Content downloaded/printed from HeinOnline

Tue Nov 12 07:00:12 2019

Citations:

Bluebook 20th ed. Vedat Buz, The Problem of Application of the Buyer's Warranty Rights to the ShareDeals, 35 Banka Huk. Dergisi 65 (2019).

ALWD 6th ed. Vedat Buz, The Problem of Application of the Buyer's Warranty Rights to the ShareDeals, 35 Banka Huk. Dergisi 65 (2019).

APA 6th ed. Buz, V. (2019). The problem of application of the buyer's warranty rights to theshare deals. Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, 35(3), 65-96.

Chicago 7th ed. Vedat Buz, "The Problem of Application of the Buyer's Warranty Rights to the ShareDeals," Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 35, no. 3 (September 2019): 65-96

McGill Guide 9th ed. Vedat Buz, "The Problem of Application of the Buyer's Warranty Rights to the ShareDeals" (2019) 35:3 Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi 65.

MLA 8th ed. Buz, Vedat. "The Problem of Application of the Buyer's Warranty Rights to the ShareDeals." Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, vol. 35, no. 3, September 2019, p. 65-96.HeinOnline.

OSCOLA 4th ed. Vedat Buz, 'The Problem of Application of the Buyer's Warranty Rights to the ShareDeals' (2019) 35 Banka Huk Dergisi 65

-- Your use of this HeinOnline PDF indicates your acceptance of HeinOnline's Terms and Conditions of the license agreement available at https://heinonline.org/HOL/License

-- The search text of this PDF is generated from uncorrected OCR text.-- To obtain permission to use this article beyond the scope of your license, please use:

Copyright Information

Use QR Code reader to send PDF to your smartphone or tablet device

ORTAKLIK PAYLARININ DEVRINDE AYIBA KARSI

TEKEFFUL HUKUMLERININ UYGULANABILIRLIGI SORUNU*

Prof Dr. Vedat BUZ**

OZET

Bir ortakligin paylanmn satimi (share deal) mal satimi degil hak satinn niteligitasir. Hak satimlanna da mal satimlannda saticimn ayiba kargi tekefftil borcuna iliskinhIikifmlerin uygulamnasi kural olarak mimkiin degildir. Ancak ortakligin paylanmntamamimn veya tamamina yakimn devri halinde, ekonomik olarak bir isletmenin tirmaktif ve pasifleriyle satimna benzer bir durum sdz konusu olur. Bu itr durumlardaisletmenin ayiph olmasi, sdz konusu isletmeyi isleten ortakligin paylanmn da ayipliolmasi anlamim tasir ve satici bir isletmenin aktif ve pasiflerin satimunda (asset deal)oldugu gibi sorumlu olur.

Anahtar Kelimeler: Pay Satinn, Isletmenin Aktif ve Pasifi ile Devri, AyibaKaryi Tekefflil, Hak Satim.

ABSTRACT

The legal nature of the sales of a company's share (share deal) is qualifiedas sales of a right, instead of sale of goods. As a rule, the legal provisions regardingwarranty rights of the buyer in the sale of goods, cannot be applied to the sale ofrights. However, the sale of all or almost all of the shares of a company produceseconomically the same result as a sale of a business with all assets and liabilities.In this case the defect in the business means the defect in the company's shares andtherefore the seller shall be liable to the buyer as if the transaction were an asset deal,instead of share deal.

Keywords: Share Deal, Asset Deal, Warranties, Sell of Rights.

(*) Bu "arastirma makalesi" Dergi Editorligine 1.8.2019 tarihinde gdnderilmi" olup29.8.2019 tarihinde yayimlamnasi kabul edilnitir.

(**) ID Bilkent Universitesi Hukuk Fakiltesi Medeni Hukuk Anabilim Dall OgretimUyesi (buz@bilkent.edu.tr, ORCID: 0000-0002-5892-1449).

Banka ve TicaretHukuku Dergisi 2019, C. XXXv S. 3 s. 65-93

BATIDER/BUZ

I. BIR ISLETMENIN DEVRALINMASI

Son yillarda ticari isletmelerin devri sadece t1kemizde degil, tim dtin-yada biytik dnem kazanmistir. 2019 yihnin ilk 9eyrekinde birlegme ve dev-

ralma (M&A: mergers and acquisitions) piyasasinda 776 milyar USD tuta-rinda iglem gergeklestirilmistirl. 1Ulkemizde 2018 yih iginde yapilan M&A

iglemlerinin hacmi 12 milyar USD'ye ulaymiitir 2. Birlegme ve devralma, bu

iglemlere katilan hukukgular agisindan da son derece dnemli bir kazan9 kapisiolupturur; ulkemizde de en biytik avukatlik firmalan bu alanda yokun faali-

yet gdstermektedir. Devralma iglemlerine uygulanma ihtimali bulunan kanun

hikimleri yetersiz kaldigindan, Anglo-Sakson hukukundaki dmeklerden deesinlenerek ytizlerce sayfayi bulan sizlegmeler hazirlanmaktadir.

