Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 12.

8/6/2019 Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 12.

http://slidepdf.com/reader/full/caillau-guillon-joannes-chrysostomus-opera-omnia-1835-volume-12 1/539



COLLECTIOSELECTA

SS. ECCLESI^ PATRUM

PATRES QUINTI ECCLESIJE S.ECULI.

S. JOANNES CHRYSOSTOMUS.

XIL



m 3 1997.

972Z



S. P. N. JOANNIS

CIIRYSOSTOMI

ARCHIEPISCOPI CONSTAIMTINOPOLITANI

OPERUM

PARS I.

HOMILI./E IN SCRIPTURAM.

CLASSIS IL

HOMILLE IN NOVUM TESTAMENTUlVf.

COMMENTARIUS IN ACTA APOSTOLORUM.

LXXXI.



S. JOANNIS CHRYSOSTOMI

CONSTANTINOPOLITANI

ARCHIEPISCOPI

COMMENTARIUS IN ACTA APOSTOLORUM.

»%VVVVVV VV\ VVVVVVVVVVVVVVV\lVVVV«VVVVVVVV^V^VV\ VVVVVVVX\VVV\^\/VVVVVVVXXvvvvvx vv^v^

HOMILIA I.

CAPUT L

Primum quidem sermonem feci de omnlbus, o Theophiie,

quce coepit Jesus facere et docere. Usque in diem, qua

praecipiens Apostohs per Spiritum sanctum, quos elcgit,

assumptus est*.

I. Multi perlnde ignorant an hic liber extet, et q«is sit

ejus auctor : quae mihi potissimum causa fuit ut hoc opus

aggrederer, quo hujus rei ignaros instituerem, nec tantum

thesaurum latere sinerem. Non minus enim nobis, quam

ipsa EvangeHa, utilis esse poterit : tanta nlmirum plenus

estphilosophia, tanta dogmatum sincerltate, miraculorum-

que copia, eorum maxime, quae a Spiritu sancto patrata

sunt. Ne itaque deinceps hunc librum proetercurramus

sed eum magna accuratione exploremus. Etenim ea, quce

Chrlstus in Evangeliis praedixit, hic opere complela videre

est : veritatem ex rebus ipsis splendentem, Discipulosque

post acceptum Spiritum sanclum in meHus longe commu-

» Act. l , l, -2,

1.



4 S. JO. cerVsostomi archiepiscopi c. p.

tatos. Nam quae a Christo audierant dicente : « Omnis qui

»crediderit in me, signa, quae ego facio, et ipse faciet, et

»his majora faciet*p)et ea qua^ pracdixit Disclpuhs, quod

antc pra3sides et reges duccndi essent^, quod in synagogis

llagellandi, quod intolerabilla passuri, et hls omnibus

superiores futuri essent, quod item EvangeHum pra^dlcan-

dum foret in universo mundo; haec, inquam, omnia accu-

ratissime completa in hoc libro ccrnere est; necnon hls

plura , quae cum Discipulis versans Dominus dixerat. \ ide-

bisque hic Apostolos ceu volucrcs per terram et maria

discurrentes : iliosque olim timidos et rudes , in ahos ho-

mlnes repcnte mutatos, diviliarum contemptores, gloria,

ira, concupiscentia caiterlsque omnibus supcrlores effectos :

multam videbis inter ipsos concordlam ,* nullam invidlam,

ut olim , nuUam ob prlmatus desiderium contentionem :

sed omnem in iUIs virtutem diligentcr cuUarn, charltatem-

que eximie fulgcntem : de qua multa ipsis praeceperat di-

cens : « In hoc cognoscent omnes quod Discipuh mei sitis,

» si dilexerltis inviccm^ » Quin et dogmata quaedam in hoc

libro reperire licct, qux nisi scriptus ille fuisset, nulli ita

perspicua et pLina fuissent: imo etiam id quod est salutis

nostrai caput, tam secundum vitam et mores, quam se-

cundum dogmata,occultum obscurumque esset. Maxima

pars autem libri, Pauh gcsta sunt, qui plus omnlbus labo-

ravit : cujus rei causa est, quodis, qui hunc librum scrip-

sit beatus Lucas, cjus esset Discipulus : cujus virtutcm

tum ex ahls muUIs cernerc est, tum maxime quod doctori

suo indesinenter hoeserit. Itaque cum Demas ct liermoge-

nes ipsum reUquissent, aUerquc In Galallam, aller in Dal-

matlam abiisset, audi quid de illo dlcat: « Lucas solus me-

» cum est'' ; » et Gorinthlls scrlbcns dc iUo ait : « Gujus laus

' Joan. XIV, 12. — ' MuUh. x, i8. — ^ Joan. xiii, 55. — 4 2 Tim.

IV, II.



IN ACTA APOSTOLORIM. HOM. I. 5

»est In Evangelio per omnes Ecclesias* ; wet ciim dixit :

« Yisus est Ccpha3, deinde duodecim; »cum ait vcro, «Se-

» cundum Evangelium quod accepistis^, » de Lucoe Evange-

lio loquitur; ita ut non aberraverit, si quis ipsi hoc opus

ascripserit : cum ipsi dico , Christo dico. Quod si quis

dixerit : « Cur non omnia scripsit qui usque ad finem cum

ipso semper fuerit? » Respondebimus hoec satis fuisse iis,

qui animum adhibcre vellent : illosque iis semper incii-

buisse , quae magis urgerent ,

neque iUis tantum fuisse

scribendi studium ; multas quippe non scriptas traditiones

dederunt. Omnia itaque hoc in hbro admiratione digna

sunt; maximeveroilla verborum demissio, qua, suggerentc

Spiritu sanclo, de oeconomia loquentes usi sunt Apostoh*.

Idco cum tot tantaque de Christo narrent; pauca de Divi-

nitate ejus dixerunt ; longe plura vero de humanitate, de

passione, de resurrectione, de ascensionc. Nam hoc inte-

rim quaerebatur, ut crederctur ipsum resurrexisse et as-

cendisse in coelos. Quemadmodum igitur ipse Chrislus

imprimis ostendere curabat se a Patre venisse; ita et hic

narrat ipsum resurrexisse, assumptum fuisse , et ad iUum

rediissc, a quo venerat. Nisi enim hoc prius creditum fuis-

set; muhoque magis post quam accesserunt resurrectio et

assumptio, totum dogma Judaeis incredibile visum fuisset.

Quapropter sensim et paulatim eos ad subhmiora ducit.

Athcnis ^Tro hominem eum simpHciter vocat Paulus%

nihil amphus addens : et jure quidcm. Etenim si ipsum

Christum , de sua cum Patre aequaHtale loquentem\ saepe

lapidare tentarunt, ipsumque blasphemum ideo vocarunt,

vix illum sermonem a piscatoribus accepisscnt, cum maximecrux praecessisset.

II. Et quid de Judaeis loquar, quando ipsi quoquc Dis-

» a Cor. Tiji, i8. — » Id. xv, i et 5. — ^ Act, xvn, 3i, — 4 Joan,



O S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

cipuli, ciim suLlimiora audircnt dogmala, saepe turbati et

ollensi sunt ? Ideo dicebat : <(Multa habco vobis dicere, sed

))non potestis portare modo*. » Si illi non poterant qui

tanto tempore cum ipso erant, qui tot arcanorum consor-

tes erant, et tot viderant miracula, quomodo homines

recens avulsi ab aris, ab idolis, a sacrificiis, a felibus, a cro-

codilis; hic enim erat gentilium cultus; qui a caeteris malis

tunc primum abducti fuerant, sublimia statim dogmatum

verba accepissent? quomodo etiam Judaei, qui quotidie

discebant et instituebantur a lege : «Audi Israel, Dominus))Deus tuus, Dominus unus est, et proeter eum non est

L » alius^, )) qui ipsum viderant cruci affixum ; imo qui cruci-

fixerant et sepelierant, neque ipsum resuscitatum viderant,

audientes eumdem ipsum esse Deum et Patri aequalem,

non omnino resiliissent, ac recessissent? Ideoque paulatim

ct sensim illos ad majora ducunt, et sese multum ipsis at-

temperant. Lberiore vero Spiritus gratia fruuntur, et ma-

jora, quam Christus fecit, in ipsius nomine faciunt ; ut

iitrinque ipsos humi jacentes erigant, et ut resurrectioni

fidem habeant. Hic quippe liber imprimis est resurrectio

nis demonstratio : qua credita, cnetera facile succedunt.

Argumentum ergo et scopus hujus libri, ut summatim di-

cam, hic potissimum est. Audiamus demum ipsa prooemia.

« Primum quidem sermonem feci de omnibus , o Theo-

»phile, quae ccepit Jesus facere et docere'. » Cur illi Evan-

gelium in memoriam revocat ? Ut accurationem suam

ostcndat. Nam initio illius operis dixit : «\ isum est et mihi

«assecuto omnia a principio diligenler, ex ordine tibi

» scribere*. » Nequc suo conteutus testimonio, totum rclbrt

ad Aposlolos diceus: «Sicut Iradiderunl nobis, qui ab ini-

» tio ipsi viderunt, ct ministri fuerunt sermonis^ »Idcirco

» Joan. XVI, 13. — » Deul. vi, 4. — ' Act. 1, 1. — < Luc. i, 5. —« Ibid. 3.



IN ACTA AP06TOLORUM. HOM. I. ^

poslquam sermonl fidem ibi conciliavit, hic alia confirma-

tione opus uon habet; cum Theophilus jam persuasus, ac

per illud opus de accurata rei veritate institutus esset. Et-

enim cui habita fides est scribenti quae audierat, mullo

magis credendus est, cum ea scribit, non quae ab aHis ac-

cepit, sed quae vidit et audivit. Nam si ea, quae de Christo

dicta sunt, inquit, accepta habuisti, muUo magis accipies

ea, quoe de ApostoHs dicturus sum. Quid igitur ? An histo-

ria tantum hoc opus et Spiritu vacuum est? Nequaquam.

Quo pacto ? quoniam ea, quae ipsi tradiderunt ii, qui viderant

et ministri sermonis fuerant, ex Spiritu erant. Et cur non

dixit : « Sicut tradiderunt nobis, qui Spiritu sancto dignati

erant, »sed, « Qui ab initio viderunt? wQuia hoc maxime

fidem facit, cum ab iis ipsis qui viderunt narratur; illud

vero arrogantiam et fastum prae se tuhsset apud insipientes.

Ideo Joannes dicebat ; « Ego vidi et testimonium perhibui,

«quiahic est Filius Dei*. » ChristusverosicalloquiturNico-

demum adhuc rudiorem : «Quod scimusloquimur, et quod

«vidimus testamur, et testimonium nostrum nemo acci-

»pit^. » Ac rursum oslendens multa ex oculorum testimo-

nio dici, Discipuhs dicebat : « Et vos testificamini de me,

»quia ab initio mecum estis '. » ApostoH quoque saepe ita

loquuntur : «Testes noset Spiritussanctus, quem deditDeus

» credentibus in se\ » Postea vero Petrus, ut resurrectioni

fidcm faciat , diclt : « Qul manducavlmus et biblmus cum

»illo^. » FacIHus enlm eorum testlmonium admittebant,

qui versati fuerant cum illo, quod adhuc longe abessent a

nolitia Spiritus. Quamobrem Joannes iuEvangeho dicebat

se vidisse% de sanguine et aqua loquens, oculatum testi-

monium ut maximum ponens ; etlamsi oculis certiora slnt

ea quae a Spiritu proficiscuntur ; sed non apud incredulos.

> Joan. I, 54. — a Id. III, 11. — 3 Id. XV, 27. — 4 Acl. w, 52. — ^ Id.

X, 4i»— 6 Joan, XIX, 35.



8 S. JO. CflRYSOSTOMI ARCMIEPISCON C. 1>.

Quodvero SpiritusparlicepsLiicas fuerit, exmultis pcrspl-

cuum est; lum ex signis, qua3 tunc fiebant, tum quod illo

tempore quilibet Spiritus essent participes ; tum ex Pauli

teslimonio : « Cujus laus est in Evangelio*, » inquit; tum ex

ordinalionis calculo; post illud enini addit : « Sed et ordi-

» nalus est ab Ecclesiis comes percgrinationis nostrae in hanc

» 2;ratiam, quae ministratur a nobis^.

III. Et vide quam sit a fastu alienus. Non enim dicit

« Primum Evangelium, quod evangelizavi ; » sed, « Primuui

» sermonem feci, » se majorem esse putans Evangelii appella-

tionem : etiamsi illum inde Apostolus celebret dicens :

«Cujus laus est in Evangelio. »Sed ille modeste sic loqui-

ttir : « Primum quidcm sermonem feci de omnibus , o

» Theophile, quae coepit Jesus facere ct docere ; » non sim-

pliciter de omnibus , sed a principio ad fmem usque :

« Lsque ad diem, inquit, quo assumptus est. » Atqui Joannes

declarat non posse omnia scribi : iit enim hoc ostendat,

postquam dixerat : « Quse si scribanlur singula, nec ipsum

» arbitror mundum posse capere, » adjicit : « Eos, qui scri-

sbendi sunt, libros'.»Quomodo igitur, inquies, hic de

omnibus loquitur ? At non dixit : « Omnia , » sed , « De

»omnibus : » ac si quis dicat summatim et in genere; aut

de omnibus,quae

competuntet urgent. Deinde oslendit

quae sint illa omnia, quae coepit Jesus facere et doccre; mi-

racula nempe et doctrlnam subindicans. Neque hoc tan-

tum, sed quod etiam faciendo docerct. \ide antem ilhus

benignum apostolicumquc animum. Vcl unius hominis

causa iianc suscepit accuratam operam, ut totum Evange-

lium scriberet. « Ut habeas, inquit, corum, de quibus

«erudituscs, scrmonum veritatcm''.» Audieratenim Chris-

lum dicenlem : « iNon est voluntas Patris mei ut pereat

» 1 Cor. viii , i8. — • Ibid. 19. — ' Joan. xxi , 55. — 4 Luo.

} > 4t



IN ACTA APOSTOLORTJM. HOM. I. 9

»imus ex his pnsillls*. » Et cur non unum librnm fecit nni

Theophilo mittendnm ; sed in dno partltus est argnmenta ?

Perspicnitatis causa , et ut intermissionem daret anditori.

Alioquin vero distincta sunt ambornm argnmenta; consi-

deres autem vehm quomodo Christns per opera dictis suis

fidem conciliarit. Admansuetndinem hortabatur, dicens :

« Discite a me quia mitis sum et humiHs corde^. » Doce-

batpaupertatem, ct illam per opera exhibcbat : nam « Filius

7)hominis non habet nbi capnt snum reclinet * , » inquit

jubebat rnrsnm inimicos dihgere : hoc in cruce docnit

cum pro crucifigentibus precatus est. Dicebat : « Volenti

'«tecum in judicio contendere et tnnicam tuam toUere ,

» dimitle ei et pallium ''

: » ipse vero non solnm vestimenta,

sed etiam sanguinem sunm dedit. Sic etiamDiscipulos suos

facere jussit. Quapropter dicebat Paulus : « Sicut habetis

wformam nostram \* Nihil enim frigidius doctore , qui

verbis tantum philosophatur : neqne enim hoc doctoris

cst , sed hypocritae. Idcirco Apostoli primnm exemplo

hinc verbis docebant ; imo non verbis opus habebant,

opcribus ipsis clamantibns. Neque aberraverit si quis pas-

sionemejusactionemvocaverit : patiendonamquemagnum

'\illud mirabileque opus edidit , quo mortem solvit , ac reli-

qua omnia peregit. « Usque in diem, quapraecipiens Apos-

» toUs per Spiritum sanctum, quos elegit, assumptus est". »

Per Spiritum proccipiens, id est, spirituaHa apud ipsos lo-

quens praecepta, nihilque humanum. Vel hoc ergo dicen-

dum; velquodperSpiritumipsispraeceperit. Videsquomodo

adhuc de Christo humiHterloquatur, ut et ipse de se ipso

loquebatur dicens : « Si antem ego in Spirilu Dei ejicio

«daemonia^ ?»Etenim Spiritus sanctus in illo templo ope-

rabatur. Quid autem praecepit? « Euntes docete omnes

• Malth. XVIII ,14. — » Id. xi , 29. — ' Id. vii, 20. — 4 Id. v, ^o. —'fhilip. III, 17. — .'' Acl. I, 2. — 7 Mallh, xii, 28, 19.



lO S. JO. CURYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

i>gentes, baptizantes eos in nominc Patris et Filii et Spi-

» ritus sancli ; docentes eos servare omnia quaccumque man-

))davi vobis*. » Magna laus Apostolorum , cum taba ipsis

commissa sint, nimirum totius orbis sabis; cinn cliam

verba Spiritu pfena essent : id quod subindicans dicebat

«Pcr Spiritum sauctum;»id est, verba, quse locutus sum

vobis, Spiritus sunt. Hoc porro dicit ut auditorem ad con-

cupiscentiauitrahatdiscendi praeccpta : Apostolisquefidem

conciliat : siquidcmea, quai sunt Spiritus, locuturi sunt,

necnon prfcceptaCbrlsli.

Cumpraecepisset, inquit, «As-

»sumptus est. » Non dixit : «Ascendit; » quia de illo ut de

hominc adhuc loquitur. Post rcsurrectionem quoque for-

lasse Discipulos docuit. Scd hoc totum tempus uemo nobis

accurale exphcavit. Vcrum huic rei magis immoratur

Joannes , quam ca^teri, ut hic quoque : sed nuUus omnia

cUu'e recensuit : ad aUud quippe festinabant. Haec porro

didicimus per Apostolos, qui ea qua3 audierant retulcrunt.

« Quibus ct praebuit sc ipsum vivuin ^ «Locutus ante de

assumptione, jam deresurrectionc agil. Quia enim dixerat,

« Assumptus est , » ne pulares ilhini ab aHis assumptum

fuisse, subjunxit, « Quibus et pricbuit se ipsum vivum. »

ISam si in majori rc se ipsum exhlbuit , muho magis in

minori.

IV. Vides-nc quomodo clancuhun hvxc magna dissemi-

net dogmata ? « Per dies quadraglnta apparens eis \ »

Neque enim , ut ante resurrectionem , semper cum lihs

erat. Observa autem non dixlsse illum , « Quadraginla

» diebus, » scd, «Per dies quadraginla. » Adveniebat enim ,

ct avolabat rursum. Quare ? Anlmos illorum ad aUiora

ducebat , nec sincbat illo perinde erga sc aflici atqueantca. Nec sine causa hoc agebat ; sed utrumque dihgenter

pra^parans, ut resurrectio crederetur, et utmajor ipse pu-

' Mallb. xxviu, i^. — » Acl. j, 5. — ^ Ibid.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. I. II

taretur esse ,quam homo. Atqui hcnec erant inter se con-

traria : ut enim resurrectio crederetur , humana muha

fieri oportebat ; ut aUerum vero firmaretur, non item. Atta-

men utrumque opporluno tempore factum est. Cur autem

non omnibus, scd Apostohs tantum apparuit? Quiamuhis

idphantasmayisumfuisset, quiarcanummysterii nonnove-

rant. Si enim ipsi DiscipuH non credebant initio et turba-

bantur, tactuque manus opus habebant, necnon mensa

communi, quomodo vulgus affectum fuisset? Quapropter

ex miracuhs indubitatam reddit resurrectionem ; ita ut

non ilhs tantum lunc temporis hominibus , sed omnibus

postea certa forct resurrectio. Quod enim in iUis effece-

runt conspecta signa, hoc in posteris omnibus per fidem

fulurum erat. Ideo hinc incredulos argumentis impetimus.

Sinon resurrexit, sedmortuus manet, quomodo innoraiue

ejus Apostoli signa fecerunt ? At non fecere miracula?

quomodo ergo gens nostra constitit? Non enim huic veri-

tati obsistent , neque pugnabunt contra ea , quje sub con-

spectum cadunt. Itaque quando dicunt non facta fuisse

miraeula , tunc magis sese confundunt. Hoc enim maxi-

mum esset miraculum, si sine miracuHs totus orbis accur-

risset , a duodecim pauperibus et illitteratis hominibuscaptus. Neque enim pecuniis, non verborum sapienlia ,

non allo slmili modo piscatores vicerunt ; ut vel invitl

confiteantur divinam in illis esse virtutem : neque enim

humanae vires talia unquam facere potuerint. Ideo ille

quadraginta diebus mansitpostresurrectionem; tamlongo

conspectus sui spatlo rei veritatem comprobans , ne id

quod videbatur, phautasma esse putarent. Neque his con-

tcntus, mensam etiam addidit, id quod etiam postea dicit.

«Et convescens cum illis*. ))Hoc autem ipsi Apostoli sem-

per in resurrectionis argumentum sumpsermit dicentes :

1 Acl. j, 4.



i*

li S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOM C. P.

» Qiii mandiicavimus et bibimus ciim illo *. » Quid autem

apparens fecerlt, per sequentia ostendit dicens : «Apparens

)» illis, et loquens de regno Dei. » Quia rero dejecti animis

erant et lurbati ob ea, quae facta fuerant, atque ad magna

deinceps exituri erant certamina, sermone circa futura ha-

bito recreans illos, « Praecepit ab Jerosolymis ne discede-

»rent, sed cxpectarent promissionemPatris^ «Primo Gali-

laeam deduxerateos adhuc formidantes et trementes, utcum

liberlatc dicta audirent. Deinde cum audissent , et in his

quadraginta dies essent versati , « Prrecepit eis ab Jeroso-

))lymis ne discederent. » Quare? sicut milites in agmina

irrupturos nemo sinit exire, donec armati fuerint; neque

equos ex carcere exilire , prius quam anrigam nacli sint;

sic ncque illos anle adventum Spiritus sancti in acie com-

w{ psrere permisit , ne facile a multis caperentur : neque

H' propterea tantum; sed quia multi crant illic credituri. Ad

haec vero, ne quidam dicerent ipsos , missis notis et con-

lltribulibus suis, ad extraneos ostentationis causa migrasse;

*idcirco apud eos ipsos

, qui Jesum occiderant, signa prae-

bent resurrectionis , apud eos , inquam, qui crucifixerant,

qui sepeh'erant, in ipsa urbe ubi facinus impium patratum

fuerat ; ita ut extranei omnes hinc obmutesccre cogcrentur

Cum enim ii, qui crucifixerant, inter credentes compare-

rent ; hinc certe et crucis et tam iniqui facinoris certum

indicium , et resurrectionis magnum ducebalur argumen-

tum. Deindc nc dicerent : « Quomodoergo poterimus inter

lam multos homines nefarios ct homicidas degere, nos qui

ila pauci et viles sumus ; » vide quomodo hanc angustiam

cxpediat ct solvat dicens : « Sed expectarcnt promissio-

»neni Patris : quam audislis a mc. » Et quandonam, in-

quies , audicrunt ? Cum diccret : « Expedit vobis ut ego

» vadam. Si enim non abiero , Paraclctus non venict a^

» ^cl. .x,4, — ' Id. I, 4,



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. I. l3

5)VDs* ; »et rursum, « Ego rogabo Patrem, et alium Para-

»cletum mitLet vobis, ut maneat vobiscum^.»

V. Et cur non Ghristo praesente , vel non statim post

<3Jus discessum , advenit Spiritus; sed Christus quadrage-

simadieascendit;Spiritus vero advenit cum complerentur

dies Pentecostes? Ac, si nondum advenerat ille,quomodo

Christus dicebat: « Accipite Spiritum sanctum^? » Ut illos

capaces redderet atque idoneos accipiendo Spiritui. Si

enim Angelum visurus DanielS dissolvebatur,multo magis

hi id passuri erant, tantam accepturi gratiam. Vel hoc di-

cendum est; vel quod rem futuram ut jam factam diceret;

nt cum ait : « Calcate supra serpentes et scorpiones , et

»supra omnem virtutem inimici^ » Cur autem non tunc

statim advenit ? Oportebat cos rei desiderio teneri , atque

ita gratiam accipere. Ideo postquam ille discesserat, Spi-

ritus advenit. Si illo prtesente venisset , non in tanta ex-

pectatione fuissent : idcirco neque statim post ascensio-

nem ejus advenit, sed post oclovel novem dies. Ita et nos

lum maxime excitamur erga Deum, cum in necessitatc

constituti sumus. Ideoque Joannes tunc mittit Discipulos

suosad Christum , quando illo opus habituri erant, Joanne

in carcere degente. Alioquin vero oportebat in ccelo com-

parerc naturam nostram , et perfectam reconcihalionem

fieri , ac tum venire Spiritum, puramque percipi volupta-

tem. Nam si, Spiritu prajsente , Dominus abiisset, illevero

mansisset, non tanta fuisset consolalio; Christo enim

admodum haerentes , ab illo aegre divulsi fuissent. Unde et

consolans illos dicebat : « Expedit vobis ut ego vadam^ »

Ideo missionemSpiritus

per aliquot dies differt, ut ali-

quandiu moesti, et, ut dixi, in necessitate constituli,

plena et pura fruerentur voluptate. Si vero minor esset

» Joan. XVI, 7. — » Id. xiv, 16. — 3 Id. xx, 22. — 4 Dan. viii , 17. —5 Luc. X, 19. — 6 joan. XTJ, 7.



*

l4 S. 30. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPl C. P.

Filio Spirltus, non fuisset suificiens consolatio; quomodo

enim dixisset : « Expedit vobis ? » Ideo major illi doctrina

reservata est , ne illum minorem putarent. Consideres

velim quantam illis necessitatem imposuerit manendi Je-

rosolymis , cum promisisset se illic Spiritum praebiturum

esse. Nam ne rursum post assumptionem ipsius fugerent,

hac expectatione , ceu vinculo , illos omnes ibi retinet.

Postquam autem dixit : « Lt expectarent promissionem

» Patris ,quam audistis a me , » subdit : « Quia Joannes

»quidem baptizavit aqua, vosautem baptizabimini inSpi-

» ritu sancto non post multos hos dies*. » Ostendit demum

quantum intersit Joannem inter et ipsum; jam non adum-

brate ut antca ; nam obscure admodum lecutus fuerat

quando dixit : « Qui autem minor est in regno coelorum,

• major est illo^ : » sed nunc manifestius : « Joannes, in-

»quit,^baptizavit aqua, vos autem baptizabimiai in Spi-

»ritu sancto. » Non jam utitur testimonio; sed personamtantum memorat, in memoriam revocans ea, quae prius

dixerat, significatque ipsos jam majores esse Joanne : si-

quidem in Spiritu et ipsi baptizaturi erant. Non dixit : « Vos

«ergo baptizo in Spiritusancto ; » sed, « Baptizabimini, » do-

-cens nos humilitatem. Nam ex testimonio Joannis, palam

lerat ipsum baptizaturum esse; dixit enim : « Illc vos bap-

j) tizabit in Spiritu sancto et igne' : » ideoque ilhma unum

memoravit. Evangelia igitur historia sunt eorum , quae

Christus feclt et dixit; Acta vero, eorum, qux ahus Para-

cletus dixit ct fecit. lllc namque jam oHm multa operaba-

lur, sicut etiam Ghristus nunc operatur , et olim quoque

-operabatur; sed tunc per temphmi, nunc per Apostolos.

Ettunc quidem in virgineum uterum vcnit, et templum

lormavit ; nunc autem in animas venit apostohcas : tunc in

specic columbne , nunc in specie ignis. Quare ? Illic man-

» Act. 1,5, — « MaUh. xi, 1 1 . — ' Luc, in, 16.



IN A.CTA APOSTOLOHtJM. HOM. I. l5

suetudlnem exhibebat, hic vero ultlonis severitatem. Ju-

dicium autemopportune commemorat. Cumenimpeccata

condonanda erant, mnlta opus erat mansuetudine. Quia

vero donum consecuti sumus, jam tempus est judicii et

examinis. Quomodo autem dicit, « Baptizabimini, » cum

aqua nonessetin coenaculo ? Quia Spiritus est, per quem

aqua operatur : quemadmodum Ghristus unctus fuisse di-

citur, licet nunquam oleo unctus fuerit , sed Spiritum ac-

ceperit. Alioquin vero ipsos aqua baptizatos fuisse reperire

est, et in diversis temporibus. Apud nos enim utrumque

uno eodemque fit tempore , tunc autem diversis tempori-

bus. Initio namque a Joanne baptizati sunt, nec mirum

est. Nam si meretrices et publicani ad illud baptisma vene-

runt; multo magis ii, qui postea a Spiritu baptizandi

erant. Deinde, ne dicerent rem in promissis semper esse ;

nam multa hac de re dicta fuerant ; neve putarent opcra-

tionem esse sine re aliqua , illos ab hac suspicione abdu-

cens , ait : « Non post multos hos dies : » neque indicavit

quando , ut semper vigilarent ; sed brevi futurum dixit,

ne animo deficerent; nec addidit quando , ut semper vigi-

les essent. Neque hoc tantum modo illos ad credendnm

inducit scilicet per brevitatem temporis; sed etiam cum

dicit : « Promissionem quam audistis a me ; » id est : « Non

nunc vobis tantum dixi , sed jam promisi, quae omnino

facturus sum. »QuId ergo miraris si diem consiimmationis

non dicat, qui hunc vicinum diem noluit indicare? Idquc

jure merito , ut nimirum expectando vigilarent ac solliciti

essent.

VI. Non potestenim, non potest, inquam, gratia frui

qui non vigilat. Annon vides quod dicat Elias discipulo

(; Si videris me , cum assumar, erittibi sic* ;»id cst, con-

linget tibi hoc quod postulas ? Christus quoque solebat

« 4 Reg. n , 10.



l6 S. JO, CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

accedentibus dicere : « Credis?» Etenim nisi rei datae ad-

niodum ha^serimus , beneficium non valde sentiemus. Sic

ct Paulo noustalim data est gratia ; sed triduum intercessit

quocaecus erat, atque inlerim luetu

purgabatur et prae-parabatur. Qucmadmodum enim qui parpuram tiogunt,

prius quibusdam aliis prceparant id quod tincturam ac-

cepturiim est, ne flos evanidus sit ; ita hic quoque Deus

prius sollicitam animam pra?parat , et tunc gratiam

infundit. Idclrco non statim Spirituin misit , sed in

Pentecoste. Quod si quis dixerit : « Cur nos non hoc

tempore baptizamus ? » rcspoudebimus gratiam eamdemtunc fuisse quffi nunc est : sed menteui sublimiorem nunc

esse, quod jejunio praeparetur. Pentecostes vero tempus

habet aliquam rationem non ineptam. Quaenam illa est?

existimaverunt patres nostri baptisma esse frenum ido-

neum malac concupiscenticne , magnamque doclrinam con-

tinere , ut vel tcmpore deliclarum temperantes simus. Ac

si ergo cum Christo epulemur, mcnsae ejus consortes , ne

quid temere laciamus; sed in jejuniis, precibus et tempe-

rantia multa degamus. Nam siis, qui saecularem quamdam

praefecturam aditurus est, sibi parat quidquid ad vitam

pertinet; et ut dignitatem quamdam assequatur,pecunias

impendit , tempus consumit , et sexcentos subit labores

quo nos digni fuerimus supplicio,

qui cum tanta socordia

regnum coeloium adimus, neque antequam assequamur

soUiciti, et post acceptum ignavi ? Ideo euim postquam

accepiuius, segncs suinus ,quia antequam accipcrcmus

non vigilavimus. Idcirco mulli postquam acceperunt

prolinus ad priorem vomitum redierunt , pejores sunt ef-

fecti, et gravius sibi supplicium attraxerunt, a prioribus

liberati peccatis : hincque magis judicem ad iram conci-

tarunt, quod a tanto sokiti morbo , ne sic quidem reslpue-

rint; scd ilUul passi siut quod paralytico comminalus est

.



IN ACTA APOSTOLORUM. UOM, I. ly

Christus dicens : « Ecce sanus factus es, noli amplius pec-

» care, ne quid tibi deterius contingat *: » Quod de JudacTs

praidixit, ostendens ipsos ingrati animi causa intolerabilia

passuros esse ; « Si non venissem et lociitus fuissem eis ,

»peccatumnon haberent ^. »Itaque posthac dupla et qua-

drupla sunt peccata. Quo pacto ? Quia post collatum ho-

norem ingrati sumus et improbi. Quapropter uihil nobis

proficit lavacrum , ut mitius puniamur. Animadverle

porro , in gravia peccata quis incidit ? vel caedem, vel

aduherium , vcl aliud quidpiam deterius admisit ? haec per

lavacrum remissa sunt ; nullum quippe est, nuhum est

certe peccatum, nulla impietas, quae huic dono non ce-

dat : divina quippe est gratia. Piursum machatus est quis

et occidit? primum quidem adulterium sokitum est, et

casdes condonata , neque revocatur : dona quippe Dei et

vocatio ejus sunt sine pcenltentia ^. Sed pro iis, quaepost

baplismum perpetrata sunt, tantas damus pcenas, quantas

si illa revocata non fuissent, imo longe majores. Non enim

jam simplex est peccatum , sed duplex et triplex. Quod

autem horum major sit ultio , audi quid dicat Pauhis :

« Irritam quis faciens legem Moysis, sine ulla misericordia

» duobus vel tribus testibus moritur : quanto magis pu-

» tatis deteriora mereri supplicia qui Fihum Jei conculca-

»verit, et sanguinem Testamenti pollutum duxerit , et

» Spiritui gratiae contumeHam fecerit '^ ? » Fortasse mullos

avertlmus ne nunc accipiant baptlsma : verum non ha^c

illa de causa diximus; sed ut qui jam acceperunt, in muUa

maneant temperantia et modestia. At metuo, dicet ahquis.

Si metueres, accepisse utiquc, et servasscs. Verum , in-

quies , ea ipsa de causa non accipio,quod metuam. An-

non metuis sic ex hac vita decedere? Clemens, inquit, est

• Joan. V, i4. — ' Id. xv, 22. — 3 Rom. xi, 29.— 4 Hebr. x,

28 , 29.

LXXXI. 2



20 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

quod in lallbusrebiis lerapus observetis. Etenim eunnchus

ille et barbarusiter agcns, meclia in viacumessct, tempus

non exquisivit* : ncc cuslos carceris ille, inter vinclos

cum maglstrum viderct flagellis caesum et vinctum, et in

carcerc mansurum ^. HIc autem plerique , non in carcere,

non in via constituti, dilTerunt, idque ad extremum usque

vilae halilum.

\ III. Quod si adhuc ambigis num Christus sit Deus :

foris stato, nec divina verba audias, neque inter catechu-

menos te annumeres. Sin confidisjet hoc probe cognoscis,

quid cunctaris? Cur refugis et segnis e? ? Vereor , inquies,

ne peccem ; quod vcro deterius cst non vereris , ne cum

tanlis sarcinis illo abcas ? Non enim par culpa est proposi-

tam gratiam non asscqui, et rem aggressum , frustra co-

natum esse. Dic mihi, si redarguaris, curnon accesseris;

cur non recte rem perfeceris, quid dices?Illic enim forte

allegare posses onus pra^ceptorum et virtutis : hic vero

nihil similc. Gratia enim estgratis dans llbertatcm. Yerum

times ne pecces ? Hoc post baptisma dicilo. Tunc time,

nl serves libertatem , quam accepisti ; non ut tantum do-

num gratis non accipias. Nunc autem ante baptisma pius

es; post baptisma, segnis. Sed tempus Quadragesimae ex-

pectas ? Qua de causa ? Num amplius quid habct illud

tempus? Aposloli namque non in Paschate gratia dignati

siint, sed alio tempore : illa tria et quinque millia non iu

Paschate baptizata sunt , ut neque Cornellus , Eunuchus

etaliiplurimi. INe ilaque tempus cxpeclemus ; ut nc cunc-

lantes et diflerentes , vacui et expertes tantorum bonorum

abeamus. Quantum putatis me discruciari , cum audio

quempiam non iniliatum obiissc , et cogilo intolerabilia

illa supplicia incvitabilemque crucintum ? Rursus quam

angor, cum alios video ad exlremum halilum deductos ,

• Act. viii, 2". — » Id. XVI , 39.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. I. 21

non tamen resipiscere? Ideo multa liunt hoc tanlo dono

indigna. Atcum oporteret gaudere, choreas agere, Inelari,

coronari, cum quispiam initiatur; quando iegroti uxor

audit id a medico statutum fuisse, quasi in magno infor-

tunio plangit, et lamentatur : hinc gemitus et ejulatusper

totam domum(i), ac si damnatus quispiam ad necem du-

ceretur. Ille quoque tunc magis dolet , et si a morbo con-

valescat ,gravius crucialur, ac si magno affectus essct

damno. Quiaenim non erat ad virtutem praeparatus, seg-

niter agit deinceps , ct certamina refugit. Vides-ne quanlas

machinas diabohis apparet, quantum risum, quantum lu-

dibrium? Ab hoc itaque hidibrio nos subducamus, viva-

mus ut praecepit Christus. Ideo baptisma dedit , non ut

slatim abscedamus; sed ut post baptismum viventes fruc-

tus proferamus. Quomodo abeunti, et exciso dices : «Fruc-

tifica?»Non audisti quod fructus Spiritus sit,« Charitas,

Mgaudium, pax ^?))Quomodo igitur contraria eveniunt ?

Etcnim uxor astat higens , cum gaudere oporteret ; liberi

plorant, cum gratulari par esset : is ipse,qui jacet obte-

nebratus , tumultu ac perturbatione plenus est, cum opor-

teret festum agere; in moerore totus, quod fdios orbos

rchnquat, uxorem viduam,

donium desertam. Num sic,

quacso , accedllur ad mysteria? Num sic aditur sacra

mensa? Hseccine ferenda ? Si imperator, missis htteris

yinctos In carcere solvat, gaudlum est ac laetitia : Deus

autem mitlit Spiritum de coells , non pecuniae reJiquias,

sed universa peccata condonans, omncsque higetls et in-

gcmiscitls? Quae est haec inaequaHtas? Nondum enim

dico, quodmortuisinfusa sit aqua, etquod sancta projecta

sint in terram : non enim nos in causa sumus ; sed ingrali

quidam. Proinde rogo ut, omnibus omissis, nosmetipsos

convertamus , et cum omni alacritate ad baptismum acce-

» Galal. Y, 22.



i2 s7 jo. CHRVsosTOMi ARcniEPiscopi c. p7

damus; nt ciim in prcTsenti vita magnam exhibuerimus

diligentiam, futuram consequamur fiduciam , fjuam nos

omnes assequi contingat gratia etbenignitate Domini nos-

Iri Jesu Christi , cui gloria et impcrium in saecula saecu-

lorum. Amen.

HOMILIA II.

CAPUT T.

Igitur qui convenerant , interrogabant eum dicentes :

Domine, si in tempore hoc rcstitues regnum Israel * ?

I. Discipuli interrogaturi simul adeunt, ut multitndinis

reverenlia responsionem obtineant. Sciebant id quod nu-per dixerat Jesus : « Ncmo novit diem^, » repellentis fuisse

ncque ignorantis , sed diflerentis responsionem. Unde rur-

sus accedunt, et interrogant. Non autcm interrogassent,

nisi id vere persuasum habuissent. Quia enim audierant sc

Spiritum sanctum accepturos esse, ut jam digni id vole-

bant ediscere , jam parati ad libertatem obtinendam. Non

enim volebantsein periculaconjicere, scd potiusrespirare,

eo quod non exigua essent qu?c illls contigerant, sed de extre-

mis periclitati essent. Niliil igitur de Spiritu locuti , sic in

terrogant : « Dominc , si in tempore hoc restilues rcgnum

» Israel. » Non dixcrunt :« Quando? ))scd,« An nunc ? »

adco desiderabant diem cognoscerc. Ideo multo cum ho-

nore adeunt. Puto autem illos non claro novisse quodnam

essct illud regnum. Nondum enim Spiritus illos docuerat.

Nec dixerunt : « Quandohaec crunt?»sedquid?«Si in tem-

» Act. 1,6. — » Mallh. xxiv, 56.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. II. 2 3

»pore hoc restitues rcgnum Israel? » Utpote quod jam

exciderat. ILnec ita sciscitantur, quia erga sensibilia adhuc

afTecti erant, etsi non quantum antea. Nondum enim me-

liores facti erant. Sic dcmum hi majora de illo imagina-

bantur. Quia igitur ad altiora provecti erant, et ipse su-

blimius eos alioquitur. Non jam cnim ita dicit illis :

« Neque FiHus diem novit *, «Sed quid?«Non est ves-

» trum nosse tempora vel momenta quae Pater posuit insua

«potestate^ Majora , inquit , poslulatis. » Atqui longe

majora, inquies,jam didicerant. Ut autem hoc accurate

discas, perpende quam multa recenseam. Quid, quaeso,

majus iis quae didicerant ? ipsi nempe esse Filium Dei ; esse

Patri honore parem didicerant ; resurrectionem fore ;

ipsum ascendentem sessurum ad dexteram Patris : rem item

magis stupendam didicerant ,quod caro superne sedeat

et adoretur ab Angelis; quod iterum venturus sit judicare

inundum universum : didicerant, quod ipsi quoque tunc

sessuri essent judices duodecim tribuum Israel : didicerant

Judaeos ejiciendosesse, atque eorum loco ingressuras gen-

tes. Discere haec futura esse, magnum est; dicere vero

aliquem esse regnaturum , et quando id accidet , non ita

magnum est. Didicit Pauhis quae non llcebat homini lo-

qui , omnia quae mundum hunc priecesserant. Utrum dis-

cere difficihus est,principium , an finem? Liquet prius

esse difficilius. Alqui id Moyses didicit, et quando et

quanto ante tempore declarat , cum annos enumerat. Hoc

et Salomon sciebat. Ideo ait : « Commemorabo ea quae

»fuerunt a saeculo \ »Quod porro Dominus prope sit, hi

postea noverunt, ut et Paulus qui dicit :

«Dominus prope

»est, nihil soUiciti sitis \ »Sed tunc non noverant, ta-

metsi signa jam acceperant. Christus autem dixit : « Non

» post multos hos dies , » volens illos vigiles esse , nec evi'

' Warc. XIII, 3a,— * Act, i, 7. — 3 Eccli. li, i i. — 4 Philip. iv, 5,



:^8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

letiir, sed veniel. Qiia in re crgo mincr est Filius? « Nu-

»bes suscepit eum. » Recte ; ipse enim ascendlt in pubem :

quoniain « Qui ascendlt, ipse cst qui descendit*. » Ani-

madvcrte,quomodo alia sccundum Discipulorum mcn-

tein dicantur, alia secundum dlgnilatemDci. Sublimiorque

demum facla est mens vidcntium, ac secundi advcntus

non parvam illis dedit notitiam ; illud enim, « Sic venict,

hoc significat ; cum corpore, inquit : illud enim audire

oplabant; ct quod iterum nube vectus ad judicium ven-

turus sit. « Etecce

, inquit ,

duoviri astiterunt. » Cur

dlxit , « \ iri. » Quia perfectam virorum formam repraB-

sentabant, ne illi obslupescerent. « Qui ct dixcrunt : Quid

» slatis aspicicnlcs in ccelum?» simul blandientium vcrba

crant, ct non tamcn sinentium citoexpcctare reditum ejus.

Ili quod majus est dicunt; quod vcro minus iion item :

ipsum sic venturum, et ex coelo expectandum esse dicunt.

Ouandonam vero : id tacent. Ab illo autem spectaculo

evocatos, dictis suis attentos reddunt, ut ne quoniam

Dominum jam viderc non potcrant , putarent ipsum non

asccndisse; utque illos vcrbis suis prasmunlrcnt. INam si

prius dlccbant; « Quo vadis ^ ? » multo magis nunc dlxis-

scnt : « Num in tempore hoc rcstitues rcgnum Israel?»

Ila Illius mansuetudinem noverant, ut post passionem in-

teiTOgarent ilhun, « Num restitucs?» Atqui prius dixcrat

illis , « Audituri cstis bclla ct opiniones bcUorum : sed

wnonduQi fmis%» ncque Jcrosolyma tunc capietur. Nunc

autem de regno interrogant, non de consummatione.

Alloquln vcro post resurrcctlonem non longos cum illis

scnnoncs habct. Igitur iUi sic interrogant ac si cclebres

fuluri sint. Si hoc evcniat : ipse vero non declarat an res -

tilurus sit,necne. Quainecessltas enim utilh iioc disccrenl?

Idco hoc mctuenles iUi non uUra dicunt : « Qiwd signum

» Ephe>. IV, 10. — » Joaii. \iii, 06. — ' MallU. xui, 7.

t



3o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

« A vobis , » non sine causa additnr ; sed ejus erga illos

amorem declarat , et clectionem ipsorum , innuitque non

relicturum esse eos quos clegit. Resurreclionis ergo suaj

ipsetestis

fuit;

imo eorum, qua3 ante partum , atque etiam

post partum contigerunt , illud maxime mirandum, quod

se ipsum suscitaverit. Nam ait: « Solvite templum hoc, et

)) in tribus diebus excitabo illud*. » Futurum autem ad-

ventum Angeli ila iiidicant , « Sic veniet. » Si quis ergo

Chrislum videre cupit; si quis dolet quod illum non vide-

rit, his audilis , admirandam vilamexhibeat , et sic videbit

nec aberrabit a scopo. Nam cum majore vonturus estglo-

rla : sed sic cum nube , sic cum corpore : ac longe mira-

bilius erit sic ipsum videre de ccelo descendentem,quam

a terra ascendentem. Yenturum igitur dixcrunt; qua de

causa venturus sit, non addiderunt. Hoc resurrectionem

confirmat. Si enimcum corpore assumptus est ; multo ma-

gis cum corpore resnf^rexit. Lbinam sunt ii qui resurrec-

tioni non credunt? Qui sunt illi, dic niihi, Gentilcs an

Christiani ? Id certe nescio, imopotius probe novi. Genti-

les quippe sunt ,qui creationi non credunt. Eorumdem

enim est non concedere Deum posse aliquid ex nihilo

creare , et negare ipsum posse ea suscitare quoc sepuha

sunt. Deindc pudore afTecli quod nou cognoscant virtu-

tem Dei, ne ideo incuscnlur, dicunt: Non ideo hoc dici-

mus, scd quod corpore non sit opus. Apposile dicatur;

«Stullus slulla loquetur'. y» Non vos pudet Deo poleslalem

auferre ahquid cx nihilo creaudi ? Si ex praeexistentibus

creat, in quo ergo differt ab hominibus ? Sed unde, in-

qulunt , mala ? An quia ignoras unde , ahud debes iuducere

mahun in cognitione malorum ? Duo enim hinc absurda

sequunlur; allerum quod sic loqui audeas : nam sl negas

Deum ex nihilo creare , mullo magis Ignorabis uude

> Joan. VI, 19. — ' Isai. xxxii , 6.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. II. 3l

mala slnt : alterum vero,

qiiod slc ingenltam malillam

dlcas (2). Cogita quam operosum sit fontem malorum

reperire, hunc Ignorare, et.alterum huic addere. Quaere

unde maleveniant, nec Llasphemes contra Deum. Quo-

modo blasphemo, inqules. Quid dicis ? Non blasphe-

mas quando mahim Inducls ingenitum ? Cum illi potesta-

tem tribuis divlnae parem , virtutem malorum acqualem ?

Ingenitum makmi ? Vide quid Paukis dicat : « Invisibiiia

» enim ipsius , a creatura mundl, per ea quoe facta sunt In-

»tellecta conspiciuntur\ » Certe diabolus utraque dicit

essc ex materia, ut nulla ex reDeum cognoscamus. Quid

enlm, quaeso, difficilius est, id quod natura sit malum fa-

cere bonum; si tamenuUum est, (loquor enim secundum

vestram oplnlonem : natura quippe nihll polest lieri ma-

Inm, quod bonis sit adjumento, ) an creare ex non extan-

tibus?Quid

est facllius ?(de qualitateloquor) an qualita-

tera quae non sit Induccre, aut quae sit in contrarium

mutare ? Quid facilius, domum quae non sit struere, an

desertam restaurare ? Planum est illud esse facilius. Ersoo

hoc impossiblle est; sicut autem hoc fieri neqult, ila et

illud imposslblle est, nempe in contrarlumoperari.

V^ Dic mlhi, quld dliTicIlius est, uno-uentum conficere,

aut luto vini inlerre, ut ea quae ungucntum operetur ?

Llrum, quaeso , eorum facilius est ? quandoquidem Deum

ratioclniis nostrls subjlclmus; at non nos, abslt; sed vos

id facitls. Oculos formare , an facereut caecus manens cne-

cus videat, et acutius vidente, caccitate ad vlsum utalur,

surditate ad auditum ? Yidetur mlhi prius Illud facllius.

Quod ergo difficillus est Deo concedis, quod facllius non

item ? Sed quid in his insisto ? Etlara animas dlcunt ex

substantia Dci esse. At vide quanta Impla et stulta profe-

rant. Dum probare nituntur mala ex Deo esse, aliud ma-

Ilom. I, 20.



32 S. JO. CHnlSOSTOMI ARCniEPISCOPl C. P.

gis iDipium iudLicunt; nam illa ipsi contemporanea , nec

Deum illis antlquiorem esse statuunt , tantam illis praero-

«i^ativam dare non veriti. Secnndo etiam malitiam slatuunt

immortalcm. Quod enim ingenltum est, nunquam interit.

Yidelis blasphcmiom? Itaque nccesse est, aut nihil a Deo

essc; aut, si hcTC non sunt, ncDeum quidemesse. Tertio,

ut jamdixi, hinc illi secumpugnant, ct majorem Deiinse

indi2;nationem provocant. Quarlo,quod huic non subsis-

tenti materine tantam vim tribuant. Quinto,quodmahtiam

bonitatis Dci causam fuisse dicant, quodque sine hac

aiunt, bonus ille non esset bonus. Sexto, quodviam no

bis prcTchidant pervcniendi ad cognitionem Dei. Septimo

quod Deum ad homines deducant , imoad phinlas ethgna.

Elenim si anima uostra ex Dci substantia est; eademque

anima demigrat in varia corpora , in cucumeres, in pepo-

nas, in cepas; ergo Dei pariter substantia in cucumeres

abit. Jam si dlxerimus Spirilum sanctum efformasse tem-

phim in Yirglne, nos Ilh derident : si dicamus habitasse

in spirituah tcmplo , rursus irrident. Nec pudet illos Dei

substantiam In cucumeres, in peponas, in muscas , bru-

choset asinos deducere, nova idoMatriae specie reperla.

At non ccpa, inqult, InDco est; sed Deus in cepa : neque

enlm cepa Dcus fucrll. tlur refugis Dei demigrationem In

corpora ? Turpls res est, inqult. Muho certe turpius hoc

est. At non turpis res est. Quomodo ? Quandoquldem si

In nobis fiat vere turpe est. Yidetis-ne faEcem impletatis ?

Scd cur nolunt corpus resurgere ? Quid hlc dlcent ? Qula

corpus mala res est. Et quomodo, qiiacso, Deum nosti ?

unde rerum notltlam habcs ? Quo pacto phllosophus est

philosophus , si nlhll cihcit corpus ? destrue sensus , et disce

aUquidcorumquac scire eslopus. Quid autem insipicntius

esset anima, si ab initlo sensus haberet viliatos P Nam si

una corporis parle vitlata, nempe ccrebro, tota ipsalcedi-



IN ACTA APOSTOLORrM. HOM. III. 3^

numerum , sed non imminui sinentes. « Et dederunt sortes

» eis. » Nondum enim Spiritus datus erat. « Et cecidit sors

» super Matthiam, et annumeratus cst cum undecim Apos-

»to]is*. Tunc, inquit, reversi sunt Jerosolymam a monte,

»qui vocatur Oliveti ,qui est juxta Jerosolymam, sabbati

» habens iter. » Hoc ait ut innucret ipsos non longum iter

suscipere, ne quid terroris accideret tremcutlbus adhuc

ipsis ct metuentibus. « Et cum introissent, ascenderunt in

» cocnacukim. » Xon enim audebant in civitatc comparcre.

Et recte ascenderunt in ccenaculum, ut non facile esset

ipsos comprehendere. « Et erant , inquit,perseverantes

«uiianimiter in oratione. » Vides'-::ie quam vigiles essent in

oralione perseverantes, idque unanlmlter quasi uno eo-

demque animo? Hnec duo dc ilHs testificatur. Joseph for-

tasse mortuus erat. Non enim , fratribus crcdeiilibus , ipse

non credidisset,qui ante omnes crcdiderat. Ccrte non

videbatur usquam ille Christo ut homini attendere , ut

Mater diccbat : « Ego et pater tuus dolentes quaerebamus

»te ^. »Itaque ante omnes illc Dominum noverat. Fratri-

bus vero dicebat Christus : «Non potest mundus vos odisse,

» me autem odit ^. » Yide autem Jacobi modestiam. Ille nam-

que Jerosolymorum episcopatum accepit , et tamen hic

nihil loquitur. AHorum quoque Discipulorum summam

humihtatem considera, quo pacto ilh thronum conccdunt,

neque jam mutuo disceptant. Illa enlm Ecclesia in ccehs

posita erat , saeculare nihil habens , non parietibus , nou

marmoribus, sedeorum, qui convenerant, lervere respien-

dens. « Erant, inquit, fere centum viginti. »Forte &cpULt

ginta quos ipse elcgerat , sive ahi quoqueexferventioriDus,

quales erant Joseph et Matthias : et muHeres muUae,quae

sequebantur iUum , siinul ubique aderant.

III. Haec doctoris providentia. Primus hic doctorem

» Acl. 1, a6. — • Luc. ii, 28. — 3 Joan» ru, 7.



I>' ACTA APOSTOLORUM. HOM. III. 4^

pliirles. Hos ilaque et nos Imltemur : non omnibus loquor,

sed iis, qui principatum alToctanl. Si credis electlonem a

Deo esse , ne Indignerls : adversus illum enim indlgnaris

et irritaris : ille est qui eleglt. Si autem elegit ille , et sic

indignari audes, idlpsum facis quod Cain. Cum enim ap-

probare oportuisset , aegre et indigne tulit ille,quod fratris

sui victlina acceptior esset, quaixdo compungi oportobat,

Ego vero non hoc dlco ; sed quod Deus sciat rem utilltcr

disponsare. Saepe namque tu qui moribus es modestiori-

bus , non tamen idoneus es. Rursus est tlbi vita inculpala

moresque liberales sunt : ncque tamen in Ecclesia ha^c

satis sunt. Alioquin vero alius ad aliud est idoneus. Annoii

vides quantam harumce rerum rationom habeat divina

Scriptura? Sed dicam qua de causa hac de re dissldia

orlantur : quia nempe non quasi ad proefecturam et patro-

cinium fratrum acccdimus; sed quasi ad honorem et rc-

quiem. Si scires enim episcopum omnium csse , omnium

onera ferre oportcre; quod ahis Irascentibus vcula dctur,

ilh vero minime; quod ahis peccantibus excusatio multa,

ipsi vero nuUa sit; adhanc dlgnitatem non accurrlsscs. Hic

enim omnium linguis expositus est, omnium judicio, sa-

pientium et insipientium : quotldianis curis atteritur, imo

et nocturnis. Muhorum odio, muUorum Invidias patet. Ne

mihi enim de iUis loquaris, qui omnia ad gratiam faciunt

et dormire cuplunt, qui ad hoc negotium quasi ad requiem

accedunt. De his non loquor; sed de iis, qui vigilant pro

animabus vestris : qui subditorum salutem suae antepo-

nunt. Dic mihi : si is, qui decem fihos habet su]*dilos,

secum semper habitantes, slne intermisslone curam illo-

rum habere cogitur; is qui tot habet non sub manu posi-

tos , non cohabitantes , sed auctoritati su£e obsequentes,

qualem esse oportet ? Sed , inquies , in honore habetur. In

quo honore ? Pauperes vihssimi in foro ipsum conviciis la-



IN ACTA APOSTOLORU:^!. HOM. 111. 4^

nicies, tantiim est damnuin, ut nullo possit c?vprlmi ser-

mone. Si enim ejus salus tanti est, ut pro iila Filius Dei

homo factus et tanta passus sit , ejus pernicies coglta

quautum alTerret supplicium. Siis, per qucm alius perit,

in hac vlta morte dignus est, multo magls iile. Ne mihi

dixerls : aPeccavItpreshytcrautdiaconus. Hiccomnla In ca-

put ordinantium referuntur. »AliudIterum dlco. Contingit

ut quis successlonem exclpiat improhorum homlnum : du-

hitat ille quld consilli capere oporteat clrca praeterita

peccata. Duo enlm sunt prn?clpltla , atque oportet neque

illum dlmlttere, ncque alios oflcndcre. An excindendus

est prlor? ^ erum causa non adest ; an dimittcndus ? etiam

inquies : nam ejus est culpa qui ordinavit. Quid ergo?

Non oportet ordlnarc, ncque ad alium gradum evehere?

Sed hlnc omnihus palam erit illum esse improhum. Ilaquc

rursus alio oiTendlt modo. Num ad majorem gradum pro-

movendus est ? IIoc multo deterius est.

V. Itaquc si quis ad summum saccrdotium accesscrit velut

ad sollicitudincm, ncmo illud facile suscepcrlt. Nunc au-

tem velut extcrnos mngistratus iihul aflectamus. Nam ut

glorla et honore apud homines africlamur, apud Dcum

perlmus. Quod honorls lucrum ? quam clarc prohatur

iiihil esse? Quando saccrdotium concuplscis, ex adverso

potie gehennam; perpende rationcs illic reddendas : ex

adverso pone vltam a curls liheram : pone supplicii men-

suram. Quoniam si privatim pecces, nlhil talc passurus

es : si vero sacerdos sis, pcriisti. Cogita quanla passus,

quanta philosophia usus slt Moyscs,quanta exhihuerlt

hona, et tamcn quod unum pcccatum admiserit, acerheplexus est, ac mcrlto : quoniam id cum aliorum jactura

factum est. Itaque graviores poenas dedlt; non quod palam

factum sit, sed quod sacerdotis peccatumesset. Non enim

pari modo plcctimur pro manifcstis et pro occultis. Pcc-



I>- ACTA APOSTOLORUM. HOM. III. 4^

ris; sl ar2;entl loco , aduleris , ct machinas adhibcas? « Ar-

»gentum tuum tecum sit in pcrditionem. » Hoc ilH dixitj

hisque dicet : « Ambitio vestra vobiscum sit in perditic-

nem ,quia putastis vos humana circuitione donum Dei

possessuros esse. » At nalkis talis est? Ltinam non sit.

Cuperem sane horum nihil ad vos pertinere. Nunc autem

ex verborum serie in hos incidimus sermones. Neque cnim

quando avaritiam insectamur, contra vos loquimur, scd

neque contra unum quidem. Utinam vero hcec pharmaca

a nobis frustra parcntur : hoec sunt medicorum vota , nihil

aliud postulantinm, qaam ut post multum laborem , remc-

dia frustra parata projiciantur. Haec ct nos optamus , ut

verba nostra frustra ct in aerem abeant, et verba tantum

sint. Equidem paratus sum ad omnia sustinenda , ut non

sit opus haic dicere. Qain, si vultls, tacebimus, dum silen-

tium sit sine periculo. Ncque enimputo qucmpiam

,

quan-tumvls vanac gloriac cupidum, nisi vocet necessitas, vcile

frustra sese efferre. Concedemus vobis doctrinam. Ilaec

quippe major doctrina,quae factis docet. Quandoquidcm

etoptimi medici, etiamsi aegrorum morbi mercedem ipsis

pariant, malint tamen amicos suosbene valere. Et nos cu-

pimus omnes benc valere. Non cnim cupimus nos proba-

tos esse , vos autcm rcprobos. Vcllem , si ficri posset

meam erga vos charitatem ipsis oculis exhibcre. NuIIus

enim postea me redarguerct, ctiamsi aspero sermone utc-

rer. Na3ii « Fide digalora sunt vuhicra amici, quam spon-

»taiiea oscula ininiici*. wNIhll niilii charius vobls, ne ipsa

cjuidem lux. Optarim enim vel mlUies cxcoecari, si slc aiii-

nias vestras convertcre posscm. Sic mihi salus vestra ipsa

luce dalcior est. Quid enim prosunt nilhi solares radii,

si dolor propter vos ortus , oculos tenebris offundat ? tunc

lux bona est, quando cum laetltia prodit : moerenti quippe

« Prov. xxrii, 6.



N ACTA APOSTOLORUM. IIOM. IV. ^Q

WV VVXV^XVVV^/VXVX^VVNVX^VA^XVVVVVXVX^VVVKVVV V\ VVX VXXVVXVVX VVVVVXVVVVVVVVXVAAVA^VVVVVVVVVVVV

HOMILIA IV.

CAPUT II.'

Et cum complerentur dies Pentccostes,crantomnespariter

in eodem loco : et factus est repente de ca^lo sonus*.

I. Qua3 est haec Pentccoste? cum falx mlttenda esset in

messcm, cum fructus essent colligcndi. Vidisti typum?

vide jam vcrltatem. Cum falx sermonis esset immiltcnda,

cum messis colligenda, tunc Spiritus ut acuta falx advo-

lat : audi namque Christum diccntem : «Levatc oculos

«vestros, et vidctc regloncs, quia alLse sunt jam ad mcs-

» sem ^: » ac rursus , « Mcssis quldem muHa , opcrarli au-

»tem pauci^ » Itaque ille prior falccm immisit. Illc cnini

primilias ad ccchim advcxit, noslra assumpta nalura :

ideoque illud messem appcllat. « Cum complerentur, inquit,

»dies Penlecostes. »Hoc cst, non antc Pcntccostcn; scd

circa ipsam , ut ita dicam , Pentccosten. OportcLat cnim

hacc rursus fcsti tcmporc contingcre, ut qui cruci Chrlsti

affucrant, hccc quoque vidcrent. « Et factus cst rcpentc de

»co3lo sonus. » Cur non id slne sensibilibus signis factum

est? Quoniam si rc sicgesta dlccbant: «Mustoplenlsunt, »

nisi rcs sic facta fuissct, quid non dixissent? Neque sim-

plicitcr sonus factus est, sed de coclo : et qula repentlnus

erat, excitavit illos. « Et rcplcvit totam domum. »Magnam

dicit Spiritusvehcmentiam. Attende. Omncs illuc conirre-

gavit, ut et pracsentes crederent, ac digni ostendercntur.

Neque hoc tantum, sed et aliud longe terribilius adjecit.

» Act. II, 1, 2. — • Joan, iv. 55. — 5 Lq^, x, 2.

LXXXI. /f



52 S. JO. CnRYSOSTOAII ARCniEPISCOPI c. r.

II. vcsanlam I o ingontem ncquitiam I Alqui nec

tcmpus crat vindcmiaD : trat cnim Pcntecostc. Quodque

gravius csl, confilcnlibus omniLus, Romanis, prosclytis,

ct forle cx iis, qui crucifixcrant, illi tam mullis si^:nis

cdilis dicunt : « Muslo pleni sunt. » Scd quae supra dicta

sunt repclamus. « Roplcvit , inquit , domum. » Spirilus

quasi piscina aquiv fuit. Ignis vcro et copiam et vcliemen-

tiam siiiuificat. Nihil talc accidit in Prophetis. Sed nunc

sic illis , Prophelis aulem alio modo. Capitulum enim liLri

dalum est Ezcchicli, et comedit ca qua; dicturus crat :

« Factum est aulem, inf[uit, in ore ejus ut mcl dulces-

»cens*. »Et rursum manus Dci tangit linguam alterius

Prophcla?'. »llic vero ipse Spiritus sanctusest : sicque par

est honore Palri ct FiUo. Rursusque alibi ait : « Lamcn-

»talio et caulicum et Vic \ » Illis crgo jure in libro datum

csl:

nam simililudinibusegebant :

remqueilli habcbant

cum una tanlum gente sibi propria : hi vero cuni univcrso

orLc, ct cum iis quos non noverant. Elisa?us per melolem

f^raliam accipit^ : alius pcr olcum, ut David' : Moyscs pcr

i«^ncm riibi vocatur. Sed hic secus; ipse namquc ignis iu-

scdil. Sed cur iguis non ita apparuit ut impleret domum?

Quia cxtcrrili fuisscnt. Sed ostendil idipsum evenisse : ne

alleudas cnim quod dixcrit : « Apparuerunt illis dispertita^

»lingiKC, »scdignem i\iisse considercs. Tantus ignis im-

meu^am sylvam potcst inccndere. Ac rccte dicit, « Dispcr-

» lila\ » Ex una enim radice erant ; ut discas vim operandi

cssc a Paracleto missam. Perpcnde autem illos primum

diguos declaratos esse, ct hinc accepisse Spiritum sanc-

tmn, ul in Davidc accidit : nam qu^c ille in ovilibus fecerat,

eadcm fccit post victoriam ct trophanim, ut palam esset

fides cjus. ^ idc rursum Moyscm qui regiam despiciebat%»

» Ezech. 111, 3. — » Jercm. i, g. — 5 Ezecb. ii, lo. — < i Reg. i4. —xYii, i5, — ^" E\oJ, 11.



I>- ACTl APOSTOLOP.rM. HOM. IV. 53

et post qnadraginta annos rom publicam admlnistraylt;

Samnclem in templo cducotnm* ; EliscEum,qui omnia di-

misit^ ; Ezechielem item. Quod vero sic evenerit , liqnet

ex iis quoe secuta sunt : nam ii sua omnia reliqucrunt. Ideo

tunc Spiritum accipiunt, cumvirtutem suam ostendissent.

Didicerant humanam infirmitatem per ea qua2 passi fuc-

rant : didicerant se non frustra proLe rem gessissc. Sic et

Saiil, cum testimonium accepisset se bonum esse virum,

Spiritum accepit; scd co modo, quo nuncDiscipuli,

nemo;nequc Movses qui major Prophclis erat. Nam Illc, cum

oportevet alios spirituales eflici, immlnutus est. HIc vero

uon eodem modo. Sed quemadmodum ad ignem quot vo-

let qulvis lucernas accendet, ncc minuet ignem , slc et

Apostolis tunc contigit. Nam per ignem non modo grati^e

ubertas ostcndebatur; sed quisque fontcm Spirltus acci-

picbat, ut dixit ille , eos qui in se credercnt, accopturos

essefontem aquae salientis in vitam aeternam'. Idque jure

merito. Xeque enim cum Pharaone disputaturi ablcrant,

sed cum diabolo pugnaturi. Quodque mirabilius est, missi

non rcpugnarunt , ncc dlxerunl se gracili voce et lingua

tardos esse^ : Moyses enim IIIos ad hoc erudlerat. Non

dixcrunt se juniorcs esse^ ; nam Jcrcmias illos instltucrat.

Atqui multa audicrant terribilia, multoque, quam illi

majora : et tamen veriti sunt contradicere. Hinc palam est

eos fuisse Angclos lucis, et supernarum rerum ministros.

Et illis quidem in tcrra agcntibus nullus de ccclo apparuit.

Sed post quam ascendit homo sursum, Spirituse supcrnis

advcnit ; « Tanquam supervcnicntis, inquit, Splritus vehe-

»mentis.))Hinc declarat fore, ut nihil possit ipsis obsistere,

sed inlmicos ab ipsis pulvcris instar vcntilandos esse. « Et

»replevit totam domum. » Domus mundl symbolum erat.

' 1 Reg. 11, 5. — » 3 Reg. »9. — ' Joan. iv, li* — * Exod. ir, 10. —* Jcrem. 1, 6.



. 64 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

» niores veslri somiiia somniabunt. » \ idc rci sericm. Primo

filii; sicut ct David ait : « Pro palribus luls nali sunt tibi

» filii * ; » ct rursus IMalacbias : « Convcrlcns corda patrum

» in fillos. Et supcr scrvos mcos , ct supcr anclllas mcas ^. »

Et boc virtulis indlcium. Scrvi cnim cjus facli sumus Ilbe-

ratl a peccato. Magnum autcm cst boc donum, cpiando in

abum quoque scxumtransit gratia ; non in unam altcramve

sicut olim; ncmpe iiiDcboram ct Oldam. Ncque dixltcssc

Splritum sanctum, ncquePropbctiT vcrba cxplicavit. Scd

soL^im induxlt propbellam pcr sc ipsam certantem. Nibilquedc Juda jam loqultur, qula omnibus palam erat qualcs de-

dissct pocnas : scd silet, scicns nibil valldlus cssc, quam

ex propbctla loqul illis : boc cnlm ipsls cllam opcribus for-

lius cst. Nam cum slgna faccrot Cbristus, socpc conlradi-

cebant; cum autcm Propbctam induccrct illis diccnlcm

« Dlxlt Domlnus Domino mco : Scdc a dcxlris mcls' , » ita

silebant, ut nemo delnccps posset illi rcspondere. Ac sncpe

illcScripturasmemorat diccns: « Si illos dixit dcos, adquos

» scrmo Dci factus est. » Imo ublque boc quis invencrit.

Ideo bic ait : « Eifundam de Splrllu mco supcr omncm

» carncm ; boc cst, in gcntcs. Scd nondum revclat, ncc in-

terprctatur, ncque cniin cxpcdicbat : quia etlam boc obs-

curum crat. « Dabo prodigia in coclo sursum. » Magis illos

hoc terrcbat, quod essct obscurum. Si autcm boc inlcr-

pretatus esset , magls Illls obslilisset. Dciiide illud pra^tcrit

quasi manifcstum , talcm volcns darc opinioncm. Dcnlquc

lioc illis intcrprclatur, cum de resurrcctione loqultur , ct

ad id scrmone vlam parat. Ideo spontc pra;tciit : quonlam

Lona ad illos pcrtrabcndos non salis crant. Quanquamboc

minquam factum cst. Ncmo cnlm tunc cifuglcl. Nunc vcro

lldelcs cffugcrunt sub ycspasiano. Et boc cst quod dlcit

« Nisi abbreviali fuisscnt dics illi , non salvata fuissct

« Psal. XLiv, 17. — • Malach. iv, 6. — 3 p^al. cix, i.



^6 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

habet, rursus illos tesles per ulruiuquc sensuin producii :

^c rcsuiTectionis quidem {Vcquenicr incminit; illorum vero

sccleris semel tantum, ne ipsis oneri esset. « Et accepta,

Dinquit, Spiritussancti promissione. wlloc rursusmagnum

est. Puto autem ipsum nunc promisslonem dicerc ante

passionem datam. Yide autem quomodo ioium jam illi

ascribat, rem magnam occulte faciens. Nam si ipse efTu-

dit, dc illo supra Propbeta loquebatur dicens : « In uovis-

))simis dicbus ciruiidiuii de Spiriiu moo supcr seryos mcos

» et super anciilas meas : et dabo prodigia in ccelosursum. )>

Vide qualia occulte iiiierserat. Sed quia magna res erat

rursus illam obumbrat, quasi a Palrc acceperit. Dicit

bona pra3stita, signa; quod sit rex, quod ad ipsos veneril.

Dixit quod ipse det Spiritum sanctum. Quoecumque enim

q lis dixerit , nisi ad utililatcm tendai, lemere dicit. Sicut

etJoannes

iacitdicens

: «

Ipse vos baptizabitin Spiritu

»sancto*. )) Et osiendit craccm non modo ipsum non mi-

nuissc , sed eiiam splcndidiorem rcddidisse : siquidcm

quod illi olim Dcus promiserat, tunc dedit. Yel promis-

sionem, inquit, quam nobis promisit : sic futuram prae-

sciebat, et majcrcm nobis post cruccm largiius est, et

«EfTndii,)) inquit. Ilic digniiaiem declarat, nec simpli-

ciler, sed cum ubcrlaie. Idco boc ipsum palam facicns,

sequentia inducit. Posiea enim fidcnier, post Spiritus

sancli munus datum , do assumptionc in coclos loquiiur :

ncquc simplicilcr; sed tesiem rarsum producens, ct ilhim

memorans de quo Cbristns dixit : « Noii ciiim, inquii, Da-

»vid asccndit in calum'^. )>

III. Hic jam non dcmisse loquilur, assumpla ex diclis

fiducia : neque dicii , «Liccat dicere , » vel similia ; sed pa-

lam : «Dixit Dominus Domino meo: Scdc a dexlris mcis ,

» donec ponam inimicos tuos scabcUum pcdum tuorum.

' MaUli. III, 11. — « Act. II, 34.



8o S. JO. Cni\YSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

ostentationein verba fundercmns, hanc aggressi sumus

imaginem; sedut per hanc descriptionem yideretisquanla

sit patientium vohiptas, et quod muHo suavius utiliusquc

sit cum viro paticnte et mansucto versari, quam in hujus-

modi locis degcre. Hos scquamini. Cum enim neque ven-

tus vehemcns a tah anima egrcdiatur, sed hcnigni man-

suetique scrmoncs Zephyro placido similes, ct admonilioncs

nihil aspcrum hahentes ; sed avcs illas cantatrices imilan-

tes : quomodo hoc non mehus fuerit? Non enim corpori

accidit sermonis aura, scd nnimas reficit. Non tam cito

mcdicus quahhet adhihita cura a fchri hheraverit , ut vir

patiens iracundum et excandescentem, spiritu verhorum

suorum refrigerahit. Ecquid dc mcdico loquor? INe fcrrum

quidcm ignitum in aquam immissum tam cilo calorcm

amittit, ut iracundus in mansuctum incidcns. Sicut autcm

si in foruni ingrediantur cantillantcs avcs , nugas csse vi-

dentur ; sic quoque praccepla noslra in animas iracundas

immissa. Ergo suavior est mansuctudo ira et tcmcritate.

Ncque hoc tantuin, scd hoc diahohis, ilhidDeus praecepit.

Yidcte mc non sine causa dlxissc, ctiamsi ncc diahohis

nec Deus esset, haec tamen pra^ccpta satis forc ad nos ah-

ducendos. Mitis enim homo et sihi suavis etahis utihs est

iracundus vcroct sihi

insuavis ,ct ahis noxius. Nihil

cnimingratius hominc iracuiido , nihii oncrosius , molcstius

turpius; ut co, qui irasci nescit, nihil jucundius. Cum fera

hahitare mehus est, quam cum tah homine ; fera namque,

quando scmcl cicuratur, suam servat Icgcm ; illum autem

quotics placavcris, totics iterum cireratur ; sihi cnim hahi-

tum lalem semel conslituit; sicut cnim dies scrcnus et

la^tus, ct hyems admoduin tristis, contraria simt; ita ira-

cundi ct mansucti animne. At nondum ea qua; in alios ma-

nant incommoda , scd qua2 sihi ipsis inferunt vidcaraus.

Atqui hoc non parvum est damimm , alium daimio alli-^



84 S. JO. CHRYSOSTOMI AnCHIKPISCOPI C. P.

iiiagls ils qui propc. « Qiioscumqnc advocaverlt Domlnus

;)Dcus noslcr. » ^ idc quando dlcal , « lls qui longe sunl?»

Ouando vidil illos slbi proprlos ct scsc damnantcs. Anlma

culm, quando sc ipsam damnavcrlt, non ultra poterlt invi-

dcrc. « Aliis ctlam vcrbis plurimis lcstlficatus est, et exhor-

» labatur dlccns^ » Vidc illum ublque brevlter loquentcih,

iion ambltlosum , non oslentatorem. « Teslificatus est

«inquit, ct exhortabatur dicens. » lla?c perfccla doctrina

cst, qua3 hlnc tlmorcm, Indc amorcm habcl. « Salvamlni

»inouit, a gcncrationc ista prava. » ISIliU de fuluris, scd

de pra?scnllbus dlclt, qulbus maxline movcnlur homlnes :

ostcnditque praedlcalloncm ct a pi\TscntIbus et a futuris

eruere maUs. « Qui ergo llbcntcr acceperunt scrmoncm

»ejus, baptlzati sunt : et apposila} sunt in dle illa animoe

» circlter triamillia*. »Quain pulas hoc, magls quam sig-

mim Apostolos recreassc. « Erant autem perseverantes

»unanlmiter In doctrlna Aposlolorum , et communica-

» lionc ^. »Duae vlrtules , ct quod pcrscvcrarcnt , ct quod

unanlmlter. « In doctrlna Apostolorum , »inqult : rursus

enlm Illos doccbant, « Et communlcationc et fractlone

»panls, et oratlone. » Omnla conimunilcr, omnia cum

perseverantia. « Ficbal autem omni anlmx credentlum ti-

»mor. Multa quoque prodlgla cl slgna pcr Apostolos fie-

»banl\ » Mcrllo. JNcquc cnlm ut vulgarcs homines

dcsplclcbant, ncquc rcbus sub aspeclum cadcnllbus allcii-

dcbant. Incensa ergo erat mcns corum. Qiila cnim mulla

4superius verba fudcrat Pctrus , oslcndcratquc ct promissa

cX futura, jurc metu corrcptl crant, ct slgna dictis tcsti-

monium ferebant. Sicut cnim in Chrislo prinium signa

poslca doclrina, delndc mlracuKi; ita ct nunc. « Omnes

waulcm, qui credcbant, crant paritcr, et habcbant omnia |

»communia\ »Vidc quantus statlni prOA^ctus. Non enlm >

^ Act. II /,o. — • Ibid. 4i. — J Ibid. ^a. — 4 I jid. 43. — « Ibid. M,



Io6 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

sini resurrectioncm et sessionem in ccelo subindicaTit; hic

vero clare adveutum eiTert. «Et miserit eum, qui ante pra3-

^dicatus est, Jesum Christvum : Quem oportet quidem

» ccelum suscipere; » id est, necesse est, « Lsque ad tempora

» restitutionis omnium^ «Quare nunc non veniat, caasa

manifcsta est. «Quoe locutus est Deus per os Sanctorum

» suorum a saeculo Prophetarum. Moyses quidem patribus

» dixit ; Prophetam suscitabit vobis Dominus Deus vester

»de fratribus vestris tanquamme^ : ipsum audietis juxta

womnia qua^cumque locutus fuerit vobis". »IUic Davideni,

hic Moysem memoravit. « Omnium , inquit, qune locutus

»est Dcus:»non dicit, «Quae locutus cst Christus; »sed,

«Quaelocutus est Deus; »sic sub umbra paulatim illos ad

fldem adducens. Postea ad rem fide dignam confugit di-

cens : « Prophetam suscitabit vobis Dominus Deus ex fra-

» tribus vestris tanquam me : ipsum audietis juxta omnla. »

Deinde ultio magna sequitur. «Erit autem, inquit, omnis» anima quae non audierit Prophctam illum, exterminabi-

»tur dc plebe. Et omncs Prophetae a SamueLet dcinc(*ps,

»qui locuti sunt, annunliaverunt dics istos\»Hic rectc

exitium posuit. Quando enim magnum quidpiam dicil, ad

priorcs confugit, et testimonium rcperit utraque complec-

tens; ut ilhc dixit : « Doncc ponani inimicos sub pedes

»tuos^. » Quodque mirum est, haec duo simul, subjectio,

praevaricatio et pcena. « Tanquam me, inquit. » Quid crgo

miramini ? « Vos estis fdii Prophetarum. » Itaque vobis dice-

bam propler vos omnia facta esse. Quia enim propter

scehis putabant se abahenatos esse; etenim ralioni con-

scntancum non est eumdem modo crucifigi, mox suos

curare; et hoc et ilhid factum per prophetiam ostendit.

« Vos estis, inquit, illii Prophetaruui et Testamenti, quod

• Act. m, 21. — » Deut. xu, iS. — > Ad. iii, ai, aa. — * Ibid. t5, >4«

— * Psal. cix, a.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. IX. loy

» disposiiit Deiis ad patres vestros, dicens ad Abraham : Et

3B in semiiie tuo bencdicentur omnes familiae terra}*. \ obis

))primum, inquit, Deus suscitans Filium suum, misit^»Utique et aliis, sed vobis primum, qui crucifixistis : « Be-

0 nedicentem vobis ; ut convertat sc unusquisque a nequilia

))sua^ )) Quae lecta sunt accuratius repetamus. Suadere

conatur, non ipsos miraculum fecisse, cum dicit, « Quid

)) miramini ? )) nec permittit ut dicto fides non habeatur.

Atque ut illud fidc dignius redderet, illorum judiciuin

praevertit clicens : « Quid nos intuemini quasi propria vir-

))tute vel pietate feccrimus ? )) Si hoc vos terret et tuibat;

discite quis fccerit, et ne obstupcscite. Et hoc ubiquc per-

pende : ubi ad Deum confuglt, dixitque ipsum fecisse

omnia ; tunc illos sine metu pcrstrlngit. Idco superius di-

cebat : « \ irum approbatum a Deo invobis. ))Et ubiquc illis

hoc facinus commcmorat, ut miracukim ostendatur, et

resurrectio lirmetur. Ilic autem aliud addidlt. Non cnim

jam ilhim iSazarcnum dicit. «Sed quid? Deus, inquit, pa-

)) trum nostrorum glorificavit fiKum suum Jesum. ))\ide

quam alienus s^it a fiistu. Non accusavit, neque mox dixit

«Et nunc credite : ecce homo, cum per quadraglnta annos

))claudus fuisset, in nomine Jesu Chrlsti surrexit. ))Non ita

dixit; nam contentiosiores illos reddidisset; sed interim

laudat illos quod rem admlrarentur. Et iterum a progenitore

vocat. Nec dicit : « Jesus iUum curavit, » licct ipsum vcre

curasset. Scd ne dicercnt : « Ecqua hfec ratione nituntur,

si praevaricatorcm glorificat ? )) Idco in mentem illis revo-

cat judicium apudPilatum : ostendens, siattendere veliat,

non esse illum pra3varicatorem : ueque enim Pilatus vo-

luisset eum dimittere. Nec dicit : «Yolente; » sed, « Judi-

)) cante illo dimitti ; » declarans vos eum, qui alios occidebat,

dimitti petiisse; eum vero, qiu occisos ad vita ra reduce-

' Gen. XII, 3. — ' Act. iii, 25, 26. — 3 Ibid.



IN ACTA APOSTOLORLM. HOM. IX. lOO

Non ergo ab allero vitam accepit; siciit ct qui malitice

aiictor est, ipsc malitiam gignet; et aiictor homicidii

qui homicidium primus induxit. Sic auctor vitic est, qui

a se ipso vitam habet. « Quem Deus suscitavit , » inquit.

Post quam ha3C dixerat, subdit : «Et iii fide nominis ejus

))hunc, quem vos videtis et nostis , conflrmavit nomen

»eJLis : et fides, quae per eum est, dedit ei integram sani-

»tatem istam*. »Atqui si fides in eum totum operata est,

quia in ilhmi spera\it; cur iion dixit : «Pernomen;»sed,

« In nomine ? » Quia nondum audebant dicere : « In ilhim

fides. » Ne vcro ilhid , «Per ipsum,» humihus esset, sub-

junxit :«Et nomen ejus confirmavit iilum. »Et cum hoc

prius dixisset, tunc ait : « Et fides, quae per eum est,

» dedit ilh integram sanitatem istam. » Yide quomodo dc-

claret se attemperate iliud dixisse. Nequc enim alio opus

habuit ad resurrectionem , cujus nomen claudum, qui a

mortuo nihil dilTerebat , ercxit. Perpende quomodo ubique

testimonia illorum attrahat. Superius enim dixit : « Sicut

» et ipsi scitis. » Et «In medio vestri, » ac rursum,« Quem vi-

» detis et nostis : in conspcctu oinnium vestrum\ »Atqui

nesciebant ipsuni in nomine ipsius sanum factum esse;

sed sciebant ipsum claudum fuisse, etjam sanum stare. Et

ipsi quoque qui fecerant confitcbaiitur , non sua, sed

Christi virtutc ipsum consolidatum esse. Si rcs non ita

fuisset , et vere credidissent ipsum resurrexisse, noluissent

mortui gloriam magis quam suam statucre, cum maxime

illi ad se respicerent. Deinde perterritos aniinos fratrum

nomine statim consolatur, dicens : « Viri fratres. » Illic

»quidem nihil de se ipsis dixit; sed tantum de Christo.

« Certo igitur cognoscat, inquit, omnis domus Israel. »

Hic autein admonitlonem adjicit. Illic expectavit ut ilh

diccrent : hic sciebat quantum operati esscnt, et quod

' Act. III, i6. — a IJ, II, 22, et III, i6.



Il8 S. JO. CHRY^OSTOMI ARCHIEPISCOPI C P.

Ggo ab aliquibtis aiidivi : « Nisi millc juramcnta proferam,

noncredet. » Tu in causa es, qui tam facile juras. INamsi

hoc non esset , sed omnibus notum esset te nunquam ju-

pare,- crede mihi dicenti, vel innuenti tibi magis credef-

reEur, quam iis qui mille juramenta devorant. Nam cui,

quaeso, magiscreditis, mihi non juranti, an jurantibus?

Sed tu, inquics, 05 princcps et cpiscopus? Quid igitur si

©slendero me non h©c solum esse ? Cum veritate,quseso

resjyondetc mihi : si frcquenter et semper jurarem , an pro-

dessct mihi principatas?Minime. Yides-ne non illamessecausa^m? Quid igitur, quaeso, lucraiis? Paulus esuriebat:

et lu esurire potiua ebgas, quam transgrcdi quaedam ex

divlnis mandatis. Cur crgo incredulus es? Tu ergo nihil

non agas et patiaris ut ne unquam jures. An ille te pon

remunerabit? Atqui et perjuros ct juramentis assuetos

quortidie alit, te vero fami tradet, quia illtiin audisti?

Onmcs videant ex iis qui in hac Ecc)esia congregan-

tur ncminem esse qui juret ; et hinc noti sinius : non

ex fide tantum. Hinc a Graecis ©t ab ahi« omnibus dif-

feramus : signaculum accipiamws de ccchs, ut quasi regius

grcx ubique apparetimus. Ab o^^e ct a hngua noscamur si-

cut bai^bari , sicut ii qui gra^ce sciunt : binc a barbaris

discernamur. Dic enim niihi, unde noti sunt psittaci?

nonne ex eo quod tunquam liomines loquantur? Et nos

qwoque, sicut Apos^toh, ex loquela noti simus, ex eo quod

iitAngcliloquamur. Siquisdixerit: « Jura; » audiat, Christus

vetat et non juro. Hoc satis est ad omnem inducendam

virtutem. Janua qua^^dam est pictatis, via ad pliilosophiam

pietatis inducens, palasstra qu.Tdam. Haec cnskodiamus ut

praesentia et futura consequamur bona , gratia et benigni-

tale l>oinini nostri Jcsu Christi, cumquo Patri et Spiritui

sancto gloria, imperium, honor, nunc et semper, ei in sae-

cula syeculorum. Amcn.



IN AGTA APOSTOLORUM. HOM. X. II9

VVVVVVVVVVVVV^VV^/VVVVVVVVVVVVVVV^VVVVVWVVVVVVVv**vvvvvvvvvvvvvvvvvvvwvwvwvwv^ A/V vw

HOMILIA X.

CAPUT IV.

Loquentibus autem Illis ad populum , supervenerunt sacer-

dotes et magistratus templi*.

I. Nondum a prioribus respiraverant tentationibus, et

statim in allas inciderunt. Et vide quomodo res dispensen-

lur. Prlmo cum irrislone excepti sunt omnes; nec parva

erat haec tentatlo. Secundo coryphaei in pericula incldunt.

Non contlnenter vero haec diio facta sunt, neque simpli-

citer; sed post quam In concionibus claruerant, et mira-

culum magnum patrarant; sic demum assumpta fiducla,

Deo concedente ccrtamlna ineunt. Tu veromlhi perpcnde,quomodo, qui quaeslerant proditorcm , qui Christum trade-

ret, hic ipsi manus injlciunt feroclores facti , ct post

crucem impudentlores. Peccatum enlm dum parturitur,

quemdam habet pudorem ; cum autem perfectum est , im-

pudentiores rcddit auctores. Cur autem magistratus super-

venit? nam « Supervenerunt ipsls sacerdotes et magistra-

» tus templl , » Inquit. Ut rursus publicum crimen gestis

inferrent, et non ut peculiare et privatum ulciscercntur

quod ublque facere studebant. « Dolentes quod docerent

wpopuhmi. » Moleste ferebant, non modo quod docerent;

sed etiam quod dicerent non solum ipsum resurrexisse;

sed etiam nos per illum resurrecturos esse. « Quod doce-

» rent , Inquit, populum , et annuntiarent in Jesu rcsurrec-

» tionem mortuorum \ » Ita efllcax fuitlUius resurrectio , ut

etiam aliis auctorsit resurrectionis. «Etinjeceruntin eos ma-

» nus, et posuerunt eos Iiicustodiamin crastiuum : erat eniai

» Act. IV, 1. — a Ibid. 2.



I20 S. JO. CimiSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

» jam yespcra*. » inipudeniiam ! Adhuc priore sangninc

plenas manus habchant; nec segniores erant; sed injcce-

runt dcnuo illas, ut alio sanguine implercnt. Vel fortassc

quia iUi jam multitudine crcverant, timuerinit, ideoquc

magistratus templi supervcnit : « Erat enim , inqnit, jam

j vespera. » Illi vcro volentcs eos mitigarc , sic facichantet'

custodichant. Apostolos autcm audaciores reddchat mora

tcmporis. Et vidc quinam coinprrheiidanlur, Apostolornm

coryphaei, aHis poslca excmphim facti , nc ullra sc mutuo

inquirant,neque communiicr agant. « Mulli aulem corum,

» qui audicrant vcrhnm , crcdiderunt , et factus cst numerus

»virorum circitcr quinquc milha^ » Quid hoc? Num illos

conspicuosvidehant? annon hgatos? Quomodo crgo crcdi-

dcrunt? Vides-ne manifestam eflicaciam? Atqui cos, qui

crediderant, oportchat infirmiores ficri ; sed iion ita fuit.

Petri namquc ccncio semina in profundum jcccrat mcn-

temque illorum afrecerat.Uli vcro idco succensehant

quod non ah illis mctucrentur, quodque ilH prcTscntia

mala pro nihilo reputarent. «Si enim crucifixus, aicl)ant,

iafia operatur, ct claudum criglt, ne timeamus illos. » Hoc

ergo cx Dei dispensationc factum est, Hinc vero fit, ut qui

nunc creduntphnxs sint, quam priorcs. Idcoque timentes,

illis videntihus, Apostolos Hgarant, ut illos tiinidlorcs rcddc-

rent. Secus autcm accidit, quam illi volchant. Idcoque

non coram iih*s ipsos intcrrognnt , scd seorsim : ne ex

€orum loqucndi hhertale, auditores hicrum rcfcrrcnt.

« Faclum cst aulcm in craslinum, ut congregarcnlur prin-

j cipes eorum et seniores et Scrihac in Jerusalem. Et An-

)>nas princcps saccrdolum , et Caiphas, et Joannes, et

»Alexander, et quolquot erant de genere saccrdolali *. »

Rursus conveniunt in unum. Cum ahis eliam malis hoc

adcrat, quod lcx non scrvarelur : ac rursus judicii for-

' Acl. IV, 3. — • Ibi.l. 4. — J Ibid. 5, 6.




»ex mortuis : in hoc iste astat coram vobis sanus '. » Ne

putetis, inquit, nos occultare patriam vel passionem :

« Quem vos crucifixistis , quem Deus suscitavit cx mortuis :

«inhoc ille astat coram vobis sanus. » Iterum passia, ite-

rum rcsurrectio. « Hic est lapis qui reprobatus est a vobis

«iTdificantibus, qui factus est in caput anguli ^. » In nie-.

moriam ipsis revocat verbum,quocl terrere illos posset.

iSam ait : « Qui ceciderit super lapidem hunc , confringe-

»tur; supcr quem vero ceciderit , conteret eum '\ Et non

»est in alio ahquo salus. » Quales putas ex his verbis illos

plagas accepisse. « Nec enim aliud nomen est sub ccelo,

» dalum hominibus, in quo oporteat nos salvos fieri \ »

Hic et sublimia loquitur. Quando enim non est aliquid

prcTclare agendum, sed tantum cum libertate loqucndum,

non parcit. Non enim timcbat ne perstringeret. Nec dixit

simpliciter: «Peralium;» sed, «Nonestinalioaliquosalus;»

id est, hic nos potest servare; hine vero timorem illorum

compressit. « A identes autem Pctri constantiam et Joan-

» nis , comperto qiiod homines essent sinelitteris et idiotae,

» admirabaniur, et coguoscebant eo?, quia cum Jesu fue-

»rant^ » Duo illitterati illi et ipsos ct summos sacerdotes

rhelorica sua vicerunt. Non cuim illi loqucbantur, sed

gratia Spiritus. « Hominemque qui sanatus fuerat cum eis

»stare videntcs, nihil poterant contradicere ^ » Magna

hominis constantia , ut palam est ex eo quod in ipso ju-

dicii loco uon relinqueret eos. Ita ut si illi dixissent : «Non

ita so res habet;» ille redarguisset. « Jusscrunt autem eos

»fores exlra concllium secedere : et conferebant ad invi-

»cem dicentcs : Quid faciemus hominibus estis ^ ? » ^ ide

quam incerli sint , vide humanum tlmorcm oinnia operan-

tem. Lt qua? Christus operabatur subvcrtere vel obscurare

' Acl. JT. 10. — » Psal. cxvii, 23, el Act. iv, ii. — ' Mallh. xxi, 44«

— 4 Act. rf, la. — * rbid. i5. — « Ibid. i4. — r Ibid. i5, i6.



IX ACTA APOSTOLORUM. HOM. X. 123

noa poterant , sed illis contra nitentibiis fides magis ange-

Latnr ; sic et nunc evenit. « Quid faciemus ? o insipientiam !

An illos post degustata certamina terreri putabant? an cuminilio nihil potuissent, post tantam dicendi facnltatem

exlstimabant se aliquid esse facturos ? Qnanto magis im

pedire volebant, tanto magis res augebantur. « Quonit»m

»quidem notum signum factum est per eos omnibus habi-

» tantibus Jerusalem , manifestum est , et non possumus

» negare. Sed ne amplius divulgetur in populum , commi-

» nemur eis ne uUra loquantur in nomine hoc ulli hominnm.

» Et vocantes eos denuntiaverunt ne omnino loquerentur

»neque docerent in nomine Jesu ^. » \ide illorum impu-

dcntiam , et Apostolorum philosophiam. a Petrus vero et

» Joannes rcspondentes dixerunt ad eos : Si justinn est in

» conspectu Dei vos potius audire quam Denm judicate. Nos

» nou possumus quae vidimus et audiyimus non loqui. At» illi comminantes dimiserunt eos, non invenientes quo-

» modo punirent eos , propter populum^. » Silentlum iUis

imperabant miracula, ac postca non patiebantur iilos im-

plere sermonem ; sed interim contumcKose admodum illos

ae loquerentur cohibebant : « Quia omnes chiriricabant

»Deum in eo quod factum fuerat. Annorum enim erat am-

»pHiis quadraginta homo, inquo factumfnerat slgnum hoc

»sanitatis \ » Sed ea quae supra dicta sunt repetamus.

» Quid faciemus hominibus istis ? » Primo igitur propter

gloriam hiunanam omnia faciebant. iNunc autem aHud

quoque in proposito erat, ut ne viderentur sangulnarii esse;

quod postea dicebant : « \ultls inducere super nos sangui-

»uemhominis istius? Commlnemur eis ne nltra loquantur

» iu nomine hoc uUi hominum. « O insipientiam ! Persuasi

quod resurrexisset , cum hinc argumentum accepissent

ipsum esse Deum, eum, qui amorte dethieri non potuerat

* Act. ir. 17, 18. — » Ibid. ig-»!. — * Ibid. aa.



128 S. JO. CliRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

«nonloqui?» Hi ccrlc in majore voliiptale, liberlalc et

laelitia versaLantur; iili in mcsrorc, pudorc ct mctu : popu-

lum enim timcLant. Ili quae volcLant loqucLanlur, illi

quac volcLantnon facicLanl. Quinam vero in vinculisct in

periculis erant? nonne isti maximc. Yirtuti crgo haerea-

mus , ne ad voluplatcm ct consolationcm tantum dictis

iitamur. Nonest hoc ihcatrum, dilectc, citharadorum, vel

tragoedorum, cujusfructus est voluptas tantum,ct dccurso

diclransiitvohiptas. Atqucutlnam voluptas tantumcssct, el

nondamnum cum volupiatc conjunctum. Aitamcnindedo-

ii?um singuli.se rccipiunt , hinc mulla quasi cx quadam

lue coacta refcrentes. Et adolcsccns quidcm cx satanicis

canlilenis ahqua mutuaius, quae poluit memoria retincre,

frcqucnier domi canlat. Scnior autcm, utpote gravior,

hoc quidcm non facit , sed omnia quae ihi dicta sunt verLa

memorat. Inde nihil hahentcs ahsccdiils. Et quomodo non

sit iilud' dignum pudorc ? lcgcm posulmus ; imo non nos

posuiinus : aLsit. « Nohte vocare, inqult , magistrum su-

»pcr tcrram*. » Lcgcm posiiit Chrisius, nc quis jurct.

Quid, quaeso, circa hanc lcgcm factum est? ncque enim

fincm fiiciam hac dc rc loqucndi. « j\e forte iterum ve-

«nicns, ut ait Aposiolus, non parcam^. » Num id cu-

rastis ? num solllciti fulslis aut studiosi ? An eadem noLis

rursus dicenda sunt? Imo sive ahquid facium slt, sive non,

cadem ipsa aggrcdicmur, ut curam hahcatis, ut illud fir-

mlus oLservctls ct ahos hortcmlni. Unde ergo inclplcmus?

Yuliis a vctcrl legc ? Atqui hoc noLIs pudori cst, quod ea

qua? in vetcri lcge sunt, qua; cxupcrare oportcret, nc

servcmus quldcm. Nos certe de his audire non convenic-

Lai : judaicai eniin vniialis haec praiccpta sunt. Sed illa

pcrfccta : aLjice pccunias, sta fortilcr, animam pro prac-

dicalionc dato, tcrrcna omnia ridc, nihiltlLi sit commune

» Mullh. xxiii, 8. — » a Cor, xni, a.

I



l34 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

»siinl?))Id est, Spirilii saccensi sunt, et ardebat in illls

cliavisma : «Et loqucbanlnr verbum Dci cum fiducia. Mul-

» liludinis autcm crcdentium eral cor Unum et anima una* .»

Yidcs quod cum gratia Dei, eliam sua aflcrebant. Lbique

cnim hoc observandum est, quod cum gralia Dei, sua

eiiam cxhibeant, ut Petrus diccbat : « Argcntum el aurum

»11011 est mihi^. » Itaquc quod superius dicebat omnes fuisse

« In id ipsum, » rursus hic declarat : «MuUIludinis crcden-

»tium crat cor unum et anlma iina. » Cum dlxisset autem

illos exauditos fuIsse,eorum postea virtutem narrat. Ingres-

suriis namque est in narrationem Sapphirie ct Anania?.

Ideo illorum scelus ostensurus, prlus de allorum virtule

loquilur. Dic oro, charitas-nc paupcrtalcm parit, an pau-

pertas charitatcm? Mdctur mihi quod charilas paupcrla -

cm, quae magls iUam aslringlt. Audi vero quld dicat :

Omnium erat cor ununi, et aiiima una. »Eccc cor ct

aninia idipsum sunt. «Ncc quisquam eorum, quoe posside-

»bat, allquid suum esse diccbat, sed erant iilis omnia

»communia. Et virtutc magna rcddcbanl AposloH leslimo-

»nium resurrectionis Domini Jesu Chrisll^ » Quasi eis

commissum slt, hoc declarat, et quasl de ofliclo ipsorum

loqultur; id est, testimonluni rcgni cum fiducla omnlbus

reddcbant. «Gratia quoquc magna in omnibus erat, Ncque

»enim quisquam egeiis erat inter illos \ »Sicut in patcrna

donio fdil onines pari sunt honorc, sic illi aficcti crant.

Non liccbat enlm diccre quod alios cnutrirent, ac si cx

suis illos nutrircnt : sic aftecli crant; scd hoc est mirabilc,

quod rebns suis seposllis, ita nulrlcl)ant, nc ex suis, sed

ex communibus ah vidcrcntur. «Quotquot autcin posscs-

»sores agroruni vel domorum erant, vendcntcs aftcrcbant

»pretia cornm, qune vendobant ; ct poncbant ante pcdcs

* Apostolorum. Dividebatur autem singnhs, prout cuique

Act. IV, 02. — a Id. iii, 6. — 5 IJ. IV, 02, 53. — 4 IbiJ. 54.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XI. 1 3^

tloni , ct palam fccit locuin concuticndo , sc illorum preci-

bus adcsse. « Et cum orassent, inquit, motus est locus. ;

Quod autem ea de causafactum sit, audi Proplielam di-

centcm : « Qui respicit terram et facit eam tremere* ; » ct

rursum, « A faclc Domini mota estterra, a facie Dei Jacob ^

Hoc vero facitDeus et utmajoremmetum Incutlat, ct ut fidu-

ciamillls indatpostlllasmlnas, et utmajoremdlcendlllbcr-

tatem acuat. Qula inltlum erat, etsensiblll slgnoopusbabe-

bantutpersuaderentur.Posthicc autcm Id nunquam accldlt.

