A. D. 0. M.DISSERTATIO ACADEMICA

De

JURE GENTIUMCIRCA

PESTEM,QuAM

Cqnsensu Ampl. Facult. Philosopij. in Reg.AD AURAM ATHENiEO,SUB PR/ESIDIO

Mag. JOHANNISBILMARK,Histor. et Phil. Pract. ProfeSs. Reg. et Ord.

Pubiice vcntihmdam fifiitEricus Hamberg.,

Angermannus.La AUDIT. MAJORI Die VII. Junii An. MDCCLXXXI.

H. A. M, C.

A B 0 JEImpreffa apud Viduam Reg. Acad. Typ, J, C, Frenckell,

P RJEFATIO.

I~\ bfoluta ferme bac differtatione de Jfure GcntiumX JL f//-,--^ pgftem, quam eonfpeclui Benevoli Lefto-ris nunc fubmittimus, incidimus forte in difputatio-nem, Gryphiiwaldiae anno 1709 fub Praefidio Johan-nis Schackix, Juris ibidem Profefforis, a T. B.W^othlenio editam de ffure circa pejlem, cujus quidemopufculi leclioni tanto ayidius nos accinximus, quumexinde ftatuere liceret, an ingenioii noftri foetum inlucern prodire publicam pateremur, an vero eundem,ne aftnm ageremus, in ipfo quafi partu fupprimere-mus. Perluftrata- autern differtatione hac Gryphica,animadvertimus, eandem quidem rubro effe noftraenon valde diflimilem, traclatione autern penitus di-verfam; fiquidem & ipfse pofitiones & modus hasprobandi a noftris plane difcrepent. Dabimus, vt ft-dem diftis faciamus, utriusque rei unum alterumqueipicilegium. Obfervat igitur memoratus Aucior,quod tempore pefiis Medici ejfie n-on debeant Thefi I.Circumfioranci , Thcf. 11. Femince, Thefi. 111. Clerici,Thefi. Jl/. fffudcei inter Chriftianos. Thef VI Quod

medi-

3medici nok -peccent contra Legern Divinam, fi iem-pore peftis die Sabbathi medeantur. Thef. VIII. Quodpro hac fua opera pojjint honorarium accipere. Utprobationis methodus fiftatur, juvat Thefin 11. adfer-re integram: In pefte femina non debet effe medica.Ratio 1:0 propter pudorem fexus, 2:0 ob judicii im-becillitatem l. 2. ff. de R. I. 3:0 Quia natura viris fir-mius judicium, quam fieminis concejfit; quibus ma-gis congruit, colum & lanam tra-blare. Quum ita-que hujusmodi farinas fint plerseque tarn pofitiones,quam probationes, 3n dicia differtatione occurrentes;fatis apparet, quod ex hoc fonte noftra non irriga-verimus arva.

5.1.Sicut non minus ratio, quam aevi omnis expe-

rientia fatis comprobant, quod multitudo civium in-duftriorum aebene moratorum praecipuam felicita-tis publicae partern conftituat; ita viciftim gravifli-ma, quam civitas facere poteft, jaelura in decre-mento talium incolarum confiftit. Hoc quidem exvariis oriri poteft infortuniis; inter plura tarnen, quaegenus humanum adfligere folent mala, truculentifli-mum illud habetür, quod -peftem nuncupamus. Exqua demumcunque cauffa, quam indagandam fagaci-qus iEfculapii filiis relinquitnus, fuam illa ducat ori-ginem; certum. tarnen eft, quod per illam alicubi

