d'b|s M d'b|0f tyf k|sfzg zfvf

l;+xb/jf/, sf7df8f}+

;+;b bk{0f jif{ % c+s !* @)&^

;+3Lo ;+;b ;lrjfno

l;+xb/jf/, sf7df8f}+

;+;b bk{0f jif{ % c+s !* @)&^ sflQs

;+3Lo ;+;b ;lrjfno

l;+xb/jf/, sf7df8f}+

@)&^

;"rgfsf] xs ;DjGwL P]g, @)^$ sf] bkmf % sf] Joj:yf jdf]lhd

k|sflzt

k|sfzg ;ldlt

pk;lrj >L bz/y wdnf -;"rgf clws/L_ – ;+of]hs

zfvf clws[t >L /fhg l3ld/] – ;b:o

zfvf clws[t >L uf]ljGb k|;fb uf}td – ;b:o

zfvf clws[t >L ;Ltf kf]v|]n – ;b:o

zfvf clws[t >L ;''''''''nf]rgf k+1fgL – ;b:o—;lrj

k|sfzs M ;"rgf tyf clen]v Joj:yfkg zfvf

;+3Lo ;+;b ;lrjfno, l;+xb/jf/, sf7df8f}+

www.parliament.gov. np

information_section@parliament.gov.np

01-4200607, 01-4200210 ;+Vof M %)) k|lt d'b|0fM ;+3Lo ;+;b ;lrjfno, ckm;]6 k|];, ;+;b ejg, l;+xb/jf/

;DkfbsLo

;"rgfsf] xs ;DaGwL P]g, @)^$ sf] bkmf % df Joj:yf eP

jdf]lhdsf ljifoj:t'x?nfO{ ;d]6L ;+3Lo ;+;b ;lrjfnon] x/]s tLg–tLg

dlxgfdf æ;+;b bk{0fÆ gfds k':ts ljut @)&@ ;fnb]lv k|sfzg ub}{

cfO/x]sf] Joxf]/f ;j{ljlbt} 5 . o; c+sdf ;+3Lo ;+;b, ;+;b cGtu{tsf

;ldltx?sf ;fy} ;+3Lo ;+;b ;lrjfnosf ljleGGf zfvfx?n] @)&^ ;fn

;fpg dlxgfb]lv c;f]h dlxgf;Dd u/]sf sfo{x?nfO{ ;d]6]/ k|sfzg u/]sf

5f}+ .

x/]s c+sdf ;+;b, ;+;bLo k4lt, k|s[of, k/Dk/f, cEof; tyf ;+;b

;lrjfnosf ;DjGwdf s]xL g s]xL ljifodf hfgsf/L u/fpg] p2]Zo cg'?k

o; c+sdf g]kfndf lj=;+= @)!^ ;fnb]lv ;+;bLo cEof; x'g yfn]b]lv

xfn;Ddsf k|ltlglw;efsf ;efd'v, pk;efd'v, /fli6«o;efsf cWoIf,

pkfWoIf, ;+;bsf dxf;lrj, ;efsf ;lrj, ;lrjfno ;lrj, k|jQmf,

;"rgf clwsf/L ;DaGwL hfgsf/LnfO{ ;d]l6Psf] 5 . To;}u/L ;+;b

;lrjfnon] xfn;Dd k'/:s[t u/]sf sd{rf/L, xfn ;lrjfnodf sfo{/t

sd{rf/Lsf] sfo{lhDd]jf/L h:tf hfgsf/Lx? ;d]t k|:t't ul/Psf] 5 . o;sf

cltl/Qm lgoldt ?kdf k|sfzg ul/+b} cfP cg';f/ ;+;b, ;+;bLo ;ldlt

tyf ;lrjfnosf zfvfx?af6 ;Dkfbg ePsf sfd sf/jfxLx?nfO{ ;d]t

k|:t't ul/Psf] 5 .

o; c+sdf ;d]6\g g;lsPsf ;+;b, ;+;bLo k4lt, k|s[of, k/Dk/f

tyf cEof; ;DaGwL hfgsf/Lx? cfufdL c+sx?df ;d]6\b} hfg] s'/fdf

xfdL k|ltj4 5f}+ . k|sfzgsf ;DaGwdf oxfFx?af6 k|fKt x'g] pko'Qm ;'emfj

u|x0fLo x'g] Joxf]/f ;d]t hfgsf/L u/fpF5f}+ .

wGojfb .

k|sfzg ;ldlt

ljifo ;"rL

v08 – Ps ;+;b

;+3Lo ;+;bsf] rf}yf] clwj]zg ;DaGwL ;fdfGo hfgsf/L============= 1

g]kfnsf] ;+ljwfg;efsf cWoIf / pkfWoIf ============================== 12

xfn;Ddsf ;efd'v, cWoIf, pk;efd'v, pkfWoIf ==================== 13

;+3Lo ;+;bLo ;ldltsf sfdsf/jfxLx?================================= 22

k|ltlglw;eftkm{

cy{ ;ldlt================================================================ 22

cGt/f{li6«o ;DjGw ;ldlt============================================= 24

pBf]u tyf jfl0fHo / >d tyf pkef]Qmf ;ldlt================= 29

sfg"g, Gofo tyf dfgj clwsf/ ;ldlt=========================== 35

s[lif, ;xsf/L tyf k|fs[lts ;|f]t ;ldlt=========================== 36

dlxnf tyf ;fdflhs ;ldlt========================================= 40

/fHo Joj:Yff tyf ;'zf;g ;ldlt================================== 42

ljsf; tyf k|ljlw ;ldlt============================================= 50

lzIff tyf :jf:Yo ;ldlt============================================== 57

;fj{hlgs n]vf ;ldlt================================================= 63

/fli6«o;eftkm{

lbuf] ljsf; tyf ;'zf;g ;ldlt==================================== 68

ljwfog Joj:yfkg ;ldlt============================================ 74

k|Tofof]lht Joj:yfkg tyf ;/sf/L cfZjf;g ;ldlt========= 81

;+o'Qm ;ldlttkm{

/fHosf lgb]{zs l;4fGt, gLlt / bfloTjsf] sfof{Gjog

cg'udg tyf d'NofÍg ;ldlt========================================

99

v08–b'O{ ;+3Lo ;+;b ;lrjfno

;+3Lo ;+;b ;lrjfno cGtu{tsf zfvfsf ultljlw

ljw]os zfvf -k|ltlglw;ef_========================================== 101

ljw]os zfvf -/fli6«o;ef_============================================ 103

;Dk"0f{ ljj/0f zfvf -/fli6«o;ef_=================================== 103

k|Zg Joj:yfkg zfvf -k|ltlglw;ef_=============================== 103

cGt/f{li6«o ;Dks{ tyf ;dGjo zfvf============================== 105

sfg"g zfvf=============================================================== 109

;f+;b ;'ljwf Joj:Yffkg zfvf======================================= 109

sd{rf/L k|lzIf0f zfvf ================================================ 111

;"rgf tyf clen]v Joj:yfkg zfvf 113

;+;bsf xfn;Ddsf dxf;lrjx?========================================== 115

k|ltlglw;efsf xfn;Ddsf ;lrjx?===================================== 116

/fli6«o;efsf xfn;Ddsf ;lrjx?======================================= 117

;+;b ;lrjfnosf xfn;Ddsf ;lrjx?================================= 118

;+;b ;lrjfnosf xfn;Ddsf k|jQmf / ;xfos k|jQmfx?========== 120

;+;b ;lrjfnosf xfn;Ddsf ;"rgf clwsf/Lx?==================== 122

xfn;Dd ;+;b ;]jf k'/:sf/ k|fKt ug'{ x'g] sd{rf/Lx?================ 125

;+3Lo ;+;b ;lrjfnodf sfo{/t sd{rf/Lsf] sfo{lhDd]jf/L======== 128

1

v08 – Ps ;+;b

;+3Lo ;+;bsf] rf}yf] clwj]zg ;DaGwL ;fdfGo hfgsf/L

g]kfnsf] ;+ljwfgsf] wf/f (# df /fi6«kltn] k|ltlglw ;efsf] nflu ePsf]

lgjf{rgsf] clGtd kl/0ffd 3f]if0ff ePsf] ldltn] tL; lbgleq ;+3Lo ;+;bsf]

clwj]zg cfJxfg ug]{ / To;kl5 o; ;+ljwfg adf]lhd /fi6«kltn] ;do ;dodf

b'j} jf s'g} ;bgsf] clwj]zg cfJxfg ug]{5 eGg] Joj:yf eP cg'?k ;DffggLo

/fi6«kltåf/f ldlt @)&^ j}zfv !^ ut] z'? x'g] u/L rf}yf] clwj]zgsf] cfJxfg

ePsf] lyof] .

Ps clwj]jz / csf]{ clwj]zgsf] aLrsf] cjlw ^ dlxgfeGbf a9L x'g'

gx'g] ;+j}wflgs Joj:yf eP cg'?k g]kfndf ;fdfGotof jif{df lgoldt ?kdf

b'O{ j6f clwj]zg a:g] k/Dk/f /xL cfPsf] 5 . cfufdL cfly{s jif{sf] nflu ah]6

kfl/t ug]{ x'gfn] o; clwj]zgnfO{ ah]6 clwj]zg eGg] k/Dk/f klg /lx cfPsf]

5 . To;}u/L o;nfO{ jif]{ clwj]zgsf] gfdn] ;d]t lrGg] ul/G5 . b'j} ;efaf6

ljlgof]hg ljw]os nufot ljleGg * j6f ljw]osx? kfl/t ub}{ @)&^ c;f]h @

ut] /ftL !@ ah]b]lv of] clwj]zgsf] cGt ePsf] lyof] .

rf}yf] clwj]zgdf b'j} ;efaf6 ;DkGg ePsf d'Vo d'Vo sfo{x?

lgDgfg';f/ k|:t't ul/Psf] 5 M

-s_ k|ltlglw ;efn] ;Dkfbg u/]sf sfo{x?

;+3Lo ;+;bsf] rf}yf] clwj]zg;Fu} k|ltlglw ;efsf] klxnf] a}7s @)&^

;fn j}zfv !^ ut] ;f]daf/ k|f/De eO{ @)&^ ;fn c;f]h @ ut]

laxLaf/;Dd hDdf !$$ lbg rfn' /x]sf] lyof], h;dWo] ^) lbgdf ^%

2

k6s a}7s a;L hDdf !(# 306f $) ldg]6 ;;+bLo sfd sf/jfxLdf

Joltt ePsf] lyof] .

oxL clwj]zgdf ;+3Lo ;+;bsf] b'j} ;bgsf] ;+o'Qm a}7s @ k6s a;L

$ 306f % ldg]6 ;do Joltt ePsf] lyof] .

@)&^ j}zfv @) ut]sf] a}7sdf ;DdfggLo /fi6«klt dxf]bon] ;+3Lo

;+;bsf] b'j} ;bgsf] ;+o'Qm a}7snfO{ ug'{ePsf] ;Daf]wgk|lt k]z ePsf]

wGojfbsf] k|:tfj ;j{;Ddltaf6 kfl/t ePsf] lyof] . ;fy} ;DdfggLo

/fi6«kltaf6 ;Daf]wg dfkm{t\ k|:t't ePsf] cf=j= @)&^÷)&& sf] nflu

g]kfn ;/sf/sf] gLlt tyf sfo{qmddfly @)&^ j}zfv @@, @# / @$

ut]sf lbgx?df Jofks ?kdf 5nkmn eO{ j}zfv @$ ut] pQm gLlt

tyf sfo{qmd ax'dtaf6 kfl/t ePsf] lyof] .

To;}u/L @)&^ j}zfv @& ut] æcf=j= @)&^÷)&& sf] nflu ljlgof]hg

ljw]ossf l;4fGt / k|fyldstf ;DaGwdf -s/ k|:tfj afx]s_ 5nkmn

ul/of];\Æ eGg] k|:tfj k]z ePsf] lyof], h;pk/ j}zfv @(, #) / #!

ut] ;efdf 5nkmn ;d]t ePsf] lyof] .

@)&^ h]7 !% ut]sf] ;+o'Qm a}7sdf cf=j= @)&^÷)&& sf] nflu

/fhZj / Joosf] jflif{s cg'dfg -ah]6 jQmJo_ k]z ePsf] lyof] h;

pk/ h]7 !(, @), @! / @# ut] k|ltlglw ;ef Jofks 5nkmn eO{

;f]xL lbg df= cy{dGqLaf6 hjfkm lbg] sfo{ ;d]t ;DkGg ePsf]

lyof] .

@)&^ h]7 @# ut]sf] a}7sdf k|:t't ePsf] ljlgof]hg ljw]os, @)&^

dfly @)&^ h]7 @* b]lv c;f/ % ;Dd ;bgdf bkmfjf/ 5nkmn /

h]7 ^ b]lv !) ut];Dd ;DalGwt df= dGqLx?af6 hjfkm lbO{

ax'dtaf6 kfl/t ePsf] lyof] .

3

o; clwj]zg cjlwe/ k|ltlglw ;efdf hDdf !& j6f ;/sf/L ljw]os

btf{ ePsf]df & j6f ljw]osx? ;+3Lo ;+;bsf] b'j} ;bgaf6 kfl/t

eO;s]sf] 5 eg] % j6f ljw]os ;efdf k|:t't x'g afFsL /x]sf]5, $

j6f ljw]os ;DalGwt ;ldltx?df ljrf/fwLg 5g\ / /fhZj r'xfj6 -

cg';Gwfg tyf lgoGq0f_ -klxnf] ;+zf]wg_ ljw]os, @)&% k|ltlglw

;efaf6 kfl/t eO{ /fli6«o ;efdf k7fO;lsPsf] 5 . ;fy} ;efsf] bf];|f]

/ t];|f] clwj]zgdf btf{ ePsf ljleGg !( j6f ljw]os dWo] * j6f

ljw]os b'j} ;bgaf6 kfl/t eO;s]sf] 5 eg] ^ j6f ljw]os ;ldltdf

ljrf/fwLg cj:yfdf g} /x]sf]5, cf}Bf]lus Joj;fo ljsf; k|lti7fg -

klxnf] ;+zf]wg_ ljw]os, @)&% k|ltlglw ;efaf6 kfl/t eO{ /fli6«o

;efdf k7fO;lsPsf] 5 / # j6f ljw]os ;efdf k|:t't x'g afFsL /x]sf]

5 . ;fy} ;DdfggLo /fi6«kltaf6 cfPsf] ;Gb]z ;lxt k|fKt ePsf]

æ/fxbfgL ljw]os, @)&%Æ ;+3Lo ;+;bsf] b'j} ;bgaf6 ;+zf]wg ;lxt

kfl/t ePsf] 5 .

