8/7/2019 camus - d

1/100

A lbert CamusDO SO S __

Fransizca aslmdanhttp://ayrac.org HOSEYi~~~~iRHAN

http://ayrac.org/

8/7/2019 camus - d

2/100

C: :AGDA~ DUNYA YAZARLARI

ISlIN 975-510-787-8 Editions Gallimard 1956 / Onk Ajans Ltd. Sri. /

Can Yaymlan Ltd. ~ti. (1994)Bu kitap, istanbui'da Can Yaymlan'nda dizildi,

Ozal Basrmevinde basildr. (1997)Dizgi: Bedriye Baskan

8/7/2019 camus - d

3/100

Albert CamusDD S D S

ROMANFransizca aslmdan

~virenHUSEYiN DEMiRHAN

CAN YAYINLARI LTD. srt.Hayriye Caddesi No.2, 80060 Galatasaray, istanbul

Telefon: (0-212) 252 56 75 - 2525988 - 252 5889 Fax: 2527233

8/7/2019 camus - d

4/100

Ozgiin adiLa Chute

ALBERT CAMUS'NUNCAN YAYINLARI'NDAKiKiTAPLARI

BASKALDIRAN iNSAN / romanDOGON VE BiR ALMAN DOSTA MEKTUPLAR I anleuDOSOS I romaniLK ADAM I roman

MUTLU OLOM I romanststros SOYLENi I denemeSORGON VE KRALLIK / aykiilerTERSivE yOZO / anlau

VEBA / romanYABANCI/ romanYAZ / denemeYOLCULUK GONLOKLERi I iz lenim ler

8/7/2019 camus - d

5/100

Albert Camus, 1913 yilmda Cezayir'de dogdu, babasi i~iydi, annes i-nin okuma-yazmasi yoktu. Cezayir'de 1934 yilmda evlendi. iki yilsonra bosandi, Kornunist parti uyesi oldu, ama 1937'de anldi, ilk ro-maru Mutlu Glum, ancak olumunden sonra yayimlandi, ilk genclikyillannda yakalandigi tuberkuloz h ie p es in i birakmadi. Yayimlananilk rornaru Tersi v e Yiizii'dtir (1937). Arkadan pe pee oteki roman-Ian geldi. 1940 yilmda Paris'e geldi. Genclik yillannda basladig: ga-zeteciligi hep surdurdu, 1957 yilmda Nobel Edebiyat Odtiltinti aldi,1960 yilinda bir otomobil kazasinda yaamllli yitirdi.

8/7/2019 camus - d

6/100

8/7/2019 camus - d

7/100

ize hiZmetler.im. .i SUn.ab.lir m.i.Y.im, ba..Ylm. ' Can.l.nl-Zl sikrnadan? Korkanm ki 12!t kurulusun k;:lQ~rjJlielind~_!_1!_~ansaygl_geget-zgtjlle anlasmayi bilmi-

yorsunuz. Gen;;eJ{ten de Hollanda dilinden baska dilbilmez o. Siz davaruzi savunmak icin bana izin verme-dikce, sizin ardic rakisi istediginizi anlamayacaknr, Istebakm, umanm ki, beni anladi; basirn boyle sallayisionun benim karutlanrna boyun egdigini gosteriyor 0 1 -mali, Gercekten de davramyor 0, acele ediyor, akilli biryavaslikla, Sanslrsnuz, homurdanmadi, Hizmet etrnekistemedigi zaman, bir homurtu yeter ona: Kimse ustele-mez. Keyfinin krali olmak, koca hayvanlann ayncaligi-drr, Ama ben gidiyorum, bayim, size hizmet ettigimicin mutlu olarak. Tesekkur ederim size, eger can sikicibir kimse rolu oynamayacagimdan emin olsaydim, ka-bul ederdim. Fazla iyisiniz. Bu yuzden bardagimi sizin-kinin yanma koyacagim.

