Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

download Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

of 27

Transcript of Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    1/27

     ছনগ উপষদ  , চত    র    অধয় , দশম খণ । উপনকসল কমলয় লব অদ !"

     #$দ।

    (!% &লখ' অস( ) *  । পন+ !কদশ অধয় &,গ ক+ -ন। ম-ষ    .য়ক  / 0 চন1পধয়

    (2345 2675— ) !" ত8  + 9ধ শষ ম-ষ    :দর নপধনয়+ (26;< 2667— )

     উপনদশ ,রসধ অ    ধ কন+ !% উপষনদ+ অর    !" => ম )  ল অ"শ স- লখত -নল।

    9রনম দশম অধনয়+ স+"শ !" পন+ ম )  ল অ"শ স- অর    ? => লপ@ ক+ -নল।

    &দক     ম+ ল[email protected])

     স+"শ ( CDখণ )

    প+ম #$EFপ ,8  নক . GH অ &ক নম Iক ,য় ‘ ’ , , #মনদ+ মনধ .নধ 

      #$নধ Fনপ উপলব - , ত8+ Jয়ময়, কK   ময় EFনপ+ ম 9* অ 9* । 

    !% #$ !কদনক L+, অপ+*মB, MBয়, অসN , অস"OP #+ !ক% সনর 9*ময়,

     য়Q*ময় RS+। % #মনদ+ মনধ মধম 9* -নয়‘ ’ , #মনদ+ 9* -নয় #ম+ -নয়নছ ‘ ’ । 

     অপ+, অসBম, S9*, ম / ত     -B 9*, #মনদ+ মনধ ন.নক স"ক     চত কন+, ন.+ ম-মনক খণত কন+ ম-ষ ম-ষস     + -নয়নছ ‘ ’ ‘ ’ , Sপ+চয় -+নয় T     U -নয়নছ । !%

     ম-ষস     + &ক - কন+ #মনদ+নক ন.+ সনর % !ক কন+ নV !8+ য়Qন*+ W+‘ ’ । 

    !8  + ম দ    গ     &ক ম / ত      !8  + &রনক দ  )  ন+ রনক । WতBয় X &রনক% ম / ত      দশ     -য় ( ম / নতY স

     ম / ত     Z গVত , %- % পশত ম / ত     + &রনক &স ম / ত     নত% ,য় &, !খন — ‘ ’

     WতBয় দশ     কন+--- ক[ উপষদ ; — ।2।22), WতBয়ত &রনক% Gয় -য়( WতBয় \ Gয়Zৎ

     Gত ---  / -দ+*ক উপষদ --2.7.; )। !% :*দয়B, অGয়দয়B দ    গ    , S9*, ,খ :* কন+ তখ ত : ত অ -নয় 9কশ প ‘ ’ । প+ম #$EFপ , , ত8  + :*ময় 9কশ 

    !% অ:য়। !% দ !% উপষনদ উপদP -নয়নছ। !% উপষনদ , #চ,    .য় ত‘ ’

    &, Eয়" !% দ    গ     &ক ত8+% &9+*য় অ+ ]য় -নয় উপনকসলনক উপনদশ দনয়ছনল‘ ’

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    2/27

    !" #চ,    সতকম উপনকসলনক !% দ+ &, 9^ ,প+ত গত ত 9দ

     কন+ছনল।

     ছনগ !"  / -দ+*ক উপষদ !8  নক ম   খ 9* !" দ     _ `B &দB‘ ’ ‘ , ,8+ &রনক ম / ত      দ  )  ন+

    রনক !% নল কন+নছ ’ । (‘ স !ষ &দত দ         ম দ  )  +" -স ম / তY  / -দ+*ক…’

     উপষদ --2। 6।)

     উপনকসল = উপ + &কসল।&কসল !" &কশল শa' !ক% অনর    9নয়গ ক+ -য়। &কসল

     শa' ক     b ধত     &রনক !" &কশল শa' ক     c ধত     &রনক -নয়নছ। ক     b !" ক     c !% দ     %'

    ধত     + অর    !ক%।

     ক     c ধত     + অর    # / ত ক+, # / ত কন+ &dনক &eল। !% &dনক &eনল # / ত কন+ +T &, কন+ তনক &কশ ল -য়। অ #সB -নয়‘ ’ , 9ন*+ W+ # / ত কন+ #মনদ+ +T ক+নছ।

     ক     শ ---- অ+ #স । অ অfB -নয় &দগ*নক নয় #নস !" &স% &দগ*? ক     নশ

     #সB -। 9* অ #মনদ+ #gয় !" কনK   + &দB !" %-% ক     শস।

    9* অ+ W+% #ম+ সকল কK   ক+, ত% % কনK   + &কhশলত।

     উপনকশল / উপনকসল----- অ 9ন* #সB -নয় , কK   &কhশল লব কন+ ত উপনকশল। 9সNতY উনiখ &, গBতয় gBক  / 0 নলনছ &,গY কK   স     &কhশলZ‘ ।

     #চ,     .য় ,খ ত8+ EমB সতকমনক অ     ন+ধ কন+ছনল উপনকসলনক উপনদশ &দ+

     . ,  তখ নলছনল &, ক     শলত+ সনর উপনকসল অ+ প+চ,     কন+নছ ‘ ’ । &স% !ক%

     Gন অ+ উপনকসনল+ ষনয় ক     শল শa' -+ কন+নছ।‘ ’

    (9সNত উনiখ &, (2)‘ ক     স     শa'+ অর    #স !"’

    (; ) ক     শ jস স    গkময়।“Vetivert was kow i aciet !dia as sacred kusha grass. "he

    strogl# aromatic roots o$ the vetivert %lat %roduce a e&otic

    vailla/amber-like $ragrace. ! 'eorgia ad earl# Victoria

    times, the ‘essece o$ vetivert was used to scet hadkerchie$s,

    es%eciall# amogst the wives o$ retired !dia merchats ad

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    3/27

    ocials. * $amous th cetur# %er$ume, ousselie des !des,

    took its ames $rom musli which was sceted with vetivert.  Tত 

      প / রB -নল তl !" গk -নল তm:। প / রB -নল #স ।)

     উপনকসল, কমনল+ প    : কমলয় নল প+চত । অ+ ত8নক 9ন*+ CDn অর     9*%ৎ

    &, ধ    ত -নয় স -নয়নছ ত নলছনল !" &স% 9সনN কZ !" খZ মক প+ম‘ ’ ‘ ’

     #$EFনপ+ দ     % ম-ম+ কর নলছনল ।

     কZ---- ,+ &রনক কম 9কশ পনV । 9* &রনক সকল কম 9কশ পনV । 9ন*+

     কমময়ত -ন+ কল !" অoন+ কম+ #কন+ 9কশত -নV ।  ক &রনক ম প,    o &,

     *   সকল ত pশ    *  । 9ন*+ 9- pশ    !" !+ ম য়    ,+ W+ 9ন*+ মধ দনয়, 9ন*+

     মধনম, স% স+ সনর ,     >।

    খZ--- #কশ। স   দq ,8  নত !ক -নয় রনক ত8+ ম #কশ। #কনশ &ক নশষ দq &%।

     দq সকল 9ন*+% দq 9*ত। সকল 9কনশ+ &, 9রমক G  )  ম ত -নল #কশ। ত%

     #কশ তনl+ তm: -নল শa । , কছ     9কশ পয় ত+ !ক' স"X ম রকন ‘ ’

     ত+ সrনk !ক' শa রকন। !ক' শa -নল &চত &নধ+ !ক' ম !" ত &, Gন

      &, দq দনয় অ     G  )  ত -য় ত+ ম দq !" &স% অ     G  )  ত Jয়+ ম sত ‘ ’ ‘ ’। ত% উপষনদ ল #নছ &, ম   খ9* ,খ &g: &ক ম / ত     + প+পন+ নয় , তখ &স% &g:‘ ’

     ম / ত     নক অতJম কন+ দq সকল -নয় +. কন+।‘ ’ ( #মনদ+ শ+Bন+? কন+ সনর দনক+

    (balace- দনক+ সমত+ !ক' সrk #নছ ।)

