Chapter 7
-
Upload
mariam-talakhadze -
Category
Documents
-
view
131 -
download
0
description
Transcript of Chapter 7
■ am Tavis Seswavlis Semdeg Tqven SeZlebT:
11.. gansazRvroT produqtis mcneba da produqtisa da momsaxurebis ZiriTadi tipebi; 22.. aRweroT kompaniebis mier
misaRebi gadawyvetilebebi individualur produqtsa da momsaxurebasTan, produqtis seriasTan da produqtis
kompleqsTan dakavSirebiT; 33.. ganixiloT brendingis strategia - kompaniebis mier brendebis Seqmnisa da misi
Semdgomi marTvis dros miRebuli gadawyvetilebebi; 44.. gansazRvroT oTxi maxasiaTebeli, romlebic gavlenas
axdenen momsaxurebis marketingze; 55.. ganixiloT produqtTan dakavSirebuli ori damatebiTi sakiiTxi.
produqti, momsaxureba da
brendingis strategia
axla, rodesac marketingul strategias axlos gaecaniT, Cven mogzaurobas
ganvagrZobT marketinguli kompleqsisken – kompaniebis strategiebis
danergvisaTvis saWiro marketinguli iaraRisken. am da momdevno TavSi
SeviswavliT, Tu rogor ayalibebs da marTavs kompania pro-duqts. Semdeg,
momdevno TavebSi, gadavxedavT faswarmoqmnis, distribuciisa da marketinguli
komunikaciebis sxvadasxva sakiTxebs. xSirad, produqti aris marketinguli
analizis pirveli da umTavresi nawili. kompaniebis mier individualuri
brendis, momsaxurebisa da produqtis SeTavazebis marTvis xarisxi did
gavlenas axdens maT warmatebaze bazarze . Cven, erTi SexedviT, martivi
SekiTxviT daviwyebT: ra aris produqti? rogorc mogvianebiT dar-wmundebiT,
pasuxi arc Tu ise martivia.
pirvel etapze Cven ganvixilavT kosmetikuri produqciis marketingis
magaliTs. daimaxsovreT es, erTi SexedviT, martivi kiTxva – ra aris produqti?
kosmetikis industriis magaliTi gviCvenebs, rom arc ise advilia am kiTxvaze
pasuxis gacema. marTlac, ra aris kosmetikuri produqti? kosmetikis iseTma
mwarmoeblebma rogoricaa Aveda ician,rom,rodesac qali kosmetikas yidulobs,
igi bevrad, bevrad mets iZens, vidre lamaz boTlSi Tavmoyril surnelovan
ingredientebs.
kosmetikis mwarmoebeli kompaniebi, mTeli msoflios maStabiT, yovel wels
miliardobiT dolaris Rirebulebis losionebs, sacxebsa da sunamoebs
yidian, romelic 160 miliardi dolaris momcveli msoflio silamazis
industriis nawils warmoadgens. erTi mxriv, es produqtebi, ubralod, zeTebisa
da qimiuri saSualebebis nazavia, romlebsac sasiamovno surneli da
damamSvidebeli efeqti gaaCniaT. magram kosmetikis kompaniebma ician, rom isini
bevrad ufro mets yidian, vidre ingredientebis naerTs – isini yidian pirobas,
romelsac es koncentrati momxmarebels hpirdeba.
ra Tqma unda, iseve rogorc yvela biznesSi, kosmetikis biznesSic
produqti da misi xarisxi warmatebisa Tu warumateblobis gansamzRvrelia.
magaliTad, sunamos mwarmoeblebi acxadeben, `Tu sunamos ar eqneba surneli is
arc gaiyideba~. Tumca 180 dolaris Rirebulebis sunamos warmoeba SesaZloa
mxolod 10 dolari Rirdes. amrigad, momxmareblebisaTvis sunamos Sarms
matebs bevri ram misi ingredientebis Rirebulebis garda. iseTi sunamoebis
saxelebi, rogorebic aris Obsession, Passion, Gossip, Wildheart, Opium, Joy, White Linen,Youth Dew, Eternity da Love, gvTavazoben, sunamoebis karg surnelze bevrad met
siamovnebas.
7ggzzaammkkvvlleevvii || ideebis kvaldakval
264 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
ras gvpirdeba kosmetika? New York Times-is qveviT moyvanili angariSis
mixedviT, kosmetika bevrad metia, vidre ubralod makiaJi.
gasul kviras mewamuli feris abazanaSi viweqi (me mjera Philosophy-is mierdamzadebuli abazanisasaqafeblis), vardisferi pudri wavisvi (5S-is mier
damzadebuli Rebirth `ganwyobis asamaRleblad da sulieri mdgomareobis
ganaxlebisaTvis~); Cemi damatenianebeli iyo Bliss-i (Aveda-s Chakra VII-i, `mxia-
ruli brwyinvaleba da amaRlebuli ganwyoba~); Cemi frCxilebis laqi Spiritual-iiyo (Tony and Tina-gan, `dagexmarebiT Tqvens saukeTeso `me~-sTan dakavSirebaSi~),
kbilebi sufTa mqonda, guli _ Ria. kosmetikis mwarmoebelma kompaniebma imedis
uZvelesi cneba Secvales da igi boTlSi moaTavses.
`kosmetika aris Cveni Tanamgzavri RvTaebrivisaken~. magaliTad, es aris is,
risi mosmenac Tony and Tina-sgan SegiZliaT. toni da Tina (entoni gilisi da
qristina bornsteini) sasiamovno, axalgazrda xelovanebi arian. erTi lon-
donidan aris, meore ki niu-iorkSi gaizarda. frCxilebis laqi Chakra romelic
ori wlis win Seqmnes maTi ironiuli SeniSvna iyo silamazis biznesTan
dakavSirebiT. magram mogvianebiT, megobris SeTavazebis Semdeg, Tony and TinaSeuerTda silamazis bizness da dReisaTvis isini 2 milioni dolaris
Semosavlis mqone kosmetikur kompanias floben Semdegi ganacxadiT: `adamia-
nuri cnobierebis evoluciis dasaxmareblad.~ isini awarmoeben Semdeg pro-
duqcias: frCxilebis sxvadasxva feris laqebs (Vibrational Remedies), sxeulis
brwyinvalebis saSualebebsa da Tmis saRebavebs, tuCis sacxebsa da Tvalis
Crdilebs. maTi SeZena SegiZliaT Nordstrom-Si, Fred Segal-sa da Bloomingdale-Si,sadac gasul TveSi maT saukeTeso maCveneblebiT gayides Hard Candy da UrbanDecay. `Cven vfiqrobT, rom male ferebis Terapia axal medikamentad iqceva~, –
ambobs toni. axal xanaSi cisartyela (Rainbow) gansacvifreblad farTovdeba.
Philosophy, 3 wlis win arizonaSi Seqmnili kompania amzadebs garkveuli saxis
kosmetikur nakrebs - `TviTdaxmarebis programas~ _ saxelad Rainbow Connection.Svidferiani abazanis surnelovani qafis metalis yuTSi Tqven 45 dolars
ixdiT. `SearCieT Tqveni abazanis surnelovani qafis feri Tqveni emociuri
cxovrebis im nawilis mixedviT romelsac yvelaze metad Wirdeba yuradReba,
magaliTad, egoizmi, TviTdafaseba.~ _ vkiTxulobT broSuraSi. `Cemi azriT, Cemi
roli gulisxmobs, Tqvens daxmarebas bedis bilikze dasarCenad. laparaki ar
aris imaze, Tu rogor gamoiyurebiT. silamazes Tqveni qmedebebi gansazRvravs~,
– ambobs Philosophy-is damaarsebeli qristina karlino.
5S, iaponuri kompania Shiseido-s filiali, gvTavazobs Zalauflebas `xuTi
miTiuri da fundamenturi mniSvnelobiT~ (islamis 5 dasayrdeni, konfucianobis
5 klasikosi da a.S.) romelic efuZneba ufro emociur, vidre fizikur
grZnobebs. 5S-is SoHo-s maRaziaSi Tqven yidulobT ara mSrali kanisaTvis
saWiro saSualebebs, aramed `mkvebav~, `gamaZlierebel~ da `RvTaebriv~
saSualebebs. kompanias ferebiT Terapiis swams, amitom misi produqcia xasxasa
vardisferSia gadawyvetili. myidveli 5S-is vardisferi sapnis, pudrisa datoneris saSualebiT xelaxla ibadeba. am produqtebis mizani ar aris, rom
Tqven ukeTesad gamoiyurebodeT, aramed is rom ukeTesad igrZnoT Tavi,
ukeTesad imoqmedoT da ukeTes pirovnebad CamoyalibdeT. Tqveni saukeTeso
`me~-s aRmosaCenad sulac ar gWirdebaT indoeTSi erTTviani viziti: amisTvis
mxolod abazanis es surnelovani qafi, tuCis sacxi da Ramis sacxi unda
SeiZinoT. silamazis biznesis Zveli strategia (acduneT Tqveni mamakaci!)
axalma Zalam daCrdila. me aRar maqvs naoWebi. me Chakra micavs.
marTlac, Aveda-s gamoCenamde vin ra icoda Cakras Sesaxeb? 1989 wels,
mcenareul ingredientebze damzadebuli kosmetikis kompania Aveda-m sunamosada damatenianebeli saSualebebis saxelebis misaniWeblad, savaWro niSnad
Chakra airCia. Tumca, cota xnis win Estee Lauder kompaniis mier Aveda-s Sesyidvamdaamtkica, rom cvalebadma istoriam is sabolood aitaca. `Aveda ar aris mar-
ketinguli idea, – ambobs Estee Lauder-is vice-prezidenti janet vagneri, – es aris
vnebaze damyarebuli rwmena. Cemi azriT, pirvel rigSi, gamowveva unda iyos
gamamxnevebeli, xolo Semdeg yuradReba produqtze unda gamaxvildes.~
yovelive es SesaZloa mxolod erT did siyalbes hgavdes, magram misi
safuZveli logikuria. aseTi brendebis warmateba amtkicebs, rom produqti
bevrad metia, vidre, ubralod, fizikuri raoba. marTlac, kosmetikis SeZenisas
qali bevrad, bevrad mets yidulobs, vidre zeTebs, qimikatebsa da sunamoebs.
kosmetikis imiji, dapirebebi, pozicionireba, ingredientebi, misi saxeli da
SefuTva, kompania, romelic mas amzadebs, maRazia, romelic mas yidis – yovelive
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 265
es mTliani kosmetikuri produqtis Semadgeneli nawilebia. Aveda, Philosophy da5S kosmetikis gayidvisas bevrad mets sTavazoben momxmarebels, vidre,
ubralod, materialur produqts. isini yidian cxovrebis stils, TviTgamoxat-
vas, gamorCeulobas da sulierebas; miRwevebs, warmatebasa da statuss; roman-
tikas, gatacebasa da fantazias; mogonebebs, imidebsa da ocnebebs.1
cxadia, kosmetika kosmetikaze bevrad metia, rodesac mas Aveda yidis. es Tavi
macdurad martivi kiTxviT iwyeba: ra aris produqti? am SekiTxvaze pasuxis
gacemis Semdeg Cven gadavxedavT produqtis klasifikaciis gzebs momxmareb-
lisa da biznes bazrebis mixedviT. Semdeg ganvixilavT marketologebis mier
miRebul mniSvnelovan gadawyvetilebebs individualur produqtTan, produq-
tis seriasTan da produqtis kompleqsTan dakavSirebiT. SevexebiT kritikulad
mniSvnelovan sakiTxs, Tu rogor ageben da marTaven marketologebi brendebs.
da bolos, ganvixilavT produqtis iseTi gansakuTrebuli formis maxasiaTeb-
lebsa da marketingul moTxovnilebebs, rogoric aris momsaxureba.
■❚ rraa aarriiss pprroodduuqqttii??
Sony-s DVD pleeri, Ford Taurus-i, dasveneba kosta-rikaze, yava moka Starbucks-Si,Fidelity-s onlain-investiciebiT momsaxureba da ojaxis eqimis rCevebi _ yovelive
esproduqtebia. Cven ganvsazRvravT pprroodduuqqttss, rogorc raRacas, rac SeiZleba
bazars mivawodoT yuradRebis misaqcevad, SesaZenad, gamosayeneblad an
moxmarebisTvis da romelic TavisTavad, survils an saWiroebas unda akmay-
ofilebdes. produqti moicavs ufro mets, vidre realur saqonels. misi
vrceli ganmarteba aseTia: produqti moicavs fizikur obieqtebs, momsaxure-
bebs, movlenebs, adamianebs, adgilebs, organizaciebs, ideebs an am yvelafris
sxvadasxva kombinaciebs. amitom am wignSi Cven ganvixilavT termins _ pro-
duqti, rogorc zemoT CamoTvlilTagan erT-erTs an maT nazavs.
msoflio ekonomikaSi udidesi mniSvnelobis gamo, Cven gansakuTrebul
yuradRebas vuTmobT momsaxurebas. mmoommssaaxxuurreebbaa aris produqtis forma,
romelic moicavs saqmianobebs, sargeblebs an kmayofilebebs, romlebic gasayi-
dad aris SeTavazebuli. es yovelive aramaterialuria da ar warmoadgens vin-
mes sakuTrebas, magaliTad, sabanko da sastumro servisi, aviaxazebi, sacalo
vaWroba da saremonto momsaxureba. mogvianebiT momsaxurebis Temas ufro
dawvrilebiT ganvixilavT.
pprroodduuqqttii,, mmoommssaaxxuurreebbaa ddaa ggaammooccddiilleebbaa
produqti aris marketinguli SeTavazebis mTavari elementi. marketinguli kom-
pleqsis dagegmva iwyeba im SeTavazebis formulirebiT, romelic miznobriv
myidvelebs faseulobas awvdis da maT moTxovnilebebs akmayofilebs. swored
es SeTavazeba aris bazisi, romelzedac kompania myidvelebTan momgebian, myar
urTierTobebs afuZnebs.
kompaniis sabazro SeTavazeba xSirad Seicavs rogorc materialur saqo-
nels, aseve momsaxurebebs. Oorive komponenti SesaZloa iyos mTeli SeTavazebis
mcire Tu didi Semadgeneli nawili. erTi mxriv, SeTavazeba SeiZleba warmoad-
gendes wminda materialur saqonels, rogorebicaa saponi, kbilis pasta an mar-
ili, romelTac Tan ar axlavT momsaxureba. meore mxriv, SeiZleba iyos wminda
momsaxureba, rodesac SeTavazeba, upirveles yovlisa, momsaxurebas gulisxmobs.
magaliTad, eqimis mier gasinjva, finansuri momsaxureba. am or ukiduresobas
Soris, miuxedavad yvelafrisa, SesaZloa aRmovaCinoT saqonlisa da momsaxure-
bis kombinaciebi.
dRes, rodesac produqtebi da momsaxurebebi sul ufro da ufro farTod
gamoiyeneba, bevri kompania sakuTari momxmareblisaTvis axal faseulobebs
qmnis, raTa maTi SeTavazebebi gansxvavebuli iyos. maSin rodesac produqti
materialuria, xolo momsaxureba _ aramaterialuri, STabeWdileba mogonebaa,
romelic personaluria da individualuri myidvelis gonebaSi mkvidrdeba.
STabeWdileba yovelTvis mniSvnelovani iyo gasarTob industriaSi _
Disney-im Seqmna waruSleli STabeWdileba Tavisi filmebiTa da parkebiT.
miuxedavad amisa, dRes sxvadasxva kompania TavianT tradiciul saqonelsa da
pprroodduuqqttii (Product)yvelaferi rac SeiZ-
leba bazars miewo-
dos yuradRebis mi-
saqcevad, SesaZenad,
gamosayeneblad an
moxmarebisTvis rome-
lic survils an sa-
Wiroebas akmayofi-
lebs.
mmoommssaaxxuurreebbaa (Service)saqmianoba an sarge-
beli romelsac
erTi mxare meores
sTavazobs. aseTi
garigeba raime mate-
rialuris flobas
ar gulisxmobs.
gindaT donati (funTuSa)? pirvelad
ra mogdiT TavSi? xuTi wlis win,
albaT, ityodiT Dunkin’Donuts-s _ yavi-sa da donatebis jer kidev umsxvi-
lesi msoflio qsels. magram dRes,
samxreTuli fenomeni Krispy Kreme-isgansakuTrebuli popularobis gamo,
Tqveni pasuxi, albaT, sul sxvanairi
iqneba. Krispy Kreme-is saxelma da mis-
ma cnobilma bafTisebrma logom
mTeli qveyana da msoflio moiara.
kompania gemrieli da fumfula do-
natebiT sul ufro da ufro met
myidvels akmayofilebs.
Krispy Kreme-is wyalobiT, msoflio
donatebs sxvanairad miirTmevs. dRes
kompania da misi franCaizerebi yo-
veldRiurad 7.5 milion, yovelwliu-
rad ki 2.7 miliard donats amzade-
ben. mTeli msoflios masStabiT
arsebul Krispy Kreme-is maRaziebsdaaxloebiT 22 wuTSi SeuZliaT
imdeni donatis gamocxoba, romelTa
grovac Empire State Building-ze maRali
iqneba. yovel kviras gamomcxvari do-
natebi sakmarisia niu-iorkidan los-
anjelesamde gasaWimad. am procesSi
isini iyeneben 1.3 milion kilo
fxvnils da daaxloebiT 5 olimpiu-
ri sacurao auzis amosavsebad saWi-
ro Sokolads.
magram myidvelTaTvis Krispy Kreme-imxolod donati ki ara jadosnuri
momentia, rodesac is dauviwyar STa-
beWdilebas iRebs. kompania TiToeu-
li gayiduli donatiT kidev erT
bednier myidvels qmnis, romelsac
erTi suli aqvs, sanam sxvebs am gan-
cdis Sesaxeb Seatyobinebs. Tu Tqven
ar gagisinjavT fumfula, cxeli
Krispy Kreme, es imas niSnavs, romTqven, ubralod, ar gicxovriaT.
Krispy Kreme-is magiuri momentebi1933 wlidan iRebs saTaves, rodesac
verdon rudolfma kentukis Statis
qalaq paduhaSi donatebis maRazia
iyida da Krispy Kreme-is unikaluri,
fumfula _ donatis gayidva daiwyo.
1937 wels rudolfis ojaxma Tavisi
biznesi CrdiloeT karolinaSi, vin-
ston-salemSi, gadaitana. verdonma
swored aq, momxmarebelTa moTxov-
nebze sapasuxod, sacalo vaWrobis
fanjara ganaTavsa, saidanac igi
Krispy Kreme: mmaarrTTllaacc rroomm,, ttkkbbiillii ggaammooccddiilleebbaa
7.1
myidvelTaTvis Krispy Kreme-i mxolod donati ki ara jadosnuri momentia,
rodesac is dauviwyar STabeWdilebas iRebs.
momsaxurebebs sxva saxes aZleven, raTa axali STabeWdilebebi Seqmnan. magali-
Tad, restornebi bevrad met faseulobas sTavazoben momxmareblebs vidre
ubralod saWmliT momsaxurebaa. Sarbucks-is stumrebi fuls ufro metSi ixdian,
vidre, ubralod yavaSi. kompania momxmarebels sTavazobs espreso yavis
mosaduRebeli manqanebis ukan mdgom winsafrian msaxiobebs, Tbil, magram
Tanamedrove garemos, rac maT dadebiTi emociebiTa da kmayofilebiT avsebs.
Krispy Kreme-i ubralod ki ar yidis Rvezels, aramed qmnis magiur wuTebs, rom-
lis SegrZneba misi maRaziis nebismier stumars iqauri surneliT SeuZlia
(ixileT marketingi muSaobis procesSi 7.1).
266 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
mmaarrkkeettiinnggii mmuuSSaaoobbiiss pprroocceessSSii
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 267
axal, cxel donatebs yidda.
franCaizis saSualebiT kompaniis
gafarToebis Semdeg, rudolfma dai-
naxa yovel savaWro wertilze KrispyKreme-is momxmarebelTa STabeWdi-
lebiT uzrunvelyofis saWiroeba.
amitom man qarxana aaSena, romelic
yvela maRazias erTsa da imave dona-
tebis damzadebisaTvis saWiro ingre-
dientebs awvdida. man agreTve dai-
wyo iseTi sadistribucio sistemis
ganviTareba, romelic donatebis war-
moebis process avtomatur reJimSi
gadaiyvanda.
kompaniis Tanamimdevrul xaris-
xze fokusireba dResac grZeldeba.
rudolfi gulmodgined gegmavs
Krispy Kreme-is TiToeuli maRaziis
Sesaxeb gadawyvetilebas _ maRaziis
dizainiT dawyebuli, TanamSromlebis
uniformiT damTavrebuli. TiToeuli
posteri da TiToeuli niSani, mowyo-
bilobis TiToeuli nawili da fqvi-
lis, Saqris fxvnilis da karamelis
fxvnilis TiToeuli tomara KrispyKreme-sgan unda iyos SeZenili. amri-
gad, Krispy Kreme-is nebismier maRazia-Si, nebismier adgilas misi TiToeuli
myidveli erTnair, jadosnur siamov-
nebas iRebs.
rogorc Cans, Krispy Kreme-is ja-
dosnuri garemo izidavs yvelas, miu-
xedavad maTi asakis, sqesis, eTniku-
robisa da socialur-ekonomikuri
mdgomareobisa. `axali maRaziis gaxs-
nis molodinSi xalxi saaTobiT
dgas rigSi. . . isini erTmaneTSi
saubroben da erTmaneTs Krispy Kreme-is Sesaxeb sakuTar STabeWdilebebs
uziareben. . . gasaocaria, ramdeni
biznesi iciT, romlis molodinSi
xalxi saaTobiT dgas rigSi? me ara-
feri minaxavs, rac odnav mainc uax-
lovdeba siyvarulis im Zlier
grZnobas, romelsac es xalxi am
brendis mimarT ganicdis~, _ ambobs
Krispy Kreme-is maRaziaTa qselis gan-
viTarebis mTavari vice-prezidenti.
Krispy Kreme-i imdenad fokusire-
bulia Tavis mier Seqmnil STabeWdi-
lebaze, rom, realurad, sakuTari
brendis gansazRvras maRaziis STa-
beWdilebebis saSualebiT axorcie-
lebs. mis wignSi `sacalo vaWrobis
garemo~, romelic TiToeuli axali
maRaziis dizains detalurad aR-
wers, vkiTxulobT: `Cveni brendi da
myidvelebis STabeWdilebebi, es aris
yoveli CvenganisaTvis udidesi moti-
vacia. araferia imaze mniSvnelovani,
vidre am Zvirfasi monapovris dacva
da gafrTxileba. srulyofilebis,
dauRalavi simtkicisa da momxmareb-
lisa da brendis urTierTobis Camo-
yalibebis Jini _ es aris Krispy Kreme-is warmatebis saZirkveli.~
Krispy Kreme-is Zlieri brendis
saxeli amartivebs axal bazarze
momxmareblis mizidvis process. misi
mimdevrebisaTvis es kompania TiTqmis
kults warmoadgens, amitom bevri
raionisaTvis Krispy Kreme-is Sesvla
sadResaswaulo movlenaa. oregonSi
momxmareblebi Krispy Kreme-is axali
maRaziis gaxsnas marSirebiT, orkes-
trisa da gundis TanxlebiT, Sex-
vdnen. rodesac sietlTan axali ma-
Razia gaixsna, mondomebulma myidve-
lebma trotuarze karvebi gaSales,
raTa meore dRes, dilis 5:30-ze, maRa-
ziaSi pirvelebi Sesuliyvnen. rode-
sac denverSi misi debiuti Sedga, di-
lis transportis moZraobis grafiki
ramdenime saaTis ganmavlobaSi
areul iyo.
Krispy Kreme-is saxelis cnobado-
bis uzrunvelsayofad adgilobrivi
franCaizerebi xSirad aTobiT dona-
tebiT, usasyidlod, amarageben adgi-
lobriv radiosadgurebs, an qalaqis
policiasa da saxanZro departamen-
tebs. rodesac feniqsSi axali maRa-
zia gaixsna, cnobilma samarTaldam-
cavma jo arpaiom, `amerikis yvelaze
jiutma, unamuso Serifma~, romelmac
patimrebs aiZula, vardisferi Siga-
sacvali etarebinaT, erT-erTma pir-
velma gasinja Krispy Kreme-is axali
donati. zRvis napiras satelevizio
kamerebis TandaswrebiT man mSvenieri
fraza warmoTqva: `es donatebi imde-
nad kargia, rom isini aralegaluri
unda iyos.~ stimulirebis aseTi
forma Krispy Kreme-is stilia. ugem-
rielesma donatebma garkveuli ro-
lic ki Seasrules filmSi PrimaryColors da iseT satelevizio SouebSi,
rogorebic aris Elly McBea, NYPD Blueda Ramis Sou jei lenosTan erTad.
amrigad, Krispy Kreme bevrad ufro
metia, vidre ubralod donatebis gam-
yidveli. myidvelisaTvis igi qmnis
jadosnur wamebs, romelTa saSuale-
biT Krispy Kreme–i nebismieri adamia-nisaTvis dauviwyari xdeba. `me mina-
xavs lurjsayeloiani muSa, orsu-
li qali, baikeri, biznesmeni da
`rols roisis~ mflobeli qali, rom-
lebic Krispy Kreme-is maRaziaSi rig-Si idgnen da erTmaneTs didi xnis
unaxavi megobrebiviT esaubrebodnen~,
_ aRniSnavs kompaniis marketingis me-
nejeri jenifer gardneri. KrispyKreme–is moyvaruli jeni krami am-
bobs: `Tqven es unda gamocadoT. ami-
saTvis, es donati unda miirTvaT!~
Krispy Kreme-i bevrad metia, vidre ub-ralod donati, es, marTlac, momxmare-
blis tkbili mogonebaa. myidvelis-
Tvis jadosnuri momentebis Seqmna
Krispy Kreme-Tvisac sakmaod momge-
biani iyo, radgan sul raRac, ori
wlis ganmavlobaSi misi gayidvebi 73
procentze metiT gaizarda.
wwyyaarrooeebbii:: Portions adapted from a case written byPeter Attwater, student at the University of NorthCarolina at Chapel Hill, April 2003. Other informationfrom “It’s Official: Krispy Kreme Coming toClackamas,” April 8, 2003, accessed online atwww.katu.com; Sarah MacDonald, “It’s a Drive-Thruor No Go,” April 17, 2003, Daily News Transcript,accessed online at www.neponsetvalleydailynews.com; Christina Dyrness, “HotTechnology Now,” News & Observer, April 23, 2003,p. 1F, 3F; and information accessed online atwww.krispykreme.com/mediarelations.html, July 2003.
bevri sacalo movaWrec iyenebs STabeWdilebas. Niketown-is maRaziebi
qmnian e.w. sareklamo gazeTebs, sadac momxmarebels sTavazoben inter-
aqtivebs, dagegmil saqmianobebsa da mastimulirebel movlenebs
savaWro garemoSi. iseT maRaziebSi, rogorebicaa Sharper Image da
Brookstone, xalxi axali wesebiT TamaSobs _ isini sxedan skam-
masaJorebSi da ufro metad amiT tkbebian, vidre Tavad vaW-
robiT.2Nniu-iorkSi,Times Square-ze,Toys “R” Us-is saTamaSoebis maRaziaSi
Sesvlisas Tqven ara marto vaWrobT, aramed axal STabeWdilebebs
iRebT.3
■ STabeWdilebebis marketingi:
Tqven ubralod ki ar midixarT
sayidlebze niu-iorkis Toys “R” Us-ismaRaziaSi, aramed Tqven iq iZenT
dauviwyar STabeWdilebebs.
pprroodduuqqttiissaa ddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss ddoonneeeebbii.. produqtis Semqmnelebs sWirdebaT pro-
duqtisa da momsaxurebis 3 donis ganxilva (ixileT suraTi 7.1). yvelaze
mniSvnelovani done aris ZiriTadi sargebeli, romelic pasuxobs kiTxvaze –
sinamdvileSi, ras yidulobs momxmarebeli? produqtis dizainis Seqmnis
procesSi mwarmoebelma, pirvel rigSi, unda gansazRvros ZiriTadi problemis
gadamWreli sargebeli, romelsac momxmarebeli eZebs. pomadis SeZenisas qali
yidulobs ufro mets, vidre, ubralod, tuCis fers: Revlon-is warmomadgenelma
Carlz revsonma es didi xnis win aRmoaCina. `qarxanaSi vamzadebT kosmetikas,
maRaziaSi ki vyidiT imeds!~ Carlz Svabi ara marto finansur momsaxurebebs
sTavazobs myidvels, aramed maTTan `finansuri ocnebebi’’-s ganxorcielebis
pirobasac debs.
meore doneze produqtis Semqmnelebi ZiriTadi sargeblidan realur pro-
duqtze gadadian. maT unda ganaviTaron produqtis da momsaxurebis
maxasiaTeblebi, dizaini, xarisxis done, brendis saxeli da SefuTva. magaliTad,
Sony-is videokamera realuri produqtia. misi saxelis, nawilebis, stilis, niSan-
Tvisebebis, SefuTvisa da sxva atributebis kombinirebiT xdeba ZiriTadi sarge-
blis miwodeba _ moxerxebuli, maRalxarisxiani saSualeba, romelsac
mniSvnelovani wuTebis aRbeWdva SeuZlia.
268 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
ssuurraaTTii 77..11
produqtis sami done
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 269
da bolos, produqtis Semqmnelebma ZiriTadi
sargeblisa da realuri produqtis bazaze gazviade-
buli produqti unda Seqmnan da amiT momxmareblebs
damatebiTi momsaxurebebi da sargebeli SesTavazon.
