Contentastrounit5

เอกสารประกอบการสอน ดาราศาสตรและอวกาศ บทท 5 เทคโนโลยอวกาศ

เรยบเรยงและใชปฏบตการสอนโดย ครศกดอนนต อนนตสข เผยแพรในรปแบบไฟล PDF ท www.anantasook.com

72

บทท 5 เทคโนโลยอวกาศ

5.1 เทคโนโลยอวกาศ นบตงแตอดตจนถงปจจบน การศกษาทางดานดาราศาสตรเพอเรยนรเกยวกบโลกระบบสรยะและเอกภพไดพฒนาการขนตามล าดบและยงคงไมสนสด ทงนเนองจากความกาวล าในดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยททนสมยมากขน ท าใหปจจบนไดมการพฒนารปแบบการใชเทคโนโลยอวกาศตางๆ มากมาย เพอใชในการส ารวจอวกาศ เชน การสงดาวเทยม จรวด ยานอวกาศ ไปส ารวจนอกโลกโดยเฉพาะประเทศสหรฐอเมรกาและรสเซยตางใชงบประมาณจ านวนมหาศาลในการส ารวจอวกาศ ท าใหไดความรความเขาใจและไดรบประโยชนจากเทคโนโลยเหลานเพมขนอยางมาก 5.1.1 ขอมลเบองตนเกยวกบเทคโนโลยอวกาศ เทคโนโลย พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานใหความหมายไววา "วทยาการทเกยวกบศลปะในการน าเอาวทยาศาสตรประยกตมาใชใหเกดประโยชนในทางปฏบตและอตสาหกรรม" ตามรปศพท หมายถง การน าวทยาการ คอความร เครองมอ กลวธดานวทยาศาสตรน ามาประยกตใชใหเกดประโยชน อวกาศ หมายถง บรเวณทอยเลยชนบรรยากาศของโลกออกไป โดยปรกตเปนทวางเปลา มความหนาแนนนอยมาก ตามรปศพทแปลวา ไมมอากาศ อวกาศเปนบรเวณกวางใหญไพศาลระหวางเทหฟากฟาทงหลายในเอกภพ เทคโนโลยอวกาศ หมายถง ระเบยบวธการน าความร เครองมอและกลวธน ามาประยกต คอน ามาปรบใชเพอการศกษาหาความรเกยวกบอวกาศ และน ามาใชประโยชนเพอมวลมนษยชาต ยคอวกาศ เรมเมอ 4 ตลาคม 2500 เมอสหภาพโซเวยตรสเซย สงดาวเทยม สปตนก 1 ซงเปนดาวเทยมดวงแรกของโลกซงมลกษณะกลมมเสาอากาศ 4 เสา หนก 83.6 กโลกรม โคจรรอบโลก สงคลนวทยมายงโลกไดนานเพยง 21 วนและไดโคจรรอบโลกอยนาน 96 วนกตกสชนบรรยากาศของโลกและถกเผาผลาญหมดในชนบรรยากาศ

5.1.2 จรวด จรวด คออาวธหรอยานอวกาศทขบเคลอนดวยความเรวสงมาก โดยใชเชอเพลงในตวเองและมตวเตมออกซเจน เชน ออกซเจนเหลวเพอใหเกดการเผาไหมเปนแกสพงออกมาจากสวนทาย เชอเพลงแขงและชนดทใชเชอเพลงเหลวสวนดอกไมเพลงชนดพงขนสงเรยกวาจรวดเหมอนกนแตถามขนาดใหญ หางยาว เรยกบองไฟหรอบงไฟ เครองบนไอพน ใชหลกการเดยวกบจรวดคอใชเครองยนตเผาเชอเพลงเปนแกสพงออกมาตามทอดวยความสงมากท าใหเกดพลงขบเคลอน



73

ขปนาวธ คออาวธทยงออกไปเพอประหตประหารหรอท าลายในสงครามขปนาวธสามารถบงคบวถทางเดนในตอนยง ถามการบงคบทศทางตรงสเปาหมายไดเรยก ขปนาวธน าวถ จรวดสงดาวเทยมโคจรรอบโลก จรวดทใชเปนอาวธโดยทวไปเปนจรวดทอนเดยววงเขาหาเปาหมายแตจรวดทใชในการสงดาวเทยมเพอใหดาวเทยมขนไปโคจรรอบโลกนนจ าเปนตองใชพลงงานผลกดนมหาศาลเพอใหมความสงถง 38,640 กโลเมตรตอชวโมง หรอ 10.73 กโลเมตรตอวนาท ฉะนนจรวดทใชยงดาวเทยมจะตองมหลายตอน จรวดทอนแรกโดยปรกตจะใหญมาก บรรจเชอเพลงและออกซเจนเหลวมหาศาลเพอสรางความเรวใหเพมขนเรอยๆ เปนการเพมความเรงคอ อตราเปลยนแปลงความเรวทเพมขนเรอยๆ ตอหนง หนวยเวลา เมอจรวดทอนแรกสงดาวเทยมขนไปไดระยะหนง เชอเพลงตอนท 1 หมด ตวจรวดซงหนกมากกจะดดตวออกไป จรวดตอนท 2 กจะจดระเบดเรงความเรวใหสงขนวงผานชนบรรยากาศสงขนไปและเขาสชนอวกาศ เมอจรวดสงดาวเทยมเขาสชนอวกาศทตองการจรวดทอนทใชเชอเพลงหมดแลวจะถกดดทงไป จรวดทสงยานอวกาศออกไปส ารวจดวงจนทรหรอดาวเคราะหอนตองมความเรวมากกวาความเรวการหนพน คอ ความเรวตงตนของเทหวตถทจะหนพนแรงโนมถวงของโลกไปสอวกาศโดยไมตองวงวนรอบโลก ตองมความเรวขนต า 11.2 กโลเมตรตอวนาท หรอเทากบ 40,320 กโลเมตรตอชวโมง 5.1.3 ดาวเทยม ดาวเทยม คอสงประดษฐทมนษยสงขนไปโคจรรอบโลกและดาวเคราะห เชน ดาวเทยมการสอสาร ดาวเทยมอตนยมวทยา ดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาต มอปกรณส าหรบเกบรวบรวมขอมลและปฏบตการเพอถายทอดขอมลทเกบไดสงกลบมายงโลก ดาวเทยมทสงขนไปโคจรรอบโลกตองมจรวดหรอหองบรรจสมภาระทหวจรวด ฉะนนตวดาวเทยมซงมขนาดใหญและน าหนกมากตองสามารถพบได ภายในมแกสเพยงเลกนอย เมอปลอยในอวกาศจะพองขยายตว ตวดาวเทยมตองใชวสดแขงแรงทนตอความรอน เนองจากดานทถกแสงอาทตยจะรอนจดอยางยง และดานทไมไดรบแสงอาทตยจะเยนจด ดงนนวสดทใชจงเปนเสนใยคารบอนและอะลมเนยมหรอไทเทเนยม ประกอบเสรมพลงท าเปนรงผง มฉนวนกนความรอนรวไหลในดานเยน มกระจกเงาสะทอนแสงในดานรอน และมระบบการระบายความรอนสอวกาศ 5.1.4 สถานยานอวกาศ มอปกรณตางๆ จ านวนมาก เพอใหมนษยไดใชเปนทพกอาศยและเพอการเกบรวบรวมขอมลตางๆ ในการศกษาเกยวกบโลก นบเปนสงประดษฐทมนษยสงขนไปโคจรรอบโลกเชนกน ปจจบนมนษยสามารถสงยานอวกาศไปโคจรรอบดาวเคราะห เพอเกบรวบรวมขอมลแลวสงรายงานกลบมายงโลก ยานอวกาศทไปโคจรรอบดาวเคราะหดวงใดกจะเปนดาวเทยมของดาวเคราะหนน



74

ภาพท 5.1 สถานยานอวกาศ (ทมา: www.lesaproject.com)

5.1.5 ยานอวกาศและยานส ารวจอวกาศ ยานอวกาศ คอ ยานพาหนะทมเครองยนตหรอสงทใชบงคบการเคลอนทส าหรบเดนทางไปในอวกาศในยานจะมสงประดษฐเพอใชในการส ารวจขอมลตางๆ เมอยานอวกาศศกษาขอมลตางๆ และสงรายงานมายงโลกแลวมนษยผควบคมจะสามารถสงการและบงคบการเคลอนทของยานอวกาศใหโคจรไปอยางไรหรอท าหนาทอะไรเพมเตมได ยานส ารวจอวกาศ อาจเปนดาวเทยมหรอยานอวกาศ ซงออกแบบเพอการส ารวจระบบสรยะ เชนการส ารวจดวงอาทตย ดาวเคราะหและดวงจนทรของดาวเคราะห และสงคลนวทย ขอมลตางๆ กลบมายงโลก ยานขนสงอวกาศ หรอกระสวยอวกาศ คอ ยานอวกาศทใชเดนทางไปในอวกาศทออกแบบเพอการขนสงคน อปกรณ หรอสงประดษฐ เชน ดาวเทยมตางๆ สถานอวกาศจากโลกขนไปในอวกาศ เมอเสรจสนภารกจแลวสามารถเดนกลบสผวโลกและเอาตวยานอวกาศนนกลบมาใชไดอกเพอเปนการประหยดทรพยากร ยานขนสงอวกาศหรอกระสวยอวกาศขนสอวกาศไดดวยใชจรวดจ านวน 3 เครอง เครองใหญเปนถงเชอเพลงภายนอกกระสวยอวกาศ และจรวดอก 2 เครอง ขนสอวกาศโดยระยะตน จรวดทเปนถงภายนอกมไฮโดรเจนเหลวและออกซเจนเหลว 2 ลานลตร ถกเผาไหมเพอสงกระสวยอวกาศสอวกาศใน 8.5 นาท ใหพลงขบดน 3,000 ตน เมอเชอเพลงหมดตวถงจะถกดดออกและเผาไหมในชนบรรยากาศ จรวดเชอเพลงแขงอก 2 เครองอยตดกระสวยอวกาศจะท าหนาทเปนจรวดใหพลงขบดน 1,200 ตน สงกระสวยอวกาศเขาสวถโคจร โดยจะเผาไหมเชอเพลงหมดในเวลา 2 นาท ทความสง 45 กโลเมตร จากนนจรวดทง 2 จะดดตวออก มรมชชพชวยรอนลงสมหาสมทร เพอสามารถน าโครงสรางจรวด 2 เครองนกลบมาใชไดอก



75

ภาพท 5.2 ยานขนสงอวกาศ แอตแลนตส (ทมา: NASA)