    !% উপষনদ #$ 9ন*+ CDn, 9ন*+ অ+ ত     সকল !" স -নয়? , কছ     

     - &স% #$+ ( ,8  + #য়ত t+ 9*) কর ল -নয়নছ।

     ছনগ উপষ ৎ , চত    র    অধয় দশম খণ ।

    7/2u/2

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    4/27

     উপনকসনল - \ কমলয়Y সতকনম .নল CDচ,    ম    স তস - Wদশষ    *Bv প+চচ+

     স - wনoসY সমx   য়"t" - \w সমx   য়ত ।। 

     উপনকসলY ( উপনকসল) - \ কমলয়Y ( কমনল+ অয় প    :) সতকনম .নল

    ( .ল+ প    : সতকনম+ কনছ ) CDচ,   Z ( CDচ+B -নয়) উস ( স কন+ছনল ) তস

    ( ত8  -+ সতকনম+) - Wদশ ( Wদশ ন+) ষ    * (  স+ৎ )  অBv( অনদ+) প+চচ+

    (প+চ,     কন+ছনল ) স ( সY &স – / সতকম) - w অv ( অ ) অনoসY( অনoসনদ+ /

     শষনদ+) সমx   য়Z ( সমx    ক+নল ), সY( ত / সতকম) তZ( তনক / উপনকসলনক ) -

     w ! সমx   য়ত ( সমx    ক+নল )।। 

     কমনল+ অয় প    : উপনকসল, .ল+ প    : সতকনম+ কনছ CDচ+B -নয় স কন+ছনল  Wদশ ন+ স+ ত8  -+ৎ ( সতকনম+) অনদ+ প+চ,     কন+ছনল  &স

    ( সতকম) অ অনoসনদ+ ( শষনদ+) সমx    ক+নল  ত উপনকসলনক সমx   

     ক+নল ।। 

     =>।

     উপনকসল ( উপনকশল)--- অ 9ন* #সB -নয় , কK   &কhশল লব কন+ ।

     কমল !" কমল--- কZ কম কমBয়ত ,8  নদ+ লT*। কমল কমল+ ধK   -নল

    &কমলত।

    (প / রBনক কমলস নল অG-ত ক+ -য়।)

    9ন*+ কম কমনক , ন.+ উ পx+ !" .B 9ন-+ ক+* নল .ন তৎ

     কমলয়। অয় = গত অন-+:ময় ( দ - +:ময়), উদয় অtময় গত।

     সতকম .ল--- .ল+ প    : সতকম। সতকনম+ ম+ ম .ল। !8  নদ+ প+চয়

     মত  / ক+ স  )  ন: -য়। ত% !% ম-ষ    + ম সতকম .ল। !8  + মত  / ক &গন:+ CD*।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    5/27

     সতকম--- সত %নম কমY ( উপষদ )--- , ত8  + সমt কমনক সনত+ 9কশ নল দশ    

     ক+নছ। মFনপ সত" 9*y অম / তZ---- ম ? Fপ সত !" 9* অম / ত (  / -দ+*ক

     উপষদ।)

     .ল----- শa, pশ   , Fপ, +স , গনk+ ম: দনয় চmয়B #মনদ+ গ[ কন+ নল !8  + ম

     মত। !8  + &রনক ল শ> .ত -নV নল !+ ম .ল‘ ’ ‘ ’ ‘ 0। ,+ ল সzয় কন+

     ত+ 0 লক 0  0 লক0। #+ &, প    { দনয় !% ম+ প )  . -য়‘ ’ , ত8+ &পষন*+ EBক  / তনত ‘ ’ ,

    &স% e     নল+ ম 0 .0।

     সমx    ---- .m &রনক ম / ত      !" ম / ত      &রনক .m !% &, #x    ত &, .m ম / ত      -B

     #$EFপনক &ক| কন+ -নV , &স% #$EFপনক .নল 9ক  / ত সমx    -য়। সY ( ত / সতকম) তZ ( তনক / উপনকসলনক ) - w ! সমx   য়ত ( সমx    ক+নল

     )-----“ সতকম ত8  নক সমx    ক+নল } , !+ অর    সমx    #$X লব -নল% -য়,

     WতBয় ক=+ W+ -য়  , স+ #$EFপ ত &স% সতকনম+? #$ !" ত%

     সতকনম+ ~= #চ,   । &স% #$% স%নক সমx    ক+ ত8+ য়Qন*% সমx   

     -য়। !% . •সতকম ত8  নক সমx    ক+নল } !% কর+ !ক' ত প,    -নল #$+ৎ

     W+% সমx    -য়।

     অনoসY( অনoসনদ+ / শষনদ+) অনoস ---- অv 9* &,খন মx    -নয়নছ

     ম+*শBল -নয়নছ , ত ত ‘ ’ প    ল 9ন*+ স+ &,খন সBমত -নয় &গনছ &স% L মx   

     অo। &স% মx    ম+*শBলত+ &রনক উ Jমন*+ . #ম+ ~=নক অলr ক+ নলৎ

     #মনদ+ ম অনoস ‘ ’ #+ মx    দশ     চনল &গনল অনoস য়‘ ’ ।

    !খন উনiখন,গ &, উপনকসলনক 9তT Gন অনoস নল সনrধ ক+ -য়  ‘ ’ । Wদশ ( Wদশ ন+) ষ    * (  স+ৎ )  অBv( অনদ+) প+চচ+ (প+চ,     কন+ছনল )----

     Wদশ ---- W(; ) + দশ (2u)--- দশ দশ অa ম: X সBম@ য় &, !ক' দশ অL

    &পনয়নছ , &স ,দ ,দ ত+ দশনক , উ পx উ সৎ ৎ (2) !" (; ) লনয়+ সনর ,     > কন+ &দনখ

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    6/27

      &দখনত ,€শBল -য় তখ ত Wদশ স+ অ+ প+চ,     ক+‘ ৎ ’ । %নল &, কল, ত দশ‘

      স+ , দশ 9ধ ৎ ’ ‘ ’  , দশ+ ন‚   &স% দনক 9* কল মনx   + দনক #+ গত &য় ।

    &স% . ম: দশ ছ+ &, 9*+ প+চ,     কন+ ত+ দশনo ম / ত     +% অ     G  )  ত -য়।‘ ’

    7/2u/; 

     ত" .নয়চ তন^ CDচ+B ক     শলমBv প+চচ+Bm nয়Y প+9নচv 9    -w %ত তyw

     -ন9yচ 9স" চনJ।

     তZ ( তনক ) .য় ( .য়) উচ ( লনল ) ত^Y ( ত^ ) CDচ+B ( CDচ+B)

     ক     শলZ( ক     শলত+ সনর ) অBv ( অনদ+) প+চচ+Bৎ (প+চ,     কন+নছ ) ম ( ) n

    (&তমনক ) অয়Y ( অ+) প+ (9তক  )  ল) 9নচv ( চ নল)

     9    - ( নল) অyw (?নক ) %ত তyw ( তনক ) - অন9চ! (  নল% ) 9স" (9নস )

     চনJ ( চ+ ক+নল / চনল &গনল )।

     ত8নক ( সতকমনক ) .য় লনল , ‘ ত^ CDচ+B ক     শলত+ সনর অনদ+ প+চ,     কন+নছ।

    &তমনক অ+ 9তক  )  ল কছ      নল  নল ?নক ’। তনক ( উপনকসলনক ) কছ      নল%

    ( সতকম) 9নস চ+ ক+নল ( চনল &গনল )।

      => ।

     .য়--- . ( .ত .m)+ য় (গত Jম*ময়B)--- ,8  + Jম* গত &রনক স% .ত

     -নV।

     ত^ --- অ 9ন*+ W+ , ত^।

     CDচ+B , CনD চ+* কন+ , CনD চ+* ক+নত ,€শBল— ।

     CD  / ƒ ধত     স(H— ।  / ƒ অনর    ধ    ত -?য়।প+ম #$EFপ &চত ন.নক স„   #কন+

     ধ     ক+নছ নল ত8+ ম CD।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    7/27