A 3 graffan-

m )' 4 ( mgraiTantem, plura hcmiuum millia brevi admodumternpore in Libitinae rationes vcniant. Ipfe enim aer,quo circumfundimur & fine cujus ufura cum noftraacftum eft vita, venenatis quafi particulis eft infeclus,,quae hauftas compagem plerorumque corporum fubi-to deftruunt. Nullarn fexns, nullarn aetatis aut ro-boris rationern habent peftiferae Pareae, nee rigidi-tate ciimatuni {'eih cohiberi femper patiuntur, fedad interneeionem usque graflari fofent. Quas velferoces hoftes, vel etjam eJementa, dum fubinde de-bacchantur, edunfe ftrages; licet fint graviffimse, re-parari tarnen ieniini ah iliis poflunt, qui easdem lYmfcperpefli, orbitatem vero, a pefte indu6tam? fentiwnfcfecula etjam. infequentia. Regiones, qua? modo fue-rant cultiflimse, deficientibus per Ibevitiavn peftis in-colis, in yaftifTimas convertuntur iblkudmes, eva-duntque auclarum ferarum domicma, atque ttrbes,clvibus abundantes, tot cauaverum ftrues praebent.,qu.ot humo tegendis vix fiifficiunt illi, qui ex tant^calamitate in vivis fuerunt fuperftitesj totumque ad-eo imperii corpus evadit jjrorfus langviuum.

$■ n.Gravitatem ingentis bujus mali adauget fumma

«lifficukas, ab eodem, n quando furere ineipiat, fefecavendi. I\am fi levi admodum momento huma-?na pleraque conftent, id quod fatis fuperqne experi-

mur,

i i mmur,Teviffima, & quae humanam faepius eludit cir*cumfpecTionem, ratione peftifera contagio folet pro-pagari. Memofiae enim produnt Eruditi, qui auftra-tis orbis regiones, pefte fepius laborantes, peragra-runt, quod alter,infcius plane contagionis illius, quamin fuo gerit finu, eandem cum altero per folum ha-litum, quamvis e longinquo ille cum hoc fuerit col-locatus, communicare ingratiis poflit, praefertim fiventus fecundus verba infecTi ad fanum deferat. Prae-terea particuke peftiferse quibusdam rebus, velutieannabi, lino, lanae, pannis, pellibus animalium, lu-puio, farinae &c. intime adeo adhaerent, vt nifi eae-dem probe perflentur, poffint in regiones maximediffitas delatae poft longum etjam temporis fpatiumexitiofam fuam vim exferere. Ex quibus omnibusconcludere licet, quod peftis fit muko nocentior,quam cetera generis humani flagelia, qnorum Uon-nulla prsevideri, aiia autern prius declinari poffunt,quam graviffime faevire inceperint, fingula etjam, flhoftes & quosdam terrse motus excipiamus, non to?talem aliquam adferunt perniciem.

§. 111.

Principi cuilibet incumbit, mala qnsevis, civibusfuis imminentia, quantum quidem fuoe ferant vires,tempeftive avertere. Dum enim homines, ftatusNaturalis miferia preffi,civkates conftkuerunt, atque

A 3 Prin-

6Principis imperio fefe fubmiferunt, fidem fuam & ob-edientiam hac conditione Imperanti obftrinxiffe cen-fentur, vt ipfe, in aitiffimo honoris gradu confiitu-tus, e longinquo quaii fpecularetur & arriperet o-mnes occafiones, quibus civium fuorum felicitatempartim confirmare, partim promovere poffet. Euim-vero iicut felicitatis civilis varii conflitutmtur gra-dus; ita ille omnium primus habetür, vt cives a qui-busvis malis, quantum fieri poteft, praeftentur fecuri;quare etjam Princeps invigilabit, vt malis minkanti-bus firma tempeftive opponat repagnla, atque ipfiseorum principiis obftet. Si enim civis, per urgen-tem neceffitatis cafum extra tutelarn IVlagiftratus pro-jecTus, imminens periculum quavis etjam violcnta ra-tione licite depellere poffit, quanto magis Princeps,dum calamkas extrinfecus immmet, averrunetim fe-fe prteftabit, quum tali modo non unum alterumvecivem, fed magnam civitatis fmv, partern a praefentitueatur interitu. Quocirea tarnen notandum erit,quod cum illi, quorum culpa malum civitati immi-neat, fint vel deftinato confilio malefkiv vel aliasper^fonse miferabiles, remedia, utrisque continendis oppo-nenda, erunt difparia, adeo vt hae mitius, quam illitraftentur.