To;}u/L /fli6«o ;efdf pTklQ eO{ k|ltlglw ;efsf] bf];|f],

t];|f] / o; clwj]zgdf k|fKt ePsf] ljleGg & j6f ljw]osx? dWo]

@ j6f ljw]os ;efaf6 kfl/t eO;s]sf] 5 eg] % j6f ljw]osx?

;DalGwt ;ldltdf ljrf/fwLg /x]sf] 5 . o;/L o; clwj]zgdf

;+3Lo ;+;baf6 s"n !* j6f ljw]osx? kfl/t ePs]f lyof] .

@)&^ ;fpg * ut]sf] a}7sdf df= ldg]Gb| k|;fb l/hfn k|:tfjs /xg'

ePsf] æclj/n jiff{ / o;sf sf/0f cfPsf] af9L, klx/f] / 8'afgsf

sf/0f sof} gful/sn] Hofg u'dfpg' k/]sf], sltko gful/s a]kQf tyf

3fOt] ePsf], s]xL /fhdfu{ / ljB't ;]jf cj?4 /x]sf], c/af}+ d"No

a/fa/sf] wgdfnsf] Iflt ePsf]n] ;/sf/åf/f ;+rflnt p4f/ tyf /fxt

sfo{sf] k|ult tyf k|efljt If]qsf] ljBdfg cj:yfaf/] 5nkmn u/L

4

k'g:yfkg sfo{qmd k|efjsf/L tyf lgikIf tj/n] ;~rfng ug{ g]kfn

;/sf/nfO{ gLltut lgb]{zg lbg cfjZos ePsf]Æ eGg] ;DaGwL h?/L

;fj{hlgs dxTjsf] k|:tfj pk/ 5nkmn eO{ ;DalGwt df= dGqLaf6

hjfkm lbg] sfo{ ;DkGg ePsf] lyof] . ;fy} ;f]xL lbgsf] a}7sdf æb]zdf

cfPsf] af9L klx/f] tyf 8'afgaf6 kLl8tx?sf] p4f/ tyf /fxtdf

;xof]u k'¥ofpg ;+3, k|b]z / :yfgLo txsf hgk|ltlglwx?, ;fdflhs

;+3 ;+:yf, /fhgLlts bn tyf cGo ;a}df xflb{s ckLn ub}{Æ ljz]if

k|:tfj kfl/t u/L af9L lkl8tx?sf] p4f/sf] nflu k|ltlglw ;efsf df=

;b:ox?sf] Pslbgsf] kfl/>lds /fxt sf]ifdf pknAw ;d]t u/fOPsf]

lyof] .

;efsf] ljleGg a}7sx?df dlxnf, afnaflnsf tyf Ho]i7 gful/s

dGqfno, pBf]u, jfl0fHo tyf cfk"lt{ dGqfno, :jf:Yo tyf hg;+Vof

dGqfno, ;+3Lo dfldnf tyf ;fdfGo k|zf;g dGqfno, cy{ dGqfno,

k//fi6« dGqfno, lzIff, lj1fg tyf k|ljlw dGqfno, jg tyf jftfj/0f

dGqfno;Fu ;DalGwt df}lvs k|Zgsf] pQ/ ;DalGwt df= dGqLaf6

lbOPsf] lyof] . To:t} ljleGg dGqfnoaf6 pQ/ k|fKt e} ;bgdf k|:t't

ug{ afFsL /x]sf df}lvs pQ/x? ;d]t 6]a'n e};s]sf 5g\ .

o; clwj]zgdf æcy{ ;ldltåf/f @)&^ j}zfv dlxgfdf ;ft k|b]zdf

cfof]lht cf=j= @)&^÷&& sf] k"j{ ah]6 5nkmn sfo{qmd ;DaGwL

k|ltj]bg, @)&^Æ, æs[lif, ;xsf/L tyf k|fs[lts ;|f]t ;ldltsf] jflif{s

k|ltj]bg @)&%÷)&^Æ, æcy{ ;ldltsf] jflif{s k|ltj]bg, @)&^Æ,

æsfg'g, Gofo tyf dfgj clwsf/ ;ldltsf] jflif{s k|ltj]bg, @)&^Æ,

æ/fHo Joj:yf tyf ;'zf;g ;ldltsf] jflif{s k|ltj]bg, @)&^Æ, æ/fHo

Joj:yf tyf ;'zf;g ;ldltsf] af9L / 8'afgaf6 k|efljt lhNnfx?sf]

5

:ynut lg/LIf0f tyf cg'udg k|ltj]bg, @)&^Æ ælzIff tyf :jf:Yo

;ldltsf] jflif{s k|ltj]bg, @)&%÷&^Æ, æcGt/f{li6«o ;DaGw ;ldltsf]

jflif{s k|ltj]bg, @)&^Æ, ædlxnf tyf ;fdflhs ;ldltsf] jflif{s

k|ltj]bg, @)&^Æ, æljsf; tyf k|ljlw ;ldltsf] jflif{s k|ltj]bg,

@)&^Æ / æpBf]u tyf jfl0fHo / >d tyf /f]huf/ ;ldltsf] jflif{s

k|ltj]bg, @)&^Æ k|ltlglw ;ef cGtu{tsf ;DalGwt ;ldltx?af6 ;ef

;dIf k]z ePsf] lyof] .

;efsf] ljleGg a}7sx?df ædxfn]vf k/LIfssf] 5kGgf}+ jflif{s k|ltj]bg,

@)&%Æ, æg]kfn ;/sf/sf] cfly{s jif{ @)&$÷)&% sf] ;'zf;g

k|ltj]bgÆ / æ/fHosf lgb]{zs l;4fGt, gLlt / bfloTj sfof{Gjogsf

;DaGwdf u/]sf sfd / k|fKt pknlAw ;lxtsf] cfly{s jif{ @)&$÷)&%

sf] g]kfn ;/sf/sf] jflif{s k|ltj]bgÆ / æ/fli6«o ;"rgf cfof]usf] jflif{s

k|ltj]bg @)&$÷)&%Æ k]z ug]{ sfo{ ;DkGg ePsf] lyof] .

ldlt @)&^ ;fpg @) ut] ;bgdf ult/f]wsf] cj:yf pTkGg gxf]; \

eGg] ;DaGwdf ;+ljwfg, lgod / :yflkt k/Dk/f cg';f/ cfjZos

cWoog u/L ;'emfj lbg cWoog tyf ;'emfj ;+;bLo ljz]if ;ldlt

u7g ePsf]df cfh} a;]sf] ;efsf] klxnf] a}7saf6 ;f] ;ldltsf]

sfof{jlw cfufdL clwj]zg;Ddsf] nflu yk ug]{ k|:tfj ;d]t kfl/t

ePsf] lyof] .

o; clwj]zg cjlwe/ k"j{ ;b:ox? leIf' cZj3f]if, lbjfs/ uf]N5f,

?b|dl0f zdf{ e08f/L, /fds[i0f tfd|fsf/, wlg/fd kf}8]n / l5ofdf /fO{sf]

lgwg ePsf]df zf]s k|:tfjx? kfl/t ePs]f lyof] .

6

o;} cjlwdf ;bgsf] ljleGg a}7sx?df ;DdfggLo k|wfgdGqLn] g]kfn

;/sf/n] xfn;Dd u/]sf sfo{x? / eljiodf ckgfpg] sfo{z}nLsf

;DaGwdf, df=pkk|wfgdGqL Pj+ :jf:Yo tyf hg;+Vof dGqLn] 8]+u'

/f]usf] k|efj / ;/sf/af6 o;sf] /f]syfdsf nflu ePsf] k|of;sf

;DaGwdf, df=u[x dGqLn] b]zdf e}/x]sf] cfuhgL / ljikmf]6 nufotsf

36gf / lkl8tx?sf] p4f/ Pj+ e}/x]sf] cg';Gwfgsf ;DaGwdf, ;nf{xL

lhNnfdf afnssf] d[To' / ;f] 36gfsf] lj/f]wdf plqPsf] eL8nfO{

lgoGq0f ug]{ qmddf ;'/Iff lgsfosf] uf]nL nflu ;/f]h gf/fo0f l;+xsf]

d[To' ePsf] ;DaGwdf / afFs] lhNnfsf] vh'/fdf g]kfnL sfFu|];sf] /fli6«o

hfu/0f sfo{qmddf gf/fh'n'; / lhNnf ;efklt nufot 3fOt] x'g'

ePsf] 36gf ;DaGwdf, df= k//fi6« dGqLn] g]kfn / ef/taLrsf ;+o'Qm

a}7s ;DaGwdf, df= pmhf{, hn;|f]t tyf l;+rfO{ dGqLn] ;fgf hnljB't

cfof]hgf ;~rfngdf pkef]QmfnfO{ ;dfj]z ug]{ nufot cGo hnljB't

cfof]hgfx?sf] l:yltsf ;DaGwdf, df= ;~rf/ tyf ;"rgf k|ljlw

dGqLn] ;DdfggLo k|wfgdGqL / dlGqkl/ifb\sf ;b:ox?aLr ePsf]

lel8of] sGkm/]G; ;DaGwdf, df=jg tyf jftfj/0f dGqLn] ;+/If0f

If]qleq ;~rfng ul/g] ;]jf ;'ljwf ;DaGwdf ;fj{hlgs dxTjsf]

jQmJo lbg'eof] .

7

-v_ /fli6«o ;efn] ;Dkfbg u/]sf sfo{x?

;+3Lo ;+;b, /fli6«o ;efsf] rf}yf] clwj]zgsf] klxnf] a}7s ;Djt\

@)&^ j}zfv !^ ut] ;f]daf/ ck/fGx $M)) k|f/De eO{ @)&^ ;fn c;f]h

@ ut] laxLaf/;Dd hDdf !$$ lbg rfn' /Xof] . o; cjlwdf a}7s a;]sf

$& lbgx¿df %! j6f a}7s a;L !!) 306f @) ldg]6 ;efsf] sfddf

;do Joltt ePsf] lyof] .

@)&^ j}zfv @) ut]sf] a}7sdf ;DdfggLo /fi6«klt dxf]bon] ;+3Lo

;+;bsf] b'j} ;bgsf] ;+o'Qm a}7snfO{ ug'{ePsf] ;Daf]wgk|lt k]z ePsf]

wGojfbsf] k|:tfj ;j{;Ddltaf6 kfl/t ePsf] lyof] . ;fy} ;DdfggLo

/fi6«kltaf6 ;Daf]wg dfkm{t\ k|:t't ePsf] cf=j= @)&^.&& sf] nflu g]kfn

;/sf/sf] gLlt tyf sfo{qmddfly @)&^ j}zfv @# / @$ ut] 5nkmn eO{

ax'dtaf6 kfl/t ePsf] lyof] .

To;}u/L æcf=j= @)&^.&& sf] nflu ljlgof]hg ljw]ossf l;4fGt /

k|fyldstfsf ;DaGwdf -s/ k|:tfj afx]s_ 5nkmn ul/of];\Æ eGg] k|:tfj

pk/ ;efdf ldlt @)&^ h]7 @& / #) ut] 5nkmn ePsf] lyof] .

@)&^ h]7 !% ut] sf] a}7sdf k]z ePsf] cf=j= @)&^.&& sf] nflu

/fh:j / Joosf] jflif{s cg'dfg -ah]6 jQmJo_ pk/ @)&^ h]7 @! / @&

ut] 5nkmn eO{ dfggLo cy{dGqLaf6 hjfkm lbg] sfo{ ;DkGg ePsf]

lyof] .

;efn] o; clwj]zg cjlwdf b]xfo adf]lhdsf !( j6f ljw]osx¿

kfl/t ePsf] lyof] M

t];|f] clwj]zg cjlwdf ;efdf pTklQ eO{ o; clwj]zg cjlwdf kfl/t

ul/Psf ljw]osx¿

1. k|df0f -bf];|f] ;+zf]wg_ ljw]os, @)&%

2. /fli6«o v]ns'b ljsf; ljw]os, @)&%

8

3. lzIff ;DaGwL s]xL g]kfn P]g ;+zf]wg ug{] ljw]os, @)&%

4. k|zf;sLo cbfnt ljw]os, @)&%

5. lj1fkg -lgodg ug{]_ ljw]os, @)&%

k|ltlglw ;efaf6 ;Gb]z ;lxt k|fKt eO{ ;efaf6 kfl/t ul/Psf ljw]osx¿

1. ljlgof]hg ljw]os, @)&^

2. cfly{s ljw]os, @)&^

3. /fi6« C0f p7fpg] ljw]os, @)&^

4. C0f tyf hdfgt -t]O;f}+ ;+zf]wg_ ljw]os, @)&^

5. jg ljw]os, @)&%

6. jftfj/0f ;+/If0f ljw]os, @)&%

7. k|x/L ;dfof]hg ljw]os, @)&%

8. g]kfn k|x/L / k|b]z k|x/L -sfo{ ;~rfng, ;'k/Lj]If0f / ;dGjo_ ljw]os, @)&%

9. /fli6«o kl/rokq tyf k~hLs/0f ljw]os, @)&%

10. e"ld ;DaGwL -cf7f}+ ;+zf]wg_ ljw]os, @)&%

11. cfly{s sfo{ljlw tyf ljQLo pQ/bfloTj ljw]os, @)&%

12. ;]kmuf8{\;, P06L–8lDkË tyf sfpG6/e]lnË ljw]os, @)&%

13. cf}Bf]lus Joj;fo ljw]os, @)&%

;DdfggLo /fi6«kltaf6 k'glj{rf/sf nflu k|fKt ePsf] /fxbfgL

ljw]os, @)&% nfO{ k|ltlglw ;efaf6 ;Gb]z ;lxt k|fKt ePsf]df ;efn]

o;} clwj]zg cjlwdf kfl/t u/]sf] lyof] .

cGt/b]zLo ;+ul7t ck/fw lj?4sf] dxf;lGw cGtu{tsf] kfn]df{]

cle;lGw ;ef ;dIf k]z ePsf] lyof] .