Sony-m myidvels ufro meti unda SesTavazos, vidre
ubralo videokamera. rodesac momxmarebeli Sony-isvideokameras yidulobs, Sony-m da misma liderebma
myidvels unda miscen garantia mis Semadgenel naw-
ilebsa da xarisxze, Tan unda daurTos videokameris
gamoyebinebis instruqciebi, saWiroebis SemTxvevaSi,
uzrunvelyon swrafi SekeTebis momsaxurebiT da
telefonis ufaso nomeriT, raTa myidveli, prob-
lemisa Tu SekiTxvis gaCenis SemTxvevaSi, maT
daukavSirdes.
momxmarebeli produqts uyurebs, rogorc sarge-
belTa kompleqts, romelic maT moTxovnilebebs
akmayofolebs. amitom, produqtis ganviTarebisas pro-
duqtis Semqmnelebma, pirvel rigSi,unda gansazRvron,
ramdenad akmayofilebs produqti momxmareblis
ZiriTad moTxovnilebebs. Semdeg maT unda Seqmnan
realuri produqti da ipovon gzebi, Tu rogor
Seqmnan iseTi sargebeli, romelic yvelaze meti
kmayofilebiT uzrunvelyofs momxmarebels.
pprroodduuqqttiissaa ddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss kkllaassiiffiikkaacciiaa
produqti da momsaxureba maTi momxmarebelTa
tipebis safuZvelze or ZiriTad klasad iyofa:
samomxmareblo produqcia da sawarmoo daniSnu-
lebis produqcia. aq sityva produqtSi gaerTianebu-
lia, agreTve, STabeWdilebebi, organizaciebi, adami-
anebi, adgilebi da ideebi. M
ssaammoommxxmmaarreebblloo pprroodduuqqcciiaa.. ssaammoommxxmmaarreebblloo pprroodduuqqtteebbii aris pro-
duqtebi da momsaxurebebi, romlebsac saboloo momxmarebeli per-
sonaluri gamoyenebis mizniT iZens. Cveulebriv, marketologebi aseTi
produqciisa da momsaxurebebis klasifikacias imisda mixedviT axde-
nen, Tu rogor yidulobs maT momxmarebeli. samomxmareblo produq-
cia moicavs yovedRiuri moxmarebis produqtebs, ZiriTadi moxmarebis
produqtebs, gansakuTrebul produqtebsa da pasiuri moTxovnis pro-
duqtebs. isini erTmaneTisgan gansxvavdebian momxmareblis yidvis
qcevisa da maTi bazarze miwodebis mixedviT (ixileT cxrili 7.1).
yyoovveellddRRiiuurrii mmooxxmmaarreebbiiss pprroodduuqqtteebbii aris produqtebi da mom-
saxurebebi, romelTac momxmarebeli xSirad, dauyovnebliv da mini-
maluri ZalisxmeviT yidulobs. magaliTad, saponi, tkbileuli, gazeTi
da swrafi kvebis nawarmi. Cveulebriv, yoveldRiuri moxmarebis pro-
duqtebi dabalfasiania da marketologebi maT rac SeiZleba met adg-
ilas ganalageben, raTa saWiroebis SemTxvevaSi yvela
momxmareblisTvis xelmisawvdomi iyos.
ZZiirriiTTaaddii mmooxxmmaarreebbiiss pprroodduuqqtteebbii aris samomxmareblo pro-
duqtebi, romelTac momxmarebeli arCevs da yidulobs produqtis
xarisxis, fasis, stilisa da sxva sasurveli niSan-Tvisebebis
mixedviT. aseTi produqtisa da momsaxurebis yidvaze momxmarebeli
did drosa da energias xarjavs, raTa informacia moiZios da
Sedarebebi moaxdinos. magaliTad, aveji, tansacmeli, manqanebi, sastum-
rosa da aviaxazebis momsaxurebebi. Cveulebriv, ZiriTadi moxmarebis
produqtebis marketologebi produqcias SedarebiT cota maRaziaSi
anawileben, magram amavdroulad momxmarebels saSualebas aZleven
arCevani Sedarebis Sedegad gaakeTon.
■ ZiriTadi, realuri da gazviadebuli produqti: mom-
xmarebeli aRiqvavs Sony-is am kameras, rogorc arama-terialuri maxasiaTeblebisa da momsaxurebis rTul
narevs.
ssaammoommxxmmaarreebblloo pprroo--
dduuqqcciiaa (Consumerproduct)produqtebi da mom-
saxurebebi, romle-
bic saboloo momx-
marebelma persona-
luri gamoyenebis
mizniT SeiZina
yyoovveellddRRiiuurrii
mmooxxmmaarreebbiiss pprroodduuqqttii
(Convenience product)samomxmareblo pro-
ducqia, romelTac
momxmarebeli xSi-
rad, dauyovnebliv
da minimaluri Za-
lisxmeviT yidulobs
ZZiirriiTTaaddii mmooxxmmaarreebbiiss
pprroodduuqqttii (Shoppingproduct)samomxmareblo pro-
duqti, romelsac
momxmarebeli arCevs
da yidulobs pro-
duqtis xarisxis, fa-
sis, stilisa da sxva
sasurveli niSan-
Tvisebebis mixedviT.
ggaannssaakkuuTTrreebbuullii pprroodduuqqtteebbii aris unikaluri maxasiaTeblebis an brendis
mqone produqtebi, romelTa SesaZenad myidvelTa garkveuli jgufi
gansakuTrebul interess iCens. magaliTad, gansakuTrebuli brendebi, feraris
markis avtomobilebi, maRalfasiani fotodanadgarebi, dizainerebis mier
Sekerili samosi, medicinisa da samarTlis specialistebis momsaxureba.
Cveulebriv, myidvelebi gansakuTrebul produqtebs erTmaneTs ar adareben.
isini amaze mxolod im dros xarjaven, romelic dilers saWiro produqtis
motanisaTvis sWirdeba.
ppaassiiuurrii mmooTTxxoovvnniiss pprroodduuqqtteebbii aris samomxmareblo produqcia, romelTa
Sesaxebac myidvelebma an ar ician araferi an ician, magram maT SeZenaze nakle-
bad fiqroben. inovaciaTa umravlesoba myidvelisaTvis SeumCneveli rCeba, sanam
maT reklamas ar naxaven. cnobili, magram pasiuri moTxovnis produqtebis
klasikuri magaliTebia: sicocxlis dazRveva, sasaflaos nakveTi, sisxlis
donoroba wiTeli jvrisTvis. TavianTi mravalferovnebis gamo, pasiuri
moTxovnis es produqtebi didi raodenobis reklamas, personalur gayidvasa da
sxva marketingul Zalisxmevas saWiroeben.
ssaawwaarrmmoooo ddaanniiSSnnuulleebbiiss pprroodduuqqcciiaa.. ssaawwaarrmmoooo ddaanniiSSnnuulleebbiiss pprroodduuqqtteebbii aris
produqtebi,romelTac organizaciebi an individualuri myidvelebi Seisyidian
Semdgomi gadamuSavebis an biznesSi gamoyenebis mizniT. amdenad, gansxvaveba
samomxmareblo produqtsa da sawarmoo daniSnulebis produqts Soris
emyareba produqciis Sesyidvis mizans. Tu momxmarebeli gazonis saWrel man-
qanas saxlisaTvis yidulobs, igi samomxmareblo produqtia; magram Tu igive
momxmarebeli imave manqanas salandSafto biznesisaTvis yidulobs, maSin igi
sawarmoo daniSnulebis produqts warmoadgens.
sawarmoo daniSnulebis produqti moicavs sam ZiriTad jgufs: masalebsa
da nawilebs, ZiriTad saSualebebs, maragebsa da momsaxurebebs. masalebi da naw-
ilebi Seicavs nedleulsa da warmoebul masalebs. nedleuli Sedgeba agro-
produqtebisagan (xorbali, bamba, Sinauri cxovelebi, xili, bostneuli) da bune-
brivi produqtebisagan (Tevzeuli, cxvris xorci, gadaumuSavebeli navTobi,
rkinis madani). warmoebuli masala da nawilebi Sedgeba komponenturi
270 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
ccxxrriillii 77..11 Msamomxmareblo produqciasTan dakavSirebuli marketinguli sakiTxebi ssaammoommxxmmaarreebblloo pprroodduuqqcciiiiss ttiippeebbii
mmaarrkkeettiinngguullii yyoovveellddRRiiuurrii ZZiirriiTTaaddii ggaannssaakkuuTTrreebbuullii ppaassiiuurrii
ssaakkiiTTxxeebbii mmooxxmmaarreebbiiss mmooxxmmaarreebbiiss pprroodduuqqtteebbii mmooTTxxoovvnniiss
pprroodduuqqtteebbii pprroodduuqqtteebbii pprroodduuqqtteebbii
momxmareblis xSiri Sesyidva, naklebad xSiri Zlieri brendisadmi produqtis mcire
qceva minimaluri dagegmva, Sesyidva, meti dageg- upiratesobis miniWeba cnobadoba da codna
produqtebis erTmaneT- mva da Zalisxmeva. da loialurobis (codnis SemTxvevaSi
TTan minimaluri Seda- brendebis Sedareba grZnoba. gansakuTrebu- patara an negatiuri
reba, manimaluri fasis, xarisxis, li yidvis Zalisxmeva, interesi)
Zalisxmeva stilis mixedviT minimaluri brendebis
Sedareba, fasebze nak-
lebad mgrZnobiare
fasi dabali fasi SedarebiT maRali maRali fasi cvalebadi
fasi
distribucia farTo, intensiuri SerCeviTi distribucia eqskluziuri distribu- cvalebadi
mosaxerxebeli SedarebiT nakleb cia erT an ramdenime
adgilebi maRaziebSi maRaziaSi
stimulireba masiuri stimulireba reklamireba da perso- ufro frTxilad gamiz- agresiuli reklami-
mwarmoeblis mier naluri gayidva mwar- nuli stimulireba mwar- reba da personaluri
moeblis da gadamyidve- moeblisa da gadamyidve- marketingi mwarmoeb-
lis mier lis mier lisa da gadamyidve-
lis mier
magaliTebi kbilis pasta, Jurna- televizori, aveji, fufunebis saqoneli, sicocxlis dazRve-
li, sarecxi fxvnili Casacmeli rogoricaa Rolex-is va,wiTeli jvrisTvis
saaTi sisxlis donoroba
ggaannssaakkuuTTrreebbuullii
pprroodduuqqttii (Specialtyproduct)samomxmareblo pro-
duqti,romelsac uni-
kaluri maxasiaTeb-
lebi an brendi aqvs,
romlis SesaZenad
myidvelTa garkveuli
jgufi gansakuTre-
bul interess iCens.
ppaassiiuurrii mmooTTxxoovvnniiss
pprroodduuqqttii (Unsoughtproduct)samomxmareblo pro-
duqti,romelis Sesa-
xebac myidvelebma an
ar ician araferi an
ician, magram mis SeZe-
naze naklebad fiqro-
ben.
ssaawwaarrmmoooo ddaanniiSSnnuu--
lleebbiiss pprroodduuqqttii
(Industrial product)aris produqti,ro-
melsac organizacie-
bi an individualuri
momxmareblebi Seisyi-
dian Semdgomi gadamu-
Savebis an biznesSi
gamoyenebis mizniT
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 271
masalebisagan (rkina, Zafebi, cementi,
mavTulebi) da komponenturi nawilebis-
agan (Zravebi, saburavebi da a.S.). warmoe-
buli masalis umravlesoba pirdapir
sawarmoo momxmarebelze iyideba. am Sem-
TxvevaSi fasi da momsaxureba mTavari
marketinguli faqtorebia amitom brendi
da reklama naklebad mniSvnelovania.
ZiriTadi saSualebebi sawarmoo
daniSnulebis produqtebia, romlebic
xels uwyoben myidvelis produqciis
warmoebasa da operaciebs. igi moicavs
sawarmoo simZlavreebsa da damxmare mow-
yobilobebs. sawarmoo simZlavreebi Sed-
geba Senobebisa (fabrika-qarxnebi, ofise-
bi) da fiqsirebuli mowyobilobebisagan
(generatorebi, burRebi, didi kompi-
uteruli sistemebi, liftebi, dazgebi da
a.S.). damxmare mowyobilobebi moicavs
portatul danadgarebsa da samuSao
iaraRebs (xelis iaraRebi, avtomtvirTa-
vebi da sxva) da saofise mowyobilobas (kompiuterebi, faqsebi, saweri magidebi).
isini naklebad gamZlea, vidre sawarmoo saSualebebi da, ubralod, warmoebis
process uwyoben xels.
biznesproduqtebis bolo jgufia momarageba da momsaxureba. momarageba
aerTianebs operatiul maragebs (sapoxi masala, qvanaxSiri, qaRaldi, fanqrebi)
da SesakeTebel da saremento sagnebs (saRebavebi, lursmnebi, cocxebi). maragi
aris sawarmoo sferos xelsayreli produqtebis erToblioba, radgan mis
Sesyidvas minimaluri Zalisxmeva sWirdeba. biznesmomsaxurebebi moicavs sare-
monto da SesakeTebel momsaxurebebs (fanjrebis gawmenda, kompiuteris
SekeTeba da a.S.) da biznessakonsultacio momsaxurebebs (iuridiuli, menej-
ment-konsaltingi, sareklamo da sxva). aseTi momsaxurebis SeZena konqtraqtis
safuZvelze xdeba. magaliTad, Aramark-i sTavazobs yvelafers, dawyebuli
sakvebiT, damTavrebuli saxlisaTvis saWiro nivTebiT, TeTreuliT, saofise
momsaxurebiT, manqana-danadgarebis SekeTebiT, mowyobilobebiTa da momaragebis
jaWvis marTviT.
oorrggaanniizzaacciieebbii,, aaddaammiiaanneebbii,, aaddggiilleebbii ddaa iiddeeeebbii.. bolo wlebSi marketologebma
produqtis cneba ganavrces da dRes igi, materialur produqtebTan da
momsaxurebasTan erTad, organizaciebs, adamianebs, adgilebsa da ideebsac
moicavs.
organizaciebi xSirad axorcieleben saqmianobebs, raTa Semdgom TviT
organizacia `gayidon~. organizaciis marketingi Sedgeba saqmianobisgan, rom-
lis mizania, Seqmnas, SeinarCunos an Secvalos miznobrivi momxamreblebis
damokidebuleba da qmedeba organizaciisadmi. rogorc mogebaze orientire-
buli, aseve arakomerciuli organizaciebi qmnian organizaciis marketings. biz-
nesfirmebi sazogadoebriv urTierTobebsa da korporaciul sareklamo kam-
paniebs uweven sponsorobas, raTa kargi imiji Seiqmnan. korparaciuli imijis
reklama ZiriTadi iaraRia, romelsac kompania sxvadasxva bazarze Tavisi pro-
duqtis gasatanad iyenebs. magaliTad, Lucent-i aqveynebs reklamas Semdegi
teqstiT: `Cven vqmniT imas, rac xels uwyobs komunikacias’’. IBM-s surs, Seqmnaskompania, romlis mizani `biznesproblemebis gadaWra~ iqneba. maT msgavsad,
arakomerciul organizaciebs, rogorebicaa eklesiebi, kolejebi, saqvelmoqmedo
organizaciebi, muzeumebi da samsaxiobo xelovnebis jgufebi, TavianTi organi-
zaciebi bazarze gaaqvT, raTa fondebi moizidon da wevrebisa Tu sponsorebis
yuradReba miizidon.
produqtad SeiZleba adamianic ganixilebodes. adamianis marketingi
Sedgeba im saqmianobisagan, romlis mizania Seqmnas, xeli Seuwyos an Secvalos
damokidebuleba Tu qmedeba calkeuli adamianebisadmi. yvela adamiani Tu
organizacia personalur marketings awarmoebs. dRes prezidentebs bazarze
gaaqvT sakuTari Tavi, sakuTari partiebi da politikuri platformebi, raTa
miiRon xmaTa saWiro raodenoba da xalxis mxardaWera. xelovnebisa Tu
■ biznes momsaxurebebi: Aramark sTavazobs yvelafers, dawyebuli sak-
vebiT, damTavrebuli saxlisaTvis saWiro nivTebiT, TeTreuliT, saofi-
se momsaxurebiT, manqana-danadgarebis SekeTebiT, mowyobilobebiTa da
momaragebis jaWvis marTviT.
sportis warmomadgenlebi marketings iyeneben,
raTa sakuTari kariera gaaumjobeson da Ta-
vianTi gavlena da Semosavali gazardon. iseTi
profesionalebi, rogorebic arian eqimebi,
iuristebi, buRalterebi da arqiteqtorebi,
TavianT Tavs bazarze waradgenen, raTa reputa-
cia Seiqmnan da sakuTari biznesi gazardon.
personalur marketings agreTve aqtiurad
iyeneben biznesebi, saqvelmoqmedo organizaciebi
Tu religiuri jgufebi. xSirad, cnobil
adamianebTan urTierToba da saqmianoba am
organizaciebs TavianTi miznebis ukeT
miRwevaSi exmareba. amitomaa, rom aTobiT
sxvadasxva kompania, rogorebicaa – Nike, Target,Buick, American Express, Disney da Titleist – golfis
supervarskvlav Taiger vudsTan urTierTobaSi
weliwadSi 100 milion dolarze mets ixdian.4
adgilis marketingi moicavs saqmianobas,
romlis mizania, Seqmnas, xeli Seuwyos an
Secvalos damokidebuleba da qmedeba cal-
keuli adgilebisadmi. qalaqebi, saxelmwifoebi,
regionebi da TviT erebic ki erTmaneTs epaeqre-
bian, raTa miizidon turistebi, axali macxovre-
blebi, kompaniebis ofisebi da fabrika-qarxnebi.
magaliTad, texasi aqveynebs aseT reklamas:
`aqauroba sxva mTeli saxelmwifos tolfasia~;
niu-iorki sajarod gahyviris: `me miyvars niu-
iorki~;5 miCigani acxadebs `didi tbebi _ dauvi-
wyari dro~ turistebis misazidad, xolo `didi
tbebi _ bevri samuSao adgili~ adgilobrivi
macxovreblebis mosaxiblad da `didi tbebi _
uzarmazari farTobi~ biznesebis dasainterese-
blad. irlandiis ganviTarebis saagentom 1,200
kompania miizida, romlebic mzad arian,
irlandiaSi TavianTi mcenareebi moaSenon. imav-
droulad, irlandiis turistulma sabWom mzardi turistuli biznesi Semdegi
reklamis saSualebiT Seqmna: `icxovre sxva cxovrebiT _ megobrulad, lamazad
da dauZabavad~. irlandiis saeqsporto sabWom ki irlandieli eqspor-
tiorebisaTvis mimzidveli bazrebi Seqmna.6
bazarze ideebis gatanac aris SesaZlebeli. erTi SexedviT, mTlianad mar-
ketingi ideis marketingia, iqneba es kbilebis gaxexvis zogadi idea Tu speci-
fikuri idea, rom Crest-is kbilis pasta `yoveldRiur Rimils~ uwyobs xels.
magram, am SemTxvevaSi ZiriTadi fokusireba socialuri ideebis marketingze
xdeba. am sferos daerqva ssoocciiaalluurrii mmaarrkkeettiinnggii, rac socialuri marketingis
institutis ganmartebiT, komerciuli marketingis koncefciebisa da iaraRebis
gamoyenebaa, sakuTari da mTeli sazogadoebis yofis gasaumjobeseblad da
calkeul individTa saqcielze zegavlenis mosaxdenad.7
socialuri marketinguli programebi axorcielebs sazogadoebriv
gamajansaRebel kampaniebs, raTa Semcirdes mwevelTa, alkoholuri sas-
melebisadmi midrekilTa, narkomanTa da WarbwonianTa ricxvi. sxva socialuri
marketinguli saqmianobebi mimarTulia garemos dacvisken, raTa xeli
SeuSalon bunebis dabinZurebas da sufTa haeri SeinarCunon. danarCenebi
zrunaven ojaxebze, adamianTa uflebebze, rasobriv Tanasworobaze. amerikis
sareklamo sakonsulom ganaxorciela aTobiT sareklamo kampania, romlebic
exeboda jandacvas, ganaTlebasa da garemos dacvas (ixileT marketingi
muSaobis procesSi 7.2).
magram socialuri marketingi ufro mets gulisxmobs, vidre, ubralod,
reklamas. socialuri marketingis instituti marketinguli saSualebebis
ufro farTod gamoyenebisaken mogviwodebs. `socialuri marketingi aWarbebs
marketinguli kompleqsis erT-erT elements _ stimulirebas da moicavs yvela
danarCens, raTa socialur cvlilebebi miRweul iqnas~, _ acxadebs socialuri
marketinguli institutis aRmasrulebeli direqtori.8
272 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
■ korparaciuli imijis reklama ZiriTadi iaraRia, romelsac
kompania sxvadasxva bazarze Tavisi produqtis gasatanad
iyenebs.
ssoocciiaalluurrii mmaarrkkee--
ttiinnggii (Socialmarketing)miznobriv jgufze
gaTvlili programis
Seqmna, Sesruleba da
kontroli maTive so-
cialuri ideis, mize-
zisa da gamocdile-
bis gasaziareblad.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 273
rogor mogwonT yvelasTvis nacnobi
es frazebi? `megobrebi TavianT me-
gobrebs arasodes aZleven saSuale-
bas, saWes nasvam mdgomareobaSi mius-
xdnen~, `mxolod Tqven SegiZliaT
SeewinaaRmdegoT tyeSi gaCenil xan-
Zars~ `gonebis dakargva yvelaze di-
di ubedurebaa~, `me amerikeli var~.
gavixsenoT CvenTvis kargad cnobili
gmirebi: Smokey Bear, Rosie the Riveter, theCrash Test Dummies da McGruff the CrimeDog. ra saerTo aqvs yvela am fraza-
sa da personaJs erTmaneTTan? Ti-
Toeuli maTgani arakomerciuli or-
ganizaciis, Ad Council-is, mier Seiqmna,romelsac sazogadoebaSi dadebiTi
cvlilebebis Sesaqmnelad reklamis
gamoyenebis xangrZlivi istoria aqvs.
Ad Council 1942 wels Camoyalibda,
swored im periodSi, rodesac xalxi
gansakuTrebiT cinikurad iyo gan-
wyobili reklamisadmi da im fuli-
sadmi, romelic reklamis dadebiTi
mxareebis warmoCenaSi ixarjeboda.
misi misiaa: `mniSvnelovani sazoga-
doebrivi sakiTxebis identificireba
da am sakiTxebTan dakavSirebul moq-
medebaTa stimulireba komunikaciuri
programebis saSualebiT.~ aqedan ga-
momdinare, Ad Council-i muSaobs imisa-Tvis, raTa sareklamo saagentoebi
(romlebic TavianT dros swiraven),
sponsorebi (romlebic TavianT
fuls swiraven) da media (romelic
sareklamo drosa da sivrces swi-
ravs) daakavSiros arakomerciul
organizaciebsa da samTavrobo saa-
gentoebTan, romelTac mastimulire-
beli Zala sWirdebaT.
am gaerTianebuli wamaxalisebeli
Zalisxmevis meSveobiT Ad Council-masazogadoebrivi momsaxurebis sakiT-
xebze aTasobiT kampania Camoayaliba
iseT sakiTxebze, rogorebicaa bav-
Svebis cxovreba, janmrTeloba, ga-
naTlebis gaumjobeseba, sazogadoe-
brivi keTildReoba, garemos dacva,
piradi usafrTxoeba da ojaxebis
gamyareba. am kampaniebis meSveobiT
Seiqmna ara mxolod momxibvleli
sloganebi, aramed xeli Seewyo dade-
biT da grZelvadian socialur
cvlilebebs. Ad Council-is kampaniebmabevr sakiTxTan dakavSirebiT mniS-
vnelovan Sedegebs miaRwies:
■ buneba: Smokey Bear-i, romelic 1944
wels daarsda, bavSvebsa da mozar-
debs asanTiT TamaSs, koconis Cauq-
roblad datovebas ukrZalavda, da
wylisa da niCabis axlos qonas
urCevda. kampaniis dawyebidan
xanZris Sedegad dakarguli tyis
nakveTebis raodenoba 22 milion-
idan 4 milionamde Semcirda.
■ ganaTleba: Ad Council-i SeuerTda
sareklamo saagento - Young &Rubicam-s, raTa kampaniisaTvis saWi-
ro saerTo Setyobineba Seeqmna:
`gonebis dakargva yvelaze didi
ubedurebaa.~ dResdReobiT kampa-
Ad Council: rreekkllaammaa yyvveellaass ssaakkeeTTiillddRReeoodd
7.2
gagrZeleba ix. gv. 232
Ad Council-ma sazogadoebrivi momsaxurebis sakiTxebze aTasobiT kampania
Camoayaliba.
mmaarrkkeettiinnggii mmuuSSaaoobbiiss pprroocceessSSii
274 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
niam, romelic daarsebidan ukve
ocdameaTe wels iTvlis, UnitedNegro College-s 1.9 miliard dolarze
meti gadasca da 300,000-ze met stu-
dents kolejis damTavrebaSi daex-
mara.
■ janmrTeloba: 1940-ian wlebSi AdCouncil-is kampania amerikelebs mou-
wodebda, gamoeyenebinaT poliomie-
litis sawinaaRmdego vaqcina, rom-
lis gayidvac im periodSi arc Tu
ise ioli saqme iyo, radgan vaqcina-
cia mkurnalobis sami arasasiamov-
no etapisgan Sedgeboda. dRes am
qveyanaSi poliomieliti arc ki
axsendebaT.
■ danaSaulis Seswavla da aRkveTa:
1978 wels, National Crime PreventionCouncil-Tan da sareklamo firma
Saatchi & Saatchi-sTan erTad, AdCouncil-ma Seqmna personaJi McGruffthe Crime Dog-i. mas Semdeg McGruff-mabavSvebsa da mozardebs erTgvari
gakveTilebi Cautara, raTa maT gae-
goT, ra aris danaSauli da rogor
unda SeuSalon xeli mis warmoSo-
bas. misi slogani ki aseTi iyo:
`wvlili SeitaneT danaSaulis
aRmofxvraSi~. 2000 wels Catare-
bulma kvlevam aCvena, rom amerike-
li bavSvebis 92% aTviTcnobierebs
kampaniis mier SemoTavazebul
rCevebs da isini Tavs usafrTxod
grZnoben. 1989-1990 wlebSi McGruffthe Crime Dog-is popularoba mxo-
lod Mickey Mouse-ma daCrdila.
■ usafrTxoebis Rvedis gamoyeneba:
rodesac 1985 wels Vince&Larry-mubeduri avtoSemTxvevis testire-
bisas manqanis saqare minidan `gamo-
frenili~ manekeni satelevizio
qseliT pirvelad uCvena, usafrTxoe-
bis qamrebs mosaxleobis mxolod
21% iyenebda, xolo Statebis
umravlesobas maTi savaldebulo
gamoyeneba dakanonebuli arc ki
hqonda. kampaniis Semdeg Statebis
umetesobam miiRo es kanoni, usaf-
rTxoebis zRvedebis gamoyenebis
procentuli maCvenebeli ki 21%-dan
73%-mde gaizarda, risi wyalobi-
Tac daaxloebiT 85,000 adamiani
sikvdils gadaurCa.
■ manqanis marTva arafxizel mdgo-
mareobaSi: Ad Council-is mier manqa-nis arafxizel mdgomareobaSi mar-
Tvis winaaRmdeg kampaniis warmoebis
Semdeg Zveli gamonaTqvami `kidev
erTi msxverpli gzaze~ Seicvala
SemdegiT: `megobrebi saSualebas
ar aZleven megobrebs, manqana araf-
xizel mdgomareobaSi marTon.~ ame-
rikelTa 68% acxadebs, rom maT pi-
radad SeuCerebiaT adamianebi, rom-
lebic nasvam mdgomareobaSi saWis
marTvas apirebdnen.
■ socialuri sakiTxebi: Ad Council-ismentoruli kampaniis dawyebidan
pirveli 18 Tvis ganmavlobaSi 6000-ze
met bavSvs daeniSna aRmzrdeli.
sazogadoebis aRqma bavSvebis mi-
marT cudi damokidebulebis Sesa-
xeb procentulad 1970-iani wle-
bidan 10%-idan dRemde 90%-s miaR-
wia. organizacia Prevent Child AbuseAmerica-s xelmZRvanelis TqmiT,
`rodesac Cven es kampania daviwyeT,
sazogadoebis mier am Temis gacno-
bierebis done Zalian dabali iyo.
magram Ad Council-Tan Cvenma partni-
orobam gamoaaSkarava da aRmofx-
vra bavSvebisadmi cudi damokide-
bulebisa da maTze zewolis faqtebi.~
Ad Council-ma uzarmazari mxardaWe-ra gauwia socialuri marketingis
misias. mediis 28,000 warmomadgenelma
mas ufaso sareklamo farTi da dro
dauTmo. asobiT socialurma korpo-
raciam, fondma da individma ki fon-
debi Camoayaliba. iseTi didi sarek-
lamo saagentoebi, rogorebicaa
J.Walter Thomson, Young and Rubicam, BBDO,Doyle Dane Bernbach, Foote, Cone&Belding
da Marstellar, mTel TavianT energias
Ad Council-is kampaniaTa warmoebas
axarjaven. da rogorc Cans, isini
amas marTlac Zalian kargad arTme-
ven Tavs. magaliTad, Marstellar-is kampa-nia `SevinarCunoT amerikis silama-
ze~ Tavisi sloganiT _ `dabinZure-
bis saTave xalxia da masve SeuZlia
amisTvis wertilis dasma~ _ isto-
riaSi erT-erTi yvelaze aRsaniSnavi
kampaniaa. man saukunis `reklamis
epoqis~ CamonaTvalis aseulSi or-
mocdameaTe adgili daikava, xolo
Foote-isa da Cone & Belding-is SmokeyBear-is saerTo kampaniam `mxolod
Tqven SegiZliaT xeli SeuSaloT
tyeSi xanZris gaCenas~ _ 26-e adgili.
Ad Council-ma socialuri marketin-
gis kampaniebma xeli Seuwyo sarek-
lamo industriis efeqtur da sasur-
veli mxaris gamoaSkaravebas. man
daamtkica, rom reklamis gamoyeneba
kargis misaRwevadac SeiZleba da
rom misi warmateba sxva socialuri
marketingis Zalisxmevas warmoSobs.
arakomerciuli jgufebi, rogoricaa
Partnership for a Drug free America, dama-tebiT sazogadoebriv momsaxurebebs
awarmoeben. satelevizio qselebi ax-
la TavianT varskvlavebs Rirseuli
saqmeebis stimulirebisaTvis iyeneben
(magaliTad, NBC-is seria `rac ufrometi ici.~). `Ad Council iyo modeli,
romelmac daamtkica, rom mas
SeuZlia muSaoba~, _ ambobs Ad Council-is yofili prezidenti rut vudeni.
reklama erTgvari biZgia produqte-
bisaTvis; is adamianis sicocxles
aumjobesebs da sikvdilisganac ki
ixsnis.
wwyyaarrooeebbii:: See Bob Garfield, “Inspiration and Urge-to-Serve Mark the Best of the Ad Council,” Advertising Age,April 29, 2002, pp. c2–c20; and MEDIAWEEK SpecialAdvertising Section, June 10, 2002. Portions adapted from“The Advertising Council,” accessed atwww.adcouncil.org/about/, July 2003.
