4- »• r -DIssERTATIO HIsTORICA

De

CHARIsMATE REGIO

sTRUMAsCURANDI,

QuamConstntitnte AmphJJ* C«Ue*, sh]hsipBt

Acadcmk Abotr(ts yPRssisIDE

F1RO Cl.Mag. ALGOTHO A.

sCARIN,'Philos. Civil & Histor, Pros. Ordin.

& Faculr» h» t» Decano spectabili,ad examen publicum desert

CAROLUs MAGNUs NORDINJemtius.

die 3. Novem b. cididccxxxiv.Loco horisqve solitis.

ABOssi, £xc. Joh»Kaarop«,R,Ac.Typ,

s:ae R:* M:titMagnae Fidei VIRO

Reverendijjimo s.tri ac Domino

D». NICOLAOsTERNEL,

s.s. Theol, DOCTORI,Norlandiarum occidentalium

sUPERINTENDEN'11,Ven. Consisi:. ,Herrcesandensis

PRAEDI,Gymn stholaiumqve

EPHORO.CeUsiernrro, AdcuratisTnto-MssiCENA i 1 MAGNO.

Tstneritatis notam, sinientia iu*dicio meo ntcyce efflixiam, c/uodju»%enilia haecce a/pissuiTUO peneral> lisi-sit rt^/u(limant. si enim ad illius apo-

phlegma-

tt*mat ;s saensaum .*• Magnosv ma

Flohilismo ataue Ampli/simo ViroDn. JOHANNI sVAHN,

CAMERARIO per provinciam Aboenstm *Biorncburgensem , Alandiarrquc adeu-ratifflmo. Nutritio de me optime meri-to, quovis honoris cultu aetatem pro*

seqvendo.

Pluritn, Rev. atq, Vrtelarisstmo ViroDn.CHRIsTIANO BUsCHERO*Ecclesiarum, qvae Christo in RagundaJemtlandorum colliguntur, Pastori di-gnissimo , Patrono & Fautori asstumatissi-mo, omni observantiae cultu aeternum

colendo.Reverendo atque Do insimo ViroDn. PETRO RIsLER,

Adjuncto Ministerii in Ragunda pervi-gili, amico perpetim adamando.

iiOc quicquid est speciminis AcademicixJL J benevolentiae documenta, in vene-Patroni, Promotores , Fautoresque eserre &siatis 3 ejl quod enixe rogo. sgo dum /piro ,

incolumitate perenni, invo*Nominum

Cultor ok-Carolus Maa

Admod. Rev. attue Pra'lar's!im)t VirisDnn; MAGIsTRIs,

In Regio Gymn.Hctnoesandensi s.TheoI.& Philos- Lector ibus , itcmqve scholaeTriv. Restori & ConResiiri, PraeceptoribusUti anteasidelissimis, ita Patronis & Pro-motoribus meis , nunc qvoqve propen-

sistimis, ad cineres suspiciendis.Plurim. Rev. atque Clarissimo Viro

Dn* LAUR. RUNNEBERG,Ecclesiarum, qvae Christo in AlundaUp-landorum, colliguntur Paflori meririssi-rro i Fautori & consanguineo longe ca-rissimo jomnibui modis honoratissinao,

sperabili, Prudentissimoque ViroDn. NICOLAO WEsTLIN,

Civi Herncesand- atqve Mercatori sol-r-tissimo cpnsanguinco carissimo,, multis

nominibus honorando.oh prostita a puero mihi eximia savoris atrAbundi ae gratijsimi animi pignus , vobisvolui debui ,quod ut vultu propitio acti-summum Numen, pro Vestra, Pejirorumquecare nullus drjinam,VeslrorumsorvantifflMUsgnus Nordin,

§ T. Procem'um Originem morborum sigra\§ II. Quid struma sit explicat,§. III. Principes in Gallia medicos exhibet.§ IV. (xemplisque prolest.| V, Anglicorum regum medices virtutis me«

minit.§• Quadam extra Gall. (si Brit. curxtior.it

exemples tradit.§. VII. Tempus, quo donum hoc in regius

Gallia primum celebrari excit, indicat,§. VIII. Idem in Britannia regibus cstendit.§. IX. Curationis negotium [uspellum penitus

aliis habetur.§ X. eid causiat naturales alii reserunt.§. XI, saliva an sanltatem con seraty§ XII. T.tQum (si imaginationem examinat.$ XIII. Caujsa utrum extra natura ordinem

inve/slganda,§ XIV, Quam non admittere volunt alii.§, XV. De divinitate principum,§. XVI. Oleo eselejh Callorum, virtutem islanc

I Jerog u.§ XVn. Exempla curationis extra Gill. (si Bri•

/an. data sub examen revocat.5. XVIU, Concludit* sinemque imponit a*

psila.

PROOEMIUM.

s. I.

NOn minus absurde,qvamimpie Paracelsum & ve-terum nosiullosiudicasse,nimirum , substantiartimalam» seminaqve morborum aDEO profluxisse, qvisq; since*rus veritatis amator facile intel-ligir* si enim homo in eo sla-tu , qvb ab initio creatus erat,perstitisiet, vitam illius non gra-ves & periculote valetudinestev.taslenr, verum sine vitio &offendiculo omni stadium Tuum

2

decursnrus snisset» Neqj enim ae-rumnas & debilitates, qvas ani-mo & corpore persenrilcimus a-luindc avcessemias esse putamus,qvam ex naufragio & munerumlonge maximorum jactura illa ,q'r am in initio Adam ipse secit,6c in omnem deinde posterita-tem derivavit. MaU nullam na*t’tr.:m esse , sed amrssionem bom,ma~l Accephsi nomen testatur Augusti*nus (•) Non negaverim ex natu-rae imbecillitate partim.parrimexcaiutimdc fortunae varietate, non-nunqvam ex vitae cultu victu-qve minus salubri at

qre malorum qvibus, premiturnatura nostra sir marum tabe nilin corpore humano deformi9 ex-cogitari posie, omnes conlemi-unt. Istiusmodi malignitatis au-tem ex corpore humano expel-lendae, cum remedium in siUtrium regnorum unione sua, nul-lum adhuc saris validum obser-vare potuisse dicantur medico-rum silii, mali illius medicinaereges ad se pertinere voluerunt,inprimis vero Gullt* &ni*. De qvo dono, ejusque sa-nandi processu, cum pauca di-cere animo meo sedeac propoli-tum, Temet B haedi, qvam eni-xissime rogatum volo , pro can-dore & sinceritate animiTui, au-sibus nostns juvenilibus, si nonsuffragium, saltem excusationentlargiri vel s. Quam si impetra-vero, a contentione provehendi,qvantum potero, instuutum prae-

sens memet neqve argume-rst 1dissicultas, neque tenuitatis con-Icienua lussiammabit.

