagstaff.Bureau of Indian Affairs (Dent. of Interior),Washington, D.C.Jun 70100p.

rrpfz Price ME-$0.66 HC-5 ?.87*American Indians, Cultural Awareness, *CulturalEnrichment, Disaavantaed Youth, Elementary SchoolStudents, *Fopi, Literature, *Ivthology, *ReadingYaterials, Short Stories, Supplementary ReadingYateriqls*Hopi Indians

Hopi storytellers told, in Hopi, 20 stories for thisreading series. Each story was graded (1.1 to 1.9), illustrated, andprinted in Fopi. These stories normally serve to entertain as well asto instruct both children and adults during the winter nights.Several of the stories gave Coyote as the central character. Retypifies the clever, mischievous one who, through his scheming, offeroverreaches himself and becomes the but+ of pis own joke. The FODistories, unlike Furopan ones, almost never spell out the moral butleave it implicit, to he drawn out as the hearer recalls or ponders atale. A related document (PC 005 03P) contains the same storiesPrinted in the English language. (LS)

(.1 [COYOTE TALES..4)

1

U.S. DEPARTMENT OF HEALTI!,EDUCATION & WELFAREOFFICE.OF EDUCATION

THIS DOCUMENT HAS BEEN rFPRODUCED EXACTLY AS RECEIVED FROMTHE PERSON OR

ORGANIZATION ORIG.INATING IT POINTS OF VIEW OR OPINIONS STATED DO NOT NECESSARILYREPRESENT OFFICIAL OFFICE OF EDU-CATION POSITION on noun'

1

fi Ve.f.sioy).]-3-une, 1970

7"2.7-1.27=!:77-T.17t2Gnmreseym...

HOPI DEVELOPMENTAL MATERIALS PROJECT

Henry Alcot t Project CoordinatorRoy Albert and Charlie Talawepi Story TellersCharles Supplec Ilopi TranslatorDr. Hulda Groesbeck Reading ConsultantDr. Don Douglass IllustratorDr. Norman Browne Technical Advisor

This publication was produced by NASEC under Bureau of Indian AffairsContract No. K51C14200187. of the U. S. Department of Interior.

ORTHERN

RIZONA

UPPLEMENTARY

DUCATION

ENTER

creating a climate for change

Larry A. Stout. DirectorFaculty Box 5618 Northern Arizona UniversityFlagstaff, Arizona 86001

w

'saw niq pu' totatO qaOt hOciO

A HOPI TALE AS TOLD BY ROY ALBERT

ILLUSTRATED BY DR. DON DOUGLASS

3

AIiksa'i.Yaw hisat yep sinom yesngwu. Noq yaw haw

Ismo'walpe ep ki'ta.

4 1

Noq yaw piw 'Rotolo pay akwlep, haqam Mastupka,ep yaw pam ki'ta.

21

i

s,

Yaw hisat lsaw Mastupkat haqami akwlami makqto.Yaw pam nanmuru ang wawarstimakyang akwq hawi.

6 3

Isaw yaw pahut akwq pituqe pangqawu. "Pay pu'sutsep yoyok pas loma tala'a."

417

I

1

1

I

I

1

Yaw Isaw hisavo nasungnat pu' piw maknuma.

85

Noq yaw pam haqami pasat aw pitu. "Ya sen haqyep pasay'ta," yaw pam yan wuwa. Noq yaw pamToth lot tuwa pasay ep tumalay'tak. "Ya kurs TOtolo.Pay nu pu' u'nakw kurs antsa pam vul yep pasayta,"yaw lsaw yan wuwa.

69

"Ya umi. I qwatsi," yaw Isaw kita."Owi," yaw Toto15 huwana."burs urn tumalayta," 'yaw Isaw kita."Owi. Pay nu pep yukuy. Pay tsangaw urn pitu.

Urn nuy pa'angwakw itam inumgem hOgni. Niqyangitam ovi moti rosni," yaw Totolo kita.

"Pay nu ung pa'angwani," yaw Isaw kita.

710

Noq yaw Isaw niq pu' Totb lo ani tumalta. Yawtawanasave puma n5sa. Yaw puma kaway'vatngat nitpu' pikit nit pu' nbq kwivit

8 ii

a

I

MI

In

"t",

4.4

re)

.'

'4-

t

4.

lr' r

*I'

A.1

.. )

1 ,

--1

-tA

tt4t1

"ko

, e-,

. ir

-...

t.'g

4.

,4.

d'

-''',

--s

'*'-i

','' '

'.4

.,.4

4.I l

''t .

.."i

4'-'

,,,tr

AP1

-1 '

......

..:4

Fti

Y

4,et

t : I!.`

,

.4.

=r

i,c4

'".?,

I, ."

MI

4'd

6 S

Yaw piw kurs 'Foto 16 pasay qalaveq tuwapavita.Yaw puma hoaput akw cid& tangalawknang. Pan pumayaw put TOtoleit tuwapaviyat akw tangalawu.

1013

"Pas i' qwatsi ani tumalay-to. Pay itam yukoq nusonqe melenit nit pu' sipalat angkw qa' maqami," yawToto lo yan wuwa.

1411

Yaw puma tevep tumalaytaqe. Yaw puma mangu'i.Yaw Isaw kurs pumuy novayamuy a.ngkw aksingputsosoq sowa. "Pay urn tsa'ngaw angkw'oy. Pasatayangkw'wat meloni oyi. Pay urn hita niqey put kimani.Pay um a'ni tumalta," yaw T5tolo kita.

1215

-

,k ->';'Z' rit -%41-e-'

Yaw Isaw meloni uyit akw niqe hoapuy akwq

'nelonit opoqna.Yaw T5tolo piw kurs sipalat mawqe put enang

akwq tangata.13

16

4.!

Yaw Isaw hoapuy kurs hin tsopatani."Pay sen pi nu kyatiniy," yaw Isaw kitaq.Pu' yaw TOtolo engum wikpangwayat aw somaq.

Pu' yaw Isaw Ismo'walpe akwq naksu."Pay urn nat son manguyt pay uki yep pituniy,"

yaw TOtOlo kita."Pay nu tuwantaniy," yaw Isaw kita.

1417

A

Yaw Isaw kurs hin hoapuy kyatiniqe huruti. Yawpam pe'hut melonit angkw nawus ipwa. Yaw pam haqamgolot hangwaqe pangsoq yaw pam hisa melonit tangataqepu' ama.

"Pay nu qavo soncie angkw it ahoy yu' kutoni,"yaw pam yan wuwa.

1518

Nawisewtiq yaw Isaw ki ep pitu. Yaw pam mangu'i."Pi nu pas napi tutuyqawi. Pay nu son papu pantinay,"yaw Isaw yan wuwa.

16

19

Qavongvaq pui' yaw Isaw ahoy meloni hepto. Yawpam haqam oyaq nat ep yaw tangawta. Yaw pam ki awmelonit kima.

Nat kya ovi haqam pam melonita.

17

20

1

!SAW niq puy yOnqosona

A HOPI TALE AS TOLD BY CHARLIE TALAWEPI


21

Aliksa'i.Yaw pay piw Orayve yaniwti. Orayvi tavangq1Syve

yaw haqam Nuvatukwiovi ep yaw Y6ngOsonam kiyungwa.Noq yaw Nuvatukwiovit akwlep haqam pahu. Pep

yaw YtingUson wuti timuy annum kila. Yaw pep pahutangkwq patusaka niq pu' wipho quyta. Yaw Yongtisonampangsoye pu' pep pay patusakat nit pu' wiphoniiniisangwru.

22 1

Noq yaw pahu solawiwma. Yaw papu hihin angkwqmuma. Yaw puma ton6shepwise papu qa hita tut'wangwu.

Noq yaw hisat Ylingtisonwuti timuy aw pangkawu,"Pay nungwu pahu lakiwma. Papu qa himu angkwqnosiwka pati. Pay pi itam nawus ahoy Sakwapayutaw ninmani. Pep pay sonqa nat hinush nosiwka niqpu' pahu.

2 23

Noq yaw puma ovi nasaslalwa. "Itam sonqa itspay nanqwusani. Pi akw wuyavo'o. Nat tawat qayamakw pay ita'yani," yaw Vingoson wuti kita.

Ep mihiqw yaw puma pay ovi its tokqya. Yawpuma wuyavoya niqe ovi.

24

Su'its talavay yaw rongOson wuti timuy tataynaq.Pu' puma yaw ovi Sakwapayut akw naksuya.

Yaw puma ovi Shongopavit tavangqiiyngak yakyaw yu'am huruti. Nit yaw timuy ang tatayt pangqawu,"Pi itam kurs qa sosoyam akwnq' ya. Pi itamungaksukya sulaw'u. Pay pi itam nawus qa wikyakyang yani."Yaw puma ovi nankwusa. Yaw okiw puma qahalayqyaqynagya.

4 25

Noq yaw Nuvatukwiovit epeq sustsay Yiingasonatuwat tatayi. Yaw qa hag haqam. Yaw pam nala. Yawpam yuy as hahaqe hepnumkyang qa tuwa.

26

Yawkurs pamqiiqamuyNoq yaw

6

pam ang taynumkyang kukut tuwa. Yawyuyat kukat. Yaw pam piw pavamuy nit pu'kuk yamuy tuwa. Yaw kurs puma tatZlq ya.pam ovi kuk yamuy ang naksu.

27

.1

1

1

Yaw tapkimi pam Shongopavit akwle'e. Noq yawpiw Isaw kurs pasat piw pangqe maknuma.

Noq yaw Isaw haqiy navota pakrnumuyq. Yawpam haqami tsomoyat akw wupke ang taynuma. Payyaw haqam akwlep haq pakmumuya. Yaw pam piwhaqamiwat tsomot akw wupt piw ang tatayi. Yaw pepput tsomot atkyakq yaw YOng6sonhoya.

7

yeti

Yaw Yiringiisonhoya tawkyang hoyta. Niq tawisotapnak. pu' Isaw aw warikqe akwlep sungnuptu. Noqyaw YUngiisonhoya hokyay namik tangata. YawYongiisona sa ep qatsi.

829

Yaw Isaw tuvingta, "Ya urn hintiq pakmumuyay.""Pi nu qa pakmumuyay," yaw YUneisonhoya kita."Pi nu tawlawu."

Noq yaw Isaw piw tuvingta, "Noq um yangqehintsaknuma. Pi utuhu'uy. Um haqami'i. Pi utuhu'niq son haq haqami wuyavoni."

"Itam pi as Sakwapahu miya. Noq ingu nuy qatatayna. Niqe nu ovi pumuy angk'u. Niqyang nu qapakma. Pi nu tawkyang pumuy kukwuwanma," yawYtingtisonhoya kita.

30 9

"Pay um as suyan pakmumuya. Pas nikyang umloma tawita. Um ovi inumi tawlawni," yaw Isaw Rita.

10 31

L

"Soni. Pay kya nu son ungam tawlawni," yawYUngtisona kita.

;- -;*,-7.4.-dt 047"..4.-7:4244f.401A'a-,w4

---- 't

,4 11114.7..cA

.

3211

"Ta'ay. Inungem tawlawu. Urn qa tawlawq nu ungani mukit pisat a.ng mumani," yaw Thaw kita.

12'33

1

"Pay um panti ni. Urn nuy ang mumani. Pay nuson mokni," yaw Yting6sohoya kita.

Yaw Isaw ang wuwat pu' pangkawu, "Ta'ay.Tawlawu. Urn inungem qa tawlawq nu ung so'on qasowani."

"Pay um pantini. Pay urn nuy sowani. Pay nuson mokni," yaw YZingasonhoya kita.

34 13

Yaw Isaw kurs hintini. Yaw kurs pam hinYOngiisonhoyat tsawinani. Yaw piw ang wuwat. Pu'pangkawu, "Urn inungem tawlawni. Urn qa tawlawqnu ung munat akw tuvani.

14 35

"So'on pini. Urn nuy munat akw tuvaq son nuqa mokni," yaw YUngiSsonhoya kita.

1536

Yaw Isaw roringosonhoyat sutspatat pu' munatakw wan. Yaw wuyavo. Yaw puma tapkiq akw pitu.

Yaw muna opoqiwkyang piw halayvit muna. YawIsaw YOngiisonhoyat wi-kyang akw tso'omtit. Pu'YUngosonhoyat matavi. Yaw Yiringtisonhoya ayowataw momorstimat. Pu' pangaq yama. "Pi pahu inumilolma. Songawnen pi pangkwq iki. Pay nu ovi sonmokni," yaw YangUsonhoya kita.