     ক     শলZ( ক     শলত+ সনর ) অBv ( অনদ+) প+চচ+Bৎ (প+চ,     কন+নছ )--- ক     শলত+ সনর

    9*নদ+ প+চ,     কন+নছ।

     অ , স+ অনf &, &ক Jয়+ অনf Lত — , অর     ,8  + W+ স কছ     9কশ পয় ৎ

     jন'।

     অ --- অfZ য়ত --- , অfx    B -নয় স%নক নয় ,। 9* স+ অনf, 9* স+

     ম )  নল। স„   9কশ 9ন*+ &রনক । , 9রম 9কশ , ,8  + 9কনশ স% 9কশত -য়, ,

     সকলনক 9*ময় কন+ Jয়শBল কন+নছ , ত অ , ত 9*।

     #চ,    .য় সতকমনক উপনদশ দনত লনল , !+ !ক' অর    #চ,     সতকনম+ মনধ

     , চmয়B শ> , , X EFপ ত% সতকমনক &9+* দনয়ছনল উপনকসলনক উপনদশ দনত।

     তyw ( তনক ) - অন9চ ! (  নল% ) 9স" (9নস ) চনJ ( চ+ ক+নল / চনল

    &গনল )।

    9স ---&, খন 9ক  / P Gন স ক+ ,য়। সতকম 9নস &গনল !+ অর    দ     % 9ক+ -নত

    পন+Y(2) সতকম 9নস &গনল 

    (; ) সতকম ত8+ &, 9ক  / P EFপ #$EFপ ত8  নত% Lত -নল স ক+নল।

    7/2u/< । স - ধশত    " । তমচ,    .নয়চ CDচ+Hশ ক"     …সBত । স &-চ

     - %নম†wv প   =নষ কম তয় ধGY 9তপ )  ন*   †w শষমBত।।

     সY (&স / উপনকসল) - ধZ ( ধশতY) অশত    "( অ-+ অL) দন‡ (ধ+* কন+ছনল ) । তZ ( তনক ) #চ,    ( #চন,    +) .য় ( .য়/ˆB) উচ ( লনল ) CDচ+v

    ( CDচ+B) অশv (খ?) কZ      (&ক ) অ…স (খনV ) %ত । স (&স / উপনকসল) -

     উচ ( লনল ) -Y ( ‰ ) %নমY(!% ) অwv প   =নষ (প   =নষ Lত ) কমY ( কম সকল)

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    8/27

      ( ) অতয় ( #ধপত ক+নছ ) ধGY ( ধসকল) 9তপ ) *  Y (প+প ) *  ) অw ( -% )

      ( ) অশষম (খ) %ত।।

    &স ( উপনকসল) ধ &-ত     অ-+ অL ধ+* কন+ছনল অ-+B -নয় ছনল । ত8  নক

     #চন,    + .য় (ˆB) লনল •CDচ+B খ? &ক খনV 1 ত ( উপনকসল) লনল ,

    “!% প   =নষ Lত ‰ কম সকল Gন #ধপত ক+নছ  ধসকনল+ W+ প+প ) *   

     -নয়ছ  খ }।

     => ।

     #চ,   --- #চ+ন*+ W+ , য়Q* কন+। #চ,    .য়--- #চন,    + শ> ,8+ 9কশ —

    গত% #চন,    + #চ+ । ( #চ+ = # + চ+ 2প 3--- চ+ গত+ &, #ক+)

     -Y ( ‰ ) %নমY(!% ) অwv প   =নষ (প   =নষ Lত ) কমY ( কম সকল)  ( ) অতয়

    ( #ধপত ক+নছ ) ধGY ( ধসকল) 9তপ ) *  Y (প+প ) *  ) অw ( -% ) ----- ‘ কমময়Y !

     অয়Z প   =ষY’ (  / -দ+*ক উপষ ৎ---7।7।---!% প   =ষ কমময়। )

    প   =ষ ---প    (প    _) + =Š--- , প    Y প    Y =P কমময় - ।

    প   =ষ ---প   = ( ‰ ) + ষ (খণ)--- , ন.নক খণত কন+ ‰ - ।

     উপনকসল ন.নক কম+ W+ ‰ Fনপ খণত T+ত &দনখ লনল ----!% প   =নষ Lত

     ‰ কম সকল Gন #ধপত ক+নছ  ধ সকনল+ W+ #ম প+প ) *  ।

     ক‹ !% ‰ -?য় T+ন*+ !ক' অ Fপ #নছ। #$EFপ 9* -নয় ‰ - , T+ত -

    !" T+ত -নয়? TB* - । ত% #$নক অT+ ল -য়।

    !% &চত কমময় নল% ‰ - । #+ ত% #ম+ সকনল কমময়। #ম+? 9ত কময় ‰  -V । -ন+ , কল, অoন+ ত% কম, !" !+ W+% .B 9-ত -নV । 9*% 9-ত

     -নV ! &দখনত &পনল .B ম / ত     নত ল   ̂ -য় । !8  নক &দনখ &, কম ক+ JBয়শBল

     -?য় কK   ক+, ত+ W+ #ম+ কল গতনত Tয় -%।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    9/27

     কমY ( কম সকল)  ( ) অতয় ( #ধপত ক+নছ )---- কম সকনল+ #ধপত

     ক+ !" কনল+ #ধপত !ক%। #$ ,8  নক . নল &ধ ক+ছ ত 9* 9*%

     #মনদ+ মনধ কম ( কম) !" কনK   + #কন+ 9কশ পনV !" #মনদ+নক য়Q*

     ক+নছ। !8+ #ধপত ,  #$ Eয়" EFনপ+ #ধপত &দখনল EধBত লG -য়, ম / ত     

    রনক । #$+ য়:* &দখনল WতBয় &ধ দ  )  + -য়, ম / ত     নক? #$9কশ নল দশ     -য়।

     ধ ---  ( GHত) + #ধ (ft)--- GHত+ W+ ft। । WতBয়ত WতBয় Xন+

     W+ ft।

     শa, pশ   , Fপ, +স , গনk+ #কন+ 9* অ+ত #মনদ+ Œত ক+নছ । , #$

     #$EFপ, ,8  নক স% . নল &ধ ক+নছ ‘ ’ , ত8+ Jয়শBল &দময় EFনপ+ ম 9*।  #মনদ+ মনধ % &ধJয় !" .নধ EFপ। -ন++ S !% 9ন*+% 9কশ !"

    9ন*% ধ  / ত । !% #$ !" ত8+ &দ 9*নক &দখ% WতBয় দশ     !" ধft

     -?য়। 

     তZ ( তনক ) #চ,    ( #চন,    +) .য় ( .য়/ˆB) উচ ( লনল ) CDচ+v ( CDচ+B) অশv

    (খ?) কZ      (&ক ) অ…স (খনV )-----!+ অর   , ‘9*নত &ক #‰ত দV

     #ম+ , খ% , . . ত !% 9ন*নত% নদ ক+ ত !% 9ন*% #‰ত -য়9ন*+ ত  / ^নত% #ম+ ত  / ^ -% , #ম+ প    P -% ।

    9*নক &দনখ &, কK   ক+ শa, pশ   , Fপ, +স , গkময় -?য় ত পপ-B অর    ৎ ম / ত     

     ধ+ ক+* -য় ।

    7/2u/7

     অর -য়Y সম    দন+ তন^ CDচ+B ক     শল" Y প,    চ+B@oyw 9Cনমত তyw &-চ   Y 9ন* CD ক" CD খ" CনDত ।।

     অর ( অo+)  - অয়Y ( অ+) সম    দন+( সমক Fনপ নল উ[নল ) তন^ ( ত^ )  CDচ+B

    ( CDচ+B) ক     শল" (&কhশলত+ সনর ) Y ( #মনদ+) প+- অচ+Bৎ (প+চ,     কন+নছ ) -o

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    10/27

    ( #-) অyw (?নক ) 9CমY (9ক  / P ক লন) %ত তyw ( তনক )  - উচ   Y ( নলছনল )