กระสวยอวกาศ หรอ ยานสงอวกาศมน าหนกบรรทกสงสด 29 ตน เมอกลบสโลกจะบรรทกไดหนก 14 ตน น าหนกรวมกอนขนสอวกาศหนก 2,000 ตน ตวกระสวยอวกาศยาว 37.2 เมตร ปกสวนกวาง 23.8 เมตร หองบรรทกกวาง 4.6 เมตร ยาว 18.3 เมตร หองบรรทกมนษยอวกาศได 4 คน มผบงคบการบน ผชวยและมนษยอวกาศตวกระสวยอวกาศมจรวดเชอเพลงแขงขนาดเลกตดอยอก 2 เครอง ส าหรบใชบงคบการเคลอนทเขาสวถโคจร หรอจอดสงดาวเทยมและอปกรณตางๆ มนษยอวกาศจะเปนผบงคบใหสถานอวกาศชะลอขณะกระสวยอวกาศตกลงสผวโลก และบงคบทศทางสลานวงเพอเคลอนทบนลานวงไดแบบเครองบน กระสวยอวกาศไดปฏบตหนาทส าคญมาแลว เชน น าดาวเทยมขนไปสงใหเขาสวถโคจรเพอประโยชนในดานตางๆ น ามนษยอวกาศพรอมอปกรณเครองมอไปสงทสถานอวกาศหรอหอวจยลอยฟา น ามนษยอวกาศพรอมเครองมอขนไปซอมบ ารงดาวเทยมเปนตน จะเหนไดวาสงประดษฐตางๆ ทเกดจากความกาวหนาในการพฒนาเทคโนโลยเหลาน น ามาซงการคนพบอนยงใหญ และน าความรมาสมวลมนษยชาตท าใหมนษยไดเรยนรในการใชชวตอยโลกนไดอยางปกตสขและการพฒนาเทคโนโลยอวกาศในดานตางๆ จะคงพฒนาตอไปตราบทยงมโลกใบน



76

5.1.6 จดเรมตนของเทคโนโลยอวกาศ สปตนก 1 (SPUTNIK1) คอดาวเทยมดวงแรกของโลกประดษฐโดยรสเซย เปนดาวเทยมทชวยใหความรเกยวกบความหนาแนน อณหภม และระดบความหนาแนนของอเลกตรอน ในชนบรรยากาศสงสด สามารถสงสญญาณคลนวทยมาสโลกเปนครงแรกดวยเสยง "ปบ ปบ" ทรจกกนด ซงเปนเสมอนเสยงแหงการเรมตนยคอวกาศ สปตนก 1 เกดลกไหมขนเมอกลบคนสชนบรรยากาศโลก สปตนก 2 (SPUTNIK2) กบการสงสงมชวตสวงโคจรครงแรก สงขนไปเมอวนท 3 พฤศจกายน พ.ศ.2500 โดยมไลกา (LAIKA) สนขเพศเมยขนไปดวย แตเสยชวตใน 2-3 วนตอมา สปตนก 2 ตดตงอปกรณตรวจวดรงสเอกซในแสงแดด และการแผรงสคอสมกไปดวย เอกซพลอเรอร 1 (EXPLORER 1) ดาวเทยมดวงแรกของอเมรกา ถกสงขนไปโดยจรวด JUNO 1 เมอวนท 31 มกราคม พ.ศ.2501 ตดตงอปกรณเพอสงสญญาณขอมลทางวทยาศาสตรและเกดลกไหมเมอกลบคนสชนบรรยากาศโลกเชนกน มนษยแรกสอวกาศ ยร กาการน (YURI GAGARIN ) นกบนอวกาศรสเซย เปนมนษยคนแรกทขนไปโคจรรอบโลกเมอวนท 12 เมษายน พ.ศ.2504 โดยจรวด VOSTOK 1 น าหนก 1.4 ตนและกลบลงมาอยางปลอดภย มนษยแรกบนดวงจนทร โครงการอพอลโล 11 ไดสงนกบนอวกาศ 3 คน คอ นล อารมสตรอง,เอดวน แอลดรน, ไมเคล คอลลนส ไปดวงจนทร โดยในวนท 21 กรกฎาคม 2512 นล อารม สตรองไดน ายานอเกลลงบนดวงจนทรดวยความนมนวล และไดบอกศนยบงคบการตอผชมหนาจอโทรทศนกวา 500 ลานคนวา "ยานอเกลไดรอนลงบนดวงจนทรแลว" จากนนนล อารมสตรองไดออกมาจากยานแลวเดนลงบนดวงจนทรอยางชาๆ ในขณะทเขาเอาเทาแตะดนบนดวงจนทรทเตมไปดวยฝ น เขากลาววา "นคอการกาวเทาเลกๆของคนๆ หนงแตเปนกาวทยงใหญของมนษยชาต"

5.2 ดาวเทยมสอสาร มนษยไดออกแบบและสรางดาวเทยมจ านวนมากสงออกไปโคจรรอบโลกเพอประโยชนในดานตางๆ กน ซงสามารถแบงดาวเทยมตามการใชประโยชนได 3 ประเภท คอ ดาวเทยมสอสาร ดาวเทยมอตนยมวทยาและดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาต ดาวเทยมสอสารหรอดาวเทยมโทรคมนาคม มาจากค าวา โทร แปลวา ไกล, คมนาคม แปลวา การตดตอไปมาถงกน ดงนนดาวเทยมโทรคมนาคม คอดาวเทยมเพอการตดตอสอสารระยะทางไกล โดยระบบวทยสอสารหรอระบบคลนแมเหลกไฟฟาอนๆ เชนการใชดาวเทยมเพอการพดโทรศพทหรอการบอกต าแหนงของผพดโทรศพทวาขณะนอย บรเวณใด การรบ-สงวทยโทรทศนขามทวป การสงอนเตอรเนตขามทวป เปนตน



77

ภาพท 5.3 ดาวเทยมไทยคม 1A และดาวเทยมไทยคม 2 เปนดาวเทยมรนแรกของโครงการดาวเทยม ไทยคม พนทการใหบรการยานความถ C-Band ของดาวเทยมไทยคม 1A และดาวเทยมไทยคม 2 ครอบคลมประเทศไทย ลาว กมพชา เมยนมาร เวยดนาม มาเลเซย ฟลปปนส เกาหล ญปน และชายฝงตะวนออกของประเทศจน 5.2.1 โครงสรางการสอสารดาวเทยม 1) ดาวเทยมคางฟา คอ ดาวเทยมทอย ณ ต าแหนงเดมบนทองฟา เพราะใชเวลาโคจรรอบโลกครบรอบเทากบโลกหมนรอบตวเองครบรอบพอด เทากบ 23 ชวโมง 56 นาท ทระดบความสง 35,786 กโลเมตร เหนอเสนศนยสตร มความเรวในการโคจรประมาณ 3,070 เมตร ตอวนาม การสงดาวเทยมสอสารหรอดาวเทยมโทรคมนาคมจะใชยานขนสงอวกาศหรอจรวดสงขนไปเปนดาวเทยม คางฟา คอปรากฏอยนงบนทองฟาเพอรบสงคลนแมเหลกไฟฟาเปนคลนวทยโทรทศน โทรศพท โทรสารและอนๆ 2) องคประกอบส าคญของดาวเทยม ประกอบดวย สายอากาศสอสาร เครองรบ-สงวทย ท าหนาทประมวลสญญาณทเขา -ออก สายอากาศสอสารกอนทจะสงตอไปยงพนดน แผงเซลลแสงอาทตยท าหนาทเปลยนแสงอาทตยเปนพลงงานไฟฟา แบตเตอร ท าหนาทเกบพลงงานไฟฟาส าหรบใช กรณมปญหาไมไดรบแสงอาทตยชวคราว เชน ในชวงเกดสรยปราคา ดวงอาทตยถกบดบง ก าลงไฟฟาสงสดอาจถกใชถง 300-600 วตต เครองวดแสง ท าหนาทปรบต าแหนงดาวเทยมกบโลกและดวงอาทตยใหอยในต าแหนงทถกตองเสมอ จรวดขนาดเลกท าหนาทรกษาการหมน และการหนตวของดาวเทยม



78

3) สถานควบคมดาวเทยมใหอยในวงโคจรทถกตอง 4) สถานภาคพนดนชนดตางๆ 5) การเชอมโยงระหวางสถานภาคพนดนกบผใชบรการ 6) การเชอมตอกบเครอขายการสอสารภาคพนดน 5.2.2 ระบบสอสารดาวเทยม สวนประกอบพนฐาน คอ ดาวเทยมทลอยอยในอวกาศสงประมาณ 36,000 กโลเมตร ท าหนาทในการรบและสงสญญาณสอสารตางๆ โดยผใชสงสญญาณเปนคลนวทยผานเครอขายการสอสารภาคพนดนสงตรงไปยงสถานภาคพนดน สถานภาคพนดนรบสญญาณแลวจะปรบคลนฝากสงสญญาณขาวสารทเปนอนาลอคหรอดจตลไปบนคลนพาหะและขยายคลน จากนนสงไปยง ดาวเทยมเพอรบสญญาณในชวงความถทตองการแลวขยายสญญาณ นน และสงกลบมายงสถานภาคพนดนเพอเปลยนกลบเปนคลนวทยขยายสญญาณนนสงตอไปยงเครอขายการสอสารภาคพนดนเครอขายภาคพนดน รบคลนวทยสงถงผใช ปจจบนสามารถพดคยโทรศพทขามทวป ขามซกโลกไดทงนเนองจากการใชระบบการสอสารดาวเทยมดงกลาวน

ภาพท 5.3 ระบบสอสารดาวเทยม

5.2.3 การสอสารดาวเทยมทควรทราบ พ.ศ. 2500 รสเซยทดลองระบบวทยโดยผานดาวเทยม สปตนก 1 เปนดาวเทยมดวงแรกทมนษยสงขนไปเคลอนรอบโลก พ.ศ. 2505 สหรฐอเมรการวมกบองกฤษ ฝรงเศส สอสารขามมหาสมทรแอตแลนตกดวยดาวเทยมเทลสตาร 1 พ.ศ.2505 รสเซยใชดาวเทยมในการสงสญญาณโทรทศนตดตอผานดาวเทยม วอลสตอก 3,4



79

พ.ศ. 2507 สหรฐอเมรกาไดรวมกนถายทอดสญญาณโทรทศนในการแขงขนโอลมปกผานดาวเทยมซนคอม 3 พ.ศ. 2508 องคการอนเทลแสท (Intelsat) สงดาวเทยมโทรคมนาคมดวงแรกชอวา เออรล เบอรด หรออนเทลแสท1 เหนอมหาสมทรแอตแลนตก เพอตดตอระหวางยโรปและสหรฐอเมรกา สงโทรศพทหรอรายการโทรทศนได 240 คสาย พ.ศ. 2509 ดาวเทยมอนเทลแสท 2 สวงโคจร ประเทศไทยเปดการตดตอสอสารผานดาวเทยมหรอมหาสมทรแปซฟกกบสหรฐอเมรกา ในวนท 1 เมษายน พ.ศ. 2510 พ.ศ. 2511 ดาวเทยมอนเทลแสท 3 ขนสวงโคจร ประเทศไทยเปดการตดตอสอสารผานดาวเทยมเหนอมหาสมทรแปซฟกและอนเดย เมอวนท 1 เมษายน พ.ศ. 2513