Multamcxoratione consolationem snnt assecuti. Jurc autem

slgnorum gratiam petunt, non alio enini modo ostcndere

poterant ipsum resurrexisse , nlsi cx slgnis. Itaque non

suam solum qufcrebant securitatcm ; \ crumctiam ne con-

funderentur, sed Hbcre loquerentur. Motusestlocus, et illos

magls firmavlt. Hoc autem , modo signmn irae est, modo

vlsltationis ct providcntiae : nunc autcm irae. In passione

vcro Scrvatoris , stupendo modo et praiter naturam fiictum

est. Etcnim omnis terra commota est. Et ipse quoque Serva-

tor dicebat: «Tunc crunt fames etpestllentiaectterriemotus

» per loca ^ » Aboquin vero ira) contra illos slgnum erat :hos

enim Splritu repievit. \ ide:etAposlolipost orationem Splrltu

repientur : « Et gratla magna, inquit, erat in omnlbus illls.

Neque enim quisquain egens erat inter illos. » Vides-ne

quanta slt Spirltus vlrtus , ubi sclllcet illa opus erat Pllccc cst

enim bonorum causa, quam sccundo memorat, adbortans

omnes ad pecuniarum contemptum ; supcrlus dicens : «Nec

» quisquain corum quae possidebat aliquid suum esse dlce-

» bat ; » hic vcro ; « Nec quisquam egens erat inter illos. »

III. Quod autem non ex signls tantum, sed etlam ex

illorum proposlto id factum fuerit, palam faciunt Sapphira

et Ananias. Non autem verbo tantum , sed etiam virtute

testimonlum resurrectlonis exhibuerunt, ut et Paukis ait:

' Psal. ciii, 53. — a Id, cxiii, 7. — 5 Mallh. vii, ?4'



l4o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

Niillus, opinor;ita omnesattraxissemnset nobis conciliassc-

mus. Ca3tcrum si hac via progrcdiamur, per Dcum spero

sic rem futuram esse. Obtcmperatc mihi tantum, et per

ordinem rem bene geremus : et si Deus vitam dederit

credo fore ut cito in hanc vitae rationem nos ingeramus.

IV. Interim lcgem de jnramenlo implctc ac firmitcr tc-

nete : et qui servat non servantem manifcstum faciat , in-

cuset vchcmcnlerque increpct. Pricfinitum cnim tempus

propcest, et rei pcrquisitionem faciam, dcprchensumque

segrcgabo et exchidam. Absit autcm ne quis tahs apud nos

invcniatur ; sed omnes accuratc hoc pactum servent spiri-

tuale. Lt enim in bello cx tessera, commilitones et aHi

dignoscuntur; ita et nunc fiat ; nam et nunc in bcllo su-

mus; ut ct fratres agnoscamus. Quantum bonum erit nobis

hoc siojnacuhun et hic et aUena terra ? QuaHa sunt haec

arma adversus diaboH machinas? Os enini jurare ncscicns,cito Dcum in prccibus attrxihet, et gravi piaga diabohim

feriet. Os jurare nescicns, ncc contumeliosum crit. Lt ex

domo, sic cx hngua hunc ignem cjice, et foras trahe. Da

ipsi linguae ut paulum respiret, et ulcus infirmius reddilo.

Etiam obsecro, ut aham vobis disciplinam tradam : cuni

enim hoc nondum emendatum sit, non ausim ad ahud ve-

nire. IIoc cuin dihgentia a vobis corrigatur. IIujus opcris

sensum accipite, et tunc vobis alias inducam lcges ; imo

non ego, sed Christus. IIoc bonum in anima vestra plan-

tate, et paulatim paradisus Dci cfficiemini, multo mcHor

iUo olini paradiso. Ncquc enim apud nos serpcnscst, ne-

qucarbormortifera , nequc aHud simile. Figitc in profundo

hanc consuctudinem. Hoc si fiat, non vobis tantum prae-

sentibus proderit, scd etiam omnibus qui in orbc sunt :

et non his tantum , sed et iis qui post futuri sunt. Con-

suetudo namqucbona ingrcssa, et ab omnibus scrvata, in

longa transibit tcmpora, et nuHum ipsani tcmpus cxcin-



IN ACTA APOSTOLORr.^f. nOM. XIL I^^

nullo horiim emendatii? , sed semel ab avarltia excapcatns,

periiiclem capitl siio attraxit. « Ciim haheret agriim ; »

sic inquit, ut ost* nderct hunc sohim ipsi fuisse; « Ycndi-

»dit et attuht pretlum , ct posuit ante pedes Apostolorum.

j)Vir autem quidam nomine Ananias, cum Sapphira

j)UXore sua, vendidit possessionem, et fraudavit depretio,

«conscia uxore sua : et alTercns partem quamdam, ad

«pedes Apostolorum posuit^ » Uhid grave erat, quod

)) mutuo consensu hoc facerent peccatum , nullo alio

cons-cio. L nde suhiit misero hoc facerc ? « Dixit auteni Petrus :

» Ananla, cur implevit Satanas cor tuum , menliri te Spi-

)) ritui«ancto , et fraudare de pretio agri^?» Vide etiani

nuncsigninn magnum, multoque majus priore. « Nonne

»nianeustibi manebat, et venuindatum in tua erat potes-

» tate * ? » Hoc est , an necessitas et violentia quredam erat ?

Num vos invitos trahlmiis ? « Quare posuisti in cordc tuo

))hanc rcm? Non es mentitus hominibus, scd Deo. Au-

Ddiens autem Ananias hn:3C verba, cecidit et expiravit\ y>

Mdes-ne unde majus signum hoc? Quod occidat, quod

ea, quae in mentc et qua^ claiii facta sunt, noscat. « Et

«factus est timor magnus supcr omnes qui audicrunf.

»Surgentes aulem juvenes, amoverunt eum, et cfierentes

• sepeherunt. Factimi cst autem quasi trium liorarum

»spallum, et uxor ipslus , nesciens quod factum fuerat,

»introivit. Dixlt autem ei Petrus : Dic mihi , si tanti

agrum vcndidistis* ? » Hanc volebat servare. Dle namque

dux fuerat peccali : et ideo fortassc dat ilh tempus ad

dcfcnsioncm, et poenitentiae facultatem. Ideo dicit : « Dic

»mihi si tanti agrum vendidistls? At illa dixit:Etiam,>*tanli. Petrus autem nd eam : Quid utique convcnit vobis

• tcntarc Splritum sanctum? Eccc pedes corum,qui se-

^peUerunt virum tuum ad ostium, et efTcrent te. Cecidit

» Acl. V, 1, a. — » Ibid. 5. — » Ibi J. 4. — 4 Ibij. 5. — 5 Ibid. 6S.



V IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XII. l5l

non effagient. Etiamsi non e vestigio, sed in aliis peccatis,

ut gravior sit poena. Quia et nos saepe sumpta occasioiie a

minoribus, etiam pro magnis totum evacuamus. Itaque si

quando videris tibi aliquid accidere, memor esto illius

peccati tui. Hoc etiam in filiis Jacob accidit. Meministis

fratrum Josephi : vendiderant fratrem , occidere tenlave-

rant; imo qiiantum iu ipsis erat occiderant, deceperant,

siuem contristaverant ; nihil passi erant mali. Itaque post

multos annos de extremis pericHtati sunt, et peccati hujus

tunc recordantur. Quod autem non conjcctura sit quod

dico : audi illos dicentes : « Etiaui : in peceato enlm sumus

))in fratrem nostrum^ » Sic et tu, cum tibi quidpiam con

tigerit, dic : « Etiam , in peccato sumus, quia Christum

non audivimus,quia juravimus

, juramenta frequentia et

perjuria in caput meum inciderunt. » Itaque confitere :

nam et illi confcssi salulem consecuti sunt. Quid enim si

non repente ultio invadit? Quandoquldem Achab propter

Nabuthoe non statlm post peccatum plexus fult^ Cur vero

slc res agitur? Dat tibi Deus prcescriptum tempus, nt

abluaris; si persevercs,pocnam demum inducit. Yidistls

quid passi sint mendaces? Cogltate quid passurl slnt per-

juri; cogitate , et desislite. Non potest qui jurat non pcje-

rare , vellt nollt. Non potest perjurus sahitem consequi.

Sufficit unum perjurium ut totum perficiat, et totum no-

bis suppllcium inducat. Ideo nobis ipsls, qu?eso, attenda-

mus; ut pcenam hujus peccati effugientes miserlcordla

Dei dlgnemur, gratla et miserationlbus unigeniti ejus Filii,

cum quo Patri et Splrltui sancto glorla, Imperium, honor,

nunc et semper, et In saecula saeculorum, Amen,' Gen. xLii, 21. — »3 Rog. xxi, 29.



132 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEFISCOPI C. P.

VVWWWWVWVVVVVVWA^VWWWWVWVvWVWW^WV^^VWVVVXVWWNXNVVWVX^V^A/l-V^iVMVWWVA*

HOMILTA XIII.

CAPUT V.

Exurgens aulem princcps saccrtlotum, ct omnes qul cum

illo crant, quac cst haeresis Sadducxorum , rcplcti simt

zclo, ct injcccrunt manus in Apostolos , ct posuerunt

eos in custodia puLlica*.

I. Nihil Impndcntius audaclusque malitia^. Illorum ex-

perti forlitudlnem ex iis, quoe prius atlentarant, atlamcn

denuo aggrediuntur et iterum Insurgunt. Quid sihi vult

illud,«

Exurgens prlnceps saccrdotum, et omncs qui cum« Illo crant ? » Excitatus est, Inqult , lis quic accidcrant

commotus : « Et injecerunt manus in Apostolos, ct posuc-

»rvmt eos In custodla puhllca. » Nunc vehemenlius illos

insectanlur; nec slatlm dc illis judicant, spcrantcs illos

mansuellores fore. Et undenam liquct illos vehcmentlus

insectatos csse? Ex eo quod posucrlnt Illos In custodia pu-

Lllca. Rursus Incldunt in pcrlcula, et rursus Dci grallam

experiuntur; et quomodo, audi scqucntla. « Angclus aufcm

»DomIni pcr noctem aperuit junuas carccris, et cducens

Dcos, dixit : Ite, et stantes loquiminl In tcmplo pIcLI omnla

»verLa vllac hujus^ »IIoc et in Illcruni consolalioncm, et

in horum utilitatcm ac doctrinam factum est. Et vidc :

quod in Chrlsto, Id ctlam nunc cvcnit. Palrata cnim mi-

racula non slnit cos vldcre; scd aliqua apparat cx quihus

hoc ediscant. Ut in rcsurrectlone sua, non pcrmislt eos

* Acl. V, Jj, 18. — » ViJe D. Guillon, loin. xv. p. t^g-g^- — ' Acl. v,

19, ao.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XIII. l53

viderc,quomodo rcsnrrexcrit ; Incligni enim crant qnf

hanc yitlerent; sed oslendit ex iis qu.-e tnnc fccit. Similiter

cnm aqnam in vinum mutavit, qni discumbcbant non vi-

dent, utpote ebrii : judiciumque aliis permittit. Sic et

nunc factum est. Nam illos qui cducebantur non vident;

indicia vero ex quibus poterant res gestas ediscere vide-

runt. Cur per noctem emisit illos. Quia iilo magis quam

alio modo fides illis habenda erat. Alioquin non illi ad in-

terrogandum venissent , vel alio modo etiam , ipsi non

credidissenl. Sic et apud veteres accidit, ut Nabuchodono-

sori . vidit laudantes Deum pueros in camino ignis* , et

tunc obstupefactus est. Cum oportuisset ergo primum in-

lerrogare : « Quomodo egressi eslis? » illi, quasi nihil factum

esset inlerrogant dicentes : « Nonnc praeci|>icndo proecepi-

»mus vobis ne loquamini. » Et vlde quomodo per alios

omnia discant. Vident enim clausum carcerem , et custo-

des stantes ante januas. « Qul cum audissent, intraverunt

» diluculointcmplum, ct docebant. Advenlens autem prin-

» ceps sacerdotum et qui cum co erant, convocaverunt

«concillum, et omnes seniores filiorumlsrae], et miserunt

»ad carcerem ut adducerentur. Cum autem venissent mi-

»nistri, et aperto carcere non invenlssent illos, rever&i

»nuntiaverunt, diceiites : Carcerem quldcm invcnimus

y> clausum cum omni dlllgentla , et custodes stantes ante

BJanuas : aperientes autem nemlnem intus invenlmus ^. )>

Duplcx securltas ut in scpulcro, slgnaculum ct homines.

Yide quara esscnt Dco inlmici. Hiecclnc humana crant, dic

mihi, qua3 clrca illos facla sunt? Quis illos eduxlt, januis

clausis? Quomodo exierunt, custodibus ante foresstanti-

bus? Vere furenlium et cbrlorum verba sunt. Quos non

dctinuerunt carcer et vincula forcsque clausas , hoscc spe-

rabant sc possc supcrare, inslpientlum puerulorum more

* Dan. 111, 25. — » Ac!. v, ai-a^.



l54 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

afFecti. Ministri porro eoriim ideo adsunt et factiim confi-

tcntur; utomnem illis excludantexcusationis ansam. Vides-

ne miracula diversa , alia aliis adjecta ; quacdam ab illis

facta, quaedam pro illis, quae eliam clariora crantPBene

factum quod non statim ipsis nuntlatum sit; sed prius

anxii fuerint, ut internoscentes divinam esse Virtutem, sic

omnia discant. « Ut autem audierunt hos sermones magis-

»tratus templi et principes sacerdotum, ambigebartt de

» illis quidnam ficret. Adveniens autem quidam nuntiavit

»eis : Ecceviri, quos posuistis in carcerem, sunt in templo

T> stantes et docentes populum. Tunc abiit maglstratus cum

» miKiistris, et adduxit illos slne vi : timebant enim popu-

»lum, ne lapidarentur *. »0 inslpientiam ! Timebant, in-

quit, turbam. Quid proderat turba? cum oportuisset Deum

timere, qui semper illos tanquam volucres ex manibus

ipsorum eriplebat , illi

vero potius turbammetuebant.

« Princeps autem sacerdotum interrogavlt eos dicens.

»Nonne prajclplendo pra^ccplmus vobls ne doceretls in

»nomine isto? et ecce repletis Jcrusalcm doctrlna vestra :

»et vultis inducere super nos sanguinem hominls istlus^»

Quid igltur Apostoli? iterum cum mansuetudine alloquun-

tur eos , tamctsi dicere poterant : « Qulnam estis vos, qui

contraria Deo praecipitls? »Sed quld ! rursum monentes

et conslhum dantes cum mansuetudlnc rcspondent. « Res=

»pondens autem Petrus et Apostoll dlxerunt : Obcdire

» oportct Deo magls quam homlnibus^ » Magna hujusmodi

philosophla, qua ostendunt illos cum Deo pugnare. « Deus

»patrum nostrorum suscitavit Jcsum,quem vos intere-

wmistls suspendcntes in ligno. Hunc principem et Salvato-

»rem exallavit Deus dextcra sua, ad dandam pa^nitentiam

» Israeh et remissionem peccatorum''. » Eum, inquit, quem

vos occidistis, Deus suscitavlt. Et vide : Patri rursus to-

' Acl. V, 24-a6. — » Ihid. 27, a8. — ' Ibid. »9. — < Ibid. 3o, 3i.



IN ACTA APOSTOLOHTJM. HOM. XIIL r55

tum ascribunt, ne vidcrctur esse alienus a Patre. «Et exal-

wtavit* inquit, dextera sua : «hoc vero non solum rcsur-

reclionem; scd etiani exaltationem, id est, assumptionem,

significat : « Ad dandam pcenitentiam Israeli. »

II. Yide rursus lucrum, et delensionis more doctrinam

perfectam. « Et nos sumus ejus testes horum verborum. »

Mngna dicendi libertas. Deinde ad dictorum fidcm adjicit:

«Et Spiritus sanctus, quemdeditDeusobedientibussibi*.

Yides quomodo non suo tantum, sed etiam Spiritus testi-

monio ulantur ? Nec dixerunt ;«Quem dcdit nobis ; » sed,

« Obedienlibus : » simul modeste agentes, et magnum illum

esse monslrantes, declarantesque quod et ipsi possint illum

accipere. \ide quomodo et operibus et verbis erudiantur,

nec attendant ,• ul justa eo-rum damnatio sit. Ideo enim illos

Deus sinebat in judicium adduci, ut iUi erudirentur, si-

quidem discere v^luissent; et Apostoli ad fiduciam conci-

tarcntur. «Haec cuin audissent, dissecabantur, et cogitabant

»intcrficere illos^ » Vide ingentem nequitiam. Cum opor-

tuissct ex iis quoe audierant detcrreri, dissecantur illi, et

de-occidendis viris frustra consuhant. Sed necesse est su-

perius lccta repetere. « Angelus autem Domini per noctem

» aperiens januas carceris et educens eos dixit : Ite et stan-

»tes loquimini in templo plebi omnia verba vitce hujus^

»Educens : » non ille educit eos, sed dimittlt; ut hinc ostcn-

datur imperterritus illorum animus; quem ipsi exhibue-

rnnt, cum noctu in templum ingrcssi docebant. Quod si

illos ejecissent custodes, ut illi putabant, fugissent Apos-

toli, si tamen obtempcrassent; imo si illos emisissent, non

in templo stetissent; scd fugam fecissent, quod nemo non

Tideat, nisi insipiens sit. «Nonne prtecipiendo pi^cepimus

yvobis. »Si.utique illi vobis obtemperaverint, recte argui-

tis; sin tunc dixerint vobis se non obtemperaturos esse,

' Act. V, 02. — IbiJ. 53. — 3 Ibid. 19, 20.



l56 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHJEPISCOPI C. P.

friistra arguitis ; frustra prsccipitis. Vidc criminum incon-

scqucntiam , et ingcntcm slultiliam : sanguinarium de-

mum volunt ostcndorc Judacorum animum ; ct quod ipsi

non vcrilatis causa liaec agant, sed ut sc ulciscanlur. Ideo

non audactcr ipsis rcspondent Apostoli : doctorcs enim

erant. Etsi quis cum civitatem totam commovisset, et tanta

fultus esset gralia, non magnum quidpiam locutus cssct?

At non id feccrunt illi; non enim irascebantur, sed mise-

rabantur et lacrymabanlur illos ; sed dclibcrabant quomodo

illos ab crrore et ira rcvocarent. Non ultra dicunt illis,

«Vos judicate; » scd ita scntentiam fcrunt,« Qucm Deus

»suscitavit. wllinc dcclaranlcs, bacc cx scntcntia Dei facta

csse. Non dixerunt i« Annon tunc diximus vobis; «Non pos-

»sumus qua) vidimus et audivimus non loqui*?»non enim

contcntiosi erant; sed rursus cadem dicunt; cruccm ncmpe,

resurreclioncm. Ncque rcfcrunt cur, nec quod pro nobis

crucifixus sit : scd subindicant quidem, nec manifcstc lo-

quuntur, ut illos intcrim dcterrcant. Qua^nam hic rbcto-

rica ? NuUa. Ita sinc apparatu Evangclium vit:c pracdicabant,

Ubi dixit, «Exaltavit; » addidit qua dc causa : « Ad dandam

»pocnitenliam Isracli , et rcmissioncm pcccatorum. » At-

dicent : «Haic tunc probabilia non vidcbantur. » Quid dicis?

Quoraodo non probabilia illa, quibus ncc principcs ncc

multitudo contradiccrc polerant? Scd aliorum quidem ora

obturabantur, alii autcm docebantur. « Et nos sumus, in-

JE quit, testcs horum verborum. »Quorum? quod rcmissio-

nem, quod pccnitenliam promlscrit. Nam rcsurrcclio in

confesso dcmum erat. Quod vcro dct rcmissioncm , et

nos testcs sumus et Spiritus sanctus:

qui non vcnlssel,

nisi peccala antc soluta fuisscnl. Argumcnlum itaquc in-

dubitatum hoc cst. Pcccatorum remissionem audis, miscr,

ct quod pccnas non rcpctat, ct vis occiderc ? Et quaiilac

' Act. IV, ao.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XIII. IDJ

Loc nccjultlc-c noii fuerit? Atqul oportebat vel mcntlcntcs

redarsfuere ; vel si nollent credere, non occidere. Quid

enlm mortedlgnuni erat? At illi prae furorc, ne

quidemscicLant quidfactum csset. \ide quomodo LIc facinus me-

morantes ; de remissione loquanlur : ostcndcntes facinora

qnidem morte dlgna essc, remisslonem vcro quasi Lene-

ficis dari. Ouoniodo allter persuadcrl poterant, quam do-

cendo illos sic Lcnc acturos essc? Et yldc mallgnitalem :

SadduCcTOs ilLs inducunt, qul inaximc de resurrectlone

dolcLant; sed nlLIl iilis maLtia profuit. Verum fortassc di-

cetquispiam: «EcqiiislaLLus fruens, quallLus Apostoli Lo-

nis, non magnus faclus csset?» At vide quomodoantequam

gi^atia fruerentur perseverantes unanimlter erant in ora-

tione et in superna gratla sperantes. Et tu, dllecte, regnum

ccclorum speras, et nlLii sustlnes ? Et tu Splritum acce-

plsll ; ncc talia pacerls, neque perlcLtaris ? lUi prius quam

a prlorlLus respirarent, rursus aL aLa duceLantur. Iliud

aiitem Ipsum non Inflari, nec vana glorla afTicI, quantum

est Lonum ? Cum mansuetudine loqui, quantum est lu-

crum? Neque enim omnia gratiae erant; sed illorum quo-

quc studli indlcla muita sunt. Nam quod gratiae dona in

illis splcndcrent, eorum cuvoe et dlilgcntlce erat.

III. \ ide namque stallni a prlnciplo quam sollicitus sit

Pctrus, quam vlgll ct soLrlus; quomodo credentcs pecu-

nias aLjicieLant, nllili proprlum LalicLant, In oralionG

vcrsaLantur, concordlam cxliILcLant, in jejunils agcLant.

Haec ex qua gratla, quagso? Ideo id elBcit ut per mlnistros

suos redarguantur ; qui etiam, nt apud CLristum mlssl dlce-

bant : « Nunquam bomo sic locutus est, sicut Lic Lomo^ ;

atmufxlaverunt reversl quae viderant. Tu autem milii Lic

considera illorum mansuetudlnem, quomodo ccdunt; ncc-

non fictam principls sacerdotum mentem. Mansuete enim

* Joan. VII, 4^«



l6o S. JO. CimYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

omnes ipsamquc anlmam relinqucre suasissct, domum

contemnere, patriam, cognalos, ipsamquc salulem? Sed

idpotucrc piscatorum ct pcliionum voces; ita ut in volup-

tatc dcgcntes ,polentiorcs ct fortiores omnibus cssent.

Etiam, inquies, quia signa cdcbant. At qui crcd^^bant quae

signa facicbant, ilia nempc, tria miliia ct quinque miliia

hominum, qui tamcn in cxullalionc multa dcgcbant? Et

jurc quldcm : nam omnium causa mocrorum, pccuniarum

ncmpc posscssio, subiata crat. lila namquc liclioruni, con-

tcnlionum , mccroris oinniumque maiorum causa erat,

qua3 vitam iaboriosam moicstamque rcddcljat : iongcquc

piures mcestos reperias divitcs, quam paupcrcs. Quod si

quibusdam non vidcatur ita cssc, non ex rcrum natura,

scd cx corum oplnionc sic sc res iiabct. Quod si quid lia-

hcant divitcs voluptatis, niiiii mirum. JNam ct qiii scabie

plcni sunt, in magna sunt voiuptatc. Quod autcm ab iilis

nibii dllTcrant divitcs, scd codcm sint animo, liinc paiam

est. liios curac attcrunt; ct tamcn volunt iliis dctincri ob

tcmporaneam voiuplatcm. Qui autcm sunt a curis iibcri,

in sanllatc moerori vacue dcgunt.

IV. Quid duicius, qmcso, quld tutlus , de uno pane et

de vcstc soiilcitum csse, an dc miiic scrvis ct iibcris, ac de

se ipso niliil curarc? Qucmadmodum cnim liic pro sc ipso

timct; ita ct tu pro iis, qui cx capitc tuo pcndcnl. Et cur

paupcrtas fuglcnda vidctur, inquics? Quia aiia quoque

bona muiti aversantur, non quod fugienda, scd quod actu

difllciiia sint. Igitur paupcrtas non fugicnda , sed excrcitio

difficiiis est. Itaquc si quis iiiam fcrrc posset , liaud fu-

gienda vidcretur. Cur enim iiiam non aversanlur Apostoli ?

cur illam muiti cligunt, ncc modo iiiam non avcrsantur,

scd ad iiiam accurrunt? Quod enim verc fugicndum cst,

nonnisi insanis optandum vidctur. Si autcm pliiiosophi

inlcr homincs subiimcs , ad hanc quasi ad locum lutum ct



IN ACTA APOSTOLOnUM. HOM. XIIK r&

saimm vcniimt, iillul mirum est si alii secus arLitrentuir^

Nam dives niliil aliud mihi videtur esse, quam urbs sme^

muro in planitie posila , quae undique insidiatorcs attraiiiit^

Paupertas vero praesidium est munitum , aere multo Gir—

cumdatum, accessu difTicile. At, inquies , contra re& se

habct, hi enim sscpe ad tribunal trahuntur, hi laedunfnr^

et malc habcnt. Sed non pauperes simpKcitcr sunt; se^^^

paupcres qui ditari cupiunt. Ego vero non de iHis loc[aorj^

sed dc iis, qui In paupcrlatevcrsari student. Diccnim iiiihiir

cur ncmo cos,qui in montibus degunt, in jus trahitB^

Quanivis si paupcrtas facile opprimitur, illos maxime irzdm

oportcrct, qui sunt omnium paupcrrimi. Cur mcodicosi

nemo trahit ad judiccm? cur ncmo illos vi vcl calumma

impctit? Nonnc qula in tutiorc loco habitant. Quam mul-

tis inicUcissima videtur paupertas et mendicitas? Qui^

igitur, quacso, bonum-ne est mcndicare ? Bonuni, si sit C£iii

consolctur ct inisercatur, si sit qui largiatur : hanc vitua^

otiosam et securam esse nemo non novit. Ego autcm xiGm

hoc laudo, absit; scd probo si quis opes non desickrctu

I)ic cnim mlhi, quos potius beatos dixeris , an virtulTs;

studiosos, an eos, qul procul ab illa sunt? Studiosoa sLcte

dubio. Uter ergo idoneus est ad utiha addiscenda, ct a^

philosophiae splendorem? an hic, an ille? Hunc utique'

csse palam est. Si non credas , id disce. Adducatur €|uis eforo mendicantium, qui sit caecus , claudus , muliias"

alius quoque aspectu formosus , corporc robustus ac vivi—

dus, opibus abundans, gcnere clarus, potentia valens. Hos>

itacpie ad philosophlae disciplinam adducamus , et videa.-

mus uter eorum magis doctrinam excipiat. Sit crgcypFi^mum praeceptum, Humilis esto et modestus; hoc cnim

Christus praecepit. Uter magis hoc impiere poterit?«Beati

»cpii higcnt. y> Quis dicto magls attendet? Bcati himiiles;;

utcr magis audict?« Beati mundo cordc. Bcati qiii csuriojil.

LXXXI.1



l64 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIItPISCOPI C. P.

W\ VVVVVWV^VWVVX^ WV VV\ W^,V\'*WVWX l\«| A.\VV\V\VvWVVVV\VWVv\\ VWWVVWWWW A/VVWVW VV»

HOMILIA XIV.

CAPLT V.

Surgens autom quidam in concilio Pliarisacus, nominc

Gamalicl, lcgis doctor, honorabilis universae pleLi; jussit

foras ad brevc homincs fieri *.

I. Ilic Gamahcl PauH doclor crat : admlrationeque

dignum cst quoraodo judicio valcns, et in legc pcritus^

nondum crcderct : ncquc potuit omnino incredulus ma-

nere, ut palam est cx ejus verbis quac consulcndo afFert^

« Jussit cnim, inqult, foras ad brevc homines fieri. »

Vide prudcntiam concionantis, et quomodo slatlm Illos in

metum conjlciat. Ne vcro in susplcionem venirct quod ea-

dem quae iUIs sentiret, cos qui in concilio sedcbant , ac si

suoe oplnionis essent alloquilur : nec multa utltur vehc-

mentla; scd quasi cum vlris furorc cbrlls, ita dlcit : « \iri

»Israclila3, altcndite vobls super hominibus istis quid ac-

Dturl sitis^. »Nc temere , inquit, neque leviter feramini.

« Ante enim hos dles surrcxit Theudas dicens se csse ali-

» quem : cui conscnsit numcrus virorum circltcr quadrin-

»gentorum : qui occisus est : et omnes qui credcbant cl

» dissipati sunt , et rcdocti ad nihihim *. » Excmplis illos ad

sanam mcnlcm duclt : ct illum, qui phires scduxcrat, dc-

mum alTert ad illorum consolatloncm. Anlcquam vcro

excmpla profcrat, dicit : « Atlcndite vobis : » ils vcro alla-

tls, scntenllam profort diccns : « Et nunc it:Kjuc dlco vo-

»bis:DIscedileab hominibus istis. Poslhunc surrcxit Judas

vGahlaeus in diebus profcssionis, ct avcrllt popuhim mul-

• Acl. V, 34. — » IbiJ. 55. — » Ibid. 36.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XIV. l65

»lum post se : et ipse quoqne periit : et omnes quotquot

» consenscrunt ei dispersi sunt. Et nunc itaque dico vobis :

»Disccdite ab hominibus istis , et sinite illos :

qnoniam si

»est ex hominibus consiHum hoc aut opus, dissolvetur; si

»vero ex Deo est, non poteritis dissolvere ilkuP ; » ac si

dicercir : « Expcctate , et si ex se ipsis illi coacti sunt, nlhil

impediet quominus dissolvantur. « Ne forte et Deo re-

» pugnare inveniamini. » Et cx impossibiH et ex inutili aver-

tit eos. Ncc dicit a quo interempti sint; scd simpliciter

quod sint dissipati, forte supcrfluum duccns plura addcrc.

Ex iis vero, quie subjungit docet; «Si humanum slt opus,

non est quod rei curam agatis; slii divinum, quidquid

fecerltis, non poterltls superare. » Sic scrmo sapicns vlsus

est : nam pcrsuasi sunt ut non occiderent illos, scd flagel-

larent tanlum. « Consenserunt autem iUi , inquit, ct con-

»vocanles Apostolos, caosls dcnuntlaverunt , nc loqucrcn-

»tur in nomine Jesu, et dimiscrunt eos ^ » Vidc post quot

miracula flagellantur? El tamen iterum cloclrlna extcndc-

balur: nain et in domo et in templo doccbant. a¥A illi

»quidem ibant gaudentcs a conspcctu concilll : quoniam

»digiii habiti sunt pro nomine ('.hrisll contunicliam pati.

»Omni autem die non ccssabant in tcmplo ct circa domos

»doccntes et evangelizantcs Jesum Christum \ In die-

»bus autem ilHs, cresccnle numero Discipulorum, factum

» cst murmur Gra^corum advcrsus llcbra3os, eo quod dcs-

«piccrentur in ministerio quotidiano Ylcluoe corum \ » Noii

in illis omnlno diclt diebus; sed qula hacc cst consuctudo

Scrlpturoe , ut quae futura erant , cjuasi statim facta dlcat :

idco sic loquitur. HcUcnistas pulo hic vocarl cos, c[ul

grsece loquebantur; hi enim gra^ca lingua ulcbantur,

llcet llebrxi essent. Ecce alia tentatio; imo et tu si obser-

vare velis, perspicics ab initlo bclla intus fuisse. « Convo-

' Acl. T, ^7-39. — ' \h'n]. 40. — ^ Ibid. 4i, 42. — * U. v, 1.



I> ACTA APOSTOLORUIJ. IIOM. XIV. 167

sed breveni texit sermonem , neque illos cum furore me-

morat. «Et omnes quotquot consenserunt ei, dispersi sunt. »

Hoc dicens, non in Christum blasphemat; sed id quod

maxime volebat perficit. « Si sit, inquit, ex hominibus,

)) dissolvetur. )) Hic videtur illos syllogismo impctere , ac

dicere : « Ergo quia hoc dissolutum non fuit , ncn cst hu-

manum. « ?Se forte et Deo repugnare inveniamiui. )) Hoc

dicebat, ex imposslbili et inutih ilios reprimcns. « Si vero

))ex Deo est, non poterilis. ))]Non dixit;« si Christus sit

Deus.))

Opus enim iis declarabat ; nequc afhrmavit vel

humanum, vel divinum esse; sed futuro tempori fidcm

permisit, ut suaderet. Et si suasit, inquies, cur fiagella-

runt? Indubitaloe quidem dictorum justitiae obsistere non

potuerunt; sed tamen furorem suum implcvcrunt. Alio-

quin vero sic se illos perterrituros sperabant. Quod au^

tem ha?c illis non proesentibus dicerct, hoc illos magis

attraxit : ac sermonis suavitas, dictorumquc juslilia, id

illis suasit. Fere namque et hic Evangclium piaedicabat

imo ha3c fere dicebat, cum justitia ipsos alloquens : Pcr-

suasum habcte vos non posse dissoivcre. Cur non credi-

distisPTam magna est praedicatio, ut ctiam ab inimicis

testimonium habeat. Iliic quadringenti surrexerant , et

postea magna multitudo. Hic duodecim primi erant:

neergo vos perterrefaciat multitudinis acccssio. « Si enim ex

j)hominibus fuerit opus hoc, dissolvetur. ))Poterat ct aliuni

iEgyptium dicere; sed jam superfluum hoc fuisset. \ides-

ne quomodo terrore sermonem conciuserit ? Ideo non

simpliciter sententiam profert , ut ne videatur pro iilis di-

cere : sed ex rei evcntu ratiocinatur. jNon ausus est vero

affirmare doctrinam illam , non humanam , scd cx Deo

esse. Quia si dixisset ex Deo esse, contradixissent ilii; si

autem ex hominibus dixisset, ad insurgendum propensi

erant. Ideo ilios finem expectare jubet, dicciis , « Dlsce-



l68 S. JO. CHRISOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

iiHjte. »Tlli vero rursum minanlur , scientes se niVril posse

yerricere; suoqnc more facientcs. Talis cnim res malilia,

«juip Impossibilia sa?pc tentat. a Post hunc autem surrexit

» Jiidas. »Haec si Josephi libros inspexcritis (8) , accura-

iSrjN fdiycotis. Ille namquc horum hisloriam diligentcr nar-

T[?L. Vides-ne qualcm rem ausus est dicere;quod ex Deo,

«jmn poslea a rcbus ipsis fidem accepit? \erc magna fidu-

cia^ et nnlla personarum acceptio. « Consenserunt autem

:»TBij inquit. Et convocanlcs Aposlolos, »Ccesos dimise-

rmil. Pievcriti sunt scnlenliam viri :

idcoque destiterunt

a proposito occidcndi Apostolos : flagelLitos autcm illos

^mitlunt. « Et illi quidem ibant gaudcntcs a conspectu

arconcilii,quoniam digni habiti sunt pro nomine Christi

TBronlumeliam pati *. » Quibus signis hoc non mirabilius

e^t? Nusquam hoc apud vetercs contiglt. Nam Jeremias

5}uêm ilagcUatus est propter verbum Dei; EHre et ahis

"niinati sunt. Sed hic et ex hac re et ex signis virlutem

DpI dcclararunt. Non dixit quod non dolercnt ; scd dolcn-

tes gaudebant. Lndenam id hquet? ex sequenti hbertnte

îcendi. Ita scmpcr etiam post plagas praedicando insta-

Ijanl;. Idco id declarans ait : « In templo et circa domos

»*non cessabant doccntcs et cvan":cllzanles Christum Je-

t»î3m. In diebusautcm

illis. »Quibus dicbus?

Cumhacc

Hereiil; cum flagella , cum minac, cum discipuli multipli-

carentur ; tunc « Factum cst murmur : » et fortassis ob mul-

iilndinem contigit : non enim potest in multitudine tantus

«tcId servari. « Et magna turba sacerdolum obediebat fidei. »

Ms subindicatur ex iis, qui Christi necem machinall sunt,

aainllos crcdidissc. « Factum cst murinur,quod despice-

wTentur in quotidiano ministerio viduae eorum. » Ergo

«jiiolldianum minislcrium crga viduas erat. Et vide quo-

3nodo hic ministerium vocct et non stallm elecmosynam

« Aci- V, 4i-



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XIV. I^I

nati sunt : nec «inipliciter hoc munus illis concredi^

tum est : sed precati sunt ut potestas illis concederetur;

Vide auteni, quaeso, si septem viris erat opus:

tanlae

fortassis- aflluebant pecunioe, tanta erat viduaruni mul-

titudo. Ergo non siinpllciter preces emittebantur; sed

cum multa attcntione : hocque ,perinde alque pivTdica-

tio, perficiebatur. Phirima enim precibiis operabantur.

Sic spirituaha pra^ferebantur : sic ad peregrinationes mlt-

tebantur : sic istis verbum concix^ditum fuit. Sed non di-

cit hoc , neque extoUit cos; sed dicit non cequuni esse

commissum opus relinquere. Sic a Moyse instituti fucrant,

ne oninia agenda suscipercnt. IdcircoPauhis ait : « Lt pau-

perum tantum memores simus. » Quomodo autcm hos an-

tecesserint disce. Jejunabant, perseverabant in oratione :

hoc etiam nunc fieri oportcrct. Non simpHciter autem

spirituales , sed Spiritu et sapientia plcnos dixit, oslondens

magna3 phllosophiae fuisse accusationes ferre viduarum.

Quae enim uliHias, si dlspensator non fuietur quidcm, scd

omnia perdat; vel si ferox sit et exaceibetur? liac in rq

admirandus erat PiilHppus. De illo namque dicit : « Et in--

»gressi in domum Phihppi Evangehslae ,qui ex septein

» ilhs erat , mansimus apud ilhmi. » Vides-nc nihil humano

more dispensari ? x Et muhipHcabatur numerus Discipu-

))lorum in Jerusalem. )) Jcrosolymis crescebat muhitudo.

Pies mirabihs , ubi occisus fucrat Christus, ihlc crescebat.

praedicatio : nec modo non scandahzati sunt quidam ex

Disclpuhs, videutes Apostolos flagenari, ahos minari, ahos

Spiritum tentarc, ahos murmurare; sed et maxime auge-

batur credentium numerus. Sic ab Ananiae casu ad mc-

horem frugem reducebantur , et major iihs timor erat.

Vide miiii porro quomodo creverit muUitudo. Post ten-

tationes crevit , non ante, Consideres vero quanta sit Dei

benignitas : ex iUIs enlm princIpLljus sacerdotum ,qui ad



1^2 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

caedom tiirbas concitaLant, qiii talia clamabant, et dice-

bant : « Alios salvos fccit, se ipsnm non polest salvum fa-

»ccre; » ex illis, inquit, ))Mulli obediebant fidei. »

IV^ Ejiis itacjue et nos imilatores simus. Illos suscepit,

nec repulit. Sic inimicis,qui nobis innumera intulere

niala, bencficia repcndamus : si quid bonum babemus,

illis tribuamus, ne benefaciendo praetereamus illos. Si

enim mala paliendo implere oporlet illorum furorem,

multo magis bcnefaciendo : hoc enim minus est illo. Non

enim par res est bencfacere inimico , el majora velle pati;

ab boc ad illa veniemus. Ibec dignitas est Discipulorum

Chrisli. Crucilixcrant ilhmi,qui ad bcnefacicndum illis

Tcnerat : Discipulos ilhus flagcllaverant; et poslea illos ad

eumdem quo Discipulos honorem ducit, simihterque sua

ilhs communicavit. Imilatores, quacso , Christi simus : in

hoc oportct ilhun imilari : hoc enim icqualem Deo facit :

hoc plus quam humanum est. Eleemosyna} operamdcmus:

hopc paedagogus et doclor est illius pliilosophiac. Qui didi-

cit misereri ejus, qui in calamltate est, discet eliam in-

juriarum obhvisci : qui hoc didicit, inimicis eliam bonc-

facere polcrit. Discamus proximorum malis frangi , et

discemus ilk^rum eliain mah\ fcrre. Ilhnn interrogemus,

qui male erga nos alTectus est, annon condemnetse ipsum,

annon velit philosophari ; annon tolum oriri dicat ab ira

ct simultate et miscria ; num veht ex numero illorum

esse, qui contumeham ferunt et silent, non autcm illoruin

qui conlumeham faciunt et furunt : annon eum, qui pati-

tur, admirctur. Xe putes hoc conteinptibiles rcdderc. iNihil

ita contomplibiics reddit, ut contumeham inferre; nihil J

ita vencrabiles , ut conlumcliam fcrre. Ille namque est

™contumchosus, hic philosophus : iUc pejor homine , hic

Angchs par. Licct enim minor esset contumehoso; atta-

men , si vellet, possel eum ulcisci. Ahoquin vcro, Iiic nii-



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XIV. 1^3

«cricordlam omnlum slbl atlralict , lile vero exosiis erit.

Quld IglturP Nonne Inde hlc multo pra?stantIor erlt. Illum

namque ut furentem, huncutprudentem habcbunt omne.p,

Cum ergo te coglt qulsplam , iit allquem crimlneris , dlc

illi : « Non possum ipsl maledlcere : timeo enim ne forte

non sit talls. » Cave autem maxime ne In mente dlxeris,

neve alteri sic loquarls. Ne preceris Deum ccntra Ilkim :

si vlderls Ilhmi male audlrc, defende. DIc, Iracundlce,

non vlri, verba sunt; ira? , non amlci; fnrorls, non anlma?.

Haec clrca slngula peccata cogitemus. Ne expectcs donec

ignis accendatur , sed ante comprlme; ne feramexacerbes,

nec exacerbarl slnas : non poterls compescere sl flamma

accendatur. Quld enlm dlxlt, stulte et inslplens? Lter

verbo obnoxlus est, qul audlt, an qui dlclt ? hlc namque,

etsi valde saplcns slt, slultus rcputabltur ; illc vero etsi

admodum stullus sit, sapicns et plillosophus habebitur.

Lter, quaeso, stullus, qui alterl profert ca quae nonsunt,

an Is qui ncque sic movctur? Nam si philosophl est,

ctlamsl inclterls, non moveri; ncmlnc movcnte exasperari

quantas Inslplentlae fuerlt? Nondum dlco qu?c pocna repo-

sita sit iis,qui in proxlmum opprobrla et blasphema dlcta

proferunt. Sed quld? Ignobllem-ne ex Ignobillbus dixit,

et vilem ex villbus ortum ? Iterum in se ipsum vertit op-

probrlum. Nam Ille quldem honorabilis ac reverendus ap-

parebit , hlc vero vllis. Talla cnlm In opprobrlum prc-

ferre, generls nempe vilitatem, pusllll est anlmi. IUc vcro

magnus et mlscrabllls cst qui nihll lale sentlat, sed Ila

afTcctus sit ac si audlvlsset , se aliquid exccllens prtne allls

habere.Sed mocchum et

slmllladlcet? Illc ridcndum

est :

quando enlm consclentia non pungit, nullus est Irce lc-

cus. Si cogites vero quam foeda et mala verba profcrat

neque sic cst dolcndum. Nam quod cuique postea notum

fulurum erat, hoc jam ipse rcvelavlt : indeque omnlbus



iy4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

^ fide indigiinm conslituit , utpote qui nescierit proximi

pcccata tegere : seque magis pudore alFecit, quam alium,

omnem obstruxit portum; pcenasque sibi grayes in futuro

judicio paravit. Non enim hunc ut illum aversabuntur om-

iies, qui tegenda rcvelaverit. Tu vero ne reveles ea quo-

fum conscius es ; sed tace, si vis bonam haberefamam. Non

modo cnim subvertes, et teges ea quae dicta sunt , sed et

aUud bonum opcraberis. Non jam facies contra te ipsum

ferri sententiam. Tibiquispiam maledicit? Dic tu ; si om-

nia nosset , non haec solum dixisset. Admirati estis cumstupore id quod dixi? Sed imitari oportet. Ideo enim hacc

omnia, quae ab exteris prolata sunt, diximus, non quod

Scripturae innumcra taha non habeant; sed quod hacc

magis possint pudore suflundere. Nam Scriptura quoque

ad puclorem inducere solet , ut cum dicit : « Nonnc et

»cthnici hoc fiiciunt?» Propheta vero Jercmias fdios

Rechab in mcdium adduxit, qui paternum praeceptum

transgredi nohicrunt. Maledixit Maria Moysi, at ille sta-

tim pcenam ab ipsa precibus avertit , neque concessit ut

sciretur se vindicatum fuisse. At nos non sic ; sed hoc

maxime volumus, ut sciatur injuriam non inultam fuisse.

Quousque dc tcrra spirabimus ? Non potest pugna ex una

sohmi parte constare. Furentessi

cx utraque parlc trahas,

magis exasperabis; si a dextera vel a sinistra, furorem

extinguis. Qui non patientem verberat , mngis cxtolhtur;

qui cedenlem , magis dissohilur, et in ipsum plaga con-

vertilur. Non ita antagonistoe vim superat, vir in omni

pugna? genere peritus; ut qui injuria alhcitur, nec repen-

dit. Adversarins enim cum pudore discedit improbatus,

primo a propria conscientia , sccundo a spcctatoribus

omnibus. Estquc in provcrbio vulgatum;qui honorat, se

ipsum honorat : ergo et contumehosus , sibi ipsi lahs cst.

ricmo nos loederc poterit, iterum dico, nisi nos ipsi. Nec



jf^G S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

scquar, tanto pluribus egebo. Tunc vcro splcndidior cro,

et majori fruar gloria , si gloriani contcmpsero. Haec cum

sciamus ,gratiam habeamus Christo Deo nostro

, qui ta-

lem vitam nobis largitus cst, ct illum adcamus ad gloriam

ipsius. Quia ipsum dccet gloria cum Patre principio ca-

rente et sancto Spiritu cjus, in saecula socculorum. Amen.

HOMILIA XV.

CAPLT VI.

Stcphanus autcm plcnus fide et virtutc faciebat prodigia c*

signa magna in populo *.

I. Vide quomodo intcr septem illos unus praecellcns,

esset, ac primas tenerct. Etsi enim ordinatio communis

esset, at hic majorem gratiam attraxit. Antea vcro signa

nonfaciebat; scdubimanifcstus fuit ; ut ostcndcrctur non

solam graliam sufllccre , scd ordinationem rcquiri, ut Spi-

ritus acccssio fiat. Qnod si antca Spirltu plcni crant ; at

id a lavacro. « Surrexcrunt autcm quidam de Synagoga. »

Consurrcctioncm vocat cxaccrbationcm et irain eorum.

Hic vide magnam mullltudinem ; iino aham accusationis

f.)rmam. Nampostquam GamaUcl illos cohibuerat , nchac

de re incusarent, aham inducunt accusationcm. « Sur-

»rcxcrunt autem, inquit, quidamdc Synagoga qua) appcl-

jlatur Libcrlinorum et Cyrencnsium ct Alexandrinorum,

»ct eorum qui erant ex CiHcia et Asia, dispulantcs cum

jStephano, non potcrant rcsistere sapicntiai ct Spiritui,

»qui loqucbalur. Tunc summiscrunt vlros qui diccrcnt so

> audivisse eum diccntcm vcrba blasphemiai in ^loyscm et

> in Deum ', » Ut accusationcni instiluant , contra Dcum ,

« Acl. Yi, 8. — » Ibid. 9-11.



IN ACTA. APOSTOLORUM. HOM. XV. lyy

inquluat, et coiitra Moyscm loqultur. Ideo autcm dlsputa-

l)ant , ut cogcrent eum aliquid prorerre. Ille vero clarius

loqnebalur, et forlc legls cessatlonem tantum dlceLat; vel

non dlccLat qnldcm, sed insinuabat. Nam si palam dlxis-

set, non opus fulssct subornatls vlrls , nec falsis testibus.

DIvcrsLG autem Synagogae erant, Libertinorum et Cyre-

iienslum. Sed Cyrcnenses ultra Alexandriam sunt, qul et

illic pro consuetudinc Synagogas habebant, ac forle Illlc

mancbant, ne sa^pc migrarc cogercntur. Liberlinl autem

Piomanorum llberll erant, et sic appellabantur. Lt autcm

ibl multi pcrcgrini habitabant , ila ct Synagogas habcbant

in quibus oportebat et lccliones et oratlones ficrl. Tu vero

mlhl perpendas veilm, quomodo et hic coactus doccrc co-

jnelur; et ilU rursum ob signa non modo ad invldlam con-

cltcntur; sedetlam, qula vcrbo supcrabat, et Intolerabllis

ipsis erat, falsos tosles constltuant. Noiebant cnim Illunl

.^ine causa occldcre, sed cum suiTraglo , ut et famam Illo-

rum laidcrent; et Illls reilctis ad lios venircnt, ut slc Illos

ctlampcrterrefacerent. Nec dlcunt , « Loqultur ; » sed, « Non

»cessatloqui, » utaccusallonem augcant? « CoMimoveruut

j?autem senlores et scrlbas, et concurrcnles rapucrunt II-

i)lum, et adduxerunt In conclllum. Et stalucrunt falsos

» testes qui dlcerent :

Ilomo istenon cessat loqul verba ad-

7) vcrsus locum sanctum et legem*. » Non cessat, inquiunt

iit illum id conantcm indlccnt. « Audivlmus enlm eum di-

i)centem, quonlam Jesus rSazarcnus hlc destruet locum

wlstum, et mutablt consuetudlnes quas tradldit nobis

))Moyses \ » Jesus, inquiunt, Nazarenus, quasi contumc-

liose, destruet locum i^tum , et mulablt consuctudines.

Hoc ctiam Chrlstum accusantes dicebant : « Qul destruis

» templum Dei \ » Multa qulppe ilils reverentia erat erga

templum, utpote qui liHc sedes ponere vellent , Itemque

» Acl. VI, 12, i3. — » IbiJ. 14. — 3 Malth, xxyn, 4o.

LXXXI. 1 2



IN ACTA APOSTOLORUW. HO^f. XIY. Ijp

res babiilt , et in aliena terra. Et cnr in exordlo Dcum

glorlai appellavit Deuai ? Quia ille ingloriosos feclt glorlo-

sos ; et ut ostenderet , si iUos gloriricavil, multo maglsistos glorlficaturum esse. \ ides-ne quomodo Illos a corpo-

reis abducat, et a loco prlmum, quia de loco agebatur?

« Deus gloria?. » Si Deus cst gloriac, palam est iilum non

egere glorla nostra , neque gloria templi. Ipse namquc est

glorix fons. j\e ergo puletls vos sic illum glorificaluros

csse. Et cur, inqules, boc Scriplura de Abrabamo dlcit ?

Quiamlnus uecessaria non refert. Quod enlm scire nos ex-

pediebat , boc sobmi nos docuit ; quod videns fiHum cum

iUo migravit : caetera vero lacuit, eo quod clto morluns sil

poslquambabltavcratinCbarran. «Exi decognalionc lua.

IIIc ostendlt bos nou essc fiHos Abraba?. Quomodo ? Quia

illc obsequens erat, bi autem pervicacos; imo ex iis, quai

jussus facit , discimus Illumquidem labores suslinuisse

bos vero fructus decerpere, et progenitores omnes in

aprumnis fulsse. « Et egressus de terra Cbakla^orum, babl-

»tavit in Cbarran. Et inde post quam mortuus est pater

))ejus, transtulil illum in terram istam, in qua nunc vos

«babltalls : ct nou dedit ilb baeredltatem in ea, ncqsic pas-

>sum pedls \ » A ide quomodo lilos a terra abducat. Non

dlxit enim , « Dabit ; » sed , « Non dedlt , » decbirans omnia ab illo, nibil ab ipsis fuisse. \enit enim rclicta cog-

natione et patria. Cur ergo non dedit? Quia figura crat

alterius lcrra?, quam promisit se ilfi daturum. Mdes euni

non sine causa sermonem resumere ? Non dedlt lili , in-

quit, « Et promisit scminl ejus postillum, cum non liabe-

))ret fillum. » llinc rursum oslenditur Dei potentia, quod

ea faciat quae impossibiba videntur. Eumenim, qui in Per-

side erat, tauto spatio remolum, dixit se domiuum Pai:es-

tinae facturum. Sed dicta superiiis repetamus. « luiuentes

* Act. VII, 4,5.

12.



b:8o s. jo. chrysostomi archiepiscopi c. p.

3fin'îim, inqiiit, \iclcrunt facicm cjus, tanquam facicm

wi^tc^li. » Unde in Stcphano gralia florcbat ? Nonnc cx

firicPld cerle palam cst; nam supra de illo dixit, plenum

fiik fuisse. Polest autem liabcri gratia, quac non sit cura-

tjcouim : ideo ait Aposlolus : « Alii dalur, inquit, gralia

«^nrallonum , alii scrmo sapicntiae *. » HIc aulcm videlur

33.kyi5 illum valdogratiosum fuisse subindicari, cum dicltur,

* Viderunt facicm ejus tanquam facicm Angcli ; » quod

«eliam de Barnaba dictum fuit. Unde scimus simplices ct

ioi-iOicentes iniprimis in admiratione esse, maxlmcque gra-

*j.ttst>s. «T-unc summlserunt viros qui dicercnt se .'udlvisse

«jibim cRcciitem verba blasphcnia '\ » De Apostolls quldcm

ctcd^^tnt, quodresurrcclionem annuullarenl, ctquodmulla

Ifijrba ccnflucrct : hlc aulcm quod sanarcutur. Insl-

lâitlain! De qulbus oporlcbat gratlas agere , de iis redar-

gMcbant : et eos, qui operibus supcrabant , se verbis supera-

iDTOS esse sperabant. Quodcliam crga Christum facicbant:

<Gl seniper in vcrba sesc convcrtebant : illos enim temerc

ri?ix?irc <3i*ubescebant , nihil habentes quo crlminarentur.

JE* 'ilde quomodo non judlces ipsi testlficcntur ; nam con-

f«fc\li fulsscnt ; sed alios frustra mcrccdc conducunt, ut nc

^ridereiur res esse violenta. Hoc Ipsum cllam Chrislo con

tin^se vidcas. Yldlsti-ne vim pr.Tdlcalionis , ct quomodo

^<*e3l non modo cum praeconcs flagellantur, sedetiam cum

l2-i>5darttur, cum ad tribunal aguntur , cum undique pellun-

lur? Hinc illls falsa testificantibus, non modo non supcra-

l«mt^ iscd nec obsistere valcbant, etsi valde impudcntcs

4C.ss.eDi- <Sic illos fortitcr devicit : etsi multa incongrucntla

Jateci^.ut, iit et erga Christum , cum omnia faccrcnt ut Illum

XKiMle xÎIlcerent , ita ut demum palam cssct omnlbus, non

iKimaiiam essc pugnam; sedDci contra homines. Pcrpcndc

ittilem tûid faciant illi appositi falsi testcs ab iis, qui saii-

^d.Cor, XII, 9. — » Act. VI, 11.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XVr t&lL

gulnarlo aiiimo illum in concilium rapucrant. « Audiriiriti»

» illum diccntcm verba blasphema contra^Ioysem acDemtr^

impudcntes I Opera contra Deum blasphema facitis^ct

non curatis, el de Moyse solliciti esse simulalis ? Ideo^ro-

ponitur Moyses, quiaquae Dei erant non multum curalias^t;

ct ubique Moysem commcmorant : « Moyses , inqurual,

»hic qui cduxit nos , » facilc mobilem populum irritarite^.

Atqui quomodo vir blasphcmus ita vinceret ? Quomodo vvs'

blasphemus tah*a signa in populo faceret ? Sed tahs res est

invidia, stuhos efliciens eos, quos invasit, ut neque iis al—

tendant quoc loquuntXu\ « Audivimus illum, inquiuntyks-

» qucntem blasphema verba contra Moysem et Deuiii ; a ac:

rursum, « Hic homo non cessat vcrba loqui contra locaaa

«sanclum ct legcm , » et adjiciunt, « Quoe tradidit nobis

» Moyses ; a non ultra Deus.

III. Vidcs-ne quomodo illum ob eversam rempubltcasiimpietatis accusant ? Quod autem non potuerit iile taliat

audactcr loqui , cuique manifestum est , ita mitis vel iii£b-

cie erat. Igitur ubi non calumniabantur, nihil talc dizst

Scriptura. Quia vero totum hoc loco calumnia est , JiuEe

illam corrigit Deus, vel per ipsum vullum. Apostoli eerCc

non calumniis impetebantur, sedprohibcbantur ; Iiic vei?o ©«!-

lumniis impctitur. Ideoque ante omniavultusipsumpwgxtf»

Fortcque hoc saccrdotem pudorc afiecit. Lbi vero dijRiSj,

« Promiserat, » ostendit promissionem fuisse factam anie-

quamlocus deputatus esset, antequam circumcisio , an;te-

quam sacrificium et templum esset : et illos non ex nierkci

accepisse circumcisioncm neque legem ; sed obedieiife^

tantum mercedem fuisse terram. /Vt nondumcircunicisioa©

data, promissio impietur : ac per figuram illos , Deo |i^

bente, probatur rehquisse patriam et cognationem , ( ilfjfc

Jiamque patriaest, ad quam duxerit Deus; ) et hic h^fcrct^-

tatcm non habcre. Nam si quis rem accurate examiiicj



l82 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

P.'.rsae snnt Judoei. Et innuit quod etiam absquc signis ob-

teniperandum sit Dco loquenti , etiamsi gravia quaedam

accidant. Quandoquidem Patriarcha, et paterno sepulcroct

omnibus relictis, Dco obtemperavil. Quod si hujus pater

non socins illius fuit migrantis in Palaestinam ; multo mi-

nus filii erunt consortes , etiamsi magnam via3 partemcme-

iiantur,qula virtutempatris non imitanlur. « Et repromisit

»dare illam ei et semini ejus, inquit, post ilhim. » Multa

hic Dei benignitas exhibetur, multa Abrahae fides. Nam

quod crederet, cum nondum esset ei fdius, hoc ejus et

obedientiam et fidem ostendit : quamvisea quae factaerant

contrarium monslrarent : nempe quod cum venisset, ne

vestigium quidem pedis suum haberet, nequefilium, quae

fidei contraria erant. Haec nos quoque considcrantes, quae

Deiis promiscrit , admitlamus : ctiamsi contraria cve-

ncrint. Quamvis apud nos conlraria non sint , sed valdc

consenuenlia. IJbi enim promissiones sunt, si contraria

evcniant, illa vcre contraria sunt : apud nos autemsecus :

nam hic qnidem afllictionem dixit, ilHcrequiem. Cur con-

fundimus tempora? Gur omnia susdecpie vertimus? Ange-

ris, dic mihi,quia in paupcrtate vivis , et ideo turbaris ?

Nc lurboris. Jure turbareris , si ilHc trlbulatio futura esset.

Ipsa enim tribulatio quietis est causa. « Infirmitas, inquit,

>haec non est ad mortem \ » IHa tribulatlo est punltio;

haec autem , institutio et emendatio. Certamen est praeseus

tempus , ergo pugilatu est opus : bellum et pugna est.

Nemo in beilo requiem quaerit, nemo in bcllo qunerit vo-

luptatem, nec de divitiis sollicitus est, necde uxore; scd

wnum tantum spectat , quoinodo inimicos superet. Hoc ct

nos faciamus ; ea si vincamus, et cum Iropneis rcvertamur,

omnia nobis dabit Deus. Hoc sohmi curemus, quomodo

diabokim vincamus. Imovero hoc opus non noslri studii

* Joan. XI, 5.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XV. l83

est, sed gratiae Dei tolum. Unum nobis curae sit, ut nobis

cjus gratiam attrahamus, ut illud nobis conciliemus. « Si

» Deus pro nobis , quis contra nos * ? » inquit. Hoc unumcuremus , ut hic nobis non efliciatur inimicus , ut non

^vertatur a nobis.

IV. Non tribulari, sed peccare mahim est. Et haecgravis

tribulatio est, etiamsi in deHciis agamus ; non dico in fu-

turo, sedetiam in praesenti. Quomodo putas morderi con-

scientiam nostram? Quo tormeuto id dcterius non fuerit?

\ cllem dihgenter interrogare, eos qui in maHs vivunt , an

imquam in memoriam peccatorum suorum veniant, annon

tremant, annon formident, annon doleant? annon beatos

praedicent eos, qui in jejunio, in montibus, in philosophia

vivunt? Vis iUic quietem habere? hic tribulationem patere

propter Christum, nihil huic requiei par est. Gaudebant

Apostoh dumflagellarentur. Paulus sic admonet: « Gaudete

»in Domino^ »Et quomodo potest quis gaudere, inquies,

ubi vincula , tormenta , tribunaha ? Istic maxime 2;auderi

potest. Quomodo autem possit gauderi , ubi ha^c sunt,

disce. Qui nullius sibi conscius est, phu^imum laetabitur;

ita ut quo majorem dixeris tribuLTtionem , eo majorem

dicas voluplatem. Dic enim mihi, miles qui mille vulnera

accepit, nonne redibit cum magna voluptate, ipsa vulnera

in argumentum habens audaciae , splendoris , et claritatis ?

Et tu si posses erumpere in illam vocem, quam protulit

Paulus, « Stigmata Jesuporto^»posses certe magnus, cla-

rus et illustris esse. Sed non est persecutio ? Sta contra

gloriam. Et si quis contrarium quidpiam dixerit, ne ti-

mueris male audire propter Christum. Sta contra fastus

tyrannidem : sta contra irae pugnam : sta contra concupis-

centiae tormentum ; et haec stigmata , haec tormenta sunt.

Dic enim mihi,quid gravius in tormentis est ? Ann<wtt

' Rom. \iii, 3i. — a Philip. ir, 4. —- ^ Gal. Yi, 17.



l84 5^. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

qiiod aniiiia dolcat et iiratiir ? Illic cnim corpns divicHtiir;

hic autcm totiim illins est. Circa illam dolor est qnando

irascitur, qnando invidct ,

qnando qnid similc facit; imo-vero qnando palitnr. Hoc cnim non cst faccrc , scd pati

ncmpc irasci ct invidcrc. Idcoqnc hivc vocantnr animrc

morbi, vnlncra,

plagap. Vcrc namqnc morhns est et

morho gravins. Cogitatc iracnndi, qnod cnm morho id

facialis. Ergo qni non irascitnr, ncc patitnr.^ idcs-nc cum,

cui contnmclia infcrtur, non pati , scd cnm qui contumc-

liam inf rt, ut jam dixi superius. Nam quod patiatur, vcl

hinc palam est, qnod hoc passio vocetur : palam item est

cx corporc. Ilae namqne passioncs ah ira nascuntur : oh-

tnsa ocnlorum acics, stupor, et innnmera alia. Sed filium

contumclia afTccit, inqnics; scd famnlum. Ne putes infir-

mitatcm cssc,qnod id ipsc non fiicias. Dic enim mihi, an

henc factum cst ? non pnto id le dicturum : ergo nc facias

quod non cst hcnc faclum. Scio qnalcs in talihns irac nas-

cantur. Quid ergo si contemnat , inqnics ? Si rin^snm dicat

« Argue , inciepa, ohsccra'?» Mansucludinc ira solvitur.

Accedcns argue. In iis certe quae nos respiciunt hoc facien-

dum non est; in iis vero quae alios spectant, id necesse cst

agerc. Ne propriam contumcliam pulcs quod filins contu-

melia afficiatur :

ut si doleas de il!o , at non tanquam con-

tumclia aflectus : non enim qnia pnor inale hahct , tu

contumclia allcctus es; scd is qui male fecil. Rcstingue

gladium acnlum ; in vagina condafnr : si nudus mancat,

sacpc illo inopportuno tcmporcutemnr ah ira concitati; si

vero conditus mancat , etiamsi opus fucrit , exlinguetur ira.

Non vult C^hnstus ut pro illis irascanuir. Audi cnim quid

Petro dicat : « Convcrte i!:laclium tuum in vai^inam". » Et tu

pro filio irasccris? Docc filium philosophari : narra illi pas-

sioncs DoUiini. Imitare mairistrum tnnm. Ouando illi inho-

' 2 Tim. IV, 2. — » Malth. x\ri, Sj.



i88 s. jo. cnnYsosTOMi arcuiepiscopi c. p.

HOMILIA XVI.

CAPLT VII.

Lociitns est autcm sic Dcns dicens : Qnia erit semcn ejus

accol?e in tcrra aliena : ct scrvituti eos subjicicnt , et

nialetractabunteos annisquadringcntis : ctgentem, cui

servierint, judicabo cgo, dicit Deus:

et post ha?c exi-

bunt, et servient mihi iij loco isto*.

I. A ide antc quot annos promissio et promissionis mo-

dus : et nusquam sacrificium, nusquam circumcisio. Hic

ostcndit Deum permisissc ut iUi allligerentur ; nec impune

fore eos qui aflhxerant. « Gentem autem, cui servierint

»judicabo ego , dicit Deus. »^ides-ne? Qui promisit, qui

dedit terram, prius mala permittit : sic et nunc licet rcg-

num promiscrit, tcnlationibus exerceri sinit. Si hic post

quadringcntos annos liberlas,. quid mlrum si idipsum in

regno fial? Attamcn hoc fccit, ncc tcmpus poluit falsum

esse sermonem comprobare, etsi non modica opprcssi sint

scrvitulc ; neque satis ipsi fuit illos punivisse , sed et his

bona promitlit. Videlur autem mihi hic velle ipsis benefi-

cia in memoriam revocarc. « Et didit illi testamentum cir-

Dcumcisionis, ct sic genult Isaac^ ))IIic jam demissius lo-

qultur. « Et circumcidlt eum dle octavo : et Isaac Jacob,

»et Jacob duodeclm Patrlarchas ? Et Patriarchac ac^mulan-

» tcs, Joseph vcndidcrunt in .Egyptum^ » Hcc ct in Chrlsto

factum cst:

nam illius figura erat Joscph. Idcoque subin-dicans illud , totam tcxit historiam. Cum enim nihil con-

Ira iUum habcrent, sed venlret lUc ut cibum aircrret, male

* Acl. Tii. 6, 7. — » ;L\J. S. — 3 IbiJ. 9.



IIV ACTA APOSTOLORU.M. HOM. XYI. 1 89

ipsum cxceperiint. Et vide hic iteram promissionem diu

expcclandam , (pue tamcn finem accipit. « Et erat Deus

» cuni co : «et lioc illorum gralia. « Et eripuit eum cx om-wnibus tribulalionibns ejus*.» Ilic oslendit illos inscios ad

propheliae evcnlum contuHsse : ipsoscpie auctores fuissc,

et mala in ipsos recidisse. « Et dedit ei gratiam et sapieii-

))tiam in conspectu Pharaonis rcgis /Egypti. Gratiam de-

dit , id(|ue apud harharum regein, ser\o, capli\o ; cpiem

fralrcs quidem vendiderant; ille vero honoravit. « Venit

)) autcm fiunes in universam terram .Egypli et Chanaan, et

7> trihulatio magna : ci. non invcniehant cibos palrcs nostri.

y> Cum audisset autem Jacoh esse frumcnta in .'Egyplo, mi-

» sit patres noslros primum. Et in secundo cognitus est

))Joscph a fralrihus suis^. »Descenderunt cmpturi, et illo

opus hahuere. Quid igitur illc? Non ea in re solum henig-

nitatcm suain ostendit; sed etiam Pharaoni id indicavit,

illosquc deduxit. « Et innotuit Pharaoni genus Joseph.

))Mittcns aulem Joseph, acccrsivit Jacoh patrem suum, et

)) omncm cognationcm suani ia animabus septuaginta

))quinque. Et descendit Jacoh in .Egyptum, dcfunctusquo

))est ipse et patres nostri. Et IransJati sunt in Sichem, et

»posili sunt in scpulcro, quod emit Abraham pretio ar-

)) gcnti a fiiiis liemor fihi Sychcni. Cum autcm appropin-

» quaret lcmpus promissionis , de qua juraverat Deus

))Ahrahac, crevit populus et multipllcatus cst in yEgypto :

)) Quoad usque surrcxit rex alius qui nescichat Joseph^ a

Piursus aha despcrandi causa; prima fuit famcs; secunda,

quod inciderint in manus fratris; tertia, cum datur a rege

senlentia ut interficiantur :

attamen in his omnibus ser-

Tati sunt. Deindc sapientiam Dei ostendens ait : « In quo

» tcmpore natus est Moyses, qui fuit gratus Deo \ » Si ilhid

mirahile fuit quod a fratribus venditus sit ; illud mirabi-

» Act. VII, 10. — => Ibid. 11- 10. — 3 Ibid. i4-i8. — 4 Ibid. 20.



igO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

lius quod rex eum educaverit, qui illum ab imperio de-

jecturus erat. Yides uLique fere figuratam rcsurrectionem?

quamvis non sit idem Dcum ipsum aliquid facere, et hu-

mano arbitrio quid ficri. ILtdc itaque non ex humano pro-

posito fiebant. « Et erat potens in veibo et opcrc^ » IIoc

dixit , et illum servatorem, et hos erga benefaclorcm in-

gratos ostendens. Lt ergo tunc a Joseph mala patiente

servati sunt; ita et nunc a Moysemale excepto. Quid cnim

si inamrcipsa non occidcruntPsermonecerteoccideruntsi-

cut et iUi. Et illi quidcm ex sua in alienam terram Jose-

phum vendiderunt; hi vero ex ahena in alienam Moysem

fugarunt : illi aiferentem cibum; hi consiHum dantem

quomodo cum Deo essc posscnt. Sic verum probalur ex

iis, quae nunc dispensantu.r , dictum iilud GamaHelis : « Si

))cx Dco sil, non potestis dissolvere illud. » Tu vcro cum

discis eos qui insidiis appetuntur, insidiatoribus salutis

causam fieri, obstupesce de Dei sapientia et solertia. Namsi ilU non insidiis impetiti fuissent, hi non fuissent servati.

Fames erat, nec consumpsit illos. Neque hoc tantum; sed

etiam ab illo servati sunt, quem perditum sperabant. Jus-

sum rcgium fuit, ncc perdidit eos. Imo tunc magis aucta

est multitudo, cum ille, qui novcrat cosj mortuus est. Scr-

vatorcm suumvolebant occidcre, ncque sic potuerunt.

II. Yidcs-ne quomodo per quoc diabolus promissionem

Dci irritam faccre conabatur, per illa creverit? Tunc par

erat dicere illos; Sapicns est Deus, nosque potest hinc re-

duccre. Sapicntia namque Dei in eo maxima erat, quod iii

advcrsis gcns illa crcsccret , servitute, aerumnis et caedi-

bus vexata : ha3C magnitudo promissionis crat. Nam si in

terra sua crevissct; non ita mirabilc fuissct. Ncque parvo

lcmpore in aHena tcrra fuerant; scd quadringcntis annis.

Hiuc discimus illos magnam philosophiam prae se tulisse :

» Act. Yll» 22.



igi S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

)) cIcLat Joscph. » Yide quomodo iion in tot annis auxit eos,

sed cum fmls appropinquavit : etsi jam quaJrlngcnli anni,

imo plurcs, prcclcriissent In yEgyplo. Et hoc mlrahllc est.

(( IIIc , inquit, clrcumvenlcns gcnus nostrum , afnixlt

^)patrcs nostros, ut cxponcrcnt iiifaiitcs suos , ne vivlfica

))rentur\ )) Clrcumvcnicns, inqult, suhlndlcaus clandcsti-

aiam cacdcm : nolchat enlm apcrlc illos occidere ; ideo

addit : ((Lt exponercnt infantcs suos. Inquo tcmpore natus

)>est Moyscs, et fuit gratusDco^ «IIoc mirahilc est, quod

13 qul praefcctus futurus erat, non antc vel post, sed in medio

furorc nascatur. ((Et nutritus cst trlhus menslhus in domo

» patris. » Quando igllur humana nullam spcm olTcrchant

ct iikmi ahjccerant, tunc Dci ccconomla fulsil. (( Exposi-

» tum autem illum sustulit fiila Pluu^aonis, ct nulrlvlt cum

))slhi in fiiium\ » Nusquam tempium, nusquam sacrifi-

cium, llcct tot tantaquc dlspcnsentur : et cducatus est in

barhara domo. (( Et eruditus est Moyses in omni sapicntla

)) /Egypliorum : et erat potcns in vcrhls et in opcrlhus \ ))

Mirari suhit quomodo quadraginta annls illic fucrit, nec

deprchcnsus sit ex clrcumcislone; imo potius quomodo

sccurc agcntes sua desplclunt lilc ct Joscpli , ut allos scr-

Tcnt. (( Lt aulcm implctum est illi quadraglnta annorum

))tcmpus, asccndit in cor cjus ut visltaret fratres suos fi-

))]Ios Israei. Et cum vidissct qucmdam Injurlam paticntcm,

)) vlndlcavlt iilum, et fecit uilioncm el, qui Injuriam susti-

))nehat, pcrcusso /Egyptlo. Exlslimahat aulcm IntclIIgcrc

» fratrcs suos quonlam Dcus pcr manum ipsius darct sa -

»Iutcm illls : at illi non intciicxcrunt ^ » Vlde quomodo

nondum moicstus vldeatur ; scd cum tanta concionclur,

iiium audlre sustincant; ita liios vuitus sul gratla cepcrat.

(i Exlstlmahat, inquit, inlciligerc fratrcs. » Atqui ope-

» Act. \ii, 19. — » Ibid. 20. — 5 Ibid. 21. — 4 Ibid. 22. — ' Ibid.

a3-25.



IN ACTA APOSTOLORUM. nOM. XVr. I^S

ribns palrociiilum dcmonstrabatur , neque erat ratlocinio

opus : nequc tamen sic intcllexerunt. Mdes-ne quomodo

cum mansuetudine conclonetur, et cum In illo iram mons-

trasset, In hoc mansuetudinem ostendat?« Sequentl vero

» die apparuit iliis lltigantibus , et reconclllabat illos in

j)pace, dicens : \Iri, fratrcs cstis ; nt qnid nocetls alteru-

»trum? Qui autem Injuriam faclebat proximo , repuiit

» eum dicens : Quls te ccnstituit prlncipem et judiccm

))

supcr nos? Xumquld interflcere mc tu vls, slcut Iieri In-

)) terfccisli jEgvptium* ? «Eodem anlmo contra Chrlstum

vldcntur diccrc : « Non habcmus regem, nisi Ca^sarem^. »

Sic semper facerc solebant Jnda?i , cum benericla accipe-

rent. ^ idisti-ne insipientiam ?Eum, qul se servaturus erat,

accusant cum dicunt : « Sicut hcrl Interfeclstl /Egyptium.

))Fu2;it autem niovses in vcrbc Isto : et factus est advcna

»in lerra Madian : ubi geiieravlt fdlos duos'. ))Fugit, ne-

que fuga ceconomlam cxtinxit , nt ncque mors. « Et ex-

»pletis annis quadraginta , apparuit illl in dcserto montis

B Sina Angehis Domini in ignc Hamma rubi\ »

III. ^ Ides-ne quomodo {rconomla non tempore scin-

dItur?Cum profugus esset, cum pcregrinus , cum multo

tempore in aHcna tcrra mansisset, et jQHosduos snsce-

pissct , cum non uUra rcditum expectaret , tunc xVngelus

ipsi apparet. Filium Dei vocat Angehmi , ut ct homincm.

Et ubi apparet? In deserto^ non in templo. Vldcs-ne quot

fiant miracula, et nusquam tcmphim , nusquam sacrificia ?

Neque hic simphcllcr in descrto; sed in rubo. « Movses

sautcm videns, admiratusest visum; et, accedente illo ut

»consideraret, facta est vox Dominl*. »Ecce voce quoque

dignatus est ; « Ego sum Dcus patrum tuorum, Deus Abra-

>ham, Dcus Isaac , et Deus Jacob". ))Non modo hic os-

» Act. vji, 26-28. — ' Jorm. m\', i5. — ^ Acl. vii, 29, — •* Ibid. 5o.

«Ibid. 5i. — c Ibid. 02.

LXXXI. 1 3



ao6 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

» secnti palrcs veslri ? Et occiderunt cos , qui pracnun-

» liabant de adventu Justi *. » Adhuc Justi dicit, volcns illos

comprimere. « Cujus vos nunc prodilores et homicidse

» fuislis. » Duo ilhs improperat, et quod ignorarint, et quod

occiderint. « Qui accepistis legem per dispositiones Ange-

»lorum, ct non custodislis ^.

III. Quid est hoc? quidam putant ipsum diccre legem

ab Angchs fuissc dispositam. At res non ita se habet. Lbi

namque Angch visi sunt legcm ordinare ? Scd disposiiam

1< gem dicit; id est , traditam iili per Angelum,qui appa-

ruit illi in rubo. Nonnc homo crat?Nihil ergo mirum cst

eos,qui iila fccerant, et ha3C fccisse. Siannuntlantcsilhim

occidislis, multo magls ipsum. Hic illos ei Deo, et Angelis,

etProphelis, ct Spiritui, et omnibus inobcdicntes osten-

dit : ui et alibi ait Scriptura : « Domine , Prophctas tuos

»occidcrunt, et altaria tua subverterunt^ »Illi igitur spe-

cie tantum lcgcm curantcs, dicebant : « In Moysem blas-

» phemat. » Ille vcro ostcndit ipsos magis blasphemarc, non

solum in Moysem ; sed etlam in Deum , ct jam oiim illos

lalia fccisse, instituta solvisse : nequc illis ullra opus esse:

ipsos item dum sc accusarcnt quod Moysi esset contrarius

Spiriiui sancto obsistere; neque id simpliciter, sed etiam

cum coedc, ct diu antca inimicitias exercucre. Mdcs-nc

quomodo illos ostcndat et Moysi ct omnibus adversantes

lcgemquc non scrvantcs? Atqui Moyscs dixcrat : «Prophc-

»tam vobis suscilabit Dominus ^: » et alii hunc venturum

praedixcrunt : ct Propheta quoque qui dicit : « Qualem do-

»nium acdificabiiis mihi? » Et itcrum : «JNumquid victimas

»et sacrificia obtuHstis mihi quadraginta annis?»Haec crat

fiducia viri crucem habentis. Hanc et nos quoque imitc-

mur, etiamsi non sit bclli tcmpus , ac fiducise tcmpus est.

«Loquebar, inquit, de testimoniis tuis iu conspcctu re-

/ Act. Yii, 5a. — » Ibid. 55. — 3 i Reg. xix, lo, — 4 Deut. xi.x, i5.



IjN ACTA APOSTOLORUM. HO.U. XVIII. 211

tnra consequemur bona,

gralia et benignitate Domini

noslri Jesu Christi, cum quo Patri et Spiritui sancto glo-

ria, imperium, honor, nunc et scmpcr, et in saecula sascu-

lorum. Amen.

iV«VWVWVWVWVVWWvW VV\WVV-WVWVWVWW*VVWWi^VX \<WWWW W\ W/VVWVVVVW^AWWVW \Mt

HOMILIA XVIII.

CAPUT YII.

Audientes autem ha^c, dissecabantur cordibus suis, el

stridebant denlibus in eum *.

I. Mirum sane quomodo occasionem occidendi ex dictis

non acceperunt, sed adhuc insaniunt, et causam quaerunl.

Ita scmper in maHs sunt qui injuste agunt. Itaque ut prin-

cipes sacerdotum anxii dicebant. « Quid faciemus homi-

«nibus istis *? » Ita et hi dissecantur. Atqui ille erat, qui

succenserc debebat,qui nihil beserat, et ac si laesisset

passus et.cahimniis impetitus fuit. Sed hinc calumniatores

magis evincuntur. Sic verum est quod semper dicebam :

« Male facerc , est male pati. » Certe ille nihil calumnia-

tus est , sed vera declaravit. Sic cum contumelia afficimur,

dum nihil nobis conscii sumus , nihilvere patimur. Vole-

bant ergo illum occidere; sed non statim id faciunt, cau-

sam spocic justamfacinori volentes obtendere. Quidigitur?

annon contumeha illa rationabiUs causa erat? Non erat

iUius contumeha , sed Prophetae aecusatio. Vel sponte dif-

ferebant, ne viderentur iUum ob accusationes sibi illatas

occidere ; sicut eti^m in Christo impietatem obtendebant,

licet ille pia dixisset,* ideoqu€ po«t quam occiderant, fa-

mam ejus^ laedere conanteSj «Dissecabantur ; » timebani

* Act. VII, 54. — « A^t. iVj 16,

14.



212 S. JO. CHRISOSTOAII ARClIIIiPISCOPI C. P.

enlm ne iiovum qiildpiam circa illum acciderel. Dcinde

qr.oj Chrislo fcccrant, Slephano faclunt : ct sicut illic

quia dixcrat : « Yidebitls Fiilum homlnls a dcxtris vlrtulls

«sedenlcm, » Id blasphemlam esse dlcebant ct tcstes tur-

Las cvocabant ; sic et nunc faciunt. Illlc vestlmenta scl-

dcrunt : hlc aures continuerunl. « Cum aulcm plenus

»essct Spiritu sanclo, intcndcns in cadum, vidit gloriam

»Dei, et Jesum stanlcin a dcxtris Dcl , et ait : Ecce video

»coclos aperlos , ct Fillum homlnis slantcm a dcxlrls Dei.

»Exclamanlcs autem voce magiia , contlnucrunt aures

»suas, et Impetum fccerunt unanimllcr In cum. Et ejiclen-

»tes cum cxlra civitatem lapluabant *. » Atqui si menlllus

crat, ut Insanlentem cum dimlslsse oportult. Ille vcro sic

dixcrat volens cos abducere. Et qiila de morte Christi

tantum locutus, de resurreclione nlhil dlxerat, hoc dogma

opportune demum adjicit. Ita aulem sibl apparulsse dicit,

ut enarral, quo sic saltem cjus scrmoncm acciperent, qui

quonlam dixerat illum sederc, moleslus illls erat : inlerim

de rcsurrcctlone scrmoncm movet, ,et illum stare dlcit.

Hinc conjecto facicm illlLis glorificalam cssc. INam Deus

Lcnignus cum sit ,pcr qu.T lill insidias parabant , pcr

cadcm volcbat iilos cvocare; elsl nihil amplius factum sit.

(cEt cjicicntcs cum exlra civitatcm, lapldabant. » Rursus

cxtia civitatem mors, sicut in Chrislo : ct In ipsa morte

c jnfcssio et praedicatio cnuntlatur. « Et tcstes dcposucrunt

)>vesllmenta sua secus pedes adolesccntis ,qui vocabatur

»Saulus. Et lapidabant Stephanum, invocanlem Dcum et

» dicentcm : Domine Jcsu Chrlslc,acclpc splrltummcum ^.»

IJInc ostcndlt ct docet illos sc non perire.«

Et positis ge-» nibus clamavit vocc magna : Domlne , ne statuas illlshoc

«peccatum^, » quasi sesc purgans, quod priora non ex ira

dixcrlt, ait, « Domlne; » vcl quod vellct eos sic atlrahere.

« Ael. YM, 55, 56. — » Ibid. 5;, 5^. — 3 Ibid. Sg.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XMIU 2l5

»A miiltls enim eoriim,qui habebant spirltns inimun-

«dos, clamantes voce magna exlbant. Multi etlaui pa-

»ralytlci et claucli curati sunt. Factumque est gaudumi

» magnum in illa clvltate. Vlr autem quldara nomlne SI-

wmon, qui ante erat in civitate magus, seducens gentem

»Samariae, dicens se esse aliquem magnum ; cui ausculta-

»bant omnes a minlmo usque ad maxlmum , dlcentes ;

»HIc est vlrtus Dei magna*. » Ylde mlhi aHam tentatlo-

nem , nempe Slmonis. « Attendebant autem ei turba3,

wproplerquod multo temporc maglis suis dementasset cos.

» Cum vero credidlssent Phllippo evangcHzanti de regno

»Dei, et de nomine Jcsu Chrlsti, baptizabantur vlri et

» muheres. Tunc Slmon et ipse credidlt , et cum baptiza-

» tus esset , adhaerebat Phllippo. Videns etlam slgna et vir-

))tutes maximas fieri, stupens admirabatur. Cum audlssent

» autem Apostoll, quierant Jerosolymls, quod receplsset

» Samarla verbum Dei, miserunt ad illos Petrum erjoan-

» nem. Qui cum venlsscnt, oraverunt pro ipsls ut acclpe-

» rent Splritum sanctum. Nondum enim In quemquani

» illorum venerat, sed baptlzati tantum erant in nomine

»DomIni Jesu. Tunc imponebant manus super eos, et ac-

» cipicbantSpIritumsanctum. Cum vidisset autem Slmon,

» quia per imposltlonem manus Apostolorum daretur Spi-

»ritus sanctus, obtuHt eis pecuniam, dicens : Date et mlhi

»hanc polestatem, ut culcumque imposuero manus, acci-

»piat Splrltum sanctum ^. » Quomodo, inquies, hi Spiri-

tum non acceperant? Splrltum acceperant remlssionis :

Spirltum vero slgnorum nondum. Vlde quomodo hoc

€ernens Simon accesslt hoc petens. Etlamsl vero tuncmaximc persecutio vigeret, attamen Deus ipsos rursum li-

beravit signorum ope munitos. Neque enim mors Stephani

rilerHm restinxit furorem , imt) magis auxit, Idcoque dis^

» Act. viii, 4-10. — * Ibid. II, 19.



220 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

ipsi non lllum lla acccpcrant ut darc possent. Scd voIcLat

hic Philippo clarior csse,qni intcr Discipulos erat. « Pe-

«cunia tua tecum sit in pcrditionem. » Non imprccantis,sed corrlgentis hcTC sunt. Quia enim illa non ut par erat

utebatur ; Tibi sit , inquit, qui talis es ; ac si quis diceret

« Cum proposito tiio pcrcat,quod tam viliter scntias de

dono Dci : quia spcrabas humanam omnino rcm csse : »

non ita se habct. Sic crgo acccssissct ut acccdcndum crat,

saltem rcccplus fuissct , saltcm non ut pcstis rejcctus fuis-

set. Vides-nc eum qui parva dc magnis senlit dupHcitcr

peccare? Duo igitur illi praecipit : « Pcenitcntiam age,

»etora, si fortc rcmittaturtibi cogitatio cordis tui : » tam

malam rcm cogitaverat. Idco ait, « Si fortc rcmittatur

» tibi , » quia sciebat incorrigibilcm csse. At ille timuit

multiludincm ct metuit ncgare. Certe nisi turbatus fuis-

set, dixissct utique se ncscivisse et imprudentcr fecisse.

At illc pcrculsus cst,primo quod signis captus essct ; se-

cundo quod quae in mente vcrsabat manilesta esscnt. Ideo

procul postea abiit, ncmpe Romam,quasi non venturus

illo esset Apostolus. « Multis, inquit, rcgionibus Samari-

» tanorum evangclizabant. » Vide quomodo ipsa itrncra

illis ncgotium aflercbant? sed non sine causa iter suscipie-

bant. Tales nos migrationes faccrc oportcret. Et quid dico

migralioncs? Multi vicos habcnt ct agros ; ct non illa cu-

rant; scd quomodo balncum fiat, ct prctia crcscant , ut

auL-e ct domicilia construr.ntur multam habcnt sollicitudi-

ncm : quomodo autcm animoc cxcolantur, non itcm. Et

tu quidcm si spinas in agro vidcas, secas, uris , di^struis,

iit icrram ab hac pcrnicic libcrcs ; ubi autcm agricolas vi-

des spinis plcnos, nec resecas; non timcs , dic mihi , ncc

exhorrcscis, illum cogitans qui rationcm cxacturus est?

Annon oportcrct singulos fideles Ecclesiam construcre,

doctorem habcrc ad confcrcndum? Antc omnia illud iu



IN ACTA APOSTOLORVM. HOM. XVIII. 2^3

et omiiia similia reponenda sant, facile aedificant; uhi

vero animarum fructu colligendi sunt, niliil curant; scd

cogunlur millo stadia emctiri, et magnas peregrinationcs

susciperc, ut in Ecclesiam abeant. Quantum autcm bo-

num est cum magna quiete sacerdotem in Eccleslam ve -

nire, ut accedat ad Deum, et quolidie oret pro vico, pro

priedio. Parum-ne est, dic oro, in sacris oblationibus

semper nomen tuum referri, et quotidie pro villa preces

ad Deum emitti? quantum tibi et ad alia hocprodest?

Contingit quosdam e vicino habitare et curatores habere.

Ad te igitur pauperem nemo eorum venire dlgnabitur, sed

presbyterum forte invitabit, et mensae consortem faciet.

\ides quanta hinc bona evenient? Villa interim erit ab

omni suspicione Ubera : nemo homicidii, nemo furti accu-

sabit, nemo simile quidpiam suspicabitur. Habent et aham

consolationem, sive morbus, sive morsaccidat. Non utcum-

que nec quoquo modo amicitiae istuc mutuo coeuntium

junguntur; coetus vero erunt multo, quam in celebritati-

bus, suaviores. Non modo autem coetus; sed et illi qui

pra?sident, ob presbyterum venerabiHores erunt. Audis

utique Jerosolymam ohm aHis urbibus apud veteres hono-

ratiorem fuisse; nec sine causa; sed quod ibi tunc pietas

obtineret. Quoniam ubi honoratur Deus, ibi nihil mah est •

ubi non honoratur, nihil boni. MuUa securitas erit etiam

apud homines. Etiam rogo, non ignave sed alacriter rem

suseipite. Nam si qui educit pretiosum a vih, quasi os Dei

erit*; qui tot animabus, tam praesentibus quam futuris

lisque ad adventum Christi prodest, quanta Dei benevo-

lentia fruetur? Praesidium construe contra diabohim. Hocest enim Ecclesia. Hinc prodeant manus ad laborem; prius

extendantur ad preces, et tunc ad opus abeant. Ita erit iUis

robur corporis; sic erit agricuUura muUa; sic omnia mala

» Jerem, xv, 19,



226 S. JO. ^RYSOSTOiMI AACAIfiPISGOPI C. P.

» asceiiderct et sederet secum. Locus autein Scripturse

!»quem legeLat, erat hic : Tanquam oîs ad occisionem

» ductus est : et sicut agnus coram tondente sc sine voce

» sic non aperuit os suum. In humilitale judicium ejus sub-

»latnm est. Generationem ejiis quis enarrabit, quoniam

»tolletur de terra \ita cjus ? Respondens autem Eunuchus

»Philippo dixit : Obsccro te , de quo Propheta dicit hoc

» de se , an de alio aliquo ?. Aperien^ autem Philippus os

»sunm, et incrpiens a Scriptura ista , evangelizavit illi Je-

wsuin *. » Yides-nc quoniodo res cum illo disposilae sinl ?

primo lcgit ct ignorat ; deinde lcgit hunc locum , ubi

narrabalur passio, resurrectio et donum. « Et dum irent

» pcr viam, venerunt ad quamdam aquam, et ait Eunuchus

» Ecce aqua,quid prohibet me baptizari ^ ? » Vidisti-ne

promplum animum ? \idisti-ne diligcntiam. « Et jussit

» stare currum , et descenderunt uterque in aquam , Phi-»lippus et Eunuchus, et baptizavit eum. Cum autein as-

» ccndissent de aqua , Spirilus Domini rapuit Philippum

'»et amplins non îdit eum Eunuchus. Ibat per viam suam

sgaudens \ » Cur, inquics, tulit eum Spiritus Domini ?

Quia per alias civitates transiturus et proBdicaturus erat.

Vi ergo in admiratione haberetur, hoc factum est , utquc

non humanum, sed divinum haberetur, quod circa ipsum

faclus cst. « Philippus autem invcntus est in Azoto : et

» pertransiens evangclizabat civitatibus cunctis , donec ve-

>niret Cnesarcam ^ » Hinc palam est hunc ex septcm illis

ftiisse. Nam poslea in Caesarea reperitur. E re autem rapuit

illum Spiritus ; alioquin rogasset Eunuchus ut secum veni-

•ttet : quem ille forle contnstasset negando , cnm nondum

tcmpns csset. Yidisti Ange)os cooperantes pracdicationi

ct ipsos quidcm non pracdicantes, sed hos vocantes ? Hoc

pon*o mirabilc hinc ostenditur. Quod enim rarum olim

» Acl. vni, 52-55. — » Ibid. 36, — 5 JLid, 5"', 5o. — 4 loitîo*.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XIX. 11^

erat , et vix fiebat , hic jam saepissime efficitur. Alioquin

autem,haec prsenuntiatio erat ,

quod illi alienigcnas essent

superaturi. Nam credentium fide dignum testimoniumpo-

terat aliis qui didicerant persuadere , ut eumdem ipsi zelum

arriperent. Ideo igltur ibat gaudens; ilaque si scivisset,

non ita delectatus esset. Quid autcm vetabat, inquies,

quin omnia ille accurate disceret, in curru sedens : maxi-

meque in deserto ? Quia res non erat ad ostentationem.

•Sed superius lecta exploremus. « Et ecce vir ^Ethiops Eu-

)) nuchus , inquit,potens Candacis reginag yiithiopum. )>

Hinc liquet illam ipsis imperasse. Nam olim muliercs im-

perabant, ethaic lex erat apud illos : sic nesciebat Phih*p-

pus qua de causa veniret in desertum,

quia non jam

Angelus, sed Spiritus ipsum rapit. Nihil autcm horum

videt Eunuchus , imperfectus cum sit ; vel etiam quod hnec

non ad corporales, scd ad spirituales pertineant; neque

etiam discit ea qua) PhiHppus edocebatur. Et cur non illi

apparet Angelus , ut ducat ad Phihppum ? Quia ibrtassis

non persuasus , sed obstupefactus tantum fuisset. Yide

Philippi philosophiam. Non accusavit ; non dixit : « Igno-

ras : ego te.docebo; » non dixit : « Ego haec accuratc

scio. )>

Non adulatus est , nec dixit ei : « Beatus es qui

legis. » Sic et ab audacia et ab adulatione remotum erat

verbum ; sed potius curam gercntis erat et benigni. Opor-

lebat enimillum interrogare, oportebat desiderare. Decla-

rat autem se scire ipsum nlhil nosse , cum ait : « Putas-ne

» intelhgis quai legis? » sipiulque insinuat magnum reposi-

tum esse thesaurum.

II. Sed vide quam prudenter se excuset Eunuchus :

« Et quomodo possim, nisi quis ostenderit mihi ? » Non

respcxit habitum ; non dixit : « Tu quis es ? » non redar-

^iit , non arroganter loquitur ; non se scire dicit , sed igno-

rare faletur : ideoque discit. Monstratvulnusinedico : novit

i5.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XX. ^zfS

absque mlraculis fulgenlcm. « Accipientes autem eum Dis-

«cipuli noctu, per murum dcmiserunt eum , submittentes

»insporta*. »Jure, sic ut res suspicione careret. Quid

ergo? An hoc elapsus pcriculo desistit? Minime : sed illo

abit ubi magis illos aggrediatur. Nam quod vere crederet,

adhuc muhi credere non poterant. Ideo post multos dies

hoc evenit. Quidnam hoc est ? Verisii lile est ilhun non-

dum vohiisse istinc proficisci, muUis forsan moneiitibus.

Ubi autem ha3c didicit, tunc permisit Discipuhs suis. Nani

statim Discipulos habuit : hoc subindicans dicebat. « Da-

»masci praepositus gentis Aretae regis custodiebat civitatem

«Damascenorum , volcns me comprehendere^. » Et vide

EvangeHstam nihil ambitiose loquentem; neque Paulum

clarum exhibentem; sed solum quod regem excitaverint*

Illum igitur solum emiserunt, et cum illo neminem; idque

congruenter, ut ipse ApostoHs in Jerusalem sese ostende-

ret; imo ipsum emiserunt, ut hinc ille de caetero sahitcra

suam curaret. Ipse vero contrarium faciens, ad furentes

statim transilivit. Hoc est incendi , hoc maxime ferverc.

Et perpende quomodo sequatur, a primo die praeceptum

servans,quod audierunt Apostoli : « Nisi quis toliat cru-

»cem suam , et sequatur me^ «Quod ergo post alios vc-

nisset, hoc illum fervcntiorem reddebat, et operc illud

implebatur :« Gui muUum dimittitur , is plus dih*get \ »

Itaque quanto tardius venit , tanto plus amavit. Ideoque

priorem vitam suara aperte damnans , scseque notans ,

nihil satis esse putabat ut priora tegeret. « Confirmans , n

inquit; id cst, cum mansuetudine docens. Et vide : non

dicunt ei : «

Tues qui devastabas, cur mutatus es? »Eru-

bescebant enim. Sed inter se dicebant. Dixisset enim

muUo justius, hoc vos magis docere oportet. Nam apud

Agrippam ita rationem ^reddit. llunc imitemur et nos,

' Acl. IX, 25. — a 2 Cor. XI, 02. — » MaUh. x, 38. — < Luc. vn, 47-



2^2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

circiimciirsantem, et primiim inventum ubi eligcndus erat

Apostolus; hic primus fuit, cum dicendum erat Judacis

non esse ehrios Aposlolos , cum claudus sanandus fuit,

quando concionandum erat : hic ante alios erat, quando

agendum cum pra}fectis, quando cum Anania , cum ex

umhra sanationes fierent. Uhi pericuhim cst, hic adest,

ct ubi quaidam dispensanda sunt. Lbi vero tranquillai res

sunt, in communi omnes; hic majorcm non appelit ho-

norem. Rursum cum miracula edere oporlcbat , ille pro-

sihebat. Et hic iterum ipse pcr se laborat et iter agit.

« Invenit autem ibi hominem quemdam nominc /Eneam

»ab annis octo jacentem in grabato, qui erat paralyticus,

»et ait illi Pelrus : ^Enea, sanat te Chiistus : surge, et

»sterne tibi. Et slatim surrexit*. »Et cur non expeclavit

viri fidem , ncc interrogavit an curari vellet ? Sane quia ad

mullorum consolationem factum est miraculum. Itaque

audi quantum lucrum : subjungit eniin diccns : « Et vide -

» runt omnes qui habilabant L) dda? et Assaroni,qui con-

»versi sunt ad Dominum^ wBene sic dixit : inslgnis enim

erat vir : argumentumque dat signi, quod tollat grabatum.

Nonsolumenim a morbis Hberavit; sed eliam cum sanltate

vires pracstitit. Alioquinautem, nondum virtutis su.e signa

dederant;ita ut merito non exigerclur a viro fides, quan-

doquidem non exegerunt a claudo : qucmadmodum et

- Christus initio signorum fidem non exigcbat; sic nequc

isti. Jerosolymisenim fides merllo prlus exigebatur : unde

et propter fidem quotquot morbls dctlncbantur, in viis

exponebantur, ut venientis Petri saltem umbra quempiam

illorum obumbraret. Multa enim illic slgna edebantur.

Hic autem hoc primum contlgli. Nam signa alla ad alios

alliciendos cdcbanlur; alia ad crcdentium consolalloncm.

« In Joppe autem fuit quoedam discipula nominc Tabltha^

* Act. IX, 3o, 54. — • Ibid. 35.




))pus dixit : Tabitha, siirge. At illa aperiiit oculos suos,

»et, viso Petro , resedit^ «Cur omnes cjicil? Ne lacrymis

conturbetur et moveatur. «Et, positis genibus, oravit. »

Hoc erat intenstne or^tionis indicium. « Dans autem ci ma-

» num, » inquit. Hic singillatim ostendit vitam^ dcindeque

virtutem inductam , aliam vcrbo , aliam manu. « Dans au-

» tem ei manum , crexit eam. Et cum vocasset sanctos et

» viduas , assignavit cam vivam , » aliis ad consolationem

quod sororem accipcrent ct miraculum viderent; viduis

vero ad patrocinium. « Nolum autem lactum est pcr uni-

»versam Joppen, et crcdiderunt multi in Domino. Fac-

»tum est tiutem ut per multos dies maneret in Joppe

»apud Simonem qucmdam coriarium'. »

HL Vide modesliam et mansuetudincm Pctri : quomodo

non apud illam, neque apud alium qucmpiam insigneni

mancat; sed apud coriarium, pcr omnia ad humilitateminduccns, non sincns viliorcs crubescere, nec majorcs cx-

tolli. Qui cliam ideo transcundum cssc putavit, quod fide-

les doctrina sua egerent. Igitur supcrius dicta rcpctamus.