    9*Y (9*) CD ( CD ) ক" ( কZ ) CD ( CD ) খ" (খZ) CD ( CD ) %ত ।।

     অo+ অ+ সমক Fনপ নল উ[নল ত^ CDচ+B &কhশলত+ সনর #মনদ+ প+চ,    

     কন+নছ   #- ?নক 9ক  / P ক লন তনক নলছনল 9* CD , কZ CD , খZ CD

     %ত ।

     =>।

     অর ( অo+) - অয়Y ( অ+) সম    দন+( সমক Fনপ নল উ[নল )---9* , স+ ~=,

     ত উপনকশনল+ মনধ .fত -নয় নল উ[নল।

    9ন*+ শ> -নল q ( #চ,    .য়) 9*নক !ক' #য়ত দনয়, #ক+ দনয় WতBয় কন+

     .ত কন+ !% q । 9ত' স  / P, !% &চত+ !ক' ক #য়ত। নক+ &রনক .ত

     নল ক।

    9* অ ত 9কন+ সমf Sনক য়Q* ক+নছ , ত% ‰চ ( অয়Y অ+— ) 9নয়গ

     ক+ -নয়নছ।

    ( সতকম 9নস গনয় ছনল ত সত  #চ,    .য় &চনয়ছনল &, উপনকসল উপদP -!" %-? সত  #$EFপ ~=, #$শ>+ W+ Jয়শBল -নয় 9* -নয় উপনকসলনক

     উপনদশ দনয়ছনল %-? সত।)

    7/2u/5 স &-চ .ম-" , 9ন* CD কz ত     খz .মBত ৎ । &ত &-চ    ,    W ক"

     তনদ খ" ,নদ খ" তনদ কমত 9*" চ -yw তদকশ" &চচ   Y।।

     সY (&স / উপনকসল) - উচ( লনল ) .ম ( . ) অ-Z( #ম) ,ৎ

    (&, ) 9*Y CD(9*% CD ), কZ চ ( কZ নক ) ত     খZ চ (!" খZ নক )  ( ) .ম( . ) %ত। &ত ( ত8+)

     - উচ   Y ( লনল ) , ৎ ( ,% ) কZ ( কZ)  ত !ৎ ( ত% ) খZ (খZ) , !ৎ ( ,% ) খZ

    (খZ) ত !ৎ ( ত% ) কZ ( কZ) %ত 9*" চ (9* !") - অyw (?নক / উপনকসলনক )

     ত ৎ( ত-) #কশ" চ ( #কশ ) উচ   Y ( উপনদশ দনয়ছনল )।।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    11/27

     ত ( উপনকসল) লনল #ম . &, 9*% CD ‘  কZ নক !" খZ নক . । ত8+

     লনল , কZ ত% খZ, , খZ ত% কZ । ?নক ( উপনকসলনক ) ‘9* !" #কশ !%’

     উপনদশ দনয়ছনল।

     => ।

    9*Y CD (9*% CD )----9*% CD 9*%  / -xম !" ধ    ময়।

     ক" / কZ ,8+ #য়ত t+ কম ত কZ– ‘ ’ ‘ ’।

     ক &রনক ম প,    o ,ত *   ত+ ম pশ    *  ‘ ’। 9ন*+ &, 9- ত+ ম pশ     য়    । -ন+‘ ’

    9* 9-ত -নV !% &দনখ !8নক য়     ল -য়‘ ’ , #+ অoন+ 9-ত -নV !% &দনখ !8  নক

     #য়     ল -য়‘ ’ । 9* য়    Fনপ ধ    ত -নয় S G  )  নক য় কন+নছ , য়    Fপ স  )  ন:+ W+

     য়    + W+ স%নক স+ সনর ,     > কন+ &+নখনছ। 9ন*+ !% নশষ Jয় &দন+ ম

     ,.     ন   দ &, &দন+ W+ স% স+ সনর ,     > ‘ ’ ।( ,.     ন   নদ+ 9রম মনQ ‘ য়     &ক সনrধ’

     ক+ -নয়নছ।)

    9ন*+ !% t+ &ক &দনখ ল -ল কZ CD ‘ ’ । কনম+ ( কনল+) W+% 9* স -নয়নছ। ,

     অoন+ কম, -ন+ ত% কল।

    খZ- 9* , কছ     9কশ কন+ , তনক 9কশ কন+ #নP কন+। !+ ম খ ‘ ’

     #কশ ’----9কশ &ক #নP ক+, #P ক+। ( ,দ চK   দকশ" &Pয়ষo মY। তদ

    &দমXয় দ    Yখসনo Gষত।।---&,ম চনম   + W+ ম &Pত , &তম #কনশ+ W+

    &Pত !% Gন ,খ &স% &দতনক (9*নক ) .ন , তখ দ    Yখ দ  )  + -য় দ    Yখ --- দ     ( দ  )  +) + খ

    ( #কশ )--- #কশ ,খ দ  )  ন+ রনক ,  স"ক     চত রনক ।---&SতSত+ উপষ ৎ--Ž।;u)

    !% &, #নP #কশ , ! 9ন*+% #নP !" ( অo+) #কশ প+ম স    খময়। !%

     #কনশ+ pশ    &পনল স    খ অ     G -য়। স    খ = স     ( স     লG ) + খ ( #কশ )। 

     #+ #কনশ+ W+% -Y -+ স  / P -নয়নছ । &, অa #ম+ t+ ত #ম+ #কশ ,

     অo+কশ । স  / Pনত &, প /রক প /রক সx অtn &দখ ,য় ত -নয়নছ !% #কনশ+ W+, !%

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    12/27

     e8  নক+ W+‘ ’ । দ     % !+ মনধ &, ধ , ,নক দ  )  +নn+ W+ মপ -য় ত #কশ । #ম+

     #$X-B নল -ন++ #কশ &ক শ  )   e8ক নল উপ@ ক+, #$শ> নল অ     G

     ক+ ।

     উপষনদ ষ+ নলনছ &, !% অo+ !" -+কশ !ক%।

     স% !% #কনশ+ W+ ধ  / ত ( অGকষ   *), #ক  / P ( চ    rক শ> , চ    r ), 9কশত ( #নলক ?

     দ     ত )।

     #কশ ( q) ? 9*

     #$EFপ , Eয়"9কশ ত স  / P &ত q ? 9* !% দ     % -নয় 9কশ প। &স% q ?

    9ন*+ মর     ন স% স  / P -নয়নছ। (9*নক !ক' #য়ত দনয়, #ক+ দনয় WতBয় কন+ .ত

     কন+ !% q । 9ত' স  / P !% &চত+ !ক' ক #য়ত । নক+ &রনক .ত নল

     ক। ত% 9* &রনক , কছ     .ত -য় তনক !ক' নক+ W+ ল ,য় ত+ !ক' ম

     -য় #+ !ক' #য়ত Fপ -য়। ত% ষ নলনছ , ‘9ন* অম / ত" মFনপ সত"।

     তGময়" 9*‘HY’ (  / -দ+*ক উপষ ৎ---2 ।Ž ।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    13/27

      অর \-" গ-   পনত†     শশস প / র+Hমদত %ত , !ষ #দনত প   =নষ দ  / শনত &স†-w

     স !-মwBত।।

     অর ( অo+) - !" (!নক ) গ-   পতY (গ  / -পত অ ) অ     শশস ( অ     শস ক+নল )

    প / র(প / রB) অY ( অ ) অHZ( অH) #দত ( #দত ) %ত ,Y ( ,) !ষY (!% )

     #দনত ( #দত ) প   =নষ (প   =ষ ) দ  / শনত ( দ  / P -য়) সY (&স% ) অ-Z ( #ম) অw ( -% )

