พนเอก มารวย สงทานนทร

26 เมษายน 2557

by Manfred F.R. Kets de Vries

Four pathologies that can hobble an executive and bring misery to the workplace—

and what to do about them.

Harvard Business Review, April 2014

Manfred F.R. Kets de Vries is the Distinguished

Professor of Leadership Development and organizational

Change at Insead in France, Singapore, and Abu Dhabi.

His most recent book is The Hedgehog Effect: The

Secrets of Building High Performance Teams (John Wiley

& Sons, 2011).

ผบรหารระดบสง มพลงในการสรางสงแวดลอมทเออใหกบ

บคลากร ในการท างานอยางเตมความสามารถ หรอท าใหท

ท างานเปนพษ บคลากรอยอยางปราศจากความสข

ผน าทด สรางบรษททมกฏเกณฑ เนนการท างานใหมผลงานท

ออกมาดของบคลากร สวนผน าทเปนพษ ท าใหสงแวดลอมผด

แผกไปตามพยาธสภาพของผน าดวย ไมวาจะเปนแผนทางธรกจ

ระบบ และโครงสรางขององคกร

การแสดงออกของผน าทเปนพษ อาจจะมสงละอนพนละนอยปน

กนไป ไมตรงกบทฤษฎนก แมผน าทปกตกอาจแสดงออกความ

ไมปกตไดในบางครง

ความเปนพษของผน า ม 4 ประการคอ

1. ผน าแบบหลงตวเอง (THE NARCISSIST)

2. ผน าแบบคมดคมราย (THE MANIC-DEPRESSIVE)

3. ผน าแบบด อแพง (THE PASSIVE-AGGRESSIVE)

4. ผน าแบบไรอารมณ (THE EMOTIONALLY DISCONNECTED)