5.2.4 ประโยชนของดาวเทยมสอสาร สหภาพโทรคมนาคมสากลเปนผ ก าหนดการใชคลนความถในการใหบรการเพอการคา การทหาร การอตนยมวทยา การสอสารกบสงเคลอนททงภาคพนดน ทางน า ทางอากาศ ก าหนดเพอใหการบรการ และการใชประโยชนจากดาวเทยมสอสารอยางมประสทธภาพสงสด ประโยชนของดาวเทยมสอสารทส าคญ มดงน 1) การสอสาร ดาวเทยมสอสารชวยใหการตดตอสอสารตางๆ ทงทางบก ทางน า ทางอากาศการใหความบนเทงตางๆ ดานวทยสอสาร วทยโทรทศนการสงขาวสารถงกนและกนเปนไปอยางสะดวกรวดเรว 2) การคา การตดตอสอสารท าธรกจคาขายการสงขาวถงกนโดยตรง เพอประโยชนในการคาตางอาศยการท างานจากดาวเทยมสอสารทงสน 3) การทหาร ดาวเทยมสอสารมความจ าเปนและส าคญตอการทหาร เชน การรายงานขาว การส ารวจตรวจสอบสภาพพนทภมประเทศ การขนยายยทโธปกรณ การบอกต าแหนงสถานท การถายภาพเพอการตรวจสอบวเคราะห 4) การบรการดานการปฏบตงานในอวกาศ ดาวเทยมสอสารมบทบาทในการสอสารระหวางดาวเทยม และยานอวกาศเพอใหการบรการดานการปฏบตงานในอวกาศเปนไปอยางมประสทธภาพ 5) การบรการอนๆ ดาวเทยมสอสารนอกจากจะมความส าคญในดานการสอสาร การคา การทหารและดานอวกาศแลว ยงมประโยชนและมความส าคญในดานอนๆ อกมากมาย เชน การอตนยมวทยา การส ารวจทรพยากรธรรมชาต การส ารวจอวกาศ ส ารวจดวงจนทรและดาวเคราะห



80

5.3 ดาวเทยมอตนยมวทยา ดาวเทยมอตนยมวทยา เปนเทคโนโลยอวกาศประเภทหนงทปจจบนไดมการน ามาใชประโยชนเพอการพยากรณอากาศและรายงานสภาพลมฟาอากาศตางๆ รวมทงปรากฏการณธรรมชาตทเกยวของกบชนบรรยากาศของโลก ประเทศไทยไดมการน าดาวเทยมอตนยมวทยามาใชกบหนวยงานตางๆ เชน กรมอตนยมวทยาเพอประโยชนทางดานอตนยมวทยา การเกษตร การประมง และสงแวดลอม

ภาพท 5.5 แสดงต าแหนงของดาวเทยมอตนยมวทยาและแสดงวงโคจรรอบโลกทง 2 ชนด

ดาวเทยมอตนยมวทยา ไดถกปลอยขนสอวกาศเปนครงแรก เมอวนท 1 เมษายน ค.ศ.1960 ชอ TIROS - 1 Telesion and Infrared Observational Satellite ซงเปนดาวเทยม ของประเทศสหรฐอเมรกา และถานบมาจนถงปจจบนประเทศตางๆ ไดปลอยดาวเทยมขนไป อยในอวกาศหลายรอยดวง

5.3.1 วตถประสงคและหลกการของดาวเทยมอตนยมวทยา 1) วตถประสงคของดาวเทยมอตนยมวทยา วชาอตนยมวทยา คอ วชาทวาดวยเรองราวของบรรยากาศ คอ การศกษา และตดตามบรรยากาศของโลกดวยวธการทางวทยาศาสตร โดยเฉพาะรปแบบการเกดปรากฏการณตางๆ ของภมอากาศ ในฤดกาลตางๆ และสภาพลมฟาอากาศทเกยวของกบอณหภม เมฆ ฝน ลม พาย



81

วตถประสงคของดาวเทยมอตนยมวทยา คอ ใชประโยชนเพอการพยากรณอากาศ การรายงานสภาวะอากาศ ปรากฏการณธรรมชาต ภมอากาศ และลมฟาอากาศ การพยากรณอากาศนานาชาตดวยระบบดาวเทยม ก าหนดวตถประสงคไว 3 ประการ 1. เพอถายภาพชนบรรยากาศของโลกเปนประจ า 2. เพอใหไดภาพตอเนองของบรรยากาศโลก ตลอดจนเพอเกบและถายทอด ขอมลจากสถานภาคพนดน 3. เพอท าการหย งตรวจอากาศของโลกเปนประจ าวน 2) หลกการ รบ-สง ขอมลระหวางดาวเทยมกบสถานภาคพนดน ใชหลกการเชนเดยวกบดาวเทยมสอสาร แตระบบดาวเทยมอตนยมวทยานอกจากมดาวเทยมคางฟาอยสง 35,786 กโลเมตร ในแนวเสนศนยสตรแลว ยงมดาวเทยมอยสงจากผวโลกประมาณ 800-900 กโลเมตร โคจรรอบโลกในแนวขวโลกเหนอ-ใต ถายภาพชวงคลนความรอนและภาพทตามองเหนได การถายภาพชนบรรยากาศ การหย งตรวจอากาศนน อาศยการท างานของดาวเทยมกคอท าหนาทสะทอนปรมาณแสงสวางดวงอาทตย และคลนความรอนจากสงตางๆ บนพนโลก เชน พนน า พนดน ตนไม เมฆ ฝน โดยดาวเทยมจะแปลงปรมาณของแสงสวาง และความรอนเปนสญญาณคลนวทย ความถสง แลวสงสญญาณนนกลบมายงสถานรบภาคพนดน เพอแปลและตความภาพถาย รายละเอยดตางๆ ทปรากฏบนหนาจอถงลกษณะองคประกอบทปรากฏในภาพนนบรรดาความเปลยนแปลงตางๆ ในบรรยากาศโลก จะแสดงปรากฏในภาพถายอยางตอเนองท าใหสามารถพยากรณสภาพบรรยากาศ คอภมอากาศและลมฟาอากาศแตละภมภาคไดลวงหนา

5.3.2 ดาวเทยมอตนยมวทยาทประเทศไทยใช 1) ดาวเทยมอตนยมวทยาชนดคางฟา (Equatorial Orbit) มวงโคจรอยในต าแหนงเสนศนยสตรของโลก โคจรรอบโลกใชเวลา 23 ชวโมง 56 นาท เทากบระยะเวลาโลกหมนรอบตวเองครบ 1 รอบพอด ฉะนนดาวเทยมอตนยมวทยาน จะปรากฏอย ณ ต าแหนงบรเวณเดมเสมอ โดยปกตจะโคจรรอบโลกในแนวเสนศนยสตรอยเหนอผวโลก 35,786 กโลเมตร ดาวเทยมทนาสนใจและเกยวของโดยตรงกบประเทศไทย ชอ GMS-5 มชอเตมวา Geostationary Meteorological Satellite แปลวา ดาวเทยมอตนยมวทยาอยคงทเหนอโลก ดาวเทยมชนดโคจรคางฟามหลายดวง แตละดวงมรศมตรวจสภาพบรรยากาศเหนอผวโลกไดกวางไกลถง 1 ใน 3 ของผวโลก ดาวเทยมชนดนอยสงจากผวโลกมาก แตละประเทศซงเปนเจาของดาวเทยมทสงขนโคจรคางฟาเหนอประเทศของตน จะสามารถศกษาสภาพบรรยากาศไดทกประเทศทดาวเทยมนนรบคลนแสง คลนความรอน จากผวโลกไดโดยตรง



82

ภาพท 5.6 ดาวเทยมอตนยมวทยาชนดวงโคจรคางฟา ตารางท 4 แสดงชอของดาวเทยมและต าแหนงทดาวเทยมสามารถถายภาพ

ชอดาวเทยม ต าแหนง ถายภาพครอบคลมพนท เจาของ GOES – W GOES – E

METEOSAT GMS – 5 INSAT FY-2

135 W 75 W

0 140 E 74 E

105 E

- แปซฟกตะวนออกและอเมรกาเหนอ - อเมรกาเหนอ,อเมรกาใตและมหาสมทร แอตแลนตก - ยโรป และแอฟรกา - แปซฟกตะวนตก,เอเชยและออสเตรเลย - เอเชยกลางและมหาสมทรอนเดย - แปซฟกตะวนตก,เอเชย,ออสเตรเลย และมหาสมทรอนเดย

สหรฐอเมรกา สหรฐอเมรกา

ESA.org ญปน อนเดย จน

ภาพท 5.7 พนทบนโลกบรเวณทดาวเทยมแตละดวงสามารถถายภาพได 2) ดาวเทยมอตนยมวทยาชนดโคจรรอบโลกผานขวโลก (Polar Orbit) ดาวเทยมชนดนโคจรผานขวโลกเหนอและใต ผานผวโลกตงฉากหรอเกอบตงฉากกบเสนศนยสตร และโคจรผานผวโลกทกๆ จดเพราะโลกหมนรอบแกนตวเองและโคจรสมพนธกบดวงอาทตย นนคอโคจรผานบรเวณเดมในเวลาเดมทกวน เชน ดาวเทยม NOAA-12 มความสงจากพนโลกประมาณ 870 กโลเมตร จะโคจรรอบโลกวนละ 14 รอบ โคจรรอบโลก 1 รอบใชเวลา 1 ชวโมง 42 นาท



83

และเคลอนทผานเสนศนยสตรในเวลาเดมและแนวเดมวนละ 2 ครง โดยโคจรเคลอนทจากขวโลกเหนอไปยงขวโลกใต 1 ครง และจากขวโลกใตไปยงขวโลกเหนอ 1 ครง ดาวเทยมจะถายภาพและสงสญญาณสภาคพนดนในเวลาจรงขณะทโคจรผานพนทนนๆ ซงมความกวางของภาพ 2,700 กโลเมตร ดาวเทยมชนดนไดแก NOAA-12, NOAA-14 ของสหรฐอเมรกา, METEOR ของรสเซย และ FY-1 ของจน