« Tcntabat, inquit, sc jungerc Discipulis : »non impuden-

ter accessit , scd modcsle. Discipulos autcm vocat etiam

eos ,qui non erant in choro duodecim illorum : quia tunc

omnes ob virtutis exccUcntiam Discipuli vocabantur : ma-

nifestcA enim erat illorum imago. « Et omnes timebant

»eum, »inquit. ^ ide quomodo adhuc pericula mctuerent,

quomodo adhuc timor vigeret. « Barnabas autem apprcr-

» hensum illum duxit ad Apostolos , et narravit ilHs. » Vi-

detur autcm ipsi Barnabas autca fuisse amicus, ideoque

narrat omnia quae ad ipsum spectabant. Nihil autejn lio-

rum ille dicit : puto nec ad alios postca extulissc nisi qiKE-

dam fuerit necessilas. « Et crat cum iliis intrans in Jerusan

»lem, el fiduciahteragcns in nomine Domim Jesu. » Ita

» Act. IX, 40' — l^^icl» 4«* -r 3.1bid, 4?.> 43.



IJi ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXI. ^55

et alils dabat flduciam. Vidcs et hic et illic alios provi-

dentes et curantes ul ille abiret, cum nondum Dei gratfani

accepisset? Itaque sic illius fervor ostenditur ; neque jam

vidctur milii ille per terram iter habere; sed deinde navi-

gababat. Ilkidque fit per dispensationem, ut ibi etiani

praedicarct. Ideo igitur insidiae contlgere, ct iter Jeroso-

lymam per dispensationem , ut ne ultra suspectus essct,

«Loquebatur autem ct disputabat cum Graecis. Et Eccle-

»siae, inquit, habcbantpacem, aedificabantur et ambula-

»bant in timore Domini; » id est, crescebant, et pacem,

verani utique pacem, inter se habebant. Merito, namvaldc ainixerat illos externum bellum. « Et consolatione

» sancti Spiritus replebantur. » Consolabatur illos Spiritus

sanctus, et per miracula et peir opera : ad ha^c vcro, id-

ipsum singuhs inerat. « Factum est autem ut Petrus, dum» pertransiret , deveniret ad Lyddam. Invenit autem ibi

»hominem decumbentem; et dixij; iUi : Ênea, sanat te

» Jcsus Christus. »Non ostentantis dictum est, sed fidentis

rem esse futuram. Mihi vero prorsus videtur aegrum huiq

credidisse verbo, et sanum factum fuisse. Quod autem

sine fastu csset, ex sequentibus palam est. Non enim dlxit:

» In nomine Jesu, » sed utslgnum, magishoc enarrat. « Vide-

»runt autem qui habitabant Lyddam, et conversi sunt ad

»Domuium. »Itaqê non fru^tra dixi miracula facta fuisse

ad persuaslonem etcQnsolationem. « In Joppe autem erat

»quaedam Discipula , inquit, nomine Tabilha. Factum est

» autem in dfebus illis ut i^firmata moreretur. » \ ides ubi-

que slgna edita,^ Non simpliciter iîqvJ,ua est Tabitha, sed

in inftrfnitatem lapsa. Idpo Petri^m nqî vocarunt donecijla mort^^ e^set, « Ai^dêi^tes a^t^ Piscipuh miserunt

» roga^tes iê pigritaretur trfinsife, adeos. » Vide, per alio.s.

mitt\\nt et VQcant. Ilê y^ro obtempera.t etvenit : nec c.oji-

tuâîeliaa loco hjabe^,quo^ vo-cetur. Itf^ n;iag^.w?i est trjbvi?^



258 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCiriEPISCOPI C. P.

yerha ^iidient, qiialia patientor? Frustra vixeront hi, imo

non Ihistra, sed in malum. Dc illis dicere par est : « Bonum

»crat illis, si nati non fuissent*. » Quae ntilitas, quaeso, tan-

tuni insiimere tempns in capitis sui malum ? Si fruslra so-

lum insumptum luisset, non tantum fuisset damnum. Dic

niihi, si quis mcrcenarius riginli annos frustra perdat, an-

non plorabit et flebit, omniumque miserrimus esse vide-

bitur ? At hic totam vitam suam fruslra perdidit, neque

vel mio die sibi vixit, sed deliciis, kixuriae, avaritiae, pec-

cato, dlabolo. Annon, qnaeso, hunc higcbimus ? Annon

conabimur a pericuHs cruerc ? Possumus, certe possumus,

si velimus, ejus supplicium levius efiicere. Si frequenter

orationcsproiilofundamus, siclcemosynam dcmus, eliamsi

ille indignus sit, nos Deus exaudiet. Si propter Paulum

alios scrvavit, et propter ahos parcit, cur non idipsum

propter nos otiamfaciet?

Exillius^ pecuniis,

extuis,

undevohieris juva. Instilla oleum, imo aquam. Non potcst elce-

mosyuas proprias cxhibere ? sallem cognatorum exhibcat.

Kon polest a se factas ? saltem pro se factas. Sic cum fidu-

cia ipsum tunc deprccabitur uxor, pretium redem])tionis

pro illo deponens. Qiio pluribus fuit peccatis obnoxius, co

magis opus habet eleemosyna. Nec propter hoc tanlum,

sed quia non parem nunc vim habet, imo multo minorem.

INon par enim res cst ipsum qua^dam facere, ct alium pro

ipso. Cum itaque minor sit,per copiam faciamus illam

majorem. Ne circa monumenta, ne circa sepulcralia opc-

ram dcmus. Patrocinare viduis; hoc scpulcrale ofTicium

est maximum. Dic nomen : omnes iilas jube pro ipso pre-

ces et supplicationes emiltere : hoc Deum placabit ; etiamsi

non per illum, at propter illum alius auctor sit eleemo-

synac. Et hoc ai^gumenlum est divinae clementiae. Viduae

circumstantcs et lacrymantes, non a praesente, sed a fu-

« Marc. xiv, ai.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXI. sSj)

tura morte possimt eruere. Multi ab eleemosynis aliorum

pro se factis adjiiti sunt. Si non omnino slnt liberali, sal-

tem aliquam invenerunt consolationem. Nam si hoc non

essct, quomodo pueruli servarentur? siquidem nihil iili

alTerunt ; sed totum parentes : et muHeribus donati sunt

soepe pueri, qui nihil ad illud intulerunt. Multas Deus no-

bis salutis dedit vias, modo non negligamus.

IV. Quid ergo, inquies, si quis pauper sit? Rursus di-

cam:

eleemosynaecopia non ex datis pensatur

modo,

sedctiam ex proposito. Tantum ne des minus, quam facultates

ferant, et totum sohisti. Quid ergo, inquies, si solus sit

et percgrlnus, neminemque habeat? Gur, quaeso, nemi^

uem habet? Hoc ilh pcenam confert, quod neminem sic

amlcum, sic virtute praeditum habeat. Itaque hoc ita se

habct , ut si nos virtute praediti non simus , curemus saltem

virtute praedilos amicos habere, uxorcmque item et fiHum,

ut fructum qucmdam per illos percipiamus;parvum qui-

dem , sed tamen percipiamus. Si cures piam non divitem

ducere uxorem , hac frueris consolatione : simlhterque si

curcs filium non opulentum, setl pium rehnquere : si fi-

liam castam, hac item frueris consolatione. SI haec cures,

tuquoque tahs eris. Et haec pars virtutis est , tales eligere

amlcos, uxorem, fiHos. Non frustra obLitiones pro defunc-

tis fumt, non frustra preces, non frustra eleemosyme. Hsec

omnia Spiritus disposuit, volens ut nos mutuo javemus.

\idc namque : ille per te utlhtatem accipit, tu- propter

illum juvaris. Contcmpsisti opes, induclus adquid gancrosc

praeslandum : ct tu ipsi sahitls, et ille tibi elcemosynae

auctor fult. Ne dubites ipsum quid bonl decerpturum esse.

Non frustra clamat diaconus : pro iis qui in Christo dc-

funcli sunt , et pro iis qui illorum memoriam faciunt. Non

diaconus hanc emittit vocem , sed Spiritus ; non sanctus

^ico, scd donum ejus. Quid dicis?In manibus est hostia,

rv



260 S. JO. CHRYSOSTOMI AncniEPISCOPI C. P.

et omnia parata prostant. Adsiint Angcli, Archan"-eH r

adest Filius Dei : cum tanto horrore astant omnes r

aslanl illi clamantes omnibus silentibus: et putas hacc

frustra fieriPErgo et alia frustra, et quae pro Ecclesia, et

cjuae pro sacerdotibus olleruntur et qure pro plenitu-

dine (i5)? Absit. Sed omnia cum fide fiunt. Quid putas

pro Maiiyribus ofTerri,quod vocentur iii illa hora ? Licet

Martyres sint , etiam pro ^Martyribus, magnus honor no-

minari Domino pra?scnte , dum mors illa perficitur, hor-

reiidum sacrificium , inefi*abih'a mystcria. Qucmadmoduui

enim , sedente impcratore,qua^cumquc vohicrit quispiam

perficit : iibi autem surrexcrit,

qua?cumque dixcrit

frustra dicit; ita et tunc; quandiu prostant mysteria, om-

nibus honor maximus est in mcmoria habcri. \ ide enim :

annuntiatur tunc mysterium horrendum, quod pro mundo

se ipsum Dcus dederit. Cum iniraculo illo opportunc mc-morat illc eos, qui pcccaverunt. Sicut enim quando Irium-

phalia rcgum ducuntur, tunc celcbrantur etiam quotquot

victoria? socii fucrunt : dimittuntur etiam ii qui iu vincuHs

sunt ob tcmporis cclcbrilatcm. Ehipso autem tempore,

qui nihil assccutus est, nullo fruilur. Ita sane hic. Trium-

phalium tempus est; nam ait: « Quotiescumquemanducalis

»panem hunc,mortcmDominiannuntiatis *. »Itaque ncut-

cumque accedamus, nec temere haec fieriputemus. Alioquin

autem Martyres memoramus, ethocinfidemquod jamDo-

minus mortuus non sit ; et hoc signum cst morluam esse

mortem ,quod ille mortuus fuerit. Ha^c cmn sciamus , con-

sldcremus quantas possumus consolationes derunclis con*

ferrc, vice lacrymarum,viccflcluum, vice monumentorum,

eleemosynasnempc,orationes, oblationes; iit et ilH et nos

promissa consequamur bona,gratia et benignitate unige -

niti FiHi, cumquo Patri et Spiritui sancto gloria, honor, ini-

perimn, nuncet semper, et in saecula saeculorum. Amen.

« 1 Cor. XI, a6.



IN ACTA APOSTOLORUM. UO^f. XXII. 26 1

WWVVKW . V»V\V\NXW*VV>\W'>'^V--\*V>V\>AVWV\-VV\\kWVWW\VVV »« wwwvwvwvwvwvwvwv^^v

HOMILIA XXII.

CAPUT X.

Tir autcmquidain erat in Caesarea nomine Cornelius, cei>

turio ex cohorte, qua^ vocatur Italica, rcllgiosus ac ti-

meus Deum cum omni domo sua, faciens eleemosynas

multas plebi, et deprccans Deum semper, is vidit iuvisu

manifeslc,quasi liora diei noiia, Angclum Pei introeun-

tem ad se , et dicenlem sibi : Corneli. At illc inluens

eum, tiinore correptus dixit : Quid est, Domine? Dixit

autem illi : Oraliones tuas et eleenKtSynoe tuae ascende-

runt in memoriam in conspcctu Dei *.

I. Hic non erat JudcTus, nec vivcbat secundum legem ; sed

jampra^occupavcrat inslitutum vita^ nostrum. Et vidc duos

credentes; EunuchLini in Gaza, et hunc, ambos in digni-

tatibus CDUstitutos , magnamque de ilUs habitam curam.

Sed ne putes ob dignitatcs; non ca de causa, absit; sed

propter pietatem. Ideo dignitates posita^ sunt, ut major

pietas ehiceret. MirabiHus quippeest, cum quis in divitiis et

potcntia constitutus , talis fuerit. Certe magna illius ]aus

est, quod tantam peregrinationem susciperet, nec taU tem-

pore in via lectlonem intermilteret , et quod curru vcctus

Philippum ad\ ocaret, muUaquc aha. Magnum etiam in hoc

est, quod elccmosvnas ct prcces cmittcret , et in tanto

principatu pius csset. Lnde et ab hoc ilhnn jurc r.olum

facit ; ut ne quls diceret mentiri Scriplurarum histo-

riam. « Ex cohorte, inquit, quae vocabatur Itahca. » Cohors

» Act. X, 1-4.

/



a62 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCDIEPISCOPI C. P.

erat, id quod nunc vocamus Numerum. « Pius ac timcns

))Deum, ctim omni domo sua. «Jlaec dicit, ne pulcs ob

dignitatem ejus sic dispensatum fuisse. Quando Paulumadduci oporlebal, non Angelus, sed ipseDominus apparet;

necjue miltit eum ad aliquem ex duodecim illis, sed ad

Ananiam. Hic vero contra , Coryphscum mittit, ut Phllip-

pum adEunuchum, illorum infirmitali se attempcrans,

docensque quomodo talibus uti oporteat. Nam et Chrislus

sappe apparet iis qui rnala paliuntur, nec possunt per se

accedere. Vide autcm ct hic,quasso, aliud elcemosynnc en-

comium ; sic et illic in Tabilha. « Vir pius, inquit, ct ti-

))mensDeum cinn omni domo sua. )) Audiamus quotquot

domesticos nihil curamus. Hic autcm ct milltum curam

gerebat, et eleemosynam erogabat omni populo. Sic et

dogmata et vita illius recta fuerunt. « Vidit in visu mani-

))feste, quasi hora diei nona, AngelumDei introcuntem adDse et dicentcm sibi : Corneh. ))Quarc vidct Angehmi? Lt

cerlior ficrclPetrus ; imo non ille, sed alii infirmiores. Xona

autem hora, quando curis hber in quictc erat, cum in

orationibus et in compunctione versabatur. « Intuens au-

» tem ilKim timorc correptus dixit. ))Vide Angelum non

statim dicentem quae dicturus erat ; sed prius solventem

metum, et mentem ejus erigentem. Nam ex visu metus

fuit; sed metus modcratus, qui illum intentum redderet

tantum : deinde verba metum solverunt , imo potlus lau-

des illis adjunctiT timoris aspcrltatem mitigarunt. Audi

vero qua: verba : « Orationes tuaj et clecmosyna} tuac ascen-

x> derunt in memoriam in conspectu Dei. Nunc ergo mitte

»viros in Joppen, et accersi Simonem quemdam, qui cog-

• nominatur Petrus *. ))Ne ad alium veniant, non a coguo-

mine tantum, sed eliam a loco virum denotat. « Hic hospi-

)) tatur apudSimonem qucmdam coriarium, cujus est domus

' Act. X, 5.



IN ACTA AFOSTOLOBUM. HOM. XXil. 263

»juxtamar€*. » Vidisti-ne quomodoApostoJi, solitudinis et

qulciis amantcs, rcmotrores urbium partes sectarentur?

Quid igitur si contigisset alium essc Simonem et ipsum

coriarium ? sed et aliam notam habebat, quod habllaret

juxta mare ; tria autem illa non concurrere poterant. Nec

dixit : « Quare ? » ne resolutum redderet; sed dimisit, ut

audiendi desiderio teneretur?« Et cum discessisset Ange-

»lus, qui loquebatur Corneho, vocavit duos domesticos

» suos, et mihtem metuentem Dominum, ex iis qui illi pa-

»rebant; quibas cum narrasset omnia , misit illos in Jop-

»pen^. » Vides-re illum haec non sine causa dicere; scd ut

ostenderet cos, qui parebant ilh, talcs fuisse? « Et cum nar-

»rassetilhs omnia, inquit. » Vide quam aUenus sit a fastu.

Non dixit : « Vocate mihi Petrum; »sed ut suaderet, nar-

ravit omnia. Sic rem iUe provide agebat. Non enim voluit

ex auctoritate ihum accersere. Ideo narrat; usque adeo

modestus erat homo, etiamsi nihil magnum cogitari possefc

de viro apud coriarium diversante. « Postera autem die

»iter ihis facientibus , et appropinquantibus civitati, as-

» cendit Petrus in supcriora circa horam sexlam ^ » Vide

quomodo Spirltus tempora conucctat, ac neque cltius, ne-

que tardius rem faciat. « Ascendit, inquit, Pelrus in supc-

» riora utoraret circa horam sextam, »hoccst, seorsum ct

in quiete, quasi in ccenaculo. « Et cum esuriret, voluifc

» gustare. Parantibus autem iUis , cecidit super eura men-

»tis excessus, et vidit ccelum apertum \ » Quid est mentis

excessus? Spirituahs, inquit, contemplatio accidit ilh ; ex

corpore, ut ita dicam, excessit anima. « Et vidit ccekim

•» apertum : et descendcns vas quoddam velut hnteum mag-»num, quatuor iniliis submitti de ccelo in terram : in quo

» erant omnia quadrupedia terrie, et bestiae et serpentla et

«volatllLa coeh. Et facta est vox ad eum : Surge, Petre>

i icl. 1, — ' Ibid. 7, 8. — i Ibid. g. •— * Ibid. lo.



a64 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI c. P.

»occide, et mandiica. Ait aulem Pelrus : Absit, Domine,

»quia nunqiiam manducavi omnecommune etimmundum.

»Et vox ilcrum secundo ad eum : Quod Deus purificavit,

))tu commune ne dixerls. Hoc autem factum est usque ter-

»tio et statim rcceptum est vas in coelum *. »

II. Quid hoc est ? symbolum totius orbis res est. Homoincircuincisus crat , nihilque commune habebat cum Ju-

dieis. Qnia igilur omnes iilum ut transgrcssorem accusa -

turi erant, ctillis admodum cordi crat ; necessario ille sic

rem lempcravit ut diceret : « Nunquam comedi. » Non

quod timcret, absit; sed a Spirilu , ut dlxi , sic disposltus

fuit , ut dofensionem haberct conlra eos qui se accusarent,

quod resllllsset; niagna cnim cura illls erat, ut lex serva-

retur. Ad gentes mittebatur. Ne igltur hi etiam illum ac-

cusarent , ut dlxi , ha3C ita dispensata sunt : aut ne videre-

tur phfintasla qua^dam esse , dixit : « Absit, Domine , quia

» nunquam manducavi commune aut immundum. » Facta

est autem vox ad Illum : « Qurc Dcus purlficavit, tu com-

» mune ne dixeris. » Hoc videtur quidcm ad illum dici

totum vcro Judaels dicltur. Nam sl maglslcr increpatur,

muUo magls hl. Linteum ergo est terra , ferac,gentlles.

IUud vero , « Occlde et manduca , » slgnlficat illos acce -

dere debcre ;quod vero ter fiat , id baptlsmum signlficat.

« Abslt, Domine, nunquam manducavi commune aut im-

»mundum. » Et cur,inqules, contradixit? Ne quis dlceret

Deum tentavisse illum ; sicut Abrahamum, cum jussus est

fihum hostiam oflerre ; sicut etPhlHppum, quando rogavit

Christus, « Quotpanes habctls?» inlerrogavit , non ut dis-

ceret , scd tontans illum. Atqui in lego de mundis et im-mundls disllncte prjecepcrat Moyses , tam in torra , quam

in marl. Attamen neque sic sciebat. « Cum autem apud se

» dubltaret Pelrus quae essct visio quam viderat : ct eccc

• Acl. X, 1 1-16.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXII. 5,65

» viri, qui missi crant a Cornelio, inquircntes domum Simo-

)»nis, astitcrunt ad januam. Et cum vocassent, inlerroga-

»bant si Simon, qui cognominatur Petrus, illic habcret

«hospitium *. » Mirante in semetipso et duhitante Pelro

veniunt opportune viri,qui duhitationem solvant. Siqui-

dem et Josephum duhitare permisit ^, et lunc Archangc-

lum misit. Facile namque anima sohitionem accipit,quai

prius duhitavit; non diu ergo , neque anlea duhitavit, scd

circa tempusprandii. « Petro

autem cogitante de visione dixit

» Spiritus ei : Ecce viri quaerunt te. Surge itaque, descende

T>et vade cum eis nihil duhilans,quia ego misi eos ^ » Ha3C

item alia est defensio Petri ad Discipulos; ut discant et du-

hitatum fuisse , et ipsum didicisse nihil esse duhitandum.

« Quia ego, inquit, misi illos. » Yide quanta sit Spirltus

potestas. Quod autem facit Deus, illud dicitur Splrilus

facere. Angelus vero non ita ; scd cum prius dixisset

« Orationes tuae et eleemosynae tiiac , » tunc ait : « Mitlc;

nt ostendat istinc missum fuisse. Spiritus vero, quia Do-

minus est, « Ego illos misi. Descendens autem Petrus ad

» viros , dixit : Ecce ego sum quem quaerltis; quae causa est

»propter quam venistls ? Qui dixerunt : Cornellus ccntu-

»rio , vir justus et tlmens Deum et testimonlum hahens ah

»universa gente Judacorum , responsum acceplt ah Angelo

» sancto accerscrc te in domum suam , et audire verha ahs

»te *. » Laudes proferunt, ut suadeant quod Angelus ap-

paruerit ei. « Introducens ergo eos, receplt hospltio \ »

Yldes-ne unde fiat inltlum gentium ? A viro pio,qui ab

operihus dignus visus est. Nam si vel re ita gesta offendun-

tur Judici; si res non ita fuisset, quid non dicturi erant.

« Introduccns , inquit, illos , reccpit hospitlo. » Ylde quanta

securitas. Ne quid ilhs grave accldat , ipsos introducit , et

• Acl. X. 17, 18. — » Mallh. II, i3.— J Acl. x, 19, 20.— < Ibid. 21, aa.

— Ubid. 23.




fidenter cum illis victitat. « Scquenti autem die Petrus

» surgens pix^feclus est cum illis et quidam ex rratribus ab

» Joppe comilali sunt eum. Altera autem die introieruut

» Coesarcam*. » Insignis vir erat , ut in insigni urbe versans.

Quare in illo omnia simul dispensantur , atqne a Judaca res

inciplt ; ita ut non dormienli, sed vigilanti intcrdiu resac-

cidat. Circa nonam enim horam ita sibi ipsi attendebat.

Sed superius dicta repetamus. « Et dixit Angelus : Ora-

»tiones tuac et clcemosynae tuae ascenderunt in memoriam

»in conspectu Dei. «Uiiic palam est Angehnn cmissa vocc

ilhmi appellavisse , atque ita vidit iUum. Quod si non vo-

cassct, non utique vidisset, ita inteulus crat rei , quam

agebat. « Et acccrsi Simonem , qui cognominatur Pelrus. »

Intcrim quod ad utlha ilhun vocaturus sit dechirat : ad quai

vero utiha nondum Petrus omnino declarat. Sed ul)ique

sunt succisai narrallones, ut audientes excitent. Sic el Phi-lippum solum vocat in sohtudinem. « Ascendit autem

»Petrus adsupcriora ut oraret circa horam sextam. Et ce-

» cidlt super eum mentls excessus : et vidit vas quoddam

«velut linteum. » Perpende quomodo neque fames coegit

eum curreread slndonem. Nevero magis haesitaret Pelrus,

audit vocem dicentem : « Surgens , Petre, macta ct man-

» duca. » Forte in genua procumbens vidit visionein : vi-

detur mihi propter praedicationem illam vidisse, Quod

vero divinum esset id quod videbat, hinc manifcstum est,

quod ilhid superne descenderet , tum etiam ,quod ipse in

excessu mentis esset : itemque quod vox inde fcrretur

quod illud ter iieret ; quod ccehuu aperiretur ,quod iiiud

inde veniret, et illuc arriperetur, magnum crat indicium

rem esse prorsus divinam.

III. Cur vero sic res agitur ? Proptcr eos, quibus pos-toa

illud narraturus erat. Nam ipse jam audierat : « In viam

« Act. X, oi.



I?J ACTA APOSTOLORUM. HOW. XXII. 2^y

«gentiumne abieritis *. » Et ne mireris. Si enim circumci-

sione et yictima opiis habuit Paulus, nuilto magis lunc

initio praedicationls , cum cssent adhuc infirmiores, his

opus habebant. « Et ecce, inquit, viri missi a Cornelio

j>astiterunt ad januam. Et cum vocassent, intcrrogabant si

j)Simon, qui cognominatur Petrus , ilHc haberet hospi-

»tium. » Eo quod vihs esset domus, infra , non autem vi-

cinos, intcrrogabant. « Petro autem hfec secum cogitante,

«dixit iili Spirilus: Surgens desccnde et vade nihil ha^si-

wtans, quia ego misi cos. » Vide; non dixit : « Ideo enim

visio apparuit tibi ; » sed, « Ego illos misi , » ostendcns

sic obtemperandum esse , noc rationes esse exigendas.

Satis enim erat ut certior ficrct,quod ab illo audivisset

Hoc fac, hoc loquere , nec quid ultra qua?rendum erat.

« Desccndens autem Petrus dixit : Ecce ego sum queni

» quaeritis. » Cur non statim illos recipit ; sed quaerit ? \ ide-

bat ilios esse mihtes. Ideo non simpliciter interrogat ; sed

postquam fassus est se ipsum esse , tunc quaerit adventus

causam , ut ne putaretur siideo sciscitari, quasi velletsese

occultare : et sciscitalur, ut si statim urgeretur , cum illis

iret; sin minus , illos hospitio exciperet. Cur autem dicunt

illi, « Accersit te in domum suam*? Quia sic iUIs prnece-

perat. Fortassevero quasi rationem pro Illo dantes dicunt:

Ne damnes ilhmi , non qnasi te contemnens misit ; sed.

jussus. « Cornelius vero expectabat illos, convocatis cog-

«natis suis, et necessariis amicis ^. » Jure : neque enini

justum fuisset cognatos et amicos non simul adducl. AHo-

quin vero iihc praesentes magis audituri erant. Vidistis

quanta sit eleemosyna} virtus , et in priori et in praescnti

sermone ? Illa a temporanea morte liberavit ; haec ab

aeterna : ha^c et januas coeli aperuit. Vide quanti feccrit

quodcredat Cornehus, ut ct Angelus mittatur, etSpIritus

• MaUh. X, 5. — » Act. x, 24.



nGS S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIIiPISCOPI C. P.

oporetur, ct Aposlolorum coryplia:us advocctur, talisquo

^ppareat visio , ac nihil rclro rclinquatur. Quot crant

cenlurioncs , tribuni , rcgcs , ct nullus corum cadem con-

secutus est. Auditc omncs quoquot in exercitu estis ,

quotquot rcges stipatis. « Pius crat , inquit , et timens

»Deum : » quodquemajus ; talis crat; « Cum omni domo

» sua. » Ita crat huic rci intcntus , ut non modo sua bcne

dispcnsaret , sed cliam in familia sua idipsum faccret.

INon cnim ut nos, qui nihil non agimus ut nos minislri ti-

mcant; ut autem pii sint non itcm. llic vero non sic ; sed

cum omni domosuapcum timebat : nec modo quasicom-

munis paicr erat omnium, qui cum ipso crant; sed ctiam

miHtum suorum. Audi quid aliud dicant : neccssario enim

illud additur : « Testimonium habens ab omni gentc, » Ne

quis diccrct : «Quid si incircumcisusest?» Et Judaii, inquil,

lesttficantur ci. Ergo nihil par elecmosynae. Imo tanla rei

vis est, quando ex pcnuariis puris profunditur ; ut caquae

ex injustc partis manant similia sint fonti hitum cmittcnti;

quae vcro ex justc parlis, alvco hmpido et puro, in para-

diso mananti, quisuavis visu , suavis cttactu, quid lcncet

frigidum dans in meridie. Sic cst ct elecmosyna. Ad hunc

fontcm non populi arbores, non pini , non cypressi ; sed

plantoe iUis longe mehores et proccriores sunt ; amor Dci

laus hominum,

gloria in Deum , bcncvolcntia omnium

peccatorum abolitio , liducia multa , opum contemptus,

eieemosyna, perqaam chaiilatisplantanutritur. ISihilenim

sic charitaicm alcre solct, ut si quismiscricorsfucrit. Hoec

rainos in altum criglt. Ilic mehor fons est illo, qui in para-

diso crat, non in quatuor capita divisus, sed ad cadum

ipsum pertingcns. llic parit lluvium illum sahentem in

yitam aelernam \ In hunc mors incidcns,quasi scinlilla

absuiniiur afonic. llic ubicumque slillet, magna operatur

• Juan. IV, i4.




Si plantes, ne in gaslrimargiae ventrc plantes, ne in seces-

sum friicius exeat; sed planta in alllicto ventre, ut fructus |

ad ccelum cxiliat. Recrea animam pauperis in angustia

versantis, ut ne latam tuam viam arctes. Non vides quo-

modo arborcs, quae sine mensura rigantur, a radice cor-

rumpantur; qua? autem cum mensura, crescant? ita et tu;

ne ventrem tuum potu ingurgites, ne putrescat arboris

radix. Potum da silienti, ut fructum forat : quse moderate

potum accipiunt, non putrefacit sol ; sed quae immoderate :

talis quippe est solis natura. Lbique mala est immodcratio

ideoque illam excindamus, ut qua? pctimus assequamur.

Iii alllssimis locis dicuntur fontes oriri. Ergo simus et nos

animo sublimes, et eleemosyna cilo manabit. Neque enim

potcst sublimis anima non misericors, et miserlcors non

subllmis esse. Qui ergo pecunias despicit, radlce malorum

superiorest.

Fontcsin desertis

suntut

plurlmum, ct nosanlmam ex tumultu educamus, et apud nos scaturict elee-

mosyna. Fontes quanto magls purgantur, tanto uberiores

sunt. Ita nos quoque quo magls insumcmus, et magis bona

scaiurient. Qul fontem habet, non tlmet. Si ergo et nos

fontem habeamus eleemosynam , non tlmeblmus. HIc

quippe fons ad potum, ad irrigailoncm, ad aedlficia, ad

omnia nobls uiiiis esi. Nihll hoc potu melius : ncscit hic

fons cbrieiatem inducere. Mclius cst talcm haberc fonicm,

quam auri fontes emliiere. Omnl aurucra terra mclior est

anima, qua3 hujusmodi fert aurum. Non enlm In hanc

regiam, sed in supcrnam noblscum conccdli. Hoc aurum

ornamcnium esi Ecclesiae Del. Ex hoc auro elRcItur gla-

dius Spirlius, gladlus per qucm draco dlssccatur. Ex hoc

fontc prodeuni lapides prciiosl ,qui caput regis ornant.

Ne itaque negllgamus tantas dlvltias; sed larglicr clcemo-

synam infcramus, ut Dci bcnignliaie dignemur, gralia ct

miserailouibus unigcnlli cjus Fihl, cui omnls glorla, ho-



IN ACTA APaSTOLORTTM. HOM. XXIII. 27 1

nor el imperhim, «na cam sancto Spiritu, in saecula scgcm-

lorum. Amen.

HOMILIA. XXIII.

CAPUT X.

Sequenti autem die , inquit , surgens Petrus, profectus cst

cum illis , et quidam cx fratribus ab Joppe cum illo vc-

nerunt Coesaream. Cornclius vero expectabat illos, con-

vocatis cognatis suis et necessariis amicis^

I. Postquam viros hospitaliter tractavit, egreditur cxmi

iUis. Rccte prius benigne cum illis agit, utpote ex ilinere

fatigatis : sibique familiares reddit, demumque una profl-

ciscitur. « Sequenti autem die, inquit, surgens Petrus,

))profectus est cum illis , ct quidam fratres. » Non solus,

sed et alii cum illo veniunt; idque cumquadam providen-

tia, ut postea testes essent, quando Petro opus fuit defen-

sione. « Cornelius vero expectabat illos : convocatis cogna-

))tis suis et necessariis amicis. » IIoc amici, hoc pii viri

est, in tahbus bonis amicos prac omnibus facere socios.

Jure hos vocat, quibus fidebat, de taUbus maxime sem-

pcr disserens,

qua3 frustra fortasse aUis exposuissct.

\idcntur autem mihi et amici et cognati ab ipso fuisse

inslituti. « Cum introissct autem Petrus, obviam venit

))ipsi Cornelius, et procidcns ad pedes ejus adoravito

))Petrus vero erexit eum dicens : Surge, nametego homo

))sum^. » Hoc facit humiUtatem suam ostendens, aUosque

docens, Deoque gratias agit, declaratque se etiamsi jussus

• Acl. X, 23, 24. ^ » IbiJ. 25, a6.



272 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

sit, cxse tamen multam habcre pietatem. Qiiid ergo Pe-

triis? « Surge : nam et ego homo sum. » Vides-ne quomodo

ante omnia illos docent,nequid magnum de se sentiant?

« Et loquens cum illo intravit : et invenit multos qui con-

» venerant , dixitque ad illos : Yos scitis quomodo abomi-

))natum sit viro Judoeo conjungi aut accedere ad alienige-

»nam*. » Yide ut statim de Dci benignitate disserat,

ostendatque ipsum magna illis largllum esse bona. Non

hoc solum admirandum hic est, quod talia loquatur; scd

et quomodo simul et magna loqnatur et modeste agat.

Non dixit enim : «Nos qui ad neminem accedere dignamur,

ad vos venimus; » sed quid? « Vos scitls. » Deus hoc jussit,

inquit, « Inlquum esse conjungi aut accedere ad alienigc-

»nam. » Deinde ne in illo gratlam statuat, subdit. « Et

»mlhi Deus ostendit neminem communem aut immun-

» dum diccre hominem. » Hoc subjunglt, ne vldeatur adu-

lari ipsi. « Propter quod sine contradlctione veni accersi-

» tus ^. » Ne pntarent, etsi res iUicIta esset, sc utpote

principem, ea dc causa oblempcrasse; sed totura Deo im-

putarcnt, etsi non modo conjungi, scd ellain acccdcre

non hceret. « Interrogo crgo quam ob causam accersistis

» me. » Non ignorans interrogat : sciebat enim totum Pe-

Irus a vlsione edoctus: audierat etiam a militibus. Sed vult

illos primum confiteri, et fidei obnoxlos fierl. Quid ergo

Cornelius? Non dixit : «Non tibi mllitcs dlxcrunt;» sed vldc

quam mansuete et humillter loquatur : « A quarta die us-

»que in hanc horam eram jejunans, et nona hora eram

» orans in domo mea. Et ecce vir stetit coram me in vestilu

» splendido , et ait : Corncli, exaudita est oratio tua , et

»eleemosynaE tuaj asconderunt in memoriam in conspectu

»Dci*. Et nona hora, inquil, orans. » Quid hoc cst? Vi-

detur inihi sibi tempora constltuissc accuralioris vitae iii

» Acl. X, 37, a8. — » Ibid. »9. — ' Ibid. 5o, 3i.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXIII, 2^3

^uibusdani dicLus : ideoquc ait : « A quarta die. » Yide

quanla res sit oratio. Quando in piotatc profcclt, tunc ap-

paret illi Angclus. Haec una dies crat; ca qua abicrunt ii

qui missi erant una : qua vcncrunt, rursus una ; et quarta

apparuit, ila ut sit secunda post cam qua prccatus est.

« Et ccce vir stetit coram mc in veste splcndida. » Nou

Angelum dicit, ita alicnus erat a fastu. « Et ait : Corneli,

«exaudita est oratio tua, et cleemosynae tuae asccnderunt

» in mcmoriam in conspcctu Dci. Miltc ergo in Joppcn , et

» acccrsi Simonein,qui cognominatur Pclrus. Ilic hospi-

» tatur in domo Simonis coriarii juxla marc, qui ubi ad-

»venerit, lcquetur libi. Confeslim crgo misi ad tc : ct tu

»benc fecisti venicndo. Nunc ergo omnes nosin conspcctu

» Dei adsumus , ut audiamus omnia quac tibi praecepta sunt

»a Dco. )) Idco dixit, « Qua dc causa acccrsistis me, » ut

h.-cc sic verba dicat» «Aperiensautcm Petrus os suum dixit

»In vcritate compcri, quod non sit personarum acceptor

))Deus : scd in omnigentc. qui timct illum et operatur

» juslitiam, acceptus illi est". » Hoc cst, sive praeputiatus

-sit, sive circumcisus. Hoc et Paulus sic declarat, «Non cst

»pcrsonarum acccptio apud Dcum ^ Nunc ergo adsumus

womnesnos, inqult, in conspectu Dci. » Yidc quanta fidcs,

quanta pictas. Sciebat nihil humanum dicere Pctrum;

«Deus oslendit mihi, » dixit. Ideo ct adsumus, ut audia-

mus omnia quae tlbi praecepta sunt a Deo. Ouid ergo?

Num acccptus est illi is qui cst in PersidcPSi dignus sit,

ita acceptus erit ut fidem assequatur. Ilinc ctiam Eunu-

chum cx /Ethiopia non dcspexlt. Et quid, inquies, dixcris

de religiosis viris, qui despecti fuerunt? Absit, nemo reli-

giosus despicitur. Non potest enim, non potest utique

despici qui talis est. « In omni gente, inquit, qui timct

« Act. X, 32-35. — * Rom. ii, 1 1.

LXXXI. l8



n.y4 S. JO. CHRYSOSTOMI AHCHIEPISCOPI G. P.

))Deirai et operatur juslitiam. )> Justitiam vocat omnem

virtutem,

11. Vides tit deprimat illius sublimcm sensum? cum^di-

cit eiiim : « In omni gentc qui timel Deum , acceptus est

'))illi; )) ac si diceret: «Neminem repellit, omnes credentes

admiltit. ))Deindc ut nevideantur inter abjectosesse, sub-

dit : « \ erbum quod misit filiis Israel annuntians pacem

))per Jesum Chri^tum. Hic est omnium Dominus* : » Hacc

dicit in prccscntivun gratiam , ut illis persuadcat. Ideo curat

ut Gornclius loquatiu' : « \erbum, inquit, quod misit filiis

j)Israel. » Vide, illisintcrimdat pra?rogativam. Deinde illos

testes inducit dicens : « Vos scitis verbum quod faclum cst

)) per universam Judncam , incipicns a Galilaea post bap-

))tisma quod praedicavit Joannes^. )) Quod «ic res habeat,

ex sequentibus confirmat. « Jesum a Nazareth,quomodo

))unxit eum Deus Spiritu sancto et virtute^ » Non dixit :

'« Nostis Jesum , » neque enim noverant; sed quae ab illo

facta sunt narrat. « Qui pertransiit benefaciendo et sanando

))omncs oppressos a diabolo \ » Hlnc ostendit mullas mu-

tilationes diabolicas, et corporls labcs ab illo factas. « Qiio-

))niam Deus erat cum illo. » Rursum humllia loquilur, nou

sine causaputo, sed proptcr humanitatem. « Et nos testes

» sumus omnium (\Cise fecit in regione JudcEorum et Jcru-

D salem ^. » Et vos inquit et nos. « Quem et occiderunt sus-

«pcndentes in ligno. » Ilic passloncm praedicat, « Hunc

»Deus suscitavit lertla die, et dedit eum manifcstum ficri,

))non omni populo, sed testlbus praeordlnatis a Deo, nobis

»qui manducavimus et biblmus cum co, postquam resur-

»rexlt a mortuis ^»

Hocmaxlmum rcsurrcctionis argn-

mcntum est. « Et praecepit nobis praedlcare populo et tes-

rt tificari , cpiia ipse est qui constitutuS est a Deo judcx

« Arl. X, 56. — > Ibid. 7>y. — 3 Ibid. 58.— 4 Ibid. — $ Ibid. Sg. —c Ibid, 4^» 4'«



IN ACTA APOSTOLORUM. H0¥. XXIII. 27^

«vivorum et mortuorum*. » Magnum etlam hoc ut fide

dignos demonslret. tpse vero testimonium inducit dicens r

« lluic omnes Proplietae testimonium perbibent, rcinissio

»nem accipere per noinen ejus omnem qui credit in il

» lum ^ » Haec praedictio est eorum, quae post futura erant

quam confirmans, Prophetas opportunc testes adhibet.

Sed repetamus ea quoe dc Cornelio superiiis dicta sunc

« Misit, inquit, in Joppen ut accerseret Petrum. » Omnino

venturum credidit, idco misit. « Et loquens cum illo, in-

Dquit, intravit. » Quid loquens? ea, utputo, qurc superius

dicla sunt. « Et procidcns ad pedes ejus, adoravit. » Vidc

ubique sermoncm ab adulatione aHenum, et humiliiatc

plenum. llinc dignus ostenditur et ille Emiuchus : « Prae-

» cepit, inquit, Phiiippo ut ascenderct in curru. » Eisi nes-

ciret quis esset, nisi sokim ex Prophetae commemoratione.

Hic vero etiam cccidit ad pedes. Vides-ne mores sine

fastu? Tu vero mihi considera quomodo ostcndat Petrus

divinum esse suum adventum , cum dicit : « Vos sciiis ilji-

»citum esse. » Et cur non siatim sindonem iiieAnoravit?

Quia a vana gloria erat valde alienus. Quod missus sit a

Deo dicit; quomodo, non item; sed cum necesse fuit,

cum dixit : « Vos scitis illiciium esse Judaeo conjungi, vci

» accedere ad alienigenam : » ila procul erat a vana gloria.

« Vas scitis. ;> Hoc dicens illorum sententiam in sponsio-

nem trahit. Quid vero CorneHus? « Adsumus, inquit, in

»conspectu Dei; audire omnia qua^cumque tibi praecepta

» sunt a Deo. » Non dixit, in conspectu hominis ; sed « Dei,

ostendens sic accedendum esse ad Dei servos. Vidistis

mcntem excitatam? Vidistis quam dignus esset his omni-

bus? « Apericns autem, inquit, Petrus os suum dixit : In

»verilate comperi , quia non est personarum acceptor

»Deus. » Hoc pra^sentibus Judaeissui pur^andi causa dice-

' Act.x, 42. — » Ibid. 43.

18.



^j6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

bat. Cum cnlm illls verbmTi tradiluri^s essct, quasi defen-

sioncm praemitllt. Quid crgo? Num antea personarum ac-

ccptor crat? Absit : nam antca sic crat : « Omnis, inqult,

» qui timct Dcum , et opcratur justlliam, acccptus illi est.

Hoc et Paulus scribens dlcit : « Cum enim gentes quac

»1egem non habent, ea quae legls sunt faclunt*. ))Et dogma

induclt, et institutionem. Nain si Magos non despexit

neque /Ethlopcm, nequc latronem, neque meretrlcem;

niulto magis operantes justitiam ct volentes non contcm-

nct. Quid crgo , sl sint mansueti et milcs homlnes qni

crcdcre nollnt ? Ecce tu causam dlxlstl : qula credere no-

lunt. Alioquin autem mansuetumhlc diclt, nonmilem,sed

enm qui jusllll^m operatur; id est, cum ,qui in omnlbus

beneplacilus cst ,qui tunc talls cst, quando Deum ut par

est timct. Hujusmodl rcro hominem Deus solus novlt.

Ylde quomodo hic acceptus crat. Mox ut audivit, etiam

obtempcravit. Et nunc si Angclus veniret, inquies, nemo

est qui non crederet. Verum longe majora nunc slg-na

simt, quam illa : et tamcn mulli non credunt. Dcinde doc-

trinam Inclplt, et Judocls suam scrvat nobllitatem. «\er-

»bum, inqult, quod misit Deus FIIIIs Israel anuuntlans

»pacem. .HIc cst omnium Domlnus. )) Prlmo de domlna-

tione ejus loqultur, admodumque subllmlter, ut licebat,

quia cum homlne sermo erat,qui jam subhmis efTectus

ardenter omnia ab se tradlta susclpicbat. Deinde probans

quomodo omnlum Dominus essct, adjlclt : « Quod misit

» annuntians ; )) id est, ad bona vocans, non judiclum in-

duccns.

HI. Hinc dcclarat ipsum Vcrbuma

DcoJudaeis

prlmomissum fuisse. Deinde ab IIs quaeper totam Judoeam cHccIt

hoc demonstrat diccns : « Vos scitis quod factum est ver-

»bum per unlversam Juda\im : »et quod est mirabile, iu-

« Roin. 11, 14.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIII. 277

cipiens aGaliloea post baptisma quod praedicavit Joannes. »

Primo lociitus est de ejus proeclaro opere , et tanc de ejus

patrla fidcnter loquitur. « Jesum a Nazareth. Ita sciebat

ipsam patriam offendiculo esse. « Quomodo unxit euni

»Deus Spiritu sancto et virlute. wlterum probat. Ne quis

enim diccret : Undenam hoc manifestum est? subjungit :

« Qui pertransivit benefaciendo et sanando omnes oppreS"

))SOS a diabolo. ))Deinde cum bonis quae operatus est, os-

tendit quanta virtus ejus esset : cum enim diabohim supe-

raverit, ingentem illam fuisse oportet. Adjicitur causa

« QuoniamDeus eratcum illo. )> IdeoetJuda^iita dicebant.

))Scimus quoniam aDeo venisti magister. Nemo enim po-

» test hoec signa facere, nisi Deus fuerit cum eo *. » Deinde

postquam ostendit eum a Deo missum fuissc, tunc addit

eum interfectum fuisse, ne quid absurdum imagineris.

V ides-ne illos nusquam occultare crucem , imo et modumetiamcum aliis addentes?« Quem occiderunt, inquit, sus-

» pendentes in h*gno. Et dedit illum manifestum fieri , noa

»omni populo, sed testibus pra^ordinatis a Deo nobis. »

Atqui ipse illos elegit; sed illud ascribit Deo. « Pncordi-

«natis, »inquit, vide unde resurrectionem probet , a co-

medendo. Cur resurgens nullum signum fecit, sed comedit

et bibit? Quia ipsa rcsurrectio pcr se magnum erat sig-

num. Hujus vero nullum majus argumentum erat, quam

quod comederet et biberet. « Testificari, » inquit. Hic ter-

ribiliter loquitur, ne possent ad ignorantiam confugere

Nec dixit : « Ipse est Filius Dei ; » sed quod maxime illos ter-

rebat : « Ipse est qui constitutus est a Deo judex vivorum et

»

mortuorum. Hinc sequitur validum argumentum a Pro-phetis : illi enim in magna existimatione erant. « Huic

» omnes Propheta^ testimonium perhibent. » Postquam ii-

more perculsit, tunc veniam inducit, non ab illo, sed a

» Joan. 111, 2,



-^yS S. JO. CIIRYSOSTOMI A.RCIIIEP1SC0PI C, P.

Prophetis dictam. Et qiiod ierribile erat ab illo, quod au-

tem milius, a Prophetis proficiscebalur. Quotquot hanc

Temissionem consecuti esiis : quotquot fidem nacti estis;

cum doni magniiudinem didiceritis, obsecro , date operam

ne benefaciorem contumelia afliciaiis. Remissionem nam-

que consccuti sumus, non iit deieriores efllciamur; sed

nt multo mchores ct praestaniiores. ^iemo igitur dicat

Deum esse nobis causam makirum, quod nonpuniat, nec

suppHcium inferat. Dic enim mihi; si princeps quispiam

captum homicidam dimiserit, an sequeniium ca?dium auc-

lor esse judicabiiur? Minime. Et quomodo dum impiis

linguis audemus Deo contumcham infcrre, non iimemus,

uec exhorroscimus? Quid enim non dicunt? Quid non lo-

quntur? Ipse permisit, inquiunt. Oportebat enim dignos

supphcio non honorare, uon coronare, non primatu dig-

nari, sed punire et ulcisci; ille vero conlra, dum illos ho-

norai , tales ipsos eflicit. Nejqiia^so et oro , ne quispiam

nostrum talem emittat vocem. Satius fuerit sexcenties de-

fodi, qiiam Deum per nos iaha audire. Dicebant ilH et

Judici : « Qui destruis temphmi ci in tribus diebus reaedi-

» ficas illnJ, salva temetipsum ; » et rursum : « Si Fihus Dei

3)es, descende de cruce *. »Sed haec illi-s sunt graviora. Ne

itaquc per nos hceatipsum dici iniquitatis doctorem : ne-

<[ue ex ipsis blasphemiis supphcio obnoxii eiriciamur : nam

mt, « Propter vos nomen meum blasphematur in genti-

.^)bus ^. «Demus operain ut contraria dicantur, dignam

vocaiionc nostra vitam ducenies, et ad bapiisma adoplio-

nis accedentes. A cre namque mtigna cst vis baptismi, quae

doni consortcsahos ex

aliis eificit.

i\onsinii

homines essehomines. Fac ut gentihs credat magnam esse Spiritus vir-

tutem,

quffi translormet,qua? transmuiet Cur extremos

Jiahtus expecias, ut fugiiivus, ut scelcralus , ut qui non de-

MaUli. xwii, 4o. — • [loin. ii, 24.



IN ACTA. APOSTOLORUM. HOM. XXIII. 279

beas Dco vivere? Cur ila affectus es, ac si inhumanum et

crudelem haberes Dominum? Quid frigidius, quid misera-

Lihus iis qui tunc baptisma accipiunt? Amicum te fecit

Deus , et omnibus dignatus est bonis , ut et ipse ea quoe

amlci sunt cxhibeas. Dic mihi^^^si quempiam injuriis et

probris affecisses sexcentisque conviciis onerasses, et inma-

nus ejus incidentem , te ille vicissim honoraret, et suorum

omnium consortem faceret, et inter amicos pro illatis in-

juriis te coronaret, teque ut germanum fiJium habere di-

ceret; deiudeque moreretur, annon damnumiUud esse exis-

timares? Annon diceres : Vellem iUum vivere , ut possem

viccm rcddere ac rependere , ne ingratus erga benefacto-

rcm viderer ? Jam sic erga hominem affectus es ; et cum de

Deo agitur, ita decedcre curas , ut tot munerum datori vi-

cem non rependas? Quin potius tunc accede , cum potes

paria reddere. Cur fugis? Etiam, inquies,•

sed non possumme continere. Ergo impossibiHa prascepit Dcus? Hinc

omnia subversa sunt : hinc mundus corruptus est, quia

nemo curat secundum Deum vivere. Catcchumeni hoc

curantes, nuUam de recta vita habent soUicitudinem. Qui

vero jam sunt iUuminali ; aUi quia adhuc pueri baptisma

acceperuot; aUi quia dum differrent in morbo demum id

acceperunt; quia nuUum habebant studium vivendi secun-

dum Deum ; nuUam curam habent. Qui autem bene valen-

tes acceperunt, parum et ipsi studii exhibent, et statim

ardentes effecti, postea et ipsi ignem extinxerunt. Annon

potes negotiari ? An ab uxore te separo ? A fornicationc

scchido. Num a pecuniarumusu arceo ? Ab avaritia tantum

etrapina. Num cogo te ut omnia cffundas? Pauca tantum

ex facultatibus egenis erogare jubeo. « Abundantia vestra,

» inquit, ad iUorum inopiam *. » Ac neque ita persuademus.

Numad jejunandum cogimusPEbrietatemetguIam cohibe-

» a Cor, vni, 14.



28o S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

mus. IUa anipiilamiis qua3 tibi lurpiludinem alTerunt : quae

vcl ante gchcnnam fuj^icnda ct odio habenda esse tu ipse

fatcris. Num ab oblectationc ct gaudio arcco ? a turpi ccrte

certe et indigno.

IV. Quid timeS? Quid formldas? Quid tremis? Lbi

connubium? ubi opum facultas? ubi moderatus cibus?

qune pcccati occasio cst? Atqui cxteri contraria impcrant,

et ipsis obtempcraiur. INon enim ex iis quoc suppelunt

exigunt ; sed dicunt : Tantum darc oportct. Si paupcrta-

tem oblcndas; neque sic desistunt. Christus autcm non

sic; sed ait : «Ex iis qucc habcs dabo , tcquc in primo or-

dinc constituam. » Rursum ilh : Si vis, aiunt, cJarus csse,

rehnque patrem , matrem , cognatos , domcsticos , et in

regia adcslo, in hibore , miseria , servitute, aerumnis

sexccntisquc mahs; Christus veio non sic ; sed eslo

domi cum uxore ct hberis , ct sic tua disponc ut quicte et

slne pericuhs vivas. Etiam , inquics ; sed ille opes polh-

cctur ? Atqul hic regnum promittit , imo et opes cum illo :

nam ait : « Quacrite prinium regnum coclorum, et haec

» omnia adjiclcntur vobis^ » lUe ne in augmcnli quidcm

partem ; hic vero antccedenter. « Junior fui , inquit

»etenim senui : et non vidi justum dcrcllctum, ncc se-

»mcn cjus quicrcns pancm^. » Incipiamus ergo virtutes

adire , inltium ponamus, illam sohun suscipiamus , et

videbis qualia bona. Num absque labore illa operaris, qui

in his ita mohis cs ? Etiam , inqulcs , illa sine labore ,

ha3C cum labore. Apage : non ita rcs est , non ita utique-

Sed si vere dicamus, illa cum laborc ct sudore majori,

hacc vcro , si vclimus, facile pcrhciuntar. Ne resiliamus,

rogo, a divinis mystcriis. Nc id sj)cctcs quod is qui ante

te illuminatus est , improbus sit eircctus et a spe sua ex-

ciderit, neu tc ipso scgnlor filas. Nam intcr mihtes vidc-

» Mallh. VI, 33. — * P^al. xxxvi, aS,



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXIII. 28 1

nins alios qiii non stremic militia fnngnntm% alios aiitcm

conspicuos; neqnc ignavis illis attendimus , scd praeclaros

a^nmlamur. Ad hocc considcra quot post baptisma Angeli

pro hominibus facti sint. Time inccrtam futuri conditic-

nem. Lt fur noctu, sic mors veniet* ; neqne solum ut fur,

scd nobis dormicntibus invadet, neghgentes abripiet. Ideo

Deus futurum reKquit incertum, ut scmper ob incertam

cxpcctationem in virlute degamus. Sed clemens est , in-

quios. Quousque frigidum iUud et ridicuhim dictum prc-

feremus? Ego non modo benignum esse Deum dico, sedet

nihil esse illo benignius,qui utihter omnia nostra dispen -

sct. Quot vides homines per omnem aetatem elcphantiasi

laborantes? Quot a prima aitate ad senectam usquc cx-

cos ? Alios postca ca^cos factos? ahos in paupertate; ahos

in vincuhs , ahos in metaUis? ahos inibi contumulatos?

Annon, quopso , ha;c ex benignitate proficiscuntur ? Annon

hoec poterat impedire, si voluisset; sed permisit. Etiam

inquies. Tu vero dic mihi,quare quidam a prima atate

casci? Non dicam : Donec polhcearis mihi tc illuminan-

dum esse, ct ilhnninatum recte vitam instituturum essCr

Non hcet tibi taha solvere : neque cnim voluptatis gratia

sermo est. Nam hcet hanc solvam, aha succedet quaestio.

Abyssus enim quaestionum est Scriptura. Quarc ne vos

ad quaestiones faciendas assuefaciatis, ahoquin nunquam

finis quaeslionnm erit. Nam si hanc solvam , mihe quaestio-

nibus viam aperiam. Unde discamus magis hoc quaercre

quam quaesita solvere. Neque enim si solvamus , omnino

solvimus. Lnde secundum humanum ratiocinium propria

tahum solutio , fides est ; scirc ncmpe , Deum omnia juste,.

benigne ct utihter facere, neque posse ejus rationem

comprehendi. Ihcc una sohitioest, neque aha mehor ha-

betur. Quae enim,quaeso, solutio est? Non ullra quaerera

» Pelr. iii, 10.



282 S. JO. CHRYSOSTOMI ABCHIEPISCOPI C. P.

idquod solutum est. Si hoc tibi pcrsuadeas, ncmpc pro-

videntia Dei omnia administrari, qui alia permiltit qua

raiioiie ipse novit, alia autemoperatur, ab omni quaestione

liberatus es , et solutionis bicrum percepisti. Sed ad pro-

positum revertamur. Quia igitur vides tot in snppliciis

esse, Deumque haec omnia permittere; valetudine corpo-

rifi utere ad animae valetudinem. Sed dices ? Quid mihi

opus est laboribus et miseria , cum mihi Hceat omnia sine

labore solvere? Hoc cerle non manifestum est. Contingit

eniin ut non modo non sine labore solvas, sed eliam ut

omnibus ouustus decedas. Cneterum eliamsi hoc manifes-

tUm esset, non ferendus tamen hic sermo esset. In certa-

miua traxit : arma posita sunt aurea. Cum oporteret illa

sumere et tractare , tu vis inglorius servari, nihilque boni

operari. Dic mihi , si bellum instaret, rexque adesset : et

ahos videres in medias phalangas se immitterc , cnedentes

et innumeros vulneribus aflicienles , aliosque in singulare

certamen descendcnles , ahos in equos insilicnles, a rege

laudari , in admiratione haberi,plausibus cxcipi , coro-

nari : ahos contra, qui oplarcni nihil mah pati ct uUimos

ienerent ordines : deindeque sohito bello, ahos vocari,

magnis muneribus excipi , et cekbrari.; illorum vero ne

nomcn quidem profcrri ; sed unam sahitem accipcre bono-

rum mercedem; ex utrorum numero esse velles? Etiamsi

lapideus esses, etiamsi insensibihbus et inanitnatis ignavior;

anuon miUies opiares ex illorum numcro csse? Etiam oro

et obsecro : ctiamsi cniro pugnantcm cadere oporteret,

annon ilhid strenue era iehgendum ? Non vides cos, qui in

his belhs cadunt, quam sint chui et gloriosi? Atqui post

mortcm non possunt a rege honorari. hi illo autem bcllo

i>ihil tale ; sed omnino conspicuus eris , si cicatriccs ha-

Leas : quas uiinam nos omnes oxhiberc possimus , etiam

extra persecutiones, in Chrisio Jcsu Domino uoslro, CUfli



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIV. 3^83

quoPatri et Spirltui sancto gloria, imperinm, honor, nunc

ct semper, et in saecula sieculorura. Amen.

\WVW^W%^ W\VWIWVWVWVWVWVWVW\WVWVWWVWVVWVW CWWVVW**A^\AI\VWw»vwvw

HOMILIA XXIV.

CAPUT X.

Adhuc loquente Petro vcrba haec , cecldit Spirltus sanctus

super omnes qui audiebant verbum. Et obstupucrunt ex

circumcisione fideles, qui venerant cum Petro : quia et

in nationesdonum Spiritus sanctiellusumest. Audiebant

cnim illos loquentes linguis et magnificantes Deum*.

I. Vide Dei ceconomiam^

:

non permisit absoh i sermo-nem : neque ^x praeccpto Petri baptismum dari. Sed quia

mcntem cxhibebant mirabilem , et doctrinae priucipium

acccperant , credebantque baplismum esse remissionem

peccatorum , tunc advenit Spiritus. Hoc autem flebat ,

quia Deus prospiciebat ut Pctrus magnam dcfensioncm ha-

beret. Non modo autem Spiritum accipiunt ; sed linguis

loquebantur, id quod eos qui convencrant obstupefccit.

Cur ita rcs dispensatur ? Propter Judneos : etenim hoc ilUs

perosum erat. Ideo ubique a Deo totum efficitur. Et Pe-

trus quasi fortuito adcst docens oportere demum illos ad

gentes accedcre , et quod propter eos id fieri par sit : ne-

que mireris. Cum enim post tanta , et Caesareae et Jeroso-

lymis controversia fuerit, quid non factum fuisset, si non

haec subsccuta essent? Ideo haec modo singulari fiunt. \ide

autem quomodo Petrus occasione accepta se dcfeiidat.

Quod autem post illam occasionem respondeat, audi Evan-

> Act. X, 44-4fi* 7- ' Vide D. Guillon» tom. xii, p. 564-570.



^84 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

gelistam narrantem et dicentem : « Tnnc respondltPclrus r

«Numquid aquam quis prohibere potcst, ut non baptizen-

» tur hi, qui Spiritum sanctum acccperunt, slcut et nos* ?»

Vides-ne quo rem deduxit , ct quam cupcrct hoc clTcrre ?

sic jamdudum in animo habcbat : « Numquid aquam, in-

» quit ,quis prohibere potest ? » Hoc fere est insurgcntis

in eos qui prohiberent ac dicerent hoc non oportcre fieri.

Totum factum est, inquit, quod magis necessarium crat,

baptisma nempe,quo nos baptizati sumus. « Jusslt illos

» baptlzari in nomlnc Jcsu Chrlsti ^. » Poslquam sesc pur-

gavit, jussit illos baptizari , illos pcr rcs ipsas inslllucns.

Adeoperosares erat Judaels. Idco prlusscsepurgat,quam-

vis res ipsae clamarent, et tunc praeccplt. « Tunc rogave-

» runt eum ut maneret *aliquot dlebus '. » Hinc jure ille

cum fiducla manet. « Audicrunt aulem Apostoli et fratrcs,

» qui erant in Juda?a ,

quonlam et genles rcccperant verbuni»Dei. Cum autcm asccndisset Petrus Jerosolymam, dis-

»ceptabant advcrsus ilhmi qui erant ex clrcumcisione ,

«diccnles : Quare inlrolsti advlros pracpulium habcutes,

» et manducastl cum Illis^ ? » Postca dlsceptabant qui ex cir-

cumcisione, non ApostoH. Quidest Ilhid, «Dlsccptabant?»

non parum, inqult, oflcndebantur. Et vlde quid objiclant.

Nondicunt : «Cur annunliasti?» scd, « Cur una comcdisli?»

Petrus vero non in hoc frlgido dlcto moratur : nam frigi-

dumvereerat; sed in magno iilo dlcens : Si Spirilum illi

accepcrant,quomodo hoc non illls conccdeudum crat ?

Quomodo ergo in Samaritanls hoc factum non cst, imo

contrarium; non modo ante , scd ctiam posl baptlsmum ?

Nequeindlgnati sunt: imo etiam ad eam ipsam rem misc-

runt. Verum hic nonea de re accusant, sciebant enlin hoc

divinaj gratlaeesse; scd, « Quare manducasti cum IUis?»

Alioquin vero magnuin et immensum discriincn crat Sa-

' Acl. X, 47. - ' Ibid. 48. - » IbiJ. — * II. xi, i 3.•



IX ACTA APOSTOLORU.M. IIO.M. XXIV. ^85

marllanos inter et Genlcs; vel etiam per dispensationem

accidll, quodis accusctur, ut illi discant; ncquc cnimPe-

trus remsine causa narravit. \ide autem

quamsit

a fas'u

et vana gloria alienus. Nam ait : « Incipiens Petrus , expc'

» ncLat illis pcr oruinem dicens : Ego eram in civitate Joppe

»orans. » Non dicit quare, vel qua occasione. « Etvidi in

»mentis excessu visioncm , dcscendens vas quoddam velut

))linlcum magnum, quatuor inltiis dcmissum de coelo, et

» vcnil usquead me. Inquodintuens considerabam : et vici

» quadrupedia terr.ne , et bestias, et reptilia et volatilia coelf,

» Audivi autem vocem dlcentemmlhi : Surge , Pelre , occide

»ct manduca \ » Quid pcr haec dicere vult? Satis erat,

inquit , vidisse lintcum ad hoc persuadendum ; attameii

vox quoque adjccta est. « Dixi autem : Nequaquam , Dc-

i)mine, quia commune et immundum nunquam introivit

» in os mcum ". » \ ides-ne « Quod mcum erat , inquit, feci

Dixi : Nunquam comcdi. » Hoc ad id quod dicebant illi:

« lutroisti et comedisti cu^i illis. » Hoc vero non dixit

Cornelio : ncque enim nccesse erat. « Respondit autem

»miiii vox secundo dc ccelo : Quae Deus mundavit, tu ne

»communia dixeris. Hoc autem factum est ter : el retracla

j> sunt omnia rursum in coehim. Et ecce viri tres confesliin

» astiterunt in domo in qua eram , mlssi a Caesarea ad me\»rSarrat ca quae nccessaria erant ; aHa tacet; imo et per hcec

illa probat. Et vide quomodo sese purget , nolens doctoris

aucloritate uti. Sciebat enhn se quanto modestlus loqueba-

tur, tanto magis iiloscapturum esse. « Nunquam introivit,

)> inquit , iu os meum commune vel immundum. » Et sic

lotum oeconomiie defensioerat. « Etecce tres viri confestiui

» astiterunt in domo in qua eram. Dixit autem mihi Spiri-

j) tus , ut irem cum iUis nihil hoesitans \ »

II. \ides-ne quod Splritus sit legislatio ? « Venerunt

' Act. XI, 4-7. — a Ibid. 8. — 3 ibid. 9-11. — 4 Ibid. 12.




»autem mccum et scx fratres isti. » Quid Petro humilius,

qui etiam hic fratrum tcstimonium adhlbet ? « Yenerunt

» autcm mecum sex fratres , ct ingressi sumus in domum

))viri. Narravit autcm nohis quomodo vidissct Angclum in

» domo sua, stantcm ct diccntcm sibi : Mitle in Joppen vi-

»ros , et acccrsi SimonemPctrum. Qui loquetur libiverba,

»in quibus salvus cris tu ct unlvcrsa domus tua *. » Non

dixit ca quic ab Angelo dicta fuerant CorneUo : « Oratio-

rt nes tuoe et clcemosynac tuae ascendcrunt in memoriam in

«conspectu Dei, » ne illos ofTcndcrct ; scd ca verba quae

nihil magni praifercbant. « Loquctur tibi verba , in quibus

» salvus eris tu et universa domus tua. » \idcs-nequomodo

ea quam dixi dc causa fcstinet ? Et nihil dc viri mansuctu-

dine diclt. Ergo Spiritu mlttcntc , Dco jubcnte,per Ange-

lum indc vocante , hlnc urgentc , rcrum discrimen sol-

vente, quid faclendumerat? Scd nihll horum dlxlt, verum

a posteriore confirmat : quod etlam per se Indubitatumerat

testimonium. Et cur, inquies , non hoc factum est solum ?

Ex abundanti fit ct Dco , ut dcmonstrctur princlpium nou

ab Apostolo esse. Si autem sua spontc illo profectus esset,

et nihll horum factum fuissct, admodum ofrcnsi fulssent. A

prlncipio slbi mcntem illorum concihat dum dicit illis :

« Qui Splritum sanctum acccpcrunt slcut ct nos. » Etitcrum : « Cum autem cccpisscm loqui , cccidit Spiritus

» sanctus super illos , slcut et in nos iu Initio. » Neque hoc

contentus verbum Domlni commcmorat. « RecordaClis au-

» temsumverbiDominisicut dicebat : Joannesquldem bap-

» tixavlt aqua , vos autem bapti/ablmlni in Splritu sancto. »

Itaquc nlhil novi accidit , scd id quod praedixerat. At non

oportebat, inquics, baptizarl : baptisma enim perfectum

erat, cum Splritus sanctus In illos descendit. Idconon dicil

«Jussi iUosprius baptizari. » Scd q«iid ? « Numquidaquam

* Act. XI, i3-i4.



a88 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

parcs habeant illos. « Et rogavcrunl illum , inquit, ut ma-

«ncrct. » \i(lcs-ne quomodo non vulgarilcr erga illuin

afTccli csscnt ?

Vidcs-nc quanlum zclum pro legc haberent?^on dlgnitalcm Petri reveriti sunt, non cdita signa , non

tantum illud opus ,quod susccptum essct vcrLum ; sed ob

parva illa disceptabant. Si cnim nihil horum fuissct , noa

sat fulssclpraislitum. At non itasc purgat Pclrus : prudcns

quippe crat ; imo non cx prudenlia ipsius , scd cx Spiritu

vcrba proficisccbantur. Et in dercnsionc sua sc non aucto-

rem ostcndit , scd ubiquc Dcum , et tantum non illos sic

afFatur : Ipse fccit ut in excessu mentis essem : ego enim

simpUcitcr orabam : ille vas iihid monstravit; ego conlra-

dicebam. Rursumillcdixlt, Ncque sic cgo audivi. «Spiritus

jjussit abirc : » etabicns non accurrebam. DixiquodDcus

miscrit : ct postca ncque sic baptizavi ; scd rursum Dcus

tolum eflecit. Ergo Dcus illos baptlzavit, non cgo. Ncc

dlxit, post hacc omnia annon opportcbat dcmum aquam

adderc? scd quasi nihil dcficeret : « Ego quis cram , inquit,

» qui prohibcrem Dcum ? » Papaj, quahs dcfensio ? ?scquc

enim dixlt : Ha3c crgo cum sciatis, quiescltc. Scd quid?

Exciplt illorum impetum , et iUIs accusantibus se purgat.

« Quis eram qui posscm prohiberc Dcum , » dixit : vehe-

mentcr et graviter se dcfendit :

Non poteram prohlbere.

Lndc landcm dctcrriti quievcrunt, etglorificavcruntDeum.

III. Sic ct nos oportet in proxlmorum bonis glorlficarc

Dcum, non autcm insultarc illis, sicut multi ex reccns il-

luminatis insultant, quando vidcnt alios illuminari, et sta-

tim demigrarc. Glorificare oportcl Deum vcl quod mancre

non concedat. Itaque tu, si velis, majus acceplstl donum;

non quod ilhiminatus sis : hoc enim ipsc lecum commune

habct; sed quod ad praeclare agcndum tempus accepcris.

IUc stolam induit, ncc permissum ei fuit, ut illa sc spccla-

bilcm rcddcrct : tibi multam dcdit Dcus facultatcm ulcndi



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIV, ^Sq

armis ut oportet, ct hiiic illa experiri. Ille migrat fidci tan-

tum mercedem habens; tu stas in stadio, et multas ope-

rum mercedes acciperc potes, atque tanto illo splcndidior

apparere ,quanto sol minima stella

,quanto dux ultimo

mih'te : imo quanto rex. Igitur te ipsum criminare; imo ne

crlmineris , sed corrige semper. Non sufricit criminari,

licet deccrtare. Dejectus es? gravia passus es? Resurge,

le ipsum recrea : stas adhuc in stadio : adhuc theatrum

adest. Non vides quot in pugna proslrati, rursum decerta-

runt? Tantum ne sponle succumbas. Beatum dicis eum

qui dcfuuctus est? Te ipsum mag's beatum dicito. Solutus

est a peccatis ille? Sed si vehs non modo peccata ablues,

imo ctiam bonis operibus instructus eris, quod ille non

potest. Possumus nos ipsos revocare. Magna sunt pa^ni-

tentice pharmaca : nemo de se desperct. Ille vere despera-

tionc dignus,

qui desperat : ille

nonultra

spem salutis

habet. Non tam grave est in profundum malorum venire,

quampostealllic jaccre. Nonimplum estinprofundummala^

rum desccndere, sed ibi positum contemnere. Num, quaesa,

iibi magis sollicitum esse oporteret, ibi contemnis? Tot

confossus vulncribus cecidisti? NuUum animae vulnus in-

sanabile est. At in corpore multa sunt talia, in anima nul-

lum. Illa tamen diligenter curare non desistlmus; hacc

vero negligimus. Non vides latronem illum, quam brevi

tcmpore praeclara fecerit? Non vides Martyres, quomodo

brevi tcmpore tolum perfecerunt? At non jam est marty-

rii lcmpus? sed certaminum tempus est, si velimus, ut

saepe dixi. « Qui enim volunt, inquit, in Christo Jesu pie

• vivere, persecutionem patientur *. » Qui pievivunt, sem-

per persecutionem patiuntur; si non ab hominibus, certe

a da^monibus, quoe sane gravlor est persecutio. Et prima

ex incuria hanc sustinent ii qui non vigilant. An parvam

• a Tim. iii, la,

LXXXk jp



S. <^X)> Cim^SfOSJOMI) i^CBiePISQOM Ci P.

p^1ias>por«eculionpm <5Um incuria viv<ine>? Hcbc omDium est

gravissiaaa : hsco. persQcutiqno peioiv ftJiam velut fluxus

.piunn;Lis.iacuriii aiiimam. emollit.. Idipftumque ost pcrsecu-

jtio.Otincuria, qiKxl a^^tas et .hyie«^6. lyt auleui magis edis-

.Ij^s^jîejorcuxcase Lajac jxirs^cutionom, hinc perpende :

Sjwnimm in animamimmUtii,,osckantiam.ct ncgligenliam

iuag,uain indil, passion0& undiqnieexcitat : armat Tastum,

' ^miat.yoluplatem , aKmatkmki invidiam, vanam gloriam

SPtnulatioUicm,, iAiti in persacuAiouo nibil horum turbare

,|iaJl^trM\!ej'uiX]k itimor intaden^ quasiquothun flagro latraii-

j^^Wircanezn iint>e,tcns,ihos onines animi motus ne suborlri

quitlcan sinit Quig,.in pcJi'sec!LUiono vana gloria efierri po-

jt^st? Quis ij* volu5plate'diCgej?o? iV-cfliio^ scd. tremormullus

et mcUis. adcst, :qui.ma^>am parit tranquilHtatem, placi-

..dj^m.p£\rat por^lnuii ftnimam piaui iieddit. Audivi aliquaiido

^trc^ noslros -diocntos, icltqiuodi nc nosllra a^tate fiat opto,

whcn>ur enim- teiaialaoaa«m.iiii9n petore; quod olim tcm-

jôrc pcJ?seciitioaiife,> v.ideeres enat viros vere Christianos.

KuJJiuj» enim opes curabat^ non filios, non domum , non

jj^tiiiam. Laia omaibu»^^ cura ©rat &uam servaie animam.

4Ui in.imonnmontis.-efc s<?pulcr(ii5!,,ahi in deserlis lalebant.

}^QXi aoJwii ctiUGia>;viFi>,sod!et<mnlieres tenera^ ac delicatic

in^c ,oi:cuUabajaUnv.€um peuîôtvia.liamc confliclantes. Co-

jgij^fergpnnum fWiÛeaHn-ad sepâiorum latenti et anciUam

jfcpcntcn) ccGnam t^l>c<5l4tMiti„/aCi li^ oapenetur timenti, at-

'

quc> in scpukirOfqRfii^/in l^nnpcc^ sjwJcntij laliqnod reh sumpP

jifuum ,>êi dclicianum 'deîilciiiwn liêrifc^ Buitn inuc^ putavc^-

,^t fVcJkf 4cl?Gifa$ v^l -imurtdvinjtiexisteirei^ Videsîic nunc

lâjoi}C4J) , cssp 5j](eîsjDCutipi>te*M ], ; fliAn^ • aoiiiwii afli?c Iwa qu ysi

,fcf^no$ iuiVa4i|pti^ lN«iu^c{ corte tgravisf ost pejfsocuticv, dima

.jlÛajUir puHfii?^.^,G$s<3i .pQEscQnlioncm» • At- îakn^ islud . bcHun»

,4}0^.{SV^^yri^sin>^,ii;,,hfilfM:>t(, <m^4 pax< tsae- crotlhiUr ; ilti ut

anna non sumamus , ncc contra iniinicuu\ insurgamns :

Q^JkJXlJL



IN. ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIV. 20

Bnllus formldat, nulliis tremit. Si autem non creditls, in-

terrogateGentilesqui persequunlur, quandonam resChris-

tianorum accuratius gererentur, quandonam clariores illi

cssent. Tunc pauciores numero erant, sed magna? erant

virtutum divitiae. Qnag utllitas, quaeso, multum esse fce-

Dum , dum possiblle est vel lapldes pretiosos vefaurum

adessc? Non in multitudine , sed in virtutis splendore to-

tum sestlmatur. Elias unus erat, sed mundus non erat illo

dignus. Atqui mundus millia multacomplectltur ; sed

Biillia non sunt, quando ncfjue uni conequantur. « Mclior

»unus faciens voluntatem Domlnl, quam mille inlqui*. »

Hoc Sapiensquidam sublndicans diclt : «Ne desideres mul-

Dtltudinem fdlorum inutllium^ » Hi magis blasphemlam

in Deum concitant, quam si Ghristiani non essent. Quid

Daihi opus est multltudinc ? alimentum amplius igni. Hoc

et ex corpore cognoveris : melior qulppe est cibus modc-

ratus cum sanitate , quam delicioe cum molestia. Hoc ali-

mentum iilo ampllus : hoc allmentum , illud morbus est.

Haec ct in bcllo quis viderit : meliores esse decem viros

strenuos et belli peritos, quam innumeros imperltbs. Hi

praeterquam quod nihil operantur; allos qui operanturim-

pedlunt. Hoc et in navi quls invenerit , mellores csse nai>

tas duos perltos, quam magnam imperitorum turbam : hi

namquc navim etiam submergent.

IV. Haec dico non quod multitudlnem vestram oderim,

sed quod velim omnes esse probatos , nec miiltltudlni fi-

dere. Multo plurcs sunt qui in gchennam incidunt;^ sed

majus illa est rcgnum , etsi paucos habeat. Sicut arena

marls erat mullitudo populi ; sed unus servavit eos. Unuserat Moyses, sed plus quam omnes potuit. Unus erat Jc—

sns, sed plus potuit, quam sexcenta millia. Non hoc solum

euremus ut multi sint, sed et magis ut sint praeclari. Guni

» Eccli. xYi, 3, — 2 Ibid. i.

^9'



agi S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

lioc perfectum fuerit, tunc illud fiet. Nemo domum sta-

tim spatiosam vult faccre; scd primo firmam ct probatam,

delndc spatiosam. Ncmo fundamcnla jacit ut derideatur.

Primum hoc quacramus , deindc illud. Hoc si sit, facile et

illud aderit. Illud autem si non adsit; hujus, etiamsi sit,

nulla utilitas. Nam si in Ecclcsia slntqui clari esse possint^

cito erit et multitudo : hi si non sint, nunquam erit clara

niultitudo. Quot putatis in urbe nostra essc qui salutem

consequentur? Molcstum quidem cst quod dicturus sum,

dicam tamen. In tot millibus non sunt ccnlum qui sahi-

teni consequantur; sed de ihis etiam dubito. Quanta

quaeso, nequitia in adolescentibus, quanta desidia inscnio-

ribus ? Nemo quam oporteret educandi fdii curam habet :

nemo senem videns, illum imitaii studct. Exempla de me-

dio sublata sunt. Idcirco nec juvcnes fiunt admirandi. Ne

mihi dicas, mulla hominum turba sumus. Hoc frigidorum

hominum est : id de hominibus mcrito dicatur; dc Deo

autem, qui non opus habet nobis, non item : quod autem

etiam de illis frigidum sit vcrbum audi. Qui mullos habct

domesticos , si illi improbi sint ,quot mala patietur? Ei

qui nullum habct, hoc videtur grave, quod non serviatur:

is vero qui improbos habet famulos, cum iilis it in perni-

ciem; majusque et damnum. Gravius quippe est aliis pug-

nare et decertare, quam sibi ipsi servire. Ha3C dico , ut ne

quis Ecclesiam admiretur proplcp mullitudinem; sed ut

curemus illam mullltudincm clarain efricere. Ut unusquls-

que suam curet pnrtem , ut non amlcos, non cognatos, ut

gempcr repelo, non viclnos tantum, scd eliam exlrancos

pertrahat. Exempilcausa, fit oratio; jacent frigidi omncs

Juvenes et senes ;purgamenta magis, quam juvenes, risui,

cachinnis, fabulis incumbentes; hoc cnlm cgo audivi; et

o-enibus nixi allos dicteriis impetentes. Tu qui ades juve-

nis, aut scncx, inciepa si vidcas , vehemcnlius incessc, et



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXIV. S^S

si non fcrat, diaconiim voca , minare, quac pencs te sunt

facito. Et si qiiid audcat contra le facerc, multos habcbis

adjutores. Quis enim ita irrationabilis est, qui te vidcns

illos de ea re objurgantem, non stet in parte tua? Disccdo

suinpta precis mercedc. In aede dominica hos servos alils

benevolentiores judicamus, qui nullum vas extra ordincm

jacere sinunt. Si vidcres in domo vas argenleum teinere

foras projcctum, etiamsi non esses ad hoc deputatus : an-

non ilhid domum referres ? Si vestimentum projectum

etiamsi curam ejus non gereres, etiamsi cum, cui cura

commissa, odiohaberes, annon ob benevolcntiam in domi-

num iilud apt3 reduccrcs? Ita et nunc. Haec vasa sunt : si

videas illa incompositc jacentia, rcduc in ordinem. Accede

adme; non recuso : Dic mihi; fac me ccrtiorem. Non

possum omnia viderc. Ignoscite. Videte quanta nequitla

orbem occupat. Num sine causa diccbam, nos csse accr-

vum foeni, mare incompositum? Non dico iilos taha fa-

cere,* scd tanta oscitanlia intrantes laborare, ut haec non

corrigant. Rursum aHos video, colloquentcs stare dum fit

oratio : modestiorcs aulcm, non modo dum fit oratio, sed

etiam dum sacerdos bencdiclt. audaciam! quandonam

eritsalus?Quomodopotcrimus Deum placare? Si ad hidum

^beas, videbis omncs concinne choreas agentes, niliikjue

negligi. Sicut ergo in lyra varie et recte composlta, apta

quaedam symphonia ex bono ordine efTicitur; ita ct hic

iinam omnium et consonam harmoniam elllci par esset.

Lna enim sumus Ecclesia, unius capitls mcmbra decenter

aptata : unum sumus omncs corpus : si quid neglcctum

fucrit, totum ncglcctum ct corruptum crit. Ita et multo-

rum rcctum ordlnem, unius inordinatlo labcfactat. Quod-

que terribile est : non huc ad ludum chorcamque saltatu-

rus venis , et incomposilus stas. Nescis te cum Angelis

«tare, et cum illis cantarc hymnosque celebrarc? Et stas



tg4 5. JO. CHEYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

ridens ? Annon mirum est, quod fulmen non immittator

non iu illos tantum, se<l et in nos omnes? lliec quippc 1

fulminc digna sunt. Adest rex, videt excrcitum; tu vero*«

iilis videntibus stas ridens, vel ridentem neglijris? Sed

quousque increpamus? quousque reprcliendimus? Annon

ut pestes? annon ut corruptores? annon ul corruplos et

perniciosos hujusmodi homines, innumorisquc mahs onus-

tos ahEcclesia pclli oportuisset? quandonam illi a risu abs-

tinebunt, qui in hora tremcnda ridont? quando a npgis

ab.stlncbunt, qui in lempore benediclionis garriunt? ^on

pra^scntes reverentur? Non Dcum timent? Annon suflicit

nobis mcntis socordia; non satis est quod orantes alio

evagemur; sed ct risum et cachinnos muilos ingerimus?

An theatrum liaec sunt? sed hoc puto a iheairis oriri : inob-

soqucntes enim multos et incompositos efliciunt. Quse hic

aedificamus , iUIcdcslruuntur. Nequc hoc solum

,

sed etaliis immunditiis neccsse est illos rcplcri. Et perindo fit,

ac si quis campum emundare velit, in quem superne fons

lutum imniillat; dum enim magis piirgas, aliud influit.

Idipsum hic evcnit. Postquam enim illos, qui cx thealris

immuuditiam intulerant, mmidaverimus , iflo revertentes

ipsi majorem referunt immunditiam : quasi dodita opera

Mc viventes, ut nobis negolium facessant. Et redeunt ite-

rum muhum stercoris gestanles, in moribus, in motibiis,

in vcrbis, in risu, in desidia. Deinde nos iterum fodimus,

quasi de industria fodientes, ut iflos mundos emittentes ,

ipsos rursum Aidcamus cfcno onustos. Idcirco commitlo

yos Deo : et jam hiuc vobis, qui sani estis, tcstilicor, ju-

dicium vobis et damnationem fore; si quis cum vidot inor-

dinate agentes, maximeque illo tempore confabulantcs

non admonuerit, nec correxerit cos : hoc mehus est pre-

catione ipsa. Dimille preces, et illum increpa : ita et illi

prodcris, et lu lucrabcris. Sic poterimus omne^ salulem



et regmim cteloptim Q«soc{iii, qiR« no$ dmnes frni contkr-

gat, gratia-et beuignitato Domiftinostri Jesn Chnsti, cntA

quo Patri simnlqne Spiiil4ii sAncto gloria, impeinnm, -bo-

nor, mtstc ct semper^ et in 'Scecula sasculorom. Amen.

iniGnie Jiiipni , Jjrio IH )

'•

irnfiii HOMILIA XXV.

IUi qoidem qui dispergi fiiepant a Iribnlatione,qnae facia

fuerat ob Sleplianum , pei*U\an8ierunt usque Pboeniceoi

et Cryprnm et Antiocliiam, n-emini loquentes v«rb«m.,

nigisolis Jiiilaeis*. ;p

lofeO']'

I. Non pamm.ad verbiprofectum conluiJt persecutio :

nam « Diligentibns Denni , inquit,, omnia cooperantur in

«bonum. » Si voluissent iili Ecclesiam propagare, n»a

aliud fccisscnt. De dispcrsione loquor docloiiim Et vida

quorswji extensa fuerit ,p\Tcdicatio. « Pcrlrani» erunt , in»

))qnit, usq%ie. ad l^licenicQm et Cyprum et Anttochiam,

» ncmini lo^fuentes verbuoi, nisi solis Judicis. »\.idesquo-

modo omnia circa Cornelium per dispensa,tionom facta

sinl? Hoc antem etiad dcicnsionen^ Christi etad accusa'-

tionem Judvcorum confcrt. Itaque cum Stephanus occisus

est, cum Paulus bis est periolitatus , cum Apostoli flagel-

iati sunt, cnm saepius ejecti, tunc gentes, tunc SamarL-

tanireccpti simi

:

qnod et P^ulus cJaanat diccns: «

Vobisaopoitebflt,prim\im loqni verbum Dei ; ;sed qu-oniam rc-

• peUitis iilud,, et iiidignos vosjudicatis.j, -ecce ctwftvertimur

>a4gentes". )> Ciraiieruiit igitur, ct gentes ailoquebantttr^

' Act. XT, 19. — » Id. «11. 46*c .licil « — .ic ,os ii/ .bA »



2g6 S. JG. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

« Erant aulem quidam eorum viri Cyprii et Cyrenaei ,qui

»cum vciiisscul Anliochiam, loquebantur ad Graecos, an-

PDunliantcs Dominum Jcsum. Et eratmanus Domini cum

»eis : multusque riumerus crcdentium conversus est ad

»Dominum Jcsum*. » \ide, Groecis Evangelium annun-

tiant : verisimileest enim illos grjcce scivisse, ct Antiochiae

multos talcs fuissc. « Et erat , inquit, manus Domini cum

»illis; » id est, signa faciebant. Yidcs-ne cur ctiam nunc

signorum necessitas luerit, ut crcderent?« Pervenit autcm

»sermo ad aures Ecclesioe, qiine crat Jcrosolymis, super

» istis : et miserunt Barnabam usque ad Anliochiam^ »

Cur, tanla civitate verbum rccipicnte, non venerimt ipsi,

sed Barnabam miserunt? Propter Judaeos. Verum non

parva res hic geritur, dum sic Paulus istuc accedit : ne-

que sine causa, scd cum magna providentia illum avcr-

santur, ne vox pi\edicationis tubaquc coelorum Jerosolymae

includeretur. \ ides-ne quomodo ubique malitia eorum , ut

opus crat, et ut ipse volcbat , Christus uteretur, atquc

odi.o iu Paulum ad aedificationcm Ecclesiae ex gentibus ?

Sed vide hunc quoque Sanctum , Barnabam dico, qno-

modo non sua respiciat, sed currat Tarsum. « Qui cum

»venissel, et vidisset gratiam Dei, gavisus est, et horla-

»batur omnes in proposito cordis permanerc in Domino :

»quia erat vir bonus et plenus Spiritu sancto et fide. Et

7) apposita est multa t^irba Domino. Profectus est autem

^Barnabas Tarsum, ut qunereret Saulum : quem cum in-

7)venisset, perduxit Antiochiam^ » Oplimus vir erat et

simplex, alque Paulo famiKaris. Idco venit ad duccm, ad

monomachum, ad leonem; nescio quid dicam:

quidquidenim dixerim , dignitate inferius Paulo erit. Venit ad vena-

ticum canem , lcones occidentem , ad taurum fortem , ad

lucernam splendidam, ad os orbi sufTiciens. Vere ideo

• Act, XI, 30, 21, — • Ibid. 23. — 5 Ibid. aS-aS,

!



IN ACTA APOSTOLORUM. UOM. XXV. 297

AntiochicX vocati sunt Chrlstiani,quia PauUis ibi tanto

tempore mansit. « Factum est autem ut annum totum con-

» o-reo-arentur in Ecclesia , et docerent turbam muham; ita

»ut cognominarentur primum Antiochice DiscipuH Ghrls-

»tiani*. tlNon parva civitatis laus haec. Hoc contra omnes

adduci potest : quod prlma omnlum ore tah tanto tempore

frueretur, unde ct prlmo istic hoc nomine dignali sunt.

Yides-ne in quantum fastlgium clvitalem extulerit, cla-

rioremque fecerit ? Hoc Pauh opus est. Lbi trla mlUia,

ubi qulnque mllha crediderunt , ubi tanta muhlludo, ibi

nihil tale factum est; sed adhuc de via illa tantum esse

dicebantur : hic vero Ghristiani appeUati sunl. « In his au-

» tem diebui^escenderunt ab Jerosolymis Prophetac An-

))tiochiam^. wQuoniam istic fructum eleemosynac plantari

oporlebat, utlhter providetur ut Propheta} illo descea-

dant. Tu vero mihi consideres vehm, nemlnem exclario-

ribus horum doctorem fuisse; Gyprlos enim habuerc

doctores, GyreniEos et Pauhnn ; etlamsl hic illos supera-

verit : sicut Paulus doctores habuit Barnabam et Ananlam.

Sed nihil inde minor fuit : habcbat tamen et Ghristum.

« Surgcns autem unus ex els, nomine Agabus,signiflcabat

«famem magnam futuram in univcrso orbe, quoi facta est

)>sub Glaudio Gaesare\ » Nccessario hic famem magnamfuturam signiRcat, qua3 etiam , ut praedicta fuerat, con-

tiglt. Ne putarent enim quldam ideo famem venissc, quod

christianismus ingressus esset,quod daemones abscessis-

sent; praedicit Spirltus sanctus quod futurum cst, slcut et

Christus muha praedixit quae cvcnerunt. Non ideo igitur;

nam ab inltio ita rem accidere oportcbat; sed propter

mala Apostohs illata. Quibus ita gestis Deus patienler

ferebat; cum autem illi pergerent, fames accidit, quae Ju-

dacis futura mala praenuntiabat. Sed etsi propter Judaeos

' Acl. XI, 26. — 3 Ibid. 27. — 3 Ibid. a8.




faoies esset , propter alios oportebat illam cessare. Qiiid

cnim injuriae iutulorant Graeci, nt malorum essent parli- f

cipes ? Si

autem non proptcr Judaios , illos ergo clarioresficri oporlebat, quod pro virili sua facerent

, quod occi-

dcrent, punirent, plecterent, undique perscquerentur. Et

vidc quandonam fames accidat; cum etbnici jam suscepti

esscnt.

II. Sed si propter mala , inquics , oportebat ccrle lios

eximi. C^ur, dic mibi ? Annon antc dixcrat iUis Cbristus :

«In mundo tribulationem babcbitis* ?»Tu vero, qui baec

dicis, forte adjicies non oporhiisse illos fl;igeilari. At vide

iilis famem factam esse salutis causam , elcemosynne occa-

sionem , multaque conciHasse bona , ut vobls conciliasset,

si voluissetis; sed noluistis. Proedicitor autem ; ut mngis

parata sint ad eleemosynam, quia grtivia passi sont qui

crant Jerosolymis. Antea vero fame non hiborabant : ct

miltuntur Barnabas et Paulus ministraturi. « DiscipuH au-

»tem prout quisque abundabat^ » \ ides-ne illos statim

atque crediderunt fructum tulissc ; non iis modo qui

proj)e, scd etlam iis qui procul crant? Hoc mibi vidctirr

bic dicere quod alibi Paulus dicit : « Dcxteras dederunt

»mibi ct Barnabae societatis , tantum ut pauperum me-

«morcs essemus' (i6).»Tanlum profuit fames. Et vidc

illos blc ex fame non in fletus et lacrymas erupisse, ut

nos facimus, sed ad opusmagnum et bonum se dedidisse;

cum majori namque libertate praedicabant verbum. Nec

dicebant : «I\os qui Cyrenaei el Gyprii sumus hanc aggre-

dimur civilatem splendidam et magnara. wSedgratiac De»

fidcm babcntes, et illi doclrinam aggrcssi sunt, et hi non

dedignati sunt ab illis qnidpiam ediscere. Vide a parvis ct

cxiguis omnia peracta, prajdicationcm auctam, eos qiii

Jerosolymis eadem cum aliis omnibus sontientes , et

' Joan. XVI, 35. — « Act. \i, 29. — ^ G^lat. n, 9,



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXV. 299

qtiasi unam domiun orbem totum haberi. Audierant (piod

Samaria rccopissct verbum , et miserunt Petrum el Joaa-

nem. Audierunt quid Antiochiae accidisset , et mittunt

Barnabam. Multum enim erat itineris spatium, nec opor-

tebat adhuc Apostolos inde discedere , ne fugitivi esse

viderentur, et a suis fugisse. Tunc autem necessario sepa-

rali sunt , cum deamm Judaei insanabiles esse viderentur,

cum bcllo jam immlnente perire illos oportebat ; cum

sententia prohita est.

Quoniamquandiu Paukis

Romamiion venit , iUic erant. Exierunt autem , non quod belhim

timei^nt : quomodo enim timuissent,qui oppugnaturos

adibant? BclhmKpie demum infcrtur jam mortuis Apos-

tohs , ct quod de ihis dicturn eriit evenit : « Pervenit super

»illos ira in finem^. » Quanto igitur obscuriores erant,

tanto magis gratia fulgcbat, per exiguos magna faciens.

Sed superiora repetamus. « Hortabatur omnes , inquit , ut

»permanerent in Domino : quia erat vir bonus. » \ide-

tur mihi bonum dicere simplicem , non simulatum , qui

proximi salutem admodum cuperet. Non modo autem vir

bonus erat , sed ct plenus Spiritu sancto et fide. Ideo ex

proposito cordis omncs hortabalur; id cst , cum encomio

et laude. Et considera quod , ut terra pinguis sermonem

accepit haec civitas , et fructum multum exhibuit. Cur au-

tem Tarso Saulum Barnabas abduxit , ct huc deduxit?

Non sine causa ; sed quia hic bona spes, civitasque major

erat, ac magna multitudo. \idisti-ne gratiam omnia ope-

rari , non Paulum ? ct quvomodo a parvis res coepta sit ; ubi

autem inclaruit , tunc mitli Barnabam? Et cur non ante

miscrunt ilhun ? Multam rerum ad se spectantium curamhabebant , nec volebant Judacis accusandi se locum dare,

quod gentes admittcrcnt ; etsi quia ipsis necessario com-

mixti erant, quia disceptatio quaedam futura erat^ inter

* Thess. 11, i6.



3oO S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

illos, Cornelii gestum prcxccssit. Tunc etiam diciint : « Ut

nos in gentes , ipsi vcro in circumcisionem. » El pcrpcnde

quam lempestive ncccssitas famiscommunicationeni illam

gentium, iis qui Jerosolymis crant missam, induxcrit. Ac-

cipimit autem ah illis, qui non sicut nos in luctu calami-

tates fercLant; scd cum majori securitate, utpote qui

procul csscnt aL iis, qui impcdircnt ipsos, ct inlcr ho-

mines essent, qui non timerent Judaeos, quod ipsum non

parum conduccLat. Scd ctiam in Cyprum migrarunt, uLi

magna sccurilas crat , et major liLcrtas. «Nemiui, inquit

»loqucLantur verLum, nisi Judaeis. » Non oL mclum homi-

num, quem nihih facicLant; scd legem scrvantcs , ct ipsos

adhuc tolerantes. « Erant autem quidcm AntiochiaB Cyprii

»ct Cyrcnaei; » hi maximc non curahant Judacos, « Qui

wloquchantur adGroccos, annuntiantcs Dominum Jesum.

Fortassis quod nescircnt hcLraice, Graecos illos vocaLant.« Cum vcnissct, inquit , BarnaLas , et vidisset gratiam

»Dei, »non diligentiam hominum , « Hortahatur illos per-

))manerc in Domino. » Fortc quod laudaret lurham ct ap-

proharet , idco phires converlit. Et quarc non Paulo scri

Lunt, sed Barnaham mittunt? Nondum viri virtutcm

noverant; ideoquc statuitur ut Barnahas tantum proficis-

ccretur. Quia vcro et multitudo crat, et nemo oherat,

ideo facilc fides gcrminavit, maxime quia nullam hic fcre-

bant tentationem, ct quia Pauhi» praedicahat, ncc jam

fugere cogehatur. Recte autem non illi famcm praidlcunt

eed Prophelae , nc onerosi iUi cssc vidcrcntur. Mirari vero

suhit, cur Antiochcni quasi despecti non indlgnarentur,

sed contenti csscnt doctorihus. Ita omnes fcrvchant crga

scrmonem. Qui non cxpcctato famis tcmpore, singuli pro

fcultate miseruii t.

III. Et ohserva quod inter Apostolos, aliis hoc commit-

iitur. Hic vcro Pauhis ct Barnahas depulanlur. Nec siiic



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXV. 3oi

gravl causa id proyisiim est. Alioquin vero initium erat,

tuncque non oportebat offendi. At nunc nemo id facit, li-

cet fames sit illa gravior. Non enim par rcs est commu-nem ferre calamitatem, et dum omnes abundantia fruun-

tur, paupcriores tantum fame laborare. Tunc fames erat,

et qui dabant pauperes. Pro facultate sua singuli, inquit.

Nunc vero duplex est fames ; sicut et duplex abundantia.

Fames gravis; fames non audiendi verbum Domini, sed

per eleemosynam cibum accipiendi. Tunc et qui in Judaea

pauperes erant, et qui Antiochias pecunias erogabant,

bono fruebantur; et hi magis quam illi. Nunc autem et

nos et pauperes in fame : illi quod necessario cibo egeant

nos quod in penuria misericordiae Dei simus. Hoc cibo

nihil magis necessarium fuerit. Hic non subcuntur mala,

quae ex saturitate oriuntur : hujus cibi non iu secessum

emittltur pars maxima. Nihil formosius, nihil sanlus animaquae sic alitur, omni superior est morbo, omni fame, omni

intemperie et segritudlne. Nemo illam capere poterit; sed

sicut adamautinum corpus , non fcrrum coederc valet,

non aliud qiiidvis; sic ncc animam elccmosyna firmatam

quldvis capere poterit. Quid, qua?so, illam caperc posslt

unquam? Paupertas? Minlme; in regiis enim penuariis

poslta est. An fur et lalro? sed Ilios perfoderc parietes

nemo valet. An vermis? sed hac etlam pernlcie superlop

est hlc thesaurus. An tlmor et Invldla ? At non hls capltur.

Sycophantiae et insldiae? Neque Illae; thesaurus qulppe

est inaccessus. Sed turpe fuerlt sl haec solum quoe eleemo^

synae insunt ostendcro, missis ils quoe contraria illls sunt,

Non modo enlm illa ab omnl invidia cst Hbera, sed et

benedlctlone fruitur multa ab lis qui illam accipiunt. SI-

cut enim inhumani et crudeles , non laesos solum habent

inimlcos , scd etlam eos qui nihll mall passi laesos mlse-

rantur, Inhumanosquc accusant; sic qul magnls afFecero



3o2 S. JO. CIIRYSOSTOMI AnCIIIEPISCOPI C. P. 1

bonis, non eos, qui acceperc lantum, sed et alios habent

laudaloiTS. Quid ab invidia liberos dico ? Ab insidiatoribus^

etiam; fui ibus et pariolum effractoribus llberantur. Neque

hoc solum incst boni; sed non modo non minuitur sub-

stantia, vcrumctiam augetur ct crescit. Quid Nabuchodo-

nosore turpius? Quid fcedius? quid iniquius. Impius erat

liomo. Mille indicia, mille signa vidit, et rcsipiscore noluit;

sedDel servos in caminum injecit, etiamsi postea adorave-

rit. Quld igitur Piopheta?«Rex, consilium meiHn placeat

» tibi : peccata tua eleemosynis rcdime, et iniquitatcs tuas

»miseratIonibus pauperum : forte erit venia delictis tuis*.»

Hsec ita dixit non dubitans : valde enim sibi persuasum

erat; sed ut iilum in majorem injiccret timorem, et majo-

rem hajc faciendi neccssitatem. Nam si aJOTirmando dixisset:

negligentlor illc fuisset. Sic et nos tunc maxime quosdam

urgcmus, cum dicimus: «Hortare illum talem, »nec addi-

mus ilUim auditurum prorsus esse; sedfortasse audlturum.