$• II.

Circa explicationem vocabu-lorum, qvae in rubro disserta-tiunculae occurrunt,multis haere-re, eo minus e re esse ducimus,qvanto certiores sumus, Latinaelinguae non ignaris, per se con-slare valorern illum, qvem usus& loqvendi consvetudo longa, i-isdem imposuit, Indicabimusinterim verbo saltem, qvammorbi speciem Medici, praeser-tim antiquiores, sub notionestruma exprimere voluerunt. se-cundum Celsum (b). Tumor tst,in quo Juhtus cocreta quadam ex pure(s [anguine,quaji glandula oriuntur,Galeno scirrhosus glandularum tu-nor nuncupatur. Blancardo vero(■) scrosula seu struma , tumor t[i

[b) Llb, /. c, as, (e) Ztxi, medie,s-ssk,

5eoBi \>el aurium, re-n d'»tes , prtpr/a tunica contenti, *-riunii a materia Cecreta in silicu''isglandulosis, (laqnante in cubo ob fri-gus, dustus em ttentes conslringen*%

partes indir.tns, t>el quia mite-ria exitui inepta, orbatur tenuisimosuo Vehiculo,

6sebres maenae freqventes, sve-viae offende* j h isin - Romae le-thargum. 5; sub arcto scoibutum(e luper ceteros morbos esserre.Us alias gentes, qvibus sua per-inde peculians vis morbi, aeru-ginis mstar, agnata est, liceo,qvod dicitur, pede praetereamus.Qvod ad strumarum tuberculamolliora modo, modo duriora,non negandum ex parentibus ialiberos propagari potius in cer-tis regionibus,quam cibi aut po-tus, aut alius peculiaris caussaeeffectum esle, multos esse, qvipro magis probabili habeant,

$. IU.

DOnum / curandi re-gum describere dum vo-lumus. processum & caerimoni-as curationis illius ex hissoricis,non corruptae fidei, praemittereab instituto non erit alienum.Qyod itaqve Galliae reges, qvi

7

in illorum extra ordinem Medico»rum classe,primas renent, a-ti-n t) haec anttqvam ad Uvrr,ni-tarem ipiam deventum t'aer io,anteludia operis observata tuissirinvenimus* stans in procinctuopens rex, ad s. Marculphiprosicisdtur aedem, uh: ptr gr.t-tiam pce/titentie s.x. r t (e m ,n :tCrnA , (

8cum vel nullo vel alio qvoenn-que morbo laboret, sirumamquis mentiatur* Inde, qvos (pe-cies ista valetudinis revera ur-get, ab illis, qvorum inrerest, di-simgvuntur suis cerris gentibus,ira ut primum locum occupentHispani , hos seqvanrur aln ex-teri , & ultimum teneant stiti,Duobus salcem, iisqve advectis si-bi invicem ordinibus collocan-tur ut plurimum, tanto inter u-truraque spario relicto , ut adminimum tres, qvatuorve per-lenae simul , idqve commode &sine impedimento transire possine. Ubi tempus adventus re-gis appropinqvat, procumben-tes in genua miseri, eundem prae-siciantur. Hoc facto, alii e cu-ria submittuntur morbosoruminqvisirores, exploraturi, ancuipiam eorum culter aut sor-sex sit, qva regi nocere p olsit;

9sc qvicqvid hujus generis noci-vi deprehensum fuerit, omne re-movetur. Ad ingrestum regis,palmas ad coelum exporriguntstrumosi. Praecedunt praetoria-ni milites, officiarii aulici, necnon sceprrigeruli. Rex nudoinseqvitur capite, devote oran-tem gestibus repraesentans. Me-dici regii a tergo aegrotis ad-stant,& capita singulorum strin-gentes, unumqvemqve opis in*digum , regi transeunti qvasiosserunt. sile extenso brachiodextro, leviter qvidem, sed satisesficaciter mox tempora tan-git irontemqve aegrori, crucis-que signo formato, curationisactum hisce concludit tandem.Dicti te guerisa, le Roy te tou-che, au nom du Pere? du Fili,dii satnst. Esprit i. e. Deus t$ sunetaRex, te tangit , in nomine Patris, ; i

10In ts s.s.tnB\ In hunc modumdescribit actum «Itum Jvh, Lm-rum (e). consemieme verbisprope iisdeai (s). qviformulam verborum, m lingulisqvos tangst, reiterari,utrique neo.obscure peihibenc.

s. IV.POstularet ip!a argumenti ra-tio ut leriem pnneipum GaiI.;*eorum omnium i ontexeremns,qvorum manibus lioc morbi ge-nus feliciter tractatum, percu-rarumque suit. sed cum nequeinstiruri ratio, aeque habitusrerum mearum piohxiorcs nosesse sinar: inqve GxIUa , mmussit a superstitione metuendumpost renatas lireras , qvam in il-io pristino tenebrarum orbis re*gno; propinquioris aevi prmei*

(e)Ntt, Rep Fran:. L. II. r.'>,C/; u'.ys. Be:. GaU. p. 143,

11pes saltem , qiii inter medicoshujuice ordinis nomina lua pro*sessi sunt, in (cenam & rei gtstaeexemplum nobis appellandi su at.Cum Remis coronaretur LU-DOV1CUs XIV, cleoqve, qvode coelo delapsum volunt, unge-retur , tria millia siruinosorumhominum, solemni ritu & formu-la adhibita atngisse, & cum se-liciter cederet prunum curationissuae (pecimen , veks.-Li.E idem

postmodum instirururr, non sineapplausu repernlle : hnmo LU-DO VICUM P.trentcrn, & anteces-(orem illius Burdegals > mille m in-gentis calamitate eadem affectis,ianitatem impertivisse, ejus gen-tis historici memorant. Hodieetiam sceprra illius regni tenen-tem LUDO VICUM XV, ean-dem (peae virtutem exercuisse,iisdemqve qvibus antecesiortssui caerimoniis Dere?'sss audi-vimus.