§. IV.De indole juris Gentium multa quidem multi

difputarunt Eruditr, plerique tarnen in eo jam con-veni-

7veniunt, qnod Jus Gentium a Jure Naturali non fifceffentialiter diverfum, fed ficut hoc fingulos concer-nat homiues, ita illud eosdem confideret, quatenusfunt membra hujus vel illius Nationis. Unde porroconfequitur, licet populis imperio civili adftriftis aliaaliaque incumbant officia, quam quibus in ftatu tene-bantur naturali, nullarn tarnen in generalibus LegisNaturalis prasceptis difpenfationem effe faftam, ne-que adeo vinculura illtid amoris, quo totum contine-ri genus humanum voluerit Summus rerum Domm-us, fafta ftatus mutatione, fuiffe difruptum. Id quodeo usque valet, vt gentes etjam, bellum inter fe ge-rentes, plura humankatis officia, extra acerrimum,qui in praeiiis obtinet, confiiftum, fibi invicem prse-ftare teneantur. Quare pra-ceptum Juris Naturalis ha-betür: una Natio alterius Nationis perfecTionem,quan-tum fine manifefto fuo fieri poteft periculo aut damno,habita temporis tarn praefentis, quam infecuturi,ratio-ne promovere debet. Quocirca tarnen notandum,quodcujuslibet Nationis fit ftatuere, quando & quomodo al-teri Nationi hujusque civibus beneficas porrigere velitmanus, nee mutuum adjutorium inter gentesfitvel tan-tse neceffitatis vel adeo frequentis ufus, ac inter fingu-los homines.

S-v.Sicut Principis prudentiae non convenit, adve-

nas qualescunque & ignorata defideratae admiffio-nis

8nis'canfla, in fuum recipere territorium; kabaecE-jus circumfpecTio tempore prsecipue peftis, alicubilocorum graflantis, intencli debet. Ex tenore JurisGentium altera quidem Natio tenetur alterius felici-tatem promovere; quod tarnen praeceptum non eftabfolutum, fed illa limkatum condkione,' ne noftranobis fit noxia benevolentia atque humankas. Qua-re cum Principis fit ftatuere, quaenam humauitatisofficia advenis fint praeftanda, ipfe quoque decernet,an & qua conditione his, acceffum in fuum territori-torium defiderantibus, erit annuendum. Minus an-xia eft haec difquifkio, fi nihil mali ab ipfis immine-neat; at tempore peftis graffantis incertum eft, annonilli, quicquid praetendant, ex regionibus, contagiofaluc laborantibus, adveniant, vel commercia cum ho-minibus, qui iftas inviferint, habuerint; quare nimiacenferi non debet Principis circumfpeclTo in malispraecavendis, quae ipfa civkatis fuse vitalia confume-re poffunt, fiquidem minimus negiecTus maximamnonnunquam adferat caiamitatem. Et quum iniquumnon fit, depellere piratas, mare infeftum reddentes,quanto magis cordato convenk Principi, advenas obluem fufpecTos ncn admittere, quum damna, quae illiinferre poffunt, late adeo non pateant, quam peftismiferiae, cujus non contagione tantum, fednimioetjammetu multi fata fua accelerarunt. Hinc noftro aevofollemne eft, vt Principes in illis imperiorum fuorumiimkibus, ex quorum parte graffans peftis Introkum

mini-

9minkatur, milites & excubias difponant, qui adve-nas, imprimis peregre profecTos, ab introitu tamdiurepellunt, donec certo fit exploratum, quki a tahbusvcl fperandum fit, vel metuendum.

§" VI.