     সY(&স ) !(!% ) অ-Z ( #ম) অw ( -% ) %ত ।।

     অo+ !নক গ  / -পত অ অ     শস ক+নল  প / রB অ অH #দত --- &, প   =ষ !%

     #দনত দ  / P -য় &স #ম -% , &স #ম% -%।

     => ।

    গ  / -পত অ। গ  / - ----&, , &, Gন &চতয় গ  / -Bত । , #মনদ+ X &চত, ,

     #$EFপ অWতBয় #দত , ত &, #মনদ+ ধ+* f- কন+নছ ত% লT কন+ !8  নক

    গ  / -পত ল -নয়নছ। &চত #দত !" f- সকল -নয় #মনদ+ &ক f- কন+নছ। ত%

     #ম+ গ  / -L , fন- স ক+ !" #দত ? f-সকল #মনদ+ উপ+ #ধপত ক+নছ।

    গ  / -পত অ+ ত      t+ ।প / রB। প / রB গ  / -পত+ !ক' ত    । প /রক প /রক Lত দনয় , #মনদ+ ধ+* কন+নছ ,

     ত প / রB। প /রক প /রক শ+B+ #য়তন #ম+ অtn &ধ ক+ছ। স+ স #লদ,

     স স #লদ !" স% !8  + W+ ধ  / ত নল % স     k+।

     অ। অ গ  / -পত+ !ক' ত    । 9* অনক , &চ-+ &দ , ম Fপময় কন+ ত

     #$শ> 9ন*+ শ> q । নক+ W+ 9কশত , ত ক। ত% সকল কছ     , স  / P

     -নয়নছ ত+ ক নম+ W+ অG-ত -য়।

     স%নক % ম Fপময় কন+নছ , !ক' #ক+ দনয়নছ #+ ম দনয়নছ। !% &, স

     দনয় #Vদ ক+ !' 9* !" ত8+ শ> নক+ ধK  । ত% 9* স    গন*+ &ত। ,+ স

    &দ , শ+B+ দনয় অtnময় কন+ ত8  + স    ।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    14/27

     শ+Bন++ মনধ ত% 9* দ  / P - , প / রB+ মনধ ত% অ দ  / P -।

    ( মo। +মচন|+ .m -নয়ছল ,XG  )  ম+ অ &রনক । +নম+ শ> সBত 9রনম অনত !"

    পন+ প / রBনত 9নশ কন+ছনল । +ম &কসল +ন.+ +. ছনল !" ত8+ ম+ ম ছল‘ ’

    &কhশল।‘ )

     অH।

     অH = অv (9*) +  ( য়ত )--- , 9*নক স+ মনধ নয় #নস ।

     অH = অ“ ( অদ GT* ক+)+  ( য়)--- অদন+ W+ , দত -। , সকলনক

     অদ GT* কন+ !" ,8  নক স% অদ GT* কন+।

    9*% অH। শa, pশ   , Fপ, +স , গনk+ #কন+ 9* #মনদ+ &পষ* ক+নছ। , &পষ*

     কন+ ত অH। !8  নক #ম+ #$সKত কন+, ন.+ মনধ নয় প    P -V। !% প    P+ অ

     ম অG  )  দয় অর     #$Xন+ উদয়‘ ’ ৎ । !% Gন #ম+ ম-9ন*+ সনর প+ম

     #$EFনপ+ সনর ধBন+ ধBন+ !কBG  )  ত -% #$EFপ #মনদ+ #$সKত কন+

     ন.নত মলনয় & । #ম+ অH 9*নক &Gগ কন+ ত8  নক ন.নত প% !" প    P -%  9*

      অH #মনদ+নক #$. &.ন &Gগ কন+ ন.নত e+নয় নV ।

    প / রB+ মনধ অ , শ+Bন++ মনধ 9*। #+ !% #য়ত ,     > &, 9* ত+ ম )  নল অH।

     #দত । (2) অদত অWতBয়ত !" অদন+ &, &ক| (; ) অদতn অWতBয়ত !"

     অদ ,8+ ধK  ।

     #দত &রনক ম ( স"X) Fপময় S .ত -নয়নছ ত -নল অ !" প / রB। #+ !%

     স  / Pনক % অH -নয় পল !" য়Q* ক+নছ । !% . #দনত গ  / -পত Lত !" % !%  ম Fপময় নS+ ম )  নল। #মনদ+ গ  / ন-+ পত।#মনদ+ স"”+ সকল !8  + #ধপনত

     Jয়শBল -য়। ত% % পত পত  / নলক। স"”+ সকল &, Gন Jয়শBল -য়, &স% Gন

     #মনদ+ গ  / - ম   * -য়। পত  / নলনক+ &, ধ+ ত+ ম "শ । !ক !ক' "শ !ক !ক ধ+ন+

     স"”ন++ W+ দ    P -য়। ‰ .B ধন+ &, স"”+ #মনদ+ -নয়নছ , &স% সকল স"”ন++

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    15/27

     কতক~ল !% .Bন 9Gত -নয়নছ । &,ম &,ম স"”+, &তম &তম গ  / - । &,  

     স"”+~ল 9Gত   -নয়  Jয়শBল  -নয়নছ  &স%~লনক   সমPগত   Gন  #মনদ+  EG  ল 

     -য়।

    7/22/; স , !তনম" W    পনt†প-নত পপক  / ত" &লকB Gত স   ময়    ন+ত &. .Bত

     স+প   =ষY TBয়o উপ য়" ত" G    –নম†w"— &লনক†ম    ˜"— , !তনম" W    পনt।

     সY(&স ) ,Y(&, ) !তZ (!নক ) !Z (!% Gন) Wv(&.ন ) উপনt( উপস কন+)

     অপ-নত ( - শ কন+) পপক  / ত" (পপ কK   নক ) &লকB Gত (&লক সকলনক .য়

     কন+ লG কন+ ) স„  Z ( সকল) #য়   Y( #য়   ) !ত (9^ -য়) &.q ( চ+ কল) .Bত

    ( .Bত রনক )  অস (  !+) অ+ ( অধt )প   =ষY (প   =ষ গ*) TBয়o ( Tয় -য়) উপ( উপ) য়"( #ম+) তZ ( তনক )  G    –মY (&Gগ ক+) অwv চ &লনক (!% &লনক )

     অম    wv চ (!" ™ &লনক ) ,Y (&, ) !তZ (!নক ) !Z (!% Gন) Wv (&,ন ) উপনt

    ( উপস কন+)।

    &স &, !নক (!% CDনক ) !% Gন &.ন উপস কন+, &স - শ কন+ পপ কK   নক ,

    &লক সকলনক .য় কন+ লG কন+, সকল #য়    9^ -য় ( অর     9ন*+ সকল 9- ৎ

     pনশ    + &G> -য়), চ+ কল .Bত রনক ( অšতর ম / ত      অo দশ     কন+ৎ ) !+ অধtপ   =ষ গ* Tয় -য় ( অর     #য়     .Bন+ প ) *   ত &Gগ কন+ৎ ), #ম+ ( অ+) তনক

     উপনGগ ক+ !% &লনক !" ™ &লনক &, !নক !% Gন &,ন উপস কন+।

     => ।

    পপ---প + #প---প &ক #^ -?য়। প &রনক ম প,    o &, *   সকল ত+ pশ    ন*   +‘ ’ ‘ ’

    &শষ অoম চ+ম গ   । !% *   ~ল (প, e ... ম) ?› !" অধন++ pশ    নয় শaত -য়।!% &, ?› ? অধ+ দ      ? G  )  !+ সKলন শa শaত -য় !" ত &দখনয় &দয় Eগ    % মx   

     -নV। ক‹ Eগ     9কশময় &চতনক &দনখ &, মx   -?য়, ম )  x   -?য়, ত ম / ত     + pশ    নয়

     #নস । WতBয় X &রনক ম / ত      দশ     -য়। ম / ত     % পপ। ন.+ &রনক #লদ নল &দখ%

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    16/27

    পপ । ত% প‘ ’ ‘ + #প’ = পপ। #+ Eগ     ‚   নক &দখনল ত প )   ‘ ’ 4 প+  4 প )  ত ,

    প:।

     ‘প + ’ = প )   প: ক+। !% প pশ    ‘ ’ , ন.+% #$+% pশ   

    ( সন„   pশ    Y ম / নত5 #$Y--- সকল pশ     pশ    *   % ম / ত     + #$. EFপ--- ছনগ 

    ;— । ;; ।।

     অœ-,   --- অ     + #-,   ----- , #-,    ত ,8  নক অ    গম কন+। অH , 9*, ত

     #মনদ+ মনধ #‰ত -নয়, #মনদ+ W+ GTত -নয় #মনদ+ প    P -নয়, #মনদ+ মনধ 9* Fনপ দB^ -। 9* অHনক নয় #নস !" #মনদ+নক প    P কন+। অH 9*নক অ    গম