9

;efdf btf{ ePsf b]xfo adf]lhdsf ljw]osx¿ ;efdf ;}4flGts

5nkmn u/L bkmfjf/ 5nkmnsf nflu ljwfog Joj:yfkg ;ldltdf

k7fOPsf] 5 M

1. ;+3, k|b]z / :yfgLo tx aLrsf] cGt/;DaGw -Joj:yfkg_ ljw]os, @)&%

2. g]kfn ldl8of sfplG;n ljw]os, @)&%

3. OlGhlgol/ª kl/ifb\ ;DaGwL ljw]os, @)&^

4. sf7df8f}F pkTosf ;fj{hlgs oftfoft -Joj:yfkg_ k|flwsf/0f ljw]os, @)&^

o;} clwj]zg cjlwdf b]xfo adf]lhdsf @ j6f ;fj{hlgs dxTjsf

k|:tfj btf{ eO{ 5nkmn ePsf] lyof] M

!= clj/n jiff{sf] sf/0f t/fO{–dw]z–kxf8 nufot d'n'ssf

ljleGg efudf 7"nf] ;+Vofdf ePsf] hgwgsf] Iflt ;DaGwL

h?/L ;fj{hlgs dxTjsf] k|:tfj,

@= ko{6g;Fu ;DalGwt ef}lts ;+/rgf lgdf{0f ubf{ g]kfnL

df}lnstf emNsg] u/L lgdf{0f ug{] ;DaGwL h?/L ;fj{hlgs

dxTjsf] k|:tfj .

o;}u/L o; clwj]zg cjlwdf b]xfo adf]lhdsf # j6f

Wofgfsif{0f ;DaGwL k|:tfj btf{ eO{ 5nkmn ul/Psf] lyof] M

1. ldlt @)&% ;fn r}q !& ut] cfOtaf/ ;fFem af/f / k;f{ lhNnfdf cfPsf] zlQmzfnL xfjfx'/Lsf sf/0f ePsf] hgwgsf]

Iflt tyf k|fs[lts ljkQLsf sf/0f 3/af/ ljxLg ePsfx?nfO{

tTsfn /fxt tyf k'gM:yfkgfsf] plrt Joj:yfkgsf nflu

g]kfn ;/sf/sf] Wofgfsif{0f ug{] ;DaGwL k|:tfj,

2. ckfËtf ePsf JolQmx¿sf ;DaGwdf ;DdfggLo k|wfgdGqL, dfggLo dlxnf, afnaflnsf tyf Ho]i7 gful/s dGqL /

10

dfggLo cy{dGqLsf] Wofgfsif{0f k|:tfj,

3. g]kfn ;/sf/af6 nfu" ul/Psf] jftfj/0fd}qL ;jf/L tyf oftfoft gLlt, @)&! / ljB'tLo ;jf/L ;DaGwL /fli6«o

sfo{of]hgf sfof{Gjogsf] cj:yfsf ;DaGwdf Wofgfsif{0f

k|:tfj .

o;} clwj]zg cjlwdf b}jL k|sf]kaf6 k|efljtx¿sf] p4f/, /fxt,

k'g:yf{kgfsf ;fy} ljklQaf6 Ifltu|:t ;+/rgf lgdf{0fsf nflu /fxt :j¿k

/fli6«o ;efsf dfggLo ;b:ox¿sf] tkm{af6 ! lbgsf] tna a/fa/sf] /sd

k|wfgdGqL b}jL k|sf]k p4f/ sf]ifdf hDdf ug{] ljz]if k|:tfj ;d]t kfl/t

ePsf] 5 . ;efsf cWoIfsf] g]t[Tjdf /fli6«o ;efdf k|ltlglwTj ug]{ ;+;bLo

bnsf g]tf tyf d'Vo ;r]tsx¿sf] ;d]t ;+nUgtfdf dWo tyf k"jL{ t/fO{sf

ljleGg !) j6f af9L tyf 8'afgu|:t lhNnfx¿sf] :ynut lg/LIf0f u/L

g]kfn ;/sf/ ;dIf ;d:of ;dfwfgsf nflu tTsfnLg / lb3{sfnLg sfo{

of]hgf ;d]t l;kmfl/z ul/Psf] lyof] .

o;} clwj]zg cjlwdf k"j{ ;b:o leIf' cZj3f]if dxf:yjL/,

;+ljwfg;ef ;b:o lbjfs/ uf]N5f, k|ltlglw ;efsf k"j{ ;b:o åo ?b|dl0f

zdf{ e08f/L / /fds[i0f tfd|fsf/, ;+ljwfg ;ef ;b:o åo wlg/fd kf}8]n

/ l5ofdf /fO{sf] lgwg ePsf]df lnlvt zf]s k|:tfjx¿ kfl/t ul/Psf

lyP .

o;} clwj]zg cjlwdf ;efsf] z"Go ;do / ljz]if ;dodf dfggLo

;b:ox¿n] p7fpg' ePsf ;d;fdlos ljifox¿sf ;DaGwdf dfggLo

u[xdGqL /fdaxfb'/ yfkf / dfggLo e"ld Joj:yf, ;xsf/L tyf ul/aL

lgjf/0f dGqL kßf s'df/L cof{nn] ;ef ;dIf hjfkm k|:t't ug{'ePsf]

lyof] .

To;}u/L o; clwj]zg cjlwdf /fli6«o ;/f]s/ tyf ;dGjo ;ldltn]

cf=j= @)&%÷&^ sf] jflif{s k|ltj]bg / bf];|f] cGt/f{li6«o ljdfg:yn lghu9

af/fsf] :ynut cg'udg ;DaGwL ;ldltsf] k|ltj]bg k]z u/]sf] lyof] .

11

o;}u/L lbuf] ljsf; tyf ;'zf;g ;ldltn] cf=j= @)&%÷&^ sf] jflif{s

k|ltj]bg, kf]v/f If]qLo cGt/f{li6«o ljdfg:yn, uf}td a'4 cGt/f{li6«o

ljdfg:yn, e]/L aaO{ 8fOe;{g ax'p2]ZoLo cfof]hgf / af/kfs ;'lnsf]6

ufpFkflnsfsf] :ynut cjnf]sg e|d0f ;DaGwL k|ltj]bg / lbuf] ljsf;

nIosf] :yfgLos/0f ;DaGwL k|b]z:t/Lo cGt/lqmofTds sfo{qmdsf]

k|ltj]bg k]z u/]sf] lyof] . o;}u/L k|Tofof]lht Joj:yfkg tyf ;/sf/L

cfZjf;g ;ldlt / ljwfog Joj:yfkg ;ldltn] cf=j= @)&%÷&^ sf]

jflif{s k|ltj]bg ;ef ;dIf k]z u/]sf lyP .

12

g]kfnsf] ;++ljwfg;efsf cWoIf

g]kfndf lj=;+=@)^$ / @)&) ;fndf ;+ljwfg;ef u7g ePsf

lyP . cnu cnu lgjf{rg dfkm{t u7g ePsf pQm b'O{ j6f ;+ljwfg;efsf

cWoIf tyf pkfWoIf / lghx?sf] sfo{sfn lgDgfg';f/ /x]sf]] 5 M

1df= ;'jwf;rGb| g]DjfË

पहिलो कार्यकाल हि.सं. 2065।04।१२ देखि 20६९।०२।१४ दोस्रो कार्यकाल हि.सं. 2070।11।06 देखि 2072।06।27

g]kfnsf] ;++ljwfg;efsf pkfWoIf

2df= k"0f{s'df/L ;'j]bL

हि.सं @)^%.)*.!# देखि @)&).)*.)$

3df= cf]g;/L 3tL{

हि.सं @)&).!!.!$ देखि @)&@.)^.@&

1 माननीय सुवासचन्द्र नेम्वाङ हाल प्रतितनति सभा सदस्य हुनुहुन्द्छ । २ माननीय पूर्यकुमारी सिुेदी हाल प्रतितनति सभा सदस्य हुनुहुन्द्छ । 3 माननीय ओनसरी घर्ती हाल प्रतितनति सभा सदस्य हुनुहुन्द्छ ।

mailto:&@.)%5e.@&

13

g]kfnsf] ;+;bLo Oltxf;sf xfn;;Ddsf k|ltlglw;efsf ;efd'v / pk;efd'v tyf /fli6«o ;efsf cWoIf / pkfWoIfx?

g]kfndf klxnf] k6s @)!% ;fndf ePsf] ;+;bLo lgjf{rgkl5

@)!^ ;fnb]lv ;+;bLo k/Dk/fsf] yfngL ePsf] xf] . dxf;ef /

k|ltlglw;ef gfdsf b'O{ ;bg ;lxtsf] tTsfnLg ;+;bsf ;efd'v :j= s[i0f

k|;fb e6\6/fO{ / pk;efd'v :j= dx]Gb|gf/fo0f lglw g} g]kfnsf] ;+;bLo

Oltxf;sf klxnf] ;efd'v / pk;efd'v x'g\ . ;+;bLo Joj:yfdf xfn;Dd

& hgf ;efd'vx?n] sfo{ef/ ;DxfnL ;Sg' ePsf] 5 eg] sfo{sfnsf]

lx;fjn] !) -bzf}+_ ;efd'vsf] ?kdf ;efd'v >L s[i0f axfb'/ dx/f

x'g'x'GYof] . To:t} bzf}+ pk;efd'vsf] ?kdf xfnsf] pk;efd'v 8f= lzjdfof

t'Djfxfªkm] sfo{/t x'g'x'G5 .

@)!^ ;fndf dflyNnf] ;efnfO{ dxf;ef elgGYof] . @)$& ;fnsf]

;+ljwfgkl5 o;nfO{ /fli6«o ;ef eGg yflnof] . klxnf] dxf;efsf cWoIf

>L 8Da/ axfb'/ l;+x / pkfWoIf >LdtL sdn /f0ff x'g'x'Yof] . xfn;Dd

dxf;efsf cWoIf ;d]t u/L rf/ hgf cWoIfn] dflyNnf] ;efsf] sfo{ef/

;DxfNg' ePsf] 5 .

lj=;+= @)!& ;fn k'if ! ut] tTsfnLg /fhf dx]Gb|n] ;+;bLo

k|0ffnLsf] cGTo u/L d'n'sdf k~rfotL zf;g Joj:yfsf] z'?jft u/]kl5

;+;bLo Joj:yf w/fkdf k¥of] / @)$^ ;fnsf] hgcfGbf]ng kZrft\ k'gM

o; Joj:yfn] lg/Gt/tf kfO/x]sf] 5 .

;+;bLo k|0ffnLsf xfn;Ddsf ;efd'v, cWoIf, pk;efd'v /

pkfWoIfx?sf] sfo{sfn ;DaGwL ljj/0f lgDgfg';f/ /x]]sf] 5M

14

k|ltlgle;efsf xfn;Ddsf ;efd'vx?

श्री कृष्र्प्रसाद भट्टराई

हि.सं.201६।०३।१९ देखि २०17।०९।०१

श्री दमननाथ ढंुगाना

हि.सं. 2048।03।09 देखि 2051।06।15

मा. रामचन्द्र पौडेल

हि.सं. 2051।09।03 देखि 2055।12।09

श्री र्तारानाथ रानाभाट

हि.सं. 2056।03।09 देखि 2063।01।15

15

4मा. सिुासचन्द्र नेम्िाङ्ग पहिलो कार्यकाल हि.सं. 2063।01।30 देखि 2063।10।01 दोस्रो कार्यकाल हि.सं. 2063।10।03 देखि 206५।०२।१४ रे्तस्रो कार्यकाल हि.सं. 2065।04।१२ देखि 20६९।०२।१४ चौथो कार्यकाल हि.सं. 2070।11।06 देखि 2072।06।27

5मा. ओनसरी घर्ती

हि.सं. 2072।06।29 देखि 2074।06।29

श्री कृष्र् बिादरु मिरा हि.सं. 2074।11।27 देखि २०७६।०६।१४

4 माननीय सुवासचन्द्र नेम्वाङ्ग हाल प्रतितनति सभा सदस्य हुनुहुन्द्छ ।

5 माननीय ओनसरी घर्ती हाल प्रतितनति सभा सदस्य हुनुहुन्द्छ ।

16

/fli6«o;efsf xfn;Ddsf cWoIfx?

6>L 8Da/ axfb'/ l;+x

हि. सं= @)!^.)$.)% देखि @)!&.)(.)!

>L j]gLaxfb'/ sfsL{ klxnf] sfo{sfn हि. सं= @)$*.)#.!^ देखि @)%).)#.!#

bf];|f] sfo{sfn हि.सं @)%).)#.!^ देखि @)%^.)#.@(

8f= df]xDdb df]xl;g हि.सं @)%^.)$.@& देखि @)^).)#.!@

;DdfggLo u0f]zk|;fb ltldlN;gf हि.सं 2074।11।30 देखि िालसम्म

6 dxf;ef elgP tfklg dflyNnf] ;efsf] klxnf] cWoIf ePsf]n] oxfF ;dfj]z ul/Psf] xf] .

mailto:-@)%25).)#.!@_mailto:-@)%25).)#.!@_mailto:वि.सं%20@)%25).)#.!^

17

k|ltlglw;efsf xfn;Ddsf pk;efd'vx?

>L dx]Gb|gf/fo0f lglw

हि.सं= @)!^.)!@.!* देखि @)!&.)(.)!

>L dxGy 7fs'/

हि.सं= @)$*.)#.)( देखि @)%!.)(.)@

>L /fdljnf; ofbj

हि.सं= @)%!.)(.)# देखि @)%$.)^.@&

mailto:%5e.@&

18

>L lnnf ;'Aaf >]i7

हि.सं @)%%.)!.@# देखि @)%%.)^.@$

>L ef]h/fh hf]zL

हि.सं @)%%.)^.@* देखि @)%%.!@.)(

7df= lrqn]vf ofbj

हि. सं @)%^.)#.!% देखि @)^#.!).)#

7 माननीय तचत्रलेखा यादव हाल प्रतितनतिसभा सदस्य हुनहुुन्द्छ ।

mailto:%5e.@$

19

8df= k"0f{s'df/L ;'j]bL

हि.सं @)^%.)*.!# देखि @)&).)*.)$

9df= cf]g;/L 3tL{

हि. सं @)&).!!.!$ देखि @)&@.)^.@&

>L u+ufk|;fb ofbj

हि.सं @)&@.)^.@& देखि @)&$.)^.@(

8f= lzjdfof t'Djfxfªkm]

हि.सं 2074।12।04 देखि िालसम्म

8 माननीय पुर्णकुमारी सुवेदी हाल प्रतितनतिसभा सदस्य हुनुहुन्द्छ । 9 माननीय ओनसरी घिी हाल प्रतितनतिसभा सदस्य हुनुहुन्द्छ ।

mailto:&@.)%5e.@&

20

/fli6«o;efsf xfn;Ddsf pkfWoIfx?