Bir igletmenin devralinmasi iki ekilde gergeklegebilir:

-Bunlardan ilki "asset deal" olarak adlandirilmakta ve bir iOletmeninaktif ve pasifleriyle devralinmasi geklinde gergeklegmektedir3.Ancak bu ydn-

temle gergekleptirilen devralma iOlemlerinin hukuken icrasi bazi gtipltikleri de

beraberinde getirmektedir. Bu ydntemin benimsenmesi durumunda iOletme-nin sahip oldugu hak ve alacaklann, tabi oldugu kurallara gdre devri gerekir.

Onegin bir fabrikanin bu ydntemle devri durumunda, devredenin iOletme-

nin malvarligindaki tim mallari, araq ve gerepleri ve haklari tek tek devrala-na devretmesi gerekir4. Ancak iOletmenin ytikimltiltiklerinin devri bu kadar

kolay degildir. Isletmenin taraf oldugu s6zlegmelerin devri igin devralan ve

devredenin anlaymasi yeterli degildir; devredilecek sizlegmenin tarafi olan

(1) Maurer, J. Kaehler, D.: M&A-Markt Q1 2019: Solider Start ins Jahr, M&A Review

2019, 21.05.2019.

(2) Annual Turkish M&A Review 2018 (https://www2.deloitte.contr/en/pages/merg-

ers-and-acquisitions/articles/annual-turkish-ma-2018.html) (Erigim: 20.07.2019).

(3) Bu hususta ayrintil bilgi igin bkz. Tschani, R.: M&A-Transaktionen nach SchweizerRecht, Zurich 2003, s. 68 vd.; Arici, M. F.: Ticari IJletmenin Aktifve Pasifi lie Devri, Istanbul

2008, passim.

(4) Bu, tasarruf islemlerine hakim olan "belirlilik ilkesi"nin bir sonucudur. Ancak yeniTurk Ticaret Kanunu'nun 11. maddesinin 3. fikrasinda, bu ilkeye tainamen aykin bir $ekilde,"Ticari isletme, iqerdigi nalvarligi unsurlanmn devri iin zorunlu tasarnif islelnerinin ayn aynyapilmasina gerek olmaksizin bir buituin hdlinde devredilebilir ve diger hukuki islemlere konuolabilir" $eklinde bir diizenlemeye yer verilmistir; bkz. ve kar$. Cengil, M. F.: Ticari IJletmeninDevri, Istanbul 2018, s. 309-310; Qelikboya, K.: Ticari isletmenin Devri, Istanbul 2017, s. 188.

[Y11 201966

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

ugunca ahislann da nzasinin bulunmasi gerekir. Dolayisiyla fabrikanin faali-yette bulundugu binalar devredenin milkinde olmayip, kiralanmiy binalar iseigletmenin devriyle birlikte kira sizlemesi de kiraya veren nza gtstermedik-ge kendiliginden devralana intikal etmeyecektir. Aym ey fabrikaya mal te slimeden tedarikgilerle yapilan sdzlemeler bakimindan da sdz konusudur. Sadeceiqqinin korunmasi diiguncesiyle iq yerinin devri halinde mevcut is sozlemele-rinin tlrm hak ve borlanyla birlikte devralana intikal edecegi duzenlenmistir5

(Ig Kanunu m. 6). Igletmeye iliqkin dogmug borglar bakimindan TBK m. 202hikmui uygulama alam bulacaktir. Bu hikim uyannca devralma igleminin ila-m1 ile birlikte igletmenin borlarn, alacaklilann rizasi aranmaksizin devralanaintikal etmekte, ancak devreden 2 yil sireyle igletmenin borlanndan devra-lanla birlikte muteselsil olarak sorumlu olmaktadir.