     কন+ নল, 9*+ ম ‘ অœ-,    পচ ’।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    17/27

    পচ !" পz শa দ     ' পž ধত     &রনক -নয়নছ ‘ ’ । পž অনর    -.ম ক+ন ক+। 9* অনH+

     #কন+ #মনদ+ সনর মনশ গনয়, #মনদ+ সনর !কBG  )  ত -নয় #মনদ+ প    P -নয়, .B -নয়,

     অtn -নয় দB^ -নV। !% . 9ন*+ !ক' স"খ পz । পz 9* #মনদ+নক পz‘ ’

     %|য়ময় কন+ 9দB^ কন+।

     অœ-,    -পচ - অ+ ত      t+ ।

     অপY--- অ।

     অ # .ল #^ , অœ-,   -পচ - অ+ !ক' ত    । #ম+ স% 9ন*+ !ক !ক'

     #^ (achievemet)। #ম+ &কম কন+ 9ন* ধ  / ত রক, #মনদ+ &Gগ' &কম

     -ন, .B' &কম -ন ত !% #^+ W+ দ    P -য়। ত% !% ধ  / ত শ>+ ম )  নল, !%ধ+:B প / রB+ ম )  নল +নয়নছ !% .ল অ। &,ম #^ &স% 9ক+ প+*ম, &স% 9ক+

    গ[ Lত ।

     দশY--- দq সম )  - ।

     ক+ ক ধ+ন+ #^ -ন, &ক &কম অ .ল প ক+ন‘ ’ , ত &,খন ,8  নদ+ অধBন

     ধ    +ত -য় দ    P -য়‘ ’ , ত8  নদ+ ম দq‘ ’। 9* ,খ &ক কছ     নক স  / P কন+ , ত+ ম )  নল9* Eয়" রনক !" স  / P+ &স% নশষ দক' 9কশ পয়। স   দq ময় নল 9ন*+ দq স"খ

     -নল দশ &, স"খত+ &রনক দশ !ক' অL Lত +চ -য়‘ ’ ‘ ’ । #+ 9ন*%

     দq সকল মলনয় ,য় নল &ক দশ+ সম^ -নল ত+ ম দশo‘ ’। 

     T:।

     T:----  ( য়, মনত) + T:2 T ( T+* ম / ত      ) + : ( :* ক+)3।

     ন.+ &রনক সকলনক WতBয় নল &, দশ     ক+ . ত+ &রনক ম / ত      দশ     -য়। #$X

     -নল, ম / ত     নক ন.+% 9কশ প+ম #$EFনপ+ 9কশ নল . ,য়। তনত ন.নক

     #+ -+নত -য় ।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    18/27

     ,8+ Eয়"ন.তB, Eয়Ÿকশ , ,8+ ন.+ #নলনক ( ন.+ W+) ন.নক 9কশ কন+ ত8+

     T:। !8নদ+ W+ !% Eয়" Xন+ W+ ম / ত      Fপ Tত &রনক #মনদ+ উ@+ -য় নল !8  নদ+

     ম T:।

    !% &, 9* দq সকনল+ মনধ দনয় #মনদ+ &Gগ -নয়, অH -নয় #মনদ+ গ[ ক+নছ ,

     য়Q* ক+নছ !" য়Qন*+ W+ #মনদ+ ন.নত e+নয় নV !+ W+ #মনদ+ অG  )  দয়

     -নV #ম+ JমশY ম / ত     + প+পন+ চনলছ। !% 9ন*+ &, >n ত 9কশ &পনয়নছ T:নদ+

     মধ দনয়।

    (  / -দ+*ক উপষদ , 5/2

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    19/27

     অ #^ -নয় #মনদ+ অ     G  )  ত &ধJয় -নয় #মনদ+ সনর মনশ ,নV । ত% চ|

    &.তB -নল অoন.    তB। ( -ন++ #কনশ+ &, চ8  দ ত !8+% !ক'     সBমত মx   9কশ ।)

    &, দq দনয়, &, 9*তয় 9* স%নক য়Q* কন+ , &পষ* !" গ[ কন+ , &স% দনক+

     ম দT* দq‘ ’  দT* ধ    ন+ দq। ত% অœ-,   পচ অ+ অ ম দT* । !%‘ ’

     অ+ W+% #মনদ+ য়Q*, &পষ* !" অG  )  দয় -য়। ত% ম+ ( মত+) &, অ , &,

     অনক ম+ &রনক চয় ক+নত -য় ত+ ম অœ-,   -পচ অ দT* ।

    7/2;/; স , !তনম" W    পনt†প-নত পপক  / ত" &লকB Gত স   ময়    ন+ত &. .Bত

     স+প   =ষY TBয়o উপ য়" ত" G    –নম†w"— &লনক†ম    ˜"— , !তনম" W    পনt।

     সY(&স ) ,Y(&, ) !তZ (!নক ) !Z (!% Gন) Wv(&.ন ) উপনt( উপস কন+)

     অপ-নত ( - শ কন+) পপক  / ত" (পপ কK   নক ) &লকB Gত (&লক সকলনক .য়

     কন+ লG কন+ ) স„  Z ( সকল) #য়   Y( #য়   ) !ত (9^ -য়) &.q ( চ+ কল) .Bত

    ( .Bত রনক )  অস (  !+) অ+ ( অধt )প   =ষY (প   =ষ গ*) TBয়o ( Tয় -য়)

     উপ( উপ) য়"( #ম+) তZ ( তনক )  G    –মY (&Gগ ক+) অwv চ &লনক (!% &লনক )

     অম    wv চ (!" ™ &লনক ) ,Y (&, ) !তZ (!নক ) !Z (!% Gন) Wv (&,ন ) উপনt

    ( উপস কন+)।

    &স &, !নক (!% CDনক ) !% Gন &.ন উপস কন+, &স - শ কন+ পপ কK   নক ,

    &লক সকলনক .য় কন+ লG কন+, সকল #য়    9^ -য় ( অর     9ন*+ সকল 9- ৎ

     pনশ    + &G> -য়), চ+ কল .Bত রনক ( অর      ম / ত      অo দশ     কন+ৎ ) !+ অধt

    প   =ষ গ* Tয় -য় ( অর     #য়     .Bন+ প ) *   ত &Gগ কন+ৎ ), #ম+ ( অ+) তনক

     উপনGগ ক+ !% &লনক !" ™ &লনক &, !নক !% Gন &,ন উপস কন+।

     ছনগ উপষ ৎ , চত    র    অধয় :নয়দশ খণ ।

    7 /2

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    20/27

     অর ( অo+) - !Z(!নক ) #-Bয়Y( #-Bয়) অ     শসসY( অ     শস ক+নল )

    9*Y(9*) #কশY( #কশ ) দ     Y( দ      ) দ      ৎ( দ      ৎ) %ত। ,Y (&, ) !ষY (!% ) দ     ত

    ( দ     নত ) প   =ষY (প   =ষ ) দ  / শনত ( দ  / P -য়) সY(&স ) অ-Z( #ম) অw ( -% ), সY ! (&স % )

     অ-Z( #ম) অw ( -% ) %ত।

     অo+ !নক #-Bয় অ     শস ক+নল 9*, #কশ , দ      , দ      ৎ। &, প   =ষ !% দ     নত

     দ  / P -য় &স #ম -% , &স % #ম।

     => ।

     #-Bয়।

     - ---&, Jয়+ W+ স কছ      -নয় ,য় ত+ ম - ‘ ’ ‘ ’। 9*+ W+% স কছ     সধত -য়

     নল অ+ ম? - ।‘ ’ ( উনiখন,গ &, ম   খ9* ম- 9ন*+ উপষনদ উ> !ক' ম

     -য়‘ ’।

     #-Bয়--- , ন.নক ন.+ W+ স +কনম সধ ক+নত পন+ , স -নত পন+ ত8+ ম

     #-Bয়’ ’।( ন.নক ন.নত স কছ     + #কন+ প?য় .+ ম &দ ‘ ’।)

    &,খন , কছ     -নয়ছল, -নV , -ন &স স #-Bয়নত% #-Bনয়+ W+ -নV। &স সন+ মx !" উপদ #-Bয়। % #চ,     ~=+ অ , &ক #$X ~=+ &রনক%

    প?য় ,য়। প+ম #$EFপ% #-Bয় &ক &কর? কছ     &% , #$ GH অ &কউ।

    !% প+ম #$EFপ, ,8  নক স% . নল &ধ কন+ ‘ ’ , ত% স !" ত8  + W+% স !"