ภาพท 5.8 ดาวเทยมอตนยมวทยาชนดโคจรรอบโลก 5.3.3 ประโยชนของดาวเทยมอตนยมวทยา ประเทศไทยไดเชาใชดาวเทยมคางฟา ชอดาวเทยม GMS-5 ของประเทศญปน และดาวเทยมโคจรผานขวโลกเหนอและขวโลกใต ชอ NOAA-12 กบ NOAA-14 ของประเทศสหรฐอเมรกาในการพยากรณอากาศ ดาวเทยมจะตรวจวดและถายภาพเพอศกษาปรมาณแสงจากดวงอาทตยและปรมาณคลนความรอนจากสงตางๆ บนพนโลก ถายภาพสภาพของเมฆ สภาพความเปลยนแปลงของอากาศเปนประจ าวน สงภาพถายมายงสถานตางๆ บนโลก คอมพวเตอรจะตรวจวเคราะหภาพถายนนๆ ท าใหการพยากรณอากาศมความถกตองแมนย า และทนเหตการณทจะเกดขน มประโยชนอยางยงในการปองกนและเตอนภยพบต ลดความสญเสยทเกดจากสภาพอากาศทเปลยนแปลง เชน การกอตวของพาย น าทวม ฯลฯ ประโยชนของดาวเทยมอตนยมวทยาสรปไดดงน 1) ประโยชนดานอตนยมวทยา 1.ใชตดตามลกษณะอากาศในชวงเวลา24 ชวโมง ตลอดวนสามารถทราบสภาพอากาศทแทจรงโดยเฉพาะลกษณะอากาศเลวราย เชน การกอตวของพาย การเกดพายฝนฟาคะนอง การเกดน าทวม การเคลอนตวและความแรงของพายหมนเขตรอน เปนตน 2. ภาพคลนความรอนจากสงตางๆ บนพนโลกทถายได สามารถใชค านวณความเรว ลมชนบนในระดบความสงตางๆ 3. ใชหาอณหภมและความชนของอากาศในแตละระดบความสง 4. ใชตดตามการเปลยนแปลงต าแหนง จ านวนและชนดของเมฆ 5. จากการตรวจวดต าแหนงทมฝนตก สามารถใชค านวณหาปรมาณน าฝนโดยการคาดประมาณได 6. เปนแหลงขอมลอตนยมวทยาทดาวเทยมตรวจวดและรวบรวมไว สามารถตรวจขอมลอตนยมวทยาไดในบรเวณทไมมสถานตรวจอากาศภาคพนดนตงอย เชน เหนอมหาสมทร ทะเล บนภเขา บนเกาะในพนททรกนดาร เปนตน



84

7. เปนแหลงทใหขอมลเพอการพยากรณอากาศอยางตอเนองสม าเสมอ สามารถทราบไดอยางรวดเรวและใหขอมลเปนบรเวณกวาง 8. ใชประกอบการวางแผนการคมนาคมทางอากาศ โดยเฉพาะในดานการบน เพอประโยชนในการหลกเลยงเสนทางบนทอาจเปนอนตรายเนองมาจากลกษณะสภาพอากาศเลวรายตามเสนทางบน เชน บรเวณทเกดพายฝนฟาคะนองหรอบรเวณทมพายะหมนเขตรอน เปนตน 9. ใชเตอนภยและปองกนภยพบตจากสภาพลมฟาอากาศ ชวยลดความสญเสยตอชวตและทรพยสน เชน การเกดพาย น าทวม รวมถงฝนแลง ไฟปาฯลฯ

ภาพท 5.9 ภาพดาวเทยมแสดงพาย เกม KAEMI ทเกดขนในบรเวณทะเลจนใต และมอทธพลตอประเทศไทยในป พ.ศ. 2543

2) ประโยชนดานอนๆ 1.ดานการเกษตร โดยสามารถศกษาระยะเรมตนและสนสดฤดกาลเพาะปลก การเปรยบเทยบผลแตละฤดและแตละปได เพอทจะศกษาและแกปญหาตางๆทางดานการเพาะปลกเพอเพมผลผลตทางการเกษตรใหมากยงขน 2. ดานการประมง โดยการศกษาอณหภมของน าทะเล การเคลอนตวของน าทะเลเพอศกษาหาแหลงการชมนมของฝงปลา 3. ดานสงแวดลอม โดยการศกษาการเพมขนหรอลดลงของโอโซน (O3) ในบรรยากาศ การแพรกระจายของมลภาวะทางน า และเถาถานของภเขาไฟและกลมควนจากไฟปา 4. สามารถใชขอมลของต าแหนงทเกดไฟปาในฤดแลง 5. สามารถตรวจหาบรเวณทเกดอทกภยไดอยางรวดเรว และทนตอเหตการณ



85

5.4 ดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาต ปจจบนมนษยสามารถไดขอมลทางดานทรพยากรธรรมชาตตางๆ เชน ทราบปรมาณสดสวน พนทปาไม การเปลยนแปลงการใชทดน การจดท าแผนททางธรณวทยา การส ารวจทางสมทรศาสตรหรออบตภยได โดยทไมตองไปส ารวจภาพพนทจรง เนองจากไดมการน าเทคโนโลยการส ารวจระยะไกล หรอทเรยกวา รโมทเซนซง จากดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาตได 5.4.1 เทคโนโลยการส ารวจระยะไกล 1) การส ารวจขอมลจากระยะไกล (Remote Sensing) การส ารวจขอมลจากระยะไกล คอ การศกษาพนผวโลกดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรจากอากาศ เพอใหไดขอมลขาวสารพนผวโลกดวยอปกรณบนทกขอมลบนดาวเทยม การส ารวจขอมลจากระยะไกลโดยอาศยพลงงานคลนแมเหลกไฟฟาเปนพาหะในการสอสารไดเพราะวตถตางๆ ทผวโลกมคณสมบตทางคลนแมเหลกไฟฟาตางกน การบนทกขอมลดวย ภาพถายหรอเทปบนทกแถบคลนแมเหลกไฟฟา เมอไดขอมลมา 3 ลกษณะ คอชวงคลน รปทรงสณฐาน และการเปลยนแปลงตามชวงเวลาของสงตางๆ บนผวโลก น าไปวเคราะหดวยสายตาหรอคอมพวเตอรจะไดขอมลในลกษณะทแทจรงของทรพยากรในพนทหรอบรเวณทศกษาได ส าหรบองคประกอบทส าคญของรโมทเซนซงทงธรรมชาตและมนษยสรางขน คอคลนแสงพลงงานจากดวงอาทตยตงแตชวงคลนสนทสด คอรงสเหนอมวง ถงคลนยาวทสด คอรงสใตแดงและรงสความรอน เมอพลงงานแมเหลกไฟฟาจากดวงอาทตยมาถงผวโลก เกดปฏกรยาหลก 3 อยาง คอการสะทอนพลงงาน การดดกลนพลงงาน และการสงผานพลงงาน อปกรณบนทกขอมลบนดาวเทยมจะสงภาพถายสขาวด าและแถบคลนแมเหลกไฟฟาบนทกไวในแถบเทป สงมายงสถานภาคพนดนดวยคลนแมเหลกไฟฟา 2) คณสมบตของภาพจากดาวเทยมส ารวจทรพยากร 1. การผลตภาพ ภาพทไดรบจากดาวเทยมส ารวจทรพยากรมคณสมบตแตกตางจากภาพทไดจากกลองถายภาพธรรมดา กลาวคอใหขอมลเปนตวเลข สามารถน ามาผลตภาพขาวด าและภาพสผสมน ามาวเคราะหดวยเครองคอมพวเตอร ท าใหมความถกตองมากขน และสามารถบนทกภาพไดหลายคลนทงทสายตามนษยมองเหนและมองไมเหน ท าใหแยกวตถตางๆ บนผวโลกไดอยางชดเจน 2. การศกษาความเปลยนแปลงของทรพยากรไดรวดเรวทนเหตการณ ภาพทสงจากดาวเทยมถายภาพบนทก ณ ต าแหนงทเดม บรเวณเดม ท าใหสามารถเปรยบเทยบ ตดตามการเปลยนแปลงตางๆ ของทรพยากรไดเปนอยางด เชนการศกษาการบกรกปา ศกษาสภาพแหลงน าขนาดเลก ศกษาเสนทางคมนาคม ศกษาการเกดไฟปา เปนตน 3. ภาพทไดจากดาวเทยมมคณสมบตพเศษ สามารถบนทกขอมลเปนบรเวณกวาง บนทกภาพไดหลายชวงคลน ทงชวงคลนทเหนไดดวยตาเปลาและชวงคลนนอกเหนอสายตามนษยท าใหแยกวตถตางๆ บนพนผวโลกไดอยางชดเจน ภาพใหรายละเอยดหลายระดบ มผลดในการใชประโยชน



86

5.4.2 ดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาตทประเทศไทยใช ประเทศไทยมผนแผนดนกวางใหญ มทรพยากรธรรมชาตจ านวนมากจงจ าเปนตองอาศยดาวเทยมส ารวจทรพยากรชวยในการส ารวจ เชน ลกษณะภมประเทศ ธรณวทยา ปาไม การใชทดน การเกษตร สงแวดลอม การวางผงเมอง โบราณคด ระบบสารสนเทศภมศาสตร การแกไขแผนท และทรพยากรน า เนองจากพนทบางแหงเขาไปส ารวจไดยากล าบาก เชน พนทปาพร ปาทบ ประเทศไทยไดเขารวมโครงการส ารวจทรพยากรธรรมชาตดวยดาวเทยมขององคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (NASA) ตามมตคณะรฐมนตรเมอวนท 14 กนยายน พ.ศ. 2514 ปลายป พ.ศ.2524 ประเทศไทยไดจดตงสถานรบสญญาณดาวเทยมส ารวจภาคพนดนเปนแหงแรกในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ตงอยในเขตลาดกระบง มรศมขอบขายการรบสญญาณประมาณ 2,500 กโลเมตร ซงครอบคลม 17 ประเทศ ดงน ไทย อนโดนเซย ฟลปปนส สงคโปร มาเลเซย พมา กมพชา เวยดนาม ลาว บงกลาเทศ ภฏาน เนปาล อนเดย บรไน ศรลงกา ไตหวน สาธารณรฐประชาชนจน และฮองกง สถานน สามารถรบสญญาณจากดาวเทยม LANDSAT และดาวเทยมอตนยมวทยา NOAA ดาวเทยมส ารวจทรพยากรของโลกมมากมาย แตดวงทส าคญและประเทศไทยไดเขารวมรบสญญาณและใชส ารวจทรพยากร มอย 3 ดวง คอ ดาวเทยมแลนดแซท-5 ของสหรฐอเมรกา,ดาวเทยม IRS-I C, D ของประเทศอนเดย และดาวเทยม RADASAT-1 ของประเทศแคนดา ดงน 1. ดาวเทยมแลนแซท-5 (LANDSAT-5) ดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาตดวงแรกของโลกชอ แลนดแซท-1 สรางโดยองคการบรหารการบนพลเรอนและอวกาศสหรฐอเมรกา (NASA) สงขนไปอยในอวกาศ โดยโคจรรอบโลกเพอส ารวจและบนทกขอมลของโลกเมอ 23 กรกฎาคม พ.ศ. 2515 ตอมาไดมการสง Landsat-2, 3, 4 ในป 2518, 2521 และ 2525 ตามล าดบ และเมอวนท 1 มนาคม 2527 ไดสง Landsat 5 ซงเปนดาวเทยมดวงเดยวทยงคงเหลอและก าลงปฏบตงานอย ดาวเทยมแลนดแซท-5 มน าหนก 2,150 กโลกรม โคจรสมพนธกบดวงอาทตยเปนวงกลม ผานขวโลกท ามมเอยง 99 องศา ทความสง 705 กโลเมตร โคจรรอบ