Nam cx dubitatione major ortus timor, magls impellit.

Ideo id illi non manifestum fecit. Quid dicis? Tantis-ne

impielatibus crlt venia? Etiam. Non est peccatum quod

non possit eleemosyna purgare, et extinguerc. Omne pcc-

catum cst illa inferius. Ad omne vuhius aptum pharmacum

est. Quid publicano cr3terius ? H(ec omnls iniqullatis occa-

sio est. Scd hanc totam abhiit ZacchcTus. \ide quomodo

hoc ostendat Christus, cum curavlt marsupium habere et

portare ea quae immittebantur. Paulus quoque dicit : «Tan-

» tum ut pauperum memores simus^ » Et in Scripturis pas-

sim hac de re agitur. «Pretlum animie viri, iuquit, divitia^

» proprlnc^ » Ghrislus vero , « Si vi^ perfcctus csse , vende

somnla qua? habes, et da pauperibus, et veni, sequere

»me\ »Ha3C vera perfectio est. Jviecmosyna vero non pe-

» Dan. IV, 24. — » Galat. n , 10. — ' Prov. xiii ,8.-4 Mallh.

lir^ ai.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOMi XXV. 3o3

cuniis modo, sed etiam operibus exercetur. Exempli causa,

possumus patrocinari, possumus manum porrigere, saepe

patrociniiim pliis servavit , quam pecunia&.

IV. Age ergo in praesenti omnia eleemosynae genera

Hioveamus. Potes per pecunias ? Ne segnis esto : potes per

patrocinium? Ne dicas , quia pecuniae non adsunt; hoc

Bihil est : nam boc magnum cst; ac si pecuniam dedisses,

sic alFectus esto. Potcs ministrando juvare? hoc facito.

Exempb gratia, arte medicus es? infirmos cura; et hoc

magnum est. Potcs consilio juvare? Hoc omnium optimum

est ct maximum , majusque lucrum habet : non enim hac

via famem , sed gravissimam mortem pcllis. Hoc A^ôstoli

bono pleni prorsus erant, ideo pecuniarum distributioncm

inferioribus commiltebant , dum sermone juvabant. An

putas parvam esse eleemosynam, animam anxiam, de ex-

tremis pericHtantcm , febris ardore detcntam , a morbo

posse Hberare? Verbi gratia, vides amicum avaritia deten-

tum? Miserare hominem : suffocatur ille? Extingue iUius

ignem. Quid igitur si non obtemperet? Tu quod tuum

cst facito , nec ignavus sis. Vides cum in vincuHs detineri?

nam pecunioe vere vincula sunt : ilhim adi , invise , cor-

solare , a vincuhs eripcrc conare. Si noHt, penes illum

culpa erit. Vidisti nudum et peregrinum ? Nudus enim

vere ei peregrinus in coehs est, qui rectam viam non cu~

rat. Recipe in divcrsorium tuusi, vestimentis virtutis

indue ilhim , da ilH civitatem in coelo. Quid ergo si et ego

jpiudus sim, inquies? Te ipsum indue primum, si nosti te

jutdiriiia edse , pkne scis te indui oportere : si nuditatis

hjUJusijnodunnTo.Sfti, nosse poteris quo opus sit vcstimento.

jQupt mi^ci^s serica veetimcnla gestant > yirtutisque vcs^

>tibjiis jn^rsus toiudae' sunt ? His ilks veîantviri sui< Aêrum

mfl) tbdmi Itiuib illas; TOsttJs , has .Vohmt ? Hoc prisium fat-

rcitO«/iUa«uiii; Jvesliumi concu|Mscentiam ilHs' insinua ; o&-



3o4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

tende illls ipsas esse iiudas : de judiclo futuro dlsserc.

DIc : AlIIs nobls Illlc opus cst , non hlsce. Si me feratis,

ego nudilatem ostcndam. Nudus frlgorls tempore riget et

tremlt, contractus stat , rcductis brachils. In aestate vero

non item. Si igitur ostendero divltes viros et mulieres eo

magls nudos esse ,quo magls sunt vcstlti , nc aegrc fcratis.

Ouldergo, quaeso , cum dc gchcnna vcrba faciemus, de-

quc tormcntis IlHs : annon magis illl rlgcnt ac trcmunt

quam nudi iUi ? annon accrbc Ingcmlscunt , ct scse dam-

nant? Quld crgo quando aHqucm adcunt et dicunt : t Ora

))pro me; » annon cadcm, quae illi, verba profcrunt? At

non , licet multa dlxcrlmus , nondum manlfesta est nudi-

tas : Illlc vcro manlfesta erit. Quomodo et qua ratlone?

Cum scricis ilUs vcstlbus et gemmis amissis ; solis vcl vir-

tutls vcl vitli vestibus amlcli omncs ccrnentur; cum pau-

pcres gloria amlctl multa comparebunt; dlvitcs vero

nudiac turpcs ad suppllcla trahentur. Quld dellcatlus erat illo

divltc, qui inducbalur purpura ? Quld pauperius Lazaro ?

TJtcr crgo mendlcorum profcrcbat vcrba? Utcr quasi in

abundantla dcgcbat? Si quis domum multis ornet aulacis;

ipse vero intus nudus sit ,quod kicrum? Sic et nmllcrl-

Lus accldlt; domum quippe animc-c , corpus dlco , multis

decorant ornamcntis : matcrfamilias vcro intus sedct nuda.

Oculls animae utlmlni , et ostcndam vobls anlmae nudita-

tcm. Qua) cnim est anlmie vcstis? Virtus ccrte : quae nu-

ditas? malltla. Slcut enlm si quis llbcrum qucmpiam

exuat, crubcsclt, contrahltur ct fuglt. Sic si anlmam his

vestlbus non indutam intueri vellmus, erubcscit illa.

Quot putas nunc pudorc affici et in profundum descen-

dcrcs, ut quasl quodplam vclamentum qunercntes, ut ne

verba illa audinnt? Quae vcro illlus slbl mah consclae non

sunt, Inctantur, gaudcnt, dclcctanlur, ct dc dlclis hujus»

modi gloriantur. Audi dc bcata Thecla. IUa ut Paulum



IN ACTA APOSTOLORLM. HOM. XXVI. 3o3

videret, aurnmsuum dcdit : tn, ut Gbristum videas, neque

obolum dederis ; sed miraris quidem illius gesta , nec iml-

taris. Non audis quam beati dicantur misericordcs?

« Beati misericordcs , inquit, quoniam ipsi misericordiani

» consequentur^ » Quodlucrum a pretioslsvestibus? Quan-

diu ad hunc amictum inhiabimus ? Amiclamur gloria

Christi , illa pulchritudlne circumdemur, ut et hic iaude-

mur, et illic acterna conssquamur bona, gratia et bcnig-

nitate Domini nostrl Jesu Christi , cum quo Patrl et Spirl-

tui sancto gloria , imperium , honor, nunc et semper, et

in saecula saeculorum. Amen.

VV^VV\VVV»V\VVVV\'VVVVVX\V>\\V'\lvV\VV\^\%V\\VV*\\'Vv\AV'V'\v\\v\\A\XV\X\\\\>V\VV\\VV\\\S'V"i*.'V'A'V

HOxMILIA XXVI.

CAPUT XII.

Illo autcm tempore misit Herodes rcx manus ut affllgeret

quosdam de Ecclesia. Occidit autcm Jacobum fratrem

Joannis gladio. Mdens autem quia placeret Judieis, ap-

posuit ut apprehenderet et Petrum.Erant aulem dics

Azymorum^

I. Quod iUud dicit tempus? Quod mox sequebatur uti-

que : sed hic quidem hoc pacto , alibi vero secus. Cumenim Mattiiaeus dicit : « In diebus iilis venit Joannes pra^di-

»cans%- » non sequentes dies significat; sed illos in quibus

fieri contlgit id quod narrabat. Hoc qulppe more utitur

Scriptura; ahquando qucTe subsecuta sunt narrat; al:-

quando autem quae postea contigerunt , ac sl mox sequc-

rentur, rccenset. Bene autem dicit, « Herodes rex. » lllc

« MaUh. V, 7. - a Act. xn, i-3. - 3 Mallb. lu, i.

LXXXI.20



3o6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

non erat is qiii cum Christo memoratur. Eccc alia tenta-

tio. Et vidc, quod inilio diccbam,quomodo res nectantur,

quomodo pcr quietem et per 3crumnas omnia contcxantur.

Non jam Judsi, non concilium; sedrex immitlit manus ut

aflligat. Major potestas, gravius bellum, maxime quia ad

graliam Judaeorum. « Occidit aulem Jacobum fralrem

» Joannls gladio. » Sine causa et ut casu contigit. Si quis

vero quaerat, cur id pcrmiserit Deus ; respondebimus pro

illis ipsis : prlmo quidcm ut persuaderct ipsis, se vel occl-

sos praevalcre, ut et In Stepbano contigit; sccundo ut da-

rct Judaois locum, post quamfurorem suiun exsaliavcrant,

resiplscendi ab Insania; tertio, ut ostcndcret ex permis-

sione sua Id factum essc. « Yldens autem qula placeret

j) Juda^is, apposuit ut apprebenderet et Pelrum. » O insa-

niam Ingentem ! Qua in re gratificabatur ipsis, cacdes gratis

et temere perpetrans? « Erat aulcm dies Azymorum. »

Iterum superflua Judocorum accuratio. Occidere non pro-

hlbcbanl , tali tempore taha patrabant. « Quem cum ap -

» prehendissct , mist in carcci-em , tradcns quatuor qua-

» ternionlbus mllltum ^ » Hacc cx furore et metu facln.

«Occldit, inqult, Jacobum fralrcm Joannis gladio. » M-

disli-nc illorum forllludlnem ? Ne quis enim dicerct, idco

ipsos slne periculo ct metu mortem adire,quia Deus cruc-

bat ipsos, ideo permlsit ut occlderentur, maxiineque Co-

rypha:'^, ut homlcldis ostcnderet , ipsos ncquc sic desisterc

ncquc prohibcri. « Pelrus itaque servabatur In carccre;

» oratio autem ficbat slnc Intcrmissione ab Ecclesia ad

wDcum pro eo^. » Erat tunc de capitc certamcn : quod

ille occisusesset , Id timorcm illis inc-utiebat, itcinque

(luod hlc in carcerem coiijectus esset. « Cum autem pro-

» duclurus eum esset Hcrodes , noctc illa Petrus dormte-

» bat intcr duos mlllles, vinctus calcnis duabus. Et custodcs

• Acl. xn, 4' — ' Ib'd. 5.



IN jVGTA .APOSTOLORUW. HOM. XXV^,v. ^Jf

ante oslimn cu&todlehant carcerem» Et^cce Angelus Do-

mini astilit, .et Imnen, i-efulsit in ha]>itaculo. Percussoqua

latere Petiri ,,,excita\ it illum diccns^. Surgevclociter : et ce-

» cideruntcatenaGilliusdemanibus*. » Vide, illanocteipstim

^ripuit. «Et,lumQn r<iiiilfiit in lâbitaculo^ »ne putaret esse

spec truro. Lucem; yera nerao yj[(^t praeter illum. Etiamsi

enim lioc itwfactumfiierltj.id tamcn ille phantasiam essie

putahat ,qûod rcsinefxj>cGtataesset!; nlsi Ita factumfulsset,

multo magissusplGatmûserfit, Ita

contra mortem acieminstruehat : idque qula post quam multis diehus isllc man-

serat , nondum ei'eptiis fujsset. « Et cur, Inqules, non per-

misitDeus ut in manus inciderct Herodls, et tunc crlpult ?»

Quia illucl in 4iTP<î'Gm conjecisset; hoc autem pro illisi

fiehat. Neque eplm pulatum fciisset ipsos esse homines, fei

cvnaniî idiv initus fecisset. Circa Sliephanum autem quld non

fecitf^fjXoîT^ tanquam Angell vultum els exhihuit? Quidi

autei;n Bt lilc reUô rellclum est? « Djisxit a-utem Ano;eUis ad

)»enm. PraEcinge tCj,etcalGea te GalJga« tuas^. » lilc etiaiii

ostcndit rem iion ex dolo faciam fuis$e. Nemo eniiii qui

festlnus fodcre yellt, taniam adhihet ouram , ut eliam ca-

ligas acciplat, et se: prajcingat. « Feeit autem slc, et dlxlt

»,ilii : CirCfUmda tlhl yestlniqntum tuum, et sequereme.

5>;,pf egressus scquehatur eum. Et nesciehat quod verni»

jê^, ,quo4 fkhat per Angelum : cxistimt»hat auteni sc Ti^

i)j5^D[i, TldjQre. Transeuntes autem j)r4mam et seeundajrtl

jcustodiam, T-eneruiit ad portam ferreain, quae dncit a-d

))civltatem, quie ullro dpcrta est eisM* » JSccte secundum

slgnumw Cutti iljscessit ABêlUSy tuiic i«lcllexit Pek-ug.

« Et exeunl-c^ processerunt vicuBQ umtm> et continuo dlis^

? cessit Angelus ah e6. Et Petl^«^ akl se Ji^verîs <llxit : Nuncîsclo quia TCre misit Deminus Aiigckm «uiun , et erlpuit

» me de manu Hcrodis , et de onmi expectatione plehis Ju-

? Act, xii, 6, 7. — » Ibid. 8. — 3 lbi(i. 9, jo. .^/ ,^ ^y.^n

20,



3o8 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

5)dceorum*. » Niine sclo, inqiilt, non tunc. Cur res iia

agitur, ncc Petrus in rei gcsiae sensum venit, etsi tali frue-

retur llbcrallone,quando omnes soluti erant? Confesiim

TultillumlIbcrari,etposiea in rei sensum venire. Quod vero

catenae de manibus ejus ceciderlnt , magnum erat signum

quod non fugeret. « Conslderansque venlt ad domum Ma-

»rla3 mairls Joannls, qui cognominabatur Marcus, ubi

» erant mulil congregati et orantes. Pulsante autem Peiro

»osiium januoe, processlt puella ad audlendum, nominc

»Ilhode. Et ut cognovlt vocem Petrl, priegaudio non apc-

»ruit januam^. » Perpcnde Petrum non statim accederc,

sed prius Lneta suls nuntiare. « Accurrens auiem nuntiavit

»siare Petrum ante januam. Illi autem dixcrunt ad eam :

» Insanls. Illa autem aflirmabat slc se liabere *. »

II. \ ide et ancillas pletate plenas. Pr» gaudio non apc-

ruit osilum. Illi vero re ita gesta renuebant. Illa aflirma-

bat sic sc habcrc. «Illi auicm dlcebant : Angelus ejus est.

» Petrus vero perseverabat pulsans. Cum autem aperuissent

» viderunt eum, ei obstupuerunt. Annuens autem eis manu

»ut tacerent, narravit eis quomodo Deus eduxisset eum

»de carccre, dixltque: Nunilatc Jacobo et frairlbus hoec.

»Et egressusabilt in aliuni locum'*.

wRepeiamusIgltur

serlcm narralionis. « Illo autcm tcmpore , inquit, mlslt

» Herodcs rex manus, ut aflllgeret quosdam de Ecclcsla.

Quasi fera temere et slne causa omnes invadli. IIoc cst

quod diccbat Christus : « Calicem quem ego bibiiurus sum

n blbetis ; etbaptlsmo quo ego baplizor, baptlzablminl^ Oc-

»clcllt aulem, inqult, Jacobum fratrcm Joannis gladio. »

Et cur, inquics, non slailm Pelrum occidlt? Causam scrlp-

tor aficrt. «Erant enim, i iqult, dles Azymorum : »et ejus

necem volcbat cum majorl celebrltaie fieri. Illi igitur ob

ij f}fi

* Act. XH, •— a Ibi4. 12-14. — ' IbiJ. i5. — < Ibid. 16, 17 —Marc. X, S5.



IN ACTA APOSTOLOnUM. IIOM. XXVI. ^OQ

admonllionem Gamallclis jam a co^dlbus abstlnebaiit; allo-

quin vero nequc causas inveniebant; sed per allos ca Ipsa

macbinabantur. Quia veroalius erat Jacobus, frater

Do-mini, ideo designavit dicens , « Fratrem Joannls. » Vides-ne

rerum summam penes hos tres fuisse, maxime vero penes

Petrum et Jacobum ? Hoc maxime condemnatlo lUorum

erat. Non enim jam humana praedlcatlo ostendebatur, et

vere implebatur ilhid, « .^stimati sumus slcut oves occisio-

))nis*. Videns autem, inqult, qula placeret Juda^Is, appo-

.» suit ut apprehenderet et Petrum. t> Placebat Cffides iniqua.

Magna Herodis insanla ; absurdis eorum cupidltatlbus ser-

vicbat. Cum oportuisset cnim contrarlum facere, et illo-

rum impetum coercere; ille contra incitabat quasi carnifex

quldam aegrotantium, non vero medicus : etiamsi mlllia

exempla haberet, et avi et patrls Hcrodis; et quomodo ille

quldem propter CcTedem infantlum magna sublerlt mala;

hic vero, Joanne caeso, grave bellum excltavcrlt. « Quem

)) cum apprehendlsset, inquit, mlslt In carcerem. )> Metuebat

ne propter tlmorem ex morte Jacobi conceptum secederet

Petrus. Et ut in tuto poneret, misit in carcerem : quo ac

curatior custodia , eo mlrablHus spectacuhim. Hoc autem

Petro conducebat, qui hinc probatlor effectus est, et for-

tltudlnem suam exhibuit. «Oratio autem, Inqult, ficbat slne

» intermlssione. » Amoris indicium erat oratlo. Patrem om-

nes quxrebant, patrem mansuetum. Slne intermlssione,

inqult, oratio pro illo fiebat. Audite quo essent afFectu erga

doclores suos. Non tumultuabantur, non turbabantur; sed

ad oratlonem vcrsi sunt, verum et inexpugnabile commi-

litium : ad illam confugiebant. Non dicebant : « Humlhs ego

»ct nullius prctii pro illo orarem? » Quia cnlm ex charltate

agebant, nihil hujusmodi cogltabant. VIs discere quanta

vel inviti fecerint? Illos probatlores exhibuerunt, hos diU-



0^H9 S. S(y. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

gentiores fecenmt. EiTiVfci lentatldnes Wfestodie Indtacife^;

^liilli chdrioies essent. <fGum aitteni prodiicturns enm esset

T>'.l!eri>des, inffnit, 'tiocte flJcl Pbtnis (!'6Wniel)at.))T5'dte Pc^-^

triim dormicntem, nec tei^rore vel metn detentnm. Eaipsi

%^te cjtia prodticendtis erxrt, dbriiiielba^, omnia in DenM^cjlciehs. Nec simplrciter dormicbat, sca.^'inter dnos mili-

ês, TinctiTs catenis diiabns. Vidcs-ne qîiftm accurala cus-

tb(Ma?«Et ecce Atigclus I>t>niini , iriquit, astitrt diceiis':

^trge velocfter. »I>Ormichant simiil custodes : icleo nihil

êstorum senserunt. Lumen Tcro rcfulsit, ut ct vidcrct et

audiretlêirusj nec pntaret pliantasiam esse. Ne verosegmtcr

a^cfiêV, }aKis( ejils percutitViidfjue modo audit, « Surge ; »

îi' eiitim aiddftitr * « Velbciter : » l^tii arcte dopmiebat.

«fExfslimabat aufein se visutn videiv, incpiit. Pcrtransivit

^falem prlmam et sccundani icustbdiam. » Ubi nunc simt

teT^lieiP

Quomodo perlransiciît' dicant n^bfeis. Sed nonôftWmt

: qoamvis proptCr hoc illum accinî jubeat et

JCMcenri, et binc rlli pcrsuadeat lioc non csse phnnlasma ;

\ikiae somniuii exculeret, scirctque rem esse vcram. Ideo

stalim, ceciderniit catcnae de maniLus ejus. Bt audivil

^wSi^rge velociter. » JibC'veiôiionp^rturbanlis est, sed mo-

n^tls ne difFcrret. «Et nesciebatj iricjtiit, quia Tcriim dst

îd quod fiebat per Angelrirn : cxiktliliabat aiitem se visum

^videre. » Jure, obiêrum gestarurii sublimilatem: " ''"'' ^

.111. Yides-ne quanta sit signi luapiitudo? Qiiariri^per-

ôeftat videntem ? qncim iilcredibire ilTud videalur? Nîni

si Petrus tanto tempoiê se visimi vidfere exislimabat , etsi

prfficinctu^ et <i;alceatn.<; quid alius non passus esset?

"^«frjTranseimtes , iriquit,priniam et Vecundam custodiani

s>'venerunt ati portam lcnêam. EVexeuritcs processerurit

'»î4cufri tmnm : et' cdntiiirio dÎscessit Augehis ab ep. » Qaae

ifittis' ftictaf sunt niiraMlIora erant :'hoc vero deinceps

humanius. Curn nihil erat impedimenii discessit AugelUs.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXVI. 01 I

Neqnc enim pertranslsset Petrus, cum tot essent obiccs :

verc namque stupor aderat. « Nunc scio, inquit, quia vere

wmisit Dominus Angelum suum, et eripuil mc de manu

))Hcrodis, et de omnj cxpectatione jalebis Judaeorum. »

Nunc , non tunc qnando in carcere eram. Consideransque

»venit in domum matris Joannis. Quid sibi vult illud

considerans ? Cogitans ubi esset. Velhoc igitnr considera-

vit; vcl quod non oporteret utcumquc abire, sed benerac

tori viccm rependere. Quod ille considerans, vcnit in do-

mwm Mariae. Quis est hic Joannes? Forte is qui semper

cumilliserat; ideoque cognomen ctiam ejus posuit. Vid«e

quantum sit bonum afllictio; quantum noctu precanles

proficcrent, quamvigiles hinc eflicerentur. Vidisti-ne quan-

tum kicrum ex caede Stephani? Vidisti-ne quanta cx hoc

carcere iitililas? Non enim ulciscens Deus injuste laeden-

tes sic magnum osle-ndit Evangelium. Scd in ipsis laeden-

tlbus nihil mah patientibus ipsas tribuhitiones pcr se mag-

num quid esse ostcndit, nc vel ab illis eripi , vcl uUionem

sumi quaeramus. Perpende quomodo ancilla^ apud cos in

pari prelio essent. « Prae gaudio , inquit, non aperuit. » Ere

autem ita factum est, ne ct ihi statim videntes obstupcs-

cerent, et non crederent , sed mens illorum exerceretur :

ei quod nos facere solemus, anciHa quoque facere depre-

hensa est : illa namque curabat rcm laetam nuntiare : laeta

quippe res erat. Illi vcro dicebant ei : « Insanis. Illa autem

waflirmabat sic se habere. Illi autem dicebant : Angelus

wejus cst. »Hinc verum probatur unumquemque nostrum

Angelum habere. Et unde in mv?ntem subiit illis Angelum

€sse? A tempore illud suspicabantur. « Ut autem perse-

»verabat pulsans, inquit, cum aperuissent, vidcrunt eum

» et obstupuerunt. Ille vero annuens manu , » silentium

magnum fecit, ut audiretur. Optatior deinccps Discipulis

erat, nan modo quod servatus esset; sed eliam quod ades-



3l2 S. JO. CnRYSOSTOMI ARCIIIEriSCOPI C. P.

set ct accedcret. Discunt maiiifestc familiares; discunt

ct alieni, si credere velint : sed nokierunt. Hoc ctiam ia

Christo faclum est. « Nunliate, inquit, Jacobo et fraliibus

»ha}C. »Vide quoniodo vanam gloriam non qucTrat. Non

eniiii dixit : « Lndiquc hccc omnibus nunliate; scd, fratri-

bus. « Et abscessit in alium locum. «Neque enim tenlabat

Dcum, neque sese in tentaliones injicicbal. Ilhid enim

jussi tantum faciebant. « Ingressi, inquit, in templum, lo-

» quimini populo » : audierunt et stalim obseculi sunt. Hoc

vcro jam non dicit Angehis; sed ut silenlcr abscedat, et

noctu educto dedit facullalcm scccdendi. IIoc autem fac-

tum estut discamus mulla humano more dispcnsala fuisse,

iit nc iile ilerum periclitarelur. Ne enim post disccssum

cjus dicerent Angclum cjus csse, hoc prius dixerunt, et.

postca ilhun vidcrunt, qui hanc opinionem sustulit. Si

Angelus fuisset, non pulsasset forcs , nec secessisset in

alium locum. Confirlnat eliam illos quod non in die fac-

tum sit, Hi soluti prccabantur, illc vinctus dormiebat. Si

putasset rem quac agcbatur veram esse , perterritus fuisset,

nec memor gestorum. Nunc autem quasi in somno videns,

slne perturbatione erat. « Venerunt, inquit, ad portain

» ferream. » ^ ide quam firma esseti « Transeunles, inquit,

»primam et sccundamcustodiam , vcncrunt ad porlam

j>ferrcam. » £t cur , inqules, non per sc ipsos hocfaciunt?

Quia hac in re Deus illos honorat, quod per Angelos eruat

ipsos. Quid crgo? Cur non sic in Paulo faclum est? lllic

e re fuit, quia custodem carceris credere oportebat; hic

vero solum opus erat Apostolum libcrari. Alioquia vero

Deus diverse omnia dlspcnsat. Illic Paulus hymnos cane-

bat,hic Pctrus dorniiebat. Ne ergo occultemus miracula

Del. Sed ad utilltatem nostram hicc divulgarl curemus, et

ad aliorum asdlficationem. L t eniin admirabills hiit qul 11-

gari voluit; ita admirabilior qui non prlus dlsccssit, quam



IN ACTA APOSTOLORUF. IIOM. XXVI. 3l5

suis omnia nunliasset. Dixitque. « Nunliatc Jacobo ct fra-

» triLus. » Cur diccre jubet ? Ut illi gaudeant, ut ne soUiciti

sint : ut per hos illi discant, non ipsi per illos, sic dc infe-

riori parte curam gcrcbant. Nihil ergo moderata afilictione

mclius. Qualcm putasillorum tunc fuisse animam ? Quanta

vohiptatc plcnam? Lbisunt nunc mulieres quae tota nocle

dormiunt? Lbi liri qui neque in lecto se vcrsant ? Vides-

nc \igilcm animam ? Cum uxoribus, pueris et ancilHs Deum

celcbrabant, per tribulationcm puriorcs ccelo circcti.Nunc

vero si parvum vidcamus pcriculum , concidimus. Nihil

Ecclcsia illa splcndidius. Ipsos imilcmur, asmulemur. Non

idco facta est nox, ut per lotam dormiamus ct otiemur.

Hoc testificantur artifices, negotiatores , mercatores. Ec-

clcsia Dei media surgit nocte. Surgc et tu , et vide stella-

rum chorum, profundum silentiuni, quielcm multam.

Obstupesce de Domini tui providcntia. Puwor tuncest

anima, lcvior, subtilior, sublimis, cxpcdita. Tcnebric ipsa?,

silcntium multum , in compunctioncm inducere possunt.

Si vcro ccelum respicias stellis quasi innumcris distlnctum

ocuhs , omnimoda vohiptate frueris , crcatorcm statim

mcntc rcputans. Si cogitaveris eos, qui interdiu clamant

rident, exultant , saHunt, injuste agunt, avaritiae student,

minantur, innumcra mala infcrunt, tunc a mortuis nihil

diffcrre, humanam omnem arrogantlam damnabis. Som-

nus acccssit, ct naturam supcravit; imago cst morlis et

consummationis. Si vicum rcspexeris , nullam vocem au-

dics; si domum, omnes videbis quasi in scpulcro jaccntes.

Ilaec omnia possunt animam excitare, ct ad cogitationem

consuminalionis inducere.

IV. Hic vero mihi et ad viros et ad muhercs sermo est.

« Flccte genua, ingemisce, Deum precarc ut tibi sit pro-

pitius : » nocturnis ille precibus magis flcctitur, cum re-

quicl tcmpus inluctum verteris. Recordarc vcrborumregis



3l4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

iUIus: « Laboravi in gemltu meo, lavabo per singnlas noc-

f tesleclummenm, lacrymis meis stratum meum rigabo*.

m Quantumvis deliciis ailluas, non magis quam ille; quaii-

tumvis si-s dives, non es dltlor Davidc. Iterumque ait ille:

« Media noctesurgebam ad confitendum tibi super judicia

j>justitia3 tuae ^. » Tunc vana gloria non te exagitat : quo-

modo posset enim, omnibus dormientibus, ncc videntibus?

Tunc ncc ignavia nec oscitantia invadunt : quomodo pos-

sentenim, cum tot tr.ntaquc aniinam excitent ? Post talia

pervigilia soranus suavis est , et revelationcs mirabiles.

Hoc fac et tu vlr , non sola mulier. Sit Ecclesia domusviris

et mulieribus constans. Ne quia tu solus vir, ipsasola mu-

lier est, putes id impedimento esse. «Namubiduo fuerint

» congrcgati in nomine meo, inquit, illic sum in medio

» eorum ^ » Lbi Christus medius , ibi magna multitudo est.

Lbi Chrisliig, necesse est Angelos esse et Archangelos et

ahas Potestates. Non igitursoH estis omnium habcntesDo-

miuum. Piursus audi Prophetam dicentem : « MeHor est

»unus faciens voluntatem Domini, quam mille iniqui *. »

Nihll infirmius multis iniquis; nihll fortius uno, qui se-

cundum Dei lcgem vivit. Si tlbi sint hberi, excita illos : et

sit omnino noctis tempore domus Ecclesia ; si vero sintte-

neri , nec vlgilare possint, unam alteramve cmittant ora*-

tionem et quiescant. Tantum surge , et iUud in consuetu-

dine pone. Nihil hoc promptuario mehus,quod tales

preces suscipiat. Audl Prophctam dicentem : « Si niemor

»fui tui super stratum meum, in matutinis medltabor in

» le ^. » At dlces per diem: a Multum laboravi, nec pos-

sum. » Haec obtentus sunt et cavillationCs. Quantumvis

enim laboraveris , non quantum faber aerarius,qui tam

gravem malleum ab aUo ad usque prunas demiltit , et fu-

' Psal. VI, 7. — » Id. cxviit, 62. — 5 Matih. wiii, ao.— 4 Ecdl. xvt, 3.

— ' Psal. Lxii, 7.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXVI. 3l5

nuim toto corpore exciplt : et tamen maximam noctis

partem ea in re consumit. Nostis etiam , mulieres , si

qoando nobis in agrum concedere opus fuit, aut ad per-

vigiMum ,quomodo per totam noctei>? ilK vigilant. Et tibi

ergo officina sit spiritualis. Non ut ollas et lebetes; sed ut

animam tuam pares, quoe et serario et aurificemulto mclior

est. Animam peccatis inveteratam induc in officinam con-

f6ssionis. Malleum a summo induc , id est, verborum dam-

nationem. Accende ignem Spiritus. Multo praestantiorem

artem habes. Non aurea vasa concinnas, sedauro omnipre-

tlosiorem animam sicut aerarius tractas. Non vas corporeum

apparas ; sed animam a saeculari phantasia liberas. Adslt

libi; Jtticerna , non haec ardens , scd quam memorat Pro-

phfita. « Lucerna pedibus meis lex tua ^. » Accende ora-

tionibus animam ,* si satisiilam habere videris, educ, effi)rma

iUam ut vis. Ca^ede mihi, non sic ignis rubiginem purgat,ut nocturnaoralio rubiginem peccatorum nostrorum. Re-

vereamur, si neminem allum, saltem nocturnos custodes.

Ilii ob humanam legem circumeunt in frigore multum

ciamantes, et in vicls gradlentes, saepe madidi, vel rigen-

tes , idque propter te tuamque sahitem , ac pecuniarum

tnarum custodlam. Ille pecuniarum tuarum tantam curam

gerit , tu vero nec animam tuam curas. Non te cogo ut

sub dio clrcumeas sicut ille , neque ut altum clames et di-

rumparls ; sed ii^ Ipso penuario vel cubiculo flecte genua,

prccare Dominum. Cur ipse Christus pernoctavit in monte?

Annon ut nobls exemplo esset. Tunc respirant planta^, in

nocte dico : tunc anima, plus quam illae , rorem excipit.

Quae in die sol adusslt, eanoctu rcfrigeranlur. Maglsquam

pos nocturnae Ircrymae contra concupiscentias, et contra

omnem ardorem aestumque demittuntur , nec sinunt grave

quidpiam pati. Nisi autem rore illo fruatur anima, interdiu

» Psal. cxviii, io5.



3l6 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

aduretiir. Verum abslt ut aliquls vestrum ab Igne iilo exu-

ratur. Sed utlnam nos omnes rcfrigeratl et divlna fruentes

clementla, a peccatorum sarclna liberemur, gralia et be-

nignitate Domlnl nostrl Jcsu Chrlstl , cum quo Patri 'et

Splritul sancto glorla, impcrium, honor, nunc etsemper,

et in sa?cula saeculorum. Amen.

VX'^V\VVV\\V\ VXVV\^ V\V .X^VVVVVVVV^VVVVVVVVV VVViVVV^A VV\ (\V t.V> VV\ VV\ \\^ v\XVV\VV\xV\ Vv\ vvvvvv

HOMILIA XXVI r.

GAPliT XII.

Facta autem die, erat non parva turbatlo inter milites,

quidnamfactum csset de Petro. Herodes autem cuni re-

quisisset eum, et non Invenlsset , Inqulsltlonc facta de

custodibus, jusslt eos abducl : dcscendensque de Jud.Ta

Caesaream , ibi commoratus est*.

I. Multi dubii quairnnt, cur Deus illos olim Infantes

proptcr se occlsos ncglcxerit , et nunc rursum milites prop-

ler Pctrum inlcrfcctos : ctsi potucrit illos cum Pclro scr-

vare. Sed sl cum Pctro mihtcs cduxissct Angelus ; id pro

fuga habltum fulsset. Cur ergo , inquies , non aliter dls-

posuit ? Nam quale damnum nunc factum cst ? Si con-

slderemus eos, qui Injusle pas i sunt, nihll damni ac-

cepisse , non h.TC quacremus. Cur cnim non dicls etiam de

Jacobo : « Quare ilhim non crlpult ? » Alloquln vero

non erat adhuc judicli tcnipus , ut singuhs pro merlto da-

retur. Sed neque Pctrus Injecit illos in manus ejus. Hcrodes

ergo aegre fcrebat, quod dchisus essct, sicut ams suus dc-

hisus fucrat a Magis ; hinc dissccabantur ct risui erat ex-

positus. E re autcm fucritscriptoris audire vcrba : « Facla

» Acl. xii, 18 , 19.

1



IN ACTA APOSTOLORIM. HOM. XXVII. SlJ

»autcm (lie, inqiiit, erat non parva turbatio inter militcs ,.

» quldnam factum esset dc Petro. Hcrodcs autcm cum rc-

» quisisset cum et non invcnisset , inquisitioncfacta dc cus-

» todibus, jussitcos abduci. » Etiamsi inquisitionem faciens

audissetab eis ,quod rellctic fuisscnt catenai

, quod calccos

accepisset, et quod usque ad illam noctem secum fuisset.

Sed quid occultarunt ? Cur non ergo ct ipsl fugcrunt ?

Atqui oportuit ipsum hoc mlrari et obstupesccrc. Dcmum

ex illorum nece manifestum est omnibus ct Dei miraculumet ilJius scelus. Sed vidc quomodo hic ea non occultct, scd

et historiae memincrit , ut doceat nos. Dcinde ait : « Dcs-

» cendensque a Judoea Cresaream , ibi commoratus est.

»Erat autem Herodes iratus Tyrlis et Sldonlis ; at illi una-

T> nlmcs vcnerunt ad eum : et persuaso Blasto,qui crat

» super cubiculum rcgls,postulabant pacem , eo quod ale-

» retur regio eorum ab illo. Statuto autcm dic Hcrodes vesti-

»tus vestc regia , sedlt pro trlbunali, ct concionabalur ad

»eos. Popuhis autem acclamabat : Dei vox, non hominls.

» Confestlm autem pcrcussitcum Angchis Dominl, co quod

» non dedisset glorlam Dco. Et consumptus a vermibus ex-

» piravit. Verbum autemDcicrescebat etmultlphcabatur*.»

Non parva rcs hoic est. Statlm illum uUio Invasit : etsi nonpropter Pctrum invaslsset , at proptcr arrogantcm ilhus

concioncm. Atqui etsl ilH acclamarunt, inqules, quid hoc

ad illum ? Quoniam ipsc vocem excepit, quoniam se dignuni

putavit tali aduL^tione. Pcr hunc maxlme crudiuntur qui

temere adulantur. Perpende item utrosque merulssc pce-

nas; hunc autem plccti. Non enim judicli tcmpus nunc

est ; sed magls noxium supphcio afficit, illis diraissis ut

hinc lucrum acclpianl. « Et verbum Dci crescebat, inquit,

»et multlphcabatur. » Hoc est, ca peracta re. Vidisti-ne

Pei ojconomlam ? « Barnabas autem et Saulus reversi sunt

' Ac(. xn, 20-a^4.



3l8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISGOPkL C. P.

j> ab Jerosolymis expleto ministcrio, assumpto JoanBe, qui

j) cOgnominatiis cst Marcus *. Erant autcm quidam in Ec-

»clesia quoe erat Antiochiae, prophct<c et<loct'ores,-Bad'-

»nabas et Simcon, qui vocabatur Niger, ct LuCius.Cyrc-

»nensis, et Manahen Ilerodis Tetrarcliae colkctaneus , et

» Sauhis ^ » Adhuc Barnabam prii.vum memorat : noa<luat

enim clarus eratPaulus; nondum signum aliquodfocefat*.

« Ministrantibus autem ilHs Domino et jeJHtiantibus^ dixa^

» Spirilus sanctus : Segregate mihi liarnabamet Sauiufiak^

»opus, ad quod vocavi eos. Tunc jejunanles et oraaies

» imponentcsque eis manus, dimiscrunt illos \ » Quidest

« Ministrantibus? » pracdicanlibus. « (Scgregatemihi,iin-

» quit, Barnabam et Saulum. » Quid sibi vuit, « Segrcgalo

»mihi? » Ad opus, ad apostoh\Lum. \,ide rursuina quibus

ordinentur. A Lucio Cyrenaeo et Manahe; imo a Spiritu.

Quanto enim minores pcrsonae, tanlo clarior apparct Dci

gralia. Ordinatur demura in apostobtum, ut cuin potes-

tate praedicet. Quomodo igituripsc dicit : « Noa ab homi-

»nibus, nec per liomines ^ ? » Non ab hominibus dixit, «t

declararet non homincm ipsum yoc^sse vcl adduxisse. Nc-

que per liomines ,quia non ab alio

,quam a Sjjiritu missus

est. Ideo sic addidit: « Hi itaquemissi a Sjpiritu, dcsccn-

» derunt Seleuciam , inde navig^runt in Cyprum^ » ,Sc4

superius dicta -explorcmus. « Facta autcm die , crat turba-^

»tio non parva propter Pctrum. Et inquisitione facta de

»custodibus, jussit eos abduci. » Ita scnsu dcslilutus fuil^

ut etiam injustc punire aggredei-etur. Ecce causam illoruMi

defendo. Yincula erant, custodes Intus , ,carcer clausus,

nusquam perfossus parics , omncs cadem diccbant, homo

ilie raptus non est , cur illos condemnas? Si soivere vohiis-

Sent , vei antc soivissent, vci simyl exissent» Sod pccunias

> Act. ui, 35. — • I(L xiii, I. **- i ibidi:»,3u — * Galbt. i> i. — » Act»



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXVII. Sl^

acceperunt ? Quomodo qui iieque pauperi erogarepoterat,

his dedisset ? Neque enim fractae catenne neque solutoe sunt,

Oportebat videre rem esse divinam , non humanam. Deindc

quia historiam memoralurus erat , ideo etiam nomina po-

nit, ut probetur omnia vere dici. « Et persuaso , inquit,

))Blasto qui erat super cubicukim regis, postulabant pa-

» cem. )) Hoc faciunt quia fames erat. « Statuto autcm die

» sedens Herodes pro tribunaH , concionabatur , inquit.

y> Confestim autem percussit eum Angekis Domini et con-

» sumptus a vermibus expiravit.»

H. Hoc et Josephus * dicit quod in longum morbum in-

ciderit. MuUi itaque hoc nesciebant; Apostohis vero nar-

rat. Verum ignorantia illis proderat, dum Herodis casum,

iQorti Jacobi et miUtum caedi imputarent. Pcrpende ;

quando Apostohim occidit , nihil taie fecit : quando illos,

nihil dicebat. l.tpote dubius ergo et confusus ex Judaea

CcTBsaream venit. Mihi videtur, cum illos abducere vellet,

ad hos venisse ut sese purgaret. Irascebatur enim illis

dum his sic gratificaretur. Vide quam vanae gloriae cupi-

drus homo esset. Gratiam iUis daturus concionatus est. Jo-

sephus vero ait ipsum veste spleiidida, et argento intexta,

amictum fuisse. Yide etiam quam adulatores essent illi

et Apostolorum sensum. Quem enim gens tota colebat,

bunc illi respuebant. Tunc iUis datum est ut respirarent,

etmulta parta suntbona ex iUius ultione. Quod si ille, hoc

audito , « Vox Dei, non hominis , » hcet nihil dixerit,

taha passusest; muho majora Christus, siDeus non fuis-

set, passus esset, qui semper dicebat : « Verba mea non

»mea sunt , » et, « Ministri mei utique decertarent% »

simihaque. Hle vero fcede et miserabiHter vitam cLiusit

et nihil ex eo rcHquum. Perpende item quomodo Blasto

assentiatur, et quam facUe miser iUe homo irascatur, et

* Yide. Josephum. Lib. xix, c. 7. — » Joan. xiV) 10, et xymi, 36.




poslca mitigctur, ubiqiie populi scrvu§ , niliilque liberum

habens. Considera item aucloritatem Spiritus sancti.

« Ministrantibus autem illis Domiiio , inquit, et jejunan-

»tibus , dixit Spfritus sanctus : Segregate mihi Barnabam

» et Sauhmi, » Quis ausus csset, nisi tanta potestale fultus,

haec dicerc ? Hoc autem fit , ut non simul ipsi maneant.

Yidit illos majorem habere virtutem, et pluribus possc

sufriccrc. Quomodo autem iUis locutus est? Fortc per

Prophclas ; idco ante dixit, et Prophetas fuisse et jeju-

nassc atquc ministrassc , ut discas muUa sobrictate opus

fuisse. Antiochioe ordinatur, ubi praedicat. Cur non dixit :

li Domino scgregatc . » sed , « Mihi ? » Ostendit unam esse

potentiam et virtutem. Vides-ne quanta res sit jcjunium?

Ostendit Spiritum omnia fccisse. Magnum quoddam bo-

num cst jejunium : non termino circumscribitur. Cum

ordinare oportebat, tunc jejunant : et jejunantibus illis

dixit Spiritus. Jejunium vero non hoc solum est : sed

etiam abstinere a dehciis,jejunii species est. Hoc tantum

cgo impero ,* non jejunate, sed a dchciis abstincte. AH-

menta quoeramus, non corruptionem; ahmenta quacra-

mus, non morborum occasiones et spiriluahum et corpo-

reorum. Ahmentum qu?eramus , quod vohiptatcm quidcm

habeat, non vero dehcias molestia plenas. Illud suave est,

hoc perniciosum; iUud voluptas est, hoc labor; iUud se-

cundum naturam , hoc praeter naturam. Dic cnim mihi

si quis daret tibi toxicum ad potum , nonne hoc proeter

naturam essct? Si quis hgna et lapides, nonne aversarcris,

et quldcm merito ? Praeter naturam enim hoc est; ut et

dehcia^.Nam ut in civitate, quae obsidctur, magna pcrtur-

batio et tumultus cst, inimicis ingredi conantibus; ita et

in anima accidit, dum vinum et dehciae supcrvcniunt

u Cui voe, cui tumuUus^ cui molestiaj et nugoe, cui judi-



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXVII. 321

;)clum? Nonnc iis qui vinum assiduc potant? Cujus lippi

Dsint oculi*?» Vcrum quiclqnid dixerimus , non averte-

mus eos qui deliciis dant operam , nisi alium aggredia-

mur animimorbum. Et primumcontra mulieres sit sermo.

Nihll lurpius muliere dcliciis dedita : nihil turplusebriosa :

obscuralur enim flos vultus ejus, turbatur serenitas et suavi-

tas oculorum ,quasi nubc quadam solares radios subeunte.

Px.es est illiberalisetservilis, atque ignoblhtateplena. Quam

insuavis est muh*or vinumspirans, quodoleat et corruptum

slt; cum cructat carnium corruptarum humorem, aggra -

vata ut surgere nequeat, rubicunda phis quam par est,

oscltans, et caliglne oftusa ? At non tahs est illa qute a

voluptate absllnet; sed honesta , temperans et formosa :

nam anlml composillo muUum corpori afTert decorem. Ne

putes enlm a corporaH solum specie hoc fleri. Da formo-

sam puellam, turbulentam, loquacem, convlclantem

cbriosam , sumptuosam : nonne quavis fceda et turpi de-

fcrmlor est? Si vero pudorem habeat, si taceat, si eru-

bcsccre dldiccrlt, ac modestc ioqui , si jejunare, duplex

est pulchritudo , major forma, gratior vultus, castltate et

ornatu plcnus. ^ is jam dc vlris ioquamur. Quid ebrio

turpius? rudlculus cst famulis , ridiculus hostibus, mise-

rabllls apud amicos , omni damnatione dlgnus : fera magis

quam homo. Nam multis Ingurgltari pardi, leonis et ursi

cst. At illa sic merito facuint : non habent enim anlmam

ratlonalem. Quln et illae si ultra mensuram a natura defi-

nitam edant, toto corpore corrumpuntur; quanto maglg

nos? Ideo nobis Deus angustum ventrem dedit; ideo par»

vam tlbi mensuram definivit, ut doceret anlmam curarioportere.

III. Consideremus ipsam constitutionem nostram, et

videbimus unam partlculam in nobls hanc habere opera-

[» Prov. XXIII, 29, 5o,

LXXXI. Ul



3a2 S. JO. CIIRYSOSTOMI arCIiiepiscopi c. p.

(tionem. Os enlm noslrum et lingiia ad hymnos depulala

smit , faiiccs ad vocem, Ideo nccessitas naturt-e nos li"- -

vit, ut ne inviti quidein in multam difficultatem incida-

.«mus. Si namque vokiplas morbos et aegritudines non

habcret, horrenda res esset. Nunc autcm naturae tibi tcr

iHiinos posuit , ut ne volens quidem transgrediaris. Nonne

voluptatcm, dilecte, qua^ris? hanc a frugahtate parabis.

Nonne valetudinem ? et hanc quoque. Nonne iibcrlatem a

iCurisP hanc itidem. Nonne hbcrl;item, robur et bonani

constitutionem corporis, animae sobrietatem, vigilantiam?

: Bona omnia hic sunt. Incrapula vero contraria, insuavilas,

inaala valetudo , morbus, illiberaUtas, sumptus. Unde igi-

tur, inquies, ad iilam currimus omnes? Ab infirmitate.

oWic enim miiii cur asger iK>xia quajrit? Annon hoc ipsum

-<«ignum est morbi? Cur claudus non recte incedit? Nonne

«ex iguavia et quod nolit accedere ad medicum?Rcs enim aliaj

:temporaneam habont voluptatem perpetuumque suppli-

• cium; alins e coulrano, temporaneam patientiam, et per-

xjpetuum gaudium. Qui igitur sic mollis et ignavusest, ut

cnon contemnat pra&sentes deiicias pro futuris , cito capi-

>Jtur. Dic milii , Esaii unde captus est ? Lnde factum ut

-«^raesentem voluptaiom futuro honori praeferret ? Ex mol-

^iiitie. Hoc ipsum vcro uiMle , inquics ? Ex nobis ipsis, quod

liiiinc manifestum est. Quaudo volumus , nos excitamus, et

ityalientes efficimur. Si igitur quandoque advenerit necessi-

-Uas, saepe contendcndo tanliun quid utile «it conspici-

^'tnnis. Cum ergo deliciis te dediturus es , temporancam

"lesee voiuptatem cogita , dainnumque hinc proveniens;

i t4a>nmuin enim vereest, cum sua pernicie tot opes insu-

mere : morbos infirmitates, et voluptatem contemne.

J^uot vis tibi homincs enumerem mala passos a deliciis.

't^toe incbrietatus^st ac nudatus, et vrde quot hinc mala

evenerint. Per gulam Esaii primogenita pcrdidit, et ad fra-



IX ACTA APOSTOLORLM. HOM. XXVII. 323

tris cncdem se accinxit. « Populiis Israel sedit manducare

«et Libere, et surrexerunt ludcre*. » Ideo ait, « Comc-» densctbibens recordarc DominiDei tui \ » In praecipitii-m

enim ruerunt, qui in delicias inciderunt. « Vidua, inquit,

» quae in deliciis est, vivens mortua est^ » Ac rursum :

« Impinguatus, incrassatusest et recalcitravit dileclus^ ; »

rursumque Apostolus , « Carnis curam ne feceritis in de-

«sidcriis^ » Non lcgem pono jejunium : neque enim est

qui audiat, sed voluptatem nimiam toilo, delicias excindo

ad utilitatem vcslram; velut enim torrens sic omnia sub -

ycrtunt dcliciae , nihil est quod impediat illas. E regno

ejiclunt. Quid amplius? \is deliciari? Da pauperibus :

voca Christum , ut etiam, sublatamensa, delicieris. Nunc

enim, si non habes, ita expedit; neque enim stant praesentia :

tunc aatem habebis. Yis dehciari ? AIc animam:

da illi

cibos quibus assuevit : ne fame occidas illam. Tempus

cst belli ct pugnae , tu vero sedes in deliciis ? Non vides

eos, qui sceptra tencnt, in cxercitu frugaliter viventes.

« Non est nobis hicta adversus sanguinem et carnem% »

tu vero te impinguas pugnaturus? Dentibus stridens stat

adversarius, tu vero efFusus es et mensae addictus. Scio mo

haec frustra dicere, sed non omnibus. « Qui habet aures

• audiendi, audiat^ » Christus fame tabescit; et tu prre

crapula dirumperis : duo sine mensura sunt. Quid enini

mah non pariunt dehciae? Unde nescio quomodo hoc no-

men sortitae sint; sed sic vocatae sunt, ut et gloria quoa

est infamia; et divitiae quae sunt paupertas; sic et deHcic-e

dictae, quae sunt molcsliae, Num immolandi sumus qui nos

ita impinguamus ? Cur vermi lautam paras mensam? Cur

majorem facis saniem? Cur fontes sudorum et foetores de-

ponis? Cur te ad omnia inutilem reddis? Vis esse fortem

« Exod. XXXII, 6. — » Deul. ti, ii. — ' i Tim. , 6. — < Deut. xxxii^

»5.-5 Rom. xui, i4. — » E[>hes. ri, la. — r Luc. vin, 8.

21.



324 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

oculum? Corpiis fac rohustum. Nam In chordis qua3 cras-• • «

•

sior et impurior, ad molodiam inutilis est , qune vero undi-

quc pura et lensa , ad sonos omnino utilis. Cur defodis

animam? Curparietem crassiorem facis? Cur magnum fu-

mum et nubem? quandoquidem vapores ut ncbula quac-

dam undique elTuuduntur. Si nemo alius, saltem athlcto?

doceant le , corpus gracilius, essc robustius. Sic ct anima

philosophinc dedita firmior. Similis namque est aurignc et

cquo.Et videre

licet : sicuthomines dehcati et obesiores;

sic et obesiorcs equi , diiTicilius excitantur, et multum

aurlgc-e negotii facessunt. Optandum cerLc ut obsequentem

et firmum equum habcns posslt bravium asscqui. Quando

autem cogitur auriga trahere ipsum , et minies Inpsum ne

pungendo quldem erigit, etiamsi vakle sit peritus , a vic-

toria excidet. Ne despiclamus animam nostram , a corpore

hcsam; imo illani persplcaclorcm elTicIamus : alam ejus

levem reddamus , molliora vincuLa ; sermonibus illam

pascamus, frugalltatc, ut sanum sit corpus, ut robuslum,

ut gaudeat, nec doleat. Ut iiostra sic rcctc conslituentcs

possimus summam vlrlutem attingere , atque aeterna con-

sequi bona, gralla et benlgnitatc Domini nostri Jesu

Christi, cum quo Patri unaque Splrltul sancto gloria, im-

perium , honor, nunc et scmper, ct in sa^cula saeculorum.

Amen.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXVIII. SsS

VV\NA.VvVVVVVV\Vv\V\VVVVVV\^VVVVV\V\'VV\\iVVV\\îVV\VVVvVVVVVVV\V'VVVVVVVVVVV\VVVVV\VV>,VVVVVVVV

HOMILIA XXVIII.

CAPUT XIII.

Et ipsl quiclem niissi a Spirltu sancto aLierunt Sclciiclam :

et incle navigaverunl in Cyprum. Et cum venissent Sa-

laminam , prcedlcabaiit verbum Dcl in synagogis Judico-

rum. liabebant autem et Joannem minlstrum*.

I. Ordinatl sJmul exlerunt , et in Cyprum navlgarunt

co quod iilic nullce essent insidiai, et verbum Dei jam dis-

seminatum esset. Anliochice quidem jam multi erant.

Phcenlcia prope Palaestlnam erat : Cyprus non Item. Cae-

terum ne qua^ras quare, quando Spiritu moventur. Non

sohmi enlm Spirltu sunt ordinati, sed etiam missi. Et cum

« Venissent Salaminam, prajdicabant verbum Dci in syna-

»gogIs Judaôrum. » Vides illos cum omni dillgcnlia ver-

bum nuntlare primis illis, ne Illos contenlloslorcs redde-

rent? Et ilH nonnisi Judtels loquebantur : hi vero ad

synagogas abierunt. « Et cum perambulassent universamsinsulam usque Paphum , Invencrunt vlrum qucmdam

»magumpseudoprophelam, Judaeum, cui nomen Barjesu,

»qul erat cum proconsule Sergio Paulo , viro prudente :

» qui , accersitis Barnaba et Saulo , desiderabat audirc ver-

»bum Dei. Resistebat autem ilHs Elymas mogus, sic enim

» inlerprelatur nomen ejus,qua^rens averterc proconsulem

»a fide^ » Rursum magus judaûs sicut Simon. Et consl-

dera ipsum, dum alils prcedlcabant, non multum indig-

nantem , sed cum proconsulem adiissent. Quod autem in

' Act. xiii, 4, 5. _ . Ibid. 6-8.



326. S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

proconsiile miruin est, quod illius magia pracoccupalus

•voluerit Apostolos audire, Sic et Samarilani fccerunt, et

ex comparatione victoria apparct, ct magia vincitur. Lbi-

quc vana gloria et amor principatus causa3 malorum sunt.

« Saulus autem, qui et Paulus, replotus Spiritu sancto,

» intuens in eum , dixit : O plcne omni dolo et omni fal-

»lacia, fili diaboli, inimice omnis justitiae, non dcsinis

Dsubvertere viasDomini rectas? Et nunc ecce raanus Do-

» mini super te , et cris caecus , non videns solem usque ad

«tempus*. ))Hic nomen illius mutatur post ordinationem,

id quod ctiam Petro accidit. Et vide , non contumelia est,

sed incrcpatio. Petulantes enim ct impudcntes sic oportet

increpare. «0 plene omni dolo, inquit, et omni fallacia

))fili diaboli, inimice omnis justitia;. » Hic revelat ea quac

in mente ille habebat, duin salutis obtcutu proconsulem

perdcret. « jNon desinis, inquit, subvertere vias Domini, »

Et fide dignus est. Non contra nos decertas et pugnas , ait,

sed vias Domini rectas subvertis, ct cum encomio haec

dicit : «Et nunc ecce manus Domini super te , et eris cae-

)) cus. »Quo ipse reductus cst signo, hoc et illum vult re-

ducere. Et illud, « Lsque ad tempus, » non punientis dic-

tum est, sed convertentis. iNam si punientis esset , illum

in perpetuum fecisset caicum. Nunc vero non hoc agit,

sed ad tcmpus, ut proconsulemlucretur. «Etconfestim ce-

)) cidit in eum caligo et tenebras ; et circuiens quaerebat qui

))cimanum daret. Tunc proconsul, cum vidissct factum,

»-credidit admirans supcr doctrina Domini^ » Jure certe.

Nam eum qui magia praeoccupatus crat, hac poena doceri

par erat. Sic yEgyptii inagi ohm a pustulis eruditi sunt.

Perpende autem illos non istic moram trahentes , utpoteproconsule jam credente, neque adulatione et honoro

emollili sunt, sed statim operi se dediderunt, et iu trans-

.' Act. XIII, 9-11. — » Ibid, 12.

I



IN ACTA APOSTCLOP.UaI. IIOM. XXVIII. 3^7

marinani reglonem se contiileri.nt. « Et cnm e Cypro na-

«vij^asscnt Pauliis et qui cum eo erant , venerunt Pergen,

))Pampliylire. Joannes autem cliscedens ab eis, rcversus:

)) est Jcrosolymam. llli autem pertranseunles Pergen,ve-

)) ncrunt Antiochinm Pisidia^ : et ingressi synagogam die

)) sabbatorum, sederunt*. )) Piursum in synagogas habitu Ju-

daeorum ingressi sunt, ne impugnarentur vel pellercntur

ct ila totum perficiebant. « Post lcciionem autem legis et

)) Prophetarum , miserunt principes synagogac ad eos di-

)) centes : Si est in vobis scrino exhortationis ad plebcm,

))dicite^. ))Jam hinc quae Paulum spectant discimus; cum

antea non pauca de Petro didiccrimus. Scd quc-e superius

dicta sunt exploremus. « Et cum venissent Salaminam,,

«prncdicabant verbum Dei)) in metropoli Cypri. Per annum

manserunt Antiochia:. Oportebat illo abire, nec semper

hic sedcre. Majoribus opus habebant doctoribus. Vide*

quomodo Seleuciae non moras trahant, scientes a vicina

civitate multum utilitatis accepisse Seleucienses , sed illic

etiam festinant ad ea, quae magis urgcbant. Nam ut vene-

runt ad metropolim insula?, proconsulcm emendarestude-

bant. Quod autem non ex adulatione dicatur, « Erat cum

)) proconsule , viro prudente , )) cx xe ipsa disce ,* quomodo

non multis sermonibus opus habuerit, quomodo voluerit

ipsum audire. Et nomiua civitatum recenset, ostendens

quod, quoniam nuper verbum receperant, opuseratcon^

firmari illos ut in fide manerent. Quare frequenter illas

adeunt. Perpende quomodo nihil mago dixerit, doneciller

occasionem daret. Sed verbum Domini solum annuntia^

bant. Quia enim alios attendentes videbat;id

unumille

in scopo habcbat, ne ille persuaderetur. Et curnon aliud-

signum fecit ? Quia nullum huic par erat,quod inimicum:

caperet.

* Act. xui, i3^. 14. — * Ibid. i5*



3:28 S. JO. CHRYSOSTOAII ARCIIIEPISCOPI C. P.

II. Et vide : primo objurgat , ct liinc punlt. Ostendll

antcm illum j-uste pati cum dicil : « plcne omni dolo ! »

hocest, niliil

dolo vacuum habcns. Et recledicit : «

Omni» dolo. )) Sinnilabat cnim. « Fili diaboh : » nam opus

illius agebal. « Inimice omnis justlliic. » Iloec enim verc

erat omnls juslilia. Mihi videtur hoc diccns, vitam ilHus

redarguere. Lt autem ostenderct haec verba non ab ira

proficisci, prius dixit. « Rcplctus Spirllu sanclo; )> hoc est,

operalione. « Et nunc ecce manus Domlni super te. »Non

uUio erat, sed medcLn. Ac sl dlcerct. « Non ego faclo, »

scd, « Dei manus. » Yide ut ahenus est a faslu. «Erlsc.necii? ,

» non vidcns solem usque ad tcmpus. » IIoc dicit , ut det

ilh pocnilentlir locum. Nusquam cnim volebant ex trisllbus

conspicui cssc, si hcTc inlmlcos Invadcrent; si suos au-

tem, secus; et quldcm merlto. Cum vcro dc aHcnis age-

retur, non item , ne pularclur les exnecessltate et llmore

proficlsci. Cascltatls vcro signuin fuit quod ductores quac-

reret. Dcinde vldet caecitalem proconsul, etslatim crcdit

neque simpnciler, sed obslupescens. Vidit enlm non hic

verba darl, neque faUacIis rem agi. Vide quantum doc-

trlnac amorem liabuit, qui tantum gerebat principatum.

Non dixit Mago Paulus : « Non desinis subverlere procon-

snlcm;» sed, « Vias Dooini, » quod magis erat; ne vlde-

relur adulari. Cur vero Joanncs rcccdit ab eis? nam ait

« Joannes reccdens ab eis, reversus cst Jerosolymam. »

Quia longius delnccps iter susclpiebant. Quan»is Ipse mi-

nister cssct : iUi vero perlculum subirent. Rursus Pcrgen

venienles, praelercurrunt aUas civitatcs : nam ad melro-

poUm Anfiochiam festlnabanl. Et vide quam compendio

narret scrlplor. Scderunt , inquit , in synagoga die sabba-

torum, ut 9eimoniviam pararent. Nec priores loquuntur,

sed Invilatl, ct quasi hospitcs provocall. Si aulcm non ibi

mansissent , scrmo non habitus fulssct. Hic primo prac-



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXVIII. 829

dicat Paulus. Et vide ejus prudentiam : ubi sermo sparsus

fuerat, prcTtercurrit; ubi vcro nullus fuerat, diutius ma-

net; ut et ipse scribens dicit : «SIc autem studui eyange-

»lizare, non ubi nominatus est Christus*. » IIoc vcro

magute fortitudinis erat. Yere a principlo admirabib's vir

fuit, crucifixus, in acie positus, scicbat quanta poliretur

gratia, par induxit studium. Non succensuit Joanni : noii

enim hujus erat ; sed operi hoei^ebat. Non rormidavlt, non

timuit in media multitudine conclusus. \ide quomodo

providetur nc Paulus proedicet in Jerusalem. Sulhciebat

hoc auclire quod crcdidlssct. Prosdicanlcm vero non tulis'

sent propler odium : et procul migrat ubi nolus non erat.

Primo magum rcdarguit, et qualis esset aperult : quodque

talis esset, slgnum probavit. Hoc signum erat ejus anlmai

ca?citatls; ad tcmpus patltur, ut pcenitentiam agat. Bene

autem in sabbalo Pauhis intravit in synagogam , quandoomnes congregati erant. « Et post lectioncm, inquit , Legls

» et Prophetarum, miserunt princlpcs synagogoe dicenles :

» Viri fratres, si est in vobis sermo exhorlatlonis ad popu-

»lum, diclle. » \ i5e Illos tunc sine invidia copiam faccre:

postea vcro non item. Si hoc voluissells , magls oporlebat

exhorlari. Sed , o principatus amorcm ! o vanam gloriam I

quomodo omnla snbverlit ct perdit. Contra domum , con-

tra mutuam salutem slare suadet : ita Ccccos elncit ,

ut doctores quxrantur. Ltlnam saltem hoc , ulinam duc-

lores qucererent. Veruni hoc non quaerunt , sed slbi ipsis

totum commiltunt. Ncmlnem slnit videre : sicut callgo et

nebula ingrult , nec sinit inspicere. Quam defensloiiem

habebimus, qui per vilium lilud, vitium aliud superamus ;

sed non per tlmorem Dei? Verbi gratia, multi qui simul

lascivi et avari erant,pcr parcimoniam lasciviam supcra-

runt; alli contra cx lascivia pecunias contcmpserunt. Piur-

' Rom. XV, 20.



33o S. JO. CnRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

SLim alii vana gloria capti, ambo illa vltia prostravere,

pccimias sine modo insumentes, et friistra continentcs.

Alii rursum vanae gloriae admodumcupicli, hoc vitium con-tempserunt , multa foeda passi et propler amores et prop-

ter pecunias. Alii rursum ut iram explerent suam , innu-

mera damna suLicre , et nihil aHud curaverunt,quam ut

vohuitatem suam ad elTectum deducerent. Et quod passio

potuit, non potuit apud nos Dei timor. Et quid passionem

dico ? Quod pudor humanus potest , non polest Dei timor.

Multa et recle facimus et pcccamus prne hominum pudore :

Deum vero non timemus. Quot prae pudorc opes elFude-

runt ? Quot frustra ambierunt amicis in malo servientes?

Quot in amicorum gratiam saepissime peccaverunt?

III. Si ergo et affectus et pudor humanus et ad pec

cata et ad bona opera nos possunt inducere, frustra dici-

mus non nos posse : possumus cnim si volumus : vclle au-

tem omnes oportet. Dic mihi : Cur non potes gloriam vin-

ccre, cum aliieamdem formam, eamdemvitamhabentes, ip-

sam vincant?CogitaDeuin, cogita supemam gloriam : confer

illam cuin pracsentibus, et statim ab hac gloria resilies. Si

omnino gloriam expetis, eam quae vere gloria est concu-

piscc. Qu.ne gloriaest, cum infamiam pariat? Quae gloria

quando inferiorum honorem cupere cogcris et illo opus

habere?Honor est majorum gloria frui. Si omnino gloriam

diligis, eam polius ama quae a Deo est. Si illam amans

hanc spernas, hanc vidcbis ignobilem. Quandiu illam quae

a Deo est non videris , neque hanc videbis ,quam turpis

nempe sit ,quam ridicula. Ut enim qui malae , deformis

fcedaeque mulieris amore capti sunt, donec illam amant,

non possunt ejus deformitatcm viderc , afiectu judicium

obscurante; ita et hic quaudiu affectu detincmur, cernere

non possumus quantum sitmalum. Quomodo ergo, inquies,

ab eo liberabimur? Cogita eosqui innumeras opcs insump-

I



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXVIII. 33

serunt, et nlhil hlnc fructus tulerunt. Coglta mortuos, qui

tantam adeptl sunt glorlam, scd Instabilem, quae perllt et

evanult. Coglta nomcn tantum esse, non rem. Nam quld

est glorla, quaeso? Da defmltlonem allquam. Apud omnes

admiratloni esse, Inqules. An jure, aninjurlaPSI Injuria,

non eril Ulud admlratlo ; sed accusatio , adulatlo , calum-

nla. SI aulem.jure, idpossibllenon est. Vulgus enlm recto

caret judlcio; sed lilos mlratur, qui suls servlunt concu-

piscenllls. Et sl vullls, illos attendlte, qul meretricibusom-

nia sua dederunt, qui aurlgls, qui sallatoribus. xVt non hos,

inqules , dlclmus; sed justos, rectos, qul magna possunt

praestare bona. Ltinam vellent, et statim bona perficerent

nunc vero nihil hujusmodi faciunt. Quis,quaeso, justum

et rectum nunc laudat? Contrarlum cerle accldlt. Quid

frlgldlus justo , si pracclarum quid agens vulgl glorlam ex-

petat?Hoc enlm aglt, acsi

quis pictor optlmusregis

Ima-ginem pingens, Imperitorum laudes exciplat. Alloquin au-

tem qui humanam spectat glorlam, a virtulum excrcitio

cilo desistet. Nam sl ad laudes Illorum inhiet, hasc faclet

quae Ipsis placebunt, non quae sibi. Quod ergo jam vobis

conslilum dedcrIm?Deo anlmum adhibere, satis habere si

laudemur ab Illo, omnia Ipsi placlta facere, et bona ope-

rari, ad nullam rerum humanarum Inlilare : hoc enim et

jcjunium, et orationem, et eleemosynam pessumdat, atquc

omnia nostra bona evacuat. Quod ne patiam.ur, fugiamus

hoc vitlum. Lnum solum resplciamus , laudem a Deo, il-

lius approbationem, communisque Domlni commendatlo-

nein. Lt vlta proesento In virtute transacta, promissis bonis

cum diligentibus eum potiamur, gratia et benlgnltate Do-

mini nostri Jesu Christi, cum quo Patri et Spiritui sancto

gloria, imperiam, honor, nunc et semper, et in saecula sae-

culorum. Amen.




VV\ WVV\^V\'VVV'\V>'»\WVV\V'\\V\1.VVV.*^»\\ .WV^AVWvWVWVWVVV.WvVVVWiVWVWVWA^VVWVWVW

I

HOMILIA XXIX. ]

CAPLT XIIL

Siirgcns autcm Paulus, et nianu silenilum indiccns dixlt :

"Vlrl Israollta?, et qui limetis Dcum, audlte : Deus jdebis

liujus ele^it patres noslros, et plebem exaltavlt, cum es-

sent advena) in terra /E^ypti, et cum brachio excelso

eduxit eos ex ea*.

I. Vide BarnaLam cedentcm Panlo, ut et Joannem ubi-

quc Petro. Ille duxit eum ex Damasco,quamvis vcnera-

bilior essct; sed ad communcm ulllilatcm spectabanl. « Et

«surgens, inquit, et manu silenllum indlccns. »Mos hic

Judocis erat : idco slc illos alloqultur. Mde quomoclo ser-

moni \iam paret. Primo laudat Illos, magnamque oslendit

Dei erga ipsos providcntiam. Per ha^c verba, « Qui llmelis

))Deum, » inclpit. Non dlxit,« Prosel}ti, ))quoderat cala-

mitatis nomen. « Deus plebis hujus eleglt patres nostros et

»popukim. »Mde quomodo homlnum communem Deum,

ipsorum proprie Deum dicat, et oslendat beneficia magnajam ollm Ipsls collala , sicut et Stcplianus. IIa)C auicm fa-

ciunt, ut doccant Illos, quod pro more suo nunc fillum

suum miserlt. Sicut et Chrisius de vinca dixlt, sic et ille

loqultur. « Exahavit in peregrlnatlone in /Egypto , et cuni

))brachIo cxcclso eduxit eos ex ea. » Atqui contrarium ac-

cidit (17) ; sed mullitudlne aucti sunt; imoct miracula prop

ter illos facta simt. Et Prophetac mcmorant ublque ea qua)

facta sunt in .Egypto. Et vlde quomodo icmj.ora calami-

talum praetercurral, et nusquam crimina in medlum ajDTe-

• Act. XIII, )6, 17.

I



IN ACTA APOSTOLORUNf. IIOAf. XXIX. 333

rat; secl Dci benignitatcm, illa rellnqucns ipsis cogitanda.

« Et per quadraginta annorum tcmpus mores eorum sus-

»tinuit iii dsicrto*. «Deinde habitationem terroe dicil. « Et

» destruens g^ntes septem in tcrra Chanaan , sorte distri-

j)buit eis terram eorum^ wEtmultum intercessit tempus,

quadringentorum et quinquaginta annorum. « Et quasl

))post quadringentos et quinquaginta annos dedit eis Judi-

))ces, usque ad Samuelem prophetam^ )> Hic ostendit ip-

sum varie providissc rebus illorum. « Et exinde postulave-

. wrunt rcgem\))Nec memorat ingratum illorum animum;

sed ubiquc Dci clementiam. « Et dedit illis Saiil filium Cis,

))virum de tribu Benjamin annis quadraglnta. Et amoto

)) illo, suscitavit eisDavid in regem : cui lestimonium per-

)) hibens dixit : Inveni David fdium Jessc, virum secundum

»cor meum, qui faciet omnes vohintates mcas\ » Non

parvum hoc, quod ex Davide Chrlstus esset. Deinde Joan-

nem inducit testificantem dicens: «Hujus Deusex semine

» secundum promlssionem cduxit Israells Salvatorem Je-

»sum : pracdlcante Jcanne ante facicm adventus cjus bap-

»tismum pccnltentlai omni populo Israel. Cum implcrct

)> autem Joamies cursum suum diccbat : Qucm mc arbitra-

»mini esse? Non sum ego : sed ccce venlt post me, cujus

»non sum dignus calceamenta pedum solvere^ «Et Joan-

nes testificatur , non slmphciter ; scd gloriam a se depel-

lens, etiamsi omnes gkirlam ipsi rcferrent. Non par res est

autem nullo dantc rcpellcre, et omnibus tribiientlbus ho-

norem rcjicere, ueque simpHciter, sed cum tanta demis-

sione. « ^ iri fratres, fihi generls Abrahne , et qul in vobis

»timent Dcum,

vobis verbumsahitis hujus

missumest,

» Qui enim habltabant Jcrusalem et prlncipes eorum hunc

» ignorantes, et voces Prophetarum, quoe per omnc sabba-

' Act. xni, iS. — » IbiJ. 19. ~ ' Ibid. 20. — < Ibid. 21. — 5 Ibid. aa.

— ^ Ibid. 23-a5.



334 S- JO" CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

wtimi lcgiinlur, jiiclicantes, imploYcrunt. Et nullam cau-

))sam mortls invenicnlcs in co, pctierunt a Pilato ut inlcr-

))ficcrelur^ j)

Lbique hoc cstcndcre satagunt, bonumipsorum hoc proprium esse , ne tanquam alicnum consi-

deranlcs fiigiant, eo quod crucifixisscnt cum. (f Hunc, in-

)>quit, ignoranles. )) Itaque ignorantioe peccatum erat. ^ idc

quomodo illos leniter defcndat. Neque hoc tanlum; scd

etiam ita ficri oportuisse adjicit. Ne quis vcro dicerct

«l ndcmanircstum est illum rcsurrcxissc?» dicit ctiam : Tes-

les illius suiit. Deinde rursum cxScripturis rem confirmat.

(( Cumque consummasscnt omnia quac de illo scripta crant,

» dcponentes de ligno posucrunt evmi in monumentum.

))l)cusyero suscitavit eum a mortuis terlia die, qui visus

»est pcr dies multos iis, qui simul ascendcrunt cum eo de

))Gahla^a in Jcrusalcm, qui sunt testes cjus ad plcbcm. Et

»nos vobis annuntiamus eam, quae ad patrcs nostros re-))promissio facta esl. Quia hanc Deus adimplcvit nobis

)) fdiis corum, resuscitans Jesum, sicut ct in Psahno secundo

» scriptumcst : Fihus meus es lu, ego hodiegcnui tc. Quod

» aulcm suscitavit eum a mortuis, non ultra rcvcrsurum iu

» corruptionem , ita dixit : Quia dabo vobis sancta David

sfidcha. Idco et in alio dicit : Non dabis Sanctum tuuni

» videre corruptionem. David enim in sua gencratione cum» administrasset voluntati Dei, dormivit, ct appositus est ad

»patrcs suos, et vidit corruptionem. Quem vcro Dcus sus-

»citavit a mortuis , non vidit conMiptionem^ j^Vide hnnc

"vehementius disserentem. Hoc nunquam Petrus dixit.

« Notum igitur sit vobis, viri fratres, quia pcr hunc nobis

•^remissio pcccatorum annuntiatur, et ab omnibus, a qui-

>'»bns non potuistis in lege Moysis justificari. In hoc omnis

"Trqui crcdit justificatur. » Deinde hoc terribile : «Videte

»ergo ne superveniat vobis quod dLctum est in Prophetis.

» Act. xiu, 36-28. — » Ibid. 39-37.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIX. 335

«Tidelc conlciaptores, etadmiramini, etdisperdlminl, quia

»opus operor ego in diebus vcstris, quod non credetis si

»quls cnarraverit vobis \ »

II. Yide quoniodo nectit sermonem cx pra^sentibus , ex

Prophetis , ex semine sccundum promlssionem. \ erum

supra dicta exploremus. « \ irifratres, filii generis Abrahne:

a patre ipsos appellat. « ^ obis scrmo salutis hujus missus

» est. » llic illad , « ^ obis , » non Judaeos scparatim respicit;

sed dat illis potcstatcm avcUendi se ab iis, qui ccedem pcr-

pctrarunt, qaod cx sequenti palam est. « JNam qui hablla-

» bant , Inqult , Jerusalem , hunc ignorantes, et voces Prc-

» phetaruni, quae per omne sabbatum leguntur, judicantcs,

» impleverunt. » Magna accusatio, si freqaenter audicntes

non attcnderiut. Sed nihil mirum. Nam dicta illa circa

iEgyptum et desertum, satls erant ad ingratum illorum

animam demonstrandum, Et quomodo Ignorarunt, in-

quies, cum Joannes dixcrlt? Quid mirum , cum Prophctae

quoque soepe clamavcrint ? Hinc aha accusatio : « Et nuila

» causa mortls inventa. » Id quod ignorantlie non erat. Pc-

namus cnim quod eum pro Chrlsto non habucrint, cur oc-

ciderunt ? « Et petierunt, inquit , a Pikto ut intcrficeretur,

» Cumque consummassent omnia qua^ de illo scripta eran^,

» deponentes de llgno , posuerunt in monumentum. » Vide

quam hoc iUIs curse^ fucrit. Modum morlis dixit, et Pilatum

in mcdium adducit. Ut simul et manifesta passlo sit ex tri-

bunali; simulque ut iili gravius accusentur, quod alic-

nigenae viro tradiderint. Neque dixlt : « Conquesti sunt; »

sed , « Postularunt, » nulla causa inventa illum occidendi

ita ut palam sit illos gratiam accepisse Pilato nolente,

quodclarlus dicit Petrus, « Judlcante illo dlmitti \ » Multum

amabat illos Pauhis. Et ylde, non moratur in in^rato pa-

irum animo; sed ipsis timorem incutit. JSiephanus certe

» Acl. xiii, 38-4i. — * Id, ui, i3.



336 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISGOPI C. P.

hoc jiire facit, utpote occidendus, non doccns, et osten'

dcns legcm jam solvi. Ilic vero non item, scd minalur et

terret solum. « Dcus autcm suscitavit illum a mortuis. QuiHvisus est, inquit, multls diebus iis qui cum eo ascende-

» rant a Galilasa in Jerusalcm. » Yide hunc ab ipso Spiritu

motum , ctpassionem et sepulcrum saepe memoranlcm. « Et

nos vobis annunliamus,inquit, cam, quae ad palres nostros

» repromissio facta cst, » id est, promissioncm patrcs accepc-

runt; vos rem ipsam. Deindc post quam tcstcm adduxerat

Joanncm, cum diccrct : « Desemine hoc sccundum promis-

» sionem adduxit IsraeH salulcm ; « Pracdicante Joanne ante

» faciem adventuscjusbaptismum pa^nitcnlioelsracl; » deinde

inducit illum iterum diccntem : « Quem me arbitramini

»esse? Non sum ego. » Deinde Aposlolos quoque induclt

resurrectionis testes, dicens : « Qui sunt testcs iUius ad plc-

» bem. » Delnde Davidcm idlpswm tcstiricantcm cum dlcit

«Non dabis Sanctum tuum vidcrccorruptioncm*. » Neque

ciilm vclcra per se ipsa tam firma cssc vidcbantur, neque

hacc sine ilhs : pcr utraque ccrle sermonem firmat. Quia

enim mctu tenebantur, quod illum occidisscnt , ct cons-

cicntia alicnabat illos, non quasi adChristicIdas loquuntur,

ncc quasi aHcnum , scd quasi proprium ipsis bonum tra

dercnt. Optatissimum ilhs erat nomen Davidis. Ideo ponlt

illud; ut vel sic sahem ilhim susciplant , ac si dicerct fi-

lium ejus rcgem ipsis fulurum essc : Igltur cjus frcnum ne

abjiciatls. Quld sibi vuU iUud : « Dabo vobis sancta David

«iideha?» Firma, inquit, quae nunquam pcritura sint.

Ncque in his moratur, utpote cum his jam crcdant. Scd

minatur supphcium , et translt ad id quod eis optabile crat,

cum ostendisset abrogatam esse lcgem , atque in c6 quod

utile erat moratur, quod nempc magna transgrcssoribus

uiahi futura cssent. Deinde iterum Davidem cum laude

» Psal. XV, 10, .



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIX. SSj

memorat : « David ,inquit, in sna generalione ciim admi-

»nislrasset volnnlalj Dci, appositus est ad patrcs suos. »

Sicut ct Pctrus ipsum mcmorans diccLat : « Liceat diccrc

» cum jfiddcia de patrlarcha David. » Ncc diclt mortnum

esse, scd appositum esse ad patres suos, id quod dictu

suavius erat. Et vide quomodo nusquam bona ipsorum

opera ponat, scd quac rcprchensibilla erant. Nam quod pe-

tiisscnt et acccpisscnt, magna iilorum accusatio crat. Ilinc

beneficia Dei rccenset. Elcgit, inquit,cxaltavit, educavit.

.Hacc vcro non eorum, sed Dei laudes sunt. Davidcm au-

tem sohim cclebrat, quia cx ipso Christus. Ingressum vero

Joannes vocat dlcens : « Anle faciem ingrcssus ejus : » in-

carnationem ncmpc Christi, et rjus cum carnc advenlum.

Sic Joanncs Evangelium scrihcns , ad illum soepc confugil

magnum enim illi nomcn erat in tolo orhe. Et vide : nou

dicit illud ex se ipso ; scd illius alfcrt testimonium.

III. Yides~ne quomodo ostendcre studeat rcm cx coco-

nomia quadam gcri. Sed audiamus quid Apostoli diccntcs

persuaserint. « Crucifixus est. » Quid hoc incredihihus ?

sepultus est ah illis, quihus sahitem jiromisit : scpulluspec-

cata magis quam lcx ipsa rcmiltit. iJco non dixit: « A qui-

bus nohiistis; » scd, « A quihus non j)0tuislis in lcgcMoysis

» justificari; inlioc omniscredcns juslificalur : » infirmitatem

legis ostcndens. Pvcctc autem addidit illud, «Omnis; » ut

declararet quisquis sit credens. Nulla enim ex illis utilitas,

nisi aliquod adsit heneficium. Ideo demum ponit remissio-

nem, hinc quod majus est colligens, ct ostendcns, id quod

non poterat iex facere , lioc clare per mortem fecisse eum,

qui passus est. Itaquc hcne dlceijat : « Qui sunt tesles ejus

»ad plehem. » Ilium qui occidit, inquit: ncque tales csscnt

nisi dlvina virtute firmarentur. Ncquc enim ad cos, qui oc-

ciderunt, taiia testificati sunt, nec ad liomicldas. liiud vero :

<c Ego hodie gcnui te, » dlxit, quod ad hoc ellam alia se-

LXXXI. 22




quantiir. Et cur non addidit testimoninm, qno persuade-

rentur, per eum remissioncm pcccatorum futuram esse?

Ouia illud interim curabat ostendcre,quod resurrcxisset.

Hoc autem in confesso cum esset; illud hinc indubilalura

fuit, nempe remissioncm peccatorum fieri. Alioquin vo-

lebat illos in boni illius desiderium inducere. Non ergo

dercliclio erat niors ejus, sed prophcliic impletio. Ilislorias

commemorat, quas ignorantcs innumera passi sunt mala,

Et hoc subindicat in rine dicens : « Videte contemptores

»et respicite. » Et vide quomodo illud utpote asperum suc-

cidat. « Ne vobis superveniat, inqnit,quod aHis dictum

»est. Qula opus ego operor, quod non credetls, si quls

» narravcrit vobis. » Ne mireminl quod incredlblle videatur

csse : et hoc item superlus dlctum cst. Hoc etiam jureno-

bis dlcatur : « Videte contemplores, » iis qui resurrcclio-

ncm non credunt. Etenim res Ecclcsiae pesslme habent

etiamsi putetis in pace esse. Hoc qulppc grave est, quod

hi malls cum simus, id ignoremus. Quid dicis? Ecclesias

tenemus, possessiones, alia omnla, collectce fiunt, quotidie

adest populus, et contcmnlmus? At non inde Ecclesiam

probaveris. Sed. unde, inquies? Si pietas est : si cum lucro

domum quolidie recedlmus; sl cum fructu vel modlco vel

magno: si legem non utcumque et pcrfunctorle implevi-

mus. Quls melior efTectus est ex conventibusmensis unius?

Hoc est quod quaeritur : nam hoc ipsum quod benefactum

putatur, mfehciter factum est : cum his ita gestis, nihil

ampUus lucramur. Atque utlnam nlhil ampHus; nunc

cnim in deterius vergimus. Quld fructus ex collectis

carpitis? Si quid certe fructus caiperetis, jam oHm om-

nes oporteret philosophice vivere, cum bis pcr hebdo-

madam tot ProphctcTe vos alloquantur, cum tot ApostoU

EvangeHstac : omnibus salutaria dogmata proponcnti-

bus ,qnae possint mores vestros accurate componerc»



IX ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXIX. 33q

Mlles ad tyrocinium venieiis, in Lclllcis fit peritior

alhleta palccstram acllcns fit exercitatior ad puo-nam

medicus ad doctorem accedens fit expertior, plura scit

plura discit. Tu quld lucratus es ? non loquor iis, qui

per annum , sed iis qui a prima aetate convcntibus afTue-

runt. An hoc putatis esse pietatem quod frequenter ad

synaxim accedatis? Hoc nihil est, nisi quid fructus refera-

mus. Msi quid colhgamus; melius esset domi mancre.

Etenim majores nostri Ecclesias nobisexa^dificarunt ,

nouut ex domibus congregatos vos simul ostendant : hoc enim

et in foro et in bahieis , et in pompa pcrindc fit ,• sed

ut dlscipulos et doctores una congreganles, illos horum

ope mehores efliciant, lex solum perfunctorie servata res

nostroe factae sunt : consuetudo mera res est. Yenit Pascha

magnus tumultus , magnae turbae : non enim dixerim , multi

homines : illud enim non vere hominum est opus. Transiit

festum, tumultus est minor, quies tamen infructuosa. Quot

suntpcrvIgillaPqviotsacri cantus?Et quidhinc ampHus?Imo

pejus accidit. Multienim propter vanam gloriamhoc faciunt.

Quantum putatls me in visceribus discruciari, dum video

omnia dohum in pertusum eiTundi? Sed omnino dicetis

mihi: «Scripturas scimus. » Et quld hoc? Si illas

opcribusexhibcatis, hoc lucrum est, hoc utile. Ofllcina tinctoria

est Ecclcsla : si semper abeatis nulla accepta tinctura, qu^e

utihtas huc frequenter convenire? Majus quippe damnum

est. Quis iis legibus quid adjecit, quas a patribus accepit?

Exemph causa : solet quispiam memoriam facere matris

vel uxoris , vel fihi : hoc facit sive audiat , sive non audiat

a nobis, a consuetudine et a couscicntia allectus. Ideo-ne

indignaris , inquies ? Absit; imo multum g-?.udeo ; sed vel-

lem iUum quidpiam ex concione nostra lucrari : et quod

consnetudo fecit, id etiam a nobis lieri, et aham consue-

2l2,



34o S. JO. CIIRYSOSTO',:i AnCIIlEPISCOPI C. P.

tiulincm indiici. Alioquin qnlcl fruslra laboro, si in lisdcm

mansurl cslis ? Si niliil \obis synaxcs affcrant boni.

IV. Etiam , inquics, prccamur. Et qnld hoc slncopcri-

bus? AudiChrislum diccnlcm : c Nonomnis qui dicitmihi:

wDomlnc, Dominc, inlrabil in regnum ccelorum , scd qui

))facit vohintatcmPalrlsmci, quicsl in cccUs*. » Sajpc slalui

eso silcre, vldcns nlhll cx scrmonibus noslris vobls hicri

acccdcre. Forle tamcn acccdll , ct cgo quod insaliabihs ct

cupidus sim, idipsum patlor quod ii qui circa pccunias in-

sanlunt. Nam sicutilh, quanlumvls accumulcnt, nlhll sc

pulant habcre; sic ct cgo, quia salutcm vcstram admo-

dum cupio , donec vidcro vos profccisse, nihil me fecissc

puto, quod muUum dcs?dcrcm ut ad Ipsum cuhnen asccn-

datls : vcUem ita se habcrc; Idque ex aflectu meo, non ex

vestra Ignavia proficiscl. Scd thnco ne fortc bcnc conjcc-

tem.Persuasum cnim haboalis oporlct, si qua in tanto

temporc ulilltas provcnlssct , nobis jam dlccndi fmcm fa-

ciendnm forc. Sic vobis non opus essct vcrbis, cum ea

quae jam dlcta sunt Ita sufficlant, ut et ahos modcrarl pos-

sint; siquidcm ilhs absentibus qua^dam vobis utiHtas acce-

derct. Quod vero pcrpetuo monitls opus habeatis, id certc

nihil ahud indlcat, qnam quod vcstra non rectc se habeaut.

Quid crgo faclcndum? Non enlm objurgandum cst tan-

tum. Obsccro et oro, ne Id sohim spcctctis, ut in Eccle-

siam venlatls; scd ut ctiam doinum rcgrcssi, acccpto con-

tra vitia pharmaco, si non a nobis , saUem a Scripturis

congruentia habeatis remedia. ExeinpU causa : cst quis

iracundus? Attendat lcctionlbus Scrlpturarum, et omnino

quid repcrlct vel in historia , vel in monitis. In monitis,

cum dicitur: «MomentuiiifurorIscjusruinaipsi")> ;et, «Vir

«iracundus non modeslus ^ «ctslmllla. Itcrumvcro, « Vir

• linguosus non dirigetur *. » Rursumquc Christus,«Qui iras-

» Mallh. vn, aa.— » Eicli. i, 19 — ' Prov. m, a5.— < Paa!. cxxxix, 12,



jy ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIX. S^I

» cltur fralrl siio sine causa *. » IterumqucPropheta : « Iras-

» clmlni, et nolltepcccarc ^. »Et, « Maledlclusfuroreorum,

»qula pertinax \ » In hlstorlls vero, ut cum audls Pharao-

nem ira magna incensum, Itcmque Assyrium, qul hac de

causa pericrunt. Rursum qul amore pecunlae captus est

audlat nihil avaro iniquius essc. HIc enlm et animam suam

venalem exhihct ; cum dlcat Christus. « Non poleslis Deo

» servlre et mammona3 ^: «Et Apostolus, «Piadlx omnium

» malorum est avaritla *; » EtPropheta, «Dlvitla? si aflhiant,

»nolIte cor apponere % »multaque alla simllia. Ex hlsto-

riis, hahetls Giezi, Judam, principes Scrlharum, et quod

dona exccccent oculos saplentlum. Alius est superhus ? au-

diat Illud : «Deus superhlsreslstit ' ;et, « Priiiclpiuaisaper-

» hiie peccatum ^ » et , « Omnls suhllmis corde impurus apud

«Dominum ^. »Et In historiis, respicite dlaholum, aliosque

omnes. In summa; non enlm possumus omnia recensere;

singuli suorum vulnerum pharmaca ex Scrlpturis divinis

dellgant : si non totum simul,partem unam hodlc, partem

crastina die,et slc omnia abluite. Et circa poenitentlam,

et clrca confcssionem , circa cleemosynam , clrca aequlta-

tem, castilatem ca?teraque omnla, cxempla reperies. «Haec

»quippe omnia scrlpta sunt ad institulionem nostram *% »

inquit. Si itaque in admonilionem nostram circa omnla

disserit, altendamus ut par est. Quid frustra nos ipsos de-

cIpImusPTImeo ne dcnohis dicatur : « Defecerunt in vani-

7) tale dles nostri , et anni nostrl cum festlnalione**. » Quis

nos audiens ahsccssit a theatris? Quls ah avaritla destltit?

quis fcrventior factus est ad eleemosynam? ^ ellem sclrs

non vanae glorlae causa , sed ut alacrior ficrcm , vidcnsegregium lahorum fructum. Nunc autcm quomodo operi

» Mallh. V, 22. — » PsaK iv, 4.-3 Gen. xux, 7. — * Mallh. vi, 24.—

5 i Tim. VI, 10. — * Psal. txi, 10. — ' Jacob. iv, 6, el i Pelr. v, 5.

• Eccli. X, 14. — 9 Prov. xvi, 5. — • Rom. xv, 4« — " Pi^l. lxxvii, 07



342 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

manum admovebo ; lot docirinae imhres demissos videns

et segetes in eadem mensiira nobis manentes, nec miijores

esse fructus? Dcmum areae tempus adest, quo adhibetur

ventilabrum. Timeo ne totum sit fcenum : timeo ne omnes

in camlnum conjicIamur.Praeterlit a^stas, venit hyems.Sedc-

mus juvcnes ct scncs propriis capti vitiis. Ne mihi dicas

INon scorlor. Quacenim utilitas sinon scortaris quidem, scd

avarus esPPasser etsi non ex omni parte, sed a pede tan-

tum teneatur, ita perit , in laqueo irretitus, nec prosunt

alae capto pede. Sic et tu; non captus cs per fornicatio-

nem ; sed caplus avarilia : captus certe es. Non quaerilur

quomodo captus sis , scd quod captus sis. Ne dicat juve-

nis : JNon sum avarus ; sed forte fornicaris. Et qua3 ulihlas?

non possunt enlm omnia vilia in una aetate repcriri; sed

discrcla illa sunt, idquc per Dei bcnignitaiem, ne si simul

invadant, superari uequeant , et gravius nobis ccriamen

exhibeatur. Quantae ignaviae non fuerit, ne separata qui-

dem vitia posse vineere, sed per singulas aeiates vinci, at-

que altum sapere in iis, quae non ex nostro studio, sed ex

ipsa aeiaie sopiuntur? Non videtis aurigas, quanta dihgen-

tia et exerciiatlone, quanlls laboribus utuniur, quot cibis

ahisque omnibus, ut ne dejlcianiur de curru?\ idequanta

sit ars. Nam vir robustus , ne unum quidem cquum saepe

moderari possit; dum adolesccniulus arte utens, duos fa-

cile moderaiur et ducil. Et apud Indos ingens illa et for-

inidabihs benua elephantus,puero quindccim annorum

cum magna alacritate cedere dicitur. Cur hoec a i>:e dicta

suntPQuia si elcphantas et equos feros studio et arie do-

mamus ; multo magis allectus nostros qui in nobis sunt

vincemus. Lndenam resolvimur per totam vitam ? Nun-

quam artem iUam curavimus. Nunquam otii tempore , a

.xertamine vacanlcs, apud nos disseruimus quidnam utile

sit. Tunc nos in curru «tanles qui^s vidcat , cum certamcn



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXIX. 343

instat. Ideo ridiculi sumus. Annon sa^pe dixi : Exerceamur

cum domesticis ante tentationem? Adversus pue-ros soepe

domi exasperamur. Illlc iram sedemus, ut illa apud amicos

facilitate usi appareamus. In aliis quoque omnibus si exer-

ceremur, non utique in certaminibus ridiculi cssemus. Nunc

autem arma quidem sunt, exercitia et studia in artibus et

certaminibus ; in virtute minime. Non auderet agricola vi-

neam aggredi, nisi prius recte in cullura exercltatus ; neque

gubernator ad gubernacula sedere,

non ante probe exerci-

tatus ; nos vero inexperti cum simus, primas tenere volumus.

Oporteret tacere , oporteret cum nullo communicare vel

ncgotio, vel sermone , donec possemus feram, qucC in no-

bis est , cicurare. Annon fera omni ferocior adversum

nos pugnat et furor et concupiscentiaP Ne in forum pergas

cum hisce feris, donec illis frenum apte immiscrls, donec

illas cicuraveris. Non vides istos homlnes, qul mansuetos

leones per forum circumducunt, quantum lucrentur et in

admiratlone sint, quia irratlonabili ferae tantam mansue''

tudlnem indidere? Si vero repente ferociat leo, omncs qul

in foro sunt ablglt , et ductor ejus perlclltatur, alilsque per-

niciel causa est. Et tu ergo leonem prlus cicura , tuncque

circumduc illum; non ut pecuniam acciplas ; sed ut lu-

crum referas, cui par nullum est. Nihll enlm par estman-

suetudlni,quae et possidentibus et utentibus admodum

utilis est. Hanc sectemur, ut possimus virtutls vlam accu-

rate emensi , aeterna consequl bona,gratla et benlgnltate

Domlni nostri Jesu Christi, cum quo Patri unaque Spiri-

tui sancto glorla, imperium, honor, nunc et semper, et in

saecula saeculorum. Amen.



344 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

%\^ VV^ \\\VWVVV VNAW\WV ^WA^WVVWVW V\\WV \,>*VW \V\ \X\ \\\-\\V \V\ VVVWW^ WNW\\V» w\ •5f*

HOMILIA, XXX,

CAPUT XIII.

Excuntibus autcm illis, rogabant ut scqucnli sabbato lo-

quercntur sibi verba baic *.

I. Vidisli-ne Pauli prudentiam ? Non tunc tantuni in

admlratione fuit; sed ctiam itcrum audicndi desidcrium

immisit illis, cum scmina quacdam injecisset ac nondum

absolvisset , neque verbis fmem fccissct, ut illos sibi conci-

liaretac bcnevolos rcdderet; ncque omnia simul ingrrendo

nauseam parcrct. Dixcrat rcmissioncm pcccatorum per

hunc ipsis annuntiari : quomodo autcm, non declaravit.

Post haec iterum sni ipsius mentionem facit primum. Vi-

des-ne quanta alacritas? Sequcbantur illos, inqult. Cur

illos non statim baptizavit ? Non crat tcmpus. Persuadere

oportebat , ut firmi manercnt. « Cumqne dimissa esset sy-

» nagoga , sccuti sunt multi Judaeorum, et colcntium adve-

j) narum Paulum et Barnabam : qui loqucntcs suadebant

Dcisut manercnt in gratia Dci. Scqucntivcro sabbitopene

Buniversa civitas convcnit audire vcrbum Dci. Videntes

» autem turbas Jud?ci , repleti sunt zelo, et contradicebant

»iis, quae a Paulo dicebantur, conlradiccntcs et blasphe-

» mantes ". » \ ide nequitiam pcrcussam , dum aliospcrcu-

tit. Hoc ipsos clariores reddebat, quod iili contradiccrenf.

Primo itaquc sua sponte rogabant. « Contradiccntes , in-

»quit, et blasphcmantcs. » O pctulanliam ! proptcr quae

illos approbarc oportebat, proptcr ea illi contradicunt..

» Acl. xni, 42. — » IbiJ. 45-45.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXX. 3^5

«Tunc constanterPaulusetBarnabas dixerunt: Vobls opor-

» tcbat primum loqui verbum Dei : sed quoniam repcllitis

» illud, et indignos yos judicatis aelerna vita , ecce conver-

» timnr ad Gentes *. » Vides-ne quomodo per contentionem

magis extenderunt projdicationeni, ct magls illi se contu-

lerunt ad Gentes, poslquam ratione reddita , apud congc-

nercs suos sci-e culpa inuiiunes comprobarunt ? Necdixit :

« Indigni cslis ; » sed, « Indlgnos vos judicatis, » ut non

onerosus sermo essct. « Eccc convertimur ad Gentes :

t SIc enim prascepit nobls Dominus : Posui te in lucem

» Gcntium , ut sis in salulem usque ad exlremum terrae ^. »

Ut enim Gentes haec audientes non contrislarentur,quasi

ex illorum studlo bona ipsse non assequerentur , adducit

propheliam dlcens : « Dedi te in lucem Gentlum , ut sis in

» salutem usquc adexlremum terrae. Audlentes autem Gcr-

»tes. » Hoc illos alacrlores reddebat, quod IIs illi frueren-

tur, qulbus alli frui debebant. Judaeos autem hoc magis

mordebat. « Audicntes autem, inqult, Gentes, gavisae sunt

» et glorlficabant verbum Domlni. Et credidcrunt quotquot

» erant praeordlnati in vitam aeternam '. » Hoc est,praefi-

iiili a Deo. Vlde quomodo ostendlt utlHtatis celerllatera.

« Dissemlnabatur autem verbum Domini pcr universam

«rciiionem *; id est, divul";abatur. Ac si dlceret : « Nonconlentl zelo , opera etlam addlderunt. » Vide quomodo

pulsi et zelo incensi , alla magna efTicIunt. Scse namque

appararunt, ut Hberlus agerent, et ad Gentes venlrent. Et

audi quomodo. « Constanter agentcs Paulus et Barnabas

» dlxerunt : Vobls oporlebat prlmum loqul verbum Dei.

»Sed quia repeHitis Illud, ecce convertimur ad Gentes. »

Scd vide in hac fiducia servatum modum, et jure quidem.

Nam si Petrus sese defendebat; multo magls hi defcnsione

» Acl. XIII, 46. — » Ibid. 4/» el I-*ai. xlix, 6.-5 Act. xiii, 48. —< Ibid. 49.




opus habebant , ncmine ipsos istuc vocante. Ciim dixit au-

iem « Primum , » ostcndit illis etiam praedicari oportuissc,

et cum dixit; « Necessarium , » arguit ipsiseliam nccessa-

rium fuissc, « Sed quoniam rcpellitis. » Non dixlt ; « Vae

vobis ; » neque , « Puniemini ; » scd , « Convcrtimur ad

» Gcnlcs. » Vides-ne quanta moderationc plena sit fiducia

illa? « Judaei autcm concitaverunt muJicrcs rcligiosas ct

»honestas, ct primos clvitatis : ct excitaverunt pcrsccutio-

» nem in Paukim et Barnabam : et cjecerunt eos de finlbus

» suis *. » Vides-nc quantum profecerintqui adversabantur

praedlcationi : in quantam impudcntiam illas adduxcrlnt ?