>LdtL sdn /f0ff

हि. सं= @)!^.)$.)^ देखि @)!&.)(.)!

>L P]Zjo{nfn k|wfgfË

हि.सं -@)$*.)#.@) देखि @)$*.)(.!%

>L lblnks'df/ -l8=s]=_ zfxL

हि.सं -@)$*.!@.)& देखि @)%$.)#.!@

mailto:-@)%25).)#.!@_mailto:-@)$*.!@.)&

21

>L lr/~hLjLk|;fb l/hfn

हि.सं @)%$.)$.!@ देखि @)%*.)#.!@)

>L /fdk|Lt kf;jfg

हि.सं @)%*.)$.@^ देखि @)^#.)!.!!

dfggLo zlzsnf bfxfn

हि.सं 2074।12।04 देखि िालसम्म

mailto:वि.सं%20@)%25$.)$.!@mailto:वि.सं%20@)%25*.)$.@%5e

22

;+;bLo ;ldltsf sfd sf/jfxLx?

;+3Lo ;+;bsf b'j} ;ef cGtu{t /x]sf !^ j6f ;ldltx? dWo]

cf–cfkm"n] sfo{ ;Dkfbg u/L o; zfvfnfO{ pknAw u/fOP jdf]lhdsf

;ldltx?sf] sfdsf/jfxLx?nfO{ tkl;n jdf]lhd ;d]l6Psf] 5 .

k|ltlglw;eftkm{sf ;ldltx?

cy{ ;ldlt

cy{ ;ldltaf6 @)&^ ;fpgb]lv @)&^ c;f]h d;fGt;Dd eP u/]sf

sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/ k|:t't ul/Psf] 5 M

;ldltsf o; cjlwdf hDdf !@ a}7sx? ;DkGGg ePsf lyP . ;ldltn]

o; cjlwdf u/]sf lg0f{o tyf lgb]{zgx? lgDgfg';f/ /x]sf 5g\ M

"आर्थयक कार्यहिर्ि र्तथा हित्तीर् उत्तरदाहर्त्ि सम्बन्द्िमा व्र्िस्था गनय

बनेको हििेर्क,@)&%" sf ;DaGw df $ j6f a}7s a;L bkmfjf/ 5nkmn ul/Psf] lyof] .

ldlt @)&^ ;fpg @& ut] "आर्थयक कार्यहिर्ि र्तथा हित्तीर् छलफल

भइ {;ldltn] pQm ljw]ossf] k|ltj]bg kfl/t u/]sf] lyof] .

ldlt @)&^ ;fpg @( ut] नेपालको हित्तीर् के्षत्रको हिद्यमान विस्था र

िाखर्ज्र् बैंकका सिार्क कम्पनीिरुलाई र्िर्तोपत्रको ब्रोकर लाइसेन्द्स प्रदान गनय

भए गरेका र्नर्यर्, सूचना, पररपत्र र्तथा भािी र्ोजना लगार्र्तका हिषर्मा छलफल

गरी देिार्को र्नर्यर् भएको M

23

नेपालको हित्तीर् के्षत्रको मित्िपूर्य पक्षको रुपमा रिेको पू hL बजार

हिगर्त लामो समर् देखि हिस्र्तार िनु नसकी खस्थर प्रार् रहिरिेको र मरुा

बजारमा समेर्त समर् समर्मा आरोि विरोि भइरिने सन्द्दभयमा र्स

के्षत्रस ग सम्बखन्द्िर्त समस्र्ा, समस्र्ा र्सजयना िनुकुा कारर्, सम्बखन्द्िर्त

र्नकार्बाट भइरिेका कामकारिाxL र समािानका लार्ग गनुयपने नीर्र्तगर्त,

संरचनागर्त र व्र्िस्थापकीर् लगार्र्तका सझुाि सहिर्तको प्रर्र्तिेदन पेश

भएपश् चार्त मात्र आिश्र्क र्नर्यर्मा पनु न उखचर्त देखिएकाले कार्य प्रारम्भ

गरेको र्मर्र्तले दईु महिना र्भत्र सझुाि सहिर्तको प्रर्र्तिेदन सर्मर्र्तमा पेश

गनय देिार्का माननीर् सदस्र्िरु रिने गरी पू खज बजार र मरुा बजार

सम्बन्द्िL वध्र्र्न उपसर्मर्र्त गठन गनेेः 1. मा. रामकुमारी झा क्री - संर्ोजक

2. मा. प्रर्मला राई - सदस्र्

3. मा. मेटमर्ी चौिरी - सदस्र्

4. मा. रामबाब ुकुमार र्ादि - सदस्र्

5. मा. िेम कुमार राई - सदस्र्

र्नजीकरर् ऐन, @)%) को दफा # को उपदफा @(ग) मा व्र्िस्था भए

बमोखजम र्नजीकरर् सर्मर्र्तमा प्रर्र्तर्नर्ित्ि गनय माननीर् श्री सत्र् पिाडी

र माननीर् श्री जर् कुमार राईलाई मनोनीर्त गने । राजश् ि चिुािट (वनसुन्द्िान र्तथा र्नर्न्द्त्रर्) (पहिलो संशोिन) हििेर्क,

२०७५ का सम्वन्द्िमा ४ वटा बैठक बसी दफावार छलफल गररएको तियो ।

24

तमति २०७६ भार १७ गि े"राजश् ि चिुािट (वनसुन्द्िान र्तथा र्नर्न्द्त्रर्)

(पहिलो संसोिन) हििेर्क, २०७५" मार्थ दफाबार छलफल समाप्त भई

र्तर्ार भएको प्रर्र्तिेदन प्रर्र्तर्नर्ि सभामा पेश गने र्नर्यर् भएको र्थर्ो ।

सर्मर्र्तको र्मर्र्त २०७६ वसोज ०५ गरे्त] बसेको बैठकले देिार् बमोखजमको

र्नर्यर् गर र्ोेः

कर्ायली के्षत्रको आर्थयक हिकासको सम्भािना र त्र्स स्थानमा भएको

प्राकृर्र्तक स्रोर्तको उच्चर्तम उपर्ोग सम्बन्द्िमा सम्बखन्द्िर्त खजल्लािरुमा

वन्द्र्तरहक्रर्ा कार्यक्रम सञ् चालन एिमस स्थलगर्त वध्र्र्न वनगुमन गनयको

लार्ग सर्मर्र्तले दशैँ पर्छ उपर्कु्त समर्मा िमु्ला, जमु्ला, मगु,ु डोल्पा,

कार्लकोट, दैलेि र सिेुर्त खजल्लामा भ्रमर् गने

cGt/f{li6«o ;DaGw ;ldlt

cGt/f{li6«o ;DaGw ;ldltaf6 @)&^ ;fpgb]lv @)&^ c;f]h

d;fGt;Dd eP u/]sf sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/ k|:t't ul/Psf] 5 M

ldlt @)&^ ;fpg !( गरे्त निर्निायखचर्त संस्कृर्र्त, पर्यटन र्तथा नागररक

उड्डर्न मन्द्त्री मा. र्ोगेश भट्टराईज्रू्लाई बिाई र्तथा शभुकामना प्रदान र लक्ष्मर्परु

बा ि बा के खजल्लाको सीमा र डबुान समस्र्ा सीमा सरुक्षा सडक सम्बन्द्िमा सशस्त्र

प्रिरी बल नेपालका मिार्नरीक्षक, gfkL हिभागका सीमा शािा प्रमिुस ग छलफल

गररर्ो ।

25

ldlt @)&^ ;fpg @( बा के खजल्लाको सीमा र डबुान समस्र्ा र नेपाल

िार्सेुिा र्नगमको जिाज िररद सम्बन्द्िी वध्र्र्न प्रर्र्तिेदन, २०७६ dfly @ lbg

;Dd छलफल भर्ो ।

ldlt @)&^ efb| )$ गरे्त बा के खजल्लाको सीमा र डबुान समस्र्ा dfly lgDgfg';f/ lgisz{ /x]sf 5न् :

खज.हप.एस. प्रहिर्िबाट सीमा र्निायरर् गरी जंगे हपलरिरु ममयर्त संभार गने

र वन्द्र् हपलरिरु सबै ममयर्त संभार र्तथा पनु: स्थाहपर्त गरी दईु देश

बीचको सीमा र्निायरर् र्तथा र्समांकन गनय दईु देशीर् सिमर्र्त गने र

र्तदवनरुुप कार्य गनय र्नदेशन ददने । र्ो कार्य गदाय वन्द्र्तरायहिर् कानून,

ऐर्र्तिार्सक र्तथ्र्, प्रमार् र सम्झौर्ता वनरुुप गने । बाहढले बगाएका,

िराएका हपलरिरु र्थाशीघ्र पनु: स्थाहपर्त गनय नेपाल सरकारले भारर्त

सरकारस ग िार्ताय गरी काम वगार्ड बढाउने ।

सीमा हपलर र्नमायर् गदाय गरु्स्र्तरीर् रुपमा र्नमायर् गने ।

नेपाल भारर्त सीमा के्षत्रको भरू्मको सिी र्तथ्र्ाकं प्रमाखर्र्त गने भने्न

सम्बन्द्िमा कर्र्त नेपालको भरू्म भारर्त र्तफय परेको छ, कर्र्त भारर्तको भरू्म

नेपाल र्तफय परेको छ, सरु्नखिर्त गने ।

वन्द्र्तरायहिर् सीमा सरुक्षालाई उच्च प्राथर्मकर्तामा राख्दै सशस्त्र प्रिरी बल,

नेपालको सीमा सरुक्षापोष्ट (BOP) िरुको संख्र्ा आिश्र्कर्ता वनसुार थप

गने ।

नेपालको वन्द्र्तरायहिर् सीमा र्निायरर्, सरुक्षा, सीमा के्षत्रमा िनेु डबुान

लगार्र्तका हिहिि समस्र्ािरुको दीघयकालीन समािान गने उदे्दश्र्ले गिृ

26

मन्द्त्रालर्, परराि मन्द्त्रालर्, उजाय, जलस्रोर्त र्तथा र्संचाई मन्द्त्रालर् र भरू्म

व्र्िस्था, सिकारीर्तथा गररबी र्निारर् मन्द्त्रालर् बीच समन्द्िर् गरी स्थार्ी

प्रकृर्र्तको संरचना र्नमायर् गनय सरकारको ध्र्ान आकषयर् गने ।

हिगर्त देखि िर्तयमान सम्मका सीमा सरुक्षा सम्बन्द्िी आर्िकाररक

दस्र्तािेजिरु नेपाल सरकारले सरुखक्षर्त र व्र्िखस्थर्त गने । आर्िकाररक

दस्र्तािेज देशको इर्र्तिास र प्रमार् भएकोले र्सको संरक्षर् गने ।

डबुान समस्र्ा समािान गनयका लार्ग नेपाल सरकारले स्थार्ी प्रकृर्र्तको

आर्िकाररक खजम्मेिार संर्न्द्त्र र्नमायर् गने । समस्र्ा समािान गनय नेपाल

भारर्त दिैु र्तफय को हक्रर्ाखशलर्तामा िृहि गने ।

पानीको प्राकृर्र्तक बिाि वनरुुपको र्नकास कार्म गने । र्सका लार्ग

वन्द्र्तरायहिर् कानून र मान्द्र्र्ता वनरुुप दिैु देशको सिमर्र्त र सिकार्यमा

व्र्िखस्थर्त र्ोजना बनाउने ।

वसल र्छमेकीको सम्बन्द्ि कार्म गनय नेपाल र भारर्तका बीच उत्पन्न

समस्र्ािरु समािान गनय परराि मन्द्त्री स्र्तरीर् छलफलमा उक्त हिषर्को

उठान गनय नेपाल सरकारको ध्र्ान आकषयर् गने ।

मेचीदेखि मिाकली सम्म सीमा के्षत्रमा नेपालको भ-ूभागमा रिेको डबुान

समस्र्ाको र्नरीक्षर् गनय, समस्र्ा उत्पन्न िनेु गरर र्नमायर् गररएका बा ि

र सडकको वध्र्र्न र विलोकन गनय, नापी हिभाग, सशस्त्र प्रिरी बल

नेपाल, सीमा सरुक्षा, गिृ मन्द्त्रालर्, परराि मन्द्त्रालर्, उजाय, जलस्रोर्त र्तथा

र्संचाई मन्द्त्रालर्को प्रर्र्तर्नर्ि समेर्तको वर्निार्य सिभार्गर्ता िनेु गरर

समस्र्ा ग्रस्र्त स्थानको र्नरीक्षर्-विलोकन र वध्र्र्न गनय नेपाल

27

सरकारको ध्र्ान आकषयर् गने । र्सका लार्ग र्स सर्मर्र्तले वग्रसरर्ता

र्लदै उक्त स्थानिरुको र्नरीक्षर्, विलोकन र वध्र्र्न गने ।

िालसम्म सीमा सरुक्षा र डबुान समस्र्ा समािान गनय भएका वध्र्र्न

प्रर्र्तिेदन संकलन गदै र्र्तनका र्नष्कषय र सझुाि एिं कार्ायन्द्िर्न खस्थर्र्तको

पनुरािलोकन गने ।

चरेु पिाड र हिमालमा भइरिेको वर्र्तक्रमर् एिं भकू्षर् वध्र्र्न गरी

प्रर्र्तिेदन र्तर्ार गदै समस्र्ाको समािान गन े।

ldlt @)&^ efb| )* ut] g]kfn jfo';]jf lgud hxfh vl/b

;DaGwL cWooog k|ltj]bg, @)&^ sf ;DaGwdf lgDgfg';f/ lg0f{o ePsf]

lyof] .