Si fcales forte incidant cafus, vt, falvis, quae exhumanitate debentur, officiis, advenis acceflus tem-pore peftis graffantis non poffit denegari; cura tarnenfalutis pubiicre a Principe poftulat, vt, donec valetu-dinis ipforum ratio probe fuerit expiorata, feverio-ribus, quam incolae, adftringantur vivendi regufis.Oftendiraus enim, peftem inter graviflima efle mala,quse genus adfligere foient humanum, attamen tantaejusdem non eft rabies, quin quodammodo ipfa pos-lit contineri, fi idonea remedia ipfi tempeftive oppo-nanrur. Ponamus igitur quosdam ex fufpedis locisvenienfces, accefliim in Principis cnjusdam territoriummoliri; quum nondum conftet, an illi vel quas ad-vehunt merces luem adferant vel non, in ancipki hocrerum ftatu iniquum cenfetur, illos protinus repelle-re, qui forte fola aliorum opinione funt miferabiles.Sed demus adhuc non vanam effe fufpicionem pefti-feroe luis inter advenas iftos, non tarnen proptereaextra humankatis fphaeram funt projiciendi, fed incertum admifli locum, corona militum, alios adituad eos prohibentium, e longinquo cingendi, & rigidis

B adeo

10

adeo vivencli regulis funt adftringendi, vt & illi fo-lamen mali inveniant, & ceteri cives nullarn indefentiant noxam. Sicut homines ifti miferabiles fuumadventum e longinquo indicare, accolas a fuo con-fortio dehortari, nee alias, prseter aedes fibi deftina-tas intrare debent; ita viciffim fas eft, ne hi ex illo-rum infeiicitate fortunae fuae compendia aftute quae-rant.

§. VII-

Ulterius adferere non dubitamus, faluti civi-um fanorum facilius confulere poffet Principcm, fitempore peftis horaines aceeflum petentes, obferva-tis tarnen, quas prudentia ipfi dictkat, cauteiis, incerta territorii fui loca admittat, quam fi cosdemprotinus repellat. In hoc enim cafu miferabiies ifti,in defperationem converfi, acceffum ad littora, ipfisprimum obvia, forte tentabunt, & contagione infici-ent accolas, quos vel amplis promiflionibus, vel pro-pofitis corrumpere potuerunt muneribus. Vei f\ hocprsecaveri poffit, forte tarnen continget, vt m.ercesquaedam, naufragio faclo, in tabulis ad proxima e-natent littora, atque ab avidis colligantur accoiis;qui dum fuas ita clanculum adaugent opes, luc ad-haerente corripiuntur, quaj opinione citius inter ce-teros glifcit cives; atque ita Nemefis fpretam gravkerulcifcitur humanitatem.

§■ VIII.

11

§. VIII.

Cum commercia noftro aevo in commodum ge-neris humani longe lateque fint promota, ne ex hocbono graviffimum exifteret malum, cautum fuit, quan-tum quidem humana permittk prudentia, ne unacum exoticis mercibus peftifera inveheretur lues.Eum in finem conftkuta funt aedificia publica in ple-rarumque civitatum, commerciis inclytarum, portu-bus, in quibus per longius breviusve tempus ftativahabcrc coguntur finguli, qui ex regionibus, peftiferaluc infamibus, adveniunt; quse commoratio, valetu-clinis explorandae caufla inftkuta, quum per quadra-ginta dies communiter duret, Quarantena vulgo dicifolet. Sicut Veneti inter Europseas Nationes proxi-mi funt peftis incendiis; ita hominibus, qui vel exGraecia vel ex Afia vel ex _/£gypto, übi peftifera lu-es inde a.b antiquiflimis retro temporibus immanitergraffatafuk,adveniimt, acceffum infuum terrkorium nonprius concedunt,quam indicTam obfervarunt quarante-nam. Intcrea vero dum hi peregrinatores ab alio-rum hominum confortio funt exclufi, remediis fibipraefcriptis, lavacris item & fumo variarum herba-r'um, quibus rabies peftis tolli folet, utuntur; ean-demquefublatamhaudimmeritopraefumuntjfiintraprae-fixum temporis fpatium nulla faevitiae fuae figna prodi-derit. Merces etiam exponuntür, vt probe perflen-tur, & hoc aliisque modis a noxiis, quae ipfis forte