12

§. v.TH Eges Jngli* non modo pa-js\ n cum GiHu regibus, sedmulro etiam nobiliore cha-rismate donati existimantur, cumpra. ter strumas,illiinsuper etiammorbum comitialem, qvi itidemre 'tus nonnullis audit, lanare (ole-ant, ut qvidam volunt. Caeri-moniae, qvibus circa hunc actumutuntur, (ola tangendi ratione aGallorum disserunt* Etenim ar-chiater regius , convocatis mor-bosis omnibus, templum indi-cat, ubi ussiversis postridie in-grediendum,saensque, ante cura-tionem, ipsis sit operandum. Istisad (elicem operis progrestumpraemissis, in thronum non aliosine exstructum, lento se recipitgrestu Rex, cui a dextris adestsecretarius pecunias gestans. Asimstns stant strumosi, qvos e-rudtt, mformatque archiater,

modo curvamine tergemino re-gis sibi genium propitiare debe-ant. Et ita cum qvovis eorum,viritim ante regem accedere, si-mulque cum illo in genua pro-cumbere , tenetur. Tunc rexdextra, aegroti sinistram, & si-nistra malam aegroti dextram at-tremat. Et qvoties manum as-secto admovetr, toties enam di-ctum aliqvod staes:ae, uri Mayc,Cap. XVI. v, 18. ab episcopopraesente recitatur. Hac finitacurationis caerimonia, singuli ,qvos morbus non deleruit (nonomnes enim simul & semel, sedqvidam eodem momento, qvi-dam paucis «interpositis diebus ,qvidam raro vel nunqvam ab eoliberantur, pro ut testatur rela-tion curios autor. p.62.) regi rur-sus listunrur, qvorum coitis illeaureum nummum ( AttptUt di-ctum ) silo adhaerentem bomby-

14emo illico imponit. qvin pre»catiunculis qvibusdam recitatis,e gnrturnio manus suas lavattandem, totiqve actui sinem im-ponit. ad tempus cura-tionis spectat, sicco neque prae-tereundum pede, reges Gallia:cerris temporibus hunc curatio-nis actum repetere, utpote Pa-schatis, Pentecostes , omniumsanctorum & nativitatis Christi:Angliae vero regibus, trecentos,qvmgetos singubs sese hebdoma-dibus osserre ; qvemadmodumCAKOLO II. regnante , saepiusidem accidisse legimus. De ho-dierno rege GEORGIO II. au-gusto ejusq; sAKLNTE, puta ex-traneis & saltem Hannoveranis,antea principibus, cum incerti si-mus utrum virtutis arcanae illius& divini auspicii experimentum,suo sub regimine aliqvod dede-rint , praestat tacere, qvam con*

15jectando incertam rem, certamsacere velle videri*

$. VI.

similem virtutem in principi-bus extra G.tllu & Angh* re-gum prosapiam, annalium haudsublesta sides observat, licet Moa-ra (g). pro Hispznut regibus fru-stra allaboraverit De Hav. Vespa-siano Caesare, AEgypti degentesvitonht resert: E plebe lumi “nibus orbatsi qvempiam: item-“qve alium debili crure, leden”tempro tribuali pariter adivisse,”ab ipso orantes opem valetudi-”nis, sibi, per quietem, a serapide”demonslratam; oculos si modo”inspueret, calcemqve affectam”dignaretur calce cocingere. Qvid”tactum cum vix sides esset, rem”ullo modo Tuccessuram , ideocp”ne experiri qvidem auderet Im-“perator,extremo hortantibus a-“

( l) AP li(t Gutierium p. ijj.

16“micis palam pro concione ,u-“trumque tentavit, nec eventus“desuit. sunt qvi medicae artisproiessionera apud Romanos,non a liberis hominibus , sed aservis tantum exercitam volunt.Mtikertus Romtmt , idemqveBremensts tpi/copus certe cumhistrionibus eodem loco, putainsami, habuit: Verum temera-rium & superbum suisie judici-um sancti parris illius, praeterJ ilium 6c 0EIAvium Augustts ,qvi arti in salutem generis hu-mani natae pretium & honoremnon vulgarem adjecerunt, sIa-Vti Augusti exemplum & factummemorabile hoc qvoqve probat.Praeter Imperatores Romanos,Habspurgen/es Comites , strumilcurandis qvoqj operem aliqvan-do navasse leguntur, ita ut qui-buscunque potum obtulerint, iisetiam gutturis intumeseentiam

17eandem ad priorem habitumgracilitatemqve redire' julserint,( i) Pyrrhi Epirotarurr. regis pol-licem pedis , vim habuisse di-vinam , ut suo tactu e lienelaborantibus salutem adserret,Plutarchus in vita silius assertumivit. Continuata sicte masculi-nae prolis scptimo, nulla ordi.nem interrumpente puella , ean-dem /irumas lanandi facultatemtribuunt plurimi. Nec reticen-dum, Henr.ei stuLbes de F-iUn-tin» CtAtrjack lrrt*ndo , testimo-nium , qvod Londini ille, immovariis in locis aliis qvocp, cancijmaIo,epilepsiae, elephatiali, itemdentium, aurium, & oculo-rum dolori, aliisqve infirmitati-bus, contactu solo rrederi calli-de noverit. Ut taceamus AEgy-pti P/yllos , sAludadores in Hilpa-nia, nec non sAhatores in Ita-

( b) 'Fcl. FaL bist svti\ L. I. c. xr.

18ha, qvi verbis & afflatu sive at-tracto sive emisso, morbos cura-re perhibentur. Quid multa?chaita nobis non sufficerer, si e*jismodi exemplis , qvae passiminveniuntur, recensendis uniceishoraremur. Quapropter qvem-vis harum rerum cupidum adValer. Max, (s H.ispelhiniy aliosqvememorabilium recentioris aevi e-ventuum scriptores ablegamus»qvos curiositati praesertirn credu-lae , nullius nen satisfacturos,persvasilTimi sumus,

$. Vil

AD praedictos itaqve Monxvchas regredimur. & qvam-vis historiographi singuli de reiventate conveniant, unicum siexceperimus Wols. FrAwzium sa-bulis hoc annumerantem (/);admodum ingens tamen, qvoadoriginem & natales virtutis, hujus

(;) hiss. Anm. VArtt lt\ C i.