■❚ ggaaddaawwyyvveettiilleebbeebbii pprroodduuqqttiissaa ddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss SSeessaaxxeebb
produqtisa da momsaxurebis Sesaxeb gadawyvetilebas marketologebi sam do-
neze axorcieleben: pirvel etapze gadawyvetilebebs iReben individualuri
produqtis, Semdgom produqciis seriisa da bolos, produqtis kompleqsis
Sesaxeb. ganvixiloT TiToeuli maTgani.
ggaaddaawwyyvveettiilleebbeebbii iinnddiivviidduuaalluurrii pprroodduuqqttiissaa ddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss SSeessaaxxeebb
suraTi 7.2 gviCvenebs individualuri produqtisa da momsaxurebis ganviTa-
rebasa da marketingTan dakavSirebul mniSvnelovan gadawyvetilebebs. Cven
yuradRebas im gadawyvetilebebze gavamaxvilebT, romlebic Seexeba produqtis
maxasiaTeblebs, brendings, SefuTvas, etiketsa da produqtis mxardamWer mom-
saxurebebs.
pprroodduuqqttiissaa ddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss mmaaxxaassiiaaTTeebblleebbii.. produqtisa Tu momsaxurebis
Seqmna moicavs im sargebelTa gansazRvras, romlebsac produqti Tu momsax-
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 275
ureba sTavazobs myidvels. am sargeblis gadmocema xdeba iseTi maxasiaTeb-
lebis meSveobiT, rogorebicaa produqtis xarisxi, niSan-Tvisebebi, stili da
dizaini.
pprroodduuqqttiiss xxaarriissxxii.. pprroodduuqqttiiss xxaarriissxxii aris pozicionirebis erT-erTi
umTavresi saSualeba. igi myidvelis kmayofilebaze pirdapir zegavlenas
axdens, ase rom mas produqtisa da momsaxurebis warmatebasTan mWidro kavSiri
aqvs. mokled rom iTqvas, xarisxi ganisazRvreba rogorc `naklovanebisagan
Tavisufali~. Tumca, bevri myidvelze orientirebuli kompania mocemul
gansazRvrebas ugulebelyofs da xarisxs momxmareblis kmayofilebad ganmar-
tavs. amerikis xarisxis sazogadoeba (American Society for Quality) ki mas aRiqvams
rogorc produqtisa da momsaxurebis maxasiaTebel niSans,romlis mizani momx-
mareblis moTxovnilebebis ukeT dakmayofilebaa. Siemens-i xarisxs
Semdegnairad gansazRvravs: `xarisxi aris is, rodesac Cveni momxmarebeli ukan
brundeba sayidlebisTvis, gayiduli produqti ki ar brundeba.~9 aseTi myid-
velze orientirebuli gansazRvrebebi xazs usvams imas, rom xarisxi iwyeba
momxmareblis saWiroebebiT da sruldeba momxmareblis kmayofilebiT.
xarisxis sruli marTva (TQM) aris midgoma, romelSic CarTulia kompaniis
mTeli personali produqtis, momsaxurebisa da biznesprocesebis xarisxis
gaumjobesebis mizniT. bolo ori aTwleulis manZilze xarisxis sruli marTva
Zlier daexmara did Tu patara kompaniebs bazris wilis gazrdasa da mogebis
maCvenebelis gaumjobesebaSi. miuxedavad amisa, axlaxan xarisxis sruli marTva
kritikis obieqtad iqca sxvadasxva garemoebebisda gamo. Zalian bevri kompania
xarisxis sruli marTvis arasrulfasovan programebs qmnida, zogi ki mis
principebs Zalian viwrod gansazRvravda da momxmareblis faseulobasa da
kmayofilebas ar ukavSirebda. amis Sedegad, bevrma aseTma programebma kraxi
ganicada,ramac xarisxis sruli marTvisadmi uaryofiTi damokidebuleba gamoi-
wvia.
momxmareblis kmayofilebisaTvis xarisxis principebi warmatebis miRwevis
aucilebeli pirobaa. miuxedavad imis,rom bevri firma xarisxis sruli marTvis
midgomas oficialurad ar iyenebs, mravali prestiJuli kompaniisaTvis myid-
velze orientirebuli xarisxi biznesis keTebis mTavari saSualeba gaxda.10
produqtis xarisxs ori ganzomileba gaaCnia – done da Tanamimdevruloba.
produqtis ganviTarebisas marketologma, pirvel rigSi, xarisxis done unda
gansazRvros, rac mas miznobriv bazarze produqtis poziciis damkvidrebaSi
daexmareba. aq produqtis xarisxi niSnavs produqtis funqcionirebis xarisxs,
anu produqtis unars, Seasrulos Tavisi daniSnulebebi. magaliTad, Rolls-Royce-is funqcionirebis xarisxi ufro maRalia, vidre Chevrolet-is _ is ufro msub-uqad dadis, ukeTesi samarTavia da ufro metxans Zlebs. magram kompaniebi
iSviaTad cdiloben, bazars umaRlesi donis xarisxi SesTavazon, radgan
momxmarebelTa mxolod Zalian mcire raodenobas SeuZlia SeiZinos iseTi
maRalxarisxiani produqti, rogorsac Rolls-Royce-is avtomobili, Sub-Zero-s maci-vari, an Rolex-is majis saaTi sTavazobs. piriqiT, kompaniebi irCeven xarisxis
dones, romelic miznobrivi bazris saWiroebebsa da konkurenti produqtebis
xarisxis dones emTxveva.
garda xarisxis donisa, maRali xarisxi SeiZleba xarisxis
Tanamimdevrullobis maRal donesac niSnavdes. am SemTxvevaSi, produqtis
xarisxi niSnavs produqtis naklovanebisagan Tavisuflebas da funqcionirebis
gamiznuli donis mudmivobas. yvela kompaniam Sesabamisi xarisxis maRali
donisaTvis unda ibrZolos. am mxriv, Chevrolet-is xarisxi Rolls-Royce-is xarisxistolfasia, Tumca pirveli funqciurad meores jobia, meores SeuZlia im
xarisxis SenarCuneba, romelSic myidveli fuls ixdis da romelsac igi misgan
moelis.
dRes bevrma kompaniam myidvelze orientirebuli xarisxi Zlier strate-
giul iaraRad aqcia.
ssuurraaTTii 77..22
gadawyvetilebebi
individualuri pro-
duqtis Sesaxeb
pprroodduuqqttiiss xxaarriissxxii
(Product quality)produqtis SesaZleb-
loba Seasrulos
Tavisi funqciebi. is
moicavs: produqtis
gamZleobas, saimedo-
obas, sizustes, funq-
cionirebas, SekeTebis
simartives da sxva
mniSvnelovan atri-
butebs.
276 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
pprroodduuqqttiiss nniiSSaann--TTvviisseebbeebbii.. produqtis SeTavazeba mravalferovani niSan-
TvisebiT aris SesaZlebeli. martivi modeli, yovelgvari danamatis gareSe, aris
sawyisi wertili. amis Semdeg kompanias SeuZlia maRali donis modelebi
Seqmnas sxvadasxva niSan-Tvisebebis damatebiT. niSan-Tviseba aris is konkuren-
tuli saSuleba, romelic am kompaniis produqts konkurenti produqtisagan
ganasxvavebs. konkurenciis gawevis erT-erTi yvelaze mniSvnelovani gzaa, gaxde
pirveli mwarmoebeli saWiro da faseuli axali niSan-Tvisebebis matarebeli
produqtebis.
rogor unda gansazRvros kompaniam axali niSan-Tvisebebi da rogor unda
gadawyvitos, Tu romeli daamatos Tavis produqts? kompaniam periodulad
Tavisi produqtebis myidvelTa gamokiTxvebi unda Caataros da maT sxvadasxva
SekiTxvebi dausvas. magaliTad, Tu rogor moswonT maT produqti? produqtis
romeli specifikuri niSan-Tviseba moswonT yvelaze metad? ra saxis niSan-
Tvisebis damateba SeiZleba produqtis gasaumjobeseblad? am SekiTxvebze
pasuxebi kompanias niSan-TvisebebTan dakavSirebul uamrav ideebs aZlevs. amis
Semdeg fasdeba TiToeulis faseuloba: niSan-Tvisebas, romelsac momxmare-
blebi naklebad afaseben, kompania ukuagdebs, xolo romelsac upiratesobas
aniWeben, piriqiT, arsebul produqts daumatebs.
pprroodduuqqttiiss ssttiillii ddaa ddiizzaaiinnii.. momxmarebelTa faseulobis gazrdis kidev erTi
saSualebaa gansxvavebuli produqtis stilisa da dizainis Seqmna. dizainis
cneba ufro vrcelia, vidre stilis cneba. stili aRwers produqtis vizualur
mxares. sensaciuri stili yuradRebas unda ipyrobdes, Tvals atyvevebdes da
sasiamovno esTetikur SegrZnebas warmoSobdes, magram misi daniSnuleba ar
aris produqtis funqcionirebis gazrda. stilisagan gansxvavebiT, dizaini
ufro metia, vidre garegnuli mxare. kargi dizaini uzrunvelyofs produqtis
advil gamoyenebadobas da, aseve, mis garegnul saxes.
karg stilsa da dizains SeuZlia yuradRebis mipyroba, produqtis funq-
cionirebis gazrda, warmoebis xarjebis Semcireba da miznobriv bazarze
produqtisaTvis konkurentunarianobis miniWeba. qvemoT moyvanilia ori
magaliTi:
Apple-is iMac-ma – brtyelekranianma, kvercxiseburi formis da
futuristuli, naxevrad gamWvirvale qeisis mqone personalurma kompi-
uterma – srulebiT Secvala personalur kompiuterze Sexeduleba.
ukve aRar arsebobs uzarmazari mowyobiloba,romelic Tqvens samuSao
oTaxSi did adgils ikavebda. am kompiuteris erT Rilakze TiTis
daWeriT internetSi SedixarT (swored amas aRniSnavs aso “i” sityvaSiiMac). iMac-ma yuradReba dizainiT miipyro da amiT uamravi myidveli
miizida. erT weliwadSi man milionze meti kompiuteri gayida. Apple-mapersonaluri kompiuterebis industria daipyro. dRemde man 10 mil-
ionze meti iMac gayida. `winaaRmdeg SemTxvevaSi, is CaiZireboda. man
msoflios yuradReba miipyro da Apple-s brwyinvaleba daubruna~, _
■ produqtis dizaini: iMac-is gan-sxvavebulma dizaini daexmara
Apple-s erT-erTi lideris adgili
daebrunebina personaluri kompi-
uterebis industriaSi. Discover2GO-s sakredito baraTi, romel-
zec gasaRebebia asxmuli da spe-
cialuri qeisiT aris daculi.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 277
ambobs industriis erT-erTi warmomadgeneli. 4 wlis Semdeg Apple-makvlav uzarmazar warmatebas miaRwia, rodesac iMac-is axali dizaini
Seiqmna – futuristuli manqana brtyeli ekraniT. sul raRac, 3 TveSi
Apple-is moyvarulebma am TvalismomWreli kompiuterebis TiTqmis
meoTxedi milioni daitaces.11
xelSi giWiravT brtyeli, plastikuri sagani da yuradRebiT
akvirdebiT, risi gakeTeba SeuZlia mas. Semdeg xvdebiT, rom es plas-
tikuri sagani,romelzec gasaRebebia asxmuli,jibis danasaviT iSleba.
nacnobi cifrebisa da xelmoweris danaxvisTanave xvdebiT, rom es
sakredito baraTia! ufro zustad, es aris Discover 2GO baraTi,
romelzec gasaRebebia asxmuli da specialuri qeisiT aris daculi.
momxmarebelTa azriT, Discover 2GO mniSvnelovani aRmoCenaa
adamianebisaTvis, romelTac surT sportul darbazebSi, savaWro cen-
trebsa Tu restornebSi mxolod gasaRebebiTa da sakredito baraTiT
siaruli. industriis mxriv, es aris dizainSi didi inovacia. Discover2GO baraTi Jurnalebma USA Today-m da Business Week-ma wlis erT-erT
saukeTeso produqtad miiCnia. baraTi sakredito baraTebis mar-
ketingis eqspertebmac aRiares. `is originaluri da gansxvavebulia.
amavdroulad, gaaCnia Tavisi funqcia. es aris baraTi, romlis
gamoyenebac maSinac ki SegiZliaT, roca xelSi gasaRebi giWiravT~,12
_ ambobs erT-erTi konsultanti.
bbrreennddiinnggii.. profesional marketologTa ganmasxvavebeli unaria, Seqmnan,
SeinarCunon, daicvan da gaaZlieron TavianTi produqtisa da momsaxurebis
brendebi. bbrreennddii aris saxeli, sityva, simbolo an dizaini, an maTi kombinacia,
romelic garkveul produqts axasiaTebs da mas konkurentebisagan ganasx-
vavebs. momxmarebeli brends miiCnevs produqtis mniSvnelovan nawilad, rome-
lic mis TvalSi produqtis faseulobas zrdis. magaliTad, momxmarebelTa
umravlesoba sunamos White Linen-is boTlSi aRiqvams, rogorc maRalxarisxian,
ZviradRirebul produqts, magram igive sunamo uniSno boTlSi dabalxarisxi-
anad aRiqmeba.
brendingma ise gaidga fesvebi, rom dRes mis gareSe arafers awarmoeben.
marili SefuTulia brendirebul paketebSi, avtomobilis nawilebi _ eleq-
trosanTlebi, saburavebi, filtrebi _sxvadasxva brendis saxelebs atareben.
TviT xili, bostneuli da Sinauri frinvelebic brendirebulia: Sunkist-isforToxali, Dole-is ananasi, Chiquita-s banani, Fresh Express Perdue _ wiwilebi.
brendi myidvels did daxmarebas uwevs. misi saxeli momxmarebels
exmareba, is produqti amoarCios, romelic mas, misi azriT, met sargebels
moutans. brendi myidvels produqtis xarisxzec miuTiTebs. myidvelma,romelic
yovelTvis erTsa da imave brends yidulobs, icis, rom yoveli SeZenisas erTsa
da imave niSan-Tvisebebs, sargebelsa da xarisxs iRebs. brendi mwarmoebelsac
did daxmarebas uwevs, radgan misTvis brendis saxeli da savaWro niSani pro-
duqtis legalizaciis mTavari saSualebaa, romelic icavs mas konkurentebis
mier produqtis kopirebisagan. brendi gamyidvels bazris segmentaciaSic
exmareba. magaliTad, General Mills sTavazobs Cheerios-is, Wheaties-is, Total-is, Kix-is,Lucky Charms-is, Trix-isa da sxva burRuleulis brendebs da ara marto erT
ZiriTad produqts yvela momxmareblisaTvis.
brendis Seqmna da ganviTareba, albaT, marketologis yvelaze mniSvne-
lovani amocanaa. ufro detalurad brendis strategias momavalSi ganvixi-
lavT.
SSeeffuuTTvvaa.. SSeeffuuTTvvaa gulisxmobs produqtisaTvis saTavsis an Sesanaxi
saSualebis Seqmnasa da warmoebas. igi Sedgeba produqtis sawyisi saTavsisagan
(Colgate-is kbilis pastis tubi). is aseve, SeiZleba Seicavdes meorad SefuTvas,
romelsac produqtis gamoyenebis dawyebisas agdeben (muyaos yuTi, romelSic
Colgate-is tubi devs). sabolood, is SeiZleba Sedgebodes gadasazidi
SefuTvisgan, romelic produqtis gadatanisa da misi identificirebisaTvis
aris aucilebeli (yuTi, romelSic Colgate-is aTobiT tubia moTavsebuli).
etiketic da beWduri informaciac,romelic SesafuTi masalis SigniT an gareT
aris moTavsebuli, SefuTvis Semadgenel nawils warmoadgens.
bbrreennddii (Brand)saxeli, sityva, sim-
bolo an dizaini, an
maTi kombinacia, ro-
melic garkveul
produqts axasiaTebs
da mas misi konku-
rentebisagan ganasx-
vavebs.
SSeeffuuTTvvaa (Packaging)produqtisaTvis
Sesanaxi konteineris
an saTavsis dizaini,
Seqmna da warmoeba.
tradiciulad, SefuTvis mTavari funqcia produqtis Senaxva da dacva iyo.
bolo xanebSi ki sxvadasxva faqtorebma SefuTva mniSvnelovan marketingul
saSualebad Camoayaliba. gazrdili konkurencia da bumi sacalo vaWrobis
maRaziaSi SefuTvis mTavari amocanebis ricxvs mniSvnelovnad zrdis.
magaliTad, igi unda ipyrobdes yuradRebas, is kargad unda aRwerdes produqts
da, rac yvelaze mTavaria, igi xels unda uwyobdes produqtis gayidvas.
dResdReobiT kompaniebi kargad aTviTcnobiereben kargi SefuTvis
mniSvnelobas,radgan swored misi saSualebiT xdeba myidvelis mier kompaniisa
Tu brendis aRqma da arCeva. magaliTad, saSualo zomis supermarketebSi, sadac
1,500-1,700 saxeobis produqti iyideba, tipuri myidveli wuTSi 300 saxeobis pro-
duqts Cauvlis da navaWris 60%-s instinqturad iZens. aseT maRalkonkurentul
garemoSi SefuTva SesaZloa gamyidvelis myidvelze zegavlenis moxdenis
ukanaskneli Sansi iyos. `arc Tu ise didi xnis win SefuTva mxolod pro-
duqtis Sesanaxi saSualeba iyo, mis brends ki, Cveulebriv,televiziis meSveobiT
vecnobodiT~, _ ambobs SefuTvis eqsperti. dRes ki sabazro garemos cvlilebam
`SefuTvas produqtis gayidvaSi mzardi mniSvnelobis roli daakisra.~13
novatorul SefuTvas kompaniisTvis, konkurentebTan SedarebiT, upirateso-
bis miniWeba SeuZlia. bolo dros, SefuTuli samomxmareblo saqonlis mwar-
moebelma firmebma kvlevebis Casatareblad investiciebi gazardes, raTa iseTi
SefuTvis dizaini ganeviTarebinaT, romelic momxmareblis Tvals daatyvevebda.
aRsaniSnavi magaliTebia Skippy Squeez It-is tubSi moTavsebuli araqisis karaqi,
specialurad im ojaxebisaTvis, romlebic mTeli dRe saxlidan gasulebi
arian, da `koka-kolas~ qilebi, romelTa dawyobac macivris Taroebze moxerxe-
bulad SeiZleba.
rogor aaRelva Dutch Boy Paint-ma saRebavebis biznesi? es iseTi
martivia,rom sasaciloc kia. warmoidgineT saRebavis advilad satare-
beli qila, romlis gasaxsneladac saxraxnisi
ar aris saWiro, gadmosxmisas ar Jonavs da dax-
urvisas CaquCis aucileblobas ar moiTxovs.
ai, isic – Dutch Boy-is saRebavebis axali
SesafuTi masala: es axali qila mTlianad
plastmasisaa, xraxniani TaviT, gverdiTa
saxelurebiTa da gadmosasxmeli tuCiT. is
bevrad ufro msubuqia da, amavdroulad,
uJangavia. `is iseTi advilad gamosayenebeli da
msubuqia,rogorc yaviT savse finjani~, _ ambobs
Dutch Boy-is marketingis menejeri. TqvenSi
albaT gaocebas iwvevs, Tu ratom dasWirda am
ideis Seqmnas amdeni xani. axali saTavsi Rirs
erTi Tu ori dolariT meti, vidre Cveulebrivi
qila, magram amas momxmareblisaTvis mniSv-
neloba ara aqvs. Dutch Boy-is momxmarebelTa
50%-ze meti axla plastmasis konteinerebs
yidulobs, axali maRaziebi ki, rogoricaa Wal-Mart-i, dRes maT elviseburi siswrafiT yidis.
`es saocari siaxlea – namdvilad yuradRebis
Rirsia. am axalma SefuTvam gazarda ara marto
gayidvebi, aramed gaaumjobesa distribucia
ufro maRali sacalo vaWrobis fasebSi~,14 _
ambobs erT-erTi damkvirvebeli.
cudi dizainis mqone SefuTvam SeiZleba
momxmarebelTa gaRizianeba gamoiwvios da pro-
duqtis gayidvebi Seamciros (ixileT marketingi
muSaobis procesSi 7.3). magaliTad, ramdenime wlis
win kompania Planters Lifesavers-ma scada, moxaluli
araqisisTvis novatoruli SefuTva gamoeyenebina,
raTa moxaluli yavis asociacia gamoewvia. man es
moxaluli, mariliani araqisi hermetul paketebSi
moaTavsa, swored iseTSi, rogorsac yavisTvis
iyenebdnen. samwuxarod, aseTma SefuTvam Tavisi
278 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
■inovaciuri SefuTva: warmoidgineT saRebavis advilad
satarebeli qila, romlis gasaxsneladac saxraxnisi ar
aris saWiro, gadmosxmisas ar Jonavs da daxurvisas
CaquCis aucileblobas ar moiTxovs.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 279
rogorc Cans, zogierTi ram arasd-
ros Seicvleba. robert d. stiuar-
tis, Quaker Oats-is yofili Tavmjdoma-
ris, misamarTiT dawerili es klasi-
kuri werili araCveulebrivad gad-
moscems im absolutur imedgacrue-
bas, romelic nebismier Cvengans ga-
nucdia e.w. advilad gasaxsneli pa-
ketebis gaxsnisas.
Zvirfaso batono stiuart:
var 86 wlis, sakmaod janmrTeli
qvrivi qalbatoni (SesaZloa Tqven
TvliT, rom xnieri var, magram, Cemi
azriT, es dro Cemgan jer kidev Za-
lian Sorsaa.)
rogorc giTxariT, var sakmaod
janmrTeli. miuxedavad Camoyalibe-
buli Sexedulebisa, ar var uZluri
da xandazmuli. yovel dRe me da Ce-
mi ori doberman-pinCeri mkvircxlad
gavdivarT 3 mils. magram me amas
Tavs varTmev, radgan jer kidev maqvs
amis Zala.
minda, am weriliT Tqveni yurad-
Reba gavamaxvilo Tqveni Aunt Jemima-skefiris SefuTvisa da vaflis miqsis
autanel, macdunebel da gansakuTre-
bulad [mcdar] warweraze. am paketze
vkiTxulobT: `gaxsnisaTvis - Sekum-
SeT aq da gamoqaCeT~.
batono stiuart, miuxedavaT imi-
sa, rom me mivaweqi, SevkumSe, amoviox-
re, SevebrZole, davgrixe, gavwvaldi,
gavbrazdi, daviqance, gadavagde, isev
mivaweqi da CavWeri . . . ooo! me ver
SevZeli imis gakeTeba, rac instruq-
ciaSi ewera – `SekumSeT aq da gamo-
qaCeT~. sul tyuilad, ver SevZeli!
vfiqrob, rom amisTvis Zala ar meyo!
odesme Tu gicdiaT TqvenTviTon
gagexsnaT igi da Sedegi Tu migi-
RiaT?
Cemi gardacvlili meuRle iara-
Rebis koleqcioneri iyo. sxva momak-
vdinebel iaraRebTan erTad, Caketil
kabinetSi Thompson-is tyviamfrqvevichqonda. kargia, kabineti Caketili rom
iyo. oh, ramdenjer momdomebia Tqveni
paketis afeTqeba.
am SurismaZiebluri fantaziis
ganxorcielebisgan saketma da qa-
lurma sinazem mixsna. amis nacvlad,
Tqveni Aunt Jemima-s gemrieli bli-
nebis Sekvris gasaxsnelad bufetSi
patara danas vinaxav.
wlebis ganavlobaSi Cems danas
ori mizeziT viyenebdi. ara marto
paketis gasaxsnelad, aramed misi
saSualebiT gaafTrebis gamosax-
atavad im sadistebis mimarT, romleb-
mac ganzrax SeimuSaves es gamaRizia-
nebeli SesafuTi saSualeba,
romelsac paketi uwodes.
zogjer, marcxis gancdis gamo mi-
si Tavis gaWris Semdeg ar vCerdebi:
imedgacruebiT, SurisZiebis survi-
liTa da gaSmagebiT afeTqebul pa-
kets mTlianad vanadgureb. magram es
mainc mcire safasuria (yovel SemT-
xvevaSi, masas doberman-pinCerebi
gamolokaven).
mas ASemdeg, rac Aunt Jemima Tavisi
wiTeli paketiT pirvelad SeifuTa,
SesafuTi saSualebis uamravi gone-
bamaxviluri da mosaxerxebeli axal-
axali dizaini SemuSavda. ar gne-
bavT, Tqveni marketinguli arakeTil-
mosurneobis, romliskenac ase gabe-
dulad miiswrafviT, Secvla, da ufro
humanuri SefuTvis danergva? nuTu
amaze ar zrunavT, mister stiuart?
me namdvilad daxmarebis sur-
viliT gwerT da am werilis asls,
aseTive ganwyobiT, Container Corp.-isprezidents, baton Takers vugzavni.
darwmunebuli var, am saqmeSi maTi
Wkviani, axalgazrda dizainerebi
uzomo daxmarebas gagiweven. me mainc
vfiqrob, rom cdad Rirs.
marTlac, mister stiuart, imedi
maqvs, morig Wirveul dedabrad ar
CamTvliT. me sazogadoeba var _
Tqveni warmatebis wyaro.
roberta pavlofi
malverni, pensilvania.
wwyyaarrooeebbii:: This letter was reprinted in “Some DesignsShould Just Be Torn Asunder,” Advertising Age,January 17, 1983, p. M54.
ggaammaaRRiizziiaanneebbeellii,, rrTTuullaadd ggaassaaxxssnneellii ppaakkeetteebbii
7.3
advilad gasaxsnelia?
mmaarrkkeettiinnggii mmuuSSaaoobbiiss pprroocceessSSii
saqme zedmetad kargad Seasrula: momxmareblebs araqisis axali brendi sur-
nelovan yavaSi aeriaT da supermarketSi arsebuli yavis safqvavSi dafqves.
Sedegad ki miiRes webovani masa, imedgacruebuli myidvelebi da uamravi
gabrazebuli maRaziis menejeri.15
axali produqtisaTvis kargi SefuTvis Seqmna Zalian bevri gadawyve-
tilebis miRebas moiTxovs. Tavdapirvelad, kompaniam unda Seqmnas SefuTvis
koncefcia, romlis mizania, gansazRvros, ra unda iyos SefuTva da ra unda
gaakeTos SefuTvam produqtisaTvis. ra aris misi mTavari daniSnuleba – pro-
duqtis dacva, gavrcelebis axali meTodis danergva, produqtis xarisxis
gansazRvra Tu kidev sxva ram? Semdeg unda gadawydes SefuTvis specifikuri
elementebis sakiTxebi,rogorebicaa zoma,forma, masala,feri,teqsti da brendi.
am elementebma urTierTSeTanxmebulad unda imuSaon, raTa bazarze produqtis
poziciasa da mis marketingul strategias mxari dauWiron.
bolo wlebSi produqtis usafrTxoebac SefuTvis erT-erT mTavar
daniSnulebad iqca. Cven ukve yvelani SeveCvieT Znelad gasaxsnel,bavSvebisagan
damcav SefuTvebs. 1980-iani wlebidan ki wamlebisa da sakvebi produqtebis
mwarmoebelma kompaniebma temperaturisagan damcavi SefuTvebis Seqmna daiwyes.
SefuTvasTan dakavSirebuli sakiTxebis gadaWrisas kompaniam garemosTan
kavSirsac didi yuradReba unda miaqcios. sabednierod, bevri kompania
`mwvaneTa~ siaSi Caewera da SesafuTad garemosTvis `megobrul~ masalebs
iyenebs. magaliTad,SC Jonhnson-ma Tavisi Agree Plus SampunisaTvis axali SesafuTi
masala Seqmna, romelSic 80%-ze naklebi plastmasaa gamoyenebuli; P&G-ma
Tavisi dezodorantebisaTvis gareTa muyaos yuTebi gaauqma, riTac weliwadSi
3,4 milioni kilo qaRaldis ekonomia gaakeTa.
eettiikkeettii SeiZleba iyos ubralo iarliyi, romelic produqtzea mimagrebuli, an
mTeli grafikuli gamosaxuleba, romelic produqtis SefuTvis ganuyofeli
nawilia. mas ramdenime funqcia akisria. sul mcire, etiketi aRniSnavs produqts
an brends. etiketi produqtis Sesaxeb sxva informaciasac aRwers – magaliTad,
vin, sad da rodis daamzada igi, misi Semadgenloba, gamoyenebis wesebi.
sabolood, etiketma Tavisi momxibvleli gamosaxulebiT SeiZleba produqtis
gayidvasac ki Seuwyos xeli.
SefuTvisa da etiketis legalurobas grZeli istoria aqvs. 1914 wels
vaWrobis federaluri komisiis aqtiT araswori, ukanono etiketi Tu SefuTva
usamarTlo konkurenciad gamocxadda. etiketma SesaZloa myidveli Seacdinos,
Tu masSi ar aris mocemuli produqtis mniSvnelovani ingredientebis CamonaT-
vali Tu usafrTxoebis zomebi. amis Se-
degad, etikets axla ramdenime federa-
luri da saxelmwifo aqti akontrolebs.
maTgan yvelaze cnobilia samarTliani
SefuTvisa da etiketis aqti, romelic
1966 wliT TariRdeba. am kanoniT
miRebul iqna mTeli paketi aucilebeli
saetiketo moTxovnebisa, ganisazRvra
saxaliso etiketis industriis stan-
dartebi da federalur saagentoebs
specifikur industriebSi SefuTvis
regulaciebis dawesebis neba daerToT.
bolo dros etiketze gavlenas
axdens produqtis erTeulis fasis (er-
Teuli standartuli sazomi), gaxsnis
TariRis (produqtis Taroze moTavsebis
TariRi), sakvebis Semadgenlobis (gansaz-
Rvravs produqtSi nivTierebaTa Semcve-
lobas) aRniSvnis moTxovnebi. 1990 wels
miRebuli sakvebi etiketisa da saganma-
naTleblo aqti gamyidvelisagan moiTxovs
sakveb produqtebze misi Semcvelobis
Sesaxeb detaluri informaciis miwode-
bas. gamyidvelebma unda SeZlon momx-
mareblis darwmuneba, rom etiketi yvela
saWiro informacias Seicavs.
280 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
■ inovaciuri etiketi aris erT-erTi gza produqtis stimulirebisTvis.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 281
pprroodduuqqttiiss mmxxaarrddaammWWeerrii mmoommssaaxxuurreebbaa.. myidvelis momsaxureba produqtis stra-
tegiis Semadgeneli elementia. bazarze kompaniis SeTavazeba moicavs Tanmxleb
momsaxurebebs, romlebic SesaZloa SeTavazebis umniSvnelo an mTavari nawili
iyos. am TavSi, mogvianebiT, ganvixilavT momsaxurebas, rogorc TviT produqts,
amjerad ki _ rogorc realuri produqtis damatebiT maxasiaTebels.
pirveli nabiji momxmarebelTa periodul gamokiTxvas gulisxmobs, raTa
kompaniam SeZlos momsaxurebis faseulobis Sefaseba da axali ideebis miReba.
magaliTad, Cadillac-i manqanis mflobelebTan regularulad atarebs fokus-
jgufebs da miRebul saCivrebs saguldagulod ganixilavs. aseTi gulmodgine
monitoringis saSualebiT man Seiswavla, rom myidvelebi imedgacruebulebi
arian maT mier pirvel jerze uxarisxod Sesrulebuli saremonto
samuSaoebiT.
rodesac kompania momxmarebelTaTvis faseul mravalferovan mxardamWer
momsaxurebebs gaaanalizebs, man is danaxarjebi unda Seafasos, romlebic am
momsaxurebebis SeqmnisaTvisaa saWiro. amis Semdeg mas ukve SeuZlia momsaxure-
bebis iseTi paketis Seqmna,romelic rogorc momxmarebels dakmayofilebs,iseve
kompanias mogebas moutans. momxmareblebis gamokiTxvebze dayrdnobiT, Cadillac-ma Seqmna sistema, romelic TiToeul dilers pirdapir ukavSirebs inJinerTa
aTkacian jgufs, romelsac rTuli, SesakeTebeli samuSaoebis dros daxmareba
SeuZlia. CamoTvlili qmedebebis saSualebiT Cadillac-ma SeZlo erT weliwadSi
momsaxurebis Sefasebis gaumjobeseba. ukanaskneli wlebis ganmavlobaSi ki
kompaniam amerikis myidvelTa kmayofilebis indeqsis TiTqmis mwvervals
miaRwia.16
dResdReobiT mravali kompania iyenebs telefons, faqss, internetsa da
interaqtiur xmovan da monacemTa teqnologiebs, raTa produqtis mxardamWeri
momsaxurebebi Seqmnas. ganvixiloT Semdegi magaliTi.