« At illi, excusso pulvere pedum in cos, vcncrunt Ico-

» nium ^. » Hic terribile ilkid feccrunt quod jusserat Chris-

tus diccns : « Et si quis vos non reccperlt , egressi excutite

wpulverem pcdum vcslrorum \ » lUi vcro non temcre

hoc fccerunt ; sed postquam cjccti sunt ab ilks. Caetcrum

•neque hoc Disclpuks nocuit , sed magls pcrsevcrarunt in

verbo. Idco hoc dcclarans adj*cit. « Disclpuk autem re-

wplcbaniur gaudio, ct Spiritu sancto\ » Magisiri namquc

airumna , DiscJpuIi fiduciam non iollit , scd alacriorcm

illum reddit. « Factum est autem Iconii ut simul introirent

» in synagogam Judoeorum , et loquerentur , ita ui crcde-

» rent Judaeorum et Graecorum copiosa multitudo^.

» Rur-sumin synagogas introeunt. Vide quomodo non iimidiores

elTecti sint, cum dixissent : « Convcrtimur adGcntes. » Ex

abundanii tamen illls excusationcm toUunt ; « Ita ut cre-

/»dcrcnt, inquit, Judaeorum et Graecorum copiosa multi-

-»tudo. » Verisimile est enim illos etiam Groecis praedi-

casse. « Qui vero increduli fuerunt Judaei, suscitavermit

»et ad iracundiam concitavermit animas Geniium adver-

.»sus fratres '. » Simul ergo etiam Gentes excitarunt.,

» Act. Tciii,.5o. — * lbid.il. — ' Malth. x, i^ ; Marc. vi , i3, et.Luc.

IX , 5. — < Act. XIII, 5a. — ^ Id. xiv, i4. — * Ibid. a. .{..;



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXX. S^J

<juasinon satis essent ipsi. Cur igitur istinc non exierunt?

Quianon pellebantur : sed tantum impugnabanlur. « Multo

» igitur tempore demorati sunt fiducialiler agentcs in Do-

» niino , testimonium perhibente verbo gratias ipsius , dante

» signa et prodigia fieri per manus eorum *. » Hoc fiduciam

addebat ; imo fiduciam addebat ipsorum alacritas. Ideo

namque rarius signarfaciebant. Quod autem auditores crc=

derent, inter signa rcputandum : aliquid enim operabatur

diccndi libertas. « Divlsa est autem multitudo civitatis :

»quidam erant cum Judaeis, quidam cum Apostolis \ »

Non parum addit ad occasionem quod scindantur. Hoc

erat quod dicebat Cbi istus : « Non veni pacem mittere

»«ed gladium ^ Cum autem factus csset impetus gentillum

»et Judaeorum cum principibus suis, ut contumeliis afli-

» cerent et lapidarent eos, intelligenles confugerunt ad ci-

» vitates, quae circumerant Lycaoniae , Lystran et Derben

X ct universam in circuitu regionem , et ibi evangelizantes

»erant ''. »

H. Rursum quasi data opcra extendere volentes prae-

dicalionem, postquam augmentum accepit, iterum illi

pelluntur. \ ide ubique persecutioues magna operari bona,

et persequentes vinci, pulsos vero splendidos effici. Nam

ut venit Lystram , miraculum magnum patravit , erecto

claudo , et magna voce. Quomodo autem , audi. « Et qui-

»dam vir Lystris infirmus pedibus sedebat, claudus ex

«utero matris suae,qui nunquam ambulaverat. Hic audi-

» vit Paulum loquentem : qui intuitus eum , et videns quia

» fidem haberet ut salvus fieret, dixit magna voce : Surge

j)super pedes tuos rectus. Et exilivit, et ambulabat \ »

Cur magna voce ? Ut turbae crederent. Vide autem : dili-

genter attendebat dictis Pauli : hoc enim ^ibi vult illud ,

».Act. XIV, 3. — » Ibid. 4. -- 5 Mallh. x, 34. — 4 Acl.xiv, 5, 6. —5 Ibid. 7-9.




« Aiidivit. » Yidcs-nephilosopliiam? nihilex clandicalione

lacsns in andicndi stndio. « Qni intnitns enm , videns qnod

» fidem haherct nt salvns ficrct. »

Jam cx proposito allec-

tus erat : etsi in ahis conlrarinm factnm sit. Gnm cnim

prins corpora curaverant , tnnc animas cnrabant. Ilic vero

non sic cnratns cst. Yidelur inilii Paulns ad animam res-

pcxisse. « Et exillvit , inquit , ct ambulabat. » Pcrfectaj sa •

nitatis signnm erat qnod ambnlaret, « Turboe aulem cnm

»vidissent qnod fcccrat Panlus, Icvavcrunt vocem suam

«lycaonice dicentes : Dii similcs facti hominibns descen-

» dcrunt ad nos. Et vocabant Barnabam Jovcm , Paulum

» vero Mercnrium : quoniam ipse erat dux verbi. Sacerdos

» quoque Jovis, qui crat antc civitatcm illorum, tauros et co-

» ronas ante januas afrercns , cnm popnlis volebat sacrifi-

»carc*. » Scd hoc nondum erat manifcslum : sua cuim

voce loqucbantur diccntes : « Dii similcs facli hominibus

» dcscenderunt ad nos. » Ideo nlhil illis dicebant. Cum aa-

lcm coronas vidcrunt, tnnc cgrcssi sciderunt vestimcnta

sua. « Qnod nbi andierunt apostoli Barnabas et Paulus

wconscissis vestibns snis cxilicrunt in turbam clamantes,

»et dicenlcs : Viri, quid hoc fLicilis? et nos simllllcr ut vos

»passibilcs sumus homines ^ » \ idc illos nbiqnc a gloriac

studio mundos:

non modo non dcsidcranlcs , scd obla-

tam depellentes : ut et Pelrns dlcebat: « Quid nos inluc-

»mini, qnasi propria virtntc vcl pietatc fcccrlmns hunc

» ambulare ' ? » Hi quoque idlpsum dicnnt. Joseph ctiam

diccbat de somniis : « Nonne a Deo manifeslalio cornm ^ ?»

Et pcrinde Daniel : « Et inihi non in sapiontia ,quac

» in me est , revelatnm esl \ » Et Paulus hoc ubique

dicit, ut hoc loco : « Et ad h.TC qnis sufiicit ? » et rur-

snm : « Non qnod sullicientcs simns a nobis ipsis cogi-

» Acl. XIV, 1012. — » Ibid. i3, if. — ' I<1. nr, 12.

' Dcin. II, 3o.

4 Gen. XL, S. —



IIS' ACTA APOSTOLORUAI. IIOM. XXX. 3^9

» tarc,quasi cx nobis ; secl sitfficienlla nostra ex Deo esl *.»

Sed supeilora rcpetamus. Non sine causa turba^ ipsis ha3-

serunt. Sed quomodo ? Rogabant ut ipsis cadcm ilcruni

loquercntur , et opcribus studium dcclarabant. \ide uLi-

que rogantes , nec simplicitcr recipientes , vel adulantcs.

Ideo diccbat : « Qui coUoqucntcs cil^n eis, persuadebant

»eis permanere in gralia Dei. » Cur non antea contradi-

cebant ? Quia interim monilorcs quicscebant. Yidcs-nc

ubiquc illos ex passione movcri ? iNec modo contradicc-

bant , sed cliam blasphcmabant. MaHlIa enim nusquam

gradum sistit. Sed vidcdiccndi hbcrtatcm. «\obis, inquit,

Moportebat primum loqui vcrbum : quia vero repelhtis ii-

»lud. » rsihil contumchose dictum. Quod ctiam in Pro-

phetis ficbat : « Neloquamini, inquit. loquchi. Quia vcro

))repuhslis ihud, » inquit, non nos. Non enim in nos con-

tumeha vestra vertitur. Nequis cnim ex pietate putet iihid

esse, « Indignos vos judicatis, » idco prius dixit : « Pic-

)jpeihlis iliud; » et tunc addit , « Convertimurad gentcs. »

Muita pienum mansuetudinc dictum. Non dixlt: «Dcrchn-

qiumus vos , » ostcndens posse adiiuc ihos convcrli. Et iioc

noii propter vestram contumciiam factum cst : ita cnim

praeceptum est nobis. Oportebat quidcm gcntes audire,

verum hoc non a nobis, scd a vobis factum cst, quod a

nobis fieri oporlebat. « Sic enim, inquil, pra^cepit nobis

» Dominus : Posui te in iucem genlium , ut sis in salutem ;

id est, in cognilionem quae sit ad salutem, non simpllcitcr

gentium, sed omnium gentium. IIoc enim significat, cuin

dixit : « Quotquot erant prceordinali in vitam reternam. »

Et hoc indicium est iiios secundum voluntatem Dei assumi.

Ordinati dicit, ut ostendat id non per necessitatem fieri.

« Quos enim praescivit , inquit, et praed<3stinavit ^ » Non

jam in civitate dispersi erant; sed eliam in regione. Au-

' ^ Cor. 111, 5. — » Rom. viii, 29.




dientes enim Gentiles , et ipsi paiilopost accesserunt.

« Judc-ei vero concitarunt mulieres religiosas, et persecu-

)) tionem excitavcre. » Perpende eos rerum a mulicribus

gestarum auctores esse. « Etejecerunt eos a finibus suis;

non ab urbc tantum , sed ct a regione tota. Deinde hoc

tcrribilius est : « Discipuli auteni , inquit, replcti sunt gau-

»dio et Spiritu sancto. » \idisti-ne naturam Evangelii

virtulem habcntem multam ? « Ad iracundiam concitave-

»runt, inqiiit, animas genlium adversus fratres; » idest,

cahmmiati sunt Apostolos, der millibus eos accusarunt, et

illos simplices maligne affeccrunt.

III. Et vide quomodo ubique totumDeo referat. «Multo

«tempore, inquit, demorati sunt, fiduciahter agcntes in

»Domino, testimonium perhibente verbo gratiae ipsius. »

]Ne quid hic imminutum putes. Cum enim dicerent : «Qui

» testimonium dedit sub Pontio Pilato, » tunc fiducia osten-

debatur. Hic autem de populo loquitur. Non expectarunt

i"-itur, sed viderunt impctnm. «Et confugerunt ad civitates

» Lycaoniae, Lystram et Derben et universam in circuitu

» reglonem, » Ubi furorem suum exercere hcebat ilhs. Ita-

que in regiones pergcbant, nec tantum in urbibus versa-

bantur. Yide quoquc gentium simphcitatem, et Judaeorum

nequitlam. Opcribus declarabant gentlles se dignos esse

qui audirent : sicque illos ob sola signa honorabant. AHi

ut deos colebant; ahi utperniciosos pehebant. Et ahi qui-

dem non modo praedicationi non obsistebant, sed etiam

dicebant : « Dii hominibus similes facti descenderunt ad

7> nos ; » Judaei vero scandahzabantur. « Et vocabant, inquit,

» Barnabam Jovem, Pauhim vero Mercfnrium. » Opinor as-

pectu vcnerabilem fuissc Barnabam. Non parva haec tenta-

tio ex immoderato studio prodiit. Verumetiam hinc Apos-

tolorum virtns ostenditur. Et vide quomodo omnia ubique^

Deo referant. llos et nos imitemur, nibil nostrom esse-



IN ACTA APOSTOLORUxM. HOM. XXX. 35 1

polemus : qaandoquidem ne ipsa quidem fides noslra est,

sed magis Dci : audi Paulum dicentem : «Et lioc non ex

«nobis, Dei donum*. »Ne itaque altum sapiamus, nec in-

'

flemur, cum homines simus, terra et cinis, fumus et um-

Lra. Dic enim mihi, cur altum sapis? Elecmosynam de-

disti et pecunias efrudisti ? Et quid hoc ? Cogita si noluisset

te Deus divitem facere : cogita eos qui inopia premuntur.

Imo cogita quot ipsa corpora impenderunt, et postquam

innumera erogaverant, se ipsos miseros dixerunt. Tu pron-

ter te ipsum dedisti, Christum propter te : tu quod debe-

bas reddidisti, Christus nihil tibi debebat. Yide quani

incertum sit futurum, et ne altum sapias, sed time : ne

\irtutem ex arrogantia minuas. Vis vere magnum quidpiam

facere : ne unquam praesumas tanquam de magnis opcri-

bus. At virgo es? Verum illae quoque virgines erant, et

propter crudeHtatem et inhumanitatem nihil profuit ipsis

virglnitas. Nihil humihtati par : hiec mater est, radix, nu-

trix, fulcimentum, et vinculum bonorum. Sine iUa abomi-

nandi , exccrandi et impuri sumus. Esto enlm quis, si pla-

cet, qui mortuos suscitet, claudos erigat, leprosos mundct

cum arrogantia : nihil hoc impurius, nihU magls impium,

nihil scelestlus. Ndiil tul ipsius esse reputa. Facuhatem

verbi et doctrinae gratiam habes? ne ideo te putes phis

quam ahos habere. Ideo maxime te humihari oportet;,

quia plurlbus dignatus es donis. Gui enim phis dimitlitur,

plus dihget^ Itaque humihari te oportet, quia, ahis prae-

termlssis, tibi annuit Deus. Hac de causa time. Saepe enim

hoc tibi perniciei causa est, nisi vigilaveris. Cur altum

sapis? Quia verbis doces? sed facile est philosophari ver-

bis : doce me per vitam tuam : haec est optima doctrina,

Dicis modestia opus esse, et hac de re longum texis sermo-

nem, atque oratoria sine obice verba profundis ? At melior

» Ephes. II, 8. — » Luc. vii, 47.




te est llle, dlcct qiiispiam, qui hoc operibiis mc docet.

Non cnim ila insinnari solcnt animis disciplinae vcrbis, ut

opcribus. Nam nisi opcra habcas, non modo non prodes

verbis, scd cliam magis noces. Melius est tacere. Quare ?

Quia rcm mihi impossibilcm proponis. Cogito cnim, si tu

qui ha3C dicis, non facis, muUo magis me venia dignum

esse, qui nihil dico. Idco ait Propheta : «Pcccatori autcm

» dixit Dcus : Qnare tu enarras justitias mcas*?»

enim hoc nocumcnlum est, cum quis rcctc docens vcrbls,

doclrinam factis impugnat. IIoc multorum in Ecclcsiis

fuit causa malorum. Proplcrca ignoscite, qua^so, quod

sermo hac in rc longlus cxcurrat. Mulli mulla faciunt, ut

m mcdio stanlcs longum profcrant sermoncm : et sl plau-

sum muUiludlnis asscquantur, pcrinde gaudcnt ac si rcgnum

obtlnulssent : si vero cum silcnllo diccndi finem faclant,

o-ehenna ipsis gravius et onerosius est tale silentium. HocEcclcsias subverlit, quod vos non quocratis verba compunc-

tionis; sed qux oblcclcnt, et sono et verborum composi-

lione, acsi cantorcsct cllharcedosaudirctis. Etnosfrlgidcac

mlsere vcstros afTcclus scquimur, quos cxclndcrc oportcret.

IV. Idlpsumque facimus, ac si patcr molH pucro, etsi

infirmr.nli, frigidam placcnlam , et quae solum obleclant

porrl^-al; ullUum vcro nullam curam habeat. Dcinde a

medicis objurgatus, ad excusalloncm dicat : «Quid faciam ?

9 Flcntcm pucrum fcrre nequco. » Miser, infellxet prodltor.

Neque enim hunc palrem dixerim. Quam mclius essct, II-

lum parvo tcmporc tristilia affcctum, pcrfcctne sanltati

reslltucrc, quam tcmporancam gratlarn perpetui moeroris

causam faccrc!IIoc ct nos facimus, dum clcganlcm oratlo-

ncm frustra quierimus, harmoniamquc, ut placcamus, non

ut proslmus; ut admirationi habcamur, non ut doccamus;

ut oblcclcmus, non ut compungamus; ut cum plausu et

« Psal. xLix, i6.



IN ACTA APOSTOLORUAf. IIOM. XXX. 353

laudibiis dlscedamiis, non ut morcs componamus. Credite

mihi, non abs rc dicenli, cum praedicans laudibus excipJor,

illo quldem temporc humanum quid palior. Cur enim vera

non dixerim ? ketor et effundor ; ubi vero domum reversus,

cogito plaudentcs nullum exccpisse fructum ; scd si quid

uliHtalis accipiendum erat, illud ex plausu et hnudibus

periisse, discrucior et ingemisco , lacrymor, ac si omnia

frustra dixerim ita affectus ; mihique ipsi dlco : quce mihi

ex sudoribus utilitas, cum auditores nihil ex verbis meis

utihtatis perclpere vohierint? Sa3peque cogitavi lcgem

profcrre plausus prohibentem, etpersuadere vobis ut cum

silentio audiatis, et cum deccnti modestia. Sed sustinete,

cjuaeso, et credite mihi : ac si placet, hanc flrmemus legem

ne cui auditorum hceat loquentcm plausibus intcrpcllare;

sed si admirari vohicrlt, silens admiretur : nemo prohlbe-

Lit; omnls cura, omne studium sit, ut dicta excipiantur.

Quare applausistis ? Hac de re lcgem pono : vos vero ne

audire quidem su^^.llnetls. Id multorum causa bonorum

erit, phllosophicTeque discipHna. Extcrni philosophi disse-

rebant, neminc unquam phaudentc; et Aposloli concio-

nabantur, neque uspiam legitur ipsos loqucntes ab au-

ditoribus fulsse plausu interpellatos. Magnum hoc nobis

lucrum erit : sed stabiHus ilhid, et cum silentio omnes

audiamus, omniaque dicamus. Etiamsi post plausum dis-

cederemus, quse audivimus rctlnentes, neque sic etiam

utihs k\us esset. Verum non ulterius disquiram, ne quls

me ruslicltalls accusct. Quia vero nihil hinc lucri, imo

polius danmum, solvamus impedlmentum, anlm.e sahus

illos tollamus cxcindanuisque. Christus in mon(e concic*

natus est; et nemo quidpiam dixlt, donec fidcm dicendi

fecit. Nihil damni faclo ils qui pkmdere vcllent, imo id

efficio utmagis admlrcntur. MuUo mclins cst cum silentio

audicnlcm, in mcnle et nicmoria omni temporc plau-

LXXXI, 23




êre, domi, in foro; quam amissis omnibiis domum re-

dire vacuum, nullain habentem plausuum causam. Quo-

i«iodo enim non ridiculus erit auditor? quomodo nonadulator ct irrisor putabitur, qui rectc locutum esse doc-

torem dcclarat, nec quid dixerit proferre potest ? Hoc adu-

lationis cst. iNam ei qui cilharoedos et tragêdos audit, id

jurc accidit, utpote qui nesciat similia proferre. Lbi aulcm

nec cantns nec modulatio adcst, sed sententiiE sohim et

ixhiiosophiai virtus, quoe cuivis diccre et enuntiare facilc

cst,- quomodo non dignus objurgationc est, qui ne causam

quideni dicere potest cur concionantem laudaverit. Nihil

ila decet Ecclesiam, ut silentium et modcslia. TumuUus ad

tjôatra pertinet, ad bahiea, ad pompas, ad forum. Lbi

\cro tahum dogmatumdoctrina est, ibi tranquiUitas, quics,

pbilosophia et portus magnus essc dcbet. Hoec, oro et ob-

secro, omnes sciatis. Omnes circum modos exploro, quibus

potcro vestris prodcsse animabus. Non cxiguus ille mihi

aiodus videtur, qui non vobis tantum, «ed etiam mihi pro-

dcrit. rSon sinct nos prosterni, ncque laudes et glorlam

amare, neque oblectantia kK|ui, sed utiha : neque in com-

posilione et eleganlia dictorum, sed in vi sensuuin omni

teinporis momento versari. lugredcre in pictoris ofTicinam,

et iihc niultum obscrvabis silentium. Et hlc etiam esto.

Kam liic quoque rcgias pingiinus imagines, et nullam pri-

Tati hominis, ob coloris virlutem. Quid hoc est?Rursum

plauditis? Annon facilis res videtur, hocque non ex natura,

sed ex consueludine nondum faccre didicisse? Stilus crgo

* Bobis est lingua, artifex Spirilus sanctus. Dic mllii : in

inystcriis an tumultus an turbatio est? Cimi baptizamur,

cum alia omnia fucimus, annon quies et silentium omnia

detinent? Ha^c in coilo pulchritudo dispcrsa est. Idco apud

gentiics malcaudimus, quasi ad ostcntatloncm et ambiluin

omnia faciamus. Scd si lioc coliibcatur, ctiam primarum



IN ACTA. AP0ST0L01\UM. HOM. XXXI. 355

sedium amor extingiietur. Sufficit, si quis laudes amat, si

post concionem illas assequatur, cum fructus colliget.

Rogo hanc firmemus legem ; ut cum omnia secundum Dei

placitum fecerimus, ejus clementia dignemur, gratia et

miserationibus unigeniti ejus Domini nostri Jesu Christi,

cum quo Patri et Spiritui sancto gloria, imperium, lionor,

nunc et semper, et in sa^cula sneculorum. Amen.

*\%VVVtVVV\\VVVVV-VVVVVVVvV\VVVVVVV.\'VVVVV'\'VVVV\V\V\\V\\VV\VVXV\VVVVvWV\\VXVi!»VWV\VWVWvW

HOMILU XXXI.

CAPLT XIV.

His auditis, apostoliBarnabas etPauhis, conscissis vcstibus

suis, exiheruot in turbam clamantes; et dicentes : Viri,

quid haec facitis? Nos similes vobis passibiles sumiis ho-

mines, annuntiantes vobis ab hisvanisconverti ad Deum

vivura, qui fecit ccehmiet terram, et mare, et omnia quae

in eis sunt*.

I.

Vide Apostolos omnia cum vehementia llicienles.

Sciderunt vestes, cxiHerunt, clamarunt; qua? fiebant om-

nia cx affectu aversantes , et hictus slgna dantcs. Luctus

quippe vere erat, hictus non consoLibihs, siquidem vohiis-

sent pro diis haberi, et idololatriam inducerc, quam solu-

ium venerant. Illud porro erat diaboH machinamentum.

At ilhnon quiescunt; scd quid?« Nos similes vobis passi-

7» biles sumus homines, » inquiimt. Statim ab initio malum

subverterunt. Non dixerunt simpliciter, « Homines; wsed,

« SicRt vos. » Deinde ne viderentur deos venerari , audi

quid adjiciant. « Annuntiantcs vobis ab his vanis converti

» Aci. xiY, i3, 14.

!a3.



356 S. JO. CURYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

))ad Deum vivnm, qui fecit coclum et teiTain, et mare, et

)) omnia quoe iii cis sunt. )) Observa iilos nunquam memo-

rare Prophetas, nequc dicere, qua de causa, cum sit onj-

nium crcator, gentes reliquit suis frui lcglbus? « Qui in

»praetcrilis generationlbus dimisit omnes gentcs irc vias

»suas*. )) Quod dimiserit, dicit; cur autem dimiserit, non

addit; inlerim in eo quod urgebat subsistit : Christi no-

mcn nusquam ponens. « Et quidem non sine testimonio

» semctipsum reliquit, bcncfaciens de ccelo , nobis dans^

«pluvias, et tcmpora fructifera, implens cibo et Irctitia

» corda noslra^. » ^ide, non vult accusationcm corum au-

gerc; sed poiius docct illos ut omnia ad Deum referant.

Didiccrant enim non ita studendum cssc aliquid Deo d!g-

num dicere, ut auditoribus utile quid profcrrc. \ ide quo-

modo latenter accusationem ingerat. Etenim si hoc facie-

bat , oportebat plecti eos , qui tot bonis fruentcs , ipsuni

non ut nulritorem agnoscebant. A erum non palam dicit,

sed subindicat. « De coelo nobis, inquit, dans phivias. »Sic

et David dicebat : «A fructu frumcnti, vini et olei sui mul-

»tiplicati sunt^ »Et sa?pe de creatione disserens, hoc iii

medium adducit. Jeremias autemprimo creationem, deinde

providentiam phiviarum dicit; itaque indc edoctus ait :

a Implens cibo et loetitia'. )) Cura hberahtate ahmentum;

Dcc modo ad frugahtatem et usum. « Et hciec dicentes vix

))sedaverunt turbas, nc sibi immolarent^ » Et in hoc

maxime admirationi fuerunt. Vides-ne cos satis habuisse,

quod insaniam illam avertisscnt? « Supervenerunt autem

» ab Antlochia et Iconlo Juda?i : et persuasis turbis , lapl-

»dantesqac Pauluin, traxerunt extra civitatcm, cxistiman-

» tes eum mortuum esse^ »\ere dlaboli filii : non in civi-

tatibus modo suis, sed exlra illas hoc faciebant, et tanto

» Act. XIV, i5. — » Ibii!, 16. — ' P>a!. iv, 7. — < Jerem. v, 7\.~

« Act. xiVj 17, — c ibid. iS.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXI. 35^

studio curabant pricdicatlonem de medio tollerc, quanto

Aposloli illam firmare conabantur. « Et persuasis , inquit,

» turbis, lapidatum Paulum traxerunt extra civitatem. » HicMupletur illud : « Suflicit tibi gratia mea ; nam virlus mea

))in infirmiiate perficilur*. » Majus hoc erat, quam clau-

dum erigere. Gentiles quidem ut deos habebant; hi vero

persuadcntes turbis traxerunt ilhim, neque enlm vcrisimile

est omnes In eorum admlratione fulsse. Et vide, in eadem

ipsa civitale, in qua sic in admiratione fuermit, gravia pa-

tiuntur. Et hoc quoque videnlibus proderat. Quod aulcni

hac de causa patl permllteretur, audi illum hoc ipsum c!e-

clarantem. « Ne quis me exlstlmet supra id quod videt in

»me, aut ahquld audit ex me^ Circumdanilbus auteni

»eum Discipuhs, surgens Intravlt civitatem^ » Vides-ne

alacritatem? Vldes-ne desiderium fervens et accensum? In

eamdem rursus intravlt civitatem;utostenderetur Ipsum,

sicubi recessit, Id fecisse quod vellct verbum inserere, et

quod non oporteret furorem illorum succenderc. ILtc nou

minus quam signa conspicuos ilios reddebant, et majus

gaudium pariebant. Nusquam vero diclt ipsos reversos esse

gaudentes quod slgna fecissent ; scd quod dlgni habiti fuis-

sent pro nomlne ejus contumellam patl'' : nam 'et hoc a

Christo edocli fuerant dlcente : « Nolite gaudere qula dae-

»monia vobis subjlcluntur^ » Verum enlm ac sincerimi

gaudlum hoc est, aliquid pati pro Christo. Deindc in ci-

vitaies illas omnes venerunt, In qulbus periclltail fuerant.

n Et postera die profectus est cum Barnaba in Derben.

» Cumque evangellzassent civitati illi, ^t docuissent mul-

»tos, reversi sunt Lystram et Iconlum ct Aniiochiam, con-

-»firmantes anlmas Discipulorum, exhortantcsque ut per-

' 1 Cor. XII, 9. — «2 Ibid. 6. — ' Act. xiv, 19. — < IJ. v, 4i. —• Luc. X, 20.



358 S. JO. CHRYSOSTOMI AnCHIRPI5C0PI C. P.

a manerenl ia fide, et quod per multas tribulationcs opoiiet

»nosinlrare in regmmi Dei*. »

II. Hoc dicchant, hoc monstrabant, « Confirmantes, in-

»quit, animas Discipnlorum. » Ita confirmati sunt, imo-

sunt appositi. Prncdicabant ergo ne in oflcndiculum cade-

rent. Et qnasi dc industria hoc fit, non tantum pcr Apos-

tolos, sed eliam per Discipulos; ut discantslatim ab initio,

et proedicationis \im, et ipsos eliam oportcre talia pati; ut

fortiler stcnt, non modo ad signa inhiantes, sed multo

snagis ad tcntationes. Ideo et ipse dicebat. « Idem ccrta-

» men habentes, quale et vidistis in me, et exaudistis \ » Per-

secutiones frequentes erant : ubique bella, pugnnp, lapida-

tiones. Qnahs adhortatio ? Quomodo persuadebant , dum

in principio Iribulationcs dicercnt? Deinde et aha conso-

latio. « Et cum ordinassent ilHs per singulas ecclesias pres-

wbyteros, et orassenl cum jejuniis, commendaverunt eos

))Domino, in queni credidernnt^ » \idisti-ne fervorcm

Pauh?« Cum orassent, inquit, cum jejuniis, commendaTe-

» runt eos Domino. » A ide; cum jejuniis ordinationes. Rur-

sus jejunium, purgalio animarum nostrarnm. « Transeim-

wlesque Pisidiam, venerunl in Pamphyriam , et loquentes

»\'erbum in Perge, dcscenderunt in Attaham^. «jNam ne

Discipulorum animi conciderent , quod ihi qui dii existi-

mati liierant , taha patcrentur , ingi^ssi sunt ad iHos, et

ahocuti sunt eos. Et vide;prius in Dcrbcn exit , dans iUis

respirandi locum a furore, et tunc rnrsus venit Lystram

Iconium et Antiochlam : furentibus ihis cedens , sedatos

vero adiens. Vides cos non omnia per gratiam, sed etiam

per proprium studium administrasse. « Et inde navigave-

Drunt Antiochiam : unde erant traditl gratine Dei, in opns

» quod compleverunt^. » Cur rursus Antiochiam veniunt ?

* Acl. XIV, 20, 31. — a Pliilip. I, 00.— ' Acl. XIV, 22.— < Ibid. aS» a4»

— • Ibid. a5.



IN ACTl APOJJTOLOnUM. mW. XXXI. 35^^

Ut annnntlent ea quae iilic facla snnl. Alioqnin vero hiac

magna res adniinistratur. Oportebat enim jam cnm fidu-

cia pr.-edicare gentiLns. Veniunt ergo hrec nuntiatnri, ut

scire possint ; et tunc providetur, ut veniant ii qui prohi-

Lebant ciun genliLus versari; ut deinde magnam ex Jcro>

solymis fiduciam adepti, fidenter abirent. Vel aliter, os~

tcndit eorum mores non arrogantiam sapere. Veniunt enim

ut et fiduciam suam exhiLeant,quod aLsque iUis prcTcdi-

cassent gentiLus, et oLedicntiam,quod ad illos rcm refe

rant. Neque cnim quod taha fecissent arrogantcr egerunt,

« Lnde erant traditi, inquit, gratia; Dci : » etiamque Spi

ritus dixerat; sed ea quae sunt Spiritus, scieLat esse Fiiii.

Lna enim pcteslas, sicnt natura Fiiii et Spiritus est una,

(t Gum aulem vcnissent et congregassent Ecclesiam, retu-

» lerunt quanta fecisset Deus cum illis : et quia aperuisset

BgentiLus ostium fidei. Commorati sunt autem illic non»parvo tempore cum Discipulis*. » Jurc quidem : cum

magna cnim civitas esset, doctoriLus opus haheLat. Jam

superiora repetamus. Ipso spcctaculo terrnerunt illos scin"

dentes vestimenta sua. Hoc et Jesus Nave fccit in populi

clade. Ne ergo putcs lioc iliis et illorum statu indlgnuoi

esse : neque enim aliler cohiLuissent tantum inipelum ,

non aliter incendium extinxisscnt. Cum ergo opus fuerit

talibus : ne recusemus agere. Si ergo sic agentes vix sua-

serunt illis , si non hoc fecissent, quid non futurum erat?

Nam si hoc non fecissent, putalum fuisset i!los altum sa-

pere et honorem amhire. Et perpcnde sermonem in tali

increpatione moderatum, admiratione simnl et stupore

pknum. Hoc maximeilios

cohiLuit , quoddicerent : «

Et>nos similes voLis homines passiLiles sumus, annuntian-

» tes voLis aL his vaBis conveiHi ad Deum, » ac si diccrent

• HominesquidemsoEDus, his autem majores : haecquippc

» Acl. XIV, a6, 27,



36o S. JO. CIIRYSOSTOMI AriCHIEPISCOPI c. P.

mortua sunt. »\idc illos non confutanlcsmodo, sed eiiam

docentes, ct iiiihil de invisibilibus loquentes. « Qui fecit,

» inquit , ccelum et tcrram , ct mare , ct omnia quae in eis

wsunt. » Tcsles illos dixit annos. insaniam judaicam

Ausi sunt ingrcdi ad populum, sic Apostolos honorantem,

ausi sunt invadere et lapidare Pauhim. Exlra civitalem

autem traxerunt, forsan timentes iUum. « Et orantes, in-

»qult, cum jejuniis commcndavernnt illos Domino. »Et

docucruni jcjunandum esse in ientatlonibus. Non dixorunt

quania ipsi feccrant; scd quania Deus fecisset cum ihis.

Videntur mihi tenlaiiones dicere. Non sine causa, nec ad

quiescendum isiuc venerant; scd Spiritus providcniia

ducii, ut pra:'dicatio genlium firmarclur. Et cur, inquies,

nec in Cypro, nec in Samaria presbytores fccerunt? Quia

haec propc Aposlolos erat, Cyprus vcro propc Anliochiam:

et verbum invalcscebai. Hic vero mulia consolalione opus

habebant, maxime gcntiles, qui multum doceri debcbant.

Veneruni doccnics, quia jure ordinati fuerant a Spiritu.

Et vide fervorcm Pauh. Non interrogat an oporieat loqul

gentibus; scd siaiim loquiiur : ideo dicebat, «Non acquievi

»carm et sangumi . »

III. Maguumvcrcbonumiribuhiilo , ac magnne ct gcnc-

rosfc animae opus. Quoi posiea credideruut, ct nullus iia

fulsItPIia nobis ubique alacritate opus cst , multoque fer-

vore , anlma ad mortem paraia. Aho enim modo non pos-

sumus rcgnum conscqui , nisi per cruccm. Ne deciplamus

nosmelipsos. Si cnim in bello servari nequit,qui dehcia-

tur, pecunils siudet, cauponalur ignavusque csi; muUo ••

mlnus in hoc bello. Annon puialis esse nunc bellum om-

iiium gravlssimum. « Non est nobis, inquit, pugna adver-

»sus sangulncm et carncm^. »Et prandcntibus , et ambu-

lantibus, et lavantibus adest inimicus. Non novit cnim

j^

* Galat. 1, iG. — » Ephes. yi, 12.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXI. 36 1

tempus indiiciariim , nisi somni , imo etiam liinc socpc im-

piignat, et immittit cogitationcs, atque a somniis lascivio-

res eflicit. INos autem , quasi parv a res sit pro qua ipsc

pugnat, non sobrii sumus, neque surgimus, neque rcspi-

cimus multltudinem adversariarum nobis potestatum. Noii

cogitamus hoc ipsum maxlmae infclicilatis esse. Sed tot

conclusi boUis, ac si pax esset, dellciamur. Credite mihi

graviora nunc adsunt, quam quce Pauhis passus est. Tunc

ilhnn Lapidlbus impctlorunt ; nuuc vcrbis impelimur, quas

lapidibus gravlora sunt. Quld ergo faclu opus.^ Id quod ille

fecit. Lapidantes enim se odlo non habuit : sed post quam

illum traxerant, regressus est in civitatem, benefacturus

lis, qui se ita lacserant. Si tu quoque contumehosum, et

te injuste Jsedentem tulerls , lapidatus esse dici potes. Nc

dixeris : « Neminem laesi. » Quem enlm la^sit Pauhis ut lapi-

daretur ? Regnum annuntiabat, ab errore reducebat, adDeum adducebat. HcGC digna suntcoronis, proclamatione,

innumeris bonis, non lapidlbus : et tamen ille contraria

passus est. Hsec quippe splendlda est victoria. « Et traxe-

wrunt eum, inqult. » Te quoque sa^pe trahunt. Sed ne iras-

caris, imo mansuete praedica verbum. Te contumeha aflc-

citPTace et benedlc, si potes, et sic tu quoque prcTedlcasti

verbum , docuisti modestiam et mansuetudinem. MuUos

novi non tam vuhieribus, quam verborum plagis sauciari :

nam ilhid quidem vuhuis corpus suscipit, hoc anima. Sed

ne doleamus, imo dolentes sustineamus. Non videtis pu-

giles, quorum capita vulnerata, dentes excussi , strenue

ferre dolores? Hic vero non opus est stridore et morsu.

Recordare Dominitui,

et pharmacum statim apposuisli:

recordare Pauli. Cogita te,qui percussus es , vicisse ; illum

vero, qui percussit, victumesse, et sic totum curato. Mo-

mentum est : ne tu quoque rapiaris , et totum perfecisli :

ne movearis, et totum extinxisti. Magna consolatio est



5^2 S. Wi CHttlSOSTOMI AB<niIEPlSCOPI C. P.

aliqnicl tepro ChristG pati. Noft pra^dicas sernionem Cidei

scd praedicas sermonem philosophiae. At , inquies,qnanlo

magis ille mansuetum yidebit, tanlo magis instabit. Prop-

terea igitur doles , quod ille tibi mercedem angeat ? At

inulilis est, inqules? Haec pusillanimitatis tuae excusatio

est. Alio modo modo inutlliserit , si te ulciscaris. 8i sciret

Deus illos inutlles Ibre si non te uiciscaris , non hoc prrc-

cepisset; sed dixissct : aTeipsum ulciscere. » Verum noTit

hoc tibi ulilius fore. jNe pone legem divinae contrariam :

illi oblempera. Non es tu melior eo qui feclt nos. Dixit

«Fer conlumellas. » Tu vero dicis : « Contumeliam re-

pcndo , ut non sim inutills. » Tu ergo majorem curam ha-

bes, quam illc? hacc verba ex passione, acerbltate , ct arro-

gantia profieiscuntur, ac contraiia sunt legi Dei. Eliamsr

enim laederent, annon obtemperandum erat? Cum quid-^

piam Deus prcccipit, ne ponamus nos legem contrariam,

«Responsio, inquit, submissa avertit iram*. » Hoc ergo

facil submissa , non contraria. Si tibi prodest, illi quocpie

prodest. Si vero tibi nocet, qui correcturus illum es,

multo naagis illi noeebit. «Medice, cur» te ipsum^ »Mu-

ledixit? tu lauda. Conviciatus est? tu encomiis celebra.

Insidiatus est? bene fac tu : contraria repende, si tan-

dem saluiem ejus curas. Ae ne vells vulnus tuom ulcisci.

At, inquies, saepe patienllam meam expertus, delerlor

evasit?Hoc nonte, sed illum spectat. Vis scire quanta-

passus sitDeus? Aras illius subverterunt , Prophetas occi-

derunt : et omnia pertulit. Anoon poterat fulmen demlt-

tere? Sed post quam Prophctas, quos miserat, occiderunf,

tunc Filiuoi suum misit: quando magis impie agebant,

tajac majus benefici«m contulil. Et t« si quem exaspera-

ttttft videris, tuttc mAgis cede : ille namque furor majori

eget consolatione. Quanto gravioi>em contumeliam fnfert,

» ProT. jfv^, r. — •Lur. iv, a^.



llf ACTA APOSTOLORtM. HOW. XXXI. 363

tanto majori maiisuetudlne opus est : ac sicut fcbrls

quando magis Instat, tunc plus opus habet cedente;

sic et ille qui irascltur. Quando fera magls exasperatur,

tunc omnes fugimus; sic et irato cedamus. Ne putes hoc

honorem esse , alloquin feram honoraremus. Ergo-ne fu-

rentes honoramus, cum dccHnamus? Minlme. Ignomlnia

hoc est ct contumclia , imo non ignomlnla et contumella;

sed misericordla et benlgnltas. Non vides nautas ,quando

vehcmenler fiat ventus,

demitterevcla , ne demergatur

navis ? Equitem non vides cum abrlplt equus , cedentem

nec retlnentem , ne sponte vlres absumat.

IV. Hoc et tu facito. Furor ignis cst, flamma ardens

materia egens. Ne Igni escam suppedites , et clto maUim

extlnguls. Ira non per se vimhabet, nisi alius ipsam alat.

l^illam tu excusationem babes. Ille furore detinetur, nec

sclt quid facit. Tu qui ilhim Intueris, cum in parla inci-

dens, neque hinc sapientior evadls, quam veniam mereris ?

Si in convivium quls veniens in vestibulo quemplam vlde-

ret cbrium indecore agentem, deindeque ipse in parla in-

cideret , nonne post ilhun cbrlus factus minus venia dlgnus

esset? Ita et hlc dicendum. Nc putemus posse ad defensio-

nem dlci : « Non ego coepl. »Hoc contra nos est, qula ne-

que ilhnn videntes , temperaliorcs facti sumus. Qucm-

admodum si quls dlcat : « Ego non prlnius occidi. » Ideo

namque po^na dignus es, qula exemplum videns, non tc

cohlbulsti. Si videres ebrium vomere, dlstrahi, dlrumpi,

oculis torvis respicere , immunditla mensam replere , om-

nes ilhim fugere, deindeque in parla incideres , annon

magis culpandus csses? Tah*s est iracundus. Magis venas

inflat, quam is qui vomit, oculos inflammat, viscera dis-

cerpit, vomit verba illo cibo impuriora , indigcsta omnia

loqultur, nihilque perfectum : non enim sinit ira , sed sicu^

illic saepe immoderati humores stomachum turbantes om-



364 S. JO. CURYSOSTOMI AKCillEPISC 3PI C. P.

uia evacuant; ita ct hic calor niiniiis aiiiaiani conculiens,

non sinit tcgere quaj silerc oporteret ; sctl dicenda ct non

dicenda eirundil, non audientes, sedsemetipsum detur-

pans. Sicut igilur vomentes fuglinus , sic et iratos fugia-

mus. Quid faciemus? Pulvere voniitum tegamus , taccndo

canes voccmus , ut vomitum edant. Scio vos hacc cum

nausea audire. Sed lunc slc vos aflici vclim , cum ilia fieri

vidctis, ncc de re illa obleclari. Immulidior est conlume-

liosus canc revcrlente ad vomilum suum. Si enim post

quam seincl evomuit , ccssaret, non esset cani simiiis : si

vero rursum eadem ipsa evomat, palam cst cum eadem

ipsa comedlsse. Quid illo abominablhus ? Quld impurius

illo ore qui tales mandlt escas? Atqui hoc opus est naturaj,

illud minimc ; imo et hoc et illud conlra naturam est.

Quomodo ? Aon enim secundum naturam cst sine causa

contumcham inferre, sed contra naturam. Igitur niiiil ut

homo loquilur; scd alia ut fera , alia ut furens. Qucmad-

modum ergo corporcus morbus praeter naturam est , sic et

hic morbus. Et quia praiter naturam est, si in illo morctur,

paulalim perit; si secundum naturam moretur, non peri-

bit. Mallem convivari cum hominc lutum edenle, quam

cum taha loqucnte. Annon videlis porcos stercus edentes ?

sic ct istl. Quid enlm foedius verbis quaj loquuntur coulu-

mellosi ? lli curant nihil sanum loqui , nliiil purum ; scd si

quid fcedum, si quid turpe, id agere et cITari. Quodque

gravius est, dum sese deturpant, alios se deturpare pu-

tant. Quod enim sese deturpent, inde llquet. Ne mihi

cnim eos, qui mendacialoquuntur, allcges. Sed sit qua^dam

inslguls meretrix , sive quls alius ex scena ,qui cum alio

pugnam conserat. Ilinc ille ipsi ista loquatur ; hlc rursum

eadem repetat , uter magls contumelia aflicltur? Nam ille

quidem quod penes se habuit audivit; hlc vero quod non

habuit. Itaque iUi nihil acccsslt turpitudinis; huic vcro



IN ACTA APOSTOLORUM. HOXf. XXXI. 365

pliirimum. Scd sint qu.Tclam odita opera,qunc solus ijle

contumeliosus noverit. Deindc, qui ante tacuerat , contu-

mcliam eHerat;sic

idemipse

magis contumelia aflectus

est. Quomodo? Prasco malitias factus, infidelitatis famam

accipit , et omnes subito se incusantes videbit, ac talia

ubique loquentes. Si enim , inquient , homicidii consciu^

erat, omnia enuntiare oportebat. Omnesque iilum quasi ne

homo quidem sit aversanlur, odio habent , feram esse

dicunt immanem : huic vero magis ignoscunt, quam iUi,

Non enimperinde eos, qui vuhiera habent odio habemus,

atque illos qui ea revelare cogunt. Ita et hic contumelia

aliccit , nou illum modo , sed etlam sc ipsum et audientes

communemque hominum naturam, perculsit auditorem :

nihil boni fecit. Ideo dicit Paulus : « Si qnis bonus serrao

» ad a^dificationem ,ut det gratiam audientibus*. «Bona

loquentem habcamus linguam , ut simus desiderabileset

amabiles. ^ erum co usquc malitia^ pervcnerunt omnia , ut

de quibus erubescere oporlerct, de iis plerique glorientur.

Haec plerumque minitantur quidam : «Non poterislinguam

meam ferre. » liccc mulieris verba sunt , vetulag ebrie-e et

indecorae, eorum qui forum frequcntant, lcnonis. Nihil

turpius his verbis, nihil viro indignius, nihil muliebrius,

quam in Ilngua robur habcre , in conviciis altum sapere

ut ii qui in pompis agunl, ut mimi, parasiti, adulatores.

Porci magis, quam homines sunt, qui de talibus glo-

riantur, Cum oporteret tcipsum defoclcre; cum ooorterct,

si quis ea tibi tcstificarctur, tcstimonium fugere quasi ini-

micum ct non virilc. Tu vero prasco contumcliarum es;

sed nihil laedcre poteris cum qui male audit. Quamobrem

rogo, cogitantcs quanta sitnequitia, dc qua et gloriantur

quidam , resipiscamus, emendemus cos qui sic insaniunt :

hos ehmlnemus c civitatc conscssus , linguam ornemus

» Epljes. IV, 29.



366 S. JO. CURYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

noslram, et ab oaini maledicto liberemus , ut possimus a

peccatis purgati, supernam benevolentiam nobis conci-

liare, ct Dei clementia dignari, gralia et miserationibus

Lnigeniti ejus, cum quo Patri et Spiritui sancto gloria

imperium , honor, nunc et semper, ct in saecula saeculo-

rum. Amen.

VVVvX'\VVVWV>'VVVVVvVVVVVVVVVVVVVV«.VVv\VVVVWVVV\VVVVVVV.V*VV\VVVVVVVVVW'V\VVVVVVvVVVVVVWVV*

HOMILTA XXXII.

CAPUT XV.

Morati sunt autem ibi tempu non modicum cum Dis-

cipulis *. Et quidam descendentes de JudtTea, doccbant

fratres : Quia nisi civcumcidamini secundum morem

Moysis, non potestis salvari ^.

I. Vide ubique transitum ad gentes necessario a Judseis

inductum. Antehac accusatus rationem rcddebat, et cxcu-

santis morc omnia loquebatur; id quod sermonem magis

acceptum reddebat. Dcinde Judoeis avcrsantibus, venit ad

gentes. Hlc itcrum videns aliam allercationem, lcgem sta-

tuit. Quia enim, utpote a Deo docti, indiscriminatim ora-

nibus loquebantur, hoc Judccos qui aderant ad zehmi pro-

vocavit. Nec modo circumcisionem docebant , sed etiam

sine illa salutem haberi non posse dicebant. Cui rei con-

traria docere oportebat , nempe si circumcidamini, sahi-

tem conscqui non polestis. Vidcs-nefrequentcs lcnlationcs

intus ct foris. Piccte autcm providetur hoc ficri Paulo prae-

sente : ut contradicat. Non dixit Pauhis :« Quid cnim?

annon sum fide dignus post tot signa ? » scd propter illos

« Act. XIV, aj. — » Id. XV, 1.



IN AGTA APOSTOLORUM. HO\f. XXXII. 36y

morem gessit. Et vide , discunt omnes eaqiiae in gentes facta

erant, etiamque Samaritani, et gaudent. « Facta ergosedl-

» tione et quccstione non minimaPaulo et Barnabae adversus

)»illos, statuerunt ut ascenderentPaulus et Barnabas, et qui-

» dam alii ex illis ad Apostolos et prcsbyteros in Jerusalem

» super hac quaestione. Illi ergo pra^missi ab Ecclesia pertran-

» sibant Pho^nicem et Samariam narrantes conversionem

wgentium : et faciebant gaudium magnum omnibus fratrl-

»bus. Cum autem vcnisscnt Jerosolymam , susceptisunt

»ab Ecclesla, et ab Apostolls et senioribus, annuntlantes

»quanta Deus fecisset cum iHis '. ))\ Ide cum quanta ceco-

nomia res geratur. « Surrexcrunt autem quidam de hoeresi

»Pharisa3orum, qui crediderant, dlcentes : Qula oportct

» eircumcldereeos, prsecipere quoque servare legcm Moysl.

» Conveneruntque ApostoH et seniore's vldere de verbo hoc.

» Cum autemmagna conqulsitlo fieret, surgens Pctrus dlxit

» ad eos : Virl fratres, vos scltis quonlam ab antiquls diebus

»Deus in vobis elegit per os meum audlre gentes verbum

)) Evangelii, ct credere ^. » VldePetrumjam ohm separatum

a negotio et hactenus judaizantem. « ^ os scitis, )) inquit :

forte aderant ex lis qui oHm accusavcrant illum circa Cor-

nehum , et Ingressl sunt cum Illo : Ideo illos adducit tes-

tes. « Ab antlquis diebus elcgit In vobls Deus. »Quid est,

« In vobis? ))vel in Palaestlna, inquit, vcl pracsentlbas vo-

bis. « Per os meum. » Vide quomodo ostendat Dcum per se

locutum, ct nlhil humanum. « Et cordium cof^nitor Dcus

» testlficatus est Ipsis. » Ad spirituale teslimonlum adducit

illos. « Dans iills Splrltum sanctum, slcut et nobls '. » Vide

quomodo ubique gentes excxquat. « Et nlhll dlscernlt Inlcr

» nos et illos , fide purificans corda eorum \ » A fide sola

inquit, eadem consecutl sunt. Et haec Illis monita dantur;

imovero hos docere potest fidc sola esse opus, et uou

» Acl. XV, a-4. — » Ibid. 5-j. — » Ibid. 8. — 4 Ibid. 9.




opcribus velcircumcisioiic. Nequeeniin hcTcdicunt tantum

ut gentium causam agant; sed ctiam illos instituunt ut dis-

cedant a lege. Sed tamen nondum ha3C dicunt. «

Nunc«ergo cur tentatis Deum imponcre jugum super cervices

»DiscIpulorum,quod ncquc patrcs nostri ncque nos por-

» tarc potuimus. Sed pcr gratiam Domini Jcsu crcdimus

» sah ari quemadmodum ct iUi \ » Quid cst illud. « Tcntatis

» Deum ? » Cur non crcditis, inquit, Dco ? Cur tcntatis cum,

quasi non possit fidc scrvare?Itaquc infidehtatis cst legem

iuferrc. Deinde ostendit cam ilhs noii fuisse utilcm : et to-

tum in lcgcm non in illos rcjicit, alque accusationcm suc-

cidit. « Quod non potuimus nos, inquit, ct palrcs noslri

»portarc. Sed per graliam Domini Jesu credimus sahari,

«qucmadmodum ct ilh. «Quanta virlule plena sunt h.tc

verba? qunc Pauhis multis in Epistolaad Romanos dixit, ea-

dcm et hic dicit. « Si enim Abraham, inquit, cx operibus

» justificatus est, habet gloriam, sed non apudDeum ^. »

Yides-ne hoc illos magis insliluere, quam genles defen-

dere?Sed si quidcm absquc uUa occasione h;ec dixisset,

forte non suspcctusesset. Initio autemhinc sumpto, dcinde

sinc mctu loquitur. Et vide quomodo ubique omnia, quac

inimici moverunt , ilfis prosint. Nisi enim ilh movissent,

ha^c dicta non fuisscnt; nec ctiam qurc scquuntur. Hincdiscunt ,

quodctiamsl gcntes adducinohiissent, non tamcn

cssc illas despicicndas. Scd supra dicla explorcmus. « In

>vobis, inquit, elegit, ct ab antiquis dicbus. «Hoc dicit,

ostendens id olim non nunc fuisse. Non parum autcm est

quodcliam Judoiis crcdcnlibushoc avcrtatur. Duobus vero

idquod dicltconfirmatur, ct tcmpore ctloco. «Et quodclc-

» "iV » Bene, sicut in ipsis, non dixit : « Voluit, » sed, « Eic-

» glt. » Undcnam idfiquet ? ASpiritu , inquit. Dcindc ostcn-

dit non graliic lantum, scdeliam virlulis tcslimonium hoc

» Act. \v, 10, u. — * I\om. IV, 2.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOiM. XXXH. 869

illls csse, quod nihil miniis ipsis praebcat. Nihil cnim, in-

quit, disccrnit inter nos et illos : crgo cor nbiqnc qnoeren-

dum. Et opportune dixit : « Cordium cognitor Dcus testi-

»ficalus est ipsis *; » slcnt ct illic. « Tu, Domine , cordinm

.

y> cognitor omnium, ostendc. « Quia enlm hoc ynlt , yide quid

inferat. «Nihil disccrnit inter nos et ipsos. » Cnm illornm

testimonium diccret , tunc magnum illud efriitns est, qnod

Paulus ait : « Neque circumcisio quid valet , neque prcT-

»putium ^. Et ut duos condat in scmetipso. » Ilornm om-

niumseminain concionePetrlhahentur. Etnondixit: «Inlcr

eosqniexcircumcisionc; » sed , intcr nos, idest, Aposlolos.

Dcinde ne videatur contumelia cssc illud, « rNihil, adjicit :

y> Fide purificans corda eorum , » et hinc tohlt snspicionem.

Expurgavit prlmo scrmonem, et tnnc ostendit non malam

legem , sed lilos infirmos esse.

II. \ ide quomodo terribilitcr desinat. Nlhll ex Prophells

loquitur ipsls ; sed. ex praesentlhus rehus,quarum ipsi tes-

tcs erant. Jure et Illi postea testificantur, et sermoncm

rohorant cx ils quae jani facta sunf. Et vide : in Ecclesia

permltlit primo quaestionem moverl, et tunc loqultur. Qula

igitur non memoravlt circumcisos, sed gentcs : illud enini

paulatim inslnuatum, firmius evadchat; illnd vero tentan-

tis erat an possit post legem servare ; vlde quld ficiat. Os-

tendit illos in periculo esse, siquldem Id quod non potult

lex, potuit fides : illa vero cadente, necesse cst Illos in per-

niclem ire. Nec dlxit : « Incredull estis , » quod molestlus

luisset, cum maxime res evicta fulssel. Jerosolvmis i"-Itur

ex gentibus nulli erant , Antlochiac autcm fuisse constat.

Ideo commlgrant, nec modlco tempore Istlc manent. In-

surrcxerunt autem quidam de Pharlsaels, adhuc ambltlonis

morbo laborantes, et volentes slbi haerere eos qui ex o-en-

tibus erant. Atqui et Paulus In lcge doctus erat, neque ta-

» Act. I, 24. — a1 Cor. rn, 19.

Lxxxi. a^



3yO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

men sic erat affectus. Postquam autem inde venerat, jam

dogma accuratius erat. Nam si ii, qui Jerosolymis sunt , ni-

liil hujusmodi proecipiunl, muito minus hi. Vides-ne quot-quot piincipatum non amhiunt, in fide gaudere? Non am-

hitiosne igltur erant narrationcs, neque ad ostentationem,

scd ad detensionem pra?dicationis gentibus factae. Idco ni-

hil dicunt corum qusc cum Judaeis sibi evenerant. Magna

erat pcrtinacia Phariiaeorum, qui etiam post fidem, legem

tuchantur, nec ohtemperahant Apostoiis. Scd vide, quam

mansuele nec cum auctorilate loquantur : h.-cc quippe ama-

hiiia sunt magisque animo infiguntur. A ides-ne nusquain

esse verhorum ostentationem ; sed per rcs ipsas agi et per

Spiritum sanctum? Attamcn cura tot indicia haberent, ad-

huc Vii^iisnete loquuntur; sed vide, non veniunt accusa-

turi cos qui Anliochiae erant: sed illinc itcrum occasioncm

sumunt. Sic mcdilabanlur ahisprcTesse , qui Apostolis nes-

cicntihus reprehensi sunt. Attamen nihil horum illi protu-

lerunt ; at uhi proharunt , tunc vchemcntius scrihunt,

Magnum ccrtc uhiquc honum aequitas : aequilatem dico,

non frigiditatem; aequitatcm, non adulationem. Haec enim

niultum intcr se distant. Nihil Paulum exaspcrahat, nihil

Petrum. Cum hahes demonstrationcs, cur irasceris? An

ut iUas enerves ? Non potest unquam iratus persuaderi.

Etiamheri de ira disseruimus; nihil vetat quominus etiam

hodie : frequens forte horlatio quidpiam cfTicict : iiam

pharmacum vim hahens curandi vuhius, nisi frcqucnter

apponalur, tolum perdit. Ne putctis vos condemnari cx

frequenti hujusmodi oratione; si cnim vos condemnarcm,

non concionarer. Nunc vcro sperantes vos multum hinc

lucraturos esse, haec loquimur Itinam nuUa esset alia con-

cionandi occasio vel cura, quam quomodo vitia noslra

superemus. Quomodo cnim non absurduni fuerit, regibus

in dehciis vivcntibus, ct lanto honore, nihil aliud curai csse



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXII. ^Jl

vel in mensa , vel alio qiiovls tempore, quam quomodo ini-

micos vincere oporteat, et ea dc causa quotidie conventus

agere; duces ac milites allegere, tributa exigere : et in ci-

vilibus rebus has duas tantum res necessarias esse pulare,

utinimicivincantur, et sui in pace degant; nos vcrone pcr

somnium quidem de his tractare; sed quomodo agrum

emamus, quomodo servos, quomodo opes augeamus, quo-

tidie sinc nausea curemus : de rcbus autem nostris et vere

iiostris, nec loqui,nequc alios dicentcsaudirevch*mus?Qua

de re ergo vis disseratur? An do prandio? sed hccc ad co-

quos vcrba pcrtlncnt. An de pccuniis? sed ha3c negolian-

tium sunt, et mercatorum. An dc oedificiis ? sed ha^c archi-

tectorum et latomorum sunt. An de terra ? sed htcc ad

agrlcolas. Nobis vero nulhim aUud est opus, cpiam quo-

modo divitias paremus animae. Nc ergo fastldiosus vobis

sermo sit. Cur enim nulhis accusat medicum quod sem-

per de medicina loquatur , iiequc alios artificcs qu(»d de

arte sua disserant? Si namque vitia nostra sic domitn es-

sent, ut non uUra monitis onus habcrent, jure quis nos

incusarct quod ad ostenlationem loqui vellemus. Imo ne-

quc sic. Nam etiamsi emcndata essent , sic quoque mo-

nendum esset, ne recideremus. Etenim medici non a?"-ros

tantum, scd etiam bcne valentcs alloquuntur, hbrosque

habcnt super ea re , ut et morbos curent, et valetudincm

servent. Itaqiie etsi sani essemus, ncque sic absistere opor-

teret; scd omnia facere ut valetudinem servaremiVs.

III. Cum autem aegroteraus , duplex est verborum ne-

cessitas, tum ut a morl)o liberemur, tum ut liberati, ne

rursum incidamus. Ergo curandi methodum nunc trac-

tamus , ncc de sanitate agltur. Quwiiodo quis malum hoc

yitium excindet, quomodo vehementem sedabitls febrein?

Yideamus unde orta sit, et causam toUamus. Unde oriri

»olet? Ex arrogantia et tumore raulto. Hanc ergo causaui



3j2 S. JO. CHRISOSTO.MI ARCIIIEPISCOPI C. P.

tollamiis , morLusque sublalus erlt. Quld cst arrogantla?

Unclenascllur? Forlc namque jam allud princlplum adirc

periclilamur. Igltur quam scrmo indlcablt vlam , illam se-

quemur, ut malum radicltus evellamus. Lnde ergo oritur

arroganlla? cx eo quod nostra non exploremus; sed de

naturaquldem terrae, etsi agricola} non slmus , curiose in-

quiramus, et de natura plantaium, de natura auri, etsi

mercatores non simus, de vestlmentis , deque omnlbus;

de nobls aulcm , deque natura nostra , ne mlnlmum qui-

dem curamus. Et quis , inquics, ignorat naturam suam?

Multl, et forte ,paucis exceptls, omnes. Et, si placet,

hlnc ducam argumentum. DIc enlm mlhl,quld est bomo?

si quis interroget. Qua in rc dllTcrt a brulls? Quomodo

coirnatus est ccelestlbus? Quld potcst ex homlne fieri? An

poterlsrecte respondere? non quldcm puto. Sicut enlm in

malerla quadam,sic et In homlne, malcria quldem est

homo : potcst autem ficri et Angchis , ct bestia. Annon

vidcbilur exlrancus blc sermo? Alqul socpe Ilhim In Scrlp-

turis audlsiis. De quibusdam eniin bomlnlbus dlccbatur ;

« Angchis Domini est; » et « Ex h\biis ejus quaercnt judi-

» cium ; » ct rursum , « Mittam Angchim mcum ante facicm

»tuam*. » Ex quibusdam vero, « Sci-pentes,genimina

» viperarum^. » Dem^im secundum cujusque usum potest

fieri et Angchis ct homo. Quld dico Angehis? etiam Dei

fdlas. Nam alt : « Ego dlxi : Dil estls, et fihi Excclsi om-

wncs'. » Quodque majus est, potcstatem acceplt , ut fiat

et homo et Angehis, et Dcl fdlas. Et est homo AngeH

creaior. Fortasse vos hoc diclum perturbavit ? Sed audltc

Chrlstum dicentem : « In resurrectione ncque nubent,

»ncque nuptui tradcntur ; sed sunt sicut Angeh^;» ct

rursum, « Qui potcst caperc, capiat'. » In summa virlus

> Malach. n, 7, et ni, 1. — » Mallb. xri, 34. — 5 Tsal. lxxxi, 6.—

4 Luc. XX, 56. — < Mallb. xix, i3.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXII. S^S

Aiigelos facit : virtus in nostra potestate cst, ergo Ange-

los possumus creare, etsi non natura , certe proposito.

Yirtute namque absente, nihil proderit si quis etiam Angelus natura fuerit : id quod ex diabolo liquet, qui anle

Angelus fuit. Yirtute autem praesente, nibil damni estbo-

minem esse natura, ut ex Joanne, qui bomo erat, et ex

Elia liquet, qui in ca?lum ascendit, ex omnibusque qui

co abituri sunt. HI namque licet corporei , non prohiben-

lur babitare ccehim, illi vero incorporei h*cet, non potuc

runt in ccelo manere. Nemo igitur angatur vel indignetur

contra naturam quasi ab illa impediatur; sed contra pro-

positum voluntatis. Lco diabohis cfTcctus cst cx incorpo-

rco. Ecce , inquit, « Adversarius nostcr diabohis tanquam

))lco rugiens circuit quaerens quem devorct*. » Nos An-

geli a corporibus. Ut enim siquis pretiosa inventa materia,

cum non sit artifex, et illam dcspiciat ,

magno afficitur

damno ; sive margaritas , sive uniones , sive quid simile

repcreril; sic et nos, si ignor cmus naturam nostram , ad-

modum illam dispicicmus ; sinoscamus, multum adhibe-

bimus studium , et magnum lucrum reportabimus. Ex

hac enim regium fit indumentum , cx hac domus regia

ex hac regia membra. Ne natura nostra abutamur in dam-

num nostrum, Nos parum minorcs Angells fecit^, ex

morte, inquam; sed parum illud jam rcceplinus. Nihil

igitur prohibct quominus statim angeli slmus , sl vellmus.

A chmus ergo , vellmus , et nos ipsos cxercltantes glorlam

refcramus Patrl et Fillo et Spiritul sancto, nunc et semper,

et in saecula saeculorum. Amen.

' 1 Pflr. V, 8. —» Psal. \ni, 6.



Sj^ S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

WV>VV\vVVvVVVVVVVVVVV*VVvVVVVVVV\»,%'»V\'VVVV.VVVV\VVVv\'VVV\lV%V\'VvVVV\'Vl'VVV\Vv,VV'^'^^'*'VVVV^»

HOMILIA XXXIII.

CAPUT XV.

Et postquam tacueruut , respondlt Ja€ohus diceus : Viri

fratrcs , audite me. Simeon narravit quomodo pri-

iTium Deus vlsitavit, ut sumeret ex geutibus populumin nominc suo. Et huic cousonant sermoncs Prophe-

tarum*.

I. Ilic cpiscopus erat in Jerosolymitana Ecclesia^ :

idcoquc poslremus loquitur. £t impletur iilud : « In ore

n duorum vcl trlum lcstium stabit omne verhum^ » Vide

aulem ct hujus prudentiam, qul ex novis ct ex veterihus

Prophctis scntcnliam suam confirmat. Non enim polerat

aliquod opus ostendere ut Petrus , ut Paulus. Et hene pro-

visum cst, ut ab Illis haec ficrent ,qui non hahitaturi erant

Jcrosolymis; ct liic , qui Jerosolymitanos doccbat, ncc

obnoxlus iUis csset , nec iiiorum scntentiac oppositus. Et

quid dicit. « Viri fratres , andile mc. Simeon narravit. »

Quldam dicunt hunc iUum esse qui a Luca memoralur

iih*I ahum cognominem; sive hic, sive ille sit, non ulterius

inquirenduin , sed ea quae dicit ut nccessaria excipienda

sunt. « Yirifratres , » inquit. Magna viri modcstia et per-

feclior est hacc concio, quaescilicet finem rehus imponat.

« Quomodo prlmum Dcus visitavit ut sumeret ex genlihus

»popuUim nomiuc ilhus. Et huic consonant sermojies Pro-

»phetarum. » Qula ille a tempore notus erat, nec fide

» Acl. XV, ij-iS. — ' Vidc D. Guillon, lom. xiii, p. 19G-199. — ' Deut.

XTII. 6.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXIII. S^S

dignus habebatur, qiu>d antiquus non csset; veterem quo-

que prophetiam inducit dicens : « Sicut scriptum est :

))Postea revertar et rciedificabo tabernacukim David quod» decidit , et erlgam illud : ut requirant ca^teri hominum

»Dominum:et omnes gcntes, super quas invocatum est

))nomen meum, dicit Dominus,qui facit haec omnia*. i

Quid ergo? Anerecta est Jerosolyma ? annon potius diruta

fuit? sed non his de rebus ipse loquitur. Et quam dicit

ereclionem ? Eam qua3 post Babylonem. « Nota a saeculo

Bsunt Deo omnia opera sua^. » Deinde quam fide dignus

^ermo sit innuit,quia nihil novum , sed ab initio omnia

praestituta sunt : sc-cpiitur sententia. « Propter quod ego

))judico non inqiiietari eos, qui ex gentibus convertuirtur

» ad Deum ; scd scribcre ad eos ut abstlneant se a conta-

» minationibus simulacrorum , et fornicatione, et sufTocato,

»et sanguine. Moyses enim a temporibus antiquis per

» omnes civitates habet qui praedicent eum in synagogis,

»ubi per omne sabbatum iegitur^ » Quia ilU non audie-

rant de lege, merito hcec imperat de lege , ne videatur

illam abrogare. Et vide quomodo non sinat eos hcec ex

lege audire; sed ex se ipso dicens : « Judico ego, » id est,

a me ipso , non quia audivi ex lege. Demum commune

dogma profertur. « Tunc placuit ApostoUs «t senioribus

»et omni Ecclesioe , ehgere viros ex eis, et mittere Antio-

» chiam cum Paulo et Barnaba , Judam qui cognominaba-

» tur Barsabas , et Silam, viros primos in fratribus. Scri-

»bentes }>er manum eorum ha?c\ » Vide illos non temere

illa statuere ; sed ut sententia fide digna sit , mittunt hos a

se , ut suspecti non essent Paukis et socius. Et vide quara

^raviter illos objurgantes scribant : « ApostoH, senioreset

» fralrcs iis, qui sunt Antiochiae , in Syria et in Cilicia fra-

' Amos. IX, II, et Act. xv, 16, 17. — « Ibid. 18. — ' Ibid. 19-ai. —* Ibid. aa, aS.



3y6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

»tribus qui cx gcnlibus, salutca>. Quoniam audivinms

» quia quidam ex iiobis turbaverunt vos , vcrbis evertentes

» animas vcstras , dlccntcs ut circumcidamini ct servetis

wlcgcm, qnibus non mandavimus *. » Sufliciens erat accu-

satio tcmcritatis illorum, ct digna Apostolorum aequilate,

niliil majus uUra dicentium. «Placuit nobis coUeclis in

»unum cligere viros ct mitlcre ad vos , cum charisslmis

»nostris Barnaba ct Paulo, viris qui tradldcrunt animas

» suas pro nomine Dominl nostri Jcsu Clirlsli^ » Itaquo

oslendltur non tyrannicc rcm agi , omnlbus hacc placcre

et haec cum deliberatlone scribi. Eleclos, inqulunt , viros

ex nobis. Dcinde ne videatur ex calumnla Pauli et Bariiabac

ilios mitti; perpende huidcs ipsorum : « Viris, inquiunt,

» qui tradidcrunt animas suas pro nomlne Domlni nostri

* Jcsu Chrlsti. Misimus ergo Judam ct Silam, qui ct ipsi

»vobIs vcrbis refcrent cadem. Vlsum est enlm Splrltui

» sancto ct nobls". » Nihil crgo humanum, si Splritus ha^c

statuat. « Mhil ullra imponi vobls oneris. » RursuDi

onus vocant legem. Hlnc de Illis ipsis rallonem reddunt..

«Nlsihaec necessarla, ut abstlncatis vos ab immolatis

* simulacrorum , ct suftbcato , et fornicatlonect sangulne ,

»a quibus cuslodlentes vos , benc agctls\ » Ihcc uova lex

nonprapciplt.

Nusquam enlm de his locutusest Christus :

sed a lege haec suinunt. « Et suflbcato , » inquit. Hic ca^-

dem cohlbet. « lili ergo dlmlssi venerunl Antlocliiam , et

9 congregata muitltudine , tradlderunt epistolam. Quam

» cum iegissent, gavisl sunt super consolatione^. » Postea

ut ostendat quomodo liios consolatl sint, subdit. « Judas

> autem et Sllas et ipsi , cum esscnt Proplictae , verbo plu-

»rimo consolati sunt fratrcs, et confirmavcrunt. Facto

» autem Ibi aflquanlo tcmpore, diinissl sunt cum pace a

j>fralribus ad Aposlolos\ »

' Acl. XV, 24.— « Ibid. 25, 26.— 3 Ibid. 27,28,— * IbiJ. 39.— * Ibid.

3o, 5i. — 6 Ibid. 3a, 33,



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXIII. SjJ

II. Non ultra seditiones et piignoe : ideoquc confirmatis

illis, cum pace abierunt. Adversus Paulum enim conten-

tiosiores erant : ac deinde Paulus docet. Sic nullus fastus erat

iu Ecclcsia , sed hene constituta omnia. Et \ ide : post Pe-

trum Paulus loquitur, et nemo reprimit; Jacobus expec-

tat, nec exilit : illi enim principatus concrcditus erat,

jNihll hic Joannes, nihil alii Apostoli loquuntur, sed tacent,

nec indignantur; sic vana gloria vacuianimi erant. Sed su-

periora repetamus. «Post quam tacucrunt , inquit, respon-

7> dit Jacobus dicens : Simcon narravit quomodo primum

))Dcus visitavit. )) Initio vehementius Petrus loquebatur;

hic vero mansuetius. Ita semper faciendum est ei, qui in

magna potestateest et onerosa , aliis mittenda; ipseautem

mitius agere debet. Piccte dixit : « Simeon narravit , )) quasi

iile aliorum referat sententiam. V ide quomodo hoc antiquum

esse ostendat.«

1 1 sumeret , inquit, ex gentibus populum»nomini suo. )) Non solum elegit, sed etiam nomini suo;

id est, gloriae suoe. Non pudet nomen suum ex assumptione

gentium gloriam vocare. Haec enim major est gloria. Hic

vero quid magnum subindicat. Quodnam illud ? Hi, inquit,

ante omnes :posteavero. « Convertam me et reaedificabo

» tabernaculum David,quod dccidit. )) Si quis accurate ex-

ploret, Davidis regnum nunc stare inveniet. Nam cum ex

eo prognatus regnct, stat ubique rcgnum ejus. Quid pro-

sunt enim domicilia et urbs , si subditi non sint? Et quid

damni ex urbis excidio, cum omnes etiam animas suas im-

pendere velint? Itaque non modo stat; sed et omnium

splendidissimum factum est : nam per totum nunc orbem

celebratur. Ulud evenit, ergo et hoc evenire oportet. Ubi

autem dixit, «Readificabo, r> causam addit : « Ut requirant

y> ca;teri homines Dominum. » Si ergo ideo erecta est civitas

propter eum, qui ex ipsis, palam est reajdificatae civitatis

causam fuisse gentium vocationem, Quinam sunt reliquL?




llli qui tiinc relinquebantur. Sed vide illum et ordinem

cuslodirc, et secundos illos inducere. « Dixit Dominus,

» qui facit haec omnia. » Non modo dicit, sed et facit. Ergo

Dei opus est vocatio genlium. Aliud erat quod quaereba-

tur, quod clarius dicebat Petrus ; « Non oportet illos cir-

»cumcidi. » Cur ergo baec concionaris? Sane non hoc di-

ccbant ilJi, quod credentes non admillendi essrnt, sed

quodcum lege admiltondi. Et hoe etiam Pelrus bene con-

cionatus cst. Sed quia illud maxime omnium auditores tur-

habat, hoc eliam iile curat. Et vide id quod oportebat lege

stalui , non servandam esse legem , id Pctrus induxit :

Quod vero nostrum est, id jam oHm susceptum fuit : hoc

dicit iste, et versatur in eo , de quo nihil Scriptum erat;

ut per rem concessam illorum curata mente, hoc etiara

opportune inckiceret. (ddeo ego judico non inquietari eos

»qui ex gcnlibus convertuntur; » id est, non avertendos

esse. Nam si Deus vocavit, ct illce observationes avertunt,

contra Deuin pugnamus. Et recte dixit, « Qui ex gentibus

» convertuntur , » declarans supernam de illis Dei provi-

dentiam, ipsorumque obsequentiam vocanti obtemperan-

tium. Quid sibi vult ilhid, « Judico ego? » id est, cum po-

testate dico rem ita esse. « Sed scribendum ipsis esse ut

«abstineant, inquit, ab immolalis idolorum a fornica-wtione, a sullocato et sanguine. » HcTec enim Hcet corpora-

lia, observatu necessaria sunt, quia magna pariebant mala.

Ne quis vero objiciat : Quare non Juda?is etiam talia scri-

bimus ? adjicit : « Moyses a temporibus antiquis per omnes

«civitate* hahet qui praedicent eum; » id est, Moyses itfis

frequenter loquitur : hoc sibi vult enim illud, « Per omne

Dsabbatum legitur. » \ide quantum se atlemperet. Lbi

nihil nocuit, doctorem iUis inslituit, ct gratiam largitus

«st, nihil impedientem, permittcns Jud?eis ut ilhmi per

omnia audiant , et gentiles ab eo i»l>duccns. Detnde ex m



LN ACTA AP0ST01.0«UAf. HOM. XXXHI. SjC^

quibiis videbatur ipsum honorare et suis doetorem consti-

tuere, geutes ab illo abduxit. Cur ergo ab illo noo discunt?

©b inobsequenliam suam. liinc ostendit ipsis nihil uUra

observandum esse. Quod si non scribamus, non est quod

illi debeant aliquid amplius observare ; sed quod ilh haec

dicentem habeant. Nec dicit ; « Nc scandahzemus eos, ne-

<jne subvertamus, » ut Paulus Galatis dixit *,* sed, « Ne

» inquietemus : » id quod nihil aHud opus indicat,quam

obturbationem. Sic totum solvit. Et videtur quidem eliam

legem servare,quod ex iUa haec assumat; sed solvit illam,

quod hax sola assumat. Atqui siepe iUis de his locutus

est; sed ut videretur etiam legem honorare : et haec non

quasi a Moyse dicens, sedquasi ab Apostolis : et ut multa

faceret pra^cepta, unum divisit. Hoc illos maxime sedavit.

Ex providentia vero dissensio facta est, ut post dissensio-

iiem firmius esset dogma. « Tunc placuit Apostolis, inquit,

»viros primarios in fratribus mittere. » Non vulgares, sed

pra?cipuos mittunt electos; iis qui Antiochiae erant, inquit,

in Svria et in Cilicia, ubi morbus ortus fuerat.

III. Yide quomodo nihil molestum contra illos tlicant

sed id unum spcctent, ut recte res curetur. Hoc enim efli-

ciebat, ut qui illic seditionem moverant, confiterentur,

Non dixerunt ; « Seductores ct pernicio«^i, » et his similia.

Licet ubi opus est hoc faciat Paulu« , ut cum ^icit : «O

» plene omni dolo* ! » Hic vero cum emendati essent, non

erat opus. Et vide : non hoc ponunt : « Quidam ex nobis

jusserunt vos legem servare. » sed , « Turbaverunt vos ver~

»bis evertentes. » Nulla magis propria dictio erat. NuUus

itadixit : «

Animas, quae jam firmtitae erant,

inquit, sub-vertentes

,quasi in aedificio

,quse ab ilHs facta erant po-

nentes. « Quibus , inquit , non prascepimus. P^cuit ergo

« Dobis una coliectis unandmiter cum dileclis, « Si dri^cti

' Galat. I, 7. — » Acl. xiii, 10.




non contemnent cos. Si tradidcrunt aniinas, ipsi quoqiie

fide digni sunt. « Misimus ergo , inquit , Judam et Silam

»et ipsos verbo annuntiantes haec. » Oportebat enim ut

non Epistola sola compareret, ne dicerent ipsos extorsisse,

ct alia pro aliis dixisse. Laus Pauli et socii eorum ora obs-

truxit. Ideo namque neque Paulus solus iieque Barnabas

solusvenit; sed etiam alii de Ecclesia, nc utcrvis suspec-

tus esset, quia dogma illud amplexus erat, ncque ii tan-

tum qui ab Jerosolymis. Ostendit quam fidc digni sint

Non exaequantes se, inquit :

neque enim ita insaniunt.

Idcoque addidit illud, « Hominibus qui tradidcrunt animas

» suas pro nomine Domini nostri Jcsu C^hristi. » Et cur

dixit : « Yisum est Spiritui sancto et nobis. » Atqui sufli-

ciebat dixisse , « Spiritui sancto. » Sed ilhid , « Spiritui

sancto » ponitur, ne putarent humanum quid essc ; illud

vero, « nobis, » ut discerent ipsos etiam admittendos esse,

licet in circumcisione essent. « Nihil ultra, inquiunt , vobis

»imponi onuF. » Hnec dicunt, quia ad infirmos sermo erat,

et formidolosos. Ideoque ct hoc adjicitur. Ostendit autem

non indulgentice sermonem esse, ut parcerent iUis ut in-

firmis ; imo contra. Magnus enim doctorum pudor fuisset :

id enim superfluum fuisset onus. Yide brcvcm Epistolam

nihil redundans habentem, nec apparatum, ncc syUogis-

mos, sed praeceptum. Erat enim lex Spiritus. Sa^pc hoc

vocant onus. « Congregata mullitudine tradiderunt Epis-

jtolam. »Post Epistolam ct ipsi verbis exhorlantur. « Hac

item re opus erat, ut ab omni suspicione liberarentur. Et

»ipsi, inquit, cum esscnt Propheta?, sermonibus muUis

Dcxhortati sunt fratres. » Quam fidc digni essent hic ostcn-

ditur. Potuisset ct Paulus; scd hos adcsse opus erat^

« Facto autem ibi ahquanto temporc , dimissi sunt cum

jpacc. » Non jam seditio, non jam aversio. llic mihi vide-

tur iUos dexteram accepisse, ut ipse ait : «Dexlcras dcde-



I^- ACTA APOSTOLORU.M. IIO.M. XXXfll. 38 1

»runt mihi ct Barnabic communionis *. » Postea dicit :

«Nihil mihi addiderunt. » Ejus namque sententiam con-

firmarunt, laudaverunt eam et mirati sunt. Ostendit hocposse humanis ratiociniis conspici, ncc solum a Spirliu,

quia admiserunt peccatum correctu diiTicile. Tales quippe

res non cgent Spiritu. Ostendit CcCtcra non esse ncccssa-

ria; imo superflua esse : siquidcm h^cc necessaria. « Ah his

))si servaveritis vos ipsos, inquit, hene facilis. » Declarat

nihil ipsis deesse, sed hoc sufficci e. Poterat ct sincHlteris,

sed ut lex ita scripta esset, Epislolam mlttuat. Et itcram,

ut lcgi ohtcmperarent, et iilis dicehant, et illi hoc facie-

bant, ct cum pace. Yerum ne ofrendiciilo nohis sint ha:-

retici. ^ ide enim in princlpio pra^dicationis quot olTciidi-

cula : non dico ea qua? ab iis qui foris; illa quippe nihil

eranl; sed €[ua3 intus. Primo Ananias : dclndc murmur;

hinc Simon magus; postea , ii qui Pelrum accusahaut ob

Cornclium; suh haiCj famcs; demumhocipsumcaputma-

lorum. Neque cnim polesl bonumquodpiamcssc, quin sit

etiam ahquod malum. Ne ilaquc turbcmur, si quidam

scandahzentur; sed et pro hls gratias agamus Deo , quia

nos probatiorcs cflicit. Neque enim afllictiones tantum,

sed etiam tentationes nos splendidiores reddunt. Qui cniin,

nemine in errorem induceute, veritati iKeret, non vche-

mens veritalis amator fuerit; sed qui multis retrahentlbus

hxreX , iUe clarus. Quld crgo ? an hac de causa fiunt scan-

dala? Non dlco quod Deo hoc facientc : abslt; sed quod

iUe per iflorum ncquitiam nobis benefaciat : nam ipse illa

fieri nunquam voluisset. «Da ilhs, inquit, ut unum sint*. »

Cum autem scandala fiunt, nihil ipsis nocent; sed etiam

prosunt iflls; slcut et Martyribus inviti prosunt, qui iUos

ad martyrium trahunt. Non utique a Deo ad hoc impeflun-

tur. Sie et hoc loco, ne vidcamus quod multi scandali-

« Galat. II, g. — a Joan. xvii, 21.




zentur. Hoc indlcium est dogma esse eximium, quod mnlli

simulent et imitentur. Neque enim simularent nisi bonum

esset. Et hoc jam vobis palam faciam.

IV. Lngucnta, quaefragrantiasunt, amultisadulteranlur,

ut,verbi gratia, folium amomi. Quia cnim rara sunt et

necessaria, multa spuria flunt. Ncmo igitnr voluerit rem

vilem adulterare. \ita pura multos habet qui se adultc-

rent. Nemo simulare se veht iniprobum, sed potius mo-

nachum. Quidergo gentilibus dixcrimus? Venis genlihset

ait, VolofieriChristianus : sednescio cui adhaeream. Multae

apud vos sunt pugnae, seditioneset tumultus. Quod dogma

ehgam ? quod praeferam ? singuH dicunt : « Ego verilalem

dico. » Cui credam ,qui nihil Scripturarum sciam ? Et illi

utrinque idem proferunt. Sane hoc mullum pro nobis.

Nam si quidem diccrcmus nos ratiociniis credere , merito

turbarcris. Si vcro Scripturis nos credere dicamus , iisque

simplicibus et veris , facile tibi fuerit judicare. Si quis cum

iUis consentit , Christianus cst ,* si puguat cum iihs , hic

procul est a canone. Quid ergo si ille veniens dixerit src

habere Scripturam, tu vero aho modo dixeris, ct diverse

interpretemini Scripturas sensus illarum distrahentes? Tii

igitur , dic mihi, mentem ne habcs ac judicium ? Et quo-

modo possim, inquiet, cum nesciam dijudicarc veslra ?

discipulus esse volo; tu vero me jam doctorcm facis. Si haec

dixerit, quidrespondebimus ?quomodo ilH pcrsuadebimus?

Interrogemus an hoc sit obtcntus : interrogemus an gen~

tiles damnet. Omnino quidpiam dicet : neque enim noa

damnatis iUis , ad nostra accedet. Interrogemus qna de

Causa condemnet ; non enim tcmere condcmnat. Manilcs-

tflm est dicturum esse, quia numina illa sunt creatura;,

nec esse illa increatum Deum. Rccte. Si hoc apud alias

haereses inveniat, contrarium vcro apud nos, quo opws

est sermone ? Omnes confitcmur Christum esso Dcam..



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXIII. 383'

Sed videamus qui pugnent, qui non pugnent : Nos qui di-

cimus esse Deum , digna Dco loquimur, quod potcslatem

habeat, quod non sit servus, quod sit liber , quod a se ipso

omnia faciat. Ille vero contra. Ptursum intrrogo ; Si medi •

cinam discere velis, num obiler et perfunctorie,qua^sp,

ea qua; dicuntur suscipies. Atqui multa apud illos sunt

dogmata. Si ergo simpiiciter omnia quoe audies accipias^

boc viri non esset : si autem juclicio et mentc valeas, quod

bonum verumque est omnino scics. FlMum nos dicimus,

ct quod vcrum est dicimus. Illi vero dicunt quidcm, sed

non confitentur. Ut vcro clarius loquar : iili quosdam ha-

bent, a quibus appellantur, hocresiarchae certe nomen : sic

singulas hicreses. Nobis vir nulhis nomea indidit ; sed ipsa

fides. Verum hoc pra^textus oblentusque est. Cur enim

quaeso, quando vestemempturus es, quamvis in arle texto-

ria imperitus , non illa profers verba:

Emere nescio ;

medccipiunt ; sed nihil non agis ut discas ? Etiamsi quidvis

aliud cmer^ cupias, omnia curiose perquiris : hic vero ita

loqueris. ilaque sic loquens, nihil omnino suscipies. Sit

cnim aliquis nulhim omnino dogma habens ; si dicat ille

id quod lu de Christianis dicis : tanta multitudo homi-

num est, et varia habent dogmata ; aHus gentilis est

alius Judieus , alius Christianus : nulhmi amplecti dogma

oportet, illi enim inter se pugnant. Ego discipulus sum,

judex esse nolo , neque ulluni dogma condemnare. Non

jamilleprcctextus locum habet. Ut enim adulterinum eji-

cere potuisti ; sic poteris huc accedens quid sit ulile ex-

plorare. Nam qui nullum dogma condemnat, hoc facilo

dicet:

qui vero damnat, etsi nihil ehgat,progressu tem-

poris potcrit viderequid oporteat. Neprnetextusquaeramus:

omnia quippe facilia sunt. Vis ostendam tibi haec praetex-

tum esse ? Scis quae facienda,quae non facienda ? Cur crgo

non quae facienda sunt facis, sed qua? non facienda ? Fac



3^4 5» J<5« CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

iUa ; et rccta ratlone quaere a Dco , et ipsc libi omiiino rc-

yclabit. « Deus enini, inquit, non est personarum accep-

» ior*

; » scd in omni gente qui timet Deum, ct facit justi-

tiam, acceptusillicst. Nonpotestis, quiabsqucproejudicata

opinione audit, non persuaderi. Ltenim si rcgula quacdam

esset , ad quam omncs dirigi oportcret , non multa

consideralionc opus esset , sed male meticntem faciic

deprehendcrcmus ; ita et nunc. Quomodo crgo non vi-

dent? Multa id eiriciunt, pra^judicata opinio, humanai-

que causae. lloc ctiam dc nobis , inqules, iili dicuut. Quo-

modo ? jNum ab Ecclesia nos excidimus ? num haeraesiarchas

habcmus ?num ab hominibus nomen accipimus ? Numdux

quispiam nobis 3st, ut iilis Marcion, illis Manichaeus, ilhs

Arius , ilhs ahus haeresis princeps? Quod si nos cujuspiam

nomen feramus ; at non liabemus sectae auctores ; sed prae-

fectosct gubernalores Ecclesiae. Non habcmus magistros

super lerram : absit ; unum habemus in coehs. Ihi quoque,

inquics, hacc oblendunt. Yerum habent nomen, quodillos

accusat, illorumque ora obstruit. MuUi fuere gcntiles, et

nulhis haec interrogavit ; ct apud philosophos haec erant,

et nuUus eorum, qui rectam sectam haberent, prohibitus

est. CAir non dixerunt quando haec movebant ,quod et hi

ct illi Judaci essent, ct utri obtemperare oporlet, sed ut

oporlebat oblemperarunt?Et nos ergo Dei leglbus obtem-

pcrcmus, et omnla ut ipsi placita sunt faciamus , ac secun-

dum ejusvoluntalem vivamus, dum in praescnli vita degi-

mus , ut in virtute praesenti transacta vita, promissa

diligenllbus se bona consequamur, ct cum iis, qui ipsi

placuerunt honoremur, gratia et benignitate unigeniti

Filii ejus et sanctissimi vivificlque Spiritus , unius et vcrae

Deitatis, nunc et semper, et in saecula saeculorum. Amen.

' Aci. X, 34«



O ACTA AFOSTOLORUM. HOM. XXXIV. 385

\x\ \\/\,\/MM\\\ \w\\\\w\\\\\\\\y\x\i\.w \\\\\\ w\vv\ iwvw vww^vwwvvwvwvwvvvvwvvvwvw

HOxMILTA XXXIV.

CAPLT XV.

Paulus autem et Barnabas morabantur Antiochiae docen-

tes , et evangelizantcs cum aliis pluribus verbum Do-

mini. Post aliquotautem dies dixit ad Barnabam PaulusRevertentes , visitemus fratres per universas civitates

in quibus praedicavimus verbum Domini, quomodo se

habeant *.

I. \ ide iterum quanta humilitate sermonem cum ahis

communicent. Et jam quidem reliquorum Apostolorum

consuctudinem descripsit nobis Lucas, ostcndens alios

suaviores indulgentioresque csse , alios cxactiores et auste-

riorcs. Diversa namque sunt dona. Quod autem hoc quo-

que sit donum Hquet. Sed ilhid quidem ahis hominum

moribus competit; hoc aulem aliis. Etsi commutarcntur

hiutiha forent. \idetur qnidem quasdam esse dissensio :

totum veroocconomia est. Ilhid

enim fit, ut unusquisquelocum qui sibi conveniat occupet. Ahoquin vero, non

oportebatut omnespari esscnt honorc; sed ut ahus pr^ees-

set, ahus subditus esset : et hoc etiam providenti^ opus

est. Gyprii namque nihil tale exhibuerant, quale Antio-

chenietrehqui : et ilH mitiore, hi severiore magistro opus

habebant. « Barnabas autem volebat secum assumere et

)) Joanncm , qui cognomlnatur Marcus. Paulus autem roo-a-

5)bai, ut qui decessisset ab eis de Pamphyha, et non esset

2>cum eis in opus, non debere reclpi. Facta est igitur dis-

> Act. XV, 35, 36.

LXXXI. 25



386 S. JO. CimTSOSTOMI A1\CH1EPISC0PI c. p.

))sensio, ita ut discederent ab invicem ; ct Barnabas qui-

» dem assumpto Marco navigaret in Cyprum ; Paulus vcro

» electo Sila profectus est , traditus gratiae Dei a fratribus*.

Sic et in Prophetis diversas scntentias comperimus, et va-

rios mores ; verbi gratia Elias austerus erat , Moyses mitis ,

Hic i"-itur vehementior est Paulus : sed sic tamen vide

mansuetudinem ejus ; « Fiogabat, inquit,ut qui disccssis-

»sent ab eis de PamphyUa, non debere recipi. » Ut enim

duxexercitusnolletbajuhun sempcr habere sordidum ; sic

neque Apostokis. Hoc ctiam ahos docuit , et ilhnn cmrn-

davit. Ergo-ne improbus Barnabas ? Minime. Imo valde

absurdum esset id putare. Quomodo non absurdum csset

ob rem adeo levem , illum diccre improbum ? Sed vide

primum hinc nihil mali provenisse; si cum integris gen-

tibus suCricerepossent, separati sint ; imo eliam hincmag-

mim prodiisse bonum. Deinde, si hoc non accidisset, nonfacile separari vokiissent. Tu vero mireris velim

,quod

Lucas hocnon cehiverit. Sedsi separari oporlebat, inquies,

saUem sine dissensione. At hinc maximc humana oslen-

duntur. Nam si ia Christo oporlebat fieri, multo magis

hic. Ahoquin vero dissensio non mala est quando de taH-

bus quispiam contendit, et cum justa ratione. Si certe

eorum quisqiam qua3 sua erant vel honorem quaercns exas-

peratus essct, bene improbaretur : si vero uterque docere

instiluereque volens, aller hac, aUer aha viaprocessit : quod

crimen fuerit ? MuUa ex humana mente facicbaut. Non

enim crant lapides aut hgna. Et vide Paidum accusanteui

et causam dicentem. Picverebatur enim Barnabam prai

humihtatemulla ,

qui in tanlis rebussibi consors et secum

fuerat. Sed non ita reverebatur, ut oflicium neghgcret.

Uter ergo mcUus consuhicrit , non est nostrum pronun-

tiare. Interim vero magna fuit o^conomia : siquidcm hi se-

cundamvisilalionemassecuturi erant, aliinuUaQi. Nonsine



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXIV. 887

caiisa aiitem Antiochiae morati sunt ; sed docebant. Quid

docebant?Quid evangelizabant ? Alios quidem

fideles,

alios nondum tales. Quia enim innumera scandala erant

opuserat ilorumprsescntia. In hac quiestione observandum

non in quo dissenserint ; sed in quo mutuo consenseriiit.

Sic majus bonum ex separalione prodiit , atque indc ortum

est. Quid ergo ? Inimici-ne recesscrunt ? Absit , vides

enim postea Barnabam multis laudibus a Paulo celebrari

in Epistolis. « Dissensio, inquit, facta est, » non inimi-

citia, neque contenlio. Tantum valuit dissensio, ut sepa-

rarentur; et jure quidem. Nam quod uterque putabat

ulile fore, postea non admisisset, eo quod sigiul essent.

II. Mihi videtur illam separatlonem prudenter esse fac-

tam, illosque mutuo dixisse : « Quandoquidemegonolo, tu

autem vis ; ut ne pugnemus , loca distribuamus. » Itaque

multum sibi mutuo cedenles hoc faciebant. Volebat Bar-

nabas stare quod Paulus decreverat, ideo recessit; volebat

similiter Paulus quod illi placebat ; ideoque et ipse rece-

dit. Ltinam nos quoque tales separationcs admilteremus,

ut ad prscdicandum abiremus. «Paulus autem, inquit,

» electo Sila profectus est, traditus gratia^ Dei a fratribus. »

Admirabilis est hic vir et valde magnus. Plurimum vero

Marco profuit ha3c pugnr.. Pauli namque severilas conver-

tit illum, benignitas autem Barnaboe fecit ut ne reliuque-

retur. Itaque pugnant quidem , ad unum vero fincm Iii-

crum pertingit. Paulum enim videns velle discedere

ni;;]*um exterritus, se ipsum damnavit: iterumque Barna-

bam videns ita siLi p^Jri^cinaiitem, valde illum dilexit, et

ex doctorum pugna emendatus est Discipuius, t«"!!'"^

abfuit ne id offendiculo ipsi esset. Si enim pro suo id fe-

cissent honore, jure ofFensus fuisset ; sin pro ipsius salute,

et si propter id unum contendunt , ut ostendant eui», quiipsum honoravit, bene consuluisse, quid absurdum?

a5.




III. ^ Ide Paiill priidentlam : non priiis ad alias transit

m^bcs, quani eas, qiiac verbumacceperant, visitasset. «Per-

j»ambulabat autem Syrlam ct Cillclam confirmans cccle-

» sias*. Pervenit autem Derbon et Lystram ^ » Etenim stul-

tiim est temere currere. Hoc et nos faclamus. Primos

primum instruamus, ne illi impedimento sintposterioribus^

« \isitemus, inquit, fratres, quomodo se habeant, ))hoc

scilicet jure Ignorabat; ut veniens fratres inviscret. Vide

illum semper vigilem et solllcitum , nec desidem sedere

etsi innumcra subiret pericula. Vides non ex formidine

Antiochiam venissc. Etcnim ut medlcusac^grotos adlbal : et

visitandi neccssitatem declaravit diccns : « In quibus prae-

)) dicavimus verbum. )) Rccessit Barnabas, ct non ullra so-

clus fuit. « Elccto, inqult, Sila, et Iradilus gratiac Dei. »-

Quid hoc estPPrecati sunt, Dco supplicaruut. Vide ubi-

qne orationem fratrum magna posse. Ac dcinccps pedes

ambulabat , ut in itincre vldcnllbus se prodesset , et jure

quldem. Xam cum festlnarcnt, navigabant; nunc vcro non

itcm. « Et ecce Disclpulus quidam crat illlc nomine Tlnio-

«thcus, filius mulleiis Judica? fidclls, patrc gcnlili. lluic

» testimonium bonum rcddcbant fratrcs, qui Iconii et Lys-

j>tris erant. Ilunc voluit Paulus secum proficisci : et assu-

>mens circumcidit eum proptcr Judacos, qui erant in ilHs

jlocis. Sciebant enim omnes quod pater cjus erat genti-

»Iis\ ))Vere stuporc digna cst Pauli prudentla. Qui tan-

topere pugnavcrat proptcr circumcisionem ,qui omnia

moveral; et non prius dcslitlt, donec rcm pcrficeret, c^y^,

firmato dogmatc, circumcidltDisc;—^;^^^,^

^v^j^ j^^ojo allos

"^" C?.x/tl,ct, sed hoc et ipse facit. Mhil Paulo prudcntius:

omnia, ut conducerent spcctans, nihll lcmcrc ct cx prcxju-

aicata opinionc agcbat. « Hnnc volult, inqiut, sccum pro-

, ficlsci.). Hoc mirabile est quod assumpserll e^un :uProptcr



IN ACTA APOSTOLOKU^T. IIOII. XXXIV. ZSg

» Judaeos, inquit, qul crant in illis locis. » Ha?c causa cir-

cumciclcndi fuit. Non cnim tulisscnt audirc verLum ab

inclrcumciso. pt ciir.^ \'ide prreclarum opus. Clrcumcidit,

ut circumclslonem toUeret. Dogniata enim proedicabat

Apostolornm. \Idcs-nc pugnam, et per pugnam cTdifica-

tionem? Non ab aliis Impugnabantur; scd ipsi conlraria

facientes, Ita Ecclcsiam aBdificabant. Dogma affcrebant non

circumcidcndi , ct circumcidit. «Et abundabant, inqult

» numero quotidie. » \ idistl-ne utilltatem circumcisionis?

Deinde non moratur ibl, quippc qui visitandi gratia vonis-

set. Scd quld? Lltra procedlt. « Cum autcm perlransircnt

«clYltatcs, Iradcbant eis custodire dogmata, quae crant de-

» creta ab Apostolis et seniorlbus, qui crant In Jerusalem.

:))Itaque Ecclcslae confirmabantur fide , et abundabant nu-

))mero quotldie. Transeuntes autem Phrygiam el Galatla^

»regionem, prohibitl sunt a Spirltu sancto loqul verbum» In Asia. P\.elicta Phrygla et Galatla, In mediam regionem

»festinabant. Cum venisscnt autem In \Iysiam tcntabant

» Ire In Blthvnlam, et non permisit cos Splrltus^ » Quaro

prohibiti fucrunt non dlcit, scd tantum prohibitos fulsse,

nos docens ut sohim obtempercmus , nec causas Inqulra-

mus : ostendcnsque Illos multa humano more fecisse.

« Cum autem pertransisscnt Mysiam, descenderunt Trca-

» dem : et vislo per noctem Paulo ostensa est. Vlr quidam

»erat Macedo , stans, dcprccans eum et dicens; Transiens

»In Macedoniam, adjuva nos^. wCurvIsIo, ct cur Spirltus

sanctus Ipse non jussit? \ olebat eos hoc qucque modo at-

trahere. Etenim sanctis quoque vlsiones per somnium ap-

parucrunt : et initio

quoqucipse vlsloncm habult hominis

ingredlentls et Imponentis slbi manus. Deinde Idco ipsuni

illo trahlt, ut praedlcatlo extenderctur. Alioquin vcro prop-

ter hoc prohibetur morari in alils civitatibus, Christo Ip-

» Act.xTi, 4-7. — ' Ibid. 8, 9.