Haklisimz, suskunlugu sagir edici onun. ilkel or-manlann sessizligidir bu, agzina kadar yuklu olan. Bi-zim 0 suskun dostumuzun uygar dillere surat asmaktainat etmesine alyorum zaman zaman. Qnun i!giicii,nedense Mexico-City adiru takng i bu Amsterdam bannaher ulustan denizcileri kabul etI l 1 ek. Boylesi gorevlerle,onun bilgisizliginin rahatsiz edici olmasmdan korkmazrrusiruz? Cro-Magnon insanmm Babil Kulesinde otur-dugunu dusununl En azmdan yurt ozlerniyle kahrolur-du orada. Ama oyle degil iste, bizimkisi surgunlugununacisiru duymuyor, yolunda yuruyor yine, hicbir ey te-

7

8/7/2019 camus - d

8/100

dirgin etmiyor onu. Onun agzmdan iittigim nadirtumcelerden biri ya secmek, ya secmernek gerektiginibildiriyordu. Neyi secmek ya da secmernek gerekliydi?Kuskusuz kendisini. itiraf ederim, bu acik yurekli yara-nklar ceker beni. Meslek ya da egilim geregi, insan uze-rinde cok dusundugumuz zaman, primat maymunlaraozlern duydugumuz olur. Art dusunceleri yoktur onla-nn. ~ ~ - - ~ - - ; ~ ~ ~ - - - - ~ - - ~ ~ - - ~ - - ~ -Dogrusunu sOJ::lemeKgereKirse, bizim Konugumu--~~un birkac; art auuncesi var, her ne Kaaar bunlan bula-mk bic;imde ic;inae besliJ::orsa aa. Yanmaa sOJ::lenenledanlamaya anlamaya, sonunaa KUKUCUir KaraKter Ka-zandl. Bu almgan ciddiy:et havaSl bundan ileri geliJ::oqsanKi insanlar arasmaa bir eyin aKsaalgmaan kukula-mrml gibi, en azmdan. Bu durum, kendi iini ilgilen-airmeyen tartlmalan daha guC;kIhyor. Ornegin, bal-mn ustundeki, dip duvarda duran, yerinden indirilmi]Ibir tablonun izini belli eden U bo dortgene bakm.Gerc;eKten de orada bir tablo, iin en ilginc yam, gerc;eKIbir bayap-lt vardl. Evet, oradaki gorevli onu aldlgl veIblraKugl zaman ben oraaayaim. Her iki durumda daaym g!!vensizlik ic;inde oldu bu, haftalarca kafasmdaevirip- c;evirdikten sonra. Bu noktada top-Ium, kabul et-meK gereKir ki, Kenai aogasmm ic;ten J::almhgml bir 01-c;udebozdu.

~unu aikKate aIm Ki, onu.yjlrg,llaoJglmjalanyoKfu!li1Jl~Qgull h

8/7/2019 camus - d

9/100

k.aql ouyougum zaafI itiraf eoeri~. Bu zaafImoan oola-~I suc;:lu)::orumKenoimi, inanrn. I)::i oilirim Ki, niteliKH!;amaIr zevKi insanrn a)::aKlannrn ille oe Kirli olmasIll]gerektirmez. Bi