     ত স -নয়? &,ম &তম% রনক।

     #-Bনয়+ ত      t+ ।

    9*।

     #$ .নধ EFপ , , ত ,খ Jয়শBল - ন.+ &রনক WতBয় - তখ ত8  +

     ম -য় 9*‘ ’। উপষনদ (  / -দ+*ক উপষদ

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    21/27

     ল -নয়নছ । &ক প+ম #$EFপ , ,  ত !ক !" WতBয় উGয়% । % ,খ WতBয়

     - তখ ত8+ ম 9*। % ন. WতBয় -নয়?, ন.নক WতBয় কন+ SG  )  ন+ #কন+ স  / P

     কন+? &স% WতBয় ~লনক #$ননধ% ধন+ +নখ । ত% % 2+2/;  ত% !8  + কপনল

     অন@      । !% 9*% #^  &স% অ % ক[ -নয়‘ ’ , L  )  ল -নয় প / রB ধ  / ত শ> -নয় 9কশ

    &পনয়নছ ,নক #ম+ ন.নত শ+B+ নল &ধ ক+‘ ’ ।

     , গ  / -পতনত প / রB, #-Bয়নত ত% 9*।

     #কশ ।

     #$EFনপ+ &, 9*ময়ত ত #$9কশ #কশ ‘ ’। #= #$+ ^ + কc= দB^

    9কশ। 9* , কছ     - ত+ !ক' ম শa #নছ। !% স  / P q 9কশ , শa$ক ত8+ 9কশ। &স% স শa ,8  নত ধ+ &রনক ত+ ম #কশ ‘ ’ । &স% . #কশ

     -নল তl !" ত+ তm: -নল শa‘ ’। !% শa 9* স"ল -নয় 9কশ পয়, !নক অপন++

     সনর ,     > -নয় রনক !" 9ন*+ !% ,     > কন+ +খ+ &, ধK   ত ম য়    ,+ W+ % S

     G  )  নক য় কন+নছ । 

     শa &, Gন &, দq দনয় গ  / -Bত -য় &স% অ     সন+ &স% শa sত অ     G  )  ত -য়‘ ’ ‘ ’ ‘ ’ । !% 

     . sত মন &দ , &দ অ     G  )  ত । #কনশ !% দq সকল, sত সকল !কBG  )  ত -নয়

    রনক ।

     , গ  / -পতনত অ ? প / রB ত #-Bনয় #কশ ? 9*‘ ’ ‘ ’ ‘ ’ ‘ ’।

     দ      ।

     দ     ন¡ অw , q &দ-Z , চY &দ-Yৎ ----!% q ত8+ উপসনক+ . Eয়" &স% দ    ¡ &দ-

     কন+ , ত8+ &রনক% &দ-Bয় , ত8  +% t দ    ¡। ( ছনগ উপষদ।)

    !% +কম &, চ &T: ত+ ম দ      ৎ । ন.নক ন. &দ- কন+ &, Eয়"9কশ &চত

     SG  )  নক 9কশ কন+নছ #+ &স% 9কশ &Tন:+ ম দ      ।‘ ’

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    22/27

     দ      ৎ।

     দ      ৎ--- “ ( দমত)+ উৎ ( উৎ)--- দমত+ , উ ক  / Pতম অLৎ ।

     , #-Bয় Eয়"9কশ , ত8+ 9কনশ% স% 9কশত। , ন.+ W+ ন.নক !" স%নক 9কশ কন+ ত8  + ম Eয়"9কশ । &স% 9কনশ% স% ধ  / ত। % দমত !"‘ ’

    &দময়ত+ প+ম EFপ।

     ত% #-Bয় লনল ----‘ , !ষ দ     ত প   =নষ দ  / শনত &স†-মw স !-মwBত , ’ — ,

    !% দ     নত &, প   =ষ দ  / P - &স #ম, &স #ম%।

     নদনত %ত দ     ৎ (  / -দ+*ক উপষদ )---- , ন.নক দ+* কন+ ‰ -  , মx   নক

     দ+* কন+ Eগ    নক 9কশ কন+।

    7/2 -য়), চ+ কল .Bত রনক ( অর      ম / ত      অo দশ     কন+ৎ ) !+ অধt

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    23/27

    প   =ষ গ* Tয় -য় ( অর     #য়     .Bন+ প ) *   ত &Gগ কন+ৎ ), #ম+ ( অ+) তনক

     উপনGগ ক+ !% &লনক !" ™ &লনক &, !নক !% Gন &,ন উপস কন+।

     ছনগ   উপষ ৎ , চত    র    অধয় চত     দ    শ খণ ।

    7 /27 /2

    &ত &-চ   =পনকসyলষ &সম &ত†wWদ$দ চচ,    ¢ &ত গত" ন>ত.গম

     -সচন,    tমচন,    †G     নদপনকসল %ত।।

    &ত - ( ত8+/ অ+) উচ   Y ( লনল ) উপনকসলY ( উপনকসল) !ষY (!% সকল) &সম (&সhম )

    &ত£Y (&তমনক ) অw দৎ ( #মনদ+ ষয়ক দ অদ) #$দ চ (!"

     #$দ)  #চ,   Y ত     &ত ( #চ,    &তমনক ) গত" (গত ) ন>ত ( নল &দন ) #.গম

    ( #সনল ) - অস ( ত8  +/ উপনকসনল+) #চ,   Y ( #চন,    + কন' ) তZ ( ত8  নক ) #চ,   Y

    ( #চ,   ) অG     দY ( অGদ কন+ লনল ) উপনকসল( উপনকসল6) %ত।।

     ত8+/ অ+ লনল , ‘ উপনকসল, !% সকল &সhম &তমনক উ> #মনদ+ ষয়ক দ

     অদ !" #$দ । #চ,    &তমনক গত নল &দন। উপনকসল #চন,    + কন'

     #সনল । ত8নক #চ,    অGদ কন+ লনল উপনকসল‘ 6

     =>।

     #চ,   Y ত     &ত ( #চ,    &তমনক ) গত" (গত ) ন>ত ( নল &দন )---!% দ+ W+

    &তম+ &, গত প+*ত ত #চ,    নল &দন ত8+ W+ ত     ম গত প+*ত 9^ -ন।

    7/27/; 

     Gগ %ত - 9তsg CDদ % &সম &ত ম   খ" Gত &ক      n     শশনসত &ক       ম     শষন¤ %তB-নপ ¥    ত %নম   )  মBদ  / শ অদ  / শ %তB-BG  )  নদ ক"      &সম কল

    &ত†নচHত।।

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    24/27

     GগY ( Gগ ) %ত - 9তsg (!% নল উx+ দনল ) CDদ ( CDনদ+ % ( য়)

    &সম (&সhম ) &ত (&তম+) ম   খ" ( ম   খ ) Gত (9তGত / দB^ -নV ) &ক      nZ (&ক

    &তমনক ) অ     শশনসত ( অ     শস কন+নছ / উপনদশ দনয়নছ )। কY (&ক )      ম( #মনক )