3gO S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

sumnrgentc. Hi namque Joannc fruituri erantmulto tem-

pore, ct fortasse non multum habobant opus. Ulo autem

migrare oportebat, et perlransiens demum proficiscitur.

« Lt aulem vlsum vidit , statim quaisivimus proficisci in

j>Maccdoniam, cerli facti quod vocassct nos Deus evange-

j>lizarc cis. Naviganles aulem a Troade reclo cursu veni-

))mus in Samolhraciam : sequenti dic Neapolim, et indc

wPhilippos, quac est prima partis Maccdonia3 civitas, colo-

»nia. Eramus autem in hac urbc diebus aHquot confcren-

»tes*. ))Sic ilH etiam Christus apparet dicens, quia Caesari

oportct ic sisti^ Dcinde loca reccnset, historiam quippe

texens, et ostendens ubinam moralus sit: indicatque iHum

in majoribus moratum, alias praeleriisse. Dignitas est civi-

tatis coloniam csse. Scd superiora repclamus. Necessita-

tem Barnabae Imponit dicens : « Visllemus ci>itatcs in qui-

))bus annunliavimus verbum. ))Licet non oportcrcl rogare

cum, quem postca accusaturus eral.

IV. Hoc ctiam circa Deum ct Moysem leglmus. Hle ro-

gat , Dcus irascitur; ut quando dicit : « Si pater ejus ex-

»puisset in faclem ejus';))et rursum. «Dimittc me, et

»iratus dclebo popuhnn hunc\ )) Et Samuel quando hige-

bat Saiilem \ Pcr ulrumquc enim magna evcuiunt bona.

Sic et nunc illc Irascilur, sed non isle. Hoc apud nos Ileni

evenit. a Et dlssensio , » apposite, ul illc erudirctur : nec

\iderelur rem esse sccnam. Ncque enim qui semper ces-

serat, hlc non cessisset : qui ita Paulum amabat, ut ante-

hac qucTrerct eum Tarsi, et ad Apostolos ips-um inlrodu-

ceret , et cleemosynam commimem faccret, et quod ad

dogma aitinet communiter susclperet. Haque non propler

hanc rem iratus fuisset. Sed separantur, ut doceant, et

per scparationem cos qui doctrina sua egebant insliiuant

» Art, x?i, io-t2. — » Ifl, XXVII, »4- — ' Num. xif, 14. — * Exod.

XXXII, 5a. — 5 1 jKcg. XV, 55,



IN ACTA ArOSTOLORUM. HOM. XXXIV. ^^

Ut etiam alibi facit diceiis : « Vos autem lie defatigemini

»bonum fiicieutes* : »et alios qiioque increpat. Jubet au-

tem bene facereerga omnes. Iloc etiam in consuetudine

habemus, Hic autem mihi videntur alii quoque indignati

esse in Pauhim, et postea ille, ipsis seorsim adductis omnia

facit, monet, hortatur. Multa potest concordia, multa cha-

ritas ; etiamsi pro re magna roges, etiamsi indignus sis :

propter propositum audieris, nc timeas. « Perambulabat

))inquit, civitales. Et ecce erat Discipulus nomine Timo-

))theus, qui teslimonium habebat a fratribus,qui erant

))Lvstris et Iconii. ))Magna fides Timolhei, qui ab omnibus

testimonium habet. Quando discessit Barnabas , alterum

ipsi parem invenit : De hoc inquit : « Memor lacrymarum

)) tuarum , et fidei tuae non simulatae,qu^ inhabitavit

)) primo in avia tua Loide, et in matre tua Eunice'. Et as-

)) sumens , inquit, illum circumcidit. » Qua de causa , ipse

addit dicens : « Propter Judaeos qui erant in iocis iliis. »

Itleo ergo circumciditur,- vel etiam proptcr patrem, qui

gentilis manebat. Ergo nou ciicumcisus erat. ^ ide jam so-

lutam legem. Quidam autem putant illum post praedicatio-

nem tantum esse, sed forsan hoc non est. « Ab infanlia

» enim, inquit, sacras Littcras nosti. » Illud igitur est dieen-

)> dum ; vel fortasse , quia illum ordinaturus erat episco-

pum, et non decebat incircumcisum esse, jam autem gen-

tibus nihil tale servandum erat. Neque hoc parvum erat;

quando post tantum tempus hoc illis ollcndiculo erat. Ini-

tium abrogatiouis erat quod geutiles haec nou servarent,

neque hinc laederentur, nihil minas haberent circa fidem

sponte demum desistcbant. Quia igitur praedicaturus erat,

ne dupliciler pungeret Judaeos, hunc circumcidit, quamvis

ex dimidio tantum esset, patre gentili, matre fideli. Atta-

men quia magnum erat opus hoc quod inter gentes hoc

» Tb£iS. uj, i3. — • 2 Tim. i,4, 5.




ageret; non ciiravit illud; oporlebat cnim verbum disse-

minari. Ideo et ipse illum circuincidit. Hic etiam vide dum

e contrario videtur agere, magnnm peractum bonum:

«Et«abundabant numero, inquit. » Yides-ne quomodo non

solum nihilnocuerit circumcisio, sed et pUn^immn profue-

rit? Lt aulem visionem vidit, statim, inquit, « Quresivimus

))proficisci in Macedoniam, cerli facti quod vocasset nos

»Deus. ))^ ide, non jam per Angeluin, ut Philippo, ut Cor-

nelio. SedquidPPer visionem apparct ipsi deinceps hu-

mano more, non divino. Lbi enim fiicilius crat pcrsuadere,

humanius; ubi magna vis desiderabatur, divinius. Nam

ubi prsedicare festinabat solum, ibi somnium ipsi apparet;

ubi vero praedicare non pcrmiltebatur , ibi Spiritus reve-

lat. Sic et illi Petro : « Surgens, descende. » Non enim fa-

cilia operabalur Spiritus, sed satis erat ipsi somnium. Jo-

sepho quoque facile credenti

somniumapparet. Aliis vero

visio. Ita et Cornelio et huic ipsi. « Et eccc , inquit , vir

»Macedo stans, obsecrans et dicens. »Non dixit; « Pneci-

piens, )) sed, « Obsecrans; » id est,pro iis qui curatione

opus habebant. Quid est, « Certi facti? » hoc est conjec-

tantes, inferentes. Nam quod Paulus viderit, et nemo alius,

et quod prohibitus sit a Spiritu, et quod in terminis essent,

ex his omnibus haec inferebant. Alioquin navigatio illud

indicabat. Neque enim multum tempus erat, quo in illam

Macedonine radicem venerant. Atque ita « Dissensio » utili-

ter provisa fuit. Neque enim alias Spiritus sanctus opera-

tus essfit, neque Macedonia verbum suscepisset. Tantus

vero ille profectus signum erat, rem gestam non fuisse hu-

manam. Atqui non dixlt Barnabam exacerbatum fuisse

sed inter illos dissensio fuit : si hic exacerbatus non est,

neque ille.

V. Ilaec cum sciamus, ne perfunctorie illa excipiamus;

sed discamus et instituamur. Neque cnim temcre scriptum



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXIV. S^S

est : « Magnum malum est iguorare Scrlpturas. » A quibus

juvari oporteret, ab iis laedimur. Sic frequenter pharmaca

vim medendi habcntia, cum cjus usum nesciunt qui illa

adhibent, nocent ac pessumdant : et arma, quae possunt

tueri, nisi quis recte circumponat , iis utentem perimunt.

Causa vero est,quod omnia magis qiiteramus, quam

anima3 utilitatem : et alia magis spcctemus ,quam utiiita-

tem nostram. Domus certe firmitatem srepe quasrimus,

nec patimur illam vetustate nutantem vel labentemvidcre,

neque a tcmpestate perichtautem. De anima vero nulla

cura. Sed etiamsi fundamenta ejus infirma videamus

hcet et structiu^am et tectum pcrindc habcre ; nullam ho-

rum rationem habemus. Item si armenta habeamus ,quid

iilis prosit quaerimus ducloresque ac medicos , omnemquc

lapidem movemus. Domos curamus, et eos quibus haec

commissa sunt hortamur, ut non tcmere vel perfunctoric

•jumenta abigant, neque onera imponant, vel intempcsla

noctc educant, vel ahmenta venumdcnt , multaeque lcges

apud nos sunt ad utihtatem jumenlorum. De anima ratio

nulla. Yerum quid dico de brutis, quae nobis utiha sunt ?

Multi sunt qui pasceres habent ad nihil utiles, sed qui so-

lum recreant , multaequc sunt circa illos leges , nihilque

neghgitur vel omittitur : omniaque magis curamus, quam

nos ipsos. Sic omnibus sumus ignobihores. Si quis contu-

mehose nobis dixerit , canis , dolemus. Cum vero nos ipsi

nobis coiitumeham inferimus, non verbo , sed re, nec

tantam animae curam habemus, quam canum, nihll nos

pati putamus. Yidete quantis omnia plena sint tenebris.

Quot sunt qui student, ne canes plus aequo exsatientur;

ut sint veloces et venatorii premente fame; de se vero nihil

solhcitudinis habcnt, neque sibi praecipiunt , ne dehciis

dent operara. Et bruta quidem philosophari docent; se

yero in brulorum feritatem labi patiuntur. i^nigma est



3^4 5« ^O, CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

haec res. Et ubinam sunt animalia philosopha, inquics?

Annon tibi videtur mafpiae esse philosophiae , cum canis,

premente famc , post quam in vcnatu cepit , a pra^senli

esca abstinct, et, urgentelame, dominum expectat ? Pu-

deat vos, ventres docete vestros, ut ita sint philosophi.

Nulla vobis excusalio est : cum naturai irrationabih, qnae

necloquitur, nec ratiocinatur, tantam philosophiam indcre

possis , muUo magis poteris tibi ipsi. Quod enim ex hu-

mana dihgcntia, non ex natura, proficiscatur liquet; aho-

quin oportcret omnes canes hoc habere. Estole saUem

sicut canes. Vos me cogitis hinc exempla duccre. Opor-

tuisset enim a coeleslibus. Quia vero si lale quidpiam

dixero; dicitis iUa magna esse : ideo nihil ccelestium me-

moro. Si dixcro Pauhim , dicitis iUum fuisse Apostolum.

Ideo non dico Paulum. Si dixero homincm , dicetis : lUe

poluit. Idco neque hominem dico , sed besliam , et bes-

tiam quae hoc non ex natura sua habet, ne dicalis ipsam

ex natura habere, non ex proposito suo quodque mirum

est, non proposito suo , sed cura tua. Non quod fatigata,

non qnod cursu discerpta , non quod proprio hibore parta

haec cogitet : scd his omnibus foras missis, jussum domini

servat, et ventre fit superior. Eliam, inquies, expectat

enim laudari, expectat majore frui mensa. Dic igitur tibi

ipsi, canem spe futurae vohiptatis, pracsenlem despiccre;

tu vero iion vis spe futurorum bonorum praescntia contcm-

nerc. Sed iUe quiJem novit , si intempeslive et praeter pla-

citum domini cibum deguslet, iUo eliam privandum esse,

nec paratam escam habiturum csse, sed plagas pro cibo

acccpturum. Tu vero ne hoc quidem potes videre : et quod

iUe a consuctudine didicit, hoc tu ratioue non emendas,

Imitemur cancs. lloc dicuntur et accipilrcs et aquilaj fa-

cere; et sicut inler feras et caprcas canes, sic hi inter aves.

faciunt : hi vero eliam ex humana philosophia. Haec nos



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXIV* S^S

damnare possunt, haec nos capere. Aliud dlcam. : equos

agrestes et indomitos , calcltrantes et mordentcs , brevi

tempore ita periti erudiunt , ut eques insidens ex compo-siio incessu oblectetur. Animam vero incomposite incc-

dentem nemo curat ; sed exillt illa, calcitrat, deorsum

trahilur ut puer, indecore mlllies aglt, nemoque ipsi ca-

mum injlcit et retinacuL) pedum, vel frena, neque admlttit

illa perltum equltem, Chrlstum dlco. Ideo omnia susdcque

posita sunt. Cum enim canes doceas ventrl imperare , ct

furorem leonis edomes, et ferociam equl, et doceas aves

loqui : annon absurdum fuerit brutls naturis rationabllla

opera indere, in ratlonabilia vero irratlonabillum vitla in-

ducere. Nulla nobis, nulla certe venia est. Onixies qul bene

agunt tam fideles,quam Infideles, nos accusabunt. Nam

et infidelcs bene agunt, et ferae canesque; soli homines

mlnime. Sed et nos ipsi nos accusabimus, qui,

cumvolu-

m.us, recte aglmus; cum vero negllgimus,pertrahlmur.

Nam cx ils ellam, qui nequlsslmi sunt, multi saipc,-cum

vellent, sunt mutatl. In causa est, utdixl, quia cir-

cuimus ea quasrentes quae aHIs utllla simt , non nobls. Si

domum extruxeris splendidam , domus commodo studes ,

non tuo. Si equum bonum curaveris, similiter. Nemo cu-

rat ut slt anima bona : quamvls si illa bona slt, non sit illls

opus; si bona non sit, nulla ex Illis utllltas. Slcut enim

cum dc sponsa agitur, sive lecti sint cx vclamlnlbus aureis

sive chorl mullerum formosissimarum, slve rosae adslntet

coronae; slve sponsus formosus, sive ancillae, sive amicae

cunctaeque decorae slnt , si Illa dcformis sit , nulla utilitas;

ut neque damnum , si illa pulchra sit ; imo contra : nam si

deformls slt, a formosls laedetur ; si formosa , a deformibus

juvabltur. Sic et anima , si pulchra sit, non modo nullo

horum opus habet, sed etiam illa obumbrat pulchrltudo

ejus. Philosophum enim non sic in divitiis, ut in pauper-



39^ S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

tate fiilgenlcm vldebimus : nam si divos sit , multi opibus

ascribunt virtutem, utpote nullo egcntem : si vero sit

inops, omnino splendct, nec turpc quidpiam agcre cogitur;

nec quispiam cum illo de philosophioi corona contendit.

Animam igitur ornemus , si divites esse vclimus. Quae uti-

litas , si mulse albae sint, pingues et obcstc; tu vcro,qui

«edes, gracilis, scabiosus ct deformis? Quod kicrum, si

strata molha et pulchra , varietate artequc plena; anima

vcro pannis laceris indula , vel nuda ct fueda ? Quod lu-

crum, si cquus composito gradu inccdat, ct tripudiantcm

magis referat, quam incedcntcm , et post hujusmodi cho-

ream sponsaH sit ornamenlo decoratus, cques vero plus

quam claudus claudicet , et plus quam cbriosus quis furio-

susquc distortus sit manibus pedibusque. Dic mihi, si quis

tibidarct cquum pulchrum , et corpus tuum distorqueret,

quse utihtas? INunc animam distortam habes, ncc curas.

De nobis ipsis, quaeso, tandem solliciti simus; ne nos orfl-

nibus ignominiosiorcs constiJuamus. Si quis nos conviciis

incessat, mordemur dolemusque; cum vero nos rcipsa

contumcHis airicimus , non convcrtimur. Rcsipiscamus vcl

sero tandem, ut possimus, post quam animam curaveri-

mus , et virtutem colueriinus, aeterna consequi bona, gra-

tia et bcnignitate Domini nostri Jesu Chrlsti, cum quo

Patrl et Spiritui sancto gloria , imperium , honor, nunc et

semper, et in sa)cula saeculorum. Amen.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXV. 897

^VVVVVVVKVV\\VVV>AlVV\VVVV\'fcV\'VVVVVVVV.VVVVVVVVVVVVV\VVVVV\>VV\VV\t^\V\'VV,\'VVV\VVVVVV\VVVVVVVV

HOMILIA XXXV.

CAPUT XVI.

Die autem sabbatornm egressi siimus urbe versus flu-

vium, ubi putabatur oratio esse : et sedentes loqiieba-

mur mulieribus,quce convenerant. Et quaedam mulier

nominc Lydia purpuraria, civitatis Thyatirenorum, co-

lensDeum, audivit : cujusDominus cor aperuit , ut at-

tenderet iis quae dicebantur a Paulo *.

I. Vide rursus Paulum judaizantem , et a tcmporc et a

loco. « IJbi putabatur, inquit, oratio esse. » Nequecnim tan-

tum ubi synagoga erat, sed etiam foris precabantur : quasi

locum quempiam assignantes, quia Judaei crassiores erant

die autem sabbatorum,quando verisimile erat turbam

convenire. « Et sedentes loquebamur mulieribus, quae con*

»venerant. Et mulicr quTdam nominc Lydia, purpuraria,

jcivitatis Thyatirenorum , colens Deum , audivit : cujus

DDominus cor aperuerat, ut attenderet iis quae dicebantur

» a Paulo. » Vide rem a fastu alienam. Muher et humilis

erat, ut palam est ab arte. Sed vide philosophiam ejus,

Primo quidem hoc ipsi datur testimonium, quod coleret

Peum. deinde quod invitaret Apostolos. « Cum ergo bap-

stizata esset et domus ejus, deprecata cst dicens : Domini

»mci, si judicastis me fidelem Domino esse, introite in

» domum mcam, et mancte. Et cocgit no3 ^ Ut autem bap-

» tizata est, inquit, illa et domus ejus. » Considera quomodo

suaserit omnibus. Deinde vide prudentiam, quomodo ob-

secret Apostolos, quamhumilia proferat verba, cum quanta

» Acl. XVI, i3, 4. — » Ibid. i5.




sapienlia. « Si jiidicatis me, inqiiit, ficlelcmDomino. ))Nihil

» adpersiiadcndiim aplius : quem noncmollirenthacc verba ?

Non rogavit, non prccala est tantum , non eorwm arbitrio

rem reliquit, sed etiam cocgit. Id enim significat illud,

« Cocgit nos » , id est, his verbis. Vide quomodo stalim fruc-

))tum ferat, ct lucrum magnum pulet vocationera. Quod

me fidelem judicaveritis liquet ex eo quod mibi tanta mys-

teria tradideritis, non tradituri, nisi me talem judicassetis.

Nec ausa cst anteainvitare , sed

postquam baptizala est.

Hinc ostendens se non alio modo pcrsuasuram fuisse. Cur

Paulus et socii nolcbant, scdrenuebant, ita ut cogercntur?

Ut illam ad majus studium concitarcnt, vel quia dixit

Christus : « In quamcumque civitatem intraveritis, quis

»sit dignus intcrrogate, et illic manete *. » Itaque om-

nia per ceconomiam facicbant. « Factum est autem eun-

» tibus nobis ad orationem , puellam quamdam haben-

T> tem Pythonem obviare nobis , quae qurestum magnum

» pra^stabat dominis suis divinando. Haec subsecuta Pau-

))lum, et nos, clamabat dicens: Isti homines servi Dci ex-

»celsi sunt, qui annuntiant nobis viam salutis ^. » Cur ct

daemon talia locutus cst , et Paulus prohibuit ? Et ille ma-

li^me, et hic prudenter agebat : volebat enim non fide dig-

num redderc. Nam si tcstimonium ejus Paulus admisisset,

multoseliam fideles dccepisset, ut ab illo approbatiis, Ideo

illos pradicat, ut sua stabiliat, et dcmissius se gerit ad

pernicicm. Primo itaque non admisit Paulus, scd respuit,

nolens tam facilc signa edere : quia vcro persevcrabat illa

multis diebus, et opus monstrabat : « Hi homines servi Dei

» altissimi sunt, qui annuntiant vobis viam salutis; » tuuc

pra3ccpit illi ut exiret. « Dolcns autcm Paulus et convcr-

9 sus, spiritui dixit : Pnecipio tibi in nomine Jesu Chrisli

» exirc ab ea. Et exiit eadcm hora. Yidculcs autcm domiui

« Luc. X, 7. — » Aci. XVI, 16, 17.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXV. 3gg

»ejas qniaexivit spes quaestiis eorum, apprehendentes Pau-

7) lum elSilam, adduxcrunt in forum adprincipes, et ofleren'

» tes eos magistratibus dixerunt : Hi homincs conturbant

» civitatem nostram, cum sint Judaei, et annuntiant mo-

»res, quos non licct nobis suscipere neque servare, cum

»simusRomani *. wLbique malorum causae pecunia^ sunt,

O paganorum inhumanitatem? volebant puellam daemo-

niacam esse, ut pecunias colligerent. « Apprehendenles,

«inquit, PauKmi et Silam dicebant : Hi homines contur-

»bant civitatem nostram. wQuid facientes? cur non ante

traxistis eos ? « Judaei cum sint , » inquiunt. Ita nomen

illud male audiebat. « Et annuntiant mores, quos non

»licet nobis suscipere neque servare , cum simus Ro-

»mani. »Rem in laesae majestatis crimen vertunt. « Et si-

» mul insurrexit turba contra illos. » O insipientiam ! Non

examinarunt, non dcHberarunt ; quamvis eo edito mira-

culo adorare oporteret, et illos pro servatoribus^et bene-

iiciis habere. Nam si pecunias volebatis , cur tantis inven-

tis divitiis non accurristis?Posse daemonas fugare, splendi-

diores reddit,quam ipsis obtemperare. Ecce signa , sed

pecuniarum cupiditas plus vahiit. « Et magistratus scissis

» tunicis eorum, jusserunt eos virgis caedi*. Et cum muUas

» eis plagas imposuissent , miserunt eos in carcerem praeci-

»pientes custodi ut dihgenter custodiret eos ^. » Ilaque

Paulus totumfecit, etmiracula et doctrinam : periculorum

vero consors fuit Silas. Quid est, « Dolens autem Paulus? »

Mahtiam, inquit, dtemonis videns, ut ipse alibi dicit : « Non

»enim cogitationes ejus ignoramus ^ » Cur non dixerunt;

« Daemonem ejecerunt, in Deum impie egerunt; »sed,» Crimen laesae majestatis intentant.» Hic se victos videbant.

Sic et dc Christo dicebant : « Non habemus regem nisi

» Caesarem. Omnis qui se regem facit, contradicit Caesari ^.

» Act. xYi) 18-21.— » Ibid. aa, 25,— 5 a Cor. 11, u.— < Joan. xix, 14.



4oO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

» Et conjcccrunt eos, inquit, in carcerem. » Magnus furor.

« Qui cuni tale praeccptum accepisset, conjecit illos in

))intcriorem carccrem, et pedes eorum strinxit ligno *. »

Yide, ille eos in interiorem conjecit carcerem : et hoc ex

providentia factum. Quia enim miraculum magnum futu-

rum erat, idoneus locus ad rem evulgandam exlra urbem

statuitur, tentationibus et pcriculis vacuus. Yidc quomodo

hic scriptor studla recenserc non erubescat. Cerlc cum

quies essct, magis attendebant iis qure diccbantur, neque

urbs illa Philippensium magna erat. Ha^c et nos scientes,

neminem erubescamus. Apud coriarlum manet Pctrus,

apud purpurarlam Pauhis : ubi est fastus ? Igitur Deum pre-

ccmur , ut cor aperiat. Deus autem corda qua3 voluerint apc •

rit: atexcaicata corda vidcre cst. Sedsuperlora rcpetamus,

« Mulicr, inquit, purpuraria, cujus Dominus corapcruit,

» ut attenderet iis quoi diccbantur a Paulo. » Apcrlre itaque

Dei est; attcndere vero illlus : rcs Igltur erat et divlna et

humana. « Cum aulcm baptlzata fuisset, inquit, depre-

)> cata est dicens : Si judlcaslis mc. » Vlde : et baptizatur, et

reclplt Apostolos post tantam suppllcationem, majorem

quam illam Abrahami. Nec dlclt allud indicium ,quam 11-

lud quo servata fuerat. Non dixlt : « Si magnam , si piam

» mullercm judlcastis me; » sed quid ? « Fidclem Domino. »

SI Domino, muUo magls vobis , nlsl dubltctls. Nec dixit :

8 Vpnd me, » scd, « In domo mea manetc ; » ut ostcndcret se

hoc cum magna alacrltatc facere. Yere fidelis muhcr. DIc

vcro mihi, quis est lilc daemon? Deus , Inqulcs, P) ihon, a

loco sic vocatur. Yidcs-ne etiam Apollinem csse daemo-

nem?Et qula volcbat illos in tcntatlones injlccrc, ut ma-

ojs cxcitaret, ad hoc loquendum induxit.

III. O scelcsle, et scclcstlsslme I Si ergo nostl Illos viam

«alutls annunliarc, cur non cgrcdcrls lubcns? Scd idlpsum

» Act. XVI, a4.

i



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXV. zfoi

qiiod Simon volebat, cum diceret , « Date mihi ut cui im-

)iposucro manus accipiat Spiritum sanctum* : » hoc et

iste faciebat; quia videbat illos celebrari, ita simulat , hac

ratione sperans se relinquendum esse in corpore , si ea-

dcm pnedicaret. Si vero apud hominem , « Non est spe-

wciosa laus in ore peccatoris^ » multo magis apud dc-e-

monem. Si ab hominibus testimoniumnon accipit Christus,

nec a Joanne; multo minus a daemone. Prcedicare enim

non est hominum, sed Spiritus sancti. Quia igitur arro-

ganler faciebant clamante^', clamore se stuporemallaluros

sperabant dicentes : « lli homines conturbant civitaJem

» nostram : » Quid dicis? Gredis-nc daemoni ? Cur non hic

etiam credis? lilc dicit, « Servi Dei aUissimi; » tu dicis,

« Conturbant civitatem nostram; » ille dicit, « Annun-

))tiant nobis viam salutis; »tu vero dicis, « Tradunt nobis

))mores, quos non licet suscipere. » ^ ide illos neque da3-

nioni aures praebentes, sed unam spectantes avaritiam.

« Traxerunt, inquit , eos in forum ad princijies : et cu-

» currit plebs adversus eos. » \idc illos non respondere,

nec sese purgare; ut majore sint digni admirationc. j\am

ait : « Cum infirmor, tunc potens sum. SuQicit libl 2;ratia

»mca; nam virtus mea in infirmitate perficitur^ » Itaque

ex mansuetudine admirabiles erant. Quanto dili^-entior

custodia erat, tanto miraculum splendidius . Fortasse sic

seditionem sedare volebant,quia videbant instantem tur-

bam; plagis furorem sistere volebant. Cum autem in car-

cerem conjecerunt, el pra^ceperunt aceut^ale servari,

causam audire volcbant. « Et strinxit ligno » inquit , ac

si dicerct, in nervo. Quot lacrymis digna sunt quc-e nuncaguntur? im nicala patiebantur , nos in deliciis agimus,nos in theatris

,unde pernicies accidit et submer^^-imur,'

dum quietem undique qucTerimus, ncc pro Christo volumus

' Act. VIII, 19. — * Eccli, XY, 9. — 3 a Cor. xii, 9,

XXXXI.^g



4o2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

vel convicia sustinere , vel etiam verba. }Ltc frequenter

in mcmoriam revocemus , obsecro ,quanta illi passi sint

quanta sustinueriQt ;

quomodo nec lurbati, nec offensi

sint. Dei opus exequebantur, et haec passi suut; non di-

cebant : « Cur non priedicamus , nec nobis praesidium affiert

Deus? » Sed et hoc illis prodcrat, et absque ope ex ipsa re

constantiores reddebat , fortiorcs, imperlerritos. » Tribu-

latio, inquit, patientlam opcralur *. » Ne, qua^so, fluxam

et dissolutam quicramus vilam. Lt enim hic duplex bonum

est, quod forliores fiant, et quod magna sit merces; sic

ibi duplex makmi, quod molliorcs cvadant, et quod ad

nullam utililatem , sed in maUim. iNihil enim inutihus ho-

mine qui in otio et dehciis totum transigit tempus. Vir,

inquit , non probalus , etiam reprobus; reprobus non in

his tanlum cerlaminibus, sed etiam in aHis omnibus. Res

est inulihs desidia : atque in ipsis deUciis Dihil ila fructu

carens ut dcliciari : id enim fastldium parit. Nequc taula

est ciborimi desidiaeque vohq^tas; sed omnia defluunt, et

avolant. Ne hanc quoeramus. Si euim considerare volucri-

miis, uter suavius agat, qui laborat et in aerumnis vivit,

an qui dehciatur; illum suavius vivere deprehendemus.

Nam primo ihius corpus enorve et ineptum est. Deindc

corporis sensus noii sunt slnceri neque sani ; sed molles,

et languidi ; ubi vero sic res habet , neque sanitatis vokip-

tas apparet. Quis equus utihs,qui dcUciatur, an qui exer-

cetur? QuoD navis, qua? navigat, au quae otialur? Quae

aqua,

quac fluil , an quae quiescit ? Quod Ibrrum,quod

niovetur, an quod nihil operatur? Annon iUud quidcm

splcndet, et argcnto simile est ; hoc autcm rubigiuc consu-

milnr et inutile est , atque e* matcria sua quidpiam

amittit? Tale qiiidpiamaccidit otiosae animae. Piubigo qua?-

j^am iUftift pervadit , et spjcndorem corrodil , caHeraque

* Rom. V, 4«



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXV. 4^3

omnia. Qaa arte quis lianc ruLigincm absterserit? i^.rum-

narum cote. IUoe utilem reddunt animam, et in omnibus

expeditam. Quomodo cnim , quaeso, poterit vitia succi

dere , hebetata acie , et quasi plumbum reflexa ? Quomodo

diabolum confodiet? Cui non est ingratus homo qui piu-

guedini studet, ac vehit phoca trahitur?

III. Non hoc dico de iis qui natura tales sunt; sed de

iis qui ex ciborum deliciis talia sibi corpora parant, cum

natura sua graciles essent. Ortus est sol, radios ubique

splendidos efliidit , slngulos ad opera excitavit. Agricola

sumpto iigone exit; rerarius malleum apprclieadit, sin-

guli artifices quoe sibi congruunt : et quemque invenics

instrumenla sua tractantem. Mulicr colum vcl texturam

arripit. Ille autem summo mane quasi porcus ad pascen-

dum ventrem exit, quoerens quomodo lautam parct men-

sam. Atqui brutorum est tantum a summo mane cibnmadire , quia ad nihil utih*a sunt, nisi ad mactationem. Illa

vero quai dorso gestant, et operi apta sunt, ipsa quoque

noctu ad opus egrcdiuntur. Hic autem a lecto surgens

sole forum replente, et omnibus labore satiatis, surgit se

distendens quasi porcus saginatus,post quaai oplimam

diei partem in tenebris consumpsit. Deinde multo tempore

in lecto sedet, ncc ferre potest sajpe vespcrtinam crapu-

lam, in his consumpta maxima tcmporis parte. Ilinc sese

exornat, ct procedlt turpitud nis spectaculum, nihil ha-

bens hominis, sed omnia bominiformis bestiae : oculi Iip«

piunt; vinum os olet, misera anima quasi in lectum con-

jecta , ob illatam sine modo ciborimi sarcinam, carnis

pondus circumferens sieut elephas. Deinde veniens in locis

sedet , taliaque dicit et facit , ut melrus esset dormire

illum ,quam vigilape. Si gravia mmtientur , puclla quavis

mollior est ; si jsuavia , puclli cuju&vifi tcnerior, frequentis*

^ime o&citat. Omnibu* prostat mala inferre volentibus,

26.



4o4 Si. JO. CHRYSOSTOAII ARCniEPISCOPI C. P.

si non homlnlLus , ccrle affectlbiis. Talem homlncm

facile excltant ira, conciipisccntia, inviclia , omnia. Om-

nes adulantur, omnes ministrant, molliorem solitoretldcn-

tcs animam : et quotidic prodit cum magna accessione

morbi. Si in ncgotiorum dlfTicultatcm incidat, pulvis et

cinis redditur : nihllquc ci scricas vestcs prosunt. Iliec

•non sine causa a nobis dicuntur ; scd ut doccamus ne quis

t^llose et inutiliter vivat. Otium namque et dcllciae , ad

opus inulilcs, ad gloriam scdum et ad vohiptatcm sunt.

Quomodo non omnes talem homlaem damncnt , domcstlci,

amici, cognati? Quis noii jurc dicat : Pondus lerrae hic

est, frustra in mundum prodill ; imo non frustra, sed ia

mahmi capitis sui, In perniciem suam , in damnum aho-

rum? Quid dulcius otio vidcmus ? Ilhid enim cst quod

qujcrltur, otium ct vacatio. Et quld ingralius fucrlt ho-

mine nihil habente quod operctiir? Quid fcedius , cpild

miserius? Annon hoc inniimcrls pejus est vincuHs , oscl-

tare scmper in foro scdentem, ac proetercuntcs spectare?

Anima qulppe cx natura habcns ut semper moveatur,

quictcm non fcrt. Ad operandum Dcus hoc animal feclt

secundum naturam cjus est quod operelur, contra natu-

ram cpiod sit otiosus. ^c ab aegris rcm exploremus , sed

operls experlmentum capiamns. ISihil otio , nihil dcslclla

dcterlus. Idco nobisDeus laboranch necessitatemimposuit.

Omnibus cjuippe nocet otlum , ipslsque corporls membris.

Nam ocuhis slt non opcrelur, Itemque os , vcnter ct quod-

vis mcmbrum, in extremum incidlt morbum : sed nihilita

iabore circt ut anima. Sicut autcm otium mahmi est , ita

quocpie opcratio non cougrucns. Quemadmodum enim si

quis non edat, in dcntibus Lcdltur; si quae non com-

petunt edat, ut obstupescant eflicit; ita et hic , sive non

opcrctur, sive opcretur quae non oportct , vim amittit

5uam. Ergo utrumquc fugcrc studeamus , et otlum , ct



IX ACTA APOSTOLORLM. HOM. XXX\I. 4^^

opus otlo gravius. Quodnam iilud est ? Avaritia , ira , invi-

dia, contentiones, ca^des , cTemulationes , et rcliqua vitia..

Ab his vacare dcbemus, et virtutum operationem cumomni diligentia perscqui , utpromissa consequamur bona,

gratia et benignitate Domini nostri Jesu Christi , cum quo

Patri et Spiritui sancto gloria, imperium, honor, nunc et

semper, et in saecula soeculorum. Amen.

VV VV\ VVVVV\V^\VVA VVV v\^'\V\ VVVVVVV\VVVVVVV VV^ VVV«/\\ VV» VVVVV\ VV\ VVV VVV\ XA,VV\ VV'V'«.'VV VVA VV\ VVV

HOMILIA XXXYL

CAPIJT XYI.

Media autem nocte Paukis et Silas orantcs laudabant

Deum, et audicbant eosvincti.

Subitovero terrc-e

motusfactus est magnus, ita ut moverentur fundamenta car-

ceris. Et statim aperta sunt omnia ostia, et univcrsorum

vincula soluta sunt \

I. Quid his par fuerit animabus ? virgis caesi multas

plagas accepcrant, contumelias et extrema pericula subie-

rant , in hgno vincti erant , in carcere interiori : et ne sic

quidcm somnum capcre volebant : sed pervigilium age-

bant. Videtis quantum sit afllictio bonum? Nos autcm in

molhbus leclis sine ullo terrore per totam dormimus noc-

tem. Forte ideo pervigilium agebant, quia hoc in statu

erant. Non illos somni tyrannis cepit ; non dolor inflexit ,

non timor consternatos reddidit. Sed ha3C multo magis

illos excitabant , et multa replebant voluptate. « Media

» autem nocte , inquit , orantes laudabant Deum : audie^

2)bant autem illos vincti. » Novum enim et stupendum vi-

» Act. XVI, 25, a6.



/fo6 S. JO. CHRYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

(Irbatnr esse. « Snbilo vero terrae motns factus est magnus,

)rila nt movcrenlur fundamcnta carceris. Et stalim aperta

wsnnt o.^lia omnia , et nniversorum vincula solnta snnt. »

Terrac motns lactns est, ita ut cnst05 excitaretnr a somno;

et ostia aprrta sunt, ita ut res essct mirabiiis. Ilaec vincti

non ^idrbant; alioquin fnglssent omncs. « Expergcfactus

» autem custos, et videns januas apertas carceris, evaginato

wgladio, \c»lebat se intcrficcrc.,apstimans fugisse vinctos.

» Clamavit auiem voce magna Panlus dicens : Nihil tibi

«niali foccris. Lniversienim hic snmus *. » Admiratns est

magis beiiignitatem Panli : obstnpuit forllludinem , cjnod

cmn fngcrc posset, non fngerit, et quod ipsum a c:cde co-

hibuerit. « Pelilo autem kmiine, inlrogressns est, et treme-

vfactns procidlt ante Paukmi et Sikuii. Et prodncens eos

»foras, dixit : Domini , cjuid me oportet facere ut salvus

» fiam ^. » ^ ides-ne cpianta ilkmi ccperit acknlratio ? « At

» iUi dixcrnnt : Credc in Dominum Jesnm Ckristum , ct

» salvuseris tu et domns tua. Et locuti snnt ei verbum Do-

»mini, et omnibus qui crant in domo ejns '. » Quia statim

locuti snnt iili, decka^aruut misci4cordiamcrga ilJum. « Et

» assnmptls iUis in eadem kora noclis , lavilpkigas corum :

MCt baptizatus est ipsc , et emnis domus cjus conlinuo.

» Cumque perclnxisset eos in domum suam , apposuit men-

»sam et exuUavit cmu tota domo crcdcns Deo \ » Lavit

eos, quasi graliam repeudcns, et &ic illos konorans. « Et

» cum dies factus esset, miscrunl magistratus lictores, di-

wcentes: Dimitte komines illos \ » Cognoverant forte fac-

tum maglstralus, et non audebant per se ipsos dimittcre.

(i

Nuntiavit aulem custos carceris vcrba kaec Paulo di-

)»cens i Miscrnnt magislratus ut dlmittamini. Nunc igilur

»exeuntes , ite in pace. Paukis antcm dixit eis : Caesos nos

» Acl. XVI, ij. 28. — « Ibid. 39, 5o.— ' Ibid. 3i, 5a.-^ < IbicL 33^54»

— 5 Ibid. 55.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXVI. ^OJ

»publicc, indemnatos homines Romanos miseriint in car-

» cerem : ct nunc occulte nos cjiciunt ? Non ita, sed ve-

»niant, et ipsi nos ejiciant. Nuntiaverunt autem maglstra-

»tibus iictores h;ec vcrba. Timueruntque audientes quod

y> Piomani essent. Et egressi deprecati sunt eos , ct eductos

i) rogabant ut egrcdcrentur e civitate. Egrcssi autem de

»carcere, ingressi sunt ad Lydiam ; et visis fratribus,

» exhorlati sunt eos, et profecti sunt *. » Etiam magistra-

tibus denuntiantibus Paulus non exit, forte propler Ly-

diam, ct alios fratrcs ; vel ut terreat illos, nc pularcntur

rogatu suo dimissi fuisse; ut eliamaliis fiduciam inderent,

Triplex, dilccti, crimen erat : quod Piomanos, quod non

damnatos, quod pubhce in carcerem conjecissent. Vides

illos phirima humano more fecisse. Exquiramus noctem

illam, cum noctibus ncstris comparando ; ubi comessatio-

nes , ebrietas , lascivia : ubi somnus a morle nihil diffcrens

ubi vigiliae somno ipso graviores. Ahi enim dormiunt ita

ut nihil sentiant ; alii miscrabihler vigilant, dolos struen-

tes, de pecuniis curantes , ut uiciscantur eos qui se laeserunt

studentcs, inimicilias meditantes , verba contumeliosa

transactodie secum reputantes : sic irae ignemsuccendunt,

et intolerabiiia perpetrant. Perpende quomodoPelrus dor-

miebat , iUudpcr dispensationem factum est. Angelusenim

advcnit, neminemque rem gestam scire oportebat ; et

merito quidem, ut ne custos carceris se ipsum interficeret.

Et cur non ahud signum factum est ? Quia ilhid maxime

ipsum attrahere et confirmare poterat , siquidcm ille pe-

richtaturus erat, nisi ita factum esset. Non enim ita signa

trahunt , ut ea quaead salutem nostram atlinent. Ne vide-

retur terrae motum per sc factum esse, secutum est id

quod ipsi testimonlo esset; et noctu accidit. Nihil enim ad

i>stentationem faciebant, sed ad salutem. Non malus erat

• Acl. «VI, $6-4®*



4o8 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

carccris ciistos. Conjecerat illos in intcriorem carcerem,

quod ita sibi jussum essct, non motu suo. Et cur non ante

clamavit Paulus ? Perturbatlone plenus crat homo, nec

adniisissct verba. Ideo cum vidisset illum sese intcrfecta-

rum,praeoccupat et clamat , dlccns : « Omnes hic siimus. »

Idcoquc ille petito lumine insiliit, et ante Paulum ct Silam

procidit. Ad pedes vincti procidit cuslos. Et eduxit illos

foras, dixitque : « Domini,quid me oportet facere, ut

» salvus sim ? » Quldnam dixerunt? \ ide Illum non ob hoc

diligcre, quod servatus esset, sed quod de virtute obstu-

pesceret.

II. \ ides quid illic,quld istic factum slt ? Illic puclla

liberata est a maligno spiritu, ct in carcerem conjcceruut

cos, quod illam a dtemone liberassent ; hic solum januas

apcrtas ostenderunt : ct apcruit januas cordls illius : solvit

vincula duplicla , accendlt lumen ilhid : nam ct in corde

ejus lux fulgebat. Et inslliitct procidlt , nec intcrrogat quo-

modo res facta sit, quidfactum slt ; sed statim ait : « Quid

» ine oportet facere ut salvus sim ? » Quid ergo Paulus ?

« Crede in Dominum Jesum Christum, et salvus cris, in-

))quit, tu et domus tua. » Hoc maxlme homincs aUicit,

quod et domus salva sit. « Et loculi sunt ci vcrbum, ct

» omnibus qui erant in domo ejus. » Lavit eos , cl lotus est.

IIIos quidem a plagls ablult, ipse a peccatis abhitus est

nutrlvit, et nutritus est. « Et exultavit, » inqult. Alqui

nlhilerat nisi verbatantum et spes bona. Hoc signum erat,

credidisse illum , sibi omnia remissa fuisse. Quid custodc

carceris pejus? Quid erudchus? Quid fcrocius? Altamen

Cum multo illos suscepit honore. Non quod scrvatus csset

gavisus est ; sed quod Deo credcret. « Credc , inquit , in

»DomInum. » Idco dixit, qui credldlt Deo, ut ne videre-

tur quasi damnatus ct pcccator solvi. Idcirco dicunt

.-C«p»©s -»©4.^^1106 indemnatos homlncs conjcccrunt in



IN ACTA. APOSTOLORUM. HOM. XXXVI. 4^9

7> carcerem ; » ut non modo gratirc , sed etlam ipsoriim csset

opus. \ ide ut varia dispenset gratia. Quomodo ille egres-

sus cst, quomodo hic,etsi uterque Apostolus esset. «

Ti~)) mucrunt , » inqiiit. Timent quia Romani sunt , non quia

injuste conjccerunt. Et rogavcrunt illos ut exirent ex ci-

vitatc. Hanc petiere gratiam. Illi vcro ut vcnerunt adLy-

diam et confirmarunteam , sic profecti sunt. Non oportcbat

enlm hospitalem illam in agonc et sonicltudlne rehnquere.

Egrcssi autem sunt, non illis ohtempcrantes, sed ad praedi-

cationemfcstinantes , cum civitas per miracukmi illudsatis

adjuta fuisset. Non oportehat ultra manere. Nam miracu-

lum majus apparet magisque clamat post profeclionem

eorum qui ipsum patraverant. Etenini custodis carceris

fides pro voce erat. Quid huic rei par ? Ligatur et solvit

duplex vincukim. Ligantem se solvit per hoc quod ipse li-

gatus slt. Haec vere sunt gratlae opera. Nunc ergo , inquit,

egressi , ite in pace ; Id est , cum sccurltate , nlhil tlmen-

tes; vel allter, Id sine perlculo fieri volunt , ne post haec

accusentur. Et nondicunt: «Cxsos nos conjeceruntln car-

cerem,quia mlracula operati eramus : » neque enim his

attcndchant; sed quod illorum anlmos concutere poterat,

«Indcmnatos, Inquit, et Romanos. » Hujus vincti semper

memores slmus, et non miraculi. Quid dicent gentlles .^

Quomodo vinctus cum esset , suaslt vincienti? Et quem ,

inquiunt, persuaderi oporlehat, nisi scelestum homlnem,

mlserum, qui mentem nonhaheret, mllle mahs onustum,

et captufacllem? Haec insuper proferunt; « Quis credidit,

nisi coriarlus ,purpurarla , eunuchus , custos carceris ,

servi et mulieres ? » Quid ergo dlcerepoterunt quandoeos,

qui in dignilatihus erant, producemus, centurioncm, pro-

consulem , alios ex illo ad hoc usque tempus , impcratores,

reges?» Ego vero allud majus dico; viliores illos dispicia-

mus. Ecquid ibi mirum , inquies. Hoc certe mirura. Nam



4lO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

si quidem de rebus Tulgaribus crederet , non mirum esset

cum yero de rcsurrcclione , de regno cnelorum , de vita

philosopbica quispopularibus Joquclur , et persuadebit,

hoc mirabilius erit,quam si sapicntibus persuasisset. Cum

enim non est pcriculum, et quis suadct, e re stultitiam in

medium proferunt. Quando autem quis dixerit servo se-

cundum te : si mihi credas,

periclilaris, omnes habebis

ti.bi inimicos, oportet te mori, mille subire mala; sicque

illius animam capiat : non jam ex insipientia est. Nam si

dogmata voluptatem haberent, jure quis hoc diccret. Si

Tcro id quod nollent philosophi discere , servus discat,

majus est miraculum. Et si vultis , corlarium ipsum in me-

dium adducamus, et videamus quid ipsi Petrus loquatur;

Tcl si placet, ipsuui custodem carceris. Quid ergo ipsi

dicitPaulus? Christus resurrexit : est rcsurrcctio mortuo-

rum et regnum, et statim persuasit facile crcdcnti. Quid

ergo? De vita nihil dixit, quod sapcre oporleat,quod pe-

cimiis imperare, quodnonessc inhumanum oporteat, quod

bona sua eroganda sint aHis ? Neque enim haec credidisse

insipientis esset, sed magni animi. Esto enini ipsi dogmata

ex insiplentia acccperint ; vitam illam philosophicam sus-

cipcre an insipientis esset ? Itaque quanto magis insipiens

cssct ille qui obtompcrarct, ct tamcn ca suscipcret , quae

phllosophlspersuadcrc philosophi non posscnt , majus esset

miracuium : maximc vero cum muheres et scrvi persuaden-

tur, et per opera haec exhibent, qu?e nec Platones, nec alii

omne; uUI pcrsuadere potucrunt. Et cur nulli dico ? ne sibi

ipsisquidcm. Nam Platoquidem persuasitpecunias non essc

conlemnendas, qui tantas facuhates, et opes annulosquc au-

reos et phialas posscdit (i8). Quod vero gloriam popula-

rcm desplccre non oporterct, Socratcs ipse, qui tantopere

philosophabatur, oslendit,qui omnia ad gloriam facicbat.

Et si quidem illius senlentiarum pcriti csseti», multum his



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXVI. 4^1

de rebus sermoncm moverem , ostenderemque multam

apud illos esse ironiam, siquidem discipuli ejus diclis cre-

dcre fiis sit : et quomodo a vana gloria omues ejus litterae

argumentum habeant.

III. Sed missis illis, nobis ipsls loquamur. Nam supra-

dictis hoc quoque addendum, quod cum suo pcriculo his

obtemperarent. Ne igitur impudens sis; sed coglta iilam

noctem, lignum, iiymnos ; et hoc nos facere studeamus.

Et aperlemusnobls, non carcerem, sed coelum.

SI prece-mur, coehim ipsum aperire poterimus. Elias certe clausit

et apcrult ccehmi preclbus. Est quoque in coelo carcer :

«Qua3cumque, inqult, hgaverltis super terram, erunt hgata

» et in ccclo *. «Precemur noctu, et ha3C vincula solvemus,

Quod enim preces peccata solvant, nobis vidua persuadeat,

illeque amlcus qui intempesta nocte perseverat et pulsat :

persuadeat et Cornelius : «Orationes tuae, inquit, eteleemo-

))synae tuae ascendcrunt in conspectu Dei ^ » Persuadeat

nobis Paulus dicens : «Quaj autem vere vidua est el solita-

))ria, speravit in Deum, etperseverat in precibus nocte et

5)die^ )) Si de vidua infirma muliere hncc ille dicit, multo

magis de viris et jam locutus sum vobis et nunc dlcam,

Excitemur nocte ; etiamsi non multas oratlones emittas^

unam emltte cum vigllantla, et sufficlt. Nlhll amplius peto,

Si non media nocte, saltem dihiculo. Ostende noctem non

modo corporls esse, sed etlam animoe. Ne slnas illam

inutiliter transire; scd Domino hanc vicem repende; imo

ipsa in te revertltur. Dic mihi : si in grave negotium inci-

dissemus, quem non precaremur? Et si petltlonem cito

hnpctraremus, utique resplraremus. Quis tibi daretutis, a

quo gratiam petis , gratiam tibi habcret quod peteres ?

Quis tibi daret, ut non circuires, quoerens a quo peteres,

sed paratum invenlres ? nec aliis opus haberes per quos

« Mallh. XVI, 19. — « Acl. x, 4- — ' * Tim. v, 5.



4l2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCUIIiPISCOPI C. P.

peteres? Quid hoc majiisest? Hic qiiippe tiinc maxime

facit, ciim non alios rogamiis; iit sincerus amiciis, tunc

maxime nos oLjurgat, quod non ejus amicitiae fidaraus,

cum alios adhibemus qui ipsum prccentur. Sic et nos fa-

cimusiis, qui nos rogant, tunc maxime iis gratiam largimur,

qiiando pcr se ipsos, non per ahos, ad nos accedunt. Quid

ergo, inquies, si ofTendcrim? OfTcnderc desine ct lacrymas

funde; sic accede, et cito imprimis illum placatum inve-

nies. Dic tantum : OfFendi : dic ex anlmo et sincera mente,

et soluta sunt omnia. Non adeo cupis remitti tibi peccata

"ut ille cupit. Quod autem tu non cupias, cogita ; neque

enim vigilias suscipis, neque pecunias efTundis : ille vero,

ut peccata nostra dimltteret, Unigenito non pcpercit, ge-

nuino Filio ejusdcmquc throni consorte. Vides-ne eum

magis cupere ut remissionem peccatorum consequaris ? Xe

ergo segnes simus, nec procrastincmus. Clemens est ct

bonus : solum ansam iili prasbeamus; et hoc ut nos noa

inutiles simus, eliamsi nobis iile sine hac conditione re-

mitteret. Sed ut nos in ministris noslris milHa confinglmus

ct componimus, sic et ille ad salutem nostram facit. « Praj-

» occupamus facicm ejus in confessione*, » quia bonus et

clemens est. Si vero non invocaveris in veritate, ncc ex

corde dicere vehs : Dimilte ; scd cx ore tantum, quid ipse

facict? Quid est invocare in vcrilate? cum alacritate, ex

animo sincero ; ut de unguentis dicitur : Sincerum est, ni-

liil adulterinum habet. Sic et illlc, qui vere ipsum invocat,

et precatur, perseverat scmper, nec dcsiuit, donec acci-

piat. Qui vcro perfunctorie aglt, et sic legcm implet, non

invocat in veritate. Quisquls sis, ne dicas tantum : Peccator

8um; sed cura ut abhac cxistimatione te hbcrcs. Ne dicas

tantum, sed et doleas; si dolcs, opcram adhibes; si non

operam adhibes , non doles. Si non doles, irrides. Quis

' Pssil. xciT, a.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXXVI. /[l^

dicens cTgroto, non omnla aglt iit sanetur ? Magnum tcluni

est oratio. «Si vos, Inqnit, nostis bona data dare filiis ves-

» tris, qnanto magis Pater vester* ?» Cur non vls accedcre ?

Te amat, plus potcst quam omncs : et vuit ct potest. Quid

impedit? Mhil. Ergo cuni fide acccdamus. Accedamus

dona ofrercnlcs quai yult, injuriaruni obilvlonem, benigni-

talem, mansuetudinem. Elsi peccator sis, cum fiducia ab

ipso remlsslonem peccatorum petes, si possls ostcndcre

hoc ipsuni a te factum esse. Si vero justus sis, nec injuria-

rum obllvionem habeas, nihil tibi prodest. Non potest qui

proximo dimislt non plcnam vcniam consequi. Sine ulia

comparallone clementior nobis est Deus : hoc cuivls palam

cst. Quid dicls? Si dixeris : Lscsus fui, Iram domui, furorls

vlm pcrlull proptcr pracceptum tuum, annon et Ipse di-

mittet? Omnino certe dlmitlct. Itaque animam purgemus

ab injurlarum memoria. Sufficit hoc nobis ut exaudlamur,

ac vlgilantcr et cum perseverantla precemur; ut copiosc

ejus clementia fruentes, promissa asscquamur bona, gra-

tia et benignltate Domini nostrl Jesu Christi, cum quo

Patri et Splritul sancto, glorla, Imperium, honor, nunc et

semper, et In scccula saeculorum. Amcn.

« Luc. XI, i5.



4l4 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

HOMILIA. XXXVIT.

CAPLT XVI.

Cum autem pcrambulassent Amphipolim et Apolloniam,

venernnt Thcssalonicam , ubi erat synagoga Jndaiorum.

Secundum consuetudinem autem Pauhis introivit ad

eos : et per sabbata tria disserebat eis de Scripturis ;

adaperiens et insinuans, quia Christum oportuit pati,

et resurgere a mortuis : et quia hic est Christus Jesus

quem ego annuntio vobis*.

I. Rursus parvas praetercurrunt clvitates, et admajores

festinant, quod inde quasi ex fonte verbum deberet in vi-

cinas urbes manarc. Pro more autem suo intravit Pauhis

in synagogam Juda^orum; quamvis dixerat, « Convertimur

» ad gentes^, » non rcHnquebat illos; sed magno illos stu-

dio prosequebatur. Audi enlm Illum diccntem : « Fratres,

»beneplacitum cordls mel , et precatlo ad Deum pro

»Israel est ad salutem*; » et , « Cupiebam anathema esse

» a Christo pro fratribus meis\ » Hoc autem faciebat prop-

ter promissionem Dei et gloriam, et ne hoc olTendlcuhuu

esset gentibus, « Et per sabbata tria disserebat els de

» Scripturls, adaperlens et Insinuans, quia Christum opor-

»tuit pati et resurgere a mortuis : et qula hlc est Jesus

»ChrIstus, quem ego annuntio vobis. » Vides illum ante

omnla passionem praedlcare? SIc Illi non erubescebant,

sed sclebant hoc salutre esse. « Et quldam ex els credide-

»runt, et adjuncti sunt Paulo et SILt : et dc colentibus

> gentilibus multltudo magna , ct mulieres nobiles non

' Acl, xvii, 1-3.— » Id. XIII, i6, — » Rom. x, 7. — 4 Id. ix, 9.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOAL XXXVII. 4^5

))paiicae*. » Summana dlxit concionls; Ita alienus est a su-

perfluitate, nec ublque conciones totas recitat. « Zelantes

)) autem Judaei increduli ; assumentesque de vulgo viros

)>quosdam malos, et turba facta concitavcrunt civitatem.

»Et invadentes domum Jasonis, qua^rebant eos producere

»in populum. Et cum non invenisscnt eos, traxerunt Ja-

» sonem et quosdam fratres ad principes civitalis , claman-

»tes : Hi sunt qui urbem concitant, et huc venerunt :

» quos suscepit Jason. Et hi omnes contra decrcta Caesarls

»faciunt; regem alium dicenles esse Jesum^ » accusa-

tionem ! rursus vlolatae majestatis accusant eos, dicentcs,

inqulunt, esse aKum regem Jesum. « Concitaverunt autem

wplebem et prlncipes clvitatls audientes haec. Et accepta

» satlsfactlone a Jasone ct a caeteris, dimiserunt eos^ »

Admirandus ille vir erat, qui pericula adlbat, et emiserat

eos. « Fratres vero confestim per noctem dimiserunt Pau-

»lum et Sllam in Bcroeam. Qui cum venissent, in syna-

» gogam Judaeorum introlerant. Hi autem er^nt nobillores

»eorum qui sunt Thessalonlcae, qui susceperunt verbum

» cum omnl avlditate, quotidie scrutantesScripturas, si haec

»ita se haberent''. » Nobillores, inqult, id est mansuetio-

res : et vide, non perfunctorie, sed accurate scrutabantur

Scrlpturas. Id enlm significat ilkid , avExptvov; volebant

quippe ex ipsls certlores fieri de passione, jam enlm credi-

derant. « Et multl quldem credlderunt ex eis, et muhercs

»gentiles honestae, et viri non pauci. Cum autem cogno-

»vissent in Thessalonlca Judaei,quia et Beroeae praedica-

» tum est a Paulo verbum Dei , venerunt et ilHc commo-

jventes multltudinem. Statimque tuncPaulum dlmlserunt

»fratres,ut venlretusque ad mare. Silas autem et Timc-

9 theus remanserunt ihi ^ » Vide iUum et cedentem et ins-

»Act. XVII, 4. ^ ' lbi4. 5-7, ^f l^i4. 8j9. — 4 |ip4. m lu -rs

* Ibid. iz-14.

./•. r- — ,7. ( .1! ..' .i-lA, »



4l6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

tantem , mullaque humano morc facicntem. « Qui autem

)) deduccbant Paulum pcrduxcrunt eum usque Athenas. Et

)) accepto mandato ab eo ad Silam et Timotheum , ut

))quam ccleritcr vcnircnt, profccti sunt*. » Sed supcriora

repelamus. « Pcr sabbata tria, inquit, loqucbatur eis,

» aperiens ex Scripturis. » Reclc , quando vacabant. Sic

Christus semper facicbat, a Scripturis ubique disscrens,

Tiec semper signa facicns. Quia enim in hoc contrarii

erant, et quasi dcccplorcm et prcTsligiatorcm ipsum ca-

lumniabantur; idco ipsc a Scripluris disscrit. Nam qui

per sola signa persuadcrc conatur, jure suspectus cst. Qui

vero ex Scripluris persuadet, non vcnit in illam suspicio-

nein. Et sacpe invcnimus cum doctrina pcrsuadcre. Cuni

autem Antiochinc doccret , congrcgata est ad illum ci\ itas.

Ita magnum quoddam hoc cst, ncc signum minus,

sed sane maximum. Et ne putarent se totum posse , per-

mittit Deus ut pcUantur. Duo enim hinc proveniebant.

Non altum sapicbant quasi ipsi supcrassent, ncque tcrre-

bantur ut rei; ita ex ceconomia crat quod vocarcntur.

« Colcntium gcntilium, inquit, muUitudo, et ex gentili-

» bus honeslis muHeribus , ct ex viris non pauci crcdide-

» runt. » Illi vero conlra. Quomodo autem qui dicit : « Ut

»nos ad gcntes , illi autem ad circumcisioncm^, » cum

Judcxis disscrebat? IIoc ex abundanti facicbat. Scd si Ju-

daeis disserere oportcbat, quomodo rursum diccbat : « Qui

3»enim operatus est illi in circumcisioncm, operatus est

» mihi inter gcntcs? » Sicut etiam illi gcntibus loqucbantur,

licet ad circumcisioncm segregati, ita ct hic socpius cuni

gentlbus agcbat, nec tamen Judaeos negligebat; ut ne vi-

derentur divisi esse.

II. Et quomodo , inquies,prius in synagogas intrabat ?

Sed gentilibus persuadebat per Judaeos, et ex iis quac Ju-

* Act. XVII, i5. — • Galat. ii, 9.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXXVII. ÎJ

dacls dicebat. Sclebat cnlm boc gcnllllbus ad fidcm addu-

cendis idoneum esse. Ideo dlcebat : « In quantum ego sum

»genllum Apostokis *. » Eplstolasque ejus omnes contra

Judnsos certamen prêferunt. « Qula Cbrlstum, inqult,

j?oportebat pati. » Si patl oportebat, ergo ct resurgere;

boc enlm longemirabllius est, quam illud. Si enim eum,

qui nlbil injuste egerat, morti tradldit, multo masîs sus-

citavlt Illum. « Juda?I autem Increduli, assumptls forensi-

»bus qulbusdam, turbarunt civitatem,» Inquit. Itaquc

plures erant gcntiles. Et assumentes quosdam, quia non

se putabant salis esse Judael ad seditioncm. Et qula ratio-

uabilem causam non babebant, ex tumultu semper hajc

omnia perficlunt, et assumptis Improbls homlnlbus. « Non

»inventis autem ilbs , Inqult, traxerunt Jasonem. » ty-

rannidem ! Ab ccdlbus sine causa illos trahebant : « HI

» omnes contra decreta Gaesaris faciunt, regem alium di-

» centes esse Jesum. » Qula illi nlhll decretis contrarium

dicebant, nec clvitatem concitabant, in aliud illos crimen

ducunt , et kesic majestatis falso accusant. Et quld tlmetis,

siquidem mortuus eet? \ide quomodo persecutiones ubi-

que praedicatlonem promoveant : « Hi autcm erant nobi-

»Iiores eorum qui sunt Thessalonicae , » id cst, nihil mali

faciebant. Sed alli quidem crediderunt; hi vero contra-

rium faciunt turbantes illos. MuUi autem ex ilHs et ex

gentiilbus mulieribus credlderunt. Hic rursus genliles cre-

dunt. Tu vero mihi considercs vellm , ipsos per cecono-

miam fugisse, non pr?e metu. Akoquin cnlm finem fecis-

sent pra^dlcandi, ncc magis exacerbasscnt. Sed hinc duo

eveniebant : et illorum furor extinguebatur, et praedlcatlo

augebatur. Condigne autem de illorum tumullu dlcit , ve-

nisse cos illlc turbas concitantcs, infrencm illorum furo-

rcmsublndlcans. Statlm vero Paulum emiserunt fratrcs, ut

* Rom. XI, 1 3.

LXXXI.2J



4l8 S. JO. CnUYSOSTOMT ArnCHIEPISCOPf C. P.

iwifc,, inqail ,qnasi ad mare. Hic jam Paulum solum mlt-

tunt : metucbaut enim ne^ quid ipsi mali accideret. Hnec

ipsis^ siimma verum crat : sic non ubique gratia operaba-

tur; sed sinebat illos humana agere, illos excilans et ex-

pergefaciens, atque in sollicitudinem iiijiciens. \ ide ergo,

usquo Phi.ij>pos servavit eos; inde vero non item. « Et ac-

» cepto mandalo , inquit , adSilam elTimotheum, ut quam

» celerrime vcnirenl ad eum, profecti sunt, » Idquemerito :

ctiamsi enim Pauhis esset, opus habebat illis. Igilur in

Macedoniam bene a Deo impellebantur. Clara namque jameratGraccia; ahoquin et aha praeter necessitatem faciebat.

Qiristus jusserat ex EvangeHo vivere : hic autem non fa-

ciobat. Christus non misit ilhmi baplizare; hic vero bap-

tizabal : vide quomodo conferendus omnibus erat. Pctrus

ad circumcisionem, hic ad gentes, ad majorem partem.

« Et acceptii, inquit, satisfactione a Jasone, dimiserunt

»eos. » \ide quomodo, satisfactione data, Jason Pauhmi

emisit; et ita animam suam pro illo posuit. «Hi, inquit,

»erant nobihssinii Thessalonicensium ; » id est, virtute et

fide erga Deum. « Qui susceperunt verbum cum omni aJa-

j» critate,inquit,quotidie scrutantes Scripturas, sihapc ita se

»haberent. » Non temere ex impctu et zelo : atqui major

m^bserat, et forenses homines erant ibi. Mirum autem non

est, si in majorc civitato pejores sunt. Ccrte in majore

pejorcs esse verisimile est; ubi multae sunt turbarum oc-

casiones. Lt enim in corpore, cum morbus est gravior,

plus habct materire et ahmenti; ita et hoc loco, quod et

lconii factum est, et nunc quoque. Et egreditur Paulus;

ut et ahorum perniciei pcenas deut. Ideo dicebat Pauhis :

cProhibentibus nos loqui gentibus*. » Et cur istic, inquit,

non manserunt? Cur non signa feceruntPNam siihic, ubi

laj^datus cst,mansitmuho temij)oro; mullo magis hic ma-

> 1 Thess. II, i6.



II< ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXVII. ^I^

nendiimerat. Quare? Non semper volebat Deiis illos haec

signa facere. Neque enimminus signum estsine signis vin-

cere, quam signa facere. Itaquc , sicut nunc , absque signis

prasvalet; sicet tunc saepe volebat vincere. Itaquenec Apos-

toliadsigna currebant, et ipse ait : «Nos autem praedicamus

» Christum crucifixum *. » Signa qmcrentibus et sapien-

tiam, hccc damus, quae nec cum signis persuaderi possunt:

et persuademus. Itaque magnum illud signum erat. Vidc

ergo jam cxtensa pricdicalione, quam cito currant adsigna. Oportebat enim jam propter credentes phira esse

signa, quam alibi : itaque fiunt : sed rccedendo et acce-

dendo illa faciebant. « Emiserunt iUum , inquit, quasi ad

» mare. » Quarc ? Ut non posscnt ilhim facile apprehendcre.

Ita enim magnum quid se praestare putabant , slcque bene

rem gesserunt ac perfecerunt. Interim ilhim eruere vole-

bant.

III. Vide quanta DiscipuU erga praecipuos utebantur

cura : at non sicut nunc divisi sumus ; dividimur namque

parvi et magni : inter nos alii extolluntur, alii invident :

ideoque invidcnt, quia nos inflamur, nec patimur aequaliter

agere cum illis. Idcirco in corpore concentus est, quia noii

est inflatio :

non est autem inflatio, quia sic mcmbra dis-

posita sunt, ut allud allo opus habeat. Caput pedibus opus

habet, et pedes capitc. Et hoc nobis fecit Deus, neque sic

suslinemus. Oporteret cnim, etiamsi hoc non esset, chari-

tatem esse. Annon audltis externos qui nos calumniantur,

quando dicunt : «Ltiles amicitioe; laici nobis opus habent

nos vero rursum propter illos sumus? «Sic nec doctor ,

nec princeps essct, si non adessent discipuli et subditi ; nc-

que facerent quae sua sunt : non enim possent. Quemad-

modum et terra agricola, ct agricola terra opus habet; ita

ei hic. Quam enim mercedem habet doctor,qui non po-'

> 1 Cor. I, 20,




test ostenclerc ab se cdoctos? Quam ii qui doccnlur, qui

non optima fruunlur doctrina? Itaque allcr altcro opus

habcmus, et principcs subditis : ct dux obscquentibus.

Principcs namque multorum gratia sunt. Nemo enim suf-

iicit pcr se ipsum aliquid operari; sive ordinarc oportcat

sive consilia et senlcnlias explorare, sed honoraliorcs illi

sunt a ccetu ct muhitudine. Excmpli gralia, paupercs dan-

tibus egent, dantes accipicntibus. «\ os mnluo consideran-

»tes, inquit, ad incitationem charilatis ct bonorum ope-

» rum. » Idco phira potest Ecclcsiai coetus : et quod singuli

per se non possunt, cum aliis juncli possiml. Idco hic

niAxime ncccssariae sunt prcces pro orbe, pro Ecclcsia quai

in finibus cst, pro pace, pro iis qui sunt in calamitate. Et

hoc Pauhis indicat dicens : « Lt ejus quae in nobis est do-

«nationis inpersonis muUis pcr multos gralia^ aganlur pro

«nobis*. » IIoc cst, ut muUis gratia confcratur. At sacpe

illorum prcces requirit. ^ ide quid dicat Deus et INinivitis :

« Ego vcro non parcam urbi, ubi sunt plus quam ccntum

» viginli milha^ ? Lbi duo vel tres, inquit, congregati fuerint

» in nomine meo, ibi sum in mcdio eorum^ » Si autcm duo

muUum possunt, quanto magis phires ? Si vero eliamunus

possit ; at non acqualiter. Cur unus es? Cur multos uon Ai-

cis? Cur non es auctor charitatis? Cur non amicitiam paras?

Maximam virtulis laudem non habcs. Slcut enim cum ex

pacto mali sunt quidam, mngis irritant Dcum ; sic in con-

cordia bonos cssc magis oblcctat. Non cris, inquics, cum

multis in malum. « Omnes declinaverunt , simul inuliles

» facti sunt\ » et facli sunt quasi cantantes in ncquilia sua.

Para tibi amicos proe domesticis, prne aiiis omnibus. Si

pacificus, cst fdiusDci, quanto magis is qui amicilias pa-

,rat?Si is qui reconciiiat, fiHus Dci vocalur, qui reconci-

liatos amicos facit, quo non crit digiuis muncrc? Hanc

« 2 Cor. 1, 11. — » Jon. 4. — 5 Mallh. xvui, 19. — ^ Psal. xiv, 3.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXXVII. 4^ I

faciamus neoollalionem; Inimicos muiiio amicos redda-^ ....

mas : et eos, qui nec mimici nec amici sunt, congrogcmns,

et antc omnes, nosmetipsos. Qucmadmodnm enim qui

domi inimlcltlam habet, et cum uxore sua dissidet, ncnest

fide dignus ui allos reconcillet; sed audlet. « Medice cura

»te ipsum^ ; » slc et istc audlet. Quae igitur nobis est Inl-

mlclila? Animac cum corpore, maliilie cum viriuie. Hanc

solvamus , hoc tollamus beUum : ei innc cum pace nlios

allcquemur, et cum multafiducia,

non accusante nos con-scienila nostra. Pugnat ira cum mansuctndine; pugnat

pecnniarum amor cum Ipsarnm coniemptii; pugnai invldia

cum benignltaie. Hoc sohamus bcllum , hos dcjlciamus

inimicos, hvcc erlgamus tropasa , in civitate noslra pacem

conclliemus. Civitas quippe nobls est, et adminislralio, et

cives et extranei multi; sed peregrinorum ejeciionem fa-

ciamus; ut ne domestlci corrumpantur. Nec alienum ncc

nothum dogma ingredialur, nuUaque carnalis senlcntia.

Annon vldemus quomodo si quis inimicus in urblbus ca-

piatur, quasl explorator judicaiur? Ergo peregrinos elicia-

mus; Imo non peregrinos modo , sed etlam inlmicos. Si

qnem vldeamus, tradamus prlncipi menti, cogilalioncm,

barbaram quidcm, scd civlli veste Indulam. Mullac namque

nobis insunt cogitationes hujusmodi , naiiira quidem ini-

micae, sed ovili vellere induta^. Qucmadmodum ei Persae ,

sublala iiara, braccis, calcelsque barbarlcis, veste nobis

usiiala induli, corpore rasl, ei nobis consucta llngua lo-

quentes, habltu bellum occullant. Sed si tormenta siatim

adhlbueris, eum qui latei manlfestas. lia hicfacllo, hanc

cogitailonem mlUies explora , et cllo videbis barbaricum

sensum. Ut aulem vobls excmplo monsirem hujusmodi

exploratores, quos submitlit diabohis ut noslra dlspiciant;

age unum exuamus et ad tribunal dihgenter examinemus,

' Luc. IV, 23.



4^2 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIILEPISCOPI C. P.

et si placet,quosdam ex iis

,qiios Paulus deprehenderat

adducamus : « Quse sunt, inquit, ratiouem quidem habeu-

o»tia sapicutiae in superslilione et humllilatc, et non ad par

» cendum corpori, non in honore aHquo ad saturilateia

»carnis*. » Exempll causa; Judaismum volehat diabolua

inducerc; ilaquc si ipsum pcr se induccret, non persuade-

ret. Yide igltur quomodo ilkim apparavit. Oporlet , in-

quit, abslinere corpus. lloc phllosophia est; non admittere

cibum, sed cavere. lloc humilitas est. Et nunc item cum

lia?reticls volebat nos ad creaturam dedncerc. \ide igitur

quomodo dolum paravlt. SI dlxisset : «Crc^turam adora,»

captus fuisset. Sed quid alt?« Deus creatus est. » Scd nu-

dam exponamus judicum calculo Scrlpturarum apostoli-

carum scnlcntlam ; illo ducamus cum. Ipsi agnosccnt et

praedicalionem ct loquclam. Multl phuumum lucrantur, ut

habcant quod dent paupcribus. Iiijusta kicra, ct hocc cogi-

tatlo gravis est ; sed cxoneremus illam. Conkitemus, ut ne

capiamur : sed omnes diaboli machinas cirugicntes, possi-

mus sana dogmata strenue relinentes , secure prajsentem

transigere vitam, et promlssa consequibona, gratia et be-

nignllate Domini nostri Jesu Chrlsti, cum quo Patri et

Spiritul sancto gloria, impcrium, honor, nunc etsemper, et

iii

siecula saeculorum. Amen.« Colos, II, a4.

I

?



IIS ACTA ArPOSTOLORUM. HOM. XXXVIII. 4^

V\> \VVVVX .V»VWWV-VWVWVVV^^^"'^'*VWVViWVVWVVVvWVWVWVW VI VV\ «.W \v>VWVWVWVWWW%W

HOMILIA XXXVIII.

CAPUT XVII.

Pauliis autem cum Alhenis eos expectarct, incltabatur spi-

ritas ejus in eo, videns idololatrine deditam civitatem.

Disputabat igitur in synagoga cum Judncis et colentibus,

et in foro per omnes dles, cum iis qui aderant^

I. Vide Paulum majores a Judaeis\. quam a genlibus

tentationes habentem. Athenis autem nlhil tale patitur;

sed res tota in risum cessit, etiamsi ah*quos persuaserit,

Apud Judaeos autem multa gravia:

adeo erant irritati.

Ideo ait : «Paulus autem cum Athenls eos expectaret, inci-

» tabalur spiritus ejus in eo, videns idololalriae dedltam

«clvitatem. » Jurc incitalur : nusquam enim tot idola vi-

dcre erat. a Disputabat igltur in synagoga cum Judaels et

«colentlbus, et in foro per omnes dies , ad eos qui ade-

»rant. » Mde, iterum cum Judaeis disserlt, undlque ora

comprimens eorum qui dicerentipsum, rehctis Judxis, ad

gentilcs se convertisse. Mirum quodphllosophi non derise-

rint , sic statim contumeliose loquentem , neque a pra^di-

cationeresilierintdicentes : «Proculhoc esta philosophia :»

quia nihil fastus habebat. Alloquin autem dlcta nec capic-

bant, nec intelligebant. Quomodo enim intellcxlssent, cum

alilDeum esse corpus, alli voluptatemesse felicitatem dlce-rent?« Quldam autem Epicurci et Stoici disserebant cum

»co; et quidam dlccbant : Quid vult seminlverbius iste

2» diccpe? alii vero : Novorimi daemoniorum vidctur annun-

» Act. XVII, 16, 17. — • "VideD. GuUIon, -toai..xi,j). jt^o-H^*



4^4 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

)) liator csse, quia Jcsiim ct resurrcclioncm annuntiabat

»cis*. » Nam rcsurreciionem Dcam qucmdam cssc puta-

haut, lUpote soliti foeminas colerc. «Et apprchensum eum» ad Areopagum duxcrunt diccntcs : Possumus scire quae

» cst isia nova, quoe a ie diciiur, doctrinaPNova enim qiiae-

» dam infers anribus nosirls. Volumus crgo scire quidnam

»vclini hcTC cssc^. » Duxcruni ilhim ad Arcopagum , non

Tii disccrcnt ; sed iit punireni, nbi crani judicia sanguina-

ria. \idc crgo quomodo, sub spe disccndi 'jt ubique no-

vam doctrinam inciisant. Loquacium civitas illa erat.

« Athcnici scs auiem omncs, ci advcn?e hospitcs, ad niliil

» ahud vacabant, ilisi aui diccre, aui audirc aHqiiid novi.

»Siaus autcm Paiilus in medio Arcopagi ait: Viri Aihe-

T> nicnses, pcr omnia quasi supcrsiitiosiorcs vos vidco. Prccic-

»ricns enim et vidcns simiibcra vcstra , inveni aram , in

^)qua scriptum crat :

Ignoto Di<o. Qucm crgo ignoranies

»cohtis, hunc cgo annuniio vobis^ ))Ac si illos laudarct,

Tideturniliil molesium diccrc. Quasi supcrstitiosiorcs , in-

qnii, vos vidco ; id csi, quasi pios. « In qua scripUim

^)crai: Igisoto Di-o. » Quid cst hoc? Athcnicnscs, qula pcr

multa tcmpora acccperani Dcos, cliam cxtrancos; ncmpc

tcmphim Mincrvae , Pana , aliosque ahundc : timenles ne

fortc quis alius nondum noius sibi esscl,qui tamcn cole-

reiur aHbi , ad majorem sccuriiaicm , huic quoque aram

erexcrunt. Quia vcro non erat manifcstus Dcus, inscrip-

tum crat, Ignoto Deo. Hunc crgo Jcsum Chrisium esse

Pauhis dicli, imo potlus univcrsorum Deum. « Quem crgo

»ignorantcs, inquit, coHtls, hunc ego annuniio vobls. »

Vidcquomodo oslcndat ipsos jampridcm ipsum acccpla-

yisse. Nihii cxtraneum, inquli, nihilque novumaflcro : hoc

iUi pcrpeiuo dicebant. Qua) est ista nova abs te proiata

docirina? Nova enim quoedam ingcrls aurlbus nostrls. Sta-

« Acl. XVII, 18. — > Ibid. 19, 20. —5 Ibi;l. 21- aS.

I



IN ACTA APOSTOLORUM. UOV. XXXVIII. 4^^

tim ergo eorum suspicioncm tollit, ct dicit :« Deiis qui

»fecit mundum et omnia quae in illo sunt, hic coeli ct lcnae

» cum sit Dominus*. » Dcinde nc putent unum ex multis

esse, hoc corrlgit sic loqaens : «Non in manufactis templis

whahitat, nec manihus colitur hamanis, indigens aliquo^»

Yides-ne quomodo paulatim pliilosophiam inducit, quo-

modo irridet genlilium errorem?«Dans vilnm, et spirltum

5)el omnia. Fecitque ex uno sanguine omne genus homi-

»num hahitare supcr universam faciem lcrrai *. » IIoc Dei

proprium est. Vide crgo annon hacc dc Filio ellam dici

possint. « Cceli, inquit, et terrie Dominus : »qusc illi pula-

hant Deos esse. Et creationem declarat et homines. « Dc-

^fmiens statula tempora et terminos hahltalionis corum ,

«qutererc Deum, si forte contrcctent cum , aut invenlant,

»quamvis non longe sit ah unoquoque noslrum. In ipso

»enim vlvimus, et movemur et sumus, slcut quidam Poe-

» tarum yestrcrum dixerunt : Ipsius enim ct gcnus sumus\

Hoc Aralus poela dixlt. Ylde ut dcmonstrationes alTerat el

ah iis quac ipsi fecerant dixcrantque. « Gcnus ergo cum si-

»musDci, non dchemus a^stlmare auro et argento , aut

»lapidi sculpturoe artis et cogitationis homlnls Dcum esse

wsimilcm^ » Atqui, ideo, inquics, dehemus. Minlmc: ne-

que enlm nos, ncque animai nostra? simi]es. Cur ergo non

statim philosophice locutus est, ncc dixlt : « Deus Incorpo-

reus natura, invislhlhs est et sine figura? » Qula super-

fluum vldehatur hoc dicere hominlhus, qui nondum dldi-

<ierant U!uim esse Deum. Ideo missis ilhs, in eo quod jam

quaerllur insislit et ait: « Et tempora quidem hujus igno-

vrantiae despiciens Deus, nunc annuntiat hominlhus, ut

7)omnes uhique pccnitentlam agant, eo quod staluit diem,

7)in quo judicaturus est orhem in justitla, in viro, in quo

» Act. xvii, 34- — ' lljid. a5. — ' Ibu]. 26, — 4 Ibid. 27, aS. —** Ibid. 29,



>426 S. JQ. CnRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

BStatuit, fidem praebens omnibus, suscitans eum a mor-

*tuis*. » A ide : post quam eorum mentem concusserat,

cum diceret : « Statuit diem, » illosque terruerat; tuncopportune hoc inducit, « Suscitans eum a mortuis. »Sod

superiora rcpetamus. « Cum Athcnis illos expectaret Pau-

»lus, incitahatur, inquit, spiritus ejus in eo. » Non iram

yel indignatlonem hic significat incitatio illa, scd \igilan-

tiam et zehim, ut et aUhi : « Facta est, inquit, dissonsio in-

» ter illos^. »

II. \ ide autem quomodo provideatur, ut invitus iUic

maneat expectans illos. Quid ergo est , « Incilahatur? »id

est, excitahatur : ah ira et indignatione procul erat hac

donum. ^on ferehat, sed tahescehat. « Dispulahat ergo in

»synagoga cum Juda?is, inquit, et colentihus. »\ide rur-

sus contra Judaeos disputantem. Colentcs autem vocat

proselytos. Dispersi namque erant Judnei uhique ah ad-

\cntu Christi; simul ex illa sohita lcge, simulque homines

pictatcm docchant. Sed nihil ilH hicrahantur, nisi tantum

calamitatum suarum testimonia hahentes. « Quidam autem

»Epicurei et Stoici philosophi disserehant cum eo. » Nonj

jain legihus suis utehantur Athenienses , utpote Romanis

suhjecti. Et unde volehant illi disputarc ? Quia videhant

alios disserentes , et virum in existimatione haheri. Et vide

stalim contumeliose : « AnimaUs enim homo non suscipit

»ea quae sunt Spiritus^ Novorum d?emoniorum, inquiunt,,

• vidctur annuntiator esse. »Daemonia deos suos vocahaut.

Erant enim civitates idolis plenoe. « Apprehensum illumin

» Areopagum duxerunt , dicentes. » Cur in Areopagum ip-

sum traxerunt? Lt perterrefacerent : ihi enim capitales

causas judicahant. « Possumus scire quae sit nova illa, quge

» a te dicitur, dootrina ? nova enim quaedam infers auribus

mostris. Athenienses autem omnes, et ihi versantes pcre-

» Acl. 3o, 5i. — • Id. XV, Sg. — 3 i Cor. ii, 14.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXVIII. ^l^

»grini, in nullo alio lempus tercbant, quam ut quidpiam

» novi dicerent vel audirent. » Hic vero indicatur eos eliamsi

in hoc semper versarentur, ut loquerentur vel audirent

tamen iila putasse nova, quae nunquam audierant. « Stans

«autem Paulus in medio Areopagi ait : Viri Athenienses^

» per omnia quasi superstitiosiores vos video. Praeteriens

T> enim et videns simulacra vestra. » Non dixlt : « Da^monas ;

sed viam parat sermoni; ideo dicit : « Superstitiosiores vos

» video , )) propter aram. « Deus, inqult,qui fecit mundum

» et omnia quae in eo sunt. » Una voce omnia philosopho-

rum dogmata subvertit. Epicurei namque omnia per se

existere dicebant, et ex atomis constare; Stoici vero cor-

pus et conllagrationem. Hic vero dicit mundum et omnia

qune in eo sunt , opus esse Dei. Vides-ne brevitatem , et

in brevitate claritatem? Et vide quaenam ipsis nova vide-

rentur:

quod Deus mundum fecisset :

quae nunc infima

plebs scit Ignorabant Athenienses, et Atheniensium saplen-

tes. Si namqne fecit, utique Dominus est. Vide quld dlcat

essc argumentum deitatis, nempe creationem; id quod

etiam Fihus habet. Nam id ubique dlcunt Prophelae, Dei

esse creare. Non vero sicut ilh dicebant, ahuni Condlto-

rem, nec Domlnum esse; materiam non factam csse sup-

ponentes. Hic dcmum aenigmatlce quod suum est dicit et

flrmat, quod vero illorum est purgat. « Non in manufaclis

»inquit, habitcft. » Habitat quidem intempHs; at non in

tahbus, sed in anima humana. Vide : corporalem sustuHt

cultum. Quid ergo ? Annon habitabat in templo Jerosoly-

morum.»^ Non utique: sed operabatur. Quomodo ergo co-

lebatur manibus humanisapud Judaeos? Non

manibus,

sed mentibus. Nam illa non sic qua^rebat quasi iis opus

haberet : « Numquid. manducabo, inquit, carnes tauro-

rum , aat sanguinem hircorum potabo * ? » Deinde cum

' Psal. xux, (3.



428 S. JO. CIIRVSOSTOAII ARCIIIEriSCOPI C. P.

dixisset: «Ncqiicinanibusliumaiilscolilurindigcnsallquo;»

quia" hoc non salis crat, nullo cgcre, ut dlxcral ; nam tli . inum

quidcm illud cst, scd allucl rcquiritur; adjlcil : « Ipsc dans

»omnibus vitam ct Spiritum ct omnia. v Duo Divinitatis

indicia cxliibet, quod nullo indij^cat, ct quod omnibus

omnia pi\Tbcat. Huc confcr omnia qunc dc Deo Plato phi-

losophatus est, quas Epicurus, et ha?c omnia illis compa-

rata nugrc sunt. «Daus, inqult, vitam ct spirilum. mEccc

anluKc quoque ipsum Crealorcm facit, non Genltorem.

\ide rursum quomodo dcstruat sermonem de matcria :

«Fecitquc, inquit , cx uno sanguinc omne genus homi-

»num, habitarc supcr omncm facicm tcrras. » Hxc me-

lioraillls, ct confulant atomos matcriamque. Hic oslendit

non csse partilum, ncque hominis animam, ut illi di-

cunt (19); non cssot cnim hoc csse Conditorcm. Cum

dicit autcm non manibus humanis coh Deum, sublndicat

illum anlmo et montc coli. « Hic , inquit, cadi et tcrric

» cum slt Dominus. wNon ergo dacmoncs illi parllti ct plu-

res. « Deus, qui fecil mundum et oinnia quac In Illo sunl. »

Cum prius oslcndissct quomodo mundus sit factus, lunc

declaravit, quod non in manufiictis habitct, ac si dicerct :

« Si Deus , omnia iitiquc fccit; si non fccit, non Deus.

»Dii, inquit, qui cadum et terram non feccrunt , pe-

»reant. » Multo majora, quam illi, dogmata inducit. Atqui

nondum magna dixit; nondum ciiim tcinpus erat. Sed

quasl pucrlsloquitur dc crcationc, de dominatione, dc non

indigentia.

HI. Cum dixissct autcm ilhim ex uno sanguine omnc

gcnus hominum fccissc,

omnlum causam bonorum mani-fcstavit. Quid huic sublimitati par? Nam mirabile quidem

est ex uno tot fecisse; quod autem omnes ille simul conti-

neat, adhuc longc mlrabilius. « Dans, inquit, omnibus spi-

X» ritum et vitam.»Quidest, <^ Dcfmicnspracstilula tempora.

I



i:^ ACTA APOSTOLORUAI. DOM. XXXVIII. 4^Q

7> et tcrminos habitationls eorum : qucerere Deiim si forte

» attrectent eiim, aut inveniant. «Non cogilur quis, inquit,

circuirc et quccrere Deum. Vel si non hoc, quia decrevit

nt Deus qunsratur. At non semper hoc faciendum definivit,

sed prasstilulis temporibus. Hoc vero dicit ostendens , ne-

que nunc quajrentes invenisse, eliamsi ita manifeslus esset

ut inveniri posset; ac si quid in medio positum palpcmus.

Neque enim hic erat coehim, ahbi non; neque in hoc lem-

pore crat, in alio non. Itaque et omni tempore, et in om-

nibus terminis potest inveniri. Sic dispensavit ut quaere-

retur , ut nec loco nec tempore prohibeamur. Certc hoc

ipsum iUIs maximc profuissct, si quidem voluissent, quod

ubiquc sit ca?Ium et stet omni tempore. Ideo sic dicit ;

« Quamvis non longe sit ab unoquoque nostrum ; » sed

»prope sit omnlbus; hoc est, non modo vitam et spirituni

dedit, sed et omnia. ^ erumetiam quod caput est omnium,

ad sui cognitioncm traxit , haec dando pcr qua^ possimus

illum invenire et apprchenderc. Sed noluimus quaerere,

etsi ad pcdes csset. « Non longe, inquit, ab unoquoque nos-

» trum. Papa^ , omnibus prope csse dicit, qui sunt in orbe

terrarum. Quid hoc majus? Vide quomodo «partitos» con-

futet. Quid dico procul? Ita prope cst, ut sine ipso non

vivatur. « In ipso enim vivimus, et movemur, et suinus. »

Quasi corporco cxemplo hujusmodi quidpiam dicit : sicut

impossibile est ignorarc aerem ubique difTusum , non pro-

cul ab uuoquoque nostrum esse, imo et in nobis esse ; ita

etiam et omnium creatorcm. Mde quomodo omnia ipsius

esse dicat : providentlam illlas esse dicit, conscrvationcm,

quod ab iHo slnt omnla , opcrandi vim habcant , et non

pereant. Nec dlxit per illum ; scd quod propius cst, in illo.

iNIhil tale dixlt Pcela ille. « Ipslus enim, inquit, genus su-

»mus. » Sed ille de Jove dixit : hlc vero de Creatorc hoc

accipit : nec eumdcm ipsum indicat illc : absit, sed quse



43o 5. JO. CnRYSOSTOMl IRCniEPISCOPI C. P.

de illo dlcta erant , Deo cui coiupetebant ascribens : nam

aram hujik> esse dbut, non illius,quem ipsi colebant. Quae-

dam enim dicta et facta sunt ad venim Deum pertinentia;Terum nesciebanl Gneci ad eima perlinere, scd de alio in-

tellexeruDt. Dic enim mihi, de quo proprie dicatur : Ic^oto

Dko; de Creatore , an de dcemone ? l tique de Creatore :

etiamsi illum quidem i^norarint, hunc rero noverint. Si-

milileretiam quod omuia fecerit, de Deo proprie dicitur,

Don de Jove , scclesto et execrando homine ac pnestigia-

tare : Paulus certe non simiH atque ille modo dixil : < Ip-

» sius enim et genus sumus ; » absil ; sed aha mente ; genus

enimejus nos esse dixit ; hcc est domesticos, proximos ct

quasi quis dixeril ,propinquos el vicinos. Ne enim rursus

dicerenl : tNoYa ingeris auribusnostris; » Nihilenim sic ho-

miuibus conlrarium; Poelam in mediimi adducit. Xeque

dixil : ^Nondebetis putare auro aul argentoDeum esse si-

miicm, o scelesli et execrandi.' » Sedmilius; hoc^non de-

bemus lestimare , inquit , sed < Super hoc. » Quidnam est

« Super hoc ? » Deus, Sed neque hoc : esl enim efficaciae

nomen, sed interim hoc : at non dicimus Dciun huic essc

similem. Quis enim dixerit ? Vide quomodo incorporeimi

introducit. Mens enim quando suspicatiu* corpus, etiam

distantiam imaginalur. * Genus ergo cum simiis Dei, non» debemus, inquit, existimare auro aut argento aut lapidi,

»scuJpturje artiset cogitationis homiuis Deum es>c simi-

»lem. »At dixerit quispiam, non hoc putamus : cur er«o

hoc dicit? Sed ad multitudinem loquebaliur ipse, ac sic

Lene dixit. Nam si nos secundum animam non sumus ilJis

similes , miilto minus Deus, Interim adducit illos a suspi-

cione. Non modo sculpturae arlis non est similis Deus; sed

neque uUi ahi humanae cogitalioni subjicitur : nam tcI

ars vel me.n> invenit, Ideo sic dicit. Si id quod ars vel

mens homiuis invcuit Deus est , et si in lapide substantia

II



l^ ACTA APOSTOLORUM. HX5M. XXXVIII. 4^t

Dei, quomodo ergo si in ipso vivimus, ipsum non inveni-

mus? Duplex ergo est accusatio, et quod illum non invc-

nerint, et quodtalesinvenerint. Mensper se ipsam nusquamfide digna est.Sed post quam illorum animos sic exagilavit,

ostcnditque inexcusabiles illos esse ; vide quid subdat.

« Tempora quidem ignorantiae despiciens, nunc annun-

»tiat omnibus hominibus ubique ut pocnitentiam agant. »

Quid ergo? Nemo-ne illorum poenas dat ? Ncmo cerlc eo-

rum qui poenitcntiam agere velint. Dc his loquilur, non

de iis qui defuncti sunt; sed de iis quibus annunliat. Non

exigit , inquit', a vobis rationem. Non dixit : alllc dcspexit ;

non dixit : « IUepermisit; » sed , « Yos ignorastis. » Despcxit

idest , non exigit poenas quasi a supplicio dignis. Nec dicit

«Sponte male egislis. ). Sed hoc per superiora monstravit , ut

ubique poenilenliam agant dicens. Hic totum orbcm insi-

nuavit.IV. \ide quomodo illos abducat a pluralitate dcorum.

«Quia statuit diem, inquit, in qua judicaturus est orbcm

)) in aequitate. » Vide rursus orbem dicit, sichomincs vocans.

« In viro in quo statuit suscitans eum a mortuis. » Vide

quomodo iterum passionem manifestavit, resurrectioncm

memorans. Quod autem verum sit judicium, palam est ex

resurrcctione; inde enim id arguitur. Et quod omnia vera

sint, inquit, palam est ex eo quod resurrexerit. Quodque

omnibus hanc pracbuerit fidem, quod rcsurrexerit cx mor-

tuis, et hoc denique manifestum est. Haec dicta sunt Athc-

niensibus, et opportune nobis etiam dicantur, omnibus

ubique agendam pcenitentiam esse,quia definivit diem iu

quo judicaturus est orbem.'- Vide etiam quomodo illum

judicem inducat, et mundi providentiam habentem, be-

nignum, misericordem, potentem, sapientem, omniaque

prorsus, quae sunt Greatoris, habentem; quae dicta sunt

demonslrantur exeo quod a mortuis resurrexerit, Poeniten-



l\Zl S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tiam crgo agamiis. Omnino cnim jiicllcari oportct. Si non

rcsurrcxit Christiis, non judicamur; si rcsurrcxit, omnino

juclicamur. In hoc cnlm ct mortuus cst, ut ct vivis ct

mortuis impcret*, inqult. Et rursum. «Omncscnim asta-

»bimus antc tribunal Chrlsti, ut unusquisquc rcfcrat se-

» cuntlum ca quae fccit^. » Ne putctis ha^c vcrba solum cssc:

eccc ct rcsurrcctioncm omnium memoravit. Neque eniin

ahlcr judicatur orbis. Etiam ilhid, « Suscltans eum a mor-

» tuis » de corpore dictum est : ipsum cnim mortuum crat,

hoc cccidcrat. Apud gcntilcs, sicut crcatio, ita ct judlcium

contcmnltur. Haic autcm purrorum commenta sunt, et

ebrioruni hominum. Scd nos qul ha^c accuratc dldlcimus,

ahquid utlle faciamus , studcamusquc fanilllarcs csse

Christo. Usqucquo ojus inlmici crimus? Usqucquo minus

suavitcr crga Illum afTccti erlmus? Abslt, inquies? cur haec

dicis? Nollem ha3C diccrc, nisl vos faccrctis. Nunc vcro

quas utihtas ex silcntio, cum rcs ita pcrspicuc clament?

Quomodo igllur ilkim dlligcmus? Sexccnties dixi, sed

nunc quoquc dicam. Modum invcnlsse mihi videormagnun:

et mirabilcm. Postea quam omnia Dci opcra communla

nobiscum rcputavimus, quae tot tantaquc sunt ut cnumc-

rari non possint, et pro iis omnlbus gratias ipsi cgimus;

quajslnguhs nostrum contuhtcogltcmusomncs, et quotidic

in mentem rcvocemus. Quoniam igitur h«c magnam vini

habcnt, unusquisquc nostrum sccum rcputct, et accurate

exploret, num ahquando in pcricuhmi lapsus inimicoruin

manus cfTugerlt, et quasi ia hbro Dci bcncficia descripta

habcat. Excmph causa : Num allquando antc hiccm viam

capesscns, poriculum cllugcrlt : num cum iniquls congres-

sus homloibus, supcrlor cvascrit; nuin in morbuni kipsus,

dcspcranlibus omnibus, convakicrlt. Muhum cnlm hoc va-

lct ad Dcum nobis propitium reddcndum. Nam si Mardo-

- • Roai. XIV, 9. -— a Ibid. 10.

^



I^ ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXXVIII. 4^3

cliseiis lllc, iibi rex in mcntcm rcvocavit bcncficla illa ab

ipso sibi proestita, ita acccptus illi fnlt, ut ad iilum gloria;

splendorcm venirct, multo magis nos si mcmorcs fucrimus,

et si duo illa diligenter exploremus, quid nos peccaverimus

in Dcum, et ({uce nobls Ille benericla contulcrit; sic et nos

grati erimus, et omnla effundeinus. Sed nemo haec secum

reputat; verum sicut de peccatis loquimur, dicentes nos

peccasse, nulla facta speciatim pcccatorum recensione; slc

et dc bencficiis Dci loquentcs, dlcimus Dcum nos bencljcio

afTecIsse, nec speciatim bcneficia expioramus : non diclmus,

•ubl, quanta, quo temporc. Sed ab hlncmultam adhibcamus

diligentiam. Nam si quls etiam vetera repetere potest, om-

nia accurale in mentem revocet, quasi magnum rcperlurus

ihcsaurum. Hoc ctiam nobis ntile est ut non despcrcmus,

Nam cum viderimus ipsum saepc nobls patroclnatum esse,

non desperablmu<?> nec putabimus nos abjectos fulssc; sed

magnum acciplcmusplgnus ejus erga nos pro\identiae, cuni

cogitaverimus nos peccantes non puniri, sedcjuspatroclnio

frui.

V. Dlcam cgo allquld quod a quopiam audivi. Erat

quidam pucr, quem contiglt cum matre In agro esse, cum

nondum qulndecim annorum esset : tunc gravi ct cor-

rupto Ingruente aere , utrumquc febris invasit. Erat autem

autumni tempestas. Tunc mater urbem ingredi praeoccu-

pavit. Puer vero a medicis jussus illuc manere, cum fe-

"brls flagrarct, cnenit gargarizare , apud se raliocinans,

putansque sic febrlm extlngul posse , sl nlhil omnlno ali •

BQcnti acciperct. Utpotc puer, cx intempestiva contcntlone

nlhll accepit.Ut autcm ad urbem vcnit , Hngua paralysi

tacta est, ita ut diu non loquens, nihil artlculatim pro-

nuntiare posset. Sed lcgebat quldem , et maglslros mu]/o

tempore adibat; sed frustra et absque signo ulJo. Onmis

ergo spes ab illo exciderat , materquc ejus multum dolc-

LXXXI. 28




bat. Multa mcdici , inulta alii cxcogltarunt, sed incassum :

donec benlgnus Deus linguai vinculum curavit, tuncque

convalult, et pristinam loqucndi facultatem accepit. Nar-

ravit autcm ipsius matcr, cum puerulus essct, ipsum mnare morbum habuisse, quem vocant polypum, medicos-

que dcspcravisse, oplasscque matrem ut moreretur, pa-

tremque ipsi maledixisse ; adhuc enim vivebat : omniiiquc

anxictate plena erant. IUe vero tussiendo, ex mucore fc-

ram illam spiritus impctu ex narlbus ejecit, omniaquc

gravia sokitasunt. Hoc scdalo malo , fluxus per oculos aceret viscosus fluens , tales tamque crassas lemas efliciebat

ut pcliicula pupilla3 obduccrctur, quodque grave erat, cae-

citatcm mlnabatur, omncsquc fuluram iUam diccbant.

Sed hoc etlam morbo pcr Dci graliam cilo llberatusest. Et

haec quldem audlvi ,quae vero ipse scio narrabo vobis.