163'7

qtr

Yaw Isaw okiw pep pangRk qa yama. Yaw piep'pipam tuwantangwu.

,j. 41.4.A4,

tm____*111120381g

1`orb. Oik

011elammr

-41 l'34,67Wk C° "': lor-77

w_Arz.

r.:%%___g...w16.-111a1gM" ,: "?'t6,41411. --11(

3817

a

4, 4.4

Noq yaw YOngolisonhoya piw naksu. Yaw tawatpas pay pakiniq pam Sakwa payut akwlavo pitu.

Yaw pam ang as piw kuk hepnumkyang qa hitatuwa. "Pay kya nu haqam amu peq takyang qa navota.Pay nu ovi nutaytani," yaw pam yan wuwa.

18 39

Yaw pam suwaptsokit at pi pamiq paqiqe. Pangkwyaw pam nutayta.

Yaw hisat niq angkwq akw hitu hoyoyota. Yaw owYaw pam suwaptsokit at pi pangeq makqe amumi

pita. Yaw pam halayti.

40 19

Yaw YOngasonwuti niq pu' Yiingbsonhoyam hinunangtoti. Yaw halaytoti piw aw yorikyaqe. "Ya urnhin pew pitu. Pay itam son hisat umi yoyrikyaniqeyyan wuwa ya. Pi itam sutokyaqe ung qa tataynayatpay angkwq ya," yaw YangiSsonwuti kita.

20 41

"Nu sunalkove tatayke as umuy hepnuma. Nitnu umu kukuy tuwaqe put ang hinma. Noq inumi Isawpitu," yaw Yiing*Osonhoya kita.

Yaw pam ovi yuy aw sosok lalvayi. "Noq nuyIsaw qa tuwaq son nu yep haqam umuy nutaytani,"yaw rongOsonghoya kita.

7

is i

% ':'..1111111

42

0va

. I,Is

. eS,

.414111ft

21

RS 1'

"Pay askwalpi ung Isaw tuptsiwa. Pay haq puthita aw atsataq pam su tuptsingwu. Pay itam ovi piwnoytani. Pay suaw tapkimi itam Sakwapayut akwokini," yaw YOngUson-wuti kita.

22 43

Yaw puma ovi Sakwapayut akw nanaksuqe. Suawtawat pakiq akw Oki. Yaw puma ovi panis akw Okitpamiq yungqe nonova. Yaw puma piw hongvitoti.Yaw puma halaytoti piw ahoy ki aw Bkiqe. Nat kyaovi puma Sakwapayut ep yese.

44 23

'SAW niq pu' monasupot

A HOPI TALE AS TOLD BY CHARLIE. TALAWEPI


45

r

fib

;

.71

t

-

Aliksa'i.

` "1.f

Yaw Orayve yesiwa. Yaw hisat pep qa'anewaqhintaqam sinom yesngwu. Orayviy angkw qa wuyavotevenge, Lenvat yaw put hopaq, yaw mongtsirowuti ki'ta.

46 1

Yaw tsirowuti piw tsivot timuyta. Noq yaw pamtuwat timuy amungem pay hihituy maknumngwu. Yawpuma nungwu wuyoqtotiqe pay tuwat ki iqe hohonaqyangwu.

2

Yaw hisat piw yu am maktoniqe tirnuy a'awna.Yaw puma pas ye qa haqam Isawuy aw ogini. N oq yawkurs Isawuy amumi pite pumuy sowaniqey Oqaltiqyaw puma qa nanakwani, yaw pumuy yu am mewa.

48

YaW Mongtsirowuti ovi makto. Noq pay pamtuwat timuy amungem yaw tUtOltuy nit pu' masivituynit pu' atumuy pay pumuy hituy maknumng'wu.

4 49

Pay yaw antsa Isaw IVIongtsitsirotuy amumi pitu.Yaw puma Isawuy qa tu;.. wa. Yaw pam kurssuwaptsokit ati4paq na'uyikyang pumuy aw tayta.

5

50

Noq yaw tsitsiroyaw qa navotikyakyang ki akwlepnatapialwa. Yaw puma nangoytinumyaqe pay ephaqampuyaltotit pu piw yangwu. Yaw puma qwangwa'ewlalwa.

651

1

Noq yaw sukya Mongtsiroya kurs Isawuy tuwa."Pi kurs Isaw suwaptsokit atpipangak itamumi taytay,"yaw Tsiroya kita.

"Ura itamuy itangu mewa," yaw sukya kita.

52 7

Antsa yaw Isaw amumiumuy sosokmuy sowaniy."sowaniy. Itanguso'onTsiroya

8 53

pangkawu, "Is aii. Nu as"Soni. So'onpi urn itamuy

ng nakwananiy," yaw

Yaw pay ovi puma piw nataplalwa. Yaw Isawpas amumi tayta, yaw himuwa aw pituq pam put ngu'eyaw sowaniqey ovi nutayta.

Noq yaw antsa sukya pas awhaqam pituq yaw pamput sungake susowa. Pi ep pi yaw himuwa aw pituqyaw pam put sowangwu. Pay yaw hisatnoq kurs pamsosokmuy sowa.

54

Noq yaw Isaw Mongtsitsiroyamuy sowfm,- yav,pam Lenuat hopoq, Pisa'walpe akwat yaw pam hoyta.Pep haqam yaw Orayep tataq ephaqam yuyu yangwu.

Isaw yaw nasun:naniqe qatuptu. Nit yaw pam hinunangti. Yaw put pono'at hintsaki. Noq yaw kursMontsitsiroyam put asongak nataplatwa. Pam pi yawpumuy qa mOmtsat pay kwu'ukq ovi yaw nat pumatayungwa.

lo 55

Yaw Isaw suwi. Yaw pam hintsagey (la nanvota.Yaw pam as hopoq nit, pay yaw pam namtiki ahoyOrayrniq.

Nungwu yaw pam ani suwi. Nit yaw pam namiyua'atikyang ephaqam ani hingkawt pu' piw ni ngwu.Yaw pam honaqti.

12 57

Yaw hisatnoq Isaw Oraymi pitu. Yaw pam kisonmi.Yaw kisonve pam nahoy lelets tinuma. Nit yaw hitatawlawu. Yan yaw tawita.

"Orayve sinom itawiy qa tutuptsiwa. Nal& talqhapi yep patsikniy." Yaw momoyam ki angkw nZingakqeIsawuy aw tukayungwa. Yaw tataq pasay angtumalayungqe pay tawit qa aw tukayungwa.

58 13

"Itam sen hintotiniy," yaw hag wuti kita. "Payitam kikmongwit a'awnayaniy. Pay itam hintotiniqson pam itamuy qa a'awnaniy," yaw sukya wuti kita.

14 59

]

Noq yaw ovi momoyam kikmongwit aw wikwisqe

Iaw tuawiyungwa Nita Isaw kisonve tawlawq.

6015

Yaw kikmongwi kisonmi. Antsa yaw nat Isawep'e. Nat tawkyang waynuma.

Yaw kikmongwi tukaytat. Pu' lsawuy awpangkawu, "Pay son yep Orayve yaniwtiniq nunakwani. Pay i' sinom niq pu' itam yesniqatnu nawaknay,"

16 61

Kikmongwi yaw momoymuy amumi pangkavvqyaw puma Isaw Nita makayaq pay pep Orayve sonpatsikni. Yaw momoyarn ki aw yutu. Pi yaw su'awtataq pasngaq okiqe Isawuy hihita makaya.

62 17

Yaw pukat nit pu' tototsit nip pupay hihitahikyayungqat Isaw makiwa.

18 63

Yaw Isaw hihita iqwiwkyang Songopami. Yaw eppituqe yumosa kisonminiqe. Pep yaw pam piwtsotinumkyang tawlawu. Niqyang yaw pep tawlawqeyaw Songopave nardstalq patsikni.

Yaw momoyam Isawuy kurs nanapta tawlawq.Nog yaw momoyam ovi kongmuy hepwisa, yaw pumuya'awnayani.

64 19

Yaw tataq okiqe Isawuy aw tukay'yungwa. Yawsukya taqa pangkawu, "Pay son yaniwtiniq itamnanakwani. Pay itam Isawuy hita makaye kya ayoas hin nOngakni."

20 65

Yaw tataq Isawuy hihita makaya. Yaw tavuput nitpu' qweqwewat nit pu' tototsit nit pu' pay hihita yawIsaw makaya. Yaw Isaw sinmuy amumi qwaqwatatpu' yaw pangkw pare Musangnumi'i.

21

Noq yaw Mongtsirowuti mak yukuqe ki ep pitu.Yaw pam timuy hepnumkyang qa tuwa.

Noq yaw pam Isawuy kukyat tuwa. Suyanpi yawIsaw put timuyatuy sowa. Pu' yaw pam ovi lsawuykukyat angk Oraymi.

22

uy

67

Yaw Mongtsirowuti Orayve pituqe sinmuytuvingta, sen pi puma Isawuy aw tataya.

"Owiy, pi Isaw yep pitu, nit pam yangkOrayngak pu' Songopami'i. Pi pam kisonve tawlawqepangkawq yaw nalUstalat ep yep patsikniy. Noq payyep qa paniwtiniq ovi itam hihita put huyta," yawOrayep sinom kitota.

2368

Yaw Mongtsirowuti Orayve sinmuy aw tuawitahintiq. Yaw Isaw put timuyatuy sowa, yaw songqeIsaw sisvini. Yaw sinom yan hanakwa.

Yaw Orayep sinom Mongtsirowutit angkw ya.Yaw puma Songopamiye Isawuy nguaye songqe hinwatyukunayani.

24 69

N og yaw Mongtsirowuti qw atsmuy , Orayep

sinmuy,, amum Songopami pituqe sinmuy tuvinglawu,

sen pi yaw puma Isawuy qa aw tataya.

0 25

IET

"Owiy. Pi Isaw yep pituy. Nit pu' pam Musangnumihaqami'iy," yaw sinom kitota.

Yaw sinom Mongtsirowutit aw pangkak waq yawIsaw kisonve hita tawlawu. "Pi Isaw tawlawq yawnalUstalat ep yaw yep patsikniy. Noq qa yep paniwtiniqovi itam put hihita huyta," yaw kitota.

Noq yaw Mongtsirowuti Songopavituy amumituawita Isaw hintiqat. Yaw Mongtsirowuti pay natIsawuy sisvinani, yaw pam put timuyatuy sowaq ovi.

Yaw Songopap sinom, Orayep sinmuy, amunnanakwa. "Pay Isaw songqe sisviniy. Itam ovi ita uygoqhot nit pu' tapkokhot kiwise putaq wuvatotaniy,"yaw sinom kitota.

26

Noq yaw Mongtsiro niq pu' Orayep sinom niqpu' Songopap sinoy sosoyam Musangnumiya, yaw Isawpuma ngu'aynai.

Yaw antsa puma sosoyam Musangnumi ski.

2772

Yaw Isaw kisonve tawlawu. Yaw Isaw hihitaikwiwta. Yaw peeb haq Isaw qa tuwangwu. Noq natyaw Musangnup sinom piw hita kurs huytota.

28

Noq yaw Mongtsirowuti Musangnup sinmuy awpankawu yaw puma Isaw ngu'ayani. Yaw Isaw puttimuyatuy sowaq ovi yaw puma put hin wat yukunayani."Ta'ay. Pay itam Isaw ngu'aye hin wat hintsatsnaniy.Itam kisonmi ovi lestavit akw utayaniy. Itam Isaw qahoroknayaniy," yaw Musangnup sinom kitota.

29

Yaw ovi Songopavit niq pu' Musangnuvit niq pu'Orayep sinom kisonmi utaya. Pu' yaw puma Isawny pepngilynumyakyang pu' ngu'aya.

Yaw puma sosok hita nawkiya. "I ihimuy. Pamihimuy," yaw kitikyakyang hita nawkilalwa.

30 75

Nit yaw tataq uy kokhoy akw Isawuy wuvinumya.Yaw piw Mongtsitsiroyam Isawuy mo'angak puvuyalya.Yaw nat kurs puma tayungwa. Yaw yuy aw puyaltotiqeangke ngOya, noq y'-.w yu'am halayti amumi piw tatayqe.

'1631

Yaw sinom Isawuy matatve. Pay yaw songqe yanunangtini. Yaw son pam papu Mongtsitsirotuy sowani.