19medicae, & in qva principali sa-milia primum cdebrari

20

Francia: regno dynastias regumcomplures iam olim invaluisle,omnium in consesso est ) ntc ve-rismile ejl , /t ea curatione praditisuissent , quin ejus temporis ht/torici,in scriiendis multis miraculis mino-ris momenti, satis curios % nudo modoprateriisent istud tam nobile (s %lo-tiosum familia Francia. Cumillo vero, multi alii in unum hocamice conspirant; pro re certahabetesssianc facultatem a regib 9Capetinsis & qvidem PHILIPPO siqvi seculo tenebrarum & miracu-lorum sertihssimo illo, puta XI, adclavum regni sedebat, ad poste-ros, perpetuo huc usqve ordinedescendisse.

§. IIX.

QVod vero ad Britanni* re-ges spectat, moliminis a-deo non multi opus erit, initiacurationis hujus, penes ipsos in-vestigare , cura Polydorus Fir-

21gltius (tu) nomine ceterorumhistoncorum verbis satis rotun-dis, EOFABDO Ctnsessori , qvi ulti-mus erat ex familia Anglo-saxo-nica, tantae salutis conserendaegratiam tribuat: illumqve post-modum sempiterna qvasi serie, adliberos posterosqve transmisisTetestatum eat. sed de qvibus re-gibus, itemque Gxiicis tenendum,qvod non omnibus eorum libe-ris, haec virtus tributa fuerit, sedillos saltem in peculio qvasi ha-buisse, qui in locum demortuilegitime successissent, immo an-tiqvis & receptis caerimoniis abepiscopis sdlicet coronati suissenc,sive rex esset, sive regina Lucu-lentissimum ejus rei exemplumin elisaBeiha AnglU principe ha-bemus, qvae cum initio regimi-nis sui, artis medicae , qvam i-gnorabat, experimentum dare

(w )L. UX, bi(i. Analis.

22rveusares, & proprerea pgpiroj*eidem exprobrarent aposlasiamab eorum religione , quasi huicactu’., non ruti catholicam dilci-plmam proh ssis regibus proprio,impar esset tum statim penculjactis ejusdem sili qvot$ secerit e-ventnqve nullo mosso frustrarafuerit selidssimo. Immo nonprincipes cum imperio solum ,sed etiam exauctorare?(s, & dona eadem comitari nonraro , restatur in viraFKANQsCi hi De qvo, exslatL Cruris qvodJam epigrammain Hslpania captivo^Ergo manu ..amotasanat Rex cLeorsi-

das x e/lqueCaptivus suptrii praius , ut ante

suit.Indicio tali, Regum sar.Bissme ,

qui TeAroent, invisot snspictr esst Diis.

Verum, enim vero, qvis inter

23

diversarum gentium reges hosce,primus hanc facultatem habue-rit; utrum ab Anglis ad Gallos,ut vult Tookerus, vel a Gallis adAnglos devenerit, ad qvam de-tendendam opinionem Delru {si-lum stringere videtur, perindenobis fuerit.

$. IX.

Hlsce breviter praelibatis nonincommode qvaeri potest,Qva potissimurn virtute haec siatcuratio? Ingenue qvidem sate-mur , tot tantasqve lites, qvasheic sese produnt, componere,nostrum non esse : tamen ne, reinsecta , institutum penitus de-seruisse videamur, qvod in no-stra pocestate situm fuerit, histo-ricorum judicia vana in mediumproserre animus est, optionere-licta Lestori B. eligendi & decer-nendi, (copem qvis proxime at-tigerit» Illos a utera trium esse

24penernm ex seqventibns, qvisqjnon dissiculter perspiciet. Unumeorum., qvi totum negotium ru-dectum reddere cupiunt,& nul-li minus, qvam regibus nomi-natis potentissimis tribuendumcensenc. Foetius, (») certe, ne qvidde r. FrAnzio dicam medo me-morato, aliisqve, illius modi ner-vo , omnem curationis hujusvim veritatemqve eludere cona-tur , cum strumasos ait, opemvaletudinis (uae implorantes, pri-us ab archiatris medicamentissaltem praeparari, si non peni-tus curentur, anreqvam attactuiRegum submitrantur» Alii hancessugere conantes charybdin, a-hus magis ancipisis (ententiasdiserimim se exponunt,cum cu-rationem contendunt in solidumopus esse naturae: adolestenti-busqve inprimis familiarem es “

} Dispp* sei. T*m Ilhp- 10300

25si* buae morbum, •<nem ex pituita trahere , qvae**crescenrihus annis , ex seliscaloris incremento deerdeat,**morbumqve sponrecessare taci ;*at; qvemadmodum in aliis pu Kerorum morbis, idem multis 4 *multoties observarum sit; qvod**si contingat; non incertae cujus“libet tangentis virtuti, ied na ‘*turae adlcribendam volunt cu “rationem, qvae morborum me“diatrix ab HppncrAtt vocatur. Verum cum de munere illo conte-rendae valetudinis, si vulgaremnaturae ordinem in eodem con-serendo servare voluisset Nu-men, minime( dubitemus, qvinpraestigiae religionis & adulatio-nis se(e multo ante prodiderint,hoc inprimis seculo , qvo ab-surdopietatis genere pristino,nonadeo facile semet saseinari pati-untur mentes humana:; ne ist-

k i

26haec parum limati Judicii videan-tur ratio» admodum veremur,praesertim iis, qvi citra invidi-am legerint & viderint ipsi inadducenda coram tribunali regis,morbida hominum vi, aetatis di-sorimina nulla plane oblervatasuille,

1$. X.