โลกใชเวลา 99 หรอ 14 21

รอบตอวนและโคจรกลบมาทเดมทก 16 วน ดาวเทยมบนทกภาพครอบคลมประเทศไทยในแนวโคจร 7 แนว หรอประมาณ 40 ภาพ ใชเวลาบนทก 7 วน มระบบบนทกภาพ 2 ระบบ คอระบบกวาดหลายชวงคลน Mss จ านวน 4 ชองคลนและระบบ TM จ านวน 7 คลน และมระบบสอสาร พเศษ TDRS ทสามารถสงขอมลขณะเวลาถายภาพสสถานรบไดทนท มสถานรบภาพทวโลก ถายภาพ ภมประเทศ ภาพขยายสถานท ตวเมอง เชอม บนทกขอมลเปนตวเลข สามารถเลอกใชขอมลทบนทกไวแลว หรอขอใหมการบนทกขอมลลวงหนาได



87

ภาพท 5.10 ลกษณะและสวนประกอบของดาวเทยม LANDSAT 5

2. ดาวเทยม IRS-I C, D ดาวเทยมดวงนเปนขององคการวจยอวกาศของอนเดย โคจรแนวเหนอใตสมพนธกบดวงอาทตย โคจรสงจากผวโลก 798 และ 780 กโลเมตร โคจรซ าบรเวณเดมในทก 24 วน บนทกขอมลเปนตวเลข สามารถขอใชขอมลทบนทกไวแลวหรอขอใหบนทกลวงหนาเกยวกบพชพรรณความสมบรณของพชพรรณ ความแหงแลงของพนท ท าแผนทน าทวมและประเมนความเสยหายจากภยธรรมชาตทเกดขนได 3. ดาวเทยม RADASAT-1 ดาวเทยมส ารวจทรพยากรดวงแรกของประเทศแคนดา โคจรผานขวโลกสมพนธกบดวงอาทตย โคจรสงจากผวโลก 798 กโลเมตร บนทกขอมลจากเหนอมาใตผานประเทศไทยชวงเวลากลางวน โคจรซ าบรเวณเดมในทก 24 วน สามารถบนทกภาพตางๆ เกยวกบลกษณะภมประเทศไวใชศกษาเปรยบเทยบความเปลยนแปลง หรอตรวจเพมเตมขอมลทตองการศกษา

5.4.3 ประโยชนจากการใชดาวเทยมส ารวจทรพยากร ปาไม ศกษาพนทปาไมทวประเทศ พบวา ในป 2516 มพนทปาไมรอยละ 43.21 ของพนทประเทศ ป 2536 เหลอเพยงรอยละ 26.02 ศกษาตดตามการเปลยนแปลงพนทปาไมโดยเฉพาะปาตนน าล าธาร ส ารวจพนทปาอดมสมบรณและปาเสอมโทรมทวประเทศ ศกษาไฟปาหาพนทเหมาะส าหรบการปลกสรางสวนปาแทนบรเวณทถกบกรก การเกษตร สวนใหญศกษาหาพนทเพาะปลกของพชเศรษฐกจทส าคญ เชน ขาวนาป ขาวนาปง สวนยาวพารา สบปะรด ออย ขาวโพด การเปลยนแปลงบรเวณเพาะปลกพชเศรษฐกจตลอดจนการก าหนดพนททมศกยภาพทางการเกษตร



88

ภาพท 5.10 ภาพถายดาวเทยมแสดงบรเวณทมพชอย(พนทสแดงบรเวณปกธง) (ทมา http://www.deqp.go.th/Remote_Sensing/html/application.html)

การใชทดน ศกษาการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนวาเปนไปในรปใด เชน การเกษตรเหมองแร การกอสรางอาคาร การสรางสถานทพกผอนหยอนใจ จดท าแผนทแสดงขอบเขตการใชทดนแตละประเภทซงมการเปลยนแปลงรวดเรวตามฤดกาลและสภาพเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ธรณวทยา การจดท าแผนทภมประเทศแผนทธรณวทยาธรณโครงสรางของประเทศซงเปนขอมลพนฐานสนบสนนในการพฒนาประเทศดานอนๆ เชน การหาแหลงแร แหลงเชอเพลงธรรมชาต แหลงน าบาดาล การสรางเขอน เปนตน

ภาพท 5.11 ภาพถายดาวเทยมเพอประโยชนดานธรณวทยา(ซาย) และดานอทกวทยา(ขวา) (ทมา http://www.deqp.go.th/Remote_Sensing/html/application.html)



89

อทกวทยา ศกษาแหลงน าทงบนบก ในทะเล น าบนดนและใตผวดน ซงรวมไปถงแหลงปรมาณคณภาพการไหล การหมนเวยน ตลอดจนองคประกอบอนๆ ทสมพนธกบน า การตดตามประเมนผลการบ ารงรกษาระบบการจดสรรน าของโครงการชลประทานตางๆ สมทรศาสตรและการประมง ใชส ารวจทรพยากรน า และปรมาณทรพยากรทอยในน า รวมทงศกษาเกยวกบการไหลเวยนของน าทะเล ตะกอน ในทะเลและคณภาพของน าบรเวณชายฝง เชน การแพรกระจายของตะกอนบรเวณปากแมน าตางๆ ของอาวไทย

ภาพท 5.12 ภาพถายดาวเทยมเพอประโยชนดานสมทรศาสตร(ซาย)และการท าแผนท(ขวา) (ทมา http://www.deqp.go.th/Remote_Sensing/html/application.html)

อบตภย ประเทศไทยมกประสบปญหาเกยวกบอทกภย เชน อทกภยและวาตภยเสมอๆ ภาพจากดาวเทยมชวยในการตดตามและประเมนผลเสยหายเบองตนเกยวกบอบตภยตางๆ เชน อทกภยทจงหวดนครศรธรรมราช เมอป 2531 ท าใหทราบขอบเขตบรเวณทเกดอบตภยไดอยางรวดเรว ซงสามารถใชในการวางแผนการชวยเหลอและฟนฟตอไป การท าแผนท ภาพจากดาวเทยมเปนภาพททนสมยทสดสามารถน าไปแกไขแผนทภมประเทศมาตราสวน 1 : 50,000 ไดอยางรวดเรวมความถกตองเปนทยอมรบ ท าใหทราบลกษณะภมประเทศทเปลยนแปลงไป ตลอดจนเสนทางคมนาคมหรอสงกอสรางทเกดขนใหม ท าใหไดแผนทททนสมยเพอการวางแผนทรวดเรวและถกตองยงขน นอกจากนยงมเทคโนโลยใหม ทใชดาวเทยมชวยหาพกดภมศาสตร (ละตจดและลองจจด) ของจดใดๆ บนผวโลก



90

5.5 การส ารวจดวงจนทร และดาวเคราะห 5.5.1 การส ารวจดวงจนทร การส ารวจดวงจนทรเรมจากการสงยานอวกาศล าแรกไปถงดวงจนทร คอ ลนา 2 ซงเปนของสหภาพโซเวยตรสเซย เดนทางไปชนดวงจนทร เมอวนท 13 กนยายน 2502 สวนลนา 3 วงไปชนดานหลงของดวงจนทรทซงมนษยไมเคยเหนมากอนวามลกษณะเปนอยางไร และสงภาพกลบมายงโลกเปนครงแรกเมอ ตลาคม 2502 ลนา 5 เปนยานอวกาศล าแรกทโคจรรอบดวงจนทร ลนา 9 เปนยานส ารวจอวกาศล าแรกไปลงจอดบนดวงจนทรและสงภาพมายงโลก เมอกมภาพนธ 2509 มยานส ารวจอวกาศลนาอก 3 ล า ไดไปลงบนดวงจนทร และตกฝ นหนบนดวงจนทรกลบมายงโลก นอกจากนยานอวกาศลนา 2 ล าไปลงบนดวงจนทร มรถหนยนต 9 ลอ ขนไปขบเคลอนดวยคลนวทยและสงการโดยคนบนโลกพรอมทงไดถายภาพพนผวบนดวงจนทร ส าหรบประเทศสหรฐอเมรกาไดสงยานอวกาศล าแรกไปถงดวงจนทร เมอ พ.ศ.2506 เรนเจอร 6 เดน ทางไปถงดวงจนทร แตกลองเกดขดของไมท างานท าใหไมสามารถถายภาพพนผวดวงจนทรได หลงจากนนในป พ.ศ. 2507 ยานอวกาศ เรนเจอร 7 สงภาพพนผวดวงจนทรกลบมายงโลกไดส าเรจ และในปตอมา เรนเจอร 8 และ 9 ไดสงภาพถายใกลพนผวดวงจนทรกลบมา พ.ศ.2509-2510 ยานอวกาศสหรฐอเมรกา ลนาออรบเตอรจ านวน 5 ล าขนไปโคจรร วนรอบดวงจนทรถายภาพดานหลงและพนผวดวงจนทร เพอส ารวจหาทใหมนษยอวกาศไปลงยานอวกาศเซอรเวเยอร 7 ล า ของสหรฐอเมรกาไปรอนลงจอดบนพนผวดวงจนทรโดยทล าท 2 และ 4 ชนพนผวดวงจนทรท าใหใชการไมได สวนอก 5 ล า ยงใชการไดจงสามารถถายภาพพนผวและศกษาหนบนดวงจนทรได ท าใหเราทราบขอมลเกยวกบธรณวทยาของดวงจนทรเพมมากขน ตอมามนษยชาตไดเรยนรเรองดวงจนทรทแทจรง เมอมนษยอวกาศของสหรฐอเมรกาไปเหยยบพนผวดวงจนทรดวยโครงการอพอลโล ยานอวกาศทมมนษย 3 คนควบคม อพอลโลตงอยบนจรวดทอนท 3 ของจรวดแซทเทรน 5 น ามนษยไปดวงจนทร ยานอพอลโล 8 พรอมมนษยอวกาศ 3 คน เดนทางไปโคจรรอบดวงจนทรเปนวงรออกเดนทางเมอวนท 21 ธนวาคม 2511 เดนทางเพยง 30 นาท กสลดจรวดทอนท 3 ทง ยานอวกาศอพอลโลวงไปอก 69 ชวโมงกไปวนรอบดวงจนทรถายทอดโทรทศนพนผวดวงจนทรสงกลบมาโลก วนอยรอบดวงจนทร 10 รอบ 20 ชวโมง กเดนทางกลบโลก สวนอพอลโล 1 มมนษยอวกาศ 3 คน ขณะก าลงจะขนสอวกาศได ถกไฟไหมจากการระเบดในยานทง 3 คนท าใหเสยชวตกอนออกเดนทาง อพอลโล 11 เดนทางไปวนรอบดวงจนทรและไดน ามนษยอวกาศลงสพนผวดวงจนทรครงแรกเมอวนท 21 กรกฎาคม พ.ศ. 2512 คอ นล อารมสตรอง พลเรอนสญชาตอเมรกน อาย 38 ป นาวาอากาศเอก เอดวน อลดรน ไดเหยยบพนดวงจนทรเปนคนท 2 ทง 2 คนไดขบยานอนทรยขนจากดวงจนทรไปยานอพอลโล 11 ม ไมเคล คอนลนส เปนผขบยานอพอลโล 11 วนอยรอบดวงจนทร ทง 3 คน เดนทางกลบสโลกพรอมกนโดยสวสดภาพ