Noq yaw sinoy sosoyam ninma. Yaw pay lalaytotihita himuy ahoy makiwyaqe.

32 77

Nog yaw Mongtsirowuti niq pu' timat ahoy Leimataw ninma. Natkya puma pep yese.

33

ketewyaniq pu' pavawkyaya



Aliksa'i. Yaw Orayve yesiwa.

80 1

Noq yaw Orayvi aklap kelewya yaw ki'ta. Yawpam haqam tukwit oveq tumpok

281

li

Noq yaw put kiyat tatkya payut haqam angkwtupqaylaq pepeq yaw pavawkyaya kita.

82 3

Yaw hisat `i' kelewya ki tumpok qatukyang payatkyami tayta. Pay yaw pam sutsep pay pangkwpantanqwu. Nap sen yaw pam pu' saqine' hita tuwe'sen yaw nqu'ani.

4 83

Nat yaw ovi pam pantaq yaw himu a'ni aklepuyalti. Yaw atsve ponatit pu' yaw piw akle a'niatkyami tutskwami puyalti. Yaw pam angakw taykyangpay aw wuwanta.

845

Nog yaw epeq tutskwavehaq yaw pam hirnu piwponilti. Pantit pu' yaw piw akw omiq puyalti. Yawkelewyat paysok a'kle yaw puyalti. Yaw api hisavonit, pu' yaw ponilti. Yaw poniltit pu' yaw anqkw putaw niqey pu' yaw put aldap qatuptu.

6 85

"Yaw urn haki'y. Pas urn a'ni hak hongyey," yawaw kita kelewya. "Hep owiy," yaw ki-La pavawkyaya."Pay nu sutsep pay a'ni puyawnumn ruy. Pay nuimuy wuwupamtsoptay pu' pay pumuy hituyngu'atinumngway. Pay puma qa pas as a'nipuyaltotingwu, nikyang paspi supniltotingwu", yaw kita.

86 7

Pay yaw puma pay qatulawu. Pu' yaw pampavawkyaya kelewyat aw nantiqt pu' yaw awpanqawu, "As tuma nama wariy."

8 87

I

I

I

I

Pu' yaw kelewya panqawu, "Ta'ay, itam antsawariqniy." Pay pi sonpi yaw pam kelewya putpavawkyaya wikiniy. Pay pi yaw pam nqasew kelewy-atamum wariqniqey wuwa.

"Itam it tukwit hapi toniqtoniy, ukiy, nit pu'itam pew ahoy hapiniy. Yep pu' itam wunuwta pew'i.Haqawa pew moti pite' hapi motitaniy." Yaw kitapavawkyaya. "Ta'ay," yaw kita kelewya.

88 9

"Nu hapi ta' kitaq itam hapi pasat wariqniy," yaivkita pavawkyaya. Pasat yaw ovi puma pas hintaniqeyyuku. Pu' yaw pavawkyaya a'ni "ta"' kita.

10 89

Yaw puma panqkw tukwit angkw puyaiti. Pu' yawpuma put qoniwma. Yaw puma qd natusi'ma.

Pay yaw api pavawkyaya momi paid. Yaw hisavoniq pay yaw pavawkyaya yaptit pu' pay yaw tuwayama."Pay pi nu son put vvikini. Pay pinu ngasew nikangamum ward," yaw yan pam wuwa.

SO 11

Antsa yaw hivaso niq pu' yaw kelewya put tukwitqalavok piyu. Pu' yaw pam put qoniqt pu' yaw ahoyhaqaq pumu yaynaq, pangsoq pu' yaw pamqanatusita.

Yaw pam kelewya put pavawkyayat pay epeqniqatwuma. Yaw pam akw pitu, haqaq puma yaynaq pangsok,Id akw.

1291

Yaw qahaq epeq. Kurs yaw pam hin wuwa. Pu'yaw pam tukwit tumpok qatuptu.

13

r r V.r1{SYX,1.76 I

fker-'4/ 44,2... - 6°"' 'I"-

ar.11,e11.24 3,41

t 4.41/4v...t;

I

+` / . ....t' T i gt 43: '

'

. ....-"*"...-, 4I ---

./".--

k?--,,,

4 I ' / 4,..: 'Mt "'I...1:F {':,.W

:a..,.,,,, Alt of i.........-..--,r. ..6 .. 1.....4

: r '''' ..',;",

.--........,, i- .......-

A-'S

.....ii-rom....._ . 11 4).2 , ..- .......,-:4....,,,,,, 4,,

. .-4"?..4.11

l - ..... .-.

.."'",..1.. 47:. ' 4 1 '''''- t.. - +1,0P,

. -44% ...

ta..tx-..7, ,,,, _...4 ...,...- ...., ,,..., 'It: ..,;44:4:ip'It.

4

- A-A/.

-":

I

"Yaw um haqamoy," yaw kita kelewya. "Nat urnpas pu' pitu," yaw kita.

"Pay pi son urn nuy wikiniqat nu wuwa. Antsa nuit ikwit qoniwmakyang piw imuy wuwupamsoptuytuwa, Pu' pay piw pumuy anyungamuy. Pay pi um pashaq inungk niq pay nu wuwaq sonpi urn nuy supanwikini, namahin pi nu huritid pumuy maknumpkw.Pay kya pasat haqam urn sonqa inupeqta. Nu pasatpisoqniqey ung qa thwa." yaw kita pavawkyaya."Nikyang pay pi ovi urn nuy wikey. Pay nap inawayniqurn nuy po' ay," yaw kita.

94 15

Pu' yaw puma hisavo piw qatuq, pu' yawpavawkyaya payut akw haqami puyalti. Antsa yaw pamangkw taytaq pu' yaw akw haqami tuywaama. "Kursnu hisat ason aw kiki numtoni," yaw yan pam wuwa.

14 95

Pu' yaw pam ki atkyami piw tayta. Pay yaw damhituy piw nqu'aniqey, pumuy ovi taynuma,"

S6 IT

!SAW niq pul tsOvuyhoya

t 1st

1/, ! 77.79..1.4:4,11,

r.faif=51TATealai.:- 3Pr'

-.11.77-(7.

- 'Ts ,



9)7

Aliksa'i.Yaw Orayve yesiwa. Yaw Orayvi tavangqoyve

Ismo'walpe Isaw ki'ta. Yaw taia nOsiwqa ani niq sinomhalay yangwu.

98 1

Ismo'walpe tavangqoyve yaw aqkolo ani wungwa.Noq yaw pep piw tsotsopt kasta.

Yaw piw pay petu tsotsopt timuy yungkw. Pumayaw pay ephaqam aqkolo ang wa5kiwyungwu. Payephaqam yaw piw sup hin'numyangwu. Yawts6tsiiphoyam yumuy aw tay'yungkw nonovangwu.

299

.,)if-t..4111.411i10440C0 .141r-

,

(. 7 r'..

"Pas nu sonqe haqam tsiitgopyak pansoni. Nu sakinesuk wuyok nguani. Pan pay nuy sikwit sonqe wuyavopitsinani," yaw Isaw yan wuwanta.

1003

Qavongvakq yaw pam niist pu' naksu. Pay yawpam hihin hoyoyota. Yaw pam ovi suave Owa'walpeakw pituq yaw tawa yama. Pay yaw pam pangkwtavangqoymiq hawi. Pangqe yaw aqkolo ani sits.

Antsa yaw haqam yap ts6tslipt tdivawta. Yawpant hotayamuy ang klitsat tuwa.

4

-101

.1.17 1.44 5.1"er2..1,...,P74";:,

Noq yaw Isaw amumiq henanaykuk pay yutu. Yawqiiangpoknaya yutukqe. Yaw qwiniwikqwat yutukpansiiq qoa wunu.

Pay yaw son Isaw pumuy wikiniqe pay qa amungkniqey tuwanta.

102

Nawisewtiq yaw Isaw ahoy haqe aqkolo awpansiiq pitu. "Pay sonqe nat yep haqam tslivu'hoya,"yaw pam yan wawa. Yaw Isaw aqkolo ang hepnumkyangsu aw pitu. Yaw tslivuy'hoya qwangwavuwi. YawqUtZrat hokya'yat ang pakiwta. Yaw nungwu Isaw awpitutoq, yaw piw qa hoyo.

Noq yaw Isaw nungwu aw pitutoqyang wuwanta,"Sen nu haqam ngu'ani. Sen nu hin ngu'ani."

Nat yaw pam qa ang wuwakw pay yaw Tstivu'hoyasung'nuptut waya.

6103

I

III

1II

.

I

: 2!F+31- 3r4111....2.7

t %C. . ''' NFFP r. A . -.4 \ -' , 0./: ' * 1,.'., \ , , TN.. ; . -.AT,.

.F? 1 J ' NC .4& ' F IN' .. \. f

4x.. "

,,,.... .:.

3,4, -r.Y4, - Vis 11

NU

''Oti :0,, ,./ .1"1

4, ...r.116, ...

LAL.

.

I. .

I

F

ri4

...tillah.ta..-Ans. -_,Wrierarr.r.- ..,

-_ s.14,-_ _

; ' ..-7' ., 4. _ J'- -...t.-,_,.

-tr M.

. !LAL. i.

I . 0

I Ail

Pantsakmakyang yaw Isaw piw angk pitu. "Nupapu tonmiq tso'omtini," yaw Isaw yan wuwa. Yawokiw TsiSvu'hoya pakyang waytiwnuma.

Noq yaw Isaw ton miq tso'omti. Su aw yaw piwTs'Ovu'hoya tso'omtiq. Noq yaw kurs ham pep tumkopk6takw samit tupeq put yaw Isaw qa tuwa.

Yaw Ts6vu'hoya aw tumk6pkiit atsvaqetso'omtiq. Isaw yaw angk piw yotokyang tumktipkbityaw su akw posi.

106 9

Noq yaw Isaw kopkomiq posq pu' TsOvu'hoyahuruti. Yaw pam as Isaw nutaytaq pay yaw qa angkwyama. Yaw pam halayti put Isaw qa ninaq.

Pay yaw Tsavu'hoya kurs apiyniq pu' yaw hisatnoqkurs tuwat Isaw yama.

10107

isaw niq pu' yuvOLO



108

olf.'"."41451,

.i

pa...-;,. 7:-:1"7"7"'"-- --4"Tr...-.-ar,-r-r---- f veG7-7'''.:-- *-C; 7 , , ir faZ4 z-: --.2-'.1,1

"-.yli ...A: 1,-,C1 ,,v .._:4 tk.deir* I, , ; . ..

--. -''',...., kr.).A.,7",-;:-..

-

:-- - 1 -*--- :::::::-,jijklat.

r

jrdr

- t- T. -Joe'

"Is

.7- ,

Aliksa'i.Yaw hisat yep sinom yesngwu.

1

I

n.

Yepeq `i' Ismo'walpe. Yaw Isaw yepeq kita.

110

Noq yaw YuvOlo awklep haqam kita. Yaw Yuvoliiowat angkw kita.

111

Yaw hisat Isaw maknumng'yang. Yuvolod kiyataw pitu.

4112

I

I

I

I

I

I

1

.--"...

J .". .. 44 i

. r"

L''...;:$314372;;-,41.1......7%':1,!:Lryi'., t;*11S,P,;

1.; , ... Ir',T.11:.t;it''' , -

,, t zi.^- . - . --, ,.....

. ' . J

+iL. , .

' f -'-r..4:

st --- _

/As,- 'I'

- .1"......-.-441_

.-411V17-". '°"-; ot-,-

.4,(/ - ....- -..

.... ...a. , '

"--.1- , .-. --

'

7

S.

AI64Tr r

As

S

Nat yaw pam yankyang hita navota. Yaw himutOqti. Pas yaw ani

6 114

Yaw pam tso'omti. Yaw pam ang tinum't. Qahaqiyaw pam tuwa. Pu' yaw piw ahoy qatuptuqe nasungnita.

1157

Piw yaw Isaw Nita navota. Noq yaw haqaq Yuvoloowat aw wuvi. "Ya umi?" yaw Isaw kita. "Urn nuytsawina."

8 116

"Pi nu tawlawu," Yuvol8 kita. "Pi nu as ungqatsatsawina."

"Paynu put hisat navota. Noq kurs umi," yawIsaw kita.

1179

"Nuaa pan focitingwu. Nu pay nap tuwat hintOcitingwu. Nu loma tocitingwu. Piw urn hisat togtiqwnu ason ung huwani," yaw Isaw kita.