AD alios igitur gradum pro-movemus, qvi nil firmitatiaut a veritate alieni (ese actui i-sti immiscere inssant. sed cumex naturae principiis ilii qvoqvevolunt llrumosorum penitus ar-cessendam esse curationem, inridiculas ut plurimum sententi-as abire (olent. Inter illos sa-miliam ducunt , qvi e longo a-romatum esu reges hanc libi at-traxisse potentiam arbitrantur:alii ab,oleo vel balsamo esficacis-simo, qvo extremitates in regedigitorum, .strumosbs

27rangms, illiannsur, vircmem pro*jr.anare e-ctstimanr. Qussiarn adpmpirhhm provocant. sed exjssis tam generalibus principiis ,cerri qvidqvam nil statni posseputamus, cum non adaeqvatelu.iv; morbo curado ist.t medicinaproporttonata videatur, ledqva-curtqve aliam vitae humanae sivevoluptatem, sive necaesficatem e-ad”n concernar. sunt neqvepauci, qvi cgelesiiurn corporumi .fluxui & liderum supra hemi-1; haenum.sive nativitatis sive cu-

rationis tempore,certae ad invi-cem relationi hunc effectum se.b-j cium, cui hypothesi suam D /-sio ( o ) in hanc sere formam an-tithesin opponit: (i sermo de con-stellarione illa , qvando rex na- 4;us fuerit; omnes non reges io-‘ 4um,sed & conditionis vilioris 14tomines qvicunque eam vslm {4

(”) hlAgtc t t C. III,„

28‘ssiabituri essent, sub illo horo-“scopo in lucem editi, qvod qvis“credat:* si de constellatione sub“tempus contactus: poterunt Ca-enare omnes, qvotqvot tunc“tangent. si de utraqve simul,“annus ille magnus intercesserit«oportet, qvi eandem stellatum“posituram & influxus reduxerit,“qvando tangit, qvi erant, qvan-«do natus, at qvis tanto vivit«aut vixit tempore?

$.XI.DEsunt neqve, qvi sAlitum procausta habent, cujus jeju-nae, digitis illitae, attrectationemaffecto membro tactam, morboamohedo praesens remedium esiePlinius dicit, & IRANCIsCIGalliarum regis exemplo CaUcagnnus comprobatum it, cumde eodem, qvod Bononiae sahvatantum , pollici in decussem al-lita, structus mederi solitus sue-

29rit, in epistolis memoriae pro-didit. Qvin desunc neqve , qviin hujus lententia? robur, praeterVespasiiHi , aliorumqve exempla,Christi salvatoris nostri neqveadducere verentur, qvem Joh-IX* v. 6. in coeco & Mare. VII.v. 3;. in muto lurdoqve restitu-endis, saliva ulum esse sigimus;verum utut commendent alii,non olim modo, sed & hodie,sputum ejusmodi saucibus & ul-ceribus illitum, praesertim mei-le permixtum : nobis tamen ae-gre persvadebunt, de subito &perse, nisi acc edente Divina ex-tra ordinem virtute, eidem stnt*ruat medendi vim inesse, tantumabest, ut (creatum unius homi-nis pluribus millibus morboso-rurn medendis simul & semel, o-mni sine dehqvio esficaciae sCvirtutis suae, sufficere posseternus. Toto vero pectore a Lo*

30tkhll (?) asTertione abhorremus,qvi non solum exemplum Chvi-sti huc traxit, sed eo etiam au-daciae proceffic, ut illud prosa-nis siiperstinombus conserre nonerubuerit, Modis , inqvit ille,sputo sanandi , Petronii temp rib.itAdmodum samlhris, itAte Aposto*torum D. Petn (s Pauli, qui suiMerdae passi sunt in It.ilia, syriaaliisque regionibus perqu.-m s miti*aris suit, ut etiam sei tator humanigeneris, apua Distaret Ltangeli(IumitemjneMtttbi m jpvt> me-Hiante , turdum mutum curasse ; sedimpium esso nemo non videt, avulgi luperstitionibus potius ,qvam verbo Christi, divinampotentiam atqvae virtutem com-prehendente , effectum & digni-tatem hujus curationis suspende-re Velle. In Chrsio omnia sahiti-sera (s mtra.uhs exhibendis apta

i r ' Comment, in Petro», L.ll. c.n.

31(?), Neq\r e enim digitis lin-

gua irrigatis & in aurem immis*sis ille aliud voluit, qvam exter-no & aspectavi signo isto, ina-sipectabilem esficaciam velut spe-ctandam exhibere- Qyid vero

,in angelum lucis sie i-denridera, permittente DEO',transformans,per vitiosara aemu-lationem , naturales caussas &qvidem occultas combinandoaut dirigendo, Tuis martyribus &mancipiis praestet, ad obligan-das arctius mentes eorum, inpraesientia non disiqvirimus , necgad praesens institutum illa perti-net tractatio,

§. XII,

Hinc si digredimur & in novapercurandi morbi hujus'|me-dicinam, contastum manuum puta,aciem mentis nostrse dirigimus,

(q) Grotius in comment. ad Mar-ti lutam sit.

32o nnibus, qvi ratione utuntur, e-um nil per se necessario efficerepossejn aprico erit* alias semper,innumeraeqye inter nos forent e-jusmodi actiones. Per asiricti5emaffecta membra (anirati multaressitui lolere, non negamus,confirmatqve (sio srb exemplosteph, BUruard:s practicus Am-stelodamensis, in suis collecta-neis physico medicis. Act per na-turae vim fieri posse, vir leniore&, qvidem (ubito contactu,mor-bi graves tollantur, cx illo vul-go hominum aegre sibi qvis-quam persvad.ebit. Illud enim upromiscue procederet negotium,xp(e libi medicinam illam domiqvisqve praestaret. certe regi-bus icmotiori orbe dissitis, ean-dem, cx longa & dissicili saepeperegrinatione 3 non facile qvis-qvam exorare opus haberet. Peraccidens & per imsiginAthntm

ptassertim rei gratae & jucundae,pro ratione corporis, cum illiusqvod tangit, tum tangentis qvo-qve, ad alreratidnem & sanita-tem conserri posse, ambabusconcedimus 5 qvemadmodum deobrepente improviso rei ingrataecontactu alteratroneqve, exem-plis illud multo plurimis evincipotest, qvod in saniseffectus monstrolos & vitiososdiversimode producere possirtverum qvod phantasiae tanta vissit, ut ipsa (ola, omnibus absq$caussis & somentis aliis, vitiumdiu inolitum , & qvod extrinse-cus cum natura humana qvoqjconvaluit, (upprimere possit, &materia peccante non dum sub-lata aliqva, innumerabili homi-num varietati salubritatem prae»stare) idqve perbrevi momento,id vero non ab ignaris nedumsuperstitiole credulis dici nobis,

34.led ab expertis rerum harum

persvaderi volumus. Itnaginatimttquidem astui liber esl , /ed suculta-tts ei inservientes naturalts sunt yinquas imperium i(la absalutum nullomodo exercet. Facultas imagina-tivacerte abeo, qviimaginaturnon egreditur aut subjectu sorismutat, sed contemplandi muneresuncta qvieseit, sitque, Fitm de isi-ribus imaginationis , tesle, ut AEthi-ops imaginando albedinem perintegros annos,propterea non al-bescat, itemqve anhelitus saeterelaborans, licet imaginetur perpe-tuo odoris bonitatem, non ideoanhelitum svaveolentem anqvi-rat, Qyidqvid sit, dum proble-mati dirimendo isti insudant,qvorum interest; hujus singula-ritatem effectust’non ex princi-piis deducendo generalioribus,

(* ) De saseinat. Mag. £. 111. tart,

IU c. ir.