-Ikinci ydntem ise "share deal", yani bir sermaye ortakliginin paylari-n devri olarak adlandinlmaktadir. Bu ydntemde bir isletmenin aktiileri veya

pasifleri degil, sdz konusu igletmeyi igleten ortaklik izerindeki ortaklik haklandevredilmektedir. Yukaridaki dmekteki fabrikayi igletmek izere bir ortakliginkurulmasi halinde, sdz konusu ortakligin paylarnin devri ile birlikte dolayliolarak igletme de devredilmi olacaktir. Ustelik bu ydntem, devrin tabi olduguesaslar ve iiunci kigilerle olan iliqkiler bakimindan yukanda iaret edilenbirinci ydnteme kiyasla, gergekletirilmesi 9ok daha kolay bir ydntemdir. I-letme, paylann devrinden dnce oldugu gibi, sonrasinda da paylan devredilenortaklik tarafindan yurftulmektedir. Bu ydnteme baqvurulmasi durumundaortakligin sahip oldugu aktiilerin ayri ayri devrine ve borlalnin da istlen-mesine gerek bulunmamaktadir; zira stz konusu aktif ve pasifler, paylan dev-redilen ve ttizel kigiligi bulunan ortakliga aittir6. Keza sdz konusu ortaklik,paylan devredilmi olsa dahi i9tinci ahislarla akdedilen sdzlemelerin tarafiolarak kalmaya devam etmektedir. Bu nedenle ortakligin tm paylarinin devrihalinde dahi, bu s6zlemelerin devrine gerek bulunmamaktadir.

II. BIR ISLETMENIN DEVRI ISLEMININ HUKUKI NITELIGI

Bir igletmenin devri iglemi bakimindan hangi sizleme tipine iliqkinayiba karqi tekefflul hiktimlerinin uygulanacagi, sdz konusu iglemin hukuki

(5) Kar$. Korch, S.: Der Untemehmenskauf, Eine Einfiihrung in Theorie und Praxis ,JuS 2018, s. 522.

(6) Koch, JuS 2018, s. 522; Aric, s. 43.

C. XXXV Sa. 3] 67

BATIDER/BUZ

nitelikine gdre dekivecektir. Alman ve Isvigre hukuklannda, igletme devrinin

hukuki nitelikine iliqkin olarak, igletmenin tfrm aktifve pasifleriyle mi, yoksa

igletmeyi yirftten ortakiin paylarnin mi devredildigine gdre bir aynm ya-pilmaktadir:

Yukarida belirtilen birinci ydntem, yani bir isletmenin aktifve pasifle-riyle devri bakimindan, Isvigre Federal Mahkemesi, bir satim sizlemesinindegil, kendine dzgi yapida bir sdzlemenin sdz konusu oldugunu kabul et-

mektedir7 . Yiksek mahkemeye gdre, bir isletmeyi devreden taraf, hepsi birsatim sdzlemesinin kapsamina dahil edilemeyecek birden fazla edimi yerinegetirmekle yikimltidir. Bu nedenle iOletme devrinde sdzlemenin tamami ba-

kimindan satim sdzlemesinde ayiba karqi tekeiftil hikimleri uygulanamaya-cak; iOletme devri kapsaminda yerine getirilecek her bir edim bakimindan aitoldugu s6zleme tipine iliqkin hikimler uygulanacaktir. Bir gece kultibinin

devrini konu edinen bir sdzlemede, alici gece kultibtintin faaliyette bulun-dugu mekina iliqkin kira sdzlemesini de devralmistir. Daha sonra mekandaptiskirtme asbest tavanin mevcut oldugu ve bunun onarilmasi gerektigi an-

lagilmiy; ancak Federal Mahkeme alicinin satim sizlemesinde ayiba karqitekeiftile ilikin hikimlere dayanan bir talep ileri suremeyecegi, zira kira siz-lemesinin devrinin satim sdzlemesine iliqkin bir edim olmadigi sonucuna

varmistir8 . Ancak doktrindeki hakim gdrUge gdre, igletme devrini kendine

tzgi bir sozleme olarak nitelendiren ve yerine getirilen her bir minferit edimbakimindan ait oldugu s6zleme tipine iliqkin kurallarin uygulanmasini kabul

eden bu anlayis taraf iradeleriyle bakdaymaz. Bu gdrUy taraftarlanna gdre,bir iOletmenin devri iglemini gergekletiren taraflar, bunun ile ekonomik bir

butiini devretmek isterler. Bu nedenle de saticinin yerine getirmekle yikimlti

oldugu minferit edimler bagimsiz bir anlama sahip olmayip, belirli bir amacaulagilmasini mimkin kilan araglardan ibarettir. Bu amag da, alicinin iletme-yi devralma ve onu yiratme imkdnina sahip kilinmasidir. Bu agidan bakildi-

Ainda iOletme devri iOleminin kendine tzgi bir sozleme olarak degil, 9eqitliyan yukumlutilukleri ihtiva eden bir satim sdzlemesi olarak nitelendirilmesive sdzlemenin tamami bakimindan satim sdzlemesinde ayiba karqi tekeiftile

(7) BGE 129 11 17 vd.; kar$. ayrica BGer 4A_601/2009 E. 3.2.1; Vischer, M.: Unterne-

hnenstibertragungsvertrag, GesKR 2011, s. 83 vd.