"Ta'ay, um pantini," yaw Yuv6lii kita.

10 118

Asakis tapkiq Yuv*Olo yaw owat awkq wuve pu'

Isaw awkq toqtingwu.11

119

4:

';'=1."

1,1

Pu' yaw tuwat Isaw nap lavayi'ang YuVolo

huwanangwu.

12120

1."

,

"``.k 41,

4 "

-

! s+-

418;

, -1.;:tnri

IIS .4 I

A

momo niq pu' saquna

A HOPI TALE AS TOLD BY CHARLIE TALAWEPIILLUSTRATED BY DR. DON DOUGLASS

122

,N,\ ----

""\-.......,-

'..,,' bW "a/..., L'e'--... z'

.,..:,..... i

7;:5 .:4 ;1

f ii

/!

.) ..---1- ...--,

..,. 4-7

i ' - in IS.,/ 1

/./ 11 ,'

,_1-e; '; , .'"-if i'itV '

'.4......4._-.).?; ;(..1 .\,1#1* ..,'-

\, irp,' ---,. 43;.r- t - --

"ZJ

------. /f,

Aliksa'i yaw yesiwa. Noq yaw nuvatukya' ovihopqoyve yaw saquna ki'ta. Yaw pam pep logotskitep kita.

Pu' yaw pay h'isap aklep piw 16q6tskit yaw ep1 momo ki'ta. Non yaw puma nami kikinurntongwu.

Yaw hisat morno saqunat aw kikinumto, yaw pamaw pitue.

1231

Yaw wupa loqotski. Yaw momo akw eimiq haqamtaynuma, saqunat akw.

Pu' yav, momo akw haqami panqawu, "Ya'umqatu? yaw saqunat akw kita. "Owiy, pay nu qatuy,ta'ay wuvi'iy", yaw kita saquna.

2 124

Pu' yaw momo pasat wupto. Yaw pam logotqoqiintimakyany yaw wupto. Yaw pam nunqwuomiqhagam pitu. Pantsakyang pu' yaw pam akw wuvi.Yaw pep haqam lOqotskit akw kozrotaq yaw panqkwsaquna ki'ta.

125

Yaw momo put loqotskit sotslayat aw wuvi. "Yawum wuvi", yaw kita saquna korzonya haqak. "Owiy",yaw kita imomo. Pu' yaw momo akw paki.

4 126

Pu' yaw puma qatukyang nami yu'a'ata. Yaw

saquna put momot nopni'ta. Yaw tapkiq pu' yaw momopanqawu. "Um qavo inumi kikinumtoniy", yaw aw kita."Ta'ay kwakhay", yaw kita saquna. Hisavoniq, pu' yawsaquna pay nima.

275

C*1

Qavongvaq, pu' yaw tuwat momo saqunat asavomomospalay maskyalawu. Yaw pam put saqunat tuwatnopnani.

6128

-.

, k1k-.,,,,I, '

,t'/--''

...4'..- , .; ./ '

-. /

If ;

Tapkiwq, Pu' yaw saquna tuwat momot awkikinumto. Yaw momo piw pan loqotskit oveqkorzongak kita.

Pu' yaw momo loqiitskit aw .pitu. Yaw akw 5miqhaqami momot akw hingkawu, "Ya urn yep haqamki'tay". "Owiy", yaw kita saquna. "Wuvi'ey", yawkita momo.

1297

Yaw saquna antsa yaw pasat wupto. Yaw 18qiitskitsotsiayat ang tso'tima. Yaw a'ni hoyta. Yawpantsakmakyang pu' yaw wuvi. Yaw momo ki aklepnutayta. "Um pitu?" yaw kita momo. "Owiy", yawsaquna hu'wa. Pu' yaw puma nama momot kiyatakw paki.

8 130

Yaw puma qatukyang nami yu'a'uta. Pu' yawmomo saqunat momospalat nopna. Yaw momo put paspi yaw maskyay'ta.

Yaw saquna na'sana. YilW Sanmoviiy'tit pamsaquna.

Yaw saquna momot invingta, "1 a nu it Nitatumoytay?" Pu' yaw saquna hu'%\ a. "Pay pam pas sosokkita sihut pala'atay", yaw kita.

Kwakhay: nu kWallga11.6Say : nu nasanay", yawkita saquna. 131

9

Yan haqam yaw puma na tayawna. Yaw puma

hisavo piw yu'a'ata. Pay yaw qa wuyavotiq pu' yaw

saquna nima. Natkya yaw ovi puma nami

kikinumtongwu. Natkya ya ovi piw nakwatsim.

10 119

isaw nig pu7 1110-CS1

,----,"kfril- 1.P----------;(j

N k____---- -.._ \A , ,

---"----il-------.7;,.-`----------:----- \

__.-- -----,



133

Aliksa'i. Yaw Oraivi yesiwa.Yaw Oraivi tavanqtlyve Isaw Ismo'walpe yaw pam

numai amum kita.Noq yaw ep haqam yaw Isaw orairniningwu, nun

pu' yaw pam ha hita pay son pepeq quanyaq taynungwu,it hitu numay engem yaw pam ovi ileptoilgwu.

Noq yaw pam hisaL ep antsaAngtaynumkyang yaw pam it kwasat tuwat put 3 aw.Kurs hak pay tuvak.

Put yaw Isaw tuwaka'ig pam put ovi ki'aw yawma.Nu ma engem yaw pm put angapakiw tangyik ovipam put yaw.

134

Ya Isaw'ui noma'at yaw antsa put kwasat oviangpai hisavo paqiota. Noq kwasa pay sakwi'iotaqpantaqat pam put aw yawma. Noq ovi pay yawqawuyarot yaw pay ang pOprom'vu sosovik yaw angp5prom'vu pu"i' kwewayat yawang piw pay pt;prom'vusakwi'iv taqai ovi'o.

1352

Pu' yaw Isaw pangqawu. Nu kurs piw oraimi nenang aw piw ungem tonit heptoni. "Noq urn putaqu'kwasat ang tu'ini," yaw kita. Pu' antsa it Isawu'inoma'at halaitiqe yaw pangqawu. "Antsa'ai," yawaw kita.

Pu' yaw Isaw antsa piw oraimi ni'qe pu' yaw painantsa anqe' taynuma it tonit ovi'o. Yaw Isaw'uangtynumkyang pu' yaw antsa tuwa. Yaw pam put angovi langtoinakyang pu' yaw tsatwingwu hasavat tuwat.

1363

Noq pu' yaw pay pas wuhakniqat yaw pamlomahintaqat tuwat. Pu' yaw antsa 4i' Isaw pay tonittuwaqe pu' yaw pam panq'w nima. Yaw pam panq'w ovinimanhoitakyang yaw hakami pituq yaw owat awkkorotaqat yaw anq'i.

Kokohoya pu' it owansit enang yaw anq tanga'uta.Pu' yaw antsa pam panqe'e nikyang put tuwaqe pawpam anq yorik yaw pain anq `i' antsa. Tsukuitakanima i'tsiota 4i' mo'tsit niuqat hapi yaw pam wuwanuiqe pu' yaw pay aw niuqe ovi pam wuwankyang,"It hapi nu pas suyan na'wakna,"yaw kita. "I wuti aqitkwasai anq tu'i ninyaq, ovi owi yaw pam." Isaw kita.

1374

Pu' yaw pam owniqe angq langaqwa put mo'otsit.Yaw haq aw panq'awu ank, "Anai, Anai!" Yaw kita"Owi, pam `i' motsovui," yaw kita. Noq yaw kurspanq'w tutsvo `i' na'to, tiuqatsi tuwatniqe pangkaq pampakiukyang put motsovui epoqwat i'tsi'ta.

138 5

"Okiwa," yaw kita. "Pam aw kurs pam u'motsovunuq. Piw nu put langagna," yaw aw kita."Pay asnu lomamotsit tuwaqe wuwa akw wutituwat kwasi ang tuininiq ovi owi," yaw aw kita Isaw."Noq nu kahalai'ti," yaw aw kita. "U motsovuilangagna ka'e," yaw aw kita. "Owi," yaw aw kita."Paynu o'kio pan haqam hintaqat motso'uita," yaw awkita pam tutsvo.

Pu' yaw nawus pay lsat panq'w.It motsovuyat qlyawkyang yaw pam panq'w ovi

paynimo. Pam api as ptit m'tsit tuwair xvit'waqe ovipa\ ) aw naswuks pam panq'w put (la yaol.yang, nimgnoqovi na l!. ayao ovi haqam sen `i' Isaw intrt -sit hevnuma.

6 139

isaw niq pu' tOtOlLO



14t)

;5:(----CP '41141.41,t,'

- v---- -

zy:

Aliksa'i.Yaw hisat Orayve yesiwa. Yaw Orayviy tavangqoyve

Ismo'walpe ep yaw Isaw kita.Yaw qwiyamuyvaq Isaw sutsep maknumngwu. Yaw

pam Orayvi akwle owatsotsmot ang maknumngwu.Yaw hisat Isaw Orayviy qwinginge maknurna. Yaw

utu'hu. Pam yaw qolskiwmoki. Yaw qa hita pain tuwa.

141 1

Yaw Isaw panakqmoki. "Nu haqam pahut tuwehiqwni," yaw pam yan wuwa.Mastupqat akw pahut hepto.qwiyamuyat angke pepeq ani pahu

Yaw pam pamiq pituq yawpahu itsehe. Yaw Isaw qa hiko.

Pangkw yawPay ephaqamningwu.hisaqk pahu.

9142

Isawyaw

Yaw

Yaw pangaqk apiy'u. Yaw pam ahoy Mastupkamiq.Yaw pam tupkave walat ang hinmakyang haqami pasataw pitu. "Pas haq loma samiuyitay," yaw pam yan wuwa.

Noq yaw haq piw samiuyit ong hoytinuma. Isawyaw suwaptsokit tuwaqe akwaynap nauyta. Yaw pamhaqiy aw taytaq sami'uyiy ang hoytinumkynag piwpastinuma.

1433

Yaw sami'uyit qalaveq wuko taqatski wunu. Yawpam taqatskit akwq pituq yaw i' haq yoktaqay tuvatpu' taqatskit atpi'pomiq u'kwi.

Yaw Isaw taqatskit aw'i, haq pi yaw pep putsami'uyit nit pu' taqatskit himuyta. "Sen haq yep itsami'uyit himuyta," yaw Isaw yan wuwankyangtaqatskit aw pitu.

4144

Noq yaw Isaw taqatskit aw pituq yaw pep haqampiw TOtOIO wa'O kiwta. Yaw Tot516 kukuy taqatskitkiamiyat akw targanita. TeltOlO yaw yasayoq. Yaw pamIsawuy qa tuwa angkw aw niq.

Noq yaw TOtalii yorikyang Isawuy tuwa awtaytaq6. T6tOlO yaw tsawna. "Sonpi nuy aq sowani,"yaw yan pam wuwa.

145 5

"Ya urn yep ki'ta ?" yaw Isaw tuvingta."Owiy. Pep qatu'u," yaw Ti3t6145 kita."Noq um tuwat yangqe waynumay?" yaw Tiitti 16

tuvingta. "Owiy," yaw Isaw kita.

6 146

Noq yaw TOtolki pangqawu, "Owiy." Nu' yep itsami'uyitay. Nu yep paslawniqe as ovi Orayve sinmuya'awnay. Nu aw wuko nokqw-ivitay. Pay as sinomangkw ye nuy pa'angwayakw nu songqe nUkurivitqa namqaniy.

"Noq taqatski inumi sumataq waiikniy," yawTtittilO kita. "Um as ovi inukqle waoke u kukuykiamit akw ttingananiy. Noq nu i' nomay akw a'awna tog itam nonovaniy."

147 7

"Nu pas qa atsalaw'u. Nu wuko sivut angkwakqwivitay. Nuy as sinom pa'angwayakq itam pasayang pastotani. Noq pay pi tOngvakq nat qa haq pituy.Ovi urn peq nen it taqatskit haq wunuptsinitakq nundmay akwtu'aw maniy. Itam qwangwa n'OnUsani," yaw

kita.Noq yaw ovi Isaw taqatskit atpikyaqe wa'Okqe

kukuy kiamit akw tOngana. Yaw Tatii1O taqatskit at pipanga7,:q suyma.