14 Tebervalia da Tqven sul axlaxans gagaxsendaT, rom dRes
wminda valentinis dRea. yvavilebis maRaziaSi wasasvleli dro aRar
grCebaT, ase rom Tqven SedixarT veb-gverdze www.1800FLOWERS.com.amas mosdevs mcire pauza. wiTeli vardebi? yuTSi Tu larnakSi? aTi
Tu oci cali? rogorc ki Tqveni tvini angariSs iwyebs, veb-gverdze
Rilaks amCnevT. daaWireT mas TiTi; misi meSveobiT Tqven abonentTa
momsaxurebis centris warmomadgenels daukavSirdebiT, romelic fun-
qciebis aTvisebaSi dagexmarebaT. Tqvens ekranze `saWorao~ gverdi
ixsneba, sadac SegiZliaT specialur agents gauTaveblad elaparakoT.
momsaxurebis centris warmomadgeneli specialur gverdebsac
gawvdiT, sadac sxvadasxva yvavilis Taigulebi Tu maTi fasebi
SegiZliT ramdenime wuTSi naxoT.17
ggaaddaawwyyvveettiilleebbeebbii pprroodduuqqcciiiiss sseerriiiiss SSeessaaxxeebb
individualuri produqtebisa da momsaxurebebis sakiTxebis gadaWris garda,
produqtis strategia produqciis seriis Seqmniskenac mouwodebs. pprroodduuqqcciiiiss
sseerriiaa aris produqtTa jgufi, romelTac msgavsi funqciebi axasiaTebT,
momxmarebelTa erTsa da imave jgufebisTvisaa gankuTvnili, erTi da imave
tipis savaWro dawesebulebebSi iyideba an msgavsi fasebi aqvT. magaliTad,
Nike-i sportuli fexsacmlisa da tansacmlis, Nokia _ satelekomunikacio pro-
duqtis da Charles Shwab-i finansuri momsaxurebis saxiT, ramdenime produqtis
serias qmnian.
produqciis seriasTan dakavSirebuli mTavari gadawyvetileba produqciis
seriis sigrZis _ produqciis seriaSi Semavali sagnebis ricxvis – gansazRvraa.
seria Zalian moklea, Tu menejers produqtTa ricxvis damatebiT mogebis
gazrda SeuZlia; da piriqiT, seria Zalian grZelia, Tu mas mogebis gazrda,
piriqiT, produqtTa moklebiT SeuZlia. kompaniam Tavisi produqciis seriis
sigrZe saguldagulod unda marTos da masSi Semavali produqtTa ricxvi
droTa ganmavlobaSi gaazrebulad unda cvalos.
produqciis seriis sigrZeze gavlenas axdens kompaniis miznebi da
resursebi. magaliTad, kompaniis mizans SesaZloa jvaredini gayidva warmoad-
gendes. Hevlett-Packard yidis rogorc printerebs aseve kartrijebs. sxva mizani
SeiZleba iyos ekonomikuri ryevebisgan Tavdacva da reagireba: GGap tansacm-
lis maRaziaTa sxvadasxva qsels marTavs (Banana Republic, Gap, Old Navy), romleb-
pprroodduuqqcciiiiss sseerriiaa
(Product line)produqtTa jgufi,
romelTac msgavsi
funqciebis axasia-
TebT, momxmarebelTa
ersa da imave jgu-
febisTvisaa gankuT-
vnili, erTi da imave
tipis savaWro dawe-
sebulebebSi iyideba
an msgavsi fasebi
aqvT.
282 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
sac sxvadasxva produqciis seriebi aqvT gasayidaT da sxvadasxva safaso poli-
tika aqvT.
kompanias Tavisi produqciis seriis gavrcoba orgvarad SeuZlia: seriis
gavrcobiT an seriis SevsebiT. produqciis seriis gavrcoba xdeba maSin, rode-
sac kompania Tavisi produqciis serias arsebul diapazonTan SedarebiT
afarToebs. kompanias seriis gavrcoba SeuZlia zeviT (ufro maRali ekonomi-
uri mdgomareobis myidvelebze gasasvlelad), qveviT an orive mimarTulebiT.
kompaniebs, romlebic bazris zeda nawilSi arian ganlagebulni, saSualeba
aqvT,TavianTi produqciis seria bazris qveda mimarTulebiT gaWimon. amiT maT
SesaZlebloba eZlevaT bazris is nawili Seavson, sadac axali konkurentebis
Semosvlis saSiSroebaa. kompaniebs agreve SeuZliaT dabalfasiani produqtebi
daimaton, im SemTxvevaSi Tu aseTi produqtebi swrafad ikaveben adgils
gamiznul segmentTa Soris. swored am mizeziT, DaimlerChrysler-ma Tavisi Mercedes-is seria bazris qveda mimarTulebiT ganavrco. naklebad mdidruli manqanebis
bazarze wardgeniT, sadac naklebia Tavdasxmebi iaponeli avtoSemqmnelebis
mxridan,romlebic ganviTarebis maRal doneze dganan,Daimler Chrysler-ma Mercedes-is C klasis manqanebi SesTavaza bazars. es warmatebuli modelebi 30,000
dolarad iyideba da ar uSlis xels Mercedes-is sxva modelebis 100,000
dolarad da ufro maRal fasSi gayidvas. amis msgavsad, Rolex-ma Rolex Tudor-ismajis saaTi Seqmna, romlis sacalo fasi daaxloebiT 1,350 dolars Seadgens,
maSin rodesac Rolex Submariner 3,875 dolarad aris Sefasebuli.
kompaniebs, romlebic bazris SedarebiT dabal doneze arian ganlage-
bulni, TavianTi produqciis seriebis zeda mimarTulebiT gavrcoba SeuZliaT.
zogjer kompania amas Tavisi produqciis prestiJis asamaRleblad akeTebs.
zogjer ki mis yuradRebas bazris zeda nawilSi arsebuli zrdis tempebi an
maRali marJa ipyrobs. magaliTad, iaponiis yvela wamyvani saavtomobilo kompa-
nia am tipis bazrisaTvis gankuTvnil avtomobilebs qmnis: Toyota-am Seqmna Lexus-is produqciis seria, Nissan-ma Infinity-is, Honda-am ki Acura-si.
kompaniebs, romlebic bazris saSualo ekonomiuri mdgomareobis fenebze
gadian, TavianTi produqciis seriis orive mimarTulebiT ganvrcoba SeuZliaT.
Marriott-ma Tavisi sastumroebis qselis seria swored orive mimarTulebiT
ganavrco. regularul sastumroebs man Renaissance-is sastumroTa qseli, bazris
zeda nawilis momsaxurebisTvis, xolo TownePlace Suites-is qseli ki zomieri da
bazris SedarebiT dabali nawilis dakmayofilebisaTvis daumata. TiToeul
sastumroTa serias sakuTari samizne segmenti gaaCnia. Renaissance-is mizanimaRali donis aRmasrulebel pirTa mizidvaa, Marriott-is – maRali da saSualo
menejerTa, Courtyard-is – vaWrobaSi CarTuli adamianebis, xolo, Fairfield Inn-is -damsvenebelTa da biznesmogzaurTa. Marriott-is ExecuStay-is qseli gaTvalis-wineb-
ulia im adamianebis misaRebad, romlebic sastumroSi 30 an meti dRiT rCebian
da grZelvadiani stumris statusiT sargebloben. Marriott-is Residence Inn-isTavazobs mSvid, saxlis atmosferos, im adamianebisaTvis, romlebic mTeli
cxovreba mogzauroben; Marriott-is TownePlace Suites-i ki – komfortul garemos
■ produqtis seriis gavrcoba:
Marriot sTavazobs brendebis srul
kompleqts. TiToeuli mimarTulia
sxvadasxva miznobriv bazarze.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 283
mogzaurTaTvis saSualo fasad.18 am strategiis mTavari riski imaSi mdgomare-
obs, rom zogierTi mogzauri sastumroTa SedarebiT dabalfasiani qseliT
kmayofilia, radgan iq isini iReben yvelafers, rac surT. miuxedavad amisa,
Marriott-s bazris qveda nawilSi mimaval momxmareblis dapyroba urCevnia, maTi
konkurentebisaTvis daTmobas.
produqciis seriis gavrcobis alternativaa produqciis seriis Sevseba -
arsebuli seriisaTvis sxva modelebis damateba. produqciis seriis
SevsebisaTvis ramdenime mizani arsebobs: Semosavlebis gazrda, dilerebis dak-
mayofileba, zedmeti SesaZleblobebis gamoyeneba, sruli seriis mqone kompaniis
statusis mopoveba da cariel adgilTa amovseba, konkurentunarianobis gasam-
yareblad. Sony-m Tavisi volqmenis serias mzis energiaze momuSave, wyalgam-
Zle, zemsubuqi, qamarze dasamagrebeli, minidiskiani da sxva volqmenebi daamata.
seriis Sevsebas SesaZloa ukuCvenebac qondes, Tu mas kanibalizacia da
momxmarebelTa dezorientacia mohyva. amitom, kompaniebi darwmunebulni unda
iyvnen, rom axali modeli arsebulisagan SesamCnevad gansxvavdeba.
ggaaddaawwyyvveettiilleebbeebbii pprroodduuqqttiiss kkoommpplleeqqssiiss SSeessaaxxeebb
kompanias,romelsac ramodenime produqciis seria gaaCnia aqvs saqme produqtis
kompleqsTan. pprroodduuqqttiiss kkoommpplleeqqssii (aann pprroodduuqqttiiss aassoorrttiimmeennttii) moicavs yvela
saxeobis an dasaxelebis produqciis seriebs, romlebsac konkretuli gam-
yidveli sTavazobs momxmarebels. Avon-is produqtTa asortimenti moicavs
produqciis xuT ZiriTad serias: silamazis produqcias, gamajansaRebel
produqcias, samkaulebsa da aqsesuarebs, saCuqrebsa da `STamagonebel~
produqcias (saCuqrebs, wignebs, musikasa da saxlis aqsesuarebs). TiToeuli
produqciis seria Tavis mxriv Sedgeba ramdenime qveseriisagan. magaliTad,
silamazis seria moicavs makiaJs, kanis movlis saSualebebs, saabazano
kompleqts, sunamosa da Tavis movlis sxvadasxva saSualebas. TiToeuli seria
Tu qveseria Sedgeba uamravi individualuri nivTisagan. sul Avon-isproduqtTa asortimenti Seicavs 7,300 individualur produqts, maSin rodesac
Kmart-is – 15,000 erTeuls, 3M-is – 60,000-ze mets, xolo General Electic-is ki –250,000 erTeul sxvadasxva produqts.
kompaniis produqtis asortiments (kompleqs) oTxi mniSvnelovani
maxasiaTebeli gaaCnia: sifarTove, sigrZe, siRrme, erTgvarovneba. produqtTa
asortimentis sifarTove aRniSnavs kompaniaSi arsebuli gansxvavebul
produqtTa seriebis ricxvs. P&G-s bazarze gaaqvs namdvilad farTo
asortimenti – 250 brendi, romlebic ganawilebulebi arian sxvadasxva
produqciis seriaTa jgufebSi. es seriebi Seicavs qsovilebisa da saxlis
movlis, bavSvis, qalisa Tu ojaxis movlis saSualebebs; silamazisa da
janmrTelobisTvis saWiro produqtebs, sakveb da sasmel produqtebs da sxvas.
produqciis asortimentis sigrZe gulisxmobs im produqtTa raodenobas,
romlebsac kompania produqciis seriebSi aerTianebs. P&G-s, Cveulebriv,
TiToeul seriaSi bevri brendi aqvs. magaliTad, is yidis 7 saxeobis
TeTreulis fxvnils, 6 saxeobis xelis sapons, 5 saxeobis Sampunsa da 4 saxeobis
WurWlis sarecx saSualebas.
produqciis seriis siRrme gulisxmobs TiToeul seriaSi produqtTa
sxvadasxva variantTa raodenobas. P&G-is kbilis pastis 13 saxeoba arsebobs:
Crest Multicare, Crest Cavity Protection, Crest Tartar Protection, Crest Sensitivity Protection, CrestDual Action Whitening, Crest Whitening Plus Scope, Kid’s Cavity Protection, Crest Baking Soda &Peroxide Whitening (gaiazreT niSis marketingis Taobaze! gaixseneT ganxilva me-6
Tavidan).19
dabolos, produqciis asortimentis erTgvarovneba gansazRvravs, Tu
rogor urTierTkavSirSia produqciis sxvadasxva seriebi gamoyenebis,
warmoebis saWiroebebis da sadistribucio arxebis TvalsazrisiT. P&G-isproduqciis seriebi erTgvarovania, radgan is aris samomxmareblo produqcia,
romelic erTi da imave sadistribucio arxebis saSualebiT miewodeba
momxmarebels. seria naklebad erTgvarovania maSin, rodesac is myidvelisaTvis
sxvadasxva funqcias asrulebs.
produqciis kompleqsis es ganzomilebebi saSualebas gvaZlevs, ganvsaz-
RvroT kompaniis produqtis strategia. kompanias SeuZlia biznesi oTxi gziT
gazardos. mas produqtTa asortimentis gafarToeba axali produqtis seriebis
damatebiT SeuZlia. am SemTxvevaSi kompaniis ukve arsebul seriaTa reputacia
pprroodduuqqttiiss kkoommpplleeqq--
ssii ((aann pprroodduuqqttiiss
aassoorrttiimmeennttii)) Productmix (or productassortment)yvela saxeobis an
dasaxelebis pro-
duqtis seria, romel-
sac konkretuli
gamyidveli sTava-
zobs momxmarebels.
vrceldeba axal seriebzec. kompanias SeuZlia arsebuli produqciis seria
gaagrZelos,raTa ufro sruli seriis mepatrone gaxdes, an am produqtis ufro
meti versia daamatos da amiT Tavisi produqciis asortimenti gaafarToos.
sabolood, kompania miiRebs produqciis erTgvarovnebis ufro maRal
maCvenebels an – piriqiT, rac damokidebulia imaze, Tu ra surs kompanias –
Zlieri reputacia erT Tu ramdenime sferoSi.
284 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
imisaTvis rom ukeT aRiqvaT Tu ramdenad didi da rTuli SeiZleba kompa-
niis produqtis SeTavazeba gaxdes, gamoikvlieT Proctel&Gamble-isproduqtis kompleqsi.
■ P&G-s veb-gverdis (www.pg.com), yovelwliuri angariSebis an sxva in-
formaciis gamoyenebiT, CamoayalibeT kompaniis yvela produqtis
seriis da individualuri produqtebis sia. ra gakvirvebT yvelaze
metad am siaSi?
■ aris P&G-is produqtis kompleqsi erTgvarovani? ra strategiis an
logikis safuZvelze airCia kompaniam aseTi produqtis kompleqsi?
SSeerrwwyymmaakkoonncceeffcciieebbiiss
ssiiCCqqaarriiss
SSeemmzzRRuuddaavvii
■❚ bbrreennddiinnggiiss ssttrraatteeggiiaa:: ZZlliieerrii bbrreennddiiss SSeeqqmmnnaa
zogierTi analitikosi brends, rogorc kompaniis mTavar aqtivs ganixilavs,
romelic specifikuri produqtebisa da saSualebebis arsebobas axangrZlivebs.
Quaker Oats-is damfuZnebelma jon stiuartma erTxel ganacxada: `im SemTxvevaSi,
Tu es biznesi CaiSleboda, Tqven mogcemdiT miwas, agurebsa da kirqvas, me ki
davitovebdi brendsa da savaWro niSans da amiT me ufro movigebdi, vidre
Tqven.~ mas McDonald’s-is generaluri direqtoric eTanxmeba:20
McDonald’s-is direqtorTa sabWos wevrma, romelic Coca-Cola-SimuSaobda, erTxel saubarSi Cveni brendis faseulibis Sesaxeb gviTxra:
im SemTxvevaSi,Tu Cveni aqtivebi _ Senoba--nagebobebi da aRWurviloba,
romlebsac Cven vflobT, bunebrivi katastrofis Sedegad ganadgur-
deboda, Cven myisve SevZlebdiT mis aRsadgenad fulis sesxiT aRebas.
da es yvelaferi gakeTdeboda Zlieri brendis xarjze. is marTalia.
Bbrendi ufro mniSvnelovania, vidre am yvela aqtivebis erToblioba.
amgvarad, brendi Zlieri aqtivia, romelic kompaniam gulmodgined unda
anviTaros da marTos. wignis am nawilSi Cven SevexebiT brendis Seqmnisa da
ganviTarebis ZiriTad strategiebs.
bbrreennddiiss kkaappiittaallii
brendi ufro metia, vidre ubralo saxeli da simbolo. es aris momxmareblis
mier produqtisa da misi daniSnulebis aRqma da misdami damokidebuleba –
yvelaferi, rasac momxmareblisTvis produqti da momsaxureba warmoadgens.
brendi arsebobs momxmareblis gonebaSi, ase rom Zlieri brendis namdvili
faseuloba aris misi Zala, moipovos momxmareblis yuradReba da SemdgomSi
loialoba.
brendebi erTmaneTisagan gansxvavdeba Zalisa da faseulobis mixedviT,
romelic maT sabazro sivrceSi gaaCniaT. zogierTi brendi, rogorebicaa Coca-Cola,Tide,Nike,Harley-Davidson,Volkswagen da a.S. – bazarze ukve gamocdilia,radgan
aTeulobiT wlis ganmavlobaSi arseboben da Zalauflebas mudmivad
inarCuneben. `es brendebi brZolaSi imarjveben ara mxolod imitom, rom maT
gaaCniaT meti sargebeli, sando momsaxureba da inovaciuri teqnologiebi,
aramed imitom, rom maT mWidro urTierToba aqvT kulturasTan,~21 – ambobs
brendis eqsperti.
Zlier brends gaaCnia didi brendis kapitali. bbrreennddiiss kkaappiittaallii
warmoadgens pozitiur, ganmasxvavebel efeqts, romelic, brendis codnis
SemTxvevaSi, gavlenas axdens momxmareblis gamoxmaurebaze, produqtsa Tu mom-
bbrreennddiiss kkaappiittaallii
((Brand equity)pozitiuri, ganmasx-
vavebeli efeqti, ro-
melic, brendis cod-
nis SemTxvevaSi, gav-
lenas axdens momxma-
reblis gamoxmaure-
baze, produqtsa Tu
momsaxurebaze.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 285
saxurebaze. brendis kapitali ganisazR-
vreba momxmareblis mzadyofniT, gadaixa-
dos ufro meti sasurveli brendisaT-
vis. erT-erTi kvlevis Sedegebma aCvena,
rom momxmareblis 72% mzadaa, gadaixa-
dos 20%-iT meti fasi Tavis mier
arCeuli bendisTvis, romelic hgavs an
axlosaa sxva konkurent brendebTan;22
40%-ma ganacxada, rom mzadaa gadaixa-
dos 50%-iT meti; Tide-sa da Heinz-ismoyvarulebi 100%-zec Tanax-mani arian;
Coke-is msmelebi ixdian 50%-iT mets,
Volvo-s momxmareblebi ki – 40%-iT.
brendi, romelsac gaaCnia Zlieri
brendis kapitali, faseuli aqtivia.
brendis Sefaseba aris procesi, romlis
mizani brendis finansuri faseulobis
dadgenaa. aseTi fasis gansazRvra Zne-
lia. miuxedavad amisa, erT-erTma ga-
mokvlevam aCvena, rom Coca-Cola-s brendisRirebuleba 70 miliardi dolaria,
Microsoft-is – 65, xolo IBM-is – 52
miliardi dolari. msoflioSi yvelaze
cnobili brendis mflobelebs Soris
arian: General Electric, Intel, Nokia, Disney,McDonald’s, Marlboro, Mercedes.23
didi brendis kapitali kompanias
bevr upiretesobas aniWebs. Zlieri bren-
di ganapirobebs momxmarebelTa maRal
cnobadobas da maT loialobas. is, rom
maRaziaSi Sesul momxmareblebs misi
brendis Taroebze xilvis imedi aqvT, kompanias gadamyidvelebTan SevaWrebisas
did upiratesobas aZlevs. radgan brendis saxels maRali gamZleoba aqvs,
kompanias SeuZlia ufro advilad ganavrcos produqciis seria da brendi.
magaliTad Coca-Cola-m Tavisi Zlieri brendis saxeli gamoiyena Diet Coke-isa da
Vanlla Coke-is dasanergad; Procter & Gamble-ma WurWlis sarecxi fxvnili IvorySeqmna. amavdroulad, kompaniisTvis Zlieri brendi konkurenciisagan erTgvari
Tavdacvaa.
am yvelaferTan erTad, Zlieri brendi qmnis bazas momxmarebelTan Zlieri
da mogebiani urTierTobebis Sesaqmnelad. amgvarad, fundamenturi aqtivi,
romelic brendis Rirebulebas usvams xazs, aris momxmareblis kapitali –
momxmarebelTa urTierTobebis faseuloba, romelsac brendi ayalibebs. Zlie-
ri brendi mniSvnelovania, magram, sinamdvileSi, is loialuri momxmareb-lebis
wyebas warmoadgens. marketingSi ZiriTadi yuradReba momxmareblis kapitalis
Seqmnas eniWeba, romelSic brendis menejmenti erT-erTi mTavari iaraRia.24
ZZlliieerrii bbrreennddiiss SSeeqqmmnnaa
yvela marketologis erT-erTi mTavari amocana brendingia. suraTi 7.3
gviCvenebs, rom brendis strategiasTan dakavSirebuli gadawyvetilebebi
moicavs brendis pozicionirebas, brendis saxelis SerCevas, brendis
sponsorobasa da brendis ganviTarebas.
bbrreennddiiss ppoozziicciioonniirreeoobbaa.. marketologebma miznobrivi momxmareblis gonebaSi
TavianTi brendis pozicia naTlad unda daamaxsovron. maT brendis
pozicionireba sam doneze SeuZliaT.25 brendi SesaZloa pozicionirebuli iyos
produqtis maxasiaTeblebis mixedviT. Dove-is sapnis mwarmoeblebs SeuZliaT
ilaparakon produqtis Semadgeneli gamwmendi kremis maxasiaTeblebze.
realurad, maxasiaTeblebi aris yvelaze naklebad sasurveli done brendis
pozicionirebisas, vinaidan konkurentebs advilad SeuZliaT maTi kopireba.
ufro mniSvnelovani ki isaa, rom momxmareblebs metad ainteresebT is, Tu ra
sargebeli moaqvs am maxasiaTeblebs maTTvis.
■ Zlieri brendi ZviradRirebuli aqtivia. ramdeni nacnobi brendi da
brendis simbolo SegiZliaT am suraTze moZebnoT?
brendis ukeTesad pozicionireba SesaZlebelia
sasurvel sargebelTan misi saxelis asocirebiT. ase
rom Dove-is marketologebs SeuZliaT ilaparakon ara
marto brendis gamwmendi kremis maxasiaTebelze,
aramed Sedegad miRebuli sufTa kanis sargebelzec.
zogierTi warmatebuli brendi, romelic sargeblis
mixedviT aris pozicionirebuli arian Volvo (usaf-rTxoeba), Hallmark (mzrunveloba), Harley-Davidson-i(Tavgadasavlebi), FedEx-i (amanaTis garantirebuli, 24-
saaTSi mitana), Lexus-i (xarisxi).uZlieresi brendebi pozicionirebulebi arian
Zlier rwmenasa da faseulobebze dayrdnobiT. aseTi
brendi aRZravs Zlier emociebs myidvelSi. amdenad,
Dove-is marketologebs SeZliaT ilaparakon ara
marto gamwmend kremsa da Sedegad miRebuli sufTa
kanis sargebelze, aramed imazec, Tu raoden mimzid-
veli xdeba adamiani maTi gamoyenebis Semdeg. brendis
eqsperti mark gobi amtkicebs, rom warmatebulma
brendma momxmarebelSi universaluri emociebi unda
aRZras.26 misi sadizainero saagento, romelsac iseT
brendebze umuSavia, rogorebicaa Starbucks, Victoria’sSecret, Godiva, Versace da Lancome, produqciis materialur
maxasiaTeblebs naklebad aqcevs yuradRebas. is upi-
ratesobas brendis irgvliv gaocebis, aRfrTovanebisa
da siyvarulis Seqmnas usvams xazs.
brendis pozicionirebisas marketologma bren-
disaTvis unda Camoayalibos misia da xedva imisa, Tu
rogori unda iyos da ra unda gaakeTos brendma.
brendi aris kompaniis sityva, piroba, myidvelTaTvis
Seqmnas niSan-TvisebaTa, sargebelTa, momsaxurebaTa da
STabeWdilebebis mudmivobis wyeba. es aris erTgvari
kontraqti momxmarebelTan,raTa man gaigos,Tu rogor
unda Seqmnas produqtma da momsaxurebam faseuloba
da momxmareblis kmayofileba. brendis kontraqti
martivi da gulwrfeli unda iyos. magaliTad, Motel 6-isTavazobs sufTa oTaxebs, dabal fasebsa da karg momsaxurebas, magram ar
pirdeba ZviradRirebul avejs Tu uzarmazar abazanas. misgan gansxvavebiT,Ritz-Carlton sTavazobs mdidrul oTaxebsa da namdvilad STambeWdav garemos, magram
ara dabal fasebs.
bbrreennddiiss ssaaxxeelliiss SSeerrCCeevvaa.. kargad SerCeuli saxeli produqtis warmatebaze
udides gavlenas axdens. brendisaTvis saukeTeso saxelis SerCeva rTuli
amocanaa. es procesi iwyeba produqtisa da misi sargeblebis, miznobrivi
bazrisa da arsebuli marketinguli strategiebis saguldagulo SeswavliT.
brendis saxelis SerCevisas unda gaviTvaliswinoT Semdegi punqtebi: 1. is
unda Seicavdes raRacas, rac produqciis sargebelsa da xarisxs Seexeba. 2.misi warmoTqma,cnoba da damaxsovreba advili unda iyos. amarTlebs mokle sax-
elebi: Tide, Crest, Puffs. magram zogjer grZeli saxelic efeqturia: ~Love MyCarpet” – xaliCis mwmendavi, “I Can’t Believe It’s Not Butter” – margarini. 3. brendis sax-
eli unda iyos gansxvavebuli. magaliTad, Taurus, Kodak, Oracle. 4. unda iyos gavr-
286 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
■ brendis pozicionireba: uZlieresi brendebis pozi-
cionireba cildeba ubralo maxasiaTebelsa da sarge-
bels. `gaanTavisufleT Tqveni fantazia~ - mogviwo-
debs ~Godiva~-s reklama
ssuurraaTTii 77..33
ZiriTadi gadawyvetilebebi brendis strategiis Sesaxeb
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 287
cobadi: Amazon.com-ma saqmianoba onlain wignebis gayidviT daiwyo, magram sax-
eli ise SearCia, rom SemdgomSi sxva kategoriebSic emuSava. 5. saxeli advilad
unda iTargmnebodes ucxo enebze. sanam niu-jersis Standart Oil-i saxels
Sesacvlelad 100 milioni dolars gadaixdida da Exxon-s dairqmevda, manmosinja ramdenime saxeli 54 enaze 150-ze met ucxour bazarze (magaliTad,
aRmoCnda, rom saxeli Enco iaponur enaze damuxruWebul Zravas niSnavs). 6.
SesaZlebeli unda iyos misi registracia da kanoniT dacva. brendis saxeli
registrirebuli ar iqneba im SemTxvevaSi, Tu is sxva arsebuli brendebis
saxelebTan dakavSirebiT kanons daarRvevs.
SerCeuli brendis saxeli daculi unda iyos. bevri firma cdilobs,
Seqmnas brendis saxeli, romelic sabolood produqciis kategoriasTan iqneba
gaigivebuli. brendis saxelebma, rogorebicaa Kleenex, Levi’s, Xerox, Pampers daFiberglass, warmatebas swored am gziT miaRwies. miuxedavad amisa, SeiZleba kom-
panias saxelTan dakavSirebiT safrTxe daemuqros. Tavidan daculi bevri
brendis saxelebi, rogorebicaa celofani, aspirini, neiloni, kerosini,
linoleumi, io-io, batuti, eskalatori, Termosi da e.w. mSrali sauzme _ dRes
sazogado saxelebia, romelTa gamoyeneba yvela gamyidvels SeuZlia.
bbrreennddiiss ssppoonnssoorroobbaa.. mwarmoebels gaaCnia sponsorobis oTxi alternativa.
produqti SeiZleba Seiqmnas, rogorc mwarmoeblis brendi (an erovnuli
brendi), magaliTad Kellogg-i da IBM-i Tavis nawarms sakuTari, mwarmoeblis,
brendis saxeliT yidian. mwarmoebels agreTve SeuZlia produqcia gadamyid-
vels miyidos, romelic mas kerZo brendad aqcevs (romelsac xSirad maRaziis
an distributoris brends eZaxian). Tumca bevri mwarmoebeli sakuTari brendis
saxels qmnis, zogi upiratesobas bazris licenzirebul brends aniWebs. dabo-
los, or kompanias SeuZlia Zalebi gaaerTianos da erToblivi brendi Seqmnas.
mmwwaarrmmooeebblliiss bbrreennddii kkeerrZZoo bbrreennddiiss wwiinnaaaaRRmmddeegg.. mwarmoeblis brends gaaCnia
grZeli, dominirebuli sacalo vaWrobis gamocdileba. bolo dros bevrma
sacalo da biTumad movaWreebma Seqmnes kkeerrZZoo bbrreennddeebbii (maRaziis brendebi).
magaliTad, Sears-ma ramdenime kerZo brendiSeqmna _ DieHard-is elementebi, Craftsman-issamuSao iaraRebi, Kenmore-is saojaxo
mowyobilobebi da Weatherbeater-is saRebavebi.Wal-Mart-i sTavazobs Sam’s Choice-is sasmelsa
da sakveb produqtebs, Spring Valley-is sakvebproduqtebs, Ol’ Roy-s ZaRlis sakvebs da
White Cloud-is brendis tualetis qaRalds,
xelsaxocebs, fxvnilsa da qsovilis dasar-
bilebel saSualebas. es kompaniebi amas
imisTvis akeTeben, rom erovnul (mwarmoe-
blebis) brendebs konkurencia gauwion. BestBuy-m VPR-i personaluri kompiuterebis
kerZo brendi warmoadgina, romelic Dell-skonkurencias uwevs. JC Penney-s aqvs 6 kerZodidi brendi, romelTa Sorisac aris Stafford,St. John’s Bay da Arizona. zogierT SemTxvevaSi,
kerZo brendi dizaineris brendsac ki
utoldeba. magaliTad, Saks Fifth Avenue-s aqvssakuTari tansacmlis Platinum-is seria,
romelSic Sedis 1,000-dolariani Jaketebi da
500 dolariani bambis perangebi. kerZo
brendis daarseba rTulia, misi stimulireba
ki _ ZviradRirebuli. miuxedavad amisa, mas
gadamyidvelisTvis maRali mogeba moaqvs.
aseve, gadamyidvels eZleva saSualeba
eqskluziuri produqcia, romlis yidvac
konkurentebTan SeuZlebelia, SesTavazos
momxmarebels. amas, SesaZlebelia mohyves
maRaziis klienturis zrda da maTi
loialoba.
kkeerrZZoo bbrreennddii ((Private(or store) brand)pozitiuri, ganmasx-
vavebeli efeqti, ro-
melic, brendis cod-
nis SemTxvevaSi, gav-
lenas axdens momxma-
reblis produqtze
Tu momsaxurebaze
gamoxmaurebisas.