Mota est tyrannorum suspicio in civitate noslra , dum ad-

huc adolesccns esscm. Mllillbusque omnibus circum civi-

tatem foris positis , forte libellos quaerebant praestigiarum

et maglcos. Et qul scrlpserat librum , incompactum pro-

jecit in flumcn, captusquc est. Et cum ab iUo requireretur,

dare non potuit ; sed pcr urbcm vinctus ducebalur ; auctis

Yero indicils et probationlbus pocnas dcdil. Tunccgo, cum

in Martyrium (20) ire vellcm, translbam pcr hortos juxta

flumen cum alio quodam,qui ut vidit supcrnatanlem li-

brum ,primo se linteum videre putavit, ac descendens

recepit : ut accessit vero, llbrum essevidit , et descendens

cepit. Ego vero contendcbam, quasi de re communi re-

perta, ridcbamquc. Sed vidcamus , inquit ille,quid sit

rcvolutaquepaginae parte , maglca descripta invenit. Acci-

dit aulem eodem tempore mililcm transire. Hinc vcro so-

cius illo occultato abilt, et timore tabescebat. Quis enim

credidisset nos e flumine illum sustulissc , cum omnes

etiam non suspecti detincrentur ? Abjiccre non audcba-



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXVIII. ^35

mus , ne \ Ideremur ;paii tlmore cohibebamur ne dlvide-

remus. Deo tamen juvante, projecimus, et ab exlremis

periculls erepti sumus. Innuuiera dicere posscm , si vellem :

haec autem in vestri gratlam dixi; ut si quls , si non in pa-

ria , in alla tamen incldat, corum memorlam semper scr-

vet. Verbl gratla,silapls in te conjectus, teque rcctaimpe-

tens, nonin te incidat, hujus semper sis mcmor. Hoc no-

bis magnam Dei amlclliam concihat. Si enim cuui recor-

damur homlnum ,qui nos servarunt, magnopere dolennis

si non possimus ipsls vicem rependere; muho ma^Is Deo

gratias habere oportet, idque utile est. Si itaque vohunus

non nlmlum dolere , dicamus : « Si bona susceplmus a Do-

mino, annon mala feremus*?))EtPaulus idoo dicebat unde

liberatus esset, ut allos admoneret. Yide et Jacobuni quo-

modo iila omnia in mente habuit ; ideo dlcebat : « An"ehis

))quieripuit me

a juventutemea^)) Sed eogltemus non

solum quod erucrit , sed etlain quomodo et qua In re. Vldo

igltur illum speclatlm beneficia commemorantem. « In

» vlrgamea , inqult , transivi Jordanem ^ )) Judasi vero etlam

eorum,quae majoribus suis evenerant , semper memores

erant, repeientes ea, quoe in yEgypto acciderant. Et nos ern-o

multo magls eorum, quae nobls acciderunt, memores si-

mus : quoties in angustias et calamitates incidlmus. Et nisi

Deus manum porrexisset, jamdiu perlissemus. Haec co"-i-

tantes omnes et quotldle repetentes, gratias semper Deo

agamus, et in communi omnes gloriam ipsi referamus, ne-

que illum celebrare cessemus , ut grati animi magnam re-

cipiamus mercedem gratla et miserationibus imlgcniti ejus

Filii , cum quo et una Spirltui sancto gloria,

imperlum,honor, nunc et scmper, et in saecula saeculorum. Amcn.

» Job. II, 10. — a Gen. txmi, 16. — 3 Id. ixxii, 10.

a8.



^36 S. JO. CURYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

HOMILIA XXXIX.

CAPLT XVIII.

Cum audissent autcm rcsurrcctloncm morluorum, alii

quidem irridcbant; alii vcro dixcrunt : Audienuis le de

hoc iterum. Et sic Paulus exiit dc medio corum*.

I. Cur Paulus, cum sic pcrsuasissct , ut Athcnicnses

dicerent , « Audiemus tc de lioc ilerum , » cumque nulla es-

sent pcricula , fcstinat Allicnienscs rclinqucrcPFortc scic-

Lat se non multum hicri facturum. Alioquin eliam a Spi-

ritu Corinlhum ducebatur. « Quidam vero viri adhaerentcs

»ei, crcdiderunt : in quibus et Dionysius Arcopagita , el

»muUer nomine Damaris, et aHi cum eis'. Post hncc au-

i>tem egrcssus Pauhis Alhcnis, vcnit Corinthum : et inve-

» niens quemdam Judteum nomine Aquilam , Ponlicum

» oeiiere, qui miper venerat ex Italia , et Priscillam uxorem

» eius ; co quod praeccpisset Chmdius discedere omnes Ju-

» da30s Fioma ; accessit ad eos. Et quia ejusdem erat artis

ymanebat apud cos, et opcrabatur. Erant autem sccnofac-

» toriic arlis\ » Jurc Corinlbum, ut dixi, a Spiritu ducilur,

in qua manere oportebat. Athenicnscs enini , etsi nova:3

concionis amatores essent, non atlendebant tamcn. Xcque

enim id curabant; sed ut scmpcr quid diccndum habercnt:

id quod ctiam fecit ut secederent. Si hoc autcm iliis iu

Diore erat, cur accusant ilhun ; « Xovorum dajinoniorum

»annunliator csse videlur?» Sed hnec valdc obscura illis

esse vidcntur. Attamen pcrsuasil Dionysio Areopa^^ilac , et

^ Act. XVII, 52. — » Ibid. o^. — ' IJ. xvin, i-3.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XXXIX. 4^J

alils quibnsdam. Nam qiii de vita recte agenda cnraljant,

cito verLum acccperant : caetcri vcro non itcm. Yidetur

ergo Paulus satis habuissc, quod fidci semina jecisset,

Major enim pars vitnc illius jam transacta erat. Nam sub

Nerone consummatus est. A Claudio autcm tunc bel-

lum contra Jud^cos moveri incipicbat, procul quidem, at-

que ut verisimilc est, ut sese emcndarent; ac Roma, ut

pestifcri,pcllebantur. Ideo ex dispensalione di^ ina fit ut

Paulus vinctus illuc ducatur, ut ne quasi Judaius pellatur,

^sed quasi sub militibus agens , ut in custodia sit. «Etman-

» sit, inquit , apud illos. » Papae,quam justiliam invenit , ut

cum illis habitet : quia enim hic potlssimum oportebaf

illum non accipcre , ut ipse ait:«Ltin quo gloriantur,

»inveniantur sicut etnos*,» providetur utlllic maneat. «Et

» disputabat in synagoga per omne sabbatum. Suadebatque

wJudaels et Graecis. Cum venissent autem de Maccdonia

» Silas et Timothrcus, coarctabatur Splrilu Paulus, tcstifi-

» cans Judaeis Christum Jesum^ ; » id est, molesti erant illi,

insurgebant in eum. Sic illi r.gebant; quld vcro Paulus?

Relinquit eos, multumque terret. « Non ultra necessarium

erat , inquit, vobis loqui verbum , sed obscurius loquitur. »

« Contradiccntibus autein eis et blasphemantibus , excu-T) tiens vestimcnta sua dixlt els : Sanguis vester super ca-

»put vestrum : mundus ego : ex hoc ad geiiics vadam. Et

^migrans inde, inlravit in domum cujusdam, nomine

»Justi, colcntis Deum , cujus domus erat conjimcta syna-

j)gogae. Crispus autcm archisynagogus credidlt Domina

» cum tota domo sua. Et multi Corinthii audientes , cre-

«dcbant ct baptizabantur'. » Vide quomodo itcrum, cum

dixisset , « Ab hoc tempore , » non illos tamen nogliglt , ita-

que hoc dixerat , ut illos excitaret. Et postea venit ad Jus-

tum, cujus domus erat conjuncta synagogoe. \ icinus erat>.

» Cor. XI, 12. — ' Ac!. xvMi, 4) 5. — ^ Ibid. 6-8.



438 S. JO. CIIRySOSTOMI A.IiCHIEPISCOPI c. P.

nt cx yicinla zeliini habercnt , si vellent. «Crispns autem,

«inquit, archlsynagogus credidlt Domino cuni tota domo

» sua. » Et hoc utique satis erat ad illos adducendos. « Dixit

» autcm Dominus per visionem in noctc Paulo : Noli timere;

» scd loquere , et ne taceas, quia ego tecum sum , et nemo

» insurget in le utiioceattibi : quia popuhis est mihi multus

»in hac civllale*.» Vide quot rationibus illi suadct : ct

quomodo quod ilhmi maxime erigebat , hoc uUimo dicit

«Qula populus cst mihi multus in hac civilate. » Quomodo

ergo insurrexcrunt in euni , dixerit qulspiam? At non prae-

vahierunt , sed ad proconsulem tantum duxerunt. « Sedit

» aulem ibi annum unum et sex menses, docens apud eos

»Yerbum Dei. Galhone autem proconsule Achaioe, insur-

»rexerunt uno anlmo Judoci inPauhmi, etadduxerunt eum

» ad trlbunal, dicentes : Quia contra lcgem hic persuadet

»hominibus colere Deum^. » Yides-ne qua de causa ilU

semper publicas accusationes texebant ? Vide jam quomodo,

dicentlbus ilhs , ipsum conlra legem persuadere homini-

bus colerc Dcum, nihll horum curare proconsulem, imo

potius Pauhmi derendere. Et audi quomodo respondeat.

« Si quldem esset ad civitatem speclans iniquum ahquid

» aut facinus possimum, o JudcTci,recte vossustinerem'^. »

i^Lquilalls amans mihi vir ille vldetur, idque manifcstum

est ex iis qune prudenter respondet. «Cum Paulus, inquit,

»os suum aperlurusesset, dixit GaUio Judaeis : Si quidem

»esset injustum ahquid, aut facinus pessimum , o Judiei,

»recte vos sustinerem. Si vero quoestio estdevcrbo et no-

»minibus, et de lege veslra, vos ipsi videritis : Judcx ego

«horum nolo esse. Et abegit eos a tribunaH. Apprehen-

» dentes autem omnes Graeci Sosthencm principem syna-

«gogae, percutiebant eum ante tribunal : et nibil corum

sGaUioni curac erat^ wIliiiG rm^sum viri acquitas nionstra—

» Act. xvni, g, 10. — * Il>id. iii-i3. — ' Ibid. i4-»7«



IN ACTA APOSTOLORLM. UOM. XXXIX. ^Zg

liir. Cum enlm Ille verberaretiir, non putavit id ipsi contu-

nielioc esse : adeo petulantes Judoel erant.

II. Sed superiora repetanius. « Audientes autem resur-

» rcctionem mortuorum, alii quidem irrldebant ; alii vero

» dixerunt : Audiemus te iterum. » Quanta et quam suLli-

mia audientes , ne atlendebant quidem ; sed ridebant.

Resurrectionem irridebant. Nam « Animalis homo non

» percipit eaquae sunt Spirltus *. Etsic, inquit, exiit Par.lus

» de medlo eorum. Sic. » Quomodo ? Cum aliis pcrsuasis-

set, ab aliis vero irrisus fuisset. « Secedens aulem Athenis,

» inquit , venit Corlnthum. Et invento quodam Judaeo

» cui nomen Aqulla,qui Ponticus erat genere et nuper

» venerat ex Itaha, mansit apud illos et operabatur. » Vide

quomodo lex jam solvi incipiat. Totonderat enim se postea,

Judaeus cum esset, in Ccnchreis : in Syriam proficiscitur

cum Paulo. Ponticus cumesset, nec Jerosolymam, neque

in vicina loca venirc festinabat, sed procul erat. Apud

iUiim ergo manet, nec manere erubescit, imoideo manet,

quasi idoneum nactus diversorium , et quavis regla sibi

commodius. Nec rideas haec audiens, dilecte. Ut enim pa-

lccstra atWetae magis competit, quam strata moUia ; sic

bellatori gladlus ferreus , magls quam aureus. Et operaba-

tur prredlcans. Erubescamus nos qui etlam slne praedica-

tione vivimus oliose. «Disputabat autem, inquit, in Syna-

» goga per omne sabbatum, suadebatque Judaeis et Graecis.

» Contradicentibus autem eis , et blasphemantibus, » dis-

cessit ; hoc modo sperans illos allicere, discessit. Cur illa

relicta domo ,prope synagogam habitaturus venit? annon

illa de causa ? Neque enim ibi periculum videbat. « Testi-

»ficans illis : » non jam docet, sed testificatur. » Contra-

» dicentibus autem illis , inquit , et blasphemantibus ,

»excussis vestibus dixit : Sanguis vester super capul ves-

' Cor. II, 14.



4/[0 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. Y

«Iriim. » IIoc facit ut non vcrbo tantiim, scd eliam operc

tcrreat. Et vchementiiis dispiitat, iitpole qui mullis per-

suasisset.

«Mundus,inquit,

suni ego:

ab hoc ad gcutes» vadam. » Et nos igllur rci sumus sanguinis eorum quino-

bis eoncrcditi sunt, cum ncgliglmus cos. Itaque cum dicit t

« De CTtcro ncmo mihi molcstus sit *, » ut exlerrcat lo-

|

qiiitur. Non enim perindc tcrrebat illossupplicium,ut Illud

mordcbat. « Et migrans indc, vcnitin domum Jusli. » Tran-

sit , volcns illis persuadcre ,quod ad gcntcs fcslincl.

« Crispus aulcm arciiisynagogus , inquit, crcdidit Domino

» cum tota domo sua. » Yido tunc fidclcs cum tola domo

hoc fecisse. Post ha^c aulcra alii quoquc mulli crcdcnles

baptlzali sunt. Hunc (aMspum dicit archisynagogum , de

quo ait : «Nullum alium baplizavi , nisi Crispum clGaium '.

Puto aulcm hunc et Soslhencm dici, qui vir adco fidclis

fuit, ut pcrcussus fuerit, ct scmpcr Panlo aiTucrit. « Noii

x>timere, scd loqucre. » Ideo multo ibi lcmpore mauet :

id cnim ilii suasit multitudo , scd tamiliarilas Christi ma-

gis. Majus cnim tunc erat pcriculum , mullis crcdcnLlbus

Ct ipso archisynagogo. « Noli timere, inquit. » IIoc satis

orat ad Illum excltandum : quia timcre deprehcnsus fuit

scd ut nihll tale palialur, nunc conforlatur. Non cniirL

scmpcr illos malc pali slncbat, nc infirmiores cvadcrcnt.

Nihil cnlm ita Paulum mocrore afTicIcbat, ut incrcduli ct

contradlccnles. IIoc ipsls perlculis molcsllus crat. « Et ne

vlaccas, inquit, quia multus mihi populus cst in hac civi—

»tate. » Ideo fortasse iUi Christus apparct. « Gallione au-

»tem, inquit, proconsule Achaiop, Insurrexeruntuno animo

» Judaei In Paulum. » ^ idc, post annum ct sex mcnscs insur-

gunt in eum ,quando jam non polcrant suis uti Icglbus.

Hoc maximc Corinlhlos exlollebat, quod pcrsuasi csscnt

principcm non scsc dcmlssurum cssc. Nou cnim idcm crat

Galal, VT, 17. — ' 1 Cor. 1, li.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXXIX. 44^

ex coiilentlone vincere, et dlscere Ipsiim haec negotia nihil

ciirare. Et perpende quam prudcns Ille csset. Non enim

stallm respondit ,« Mhil curo. » Sed quid ? « Si quidem

))csset Iniquum aliquid, aut facinus pessimum, o Judaei

)) recle vos sustinerem ; si vero quoestio est dc verbis et no-

))mlnibus et de lege vestra , vos ipsl videritis. Judex ego

))horum nolo esse. Exchisit eos a tribunah : » splendida

fult victorla. « Apprehensum autem Soslhenem principem

» synagogcT , percusserunt ante trlbunal. Etnihll

eorumwGalhoni curae erat. » turpitudlnem

,quam subiere 1

«Et nihil eorum , Inquit, GalHonl curac erat ; » etsi totum

in ejus contumcHam vcrgeret. Sed iHi quasl poteslate ac-

cepta percutlunt. Pudore afFecti illegitimi furoris opus

cdentes. Et curille non viclssim percussit, elsi potestatem

haberet? Sed philosophari edocti erant. Nec vicissim per-

cutit , ut judex edisceret, quis mansuetior esset. Hoc prae-

sentibus non parum profult. Docuit enim horum aequitas,

illorumqueferocla, haec judlcis calculoopushabulsse. Athi

omnia citra ordlnem faclunt. Nec dlxit ille : « Non oportet, «>

ne rursum percuterent iihim , sed , « Nolo. Judex enim

»horum esse nolo : » adco aequltalls amans erat. Hoc et

Pilatus dlcebat de Chrlsto : « Accipite eum vos , et secun-

» dum legem vestram judicate *. » Ille secundum legem

)> volebat Illos judicare : lUi vero quasi ebrii et furibundi

aiTectierant. Ideo ille Athenis secessit. «Qula populus illic

» crat multus. » Percullebatur, et nihil dicebat.

III. Hunc etnosimitemur. Percutientibusmansuetudine

vicem rrpendamus, silenlio, patientia. Haec vulnera sunt

gravlora; major plaga et moleslior est :

non enlm in cor-

pore, sed in aniino pcrcuti grave est. Multos percutimus ;

sed quia ut amicos, delectantur ipsi. Si vero quemvis cum

contumeha percusscris, qula cor tellgisti, magnum inlu-

' Jcan. xviii, 01,



44^ S. JO. Cin\YSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

listi mcerorem. Ita magis cor ipsum perciitimus. Quod au-

tem lenitas magis fcriat, quam ferocia , age pro virili de-

monstremus. Glara enim demonstratio , opere fit et

expcrimcnto. Si placet autem, illud examinemus, quamvis

id jam saepe fecerimus. In contumeliis nihil ita nos male

afliclt, ut spectanlium calculus. Non enim par res est pu-

blice contumelia aflici, atque seorsim. Sed illas facile fe-

rimus contumelias, quae in deserto, quae nemine teste vel

sciente inferuntur. Sic non contumeliae natura cst , quae

male aflicit; sed cum palaminfertur : ila ut si quis publicc

honorctet seorsim contumelia afficiat, ei gratiam habeamus

Itaque Ron in natura contumeliae dolor est , sed in spec-

tantium calculo; ne hlnc in contemptum cadalur. Quid

igitur si spectatorcs pronobissint? Annon tunc is, qui con-

tumeliam infert illamaccipit, cumspectatores pro nobis cal-

cukim ferunt ? Dic mihi, utrum contemnunt iUi ,

eum-ne qui

contumehaminfert, an eum quiiUam accipitet tacct?Ani-

muscertesuggeritiUumessequi contumeliamaccipit. Nunc

vero cum ab animi motu liberl sumus, perpendamus, nc tunc

abripiamur. l trum ergo damnamus omnes ? Procul dubio

contumeUaminferentem , etsi minor sit, insanire iUum di-

cemus; si aequalis, desipere; si major, neque sic approba-

bimus. Uter, quaeso, approbatione dignus est,qui turbatur,

agitatur, efferatur, contra communem naturam sic affec-

tus; an is qui in tranquiUitate degit, in porlu et in philo-

sophia muha ? Annonhic Angelo simllis est, ille nehomini

quidem ? Ille namque ne propria quidem potest mala por-

tare, illc vero fert etiam ahena. HIc ne se ipsum quidem

ferre potuit; iUe potuit et alium. lUe in naufragio est , hic

in tuto navigat, ac secundo cursu navis fertur. Nequeenim

permisit furoris ventum in vela incidentcm, animi navem

submergere , sed lenis benignitatis aura , cum quiete

multa iUum in philosophiae portum inducit. Et sicut in



IN A<:TA A1»0ST0L0RUlVf. HOM. XXXIX. 44^

navi, qiise submcrgltiir , naiilae nesciiint quae abjiciant,

an suorum an alienorum deposita, sed omnlum pariter

jacturam faciunt,pretiosorum , et mlnime talium. L^bi

vero tcmpestas sedata est, tunc secum reputantes quanta

projecerint , lacrymantur, nec tranquillo aere fruuntur,

ob jacturam ,* ita et hic, cum spirat furor, et tempestas

excitatur, nesclunt quae debito ordlne ejlcere oporteat :

ubi vero cessavit ira, tunc recogitantes quanta abjecerlnt,

damnum considerant, et quietcm non sentlunt, memoresverborum, qulbus se dehonestarunt , damnumque maxi-

mum passi sunt, non in pecunlls; sed In existlmatlone

aequitatls et mansuetudinls. Verae tenebrac sunt furor et

ira. « Dixitinsipiensincorde suo, inquit: Non estDeus*.»

Id forte de irato opportune dicatur. Dixlt iratus : Non est

Deus. Nam « Secundum muUitudinem irae suae non quae-

»ret^, inqult. wPia enim cogltatlo Ingressa, omnes depel-

lit et pulsat omnes tranversos agit. Nisi tu magls doleas

quam is cui contumeiia infertur , infer illam ; etiamsl nul-

lus sit qui accuset. Nisi consclentiae tribunal te seorsim

ductum millies verberet. Cum crgo audieris contumelia

afFectum, amarum nullum verbum protuHsse , nonne hinc

magis dolcs ? Dic mlhi : quomodo hominem mitem , humi-

lem , modestum miUe convicils onerasli ? Haec frequenter

dicimus , neque opere completa videmus. Homo cum sis

hominem contumeha afficis? servus conservum? Sed quid'

boc admiror,quando multi Deum ipsum contumelia affi-

ciunt ?

IV. Hoc vobis contumelia affcctis sit consolatio. Contu-

melia afficimini ? contumelia afficiturDeus; conviciafertis?

Gonvicia fert Deus. Conspuimini ? Sic et Dominus noster.

In his ergo nobiscum est ; in contrariis non item. Neque

emm unquam inique contumelia affecit ; ab&it, neque te—

» Psal. XIII, I, 5. — « Id. IX, aS,



444 S. ^JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

mcre exprobravit , nec iiijiistc agit. Itaqiic nos sumiis qui

consortcs siimus, non vos. Conluiucliam cnlm fcrrc Dci

cst; contumcliam vero tcincre infcrrc daemonis. Vidcte

duas partcs. « Dxmonium liabes*,» audivit Chrislus :

alapa c.tsus est a scrvo principis saccrdotum. Ilaqcx qui

contumclia injusle afficiunt, cum iliis slant : merilo. Nam

si Petrus Satanas audivit , ob unum dictum, midlo magis

magis hi Judnci audicnt , cum Judaeorum acla facicnt , ut

et illi dinboli filii audicrunt, quia diabolica facicbant.

Contumclia aflicis? quis cs , dic mihi? Imo proplcrca con-

tumeha afficis, quia nihil cs. Nulkis cnim qui homo sit

contumclia afficit. Atque ita quod in pugnis dicitur : Tu quis

es , ex advcrso oportcbat dici , verbi gratla , contuinclia

afficc , niln'l enim es. Itaque diccntibus nobis : Qui es tu

qui contumclla afficis?Tc mclior, audicmus utlquc. Atqui

contrarium dici oportebat. Scd quia nosmalc

intcrroga-

mus , ideo illi malc respondcnt. Itaque nos in causa sumus»

Ac si cnlm illi contumcllosi magni quldam vhi cssent, ita

loquimur : Quis cs qui contumcliam infcras? Idoo IUi slc

rcspondenl. Contrarlum verbo oporlcbat diccrc. Conlu-

mclia afficls , contumelia affice , nullus enim es. Ad illos

vero, qul contumclia non afficiunt, potius diccndum erat :

Quis es , qui contumclia non afficis ? humanam naturam

tranccndisti. IIoc nobililas cst , nlhil Illlberale loqui ,.

etiamsi quis audire slt dignus. DIc vcio mihl : quot noii

sunt dlgni ut occidantur ? Ncquc tamcn pcr sc hoc judcx

facit ; scd Inlcrrogat, ncquc pcr se ipsum. Si autem ho-

mini improbo judex non dlgnalur pcr sc loqui , scd medlo

quopiam utitur, multo magls non oportetpares non contu-

mclia afficcrc. Non cnim ila iliis pi\Tponcndi crimus si

illos contumclia affiiclamus , ut si doccamur quod nos ipsos

contumelia aflbccrlmus. Malos crgo idco contumclia affi-

» Luc. VII, ?.3.



1> ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XXXIX. 44^

cerc non oportet , bonos autem alia quoque dc causa

quod non contumella digni sint; tertio autcm quia con-

tumcliosumcssc non oporlet. Nunc autcm vide

quantafiant : contumelia ct damno aflicitur homo, nccnon is qui

lasdit, ct spectatores. Quid crgo ? Num feras in mcdium

acccdcre oportct , ct rem dissolvcre ? hoc enimrestat. Cum

enlm homincs sunt II qul In iniquitate dclcctantur, fcris

reconciliatio reservatur. Sicut cnlm hcris domi pugnanli-

hus , restat ut domcsticl illos rcconcilicnt ; hoc cnim na-

tura rei exigit, etlamsi forte hac ratlonc non fiat; sic ct

hoc casu , contrimclla afTicIs ; et jurc quldem , non cnlni

homo es. Idco magnum quldplam esse vlsa est contumeha,

et mngnis congruere : servls aulem magls compctit, ut

bcne loqul hberos decet. Slcut enlm male facere ad illos

pertinet, sic ad hos mala patl. ExempH causa, ancilla ran-

trlx est quoe res dominl raptim subripit : tahs est et contu-

mcha. Et ut quis dixerlt, fur Ingressus sludlosc ubiquc

observat, aliquid auferrc curans; sic et Iste omniacircum-

splcit , ut ahquid eripiat. AHo forte exemplo Ipsum depin-

gemus : qucmadmodum sl quls vasa immunda domi fure-

tnr, ct coram omnibus cducat, non tam ilhim deturpat

fiirtum, quam ipse semelipsum, dum htcc aufcrt ; slc et

istc , impura verba coram omnlbus profcrens, non alios

Terbis dcturpat, scd se ipsum , taha proferens , fnedansque

et se , et hnguam et mentcm. Idlpsum cnim fit, quando

odversus malos pugnamus, ac si quls, In putredinc ver-

santem ut feriat, se ipsum colnqulnet, manus in coenum

demittens. Iloec omnla, qua*so, cogltantes, fuglamus hoc

damnum, et bonam habeamus hnguam , ut puri ab omni

contiuneha, possimus vltam pra^sentcm dihgenter trausi-

gere, et promlssa dlh'genlibus Deum bone conseqni, gra-

tia et benlgnltate Dominl nostrl Jcsu Chrlsti , cum qua

Patri et Splritul sancto, glorla, imperlum, honor, nunc et

^empcr, et in saicula sa?culorum. Amen.



44^ S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

wwv<>www<vwvwvv»wvvv»wvvvwvvwwvwwvv»wvvwvwvwvvwwvwwv\wvwvwvwvwvw

HOiAlILIA XL.

CAPUT XVIII.

Pauliis autem cum adhuc mansisset dies multos fratribus

valedlccns , navigavit in Syriam, et cum illo Priscilla et

Aqulla, qui sibi totonderat in Genchreis caput, habebat

enimvotum*.

I. Vide quomodo lex sohita est : vide quomodo cons-

cienti^ detinebanlur. Judaicum enim erat caput tondcre

ex voto. Attamen oportebat etiam sacrificium ficri ; quod

non est oblatum post verberatum Sosthenem. Oportebat

abire illum, ideo et festinat. Et rogatus apud illos Ephesi

manere , non annuit. Cur ergo rursus Antiochiam conce-

dit? Nam «Ascendens, inquit, cum salutasset Ecclesiam,

» descendit Antiochiam. » llumano quodam afFectu civita-

tem illam prosequebalur. Ibi enim appellati sunt Discipuli

Christiani. Ibi traditus est graliae Dei. Ibi dogmatis nego-

tia perfecit. Et ille quidcm in S) riam navigavit ; illos vero

Ephesi rehquit : et merilo quidem, utpole docturos, qui

tanto tempore cum illo versantes , multa didiceraut : atta-

men nondum iUos a consuetudiue judaica abduxerat. Ecce

mulier idem quod viri facit ct docet : propterea prohibetur

in Asiam venire, ad ea, opinor, quaj magis urgebant im-

pulsus. Vide namque illum hic rogatum ut maneret , nec

morem gerentcm ,quia urgebatur ut discederet. Nec sim-

pliciter illos reliquit , sed cum promissu revertendi. Quo-modo autem, audi. « Devenitque , inquit, Ephesum, ct

»,illos ibi reliquit. Ipse vero ingressus in synagogam , dis-

i» Acl*-xvui, iS.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XL. 44^

«piUavit cum Judaeis. Roganlibus autem eis ut ampliori

jtempore maneret apud illos, non annuit, sed valedlxit

» eis diccns : Oportet me omnino festuni quod instat,

agere» Jerosol) mis. Iterum autem revertar ad vos , Deo volente ;

» et solvit ab Epheso. Et profectus Caesarcam , cum ascen-

»disset, et salutasset Ecclesiam , descendit Antlochiam,

» ibique aHquanto transactotempore^exlvit translensdeinde

»per Galaticam regionem et Phrygiam, confirmans omnes

«Discipulos*. » Vide, iterum venit ad loca,qiice ante adie-

rat. « Judaeusautemquidam Apollo nomine , Alexandrinus

» genere , vir eloquens, devenit Ephesum, potens in Scrlp-

«turis^ » Ecce et eruditi prcedicarc nituntur, et demum

Discipuh peregrinantur. \ides-ne incrementum prtedica-

tionis? ((Hic erat edoctus viam Domini , etfervens Spiritu'

» loquebatur, et docebat dihgenter ea qu<Te sunt Domlni

»sciens tantum baplisma Joannis. Hic coeplt hbere loqui

»in synagoga. Audientes aulem illum Aquila et Priscilla,

» assumpserunt eum, et dihgentius exposuerunt el vlam

»Domini\ » Si hic baptisma Joannis tantum sclebat, quo^

modo fervebat Splritu ? Spiritus enim non ita dabatur. Si

autem qui post illum fuerunt opus habuere Christi bap-

tismo , muho magis hic opus habuisset. Quld ergo dlcen-

dum? Neque enim sine causa utrumque posuit scrlptor.

\ idetur mihi*hunc esse unum ex ccntum viglnti,qui cum

Apostohs baptizati sunt. Yel si non ita slt, quod in Corne-

lio in hoc quoque factum est. Sed non baptizatur, donec

illi accuratius exposuerunt. Hoc mihi verum esse videtur,

quia baptlzari ilhim oportebat, quoniam duodecim ahi

nihil perfecte noverunt, neque ea quae Jesum spectabant.

Yerisimile est autem ipsum baptizatum fuisse. Ca^terum si

Joannis Discipuh post acceptum baptisma denuo baptfza-

bantur, oportebat eliam Discipulos hoc facere. « Gum vellet

« Act. xviii, 19-23. — « Ibid, »4« ~ * Ibid. »5, »$,



448 S. JO. CHRYSOSTOMI ARC IIIEPISCOPI C. P.

» autcm translrc In Achaiain , exhorlatl fratres scrlpserunt

j)DiscIpulIs ut reclpcrent iUum : qul cum venlsset, con-

» tullt multum iis qui crediderant per gratlam. Yehementer

pcnlm Jud.TOs rcvincebat pubhce, oslendens per Scrlptu-

» ras Jesam csse Chrlstum*. Factum est auteni cum Apollo

» esset Corlnthl , ut Pauhis peragralls superlorlbus parti-

»bus venlret Ephesu:n, et invenlret quosdam Dlscipulos,

»dixllque eis : SI Splrltum sanctum acccpistis credenles?

» lUi autem dixcrunt ei : Sed neque sl Spirilus sanctus est

9 audlvimus. Dlxltque ad iUos : In quo ergo baptlzatl estis?

»IUI autem dixerunt : In Joannis baptlsmate. Dlxltque

»Pauhis : Joannes quldem baptlzavltbaplismo pcenltenlia?,

«populo dicens, ut in eum qul venlurus erat post Ipsum

Dcrcdercnt; id cst in Chrlstuin Jesum. Audlentes autem

pbapllzatl suut In nomlue Domlni Jesu. Et cum imposuls-

D set iUIs manus Pauhis , venlt Splrltus sanctus super iUos,

»loqucbanlurquc linguls, et Prophetabant. Erantque om-

» nes vlri quasi duodecim^. » Multum hi ab illo dlfrcrcbant,

qui neque sclebant Spiritum sanctum esse. III Igitur qui

dih"-cntlus Ull exposuerunt viam Domlnl , praemlltunt

etiam litlerasquc dant. \olcbat igltur ct illo in Achaiam

venire. Antequam vcro illum fralrcs cxliortati essent, ac

litterasel dedisseut, non recedit. « Qui ut venit , inqult

» coutulit mullum ils qul crediderant : vehementer enim

» Judaios revlnccbat.pubhce, ostcndens per Scripturas Je-

9 suui esse Christura. » Hinc ostendlt quam potens In Scrip-

turis esset ApoUo. Judoeos enim vchementer reprimcbat.

Hoc enlm slbi vult lUud, « Revlncebat. » Credentibus vero

fiduclam indebat, ut in fide starcnt. « Factum est autcm,

inqult, ut Pauhis peragratis supcrioribus partibus, ve-

snlret Ephesum. » Hocc autem juxta Caesaream el c.Ttcra

quoque : «Et invenlret quosdam Disclpulos, dixltqueeis ;

« Act. XTiii, a;, a8. — » Id, xix, 1-7.



IX ACTA APOSTOLORUM. HOM. XL. /fzf^

))Si Spirltiim sanclum accepistis credentes? )) Qiiod antem

lii non credercnt in Christum, palam est ex eo quod df-

cant, « In cum qui vcnturus erat post ipsum, ut credanK )i

iVeque dixit : « iSiliil est baplisma Joannis ; » sed, « Imper—

leclum est. )) Nequc illud sine causa addidit; scd ut doce-f-

rct suadcretque eis , ut in nomine Jesu baptizarentur^.

quod eliam faciunt, ct Splritum accipiunt et impositione

manuum Pauli. « Cum imposuisset, inquit,illismanus Pam-

V lus , venit Splritus sancti;s saper eos. )) Itaque ii Spiritui»

accipicbant , quibus manus imponebat. Verisimile io-itiir

cst illos Spirilum habuisse, nec apparuisse, nisi ex operar-

tione, et ex eo quod loqucrcntur iinguis.

II. Scd ca qu.T superius lecta sunt repetamus. « Paulus

»autem navigavlt in Syriam, inquit, et cum illo Prlscilla

)»ct Aqulla, » quos, cum pervenisset Ephesum , ibi rebV

quit; vel quia nolebat illos circumducere , ideo reliquit;

vel potius ut doctorcs manercnt Ephesiis. Ipsi vero poste«

Corinthi habitarunt. Dc quibus etiam magnifice lestifica.-

tur, ct Piomanis scribcns salutat ipsos. Quare videtur mihi

ipsos postea vcnissc Piomam , utpote qui libenter frequen-r-

tarent loca , unde cjecti fuerant sub Nerone. « Et descen^

))dens, inquit, Cccsarcam, cum ascendisset et salutasset

j)Ecclesiam, descenditAnliochiam

, exactoque ibi ali-

»quanlo tempore, exiit, pertransiens Galaticam exinde

»regionem et Phrygiam. y> Vidctur mihi fideles illic cou*

ventus egisse : non enim statim illos abstrahcbant. Vide

autem quomodo illos urgeat : et has regiones iterum per-

Iransit, ut praesentia sua discipulos confirmct. « Jud^ea^

j^ vero quidam , inquit , Apollo nomine, venit Ephesuiir^

»potens in Scrlpturis. )) Homo diligens erat; ideoque pere

grinabatur. « Qui cum vcnissct, inqr.It , in Achaiam, y(^

)thementer rcvinccbat Judaeos pablice. n Be quo PauW

LXXXI. ^9



45o s. je. cHPrrsosTo*! ARCTifEPwceM c. p.

dkobnt:«De Apollo ftiitem frartrc*. wQuodpuMce redar-

gweret, hiwc fKlncia ostendebatnr; quod \^hementer, yir-

Uis enrtebat; quod ex divims Scripturis ostenderet, expe-

riontia monstrabatur. iNeque enim dicendi libertas altquid

perfick, si non adsit yirtus. Er^o non sine causa Aquihim

r^Mquit Ephesi. Sed propter Apoilo forsan Spiritus hoc

^ispensavit, ut fortior ascenderet Corinthum. Et cur huic

iiihii fecenmt, in Pauhmi autem insurgunt? Sciebant

ilikim CoryphcTBum esse ; vel qaia magnum erat viri nomen.

<(

Assumentesautem ilhim , inqnit ,

Aquila et PrisciHa,7) diligentius exposuerunt ei vtam Dei. » \ ide quomodo

omnia (ide pcrficercntur, et nusquam invidia, nusquam

livor. Aquiia docet; imo potius ipsc docetnr. Etenim

«"IkpimHo tempore cum illo versantes, sic edocti sunt, ut

^tiam aldos docerc possent. « Cum autem vellet ipse

«trrvnsire in Achaiam , » infpiit, scripserunt Discijndis ut

reciperent eum. Cur htteras scribant indicat , ut ilhun re-

cipiant, inquit. Et unde hquet illos, cum Ephesi essent

9>aptisma Joannis habuisse ? Quia interrogati ; « In quo

-» baptizati esti« ? » dicunt : « In Joannis baptismate. »

Forsan timc Jerosolymam se contulerant , et abierunt et

baptrzati sunt ; sed etiam baptizati, Jesum non sciebant.

ficc divit eis ; « Creditis in Jesmn ? » sed quid ? « Si

?»Sph'ftum sanctum accepisris?» Sciebat enim qnod non

haberent. Et vuH id illos dicere , ut scientes quid sibi

^decsset , id j>eterent. « Et imponente , inquit, ilHs Paulo

wmanus, v^nit Spiritus sanctu^ saper eos, et loquebantur

"^lFn^ws et prophetabant. » Ab ipso baptismo prophetant.

JIoc autem Joannis baptisma non habebat , ideoque im-

pcMectiun erat. Lt porro hi? digni babeivntur, pricpara

yii ^llos. Itaque hoc volebat Jonnnes cum baptizabat, ut

orederent in venturum post ipsum. Hinc osteuditur mag-

• Cor. x\i, 16, 12.



IN ACTA APOSTOLORXJM. HOM. XL. 45'

num dogma,qiiod qui baptizantur, perfecte a peccatis

purgentar. Nisi enim purgarentur, Spiritum non accipe-

rent , non slatim charismalibus dignarentur. Et vide

quodduplex tunc charisma sive donum fuerit^ et Hnguae , et

prophetia?. Recte autem dixit baptisma Joannis poeniten-

tiae esse , non aulem remissionis : erigens illos suadensque

eis, hoc vacuum fuisse baptismum ilhmi. Nam posterius

baplismi opus erat remissio illa. Et quomodo qui Splritum

acceperant non docebant, cum Apollo,qui nondum acce-

perat, doceret? Quia non erant ita ferventes , nec insti-

tuti : ille vero et institutus erat , et admodom fervens,

Mihi autem videtur muUam in viro fuisse dicendi hberta-

tem. Sed etsi aceuratc loqueretur de Jesu, accuratiore

tamen doctrina opus habebat. Sic etsi nesciret omnia, ex

fervore attrahcbat Spiritum sanctum , ut etiam Gornelius,

Fortasse muUi desiderant , utinam etiam nunc esset Joan-

nis baptisma! At muUi virtutem negb'gerent; et forte cre-

deretur singulospropterhoc non propter rcgnum ccelorum

Tirtutem adire. Ahoquin autcm muUi essent pseudopro-

pbelae, nec postea qui pix)bati essent muUum apparerent,

Dec beati pra^dicarentur qui fidem simphciter susciperent.

Ut ergo qui non viderunt, et crediderunt beati sunt, sic

qui sine signis crediderunt, beati*. Dic enim miiii ; annon

exprobrabat Chrlstus Judaeis dicens : « Nlsi signa videri-

«tis, non credctis^?» Itaque nihil hliic nobis damni, si

nobls attendere voUierimus. Caput bonorum iiabemus per

baptismum : peccatorum remissionem accepimus , sancti-

ficationem , Spirltus participationem , adoptionem, vitam

a&ternam. Quid amphus vuUis? signa? sed cessaverunt.

Fidemhabes, spem, charitatem, qua^manent. Haec quaere :

haBC signis sunt majora. Nihil par charitati. o Major om-

ynium est charilas* , inquit. » Nunc vero charitas pericli-

» Joan. XX, 29.— a Id. ym, 48.— 3 i Gor. xiii, i3.

29.



4^2 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

talur. Soliim quippe nomen ejus rclictum est : opus vcra

nusquam; sed divisi sumus iuter nos.

III. Quid igitur agendum ut connectamur? Nam repre-

Lendere iacile est; sed hoc dimidium tantum. Itaque mon-

strandum est qiiomodoncctalur amicitia. Hoc cjiim curan-

dum, quomodo mcmbra divulsa connectainus. .\cquc hoc

tantum qucTrimus , an unam Ecclesiam vel unum dogma

liaheamus. Sed hoc grave est, quod cum in aliis muluo

communicemus, iii necessariis non comnHinicemus : et

cum omnihus pacem hahenles , intcr nos dissentiamus.

Perpende enim annon quotidie pugnas moveamus ; sed

quia sinceram et immohilem charitatcm non hahemus, li-

'•aminihus onus est et olco. Coicitomus charitatem tesseram

esse Dlscipulorum Chrisli : ct sine illa nihil valere alia;

remque csse sinc lahore, si velimus. Etiam, inquies, lia?c

iiovimus. Sed qnomodo id recte gcrctur ? Quomodo fict?

Quomodo nosmutuo diligemus? Primo ea quae charitatem

toilunt dc medio ahjiciamus , ct tunc illam statuemus.

iNcmo sit injuriarum mcmor , nemo invidus, nemo in malis

gaudeat. Hacc dilectionem impediunt ; non satis est ca quo)

illam impediunt tollcrc ; scd alia qujc illam staluant sunt

ostendcnda. Sirach ergo dicit ca qurc ilhuii toliunt , ct noii

ea qu.T conciliant , exprohrationcm csse, ct mystcrii reve-

lationcm, et plagam dolosam *. Sed illis utpolc carnali-

bus merilo talia proveniunt : nohis autem , absit. Non ab

his vos inducemus, sed ab aliis. Nihil nobis est ulile abs-

qiie dileclione. Sint millia hona ;quid inde lucri? Sint

divitirc , sint dclicicT ahsque amicis, quid hinc utilitatis?

Nulla possessioetiam in sa^cularibushac pulchrior ; ut nihil

inimicismolestiusest ^ « Charitasopcritmultilndinempec-

))Catorum; inimicitia autom ctiam ea qu.T non sunt sus-

picatur. Non suiTicit non esse ininiicura ; scd oporlelcliam

> Eccii. XXII, 57. — • 1 Pelr. it, 8.



IK ACTA APOSTOLORVM. IIOM. XL. 4^3

amare. Cogita id Christiim jussisse, et hoc suflicit. Etiam

afllictio amicitias facit ct copulat. Quid igitur, inquies,

nunc ? cum afilictio non est, quoinodo erimus amici? An-

non alios habelis amicos ,quaeso? Quomodo illorum estis

amici? Quomodo perseveratis ? Inlerim nemo ininiicum

habeat : non est hoc parum. Nemo invideat. NonHcet non

invidum accusare. Lnum habitanms orbem omnes, iisdem

alimur fruclibus. Sed hxc parva sunt. lisdem mysteriis,

«adem spiritualiesca fruimur. Haec saneamicitiac jura sunt.

Quomodo igitur, inquies, ferveuter aftecti erimus ? Quid

facit corporum aniorem? Corporis forma. Itaque et ani-

mas formosas cfliciamus, eriinusque mutuo amatores. Non

oporlet eniin soluni amare ; sed etiain amari. Primo id

assequamur , ut amcmur, et iUud aflud facile erit. Quo-

modo amari polcrimus? Siinus pulchri et boni , et hoc

«perabimur , ut seinper amatores habeamus. Nemo ita

curet pecunias possidere, vel servos, vel domos, ut amari,

ut bonuin habere nomen. « Mclius est nomen,quam divitiac

» multae ^ » Ilhid enlm manet, ha; percunt : et ilkidpossideri

potest, hae vero ininime. Nam qui inalain habet famam, vix

illain excutere poterit. Pauper vero a nomine cito dives

erit. Sit quis dena miflia talenla habens ; aUus vero amicos

ceiitum ; hic illo opulentior erit. INe igitur hoc obiler cu-

reinus, sed nt negotiationem quamdam utilein. Et qno-

modo , inqult ,poterimus ? « Faux dulcis mulliplicat amicos ,

»et lingua gratiosa ^. » Os bene loquens possideamus et

mores puros. INon potest latere qui sic aflectus est.

IV. Vide quanta amoris vincula externi excogilarint :

adoplionem , viciniam , cognationes. Sed his omnibus nos-

tra sunt majora. Haec mensa venerabiHor. Multi autem ex

iis qui acccdimus, neque nos inutuo novimus. Hoc multi-

tudo facit , inquies. iNequaquam ; sed ignavia nostia. Ter

« Prov. XXII, I. — » Eccli. vi,



J^4 S. JO. CHRYSOSTOMI AlWimEPISCOPI G. P.

miiie , et quinquies mille erant illi, et omncs habebant

mam imam. Nunc aulcm singuli fratrcm suum ignora»*,

nec pudet cos multitudinem praetexere. Qui multos habet

amicos, omnibiis est inexpngnabilis, quovis lyranno for-

tior. Non ita ilhmi ahum sateiHles , ut hunc amici custo-

diunt : hicque clarior iilo est. Ille namque a scrvis, hic

ab aequahbus custodilur. Ille ab invitis et timentibus, hic

a lubentibus nec metucntibus. Vidcreque est rem miram,

in multis uuum, ct in uno multos. Atque ut in cilhara di-

versi soni sunt, una vero symphonia, unusque muHCus qui

citharam pulsat; ita ct hic : cithara quidem est charitas;

soni vcro, verba charitate plcna, dum omnes simul tmam

eamdemquc harmoniam ct symphoniam cfficiunt. Musicus

est charilalis virtus. Ipsa dulce melos pulsat.Vellem vos in

talem civitatcm duccre , si ficri posset, ubi unus esset ani-

mus, et videres ibi symphoniam omni cithara et tibia sua-

viorem, nihilque absoni habentcm. Haec melodia et Ange-

los et Angelorum Dominum ac Dcum dclcctat : haec totimi

in ccclo thealrum excitat : haec et dafrmonum furorem com-

pescit ct alfcctuum impetum demulcet. Hoec melodia non

modo aflectus sedat; sed nec exnrgere sinlt , magnumque

facit silentium. Slcut enim in theatro musicorum,omnes

chorum cum silentio audiunt, nuUusque ibi tumultusest;

sic inter amicos, charitate pulsante, omnes aftectus quies-

cuHt et sedantur , irt ferae dcmuls^e et mitigatae; sicut ubi

inimicitiae sunt, ibi omnia sunt contraria. Sed nihil jam de

inimicitia loquamur, de amicitia tantum dicimus. Si quid

temerarium dicas, nemo est qui insurgat in te, sed omiies

ignoscunt; si quid facias, nemo suspicatur^ scd magna est

indulgentia : cadenti omnes prompte manum porrigiint :

omnes ipsum stare curant. Murus vere inconcussus est

amicitia, qui nec a diabolo capitur, nedum ab hominibus.

JNon potest in pericula incidere qui amicos habet multos.



Ui ACTA. AP<)5T0LOIWJM. HOM. XL. 4^5

Nulla adest irx oceasio , sed siiavilatis taiituira. Iu risti

sempercst ac deliciis : uulla ibi iaridiai occasio , nulla inj«r-

riarum memoi ia. Hunc yide et spiritualia et carnalia facila

dirigentem. Quid huic par fuerit? Hic est ceu civitas un-

dique muris cincta ; ille vero alius quasi civitas sine mu-

ris. Magnai sapientiaj est po5se amicitias conciliaix?. Toilo

amicitiam et omnia sustuleris, omnia confuderis. Si aiitem

amicitia) imago tantam vim habet, ipsa veritas quanta crit,

Amicos ergo nobis paremus , obsecro , et hac arte quivis

agatur. Et ecce , inquies , ego conor; ille vero non curat.

Major tibi merces sic erit. Eliam, inquies; sed res tunc

difficilior est. Quomodo, quaeso : Ecce testificor et dico?

Si decem tantum vos conjungeretisj et opus praidicandi

sicut Apostoli vobis constitueretis , et sicut Prophetae do-

cebant, sic aroicos facere studeretis, mag-nam vobis fore

mercedem. Regi^is nobis imagines paremus : hoc enim dis-

cipulorum symbohmi est. Et cur non majus quidpiam fa-

cimus,quam si nobis facukatem acquireremus mortuos

suscitandi? Diadema et purpura rcgem indicant : si biec

non adsint, etiamsi aurea habeat vestimenta , nonduni

rex manifestatus est. Ita et tu nunc , hanc tibi tcsseram

facito, et tibi et ahis amicos parabls. Nemo qui amctur,

odio habere velit. Discamus colores iUos qui miscentur ,

quibus imago illa constituitur. Diserti simus : ne expec-

temus proximos. Ne dicas : « Si videro aliquem tardum

ego deterior fio. » Imo si videris, prasoccupa, etejus vitlura

extingue. iEgrnm vides , et morbum auges ? lloc maxime

ct ante omnia praestemvis, ut honore nos mutuo prsevenia-

mus, nec putes te minui cumputas aUos te excellentiores :

si ipsam honoi^e praevenias, te ipsum magis honorasti , ti-

hique h&Dorefm attraxisti. ibique primas ahis conceda-

jnus. Nihil eorum cfwje noijis illata sunt malorum recorde-

xnur ; sedbonorum tantum. Nihil sic facit amicum ut grata




Mngua, os bcnc loquens, anlma sine fastu, vanoe glorioe et

iionoris contcmptus. Si hcec feccrimus,potcrimus diaboli

laqueis inacccssi esse; et virtutem accurate sectati, pro-

mlssa diligenlibus Deuin bona conscqui, gratia et benig-

tiJtale Donilni nostri Jcsu Christi, cum quo Patri et Spiri-

^l sancto gloria, imperium, honor, nuncct sempcr, et iii

Aiecula saeculorum. Amcn.

^^Mi^VVWlVWWvWVXA/V^VVA^WVVWVVWVVWWvXVVVVVWVVWWVWVWVW.VWV^.V^VvVVWI VWV\VV\%

HOMILIA XLI.

CAPUT XIX.

IngTessus in synagogam cum fiducia, loquebatur per tres

menses disputans et suadens de regno Dei*.

I. \ idc ublque , ut se in synagogas immittit , et sic de-

migrat. Ubique enlmab ilhs volcbat occasionem assumere,

uJt dixi. Nam gcntes jam zelo fervebant, et libenler eum

acciplcbant ; Jud<ci vero gentibus fidem suscipientibus

j)cenitenllaui agcbant. Volcbat Dlsclpulos illinc abstrahere,

>et iib Illls inclpere , ut ne cum iUis congregarentur, neque

.5lne causa hoc faciebat. Ideo frequenter cum ilHs dispu-

Jlabat, quia persuadcbat. Nc igltur quia dicendi Hbertatera

.audlsti, asperitatem putes. De utilibus rebus disputabat

dc rcgno; quis non audisset?«Cum autem quidam indu-

«xarenlur, ct non crcderent , maledlcentes viam Domini

jf coram mulliiudine, discedens ab cis, segregavit Disci-

-»pulos, quotldie disputans in schola tyranni cujusdam.

»Hoc autcm factum est perbiennium; ita ut omncs , qui

rfhabitabant in Asia, audirent verbum Domini Jcsu, tam

"« Aji^t. XIX, 8.



458 s. jo. cii«x60ST^{ Aiw:HiePi»copi c. p,

hsec fiunt, « Mulli aulem ex iis , qiii fuerant cnriosa seclsifi >

» coiUulej luU libros , et comlnisserHnt coram oinniLns : et

» compuUlis preliis illoruiu , inveneiunt pecinnain dena-

» riorum quinquaglnta miUiuin. Ita {'ortiter cresccbat > cr-

»bum Dei, et confirmabatur^ » Videntcs autcm ex his

deinccps nihil sibi utilitatis iove , exusserunt libros. Quando

ipsida^moncsboc faciunt : non ergonomcnquidpiam facil,

nisi cum fide dicatiH*. Bene ergo dicebat :« Qui credit ia

»me,majora faciet%»bas umbrasinsinuans. Vide qwo^

modo armis conlra se ipsos usi sunt. «Et disputabat , in-

»quit, in scLola tyranni cujusdam per annos duos. »lbi

fidelcs crant, admodmn erant fideles. Ita nihil maonam

pirtabant esse Jesum, quando et Paulum addiderc, quia

ipsum binc magnum quidpiam esse putabant. llic mirari

subit quomodo dasmon ille exorcistarum errori non coo-

pcratus est; sed redarguit illum , ct scenam ec^Him pate-

fecit. Mihi videlur valde succcnsuisse, ac si quis de extre-

mis periclitans , a misero quovjlam et aerumnoso refutetur,

et furorem suum totum in illum exonerare velit. Ne vide-

retur enim nomen Jesu dcspiccre, primo ipsum confcssus ,

tunc potcstatcm a^cepit. Lt aiUem probetur non ex dcbili-

tate nominis, sed ex iilorum fraudc t^tum accidisse, cur

non Paulo tale quidpiam conligit. «Et insiliens, inquit,

»bomo in iilos. » Forte discidit iilorum vestcs, ct capita

dilaniavit. Hoc enim indicavit dicens : « Insiliens : » id cst,

cum impctu irruens; ita ut bacc facere posset. Quid sibi

vuit, «Discedens ab eis, scgrcgavit Discipuios? » lUorwm ,

inquit, maledicentiam succidit. » Hoc autem facit ct abs-

cedit, quia noicbat iliorum invidiam succendere, nccjue

in majorem rixam incitare. Illud autem, « Fiducialiter

»agcbat, »dicit, significans ipsum ad pericula paratiiia,

clarius, nec dogmata adumbranlem disputasse. llinc dis-

» Act. XIX, 19, ao. — Joan. xiv, 19.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLI. 0Q

cimiis non nos immisccre cum maledicis, sed aL illisabs-

cedere. Non maledixit ipse cum male audiret, imo polius

quotidie disputabat : el hac maxime ratione mullos sibi

concilians, quod quamvis mala palerctur et audiret, non

discederct, neque separarelur. Et observa, post quam

tentatio ab externis cessa\it , a diemonlbus incoepit. \ ides-

ne caecitalcm judaicym? Cum viderent vestes ejns ope-

rantes, non advertebant. Quid boc majus esse possit? At

illis in contrarium res versa cst. Si quis genlilium noncredat, videns umbram b?ec operanlem credat. Sic ex co

quod ab illis discederot , malcdici et qui dogma cakmmia-

bantur, superantur. lioc cnim viam vocavit. IUe vero dis-

cedit, ut neque Discipuli sccedercnt, neque illos ad iram

concilarct, ostendens illos ubiquesokilemrepellere. Et jam

iilis non scse purgat , eo quod gentes ubique crederent. Et

disputat, non quemvis locum quaBrens, sed ubi schola

erat, quasi commodiorem, eo quod ibi congregarentur.

II. Papae, quanta credentium vjrtus , et aliis quoque

eadem ipsa facere conceditur! Quanta vero caecitas oo-

rum , qui etiam, dum virtus illa demonstraretur, in io-

credulitate mancbant. Lt igitur Simon lucri causa gratiam

Spiritus quaerebat, slc et hi

eademde causa idipsum fa-

ciebant. Quanla caecitas ! et quare Paukis non increpat?

Quia visum fuisset hoc ex invidia fieri, idco res ila dis--

pensatur. Sic et Christo accidit. Sed tunc non impedieba-

tur, nam tuuc initluin rerum crat. Etenim et Judas fur

non cohibebatur. Ananias vero et Sapphira interfecli sunt,

Multi Judaei obsistentes, nihil passi sunt , Elymas vero ex-

caecatus est. «Non enlm, inquit, veni ut judicem mundum,» scd ut salvetur mundus*. » ^ ide rem execrandam. Judaei

adhuc manentes cx ipso nomine lucrari volcbant; itaque

omnia ad gloriam et lucrum facicbant. Lndique vide ho-

' Joan. III, i^.



46o S. JO. CnRYSOSTOMI ARCniKPISCOPI C. P.

mlnes non ila per nlilia, nt per tcrribilia convcrti. Ex Sr.p-

phirae exemplo terror incidit in Ecclcsiam : ct alii non

audebant sc conjungcrc illis. Hic sudaria ct scmicinclia

iiccipicbant et sanabantur; et postea venicbanl nl confi-

terentur pcccata sua. Ex eo quod insilirct ostenditur dic-

monum magna quicdam vis, cum conlra infidclcs agunl.

Et cur non dixit spiritus malus : « Quis est Jcsus?» sed inu-

tilia verba protulit ? Timebat ne ipsc pocnas daret. Scie-

bat cnim bujus nominis virlutc concessum sibi fuissc ut

illusores illos vilciscerctnr. Cur aulem miseri iUi non

dixerunt ei, «Credimus?» Timcbant Paulum; quamvis

ninlto clariores iuturi erant, si Jesum Domlnum agnovis-

sent. Et alioquin id quod Phibppis conligit, illos emcn-

davit. Tu vero mihi considera quain modcstus hoc loco

sit scriptor, et quomodo historiam sohim scribat, ncc

fjucmpiam accuset. Hoc Apostolos mirabilcs rcddcbat , et

cujus essent fihi dicit, et nomen ct numerum , dans iis

qui tunc erant , ccrtum inrrationis snae indicium. Cur

autcm circuibant ilfi? Lucri causa , non ut verbum an-

nuntiarcnt : quomode cnim?Bcne aulcm currcbnnt pos-

tca,praidicanlcs pcr ca qux patiebantur. Quarc lioc dc-

clarans ait. «Et nolum factum est omnibus tam Juda^is,

» quam gentifibus, qui habitabant Ephesi. » Nonne, quaiso,

hoc etiam cos, qui duriorcs erant , convertere dcbuit? sed

non convertit; ncc mireris. Mahlioe cnim nihil cst quod v

persuadcat. Age vero , hoc exorcistarum opus vidcamus

quantre sit nequitinc. Curautem hoc sub Christo non con-

tigerit , altcrius , non prncscntis temporis est disquircre.

Caeterum id jam pulchre et utihter accidit. Vidctur cnim

iUos irridendi causa hoc fccissc : idcoquc plectuntur; ita

ut posthac nemo auderct temciehoc nomcn proferrc. Hoc

fidefium inultos ad confessionem dcduxit, hoc et timorem

ipsis incussit, maximuinquc hoc argumcnlum fuit Deuin



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLI. ^Gl

omnia nosse. Priiis qriam a uaimonibas redarguerenlur, se

ipsos accusabant, timentes ne eadem patcrentur; ct jure

quidem. Quando enim adjutores da^mones , accusatores

illorum erant, non auxiliatores, qualis spes supererat, nisi

confessio per opera ? \ ide quanta brcYi postea mala eve-

niant post tot facla signa. Talis quippe est humana natura :

statim beneficiorum obliviscitur. Annon meministis, id-

ipsum etiam nostris temporibus accidisse ? Dic enim mihi.

Nonue, anno supcrlore. concussit Dcus civitatem totam?

Quid vero ? Nonne omnes ad baplismum accedebant?

Nonne scortatorcs , nioUcs et corrupti homlnes, rellclis

domibus ct habitaculis , conversi et pii elfecti sunt? Lbi

autem tres dies transierunt, rursus ad pri^tlnam reversi

sunt nequltiam. Lnde hoc contingit? Ex iii;navia multa.

Ecquid mirum , si ubi res transierunt, quando imaginibus

perpetuo mancntibus hoc ipsum cvenit? Quae in Sodomis,

dic mihi, nonne perpetuo manent? Quid ergo ? An vicini

propterea mclioresfactisunt? Mlnime. Quld et fihus Noe?

nonne talis crat? Nonne tantam sub oculis habens sohtu-

dinem , mahis tamen erat ? jNe miremur ergo si his ita

gestis non crediderunt,quando ipsa fidcs ilhs scepe in con-

trarium ct in nequltiam vcrlilur; ut quando daemoniacum

esse dicebant Dei Flhum. Annon videlis hoc nunc etlam

fleri, et multos homlncs serpcntibus similes , incrcdulos et

ingratos, qui, instar vij)erarum, cum bencficla acclplunt,

beneficiis infesti sunt? HaL'C a nobis dicta sunt , ul ne quis

mirelur, quod tot editis signis non omnes conversi sint.

III. Noslris qulppe temporibus , acciderunt ea , quae

beatum Babylam speclant, quae Jerosolymls gesta sunt

quac in dcstractione templorum , neque tamen omnes con-

versi sunt. Quld opus cst vetera reccnserc ? Dixi vobis

quid anno proximo acciderit, et nemo attcndit ; sed rursus

paulatim delluxcrunt ct collapsi sunt. Stat sempcr coelum



S. JO. <:ililY'80ST©MI ARCHIEPISCOPI C. P.

claniaiis sc domlniiin habere , et hoc universum esse cu-

ji^am opificis : demundo loquor. Et dicunt quidam nan

ita esse. Qute circa Thcodorum anno proximo gesta sunt,

quem non obstuperecerunt : et tamen nihll amplius fac-

tttfti est; sed ad tenipus pli eflccti , co reversi sunt unde

pictatem inieranl. Hoc ctiam Uebrneis tunc contigit. Idco

diccbat Propheta : « Cum occiderct c os qnoerebant eum

KCt reverlebantur , et diliculo veniebant ad Deum *. »

Ecquid oportet gcneralia illa proierre ? Quot in morbos

inciderunt ? Quot surgentes polliciti sunt se luores in

mellus mutaturos, et tamen ildem ipsi manscrunt ? Hoc

maxime osiendlt nobis naturalem nosiram arbllrii liberta-

tem,repentinanempemutatio. Namsinaluraliamalaessent,

libertas non esset; quae enimex natura et nccessitate fiunt,

mutarenonpossumus. Alquimutamur, inquies. Annon vide-

mu-s intcrdumeos, qui a natura habent ut videant,prae

raetu excaecatos;^ Quonlam illud naturcecst ut reprimalur,

cum natura aUera advenit : ita secundum naturam nos-

trani est, ut perlerrlti non vldeamus. Secundum naturam

item est, ut majore advenienie metu altermetus recedat.

Quld igltur, inqules, si temperanlia sccundum naturam

sit, et metus invalescens ilhun ejlciat ? Quid Igitur si os-

tendero ne quidem tunc quosdam esse tcmperantes, sed

in metu etiam petulantes esse ? Annon hoc naiurale est ?

An vctera dlcam ? An nova ? Quot in ipso tlmore manse-

mnt ridcntes , et nihil tale passi sunt ? Dic,quaeso , Pha-

rao nonne siatlm mutatus est, et ad pristinam recurrlt

nequliiam ? Hocautem locod.emoniacis,quamvis ipsi non

ignorarent, dlxerunt simphciter : « Pcr Jesum adjuramus

»vos,quem

praedicat Paulus. » Perea enlm, quae respon-

dent, ipsos sclre probalur. Jesum vero dicunt IUi simpli-

ciler, cum oportuissct diccre : Servatorem mundi,qui

« Psal. Lx\wi,38.



IN ACTA AWSTOlORtTM. WOM. 'XLI. 4^3

resurrexlt. Sed nolwerwnt confiteri gloriam ejus. Ideore-

darguit illos da?mon in&iKens rn eos , dicensque : « Jesum

»novi , et Pauluni scio ; » ac si diceret : « Vos non credi-

tis, » sed ilio abutentes nomine hoc dicitls. Igltur descr-

ium templum est, expugnatu facilia arma. Itaqus non

estis |:raecones, inqult, sed meiestis. Magnus furor daemo-

nis. Potuissent haec Apostoli facere; sed interim non fa-

ciebant. JNam qui iinperabant illis qui talia in ipsos ope-

rabantnr , multo magls ipsis imperassent. Vide quomodo

illorum mansuebudo monstratur. Quiailli

qui pellebanlurtalia faciebant, daemones vei^o quibus seryiebant contrarla.

a Jesum, inqult, novi : » ergo orubescite vos qui illuni

ignorf«tis. « Et Paulum scio. o Et hoc bene; noverat

enim Dei esse praeconem. Deinde insllit in eos, etvestes di-

kcerat ; ac si per ojjera diceret illis : « Ne putetls me idco

id facere quod illos contemnam. » Magnus tlmor daemo-

nis. Et curnon sine verbis istls vestes eorum dlscidit? Ita

et furorem implevit , et errorem repressit. Timebat, ut

dixi, inaccessam potestatem : et non tantum potuisset, si

hocihon dixlsset. Vide ubique daemones gratiores, quam

Judaeos, nec audentes contradlcere , vel accusare Apos-

tolos , neque Chrlstum. Illlc dlcunt : « Scimus te quis

» &is , » et, « Cur venistl huc ante tempus torquere nos * ? »

etrursum , « Sclo te quis sis , Fillus Dei; » hic vero , « Hi

wkoxnines, servi Dei excelsi sunt ^ ; » et rnrsum , « Jesum

»Bovi, et Paulum sclo. » Multum enimformldabant ettre-

mebant sanctos illos. Forte quls vestnim audiens cupit

hanc habere potestatem , ut ne ausint quidem daemones

adversu^s illum respicere, et sanctos illos ea de causti bea-

tos praedicat, quia tantam habuerepotestatem. Sed audiat

Chrlstum dicentem : « NoHte gaudere qula daemonla vobls

«subjlciuntur ^; quia sciebat omnes homines ob vanam

» Mallh. viM, 29. — a Acl, XVI, 17. — » Luc. x, ao.



IN ACTA APOSTOLORUM. UOM. XLI. 4^'^

peccalis autem dupllcla mala evcnliint : iinum, quod

ofTendamus; alterum, quod deterlores evadamus. Alten-

dite dictis. Non in hoc lantum loedlmur a peccato, quod

peccemus; sed et in alio,quod anima liabitum admiltat

;

sicut et in corpore : clariusenim erit indc sumptum exem-

pium. Quemadmodum enim febricitans non in hoc sohnn

Iitdilur quod infirmetur, sed etiam quod post morbum sit

infirmlor, ellamsi ex diuturno morbo in bonam valetudi-

nemredtat ; sic et de peccato dlccndum, hcet

sanemur,adhuc iamen egemus forlitudine. ^ ide namque mihi

quempiam,qui contumelia afTecerlt , nec poenas dederli,

Non idco solumlacrymari oportet, quod contumelIa3 prenas

non dederit ; sed etiam aUa de causa lugendum. Quarc ?

Quia impudentior eflectus est animus. Singulorum cjiim

peccatorum, postquam delictum pcractum est et ccssavif,

virus quoddam in anima inscritur. Non audis quosdam di-

centos, post quam a morbo ^pcreati sunt : « Non ultra

ausim aquam bibere , » licet sani sint. Sed morbus in hoc

etiam kcsit : et ilH quidcm mala passi, gratias agunt ; nos

aulem dumbcnc hal)emus, Deum blasphemamus, et .Tgrc

ferimus. Pkn^es cnim iiivenlas in sanilatc ac divilils hoc

agentes, quam In paupertale et indrmltate. Inslat enim

<laemon quasi carnirex ardens minas intcnlans, slcut qui-

dam pasdagogus lorum erlgens , et nusquam deflcctere si-

iiens. Quod si qui ne ila quiden saplant , non dant illi

poeuas. Non parum autem hoc est. Ut enim stulti, ut fu-

riosi, ut pueri non dant pa^nas, sic neque hi. Eorum enim,

quae inscienler acta sunt, nemo tam crudelis est nt pcenas

repelal. Certe poccanles deterius alR^ctl sumus qunm da^-

moniaci : scd non spumamus, nec pupiilas distcr {ue.nus

Telmanus : ullnam lioc in corporepalcrcmur nonin anima.

Vis libi ostenJam animam spuhianlem , impriram, el dis-

tortos oculos mcntis? Cogila iratos ct furorc ebrios, qua

LXXXI, 3o



466 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

spuma non immundlora prorerunt verba ? profeclo quasl

fcetldam sputum emltlunt. Et slcut Ilii nullum ex praesen-

tibus noruut, slc neque bi. Oblenebrala enlm illorum

mente et dislortls ocuiis, non amicum, non inimicum, non

venerabilem , non dcsplclendum ; sed omnes uno intultu

cernunt. Non vidcs hos trcmerc sicut illos. Sed non ca-

dunt in tcrram? ^ erum anima eorum liumi jacet; et cadit

palpltans. Si enlm rccla slaret, non paleretur illa qunc pa-

titur. Annon vidcntur libi abjcctac esse aniiiKe, qucC vigi-

lantiam suam perdlderlnt, ea quai iili dicunt ct faciunt

animo ebrii ? Est et aliud iuroris genus lioc gravius. Quod-

nam illud? Quando ncque iram icmilti sustinent ; sed

apud se alunt,

qvij^si domestlcum carnificem ulciscendi se

cuplditatcm. Ilios cnim prlmos liaec cupiditas hic pcrdit,

ut futura praetercam. iNam quantum putas esse tormcn-

tumliominis anlmo pcrculsl, singulis dicbus medltantis

quo pacto inimicum ulciscaiur ? Primo se Ipsum punit,

et inflatum plcctlt , contra se Ipsum pugnans et inccnsus.

Neccsse enlm est igncm semper In te ardere : et fcbrlm

tantum intendens , non sinis decrescere,putasque te iiii

malum infcrrc. Ipsc vcro tc ipsum tabcfacis , flammam

seinper vigentcm gcstans , ncc sinens anlmam qulcscere ;

sed efTeratus semper in perturbatione et tempcstatc meu-tem rctlnens.

V. Quid hoc furore deterlus , sempcr ita dolere , inflari,

ardere? Talcs enim sunt vindlctam meditantium animae.

Ubi viderint eum, quem ulciscl cupiunt , statim concitan-

tur ; si vocem audierint, decidunt, tremunt. Si in iecto

decumbant, mille sibi depingunt ultionis genera, suspen-

dentes , torquentes inimicum illum. Ad haec sl ilium cla-

rum et conspicuum viderint; papae quantum supplicium!

Dimitte iili peccatum , teque a tormeiirto exime. Cur sem-

per cruciatus perseveras , ut illum semcl ulciscaris et pu-



ly ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XLI. /^Gy

nias? Qiild paras tlbi hecticum morbiim? Ciir aiilmum

tuQm llberari volentem dellnes? Xe usque ad yesperam

maneatS inquitPaalus. Sicut enlm tabes quaedam el tinea,

sic mentis nostras radicem rodit. Cur feram Includls In

visceribus tuIs?MelIus esset serpentemet viperam incorde

esse, quam iram et ulciscendi cupiditalem. Nam illa rep-

tiba statim a nobis absccderent : haec autem sempcr ma-

net, semper dentibus lanlat, virus immittit, molestarum

cogitatlonum exercltum produclt. At hcec faclo, inquies,

ne me rldeat, ne contemnat. Miser homo et acrumnose,

non vis aconservo irrlderl; sed odlo haberi a Domlnotuo?

Non aIs dcsplcl a conservo; sed Domlnum dcsplcls? Des-

pici ab illo non paterls , Deumque putas non indlgnari

quod ipsum derideas , quod ipsum spernas , dum non vis

ipsi obtemperarc ? Qnod autem ille non te deridebit hinc

mauirestum est. Si ergo te ulciscarls, hlnc magnus risus,

magnus conlemptus , uam pusillanimltatls est opus. Si

vero dimlscrls , magnum miraculum : magnanlmltatis hoc

opus est. At ille, inquies , Id Ignorat. Sciat Deus, ut ma-

jorem habeas mercedem. In fopuus date , inquit, iis, a

quibusnihll acciperesperatls^ Sic beneficia praestemus iis

qui non sentiunt se beneficiis afijci , ut ne vel laudem vel

ahquid aliud nobls rependentes, mercedem nobls minuant.

Cum enim nihil ab homlnibus accipimus , tunc majora a

Deo accipiemus. Quid autem risu dignlus, quid frlgidlus

anima quae semper irascltur, et se vult ulclsci ? Muhebre ac

puerile propositum est. Nam ut illa contra inanimata etlam

irascltur, et si pavimentum non percutlat , non remittit

iram ; ita et hi eos qul se afllixerunt ulcisci volunt , ero-o

et ipsi rlsu digni : nam irae subjectum esse, puerilis est

animi; irae imperare, strenui vlrl est. Ergo non nos irride-

mur si phllosophi simus , sed illi. Non est illud contempti-.

.' Ephes. 1», a6, — • I»uc. xiv, »4*

3o*



468 S. JO. CimVSOSTOMI arciiiepiscopi c. p.

Inlluin homimmi , a passione non vinci : contcmpliljiiium

liominum est extcioruin risum limcre; ita ut ideo cxtolla-

ris , animi inorbo subjiciaris, Deuin ofTendas, et tc ulcis-

caris. Ilasc vere sunt risu digna. Ila^cergo fugiamus. Dicat so,

<juinos sexccntis impclivlt malls, nihilpassumcssemali. Di-

cal se, si in nos iterum debacchetur, nihllcssc passurum. .\oii

iiliter noslram pnedicarct virtutem : non aHa rjuicreret

Terl>a , si nos laudarc vellct, quam h.cc, qua) ut nos mor-

^^eal, profert. Utinam omnes ha)c de me dicerent : « Fri-

gidus homo et miser est : omnes ipsi contumcham infe-

runt, ctipsc fcrt ; omnes inslliunl, ct illc non se ulciscilur.

Utinam addcrcnt : a Ncque si vclit, potest, » ut mihl laus

esset a Deo, ct non ab homlnibus. Dicat quod ob limidi-

laiem non nos ulciscimur. Nihil hoc nobisnocct, quando

Deus sclt : scd thesaurum nostrum in majori ponlt custo-

^ia. Si illos spcctcmus, ab omnibus excldemus. Ne vidca-

nius quld dlcant , sed quid nos dcceat. At illi, ne mc quis

irrideat , inquiunt, ne quldam gloricntur. O stuUitlaml

Tnemo qui me la^serit me irrislt , Inqulunt; idest, ullus

5um ilhmi. Atqul hac dc causa irrldcndus es, quia ipsum

idlus es. Lndcnam h.TC verba inducta sunt, turpia ct per-

nlciosa, quic vitam nostram et rcmpublicam subvcrtunt?

Nonne quia Deo advcrsantia loquimur ? Quod enim Deo

reddit OGqnalcm, nenipc non se ulciscl , id tu risum rcpu-

las esse. Nonne ideo rlsu digni sumus , et apud nos ipsos

€t apud gentilcs ,quod ila contra Deum loquamur? Volo

quidpiam enarrare apud vctcres gestum , non circa iram,

5>ed circa pccuniam. Erat cuidam pracdinm , occultum

fhcsaurum habcns, inscio domino, quod ille vcndidit. Em-p\or vero cum foderel utplaiitaret, et curaret, deposituin

tlnesaurum invenit. Quod cum didicisset is,qui vcndidc-

rat^ venlens cmptorem cogcbat ut thesaurum reddcret

idiccns se prajdlum vendidissc, non thesaurum. IUe conlra



IN ACTA APOSTOLORUM. ROM. XLI. 4^^

rcpellebat cum tlicens se praedlum cum thesauro emisse,

ct sc hoc nihil curare. Res in litem inter ambos versa esf ;:

illo recldi sibi volente; alteroque negante.Incldcntes aii-

teni in homincm quempiam litlgabant; dcindeque Interro^

garunt Illum cul deberet thesaurus adjudlcarl. Ille vero

non scntcnliam tulit : dlxltque se litem soluturum esse,

quod Ipse dominus esset. Et illis annuentibus accepto the-

sauro, Innumera deinde mala passus est : et rc dldicit*

jure illos ab hoc abstinuisse. Hoc et clrca iram fieri opor-

tet , ut et nos contendamus non esse sumendam ultioncm^

ct qul laeserunt contendant oportere se poenas dare. Sed

ibrsan haec rldlcula vidcantur. Quando enim haec Insania

admodum occupat,qul modeste agunt Irrldentur, et Inter

insanicntcs multos, qui non insanlt , vldetur Insanire-

Quamobrcm obsecro, feramus, nosque contineamus, uf

posslmus hoc pernlcloso morbo llberi , regnum cceloruni

assequi,gratla et miserationlbus unigenltl Filii , cum qucp

Patri et Spiritui sancto glorla, Imperlum, honor, nuoc-

ct semper, et in saecula saeculorum. Amen.



470 S. JO. CHRYSOStOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»'%A^W«-%M^VV\>W»\VV\V\VVV\\\V\\W.'\\\V\fc\'VWV\\V%VVVN\VW\^X-V\W\\VtV«vV%'W.\* VV\W

KOMILTA XLII.

CAPUT XIX.

His autem explelis, proposuit Paulus in Spiritu, Iransita

Macedonia et Acbaia ire Jerosolymam , dicens : Pos-

quam fuero ibi, oportet me et Romam vidcre. Mitleus

autem in Macedoniam duos ex minislrantibus sibi Ti-

molbeum et Erastum; ipse remansit ad tempus in Asia.

Facla est autem illo tempore turbatio non minima de

via*. »

I. Salis moratus in illa civitate , vult iterum alio mi-

grarc : ideo mittit Timolbeum et Erastum in Macedoniam :

ipse vero manet Epbesi. Quomodo autem initio volens in

Syriam abire , in ]\Iaccdoniam revertitur? Lt ostendat se

non omnia cx propria virtute facere. Jam propbetat di-

cens : « Oportet me Romam videre. » Hoc vero fortasse di-

cit ut consoletur eos, ut qui non mancat quidem, sedrursus

vicinuseorum

futurus sit, et prophelia Discipulorum ani-

nios excitat. Hinc mibi videtur Ephesi Corintbiis scribere

ac dicere: « Nolo vos ignorare de tribuLatione nostra, quae

j)facta est in Asia^. » Quia enim promiserat se Corinlbum

esse venturum, quod moras traxerit sese purgat, et tenta-

tionem memorat, quae Demetrium spectant enarrans. Hunc

enim subindicat cum dicit turbationem non minimam de

via. Rursus pericubim,* rursus turbatio. Yides-ne quam sit

conspicuus ? Facta sunt signa dupbcia. IIH vero c*ontradi-

cebant. Sic per omnia res contexuntur. « Demetrius enim

» Acl. XIX, 2i-a3. — ' 2 Gor. i, 8.



IN ACTA APOSTOLORLM. HOM. XLII. 4^1

»qiiidam nomine, argcntariiis , faciens aedes argenteas

))Dianae, praestabat artificibus non modicum quacstum,

))quos convocans, et eos qui hujusmodi crant opifices ,

)) dixit : Viri, scitis quia ex hoc artificio est nobis qucestus.

))Et videtis ct auditis,quia non sokim Ephesi, sed etiam

)) fere totius Asiae, Paulus hic suadens, avertit turbam mul-

))tam dicens : Non sunt dii, qui m:\nibus humanis fiunt.

)) Non soUmi autem ha^c periclitabitur nobis pars, ne in

)) confutalionem veniat, sed et ne magnoe der-e Dianre lem-

))pkim pro nihilo reputetur : destrueturque majestas ejiis,

))quam tota Asia ct orbis coiit\ Faciens, inquit, aedes ar-

)) genteas Dianre. )> Et quomodo possunt aedes argenteoe

fieri? Forte quasi ciboria parva. IMagnus enim ipsi honor

erat Ephesi. Lbi illorum incenso templo ita dohiere, ut ne

nomen quidom ejus, qui succenderat, proferri juberent.

\ ide iibique idololatriam a pecuniis constare. Et illi prop-

terpecunias, et hic propter pecunias : non quasi religione

perichtantc, sed quasi quipstu maleriam non habente. Et

perpende viri mahgnitatem. Opulentus ihe erat : et hinc

ilh iion tantum damnum futurum erat; ihis vero , utpote

pauperibus mullam,qiii diurno quaestu victum pararent.

Atlamen hi nihil dicunt; sed ille tantum. Illos vero artis

socios tumult s consortes assumit. Deinde etiam pericu-

lum exaggeravit dicens r « Haec periclitatur nobis pars, ne

» in confutationem incidat. )) Hoc enim fere significat. Ab

hac arte in famem delabi periclitamur. Etsi poterant dicta

illa ipsos ad piam religionem adducere. Sed miseri ac viles

cum essent, insurgunt magis, nec cogitant si hic homo ta-

lia possit, ut omnes convertat, et dii periclitentur, quan-tus est illius Deus? multo magis ipse nobis illa dabit pro

quibiis tiraemus; jsm praeoccupaverat illorum animos di-

cens : « Non sunt dii qui manibus humanis fiuot. » Vide pro

' Act» 3HX, a4-a7'



47* S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

/

qiia re Infllgncnliir gentilcs; qula dlxcrat : « Qni ab liomi-

snlbns facti sunt, non sunt dil. «Iblque in artem scrmo-

ncni converlit. Delndc quod maxlme in angorem conjicerc

polcrat, dicIt,«INon sohnn ha?c pars pcrlcb*tatur ; » id est,

allorum noLis nulla cura cst; sed qnod magnai dcnc Diana&

tcniplum deslrui perlclltctur. Dclnde nc vidcalur lucri

causa haec dlccre, vlde quld addat,(( Quam orbls colll. »

Mdes-nc quomodo majorcm oslendat IlauII vhtutcm

omncs acrumnosos et mlscros illos ostendcns, si homopul-

sus ct tentorlorum artifex talia possct. \idc lcslimonia de

Aposlolis ab ipsls inimlcis reddita. Illic quldcm dlcebant.

« EcccimpletlsJerusalemdoclrlna vcslra';»hlc, ((Futurum

))est ut dcslruatur Dianacmajcstas. «Tunc audlebant;« Qui

» subvcrterunl orbcm tcrrarum, hlc adsunt;» nunc, aPcricII-

)) latur nobls hrcc pars In confutalloncm vcnlrc. » SIc Judaei

de Cliristo dlcebant : « \ Idcte quod mundus post Ipsum

» vadat ; )> et , « Venlent Romani et tollent nostram civila-

wtem^. lils aulem audllls, rcplcti sunt furorc. » Lndc furor

illcPQuando dc Dlana audlerunt, quandodc lucri jactura»

Talls enlm forcnsium mos est, levi de causa abripi et ac-

cendi. Idclrco cum examine omnla sunt agcnda. Vide au-

tem quam despiciendi essent; qui ab omnlbus cominovc-

rentur. « llls auditls replctl sunt ira,ct cxclamavcrunt:

jMagna Diana Ephcsiorum. Et Iniplcta est civitas co.ifu-

» slone , ct Impelum feccrunt uno anlmo in theatrum.

j)Rapto autem Gaio et Aiistarcho Maccdonibus Pauli comi-

Dtlbus, traxerunt illos^ »

II. Sinc causa rursus invadunt, sicut Jasonom Judoei,

et ublque sunt parati : ita nunam vel gloriac vel famac ra-

iionem habebant. «Paulo autem volcnle Inlrare in populum,

Diion permlserunt Dlscipuli. Quldam autcm de Asiiu prin-

»cipibus, qui eraut ejus amici, miscrunt ad eum roj^antes

* Acl. xTii, 6. — • Joan. xi, 19, e', xii, ^S. — ^ Acl. ii\, 28, 2(j,



m ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XLII. 4^3

»nc sc (larct in ihcatruni*. »Rogant qnia incondita tnrba

erat, quac cacco impelu oninia audebat. Et Paulus obtem-

pera!. Neque enim erat vanae glorlae cupidus, vel ambitio-

sus. Alii itaque ab'ud clamabant. Erat quippe incompositus

ca^ius. Talis cst turba populi ; tcmere sequilur, sicut ignis

in stipnlam incidens. Plerique autcm nesciebant cur con-

venisscnt. «Dc turba autem delraxerunt Alexandrum, pro-

«pellcntibus cum Judaeis^. » Propellebant Juda?i ex diviua

disptnsatione, ut nihil posscnt ultra contradiccrc. Hic

propeliitur, loqnltiu'; et quid dlcat audl. « Alexander autem» mann silcntio postulato, volebatreddere rationem populo.

)>Quem ut cognovcrunt Judaeum esse, vox facta est una

Momnium, quasi ad duashoras clamantium : Magna Diana

»Ephcsiorum\ «Puerllls vere mens, quasi timentes ne ex-

tingucretur cultus corum, frcquentcr clamabant. Ad duos

annos ilHc sedlt, et vlde quot adhnc gentiles. « Cum autem

» sedasset scriba turbas, dixit ; Viri Epliesli. Qnis est ho-

«minum qni nesciat Ephcsiorum civitatem magnae Dianae

» essc .\cocoram ct Diopetis* ?» Hoc furorem illorum extin-

xit; et de Diopcte loquitur, quasi non sii res manifesta.

Aliud sacrum ila vocabatur Diopctes : nempe idohnn

Dianaj Diopetcs vocabant, quod ex Jove tesla illa delapsa

cssct, nec ab hominc facta fulsset. Vcl allud idolum apudillos slc vocabatur. « Cum ergo his contradici non possit,

» oporlet vos sedalos esse, et nihil temere agere. Addnxistis

» enim viros hos neque sacrilegos, nequc blasphemantes

» deam vcstram^ » Atqui totuni mendacium est. Ista autem

ad popuhmi compesccndum dixlt. « Quod si Demetrius, et

»qui cum co sunt artifices habent adversus aliquem cau-

» sam, convcntus forcnses aguntur, et proconsules sunt,

«accuscnt inviccm. Si quid autem de aliis rcbus quaeritis,

* Arl. XIX, 3o, :^i. — a Ihid. 55. — ' IbiJ. 34- — * HjiJ- '"^^- —* Ibid. 56, 07.



4y4 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

»in legitimo conveiitu solvetnr. Nam et pcriclitamur argui

» seditionis hodiernie, cum nulla sit causa, unde possimus

» reddere rationem hujus tumiiltus. Et his dictis ccetum sol-

»vit*. «Legitimura conventum dicit. Namsecundum legcm

tres conventus fiebant singulis mensibus : hic vero conven-

lus illcgilimus crat. Deinde lcrruit illosdicens : « Pericuhira

»cst ne accusemur seditionis. » Sed superius dicta repeta-

mus. «His completis, inquit, proposuit Paulus in Spiritu,

»transita Macedonia et Achaia, ire Jcrosolymam. » Non

jam humana ratione agit, snd Spirllu, quo transire dccre-

vit. Id enim sibi vult illud, «Proposuit, » ct hic est dictorum

sensus. Cur autera mittat Timolheura et Erastum non

dicit. Yidetur autem milii eliam de hoc dici,«In Spiritu.

»Proptcr quod non suslinentcs amohus, placuit nobis rc-

»manere Athenis soHs^ »Et vide, duos ex ministris suis

misit, ut et advcntum suum annuntiarent, et promptiores

illos redderet. Maxirae in Asia versatur : et merito. Illic

enim erat magnus philosophorum ca^tus. Et vcniens, rur-

sus illos alloquebatur : magna quippe ilHc erat superstitio.

« Demetrius enim quidam, inquit, argentarius, collcctis

»istius arlis opificibus dixit: Viri, scitis et vidctis et audi-

» lis; » ita manirestum ilhid erat : «Quod hic Paulussuadens

»subvcrtit multam turbam; » itaque non violenter, si sua-

sit. Ita persuadcnda civitas est. Deinde adducit id quod

illos mordebat : «Quod non sunt dii qui manibus humanis

»fiunt. » Quid est hoc ? Subvertit, inquit, artem nostrara.

Ne vero cogitarent et dicerent, quod soUis homo talia pos-

sit : et quod si tantum possit, ilH obsequi oporteal, addi-

dit : « Quam tota Asia et orbis coHt. » Vocem suam puta-

bant divino Spiritui obruluram, cum Groeci pueri essent.

Ex hoc, inquit , opificio lucramur. Etsi ex hoc opificio

vobis lucrum sit, quomodo homo viHs suadere poluit?

» Act. XIX, 38, 4o. — » i Thess. ni, i.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLII. 4^5

Quomodo tantoe consuetadini praevalnit? Quid fecit? quid

dixit ? Non cst Pauli, non est viri. Et hoc sufficit dixisse:

« Non suntdii. » Si ergo ita facile deprehenditur impia reU-

gio, jam olim damnatam oporlehat; si vero sohda sit, non

tamc ito tolh potest. Non modo autem, inquit, hoc pericH-

tatur nohis; ut vero quid majus dixerat hoc suhdidit. «His

» audklis repleti furore clamahant : Magna Diana Ephesio-

»rum. » In singuhs enim civitatibus dii proprii erant. Ac

sicailecti

erant, quasi voce sua cultumejus restituerent,

et quae facta erant dissolvcrent.

III. Vide inconditam turham. « Paulo autem, inquit,

» volente intrare in populum, non permiserunt Discipuli. d

Paulus ii^itur in";redi volebat concionandi causa. Persecu-

tiones enim ad doctrinam captahat. Sed DiscipuH non

permiltebant. Perpende quanta erga ipsuni semper provi-

denlia utantur. Et ah initio ipsum eduxerunt, ne letalem

acciperct pLigam : quanquam audicrant quod oporteret

ipsum Romam videre; attamcn prohihcnt : non sine pro-

videntia autem praenuntiavit, ne de re gesta turharentur.

Ita nolebant illimi aliquid pati. «Et quidamprincipumAsiae,

» inquit, rogabant illum ne intraret in theatrum. » Promptum

ejus animum videntes ohsecrahant; adeo illum fideles

omnesamabant. Etcur, inquies, Alexander voluit rationem

reddere? Num et ipse accusahatur? Ut inventa opportu-

nitate totum subverteret, et populi furorem extingueret.

Vidisti-ne furorem tumultuosum ? Bene ct increpantis more

scriba :«Quis est, inquit, qui nesciat Ephesiorum civita-

»tem?»Sic dicit, de quo timebant, ac si diceret : «Nonne

colitis illam ?» Neque dixit, « Quis est qui non noverit Dia-

nam ; » sed « Civitatem nostram , » illos compescens. « Cum

)» ergo his contradici nonpossit, oportetvossedatosesse. » De

his redarguit, ac si diceret : * Qiiid ergo qnaeritis, quasihaec

incerta esscnt?»Palam est contumeKam in deam iU»m



4y^ ?. JO. CIIRYSOSTO.MI ARCIIIEPISCOPI C. P.

transire. Religionls oblcnlu, lucnini suum firmarc vole-

banl. Drindc lcnitcr pcrstringit cos; ostcndcns illos ahsque

ralionc convcnisse. «Et nlhil, inqult, tcmcrc agerc. »0s-lcndens eos pclulantcr cglsse, hoc dlxlt : «Quod si Demc-

» trius et qui cum eo sunt, hahcnt advcrsus allquom cau-

» sam, proconsulcs sunt. »Hac dc re culpat, oslendcns non

oporlcrc, privalorum crimlnum causa, communom fieri

convcntum. «Nam pcrlculum est, inqult, nc accuscmiir.

Hjk: rc illos in anguslias conjlclt. C^um nulla slt causa,

inqult, de qua posslmus hujus tumullus rallonem rcdderc.

Vidc quam prudcntcr vcl Inridelcs ratloncm reddant, et

quam sapicntcr. Sic furorcm extinxlt. Ut enim facile ac-

cenditur, pcrlndc facllc oxtingultur. « Et his dictis coetum

» solvlt. » Vides-nc Dcum tentatloncs pcrmittcre, ac per 11-

las Discipulos cxcitare ct viglles reddcrc, ac fcrvcntlores

cflicere? Ne crgo concidamus in tentatlonlhus. Ipse nam-

quc cxltum dahit, ut possimus sustlncre. Nihll ila amicos

dc^lnclt ct conjungit utaerumna; nlhil Ita fidclium amlcos

constringit ct colllgat. Nihll nohis doctorihus opportunlus,

ut dicta nostra audlantur. Audltor cnim tranqullle agcns,

mollls cst ct ignavus, ct molcstc ferrc vldctur oratorem :

in asrumnls vcro et angustiis positus, in mullum audiendi

desidcrium incidit. Nam cum angllur aninuis, undique

consolationcm quicrlt; non minlniam autcm scrmo aflcrt

consolationem. Cur crgo, inqulcs, Judici, cum aniigercn-

tur, cx puslllanlmitatc non audlchant? Quia Judnci crant,

semper imhecillcs ct miseri. Alioquin vcro, magna ihi an-

gustia crat ; nohls autcm de mcdiocri cst scrmo. Vide

porro : expectahant illi Ilhcrarl a malls pra^scnlihus, ct in

graviora innumcra incidohant. Hoc autcm non Icvilcr ani-

mmn in ma^rorem trahlt. Krumnai nos ah hujus mundi

afllectu ahstrahunt : stalim vero morlem pclimus, ncc su-

inus corporis amalores ; quod est philosophiae pars maximat



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLII. ^77

non dedilum ncc addictum essc pr.xsenti vitce. Afilicta

anima non vult multis h^crerc; sed rccreatlonem tantum

quamdam ct quictem amat. Optat a pra?sentibus crlpi,

etianasi nihil aHud sit. 1 1 corpus dcfatigatum et in misc-

ria versans, non vult amarc, nec ventri servire, sed quics-

cere, et tranquille agerc. Sic ct anima innumeris maccrata

malis, ad quietem et tranquiUitatcmfestinat. IUa vcro, quai

in quiete agit, stupida est, turhatur, suhHmis fertur. Ilcec

veronihil ad

quodinhlet, nihil (luxum hahcns, lola con-

slringitur, ncc suhlimc sapit. lila fortior, h<TC pucrih*or

est. lila gravior, htcc lcvlor. Et sicut sl quid in profundam

aquam incidat, si levc slt fluctuat; slc ct animii in gaudium

mullmii incidens. Maxima vcro pcccata a multa voluptalc

nobis oriri viderc est. Et, sl placet, domos duas dcscriha-

mus ; alteram nuptlarum , altcram luctus. In utramque

mcntc ingrccliamur. Yidcamus utra sit mciior. Luctus

domus invenietur phllosophia plcna ; domus vero nuptia-

jHim turpltudlne. Yide namque; lurpia ililc vcrba sunt;

risus incondltus, gressus incomposltl, vestis et incessus

turpftudinc pleiuis,gestus insania et stultilia multo. lu

summa niliil Ihl, quam rlsus et dcrlsio. iSon de Ipsis

nuptiis dico, ahslt; sod dc iis, quce nuptlas comitantur.

Tunc natura dehacchatur, qui adsunt exhominibus bruta

fiunt, alil ut equl hinniunt; alii ut asini calcitrant; magna

dissolutio, magna confuslo : niliil slrcnuum, nihil genero-

sum. Multa istic dlaholl pompa, cymhala, tibiaj, cautica

fornlcationls et adulterii piena. At ubi luctus est non itcm.

Sed omiiia benc ordinata, magnum siicntium, magna quics,

magna dcmlssio; nlhil incompositum, iiilill inordinatum;

si quls loquatur, vcrba phliosopirKC piena fundlt : quodque

niirum cst, iilo tcmpore, non viri solum, sed etiam do-

mestici et muUcres phiiosophantur. Taiis enlm est luctus

natura. Et vidcjitur quidem lugeniem consolari, plurlma



478 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

autem dogmata proferunt philosopliiae plena. Preces statim

iitlnc sistat afllictio, mullique si.int qui afllictum consolan-

tur : et enumerationes mille fiunt corum qui simililer lu-

gent. Quid est enim hoino? Naturae noslrac perquisilio.

IV. Quid est ergo homo ? Vitae et viHtatis ejus accusa-

tio : commemoratio futurarum rerum et judicii. Lnusquis-

que autem recedit domum; qui a nuptiis, mccstus, quod

non rcs prospera sit; qui a luctu, remissus et quietus,

quia non similia passus est, et omni extincto ardore dis-

cessit. Sed quid? Vis carccres et thcalra conferamus ? Ille

namquae aerumnae, hic vokiplatis est locus. Age ergo vi-

deamus quae exutrisque conlingant. Illic philosopia multa.

IJhi enim mceror, ibi omnino philosophia. Qui anlea dives

crat, qui admodum inflatus; jam e vulgo quemvis se allo-

qui permittet, is, metu moeroreque igne vehcmentius in

apimam ejus incidente et duritiem emohiente , tunc hu-milis, tunc mcestus evadct , tunc saecularem mutalionem

sentiet, tunc fortis crit ad omnia. In theatro autem omnia

contraria sunt , risus, turpitudo, pompa diahohca , cfTu-

sio , insumptio temporis, impensa dierum inulihs , appa-

ratus ad ahsurdam concupiscentiam , aduUerii mcditatio,

scortationis gymnasium , intemperantiae schola , adhorta-

tio ad turpitudinem , risus occasio, fceditalis exemplum.

At non talis est carcer; sed iUic humilitas, exhortatio,

stimulus ad philosophiam , saecularium conlemptus : om-

nia conculcantur, omnia spernuntur, et metus quasi puero

psedagogus adest, ad dccora oinnia iUum instituens. Sed

si vis iterum eadem loca aUa ratione exploremus. VeUem

occurrcres viro ex theatro venicnli, et ahi cuipiam e car-

cere exeunti : videsque iUius animam fastidientem , tui>

batam, vere vinctam; hujus vero, quietam , solutam, li-

beram. lUe namque cx iheatro recedit, ocuhs captus

theatralium amore muUcrum , ferro durioribus vinculig



IN ACTA APOSTOLORUJH. HOM. XLII. ^J^

constrictus, idest, locis ipsis, verbis, gestibiis. Qui autem

e carcere exit, omnibus solutus , non jam se putat quid-

piam pati, sua cum alienis comparans; quoJ non vinctus

sit, id pro gratia habebit ; res humanas dcspiciet , divites

multos videns in calamilatibus, qui cum multa magnaque

possint , istic hgantur. Etiamsi quid injuste patialur, id

tolcrabit. Hujusce namque rei multa habet exempla

memoria repetet futurum judicium , et oxhorrcscet dum

illa loca respiciet. Sicut enim hic in carccre inchisus,

milis erga omnes est; sic et ihi ante judicium , ante futu-

ram illam diem , erga uxorem , erga fiUos , erga domesli-

co« , erunt mansuctiores. Sed a theatro non sic revertun-

tur ; sed vir injucundius videbit uxorem, durus erit erga

domesticos, erga fihos asper, efTerabilur adversus onnies.

Magna mala civilalibus theatro pariunt; magna, nec sci-

mus quanta. Si autem non fatigamini, examinemus illa

risus loca ; convivia dico : ubi parasiti et adulatores et

magnie dehcic-e ; et loca aha ubi claudi et mutili. IlUc

ebrietas , dehciae , efFusio ; hic vero contraria. Vide et in

corpore, quando pingue et vegetum est , tunc celerius in

morbum cadlt ; cum vero castigatum est, non item. Ut

autem id vobls clarlus expUcem;sit

corpus sanguine et

carnibus bene instruclum ac vigens : hoc vel ex levi cibo

poterit in febrim incidere, si c^idem in otio sit. Slt et

ahud, quod cum fame concertet et aerumnis; ilhid ab

aegriludine diiTicihus capitur et superatur. Sanguis hcet

sanus sit in nobis , ex redundantia saspe morbos peperit

si autem sit modicus, nec tamen sanus, facile curari po-

test. Sic et de anima dicendum , quae in otio et in deh-

ciis est, ad peccata prochvis fertur : nam arrogantiae vicina

est, vohiptati, vanae glorioe, invidice, insidiis, sycophan-

tiis. At non ea quae in aerumnis et frugahtate degit : haec

enim ab iis omnibus hberatur, En quam ampla est nostra



48o S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

civitas. Undc igllur nasciintur niala? Nonne a divltibus?

annon a gaudcntibusl* Quinam ad Iribunalia trahunt, qui-

nam facullates dilapidant , an miseri et abjecti , an illi

qui niultum inflantur et gaudent? Ab anima et cerumnis

versantc nou potest allquid mali oriri. IUius lucruin novit

Paulus , ideoque dicil : « Tribulalio palicnliain operatur,

»patientla probationem ,probalio vero spcm , spes autcm

»non confundit*. » Ne ergo concldamus in cTrumnls; sed

in omnibus gratlas agamus, ut mnltum lucrcmur ; ut

probati slmus apud Dcum, qul icrumnas permlttlt. Magnum

est afilictio bonum : et hoc a puerls nostrls dlsclmus; nam

sine castigatlone nihll utilc pucr didiccrit. Nos vcro ma-

gls quam iili aflllctlone opus habemus : nam si ifli , cum

animi motus sedati sunt, florent, multo magis nos, cum

maxime tot tantlsque dctlncamur : imo magls pcTdagogls

egcmus. Pucrorum enim pcccata non tanta sunt; nostra

vero peccata maxlma. Poedagogus noster est afllictio. Ne

itaque illam attrahamus, et priesentem forliter feramus,

quae scmpcr est innumerorum causa bonorum ; ut ct Dci

gratla fruamur, et bouis qune rcposita sunt iis qui dihgunt

illum; in Christo Jesu Domino nostro, cum quo Palri et

Spirilui sanclo, glorla, imperium , lionor, nunc ct sem-

per, et in saecula sicculorum. Aincn.

» [\om. V, 5.



IN ACTA APOSTOLORUM. IIOM. XLIII,

*\\V\\VW\,W''.V'VVX'* VWvW «WAAVXXVV^V^^VVWVW .\A VX^VWAVWVVW'

HOMILIA XLIIT.