नेपाल िार्सेुिा र्नगमको जिाज िररद सम्बन्द्िी उपसर्मर्र्तले सर्मर्र्त

समक्ष पेश गरेको नेपाल िार्सेुिा र्नगमको जिाज िररद सम्बन्द्िी

वध्र्र्न प्रर्र्तिेदन, २०७६ मारिेको न्द्र्ारोबडी जिाज िररद सम्बन्द्िी

हिषर्मा सम्मार्नर्त सिोच्च वदालर्तबाट भएको फैसलाका सम्बन्द्िमा

कानूनी रार् र्लनपुने देखिएकाले छलफलबाट आएका कुरािरु समेटी

कानूनी सल्लािकारिरुस ग परामशय गरेर सर्मर्र्तका मा. सभापर्र्त र

उपरोक्त उपसर्मर्र्तका संर्ोजक एिं सदस्र्िरु बसी आिश्र्क र्नर्यर्पर्छ

र्लने गरी िाललाई उपरोक्त प्रर्र्तिेदनमा रिेका न्द्र्ारोबडी जिाज िररद

सम्बन्द्िी हिषर् बािेकका वन्द्र् हिषर्िरुपाररर्त गरी सम्बखन्द्िर्त र्नकार्मा

आिश्र्क कार्ायन्द्िर्नका लार्ग प्रर्र्तिेदन पठाउने र्नर्यर् भर्ो ।

28

माननीर् सखुजर्ता शाक्यको संर्ोजकत्िका गदठर्त हिश्व सम्पदा सूचीकृर्त

सांस्कृर्र्तक के्षत्र वध्र्र्न र्तथा वनगुमन उपसर्मर्र्तको म्र्ाद २ (दईु)

महिना थप गने ।

चीन सरकार र नेपाल खस्थर्त खचर्नर्ा दरु्तािासको र्नमन्द्त्रर्ामा संघीर्

संसद प्रर्र्तर्नर्ि सभा वन्द्र्तगयर्तको वन्द्र्तरायहिर् सम्बन्द्ि सर्मर्र्तका माननीर् सभापर्र्त

पहित्रा र्नरौला (िरेल) र जनिादी गर्र्तन्द्त्र चीनको नेशनल हपपलु्स वफ कंग्रसेको

Foreign Affairs Committee का उपाध्यक्ष HE Chen Guominतवचको खशष्टाचार भेटका

लार्ग सर्मर्र्तका माननीर् सभापर्र्तज्रू्को नेर्ततृ्िमा १० सदस्र्ीर् प्रर्र्तर्नर्ि मण्डलले

२०७६ वसार ३० गरे्त देखि २०७६ श्रािर् ५ गरे्तसम्म र्मत्र राि खचनको

विलोकन भ्रमर् गरेको र्थर्ो । भ्रमर्का उदे्दश्र्िरु दईु पक्षीर् भेट िार्ताय र

सम्बन्द्ि प्रगाढ बनाउन,ु नेपाल भ्रमर् िषय २०२० को प्रिियन गनुय साथै चीनको

हिकासको स्थलगर्त विलोकन गनुय रिेका र्थए ।

भ्रमर्मा जनिादी गर्र्तन्द्त्र चीनको नेशनल हपपलु्स वफ कंग्रसेको

Foreign Affairs Committee का उपाध्र्क्ष मिामहिम Chen Guomin र वन्द्र्तरायहिर् सम्बन्द्ि सर्मर्र्तका माननीर् सभापर्र्त सहिर्तको प्रर्र्तर्नर्ि मण्डल हिच

सम्पन्न भएको खशष्टाचार भेट िार्ताय कार्यक्रम र्नम्न हिषर्िरुमा छलफल भएको

र्थर्ोेः

दईुपक्षीर् सम्बन्द्ि प्रगाढ बनाउन दिैुदेशका सर्मर्र्तबाट िेर्लनपुने

भरु्मका,

दिैु देश हिचको ऐर्र्तिार्सक, भौगोर्लक र्तथा कुटनीर्र्तक सम्बन्द्ि,

29

दईु देशका संसद र जनप्रर्र्तर्नर्ििरु बीच रिेको सम्बन्द्ि,

दईु देशका सरकार र जनस्र्तरमा रिेको समुिरु सम्बन्द्ि,

नेपालको भौर्र्तक र्नमायर् र भकुम्पपर्छको पनुर्नयमायर्मा खचर्नर्ा सिर्ोग,

दईु देश बीच रिेको व्र्ापार, आर्थयक, िाखर्ज्र्, पर्यटन, कृहष लगार्र्तका

के्षत्रमा चीन सरकारले गरेको सिर्ोग,

नेपाल भ्रमर् िषय २०२० सफल बनाउन चीन सरकारको सिर्ोगको

वपेक्षा,

नेपालमा खचर्नर्ा पयणटक संख्या बृति गराउने सम्बन्द्िमा

pBf]u tyf jl0fHo / >d tyf pkef]Qf lxt ;ldlt

pBf]u tyf jl0fHo / >d tyf pkef]tf lxt ;ldltaf6 @)&^

a}zfvb]lv @)&^ c;f/d;fGt;Dd eP u/]sf sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/

k|:t't ul/Psf] 5 M

ldlt @)&^÷)%÷)$ ut] a;]sf] ;ldltsf] a}7sn] a}b]lzs

/f]huf/df 3/]n' sfdbf/sf] ?kdf vf8L d'n's k7fpg] sfo{ k"0f{tM aGb ug]{

u/L tTsfnLg Joj:yflksf–;+;b cGtu{t cGt/f{li6«o ;DaGw tyf >d

;ldltn] ldlt @)&@.!@.@) df g]kfn ;/sf/nfO{ lbPsf] lgb]{zgaf6 /f]Ssf

ul/Psf] ;Gbe{df >d, /f]huf/ tyf ;fdflhs ;'/Iff dGqfnosf dGqL /

;lrj, /fli6«o dfgj clwsf/ cfof]usf ;b:o, u[x / k//fi6« dGqfnosf

k|ltlglw, a}b]lzs /f]huf/ ljefusf dxflgb]{zs, cWofug ljefusf

dxflgb]{zs nufotsf] ;xeflutfdf >d, /f]huf/ tyf ;fdflhs ;'/Iff

dGqfnosf] ldlt @)&^.$.@) sf] dfggLo dGqL:t/sf] lg0f{ofg';f/ k|fKt

kq cg';f/ æs'g} klg sfdbf/ uGtJo d'n'sdf k'uL sfddf /x]sf] cj:yfdf

30

ljbfdf :jb]z cfO{ ;f]xL sfddf kms{g rfxg'n] pQm sfd lghsf] lglDt

;'/lIft / cfsif{s x'g] ;xh} cg'dfg ug{ ;lsG5 . ctM 3/n' sfdbf/sf]

?kdf k'gM >d :jLs[lt lnO{ hfg rfxg] JolQmn] cfˆgf] ;'/Iff, ;]jf ;t{ /

kfl/>dk|lt k"0f{t ;xdt eO{ cfˆg} lhDd]jf/L / pQ/bfloTjdf hfg]

:jM3f]if0ff u/]sf] lgj]bg tyf sfg"g jdf]lhd cGo cfjZos sfuhft

;dfj]z u/L k'gM >d :jLs[ltsf] nflu cfj]bg u/]sf] cj:yfdf k'gM >d

:jLs[lt k|bfg ug{ pko'Qm x'g] dGqfnosf] /fo 5 . ctM a}b]lzs /f]huf/df

sfo{/t /xL ljbfdf g]kfn cfO{ k'gM ;f]xL sfddf kms{g rfxg] 3/]n'

sfdbf/x?nfO{ k'gM >d :jLs[lt lbg] ;DaGwdf cfjZos k|s[of cuf8L

a9fO{ lbg' x'g ;fb/ cg'/f]w ub{5' .Æ egL k|fKt ePsf] kqsf] ;DaGwdf

;ldltdf Jofks 5nkmn eof] .

;f] ;DaGwdf sfg"gL ?kdf >d :jLs[lt lnO{ vf8L d'n'sdf a}b]lzs

/f]huf/Ldf uP/ ljbfdf :jb]z kms{g rfxg] / 3/ kmls{P/ cfPsf 3/]n'

sfdbf/nfO{ k'gM >d :jLs[lt lnO{ hfg rfxg] JolQmn] cfˆgf] ;'/Iff, ;]jf,

zt{ / kfl/>dk|lt k"0f{ ;xdt eO{ cfˆg} lhDd]jf/L / pQ/bfloTjdf hfg

rfxg] JolQmn] dGqfnoaf6 tof/ u/]sf] :jM3f]if0ff kmf/d e/L sfg"g

jdf]lhd cGo cfjZos sfuhft ;d]t ;dfj]z u/L lgj]bg k]z u/]sf]

cj:yfdf dfq dGqfnon] lg0f{o u/L k7fPsf] kqsf] cfwf/df >d :jLs[lt

lbg] ljifodf a}7sdf ;xefuL ;a} lgsfox?af6pkl:yt k|ltlglwx?af6

k'gM >d :jLslt lbg /fo JoQm ePsf]] x'Fbf ;DalGwt vf8L d'n'sdf uPsf

>ldsx?sf] ljBdfg cj:yfsf ;DaGwdf :ynut cjnf]sg u/L k|ltj]bg

k]z ug]{ ;do;Ddsf nflu c:yfoL ?kdf k'gM >d :jLs[lt lbg >d,

/f]huf/ tyf ;fdflhs ;'/Iff dGqfnonfO{ lgb]{zg lbg] lg0f{o eof] .

a}b]lzs /f]huf/nfO{ Jojl:yt, dof{lbt, ;'/lIft / e/kbf]{ agfpg]

;DaGwdf g]kfnL sfdbf/x? uPsf ljb]zL vf8L d'n'sx? M ;fpbL c/j,

31

stf/, s'j]t, ;+o'Qm c/j Old/]6, jx/fO{g nufotsf vf8L d'n'sdf :ynut

cWoog e|d0f u/L ;ldltdf /fo ;'emfj ;lxtsf] k|ltj]bgsf cfwf/df 7f];

lg0f{o ug{sf nflu tTsfn o; ;ldltsf dfggLo ;b:ox?, ;ldlt

;lrjfnosf sd{rf/Lx?, ;DalGwt dGqfnosf dGqL / ;lrj nufotsf]

sd{rf/Lx?, k//fi6« dGqfnosf] k|ltlglw ;lxtsf] :ynut cWoog e|d0f

6f]nL u7g u/L ;DalGwt d'n'sx?df k7fpgsf] nflu cfjZos ;Dk"0f{

Joj:yf ldnfpg >d, /f]huf/ tyf ;fdflhs ;'/Iff dGqfnonfO{ lgb]{zg

lbg] / :ynut e|d0fdf hfg] dfggLo ;b:ox? / sd{rf/Lx?sf] gfdfjnL

;lxtsf] 6f]nL u7g ug]{ lhDd]jf/L ;ldlt ;efkltnfO{ lbg] lg0f{o eof] .

;ldltsf] ldlt @)&^ efb| #! ut] a;]sf] a}7sn] u/]sf lg0f{ox?

lgDgfg';f/ /x]sf 5g\ MM

b]zdf /x]sf pkef]Uo j:t'x?sf] cfk"lt{ tyf ahf/ / cf}Bf]lus If]q

;d]tsf] cg'udgnfO{ lg/Gt/tf lbgsf nflu b]xfo cg';f/sf

:yfgx?df cg'udg ug]{ / pQm cg'udg sfo{qmd dWo] g]kfn

cfon lgud / pkef]Uo a:t'x?sf] cfk"lt{ / ahf/ cg'udg b;}+,

ltxf/ / 57 kj{x?nfO{ dWogh/ ub}{ ul/g] / cGo cg'udg e|d0f

sfo{qmd dfggLo ;efkltHo"n] lgwf{/0f u/]sf] pko'Qm ;dodf ug]{

/ pQm :ynut cg'udg ug]{ Pp6f e|d0f 6f]nLdf a9Ldf ^ hgf

dfggLoHo"x? /xg] u/L a9Ldf & lbg;Ddsf] nflu ug]{ lg0f{o

eof] .

;ldltaf6 x'g] pNn]v cg'udg e|d0f sfo{qmddf k|fljlws sd{rf/L

nufot cfjZos cg';f/ ;xof]u pknAw u/fpg] Joj:yf x'g vfB

k|ljlw tyf u'0f lgoGq0f ljefu / g]kfn u'0f:t/ tyf gfktf}n

ljefunfO{ lgb]{zg lbg] lg0f{o ePsf] .

32

s= pkef]Qmf lxt / vfB kbfy{sf] ljt/0fsf] cj:yfsf] cjnf]sg

– g]kfnu~h / d'u'

v= ahf/ cg'udg – lj/f6gu/ / emfkf

u= cf}Bf]lus If]qsf] cg'udg – e}/xjf, lj/u~h,

hgsk'/, x]6f}8f / a'6jn

3= >d sfof{nsf] cg'udg – k|b]z g+= ^ / &

ª= g]kfn cfon lgudsf] cg'udg – ;a} k|b]zx?

r= pkef]Uo j:t'x?sf] cfk"lt{ / ahf/ cg'udg

– cf]vn9'+uf / ;f]n'v'Da'

ldlt @)&^.%.@* ut]sf] a}7sn] glhs cfpb} u/]sf] bz}+, ltxf/ /

57 kj{df ;j{;fwf/0f pkef]Qmfsf] nflu clt cfjZos pkef]Uo j:t'x?sf]

u'0f:t/ sfod u/L ;j{;"ne?kdf ;xh cfk"lt{ ldnfpg] ;DaGwdf ;DalGwt

lgsfo, u[x, ef}lts k"jf{wf/ tyf oftfoft, s[lif tyf kz'klG5 ljsf;, pBf]u,

jfl0fHo tyf cfk"lt{, cy{ dGqfno / cGtu{tsf lgsfox?;Fu ;d]t 5nkmn u/L

b]xfo adf]lhd lgb]{zg lbg] lg0f{o ePsf] .

;j{;fwf/0f pkef]Qmfsf] nflu clt cfjZos pkef]Uo j:t',

;j{;"ne pknJw u/fpg g]kfn ;/sf/n] cTofjZos pkef]Uo

j:t'x?sf] d"No lgwf{/0f ug]{ Joj:yf ug]{ .

sfnf] ahf/ tyf d"No lgoGq0f cGTo ug{ k|efjsf/L cg'udgsf]

;+oGq agfpg] .