■ kerZo brendi: Loblaw-s brendi iseTi popularuli gaxda, rom
licenziebs gascems sxvadasxva sacalo movaWres aSS-sa da
kanadis masStabiT.
am e.w. brendebis brZolaSi, romelic mwarmoeblebis brendsa da kerZo
brends Soris mimdinareobs, sacalo movaWreebs bevri upiratesoba gaaCniaT.
isini akontroleben maRaziebSi produqciis ganlagebas da maT fasebs.
gadamyidvelebi kerZo brends konkurent mwarmoebelTa brendebTan SedarebiT
nakleb fass adeben da amiT dabali biujetis mqone myidvelebs izidaven. bevri
maRaziis mepatrone darwmunebulia,rom maRaziis sakuTari brendi xSirad didi
mwarmoeblebis mier aris Seqmnili.
bevri sacalod movaWre mwarmoebels savaWrod gamoyofili adgilis
gadasaxadsac uwesebs, romelsac calobiT movaWre moiTxovs manam, sanam axal
produqts miiRebs da is maRaziis Taroze moxvdeba. am gadasaxadis mimarT fed-
eraluri vaWrobis komisia kritikulad aris ganwyobili da wuxs, rom aman
SeiZleba konkurencia Seaviwrovos, radgan SedarebiT patara
mwarmoeblebisaTvis, romelTac ar SeuZliaT gadasaxadis gadaxda, SeizRuda
sacalo vaWrobiT momxmarebelze gasvlis SesaZlebloba.27
iqidan gamomdinare, rom kerZo brendebis xarisxi dRiTi dRe umjobesdeba
da TavianTi maRaziis qselebSi momxmareblebis met ndobas ipoveben, kerZo
brendi mwarmoeblis brends Zlier konkurencias uwevs.28
amerikis supermarketebSi kerZo brendis mqone produqtebs sasursaTo pro-
duqtebis kategoriebis 40%-Si pirveli, meore da mesame adgilebi ukaviaT.
mTlianobaSi, is amerikis supermarketebis, afTiaqebisa da masobrivi maRaziebis
gayidvebis 20%-ze mets ipyrobs. kerZo iarliyis mqone samosi ki mTeli
gayiduli samosis 36%-s Seadgens.29 imisaTvis rom kerZo brendebi CamoiSoron,
wamyvani brendebis mwarmoeblebi iZulebulni arian, fuli kvlevasa da
ganviTarebaSi daabandon,raTa axali brendi, axali niSan-Tvisebebi da xarisxis
gaumjobesebis axali saSualebebi Seqmnan. isini cdiloben Camoayalibon
Zlieri sareklamo programebi, raTa maRali cnobadoba da upiratesoba
SeinarCunon da mTavar distributorebTan partniorobis gzebs eZeben.
lliicceennzziirreebbaa.. bevr mwarmoebels sakuTari brendis saxelis Sesaqmnelad wlebi
da milionebis daxarjva sWirdeba. zogierTi kompania licenzias iRebs sax-
elebisa da simboloebis gamoyenebaze, romlebic an sxva mwarmoeblebis mier
iyo Seqmnili, an cnobili adamianebis Tu popu-
laruli kinoebisa da wignebis gmirTa sax-
elebs warmoadgenen.
tansacmlisa da aqsesuarebis gamyidvelebi
did honorarebs ixdian, raTa meti momxib-
vleloba Sematon TavianT produqcias _
kostiumebs, halstuxebs,TeTreuls, - iseTi cno-
bili inovatorebis saxelebsa Tu inicialebis
miniWebiT, rogorebic arian Calvin Klein, TommyHilfiger, Gucci Tu Armani. bavSvebisaTvis gankuT-
vnili produqciis gamyidvelebi tansacmels,
saTamaSoebs, saskolo nivTebs, sacvlebs,
Tojinebs, sakvebsa da sxva sagnebs sayvareli
gmirebis saxelebs aweren. licenzirebulia
gmirTa iseTi saxelebi, rogorebicaa klasi-
kuri Sesame Street, Disney, Peanuts, Winnie the Pooh, theMuppets, Scooby Doo da Dr. Seuss da Tanamedrove
Teletubbies, Pokemon, Powerpuff Girls, Rugrats, Blue’sClues, Harry Potter-is gmirebi. sacalo vaWrobaSi
saTamaSoebis gayidvebis TiTqmis naxevarze
meti satelevizio Souebisa da kinosuraTebis
gmirebis gamosaxulebis mqone produqtebze
modis, rogorebicaa Scooby Doo, SpongeBob, The LionKing, Batman, Star Trek, Star Wars, Spider-Man, Men inBlack an Harry Potter.30
bolo wlebSi saxelebisa da gmirebis
licenzireba Zalze gaxSirda. aSS-sa da
kanadaSi licenzirebuli produqciis wliuri
sacalo vaWroba 1977 wels 4 miliardi dolar-
idan, 1987 wels 55 miliardamde gaizarda, dRes
288 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
■ multfilmis personaJis licenzireba: Warner Brothers-maLooney Tunes-is personaJebi msoflioSi yvelaze ZviradRirebul
licenziad aqcia.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 289
ki maCvenebelma 71 miliards miaRwia. bevri kompaniisaTvis dapatenteba
maRalmogebiani biznesia. magaliTad, Warner Brothers-ma Looney Tunes-is personaJebimsoflioSi yvelaze ZviradRirebul licenziad aqcia. wliurad Bugs Bunny-is,Daffy Duck-is, Fogharn Leghorn-is, Looney Tunes-isa Tu 100-ze meti sxva personaJis
gamosaxulebis mqone produqciis sacalo vaWrobidan 6 miliard dolars
iRebs. Warner Brothers-ma jer kidev unda gamoavlinos Tavisi meorexarisxovani
personaJebis potenciali. magaliTad, Tazmanian Devil-i mxolod 5 multfilmSi
Cans, magram urTierTdapatentebis SeTanxmebiT iseT organizaciebTan, rogore-
bicaa Harley-Davidson-i da NFL-i, Taz-i metad popularuli gaxda. Warner Brothers-iimave potencials elis Michigan Frog-isa da Speedy Gonzales-isagan laTinur
bazarze.31
dapatentebis yvelaze mzardi kategoria korporaciuli brendis dapaten-
tebaa, radgan sul ufro meti komerciuli Tu arakomerciuli organizacia
sakuTar saxelebs apatentebs,raTa damatebiTi Semosavali da brendis aRiareba
moipovon. magaliTad, Coca-Cola-s 57 qveyanaSi 320 patenti gaaCnia da 10,000-zemeti saxeobis produqts awarmoebs, dawyebuli bavSvebis tansacmliT da
`boqserebiT~ (SortebiT) damTavrebuli sayureebiT, Coca-Cola-s Tojina barbiTa
da TviT saTevzao satyuariT, romelsac Coca-Cola-s pawawina boTlis forma
aqvs. gasul wels 1 miliardze meti dolaris Rirebulebis Coca-Cola-s dapaten-tebuli produqcia gaiyida.32
eerrTToobblliivvii bbrreennddiinnggii.. miuxedavad imis, rom kompaniebi ukve didi xania
eerrTToobblliivvii bbrreennddiiss produqcias uSveben, bolo xanebSi am sferoSi gamococ-
xleba SeiniSneba. produqciis erToblivi brendingi xdeba im SemTxvevaSi,
rodesac sxvadasxva kompaniis ori aRiarebuli brendis saxeli erTsa da imave
produqtzea gamoyenebuli. magaliTad,Nabisco SeuerTda Pillsbury-s da Pillsbury OreoBars-is sacxobi kompleqsi Seqmna; Kellogg-i SeuerTda ConAgra-s, raTa HealthyChoice From Kellogg’s Cereals Seeqmna; Ford-ma da Eddie Bauer-ma Seqmnes sportuli man-
qana Ford Explorer-i; General Electric-ma Culligan-Tan TanamSromlobiT wylis macivari
Seqmna; Mattel-i daukavSirda Coca-Cola-s, raTa bazarze Soda Fountain Sweetheart Barbiegaetana. erToblivi brendingis umravles SemTxvevaSi, erTi kompania meore kom-
paniis cnobil brendis gamoyenebaze licenzias iRebs da mas Tavis brendTan
kombinaciaSi iyenebs.
erTobliv brendingis bevri upiratesoba gaaCnia. imis gamo, rom TiToeuli
brendi gansxvavebul kategoriaSi dominirebs, kombinirebuli brendebi ipy-
roben momxmareblis ufro met yuradRebasa da zrdis brendis kapitals.
erToblivi brendingi kompanias aseve saSulebas aZlevs, Tavisi arsebuli
brendi iseT kategoriaSi gaavrcelos, sadac misi marto danergva mraval
sirTulesTan iqneba dakavSirebuli.
erTobliv brendings SezRudvebic gaaCnia. Cveulebriv, aseTi saxis
urTierTobebi rTul kontraqtebTan da licenziebTanaa dakavSirebuli.
erToblivi brendirebis SemTxvevaSi partniorma kompaniebma erTmaneTTan sag-
uldagulod unda SeaTanxmon sareklamo, gayidvebis stimulirebisa da sxva
marketinguli Zalisxmevebi. da bolos, erToblivi brendingis SemTxvevaSi,
partniorebs unda sjerodeT rom TiToeuli maTgani brneds kargad mixedavs.
magaliTad ganvixiloT Kmart-isa da Martha Stewart-is brendebis Serwymis
SemTxveva. rodesac Kmart-ma gakotrebis Sesaxeb gaakeTa gancxadeba, man MarthaStewart-is brends Crdili miayena. mogvianebiT ki, rodesac Martha Stewart-iaraeTikur Tu ukanono finansur garigebebSi daadanaSaules, aman Kmart-isadmiuaryofiTi asociacia gamoiwvia. Nabisco-s erT-erTi menejeri amas Semdegnairad
ayalibebs: `sakuTari brendis sxvisTvis gadacema RviZli Svilis gasxvisebas
hgavs – am dros Sen darwmunebuli unda iyo rom yvelaferi saukeTesod
iqneba.~33
bbrreennddiiss ggaannvviiTTaarreebbaa.. rodesac saqme brendis ganviTarebas exeba, kompanias oTxi
arCevani gaaCnia (ixileT suraTi 7.4): seriis gafarToebis strategia (arsebuli
brendis saxelis qveS arsebuli produqciis kategoriaSi gafarToeba); brendis
gafarToebis strategia (arsebuli brendis saxelis qveS axali produqciis
kategoriaSi Sesvla); mravali brendis strategia (axali brendis saxelis qveS
imave produqciis kategoriaSi gafarToeba); axali brendis strategia (axali
brendis saxelis danergva axali produqciis kategoriaSi).
eerrTToobblliivvii bbrreennddiinn--
ggii ((Co-branding)erTsa da imave pro-
duqtze arsebuli
ori sxvadasxva kom-
paniis brendis sax-
elebis gamoyeneba.
sseerriiiiss ggaaffaarrTTooeebbiiss ssttrraatteeggiiaa.. sseerriiiiss ggaaffaarrTTooeebbiiss ssttrraatteeggiiaa gulisxmobs
mocemuli produqtis kategoriisaTvis axali maxasiaTeblebis damatebas imave
brendis saxelis qveS. es maxasiaTeblebi SeiZleba iyos axali surneli, forma,
feri, damatebiTi ingredientebi Tu zoma. magaliTad, Dannon-ma waradgina ram-denime produqciis seriis gafarToeba, romelSic Sedis 7 axali iogurtis
aromati, cximebisagan Tavisufali iogurti da ekonomiuri zomis iogurti.
Morton Salt-ma Tavisi seria gaafarTova da axla is moicavs Morton Coarse KosherSalt-s, Morton Lite Salt-s (naklebi sodiT), Morton Popcorn Salt-sa da Morton Nature’s Season-is sezonur narevs. axali produqtebis umravlesoba warmoadgens seriis
gafarToebas.
kompania seriis gafarToebis strategias irCevs rodesac is warmoadgens
axali produqtis bazarze Setanis dabalfasian da naklebad sarisko gzas. an
rodesac seriis gafaraToeba akmayofilebs momxmareblis mravalferovan
survilebs, an ubralod maSin rodesac kompanias gadamyidvelisagan Taroze
ufro meti sivrce surs, rom daisakuTros. Tumca, produqciis seriis
gafarToebis strategia garkveuli saxis riskTanacaa dakavSirebuli. zed-
metad gafarToebulma brendis saxelma SeiZleba dakargos Tavisi specifikuri
mniSvneloba da momxmareblis imedgacrueba da guldawyveta gamoiwvios.
magaliTad, momxmarebeli adgilobriv supermarketSi burRuleulis yidvisas
xedavs 150-ze met brends (SesaZloa, vTqvaT marto Wvavis 30-ze met gansxvave-
bul brends), rac iwvevs momxmareblis dabnevasa da gaRizianebas.
seriis gafarToebasTan dakavSirebuli kidev erTi riski isaa, rom erTi
produqtis gayidvebis zrda SeiZleba seriaSi sxva produqtis gayidvebis
Semcirebis xarjze moxdes. produqciis seriis gafarToeba Tavis daniSnulebas
saukeTesod maSin asrulebs, rodesac is gayidvebs konkurent brendis xarjze
zrdis da ara maSin, rodesac is kompaniis sxva produqtebis kanibalizacias
axdens.
290 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
■ seriis gafarToeba:
Morton yidis marilisa
da sakmazebis produq-
tis serias yvelanairi
SemTxvevisTvis.
ssuurraaTTii 77..44
brendis ganviTa-
rebis strategiebi
pprroodduuqqcciiiiss sseerriiiiss
ggaaffaarrTTooeebbaa ((Lineextension)warmatebuli bren-
dis saxelis gamoye-
neba, romelic miznad
isaxavs mocemuli
produqtis katego-
riisaTvis axali
produqtis damatebas
imave brendis saxe-
liT, axali surne-
liT, formiT, feriT,
damatebiTi ingre-
dientebiTa Tu
zomiT.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 291
bbrreennddiiss ggaannvvrrccoobbiiss ssttrraatteeggiiaa.. bbrreennddiiss ggaannvvrrccoobbiiss ssttrraatteeggiiaa moicavs pro-
duqtis axal kategoriaSi modificirebuli an axali produqtis gamoSvebas
warmatebuli brendis saxelis gamoyenebiT. Mattel-ma gamoiyena Barbie-s Tojinis
warmatebuli brendi da axali kategoriebi Seqmna, romelic moicavs barbis
saxlis avejs,barbis kosmetikas, barbis eleqtronikas Tu barbis wignebs, barbis
sportul inventarsa da TviT barbis jguf - Beyond Pink-s. Honda Tavisi komap-
niis saxels sxvadasxva produqciisaTvis iyenebs, rogorebicaa, avtomobilebi,
motocikletebi, gazonis sakreWi manqanebi, katerebi da buranebi. es Honda-saZlevs saSualebas ganacxados rom mas SeuZlia `6 Honda 2-adgilian garaJSi~
moaTavsos. Swiss Army-s mzis saTvaleebi, Disney Cruise Lines-i, Cosmopolitan-is nakle-
bcximiani rZis produqtebi, Century 21 Home Improvements da Brinks-is saxlis
usafrTxoebis sistemebi – yvelaferi brendis ganvrcobis magaliTebia.
brendis ganvrcobis strategia axal produqts swraf aRiarebasa da ufro
swraf gavrcelebis saSualebas aZlevs. is zogavs reklamis xarjebsac,
romelic, Cveulebriv, axali brendis saxelis Semnisas aris saWiro. amasTanave,
brendis ganvrcobis strategia riskTanacaa dakavSirebuli. brendis ganvr-
cobebi, rogorebicaa Bic pantyhose, Heinz-is Sinauri cxovelebis sakvebi, LifeSavers-is saReWi rezina da Clorox-is TeTreulis fxvnili, Tavidanve marcxisaTvis iyv-
nen ganwirulni. ganvrcobam SesaZloa mTavari brendis imijic ki daazianos. da,
Tu brendis ganvrcobam kraxi ganicada, es aucileblad Crdils miayenebs momx-
mareblis sxva, imave brendis saxelis mqone, produqtebisadmi damokidebulebas.
ufro metic, brendis saxeli miuxedavad misi warmatebulobisa calkeuli
produqtisaTvis SesaZloa arc Tu ise zusti da Sesabamisi iyos. magaliTad,
albaT aravin iyidis Texaco-s rZesa Tu Alpo-s souss. xSiri gamoyenebis Sedegad,momxmarebels gonebaSi gansakuTrebuli aRqma gaaCnia TiToeul brendisadmi,
amitom kompaniebma, romlebic brendis gavrcobas cdiloben, kargad unda
gamoikvlion da gansazRvron, Tu ramdenad asocirdeba axali produqcia am
aRqmasTan.34
mmrraavvaallii bbrreennddiiss ssttrraatteeggiiaa.. xSirad, kompaniebi erTsa da imave kategoriaSi
sxvadasxva brendebss nergaven. magaliTad P&G-s TiToeuli Tavisi produqtis
kategoriaSi mravali sxvadasxva brendi gaaCnia. mravali brendis strategia
gvTavazobs yidvis gansxvavebul motivebze sxvadasxva niSan-TvisebaTa da
mimarTvaTa Seqmnis SesaZleblobas. is agreTve kompanias gadamyidvelis
Taroebis meti nawilis dakavebis saSualebas aZlevs.Aaseve kompanias SesaZloa
surdes, Tavisi ZiriTadi brendi damcavi brendebis SeqmniT daicvas. Seikosxvadasxva brendis saxelebs iyenebs Tavisi ZviradRirebuli (Seiko Lasalle) da
iafi saaTebisaTvis (Pulsar), raTa Seiko-s ZiriTadi brendis flangebi daicvas.
mravali brendis strategiis mTavari uaryofiTi mxare aris is, rom
TiToeulma brendma SesaZloa bazris mxolod mcire nawili daikavos da arc
erTi maTgani didad momgebiani ar iyos.A kompania, SesaZloa, iZulebuli gaxdes
uamrav brendebze Tavisi resursebi xarjos, imis magivrad rom ramdenime
Zlieri maRalmomgebiani brendi Seqmnas. am SemTxvevaSi kompaniebma unda
Seamciron mocemul kategoriaSi arsebuli brendebis ricxvi da axali brendis
SesarCevad ufro mkacr procedurebs mimarTon.
aaxxaallii bbrreennddiiss ssttrraatteeggiiaa.. kompaniam SesaZloa daadginos, rom misi brendis sax-
eli fermkrTaldeba da axali brendis saxelia saWiro. Aan kompaniam SesaZloa
axali brendis saxeli Seqmnas, rodesac is produqciis axal kategoriaSi
Sedis,roelsac arc erTi arsebuli brendis saxeli ar Seesabameba. magaliTad,
Honda-m Acura-s brendi Seqmna, raTa misi mdidruli manqana ukve aRiarebuli
Honda-s seriisagan ganesxvavebina. Toyota-m ki Scion-is avtomobili Seqmna,
romelic ZiriTadad Taoba Y-zea gamiznuli. iaponuri Matsushita Tavisi pro-
duqciis calkeuli ojaxebisaTvis sxvadasxva saxelebs iyenebs: Technics,Panasonic, National da Quasar.
iseve rogorc mravali brendis strategia, axali brendis strategiis
SeTavazebac kompaniis resursebis did danaxarjebs iTxovs. da zogierT
industriaSi, rogoricaa samomxmareblo SefuTuli saqoneli, momxmareblebi da
sacalo movaWreni aTviTcnobiereben, rom arsebobs zedmetad bevri brendi,
romelTa Sorisac gansxvaveba Zalzed mcirea. ase rom P&G, Frito-Lay da samomx-mareblo produqtis sxva didi mwarmoeblebi axla iyeneben megabrendis
bbrreennddiiss ggaannvvrrccoobbaa
((Brand extension)modificirebuli an
axali produqtis
gamoSveba warmate-
buli brendis sax-
elis gamoyenebiT.
292 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
strategias, rac niSnavs susti brendebis gauqmebasa da resursebis xarjvas im
brendebze, romelTac bazarze TavianT kategoriaSi pirveli an meore adgilis
miRweva SeuZliaT.
bbrreennddeebbiiss mmeenneejjmmeennttii
kompaniebma brendebis menejmenti guldasmiT unda awarmoon. pirvel rigSi,
brendebis Sesaxeb informacia mudmivad unda miewodebodes momxmarebels. mar-
ketologebi, xSirad, Zalian did Tanxas xarjavs reklamaze, raTa TavianTi
brendi metad cnobadi gaxadon da momxmareblis loialoba daimsaxuron.
magaliTad, AT&T Tavisi brendis ganviTarebis xelSesawyobad yovelwliurad
TiTqmis miliard dolars xarjavs, McDonald’s ki – 600 milions.35
aseTi sareklamo kampania xels uwyobs brendis saxelis aRiarebas, misi
cnobadobis zrdas da SesaZloa momxmareblis mxridan brendis upirate-
sobasac. Tumca faqtia, rom brendis popularoba xdeba ara mxolod reklamiT,
aramed masTan dakavSirebuli gamocdilebiT rac reklamasTan erTad moicavs
brendis piradad gamocdas, pirad urTierTobas kompaniis personalTan, satele-
fono kontaqts, kompaniis veb-gverdebsa da a.S. TiToeulma aman brendis aRqmasa
da mis mimarT damokidebulebaze SesaZloa dadebiTi an uaryofiTi gavlena
iqonios. amitom kompaniam amaSi iseTive Zalisxmeva unda Cados, rogoric
reklamis damzadebaSi.
brendis adgili uryevia, sanam mTeli kompania mis arsebobas xels uwyobs.
aqedan gamomdinare, kompaniam Tavisi TanamSromlebi unda daatreningos, raTa
isini yovelTvis momxmarebelze orientirebulebi iyvnen. kompaniam Tavis mom-
saxure personalSi unda danergos sakuTari produqciisa da momsaxurebisadmi
pativiscema, raTa maTi enTuziazmi mogvianebiT momxmarebels gadaeces. iseTma
kompaniebma, rogorebicaa Nordstrom, Lexus, Dell da Harley Davidson, warmatebassakuTari momsaxure personalis, rogorc enTuziazmiT Sepyrobili brendis
Semqmnelebis CamoyalibebiT miaRwies. kompaniebs SeuZliaT TavianTi person-
alis dasaxmareblad seminarebi Caataron, raTa maT ukeT gaigon da
gaaTviTcnobieron, Tu raSi mdgomareobs brendis ZiliTadi arsi. bevri kompa-
nia ufro Sors midis da Tavis distributorebsa da dilerebs wvrTnis, raTa
isini momxmareblebs ukeT moemsaxuron.
am yvelafridan gamomdinare, SeiZleba davaskvnaT, rom kompaniis brendebis
marTva mxolod brendis menejeris kompetencia ar aris. brendis menejerebs im
aucilebeli operaciebis sawarmoeblad sakmarisi Zala Tu SesaZlebloba ar
gaaCniaT, rom TavianTi brendi Seqmnan da gazardon. metic, brendis menejeri
xSirad yuradRebas amaxvilebs moklevadian Sedegebze, maSin rodesac brendis
menejmenti, rogorc kompaniis aqtivi, grZelvadian strategias moiTxovs. amde-
nad,zogierTi kompania axla mTavari brendebis samarTavad brendis menejmentis
gundebs qmnis. Canada Dry-m da Colgate-Palmolive-ma brendis kapitalis menejerebis
Tanamdebobebi Seqmnes, raTa SeinarCunon da daicvan TavianTi brendis imiji da
xarisxi. Hewlett-Packard-ma daniSna momxmarebelTa urTierTobis aRmasrulebeli
direqtori momxmareblebisa da B2B-is ganyofilebebSi. maTi saqmea, Tvalyuri
adevnon, Seafason da gaaumjobeson momxmarebelTa damokidebuleba HP-is pro-duqciisadmi. isini TavianTi sapasuxismgeblo saqmianobis Sedegebs pirdapir
prezidents awvdian.
dabolos, kompaniisaTvis aucilebelia Tavisi brendebis Zlieri da susti
mxareebis perioduli gamokvleva.36 SekiTxvebi ZiriTadad aseTi saxis iqneba:
SeZlo Tu ara Cvenma brendma momxmareblisaTvis sargeblis miwodeba? swori
pozicionireba aqvs Tu ara brends? akmayofilebs Tu ara brendis pozicia
momxmareblis yvela moTxovnas? aqvT Tu ara brendis menejerebs gacnobiere-
buli, Tu ra mniSvneloba aqvs mas momxmareblisTvis? iRebs Tu ara brendi
saWiro mxardaWeras?
gamokvlevam SesaZloa aRmoaCinos zogierTi brendebis pozicionirebis
Secvlis aucilebloba, rac damokidebulia momxmareblis prioritetebis
cvalebadobaze an axal konkurentebze. zogierT SemTxvevaSi, xdeba produqtis,
momsaxurebis an TviT kompaniis sruli rebrendingi. amas mowmobs VerizonCommunication, romelic Seiqmna Bell Atlantic-isa da GTE-is gaerTianebis Sedegad.
kompaniam gadawyvita, rom arc erTi Zveli saxeli axali kompaniis pozicias ar
Seefereboda. `Cven gvWirdeboda uZlieresi brendi, raTa yvela Cveni Zveli sax-
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 293
elebi ukan mogvetovebina~, – ambobs Verizon-is vice-prezidenti brendis menej-
mentisa da marketinguli momsaxurebis sferoSi. Zvelma saxelebma xalxs Tavi
moabezra, maT Zvelmoduri satelefono kompaniis imiji Camoayalibes da
`inovaciaTa axali arealis marketings CamogvaSores,romelic moicavs maRali
siCqaris mqone internet-momsaxurebebs~. axali brendis Seqmnis ideam
gaamarTla. Verizon Wireless-i axla satelefono momsaxurebis wamyvani mimwodebe-
lia, romelsac bazris 21% ukavia. mas mosdevs Cingular Wireless-i, meore axali
brendi, romelic Bell South-isa da SBC Communications-is erToblivi wamowyebis
mier Seiqmna.37
aRsaniSnavia rom, axali brendis Seqmna da momxmareblebis masTan Segueba
Zalzed did Zalisxmevas moiTxovs. Verizon-ma axali brendis 4-kvirian rekla-
maze 10 milion dolarze meti daxarja. da es mxolod dasawyisi iyo. kompania
iZulebuli gaxda Tavisi 70,000-iani satvirTo manqanebis parki, garaJebi Tu
serviscentrebi gadaeReba. kompanias aseve dasWirda 250,000 taqsofonis xelaxa-
li etiketireba, 91 mln momxmareblis angariSis uwyisisTvis axali dizainis
Seqmna da video da sxva saganmanaTleblo RonisZiebebis gatareba saxlebSi
momsaxure personalisaTvis.