1. ผน าแบบหลงตวเอง

เปนสงทพบไดมากทสด เราทกคนเปนมากบางนอยบาง

การรกหรอหลงตนเองน ถามในระดบทเหมาะสม จะเปน

ภมคมกนจากการเปลยนแปลงของชวต แตถามมากเกนไปจะ

เปนอนตราย

การหลงไหลไดปลมในความสงางามของตนเอง ท าใหผหลง

ตนเอง เกดความเหนแกตว ไมค านงถงคนอน ตองการเรยกรอง

ความสนใจ ตองการมชอเสยง ตองการอ านาจและเกยรตยศ โดย

ไมค านงถงรปแบบ

เราจะรไดอยางไรวาเขาเปนพวกหลงตวเอง

รไดจากการสงเกตผทเปนลกนองของเขา ทบอกวาเขาดแตใช

งาน (user) ไมเคยใหอะไรตอบแทน ท าใหผรวมงานบางคนไป

เขากบฝายตรงขาม หรอขอยายตวเองไปท างานในหนวยอน

ผทหลงตวเอง มกชอบท าใหตนเองดด แตงตวด มมตรไมตร

และนาหลงไหล

เขามกจะมองผคนเปน 2 พวกคอ ถาไมใชเพอนกคอศตร (for or

against) ถาใครเปนพวกตรงขาม เขาจะท าการขจดออกไป ไมให

อยขวางทาง

การสอนผทหลงตนเอง

กฏขอแรกคอ หลกเลยงการท าใหความรสกภาคภมใจในตนเอง

ของเขาแตกสลายไป เพราะสงทเขาแสดงออกเปนการชดเชยสง

ทขาดไปในวยเดก คอการไมสามารถตอบสนองความพงพอใจ

ของผปกครองไดนนเอง หรอเกดจากผปกครองกระตนเดกมาก

เกนไป (overstimulation) โดยไมค านงถงหลกความจรง

จนกระทงเขาท าไมได

ผทหลงตนเองดเหมอนเปนผทมความมนใจสง แตเปนไปเพอ

ปดบงจดออนทอยลก ๆ

การสอนผหลงตนเอง คอการใหมความมนใจในตนเองเปนพนฐาน

ใหการเคารพและชมเชยในสงทเขาท าไดด โดยใหแสดงความเหนอก

เหนใจเขากอน เพอสรางความไววางใจ แลวจงคอย ๆ ปรบเปลยน

พฤตกรรมของเขาอยางคอยเปนคอยไป ซงม 2 วธคอ

1. การถายโอน (Transference) ผทหลงตนเองมความตองการ 2

อยางคอความสมบรณแบบ หรอไมเหนความส าคญเลย ความ

ตองการเอาใจผปกครองในวยเดก จงถกถายโอนมาเปนเอาใจผทม

อ านาจหรอผฝกสอนแทน

2. การแขงขน (Competitiveness) ใหความทาทาย เปนการดงความ

ทะเยอทะยานมาใชประโยชน เพอทดแทนการโออวด แตไมท าจรง

2. ผน าแบบคมดคมราย

การมพฤตกรรมเดยวดเดยวราย หรอเปนคนม 2 บคลกภาพ

(bipolar disorder) ทมอาการเหมอนผทเปนโรคจต มระดบทงเปน

มากหรอเปนนอย แมมอาการเพยงเลกนอย กสงผลกระทบกบ

อาชพและผรวมงาน

จะรวาผน าเปนแบบคมดคมรายไดอยางไร

โดยมากมกจะมประวตทางการแพทย ในการขอค าปรกษากบ

จตแพทย และไดรบยาลเธยม (lithium) เพอรกษาอาการ ท าให

เขามชวตทราบเรยบ ไมนาตนเตน ซงท าใหเขาเลกกนยาในเวลา

ตอมา

นอกจากน เขามกมประวตในการใชสารเสพตด ตดสรา เพราะ

เกดอาการคลงไคล ในการท าใหเคลบเคลมของสงเสพตด

การสอนผทมอารมณคมดคมราย

ผทมอารมณคมดคมราย ตองรกษาทงทางดานยาและโดย

จตแพทย แตผปวยมกไมใหความรวมมอ

ดงนนทางทดในการสอนคอ ใหเขากลาเผชญกบความจรงกบ

ความสมพนธทเขามกบผคนรอบขาง ไมวาจะเปนดานครอบครว

หรอเพอนรวมงาน เพอสถาปนาโครงสรางใหม ทท าใหเขารสก

ไดถงความปลอดภย (ซงตรงขามกบการสอนผทหลงตนเอง)