91

ภาพท 5.13 นล อารมสตรอง ขณะอยบนผวดวงจนทร (ทมา : NASA)

นอกจากนสหรฐอเมรกาไดสงยานอวกาศอพอลโล โดยมมนษยอวกาศ 3 คน ควบคมไปส ารวจดวงจนทรอก 6 ล า และยานอพอลโล 17 ไดน ายานโรเวอรส าหรบวงบนดวงจนทรไปวงส ารวจดวงจนทรดวย สรปไดวา ยานอพอลโล และยานส ารวจพนผวดวงจนทรโรเวอร เปนสงมหศจรรยของโลกในศตวรรษท 20 ผลการส ารวจดวงจนทรพบความจรงวา ดวงจนทรมก าเนดผดไปจากทฤษฎตางๆ ทคาดการณไวสนเชง ดวงจนทรคลายดาวเคราะหดวงหนง มโครงสรางภายในเหมอนโลก มอายเทาโลกคอ 4.6 พนลานป แตสวนประกอบของสารเคมบนดวงจนทรแตกตางไปจากโลก ความสมพนธระหวางโลกกบดวงจนทรจงไมใชความสมพนธระหวางแมกบลก คอคงจะไมไดแยกไปจากโลกแตมความสมพนธคลายระหวางพกบนองมากกวา และดวงจนทรเปนคลายดาวเคราะหดวงหนงมากกวาเปนกอนอกกาบาตลองลอยอยในอ านาจแรงดงดดของโลก

ภาพท 5.14 พนผวบนดวงจนทร (ทมา : NASA)



92

ภาพท 5.15 สวนประกอบของยานอพอลโล 11 (ทมา : NASA)



93

ภาพท 5.16 ลกเรอของอะพอลโล 11 จากซายไปขวา 1) นล อารมสตรอง (Neil A. Armstrong) 2)ไมเคล คอลลน(Michael Collins) 3) เอดวน บส อลดรน(Edwin E. Aldrin) (ทมา : NASA) 5.5.2 การส ารวจดาวเคราะห การส ารวจดาวเคราะหเรมแรกดวยการส ารวจอวกาศของโลก เมอวนท 4 ตลาคม 2500 คอ สปตนก 1 ดาวเทยมดวงแรกของโลกของรสเซย และวนท 17 มนาคม 2501 ดาวเทยมดวงแรกของสหรฐอเมรกา ชอ แวนการด ขนไปส ารวจอวกาศโลก การส ารวจดาวเคราะหดวยยานส ารวจอวกาศ โดยปราศจากมนษยเปนผควบคมทส าคญ เชน 1) การส ารวจดาวเคราะหดวยยานส ารวจอวกาศ 1.1) ยานส ารวจอวกาศของประเทศสหรฐอเมรกา ไดแก -ไพโอเนยร, ไพโอเนยร 5-9 ไดศกษาสภาพอวกาศระหวางดาวเคราะห สวน ไพโอเนยร 10,11 เปนยานส ารวจอวกาศ 2 ล าแรกทไปส ารวจดาวพฤหสบด ไพโอเนยร 10 เปนสงประดษฐแรกของมนษยทออกไปพนระบบสรยะสวนไพโอเนยร 11 หลงจากส ารวจดาวพฤหสบดแลวไดไปส ารวจดาวเสารดวย - มารเนอร ยานส ารวจอวกาศล าแรกทไปส ารวจถงดาวศกร เมอปลายป พ.ศ.2505 คอ ยานมารเนอร 2 สวนมารเนอร 4 เปนยานส ารวจอวกาศล าแรกทไปถงดาวองคาร และไดสงภาพพนผวดาวองคารแลวเลยผานไปในป พ.ศ. 2508 มารเนอร 6 และ 7 ไปส ารวจดาวองคารแลวผานไปเชนกน มารเนอร 9 ไปวนรอบดาวองคาร มารเนอร 10 เปนยานส ารวจอวกาศล าแรกทไปส ารวจดาวเคราะห 2 ดวง นนคอไปส ารวจดาวศกรแลวเลยไปส ารวจดาวพธ เมอ พ.ศ. 2517



94

- ไวกง 1 และ 2 ยานส ารวจอวกาศไปจอดบนดาวองคาร - ไพโอเนยร-วนส ม 2 ล า ไปส ารวจดาวศกร เมอ พ.ศ. 2521 ล าแรกไปวนรอบ ล าทสอง ไดน ายานส ารวจขนาดเลกอก 4 ล า รอนลงไปส ารวจพนผวดาวศกร - วอยเอจเยอร ไดไปส ารวจดาวพฤหสบด ในป 2522 แลวเลย ไปส ารวจดาวเสาร ในป พ. ศ. 2523 วอยเอจเยอร 2 ไปส ารวจดาวพฤหสบด ผานไปดาวเสารและเลยไปส ารวจดาวยเรนส (มฤตย)และดาวเนปจน

ภาพท 5.17 ยานอวกาศวอยเอจเยอร (ทมา : NASA) 1.2) ยานอวกาศของสหพนธรฐเซย (อดตสหภาพโซเวยต) ไดแก - เวเนรา เวเนรา 4 ส ารวจพนผวดวงจนทรในป พ.ศ.2505 และเวเนรา 7 ส ารวจพนผวดาวศกร รอนลงดวยรมชชพ เมอ พ.ศ. 2513 - มาร ยานส ารวจอวกาศมาร 2, 3 ยานส ารวจดาวองคารของสหภาพโซเวยตรสเซย สงไปเมอ พ.ศ. 2514 และ มาร 5 สงไปเมอ 2517 ไปวนรอบดาวองคาร จะเหนไดวาประเทศสหรฐอเมรกาและประเทสสหพนธรฐรสเซย เปนสองประเทศใหญทเปนหลกส าคญในการบกเบกและพฒนาเทคโนโลยอวกาศ ปจจบนประเทศอนๆ เชน ประเทศจนกไดเรมมการพฒนาเทคโนโลยทางดานอวกาศมากขน



95

2) การส ารวจดาวเคราะหดวยยานอวกาศ 1) ดาวพธ ส ารวจครงแรกโดย มารเนอร 10 เมอ พ.ศ. 2517 หลงส ารวจดาวศกรไดเลยไปส ารวจดาวพธ โคจรผานดาวพธ 3 ครง ถายภาพพนผวดาวพธกวา 5,000 ภาพ พบพนผวคลายดวงจนทรเตมไปดวยเครเตอรทงเกาและใหม มเสนผานศนยกลาง 200 กโลเมตร มแองใหญ 1,130 กโลเมตร อณหภมดานกลางวน 427 องศาเซลเซยส ในเวลาเดยวกนดานทเปนกลางคนอณหภมเยนจดถง -173 องศาเซลเซยส บรรยากาศประกอบดวย นออน อารกอนและฮเลยม 2) ดาวศกร 17 ตลาคม 2505 ยานอวกาศเวเนอรา 4 ของสหพนธรฐรสเซย ลงสบรรยากาศดาวศกรในวนท 14 ธนวาคม 2505 มารเนอร 2 ของสหรฐอเมรกาไดไปส ารวจดาวศกรโดยอยหาง 34,900 กโลเมตร จากพนผวดาวศกรและรายงานวาพนผวดาวศกรมอณหภม 427 องศาเซลเซยส ในป พ.ศ. 2510 มารเนอร 5 โคจรอยหางดาวศกร 4,000 กโลเมตร น าผลขอมลทไดรวมกบขอมลเวเนอรา 4 ของรสเซย ไดขอสรปวา บรรยากาศดาวศกรมความกดบรรยากาศเปน 100 เทาของบนโลก ทบรเวณใกลพนผว มอณหภมสง 538 องศาเซลเซยสบรรยากาศสวนใหญเปนแกสคารบอนไดออกไซด พ.ศ. 2513 ยานส ารวจอวกาศสหพนธรฐรสเซย เวเนอรา 7 ไดลงจอดพนผวดาวศกรไดสงภาพและคลนวทยมายงโลก ในป พ.ศ. 2513 มารเนอร 10 อยหางดาวศกร 5,800 กโลเมตร สงภาพมากกวา 4,000 ภาพ พบวาเมฆมหยดน าและกรดก ามะถนอยดวย นอกจากนยานไพโอเนยร-วนส ซงเปนยานอวกาศล าแรกของสหรฐอเมรกาทโคจรรอบดาวศกร เมอ พ.ศ. 2521 โดยพบวามหบเหวยาวเปน 1,000 กโลเมตร มภเขาสงบาง สวนล าท 2 ไดน ายานส ารวจอวกาศล าเลก 4 ล า ปลดแยกตวรอนลงสบรรยากาศ วดอณหภมทพนผว และอณหภมตรงเหนอพนผว 15 กโลเมตร พบวามความรอนถง 377 องศาเซลเซยส 3) ดาวองคาร สหรฐอเมรกาไดสงยานอวกาศมารเนอร 4 ผานดาวองคารเมอ พ.ศ. 2508 สวนมารเนอร 6 และ 7 ผานดาวองคาร เมอ พ.ศ. 2512 มารเนอร 9 เขาสทางโคจรรอบดาวองคารเมอ พ.ศ. 2514 และไดสงภาพมากกวา 7,000 ภาพ ส าหรบการส ารวจ ดาวองคารทส าคญทสด คอ ยานอวกาศไวกง 2 ล า ไดไปจอดบนพนผวดาวองคารเมอ พ.ศ. 2519 พบพนผวเตมไปดวยกอนหนภเขาไฟ มพนสแดง ทองฟาสชมพ บรรยากาศเจอจาง ประกอบดวยไนโตรเจน ครปตอน และเซนนอน พนผวในเวลากลางวนมอณหภมพนผว-30 องศาเซลเซยส ตอนบายมอณหภม-86 องศาเซลเซยส นอกจากนพนผวหนายงพบน าแขง หมะตามพนผวอกดวย 4) ดาวพฤหสบด ยานอวกาศไพโอเนยร 10 และ 11 เปนยานส ารวจอากาศ 2 ล าแรกทไปถงดาวพฤหสบด โดยทไพโอเนยร 10 ผานดาวพฤหสบดเมอ พ.ศ. 2516 พบดาวพฤหสบดเลกกวาและหนกกวาทคาดคดไว พนผวเปนไฮโดรเจนเหลว ปลอยกระแสไฟออกมามหาศาลตอมาไพโอเนยร 11, ยานวอยเอจเยอร ผานดาวพฤหสบด เมอ พ.ศ. 2522 และผานดาวเสารเมอ พ.ศ. 2523 สวนวอยเอจเยอร 2 ไดไปส ารวจดาวพฤหสบด พบวาดาวพฤหสบดมลกษณะคลายดาวฤกษ มวงแหวนขนาดเลดและมภเขาระเบดบนดวงจนทรไอโอ ยานวอยเอจเยอร 2 ไดผานไปส ารวจดาวยเรนส ในป 2529 และไปดาวเนปจน ในป 2532 เนองจากยานไพโฮเนยร 10 และวอยเอจเยอร 1 ยานส ารวจอวกาศทง 2 ล าจะหลดพน