8148

ro

Yaw TOtolo pasay ep leletstinuma. "Sen nu haqamiway'yaq nuy Isaw qa tuwani?" yaw pam yan wuwa. YawTao 16 ang waynumkyang haqami 'uy letsit aw pitu,pay yaw Isaw angkq ayo wuyavo. Noq yaw pam sukuyit namorstaqe angkw yowl yat langagna. Nit pu'yaw pam asonmiq pakiqe yowit namiq ahoy tsurukna.Yaw US-tali; uyit angkw Isaw aw tayta.

149 9

Noq yaw Isaw nutayta. Nungwu yaw taqatskitkisi'at wupti. Nat yaw 'ratline qa pitu. Yaw hokya'attutuya. "Pay qa nu as ayo natuvat mumamaykuq soninumi tagatski walikni," yaw Isaw )an wuwa.

Yaw Isawuy hokya'at ani tutuya. Yaw Isawnahongvitat taqatskit atpikyangaq ayo natuva. Yaw pamtaqatskit angkw aye ano mumamayku. Nit yaw wunuptu.Yaw taqatski qa ngasew haqam hoyo. Yaw Malt; kursput aw atsata.

10150

Yaw Isaw itsivuti. "Pas urn qa lorna, TOt61O. Nuung heptoni. Nu nug tuwe sonqa ung sowani`" yawIsaw kita.

Nit yaw Isaw 'MUM hepto. Pay wuya votiq yawpam kukyat tuwa. Yaw Isaw sosovik pasat angkukuwuwa. Yaw pam angqe sominuma.

151

Yaw Isaw uyit napiyat ang Neva. Yaw Vito qatuwa. Noq yaw suk uyit yowi'at hihin lakiwta.

Yaw Isaw yowit angkw langakna. Yaw antsa 16

pangkw uyit at pip qatuwta. "Aha! Pay nu ung tuway.Angkw yamaku'uy. Urn inumi ani atsatay. Nu'ngwutapkiq pas urn qa pitu. Nu ung sonqe sowani. Noq oviurn angkw yamakniy," yaw Isaw kita.

153 13

Yaw TOtolO susus angkw yama. "Ya pay tongva?Pi nu qa atsalawuy. Itam ovi nimani. Urn songqemangu'iwkyang piw tsar% mokiwta. Pay nu yep haypki'ta," yaw Totb lo kita.

"Itam ukiy aw pituq umqa Nita himuytaq nu pay _1

songqe un qa sowani," yaw Isaw kita.

14 154

Yaw Isaw niq pu' Tdto Iti Pito 1dt ki'yat awi.Yaw puma ki'yat aw pitu. Yaw pam wukoqiilot angkwki'ta. Yaw ld Isawuy ki'akw rigeminta.

Noq yaw Totok3t noma'at ndvalawq, pam yawniimay awintaq yaw Isaw pasayamuy akwiemaknumkyang put aw pitu. Isaw yaw put pep sowaqpam pay put yaw ndmay qa a'awna.

155

"Itam nonovani," yaw T4tolo kita. Yaw pamn5may aw pangkawq tsakqaptat akw nbgkwivitopoqnani. Yaw puma sosoyam nUniisa. Yaw puma qasosoq nifoqkwivit soswa. Yaw puma nifonlisaq Isaw ntifolotaw pangkawu, "Pay nu ung pu' tuwivay. Pay nu sonung papu povokni. Itam qwatsimniy." Yaw Isaw Totolotaw kwakwanlawt pu' nima.

Nat'kya Isaw niq pu' Totolo nawutim haqam yese.

16156

L

S

k xi_ ye.

. _ . .

:In lit

12

41,7. 1.4

-

Aliksa'i.Yaw Orayve yesiwa. Yaw hisat pep qa'anewaq

hintaqam sinom yesngwu.

1581

Pu' yaw kihut tavangqoyve ep pahut tatkyaIsmo'walpe yaw Isaw kita.

2159

1-7,-77.77rr-4, cf..

C-Nc0-\C

TMR/T. .11e1,VT-WL *Met=

Noq pay yaw pam sutsep haqami pay hogromihaqami nen, pay tuwat hohut leposiyat pep haqamnasant. Pu' yaw angqakw piw nimangwu.

160 3

Pu' yaw piw ephaqam pay pangso Oraymi timuywiqkyang nen, kwayngyak haqe' tototsiskwit b'd'clat payhihin wihuwsat tsovalakw put yaw puma soswangwu.

4 161

,41601.41i107;

..

Noq yaw pepeq iutseptso'okpu yan matsiwqat epeq

yaw i' Tutsvo piw ki'ta. Yaw haqakw owat ankwpangkw yaw ki'ta.

Noq pay pam tuwat timuy amungem yaw atumuy

pay pumuy hituy maknumng'wu.

1625

Pu yaw timuy nopne'. Pay ep haqam ki angkwyamake', akw omiq wuve', pu' pepeq pay yaw pamtutoklawngwu. Tawlawngwu.

61e3

Noq yaw hisat pam piw akw wupqby epeq pamtatawlawqkw, yaw Isaw aw kurs pitu. Yaw Isaw awkwangay'tuswa.

164 7

r-

-

Hin as yaw pam put tawi'vani, nen yaw tuwat timuyaw tawlawmantani. Yan yaw 'wuwangkyang Tutsvotpam aw tuqayta.

Antsa yaw Tutsvo piw tawkuyna.

165

Yaw tawi sotapnakw, pu' yaw Isa w aw pangqawn."Kurs haqi urn haq pay papu qa akw hawniy. urn inumitawlawq, nu' tawi've tuwat ak itimuy nu titaptamantani,"yaw Isaw kita.

"Ta'ay, pay pi umpini sonpi um tawi'vani, yawIsawuy aw kitat pu yaw piw aw tawlawu."

166 9

Yaw Tutsvo piw tawlawu.

10 167

_.",%"

"Ya urn son piwni," yaw Isaw kita.

NS

......011.7.."0".

"Pay pi nu kya sonpiwni, nu pay mangu'i," yawTutsvo Idta.

"Ta'a um ngasew as sus piwni," yawIsaw aw kita.

"Noqpi nu pay son piw umi tawlawni," yawkita aw Tutsvo, nit pu yaw pay akw haqamiahoy hawma.

12 169

I Pay yaw qa ahoy wup, pu yaw Isaw nawus apipay nima.

I

Iri0 13

0

Pu' yaw pam nimakyang yaw tawit ang wu'wanma.Yaw pam Tutsvot akw itsivuti, "Pas piw qa inungempiw tawlawu. Yaw y 1 pam wuwa.

14

Nog yaw pam Tutsvo tuwat piw wuwanta. Sonpi yaw qa piw aw tawiyat Isaw aw ovi pituni. Pu'yaw pam tawiyat qa tawi've pam put so'on yaw qasowaniqiiy

172

WININI=M

15

Qavongvaq its talavay yaw Isaw piw pitu. YawpituOy pu yaw put atsa Tutsvot aw yaw pangqawu.

"Ya w um pay yep haqamo," yaw Isaw kita. "Ta'aurn inungem piw tawlawni, nu' pu' pay so'on qatawi'vani, yaw Isaw kita.

Pay yaw qa hingqawu aw pam a'tsa Tutsvo. Pu'yaw aw bqalti Isaw. Pay yaw piw qa hingawu.

1 73 17

Pay yaw kurs pam so'on nakwhani, pay pitsiwavinicroy ovi.

Pu yaw pay Isaw itsivuti.

18174

"Ta'a, paypi kurs nu ung sonqa sowani," yaw kitatpu' yaw aw yoto, pu yaw put sumoytaqby pu' yaw putngaroroyku Isaw, yan pay yaw sosok tamay kokonta.

19

"Yaw piw um hintiq okiw nuy yan yukuna," yawkitat pu yaw Isaw nawus pay nima.

20176

-te

Pu' yaw pam pangkw haqami pami niqby akwpituqUy yaw pam mo'ay angkw kuksiniqby akw yokolti.

17 21

re/

'477:

)**

Yaw angkw himu an soniwqa nutselewayungrnotsovuylaqa aw kuyva.

22 118

Pu' yaw pay pam pangkw yamakt pu' pay yaw waya

17923

Yaw pam pi'ep haqam pahut akw kuyvakw, piwpay yaw angkw aw pam himu nutseleway kuyvangwu.

Antsa yaw pam ang pava yannumkyang pu yawpaqamiq pitu. Pangso pay yaw pam mangu'i. Yaw hihinaw pitu. Utuhu'u pi yaw niq ovi.

Yaw pam akw pamiq kuyvaq. Piw pay yawangkw aw pam himu an soniwqa kuyva. Pu' yawpam aw pangawu.

"Yaw uma hitu yanyungqam yang tangawtainunyungqam. Yaw uma pay pas itamuy okiwtsatsawinayaniqdy ovi yang tangawta," yaw kita.

24180

-":" 04:`

Pu yaw pam pangkw api'u. Natkya yaw ovi pamIsaw angqey' pahut hepnuma.

181 25

F

laciana niq pu' mamant



162

t

4 -,/

Yaw yang pay sosoviq yesiwa. Kinawit kitsokivayesiwq, yaw talangvag yaw 1' tuva 'ani aniwti.

Noq yep hotvelat tevangqey yaw 'ani tuve'qolo.Pang yaw tuva 'ani aniwti, put ang. Noq yaw ima manantyaw hisat pangsok haqami tuvarnaw wisa, tuvatpewisa.

Antsa yaw puma akw okiyqey pu' yaw puma tuvatmawtota. Yaw wuhaq mawya. Pu' yaw puma nalakiakqoqoytota. Yaw pantotit pu' yaw puma pang tutskwavatuvatpeya. 183

IOW

Pu' yaw puma ninitkyay ang hotatota. Yaw pumaniinosa. Nonosat, pu' yaw puma ang tuvatpey yahaya.Puntotit, pu' yaw puma pangqaq ninma.

2 184

Yaw puma okiqey pu' yaw puma Ongaspaiut akwtuvatpey mowanaya. Pay yaw ovi puma kihutkwiningqiiyva haqe' put laknaya.

Noq yaw ayak kwik wilpikve haq `i' kurs laqanaki'tay. Yaw pam kurs piw pangge' hintsaknumkyangpumuy mamantuy tuvalakniyamuy tuwa.

Pay yaw pam pasat put ki aw 'o 'oytiva. Yawpep ovi sosok.

1S53

Yaw sukyu mana tuvalakniq aw potaq, yaw kursput himu pehut haqami hintsana. Yaw pam pasat ovimimuywatuy a'awna.A

186

Antsa yaw pasat sosok puma ang potayaq, paykurs yaw pep sosok hirnu haqami hintsana. Yaw mamantitsivutoti. "Sen haqniqey piw ita tuvay haqami hintsanay",yaw kitota. "Itam hepyaniy", yaw kitota.

187

Noq yaw sukyamana hita kuktuwa. Yaw pumapasat pay put hita kukyat angkwya. Yaw hisuvoniq payyaw puma kurs kwikwilpikmiq oki.

Noq yaw pep wuko owat yaw atpip kozrota.

_

Ny

Yawwukohotsi.himu, haqyaw puma

puma akw kukuyvaq yaw akw haqamiAngkw yaw tuva wukotanqawta. Yaw kurspangsok pumuy tuvayamuy tangatay. Paypasat tuvat pa (r ipwanvaya.

A

.4itt;&.teAf

Noq yaw pangkw haqak pay owat atsngak yawlaqana amumi tayta. Yaw pam mamantuy amumi taytaqpuma tuvay ahoy kiyat angkw ipwantota, "Yaw umahimtiq put ipwantotay, yaw laqana amumi kita."

"Ispi itamu niq 'o. Urn it itanqunyak u'uyi",yaw kitotu mamant.

8 191

"Uma tus inumi sisviyani", yaw amumi lagana kita."Kurspi ita hita umi sisviyani", yaw mamant kitota."As awuy, pay uma inungem it sumivikhoyat

.yukuyaniy. Put nu pas kwangay'tay", yaw kita.

191 9

"Ta'ay", yawpangkw ahoy tuvaypuma somivikhoyatlaqunat akw kiwisa

10

mamant kitotat, pu' yaw pumakiwisa. Yaw puma okiyqey pu' yawyukuya. Pant otit pu' yaw puma put

192

ti

Yaw akw okiyqey pu'wuka owat aklavo o'ya.

"Ta'ay, ita yep kivaya",atsnqzk amumi suts'o.