8/7/2019 camus - d

10/100

mumuzun bu tiir bir yok etme icin orgutlenrnis oldugu-na dikkat etmediniz m i? Brezilya irrnaklarindaki 0 ku-cucuk baliklardan soz edildigini her hal de isitm issiniz-dir, hani binlercesi ihtiyatsiz yuzucuye saldiran, birkacsaniyede onu kucuk 10kmalarIa yiyip bitiriveren ve or-tada tertem iz bir iskeletten baska bir ey birakrnayanbahklardan? Iste boyledir onlann orgutlenmesi. 'Temizbir yaama razi rm siruz? Herkes gibi?' Evet diyorsunuzdogal olarak. Nasil hayir diyebilir ins an? 'Tamam . Sizitem izlerler. B ir i, bir aile, orgutlenmis bos zaman istebudur.' Ve kucuk disler tene saldinr, kem iklere kadaryer. Ama yanlis soyledim . Onlarm orgutu dememeli .Bizim orgutumuz bu, eninde sonunda: K im kim i tem iz-leyecek!Sonunda ardic rakrrruz geldi iste, Sagh~mza.gvet,g_Q !:iL ~gzmLa.\flpbana. Qqkm r,.cledi. Bu ulkede herkes9pktQT ya daprotesordur. Saygi gostermesini sever on-lar, .iyiliklerinden ve alcakgonulluluklerinden oturu.O nlarda, hie; degilse, kotuluk ulusal bir kurum degildir.A slmda hekim gegilimpen. D ogrusunu bilmek .isterse-niz, avukattim buraya g~ lm ~gen once. Sim diyse cezaeviyarglCIylm . \A ma kendirp.i tarutmama izin verin: jean-BaptisteC lam ence, kulunuz. Sizi tarudigrma s ev indim . Herhald ei adanusiruz? .. A agi yukan rru? Harika yarut! A yru za-manda akilhca; hepim iz her eyde aagi yukanyiz. Sim -di biraz dedektiflik oynamama izin verin. A agi yukanbenim yalm dasm lz, aagl yukan her ~eyi gezip gorm tikIrk yai'oda adam larin deneyim li gozu var sizde, aaglyukaniyi giyim lisiniz, yani bizde oldugu gibi giyinm is-.. siniz ve duzgun elleriniz var. D emek ki bir kentsoylu-. sunuz aagl yukan! Ama incelm is bir kemsoylu! G er-cekten de, art kipindeki fiillerde duraksam ak kulturu-nuzii iki kez kam tliyor, cunku once bu fiilleri taruyor-sunuz, sonra da bunlar sinirlendiriyor sizi. Son olarak10

8/7/2019 camus - d

11/100

da, sizi eglendiriyorum ben, bu ise, ovunmek gibi olma-sin ama, ~izdebellil:>ir fikiraC;;lkl!g!l:>uhlAdugunu~.g.Qg~-riyor, Oyleyse siz aagl yukan ... Ama ne onemi var?Meslekler mezheplerden daha az ilgilendiriyor beni.izin verirseniz, size iki soru soraylm, ama yersiz bul-mazsaruz yarnt verin bunlara. Varlikh rmsimz? Birazrru? Giizel. Yoksullarla paylasnruz mi bunu? Paylasma-diruz. Oyleyse siz benim",~~clu~i) dedigim kisilerdensi-niz. Kutsal Kitabm dediklerini yerine getirmediyseniz,bu size pek bir yarar saglamaz derim. Saghyor mu? De-mek Kutsal Kitabi biliyorsunuz? Dogrusu, ilgimi ceki-yorsunuz benim.Bana gelince ... Kendiniz karar verin, bakalim, ,~.9-yumla, omuzlanmla ve c;;oguzama.p.YIrtlcloldugu sQY-lenen Uyuzumle daha cok bir rugby oyuncusuna ben-ziyorum, degil mi? Arna konusmama bakilirsa, birazin-ce oldugumu kabul etmek gerekir. Paltomun tuyunusaglarrus olan deve herhalde uyuzmu. Buna karsilik nr-naklanm bakimli. J?en de okumus yazml bir insarum,yine de, yalrnzca yuzunuze bakarak icimi dokuyorumsize. Son olarak, iyi tavirlanrna ve guzel dilime karsm,Zeedijk gemici barlanrun bir gediklisiyim ben. Pekala,merakiruz bitsin aruk, Benim meslegim c;;iffeyuzlu, 0kadar, npki yaranlis gibi. Soylernistim, cezaevi yargIcI-ylm ben. Bir tek t:y. a~lk b~!lim durumumda, hicbirvarhgIIll yok, Ev:et"umanmda zengindim, hayir, baska-larry la hicbir eyipaylamadlIl1. Neyi karutlar bu? Be-nim de bir Saduki oldugumu ... Limandaki canavar du-duklerini duyuyor musunuz? Bu gece sis var Zuyder-zee'nin uzerinde.