:j:y /fFuf, af]sf, v;L, s'v'/f nufotsf df;'hGo kz'k+IfLsf] ;xh

cfk"lt{sf] Joj:yf ldnfpg] .

33

;'ky d"Nosf] k;n b]ze/L :yfkgf ug]{ / ;'ky d"Nok;nx?df

df5f, df;' ;d]t /fVg] Joj:yf ldnfpg] .

u'0f:t/ lgoGq0f ug{ k|efjsf/L pkfo cjnDag ug]{ .

bz}+, ltxf/ / 57df cfjt hfjt ug]{ ofq'x?sf] nflu kof{Kt dfqfdf

oftfoftsf ;fwgx?sf] Joj:yf ug]{ / sf7df8f}+af6 aflx/ hfg]

cfpg] JolQmx?nfO{ a; ef8f lglZrt ?kdf tf]Sg] / l6s6

;j{;'ne tyf ;xh ?kdf pknJw u/fpg] tyf l6s6df x'g] sfnf]

ahf/L cGTo ug]{ . sfnf] ahf/L ePsf] kfOPdf tTsfn s8f eGbf

s8f sfg"gL sf/jfO{ ug]{ .

Uof;, l8h]n, k]6«f]n dl§t]n nufotsf OGwgsf] d"No lgoGq0f /

cfk"lt{ ;xh / ;j{;"ne jgfpg] .

ahf/ cg'udgnfO{ lgoldt / k|efjsf/L 9+un] ug]{ / sfnf] ahf/L

u/]sf] / tf}n tyf u'0f:t/df km/s kf/]sf] e]l6Pdf tTsfn sfg"gL

adf]lhd sf/jfxL ug]{ .

lrgLsf] d"No lgoGq0f ug{ cfjZos kxn ug]{ .

kmnk'mn, t/sf/Ldf x'g] ljiffbLsf] kl/If0f u/]/ ljiffbL /lxt dfq

ljqmL ljt/0f ug]{ / vfg] t]n, Wo", d/d;nf cflbdf ld;fj6 cGTo

ug]{ Joj:yf ldnfpg] .

;ldltn] :ynut cg'udg e|d0f u/]sf] ;DaGwL ljj/0f lgDgfg';f/

/x]sf] 5 M

ldlt @)&^ efb| % ut]sf] lg0f{o cg';f/ ldlt @)&^.%.!$ ut]

b]lv !& ut];Dd g]kfnu~h, e}/xjf / kf]v/fdf /x]sf g]kfn cfon

34

lgudgsf] 8Lkf]x?sf] :ynut cg'udg e|d0fdf ;xefuL dfggLo

;b:oHo"x? / sd{rf/Lsf] gfdfjnL M

1. df= k|sfz /;fO{nL -:g]xL_

2. df= cd[tf b]jL cu|x/L

3. df= b'uf{s'df/L ljZjsdf{

4. df= ;l/tf s'df/L lu/L

5. zfvf clws[t laho s[i0f >]i7

ldlt @)&^.^.@ ut] b]lv ^ ut];Dd ;'v]{t, wgu9L / bLkfondf

/x]sf g]kfn cfon lgudgsf] 8Lkf]x?sf] :ynut cg'udg e|d0fdf

;xefuL dfggLo ;b:oHo"x? / sd{rf/Lsf] gfdfjnL M

!= df= k|sfz /;fO{nL -:g]xL_

@= df= uf]kfn axfb'/ ad

#= df= b'uf{s'df/L ljZjsdf{

$= df= ;l/tf s'df/L lu/L

%= pk;lrj lzjbQ a/fn

^= sf=;= ;ndf k'g

ldlt @)&^ efb| #! ut]sf] lg0f{o cg';f/ ldlt @)&^ c;f]h @*

ut] b]lv sflt{s ! ut];Dd ;f]n'v'Da', cf]vn9'Ëf / hgsk'/df

/x]sf g]kfn ;fN6 6«]l8Ë lnld6]8 / vfB k|ljlw tyf u'0f lg0Gq0f

ljefusf] vfB e08f/0f 8Lkf]x?sf] :ynut cg'udg e|d0fdf

;xefuL dfggLo ;b:oHo"x? / sd{rf/Lsf] gfdfjnL M

!= df= k|sfz /;fO{nL -:g]xL_

@= df= cd[tf b]jL cu|x/L

#= df= b'uf{s'df/L ljZjsdf{

35

$= df= ;l/tf s'df/L lu/L

%= zfvf clws[t laho s[i0f >]i7

sfg"g, Gofo tyf dfgj clwsf/ ;ldlt

sfg"g, Gofo tyf dfgj clwsf/ ;ldltaf6 @)&^ ;fpgb]lv

@)&^ c;f]h d;fGt;Dd eP u/]sf sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/ k|:t't

ul/Psf] 5 M

k|df0f P]g, @)#! nfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] ljw]os / ;+zf]wg btf{

u/fpg'x'g] dfggLo ;b:o;Fu ;+zf]wg btf{ ug'{kgf{sf] sf/0f / cf}lrTo

;DaGwdf @ a}7sdf 5nkmn ul/of] .

ldlt @)&^ efb| @) ut] Pg;]nsf] s/ lgwf{/0f / c;'n ug'{kg]{

s/sf] ;DaGwdf ;Ddflgt ;jf]{Rr cbfntaf6 hf/L ePsf cfb]z / lg0f{o

;DaGwL sfuhft dfu u/L ;ldltn] cWoog ug]{ ljifodf sfg"gljb\x?;Fu

/fo k/fdz{ lng] / tt\kZrft pQm ljifodf cfjZos lg0f{o lng] lg0f{o

ul/of] .

g]kfn /fHoe/sf ljleGg sf/fuf/ / k|x/L lx/f;t sIfsf] ef}lts

cj:yf / Go'gtd dfgj clwsf/sf] cj:yf ;d]t gfh's /x]sf] eGg] ljleGg

;dfrf/ dfWodx?df k|sflzt eO/x]sf] ;Gbe{df gd'gf 5gf}6sf cfwf/df

;ft} k|b]z ;d]l6g] u/L s]xL lhNnfsf] sf/fuf/ / k|x/L lx/f;t sIfsf]

;ldltaf6 cfjZos 6f]nL agfO{ :ynut cg'udg ug]{ / o:tf] 6f]nLdf

;ldltsf dfggLo ;b:oHo", ;lrjfnosf sd{rf/L tyf cfjZostfcg';f/

;~rf/sdL{ -kqsf/_ ;d]tsf] ;xeflutf /xg] . ;fy} pQm cg'udg

sfo{qmdsf] nflu nfUg] ;Dk"0f{ vr{{sf] Joj:yfkg ;+3Lo ;+;b ;lrjfnoaf6

ug]{ Joj:yf ldnfpg] lg0f{o ul/of] .

36

s[lif, ;xsf/L tyf k|fs[lts ;|f]t ;ldlt

s[lif, ;xsf/L tyf k|fs[lts ;|f]t ;ldltaf6 @)&^ ;fpgb]lv

@)&^ c;f]h d;fGt;Dd eP u/]sf sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/ k|:t't

ul/Psf] 5 M

“िार्तािरर् संरक्षर् हििेर्क, २०७५” का सम्बन्द्मा २ िटा बैठक बसी

दफािार छलफल गरी सर्मर्र्तले उक्त हििेर्कको मस्र्ौदा प्रर्र्तिेदन र्तर्ारी गरेको

र्थर्ो ।

र्मर्र्त २०७६ साउन ०३ गरे्त “िार्तािरर् संरक्षर् हििेर्क, २०७५”, “िन

हििेर्क, २०७५” र “भरू्म सम्बन्द्िी (आठौ संशोिन) हििेर्क, २०७५ मार्थ

सरोकारिालािरुस ग छलफल गररर्ो।

र्मर्र्त २०७६ साउन १४ गरे्त “िार्तािरर् संरक्षर् हििेर्क, २०७५”

उक्त हििेर्कको मस्र्ौदा प्रर्र्तिेदनमार्थ ३ िटा बैठकमा छलफल गरी सर्मर्र्तको

प्रर्र्तिेदन पाररर्त गरी प्रर्र्तर्नर्ि सभाको आगामी बैठकमा पेश गने।

भूमि सम्िन्द्िी (आठौं संशोिन) हििेर्क, २०७५” का सम्बन्द्िमा ५िटा

बैठक बसी दफािार छलफलकाआिारमा मस्र्ौदा प्रर्र्तिेदन र्तर्ार गरी र्मर्र्त

२०७६ साउन २४ गरे्त उक्त प्रर्र्तिेदन प्रर्र्तर्नर्ि सभा र्नर्मािलीको र्नर्म १८६

बमोखजम प्रर्र्तर्नर्ि सभामा पेश गने।

तमति २०७६ साउन २७ गि ेराहिर् गौरबको बहुढगण्डकी जलाशर्र्कु्त

जलहिद्यरु्त आर्ोजनाको लार्ग वर्िकांश स्थानमा आिश्र्क जन गा प्रार्प्त भै सक्दा

समेर्तआरुघाट लागर्र्त केिी स्थानको मआुब्जा र्निायरर् िनु सकेको छैन। लामो

37

समर् देखि उक्त स्थानका मआुब्जा र्निायरर् एिमस हिर्तरर् कार्य िनु नसकेको प्रर्र्त

सर्मर्र्तको गखम्भर ध्र्ानाकषयर् भएको छ। र्तसथय,र्तीन महिनार्भत्र मआुब्जा हिर्तरर्

सम्िन्द्िी कार्य सम्पन्न गनय ऊजाय,जलस्रोर्त र्तथा र्संचाई मन्द्त्रालर्लाई र्नदेशन गने।

बढुी गण्डकी जलहिद्यरु्त आर्ोजनाबाट र्बस्र्तरृ्त पररर्ोजना प्रर्र्तिेदन (DPR)

वनसुार १२००मेघािाट क्षमर्तामा नै आर्ोजनाको र्नमायर् प्रकृर्ा र्तत्काल वगार्ड

बढाउन ऊजाय, जलस्रोर्त र्तथा र्संचाई मन्द्त्रालर्लाई र्नदेशन ददन।े

िन हििेर्क, २०७५” का सम्बन्द्िमा ५ पटक बैठक बसी दफािार

छलफल गरी र्मर्र्त २०७६ साउन ३० गरे्त मस्र्ौदा प्रर्र्तिेदन संशोिन सहिर्त

संलन न गरी सियसम्मर्र्तले पाररर्त गररर्ो।सथै, उक्त प्रर्र्तिेदन प्रर्र्तर्नर्ि सभा

र्नर्मािलीको र्नर्म १८६ बमोखजम प्रर्र्तर्नर्ि सभामा पेश गने।

र्मर्र्त २०७६ वसोज २ गरे्त नहिकरर्ीर् उजायको प्रिियन एिमस हिस्र्तार गरी िार्तािरर्ीर् जोखिमलाई न्द्र्रु्नकरर् गनय,जल उजायको उत्पादन र्तथा

वन्द्र्तरदेखशर् प्रशारर् माफय र्त के्षत्रीर् िजारीकरर्को सम्भाव्र्र्ताका िारेमा छलफल गनय बंगालादेश,भटूान, भारर्तर नेपालका उजाय िेने संसदीर् सर्मर्र्तिरुबीच

वन्द्र्तरहक्रर्ा कार्यक्रम गने सम्िन्द्िमा लगानी बोडय नेपालसंग छलफल भर्ो ।

उक्त कार्यक्रमका लार्ग आिश्र्क िजेटको ब्र्िस्था गनय लगानी बोडय

नेपाललाई वनरुोि गने र्नर्यर् भर्ो।

`तमति २०७६ असोज १२ गिेभटुान, बंगलादेश, भारर्त र नेपालका ऊजाय िेन ेसंसदीर् सर्मर्र्तका माननीर् सदस्र्िरुबीच Regional Parliamentary

38

Committee Seminar आगार्म फेब्रवुरी रे्तस्रो सार्तासम्ममा काठमाण्डौमा आर्ोजना गनयको लार्ग देिार्को कार्यक्रम मूल समारोि सर्मर्र्त गठन गने र्नर्यर् भर्ो:

क सर्मर्र्तका माननीर् सभापर्र्त - वध्र्क्ष

ि सर्मर्र्तका मा. सदस्र्िरु – सदस्र्

ग सखचि,वथय मन्द्त्रालर् - सदस्र्

घ सखचि, ऊजाय, जलस्रोर्त र्तथा र्संचाई मन्द्त्रालर्- सदस्र्

ङ सखचि, परराि मन्द्त्रालर् - सदस्र्

च सखचि, िन र्तथा िार्तािरर् मन्द्त्रालर् - सदस्र्

छ कार्यकारी प्रमिु, लगानी िोडय नेपाल -सदस्र्

ज कार्यकारी प्रमिु, नेपाल हिद्यरु्त प्रार्िकरर् -सदस्र्

झ सर्मर्र्त सखचि - सदस्र् सखचि

कार्यक्रम मूल समारोि सर्मर्र्तलाई आिश्र्क सिर्ोग गनय देिार्का

उपसर्मर्र्तिरु गठन गने:

1. कार्यक्रम समन्द्िर् उपसर्मर्र्त

मा. घनश्र्ाम िर्र्तिडा -संर्ोजक

मा.पोल्देन छोपाङ गरुुङ - सदस्र्

मा. भिानीप्रसाद िापङु - सदस्र्

2. कार्यक्रम स्थल समन्द्िर् उपसर्मर्र्त

मा. भपेुन्द्र बिादरु थापा -संर्ोजक

मा. भरु्म प्रसाद र्त्रपाठी - सदस्र्

39

मा.लालकाजी गरुूङ्ग - सदस्र्

3. प्रिियन समन्द्िर् उपसर्मर्र्त

मा. शाखन्द्र्तमार्ा र्तामाङ -संर्ोजक

मा.चन्द्रकान्द्र्त चौिरी -सदस्र्

मा. देिप्रसाद र्र्तमल्सेना -सदस्र्

4. आर्र्तथ्र्र्ता समन्द्िर् उपसर्मर्र्त

मा. सत्र्नारार्र् शमाय िनाल -संर्ोजक

मा.नागेन्द्र कुमार -सदस्र्

मा. राजबिादरु बढुाके्षत्री-सदस्र्

कायणक्रममा आिश्र्क िजेटका लार्ग लगानी बोडय नेपाललाई वनरुोि गरी सोको बोिाथय वथय मन्द्त्रालर्लाई ददने ।

मूल आर्ोजक सर्मर्र्तको सखचिालर् सर्मर्र्त सखचिालर्मा रिने छ। सखचिालर्मा वथय, ऊजाय, जलस्रोर्त र्तथा र्संचाई, परराि, नेपाल हिद्यरु्त प्रार्िकरर्, लगानी िोडय नेपाल र सर्मर्र्त सखचिालर्का प्रर्र्तर्नर्ििरु रिने ।

40

dlxnf tyf ;fdflhs ;ldlt

dlxnf tyf ;fdflhs ;ldltaf6 @)&^ ;fpgb]lv @)&^ c;f]h

d;fGt;Dd eP u/]sf sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/ k|:t't ul/Psf] 5 M

;ldltdf qmlds ?kdf 5nkmndf /x]sf] Ho]i7 gful/s ;DaGwL P]g,

@)^# nfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] ljw]os, @)&% dfyL bkmfjf/ 5nkmnsf]

qmd hf/L /x]sf] , ;fy} ;+zf]wgstf{ dfggLoHo"x?;Fusf] 5nkmn tyf

pNn]+lvt ljw]osdf ;/f]sf/jfnf;Fu 5nkmn tyf /fo lng] sfo{

ePsf] .

ljleGg ju{, lnË, ;d'bfo sf gful/sx?sf] pQm ljw]osdflysf] wf/0ff

lng] sfo{ ePsf] .