35Frcmmanni (*) nostram nec£ sen-tentiam contrariari putamus,di-centis : 7astum sormiliter spesss-tum nil conserre', materialiter ver o(i considere tur , corpus tangent medi-antibus effluviis, quibus gaudet, cor-pori tangibili , alterari non inepto,mutationem inserre pojse. De illavero imaginatione , plura in sineforte dicenda venient.

$. XIII.

TErtia nunc succedit classis,illorum puta , qvi ad su»pernaturalera recurrunt virtu-tem, omniqve caussae secundaevi atqve influxu exduso, bono*rum omnium Auctorem, prosua benigna voluntate, axiomadivinitatis illud, hilce regum sa-miliis, supra ceterorum homi-num lortera , largitum esse asse-runt. Restim inter illos ducitMorbosiut vir perlpicacistimi in-genii, qvi in dissertatione Roflo-(*)de sasc. idag, l. Ill.Part.JI.C jr0

36ch>V pridem edita {**) curatio*,nem hahC miraculumsh his, inqvit ille , a nosiro mi-r eruto suspTdomes, ut quod pietateprxtsia a Deo impetratur, quodqueDeus /pedali gratia 1M/eslati Keriaconsedit, qua eo redditur augitstior

venerabiliort Quili, Ut de illojudicio'sub Lector ex arqvo &bono existimare possit, actusplus qvam hstrnanus, certe pri-vata sOrte sublimiores eundemrespicere jubet, non apparatus“religiolos solirm, sed imprimis“preces , jejunia , peccatorum“consessienerru vitam puram &“Panctam, qvam silio LUDOVI-“CO Huttino, morti vicinum PHI-LIPPUM Gallia regem corn-“mendasIe, ad felicem operis“progrestum ex Honorio probat,“Cujus Ibliiis fidei ne plus satis•“tribuisse videatur , ad Molimum

(**) De prindp, Medie.

37ri*) provocat, itemqvetandemqve in />./' 5» ssiu ( ■ )ubi de eo qVod in discipffrqs Qt-yin m est. disserit, concludit > vimmedicam in morbis per solumtactum curandi ad ia &>i7 a», ruse?rendam esse.

$, %iv-\ TErum non desunt, qvi huicV judicio qvoqve in hunc mo-

dum, se occurrere posso putant:si prae aliis, DEiis hisce regumfamiliis isthaiic facultatem con-cesserit, ad resiqvos etiam irae-tres & corssariguineos, perindeatqve ad. illos , qyi in thronumevecti suhr, pertinerer, qvoct ta-men diverstim esle testatur Pt deL m rre (t) Quid ? qvod in Galli*qvemadrriodurn apud Anglos y abillis temporibus, qvibus hoc do-

(**)/» vite rno L, /-v ■?. CJ )£« LXll. (

38num in regibus celebrari coepit»diversissimae regum familiae se in-vicem exceperunt. Neqve ver-borum certo ordine & numero« regibus recitatorum virtuti,inlolitum effectum tribui posseputant, cum numerus nullamhabeat agendi vim , secundumphilosophos, & insuper qvae anumeris, characteribus, verbisdeducuntur caudae, sine dubiomonstri aliqvid alere soleantrun-de vehementer mihi displicet,in-qvit Morhts* (u) illorum senten-tia, qvi curationis effectum,istisa regibus prolatis verbis.' Rex tetangit y DEui te sanet , acceptumreserre volunt. Deniqve qvominus gratiae Divinae miraculo-sae alicui, stupendae rei effectus“adscribi porsit, aliis obstare vl-*‘detur, qvod medicina lalubri-statem corporis pro icopo habeatj

(u}Gt. dijjtrt,

39in' illum sinem non ordinata“facile, ut sidem confirmet, ccelesteraqve verbi Divini verita-“tem muniat, qvorsum miracu-“la tendere solent (*.). Quapro-“pter caute incedendum monent,neque temere aliquid pronunci-andum , cum (ub ea Ipecie, mul-tae olim occurrerint & hodienumobrepere {oleant, yanissimammmentium fraudes & religionisludibria.

§. XV.

QVidqvid sit de irrationali pi-etate illa, qvae per gentessiala olim omnium sere animosoppressit, & hominum imbecil-litatem complurium hodie qvo-qve occupat; tamen insicias itu-rum non facile crediderimus a-liqvem, NUMsN ipsum sanctissi-mum, perplurima sibi reservata

(at) Autor rei. curios, Llng. svec.p. 6x,

40I,habere (si ita loqvi liceat) adqvae non nili pauci sili, Ardensevexit acL xtbsrt virtus admittun-tur. Qyorurn in numero, regessine dubio , Majestas Tua prae ce-teris eminere voluit. Motus inuniversum . qvos ad incolumi-tatem orbis ejusqve gubernatio-nem vis Divina iisdem ingene-rat, explorare velle, non nili sa-crilegae sapientiae clle pronunciatBarctAjus. Eorum ,ad auctorita-tem aut lecreta auspiciorumpertinentes res, ne facile aliqvisrimari, sibiqve vindicare institu-at, in prosanis literis, aeqve at-qve apud ipsos sanctos DEl ho-mines» magni semper aesiimatossuisle, qvis nelcit? Hinc est illatoties prilcis historicis notata inprincipibus Qua 'msyeta. HincBphantis illud (}") , E/ 7« ya.