■❚ mmoommssaaxxuurreebbiiss mmaarrkkeettiinnggii
bolo wlebis ganmavlobaSi momsaxurebis seqtori mkveTrad gaizarda.
dResdReobiT momsaxureba Seadgens amerikis mTliani Sida produqtis 74%-s.
maSin rodesac 1970 wels amerikaSi samuSao adgilebis 55% momsaxurebis
seqtorSi iyo, DdRes is mTliani dasaqmebis 82%-mde gaizarda. momsaxurebis seq-
tori msoflio ekonomikaSic mkveTrad izrdeba da mTeli saerTaSoriso
vaWrobis meoTxeds warmoadgens.38
momsaxurebis industria Zalzed mravalferovania. mTavroba gvTavazobs
sasamarTlo, saavadmyofo, samxedro, policiisa da saxanZro departamentebs,
fostisa Tu skolebis momsaxurebas. kerZo, arakomerciuli organizaciebi
gvTavazoben muzeumebis, saqvelmoqmedo fondebis, eklesiebis, kolejebisa da
saavadmyofoebis momsaxurebas; biznesorganizaciaTa umravlesoba ki – aviax-
azebis, bankebis, sastumroebis, sadazRvevo kompaniebis, sakonsultacio, samedi-
cino Tu iuridiuli firmebis, gasarTobi kompaniebis, uZravi qonebis firmebis,
sareklamo da kvleviTi saagentoebis, sacalo vaWrobis momsaxurebebs.
mmoommssaaxxuurreebbiiss ZZiirriiTTaaddii mmaaxxaassiiaaTTeebblleebbii ddaa nniiSSaann--TTvviisseebbeebbii
marketinguli programis Seqmnis dros kompaniam mxedvelobaSi unda miiRos
momsaxurebis oTxi ZiriTadi maxasiaTebeli: aramaterialuroba, ganuyofloba,
heterogenuloba da malfuWebadoba.
mmoommssaaxxuurreebbiiss aarraammaatteerriiaalluurroobbaa momsaxurebis ZiriTadi maxasiaTebelia
is, rom misi danaxva, gasinjva, SegrZneba, gageba an ynosva SeuZlebelia mis
SeZenamde. magaliTad, adamiani, romelic kosmetikur operacias ikeTebs, Sedegs
operaciamde ver naxavs. aviaciis mgzavrebs xelT aqvT mxolod bileTi da
piroba imisa, rom isini TavianTi bargiT usafrTxod iqnebian gadayvanilni
daniSnulebis adgilze. imisaTvis rom gaurkvevlobis faqtori Seamciron, myid-
velebi momsaxurebis xarisxis `signalebs~ eZeben. isini momsaxurebis xarisxTan
mmoommssaaxxuurreebbiiss aarraammaa--
tteerriiaalluurroobbaa ((Serviceintangibility)momsaxurebis mTava-
ri maxasiaTebeli
aris is, rom danaxva,
gasinjva, SegrZneba,
gageba an ynosva
SeuZlebelia SeZenamde.
ssuurraaTTii 77..55
momsaxurebis oTxi
maxasiaTebeli
294 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
dakavSirebiT daskvnebs akeTeben im adgilis, xalxis, fasis, manqana-danadgare-
bisa da komunikaciebis mixedviT, romelTac isini xedaven.
amdenad, momsaxurebis mimwodeblis amocanaa, sxvadasxva gzebis saSualebiT
momsaxureba materialuri gaxados da misi xarisxis Sesaxeb momxmarebels
swori informacia miawodos. erT-erTi analitikosi mtkicebulebis marTvas
uwodebs SemTxvevas, rodesac momsaxurebis organizacia Tavis momxmarebels
Tavisi SesaZleblobebs organizebulad da patiosnad usabuTebs. ase maga-
liTad, Mayo Clinic-i TvalnaTel mtkicebulebis marTvas awarmoebs.39
aravis uyvars saavadmyofoebSi siaruli, radgan yovelTvis nervi-
ulobasa da SiSTan aris dakavSirebli. ufro metic, pacientebisTvis
Zalze Znelia `produqtis~ xarisxis gansazRvra. SeuZlebelia misi
gasinjva an ukan dabruneba im SemTxvevaSi,Tu ar mogewonebaT; saWiroa
Sesabamisi ganaTleba, imisaTvis rom ukeT gansazRvroT misi xarisxi-
anoba. amgvarad,rodesac samedicino sferos ganvixilavT,umravlesoba
Cvengani qvecnobierad deteqtivis rolSi gvevlineba, romelic eZebs
kompetenturobis, mzrunvelobisa da patiosnebis samxilebs. Mayo Clinic-iam samxils beds ar andobs. vizualurad STambeWdavi maniSneblebis
frTxili marTviT, igi pacientebsa da maT ojaxebs sakuTar siZlie-
resa da faseulobebze konkretul samxilebs sTavazobs. magaliTad,
klinikis momsaxure personalis yvela qmedeba mimarTulia paciente-
bis keTildReobisaken. `Cemi eqimi saxlSi mirekavs, Cemi janmrTelobis
mdgomareoba rom Seamowmos. igi cdilobs Tavisi ganrigi Cemsas
SeuTavsos~. – ambobs erT-erTi pacienti. Mayo-s fizikuri garemocdadebiTi niSan-TvisebebiT xasiaTdeba. misi dizaini specialuradaa
Seqmnili, raTa stresi Seamsubuqos; is sTavazobs myudro, dadebiT
garemos,zrunavs da pativs scems pacientebs, upiratesobas aniWebs kom-
petenturobas, da saWiro gzis povnas giadvilebT. Sedegi? Zalze
dadebiTi sityvieri marketingi da momxmarebelTa mudmivi loialobaa,
ramac Mayo Clinic-s saSualeba misca, jandacvaSi yvelaze mcire
reklamiT namdvilad yvelaze Zlieri brendi Seeqmna.
fizikuri saqoneli iwarmoeba, maRaziaSi Tavsdeba, mogvianebiT ki iyideba
da moixmareba myidvelis mier. momsaxureba ki, piriqiT – pirvelad iyideba,
Semdeg erTsa da imave dros iwarmoeba da moixmareba. mmoommssaaxxuurreebbiiss ggaannuuyy--
oofflloobbaa gulisxmobs, rom SeuZlebelia momsaxurebisa da misi mimwodeblis
erTmaneTisagan gancalkeveba nebismier SemTxvevaSi iqneba es mimwodebeli
adamiani Tu manqana. Tu momsaxure personali uzrunvelyofs momsaxurebiT, is
am momsaxurebis nawili Tavad xdeba. gamomdinare iqidan,rom am procesSi momx-
marebelic aris CarTuli, mimwodebel-momxmareblis urTierTobac momsaxure-
bis marketingis mniSvnelovani maxasiaTebelia. mimwodebelic da momxmare-
belic gavlenas axdenen momsaxurebis Sedegze.
mmoommssaaxxuurreebbiiss hheetteerrooggeennuulloobbaa ((ccvvllaaddoobbaa)) gulisxmobs, rom momsaxurebis
xarisxi damokidebulia imaze, Tu vin, rodis, sad da rogor sTavazobs mas momx-
marebels. magaliTad, zogierT sastumros, vTqvaT Marriott-s, sxvebTan SedarebiT
ukeTesi momsaxurebis gamo, kargi reputacia aqvs. da mainc, SesaZloa Marriott-iserT sastumroSi registraciis dafasTan mdgomi erTi momsaxure personali
Tbili da saqmis mcodne iyos, maSin rodesac mis gverdiT mdgomi TanamSromeli
usiamovno da neli. Marriott-is erTi da imave momsaxure personalis momsaxure-
bis xarisxic ki mravalferovania imisda mixedviT, Tu rogori ganwyobilebaze
iqneba igi momxmarebelTan urTierTobisas.
mmoommssaaxxuurreebbiiss mmaallddffuuWWeebbaaddoobbaa momsaxurebis maxasiaTebelia, romlis
mixedviTac momsaxurebis Senaxva da Semdgomi gamoyeneba SeuZlebelia.
zogierTi eqimi pacients gacdenili konsultaciebisaTvis ajarimebs, radgan
momsaxurebis xarisxi mcirdeba,rodesac pacienti arRvevs dagegmil kurss. mom-
saxurebis malfuWebadoba problema araa, rodesac moTxovna myaria. Tumca
rodesac moTxovna aramyaria, momsaxurebis mimwodebel firmebs xSirad
rTulad gadasaWreli problemebi aqvT. magaliTad, pikis saaTis gamo, satrans-
porto kompaniebi ufro met manqana-danadgarebs saWiroeben, vidre aqvT. amde-
nad, momsaxurebis firmebi xSirad strategiebs qmnian, raTa moTxovna da
miwodeba erTmaneTs ukeTesad Seewyos. sastumroebi kurortebze arasezonur
periodSi SedarebiT dabal fasebs aweseben, raTa ufro meti stumari miizidon.
mmoommssaaxxuurreebbiiss ggaannuu--
yyoofflloobbaa ((Serviceinseparability)momsaxurebis mTava-
ri maxasiaTebeli
romlis mixedviTac
momsaxureba iwarmoe-
ba da moixmareba er-
Tsa da imave dros
da misi da misi mim-
wodeblis erTmaneTi-
sagan gancalkeveba
SeuZlebelia.
mmoommssaaxxuurreebbiiss hheetteerroo--
ggeennuulloobbaa ((ccvvllaaddoobbaa))
((Service variability)momsaxurebis mTava-
ri maxasiaTebeli
romlis mixedviTac
momsaxurebis xaris-
xi Zalzed cvaleba-
dia da damokidebu-
lia imaze, Tu vin,
rodis, sad da ro-
gor sTavazobs mas
momxmarebels.
mmoommssaaxxuurreebbiiss mmaallffuu--
WWeebbaaddoobbaa ((Serviceperishability)momsaxurebis mTava-
ri maxasiaTebeli,
romlis mixedviTac
momsaxurebis Semd-
gomi gamoyenebisaT-
vis an gadayidvisT-
vis Senaxva SeuZle-
belia.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 295
restornebi ki naxevar ganakveTze qiraoben momsaxure personals, romelic
saWiroebis SemTxvevaSi imuSavebs.
mmaarrkkeettiinngguullii ssttrraatteeggiiaa mmoommssaaxxuurreebbiiss mmiimmwwooddeebbeellii kkoommppaanniieebbiissaaTTvviiss
produqtis mwarmoebeli kompaniebis msgavsad, momsaxurebis mimwodebeli kargi
firmebic iyeneben marketings, raTa miznobriv bazarze TavianTi adgili daim-
kvidron. magaliTad, Southwest Airlines-i sTavazobs arc Tu ise komfortul mom-
saxurebas dabali samgzavro fasebiT; Wal-Mart-i pirdeba `yovelTvis dabal
fasebs, yovelTvis’’; Ritz-Carlton-is sastumroebi dauviwyar gamocdilebas sTa-
vazobs, romelic `acocxlebs grZnobebs, axangrZlivebs kargad yofnas da stum-
rebis farul survilebsa da ocnebebsac ki axorcielebs~; Mayo-Clinic-Si `pir-veli adgili pacientis moTxovnilebebs ukavia~. momsaxurebis es da sxva
kompaniebi TavianT adgils tradiciuli marketinguli kompleqsis mixedviT
gansazRvraven.
Tumca imis gamo, rom momsaxureba realuri produqtisagan gansxvavdeba, is
xSirad damatebiT marketingul saqmianobebs moiTxovs. produqciis biznesSi
produqti standartizebulia da momxmarebels Taroze elis. magram momsax-
urebis biznesSi momxmarebeli da momsaxure personali urTierToben,raTa mom-
saxureba erToblivi ZalisxmeviT Seqmnan. amgvarad, servisis mimwodebelma
momxmarebelTan efeqturad unda iTanamSromlos, raTa umaRlesi faseulobis
mqone momsaxureba Seqmnas. Tavis mxriv, efeqturi urTierToba uSualod rigis
momsaxure personalis unarebsa da maT mxardamWer procesebzea damokidebuli.
mmoommssaaxxuurreebbaa--mmooggeebbiiss jjaaWWvvii.. warmatebuli servisis mimwodebeli kompaniebi yu-
radRebas amaxvileben rogorc momxmarebelze aseve Tavis momsaxure person-
alze. isini aRiqvamen mmoommssaaxxuurreebbaa--mmooggeebbiiss jjaaWWvvss, rogorc servisis mimwo-
debeli kompaniis mogebebis kavSirs momsaxure personalTan da momxmareblis
kmayofilebasTan. es jaWvi Sedgeba 5 SemaerTebeli rgolisagan:40
■ SSiiddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss xxaarriissxxii:: maRali donis momsaxure personalis SerCeva da
gawvrTna, xarisxiani samuSao garemos Seqmna, rac Sedegad iZleva...
■ kkmmaayyooffiill ddaa nnaayyooffiieerrii mmoommssaaxxuurree ppeerrssoonnaallii:: ufro kmayofili, loialuri
da gamrje momsaxure personali, risi Sedegicaa...
■ uuffrroo ddiiddii mmoommssaaxxuurreebbiiss ffaasseeuulloobbaa:: ufro efeqturi momsaxurebis faseu-
lobis Seqmna, momsaxurebis miwodeba, rasac mohyveba...
■ kkmmaayyooffiillii ddaa llooiiaalluurrii mmoommxxmmaarreebblleebbii:: kmayofili momxmareblebi, rom-
lebic loialurni rCebian da am momsaxurebas momavalSic gamoiyeneben, mis
Sesaxeb sxva momxmareblebsac acnobeben, risi Sedegicaa...
■ mmoommssaaxxuurreebbiiss mmoommggeebbiiaannoobbaa ddaa zzrrddaa:: umaRlesi donis momsaxurebis mimwode-
beli kompaniis mTavari mizani.
amitom, momsaxurebis momgebianobisa da zrdis miznis miRweva iwyeba imaTze
zrunviT,vinc,Tavis mxriv, momxmarebelze zrunavs. (ixileT marketingi muSaobis
procesSi 7.4)
amdenad, momsaxurebis marketingi moiTxovs ufro mets, vidre, ubralod,
tradiciul – oTx P-s. suraTi 7.6 gvaCvenebs rom is agreTve Sida marketingsa
da interaqtiur marketings saWiroebs. SSiiddaa mmaarrkkeettiinnggii aris momsaxurebis mwar-
ssuurraaTTii 77..66
momsaxurebis mar-
ketingis sami tipi
SSiiddaa mmaarrkkeettiinnggii
((Internal marketing)marketingi warmar-
Tuli momsaxurebis
mimwodebeli kompa-
niis mier mimarTuli
klienturasTan mo-
muSave da maTi mxar-
damWeri TanamSrom-
lebis gawvrTnisa da
motivaciis Seqmnisa-
ken, raTa moxdes gun-
duri muSaobis wax-
aliseba da klien-
turis kmayofilebis
donis zrda.
mmoommssaaxxuurreebbaa--mmooggeebbiiss
jjaaWWvvii ((Service-profitchain)jaWvi, romelic mom-
saxurebis mimwode-
beli kompaniis moge-
bas akavSirebs mom-
saxure personalisa
da momxmareblis
kmayofilebasTan.
296 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
Ritz-Carlton-i, saxelganTqmuli Tavisi
gamorCeuli momsaxurebiT, mdidruli
sastumroebis kargad cnobili qse-
lia, romelic siamovnebas aniWebs
korporaciuli da Tavisufali mog-
zaurebis zeda 5 procents. kompaniis
kredo aris mediduri momxmareblis
momsaxureba: `Ritz-Carlton-i adgilia,
sadac mTavari mizani Cvens stumreb-
ze gulwrfeli zrunva da maTi kom-
fortis uzrunvelyofaa. gpirdebiT,
rom Cvens stumrebs saukeTeso perso-
naluri momsaxurebiTa da xelsayre-
li pirobebiT vuzrunvelvyofT, sa-
dac isini siamovnebas miiReben yo-
velTvis Tbil, daxvewil da myudro
garemoSi. Ritz-Carlton-is mizania stum-rebis grZnobebis gamococxleba, ke-
TildReobis STagoneba da maTi ga-
mouTqmeli survilebisa da moTxov-
nilebebis Sesrulebac ki.~ kompaniis
veb-gverdi gvauwyebs: `aq TqvenTvis
simSvide isadgurebs. msoflio, rome-
lic sul axlaxan Tqvens karTan id-
ga, axla Tqvens fexebTan aris~.
es kredo bevrad metia, vidre
furcelze dawerili sityvebi – Ritz-Carlton-i Tavis danapirebs pirnaTlad
asrulebs. wamsvleli stumrebis 95
procenti acxadebda, rom maT, marT-
lac, dauviwyari dro gaatares. faq-
tobrivad, Ritz-Carlton-Si gansakuTre-
buli momsaxurebis miwodeba banalur
WeSmaritebad iqca. aviRoT manhetenis
mkvidrTa _ nensi da harvei hefnerebis
STabeWdileba neapolis Ritz-Carlton-Sigatarebli drois Sesaxeb (Travel &Leisure-is Jurnalis ukanaskneli mona-
cemebis mixedviT, amerikis SeerTebu-
li Statebis saukeTeso da msof-
lios rigiT meoTxe sastumro).
New-York Times-i wers:
`sastumro eleganturi da mSve-
nieria,~ – ganacxada mister hefner-
ma, – `magram metad mniSvnelovani
maTi momsaxure personalis mier
gamoxatuli mzrunvelobaa.. Tqveni
siamovnebisTvis isini sakmarisze
mets akeTeben.~ rodesac gasul
wels neapolSi am wyvilis vaJi
avad gaxda, sastumros momsaxure
personals Ramis nebismier dros
cxeli, Tafliani Cai mihqonda. ro-
desac mister hefners saqmeze sax-
lSi dabruneba mouxda da misi
ukan dasabrunebeli frena gadai-
do, sastumros mZRoli mTeli
Ramis ganmavlobaSi foieSi icdida.
aseTma personalurma, maRalxaris-
xianma momsaxurebam Ritz-Carlton-i sam-Tavrobo delegatebs Soris favori-
tad aqcia. `rodesac maT sastumroSi
umaRlesi donis ASexvedrebs vmar-
TavT, isini Cven mefur maspinZlobas
gviweven da ukmayofiloebi arasodes
davrCenilvarT,~ – acxadebs Sexved-
rebis erT-erTi organizatori. `ro-
desac organizatori Tavis ufros-
Tan da kolegebTan Ritz-Carlton-is HalfMoon Bay-s rekomendacias uwevs, mis-Tvis SesaZloa udides sirTules
warmoadgendes maTi darwmuneba, rom
iq Catarebuli Sexvedra, marTlac,
saqmiani iqneba,~ – ambobs meore.
`umaRlesi donis momsaxure person-
ali, Ritz-Carlton-is myudroeba da sil-
Ritz-Carlton-i:: zzrruunnvvaa iimmaaTTzzee,, vviinncc mmoommxxmmaarreebbeellzzee
zzrruunnaavvss
7.4
Ritz-Carlton-is warmatebas safuZvlad martivi filosofia udevs - momxmarebelze zrunvisaTvis, pirvel rigSi, imaTze
unda izrunoT, vinc momxmarebelze zrunavs.
mmaarrkkeettiinnggii mmuuSSaaoobbiiss pprroocceessSSii
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 297
amaze: eleganturi, Grand Dame-is sti-lis patara apartamentebi, cicabo
kldeze myudrod ganTavsebuli gol-
fis or moedans Soris, wynari okea-
nis xediT, mTeli dRis samuSaos
sul sxva elfers aZlevs.~
1992 wels Ritz-Carlton-i iyo sastum-roebs Soris pirveli kompania, ro-
melmac Malcolm Baldrige-is erovnuli
xarisxis jildo moipova. 1983 wels
kompaniam, faqtobrivad, yvela ZiriTa-
di jildo miiRo, romlebsac stumar-
Tmoyvareobis industria imsaxurebs.
ufro mniSvnelovani ki isaa, rom mom-
saxurebis xarisxs Sedegad momxmare-
blis SenarCuneba da maTi loialu-
roba mohyva. Ritz-Carlton-is momxmareb-lis 90 procentze meti ukan brun-
deba. da, miuxedavad maRali fasebisa,
oTaxebis 70 procenti mudmivad daka-
vebulia, rac industriis saSualo
maCvenebels 9%-iT aRemateba.
momxmareblis dakmayofilebaze
pasuxismgeblobis ZiriTadi nawili
Ritz-Carlton-is momxmarebelTan ur-
TierTobis TanamSromlebs ekisrebaT.
amrigad, sastumroebis qseli Zalian
zrunavs saWiro personalis moZeb-
naze. `Cven arc viyvanT, arc vqiraobT,
Cven virCevT~, – ambobs Ritz-Carlton-iskadrebis marTvis direqtori. `Cven
mxolod is adamianebi gvWirdeba,
romlebic xalxze zrunaven~, – aRniS-
navs kompaniis xarisxis marTvis
vice-prezidenti. SerCevis Semdeg
TanamSromlebi momxmareblis gane-
bivrebis xelovnebaSi intensiur mom-
zadebas gadian. axali TanamSromle-
bi eswrebian ordRian kurss, sadac
umaRlesi menejmenti maT `Ritz-Carlton-is20 wess~ acnobs. wesi nomer pirveli:
`yvela TanamSromeli Seityobs, gai-
Tavisebs da ganamtkicebs kredos~.
imisaTvis rom stumari arasodes
dakargon, TanamSromlebma yvela Ro-
ne unda ixmaron. `rodesac saqme mom-
xmareblis problebis gadaWras exe-
ba, Ritz-Carlton-Si molaparakebebs ar
awarmoeben~, – ambobs xarisxis mar-
Tvis aRmasrulebeli direqtori.
personali swavlobs, rom nebismieri,
vinc momxmareblis mxridan ukmayofi-
lebas miiRebs, mis gadaWramde es
ukmayofileba mis problemad rCeba
(Ritz-Carlton-is merve wesi). maT aswav-
lian, rom, miuxedavad maTi saqmisa,
isini momxmarebels yovelTvis unda
daexmaron, mniSvneloba ar aqvs, rasac
ar unda akeTebdnen isini. Ritz-Carlton-is TanamSromlebi floben ufleba-
mosilebas, xelmZRvanelobasTan Se-
Tanxmebis gareSe, problema adgilze
gadaWran. stumris saCivris dakmayo-
filebisTvis TiToeul TanamSro-
mels SeuZlia 2,000 dolaris daxar-
jva. stumris bednierebisaTvis yovel
maTgans SeuZlia sakuTar dadgenil
movaleobas gadauxvios. `Cven momxma-
reblis kmayofilebas individualur
doneze vmarTavT, – ambobs aRmasru-
lebeli, – es aris Cveni gafrTxile-
bis sistema.~ amrigad, rodesac momx-
mareblis problemebis Sesaswavlad
konkurentebi jer kidev saCivrebis
baraTebs kiTxuloben, Ritz-Carlton-s esproblemebi ukve gadaWrili aqvs.
Ritz-Carlton-i Tavis TanamSromlebs
siamayis grZnobas unergavs. `Tqven
emsaxurebiT, – amboben isini, – magram
Tqven mosamsaxureebi ar xarT.~ kom-
paniis devizia: `Cven varT qalbato-
nebi da batonebi da vemsaxurebiT
qalbatonebsa da batonebs.~ TanamS-
romlebi acnobiereben TavianT
wvlils Ritz-Carlton-is warmatebaSi.`SesaZloa Cven ar SegviZlia aseTi
sastumroebis floba, – ambobs Temi
patoni, TanamSromeli, – magram Cven
imis uzrunvelyofa SegviZlia, rom aq
mosul adamianebs kidev erTxel mos-
vlis survili gavuCinoT.~
da asec iqcevian. rodesac saqme
momxmareblis kmayofilebas exeba,
arc erTi detali ar aris Zalian
patara. momxmarebelTan urTierTo-
bis personals aswavlian, rom stum-
rebs Tbilad da gulwrfelad mie-
salmon, saxeliT mimarTon, rodesac
amis SesaZlebloba miecemaT. stum-
rebTan isini saTanado enaze, Semdegi
frazebiT saubroben – dila mSvido-
bis, rasakvirvelia, bednieri viqnebi,
kidev mobrZandiT, moxaruli var da
arasdros – gaumarjos an rogor
midis saqmeebi? Ritz-Carlton-is wesebisTanaxmad, imis nacvlad, rom ubralod
miuTiTon mimarTuleba, TanamSrom-
lebi movaleebi arian, stumari mis-
Tvis sasurvel adgilamde miacilon,
sami zaris gamosvlis Semdeg tele-
fons `RimiliT~ upasuxon da amayi
da mzrunveli gamometyveleba Sei-
narCunon. neapolis Ritz-Carlton-is gen-eraluri direqtori ambobs: `rode-
sac stumrebs sakuTar saxlSi epa-
tiJebi, ginda, rom yvelaferi srulyo-
fili iyos~.
Ritz-Carlton-i saxelganTqmuli mom-
saxurebis Rvawlmosil TanamSrom-
lebs aRiarebs da ajildoebs. xuT-
varskvlaviani dajildoebis progra-
mis mixedviT, gamorCeul Semsruleb-
lebs asaxeleben menejerebi da ko-
legebi, gamarjvebulebi ki TavianTi
miRwevebis aRsaniSnav sadResaswau-
lo sadilze dekoratiul TefSs
iReben. isini agreTve oqros sanimu-
So fuladi kuponebiT jildovde-
bian, romlebic maT saSualebas aZ-
levT sasurveli nivTebi saCuqrebis
maRaziebSi Seisyidon da uqme dReeb-
Si sastumroSi ufasod daisvenon.
Ritz-Carlton-i Tavisi TanamSromlebis
stimulirebas iseTi RonisZiebebis
saSualebiT axorcielebs, rogoric
aris supersportuli dRe, TanamSrom-
lebis SesaZleblobebis sanaxaoba,
TanamSromlebis iubiles aRsaniSnavi
sauzme, saojaxo piknikebi da sxva
gansakuTrebuli Tematikis RonisZie-
bebi. amis Sedegad Ritz-Carlton-isTanamSromlebic iseTive kmayofile-
bi arian, rogoric maTi momxmareble-
bi. TanamSromlebis denadoba weli-
wadSi 30 procentze naklebia, maSin
rodesac sxva mdidrul sastumroeb-
Si es maCvenebeli 45 procents utol-
deba.
Ritz-Carlton-is warmatebas safuZ-vlad martivi filosofia udevs –
momxmarebelze zrunvisaTvis, pirvel
rigSi, imaTze unda izrunoT, vinc
momxmarebelze zrunavs. kmayofili
TanamSromlebi maRali xarisxis mom-
saxurebas uzrunvelyofen, rac Sem-
dgomSi kmayofili momxmareblis ar-
sebobis pirobas warmoadgens. kmayo-
fili momxmarebeli, Tavis mxriv, kom-
paniis gayidvebsa da sargebels uz-
runvelyofs.
wwyyaarrooeebbii:: Quotes and other information fromEdwin McDowell, “Ritz-Carlton’s Keys to GoodService,” New York Times, March 31, 1993, p. D1;Howard Schlossberg, “Measuring CustomerSatisfaction Is Easy to Do—Until You Try,” MarketingNews, April 26, 1993, pp. 5, 8; Ginger Conlon, “TrueRomance,” Sales & Marketing Management, May1996, pp. 85–90; “The Ritz-Carlton, Half Moon Bay,”Successful Meetings, November 2001, p. 40; and theRitz-Carlton Web site at www.ritzcarlton.com, August2003. Also see Patricia Sheehan, “Back to Bed: Sellingthe Perfect Night’s Sleep,” Lodging Hospitality, March15, 2001, pp. 22–24; Nicole Harris, “Can’t Sleep? Trythe Eye Gel in the Minibar—Hotels Roll Out Productsto Help Tired Travelers Snooze,” Wall Street Journal,June 20, 2002, p. D1; and Scott Neuman, “Relax, PutYour Feet Up,” Far Eastern Economic Review, April17, 2003, p. 36.
298 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
moebeli kompaniebis mier warmarTuli marketingi,, romelic mimarTulia
klienturasTan momuSave da maTi mxardamWeri TanamSromlebis gawvrTnisa da
motivaciis Seqmnisaken, raTa moxdes gunduri muSaobis waxaliseba da klien-
turis kmayofilebis donis zrda. marketologebma organizaciaSi unda
izrunon rom momuSave personali momxmarebelze orientirebuli iyos. realu-
rad, Sida marketingi win unda uswrebdes gare marketings. Ritz-Carlton-i ori-entacias Tavis momsaxure personalze iRebs, maTSi siamayis grZnobas aRrmavebs
da saukeTeso momsaxurebis SemqmnelTa dajildoebiT maT motivacias uzrdis.
iinntteerraaqqttiiuurrii mmaarrkkeettiinnggii warmoadgens momsaxurebis mimwodebeli kompaniis
mier warmoebul marketings, romelic aRiarebs, rom momsaxurebis xarisxi
didad aris damokidebuli servisis miwodebis dros arsebuli myidvel-gamyid-
velis urTierTobis xarisxze. produqciis gayidvisas produqciis xarisxi
naklebad aris damokidebuli misi yidvis dros arsebul garemoze. magram mom-
saxurebis marketingSi servisis xarisxi damokidebulia rogorc momsaxurebis
mimwodebelze, aseve miwodebis xarisxze. amitom, momsaxurebis mimwodebelma
kompaniebma interaqtiuri marketingi unda awarmoon. ase rom Ritz-Carlton-i arCevsmxolod `im xalxs, romlebic xalxze zrunaven.~ isini maT momxmarebelTan
urTierTobisTvis wvrTnian,raTa maTi yoveli moTxovnebi ukeT daakmayofilon.
sadReisod bazarze kompaniebma `maRalteqnologiuri~ urTierTobebis dam-
yareba unda icodnen. magaliTad, momxmarebels SeuZlia Charles Shwab-is veb-saitze Sevides da miiRos Tavis angariSze informacia, investiciebis Sesaxeb
kvleva, realuri kvotebi da yvelaferi Shwab-is saswavlo centris Sesaxeb. maT
aseve SeuZliaT monawileoba miiRon onlain mimdinare movlenebSi da qselis
saSualebiT myidvelis momsaxurebis warmomadgenlebs gaesaubron. momxmare-
blebs,romlebic pirad urTierTobebs eZeben, SeuZliaT momsaxurebis warmomad-
genlebs telefonis saSualebiT daukavSirdnen an Shwab-is filialebs estum-
ron. amrigad, Shwab-s interaqtiuri marketingi samive doneze aqvs daxvewili –
satelefono zarebi, qseluri momsaxureba da vizitebi.41
dResdReobiT konkurenciisa da danaxarjebis zrdam,da amavdroulad pro-
duqtiulobisa da xarisxis klebam ufro gansxvavebuli momsaxurebis mar-
ketingis saWiroeba warmoSva. momsaxurebis mimwodebelma kompaniebma sami
ZiriTadi amocana unda gadaWran: maT unda gazardon konkurentuli diferen-
ciacia, momsaxurebis xarisxi da produqtiuloba.
mmoommssaaxxuurreebbiiss ddiiffeerreenncciiaacciiiiss mmaarrTTvvaa.. dResdReobiT, rodesac fasebs Soris
intensiuri konkurenciaa, momsaxurebis mimwodebeli marketingis specialistebi
xSirad Civian, rom konkurentebisagan gansxvaveba Znelia, gamomdinare iqidan,
rom momxmareblebs naklebad ainteresebT momsaxurebis erTmaneTisagan difer-
encireba, radgan isini fasze ufro metad zrunaven, vidre mimwodebelze.
fasTa Soris konkurenciis mogvareba SesaZlebelia diferencirebuli
SeTavazebis, miwodebisa da imijis SeqmniT. SeTavazeba SesaZlebelia inova-
torul niSan-Tvisebebs Seicavdes, romlebic erTi kompaniis SeTavazebas
konkurenti kompaniis SeTavazebisagan ganasxvavebs. zogierTi sastumro
sTavazobs manqanis daqiravebis, bankisa da biznescentrTa momsaxurebebs. aviax-
azebma SemoiRes iseTi inovaciebi, rogorebicaa TviTmfrinavSi kinofilmis
Cveneba, bileTebis winaswari dajavSna, dedamiwasTan satelefono kavSiri da
loialuri mgzavrebis dajildoeba, raTa amiT TavianTi SeTavazeba sxvebisagan
gamorCeuli gaxadon. britaneTis aviaxazebi sTavazobs sawolebsa da kerZo
kabinebs, cxel abazanasa da sauzmis SekveTebs.
momsaxurebis mimwodebel kompaniebs SeuZliaT TavianTi momsaxurebis
miwodebis procesi gamoarCion ufro sando da unariani momsaxure personalis
meSveobiT da ufro maRali donis fizikuri garemos SeqmniT, sadac momsaxure-
bis produqtis miwodeba xdeba. magaliTad, bevri banki Tavis momxmarebels
sTavazobs operaciebis internet-bankiT ganxorcielebis saSualebas, rac
Tavidan aSorebs momxmarebels servis centrSi misvlis, manqanis dayenebisa da
rigSi dgomis aucileblobas.
dabolos, momsaxurebis mimwodebel kompaniebs TavianTi imijis Secvlaze
SeuZliaT simboloebisa da brendingis saSualebiTac imuSaon. CikagoSi HarrisBank-ma Tavis simbolod aiRo lomi, romelic gamosaxulia mis sakancelario
nivTebze, reklamebze da rbil saTamaSo cxovelebze, romlebsac axal
meanabreebs sTavazobs. Harris-is kargad nacnobi lomi gamosaxavs Zalauflebis
iinntteerraaqqttiiuullii mmaarrkkee--
ttiinnggii ((Interactivemarketing)momsaxurebis mTava-
ri maxasiaTebeli,
romlis mixedviTac
momsaxurebis Semd-
gomi gamoyenebisaT-
vis an gadayidvisT-
vis Senaxva SeuZle-
belia.