Ho]i7 gful/s ljw]osdfly k|fl1s ;d'bfo;Fu wf/0ff lng] sfd eof] .

To;}u/L Ho]i7 gful/s xs lxtsf ;DaGwdf cGt/f{li6«o cEof; /

k|rngsf ;DaGwdf ;d]t lj1x?;Fu 5nkmn eof] .

;+;bLo ultljlw M sfo{;Dkfbg / k|ltkmn÷k|fKtLljifodf ljifo

lj1x?af6 cled'lvs/0f

afnu[xdf /x]sf afnaflnsfx?sf] cj:yf Pj+ sfg"gL?kdf lgif]w ePsf]

cj:yfdf ;d]t afnaflnsf lalqm eO{/x]sf] ;Gbe{df ;dfh sNof0f

kl/ifb\;Fu 5nkmn .

g]kfnL afnaflnsfnfO{ u}/sfg"gL ?kdf ljb]zL gful/sx?n]

wd{;Gtfgsf] ?kdf n}hfg] sfo{nfO{ s8fOsf;fy cg'udg ug{, bf]lifnfO{

sfg"gL bfo/fdf tTsfn Nofpg lgb]{z ul/Psf] .

41

u}/;/sf/L ;+:yfx?sf] lqmofsnfkx?nfO{ ;'Id cg'udg ug{, o:tf

;+:yfx?df x'g] ckf/bzL{ lqmofsnfkx?nfO{ tTsfn lgoGq0f ug{, o:tf

;+:yfx?n] k|fkt ug]{ cfly{s ;xof]ux?sf] k|ltkmn kl/If0f ug{ tyf

o:tf ;+:yfx?nfO{ gfkmfd'vL x'g] k|j[lQnfO{ lgoGq0f ug{ dGqfno tyf

;dfh sNof0f kl/ifb\nfO{ lgb]{z ul/Psf] .

;+:yf btf{ P]g @)#$, ;dfh sNof0f P]g @)$( Pj+ /fli6«o lgb]{zg

P]g @)!* nfO{ ;d;fdlos ?kdf ;+zf]wg x'g'kg]{ b]lvPsf]n] pNn]lvt

P]gx?nfO{ oyflz3| ;+zf]wgsf] k|lqmofdf n}hfg ;DalGwt dgqfnonfO{

lgb]{z ul/Psf] .

k|ltlglw ;efn] @)&% efb| )* ut] kfl/t u/]sf] dlxnf dfly x'g] ;a}

k|sf/sf lje]bx? cGTo ug]{ ;DaGwL ;+sNk k|:tfjsf] sfof{Gjogsf]

cj:yf dfly ;ldltdf ;ldIff ul/Psf]

;fdflhs s';+:sf/x?, ;fdflhs lx+;fx?sf] ljwdfgtfn] ;a} k|sf/sf

dlxnfdfly x'g] lje]b dx;'; x'g] ul/ Go"lgs/0f gePsf]n] ;f] sf] nflu

/0fgLlt / sfo{gLlt oyflz3| tof/ ul/ k|efjsf/L sfo{ ug{ u/fpg

dGqfnonfO{ lgb]{z ul/Psf] .

g]kfndf ;fdflhs la;+ultx?, ck/fwx?sf] :j?kx? kl/jt{g eO{/x]sf]

;Gbe{df o:tf ck/fw lj;+utx?nfO{ k"jf{g'dfg ul/ ;dodf g} /f]syfd

ug{÷pkfo kQf nufpg cfjZos k|0ffnLsf] lasf; ug{ lgb]{z

ul/Psf] .

;fdflhs s';+:sf/x?sf] k|rng Go"lgs/0fsf nflu ljBdfg sfg"gx?sf]

k"0f{kl/kfngf x'g g;s]sf] ;Gbe{df sfg"gx?sf] k|efjsf/L Pj+ k"0f{

sfof{Gjog ug{ u/fpg lgb]{z ul/Psf] .

42

/fHo Joj:yf tyf ;'zf;g ;ldlt

/fHo Joj:yf tyf ;'zf;g ;ldltaf6 @)&^ ;fpgb]lv @)&^ c;f]h

d;fGt;Dd eP u/]sf sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/ k|:t't ul/Psf] 5 M

ldlt @)&^ ;fn ;fpg ! ut]b]lv @)&^ c;f]h d;fGt;Dd /fHo Joj:yf

tyf ;'zf;g ;ldlt4f/f ;Dkflbt d'Vo d'Vo sfo{x?sf] ljj/0f lgDg

adf]lhd 5g\M

ldlt @)&^ ;fn ;fpg ! ut]b]lv @)&^ c;f]h d;fGt;Dd a}7s

;+Vof !!# b]lv !$$ ;Dd u/L hDdf ## j6f a}7s ;DkGg ePsf 5g\

eg] z'?b]lv xfn;Dd !$$ j6f a}7s ;DkGg ePsf 5g\ .

d'Vo d'Vo lg0f{o tyf lgb]{zgx?M

ldlt @)&^ ;fn ;fpg ! ut]b]lv @)&^ c;f]h d;fGt;Dd ;ldltaf6

ePsf d'Vo d'Vo lg0f{o tyf lgb]{zgx? b]xfo adf]lhd 5g\ .

ldlt @)&^ ;fn ;fpg dlxgf ! ut]sf] ;ldltsf] !!@cf}+ a}7saf6

;Djt\ @)&^ ;fn c;f/ clGtd ;ftfb]lv k/]sf] clj/n jiff{sf sf/0f

b]zsf] ljleGg efudf cfPsf] ljgfzsf/L jf9L, klx/f] / 8'jfgaf6

ePsf] hgwgsf] Iflt, p2f/, /fxt, j]kQfx?sf] vf]hL, cf}ifwf]krf/,

k'glgdf{0f Pj+ k'gM:yfkgf nufotsf ljifox?df cfufdL ;fpg klxnf]

xKtfleq sf7df8f}+ pkTosfsf ;fy} t/fO{sf jf9L / 8'jfgaf6 a9L

Iflt ePsf k|efljt If]qdf b]xfo adf]lhdsf dfggLo ;b:ox?

;xefuL x'g] e|d0f 6f]nL agfO :ynut lg/LIf0f ug]{ lg0f{o eof] .

pQm :ynut cg'udgsf nflu k|ltlglw ;ef lgodfjnL, @)&% sf]

lgod !&%-%_ adf]lhd dfggLo ;b:ox?sf] e|d0f :jLs[ltsf nflu

43

;DdfggLo ;efd'vHo" ;dIf cg'/f]w ug]{ / :ynut e|d0fsf] ;Dk"0f{

Joj:yf ldnfpg ;+;b\ ;lrjfnonfO{ lgb]{zg lbg] lg0f{o eof] .

e|d0f 6f]nL

s_ sf7df8f}+ pkTosfdf ;ldltsf k|fo ;a} dfggLo ;b:ox?

;xefuL x'g'x'g] .

v_ hgsk'/ k"j{sf] cg'udg 6f]nLdf ;xefuL x'g] dfggLo ;b:ox?

df= 5Ss axfb'/ nfdf

df= l8nf ;+u|f}nf

df= lbn]Gb| k|;fb a8'

df= a[h]z s'df/ u'Kt

df= ozf]bf u'?Ë ;'j]bL

df= /fhlszf]/ ofbj

u_ hgsk'/ klZrdsf] cg'udg 6f]nLdf ;xefuL x'g] dfggLo

;b:ox?

df= cd/]z s'df/ l;+x

df= b]j]Gb|/fh s+8]n

df= dx]Zj/h+Ë uxt/fh -cys_

df= /fd;xfo k|;fb ofbj

df= /]vf zdf{

df= nIdL rf}w/L

;Djt\ @)&^ ;fn c;f/ clGtd ;ftf cfPsf] clj/n jiff{sf

sf/0f af9L / 8'afg k|efljt If]qx?sf] :ynut lg/LIf0f u/L

44

tof/ ul/Psf] d:of}bf k|ltj]bg jf/] 5nkmn ug]{ ldlt @)&^

;fn ;fpg dlxgf !# ut]sf] ;ldltsf] !!*cf}+ a}7ssf] sfo{;"lr

adf]lhd /fHo Joj:yf tyf ;'zf;g ;ldltsf] a}7s ;ldlt

;efklt dfggLo >L zzL >]i7Ho"sf] ;efkltTjdf a:of] .

;ldltsf] cfhsf] a}7sdf ;lrjfnoaf6 tof/ kfl/Psf] pQm

k|ltj]bgdf 5'6]sf ljifox? yk u/L cem Jojl:yt agfO{

;DdfgLt ;bg ;dIf k]z ug]{ dfggLoHo'x?sf] ;'emfj cg';f/

dfggLo >L s[i0fuf]kfn >]i7Ho'sf] ;+of]hsTjdf b]xfo adf]lhdsf]

% ;b:oLo sfo{bn u7g ug]{ lg0f{o eof] .

df= s[i0fuf]kfn >]i7 -;+of]hs_

df= lbn]Gb| k|;fb a8'

df= k|]d ;'jfn

df= ozf]bf u'?Ë ;'j]bL

df= /fd;xfo k|;fb ofbj

ldlt @)&^ ;fn ;fpg dlxgf @( ut]sf] ;ldltsf] !#!cf}+

a}7saf6 /fli6«o kl/rokq tyf k~hLs/0fsf] ;DaGwdf Joj:yf

ug{ ag]sf] ljw]os ;DaGwL k|ltj]bg kfl/t ug]{ lg0f{o eof] .

ldlt @)&^ ;fn ebf} @* ut]sf] ;ldltsf] !$) cf}+ a}7sdf

g]kfn gful/stf P]g, @_^# nfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] ljw]ossf]

d:of}bf k|ltj]bg dfly 5nkmn eO{ pQm k|ltj]bgnfO{ csf]{

a}7sdf 6'ª\Uofpg] lg0f{o x'g'sf] ;fy} j}jflxs c+lus[t gful/stf

;DaGwL ljifodf ;DalGwt bnsf zLif{ g]tfx?;Fu ;d]t 5nkmn

u/L ;xdlt h'6fpg ;ldltsf b]xfo adf]lhdsf dfggLo

;b:ox?nfO{ lhDd]jf/L lbg] lg0f{o eof] .

45

तस.न.ं माननीय सदस्यको नाम

सम्बतन्द्िि दल

1. मा. कृष्र्गोपाल श्रेष्ठ

नेपाल कम्य'तनष्ट पाटी (नेकपा)

2. मा. जनादणन शमाण नेपाल कम्य'तनष्ट पाटी (नेकपा)

3. मा. झपट रावल नेपाल कम्य'तनष्ट पाटी (नेकपा)

4. मा. ददलेन्द्र प्रसाद बडू

नेपाली कााँग्रेस

5. मा. पम्फा भूसाल नेपाल कम्य'तनष्ट पाटी (नेकपा)

6. मा. राजदकशोर यादव

रातिय जनिा पाटी नेपाल

7. मा. रामसहाय प्रसाद यादव

संघीय समाजवादी फोरम नेपाल

तमति @)&^ साल असोज @ गिकेो सतमतिको !$# औं बैठकबाट तमति २०७६ मंतसर १४ गि े हुन े उपतनवाणचनको ियारी र तवदशेमा रहकेा नपेाली

नागररकहरुलाई मिदानमा सहभागी गराउन े सम्बन्द्िमा तनवाणचन आयोगका

पदातिकारीसाँग छलफल भयो र दहेायका तवषयहरुमा तनवाणचन आयोगको

ध्यानकषणर् गराउने तनर्णय भयो:-

!_ तमति २०७६ मंतसर १४ गि े हुन े उपतनवाणचनलाई स्विन्द्त्र, तनष्पक्ष, शातन्द्िपूर्ण र तमिव्ययी बनाउनुका सािै मिदान प्रदक्रयामा अतिकिम

मिदािाहरुलाई सहभागी गराउन आवश्यक कायणहरु गनण ध्यानकषणर्

गराउन,े

@_ @)&% पुष $ गिेको बैठकबाट तवतभन्न कारर्ले ररक्त रहकेा पदहरुमा तनवाणचन गने सम्बन्द्िमा आवश्यक काननूी ििा व्यवस्िापकीय पक्षहरुमा

46

सुिार गरी यिातशघ्र तनवाणचन गराउन ददएको तनदशेन कायाणन्द्वयन गनण पनु: ध्यानकषणर् गराउने ।

;ldltsf] ldlt @)&^ c;f]h ^ ut]sf] !$$cf}+ a}7saf6 g]kfn

;/sf/ u[x dGqfnonfO{ b]xfo cg';f/sf] lgb]{zg lbg] lg0f{o eof],–

!_ glhlsb} u/]sf] ljhof bzdL, Gx'bF, z'e lbkfjnL, 57 nufotsf

/fli6«o kj{x?df 36\g ;Sg] ;Defljt ck/flws 36\gfx?sf

;DaGwdf cfjZos k"j{ tof/L u/L ;dod} ;hutf ckgfO{

b]z}e/L zflGt ;'Joj:yf sfod ug]{ .