/*h uvQ^umi}

(y) In lil. ds regno , apiidstohuwt*

41o hv /a amd, Quoti vXen svi\ hoc regi licet. Isla veterumde ditini tate primipum judicia su-erunt: a qvibus sacra: literae neqjdissentiunt, qvae augustam essepnneipum divinitatem Deumqjcum eorum actionibus praeser-

42tim concurrere perhibent (*) Etqvid obstat, qvominus ex inte-gra Majestate imperii DEos ap-pellemus, cum unius etiam a-xiomatis sui, puta judicandi sa-cultatis intuitu, sacro sanctoNomine isto nuncupentur, (z)gentium Doctore non dissentien-te i. Cor. IlX: s. cui ©«£» -nic

notione, principis terreni Ma-jestatem indigitari, glossar inter-pretum ,tantum non omnes consentiuns. Exempla non sectabi-mur alia, passim observata, qvaeeorum, in magna qvaevis, validi-tatem loqvuntur, Divini Numi-nis characterem, nec non deco-ris atqve lingularis cujusdampraerogativae fulgorem in iisdemcommendant. Qvae qvum itasint, a scopo non procul aber-(*' prov. rni: 14.(a) €x»i. XXL 6. tsal. LXXX1Ll.Jib. X,J4.

43rare multis videbuntur, qvi po-tentiam hic Regum Regis agno»Icunt; ille qvi Caesarem (nae po-tcstati, ea cum cautione& tem-peramento iubjecit, ut non sub-jungendo minus, qvam conjun-gendo, communionem utriuiqvcdenotet.

$. xvr.TArnen heic minime genti-um audiendi siint, qvi hancvirtutem, in oleo illo CLODO-VEI tempore coelitus demissolatitare contendunt. sacerdotumseqvioris aevi , ne qvid dissimu-lemus , commentum illud est ;tempore illo , qvo soeda & tri-stis ignorantia orbi incumberet,ad opes & potentiam ordinis illiusstabiliendam, inprimis idoneum.Hincmxrui tpisctsus Remenjis , qva-tum scitur, primus suit, qvi hu-jus olei mentionem secit. Interillum vero & CLODOVEUM seu

44LUDOVICUM, primum, secun-dum computationem pleroruVn-qve,anm intercedunt 356- utadeo de (aitctsviri illius veri.di-cendi, an vero ''mentiendi zelonil dicendum habeamus/ niliqvod temporibus , qvae interve-nere, scriptorum nerno, religio-nis & prodigii hujus mentionemullam injecerit. Praeterea,circahinc rem diversae si (ibi invi-cem plerumqve contrariae rela-tiones leguntur, qvae omnemprobabilitatem plane evemmr,ut de illis glandibus in usum pi-etatis aut prudentiae humanae ad-ornandis, ahqvam multum labo-rare veliti nihil aliud sit , qvamoleum & operam perdere. A-rtitymvs ille certe (•') qvi bltmrssdlu vatidnium de jsko Urith(iqvo prae censortibus Messias un-geretur (* j'de AnipklU Rsmetisiy

"(?) Gmesrs C. IXk (*)r/*kxj,>u.

45unctssinjsqve ex eadem GaUU re-gibus" sicta*, esficacia interpreta-,tur, superstitionibus non delibu-ti neq ve obnoxii orbis censu-ram dissiculter sustinebit.

s, XVII.T TTrum exempla, qvorum ex-| * fra Galliam & Britanniam, gen-tilium scriptores meminere, ilnon ejusdem, certe non dissimi-lis curationis, in hanc cldssemreponi qveant, porro dispiciendu.Tai itur (0 T,:spastani narraturuscurandi dexteritatem,ab illa nonalienus esse videtur sententia: cumin ssigypto ipsius silia auspiciomulta miracula evenisTe scribit,quibus ccetcsiis , (s quadantin Vespasiamm intlinatio Numinumoslend-retur. Verum ex historia,qvam VI. adduximus , haecsi-bi salvis theologiae nostrae prin-cipiis, ad ventatis coelestis con-

U) mji. ir. u.

46firmationem, constare non pos-ie, manisestum est. Licet enimper malos aeqvc atqve bonos, au-spicia regnorum & ecclesiae suaedispensare Numini identidem nondiipliceat, nobisqve altum illudconsilium minima (ui parte reve-latum voluerit; qvin imrno facileqvoqve fieri potuerit, ut obcaussas, sive civiles sive aliasqvascunqve sibi praecise non re-pugnantes, Deus permiserit pa-ganis regibus auspicia, non raroprodigiosa aliis vi(a, qvemad*modum hic yespAst*m & ceterisaccidisse legimus. Non dubitan-dum tamen vel arti adulatoriaetestium , uri Huttio probabile vi-detur , modo dexteritati malo-rum spirituum, qvorum adeoneqve ceno nobis consiant po-tentiae limites , maximam par-tem in acceptis reserenda essoprodigia ista; ut adeo rem geri

47visam non negemus: revera ve-ro gestum suille qvicqvam In istacuratione, qvod cum sisspensio-ne naturae legum conjunctum su-erit , superstitiose nobis non sa-cile persvaderi patiamur, 7er.(usimns certe (i) credibile essenon male suspicatur , totum il-lum morbum suisse a Diaboloqvi insidens in oculo unius, &“alterius tibia, impediebat usum“membrorum, idqvc eo sineut“videretur sanare, cum desineret*nocere. Reliqva utpote ComitumHakspurgevsum , Pyrrhi, ts septlmisestus , si qvae vis medica insitextraordinaria, eodem loci, il-lam qvoque reserendam esse ex-istimamus. Camerarius (r) & Cosi-rmatus (

48Iblute reserunt, Cui etiam sen-tentiae promte subscribit From.man (V) dicens; aucupem insernalem,ea avi tempejlate, itr.ma ornm, t>a-riis modis , animor mortalium mi-serrimjs dtVmxisse, Atque ut mira41,7;r in /uis videretur , eos excellen-te sanandi potislare ,exprava donare tooluijst. Damone ipiiclam curationis negotium ,si non ve-re, saltem apparenterIllud qvod viri Clariss iudicium,tamen cum grano (alis dictumvolumus.