96

ออกไปนอกระบบสรยะ โดยในยานไพโอเนยร 10 มแผนจารกรปชายหญง รวมทงระบบสรยะ แผนทการเดนทางจากโลก สวนยานวอยเอจเยอร 1 มแผนเสยงบนทกทงภาพและเสยงเปนแบบภาษาตางๆ ถง 60 ภาษา รวมทงภาษาไทยดวย ดาวพฤหสบดมดวงจนทร 39 ดวง พบโดยยานอวกาศ 25 ดวง 5) ดาวเสาร ยานอวกาศไพโอเนยร 11 ไดโคจรผานดาวพฤหสบดไปยงดาวเสาร โดยมระยะหาวงประมาณ 21,000 กโลเมตรเมอ พ.ศ. 2522 จากการโคจรผานครงนน ท าใหเราทราบวามวงแหวนใหม 2 วง เปนวงแหวนทมความหนาแนนต า และเชอวาวงแหวนเหลานนประกอบไปดวยน าแขงนอกจากน ยงพบวาดาวเสารมสนามแมเหลกแรงกวาโลกของเราถง 1,000 เทา แตนอยกวาดาวพฤหสบด20 เทา ยานวอยเอจเยอร-1 ไดเดนทางผานดาวพฤหสบด ในปตอไปไดเดนทางไปถงดาวเสารเมอ พ.ศ. 2523 พบวาวงแหวนของดาวเสารมจ านวนมากคอตงแตรอยวงถงพนวง ประกอบดวยอนภาคสวนทเลกทสดซงอยภายใตการควบคมของพลงแมเหลกไฟฟา จนถงกอนของแขงและฝ น ซงวดความกวางไดเปนกโลเมตร นอกจากนจากการส ารวจยงพบวามดวงจนทรเปนบรวาร 4 ดวง ทงนดาวเสารมดวงจนทรเปนบรวาร 30 ดวง พบโดยยานอวกาศ 20 ดวง สวนวอยเอจเยอร -2 ไปถงดาวเสารเมอ พ.ศ. 2524 พบขอมลตางๆ เพมขน และไดภาพถายวงแหวนของดาวเสารจากยานอวกาศทชดเจนขน แลวเลยไปดาวยเรนส และดาวเนปจน ดงกลาวแลว

**********************************************************************************

ภาพถายดาวเทยมจากดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาต แสดงพนทชมชนรอบปราสาทภมโปน อ าเภอสงขะ จงหวดสรนทร ทระดบความสงจากพนดน 1 กโลเมตร (ขอขอบคณ www.pointasia.com)



97

แบบฝกหดทายบทท 5

1) เหตใดจงตองสองกลองโทรทรรศนขนไปโคจรรอบโลกในการศกษาวตถบนทองฟา 2) ยานขนสงอวกาศปลอยดาวเทยมสอสารใหเขาสวงโคจรไดอยางไร 3) ทานคดวาการอาศยอยในอวกาศของนกบนอวกาศเปนระยะเวลานานๆ มผลกระทบตอมนษย อวกาศเหลานนอยางไรบาง 4) การส ารวจอวกาศมผลดและผลเสยตอมนษยและตอโลกอยางไร



98

แนวตอบค าถามแบบฝกหดทายบทท 5

1) เพราะบรรยากาศทหอหมโลกประกอบดวย ฝ น ละออง ไอน า และแกสตางๆ ซงมความแปรปรวน นอกจากนนแสงรบกวนจากเมองลดทอนประสทธภาพของกลองโทรทรรศน ท าใหกลองโทรทรรศนบนพนโลกสองเหนวตถทองฟาไดไกลสดประมาณ 2 พนลานปแสง แตกลองโทรทรรศนทขนไปโคจรรอบโลก ลดสงรบกวนและความแปรปรวนของบรรยากาศ ชวยขยายขอบเขตการเหนและการรบรของมนษยเกยวกบเอกภพใหไกลและละเอยดมากยงขน เปนการขายพรมแดนความรของมนษย เชน กลองโทรทรรศนอวกาศฮบเบล สองเหนวตถทองฟาไดไกลออกไปประมาณ 14,000 ลานปแสง นอกจากนนบรรยากาศยงกรองและกนรงสคลนสนไมใหลงมาถงผวโลก จงตองสงกลองโทรทรรศนในชวงรงสคลนเอกซ รงสแกมมา และรงสยวออกไปโคจรรอบโลก เชนเดยวกบคลนความรอนและอนฟราเรดทถกบรรยากาศดดกลน จงตองสงยานอวกาศในชวงคลนอนฟราเรดออกไปโคจรรอบโลกดวย

2) ยานขนสงอวกาศปลอยดาวเทยมสอสารใหเขาสวงโคจรไดโดยบรรทกดาวเทยมสอสารขนจากฐานสง ดวยพลงขบดนของจรวดเชอเพลงแขง ตามดวยพลงขบเคลอนของเชอเพลงเหลว ดวยความเรวประมาณ 8.2 กโลเมตรตอวนาท เพอใหยนขนสงอวกาศเขาสวงโคจรรอบโลกทความสงประมาณ 600 กดลเมตร ในขณะทโคจรรอบโลก หองบรรทกดาวเทยมจะเปดออก และแขนกลของยานอวกาศจะจบดาวเทยมใหอยในต าแหนงทจะเคลอนทขนโดยใชจรวดเลกๆ เพอเพมความเรวแกดาวเทยมใหขนไปอยสงประมาณ 35,000 กโลเมตร จากพนโลก และยานขนสงอวกาศกเดนทางกลบมายงพนโลก ณ ต าแหนงนดาวเทยมจะมความเรวประมาณ 3.07 กโลเมตร/วนาท ในการวนรอบโลก ซงท าใหดาวเทยมโคจรรอบโลกดวยความเรวเชงมมเทากบการหมนของโลก ดาวเทยมสอสารทระดบนจงอยบนฟาทเดมของคนบนโลกตลอดเวลา

3) มนษยถอก าเนดบนโลก การท างานของอวยวะตางๆ ภายในรางกายอยภายใตสนามความโนมถวงของโลก การอาศยอยในอวกาศ ซงเปนสภาวะไรน าหนกเปนเวลานานท าใหระบบตางๆ ภายในรางกายเปลยนแปลง เชน กลามเนอทกสวนมขนาดเลกลง กระดกเปราะและแตกหกงาย

4) ผลดของการส ารวจอวกาศ 1. มนษยมความรความเขาใจเกยวกบดาราศาสตร ก าเนดโลก และเอกภพดกวาเดม 2. เกดเทคโนโลยอวกาศกาวหนา ซงน ามาใชในสงคมมนษย เชน เซลลเชอเพลง เซลลสรยะ หนยนตบงคบระยะไกล เกดพฒนาการดานสอสาร เปนตน 3. ขยายขอบเขตการคด และจนตนาการของมนษยเกยวกบก าเนด การด ารงอยความเปนไป และการแตกดบของโลก และดวงดาวอนๆ เกดนยามอวกาศและภาพยนตรเกยวกบอวกาศ 4. การแสวงหาทรพยากร โบราณสถาน และการตงถนฐานนอกโลก



99

ผลเสยของการส ารวจอวกาศ 1. ท าใหสญเสยเงนตราและทรพยสนเปนจ านวนมาก 2. เกดการรบกวนบรรยากาศของโลกจากการสงจรวดแตละครง และเกดขยะอวกาศจากดาวเทยมหรอยานอวกาศทหมดอายการใชงาน 3. มแนวโนมทจะพฒนาไปสสงครามอวกาศ และน าไปสการท าลายมนษยโดยเทคโนโลยอวกาศ

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



100

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน บทท 4 เทคโนโลยอวกาศ

1. การทจรวดเดนทางสอวกาศตองประดษฐจรวจเปนชนๆ เพออะไร ก. แกปญหาเรองมวล ข. สะดวกในการบรรจเชอเพลง ค. แกปญหาเรองการขนยาย ง. สะดวกตอการถอดเกบรกษา 2. ความเรวของการผละหนจากโลกเปนอยางไร ก. ยงสงความเรวของการผละหนยงชาลง ข. ยงสงความเรวของการผละหนยงเรวขน ค. ความเรวของการผละหนจากโลกเทากนทกระดบ ง. ไมมขอถก 3. หากจะใชยานออกไปโคจรรอบดวงอาทตย จรวดทพายานออกไปตองมความเรวทผวโลกมากกวาเทาใด ก. 10.2 กโลเมตรตอวนาท ข. 11.2 กโลเมตรตอวนาท ค. 12.2 กโลเมตรตอวนาท ง. ผดทกขอ 4. ในการปฏบตงานในอวกาศ การใชยานในการขนสงอวกาศหรอจรวดดกวากนอยางไร ก. จรวดดกวา เพราะสามารถเผาไหมหมดในอากาศ ข. จรวดดกวา เพราะสามารถท าเปนชนๆ ชวยแกปญหาเรองมวลลงได ค. ยานขนสงอวกาศดกวาจรวด เพราะมลกษณะการสรางแขงแรงกวาจรวด ง. ยานขนสงอวกาศดกวาจรวด เพราะสามารถน ามาซอมแซมไดอกโดยไมตองทง 5. การปลอยใหดาวเทยมโคจรรอบดาวเคราะหจะเกดแรงดงดดระหวางดาวเทยมกบดาวเคราะหนน แรงดงดดนขนอยกบอะไร 1. ระยะระหวางดาวเคราะหกบดาวเทยม 2. มวลของดาวเคราะห 3. มวลของดาวเทยม 4. ขนาดของดาวเคราะหและดาวเทยม ค าตอบทถกตองคอขอใด ก. 1เทานน ข. 1 และ 2 ค. 1, 2 และ 3 ง. ถกทกขอ 6. ก าหนดให A = ส ารวจสภาวะแวดลอมของโลก วจย และปฏบตการทดลองบางอยางทไมสามารถ ท าไดบนโลก B = ประกอบดวยยานขนสงอวกาศ ถงเชอเพลงภายนอก และจรวดขบดนเชอเพลงแขง A และ B คออะไร ตามล าดบ ก. ยานอวกาศ จรวด ข. สถานอวกาศ จรวด ค. ดาวเทยม ยานขนสงอวกาศ ง. ดาวเทยม ระบบขนสงอวกาศ