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 299
simbolos. momsaxurebis sxva cnobili
simboloebia The Merril Lynch-is xari,
MGM-is lomi da sxva.
mmoommssaaxxuurreebbiiss xxaarriissxxiiss mmaarrTTvvaa.. erT-erTi
yvelaze ZiriTadi saSualeba, romliTac
momsaxurebis mimwodebel kompanias
SeuZlia sakuTari Tavi konkurentebis-
gan ganasxvaos aris ufro maRali xa-
risxis miwodeba. produqtis mwarmoeb-
lebis msgavsad,momsaxurebis mimwodeblebs
sWirdebaT imis gansazRvra, Tu ras
moelis miznobrivi momxmarebeli mom-
saxurebis xarisxisagan. samwuxarod,
momsaxurebis xarisxis gansazRvra da
Sefaseba gacilebiT ufro Znelia, vidre
fizikuri saqonelis. magaliTad, ufro
Znelia varcxnilobis xarisxis gansaz-
Rvra, vidre Tmis saSrobis. momxmareb-
lis SenarCuneba SesaZloa xarisxis
saukeTeso sazomi iyos. momsaxurebis
mimwodebeli kompaniebis unari Seinar-
Cunon TavianTi momxmareblebi,damokide-
bulia imaze, Tu rogor awvdian isini
momxmareblebs im faseulobas, romelsac elian.42
maRali donis momsaxurebis mimwodebel kompaniebs mudmivi momxmareblebi
hyavT da maRali donis momsaxurebis standartebs qmnian. isini akvirdebian
rogorc TavianT, aseve konkurentebis momsaxurebas. isini amas akeTeben 100%-
iani unaklo momsaxurebis Sesaqmnelad. 98%-iani Sesasrulebeli samuSaos
maCvenebeli SesaZloa kargic iyos, magram am standartis gamoyenebiT yoveldRe
daikargeboda FedEx-is 64,000 gzavnili; TiToeuli nabeWdi gverdidan amovarde-
boda 10 sityva; yoveldRiurad Seuvsebeli darCeboda 400,000 eqimis daniSnule-
ba da weliwadSi 8 dRe sasmeli wyali uvargisi iqneboda.43
TiToeuli momsaxurebis xarisxi yovelTvis gansxvavebulia, radgan is
momxmareblebsa da momsaxure personals Soris urTierTobazea damokidebuli.
maqsimaluri Zalisxmevis miuxedavad, saukeTeso kompaniebsac ki aqvT SemTxveve-
bi, roca momsaxurebis miwodeba gviandeba, Tumca momsaxurebis gamosworebis
swor warmarTvas ukmayofilo momxmareblis Semorigeba SeuZlia. aRsaniSnavia
rom, kargad gamosworebulma momsaxurebam SesaZloa meti momxmarebelic ki
miizidos da maTi loialoba daimsaxuros, vidre Tavidanve warmatebiT miwode-
bulma momsaxurebam. amitom, kompaniebma unda izrunon ara marto kargi momsax-
urebis Seqmnaze, aramed momsaxurebis miwodebis dros daSvebuli Secdomebis
gamosworebazec.
pirvel rigSi, saWiroa momsaxurebaSi uSualod CarTul (ase vTqvaT mom-
saxurebis wina xazis) personalisaTvis Zalauflebis miniWeba – anu maTi daw-
inaureba, pasuxismgeblobis dakisreba da waxaliseba, raTa maT gaaT-
viTcnobieron, izrunon da miznad daisaxon momxmarebelTa moTxovnilebebis
dakmayofileba. magaliTad, Marriott-Si kargad gawvrTnil personals ufleba
aqvs, gaakeTos yvelaferi, raTa stumars siamovneba mianiWos. isini menejmentsac
unda daexmaron stumris problemebis gamomwvevi mizezebis moZiebaSi da mia-
wodon informacia imis Taobaze, Tu rogor unda gaaumjobeson maT mTeli sas-
tumros momsaxureba da stumris komforti.
mmoommssaaxxuurreebbiiss pprroodduuqqttiiuulloobbiiss mmaarrTTvvaa.. danaxarjebis swrafi zrdidan gamomd-
inare, momsaxurebis mimwodebeli kompaniebi cdiloben gazardon momsaxurebis
produqtiuloba. amis gakeTeba ramdenime gziTaa SesaZlebeli. maT SeuZliaT
arsebuli momsaxure peronali ukeT gawvrTnan an daiqiraon ukeTesebi, rom-
lebic imuSaveben mets da ufro ostaturebi iqnebian; an, xarisxze
orientirebiT, maT SeuZliaT `momsaxurebis industrializacia~, manqana-
danadgarebis damateba da produqciis standartizacia, magaliTad,McDonald’s-isswrafi kvebis sacalo vaWroba; bolos, momsaxurebis mimwodebels SeuZlia
■ momsaxurebis diferencireba: British Airways ganasxvavebs Tavis SeTava-
zebas imiT, rom pirveli klasis mgzavrebs sTavazobs `saZinebel kabi-
nebsa~ da sxva damatebiT momsaxurebas.
300 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
7.5bb iizz nn ee ss ii ss aa qq aarrTTvv eellooSSii
TTiibbiissii bbaannkkii -- xxaarriissxxii bbuummeerraannggiiaa,, rroommeelliicc uukkaann bbrruunnddeebbaa wwaarrmmaatteebbaadd
Tibisi bankSi misvla momxmareblis-
Tvis ukve mravali welia sasi-
amovno procesSi monawileobasTan
asocirdeba. komfortuli garemo,
xelsayreli adgilmdebareoba, pro-
cedurebis siswrafe da rac mTava-
ria keTilganwyobili da Tavaziani
momsaxure personali, es is faq-
torebia, romlebic klientebis
arCevansa da Tibisi bankisadmi maT
loialurobas ganapirobebs.
Tibisi banki 1992 wels, 500 aSS
dolaris sawesdebo kapitaliT
daarsda da arsebobis pirvelive
wlebSi SeZlo Zlieri poziciis
dakaveba. warmatebuli saqmianobis
uwinaresi faqtori operirebis
sawyis etapzeve gaxda saerTaSo-
riso sabanko standartebze gadas-
vla da klientebze orientirebu-
loba, ramac momxmareblis ndobis
mopovebasTan erTad, bankis momsax-
urebaze moTxovnilebis gazrda
ganapiroba.
2000 wels Tibisi banki pirveli
qarTuli kompania iyo, romelsac
saerTaSoriso reitingi mieniWa.
2002 wlidan moyolebuli, Tibisi
banki zedized 4-jer dasaxelda
“Financial Times Group”-is yovelwliur
sabanko reitingSi, rogorc wlis
saukeTeso qarTuli banki. ukve
mesame welia,Tibisi banki imarjvebs
Jurnal ,,Global Finance”-s yovelw-
liur sabanko reitingSi. 2006 wels
ki saerTaSoriso sareitingo
saagento ,,Fitch Ratings”-ma grZelva-
dian perspeqtivaSi Tibisi bankis
zrdis Sefaseba ,,stabiluri~ Secva-
la da banks axali reitingi - ,,po-
zitiuri’’ mianiWa. es Sefasebebi
TavisTavad mouTiTebs msoflios
wamyvan sabanko wreebSi Tibisi ban-
kis oficialur aRiarebaze,rogorc
saerTaSoriso standartebis Sesa-
bamisi, warmatebuli da perspeqtiu-
li bankisa.
Tibisi banki erTgvari finansu-
ri ,,supermarketia’’ -
banks dafuZnebuli
aqvs finansur indust-
riaSi moRvawe iseTi
kompaniebi, rogorebi-
caa sadazRvevo kompa-
nia ,,GPI holdingi~,
,,Tibisi brokeri~, ,,Ti-
bisi lizingi~ da sxva.
dResdReobiT Tibi-
si banki Tavis mTavar
konkurentul upirate-
sobad klientze mor-
gebul serviss miiC-
nevs. bankis misiaa
uzrunvelyos kliente-
bis kmayofilebis maRa-
li done da kompaniis
Rirebulebis stabil-
uri zrda. aqedan ga-
momdinare maRali xa-
risxis serviss bankis
mxridan udidesi yu-
radReba eTmoba.
Tibisi bankis klie-
ntze orientirebuli
sistema Semdegnaira-
daa awyobili: Tibisi
banki efeqturi marketinguli komu-
nikaciebis saSualebiT atyobinebs
.momxmareblebs axali, an arsebuli
produqtebis gaumjobesebis, aseve
specialuri SeTavazebebis Sesaxeb,
rasac win uswrebs bankis Tanam-
Sromlebis aqtiuri momzadeba. am
etapis gavlis Semdeg TanamSrom-
lebi mzad arian klients saTanado
donis servisi miawodon.
momxmareblebis mxriv bankze
STabeWdilebis Seqmnas mniSvnelov-
mmaarrkkeettiinnggii mmuuSSaaoobbiiss pprroocceessSSii
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 301
nad ganapirobebs momsaxure per-
sonalTan urTierToba. momxmare-
blebma SeiZleba uari Tqvan
bazarze saukeTeso maxasiTeblebis
mqone produqtzec ki, Tu maTTvis
bankTan urTierToba arasasiamovno
da arakomfortulia. swored am
mizeziT banki gansakuTrebulad
zrunavs im TanamSromlebis kompe-
tenciis amaRlebaze, visTanac klie-
ntebs uSualod aqvT Sexeba. am
mizniT banks sakuTari `treining
centri~ aqvs dafuZnebuli, Tumca
Tavdapirvelad yvelaferi momsax-
ure personalis gonivruli Ser-
CeviT iwyeba. SerCevisas mxedvelo-
baSi miiReba kandidatis ganaTleba,
samuSao gamocdileba, teqnikuri
unarCvevebi da pirovnuli Tvisebe-
bi. fsiqologiuri da profesiuli
testirebis warmatebulad gavlis
Semdeg kandidatebis saboloo Ser-
Ceva mxolod ramodenime intervius
Sedegad xdeba.
Semdgom etapze mimdinareobs Ta-
namSromlebis teqnikuri momzadeba,
magram maRali xarisxis servisis
uzrunvelsayofad, mxolod es sak-
marisi ar aris. Tibisi banks
SemuSavebuli aqvs sakuTari momsax-
urebis kulturis standarti –
`servis+~. am standartis damkvidr-
ebis mizniT, TanamSromlebTan in-
tensiurad muSaoben fsiqologebi,
ris Sedegad TanamSromlebi klien-
tTan urTierTobis xelovnebas
euflebian.
amrigad, momzadebis sruli pro-
cesis dasrulebis Semdeg, Tanam-
Sromlebs unda SeeZloT momxmareb-
lebisTvis ara marto sabanko
produqtebis asortimentis saTana-
dod gacnoba da TiToeuli pro-
duqtis detalurad daxasiaTeba,
aramed maTTvis servisis maqsimalu-
rad sasiamovnod miwodeba da rac
aranakleb mniSvnelovania - klien-
tis nebismier problemaze swrafi
da efeqturi reagireba.
momsaxurebis maRali donis uz-
runvelyofis kidev erT saSualebaa
filialebSi gunduri muSaobis wax-
aliseba. TanamSromlebis saqmia-
noba fasdeba im gundebis mixedviT,
romlebsac isini miekuTvnebian.
mier mopo-vebul informaciaze
daydrnobiT gamovlenili
saukeTeso gundis wevrebi
mniSvnelovan finansur waxalisebas
iReben. amgvari motiva-ciis sistema
sagrZnoblad aisaxeba bankis
TanamSromlebis mier miwo-debul
servisze.
maRali xarisxis servisis
SenarCunebas xarisxis mudmivi mo-
nitoringi da kontroli sWirdeba.
Tibisi banki did mniSvnelobas
aniWebs ukukavSiris sistemas da
mudmivad cdilobs klientebs
agrZnobinos, rom maTi azri ser-
visis Taobaze bankisTvis umniS-
vnelovanesia. swored amitom banks
aqvs danergili specialuri `cxeli
xazis~ servisi, romlis saSualebiT
momxmareblebi awvdian banks SeniS-
vnebsa da winadadebebs filialebSi
ganTavsebuli werilebis yuTebis
saSualebiT, qol-centrSi darekviT,
an martivad el-fostis gagzavniT.
miRebul SeniSvnebs bankis Tanam-
Sromlebi regularulad ganixila-
ven da Sesabamisi ganyofilebebi
maTze saTanado reagirebas axdenen.
klientebTan ukukavSiris kidev
erTi mniSvnelovani elementi regu-
laruli gamokiTxvebia, romlebsac
Tibisi banki weliwadSi ramodeni-
mejer atarebs.
aRsaniSnavia, momxmareblebis kma-
yofilebas sagrZnoblad zrdis
Tibisi bankis filialebis interie-
ri da komfortuli garemo. bankis
marjaniSvilis filiali ganTavse-
bulia meoce saukunis dasawyisSi
aSenebul, unikaluri arqiteqto-
ruli RirebulebiT gamorCeul Se-
nobaSi, romelic TbilisSi moder-
nis arqiteqturis erT-erT saukeTeso
nimuSs warmoadgens.
momxmarebelze orientirebuli,
maRali xarisxis servisi Tibisi
bankSi warmatebis erT-erTi da ara
erTaderTi mTavari winapirobaa.
Tibisi banki didi xania inovaciu-
robiT gamoirCeva adgilobriv ba-
zarze teqnologiuri produqtebis
ganviTarebis mxriv.
1998 wels Tibisi bankma danerga
banki-klientis eleqtronuli mom-
saxureba, riTac momxmarebels
filialSi miusvelad da drois
mniSvnelovnad dazogviT, mravali
sabanko servisiT sargeblobis
saSualeba mieca.
2004 wels Tibisi bankma daiwyo
saqarTveloSi sruliad axali mom-
saxureba _ bankomatebidan komuna-
luri gadasaxadebis gadaxda da
bankomatiT angariSze Tanxis Seta-
na;
mniSvnelovani siaxle iyo Tibi-
si bankis axali, adgilobrivi
bazrisTvis inovaciuri servisi _
avtomaturi komunaluri gadaric-
xvebi. es servisi didi SeRavaTia
maTTvis, visac komunalur gada-
saxadebze zrunva did drosa da
energias arTmevs. avtomaturi ko-
munaluri gadaricxvebis saSua-
lebiT banki klientis davalebiT,
damoukideblad asrulebs komuna-
luri gadasaxadis srul cikls,
dawyebuli davalianebis gagebidan,
dasrulebuli komunaluri gadasa-
xadis gadaricxvamde. momxmarebeli
ki SMS SetyobinebiT iRebs in-
formacias misi angariSidan denis,
gazis da sxva gadasaxadebis ga-
daxdis Sesaxeb.
2005 wels Tibisi bankma, pir-
velma SesTavaza momxmarebels 20
wliani ipoTekuri sesxi. sesxis
dafarvis grZelma vadam kidev uf-
ro moxerxebuli gaxada Tibisi
bankSi kreditis aReba.
dabolos, 2006 wlidan Tibisi
bankma daiwyo ko-brend baraTebis
gamoSveba. saqarTveloSi pirveli
ko-brend baraTi iyo kompania
`magTikomisa~ da Tibisi bankis er-
Toblivi baraTi Visa-Comfort_i. Sem-degi iyo TBC Cosmo _ Tibisi ban-
kisa da Jurnalis ”Cosmopolitan”erToblivi plastikuri baraTi,
romelic mxolod qalebiTvis gan-
kuTvnili pirveli baraTia. cota
xnis win ki, Tibisi bankma da kom-
paniam ,,lukoil jorjia~ axali,
avtomobilebis mflobelTaTvis
gankuTvnili sakredito baraTi
gamouSves.
yvela zemoTxsenebuli plasti-
kuri baraTi klientebs sxvadasxva
saxis SeRavaTebis, fasdaklebebis
da bonusebis miRebis saSualebas
aZlevs. TiToeuli inovaciuri
produqtis danergva ki erT mTavar
mizans emsaxureba – maqsimaluri
komforti klients.
iinnoovvaattoorruullii mmiiddggoommaa ddaa
mmoommxxmmaarreebbeellzzee oorriieennttiirreebbuullii
sseerrvviissii -- sswwoorreedd eess aarriiss
ssaaqqaarrTTvveellooss lliiddeerrii bbaannkkiiss
wwaarrmmaatteebbiiss ggaarraannttii!!
302 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
gamoiyenos teqnologiis SesaZleblobebi, romelsac kompaniebSi droisa da
xarjebis dazogvis garda, momsaxurebis mimwodebeli personalis nayofierebis
gazrda SeuZlia.
miuxedavad amisa, kompaniebma Tavi unda aaridon zedmet produqtiulobas,
radgan man SesaZloa momsaxurebis xarisxis donis dacema gamoiwvios. momsax-
urebis industrializaciisa Tu xarjebis Semcirebis mcdelobam SeiZleba mom-
saxurebis mimwodebeli kompaniis saqmianoba efeqturi gaxados mxolod mokle
periodis ganmavlobaSi, magram Seamciros kompaniis grZelvadiani
SesaZleblobebi rogorebicaa, inovaciebis Seqmna, momsaxurebis xarisxis
SenarCuneba an momxmarebelTa moTxovnilebebisa Tu survilebis dakmayo-
fileba.
■❚ ddaammaatteebbiiTTii ssaakkiiTTxxeebbii pprroodduuqqttiiss SSeessaaxxeebb
mocemul nawilSi ganxilul iqneba damatebiTi sakiTxebi produqtTan
mimarTebaSi: socialuri pasuxismgebloba produqtis Sesaxeb gadawyvetilebis
miRebisas da saerTaSoriso produqtisa da momsaxurebis marketingi.
pprroodduuqqttiiss SSeessaaxxeebb ggaaddaawwyyvveettiilleebbeebbii ddaa ssoocciiaalluurrii ppaassuuxxiissmmggeebblloobbaa
produqtis Sesaxeb gadawyvetilebebma sazogadoebis didi nawilis yuradReba
miipyro. mwarmoeblebma guldasmiT unda ganixilon sazogadoebrivi wesebi da
maTi regulireba, rac moicavs iseT sakiTxebs rogoricaa axali produqtebis
damateba Tu Zvelis gauqmeba, patentis dacvas, produqtis xarisxi da
usafrTxoeba, produqtis garantia.
axali produqtebis miRebisas mTavrobam SesaZloa kompaniebs produqtebis
damatebaSi SeuSalos xeli, Tu maT gavlena eqnebaT konkurenciis Sesustebaze.
kompaniebma, romlebic produqtebs auqmeben, unda icodnen, rom maT aqvT kanoniT
gaTvaliswinebuli valdebulebebi, werilobiTi an sityvieri, mommarageblebis,
dilerebisa da momxmareblebis mimarT, romelTac gauqmebul produqtSi wili
aqvT. agreTve, kompanias ar SeuZlia ukanonod Seqmnas sxva kompaniis mier
Seqmnili produqtis msgavsi axali produqti da unda daicvas sapatento kanonebi.
mwarmoeblebi specifikur kanonebs unda daemorCilon, romlebic pro-
duqtis xarisxsa da usafrTxoebas exeba. magaliTad, sakvebis, wamlebisa da kos-
metikis federaluri aqti aSS-Si myidvels icavs usafrTxo da falsificire-
buli sakvebis, wamlebisa da kosmetikisagan. uamravi kanoni arsebobs, romlebic
xorcisa da Sinauri frinvelebis industriaSi sanitariul pirobebs icavs.
gatarda kanonebi qsovilebis, qimiuri nivTierebebis, avtomobilebis,
saTamaSoebis,wamlebisa da momwamvleli nivTierebebis usafrTxoebisaTvis. 1972
wels aSS-Si SemoRebulma samomxmareblo produqtis usafrTxoebis aqtma
daafuZna momxmareblis produqtis usafrTxoebis komisia, romelsac potenciu-
rad mavne produqtebis akrZalva da kanonis damrRvevis mkacri dasja evaleba.
Tu myidveli defeqturi produqtiT dazianda, mas SeuZlia mwarmoeblis Tu
dileris winaaRmdeg sasamarTloSi saqme aRZras. federalur Tu Statebis
sasamarTloebSi weliwadSi daaxloebiT 110,000 aseTi saqme aRiZvreba.
msajulebi gasamrjelod saSualod 1,8 milion dolars iReben, xolo individ-
ualuri jildo milionobiT dolars aRemateba.44 zogierTi kompania amis
gadalaxvas fasebis aweviT cdilobs, zogierTi ki `produqtis mmarTvels~
niSnavs,romelic movalea, momxmarebeli safrTxisagan daicvas, xolo kompania –
valdebulebebisagan, produqtTan dakavSirebuli potenciuri problemebis
gadaWriT.45
bevri mwarmoebeli produqtTan erTad werilobiT garantias sTavazobs
myidvels, raTa igi produqtis xarisxianobaSi daarwmunos. myidvelTa dacvis
mizniT aSS-is kongresma 1975 wels SemoiRo Magnuson-Moss-is garantiis kanoni.igi moiTxovs srul garantiebs, romlebSic Sedis dazianebuli produqtis
SekeTeba, Secvla an Tanxis anazRaureba. winaaRmdeg SemTxvevaSi, kompaniam
Tavidanve unda gansazRvros, rom is mxolod SezRudul garantias sTavazobs.
ssaaeerrTTaaSSoorriissoo pprroodduuqqttiissaa ddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss mmaarrkkeettiinnggii
saerTaSoriso produqtisa da momsaxurebis marketingis specilistebi
gansakuTrebul winaaRmdegobebs awydebian. Tavdapirvelad, maT unda
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 303
gansazRvron, romeli produqti danergon da romel qveyanaSi. Semdeg maT unda
gadawyviton, ra raodenobis produqti da momsaxureba unda Seqmnan, raTa
msoflio bazris moTxovna daakmayofilon.
erTi mxriv, kompaniebma TavianTi SeTavazebis standartizeba SeuZliaT
moaxdinon. es kompanias exmareba mudmivi, msoflioSi aRiarebuli imijis
SeqmnaSi. is amcirebs warmoebis xarjebs da auqmebs kvlevisa da ganviTarebis,
reklamis, axali produqtis dizainis xarjebs. meore mxriv, momxmareblebi
erTmaneTisagan gansxvavdebian kulturiT, urTierTdamokidebulebiTa da
qceviT. bazrebi ki erTmaneTisagan gansxvavdeba ekonomikuri pirobebiT,
konkurentunarianobiT, kanonebiTa da fizikuri garemoTi. amitom kompaniebma
TavianTi produqti unda moargon TiToeul aseT gansxvavebas.
visac evropis garSemo umogzauria, icis is problema,rasac iwvevs
sxvadasxva eleqtrZabva, gansxvavebuli eleqtroSesaerTeblebi da sxva
Semawuxebeli pirobebi. eleqtromowyobilobebis mwarmoebelma kompa-
nia Philips-ma 12 saxis uTo unda awarmoos, raTa mxolod evropul
bazars moemsaxuros. problema imaSi mdgomareobs, rom evropas ele-
qtrogadamyvanebis universaluri standartebi ar gaaCnia. uToebs
sxvadasxva saxis Sesaer-Tebeli aqvs,romlebic sxvadasxva qveynisaTvis
aris gaTvaliswi-nebuli. zogierTs 3 kbilana aqvs, zogs 2, zogierTi
CamrTvelSi pirdapir an kuTxurad Sedis; is SeiZleba iyos mrgvali an
samkuTxa, msxvili, wvrili da zogjer damiwebis mqone. CamrTvelis
forma wriulia, oTkuTxedi, xuTkuTxedi da eqvskuTxedic ki, zogierTi
dasvretili, zogic dakbiluli. erT-erT frangul SesaerTebels
gasaRebis RriWos magvari kbilana aqvs. ras eZebT _ am problemis
gadaWras? mogzaurobis erT-erTi qseluri momsaxureba saerTaSoriso
mogzaurTaTvis 65.00@dolarad gulmodgined damuSavebul 10-nawilian
adapter-CamrTvels yidis.46
saerTaSoriso marketingis specialistebisaTvis aseve problemas warmoad-
gens SefuTvac. magaliTad, saxelebis, etiketebisa Tu feris SerCeva ar aris
advili. firmas, romelsac logod yviTeli yvavili aqvs, amerikaSi RimiliT
Seegebebian, meqsikaSi ki _ piriqiT, radgan yviTeli yvavili asocirdeba
sikvdilTan an upativcemlobasTan. amis msgavsad, Nature’s Gift-i SesaZloa dakon-
servebuli sokosaTvis amerikaSi misaRebi saxeli iyos, magram ara germaniaSi,
radgan germanulad `gift~ sawamlavs niSnavs. SefuTvam aseve unda gaiT-val-
iswinos msoflios momxmarebelTa gansxvavebuli fizikuri maxasiaTeblebi.
magaliTad, iaponiaSi civi sasmelebi
patara qilebSi iyideba, raTa iaponelTa
patara xelebisaTvis ufro mosaxerxe-
beli iyos. amgvarad, miuxedavad imisa,
rom produqtisa da SefuTvis standar-
tizacia SesaZloa kompaniisaTvis sarge-
bliani iyos, magram maT met-naklebad
mainc unda moargon TavianTi produqti
saerTaSoriso bazris specifikur moT-
xovnilebebs.
globalizaciis pirobebSi momsax-
urebis sferoSi moRvawe marketolo-
gebi gansakuTrebuli sirTuleebis
winaSe dganan. momsaxurebis zogierT
industrias saerTaSoriso saqmianobaTa
xangrZlivi istoria aqvs. magaliTad,
komerciuli sabanko industria erT-
erTi pirveli iyo, romelic saerTa-
Soriso donemde gaizarda. bankebs
globaluri momsaxurebebi unda gaeta-
rebinaT, raTa daekmayofilebinaT ucx-
ouri valutis gacvlasa da kreditebze
arsebuli moTxovnebi TavianTi qveynis
klientebisaTvis, romelTac sazRvarga-
■ sacalod movaWreebi iyvnen erT-erTi boloebi, romlebmac daiwyes
globaluri biznesis keTeba. suraTze moyvanilia holandiuri mflo-
belobis sacalo movaWre kompania Macro, romelic yidis amerikul pro-
duqts kuala-lumpurSi.
304 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
reT valutis gamoyeneba surdaT. bolo wlebSi bevri banki, marTlac, glob-
aluri gaxda. germaniis Deutsche Bank 75 qveyanaSi 12 mln momxmarebelze mets
emsaxureba. Tavisi klientebisaTvis, romelTac globaluri biznesis warmoeba
surT mas SeuZlia fulis gacema ara marto frankfurtSi, aramde ciurixSi,
londonSi, parizsa da tokioSi.47
profesinaluri da biznesmomsaxurebebis industriebs, rogorebicaa
buRalteria, menejment-konsaltingi da reklamireba, globalizacia sul
axlaxan SeexoT. am firmebis saerTaSoriso zrda im klienti kompaniebis glob-
alizacias mohyva, romelTac isini emsaxurebian. magaliTad, McCann-Erickson-i,udidesi amerikuli sareklamo saagento, romelic msoflios 130 qveyanaSi fun-
qcionirebs. is emsaxureba iseT saerTaSoriso klientebs, rogorebicaa Coca-Cola, General Motors, ExxonMobile, Microsoft, Jonson&Jonson, Unilever, romelTa produq-
ciac gatanilia aSS-is, kanadis, koreisa da TviT yazaxeTis bazrebzec ki.
McCann-Erickson-i erTaderTi kompaniaa im internacionalur jgufSi, romelic,
Tavis mxriv, sareklamo da marketinguli momsaxurebebis msoflioSi cnobil,
uzarmazar qsels warmoadgens.48
yvelaze bolos globalizacia sacalo movaWreebs SeexoT. imis gamo, rom
maTi Sida bazrebi ukve gajerebulia, iseTi amerikeli sacalo movaWree-
bisaTvis, rogorebic arian Wal-Mart, Kmart, Toys “R” Us, Office Depote, Saks Fifth Avenueda Disney, sazRvargareTi swrafad mzard bazrebad iqca. magaliTad, Wal-Mart-i,1995 wlidan moyolebuli, yovelwliurad axal qveyanaSi Sedis; gasul wels
saerTaSoriso bazarze misi gayidva 10%-iT gaizarda, ramac 35 miliard
dolarze meti Seadgina. ucxoeli sacalo movaWreebic aseTive svlas akeTeben.
iaponeli sacalo movaWre Yaohan axla aziaSi udides savaWro centrs, 21-sarTulian Nextage Shanghai Tower-s meTaurobs CineTSi, xolo safrangeTis
Carrefour-i wamyvani sacalo movaWrea braziliasa da argentinaSi. maRaziebis
azieli mepatroneebi amerikul produqcias axla holandielTa Makro-smaRaziebSi yiduloben, romelic dRes samxreT-aRmosavleT aziis maRaziaTa
udidesi qselia da regionSi misi gayidva or miliard dolars Seadgens.49
momsaxurebis mimwodebel kompaniebs, romelTac sxva qveynebSi muSaobis
survili aqvT, yovelTvis xelgaSlili ar egebebian. iq, sadac produqtis mwar-
moeblebs, Cveulebriv, tarifebi, kvotebi an valutis SezRudvebi aqvT, rodesac
TavianTi produqcia ucxo bazarze SeaqvT, momsaxurebis mimwodebeli kom-
paniebi metad mniSvnelovan barierebs awydebian. zogierT SemTxvevaSi,wesebi da
regulacia, rac momsaxurebis saerTaSoriso mimwodebel kompaniebze gavlenas
axdens, maspinZeli qveynis tradiciebiTaa gamowveulia. sxva SemTxvevaSi, isini
qveynis momsaxurebis mimwodebel kompaniebs Zlieri konkurentebisagan icavs.
sxva SemTvevebSi SezRudvebi mxolod momsaxurebis mimwodebeli ucxouri kom-
paniebis qveyanaSi damkvidrebis Sesaferxebladaa dawesebuli.
miuxedavad aseTi sirTuleebisa, momsaxurebis mimwodebeli kompaniebis
globalizaciis zrdis tendencia grZeldeba, gansakuTrebiT es exeba sabanko
industrias, aviaxazebs, telekomunikaciasa da profesionalur momsaxurebebs.
doneze. ZiriTadi produqti Sedgeba im ZiriTadi
problemis gadamWreli sargeblebisagan, romel-
Tac momxmareblebi produqtis yidvisas eZeben.
realuri produqti arsebobs ZiriTadi pro-
duqtis irgvliv da Seicavs xarisxis dones,
sxvadasxva niSan-Tvisebebs, dizains, brendis sax-
elsa da SefuTvas. gazviadebuli produqti war-
moadgens realur produqts damatebuli mraval-
ferovani momsaxurebebi da sargeblebi, romelTac
produqtTan erTad gvTavazoben. am momsaxure-
bebsa da sargeblebSi SeiZleba ganvixiloT
garantia,daniSnulebis adgilamde ufaso mitana,
damontaJeba da Senaxva.
droa, SevCerdeT da mimovixiloT is
ZiriTadi koncefciebi, romlebzec am
TavSi gavamaxvileT yuradReba _
kerZod, visaubroT produqtsa da mom-
saxurebaze. produqti ufro metia,
vidre, ubralod, materialuri niSan-Tvisebebis
martivi kombinaciis mqone sagani. sinamdvileSi,
bevri marketinguli SeTavazeba Sedgeba rogorc
materialuri saqonlisagan, aseve momsaxurebis-
agan, dawyebuli wminda materualuri saqonliT
da damTavrebuli wminda momsaxurebebiT. myid-
velisaTvis SeTavazebuli TiToeuli pro-
duqtisa Tu momsaxurebis ganxilva SesaZloa 3
SSeeiissvveenneeTT::kkoonncceeffcciieebbiiss kkvvaallddaakkvvaall
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 305
11.. ggaannssaazzRRvvrreeTT pprroodduuqqttii ddaa pprroodduuqqtteebbiissaa ddaa
mmoommssaaxxuurreebbeebbiiss ZZiirriiTTaaddii kkllaassiiffiikkaacciieebbii..
ufro vrclad rom ganvixiloT, produqti
yvelaferi rac SeiZleba bazars mivawodoT
yuradRebis misaqcevad, SesaZenad, gamosayeneblad
an moxmarebisTvis romelic, raime survils an
saWiroebas akmayofilebs. produqtebi moicavs
rogorc fizikur sagnebs, aseve, momsaxurebebs,
movlenebs, adamianebs, adgilebs, organizaciebs,
ideebs Tu yvela am erTeulis kombinaciebs.
momsaxureba produqtia, romelic Sedgeba
saqmianobebis, sargeblebisa Tu im kmayofilebi-
sagan, romelsac gasayidad gvTavazoben da
romelic ZiriTadad aramaterialuria. magali-
Tad, sabanko, sastumro da saremonto momsa-
xurebebi.
produqti da momsaxureba maTi momxmareb-
lebis tipebis safuZvelze or ZiriTad klasad
iyofa: samomxmareblo produqcia saboloo
momxmareblis mier personaluri gamoyene-bis
mizniT SeZenili produqcia da ZiriTadad
klasificirdeba momxmarebelTa yidvis Cvevebze
dayrdnobiT (yoveldRiuri moxmarebis produq-
ti, ZiriTadi moxmarebis produqti, gansakuTrebu-
li produqti da pasiuri moTxovnis produqti.
sawarmoo daniSnulebis saqonels organizaciebi
an individualuri momxmareblebi Semdgomi gada-
muSavebis an biznesSi gamoyenebis mizniT Seis-
yidian. sxva sabazro erTeulebi, rogorebicaa
organizaciebi, adamianebi, adgilebi da ideebi,
SesaZloa aseve produqtad ganvixiloT.