$. xm||£c suere ratiocinia, seu po-

tius conjecturae; qvibus adprobandum virtutem /Iruraas cu-randi non pauci inlistere solent.sic penes ipsum Letiorem judici*um, meram qvis proxime atti-gerit, suaeqve. assertionte sidem

( ()% sasc; Mag. L. III. F&t. IAC, IK

49Ynajore Vel minore probabilitateConfirmaverit, Praejudicia Varia*Varietatem opinandi induxisse,immo perplexitate sicta implicu-isse magis, qvam expedivisse;di*sceptationem isthanc, qvsisqveVidet, Cumqve occupari aveatintellectus humanus circa abstra-cta magis, qvam taediosiam sim-gularium rerum 'atqve caussa-rum collationem , suos conce-ptus in naturam rerum potiusintulisle nonnullos , qvam 'eos*dem ex illa formasse, non dissi-cile erit judicare. Qvicqvid ta*men sit de curatione illa, nidIn ausipicio Divino h, e, sanctiore& occultiore virtute NUMINIsmoderatrice acqvieverimus, im-pertiente regibus sient characte-rem , ita fulgorem & vigoremillum qvoqvet videre aliud certehaud postumus, qvam qvod s*}bisma aliqvod politicum hic Io»

50cum habeat. In qvam sententi-am multae ,m.perplexo adhuc , certe ab Insio-ricis uon dum saris evoluti, nos*met non dissiculter inducereveUe videntur. In rebus ys-dei & ecciesiae pietatis solerti-am multas verae religionis ossu-cias olim comminilci soli-tam suisse qvis nescit ? ad divini*tatem Majestatis suae lartam re-ctamqve conservandam iisdemmysterns institisse principes, qvisipsis invidebit? praesertim ab au-licis ista virtutis sanandi opinio-ne illis impressa, & in gentis su-ap gloriam majorem , /eu sasci-no qvodam , sub sacra sidein posterorum manus tradita?ut sic qvidem facilius animi sub-ditorum capiantur,& in obseqvioretineantur. Prodigiopalpum & fraudem obtrusissemedicos ex relatione 2Vu/>/& sve-

51tosi!/ conjectare non erit dissicile.Et Hubertut M->rus 'Theologus P.-rst-ensis: * ) tppod , inqvit , pnterreteror populos reges sms gens F**n-torni» semper sit henerata, Ulisqutpene sertiliter hactenus obsecuta ; sti-bii Aliud nos Cs majores nusiros adbor impulit , ms quvd per ccelesi Ptuntiiontm , qua soli ex omnibus re-

gibus perungunturt cred mns y prxterceteros mundi Principes A DEO airtom ;nis sui gloriam e-ciesio. su stsubsidiuvs , /pecialiter eleiius y Chri-si/sque Domini teraciter esse£ios ysidus mn J.impliciter ut regibus , sedetiam ut s.aeris (s Deo dicatis per-senis , quidvis olstquii, honoris (sreverentia txhiber» debeamus,Atqvesic qvidem plerisqve pro re in*certa haberi non obscure vide-mus, eosqve qvi praepotenti nongaudeant imaginatione, firmam-ove in operante reponant animi

(*) In opere de saeris mcllombutx

52fiduciam» identidem nunqvamconvalescere solere,. Ne. qvid d$aere collo appenso dicamus, in,qvo illum effectam nonnulli ob-.servarunt, ut nili praesente illo,eodemqve semper & anxie ser-yaro, phantasiae vis , una cum,memoria & Uberalitare medici,magis magisqve exusciretur, re-cidivam morbosi nullo negotio,patiantur.. De qvo arcano nitorrei. curios. qvemantea citavimus,,non de nihilo conserri meretur..Jremqve medicus sui aevi con-summatissirnus, Marcae d' Asiano ,qvi nil praeter firmam animi, si-duciam , ab illis,, qvos sanayitexegit, &; bae ratione qvemviscurationem hanc ad actum trans-serre posse,sibi persvasissimus est.Nos Lucretii isto concludimus,merito.

htals.d. ttgit [aero involucro mtu*tai ntsue ullis

53gA? esl scire stuident mortalilus o*

ntnia ; multajdmirare modo, nec non 't>ene.rare\

neque illaInquires, qua sunt arcanis proxima.

N imqueIn manibus qua Junt ,hac nos Vi*

scire putandum.Es procul A nobis adso pta(entia

Uri.Ha?c sunt levissima illa, B* L. qvaepro rerum habita & qvantula*cunqye existimandi facultate no-stra , per summa capita tantumeundo, ad illustrationem dissi-cillima? controversiae, aut si ma-vis arcani politici hujus, in me-dium adserre visa sunt dignissi-ma- Limatius certe illud meru-isse examen non dissitemur, nisicaullae, qvarum ab initio men-tionem seci, satis validae & po-tentes, silum contentionis meae,abrumperent & prope, sufflami-

rasens. Cumqve mihi ip(V adieo nulla adhuc , historicorun*pragmaticorum comentatio (os-secerit, ut non duret Icrupulus:animo , nihilominus, naturali rean lupernaturali caudae alicui sictribuendas insolirus effectus iste»an vero aliunde origo illius sitrepetenda ; id de nobis bona si-de (ponderans. qvod certioraasserentibus ncstrurn non inviticonsenlura adlcripturi simus. In-terea, hanc exspectamus abs C.& H. L. aeqvammiratem, ut bo-ni viri agat personam , nostro-rumqve ante frugem decerpto-rum fructuum, seu potius cona-minum Ipecimen hocce , ia me-

lius provehat, savendo.

'Cult'(pnt«ruin marum atque Vttr*.rum studioso

Dn CAROLO MAG. NORDIMCommilitem a puere dilesl.slmoy

(VAvissmv.

T[Anta licet a multis retra annisamicitia no(Ira necessitac sine-sit, quanta imprasientiamm a mapredicari ntquaat; mihi tamen, cumcognoscerem TE, Amicarumd(se*tationem propediembisioricam,a-mvnisstmr. argumenti in lucem editu•rum , temperare non potui, quin de

felicibus litterarum incrementis Tuis,meum tesiirer gaudium. Gratulor id»circo Tibi ex animo insimes in literis

sius. Gratulor Parenti Tuosilium optimum, (enectutis siciAtiumcertissilm on,Gr atulor ceteris, quotun*que vinculo Teeum conjungis, con-Janpuinetm (s amicum jueundisst*rmm. £)uod re siat, telam, quantexarjus es s bonis avibus cansicera

ptrg% Tietque ut quod de Te pt(iro\lont omnes augurium captarunt , nonpulcherrime impleat silum, sed &Jpem Cs exspestationem omnem an»teticrtas.

Holm* die IV\ Caler Nevic^wccxxxiv.

TuUs ex assiJonas Berg G,