101

7. ผทประสบความส าเรจในการสรางจรวดเชอเพลงเหลว คอผใด ก. เซอรเก คอโรเลฟ ข. ไซออล คอฟสก ค. โรเบรต กอดดารด ง. เวรนเฮอร วอน บราวน 8. การฝกทนตอสภาพไรน าหนก ( weight lessness ) ควรจะเปนอยางไร ก. ฝกใหนกบนอยอยางโดดเดยว ข. นกบนอวกาศจะสวมชดพเศษลงไปอยในน า ค. ฝกการเคลอนทเปนแนวโคงในลกษณะวงกลม ง. นกบนอวกาศจะสวมชดอวกาศลงไปอยในอโมงคลกๆ 9. ระบบขนสงอวกาศสามารถลดคาใชจายและเพมสมรรถนะในการใชประโยชนจากอวกาศในดานตางๆ เพราะสามารถน าสวนใดของระบบขนสงกลบมาใชไดอกหลายครง

ก. ยานขนสงอวกาศ และจรวดเชอเพลงแขง ก. ยานขนสงอวกาศ และถงเชอเพลงดานนอก ข. ถงเชอเพลงดานนอก และจรวดเชอเพลงแขง ง. ยานขนสงอวกาศ ถงเชอเพลงดานนอก และจรวดเชอเพลงแขง 10. ในสภาพไรน าหนกมผลตอสภาพรางกายของนกบนอวกาศอยางไร ก. หวใจเตนแรงและเรวกวาปกต ข. กลามเนอออกแรงนอยกวาปกต ค. ของเหลวในรางกายเคลอนจากสวนลางขนสวนบน ง. ขอ ก และ ค ถก 11. การแกปญหาในการเดนทางสอวกาศในเรองของมวลท าไดอยางไร ก. ออกแบบเปนชนๆ ประกบกน ข. ออกแบบโดยใชวตถทมน าหนกเบา ค. ออกแบบจรวดใหมรปทรงเพรยวลม

ง. ออกแบบโดยใชเครองยนตขนาดเบาลง แตแรงขบดนสง 12. ค ากลาวใดไมถกตอง ก. จรวดเคลอนทดวยแรงกรยา เครองบนไอพนเคลอนทดวยแรงปฏกรยา ข. จรวดน าเชอเพลงและออกซเจนขนไปดวยกน เครองบนไอพนน าไปแตเชอเพลง ค. จรวดเคลอนทไดในอวกาศ เครองบนไอพนเคลอนทในบรรยากาศ ง. จรวดท าหนาทยานอวกาศและนกบนเขาสอวกาศ เครองบนไอพนพาผโดยสารและสมภาระไปมาบนโลก



102

13. ดาวเทยมส ารวจทรพยากรธรรมชาตจะตดตงอปกรณพเศษชนดใดในการถายภาพเพอดสภาพปาอณหภมของน าและลกษณะแมน า 1. กลองอนฟาเรด 2. กลองโทรทรรศน 3. กลองอลตราไวโอเลต ค าตอบทถกตองคอขอใด ก. 1 และ 2 ข. 2 และ 3 ค. 3 และ 1 ง. 1, 2 และ 3 14. ในการตรวจการแผรงสของดวงอาทตยและการตรวจวดระดบของเมฆ ตองใชขอมลจากการส ารวจของดาวเทยมประเภทใด ก. ดาวเทยมสอสาร ข. ดาวเทยมอตนยมวทยา ค. ดาวเทยมส ารวจทรพยากรโลก ง. ข และ ค ถก 15. ดาวเทยมสงเกตการณดาราศาสตรจะตดตงอปกรณชนดในการศกษาดาวเคราะห 1. กลองอนฟาเรด 2. กลองโทรทรรศน 3. อปกรณดาราศาสตร ค าตอบทถกตองคอ ก. 1 และ 2 ข. 2 และ 3 ค. 1 และ 3 ง. 1, 2 และ 3 16. อปกรณส าคญทตดตงไปกบกลองโทรทรรศนอวกาศฮบเบลคอ 1. ระบบคอมพวเตอร 2. เครองตรวจวดสเปกตรม 3. เครองปรบทศทางของกลอง 4. เครองตรวจรงสอลตราไวโอเลต ขอทถกตองคอ ก. 1 และ 2 ข. 2 และ 3 ค. 1, 2 และ 3 ง. 1, 2, 3 และ 4 17. ขอมลทไดจากกลองโทรทรรศนอวกาศฮบเบลชวยใหมนษยเกดความเขาใจในเรองใดบาง ก. สวนประกอบในระบบสรยะ ข. การก าเนดของดาวฤกษ ค. ววฒนาการของเอกภพ ง. ถกทกขอ 18. ภาพถายพายซงดาวเทยมอตนยมวทยาถาย จะถกสงมายงโลกโดยวธใด ก. ภาพถายสงมากบคลนวทย ข. สงแสงในรปของคลนมายงภาคพนดน ค. สงสญญาณวทยมายงสถานรบภาคพนดน ง. ถกทกขอ 19. จดมงหมายของการสงยานอวกาศไปส ารวจดาวเคราะหดวงอนๆ คออะไร ก. ตองการทราบวาโลกเกดมาจากไหน ข. ตองการหาแหลงก าเนดของดาวฤกษ ค. ตองการหาแหลงทอยใหมใหประชากร ง. ตองการเผยแพรความรและวทยาศาสตร 20. ขอใดไมใชประโยชนของดาวเทยมอตนยมวทยา ก. ตดตอสอสารทงในและนอกประเทศ ข. ส ารวจสภาพพนผวของดาวเคราะห ค. ตรวจดการกอตวแลการเคลอนตวของพาย ง. ก และ ค ถก



103

21. เหตใดการประมงในปจจบนจงตองอาศยขอมลจากดาวเทยมส ารวจทรพยากรโลก ก. ดาวเทยมชวยชบอกแหลงปลาชกชม ข. ดาวเทยมชวยชบอกขอบเขตของนานน าเศรษฐกจ ค. ดาวเทยมชวยบอกอนตรายทจะเกดขนไดจากการจบปลา ง. ถกทกขอ 22. การสงหอวจยลอยฟาขนไปโคจรรอบโลกเพออะไร ก. เพอวจยคลนสนจากดวงอาทตย ข. เพอส ารวจทรพยากรและภาวะแวดลอมโลก

ค. เพอศกษาคนควาการท างานของนกบนอวกาศใสภาพไรน าหนก ง. ถกทกขอ 23. ผลทไดรบจากการสงดาวเทยมสปตนก 1 ไปโคจรรอบโลกคอขอใด ก. ขอมลเกยวกบความแตกตางของพนผวโลก ข. ขอมลเกยวกบลกษณะของพนดนและพนน าของโลก ค. ขอมลเกยวกบความแปรปรวนของลมฟาอากาศของโลก ง. ขอมลเกยวกบความหนาแนนและอณหภมของบรรยากาศชนสงของโลก 24. ระบบขนสงอวกาศ สามารถน าสวนใดมาซอมแซมใชใหมไดบาง ก. ยานขนสงอวกาศ และจรวดเชอเพลงแขง ข. ยานขนสงอวกาศ และถงเชอเพลงภายนอก ค. จรวดเชอเพลงแขง และถงเชอเพลงภายนอก ง. จรวดเชอเพลงแขง ถงเชอเพลงภายนอก และยานขนสงอวกาศ 25. ยานขนสงอวกาศทถกสงขนบนเปนล าแรก ไดแกขอใด ก. แชลเลนเจอร ข. แอตแลนตส ค. ดสคฟเวอร ง. โคลมเบย 26. การท างานภายในยานอวกาศจ าเปนตองสวมชดอวกาศหรอไม

ก. จ าเปน เพอความปลอดภย ข. ไมจ าเปน เพราะอยในชวงพกผอน ค. ไมจ าเปน เพราะภายในยานถกปรบสภาพแวดลอมใหเหมาะสมแลว ง. ไมจ าเปน เพราะตวยานอวกาศเปรยบเสมอนเกราะปองกนอยแลว 27. การปลอยดาวเทยมใหโคจรอยรอบดาวเคราะห จะเกดแรงดงดดระหวางดาวเทยมกบดาวเคราะหนน แรงดงดดนขนอยกบอะไร 1. มวลของดาวเทยม 2. มวลของดาวเคราะห 3. ขนาดของดาวเคราะหและดาวเทยม 4. ระยะหางระหวางดาวเคราะหกบดาวเทยม ค าตอบทถกตองคอขอใด



104

ก. 4 เทานน ข. 1 และ 4 ค. 1, 2 และ 3 ง. 1, 2, 3 และ 4 28. ยานขนสงอวกาศถกสงขนไปปฏบตงานอยางไร ก. น าวตถหรอดาวเทยมทช ารดกลบมาซอมแซมบนพนโลก แลวน าขนไปปลอยในครงตอไป ข. ท าการทดลองทางอตสาหกรรมตางๆ เชน การหลอม ผลตโลหะผสม รวมถงการท าวคซนในอวกาศ ค. น าดาวเทยม หองทดลองคนควาทางวทยาศาสตร และกลองโทรทรรศนอวกาศ ไปปลอยในวงโคจรรอบโลก ง. ถกทกขอ 29. นกบนอวกาศทท างานอยในยานอวกาศ จะอยในสภาพไรน าหนก เวลานอนตองใชสายรดยดตวเองไวกบสวนใดสวนหนงของยานอวกาศ เพอปองกนตวเองขณะหลบไมใหลอยไปปะทะกบสงอนจนเกดอนตราย แรงใดมผลท าใหนกบนอวกาศลอยไปมามากทสดขณะหลบ ก. แรงดงดดของโลกกบนกบนอวกาศ ข. แรงเนองจากความเรงของยานอวกาศ ค. แรงดงดดของนกบนอวกาศกบยานอวกาศ ง. แรงเนองจากการเคลอนทรอบโลกของยานอวกาศ 30. ขอมลทสงจากดาวเทยมในรปสญญาณคลนวทย และสญญาณคลนวทยโทรภาพมายงสถานรบสญญาณบนโลกทางสถานและแปรความหมายคลนวทยออกมาลกษณะใด 1. ตวเลข 2. ภาพถาย 3. กราฟ ค าตอบทถกตองคอขอใด ก. 1 และ 2 ข. 2 และ 3 ค. 1 และ 3 ง. 1, 2 และ 3

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน บทท 5 เทคโนโลยอวกาศ

1) ก. 2) ก. 3) ข. 4) ง. 5) ข. 6) ง. 7) ค. 8) ข. 9) ก. 10) ข. 11) ก. 12) ก. 13) ก. 14) ข. 15) ข. 16) ค. 17) ง. 18) ข. 19) ข. 20) ง. 21) ก. 22) ง. 23) ง. 24) ก. 25) ง. 26) ค. 27) ข. 28) ง. 29) ก. 30) ง.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Contentastrounit5

Education

Transcript of Contentastrounit5