Gidiyor musunuz hemen? Sizi alikoymussam bagl-layin beni. izin verirseniz, ben odeyeyim hesabi, Me~i-co-City'de evimde sayilirsirnz, sizi burada agirlamaktan'son derece mutlu oldum. Yann kesin olarak burada ola-'caglI~, her aksamki gibi ve davetinizi minnetle kabul

11

8/7/2019 camus - d

12/100

edecegim, Y olunuz ... Pekala ... Limana kadar size esliketmemde sakmca var rru, boylesi daha kolay olurdu da?Oradan, Yahudi mahallesinin cevresini dolasarak, cicekve gumburtulu mi.iziklerle dolu tramvaylann ge

8/7/2019 camus - d

13/100

bu giizeldavete? Milis askerleri! Iceri girerler evlerinegirer gibi ve bagirsaklanm deserler adamin.

Ah! Bagllaym bayan! Zaten bir ey anlamadi ka-. d in . N asil da kalabalik, oyle degil mi, bu kadar ge\; birvakitte ve giinlerdir dinmeyen bu yagrnura karsm! Cokiikiir ki ardic rakrsi var, bu karanliklarda tek llk.Onun size verdigi alnnsi, bakirsi llgt duyuyor musu-nuz? Ben kentin icinde, aksamlan, ardic rakismm steak-hgmda yurumeyiseviyorum, Geceler boyunca yuruyo-rum, dii kuruyorum ya da habire konusuyorum kendikendime, Evet, bu aksamki gibi, biraz basimzi iirmek-ten de korkuyorum, tesekkurler, cok naziksiniz. Ama\;ok sarhoum; agzlml a\;tlm ml, tiimceler aklY0r. !Buiil-iKe esin veriy:or Dana zaten. Bu narKI seviy:orum Den,IKalommlaroa CIVIlCIvIl clVlloay:an, Kii\;iiciik evler ve su-liar arasmoa sIKIml, sisler, soguK topraKlar ve \;amalligiEi oumalll tiiten oenizle sarmalanml Eu narK!.' Sevi-lforum, \;iinkii \;ift y:onliidiir o. !Burada ve baka y:erde-Sin.

iEIDette! Kaygan Kalammaa onlann aglr aKsaK:aalmlanlll ouy:ougunuz i\;in, altm renKli \;irozlarla vealii y:apraK renginoeKi miicevnerlerle oolu oiiKKanlanarasmoan namal namal ge\;tiKlerini goroiigiiniiz i\;inIKUKUSUZnlann DUaKam ortaoa olCluKlanlll sallly:or-sunuz. HerKes giEisiniz siz oe, Eu namuslu insanlan Eir!(lkar ortagi ve saner toplulugu olarak goruyorsunuz]rP.aralanlll sonsuz y:a~am anslany:la birlikte hesap eden:.IeteK cOKulan oalarmda geni apKalarla oazen ana-wmi) Sersleri almaK olan Kiiler olaraK, oyle oegil mi?:Aloallly:orsunuz. Onlar y:alllmlzda y:iiriirler, dogru, y:i-ne oe, EaKlh Kafalan nereoeoir: KlrmlZI ve yeil oiiKKantabelalanndan dokiilen 0 neon'dan, ardl\; raklsmdan venaneoen olumu siste. Hollanda bir dustur, baYlm,giinoiiz oana Qumanh, gece oana yalolzh oir altm ve ou-man diiiidiir ve gece giindiiz bu dii Loherigrin'le dolu-

13

8/7/2019 camus - d

14/100

3ur, UPKl, oiitiin iilKeae aenizlerin \;evresinae, K:anallarooyunca durmadan donii duran gomiitliik kugulanlllan~hran XiiKseK giaonlu oisikletleri iizerinoe niilyaBrliiilxah kaX1p.giaen kimseler gioi. Onlar oalan oaKlr,rengi Dulutlan i\;inae, aii goriirler, oone oone gioerler,sisin altmsl tiitsiisii i\;inae uxurgezercesine aua eaen~arUK oraoa oegilleroir. Binlerce Kilometre otexe, uzaI