     অ     শনষ ৎ( উপনদশ &দন ) &GY(&- Gগv) %ত । %- (!% ষনয়) অপ % ¥    ত (&,

    2 %3 (&গপ ক+নল 2 অপ ¥    ত 3 )। %নম (!+/ অ+)   )  Z ( শচয়% ) Rদ  / শY(!%

     +কম) অদ  / শ( অ+কম) %ত %- (!% ) অBv( অনদ+ সrনk) অG  )  নদ ( লনল )।

     কZ      &সম ( ক &সhম ) কল &ত (&স স &তমনক ) অনচv ( নলনছ ) %ত।

    “ Gগv6 !% নল ( উপনকসল) উx+ দনল।

     ( সতকম লনল ) “ CDনদ+ য় &সhম &তম+ ম   খ 9তGত ( দB^ ) -নV &ক &তমনক অ     শস কন+নছ ( উপনদশ দনয়নছ )1

    ( উপনকসল লনল ) “&- Gগv6 &ক #মনক উপনদশ &দন 6

    !% ষনয় &, &গপ ক+নল।

    ( উপনকসল লনল ) “!% +কম !+ ( অ+) শচয়% অ+কম}। !% অনদ+ 9ত ( লT

     কন+) লনল।

    ( সতকম লনল ) “ ক &সhম &স স , &তমনক নলনছ 1।

     =>।

     কY (&ক )      ম( #মনক ) অ     শনষ ৎ( উপনদশ &দন ) &GY(&- Gগv) %ত। %- (!% ষনয়)

     অপ % ¥    ত (&, 2 %3 (&গপ ক+নল 2 অপ ¥    ত 3 ---- Eগ     দ     নলনক+ কর

     লনত &গনল মx   #VH -নয় ,য়। &, Gন মx   নক *    ক+ ,য় &স Gন Eগ    নক *    ক+ ,য় । Eগ    নক > কন+? > ক+ ,য় । ত% মন -য় &, &গপ ক+ -নল।‘ ’

     %নম (!+/ অ+)   )  Z ( —য়% ) Rদ  / শY(!% +কম) অদ  / শ( অ+কম) %ত %- (!% )

     অBv( অনদ+ সrনk) অG  )  নদ ( লনল -----!% 9ক+ &, অ ত+ অ9ক+----&,

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    25/27

     অনক #ম+ .A পদনর    + মনত -+ ক+, ,নক দনয় #ম+ +H jনA +H ক+, ,নক

     #ধ     ক X তপ, #নলক , দ      ৎ, #*ক শ> %তদ #কন+ .A শ> মন কন+

     -+ কন+, &স% অ% চmয় , Eয়"9কশ !" :য়BFনপ উপনকসলনক উপনদশ

     দনয়ছনল । ত% উপনকসল, ~=গ  / ন- 9¦লত &, অ &স% অনক লT কন+% নলছনল

    !% &, অ ! #সনল অ9ক+6

    7 /27 /<

     %দমত - 9ত.নX &লকv কল &সম &ত†নচH-" ত     &ত তWTম ,র প   §+পলশ

     #নপ Oষo !নম"দ পপ" কK    Oষত %ত CBত     &ম Gগত তyw &-চ।

     %দZ %ত - ( %-% ) 9ত.নX (9ত .নল ----9ত     x+ দনল )।

    &লকv (&লক সকনল+ ষনয়) কল ( —য়) &সম &ত (&সhম &তমনক ) অনচv

    ( নলনছ ) অ-Z ( #ম) ত     &ত (&তমনক ) তৎ ( ত-) Tম( লন) ,র(&,ম ) প   §+পলশ

    (প   §+ পলশ প¨ প:— ) #পY( #--- .ল)  ( ) Oষনo ( স"OP -য়) !Z (!% 9ক+)

    !Z দ (!% Gন , .ন ) পপ" কK   (পপ কK  )  ( ) Oশনত ( স"OP -য়)  %ত

     CBত     ( ল     ) &ম ( #মনক ) Gগv( Gগv) %ত তyw ( ত8  নক ) - উচ ( লনল )।

    ( উপনকসল) ‘ %-% 9ত     xন+ .নল ’ ।

    ( সতকম লনল ) &স স &লক সকনল+ ষনয় &সhম &তমনক নলনছ #ম &তমনক ত-

     লন &,ম প   §+ পলনশ (প¨ পন:) .ল স"OP -য় !% 9ক+ !% Gন , .ন

    পপ কK   ত8নত স"OP -য় ।

    ( উপনকসল লনল ) “ ল     #মনক Gগv }।

     =>।

     %দZ %ত - ( %-% ) 9ত.নX (9ত     xন+ .নল )----‘ %দZ %-% !% !ক' শনa+ W+%’ ‘ ’

     উপনকসল অনদ+ &রনক &, দ লব কন+ছনল ত .নল (9ত.নX ) । .An j     নচ

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    26/27

    &গনল, &চত &দ &.নগ উ[নল কর ল !" &শ sত .? অ+কম -নয়

     ,য়। , Eগ   , , দ      , ত+ কর >ত+ &রনক অ>তয় অনক &শ রনক ‘ ’ । &সখন .‘ ’

      &শ sত মন ত% -নয় তনক . । &সখন !ক' করয়‘ ’ ‘ ’ ‘ ’ ‘ ’ , !ক' Tন* স„   

     কর , স„   T* রনক। ত% ?% %দZ শনa+ মনধ স„   দ+ কর ছল !" ?% শa gন*+‘ ’

     W+ ~=? .নল &, ক অ+ নলছনল ।

    &লকv কল (&স স &লক সকনল+ ষনয়) &সম (&সhম ) &তY(&তমনক )

     অনচv( নলনছ ) ------ অ+ উপনকসলনক &লক সকনল+ ষনয় নলছনল । #$+ ,

    9কশময়ত ত অ 9*। &স% অ% গ  / -পত , দT* ? #-Bয় -নয় !" #দত ,

     চ|ম, দ      %তদ+ #কন+ ত     সকলনক 9কশ কন+নছ ৎ । !% Gন Eয়" 9কশ , ত

     ন.+ W+ ন.নক 9কশ কন+ স%নক স  / P কন+নছ !" ন.নত% ধন+ #নছ। !%

     #নলনক স% >n &পনয়নছ , &লক -নয়নছ।

     তৎ ( ত-) Tম( লন)---‘ ত ত- !% শa 9নয়গ ক+ -নয়নছ ৎ’ ‘ ’ । &,ন-ত     !% #$,

    !% &চত স -নয়?, স„   &লক -নয়? &,ম &তম% রনক , স„   নম+ W+ নক+ W+

     Xপত -নয়? অq‘ ’, স+ W+ #দ  / ত -নয়? অদ  / ত  % অq‘ ’, ‘ অদ+ CD ’ ।

    &চত !ক% সনর ‰ - #+ &,ম &তম% রনক ।

     ,র(&,ম ) প   §+পলশ (প   §+ পলশ প¨ প:— ) #পY( #--- .ল)  ( ) Oষনo ( স"OP -য়)

    !Z (!% 9ক+) !Z দ (!% Gন , .ন ) পপ" কK   (পপ কK  )  ( ) Oশনত

    ( স"OP -য়)----&,ম প¨ পন: .ল স"OP -য় &স% +কম !% #$য় পপ WতBয়ত

     স"OP -য় । !+ ম অসN #$। &ক % স -নয়?, স +কনম ন.নক প+মত

     কন+? &,ম &তম% রনক । #+ % ন.% স, !ম কছ     &% , % ন.  । ত% % অসN , &ক সN স"OP প+' WতBয় কছ     + সনর% -য়।

    (!% #$ অসN -নয়? 9*ময়, &দময়, সNময় !" য়o RS+। % সNত -নয়? ©@

     #$EFপ% রনক &ক % ন.% স। !% X অগত রক &-ত     অনক ম-প   =ষ

  • 8/19/2019 Chandogya Upanishad, tenth Chapter in Bengali language--Upokoshal and Agni Vidya

    27/27

     #$+ Rশnনক     ªনত পন+ !" ময়, ম_ %তদ শনa+ W+ Rশnনক -য় অEBক+

     খ ক++ 9য়স কন+নছ ।)