193

yaw puma somivikhoyay

yaw kitota. Pu' yaw owat

11

Pu' yaw sukw suksugcy pu' yaw silakvuyat ayo'sutuva. Pantit pu' yaw ep haqam tsangwisveveta.

Yaw mamant ahoy ninma. Yan haqam yaw pumalaqanat aw sisviyaqey pu' yaw ahoy tuvay naptoti. Natkya ya haqam laqtfla4 sornivikiy tumoyta.

12

isaw niq pu' tSOROM



195

I

Aliksa'i.Yaw Orayve yesiwa. Yaw hisat pep qa'onewaq

hintaqam sinom yesnqwu. Nat pi pep sinom yese.Yaw Orayviy tavangqoyve, Its'chomova yaw

Isaw ki'ta. Pay yaw kwiyarnuyat nit tala'a qwangqatniqIsaw pang amknumngwu. Pay yaw pam tutupkat nitpu' pay Orayviy akwle haqe maknumngwu.

Pay haqe ani tataptyak pang yaw pay piw pamsutsep enang maknumngwu. Pumuy yaw pay pam sukwisngwu.

196

f.

VIT,IIMOArn

Noq yaw hisat pam piw Orayviy qwingiyake walatangke maknuma. Yaw pam pay henanatiqyang haqamiwalat omiq pitu. Nit yaw pam panakqmoki.

Yaw Isaw Pisa Pahut akw hiqto. Y aw pam Heukoriyatkyami hawi. Pep yaw piw hisat ovi as sinom y-esnqwu.Yaw pay pu' qa haq pep qatu. Yaw Isaw haqami piivataw pitu. Yaw pam pangqa INsa Pahut akwa.

2197

Nit yaw Isaw Pisa Pahut akw pituqe wuko hiqo.Yaw pam utuhu mokiwkyang piw panakmokiwta.

Yaw pam susui-Igwat kuyit hiqo. Nit yaw pampahut akwlephaqam kisit tuwa. Pep yaw pam ovihisavo nasungna.

198

el*

3

Yaw pam nasungnat pu' Pisa Pahut angkw hopocjwat naksu. Yaw pam pay walat ovi hisat pohut anghinma. Yaw pam haqami pituq yaw pep piw anihoqlota.

4199

Yaw nat pam yantaq haq haqam tayaiwkyangtawlawu. Yaw hopangahaqaq )am hita nanvota. Yawpam hurutiqe tukayta. "Owiy. Pay kurs haq haqamtayaiwkyang piw tawlawu. burs nu hepni, haqaq pi," yawIsaw yan wuwa. Yaw Isaw ovi heva, haqaq piw yaw pamput nanvota.

200 5

Yaw pam haqami pisa walat akw wuvi. Nit yawsOhOptsokit atpip qatuptu.

Nit yaw pam TsUts6royamuy tuwa. Yaw pumangUrnaptsokit akwlep haqam tawkyang tiva. YawkOnikiwkyakyang angke tivanwisa. Yaw maseampuyakiwkyakyang piw nami tongto ta.

6 201

4

Yaw litso'e omiq puyaltotit. Pu' piw angkw ahoyhangwu. Yaw piw ani halayvit hangwu. Noq yaw Isawwuwaq Tsotsoroyam tutskwami kihiiqngwu.

Nit yaw at kyami pu' yaltote ng6map tsotskitatsmiq qatuptotingwu.

202 7

Pantsatskyarg ply yaw piw ng6maptsotskit angkwayo puyaltotingwu. Pantot't pu yaw piw ahoy tivantivatpu' piw omiq puyaltotingwu.

8 203

Yaw Isaw pas amurni tayta. "Ya sen pumahintsatskya? Pas supan kwangwa'ewlalwa," yiw Isawyan wuwa.

Nog yaw sukya Tsoroya kurs haw itu,va."Me. Itamumi Isaw tay'tay," 5 aw Tsoroya kita."Haqaci'6?" yaw miivawat tuvingota. "Ayanq'il.

SOhoptsokit atpip nauyitay," yaw sukya kita.

2(14 9

Yaw Tsotsoroyam Isaway rige-Instaya. Yaw Isawcia its anlion.i. -Yaw yam hisavo yantat. WI: yaw

Tsotsoro-srani arauni.

10

Yaw Tsotsoroyam Isawuy aw pangqaqwa, "Urnitamum nataplawniy. Itam ung ita tawi tutuwnayaniy.Urn ovi pas tukaytani. Pay itam sus hapi tawlalwani. Noqitam piw tawlalwaniq pu' um itamumni."

"Pay nu pas tukaytani. Pay nu sonqe su tuwivaniy,"yaw Isaw kith.

206

Yaw sukya Tsoroya Isaw aw pangkawu, "Urn itatawiy tawivaniy. Noq itam ung ita homasay angkwphut makayani. Itam put u'hokyay nit pu' u'may angtsurumnayaniy. Nen urn omiq itamum puyaltiniy. Noqitam ung matatveq pu' urn ahoy tutskami puyaltini, suitamun'uy. Qwangwa'ewuy. Pay nat pi um yorikni."

12 2(17

Yaw Tsotsoroyam tawi tawial-ora. Yaw piwtawlalwani. Pasat yaw Isaw amumum tawlawu . Yaw anitawlawu. Pay yaw hisatnoq hag putsa tonayatnavotngwu. Yaw Isaw ani totinayta.

13208

Yaw puma tawiy sotapnayaq Tsotsoroyam pehuthonlasay angkw Iangaknaya. Nit yaw puma put Isaw-uyhokyafat nit pu' mayat ang tsurumnaya. Yaw Isawhalayti. Yaw pam omiq puyaltit pu' angkw ahoyhawniqey yan nawakna.

14 209

Yaw Tsotsoroyam pangkw'wa, "Um itamumqoniqniy. Itam nanguykyakyang yani. Urn itamungemtawlawq itam tivani. Nit itam ung wikyakyang omiqpuyaltotiniy. Pu' um ason pay ahoy nap pew hawniy.Pay qa hintay."

Yaw Isaw tawlawu. Yaw sosoyam tiva. Yaw pumaOniqiwkyakyang Yaw Isaw hin soniwa hoqyaynit pu' may ang homasaytaqe.

210 15

Yaw hisatnoq Isaw tawiy sotapna. Yaw pumatichona yak. Noq yaw Tsotsoroyam Isawuy awyotokyake yaw omiq haqam puyaltoti.

Yaw puma omiq skit pu' Isawuy matatve. Nit yawTsotsoroyam ahoy atkyami su hani.

16 211

Yaw Tsotsoroyam Isawuy aw tayungwa. Yaw Isawas may puyayaykinakyang posto. Yaw okiw Isaw aniposi. Pay yaw piw qa natuhota. Y aw wuko suwaptsokitatsmiq yeva.

21217

Yaw Tsotsoroyam Isawuy aw puyaltotiqe. Yawahoy homasay hokyayat nit pu' mayat nit pu' hotpaipwaya. "I ihimuy. Pam ihimuy," yaw kitikyakyang.Ang homasay ipwantota.

18 213

IYaw okiw Isaw siihaptsokit angkw tso'omtit. Yaw

pam pas its'chomo waya.Yaw Tsotsoroyam kurs pay piw put okiw

povokyaniqe ovi amumum nataplawniqet aw pannanawakna. Sonpi yaw Isaw kurs puyaltini. Yaw IsawTsotsoroyamuy sutuptsiwqa oviyo.

19214

isaw niq pu' povOthoya

A HOPI TALE AS TOLD BY CHARLIE TALAWEPIILLUSTRATED BY DR. DON DOUGLASS

215

ti

si

Aliksa'i. Yaw hisat haqam Oraivi piw yesiwa.Pu' yaw Isaw'u yaw Ismo'walpe piw kita. Noq yaw

pam Isaw yaw tanglava, pam yaw maktong'wu haqamiyaw pam yavok haqami maktongwu' put yaw pay`i' qapas yawvok piw. Pay yaw imu hitu'i tsatsakhaymuipay tataptu'i qaqaltui pumuy hihita yaw pamr-aktong'wu. Paya ep haqam pas q6y6kue' pas hihimu'laki'uingwa. Pu' yaw 1' lsaw qahita pas antsa tuwangwu'.

216 1

Nog yaw yan talanvaq pu' Isaw piw antsa piwhisat Isaw maktongwu' pan so'yaw pavas mi'a pam hiqe'.Yaw pam aw pi'tuiqe pas hapi a'ania a himu si'iungwu.Pas yaw so'sos himu a'ang si'iung.

2 217

Noq pas yaw pam wu'wak pas qa yaw Pu' kurslolma talatini. Pas yaw so'sos himu ang lomamiu'uis.Pu' yaw Isaw antsa yaw pihin pavan pas aw pituq hapiyaw piivOlhoyam piw angyai.

3

"*.'''44.1....L.-.

Iteatawl,,:;,...14.:f.r..,..,..........:,-.. 7... ?A/2r

. .vr___1,,

-

-,,.---. -- if)!.%!!"-.... ,...' ...

-- ... . 44

. ' 4U1111.-1117i1dOje:)1 k, ti ,---

)11-.)sid4\-1-7,7.'I

( ("" / 7 r---....,_,/ ---,

_ ...,,...C': 0

117 - -

-

"t

'7

t-.

1/0;i`it1r,i7C

ert..

M":rl d Fi .

Noq pas antsa yawima yaw pi5vOl'hoyam ang aq'lakpu' yaw nOmya. Hita wat sihut awni ep ang onantatatpiw aw piw nen pu' yaw piw sutsuo wat ningwu. Noqyaw Isaw amumi pang pay hipok katu kyanq amumitunat yawta.

4 219

Pam tsak puvuyalpinumya. Now pu' yawpovolhoya yaw ank puyaw numakyang nuwu nuiyapuma yap iw'isa. 220

5

Nu' hapi yaw puma yaw yap iw'isa put, Isaw'ui Ianqw. Noq pu' yaw Isaw antsa yaw tuwat amumi nen

Ipu' yaw as hitawat nguangikai' antingwu'. Pam yawpantsaq pu' pay yaw i' Isaw'u as okio, pan tuwanglayang,

.[qahita wat yan ngu'ak paya so'osoyama apiya. Pu' yawantsa pam as pumuy pep nuanyaqai amunq. Nuwu _1

yaw pam mang'ui.. Pas yaw pam as sikwit pas paynguanqinyk. Yaw pam kurs potivamyag pitu aga'i.Atsvagage pay yaw apuyavlt. Noq pu' yaw Isaw hapias qatsungmokiakyang mangyiokyang. "Qa hitowat nuaqpu' yaw pangaw'u. Pas hapi nu so'onge sukt nu'ani," i

yaw kita. "Nen nuput nesni". Antsa Isaw yaw tso'om'tikyang yaw pangsok p6vamyaq, munat yaw aq posi.Noq pam hapi anu' mona hongvinige qa pay put so'on Jpiqa wild. Pam put wige, T Isaw yaw qahitawu'p5 iv5lhoyat ngu'at.

6 221 1

Pu' yaw panqw' pam pay naw7us yama.Noq sen yaw ovi ima plivblhayam so'on nakaq

na'toqa puyaw numya.Pu' yaw T Isaw piw ank yam a pam pang pay

munat yamak'ai natkya yaw sen haqet piw waynuma.Noq sen yaw na'ato o' pam piw Isaw sen haqe

sen yaw na'ato piw nagnuma pu' noq yuk pa'savo`i' haw imuy p6v5lhaymui amumum tu'wutsi'ta.

222 7

I

[

I

I

I

tu'tima niq pu' kwahu'

........P....



223

Aliksa'i. Yaw Orayvi piw yesiwa.Noq piw hak taqa pep imui qwatuipokmui'ta.

2241

Yaw pam pumuy imuy natsatsakmuy'nyik pampumuy ki'ao iikinaqay pumuy pokmui'ta.

2 225

Noq yaw pam pumuy piw antsa so'ongqono'nonangwu hi'hita pas yaw tutukwat pumakwakwahoyam. Pay yaw imuy antsa talatok ya imatatakt pumuy kwakwahoy. Mui puma nep hum'ye pumuykimi tsamangwu' nem pu' yaw pep pu' puma pumuyarungam maknumyangwu'.

226 3

------.7-).......,_____/

Pas yaw wuwuyokam tOk pu' yaw antsa pumapumuy cgiqyangwu' pay it homasaiyamuy ovi.