@_ bz+}sf] ;dodf 7'nf] ;+Vofdf g]kfnLx? ef/t nufot cGo

d'n'sx?af6 g]kfn kms{g] u/]sf] ;fy} g]kfn leq} ;d]t 7'nf]

;+Vofdf gful/sx? cfjt hfjt ug]{ u/]sf 5g . o;/L

gful/sx? cfjt hfjt ubf{ g]kfnsf] l;df If]q nufot cGo

ljleGg :yfgdf n'6kf6sf 36gfx? 36\g] u/]sf]n] ;f] If]q

nufotsf :yfgx?df rf]/L, t:s/L / n'6kf6sf 36gfx? x'g

glbg cfjZos Joj:yf ug]{ .

#_ rf8af8sf] ;dodf ;j{;fwf/0f gful/sx?n] k|of]u ug]{ nfdf]

b'/Lsf ;jf/L ;fwgx?nfO{ ;xh / Jojl:yt tj/n] ;~rfng

ug{, ;jf/L ef8f b/nfO{ ;/sf/L dfkb08 cg'?k dfq lng]

Joj:yf ug{ / oftfoftsf ;fwgx?sf] cToflws rxnkxn;Fu}

b'3{6gf ;d]t a9g] u/]sf]n] ;Defljt ;jf/L b'3{6gf Go'gLs/0f

ug{sf nfuL cfjZos Joj:yf ldnfpg] .

$_ rf8af8sf] ;dodf pkTosfaf6 7'nf] ;+Vofdf dflg;x?

aflxl/P kZrft rf]/Lsf 36gfx? a9g] u/]sf] sf/0f pkTosf

47

nufot cGo If]qdf ;d]t rf]/L / n'6kf6sf 36gf lgoGq0f ug{

ljz]if ;'/Iff Joj:yf sfod ug]{ .

%_ rf8af8sf] ;dodf cTolws pkof]u x'g] b}lgs pkef]Uo

;fdu|Lx?sf] kof{Kt cfk"lt{ ug{ / sfnf]ahf/L lgoGq0f u/L cfd

gful/sn] ;xh / ;'/lIft ?kdf rf8kj{ dgfpg] jftfj/0f

tof/ ug{ cfjZos ;dGjofTds Joj:yf ldnfpg] .

^_ ef/taf6 :jb]z kms{g] g]kfnL gful/sx?n] cfˆgf] ;fydf lnP/

cfPsf kfFr ;o, Ps xhf/ / b'O{ xhf/sf ef/tLo gf]6x?

g]kfndf grnfO{Psf] x'gfn] gful/sx?n] b'Mv u/]/ sdfPsf]

;DklQ rnfpg gkfpg] cj:yf 5 . gful/sn] Hofnf dhb'/L

u/]/ sdfPsf] ;DklQ pkof]u ug{ gkfpFbf pgLx?nfO{ 3/fo;L

Jojxf/ rnfpg / rf8jf8 dfGg ;d]t ;d:of kg"{sf ;fy} cGo

sfg"gL emd]nf ;d]t Joxfg'{ kg]{ ePsf]n] ;DjlGwt ;/f]sf/jfnf

dGqfno;Fu ;d]t ;dod} cfjZos ;dGjo u/L tTsfn ;d:of

;dfwfg ug{ kxn ug]{ .

&_ cfhsf] a}7saf6 g]kfn ;/sf/ ;+3Lo dfldnf tyf ;fdfGo

k|zf;g dGqfnonfO{ b]xfo cg';f/sf] Wofgfsif{0f u/fpg] lg0f{o

eof],–

;ldltsf] ldlt @)&^ c;f]h ^ ut]sf] !$$cf}+ a}7saf6 g]kfn

;/sf/ ;+3Lo dfldnf tyf ;fdfGo k|zf;g dGqfnonfO{ b]xfo

cg';f/sf] ljifodf Wofgsif{0f u/fpg] lg0f{o eof],–

/fHo Joj:yf tyf ;'zf;g ;ldltsf] @)&% r}q @( ut]sf] &)cf}+

a}7saf6 ;+3Lotfsf] dd{ / efjgf cg'?k k|zf;lgs k'g{;+/rgfsf]

48

sfo{nfO{ ljlw;Ddt Pj+ k|efjsf/L agfpg g]kfn ;/sf/ ;+3Lo

dfldnf tyf ;fdfGo k|zf;g dGqfnonfO{ b]xfo cg';f/sf] lgb]{zg

lbPsf] lyof] M–

æ;+3 cGtu{tsf lgsfox?sf] ;+u7g ;+/rgf / b/jGbL ;+3Lotfsf]

dd{ cg'?k k'g/fjnf]sg ug]{ u/L sd{rf/L Joj:yfkg ug]{ ;fy}

;+u7g ;+/rgf / b/jGbL k'gj/fnf]sg kZrft dfq gofF sd{rf/Lsf]

dfu ug{ / !% lbg leq ;+u7g ;+/rgf / b/jGbL k"g/fjnf]sgsf]

k|ltj]bg ;ldlt ;dIf k]z ug{ lgb]{zg lbg] .

g]kfnsf] ;+ljwfgn] ls6fg u/]sf afx]s ;+3 cGtu{tsf

dGqfnox?sf] sfof{nox? lhNnf txdf :yfkgf gug]{ .Æ

t/ ;ldltn] lgb]{zg lbPsf] nfdf] ;do ljlt ;Sbf ;d]t ;ldltnfO{

pQm k|ltj]bg k|fKt gePsf]n] g]kfn ;/sf/ ;+3Lo dfdnf tyf

;fdfGo k|;fzg dGqfnonnfO{ ulDe/ Wofgfsif{0f u/fpb} k'g !%

lbg leq ;f] k|ltj]bg ;ldlt ;dIf pknJw u/fpg n]lv k7fpg]

lg0f{o eof] .

;ldltn] u/]sf cg'udg e|d0fsf ljj/0fx?M

s_ ;Djt\ @)&^ ;fn c;f/ clGtd ;ftf k/]sf] clj/n jiff{ /

af9Laf6 k|efljt sf7df8f}+ pkTosf leqsf eQmk'/, sf7df8f}+ tyf nlntk'/

lhNnf / t/fO{sf af9L k|efljt lhNnfx? hgsk'/ k"j{sf af9L k|efljt

lhNnfx? -l;/fxf, ;Kt/L, pbok'/, df]/Ë / ;'g;/L_ / hgsk'/ klZrdsf

lhNnfx? -wg'iff, dxf]Q/L, ;nf{xL, /f}tx6, k;f{ / af/f_ df b'O{ e|d0f 6f]nL

agfO{ >fj0f dlxgfsf] klxnf] xKtf :ynut cg'udg u/L ;+3Lo ;+;b,

k|ltlglw ;ef ;dIf ;ldltn] :ynut cg'udgsf] k|ltj]bg k]z u/]sf]

lyof] .

49

;ldltn] 5nkmn u/]sf ljw]os ;DaGwL ljj/0fx?M

ldlt @)&^ ;fn ;fpg ! ut]b]lv @)&^ c;f]h d;fGt;Dd ;ldltdf

k|fKt ePsf ljw]osx?M

s_ nf]s ;]jf cfof]u ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f ug{

ag]sf] ljw]os

ldlt @)&^ ;fn ;fpg ! ut]b]lv @)&^ c;f]h d;fGt;Dd ;ldltaf6

kfl/t ePsf ljw]osx?M

s_ g]kfn k|x/L / k|b]z k|x/Ln] ;Dkfbg ug]{ sfo{sf] ;~rfng,

;'kl/j]If0f / ;dGjo ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] ljw]os

v_ /fli6«o kl/rokq tyf k~hLs/0fsf] ;DaGwdf Joj:yf ug{

ag]sf] ljw]os

;ldltaf6 kfl/t x'g afFsL ljw]osx?M

s_ g]kfn gful/stf P]g, @)^# nfO{ ;+zf]wg ug{ ag]sf] ljw]os

v_ ;ª\3Lo lghfdtL ;]jfsf] u7g, ;~rfng / ;]jfsf zt{

;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] ljw]os

u_ nf]s ;]jf cfof]u ;DaGwL sfg"gnfO{ ;+zf]wg / PsLs/0f ug{

ag]sf] ljw]os

50

ljsf; tyf k|ljlw ;ldlt

ljsf; tyf k|ljlw ;ldltaf6 @)&^ ;fpgb]lv @)&^ c;f]h

d;fGt;Dd eP u/]sf sfdsf/jfxLx? lgDgfg';f/ k|:t't ul/Psf] 5 M

सतमतिका यस अवतिमा जम्मा १४ बैठकहरू सम्पन्न भएका तिए । सतमतिले यस

अवतिमा गरेका तनर्ाणय ििा तनदेशनहरू तनम्नानसुार रहेका छनः

तमति २०७६ साउन ०६ गिे ælj1fkg lgodg ug]{ ;DaGwdf Joj:yf

ug{ ag]sf] ljw]osÆ dfly 5nkmn eO{cfufdL a}7sdf tt\ ;DaGwL lj1x?

qmdzM df= sfzL/fh bfxfn, >L tf/fgfy bfxfn / >L nId0f x'dfufO{nfO{

;ldltdf cfdGq0f u/L yk hfgsf/L lng] lg0f{o eof] .

तमति २०७६ साउन ०७ गि ेælj1fkg lgodg ug]{ ;DaGwdf Joj:yf

ug{ ag]sf] ljw]osÆ dfly 5nkmn eO{ b]xfo adf]lhdsf] lg0f{o eof] .

cfdlGqt lj1x?af6 ælj1fkg lgodg ug{] ;DaGwdf Joj:yf

ug{ ag]sf] ljw]osÆ sf af/]df cf–cfˆgf wf/0ffx? k|:t't

eof] . ;+zf]wg k|:t'tstf{ df= ;b:ox? Pj+ ;ldltsf df=

;b:ox?af6 ljw]ossf ljleGg bkmfx? dfly yk lh1f;f /fVg'

eof] / ;DalGwt ljifo lj1x?af6 5nkmndf p7]sf ljifodf

yk k|i6 kfg{'eof] . ;fy} pQm ljw]ossf] bkmfjf/ 5nkmn cfufdL

a}7saf6 cl3 a9fpg] .

sf7df8f}+ pkTosfsf] dxTjk"0f{ ko{6sLo :yn hfg] eQmk'/

gu/sf]6 ;8s v08sf] b'/fj:yfsf sf/0f nfdf] ;dob]lv pQm

:yfgdf ;j{;fwf/0f / ko{6s ;d]tnfO{ k|ToIf c;/ k/]sf] 5

eGg] hgu'gf;f] /x]sf]n] pko'Qm ;dodf pQm ;8s v08sf]

cj:yfsf] af/]df :ynut cWoog cjnf]sgsf nflu hfg] .

51

xfn}sf lbgdf clj/n jiff{sf sf/0f cfPsf] af9L, klx/f] / 8'jfgn]

l;+uf] b]z cfqmfGt ag]sf] 5 . caf}{sf] ;fj{hlgs ;Dkltdf Iflt

k'u]sf] 5 eg] bh{gf} gful/sn] Hofg u'dfpg' k/]sf] 5 . ;fy} cfjt

hfjtsf nflu lgdf{0f ePsf ;8s ;~hfn tyf k'nx? elTsPsf

5g\ eg] u|fdL0f hg hLjgsf nflu dxTjk"0f{ dflgPsf :yfgLo ;8s

k"jf{wf/x?df klg 7"nf] Iflt k'u]sf] 5 . ljB't, vfg]kfgL / l;FrfO{sf

;+/rgfx?df ;d]t Iflt k'u]sf] 5 . af9L, klx/f] / 8'jfgsf sf/0f

Iflt k'u]sf ;8s tyf k'n, k'n];fx?, vfg]kfgLsf ;+/rgf, ljB't /

l;FrfO{ nufotsf k"jf{wf/x?sf] ;DaGwdf ;/f]sf/jfnf lgsfox?;Fu

;dGjo u/L nut ;+sng dfkm{t tTsfn dd{t ;Def/åf/f ;]jf

;'rf? x'g] jftfj/0f agfpg ;ldlt g]kfn ;/sf/, ef}lts k"jf{wf/

tyf oftfoft dGqfno, ;~rf/ tyf ;"rgf k|ljlw dGqfno, zx/L

ljsf; dGqfno / vfg]kfgL dGqfnonfO{ lgb{]z ug]{ .

तमति २०७६ साउन १० गिæेlj1fkg lgodg ug]{ ;DaGwdf Joj:yf

ug{ ag]sf] ljw]osÆ dfly ;+zf]wg k|:tfj k|:t'tstf{ dfggLo ;b:ox?,

;+rf/ tyf ;"rgf k|ljlw dGqfnosf ;lrj, dGqfnosf cGo kbflwsf/L /

sfg"g Gofo tyf ;+;bLo dfldnf dGqfnosf kbflwsf/Lx?sf] pkl:yltdf

5nkmn eO{ b]xfo adf]lhdsf] lg0f{o eof] .

pQm ljw]os dfly ;+zf]wg /fVg'x'g] df= ;b:ox?n] a}7sdf pkl:yt

eO{ ;+zf]wg /fVg' kgf{sf] p2]Zo / sf/0f ;d]t a}7sdf hfgsf/L

u/fpg' eof] .

ælj1fkg lgodg ug]{ ;DaGwdf Joj:yf ug{ ag]sf] ljw]osÆ dfly

bkmfjf/ 5nkmn hf/L /Xof] .

52

;ldltsf] k"j{ lg0f{ofg';f/ eQmk'/–gu/sf]6 ;8s v08sf]

b'/fj:yfsf] ;DaGwdf :ynut cWoog cjnf]sgsf nflu ldlt

@)&^÷)$÷!@ ut] To;tkm{ hfg] / ;ldlt ;lrjfnodf sfo{/t

sd{rf/Lx?nfO{ ;d]t ;xefuL u/fpg] .

तमति २०७६ साउन १