CAPUT XX.

PostquamaiitemcessavIttumiiltiis,vocatIsPaulusDiscipnlis

iisqiie salutatis, profectusest ut iret in Macedoniam *.

I. Multa opus erat consolatlone post tantum tumultum.

Hoc ille curat, ct ut Discipulos consolctur migrat in Ma-

cedoniam, deinde in Gracciam. Et qnod multum illos con-

solatus sit audi. « Cum autem perambulasset partes illas,

» etexhorlatuS'fuisset eosmulto scrmone, vcnit in Gra^ciam.

» Et cum ibi fuissetmensibus tribus , cum essent illi structae

j> insidiae a Judasis navigaturo in Syriam , consilium iniit, ut

D revcrteretur per Macedoniam. Comitatus cst aulem eum3)usque in Asiam Sopater Bero^ensis, Thessalonicensium

Dvero Aristarchus et Secundus et Gaius Derbaeus et Ti-

Dmolheus ; Asiani vero Tychicus et Trophimus. Hi cum

» praecessissent, nosexpectarunt in Troade ^. » Rursus per-

secutionem patitur a Judreis, ct venit in Macedoniam.

Quomodo autem Timotheum Thessalonicensem dicit ?

Non hoc dicit; sed hi, inquit, praecesserunt in Troadem

Tiam iUi parantes. « Nos vero navigavimus post dies Azy-

» moruma Phillppis, et venimus ad eos Troadem in diebus

»quinque, ubi demorati sumus diebus septem '. » Namvidctur mihi illum dies festos transio;ere curavisse in mao--

nisurbibus. A Philippis navigat, ubiresilla circa carceremcontigerat. Tertia autem vice in Macedoniam venit , et

inultum testificatur de Philippensibus, ideoque iliic demo-

> Act. XX, 1. — 2 Ibid, a-5. — ' Ibid. 6.

LXXXI. 3l



482 _^ S. JO. CnHTSOSTOMI ABCHIEPISCOPI C. P.

^ r^^ ^^rffcfar. ' <^ /l/ia>iytem sabbatorum, cmu convenissemus ad

*>*.

• ' » frang(^(lu*n pa^nem , Paulus disputabat cum eis profcc-

fl

^ v-'*»luru^,* prdtraxitque sermonem usque in mediam noc-

vL >. ''btem *.,»'A icli^^quomodo oinnia post haberentur prcxdica-

Poiii^^ste tunc erat , et dies dominica ; ille vcroX0^ "^

acT noctisdimidiumsermonem protraxit, adoo Disci-

puloium salutem cupiebat, ut ne noctu quidcm tacerct;

imo tunc magis dissereret,quod quies tunc esset. Yide

quam multum dissereret, etiam post ipsumcoenae tempus.

Sed festum turbavit diabohis , nec tamen praevaluit ,

cumauditorem in somnum demersit et dejecit : quod ut conti-

gerit sic enarrat pergendo. « Erant autem lampades co-

»piosiiein coenaculo, ubi eramus congregati. Seden§ autem

»quiclam adolescens nomine Eutychus super fenestram,

» cum mergorctursomnogravi, disputantediuPaulo, ductus

»somno cecidit de tertio ccenaculo deorsum, et sublatus

»est mortuus. Cum descendissct Paukis , incubuit super

»eum, et complexus dixit : NoHte turbari , anima enim

»eiusin ipso est. Ascendens autem frangcnsque panem et

«gustans, satiscpie allocutus usque in lucem , sic profectus

»est. Adduxeruut autem puerum viventem, et consolati

»sunt non minime ^. » \ide, quaeso , theatrum ut erant

una coacti. Congrcgatis enim Discipuhs, inquit,

ctiamquesigiium perpcnde : in feneslra uamcjue sedebat, inquit, et

intempesta nocte. Tantum erat auditorum desiderium.

Erubescamus nos ,qui neque in die hoc facimus. Scd

Pauhis, inc[uies , tunc disserebat. Quid dicis ? Aunc quc-

que Paulusdisserit, imo vero neque tunc neque nunc Pau-

lus , sed Christus ; et nemo audit. Non fenestra nunc cst

non fames , non somnus interturbat ; et lamen non audi-

mus : non est angustia loci , non ahud quidpiam simile.

Quodque miruni est , etiamsi adolesccns csscl , iion crat

« Act. x\, 7. — ' Ibid. 8-i 2.

I



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLIII. 4^3

piger, et somno gravatus non discesslt, neqiie periciilum

formidavit , ne laberetur. Quod si dormitans deciderit

ne mircris, neque enim ex ignavia dormitabat, sed exna-

turae necessitate. Tu vero consideres velim illos tanto

stiidio motos fuisse, ut etlam in tertlo coenaculo essent

nondura enim erat ecclesia. « Nolite turbari , inquit, anima

» enim ejus in ipso est. » Non dixit : « Resurget , susci-

tabo enim illum ; » sed quid ? « Nolite turbari. » Vidc

quam sit a fastu alienus , quam ad consolandum pronus.

« Ascendens, inquit, et frangens panem et gustans. » Hoc

sermonem interpcllavit, nec laeslt. Vldes-ne coenoe frugall-

tatem ? « Et gustans , inquit , satisque allocutus usque ad

«lucem, sic profectus est. » Yides-ne quomodo pernocla-

rent ? Tales erant mensce , ut sobrii Discipuli ablrent, et

ad audlendum prompti. Quid nos a canibus dlflrerimusi*

Videte quantumsltdiscrimen. « Adduxerunt autempuerum

7)viventem, et consolati sunt non minlme. » Magnam accl-

>piunt consolationem , tum quia vivum acceperunt, tum

quia signum factum est. « Nos autem ascendentes navlm

«navigavimus In Asson, inde suscepturi Paulum. Sic enlm

» disposuerat ipse, per terram iter facturus. Cum autem con-

» venlssemus in Asson , assumpto eo venimus Mitylenem * .

Saepe Paulus a Disclpulis segregatur. Ecce namque jani

ille pedesiter facit, illl vero navi : quod levlus erat illls ce-

dlt, quod molestius ipse assumit. Pedes ibat, tum ut multa

dispensaret, tum ut doceVet illos ne ab se separarentur. « Et

» inde navigantes , sequenti die venimus contra Chlum,

j)sequeriti vero appulimus Samum; et manentes Trogylii,

josequentl dle venimus Miletum ^. » Vide quomodo festi-

nante Paulo pergunt , nec moras trahunt,-sed praetereunt

insulas. « ProposueratenimPaulustransnavigareEphesum,

» ut neque mora illi esset in Asia» Festinabat autem si pos-

» Act. XX, 10, 14. — • Ibid, i5.

3i.



484 S« «10. CHRYSOSTOMI ARCUItPISCOPI C. P.

Dsibile sibi essct, ut dicm Pcnlecostes agerct Jeroso-

» limis *. »

II. Quae hiec feslinalio ?Xon propter fesliim, sedproptermullitudinem. Simulque ad Judocos accedcbat, quod festi-

yitates coloret et inimicos raperc sibi cupiebat. Fcstinabat

verbum annuntiare. ^ ide ergo quantum faclum sitlucrum

omnibus prnescnlibus. Alias verone Ephcsii negligerentur,

alio dispcnsavit modo. Scd superlus dicla rcpetamus. « Et

Dsahitatls, inqult, DiscIpuHs, profoclus cstut irct in Mace-

» doniam ; etcxhortatus eos sermone muUo, venlt in Grac-

» ciam. » Et sic rursum recreavit, magnam dans consola-

tlonem. Yide ubique Ilhim sermone omnia perficientem,

non vero signis. Navigaturum ait in Syriam. In causa erat

Ecclesia et Jerosolyma ; sic desiderabat qua; illic erant

ordinare. Atqui non magnaTroas est, cur ergo per septem

dies iUic mancnt?

Magnafortasse erat secundum fidehum

numcrum. Et cum dies septcm ibi manslsset, sequenti

iioctem in docendo insumpslt. Ita acgrc ipse ab illis, iill ab

ipso dlvellebanlur. « Cum convcnlsscmus, inquit, ad fraii-

3> gendum panem. » Ipso temporc,quo esurire monstraba

tur, nec erat illud intempestivum : scrmo jamdlu cocplus

extensus est. Ita ut cum non pra^clpuc convcnissent ad doc-

trlnam, sed ad frangcndum panem , ubi in sermoncm

incidit, doctrinam extendit. Yide quomodo mensaj Pauli

omnes parliclpes csscnt. ^ idetur mlhi ipsum ad mcnsam

sedcntem dlsscrulssc : nos docentcm hls onmia esse post-

poncnda. Imaglnamlnldomum illam in qualampadcserant,.

ubi turba , ubi Paulus medlus disserebat , ubi fenestras

multi occupabant , ut tubam illam audlrcnt , et gratiosum

Yultum insplccrcnt. Quales fuisse auditores, et quanlam

hinc accepisse voluptatem putas? Cur autem noclu disse-

rebat ? Quia migraturus crat , et non ultra ipsum visuri

> Act. XXI, 16.



IN ACTA APOSTOLORUM. UOM. XLIII. 4^5

erant. Vcruin non hoc illis , ntpote infirmioriLns dicit

scd aliis dicebat. Quin et patralum miraculum id cflicie-

bat; ut semper iioctis illius memoriam servarent. Magna

audilorumvoluplas, qnae etiaminterlurbala magis adaucta

fnit; alque ita in docloris gratiam casus ille evenit. Alio-

quin vero ignavos omnes iiie increpaturus erat, qui mor-

tuus est ut Paulum audiret. Et cur, inquies, singnla

recenset et nnde venerint, ct quo migrarint, et quare ille

demoratus slt ; ac quas eliam partes praeternavigarit ? Utinlerim ostendcret ilium lentiore cnrsu navigassc , idquc

humana ratione, atquectiampraeiernavisiasse. «Proposuerat

»enim praeternavigare Ephesum , ut ncc mora, inquit, illi

))esset in xVsia. » Bene : non enim potaisset, si illo venisset,

prictcrnavigare, quia nohilssetcontristare illos, qni ipsum

precaturi erant nt mancret. Ycl iiac de causa ccrte, vel

quod festinarct. « Fesllnabat enim, inqult, ut si possibile

*esset diem Pentecostes agcret Jerosolymis. » Idco igltur

nianerc non potcrat. ^ Ideilhim etiam humana ratione mo

veri, cupere , rcstinarc, ct saepe optatum non asscqui. Idco

autem haec fiunt, ut nc putemns ea Iiiissc supra humanam

natnram. Sancti quippe et magni illi viri cjusdem erant,

cnjus nos ,

natur.ne ; cjusdem voluntatis non itcm : idcoque

saepe graliam altraliebant. \ ide crgo quanta pcr sc ipsos

provideant. Ideo dicebat : « Ne demus occasioncm volen-

»tibus; )) ct rursum , « Ut non vituperetur ministerium

»nostrum*.'» Eccc et inculpata vila , et multa induJgcntia.

Hoc appellatur ceconomia, in culminc et fastigio vivtutis

esse , et humililatem exhlbere. Et audi quomodo is qui

praeccpta Christi iranscenderet , omninm lamen humilli-

mus c=set. « Omnibus omnia factus sum, inquit, ut omncs

wlucrifaciam ^ » Ipse ctiam in pcricula se iminislt , ut

alibi ait : o In patientla multa , in tribulationibus, in ne-

• a Cor. vj, 3. — » Id. ix, aa.



486 S. JO. CHRYSOSTOMI AUCmEPJSCQBI C, P.

» cessItatlLus, iii anguslils, In plagis, In carccrihus*. ))Mag-

iius Iteui erat ejus amor crga Christum. INisi ciilm ita

fuisset, omnia supcrflua futura erant, et dlspcnsationes ,,

et Inculpala vita, et perlcula. « Quls Infirmalur, inquit,.

)) et ego non Inftrmor ? Quis scandalizatur , ct cgo non

» uror ^. »

III. Ila^c et nos , ohsecro, verha seclemur, proptep

fratrcs nostros in pcrlcula nosconjiclamus. Sivc ignls, slve

ferrum adslt, te Ipsum conjlcc, dilecte, ut mcmhruin tuum

eruas. Conjlce te, ne timeas. Disclpukis es Cliristi, qui

propterfratres suos animam posuit. Condisclpuluses Pauli,^

qul miilla pati voluit pro Inlmlcis et sc impugnantlhus.

Zelo rcplearis. Imltare Moyscm. Vldit ille Injuste laer met ujtus est.^Reglas dcliclas contcmpsit, et propler aflrK.tos

profugus fult, erro, cognatis destltutus et domo. In alicna

terra degit tanto temporc : ncc sc ipsum rcprehcndit, nc-

que dlxit : Quid hoc est? Pvcgnum despexi, tantum hono-

rcm et gloriam : malui laesos ulclsci, idque Dcus dcspexit

ncque modo me in prlstlnum honorem non reduxit , scd

etiam quadraginta annis in aliena terra dcgo. Bene scili-

cct : non enlm mercedem accepl. Sed nlhii horum vel

dixit, vcl cogltavit. Sic et tu facito. Etlamsi, dum henofi-

cia pricslas, ahquid patlaris, etiamsi ad multum tempus

ne oflVmdaris, neque turheris : omnlnomercedeiu tlb i

Dcus retrihuet; quanto magls retrihutio diflcrlur, tanto

magls augcntur fcenora. llaheamus ergo anlmam commi-

seratloni deditam, condolere scicntem. JMhll apud nos sit

iuhumanum, vel crudele. Si nlhil possis aflerre, lacrymare,

ingcmlsce, dc iis quae fiunt dolc. ilsec non lihi frustra ce-

denti. Silis qui a Deo puniuntur condolere oportct, multo

magls ils qui ah homlnihus Injuste paliuntur. « Non egro-^

»diehantur, inquit, /Knan ad plorandum domum suam vi-

' 2 Cor. VI, 4. — » Id. XI, 39.



IIS- ACTA APOSrOLORUM. HOM. XLIII. 48j7

» ciiiam*. Accipient dolorem pro eo quod nedificaverunt ad

«derisionem^ » Hac dc re accusat Ezechiel, quod non

condoluerint. Quid dicis,Propheta?Deus punii, etcgo con-

dolerem iis qui puniuntur? Etiam : hoc enim vult is ipse

qui punlt. Neque enim ille puniendo oblectatur, imo po

tius dolet. Quia igitur ille qui punit non loetatur, neque

tu laeteris. Sed si jiiste, inquies, puniunttir, non dolcre

oportet? Etiam propter hoc delendum quod digni suppli-

cio visi fueriut. Dic vero mihi, cum videris fiiium tuum

uri vel secari, nonne doles? Certc dolcs; et non dicls tibi

ipsi : « Quid hoc ? » Ad sanitatem sectio spectat, et pro li-

beratione est ustio. Attamen cum audis ukilantem, nec

dolores ferentem, doles. Nec sufficit illa sanitatis spes ad

tollendam naturae perturbationem. Ita et iii istls, etiamsi

ad sanitatem puniantur, attamcn circa illos fraternum af-

fectum exhibeamus, paternamque vohintatem. Sectiones

et ustiones sunt pcenae a Deo illatae. Sed ideo flere debe-

mus , quod aegrotaverint, quod tah opus habuerint medi-

cina. Si quis pro coronis hoc patiatur, tunc ne doleas, ut

Paulus et Petrus. Quando autem jure dat poenas, tunc la-

crymare, tunc ingemisce. Tales erant Prophetae. Quaprop-

ter unus illorum dixlt: « Hci mihi, Domine, delebis tu re

» hquias Israel ^ ? » Homicidas et scelestos soepe plecti

videmus, et cruciamur, dolemusque, nec dicimus : « Ne

ultra modum. »Philosophi simus, misericordes , ut mise-

ricordiam consequamur. Nihil huic bono par : nihil ita

humanum ostendit characterem , ut misericordia. Ideo le-

ges carnificibus omnia permittunt, judicem cogentcs tan-

tum usque ad sententiam ulcisci; illos vero ad opus edu-

cunt. Ita etsi juste fiat, non est animi philosophi punire,

sed aho opus est. Nam neque Deus per se ipsum punit,

sed per Angelos. Carniflces ergo sunt Angeh ? Absit, non

» Mlch. 1, 11. — » Ezech. xvi, 2.— ' Ibid. ix, 8.




hoc clico; sed iiltrices potestates sunt. C^iim Sodoma sub-

versa cst, por illos omnia facta sunt; quando quoe in

iEgypto acciderunt, per illos item. « Immissioncm, inquit,

))per Angclos malos*. » Cum ergo servare oportet|, pcr sc

ipsum lioc facit. Ita et Filium suum misit ad salutcm ge-

neris nostri. Et rursum. « Tunc, inqult, dicam Angclis :

)) Congrcgatc mihi eos qui faciunt iniquitatem : et miltile

»in caminuin^. wDc justis vero non sic : scd, «Qui rccipit

))VOs, mc rccipit' ; )) ct rursum, « Ligale manus ejus et pe-

» des : et mittite in tenehras exteriorcs*. «Vidc illic servos

qui ministrant. Cum autcm heneficia pra^standa , ipsc

praestat, ipsc vocat : « Venile hcncdicti patris mei, pcrci-

))pite paratum vohis regnum^ » Quando loqucndum est

cum Ahraham, ipse venit : quando Sodomam ahire opor-

tct, servos mlttit" : sicut judexqui cxsuscltat punlturos.

Etrursnm : «Euge servc hone et fidchs : quia super pauca

))fulsti fidclis, supcr multa tc constituam'. ))IIuic quldem

ipsc henediclt : Illum vero improhum non ipse, scd scrvi

ligant. Ha?c cum sciamus , ne gaudeamus dc iis qui pu-

niuntur; scd doleamus. Hos lugcamus, hos flcamus ; ut ct

idco mcrccdem hahcamus. Nunc vero multl ctlam de iis

qul Injuste mala patluntur gaudent. Scd nonita nos facia-

mus, oinncmque coinmiscratlonem exhlheamus, compa-

liainur ct condoleamus illis , ut et ipsi a Deo miscricor-

diam conscquamur, gratia et henignltate Domini nostri

Jesu Chrlstl , cum quo Patrl |et Splrltui sancto gloria,

imperium,honor, nunc ct scmpcr, et insaecula ScTCulorum.

Amcn.

> Fsal. Lxxvii, 49- — * Mrttlli. xni, t\7. — ' id. x, 4o. — < Id. xxii,

i3. — 5 id. xxtv, 25. — ^ Gen. xix, i. — 7 Mallli. xmi, i3.

i



IN ACTA APOSTOLORUM. nCM. XLIV. 4^9

VV^iVVVVVVVVVNVvXVVVVvVVvVVVWVWWVVWWVVWVWvWVX-VWWVWWVWvAVVWVWw^VxWVVViVWW

HOMILIA XLIV.

CAPUT XX.

A Mileto aiitem mltteiis Ephcsum , vocavlt presLylcros

Ecclesla?. Qul cum venlssent ad eum, dlxlt els :

Yosscills a prlma die

,quae ingrcssus sum in Aslam

,qua-

llter voblscum per omnc tempus fuerlm, servlens Do-

mino vobiscum , cum omnl humllltate et multis hicry-

mis, et tcntatlonlhus, qua? mihi acciderunt ex insidlls

Judaeorum ; quomodo nihll siibtraxcrim utiHum,qiun

annuntlarcm vobis, et docerem vo* publlcc et pcr do-

mos; tcstificans Judceis atquc gcnlilibus in Deum pceni-

tenliam, et fldem in Dominum nostrum Jcsum Chris-

tum*.

L Vldc quam urgeat ad procternavlgandum , ncc ncgli-

gst , imo omnibus providcat, acccrsens princlpes, ct cum

illis sermonem habens. Et admirallone dignum est , quo-modo in neccssltate posllus magna qunedam de se dlccndi

conctur modcstla uti. Slcut enlm Samuel traditurus impe-

rium Saiili, Judiels diclt : « Num quldplam a vobls ac-

» cepl , vos testes cstls et Deus^ > Et David , cum fides non

haberctur ci , ait : «In ovill eram pascens oves patris mci

»et cum venlt ursus, manlbus ipsum disccrpsi^ wlmovcro

Paulus Corinthlls ait : «Insiplcns fui : vos me coegIstis\ »

Deus quoque Id ipsum facit : non simpllclter de se ipso

dlcens ; sed quando el non creditur, bencficla proferl.

\ide ergo quld hic faciat. Primo illorum teslimonlum

' Act. XX, 17, 21.— » I Reg. III, 4-— ' Il>id. xvn, 34.— < 2 Gor. xii, lo.



4^0 S. JO. CnRYSOSTOAU ARCniCPISGOPI C. P.

afTert. Ne putes haec ad fastum dici , auditores dictorum

testes advocat, quod minime ipsis mentlatur. ira?c docto-

ris virtusest, quando bonorum operum testes habet disci-

pulos. Quodque mirum est, non unam , ct alteram diem

in hoc insumpsit, sed annos phirimos. «Vos enim scitis,

» inquit ,quomodo vobiscum pcr omne tempus fuerim.

Yult igitur ipsos hortari ut fortiter ferant omnia , ct sepa-

rationem suara , et futuras tentationes , ut de Moyse el de

Jesu legimus. Et vidc quld addat : « Quomodo vobiscum

»pcr omne tempus fuerira, scrviens Domino cum omni

» humilltate. » ^ ide quld maxime prlnclpcs deceat , « Odien-

»tes, inquit, supcrbiam. »Id quod maxime prineipibus

competit, eo quod faclllime in arrogantiam tollantur. ILtc

virlus est bonorura hypothesis, ut ct Christus dicebat

«Beati pauperes spjritu *. » Nec sohim cum humililate

dixit; scd cum omni humiUtate. MuhoB enini sunt species

humlhtatls : est humihtas in verbo , in opere , erga prin-

cipes, crga subditos. Vultlsdlcam vobishumlHtatismodos?

Sunt qui erga humilcs sunt hurailes , erga subhmes vero

subhmes. Hoc autcm non est hurailitas. Sunt etiam alil non

tales; sed erga utrosquc humihtalcm et subhraitateni ser-

vant.Quodetlara raaxirae hurailltatis est.Docturusergo Illos

taha; ut ne videretur arroganterefferri; prius fundamoa-

tura ponit, suspicionem tollens. «Aam sl cum oranl humi-

hlatc fui, inqult, non ex arroganlla hoec dlco.» Deindc raan-

suetudlncm declarat. «Yobiscura, inquit , fueruu servieos^

»Domino,» Illos boni operis socios ostendens. SIc ublque

societas bona est. Communia ergo facitbonaopera, etnihil

sibi tribuitexiraliuii. « Quldenlm, inquies , an contra Deum

arrogans esse potuit?» Atqui muhi sunt cpii contra ilLum

arrogantessunt. Hicvoro ne contraDIscipulos *uos quLdeioa

arrogans erat» IIoc bonum doctoris est opus , ex boni»

' Mallh. V, 3.



I>- ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLIV. 4^1

operlbns suis Discipulos moderari. Deinde fortitudiiiem

suam ostendit,quam carptim praeterit. « Cum mullis lacry-

»mis et tentationibus , quae mihiacciderunt ex insidiis Ju-

» dcEorum. » Vidcs-ne quomodo de gestis dcleat ? Ilic vero

commiserationem suam videtur indicare : mcerebat enim

pro pereuntibus, pro facinorosis. Nam de sibi illatis malis

gaudcbat. Erat enim ex illorum choro,qui gaudebant

«Quia digni habiti erant pro nomine Jesu contumcliam

»pati*. » Et rursus alibi dicit : «Nunc gaudeo iu passionibus

» meis pro vobis^ ; » et rursum : «Nunc momentanea levi-

» tas tribulaticnis supra modum a?ternum gloria? pondus

» operatur nobis ^ » A erum haec ex modcslia dicit. Hic au-

tem ostendit fortitudinem suam , nec tam fortitudinem,

quam patientiam, ac si diceret : «Male patiebar, sed vo-

biscum : » quodque gravlus est a Judaeis. Hic vide charac-

terem doctrinae ; et charitatem ponit et fortitudinem.

«Quod nlhil subterfugerim,» inquit; coplam slmul ct se-

dulitatem ostendit. «Eorum quac utilia essent. »Bene certe

dixit. Erant enlm quae discere non oportebat, ut enim

quaedam occultare, Invidice fuisset,sic omnia dicei^ stul-

titlcT : Ideo addidit , « Eorum qua3 utlHa essent : ostendens

se non modo dixlsse ; sed etiam docuisse; nec quaslper-

functorle. Quod autemhoc significet audi sequentia, «Pu-

» blice et per domos; » et magnum laborem et studlum pei^

sevcrantiamque declarans. « Testificans Judaeis atcpie genti-

>llbus. «Non vobis solum, inqult, scd etiam gentilibus.

HIc loquendi libertas adest : etiamsi nihil proficiamus,

alt, dicere tamen oportet : illud enim est testificari,

quando non attendentibus loquimur:

nam testlficari hocUt plurlmum signlficat. « Testor, Inquit Moyses, coelum et

»terram\-» Et nunc Paslus : « Testificans Judaeis atque

» gentilibus in Deum pcenitentiam.

' Act. V, 4i, ^ a Colos. I, 24.-3 2 Cor. iv, 17.— fDcut. iv, 26.



4g2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

II. Quid tcstificarls? Ut vitae stiulimii habeatur; ut pcjc-

nltentiam agant, et ad Deum accedaut. Ncque enlm Judaei

noverant illum , quod Filiuin ignorarent, et quod nec

opera habcrent, ncc fidem in Dominum Jesum. Cur ergo

haec dicis? cur haec cominemoras? Quid faclum est? An

quid accusandum suppelit? Postquam illorum menlem

exagitavit, tunc adjicit : « Et nunc eccc alligaliis ego Spi-

» ritu vado in Jerusalem,quoc in ea venlura sunt mihl ig-

» norans : nisi quod Spiritus sanctus pcr civitalcs mihi

» teslificalur diccns : Quoniam vincula ct Iribulationcs mc

«maiicnt. At nihll horum vcrcor, ncquc anlma mca cha-

» rior est mihi , ut consuminem cursum mcum cum gaudio,

»ct minislerium quod accepi a Doinino Jcsu, ut tcstlficer

wEvangclium gratlae Dei*. » Cur hicc dicit? Ut illos scmpcr

paratos reddat ad pcrlcula et occulta ct manlfesta; ila ut

in omnihus Splrltul ohtempcrent. Ostcndlt autem se admagna adduci. CtCtcrum, inquit, « Spirltus sanclus per

» civitates mihl tcstlficatur diccns. » Ut oslcndat sc lubcn-

tem abirc, et ne vlncuhim aut ncccssitatem essc putcs,

pcr civitatcs dicit. Dcinde subjiclt : « Nou ilaprcliosumha -

beo animam meam servarc, ut consummare cursum meum

cum gaudio , et mlnistcrlum verbi, quod accepl a Domino

Jcsu. » Vidcs-nc non lamcnlantis csse verba , sed modeste

agentis, ac docentis illos, et compatlcntis in iis quae fie-

bant? Non dixlt : « Anglmur,» sed fcrre neccsse est : sed

neque , ccnseo. Hoc item dicit , non scse extollcns , scd

iUos doccns, per priora quldcin humilitatcm, pcr haec

yero forlitudincm et loqucndl Ilbcrlatem; ac si dlccret :

«Non amo illam prae hac : prctiosius habeo consummare

cursum et testificari ; » ncc dixit prasdicarc , docere : sed

quid? «Testificari Evangclium gratiae Dci. » Quid molestius

dlcturus est : « Mundus ego sum a sanguine oinnium. * Ideo

* Act. XX, aa-a4*



IN ACTA APOSTOLORUW. HOM. XLIV. 4q3

praeparat et ostcndit nihll reliqiium esse. Quia igltur illis

totum oiuis et sarcinam impositurus erat, prius illorum

onimum emollivlt, dicens : « Nunc ecce ego scio quod non»amplius vldebitls faciem meani* ; » deinde subdidit

« Mundus sum a sanguine omnium. » Duplex est dolor, et

quod faciem ejus non essent visuri, et quod illi omnes.«Non amplius, inquit, videbitls faclem meam vos omnes,»per quos translvi proDdicans regnum. «Itaquc jure testi-

iicor vobis ; utpotc non ullra affuturus , « Quia mundus

» sum a sanguine omnium ; non enlm subterfugi quomlnus

» annuntiarem vobls omnem vobintatem Del^ » Yides quo-

modo terret, et laborantes illorum anlmas afllictasque

atterlt? Bene quia necessarlum erat. « Non enlm subter-

»fugi, inqult, quomlnus annuntiarem vobls omnem vo-

» luntatem Del. » Ergo qul non dlcit, reus est sanguinis; id

est, cacdls. Nlhll hoc terrlbnius. Ostendlt eos , si non id

feccrint, reos esse sanguinis. Et vldetur quidem rationem

reddcre, illos autem terret. «Attendlte igltur vobis et uni-

» verso gregl, In quo vos Spiritus sanctus posuit eplscopos,

liut pasccrells Eccleslam Dei, quam acquislvit per pro-

Dprium sangulnem^ )) Vides? Duo prcTecepIt. Igitur neque

alios CQrrigere solum habet quldpiam lucri. «Tlmeo enim,

»inquit, ne, allls praedicans , ipse rcprobus efficIarS*»

neque sui sohus curam habere. Nam qui se ipsum amat,

quae sua sunt tantum quacrlt , ct similis est ei , qui talen-

tum defodit. Hacc dlclt, non quod pretlosior sit nostra

salus, quam grcgls; sed quia si nobls Ipsis attcndamus,

tunc et grex lucrum habet. « In quo vos Spirilus sanctus

3>posuIt cplscopos, ut pascerctis Eccleslam Dei. » Yidoquantae necessitatcs. «A Spirltu ordlnatlonem habetis,»

inquit. Id enlm slbi vult illud, « Posuit. » Una haec est ne-

cessltas. Deinde, «Ut pascatls Ecclesiam Dei. »Ecce et se-

« Act. XX, 25. — • Jbid. a6, a;. — 3 Ibid. a8. — 4 i Cor. ix, a-.



49^ S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

cunda et tertia , «Quam acquisivit sanguine suo , » inqulL

Multum ostendit , dum dicit prctiosam rem ; ncc de par-

visrebus esse periculum. Siquidem Dominus pro Ecclcsia,

neque sangnine suo pcpcrcit : nos autcm fratrum saliitem

Gontcmnimus. Et ille quidem Ut inimicos rcconciliaret

eanguincRi effudit : lu vero neque amicos retincre potes.

«Ego enim scio hoc, quod ingredientur post discessionem

wmeamlupi graves invos, non parcentes gregi *. » Rursus

filio modo illos versat, a futuris : ut quando aliLi dicit :

« Non cst nobis lucta adversus sanguinem el carnem^.

))Quia ingrcdientur, inquit, post disccssioncm meam lupl

» gravcs in vos. » Duplex malum : quod ipse non adsit , et

quod fnturum sit, ut alii instcnf. Cur crgo abis, si hoc

praevidisti? Spiritus me trahit, inquit.

III. Etvlde, nonsimpliciterdixit « :Lupi,» sed addlt, «Gra-

»ves, » illorum vehementiam et petuhmtiam subindlcans.

Quodque gravius est; hos ex iUis ipsis surrecturos esse di-

cit. Quod certe gravissimum est cum civile excitatur bel-

lam. Et rectedicit,« Attendite, » ostcndens rem maxlme

curandam esse : Ecclesia namque est ct magnum pericu-

lum. Sanguine enlm illam redemit : ac multum duplcxque

bollum est : ha?c ergo significavit dicens ; « Et ex vobls

»ipsls surgent viri loquentcs perversa, ut abducant Disci-

» pulos post se'. wDcinde quia admodum illos terruit , cum

lupos graves dlxit, , et ex ipsis surrecturos esse qui loque-

rentur perversa ;quasi quodam qua^rente, quomodo igilur?

et qviDe custodia crit, adjicit : « Ylgilate memores quod pcr

atriennium nOn Gessaverim nocte dieqnc monere unum-

»quemque vestpum*. »Vide quam insolita dical; cnm la-

crymis, nocte dieque, unumquemque. Non enlm si multos

vi^jsset, eis pepercisset, scd sciebat cliam pro una anima

oEnnia csse faoienda. Sic ergo illos congregavit. Hoc vero

« Act. XX, 29.— • Ephes. VI, i».— \KqU xx, 3o. — < Xbid. 3i.



15 ACTA APOSTOLORtJM. fiOltf. XLIV. 40

significol; salis sunt ea qure leci, per triennium mansi,

confirmati , sulficienter radices fixerunt. Cum lacrymis,

inquit. Vides-ne lacrymas ideo fundendas essePHagc et nos

faciamus. Non dolet improbus, dole tn, forte et ipse dole-

bit. Ut cum videt aeger mcdicum cibum sumentem, etiam

ipse incitatur, ita et hic erit. Si te viderit lugentem, cmola

lictur : bonus vir et mitis erit. Nesciens, inquit, quae mihi

eventura sint. Quid ergo ? Ideo-ne abis? Minime; sed

probe scio quod vincula et tribulationes me maneanf.

Quod tcntationcs me expectent novi. Quales Vero, nescio,

id quod gravius erat. Ne putetis ergo me deplorantem LcTC

dicere; non tam prctiosam habeo animam meam. Ut illo-

rum animum excitet hoc dicit : utque suadeat illis nort

modo non fugere, sed etiam fortiter ferre. Ideo rem illam

vocat cursum et ministcrium, tum ut ex cursu splendo-

rcmostcndat,

tumut

exministerio

officiam. Minister sum,inquit, nihil plus habeo. lUos autem consolans, ne doleant

quod ipse male patiatur, ubi dixit se hcXC cum gaudio sus-

tinere, et fructum ostcndit, tunc quod molestum crat in-

ducit. Hoc autem facit , ut ne animam illorum obru£it,

Quodnam cautem illud est? « Et ex tobis ipsis exurgent

sviri loquentes perversa. » Quid ergo, dixerit quispiam

tanlum-ne te ipsum putas , ut si abeas , nos moriamur ?

Non hoc dico , inquit, quod absentia mea id efficiat. Sed

quid?« Insurgunt quidam ex vobis. » Non dixit : « Propter

disccssionem meam ; » id est,profectionem : quanquam

jam illud evenerat. Si autem eveneTat, multo magis postea

eventurum erat. Hcec causa sequitur,«Ut abducant Disci-

» pulos post se. » Itaque propter nihil aliud haereses sunt,

quam propter hoc. Post sequitur consolatio. « Quam ac-

yqmsivit, inqult, per proprium sanguinem. » Si proprio

Sanguine acquisivit, praevalebit certe. « INocte et die non

)»ces3avi , inquit , cum lacrymis moncns. »Haec nobis jure



49^ S. JO. CHRYSOSTOMI ARCniEPISCOPI C. P.

dlcaiitnr. Vldclurquc proprie sermo doctorcs spectare :

est autem et Discipulls communis. Ad quid cnim ego lo-

quor, monco, lacrymor die ac noctc, si Disclpulus non

obtcmpcrat? Nc putct enlm quis Id satis csse ad dcfcnsio-

licm, quod sit Dlscipulus, llcct non ccdat; idco postquam

dlxlt, « Tcstificor, pcrglt» : «Nonenlmsubtcrfugl quomlnus

»annuntlarem voLIs. » Igitur hoc solum doctorls cst, an-

nuntlare, praedlcare, doccrc, non suLtcrfugcrc , nocte et

die annuntiare. Cum autem hls peractls, nihil pkis agitur,

scills quld rehquum sit. Dcindc ah"a scquitur dcfcnslo :

« Purus sum a sangulne omnium. » Ne putetis vero hacc

noLIs tantum dici ; nam vos ctlam hic scrmo spcclat , ut

dictls attcndalis, ut nc a concionc rccedatls. Quldfaclam?

Eccc quolldlc clamando dirumpor : ALsccdltc a thcatris :

et multi nos Irrident. ALstlncte a juramentis, aL avaritia.

Innumcra moncmus; et ncmo audit. At noctu hoc non

ago? Vellcm ctlam noctu hoc faccrc, ct ad mcnsas ves-

tras, si quidem liccrct, ct dum a pkirimls dlvlslm dctineor

adessc, et vos alloqui. Scd si vel scmcl in hcLdomada vos

yoccmus, scgnes estis : ct ahi quidcm non venitis : ahl vero

nihll hicri referentcs ahltis. Quid non faccrclls si frequcn-

lius hoc agcrcmus? Quld facicinus? MuUi, ut Lcne novi,

nos Irridcnt, quod dc iisdem scmpci* scrmoncm haheamus:

ita sumus in fastldlo. Hi]jus aulem rel non nos in causa

sumus; scd audltores. Nqm qui hene agit, scmper gaudet

eadcm ipsa audicns, ac si laudcs suas audlret. Qui vcro

non vult recte agcrc , molcstia se impeti pulat , ct si Lis

sohmi audlat, socplus audlssc sILi videlur. « Mundus sum,

• inquit, a sanguinc omnlum. »

IV. IIoc dlccre Paulo compclcLat ; nos autem id pro-

fcrrc non audcmus, quod multorum noLIs conscll slmus,

Ille quippe, qul scmper vigilaLat ct astaLat, qui omnia

pro salute Discipulorum sustinebat, id congruenter dicero



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLIV. ^QT

poterat. Nos autem illud Mo} sis dicemus : « Iratus est mihi

»Dominus propter vos, quia in multa peccata adducitii»

»etiam nos*. » Cum autem animo deficimus vidcntesvos

nihil proficere, annon major pars virium nostrarum con-

cidit.^ Quid enim, quceso, factum est? Ecce per gratiaui

Dei nos triennium jam hahemus, non quidem nocte el dic

hortantes, sed post tres saepe dies, ahquando post seDtcm

hoc facientes. Quid ainpHus factum est? Ohjurgamus, iu-

crepamus, lacrymamur, dolemus, etsi non palam, at iu

corde. IIIt autem lacrymae his mullo leviores sunt. Iliic

namque aHquam dolenlihus afferunt consolationem; hie

vero dolorem augent et constringunt. Sic quando quis hi

mcerore degit, nec potest dolorem clTerre, ne videatur va-

nam gloriam appetere, majora palitur, quam si illum cf-

ferret. INisi quis me putaret auram superfluam captare,

quolidie me videres fontes lacrjmarum emittere. Harum

vcro consciae sunt domuncula et sohtudo. Credite namquc

inihi, de salute mea desperavi : et dum vestra lugeo, nou

cesso etiam mala mea plangere. Sic vos mihi omnia estis.

Si sentiam vos in virtute augeri, pr^e voluptate mala mea

non sentio; sin nihil proficere videam, praj moerore rur-

sum mea niissa facio. La^tus quidem sum de honis vestris,

licet mille mafis onustus; mocstus de tristihus, quae vohis

accidunt, etsi innumera esseut pra^clare gesta mihi. Qua^

spcs enim doclori grege corruplo? Qualis vita ? Quahs ex-

pectatlo? cum qua fiducia stahit autc Deum? Quid dicet ?

Ponamus enim ipsum non reprehendi, neque poenas dare,

sed esse mundum a sanguine omnium, ita quoque incura-

Lilia palictur. Quia licet patres pro fihis non incusandi

sint, tamen dolent et cruciantur. Nihil-ne, inquics, ipsis

prodest, vel patrociratur, quod ipsi vigilent pro animahus

nostris? Sed vigilant ut rationem reddifeuri : quod quihus-

• Deut. III, a6.

Lxxxi. 3a



s. iS. cHRi-iostbm ARCfttfepisc6^i c. p.

Aim Tidettir esse terHbile. Mlhi atitem hoc ciirDe iioii

cst, si vos pereaiis. Dem , non dem raliohcm de \obls,

id non tiiihi litile est. tJtiriam vobls saliitem nactis, dem

^"•o de tbbis rationcm, et accUser truod officium meum

iion impleverim. Non enim ita curo ut per me vos

servemini , ut curo ut a tiuovis servemini. Non iiostis

spiritualium partuum tyrannidem, quomodo is qui ila

parturit, millics in frusta concidi peroptat, potius quam

unum ex genitis perire vel corruinpi vidcat? Lndenam id

vobis persuadebimus? non ab*o certe modo, quani ex iis

qu?e vobis contingunt absolvomur. Possnmus et nos dicere

nos nihil feubterfugisse, aitamen dolemus ; et quod dolea-

mus hinc palam est, qubd tanta paremus ct excogltenliis.

Etsi potuissemus dicere : «Qiiid mihl cura? esi? Ego qnod

mcum eratfcci.Ego mundus sum a sangnlne. » At hoc non

sutticit ad consolallonem. SI posset cOr nostrum dlsciiidi

et patere, videretis vos omnes illlc esseln magnalalitudlne,

mulieres, filios, viros. Tarita quippe est charitatis virtus,

animam coelo latiorem reddit. « Capite nos, inqult Pauhis.

»NemInem laesimus, non anguste in nobis estis*. «Hoc ct

nos nunc dlcimus : «Caplte nos. «Totam in se Corinthum

ille habebat, et dicebat : « Dllatamini ct vos, non In an-

7) o-uslla estis^. » Sed hoc rion ego dicere posscm. Nam bcnc

novl, quod vos me dillgatis et caplatis. Sed quld lucri, Vcl

ex mca vel ex veslra charltate, quando ca quae Dei sunt in

vobis non recte procednnt? hinc majoris causa dolbris,

maiorls perniciei occasio. In nnllo possum vos incusane.

c Testor enlm vobis, quia si fieri potulsset, oculos vcstros

»eruissetls et dedissetls mihP. » Vicissim daremu^ non

modo Evangelium, sed ctlam animas nostras. Amamur et

redamamiis. At non hoc quaerltur. Amcmus ergo Christum

prinro. Primum quippe mandatum est : « Diligcs Domimnn

j 2 Cor. VII, — • Ibid. vi, i3. — > Gal. 3. iv, i5.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLV. ^99

»Deum tuum. Secundum autem huic simile, et proximum

))tuum sicut te ipsum\ » Secundum tenemus, primo no-

bis est opus; primo admodum opus est et mihi et vohis.

Habemus illud, sed non ut oporteret. Dihgamus iUum.

Scitis quanta rcposita sit merces iis qui Christum diligunt.

Amemus ilium cum fervore animi , ut ejus bencvolentia

fruentes, praesentis vita? tempestatem fugiamus, et pro-

missa diligentibus eum bona consequi dignemur, gratia et

misericordia unigeniti ejus Filii cum quo Patri et Spiritui

sancto gloria, imperium, honor, nunc et semper, et in sae-

cula soeculorum. Amcn.

W VWv/W^VX \\> VWVWv^WWWWVVWVVVX^VVV^VVXWVWVW^WVVVWVX VV\ VWVWVWvWxWWvVVN vw

HOMTLIA XLV.

CAPUT XX.

Et nunc , fratres , commendo vos Deo , et verbo gratiae

ipsius, qui potest aedificare et dare haereditatem vobis in

sanctificatis omnibus ^.

L Qnod in Epistolis,hoc et in consihis agrt : ab admo-

nitione in orationem desinit. Quia enim illos valde terruit

dicens : « Lupi graves in vos ingredientrir,» nc consternaret

et perderet animos , vide consolationem, « Et nunc, »in-

quit. Ita dixit, hinc ostendens se quasi semper hoc agerc.

«Commendo vos, fratres , Deo, et verbo gratiai ipsius, d

id cst, gratiae ejus , atque ita bene dixit. Noverat enim

quod gratia salvos faciat. Frequenter ipsis gratiam com-memo rat , ut debitores studiosiores reddens , et confi-

dere suad^ns. ^ Qui potest vos superaedificare. j> Non dixit;

« iEdificare ; )) sed , « Superaedificare , j> ostendens ipsos

f Matth. XXII) 37, et Marc xii, 3o. — a ^t..ix,^.32,

3^.



5oO S. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

jam aedificatos fnisse. Doindc fuluroe spci mcminit di-

cens :« Et dare vobis h?crcditatcm in sanctificatis omni-

))biis. ))Postea rursum admonitio. « Argenlum, inquit, vcl

»aurum vcl vcstcm nuUius concupivi *. »Radiccm malo-

rum tollit, avaritiam. Argcntum, inquit, vcl aurum. Non

dixit :« Non acccpi , ))scd,« Nequc concupivi. «Nondum

hoc magnum est , scd quod scquitur magnum. « Vos scitis

» qula necessltatibus ineis et iis qui niecumsunt, minislra-

»verunt manusistae.

Omniaostcndi

vobls, quoniamsic

:» laborantcs oportet susclpcrc Infirmos ^. » Vidc illum operc

manuum utcntem, ncc lcvltcr, scd laborantcm. « Nccessl-

» lallbus mcls, ct iis qui mccum sunt, minlstravcrunt ma-

»nus istae. »Hoc admonendo dlcllur. Et vlde cum quanta

dlgnllatc ; non cnlm dixlt : « Ut pecunlls superlorcs sint, » scd

quid?<( Suscipcre infirmos. » Non dixlt, omnes, scd Infir-

mos. « Et rccordari verbl Domlnl , quod dlxlt : Beatlus est

»dare, quam acclpere \»Ne quls putaret ad illos dlctuni

esse, et se excmplar illis darc, ut alibi alt : « Exemplar dan-

» tes vobls *, wsubdlt scntcnllamChrisli dicentls : eBcatlus

»cst darc quam acciperc. »Orav)t quoque super Illls mo-

nens , ilhidquc opcrc oslcndil. « Et cum haic dlxlssct, po-

» sitls gcnlbus cum omnibus illis oravit\ «Oravit, non ul-

cumque, sed curn multa compunclionc. Magna consolallo;

et cum dlceret : « Commcndo vos Domlno, » consolabatur.

«Magnus aulcm flctus factus cst omuium, et procumben-

»tcs super collum Paull , osculabantur cum, dolcntes

» maxime in verbo quod dixcrat, quod amplius facicm cjus

»non essent vlsurl. Et dcduccbant eum ad navem \ »

Dixlt,« Ycnient lupi gravcs; «dlxit, « Mundus cgo sum a

» san"-ulne omnlum. »HcTC utraquc terrlbiha, qune possent

mcerorem aflcrrc ; maximcque hoc illos cruciabat , quod

> Act. xx, 53. — » Ibid. 34, 56. —3 Ibid. — 4 Philip, ai, 17. —« Act. XX, 56. — « Ibid. 07, 58.



I.\ ACIA APOSTOLORUAf. IIOM. XLV. 5oX

aiidlssent se non iillra visuros Ipsum esse : et liinc agon

gravisslnius. «Dcducebant, inquit, Illum ad navcm. » Sic

amabant illum , sic alTcctl erga Illum erant. «

Cum autom)) factum esset ut navlgaremus abstractl ab eis, recto cursu

)) venlmus Coum , et sequenti die Rhodum , et inde Pata-

))ram : et inventa navl trajicicnte in Phconicen , ea con-

» scensa solvimus. Lbi autcm apparuit Cyprus, relicta illa

)) ad sinistram, navigavimus in Syriam, et venimus Ty-

)) rum \ )) ^ ide : venit in Lyciam , et trajiclens in Phoe

nicen, rellcta Cypro , Tyrum navigavit : nam illlc navis

exoneranda erat : haec causa fult cur Tyrum irent. « Inven-

)>tis autcm Discipulis, mansimus Ibl dlebus septem : qui

)»Paulo dlcebant per Sphilum ne ascendcret Jerosolv-

))mam ^. » \ ide : prophctant illl afllicllones. Provisum au-

tem fult ut et ilii diccrent : ne quis putaret haec frustra et

jactandl causa Paulum dixisse. Iterum autem illic orantes,

se mutuo rellqucrunt. « Et expletls dicbus profecti ibamus,

)) dcducentibus nos omnibus cum uxorlbus et filils usque

)) foras clvriatem. Et posltis In Iltlore genlbus oravimus. Et

)) cum valefccissemus invicem, ascendimus in navlm. IIII

» vero redlcrunt ad propria. Nos autem navigatlone explela

Da Tyro descendlmus Ptolcmaidem ; et salutalls fratrlbus,

))mansimus dle uno apud illos. Sequenti vcro dle profecti

)) vcnimus Ca?saream, et ingressi in domum Philippi evan-

D gellsla^, qui eratunus ex septem, mansimus apud illum\)>

Cresaream , Inquit, venlenlcs, apud Philippum, qui erat

unus ex septcm, manslmus. « Huic autem erant quatuor

)) filLne prophetantes \ )) Sed non istae praedlcunt, Paulo li-

cet prophctarent, sed Agabus : et quornodo audi. « Et cum

«maneremus per dies allquot, venlt a Jud^a propheta no-

))mine Agabus. Et cum venlssetad nos, tullt zonamPauII :

»et alligans slbl pedes et manus dlxit : Hxc dicit Spiritus

' Act. XXI, 1-3. — » Ibid. 4.— ^ Ibid. 5-8. — < IbiJ. 9.



502 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPl C. P.

» sanctus : virum cujus est zona haec, sic alligabunt in Je-

» rusalem Judaei, et traclent in manus gentium *. » Qui olim

))famem pra^dixerat , hic ait : « Virum ciijus est zona haec,

» sic aHigahunt. » Quod Prophcta^ faciebant, ocuHs fulura

describentes, cum de caplivitate dicebant , ut Ezechiel :

hoc et iste fecit; et quod grave erat : « In manus gentium

»lradent. Quod cum anclissemus , rogabamus nos et cpii

»loci iliins erant, ne ascenderet Jerosolymam*. »Etmulli

orabant ne abiret, neqne sic audivit. « Respondit vero Pau-

» Ins : Quid facilis flentes et aftligentes cor meum PEgo enim

»soIuin alligari, sed etiam mori in Jerusalem paratus svmi

p pro nomine Domini Jesn. Et cum ei suadere non possc-

»mus, qui^\imus dicentes : Voluntas Domini fiat *. »

IL \idesPut ne audiens putes ex necessitate illud esse,

« Alligalus Spiritu vado; » neve ipsum ignorantem incedisse

credas; ideo hcTC pra?dicuntur. At illi cjuidem flebant;

hic vero consolabatur, dolens de lacrymis eorum. « Quid» facitis, inquit, flentes et afHigentes cor meum » ? Nihil Paulo

amanlius. Quia lacrymantes videbat, dolebat, qui in pro-

priis tenlatiouibus nihil patiebatur. Me in hoc la^ditis , in-

quit. jNumquid ego doleo? Tunc quieverunt quando dixit :

« Qnid facitis aflligenles cor meum? Super vobis ploro,

inquit, non super passionibus meis : pro illis etiam mori

volo : » Sed supra dicta repetamus. «Argentum, vel aurum

»vel vestem nuUius concupivi, inquit : vos scitis quia ne-

» cessitatibus meis et iis qui mecum sunt, ministraverunt

»inanus ista^. »Non ergo C^orinthi tantum hoc fecerunt qui

corrumpebant Discipulos, sed etiam in A.sia. Nusquam hoc

Ephesiis improperat. Quare ? quia non incidit in necessi-

tatem. Sedef T.brinlhiis dicit : « Non infracta est gloriatio

rtmea in regionibus Achaiae *. »Nec dixit :« Non dedistis

»mihi » sed, «Argentum vel aurum, vel vestem non concu-

« Act. XXI, 10, 11. — » Ibid. 12. — 3 Ibid. i3, i4. — < » Cor. xi, 5.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLV. 5o3

» plvi ; » ue videretur id esse eo quod illl non dedissent. Ne-

que dixlt : « NuUias concupivl necessi r!a ; » ut ne \iderelur

accusatio iUorum esse; sed illud subindicat, se jure non

accepisse qui et alios nutriret. Vide quani studiose opera-

retur nocte et dle colloquens cum lacrymis, singulos ad-

monens. « Omnia ostendl vobis , inquit,quoniam slc la-

«borantes oportet suscipere inlirmos. »Hoc cuni dixisset,

iteruQi timorem incussit. Hoc autem indicat ; « Non po-

testis ad Ignorantlam confugcre. Operibus ostendl slc

oportere laborare. «Nec dlxlt malum esse acciperc; sedmellus esse non accipere. «Memores esse, inquit, sermonis

)) Domini , quem dixit : Beatius est dare,quam acclpere.

Et ublnam dixlt ? Forle Illud sine scriplo tradiderunt Apos-

toli; vel ex aliis quis coUigere possit. Etenim ostendit fida-

ciam in periculis, commiserationem erga subditos, doc-

trinam cumloquendi llbertate, humllitatem, paupertatem.

Hoc autem est pauperlate majus. Nam si illic ait, « Vende

j) quae habes , sl vis perfectus esse *, » cum non modo nihll

accipiat; sed etlam allos nutriat, quid hulc rel conferen -

dum? Prlmus gradus igltur estj sua abjicere; secundus,

slbi suflicere; tertius, ahis quoque; pracdlcantem et poles-

tatem acclpiendi habentem , nlhll accipcre. Itaque iis qui

iiihll haberent hic multo mehor erat. Ac recte dixit : « SIc

3 oportet susclpere infirmos. » Hoc enim est commiseratlo-

nls erga Infirmos, ex pro.priis dare laborlbus; ex ahenis

Tero, non modo ncnbonum, sed etiam perlculosum. « Et

» procumbentes super coUum ejus, Inquit, flebant. Hoc

iUorum erga ipsum afTectum ostendebat. Procumbebant

Jiutem in coUum, utpote qul postremos amplexus darent,

.el miiltam ex conclone dilectionem hansissent, et amici-

>tiam. Nam si nos cum vulgo discedimus , Ingemisclmus

.^I r^ciami^ uosiiQram cojQ^eutucas, (juoniodo iUi non si^Q



5o4 *• JO. CIIRVSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

dolorls afrectu a Paulo avulsi fuisscnt. Ego Paulum quoque

flevissc puto. « ALstracti, » inquit : violcntiam monslrat,

cum(licit,« Abstracti

abcis.

»Et merito, in navim enimilli conscendere non potcrant. Quid est, « Rccto cursuve-

» nimus in Ccum? » ac si diceret, «Noncircuivimus, nequc

allisin locis moras traximus. «Sequenli verodic Piliodum. »

\ ide feslinanlcm. « Et inventa navi trajiclcnle in Pha^ni-

)) cem. «Forte navis illic tunc erat , et in eam conscendc-

ruiit, non inventa alia, quae irct Caesaream. « Lbi autem

«apparuit Cyprus , rclicla illa ad sinistram. » IIoc non sine

causa dictum est; sed ut ostenderet, ne prope quidem il-

lam accedere voluisse, cum recto cursu in Syriam pcrgc-

rent; ila nempe- festinabat. Deinde« Venimus Tyrum , in-

» quit. « InventisqueDiscipulIs, mansimus cum illis. » Cum

cssent prope Jerosolymam, non jam currunt; sed etlam

mancnt apudfratrcs septem dlebus. ^ ide jam dics enume-

ral. Post azyma in Troadcm venerunt dicbus quinquc :

dcinde ibi dies septem ; sunlque dies duodccim. Deinde in

Assum, Mitylenem, contra Chlum in Trogyllum, in Sa-

mum, Milctum. Dles omnes sunt octodecim Postea in

Coum , in Rhodnm, Pataram, sunt viglnti ct una dies.

Delnde istinc per dies qninque Tyrum ; ut sint dics viglnti

sex. Ibi postea s^ptcm dies ; sunt dlcs Irlglnla tres ,

hinc

Ptolemaulem una die , sunt triglnta qnatuor. Dclndc Cac-

sareae manct pluribus quam alibi diebus. Et tunc demum

inde illos abduclt Prophela. Sic complelur dics Pentccos-

tes , et ibi illam peragit. \ ide illum qrando Spirilus non

prohlbebalobsequentem.Diccbant, «Nedesteinlheatrum,»^

et non dcdit. Saepe illum educebant, et morem gessit. Per

fencstram iterum efl\igit. Et nunc, ut ita dlcam, innume-

ris rogantibus et T\ri ct Cicsareap, flcntibus, et innumera

gravia praGdicenllbus, non cedit : quamvis non modo gra-

via pracdicercnt ; scd eliam per Splrilum praedlccrcnt. Si



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLV. 5o^

cr2;o Spirlius jussli, cur coiilracllccbant ? Quia nescIcLant

Spinlus scopum. Alloquln vero adhorlationcm Ulam per

Spiritum non faciebant. Non modo enlm gravia prrcdlce-

bant, sed addebant non ascendcndum csse, parcenlcs illi.

« Et perfectls dlebus ,Inquit, » id est, Cxpletis. Dles autem

dicit pr.Tslilutos. « Dcducentlbus nos omnlbus cum iixori-

»bus et liberls.

III. Vidc quanta consolatlo essct. Et rursus orantes

dlvelluntur. Ellam Plolcmaide uno die manent, Ciesare3&

vero plurlmis dlebus. Et qula audlvlt sc innumera gravia

passurum esse , tunc festlnat, non sese in pericula conji-

clens; scd putans Splritus essc prieceptum. « Post dies

saulcm hos , inquit, prieparati ascendebamus In Jerusa-

» lem ; » Id cst , acceptis ils quae ad itcr necessaria erant.

« Vcncrant autem noblscum et ex Dlscipulis a Caesarca :

» adducentes secum apud quem hospltaremus , Mnasonem

» quemdam Gyprium antiquum disclpulum. Et cum venis-

» semus Jcrosolymam , Ilbenter exceperunt nos fratres*. »

Et vlde : non dlxitAgabus : «Paulumllgabunt,» nevidere-

lur cx pacto dicere ; sed « Vlrum cujus est zona haec. »

Ergo zonam Iiabebat. Qula vero suadcrc non potcrant

idco flebant ; dcinde quievcrunt. Vldcs philosophiam ?

vides amoris allcctum ? « Quievimus , inquit , diccntcs :

«Yoluntas Domlni fiat. Adducenles, inqult , apud quem

whospltaremur. » Igilur non in Ecclesia. Tuncenlm, cum

pro dogmaiibus ascendebant , in Ecclesla hospltabaniur ;

nunc vero apud disclpulum quemdam anilquum. Ostendlt

jam fuisse longum prscdicatlonls tempus : undc mihi vide-

tur in Aclis multos annos succidcre , et quag urgebant tan-

tum dlcere. Quid sibi vult illud , « Voluntas Domini fiat?»

Dominus, inquit, est,quod placitum est in oculis suis

facict. Quiescunt aulcm illi, neque cogunt illum. Forte

» Act. XXI, iS-ij.



5o6 S. JO. CHRYSOSTOMI ARGHIfiPISCOPI C. P.

goari esse voluntatem Dei , quod ex Pauli iervore con-

jectabant. Nara alioqui non tantus Pauli fervor Tuisset

neque Deus perniisisset, quisemper iJlum a pcriculis erue-

rat. Sic nolcbant Ecclesiae oneii esse , cum alius esset qui

iilos liospilio suscipcret , neque honorem exigebant. « Li-

» bcnler, inquit , exceperunt nos fratres. » Res tunc in

pace erant apud Judaeos , nec beilum ut prius erat. « Du-

» centes , inquit , apud qucm hospi4aremur. » Paulum iile

liQspitio excipiebat. Dicet fortasse vestrum quispiam : « Si

quis mihi Pauium hospitio excipiendum ofTerret, id

prompte et aiacriter facerem. » Ecce Pauii Dominum tibi

hospitio excipere licet, et non vis. Nam ait, « Qui susci-

»pit unum ex his minimis , me suscipit*. «Quanto minor

cst frater, tanto magis Christus per ipsuin advenit. iSam

qui magnum quempiam excipit, per vanam sa?pe gloriam

id agit; qui vero parvum, pure propier Christum. Licet

tibi eliim patiem Christi excipere, et non vi^. Nam ait

a Ilospes eram et collegistis me. » Et ilerum : « In quan-

» lum fecistis uni ex his minimis, mihi fecistis \ » Etsi

Pauius non sit , si fidelis sit et frater, etiamsi miniinus,

Ciiristus iamen per iilum advenit. Aperi domum , excipe.

« Qui recipit Proplietam , inquit, mercedem Prophetae

»recipiet\ » Ergo qui recipit Christum, recipiet mercedemChristi peregrinantis. ^e fidem neges verbis ejus , sed esto

fideUs. Ipse dixi t : « Per iUos ego advenio ; » et ut ne sis

incredulus, suppiicium decernit nos recipientibus, iionores

recipienlibus; non hoc facturus, nisi ille velhonoratus vel

coutumeiia affectus ipseesset. Suscepisti me, inquit, in divcr-

soriotuo, suscipiamteinregnumPatris mei. Soivistimiiiifa-

mem, soivamtibipeccata. Vidislimev'nctum, videritefaciam

soiutum : vidisti me peregrinum , faciam te civem ccelo"

i>um. Dedisti mihi panem , do tibi regnum totum^ ut iilod

• Mallh. xTiii, 5. — • Ibid. xxv, 55. — ' Ibid. x. 4».



m ACTi APOSTOLORUM. HOM. XLV.. So^

haeres accipias et possideas. Ait enim : « Venite, possidete

wparatum vobis regnnm*. » Non dicit : « Accipite , » sed,

« Possidete , » qnod dicitur de iis qui vere possident , nt

cnm dicimns : Hoc h^ereditate possedi. Fecisti mili in oc

cnho , ego praedicabo in manifesto. Et tua quidem dico,

qnia gratine erant, mea vero debiti sunt, Qnia enim tn coe-

\)hU , inqnit, ego seqnar. Non pndet me fateri collata

mihi beueficia , nec a qnibns me hberaveris , a fame , nu-

ditate , errore. Vidisti me ligatnm , non videbis gehennae

ignem. \idisti me infirmum , non videbis tormenta nec

snpphcia. manus vere benedictae, quae tahbus ministeriis

servinnt, qnae dignantur ministrare Christo! Pedes in

carceres eunles propter Christum, facile coiitemnnnt

ignem ; vincuLi non experinntur manus, quae hgatum

ilkim vidernnt. Induisti veste, et indueris veste salutari.

Fuisti cum illo incarcere, et in regno cum iho eris. Hcec

confitetur non erubescens , sed sciens te iUnm invisisse.

Nesciebat Patriarcha se Ang-elos excipere^, et tamen ex-

cipiebat. Ernbescamus, obsecro : in meridie sedebat in

terra ahena , nondum pedis vestigium habebat cum pere-

grinus esset , et peregrinos excipiebat percgrinus : civis

enim coelorum erat. Ideo ncc peregrinns erat , cum in

terra esset. Non magis .quam iUe peregrini sumus , qui

peregrinos non excipimus. Domum non habebat, et taber-

nacuhim ipsi diversorium erat. Et vide quam lautus sit.

Vituhim maclavit, et farinam miscuit. Audi fervorem :

per se et per uxorem hoc facit. Perpende quam sit a fastu

ahenus; adorat et obsecrat.

HI. Haec quippe omnia oportet habere eum qni pere-

grinos excipit : fervorem , hilaritatem , hberahtatem.

Hospitis enim animus ernbescit et pudibundus est : et si

Bon gaudium monstret exeeptor, quasi despectus abscedit,

« Mallh. xxr, 34. — » Gen, xvni, 3,



5o8 S. JO. CIIRYS03T0MI ARCIIIKPISCOPI C. P.

ac slc cxccplsscdcterlus est, qiiam si non cxcepisset. Ideo

adorat , idco se excipere diclt, ideo sellam oficrt. Quls

eiilm dubltasset, vldcns lioc illl opus essc? Annon nos

cpioque in terra alicna sumus ? Sed sl vcllmus, poterimus

iilum Imltarl. Quot hospites sunt cx fratribus? Est com-

munls domus Ecclcsia),quam Xcnona vocamus. Curlose

inqulrite ctlam vos , sedctc ad fores, venicntes susclpite;

sl non in domos vestras, illls allter nccessaria suppedllate.

Quldcrgo, inquics, an Ecclcsia non habct? Habet; sed

quld hoc ad vos? An sl a communlbus Ecclcsiae pccuniisalantur, id vobis prodcsse polcrlt? An si allus precetur, tu

non debcs prccari? Cur non dicls, quldcnim? Annon sa-

ccrdoles prccantur? Cur ego orabo? At cgo , inqulcs, do

isll, qul non potcst illo venlrc. Da saltcm iUi. Quod enim

quasrlmus hoc cst, ut omnlno dctur. Audi quid dicat

Pauhis.: « Ut et iis, quae vere viduac sunt sufiiciant, et ne

j> gravetur Ecclcsia*. » Lt vis fac : solum fac. Ego vero

non dlco , ut non gravctur Ecclcsia; scd , ut non tu gra-

vcrls. Hac enim ratlone nihll facics, omnia ei remittens.

Ideo communc domlcIHum est ab Ecclcsla asslgnatum, ut

hacc non dlcas. Scd sumptus habct Ecclcsia, Inqulos : pc-

cunlas habctct rcdllus. l)ic mihl, an sumplus non habct

quotldianam Impensam non habot? etlam, inquies. Cur

ergo non adjuvas mediocrltatem ejus? Me pudet luec di-

ccrc. Cactcrum non cogo. SI quis pulat lucrum essc quaj

dicuntur, faclat slbi xcnodochlimi in domo : istic leclum

statue, istlc mensam et lucernam. Quomodo non absur-

dum fuerit , si veniant miiitcs, haberc vos asslgnata domi-

cUia , magnam gcrcre curam, omniaquc ipsls subminis-

trare , qula Illi bclhim boc scnsibile depclhmt:

hosplles.

vcro ubi dcvcrscntur non habcre? \ Ince Eccleslam. ^ Is

nos rubore perfunderc ? lloc fac : llbcrantate supera»

' Tim. V, i6.



Srih S. W. CHRYSOSTOMI ARGHtEPISCOPI C. P.

cursemus undique , Irahamus, vetiatum abripiamus; ma-

jus beneficium accipimus,quam damus. Non jubeo mac-

tare vitulum , da panem cgenti, vestem nudo, teclumhospiti. Ne autem haec prsctexas : cst domlcilinm Eccle-

siae commune : illuc mittito, et tu suscipies. Nam ille

etiam eorum quae a faniulis acla fuerantmercedem habuit.

Ita erant instiluti iliius pueri. Currebant , nec murmura-

bant sicut noslri : illos enim pios reddiderat. In bcllum

traxit, ncc murmurabant; ita philosophi erant. Oinnium

enim curam gerebat ut sui ipsius. Ac fere ut Job dicebat

« Simililer formati sumus in eodem ventre*. » Itaquc et

nos cin*emus salutem nostram, et magnamhabeamus do-

'ineslicorum solhciludinem , ut sint probi et vigiJes. Sit

etiam domcsticus noster in iis quae ad Deum spectant in-

stilutus. Non erit postea virtus nobis difllcihs, si iilos

probe instituamus ; sicut in bello , cum milites sunt bene

ordinali, dux facile pugnat : contra vero si non ita sit.

Nautis item consentientibus ,gubernator nullo negotio

gubernacula rcglt; ita si sint famuli recte inslitutl, non

facile exacerbaberis , non objurgabis, non irasceris, non

conviciaberis. Fieri quoque potest ut famulos reverearis

si sint admirabilcs : ipslque te juvabunt et ad bona horta-

Luntur. Ab his autem omnibus, omnla Deo placita erunt,

et sic lota domus implcbitur benedictione. Et sic ea quae

Dco placent facientes, magno fruemur superno praesidio,

quod nos omnes assequi contingat, gratia et benignitate

Domini itostri Jesu Christi, cum quo Patri et Spirltui

sancto gloria, imperium , honor, nunc et semper, et in

StTcula sajculorum. Amen.



I^ A6ti APbStOLORl}». tiO». XLTI. 5l

iwi^^vvvvvi*WVVV*VVV VVV VVVVV*VVVVV\ VVV X'»^VV* \W iVVVV\ i^VVVVVV VVV VVVVVV\A\ VV\ VV\V\^

HOx\lILL\ XLVL

CAPLT XXL

Sequenli autem dle introlbatPaulus nobiscum adJacobum,

omnesque presbyteri aderant. Quos cum salutassct,

narrabat per singula quae Deus fecisset in gentibus per

ministerlum ipsius *. »

L ilic frater erat Domini et episcopus Jerosolymorum,

virmagnus et mirabllis. Ad hunc ingreditur Paulus, sicut

et anle etiam ad illum mittltar : et quomodo , audl. « Sc-

»quenti autem die, iiiqult, introibat Paulus nobiscum ad

» Jacobum. » Vide quam sit a fastu alienus. « Omnesquejpresbyteri adcrant, quos cum salutasset, narrabat per

» singula ,qua3 fecorat Dcus in gentibus per ministeriuni

» ipsius. » Iterum illis quc-e ad gentes spectaKant enarrat

non vanoe glorias studio^ absit; sed ut Dei clementiam os-

tenderet, et multa ipsos impleret laelitia. Vidc ergo quo-

modo audientes Deum gloriricarent. Non illum extulerunt

velmirati sunt ; sed Deum glorificabant : ita enim narrabat

ul illl rem ascriberet. « At illi cum audissent, mognifi-

» cabant Deum, dixeruntque ei. Vides, fratres, quot sunt

»mlina in Judaeis qui cretliderunt ? Et omnes aemulatores

» sunt legls. Audlerunt autem de te, quia discessionem do-

» ceas a Moyse , eos qui inter gentes sunt omnes Judaeos,

» dicens eos non debere circumcidere fifios subs ,

neque»1iis consuetudinibus incedefe ^. » Vide cum quanta et hi

imodestia loquantur \ Nori quasi episcopus cum auctori-

» Act. XXI, 19. — » Ibid. 20, ai. — ' Hic permixUm de episcopo et

dc ccElu episcopi loquilur»



5l2 S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.

tate loquitiir ; scd illum in consilii socium assumunt ; ac

si statim ct ab initio rationem rcddcrcnt , dicerentque :

« Non vellcmus. » Yides rci nccessilalem ? « Vidcs , in-

»quiunt, quot sint millia in Judocis qui crcdiderunt? »Nec

dicunt, quot millia instiluerimus, scd sunt. « Et hi , in-

» quiunt, omncs aemulatorcs sunt lcgis. » Duac causai sunt,

ct multitudo et propositum. Nequc cnim si pauci fuisscnt

contcmnendi crant, ncquc si multi, et non omncs legem

relinuissent, magnoperc curandum crat. Accedit et tertia

causa.«

Et hi omncs cdocti sunt de le , inquit, quod dis-

» ccssioncm doceas a Moyse , cos omncs,qui inler genles

»sunt, Judaeos, dicens non debcrc cos circumcidcr^ fihos

»suos, ncque in consueludinibus illis inccderc. » Non di-

cunt : « Audierunt ; » scd , « Edocti sunt, » id est, insti-

tuti sunt et crcdiderunt, < Quod disccssionem a Moyse

» doceas , dicens non debcre eos circumciderc fdios

» suos, ncqucin consueludinibus ilhs incedere. » Post haec

subdidit. « Quid ergo est ? Utique oportet convenire mul-

» litudinem. Audient enim tc venisse. Hoc crgo fac ,quod

» tibi dicimus \ » Quasi consihum dantes hoc dicunt , noii

quasi inipcrantcs. « Sunt nobis viri qualuor votum habcntcs

» supcr sc. His assumptis, sanctifica te cum ilhs, et impcnde

»in ilhs. ut radant capita, et sciant omncs quia quic dc le

» audicrunt falsa sunt; sed ambulas ct ipse custodiens le

» o-em ^. » Consuhint ut re et opere, non scrmone, dcfen-

sionem parct. « Ut radant, inquit, ct sciant omnes, quia

» quae cdocti sunt dc tc , falsa sunt. » Non dixerunt : «Tu

doces, » sed, « Audierunt, » rursum hoc verbo significans,

cdocti sunt, et quod ambules, id est, ex abundanli ipse

servcs. Non enim hoc sohun quncrebatur an ahos doceret,

sed eliam an i')se servaret. Quid crgo si gcntes didicerint,

inquit, annon offendcntur ? Quare, cum nos Judaei docto-

I Acl. XXI, aa, 23. — « Ibid. 24.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLVI. 5r3

rem illum ad gentes miserimus? « Do iis autem, quicredi-

» derunt ex genlibus, nos scripsimus decernentes ne quid

»hujusmodi observent, sed abstineant ab iis, qme iuimolata

})sunt idolis, a sanguine, et suffocato et fornicatione *.»

Hic monendo loquitur ; vult autem dicere : ut nos ipsis

praecepimus, etsi Judaeis praedicantes ; sic et tu, etsi gen-

tibus praedices, cooperare nobiscum. Observa Paulum,

non dicit : « Possum utiquc Timotheum adducere, quem

circumcidi, et hoc possum sermone persuadere. » Sed ob-

temperavit eis, et oninia fecit, etenim sic expediebat. Nonenim idem erat rationem verbis reddere, et nemine conscio

hoc facere ; suspicione quippe carebat, quod impenderet.

« TuncPaulus, assumptisviris, posteradie purificatus cura

» ilHs, intravit in temphim, annuntians expletionem dierum

»purificationis, donec ofTerretur pro uno quoque eorum

»oblatio^. » Annuntians, hoc est, declarans; itaque ipse

erat qui sese manifcstum faciebat. « Cum autem septem

j)dics jam implendi essent ^ »

II. Yide quomodo potissimum inilHs moratur. « li, qui

»erant ex Asia Judaei, cum vidissent eum in templo, con-

»citaverunt totam turbam, ct injecerunt in ilhim manus,

»clamantes: Yiri Israelitac, adjuvate. Hic est homo qur

» adversus populum etlegem et locum hunc, omnes ubique» docens, insuper et gentiles induxit in templum, et viola-

»vit sanctum locum istum \ » Vide mores eorum ubique

turbulentos, ipsosque in medio temere clamantes. «Yide-

» rant enim Trophimum Ephesium in civitate cum ipso,

» quem aestimaverant quod in templum introduxisset Pau-

»his. Commotaque est civitas tota, et facta est concursio

» populi. Et apprehendentes Paulum trahebant eum extra

»templum: et statim clausae sunt januae ^ Yiri Israehtae,

> Act. XXI, a5. -- 2 Ibiit. a6. — 3 Ibid. a^, — * Ibid, 37, 28. —..

I Ibid. 29, 3o.

LXXXI. 33



^^9*^4 S. -îO.Clftl^YSOgTOJHl ABCHlfiPiSCOPI C. P.

"îâdjiWa^te , iilqiiitlii{^^hic'eSt*homo qiii advcrsns poptilum

î'fet Id^crafet loctim istttm. ))*Qnae illos maximc turbabant,

Hiem-plmn et''legcm ,'ha3c pfbferunt iih. T\eque Paulus hnec

'^pati^s ,' de his etsi tdAlisÂpoStolos accusavit, qnodipsi in

^'flJii^sa-^hoMim esscht ."adeoeiât magnauimus. « Et trahe-

"<j»ftahteum, iriquit ; etea templum : etclausae sunt jannae.»

• Vdfebantenim ilhtmifiterficete, ideo foras ilhmi trahe-

^^bîit, iit ciim ftiajoVe Hcentia hoc facerent. « Quaercntibns

•î^^&Mem ihis ellm occidcre," nuntiatum est tribuno cohortis,

"!i^tfutid tota efcrnfunderetur Jet*usalem,qui statim, assumptis

*î>îlilibus et cchturionibus, decurrit ad illos. Qui cum vi-

'i'disêht tribunum et milites , cessaverunt percutere Pau-

^•iî^m. 'Tiihc dccedens trisbithns apprehendit eum, ct jussit

"Vlefifm alhgari cbtenis duabus : et ihterrpgabat quis esset et

"^tjtiid fecis^set. 'Ahi attem aiiud clamabant in turba *. )>

^ÊtdUr examiiltilili^ns eum jussit hgari catcnis duabus ?'Ut

*"po|>iili fnthfcm mitigaret. « Et cum non posset .'certum

> cognoscere prae tumultu, jussit duci cum incastra.' Et cum

**^Ti^nissct'ad'gHdhs, Ct)ntigit ut portaretur a mililibusprop-

"'^^t^fVim populi! Se^^pifeba turcnim multltudppopuli clamans

^''CTblleytim^)) Quidesi : «Tolleeum?» Mcserat Judaîscontra

^^feos, qu6s damhaTcht , ita loqtti, ut et contra Christum fecc-

*"#uht, diccntcs : (/Tolle ilhim ; )) hoc cst, denumero viventium

'^dele. Qiildam vero dicuht id essc quod apiid nos ex romana

'^**cohûbtudiiie dicitur : Imhiitte Illum in sjgna. «Et cum

^VCte|)isset in castra iiiduci Paiilus , dlcit tribuno : Si Hcet

^ ittiihi loqtii ^d tc \ »' Ciim.gestaretur in gradibus, petit

"'^tliddam tl^lbuho dicfere : et vide quam mansuetc, « Si

îmlKi* licet Ihqui ad^ te, ihquit. Qui dixit : Graece nosti ?

l'lNonhc tu es *)Egyptius, qiii ahte hosdles- tumitltum con-

ibitasti, 'et eduxisli in desertiim quatuor niillia virorum

*^^ A«t. ivi, ?i*^-34.— • Ibid. 35736.— 5 Ibid. 07.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLYI. 5x5

DSicariorum * ? » Hic iEgyptiiis homo erat quaedam inno-

nvans et seditiosus. Hac de re sese purgat Paulus et dictis

suis tollit suspicionem. Verum superius lecta repetamus.

« Sunt nobis, inquit, viri quatuor votum habentes super

»se : his assumptis, purifica te cum illis. » Ad haec non

obnilitur Paulus ; scd morem gerit ; unde palam est, hoc

non necessario faciendum fuisse. Idcoque persuadent ilh*,

sed hoc per ceconomiam et indulgentiam factum est. Non

erat ergo hoc proedicationis impedimentum, siquidem et

Apostoh l>aeC illis statuebant. Hoc itaquedispensansPetrum

tamen deinceps incusat, nec sine causa hoc fecit : nam

quod ipse hic fccerat; hoc et ibi Pelrus, tacens et retinens

dogma suum. Non dicebant : « Non oportet gentiles do-

cere; » neque, « Sufficiat quod non praedicetur illic. Sed

oportet quid ampllus facere, ut persuadcantur iUi te legem

custodire. Attemperatio est res illa , ne timeas. » Et vide :

non prius persuadent ilh ,quam repraesenteiit et cecono-

miam et lucrum : et quod Jerosolymae fieret, tolerabile

erat. Hoc igitur hic facito, ut illud extra civitatem hanc

tibi facere Hceat. « Tunc Paulus , inquit, assumptis viris

» sequenti die : » non distulit; sed opere monstrans se per-

suasum esse, assumit eos quibuscumse purificaturus erat :

tanti fervoris erat OBConomiahujusmodi. Et quomodo, in-

quies, Jiidaei Asiatici viderunt illum in templo ? Yerisi-

mile est eos ahquot diebus istic versatos esse. Vide LUitem

remexdispensatione quadam factam esse. Postquam enim

persnasi fuerant Judaei , tunc insurgunt in illum ; et e re

'quidem, ut ne ilH etiam in ipsum insurgerent. « Adjnvate,

.^•inquiunt, viri Israelitae ; » ac si quis ctptu difficilis in

^eorum manus incidisset, « Adjuvate, inquiunt. Hic est qui

»^ique omnes docet. »*Nonhic solum, inquiunt, sed ubi-

que. Seqmtur accusatio major a praesentibus. Adhaec, in-

« Act, XXI, 38.

33.



5l6 5. JO. CHRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.

qiiiant, « Profanavit lcmplum, \iros gcntiles inducens. »

Alqui ctiam Christi tcmporc asccndcrunt adoraturi. At hi

loquuntur dc iis qui non adorandi causa vcnicbant. « Et»assumcntcs, inquit, Pauluni trahcbant ilhim foras. » Pcr-

pendc, a tcmplo cjiciunt illum. Ncquc cnim ullra lcgibus

vcl tribunalibus opus habebant ; ideoquc illum pcrcutie-

bant. Sic pcr omnia feroccs et pctulantes sunt. Illc vcro

tuncquidcm nonscscpurgavit; sedposlca. El jurequidem:

tuncenim nc audisscnt quidcm. Et cur clamabant : «Tolle

;)cum?)) Timcbanl ne cfrugcrcl. Scdvldc cum quanta mo-

destia Paulus cum Iribuno loquatur. Quld cnim dicit ? « Si

))mihilicetaliquid tibi diccre. » Ita erat humilis, quia ubi-

que modcstc agcre scicbat, « Nonnc tu cs , inquit, /Egyp-

» tius illc ? ))

III. Vidc malignilatem diaboli. Dcccptor erat et proes-

tlgiator /Egyptius illc , et spcrabat se per illud rem obs-

curaturum csse , ct hos illlus scclerum consortcs reddere

et Chrislum nempc ct Apostolos. Sed nihil potuit, imo

hinc splcndidior vcrilas facta cst, nihil ex dlaboli machi-

nis la?sa; imo magls illustrata. Nam si pra^sligiatores non

fuissent, ac dcinde hi vicisscnt, fortcsusplcio fuissct. Cum

autcm illi apparuissent , hi vicerunt. Hoc autem mlrum

est. Ideo apparerc non prohibentur, ut ct sic magis ful-

geant. Ut etiam alibi dlcit, «Ut qui probati sunt , manifesti

j)fiant*.» Tale quldplam et Gamalicl dicebat : « Antc hos

» dlcs surrcTiit Thcudas^ )) Slcarlos vero quidam dlcunt

esse genus lalronum, slc appcllatos a gladiis quos gcsla-

bant, sicas diclos Piomanis. Alii vcro putaiit cx uiia Ju-

dicorum sccta fuisse. Tres namquc sunt apud ipsossectoe,

Pharisacorum, Sadducacorum, ct Esscnorum. qui ct Sancti

vocantur , hoc enlm sibi vult hoc nomcn Esseni; idque

ob vitae sanctltatem. lidcm vero et sicarii dicti, quod esscnt

« 1 Cor, XI, 19. — • Acl. T, 36.



IN ACTA APOSTOLORUM. HOM. XLVI. 5 IJ

zelotae. Ne ergo doleamus quocl scctac slnt, cum et pscu-

do-Chrlsti fucrint, qui Chrlsto insidlari vohierunt, et

antehac et postea , ut obscurarent iUum. Sed vcritas ful-

get et splcndet ublque. Hoc et Prophetarum oevo factum

est. Fucrunt pseudo-Propheta? , et veri ex comparatione

magls cfTulgehant. Etenim morbus sanltatcm consplcuam

facit, ct tenebric hicem , tranquIIHtatcmque tempestas.

Non possunt gentiles dicere,quod illi deccptorcs el prais-

tigriatorcs fuerlnt. Ihi cnlm convlctl sunt. Hoc ctlam ?doysi

accldit. Concessit Deus ut magi esscnt, ne magus puta-

retur esse Moyses. Permisit ut docerent omnes,quantum

magia poterat commlnisci , ultra autcm non deceperunt

scd ipsi sese victos confcssi sunt. ISihil nobls nocent de-

ccptorcs; imo nos mcliores rcddunt, si quls attendcre

yeht. Quid igltur, inqulcs, si illorum glorlffi consortcs

simus? Non apud nos gloriam habent; sed apnd cos qui

judicio non valcnt. Ne multum curemus popuh auram , ne

ultra quam oportct illam sectemur. Deo vivinms, non

hominibus; In ca?lo convcrsamur, non in tcrra. Illlc bra-

via etprcemia laborum nostrorum jacent, inde laudcs ex-

peclamus, inde coronas. Eatenus curemus homlnes, qua-

tenus ne ansam illls prcTbcamus. Quod si , nobls non

pra.'bentibus , ilh voluerin tcmere et frustra accusare, ri-

deamus , non plorcmus. Tu provide bona coram Deo et

hominlbus. Si, te bona providcnte, ille Incessat, ne cures.

Habes exempla in Scripturls. «Numquld cnlm hominibus

j»suadeo, an Deo* Pwinquit; ac rursum :«Hominibus sua-

»dcmus, Dco autemmanlfesti sumus". »Et Chrlstus de iis,

qui offendebantur, dicebat : «Sine illos , duces sunt cceci

» caecorum^' » ac rursum : «Luceantopera vestra, ut videant

• homines, et glorificent Patrcm vestrum,qui in coelis

»est\)>Si vero alibi dicat : « SI quls scandalizaverlt unum

» Galat. I, 10. — « a Cor. y, i i. — » Malth. xv, i4. — < Luc. yi, a6.



5l8 S. JO. CINIYSOSTOMI ARCUIEPISCOPI C. P.

»ex hls pusillii, expedlt ei ut suspendaiur mola asinaria a

icollo ejus, et demergatur in pix)fundum maris *• ; » ne mifc

reris. JNon cnim snnt hacc contraria ; imo valde consonant.

Nam si apud nos fiant, vae nobis^sin nen apud nos fiant^

non ileni. Et iterum:«Va3 vohis,per quos nomen Dci

»Llasphematur\ » Quid ergo, si ego facio quod decet, et

alius Llasphemat ? NihiL ad tc, sed ad iUum : nam per il-

lum Llasphematur. Et qui ficri potest , ufc quod decet facia

mus, et aliis ansam demus? Lnde vultis a prjesentiLus vel

a veteriLus voLis exempla afleram ? Ne ostentatores simus.

A ullls-ne id quod proe manlLus haLcmus, dicamus? Ju-

daizaLat Pauhis Jerosolymnc , non Antlochlo?; judaizabat,

et ini ofTendeLantur. At non jure ofiendeLantur. Dlcllur

sahitasse ISeronis pocillatorem et concuLInam. Quania

putatls CJntra illum proptcr hoc dixlsse illos? sed non

juste. Nam si lasclviae causa sahitasset , vel oL mala opera-;

mcrito. Sin oL viam rectam, quare? Dlciim aliquld, quodet mihi et famlharl culdam meo accldit. Cum ira Del in-

clderet, et ille admodum juvcnis esset, atque in diacono-

rum ordlnc, ahsente tunc eplscopo, cum presLyterorum

Bulhis curarct; una nocte confcrtim et temcre Laptlzarunt

multa hominum miUia, et slmphciter LaptlzaLantur om-

nes nlhll scientes. Hos ille prlvatlm acclptjns et centenos

et ducentenosalloquehatur, de afia nufiare,q,uam de mys-

teriis tantum,quod nempe non concederet accedere , non.

initlatos. Hunc putarant muUI amLientem prlncipatunar

hoc fiiccre. At iUe eorum oplnionem nihUi facicns , non

perrcxlt diutlus Id agere, sed cessavit statlm. Quld ergo?

Kum ille ofi^cndlcuh causa fult? Non puto cerle. N^am si

miUa de causa id feclsset , mcrllo iUumreprehcndlsscnt

atquc ellamsi perrexissct. Naiu cum prohlLcntur ea, qua

Deo ph-iclta sunt,propter ahorum oftendicuhmi, conlcm-

* Matlh. xviii, 6. — * Rom. ii, a^.



JN ACTA APOSTOLOnUM.^ HpM,, XLVI. S^Cfa

nendiim est. Tiinc aiitem curanduuij Ciiai non coglniuj^j-

propter illumôfiendere Deum, Elenim dic, quseso, si na-p

bis disserentibus et ebriosos incessenlibus, quidam offen-^.

deretur, num ego loqui desinerem ? Audi Christum dicenn,

tem : «Xum et \os viUtis abire?» Sic nec contemnere nec^

curare nimium oportet multorum infirmitatem. Annon vi-.

demus ctiam mcdicos hoc lacere, et quando licet infirmis

gratiosos esse ,quando autem gratia illis pcrniciosa esset

,

non ultra illls parcere. Lblquc modum servare bonum est.

Muhi puellae vlrgini formosce conîclabantur ob cateche-

sim , illam adoriebantur, simulque eos,qul ipsam instltue-

bant. Quld ergo?Num Ideo illos abscedere oportebat?

Minlme ; nihil enim agebant contrarium ; sed rem valde

gratam Dco. Ne itaque attendamus sl quldam ofTendantur;

sed si juste , et si non ad damnnm nostrum. « Si clbus, in-

» qult , oITendlt fratrem meum, non comedam carnes in

«aetcrnum^ «Jure. Mhil enim nocebat non comedere. Si

yero offendatur ilJe quod renuntiare veUm , non jam cu-

randum. Et quemnam , Inquies , id offendlt ? Muhos ut scio^

Quando igltur indifferens est, abstineatur. Nam «i volu-

mus ad hoc unum spectare, a muUIs abstlnendum erit ;

sicut e diverso sl ccntemnamus, multi peribunt. Nam et

Pauhis praecavlt offendicuhim, et quomodo audi. «iSc hac)) plenitudine , Inquit, qUcT ministratur a nobis ^ )) Mhll

enim nocebat suspjîMH IM fiilli iinûando autem In tan-

tam In ^ i

-1^rnn'^^îJ^^nT^m , ti|^yfq^tHy aUerlu s offendi-

cuhmi magn/idve<n4Bt.^BiaJ^: ittsuhi^^Vemnamus. Ille

quidem sibl v@^sa cst|Q^j|êro jjî^nl)xli non sumus.

Non potult ennyiinS^^d^tnno Illi^»trtTi.^lidti offensi sunt

quod in templo cu%iUieni^'îWii4fijJ#i^ quasi non Hceret.

Sed male. Mhll enim hinc damni. Offendebantur quod cum

ethnicls comederet Petrus, scd ille abstinuit; hic vero noo

' Joan. >], 67. — » 2 Cor. tiii, i5. — * Ibid, ao.




ilem< Ubique nos decet leges Dei sequeiites, magnamcurain

habere, ne quam offendlculi occasionempracbeamus, ut et

nos innoxii simus , et Dei clementiam consequamur, gratia

el benignitate Unigeniti ejiis, cum quo Patri et sancto

Spiritui gloria , imperium , honor, nunc et semper, et in

saecula sacculorum. Amcn.

FINIS TOMI OCTOGESIMI PRIMI.



%V^\^VVVVVNA/VVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVV\WVVVVVV%VVVVVVVV*IV*VV\V\VVVVVVVVV\\VVVVVVVVVV\^

ANNOTATIONES.

ANNOTATIO (l) pag. 21.

Tunc utlque multi, quos frequenter carpunt Chrysosto-

mus , Augustinus , aliique Patres , baptismum diflerebant

usque ad mortis articulum. Si quando igitur medici mone-

rent periclitantera conjugatum baptizandum esse, uxor,

quasi mox amissura virum, ejulatus magnos edebat; ut

etiam nunc Sciepe contingit, quando aegro conferenda est

Extrema-unctio.

ANNOTATIO (2) pag. 3l.

Non^enitam mallttam, Hoec eratManichaeorum oplnio,

qulmalltiam, seu malum, non nasci, sed semper extltisse

putabant. Bonum et mahim Deum esse asserebant, qui

inter se pugnarent. Quod erroris monstrum ante Christi

adventum apud Gentlles In i^gypto fuerat, qua de re aglt

Plutarchus In hbro de Islde et Osiride; infra quoque contra

Manichaeos aglt Chrysostomus.

ANNOTATIO (3) pag. 3^.

Haec verba Chrysostomi slgnlficant: SI Apostolls accldit

ut de prlmatu contenderent, multo magls accldere pote-

rat , ut qui eligendl crant in locum Judae , inter se conten-

derent. ^j



522 ANTfOTATiayE^;

ANNOTATIO (4) pag. 56.

Non ita intelligas, ac si Apostoli Kaec sibi illata mala

nou magis senserint, quam si iu somnis vel in pictura vi-

disseut. Sed sic iutelligendnm pnto : Ita inexpectata erant

illa, quae sibi inferebantur mala , ut quasi in somno vel

pictura illorum origo duci videretur.

A^^OTATio (j) pag. 66^. .p

Marcion dicebat Ghristum non fore judicemmorluorum,

inquit Philastrius in Haeresi Marcionistarum : hinc gchen-_

nam excludebant. Ca^lerum Marcionistae non omnes in-

ter se consentiebant, sed inter illos, eranl opinionum di-

"^

vortia., ;,,, j

ANNOTATIO (6) pag, 72,

Sensus hic imperfectus esse videtur. Nam SiBpc Chry-

sostomus in hisce Commentarils sententiam relinquit im-

perfectam. Sic ergo totum iutclligas oportet : /^t^e quor

modo conetur illos a crimlne Uberare^ quantwn scHicct-

fleri poterat; etsi enim id defiiiitum a Dcc esset^ 7iiliHo

tamen minus illi homicidoi erant. Hunc,, m^wt^, dcfmitoi

consilio, etc.


Contra juramentasaepissime concionatus est Chrysosto-

mus, ut vider© est in Homiliis ad Antiochenos et quibus-

dam aliis inlocis. Hinc discimus Constanlinopolitanoshuifc

fuisse vitio assuetos; id quod etiam in sequentibus vidfere

est.



ANÔTATio (8) pa^;i68;

Vide Josephunr Antiqaitlatiim judaicarum lib. xviii,

c. I, ubi Judae Galilaei historiam refert, et lib. xx, c. 2,

ubi'de Theuda agit.

ANNOTATIO (9) pag. I^.^.

Hoc Socratesdicit apud Diogcaem Laertium, simileque

refert XenophonJn Apologia.Socralis.

ANNOTATIO (lo) pag. 186.

lUe ,quem hic vocat Chrysostomus Me/uicptCaaX , is ipse

est qui vocatur Miphiboseth in Vulgata et Ms/:/^ iôaSe apud

ixx Interpretes. Dicitur autem Meribbaal in lib. ix Pa-

raflip; cap. viii, 34. Ex duobus autem nominibus unum

factum est , ut pi£^y« ex uno ,(3aaA ex altero nomine desumpr

tum sit. Porro sic vocatur etiam in Synopsi Scripturae sa-

crce. Theodoretus quoque Me/jLcpjâaX habet Quaest. xxxi in

3ib. II. Regum.

ANNOTATIO (ll) pag. 2l6.

Interpres quidam ait Phihppum ilhim, qui Samariam

ad fidem convertit, exseptem primis diaconis esse, secun-

dum a Stephano ; illum vero, qui Eunuchum baptizavit,

ex Apostolorum numero fuisse. At hoc postremum omnino

stare nequit; ipse namque Ghrysostomus, homilia se-

quenti, ait eum, qui Eunuchum baptizavit, ex numero

septem diaconorum fiiisse. Quare MorellLlectionemut ge?-

nuinam retinuimus.



5^4 ANNOTATIONES.


Cum alt siib Moyse mlracula per comparalionem facta

esse, id est, per comparalionem cum miraculis per magos

aegyptios patratis, ea probabantur esse vera, et a Deo

proficisci.

ATVNOTATIO (l3) pag. 233.

Doctor Pauli Gamalicl mutatus fuisse dlcilur, ut puto

quia Judacos rcpressit ne in Christianos srcvirent, dumPaulus plus quam omnes saeviret in illos.

ANNOTATIO (l^) pag. ^^I.

Donecimposhum

estitli nomen Jesu. Sed quandonam

Paulo impositum est nomen Jesu, ut visum reciperet? hic

vel vitium in verbis est, vel dicamus oporlet tunc Ana-

niam imposuisse Paulo nomen Jesu, quando, positis super

ilhim manibus , dixit iUi Jesum esse a quo ipse visum le-

ciperet.

ANNOTATIO (l5) pag. 260. •

Pro plenitudine. Dounaeus opinatur hoec ad illa liturgiae

particulam spectare , tU (ioL^ihiaq oujsavwv TrXr^pwpa. Quid si

dicamus , haec ad Ecclesiae plenitudinem referri, quaj

etiam vocatur plenitudo sanctorum, qui sancti in hac vita

precibus egent.


Post jixvvj/jioveucrtupcv, quidam manuscripti addunt; tn Iaxo)?oc

c?I>j, adhuc Jacobus vivebat, Wivor hanc clausulam in ma-

nuscriptis quibusdam inserlam haberi; quld enlm ad rena



ANNOTATIONES. SaS

praescntem facit, sl dicatur hic adhuc Jacobum vixisse?

Deinde vero de quo Jacobo hic agitur? Jacobus enim frater

Joannis paulopost gladio cacsus fcrtur. Jacobus autem fra-

terDomini, episcopus Jerosolymorum, inferius neque se-

mel in vivis essc memoratur. Ad quid ergo dicltur hic Ja-

cobum in vlvis fuisse ? et cnr id amanuenses addidcrint non

satis perspicio.


Atqul contrarlum accldll ; id est, ni fallor : Deus eduxit

illos ex iEgypto, ut induceret In terram promlslonls; sed

ob illorum nequitlam contrarlum accldit; nam maxima

pars in deserto perilt.

ANNOTATIO (l8) pag. ^IO,

Prnedlvltcm fulsse Platonem asseverabant quldam; at

secus suadere videtur Dlodorus Slculus, llb. xvi, cum alt

eum a Dionyslo tyranno venundalum, a disclpuhs suls vi-

ginti minarum redemptum fuisse.

ANNOTATIO (19) pag. 4^8.

Obscurum prorsus dlctum,quod non vldetur ad rem

praesentem pertlnere. Putat HalesIusapudSavIhum ahunde

inductum fulsse. Crederem potius locum esse vel mutllum

vel corruptum.

ANNOTATIO (20) pag. /\Z^,

Martjrium , Ecclesia Martyrum , vel In qua rellquiae

Martyrum habebantur. Vox frequens apud scrlptores ec-

clesiasticos , atque etlam usurpata a Latlnls.



j... .'ii.i ii;**''ir-i



VVSVV%VVVVVVVVVV\^iVVVVVVVVVv>«\VVVvVVV^VVVV\lVVVV«^VVVVVVVVVV\\VVVV%%VVVVVV«VVV\VVVVVVVV^

CONCORDANTIABIBLIOTHEC^ LATIN^E CUM GALLICA.

BIBLIOTHECA LATINA.

Homilia vjii, pag. gS.

Domilia ix, pag. io5.

Homilia xin, pag. i52.

Homilia xxiv, pag. 283.

Homilia xxxin, 574.

Homilia xxxviii, pag. 111.

BIBLIOTHECA GALLICl.

Ejusdem fragmenta, lom. xn, p. 492-

495.

Ejusdem fragmenla, lom. xii, p. ^gS-

5o3.

Ejusdem fragmenla, tom. xv, p. 82-

94.

Ejusdem fragmenta, tom. xii, p. 564-

570.Ejusdem fragmenla, tom. xiii, p. 196-

199-

Ejusdem fragmenta, tom. xr, p. 34o«

346.



* 'inn r

i

.j(Z uiiiinoli -i



«.\\VWA.'XV\\\\\i^\v\V<\\*.\M.WV\A «»-»»»« «^•A.vvvW i,WV.\Vv\\v\\\\\»-W^VV\\\\\VV> vwvwvvvvw

INDEX

TOMI OCTOGESIMI PRIMI.

Piigin.

HoM]LU 1. Caput I. 3

— II. Id. Caput. 23

— III. Id. caput. 54

— IV. Cs^ut. 11. 49

— V. Id. caput. 60— VI, Id. caput. 71

— VII. Id. caput. 82

— VIII. Caput in. 93

— IX. Id. caput. io5

— X. Caput. IV. 119

— XI.. Id. caput. i52

— XII. Id. capuf i42

— XIII. Caput V. i52

— XIV. Id. caput. i64

— XV. Caputvi. 17G

— XVI. Capul VII. i58

~ XVII, Id. caput. _ 200

— XVIM.Id. caput. 211

— XIX. Caput. VIII. 225

— XX. Caput IX. . 2^9

— XXI. Id. caput. 2^9

— XXir. Capat X. 261— XXIII. Id. caput. 271

— XXIV. Id. caput. 285

— XXV. Gaputxi, 295

— XXVI. Caput XII. 3o5

~- XX7II, Id. capul. 5i6

— XXVIII. Capnt xiii. 525

— XXIX. Id. capnt. 553

LXXXI. 34



53o INDEX.

HoMiLiA XXX. Id. caput.

— XXXI. Giput XIV.

— XXXII. Gaput xT.

— XXXIII. Id. caput.

— XXXIV. Id. caput.

— XXXV. Caput XVI.

— XXXVI. Id. caput.

— XXXVII. Caput XVII.

— XXXVIII. Id.caput.

— XXXIX. Caput. XVIII,

— XL. Id. caput.

— XLl. Caputxix.

— XLII. Id. caput.

— XLIII. Caputxx.

— XLIV. Id. caput.

— XLV. Id. caput.

— XLVI. Caput. XXI.

Pagin.

34

.^55

366

374

385

4o5

4i4

423436

446

456

4/0

48i

489

499

5ii

AWWOTAIIONRS.

COWCO BD A WTIA.

521

537

EXPLICIT INDEX.

Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 12.

Documents

Transcript of Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 12.