4 227

144`9.

'ef&Q

P'lb..

434i414,

1)4.

1'

464"4,11)11

C

lite"4411

,

telt1

°

1>Q

P44114.1QP'?E

i

41,?i14etetk?14,

14.1G,

qq

Noq `i' taqa yaw ano tumalaitnag'wu' turep peppasve' so'on piqa6 nit nen puyaw pam ank nimakwangpu' yaw pam imuy o kwavOqmuy amungem pu'makheptimangwu' hita nopnaniqa6 ovi'o'.

6229

`V

Yaw ep ha' jam itaqa pas ane' tumalai'te' yamma'nuingwu' nen pu' yaw pasat kamaheptimangwu'ank nime' noq yaw pam taqa hisat imuy toti'm naqamkyapi pay so'on pUqa sup hohonaqyak yaw pam pumuytuwage yaw amuni panqawu', "Yaw uma so'on inungemimuy kwavokmui amungem maqnumyani", yaw kitaamumi. "Asawi", yaw kitota.

2307

"U'muy nanaqhaq nu u'muy anq homasayamuynu' u'muy anq rnagani'a", yaw kita amumi. "As awuyi",kitota pum totim. "Pay itam ungem makwesni",yaw kita.

8 231

Pu' yaw pas yaw puma ha'laitoti. Puma hapi yawit homasat ovi tuwat. Yaw qa puma put hototaniq ovi.Pu' yaw hima totim ovi talanqwui ang puma yaw pumaput kwatui amungem maknumya. Pas yaw puma pumuyamungem a'ane' q6yeyantutak. Yaw puma ovi pumuylomawungnaya.

2329

Puma hapi nutunc[ hapi nimangtitsoq hapi pumatuwat qOqyangwu' hornasayamuy ovi'o.

Pay imuy sosok hitu'i' yaw tatapt'tuy qaqaltuypasUvtuy amungem yaw puma maknumyangwu'. Pasyaw puma put pumuy kwa'tuy kwangwa nopniyungwa.

10 233

Pas yaw ovi pam puma ._watum a'ani homasamyaw wungwa kwavi3hO'am yaw lomakwav5hO. Pas yawpam taqa pumuy totimuy ovi amumi. Pu' yawantra puma natoyangyok pay yaw kurs, niman tiit5qmiikpitu, ep hapi pumuy Oqyanyk pas yaw ima totimqana'laya nat yaw as puma imuy kwatuy amumiunangwayunk. 234

11

Pay yaw hapi yaw kurs aq'w pitu yaw as pumuygagOgyanige' nanawakna puma. Itam totim yaw puttaqat aw pangkagwa. Puma yaw pumuy as awunangwayungwa'. Nog pam taga yaw amumi pangawu'i.

"Hep ow'i", yaw kita. "Pay nu navotitay", y-awkita. "Pay nu'as piw ovi qaha'la'i, nikyang itam imuyhapi homasayat ovi hapit ita imuy yan wungnayangwu'i",amumi kita.

23512

Mo'uma wu'wayak ima it homasoyat hapi hihita,aqw tumaltotangwu'. Pu' yaw puma ovi nawus imuykwatuy qUqya. Pu' yaw antsa pam pumuy pi' amumipanqawq'e. Homasayat yaw ank pumuy amumi ovimakani lomahomasat yaw pumuy makani.

236 13

Yaw puma totim yaw hataitoti. Niq'e pu' yawpuma put ovi hohut. Put kwahomasat anq yukuyalomahohotota yaw puma. Noq kyaya'o ovi sen imatotim nat haqe put lomahoy akw natkyayao. Pumamaknumya ovi owi.

14237

L

yapa niq pu' taqa



238

----,- ....:-...--........... -..-,_"........ -- ...., ""_,...

. ...............,

Aliksal Yaw hisat yesiwq, yaw `i' yapa haqampasat aklap ki'ta. Hotvelat aklap haqam. Yaw pamtuve'tsokit ep ki'ta.

Pay yaw a'sakis qavongvaq, pay yaw pam irnuytotoltuy pay pumuy hihituy ovi maktongwu.

2391

Nog yaw hisat pam piw hituy muknump yaw pamtaqat aw pitu. Yaw pam taqa pasay ep paslawu. Pu' yawpam pasat aklap sipaltsokit akw qatuptu.

2 240

F

I

Yaw taqa tawkyang paslawu. Yaw yapa hisavo putaw tayta. Pu' yaw pam taqat tuvingta, "Ya urn hintiqtawlawuy?" yaw kita. Pu' yaw taqa hu'wa, "Pay pinu'isami uyi, pu' qaway uyi a'ni wungye' a'ni hitahimuy' vayaniq ovi paniq nu tawlawuy", yaw kita.

241 3

Pu' yaw aw yapa kita, "Nu umurn tawlawniy. Nuwuhaq imuy tsirzotuy tatawiyamuy tatawitay". Pu' yawtaqa hu'wa, "Kwakhay, antsa ay", yaw kita. "Ason nupaslawe' yukut pu' ungem maknumniy", yaw taqa kita.

Pu' yaw puma tawlawu. Yaw taqa hita tatawitnayongwaqey put yaw tatawlawu. Pu' yaw yapa tuwattsirzotuy totoldyamuy pisok totoqa, tawlawu.

4 242

Yaw asakis taqa tawlawe', yaw u'nanqwu hituwatqatsinam put ura tawi'yungk. Yaw ang ahoy wuwe' yawhalaytinqwu.

6 244

Yaw yapa pay yaw waynumngwu. iNiqey yaw pamiihin yungamuy tsirzotuy amumi tatayi. Yaw himuwalap hin tuwat hinwat tawi'tanqwu. Noq yaw pam asakisiitawat tawi've' yaw ahoy ki ep pitu', pu' piw pay naplaqam yaw pam tawlawnqwu.

Yaw ep haqam kivape tivangwu. Pu' pay yaw piwhaqam kisonve yaw tivangwu, tala'.

243 5

Yaw tapkiq pu' yaw pam paslawqey yuku. Yawyapa tawlawqey yuku. "Ta'ay", yaw taqa kita, "Itamunqem maknumniy."

Yaw puma pang sami'uyit ang nikyang pu' sipaltsotskit ang enang maknuma. Antsa yaw puma hisavonit, pay yaw puma wuhaq hituy yapat engem ngu'ata.Pu' yaw taqa pangawu, "Pay kya `i' unqem sonqanitiwtay". Pu' yaw yapa panqawu, "Owiy, pay `i'nitiwtay, kwakhay".

245 7

Yaw puma pasat qalavo kisit aw T. Yaw pumahisavo yu'a'ta. Nikyang yaw ovi nat tawat pu' pakitoqpu' yaw puma pay nima.

Yaw taqa timuy aw nima, hotvelmo. Pu' yaw yapatawat pay taqat pasayat aklap sipaltsokit aw nima.

Natkya yaw sen ovi puma nama tawlawngwu.

246

fl...... .....41... ....edelhSo , ..... , vi ,1,...,.P , , > , ..... "...', ,... ge.,_,.tt..;,..,1 .., , - ' , 4,:-- , -;:, .. t

. \ a f ' ....0.-- . 16. ^ ..,itZgiihepekkesil," ' 1. "t . 4...,.1-.% , `, . ' -+. - - ......e, .

I- . e _ * f I 1

7#1 ...N........ i ,,

N

«47

-

7. - --. ; ,,,..3.!... _ -, ' ' -"A.' -.4 --";- I :4

'FP,. :t.4- a. C

__,..;/. ;:-:;:- ,1'4 :. -71,.."'''''7,.....1,, rc''';e1s.,- V''',..t.i4.:.- t

.;"." `,.i"' .'i'- "i: .*. ...,.....00. ......,,s-. .0.0.

;4177.2' . vi341

' & I :

, I ' I Ia

A I/

Yaw hisat Grayve yesiwa. Pu' yaw paytavang Ismo'walpe yaw Isaw ki'ta.

248

Pep piw

1

Noq yaw ima tataqt ep haqam hopoq kimiqhihita huyawisnqwu. Yaw puma akwye'. Yaw pay itkwekwewat, pivitkunat, pu' pay puvut qatsin yuwsitpu' hita nap yukuye' put yaw puma huyawisnqwu.Tutukwavit, mamasmit, nanaqat pay puvut hita.

2 249

sv

.rrE

Yaw ep haqam lomananaptanqwu noq yaw Isawput wuwuntanqwu. Yaw pam pasat ovi huyatoniqeywuwa. Pu' yaw pam aw Oraymi wuvi. Yaw pam awhita hepto.

Yaw Orayve *sinom pay ep haqam yewsit enangraaspayanqwu. Yaw pay it kwekwewat, pivitqunat, paypuvut hita yaw maspayanqwu. Noq pay pam pehut payqapas hinyungat yaw ovi hepnuma.

250

Nog yaw Orayvi kwininqyak yaw hakim mamantnqumantota. Yaw pantsatskyak yaw sukya mana kursisawuy Orayvit qalavaqeyniq tuwa. Niqey yaw panqawu,"Me, ayanqay Isaw. Kurs itam haqaminiq tuvingtotani."Antsa yaw hisavoniq pu' yaw ang amutpik 'u."

Pu' yaw sukya mana aw hinqawu, "Isawuya," yawkita. Yaw Isaw huruti. Yaw namtiqey pu' yaw pumuytuwa. "Yaw himu'uy," yaw kita. Yaw mamant, "Yawurn haqami ya." "Pay nu yanq hita hepnumay, nutuwat hopoqkimaqniy," yaw kita.

Yaw mamant, "Haw owi," yaw kitota. "Urnitamunqem hita anqkw kimaq itam ung pikit pu' payhihita enung maqayani." Pu' yaw Isaw kita, "Ta'aypaypi nu ason hita umunqem anqkw kimaniy." Pantit,pu' yaw pam ahoy kwaynqaminiqey pu' piw ahoypanqey hita hepnuma.

4 251

L

Antsa yaw hisavoniq, pay yaw pam wuhaq Nitakimaniqey tuwa. Pu' yaw pam put mokyata. Pantitpu' yaw pam put tukput akw tungatat pu' yaw pampangkw nima.

2525

Yaw pam pituqey pu' yaw pam hihita tuwaqeyput nahoy' oya. Yaw pam hihita kiva, pivitqunat,kwekwewat, hokyanapnat pu' pay puvut hita yaw pamkiva. Yaw wuhaq katsinyewsi. Yaw pam pas sosoktsatswi. Pasat yaw pam put tuvahoma. Pantit pu' yawpam put wuko owat atsva moya.

6 253 3

Qavongvaq, pu' yaw pam put tsovala. Pantit, pu'yaw pam put tukpuy akw tangata. Pasat pu' yaw Isawnaqsu.

Hisavo niq, pu' yaw Isaw Orayvi kikwininqoymipitu. Noq yaw mamant kurs tutwa, "Urn hapiitamunqem angkw Nita kimani." Yaw kitota. Yaw Isawyokokoykut pu' yaw api

7

Nat pay yaw pam ovi oraynqak qa yaptit yawpam it tsaqamit aw pitu. Yaw haq kurs pep haqamIstsaqami'ta. Yaw owa ep panqawtaq, yaw sukya owatotang wunuptsiwta. Yaw koho angkw wunuwtaqyaw put aw tavot hotsikwi'at somivrta.

Yaw Isaw hurutiqey put tsaqamit aw taynuma.Yaw pam sikwit tsaqamit angkw horoknaniqey wuwa.Pu' yaw pam put hin angkw horoknaniqey nanawini."Nu sikwit kyatsantat pu' ason ayo' nu tso'omtini."Yaw yan wuwa.

2558

Pasat pu' yaw pam tutkyay ikwiw-kwung akwhahaskye. Yaw pam yaw a'ni tso'omtiq, pay kya yawson owa aw sapukni pam sikwit lanqaknaq.

Pu' yaw Isaw pasat kohot angkqey may panatpu' namig sikwit hoytoyna anon namiq pitsine' pu'yaw pam put kyatsantani.

2569

-11

(' icy;"V

Yaw pam sikwit kohot akle hoyoknima. Put kohotyaw aw sikwit somiwta. Pantit pu' yaw pam tsaqamitakw motsovoy pana. Yaw pam sikwit kyatsanta. Pu'yaw pam nahongvitat pu' pain tsaqamit angkw ayo'tso'omti. Nikyang yaw put aw owa sapu pam sikwitkyatsankyang tso'omtiq. Yaw put tukpuyat aw owasapukqey pay put tutkyayat sosoq nawkyi.