คชวตและครอบครว (Partners and family) เปนการไดรบรความ

ปรารถนา เปาประสงคในชวต ในมมมองของคชวตและครอบครว

เพอใหเขามความเขาใจทถกตองมากขน และท าใหเขามอารมณท

มนคง

เพอนรวมงาน (Colleagues) ในท านองเดยวกน การทเขามความ

เขาใจความรสกของทมผบรหารและไมใชผบรหาร จะมสวน

ปรบเปลยนพฤตกรรมของเขาได

ผน าทเดยวดเดยวราย เปนผทรตววาตนเองมปญหา (ไมเหมอนกบผ

หลงตนเอง) การสอนจงสามารถบอกความจรงไดตรง ๆ ถงการให

ความชวยเหลอ และในการขอความรวมมอในการท างานดวยกน

3. ผน าแบบด อแพง

เปนค าอธบายถงผน าทไมแสดงออกของความไมพอใจอยาง

ตรงไปตรงมา และไมชอบการเผชญหนา

เบองลกพฤตกรรมนมมาจากชวตในวยเดก ทอยในครอบครวท

ถกหามการแสดงออกอยางตรงไปตรงมา ท าใหเกดอาการเกบกด

การด าเนนชวตจงแสดงออกเสมอนใหความรวมมอ แตทวาความ

จรงด อแพง

พฤตกรรมทไมใหความรวมมอแตเจาตวไมรส านก เมอผอนรสก

อดหนาระอาใจ กลบปกปองตนเอง และเทยวกลาวโทษแตผอน

โดยไมเหลยวดตนเอง

จะรวาผน าเปนแบบด อแพงไดอยางไร

ผน าแบบด อแพงแมจะมขอตกลงแลว แตมกจะไมท าตามสญญา

เชนงานเสรจไมทน มาเขาประชมสาย มแตขอแกตว หรอท า

ไมไดตามเปาหมาย

เขามกเปนคนผดวนประกนพรง ท างานไมมประสทธภาพ และ

ชอบลมค ามนสญญา เมอคาดคนมากเขามกจะไมท าเลย แตถา

ปลอยใหท างานตามสบายไมกดดน เขาจะท างานไดด

ตวเขาเองนนแหละ ตกเปนเหยอในพฤตกรรมของตนเอง

การสอนผน าแบบด อแพง

ผทด อแพงตองการความชวยเหลอจากผทมอ านาจมากกวา โดย

วธการสงเสรมการเปลยนผาน

ใหเผชญอยางสม าเสมอ (Consistent confrontation) วธการของผ

ฝกสอนคออยาโตเถยงหรอชแจงใด ๆ ใหถอยออกมากอน ใหเขา

ไดทบทวนค าพดของเขาเอง เพราะเขาถอวาการโตเถยงท าใหเขา

ตกเปนเหยอ และเราคอผราย แตใหกลาวตกเตอนโดยสภาพวา

วธการด อแพงน ไมเปนผลดกบเขา ในการสรางสมพนธภาพทด

กบผอน

ฝกพฤตกรรมทดกวา (Practicing better behavior) ผทด อแพง

เปนผทขาดความมนใจในตนเอง ผฝกสอนตองสรางความมนใจ

โดยการถามเขาโดยตรงวา ใหอธบายวา เขาจะแกปญหาหรอ

แกไขสถานการณทเขาก าลงเผชญอยอยางไร

ยอนดเรองในอดตของครอบครว (Exploring the family) การ

ซกถามเรองของครอบครวในอดต อาจท าใหคนพบสาเหตของ

การเปนคนด อแพงได เชน กฏการหามเถยงบดาเปนตน

4. ผน าแบบไรอารมณ

ผน าแบบไรอารมณกกอเกดปญหาไดเชนเดยวกน

ในทางจตวทยาเรยกบคคลประเภทนวา alexithymia ซงมาจากภาษา

กรกทแปลวา ไมมค าบรรยายของอารมณ (no words for emotions)

ผน าทขาดพลวต ขาดแรงบนดาลใจ ขาดวสยทศน จงเปนการยากใน

การสรางแรงจงใจใหกบผอน

การขาดทกษะการตดตอสอสาร และเปนคนทคาดเดาไดยาก ท าให

ไมสามารถดงความเกงทมอยในบคคลมาใชประโยชนไดอยางเตมท

การไมมอารมณ สงผลตอวฒนธรรมขององคกร และท าใหบคลากร

ขาดความคดสรางสรรคและการสรางนวตกรรม

จะรไดอยางไรวาเปนผน าแบบไรอารมณ

เขาจะเปนคนทเขาพวกไดยาก ไมรวาจะตองปฏบตตนอยางไร

เมอเขามความเครยด จะมอาการทางรางกายคอ ปวดทอง

กลามเนอตง และปวดศรษะ แตไมแสดงออกทางอารมณ

เปนปกตของบคคลไรอารมณ ทไมรวาเหตใดรางกายจงมความ

ผดปกต โดยไมรวาสาเหตเกดมาจากทางดานจตใจ

การรกษาทางดานรางกายจงไมใชหนทางแกไข

การสอนผน าแบบไรอารมณ

แนะน าใหเขารจกแสดงออกทางอารมณอยางถกตอง 2 ระยะคอ

การแกปญหาแบบเรงดวน (Fixing immediate problems) ใหรจก

การสรางสมพนธภาพกบผอนเปนล าดบแรก เชน ใหเขารจกไถ

ถามผอน วาเกดอะไรขน มสงใดใหเขาไดชวยเหลอหรอไม

การแสดงออกความรสก (Describing the pain) รจกแสดง

ความรสกสวนลกออกมา รวมแลกเปลยนเรยนรกบผอน รจกเลน

หวบาง อยาแสดงตนเหมอนหนยนตทไรความรสก

วธการอนทชวยผน าแบบไรความรสกได

การรกษาแบบกลมและการรกษาทงครอบครว ท าใหผเขาฝกอบรม

รจกการแสดงออกทางอารมณ และรจกสงเกตตนเองดวย

รวมถงวธการสะทอนกลบดานชวต การผอนคลายทางอารมณ การฝก

สมาธ การฝกจนตภาพ และการสะกดจต กอาจชวยไดเชนกน แมใน

กลมคนทไมสามารถควบคมตนเองไดในภาวะเครยด เปนการเพม

การรจกตวตนทมความสมพนธกบสภาวะแวดลอม

เชนเดยวกบมนษยกระปอง (Tin Man) ทคนพบวาตนเองกมหวใจ

ผน าแบบไรอารมณสามารถเรยนรการแสดงออกทางอารมณได ซงจะ

ท าใหเขามความสมพนธกบผอน โนมนาวผคนได สรางขวญและ

ก าลงใจ ท าใหองคกรเปนสถานททนาสนใจและนาท างาน

การเปนผบรหารทมประสทธผล

ผบรหารทไมรจดออนของตนเอง เปรยบเสมอนเรอทเผชญกบ

ภเขาน าแขงในทะเล ทลมไปวาอนตรายมอยใตน า

ผน าทมประสทธผล รจกประสานปฏกรยาตอบสนองและการ

กระท าเขาดวยกนอยางมปญญา และรจกยบยงชงใจในการใช

อ านาจ

การทผน ามผฝกสอน เปนการชวยชจดออนใหกบผน า ซงมผลตอ

พฤตกรรมในการแสดงออก ทผน าอาจไมรสกตว

Chinese Proverb