22.. ggaanniixxiilleeTT iiss ggaaddaawwyyvveettiilleebbeebbii,, rroommeellTTaacc
kkoommppaanniieebbii iiRReebbeenn TTaavviiaannTTii pprroodduuqqcciiiiss,, mmoomm--
ssaaxxuurreebbiiss,, pprroodduuqqttiiss sseerriiiissaa ddaa pprroodduuqqttiiss
kkoommpplleeqqssiiss SSeessaaxxeebb..
individualur produqtTan dakavSirebuli
gadawyvetilebebi moicavs produqtis Tvisebebs,
brendings, SefuTvas, etiketsa da produqtis
damatebiTi momsaxurebebs. produqtis Tvisebebis
Sesaxeb miRebuli gadawyvetilebebi moicavs
produqtis xarisxs, niSan-Tvisebebs, stilsa da
dizains. brendingTan dakavSirebuli gadawyveti-
lebebi moicavs brendis saxelis SerCevas da
brendis strategiis ganviTarebas. SefuTva
moicavs bevr ZiriTad sargebels, rogorebicaa
dacva, ekonomia, moxerxebuloba da stimulireba.
SefuTva xSirad gulisxmobs etiketis dizainis
Seqmnas, romelic ganasxvavebs mas sxvebisagan,
aRwers mis niSan-Tvisebebs da produqtis
stimulirebas axdens. kompaniebi qmnian produq-
tis mxardamWer momsaxurebebsac momsaxurebis
sargeblis gasazrdelad.
kompaniebis umravlesoba awarmoebs produq-
tis serias da ara mxolod erT produqts. pro-
duqciis seria aris produqtTa jgufi, romel-
Tac msgavsi funqciebis axasiaTebT, momxmarebelTa
erTsa da imave jgufebisTvisaa gankuTvnili,
erTi da imave tipis savaWro dawesebulebebSi
iyideba. seriis gavrcoba gulisxmobs produq-
ciis seriis gafarToebas zeviT, qveviT an orive
mimarTulebiT, raTa Seivsos is ZiriTadi adgi-
li, romelic SesaZloa konkurentma daikavos.
misgan gansxvavebiT, sasaqonlo seriis Sevseba
gulisxmobs arsebul seriaSi sagnebis damat-
ebas. produqciis seriaTa erTianoba, romelsac
gamyidveli myidvelebs sTavazobs, produqtis
kompleqss Seadgens. kompleqsis aRwera SeiZleba
oTxi sxvadasxva sididiT: siRrme, sigrZe, sifar-
Tove da erTgvarovneba. am sidideebis saSuale-
biT kompanim produqtis strategia unda Camoa-
yalibos.
33.. ggaanniixxiilleeTT bbrreennddiinnggiiss ssttrraatteeggiiaa __ ggaaddaawwyyvvee--
ttiilleebbeebbii,, rroommeellTTaacc kkoommppaanniiaa TTaavviissii bbrreennddiiss
SSeeqqmmnniissaa ddaa mmaarrTTvviiss ddrrooss iiRReebbss..
zogierTi analitikosi brends, rogorc
kompaniis ZiriTad aqtivs ganixilavs. brendi
ufro metia, vidre, ubralod, saxeli da simbolo
_ is moicavs yvelafers, rasac produqti Tu
momsaxureba momxmarebelisTvis niSnavs. brendis
kapitali aris pozitiuri, ganmasxvavebeli
efeqti, romelic brendis codnis SemTxvevaSi
gavlenas axdens momxmareblis produqtze an
momsaxurebaze gamoxmaurebisas. brendi, romel-
sac Zlieri brendis kapitali gaaCnia, Zalze
faseuli aqtivia.
brendis Seqmnisas kompaniebma unda miiRon
gadawyvetilebebi brendis pozicionirebaze, sa-
xelis SerCevaze, mis sponsorobasa da mis Sem-
dgom ganviTarebaze. yvelaze Zlieri brendis po-
zicionireba mis irgvliv Zlieri momxmareblis
rwmenisa da faseulobis Seqmnaa. brendis saxe-
lis SerCeva gulisxmobs brendisaTvis saukeTe-
so saxelis SerCevas, rac efuZneba produqtis
sargeblebis, miznobrivi bazrisa da marketin-
guli strategiebis saguldagulo mimoxilvas.
mwarmoebels brendis sponsorobasTan dakavSi-
rebiT oTxi alternativa aqvs: mas SeuZlia
gamouSvas mwarmoeblis brendi (an erovnuli
brendi), mihyidos brendi gadamyidvelebs, romle-
bic iyeneben kerZo brends, bazarze gaitanos
licenzirebuli brendebi an sxva kompaniasTan
gaerTiandes, raTa erToblivi brendis mqone
produqti Seqmnas. rodesac saqme brendis
ganviTarebas exeba, kompanias aseve 4 arCevani
aqvs. mas SeuZlia gamoiyenos sasaqonlo seriis
gafarToebis, brendis gafarToebis, multibren-
dis Tu axali brendis (axali brendis saxelebi
axali produqtis kategoriebSi) strategia.
kompaniebma TavianTi brendebi yuradRebiT
unda Seqmnan da marTon. momxmarebeli mudmivad
informirebuli unda iyos brendis pozicioni-
rebis Sesaxeb. am SemTxvevaSi reklama SeiZleba
dagvexmaros, magram brendis SenarCuneba xdeba
ara mxolod reklamiT, aramed brendTan dakavSi-
rebuli gamocdilebis xarjze. myidvelebi
brends ecnobian nacnobebTan urTierTobebis
Sedegad. kompaniam maT mimarT iseTive yuradReba
unda gamoiCinos, rogoric reklamebis warmoebi-
sadmi. amdenad, kompaniis brendis aqtivebis mar-
Tva mxolod brendis menejers ar unda evale-
bodes. zogierTi kompania axla brendis aqtivis
marTvis gunds qmnis, romelTac ZiriTadad
mxolod brendebis marTva evalebaT. dabolos,
kompaniebma periodulad unda Seamowmon brendis
Zlieri da susti mxareebi. zogjer, SesaZloa
brendisaTvis poxicionirebis Secvla gaxdes
saWiro, rac SeiZleba momxmarebelTa priori-
tetebis cvalebadobam an axalma konkurentebma
gamoiwvios. sxva SemTxvevaSi ki,SesaZloa moxdes
produqtis, momsaxurebisa Tu kompaniis rebren-
dingi.
44.. ggaannaassxxvvaavveeTT ooTTxxii mmaaxxaassiiaaTTeebbeellii,, rroommlleebbiicc
mmoommssaaxxuurreebbiiss mmaarrkkeettiinnggzzee ggaavvlleennaass aaxxddeennss ddaa
iiss ddaammaatteebbiiTTii mmaarrkkeettiinngguullii mmoossaazzrreebbeebbii,,
rroommlleebbssaacc mmoommssaaxxuurreebbaa mmooiiccaavvss..
momsaxurebas aqvs 4 ZiriTadi maxasiaTebeli: is
aris aramaterialuri, ganuyofeli, heteroge-
nuli da malfuWebadi. TiToeuli es maxasiaTe-
beli aCens problemebs da damatebiT marketin-
gul saqmianobebs moiTxovs. marketologebi
muSaoben, raTa ipovon gzebi, rom momsaxureba
metad materialuri gaxadon, im momsaxure per-
sonalTa nayofiereba gaizardon, romelnic Ta-
vianTi produqtisgan ganuyofelni arian, momsa-
xureba metad standartizebuli gaxadon,
moTxovna da miwodeba erTmaneTs ukeT mieu-
sadagon.
warmatebuli momsaxurebis mimwodebeli kom-
paniebi yuradRebas amaxvileben rogorc myid-
velebze, aseve TavianT TanamSromlebze. maT
ician momsaxureba-mogebis jaWvi Sesaxeb, rome-
lic kompaniis mogebas TanamSromlebisa da
306 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
myidvelis kmayofilebasTan akavSirebs. mom-
saxurebis marketinguli strategia moicavs ara
marto gare mareketings,aramed Siga marketingsac,
raTa TanamSromlebis motivireba moaxdinos, da
interaqtiur marketings, raTa momsaxurebis
mimwodeblebis momsaxurebis unar-Cvevebi gaaum-
jobesos. warmatebis misaRwevad momsaxurebis
mimwodebelma kompaniebma konkurentebisagan gan-
masxvavebeli momsaxureba unda Seqmnan, momsa-
xurebis maRali xarisxi SemogvTavazon da
momsaxurebis nayofierebis gazrdis gzebi
ipovon.
55.. ggaanniixxiilleeTT pprroodduuqqttTTaann ddaakkaavvSSiirreebbuullii oorrii
ddaammaatteebbiiTTii ssaakkiiTTxxii:: ssoocciiaalluurrii ppaassuuxxiissmmggeebb--
lloobbaa pprroodduuqqttiiss ggaaddaawwyyvveettiilleebbeebbiiss ddrrooss,,
ssaaeerrTTaaSSoorriissoo pprroodduuqqttiissaa ddaa mmoommssaaxxuurreebbiiss
mmaarrkkeettiinnggii..
marketologebma mxedvelobaSi unda miiRon
produqtTan dakavSirebuli ori damatebiTi
sakiTxi: pirveli _ socialuri pasuxismgebloba,
romelic gulisxmobs sazogadoebrivi politi-
kis sakiTxebsa da kanonebs, rogoricaa produq-
tis damateba an gauqmeba, patentis dacva, pro-
duqtis xarisxi da usafrTxoeba, produqtis
garantia, meore _ gansakuTrebuli problemebi,
romlebic produqtis da momsaxurebis saerTa-
Soriso bazarze gatanas Tan axlavs. kerZod,
saerTaSoriso bazarze gasvlisas marke-
tologebma unda gadawyviton, ramdenad moaxdi-
non TavianTi SeTavazebebis standartizacia Tu
adaptacia msoflio bazrebisaTvis.
TTaavvSSii ggaammooyyeenneebbuullii tteerrmmiinneebbii
bbrreennddii Brandbbrreennddiiss ggaavvrrccoobbaa Brand extensionbbrreennddiiss kkaappiittaallii Brand equityggaannssaakkuuTTrreebbuullii pprroodduuqqttii Specialty product eerrTToobblliivvii bbrreennddiinnggii Co-brandingiinntteerraaqqttiiuullii mmaarrkkeettiinnggii Interactive marketingkkeerrZZoo bbrreennddii Private brandmmoommssaaxxuurreebbaa Service mmoommssaaxxuurreebbaa--mmooggeebbiiss jjaaWWvvii Service-profit chainmmoommssaaxxuurreebbiiss aarraammaatteerriiaa--lluurroobbaa Service intangibilitymmoommssaaxxuurreebbiiss hheetteerrooggeennuulloobbaa Service viabilitymmoommssaaxxuurreebbiiss ggaannuuyyoofflloobbaa Service inseparabilitymmoommssaaxxuurreebbiiss mmaallffuuWWeebbaaddoobbaa Service perishability ppaassiiuurrii mmooTTxxoovvnniiss pprroodduuqqttii Unsought product
pprroodduuqqttii Productpprroodduuqqttiiss kkoommpplleeqqssii ((aann Product mix (or productpprroodduuqqttiiss aassoorrttiimmeennttii)) assortment)pprroodduuqqttiiss sseerriiaa Product linepprroodduuqqttiiss xxaarriissxxii Product qualityssaammoommxxmmaarreebblloo pprroodduuqqttii Consumer productssaawwaarrmmoooo ddaanniiSSnnuulleebbiiss Industrial product pprroodduuqqttii
SSeeffuuTTvvaa Packagingsseerriiiiss ggaavvrrccoobbaa Line extensionZZiirriiTTaaddii mmooxxmmaarreebbiiss pprroodduuqqttii Shopping productSSiiddaa mmaarrkkeettiinnggii Internal marketingssoocciiaalluurrii mmaarrkkeettiinnggii Social marketingyyoovveellddRRiiuurrii mmooxxmmaarreebbiiss Convenience product pprroodduuqqttii
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 307
ggaannssaaxxiillvveellii ssaakkiiTTxxeebbii
11.. brendis kapitali pozitiuri ganmas-
xvavebeli efeqtia, romelic miiReba
myidvelebisgan, romelTac brendis
saxeli ician da, aqedan gamomdinare, produqtsa
Tu momsaxurebaze Sesabamisi reaqcia aqvT.
daasaxeleT sami kompania, romelTac, Tqveni az-
riT, maRali brendis kapitali aqvT. rogor ex-
mareba firmas brendis maRali kapitali konku-
rent kompaniebTan brZolisas?
22.. estumreT sursaTis maRazias da SexedeT
konkurenti produqtebis SefuTvas or an sam
sxvadasxva produqtis kategoriaSi. romeli Se-
fuTvaa saukeTeso? ratom? ra funqciebs asru-
leben es SefuTvebi?
33.. estumreT kompania Kraft Food-is veb-gverds
(www.kraft.com/index.html), gadaxedeT sxvadasxva
brendis CamonaTvals. SeafaseT kompaniis pro-
duqtis kompleqsi Semdegi sazomebis mixedviT:
sifarTove, sigrZe, siRrme da erTgvarovneba.
44.. magaliTisTvis ganixileT Cheerios-is burRu-leulis poziciebi Semdegi sakiTxebTan mimar-
TebaSi _ produqtis maxasiaTeblebi, sargebeli,
Zlieri rwmena da faseuloba.
55.. romeli sakiTxebi unda miiRos mxedvelobaSi
mwvane muxudos konservebis mwarmoebelma, rode-
sac arCevani unda gaakeTos mwarmoeblis brends,
maRaziis brends, licenzirebul brendsa da
erToblivi brendis mqone produqts Soris?
66.. ganixileT, rogor gansxvavdeba mSrali qimw-
menlms kompaniis momsa xureba avtonawilebis
maRaziis servisisgan _ aramaterialurobis, ganu-
yofelobis, heterogenulobisa da malfuWeba-
dobis poziciebidan.
ggaammooyyeenneebbiiTTii SSeekkiiTTxxvveebbii
11.. ganixileT brendis ganvrcobis strategiebi da
SeafaseT, ramdenad kargad ergeba brendTan
dakavSirebuli asociaciebi axal produqts:
Kodak-ma firebis garda daiwyo elementebis war-
moeba, Winnebago-m sacxovrebel trailerebis
gamoSvebas daamata karvebis warmoeba, Fisher-Price-ma saTamaSoebis Semdeg bavSvebisTvis saTvalee-
bis CarCoebis gamoSveba daiwyo, Harley-Davidson-mamotocikletebs daamata sigaretebi, Dankin’ Donuts-maki saqmianoba burRuleulis warmoebiT ganav-
rco. Tqveni azriT, gaamarTlebs Tu ara brendis
aseTi ganvrcoba?
22.. CamoTvaleT xuTi damaxasiaTebeli niSan-Tvi-
seba rac brendis karg saxels unda qondes.
Tqvens mier CamoTvlili niSan-Tvisebebis mixed-
viT gayidvaSi arsebuli produqtebis sami kargi
da sami cudi brendis saxeli amoarCieT. war-
moidgineT, rom xsniT picerias. ra iqneba kargi
saxeli am biznesisaTvis?
33.. aRwereT iseTi produqti, romelic saWiroebs
adaptacias sxvadasxva qveyanaSi misi gayidvis
dros. agreTve, aRwereT produqti, romelic gayi-
deba yvela qveyanaSi standartulad. Camoaya-
libeT is ZiriTadi principebi, rodesac saWiroa
iimmooggzzaauurreeTT
tteeqqnnoollooggiiuurr ssaammyyaarrooSSii
sastumro Hilton-is produqtis kom-
pleqsi warmodgenilia 9 sxvadasxva
sastumros brendiT, romlebic mTel
msoflioSia ganlagebuli. ewvieT
sastumro Hilton-is brendis sam veb-gverds
(www.hilton.com; www.hamptoninn.com; www.conradho-tels.com) da pasuxi gaeciT qvemoT moyvanil Se-
kiTxvebs.
11.. rogori pozicia ukavia am sam brends erTma-
neTis mimarT?
22.. ganixileT Hilton-is sastumroebis mravalfero-
vani brendebi produqciis seriis ganvrcobisa
da seriis Sevsebis koncefciidan gamomdinare.
33.. ratom iyenebs Hilton TiToeuli sastumrosTvis
sxvadasxva brendis saxels? eTanxmebiT Tu ara
am midgomas?
308 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
kompaniebi TavianTi brendis saxelis
dacviT arian dainteresebulni, miuxe-
davad imisa, Tu sad aris is _ fizikur
Tu virtualur samyaroSi. e.w. `kibers-
kvaterebi~ arian is pirebi, romlebic
aregistrireben arsebuli, cnobili kompaniis veb-
gverdis misamarTis msgavs domeinebs.. magali-
TisTvis SeadareT veb-gverdis amazom.com meore
veb-gverdis saxelwodebas amazon.com.
kiberskvaterebi, Cveulebriv, amas imisTvis
akeTeben, rom msgavsi veb-gverdis misamarTebis
meSveobiT miizidon momxmarebeli an im imediT,
rom isini kompanias, mniSvnelovani mogebis mi-
Rebis mizniT, msgavs domeins ukan mihyidian. 2000
wels kiberskvatingisgan momxmarebelTa dasaca-
vad miRebuli kanoniT, aSS-Si kiberskvatingi
arakanonierad gamocxadda. am kanonis mixedviT,
individebi, romlebic dominirebul saxels `cu-
di miznebiT~ gamoiyeneben, 100,000 dolariT daja-
rimdebian.
11.. ratom unda ainteresebdeT kompaniebs `kibers-
kvaterebi~?
22.. zogierTi adamianis azriT, domeini unda
gamoiyenebodes mxolod erTi kompaniis mier da
arc erT sxva kompanias Tu individs ar unda
hqondes pretenzia araregistrirebuli domeinis
gamoyenebaze. ras fiqrobT amaze ?
33.. riT gansxvavdeba kibersivrceSi erTi brendis
saxelis dacva savaWro niSnis dacvisgan?
eeTTiikkiiss ssaammyyaarrooSSii
Accenture-is biznessituacia moTavse-
bulia wignis bolos, danarT 1-Si.
uuccxxoouurrii bbiizznneessssiittuuaacciiaa
2005 wlis 21 ivniss kompa-
nia `aqsisma~ Caatara sac-
xovrebeli kompleqsis
axali koncefciis – `aqsispalasis~ _ prezen-
tacia, romelic momavali obieqtis teritoriaze
gaimarTa. kompania `aqsisis~ prezidentma
aleqsandre meJeviZem da Tbilisis imdroin-
delma merma zurab WiaberaSvilma damswre
sazogadoebas ganumartes, rom axali koncefcia
moicavs sastumros tipis sacxovrebels, romel-
Sic iqneba sportul-gamajansaRebeli moednebi,
gasarTobi da savaWro obieqtebi da xuTvar-
skvlaviani sastumrosTvis damaxasiaTebeli mom-
saxureba.
kompleqsis prezentacias didi gamoxmaureba
mohyva. prezentaciidan ori Tvis Semdeg 16,000 m2-
ze meti sacxovrebeli farTi gaiyida. kompania
`aqsisisTvis~ es arnaxuli warmateba iyo. realu-
ri gayidvebi dagegmilze 4-jer meti iyo. klien-
tebis grZel rigebs `aqsisSi~, iseve rogorc sxva
arc erT samSeneblo kompaniaSi, SeCveulebi ar
iyvnen. proeqtis cnobadobam potenciur segmen-
tSi 95.2-98.6%* Seadgina.
sawyis etapze gazrdili gayidvebi `aqsispa-
lasis~ inovaciuri ideis damsaxureba iyo. 2 Tvis
Semdeg gayidvebis tempi Semcirda da stabiluri
gayidvebis SualedSi moeqca. Semcireba, erTi
mxriv, gamoiwvia vrceli infrastruqturis gada-
saxadma (yovelTviuri Sesatani, romelic faravs
komunalur, usafTxoebis da dasufTavebis safa-
surs. survilis SemTxvevaSi, mosaxle damatebiT
ixdis auzis, sportuli moednebisa da individua-
luri tipis momsaxurebis safasurs), romelic,
mosaxleobis azriT, ramdenime aseuli dolari
unda yofiliyo. meore mxriv ki, miznobrivi
bazris mier `aqsispalasis~ aRqmam, rogorc eli-
taruli, prestiJuli sacxovreblisa, romelsac
mosaxleobis mxolod mcire nawili Tu gawvde-
boda finansurad.
2005 wlisTvis uZravi qonebis bazari erT-erTi
yvelaze mimzidveli sfero iyo saqarTveloSi.
mSeneblobis mTliani moculoba am droisTvis
900,000 m2 - ze meti iyo, rac daaxloebiT 20%-iT
aRemateboda 2003 wlis maCvebels. aman gamoiwvia
bazarze mZafri konkurencia. 25 kompaniaze meti
cdilobda klientebis mizidvas damatebiTi mom-
saxurebis SeTavazebiTa da vizualuri masalis
gaumjobesebiT. aseTi viTareba gamoiwvia iman,
rom binebis umravlesoba mSeneblobis dawyebam-
de iyideba. ar arsebobs proeqtis naxvisa Tu
Sexebis saSualeba da amitom gansakuTrebul
mniSvnelobas iZens vizualuri masala, romelsac
klienti ecnoba binis Sesyidvisas. aseTebia:
saxlis eqsterieri, gegma, xelSekrulebis forma,
agreTve kompaniis ofisis ieri da a.S. amas gar-
da, momxmareblebis mozidvas xels uwyobs
sityvieri marketingi da gayidvebis Semdgomi
momsaxureba.
2006 wels, mSeneblobis moculobis mxriv,
`aqsisi~ me-2 adgilze iyo (15%) da konkurentebze
sagrZnoblad maRali cnobadoba da ndoba hqonda
mopovebuli (ix. Ddiagramebi 1 da 2). potenciuri
bazris 96.3-99.7%-s * garkveuli warmodgena aqvs
`aqsisisze~. amave segmentis daaxloebit 70%-s
kompaniisadmi pozitiuri ganwyoba aqvs. aseTi
maRali maCveneblebi kompaniisaTvis, romlis
saqmianobis sferoc ufro metad momsaxurebas
moicavs, saSualoze bevrad maRalia.
`aqsisi~ daarsda 1998 wels. Tavdapirvelad,
kompania mravalsarTulian sacxovrebel saxlebs
aSenebda. 3 wlis Semdeg daiwyo Tanamedrove,
mravalfunqciuri kompleqsebis _ kondominiu
me-bis _ mSenebloba, rac saqarTveloSi pirvel
precedents warmoadgenda dasavleTSi yvelaze
popularuli am tipis sacxovrebli saxlis
mSeneblobisa. kondominiumis koncefcia gulis-
xmobs Tanamedrove arqiteqturasa da kompleqsur
momsaxurebas. binis mflobelebs saSualeba eZ-
levaT, kompleqsis sxva mcxovreblebTan erTad,
saziarod, TavianT saxlSi iqonion is damatebiTi
infrastruqtura da momsaxurebis paketebi, rom-
lebsac damoukideblad finansurad ver gawvde-
bodnen. aseTi mSeneblobebi Tavis TavSi moicavs
vrcel infrastruqturas, komerciul, gasarTob,
sportul-gamajansaRebel kompleqsebsa da
momsaxurebas (dacva, dasufTaveba).
2005 wels kompaniam kidev ori siaxle Semoi-
tana regionSi: pirveli A klasis qarTuli bizne-
sis centri da sruliad gansxvavebuli sacxovre-
beli koncefcia – `aqsispalasi~.
`aqsispalasi~ iyo sruliad axali produqti,
romelic kondominiumis saxecvlilebad iTvle-
qqaarrTTuullii bbiizznneessssiittuuaacciiaa
vviissTTvviiss aarriiss `̀aaqqssiiss~~ ppaallaassii??
ddiiaaggrraammaa 11 mmSSeenneebblloobbiiss mmooccuulloobbiiss ggaannaawwii--
lleebbaa bbaazzaarrzzee
boda. am proeqts, gansxvavebiT Cveulebrivi kon-
dominiumisgan, axasiaTebs bevrad meti saxeobis
momsaxureba (magaliTad, kurieri, sabavSvo eqs-
kursiebi da avtosamrecxao).
am produqtis imijis dasamkvidreblad Catar-
da mravali RonisZieba. maT Soris:
■ pirvel etapze gaimarTa proeqtis prezen-
tacia, romelic Catarda momavali mSeneblobis
teritoriaze. miwveuli iyo 200-mde stumari,
maT Soris Tbilisis meri da politikuri
elitis sxva warmomadgenlebi. prezentacia
wamyvani telearxebiT gaSuqda da farTo
gamoxmaureba gamoiwvia.
■ prezentaciis dResve reitingul arxebze `aqsi-
sispalasis~ saimijo klipebis seriis Cveneba
daiwyo, rac mimarTuli iyo uprecedento kom-
pleqsis Sesaxeb miznobrivi bazris infor-
mirebisken.
■ ori Tvis Semdeg, 2005 wlis agvisto-seqtem-
berSi, gadawyda qalaqis Semosasvleli trase-
bis datvirTa palasis momsaxurebis amsaxveli
bilbordebis seriiT. am aqciisTvis biZgi iyo
dasavleTidan momavali damsvenebelTa didi
raodenoba.
■ Semodgomaze Seiqmna palasis axali klipi,
romelSic aqcenti palasSi arsebul momsax-
urebebze keTdeboda. es klipi saqarTveloSi
erT-erTi ZviradRirebuli aRmoCnda da is iyo
pirveli, romelic uaxlesi teqnologiiT
gadaiRes _ kameriT, romelic wamSi 4000 kadrs
iRebs.
■ zemoT CamoTvlil kampaniebs Tan erTvoda:
statiebi da saimijo reklamebi YJurnal-gaze-
TebSi, bilbordebi qalaqis centSi, bukletebi.
palasis pozicionireba dagegmili iyo saSua-
lo fenis mosaxleobaze. maTTvis saxeli asoci-
rebuli unda yofiliyo momsaxurebasTan. marke-
tinguli Zalisxmevis Sedegad asec moxda, Tumca
sityvieri marketingis gavleniT kompleqsis
imiji ufro metad daukavSirda iseT zedsar-
Tavebs,rogorebicaa _ feSenebeluri, elitaruli
da ZviradRirebuli.
aseTi damokidebuleba, savaraudod, produqtis
saxelma gamoiwvia _ palasi.. aseve didi gavlena
moaxdina kompleqsis farglebSi reklamirebulma
momsaxurebis paketebma:
■ gansxvavebuli momsaxureba sxvadasxva asako-
brivi jgufebisTvis;
■ ukabelo internetidan dawyebuli, jgufuri
eqskursiebiT damTavrebuli momsaxureba;
■ sabazo aucilebeli paketebi;
■ mravalferovani momsaxureba survilis mixed-
viT (auzi, sportuli moednebi da individu-
aluri tipis momsaxureba);
■ monacemTa bazaze dayrdnobiT SerCeuli indi-
vidualuri momsaxureba.
`aqsisis~ marketingis departamentma araswori
aRqmis Secvla beWvdiTi mediis daxmarebiT sca-
da, Tumca Sedegi sasurvelze mcire iyo.
sabolood, gaCnda mosazreba, rom aseTi aRqma
SesaZloa arc yofiliyo saziano.
pozicionirebis Secvlis momxreebi Tavis
mosazrebas asabuTebdnen maRalSemosavliani
segmentis simciriT, rac mniSvnelovani problema
aRmoCndeboda `aqsispalasis~, rogorc axali
produqciis, seriisTvis (`aqsisi~ Tbilisis
sxvadasxva ubanSi ramdenime `aqsispalasis~
mSeneblobas gegmavs). erTi aseTi kompleqsis
moculoba saSualod 600 biniT Semoifargle-
boda, Sesabamisad, `aqsispalasis~ segmenti
maqsimalurad mravalricxovani unda yofiliyo.
maRalSemosavliani segmenti ki saqarTvelos
mosaxleobis mcire nawils Seadgens.
am mosazrebis mowinaaRmdegeebi Tvlidnen, rom
potenciuri momxmareblebis kmayofileba kidev
ufro maRali iqneboda, Tu isini SeZenil
produqts aRiqvamdnen, rogorc eqskluziurs da
ara masobrivad xelmisawvdoms. magram `aqsisis~
ofisSi misvlisas fasi, romelsac isini
Seityobdnen, maTTvis mosalodnelze naklebi
aRmoCndeboda, es gazrdida kmayofilebas da
Sesyidvis SesaZleblobas.
SSeekkiiTTxxvveebbii ((ddaavvaalleebbeebbii))::
11.. Tqveni SexedulebiT CamoayalibeT kondo-
miniumis, `aqsisis~ palasis miznobrivi bazris
demografiuli, fsiqografiuli maxasiaTeb-
lebi.
22.. aRwereT palasis brendis ganviTarebis stra-
tegia (ix.marketingi muSaobis procesSi 7.4).
33.. SeimuSaveT palasisi brendis pozicionirebis
strategia.
44.. CamoayalibeT etapobrivi sqema, romlis mixed-
viTac palasis Zlier brends SeqmnidiT.
310 nnaawwiillii mmeessaammee myidvelze orientirebuli marketinguli strategiisa da marketinguli kompleqsis Sedgena
ddiiaaggrraammaa 22 mmoommxxmmaarreebbeellTTaa ggaannwwyyoobbaa ssaammSSeenneebblloo
kkoommppaanniieebbiiss mmiimmaarrTT
TTaavvii 77 produqti, momsaxureba da brendingis strategia 311