10 257

Arica yaw Isaw as sikwit tsaqamit angkw horokna,

nikang yaw tutkyay ovi tsaqamit akw kwahi. Pay yaw

Isaw mawus qa'api hopoqicimiq huyato. Nat kya sen

yaw Isaw hag& hita tsovalanuma. Sen piw nat

hopoqkimiq hita kya huyatoniqey ovi.

258 11

isaw, pehu niq pu7 honani nanasna

Yaw Orayve yesiwa. Orayvi tavangqoyve,Ismo'walpe, ep yaw Isaw kwatsmuy amum kita. Yaw payephaqamtiq pam imuy Honani niq pu' Pehu amumumyaw kitangu.

259

.

*31 e r

'_Iirr

41.

_ ft!,

Noq yaw hisat Orayve tsa'akrnangwi tsalawkapangkawu. Yaw tataq niq totim haqami Orayvi aklappahu qeniwisni. Yaw tsiwavi pahut awkq otsoqnaqput yaw awnkq kenitotani.

2 260

Noq yaw- Isaw, Orayvi tavangqoyva sutsepmaknumngw4, tsa'akmangwit tsa'lawq yaw navota.

Niqyang yaw katsinam sinmuy pamiq tsamyani.Noq yaw mamant novatotaq put yaw novay-wise paveqnonosani.

21 3

Yaw tapkimi pay Isaw ahoy Ismo'walpe aw nimaqekwatsmuy nutayta. Antsa yaw pay qa wuyavotir Honaniniq Pehu ahoy pitu.

Noq yaw Isaw hita tsa'akmongwi awnkq navot'gaykwatsmuy aw yua'ata. Yaw tataq niq totim Orayviakwlep pahut kenitawisni. Yaw tsiwavi pahuyamuy awkqotsokna. Noq yaw katsinam sinmuy pamiq tsamyani.

"Noq suyanpi yan hagarn niq mamant nitiwtaqatnovatotangwu. Ovi itam Ismo'walpe ank:v pamiq gigothangwaye pehut novat awkq tangatcte hi-vat yepIsmo'walpe ep nondsani.

4262

Honani ovi hangwanvakyang yaw qa suakqwatsoq pam hangwanva.

"Urn hangwanmani. Umpi suwip hangwanmangwu.Nu ason ukwayngyaknen hihin wuyaqtimani. I'ta kwatsiIsaw ason tuwat ipwantimani," yaw Honani kita.

"Ta'ay. Pay pan haqam hintani. Pay lol'ma. Niqyangitam ovi pisOqtotini," yaw Isaw kita.

Yaw Pehu hangwanma. Yaw ani halayvithangwanmaq pay Honani piw an halayvit akwayngyakhoyta. Pay Isaw yaw piw su'an tuwat ipwanma.

6 264

Pay yaw ephagam Pehu omiq yamaqe ang potangwu.Pay yaw sen pam su'awkq hangwanma. Pu' pay yawpiw sen nat Katsinam pay sinmuy qa tsamvaya.

"Pay um pahut ep wuko owat awklep ason yamaqni.Pep' pi mamant siiingqe novay oyani," uaw Osaw Iota;

Antsa yaw pay pam wuko owat awklep haqarnyama. Pay ovi puma pasat yaw kOlot aw wukoqlalwa.

265 7

Yaw Pehu n3oti yamaqe novat tuwa. Ank yawHonani yamaqe piw novat tuwa. Isaw yaw nutungkyamaq pu' puma ovnat (1618t awkq tangatota.

Yaw puma novat Ismo'walpe aw haqam kiwisa.Yaw puma Ismo'walpe aw Oqiqa nasungnaya.

8

T

I

Yaw tawanasaptiq Isaw niq, Honani niq pu' Pehunonova. Yaw sosoq puma nova soswa. Is ali yaw pikiniq hurusuki. Yaw puma nanasna.

Nog yaw tawanasaptiq paveq sinom tuwat yawnonovani. Yaw mamant novay yukuwisa. Noq yaw kurshaq pehut novayamuy kima. Yaw tataq niq totimnanaptage as go-liimiq yungt qa wuyavoniq pay ahoynOnga.

102S

I

law tataq qa hapi tutwaqe kurs hapi ngu'a yani.Nawus yaw sinom novat angwk aksingput nonosa.

'2,6911

Noq yaw Isaw niq pu' Hononi niq pu' Pehu

qwangwa nonosaqe tevep tokya. Yaw hisatniq tapkimi

puma havivokyalyak pu' yaw Pehu nima.

12 27()

ISAW, honani niq 1111 VatiSIPO

Aliksa'i.Yaw Ismo'vs alpe yesiwa. Yaw Isaw niq pu' Honani

pep ki'ta.Yaw hisat Isaw Honani aw pangkawu. "Itam qavo

tavangoymi tataptuy maktoni. Kurs nuvatiq pu' itampas songqe qwangwa maknunmi. Pay ngasew itam sushaqam puwt pu' pay angkNv ahoy nimani."

"Ta'ay pay pi antsa itam pantiniy," yaw Honanikita.

27113

Qavongvakq su its talavay yaw ovi puma somivikitnami som'tatat, ponoy angke somt, put yawnitkyaykyang puma naksu.

14 272

Antsa yaw puma haqam hurutiqa pep puma yawnengam kita. Yaw pas ki am kOpkoyta. Yap i pumamanguyi ki lawke.

15

Yaw tapkia puma pay ki akw paqiqe epeq qatu.Noq yaw hisatiniq haq amumiq paqi. Y'w haq wupanikyang piw suhimuhoya.

16

N oq yaw puma haqiy aw taytaq yaw tso'omtikyangpiw kukuy wuvatay.

"Ya hag takay. Ya hita itamuy sen awintay,"yaw Isaw kita.

"Pi' yi. Nu piw haqi qa tuwitay," yaw Honani kita.

17275

Noq yaw piw tso'omptikyang kukuy hihin ovaqewuvata. "Pay i' itamuy sumataq hita awintay," yawIsaw kita.

Piw yaw tso'omptikyang tarnoy yaw wuvata. "Pi'kurs nuvatsiro. Yaw qavo pasavot nuvatiniqet tuawta,"yaw Isaw kita.

"Pay itam antsa sonqe tataptuy qavo nitiniy," yawIsaw kita.

Antsa yaw nuvatsiro yamakw pay nuvaswuwuta.Pi' pay yaw pam hita tuawme sa taqat aw ani wtingwu.

18276

"Pay itam ovi angkw sosoq ita kohoy ta' ngataniy,"yaw Isaw kita.

Yaw pay puma ovi sosok kohot angkw tangatatpu' aq'o.

19Z77

Qavongvag yaw Isaw niq Honani tatayke asmaktonikyang kurs yaw hi y. Yaw nuva purnuyhOtsiivayarnuy akwq kurs uta. Noq yaw pumahangwanvakyang nuva ang pOk porokna.

Noq yaw kurs puma hin maktonige pay oviqahagami. Yaw nova'am sulawiwma.

20

"4-iiLliggwver#44.

278

iM

"Pay itam pu' maktoni. Pay urn ovi inungk kukuyang hoytani," yaw Isaw kita.

Noq yaw ovi puma tevenge naksu. Antsa yawtatap'tu kyasta. Pay puma ovi yaw tsivot tataptuykOya. "Pay itam tataptuy nitiy. Pay itam ovi nimani,"yaw Isaw kita.

276 21

Yaw Isaw niq Honani ki epeq pituqa tataptuysikwat pu' aw tupe. Yaw antsa puma qwangwa nosa.

22280

MAW nig pu' honam amum wapp

Aliksa'i.Yaw hisat talavay Isaw Honani'd aw pangkawu.

"Itam as warikni. P5'ake tavok tavo' sikwit angkwaksing put sownaiy," yaw Isaw kita. "Ta'ay, pay itamantsa warikniy. Pan pi haq a'ni hongvi' iwqangwu," yawHonani kita'qe sunakhwa.

Yaw imam ovi haqaq warikniqey akw naksu.

28123

Yaw Isaw ang taynumkyang haqam wuko owatqatskqat tuwa. "Pay mit wuko owat angqe Oniltiqyangpay ahoy piw pew warikniy. Sus'moti pew ahoy pituqesikwit hapi sowani," yaw Isaw kita.

24 282

(I

Yaw ovi puma nepeq wunuptu. Yaw Isaw "Tai!,"kita'q puf puma wari. Noq yaw Isaw moti owat ankcregoniltiqe moti ahoy pitu'qe Honani't pb'a.

- 4t-

'w"6.01111Mma;..aparzaareftbie,

25

Yaw Isaw kiyamuy aw niqe sikwit ho'rok nagegwangwa' tumoyta.

26 284

Yaw hisat'noq tuwat Honani pituqe yaw Isaw awhisaq sikwit tunglayta. N oq yaw Isaw as moti'niqeangkw makqaniqe qa nakwhat, pay yaw kurs piw songqeangkw qa makani.

2Q5 27

Pay yuk' soti. Nat kya ovi Isaw niq pu' Honaniqwatsirri.

28286

kelewya nig puv kutsiBu



287

Aliksa'i. Yaw Orayve yesiwa. Noq yaw Orayvitavangqoyve, Neukovi, ab Kelewya qita. Pay yaw i'Kelewya tuwive kita.

288 1

Noq yaw tuwib atbib Kutsibu kita. Niqyang yawpam wuko owat qwanaqbud amutsava kita.

2

289

Asakis talavai yaw Kelewya tumpoq qatuwqyangatutuy nit gugutsdui hepnumgwu.

2903

Noq yaw hisat Kelewya ang piw tainumqyanghida hoyoq duwa. Yaw kurs Kutsibu. Noq yaw i' Kutsibuki angkw hisavo ayonid bu aw ahoy warikng'wu.

4 291_1

Hisadniqw yaw Kutsibu ki angkw yamakqe anqetainuma. Nit yaw Kelewyad awq taikyang tawkuynaqeyaw wunima.

292 5

Noq it yaw Kutsibu tawita, "Nu witaqatkelevosnaida. Is Mi. Is ali. Ay. Ay." Yaw tawi sotapatki awq haqam ahoy paqima. Bay yaw qasus panti.

6293

I

"Nu Kutsibud ngue aw potani. Sen pas antsa pamwita," yaw Kelewya itsivutiqe kita.

294

"Nu Kutsibud atsatani," yaw Kcicwya kitaqegostat owat tuwaqe tuwimi, haqam qatuwtangwukaiep tavi." So'onqa Kutsibu owat tuwe nat nu ycpeqqa!uwtaqat yan wuwani," yaw Kelewya kita.

8295

Pu' yaw Kelewya atqyamiq puyaltiqc haqamKut Abu ki awkqlep wunimangwuniq pep haqam yawpam nauitaqe Kutsibud nutaita. Ilisat niqwbi yawKutsibu yamagni.

2969

Hisatnoq yaw Kutsibud qotOad angkqaq kuiva.Yaw antsa nat Kelewya epeq qatu. "So'onpi nuiKelewya ngu ani. Pi nu ani washta. Nu tawqyang,Nvu ni maqyang aw tututsiwni," yaw Kutsibu yan wuwa.

Pu' yaw ovi Kutsibu ki angkw yamat pu'wunima. Nikyang yaw pai pum ovi Kelewyad awkqtunatyawkyang. Suyan pi yaw pai nat epeq Kelewyakatuwta.

10297

t

-17t,

..,*

a7'7

Noq yaw kurs Kelewya nauyikyang put aw taita.Panis yaw Kutsibu wunimaqe yugo..q, nat ki awwarikiwtaq, yaw haqiiq Kelewya put aw puyalti putsunina.

"Okiw, Kutsibu," yaw Kelewya ninaqe kita.

298 11

Yaw Kelewya Kutsibud kyatsankyang ahoy Id awkqpuyaltiqe Kutsibud aw potaq kahita yaw kurs pamwihuita. Yaw lakharut Kutsibud pay nima.

12

299

Yan yaw Kutsibu qatsi sotapna. Natkya yaw oviKelewya Neukovi kita.

300 13

DOCUMENT RESUME - ERICSeveral of the stories gave Coyote as the central character. Re typifies the...

Documents

Transcript of DOCUMENT RESUME - ERICSeveral of the stories gave Coyote as the central character. Re typifies the...