B 2 adhas-

12

adhaerere poffunt particulis, mundentur. QuaJe qui-dem innoxiura peftis prseeavendse inftitutum fieuftJus Gentium adprobat, ita quocquot haec miferabili-um hominum aiyla, intuitu commorationis ineom-mocfe deciinare annituntur, habentür tanquam gene-ris humani profeffi hoftes, & proinde merito repei-luntur übicunque naves acipellere tentaverint.

$■ XL

Quaeri inftij er in hoc potoft argumento: Quem& quautum rigorem erga homines, qui peftifera lucinfecTi creduntur, decernere Princeps poffit, ita ta-rnen, vt non cenfeatur praecepfca Juris Gehtium mi-

. graffe. Vermn quidem cft, quod ex hominibus mo-do memoratis majus civitati nonnunquam immineacpericulum, quam ex feroei hofte, fiquidem ex minkma peftileutiae fcintiila, imprudenter fparfa, exifter»poffmt iatiifima movborum internecinorum, qui ftra-ges exfnperant bellicas, Incendia; attamen quuni fup-poni vix poftk, quoci miferabiies hi homines haufturavenenum ex deftinato confilio propagare velint, fi-

-quidem caiamkatem, qua adiliguntur, ita non imml-nuerent, fed majorem redderent; fas eft, vt tales noceocieni ioco, quo hoftes, quorum fingula conaminain adverfariorum diriguntur perniciem, haboantur:quamobrem ficut hi odio, ita illi commiferatione a-liorum funt digni. Porro ficut peftifera iues poffit

per

13

per aliorum confortia opinione citius extendi, haudfnquum eft, vt quselibet cum infeiicibus iftis populisaut civibus commercia fint aliquamdiu interdicTa. Etfi pefte infecTi ad fanas accedant regiones, nimiuscenferi non debet rigor, ii colloquia etiam e longin-quo inftituta feveriftime prohibeantur; fiquidem plu-res fuperfint modi, quibus defideria fua accolis finehorum periculo communicare poflunt. Si vero ni-hiiominus contingeret, vt admiffi advenae unam altevramve libertatis fpeciem ultra praefcriptas quarante-nae regulas fibi clanculum permiferint, poffunt omni-no, praefertim in ipfo deprehenfi fafto, protinus.globis trajici, & accolae, qui faciles nimis fefe adve-nis praebuerunt, eisdem ad minimum vivendi regu-lis, ac hi, adftringentur. Exaclior enim difciplina,quam gute tempore p.eftis gfaffantis requiritur, vixiilla cogitari poteft alia. Tandem fi merces advecTaeex earum fuerint numero, quibus peftifera lues tena-eiter foiet adhaerere, nihil omnino Imped.it, quin pos-feffores cogi queant, easdem comburere; qui.jacTu-ram iftam icqiio ferent animo, fi modo vitam, quanihii habemus carius, ex ea, qua premuntur, calami-tate fervare poffint incolumem.

§. X.

Immortales certe Deo immortali nos debcmusgratias, quibus plagarn hanc mundi feptemtriona-

B 3 icm

14

\em inhabitandam conceffit, quod in patria noftra, i-pfis licet Trionibus fubjecTa, cam caeli ferenitatem,eamque foli falubritatem experiamur, quam utram-que in omnis gencris deliciarnm adfluentia commu-niter illi defiderant, qui regiones incolunt alio quafi.fole calentes. Docet enim experientia fatis longae-va, quod peftis boreales populos adeo raro adfiixe-rit, vt, cum annua plerumque fit ifthaec calamitas in'regionibus ad auftrum vergentibus, nos fuperiorumfeculorum armales perluftrantes, tria tantummodoprascipua exempla peftiferae luis, in Scandinavia gras-Tantis, invenerimus. Primam memorabilem ftrageman. 128° fedente ad gubernacula imperii Svethici Re-ge MAGNO LADULAS edidertmt Parcae peftiferae,quse a provinciis Bosporo Cimmerio finkimis, va-ftatis in tranfitu orlentalibus Europae regionibus, inpatriam noftram penetrarunt; fcd ex fingulari Dcibeneficio diuturnam heic non exferuerunt rabiem.Gravis quiciem haec fuit lues, fed multo adhuc no-centior, qui poft feptem dehine luftra patriam no-ftram exhaufit, Sudor fic dicTus Jnglicus, quippe quitertiarn incolarum partern abfumfiffe perhibetur. E-lapfis nondum ab ingenti hac calamkate feptem aliisluftris rurfus patriam invafit vehemens peftis, Diger-Dbden communiter nuncupata, quae viclimas huma-nas vix pauciores, quam patillo ante fudor ille An-glicus Libkinae paravit. Et quum ifthaec malorumilias fuam debuerit originem peregrinis navibus ad

Sve-

15

Svethica littora adpellentibus, nemo non videt, quan-.Ta requiratur circumfpecTio, ne vecTores ingratamadeo mercem loco mercedis pro grato reddant ho-.fpitio. Veneremur igitur vigilem Patris Patriae O-ptimi, Regisque noftri Auguftiffimi curam, quam fic-ut quotidie, ita praeclpue circa hujus anni initiumdeciaravit. Simulac enim cognovit, navem Hollandi-cam, La Galcrc cikTam, ex urbe Theffalonica, quae obgratfantem ibi peftem male audiebat, folventem, & eapropter in portum Oftendenfem non admiffam, alibiilationem fibi quaerere,nihil oninino intermifit,quod adpericulum peftis, quamfecum vehere haecferebaturna-rvis,tempeftiveavertendumpertineret.Quocircafilentionon erit pra?tereundum, quod hie TixusNofter praeci-puam quidera falutis civium fuorum agat curam,nectanien oblivifeatur humanitatis oflicia, quae homini-bus miferabiiibus, ad fua forte littora projecTis, pra?-ftari poffent; id quod luculenter evincunt Htterteße-giae tarn ad iliuftriffimura Collegium, quod Commer-ciis regni moderatur, quam ad Provinciarnm Guber-natores datae. Quod fi durum forte cuidam primafronte in EciicTis hifce Regiis obveniat, quod clvesjubeantur homlnes navi ifta vecTos, fi aditum alicu-bi fibi parare molirentur, protinus repeilere; fciendumeft, quod praeceptum hoc Juri Gentium nequaquamrepugnet, ex cujus tenore in tantum folummodo ci-vium alterius nationis commoda promovebimus, inquantum fine noftro difpendio aut exitio fieri poffit.

Cum

16

Cum kaque vecTores ilii non ignorarent ea loca, inouibus tamdiu commorari debcrent, donec fufpicio-nem peftis a fe fuiflent amoliti, haec temere negli-gentes, indignos fefe reddiderunt, qui aliorum frue-rentur in fuis aiiguftiis auxilio. Praeterea quum ci-ves übique locorum fatis inftrucK effe non poflent,quomodo in tali rerum crifi fefe gererent, haud ini-quum cenfendum, fi protinus advenas repellerent, vteos fugando praefentifiimurn ipfi effugerent vitae pe-riculum; praefertim quum nondum ita ad incitas es-fent redaeTl, vt navem fuam in falo amplius dirigerenon poflent: in cafu enim graviflimae neceffitatis,

qualis heic aderat, quaelibet ratio fe fuaqueconfervandi cenfetur honefta.

£, D, G.

ChapterAuthorAdvertisementsIllustrationsUntitledUntitled

Tables