(8) BGE 129 III 22.

[Y11 201968

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

ilikin hikimlerin uygulanmasi gerekir9. Alman hukukundaki hakim gdrtiAde, igletme satimini bir mal birliginin satimi olarak kabul etmektedirio.

Ortakhk paylarinin devri suretiyle igletme devri bakimindan nispetenbir gdri birligi mevcuttur. Ortaklik paylarnin devrinin genellikle satim sdz-lemesi niteligi taqidigi kabul edilmektedir. Ancak sdz konusu olan bir malsatimi degil, hak satimidir". Pay devri iglemi bir satim sizlemesi olarak ni-telendirilmekle beraber, bu tfir bir satim sdzlemesinde ayip kavramindan neanlagilmasi gerektigi ve satim sizlemesinde ayiba karqi tekefflil hikimleri-nin uygulanip uygulanamayacagi hususu son derece tartiqmahdir. Bu hususizerinde agagida (IV, V) ayrintili olarak durulacaktir.

III. PAY DEVRINE ILISKIN SOZLESMELERDESATICININ AYIPTAN DOLAYI SORUMLULUGU HAKKINDAKIDUZENLEMELER

Borglar Kanunu'nun satim sdzlemesine ilikin hikimleri ortaklikpaylarnin devrine ilikin sdzlemeler bakimindan yetersiz kaldigi iWin genel-likle taraflar sdzlemede ortaya 9ikmasi muhtemel sorunlan aynntili olarakdtizenleme yoluna gitmektedirler. Pay devir sdzlemelerinde devrin konusu,

(9) Schenker, U.: Unternehmenskauf Rechtliche und steuerliche Aspekte, Bern 2016,s. 423; Watter, R.I ieser, C.: Gedanken zum Minderwert und Schadensberechnung beiUnternehmenskaufvertragen, in: Oertle, M./Breitenstein, S./Wolf, M./Diem, H. J. (Hrsg.),M&A, Recht und Wirtschaft in der Praxis. Liber amicorum fMr Rudolf Tschani 2010, S.152; Tlscher, M.: Qualifikation des Geschtiftsiibertragungsvertrages und anwendbareSachgewthrleistungsbestinunungen, SZW 2003, s. 337-338.; aym yazar, Schaden undMinderwert im Gewthrleistungsrecht beim Unternehmenskauf, SJZ 2010, s. 129; Esin, I. G.:Sachmangelhaftung beim Unternehmenskauf nach deutschem und trikischem Kaufrecht unterbesonderer Beruicksichtigung der Verktuferpflichten, Frankfurt a.M. 1998, s. 110-111.

(10) Korch, JuS 2018, s. 522; Triebel, V/Hozle, G.: Schuldrechtsreform undUnternehmenskaufvertrage, BB 2002, 522. Kar$. aynca Canaris, C. W.: Handelsrecht, 24.Aufl., Mtinchen 2006, § 8, Rn. 16.

(11) Huber, U.: Die Praxis des Unternehmenskaufs im System des Kaufrechts, AcP202 (2002), s. 229; StaudingerwBeckmann, BGB, Neubearb., Berlin 2013, § 453 BGB, Rn.90; jurisPK-BGBILeible Muller, juris PraxisKommentar BGB, 8. Aufl. 2017, § 453 Rn. 23;BeckOGK-BGBU7ilhelmi, beck-online Grosskommentar, BGB, (Stand: 01.07.2019), § 453,Rn. 301; JauernigBerger, Biirgerliches Gesetzbuch, BGB, 17. Aufl., Mtinchen 2018, § 453BGB, Rn. 16; BeckOK-BGBIFaust, Beck'sche Online-Konunentar, BGB, 51. Edition (Stand:01.08.2019), § 453 Rn. 34; kar$. ancak Zimmermann, AcP 213 (2013), s. 662.

C. XXXV Sa. 3] 69

BATIDER/BUZ

devir bedeli, kapani koqullari (conditions of closing; covenants), kapanitandnce yerine getirilmesi gereken fiiller yaninda, nitelik bildirimi (vasif vaadi)ve garantilere iliqkin dizenlemeler, bu tur sizlemeler bakimindan standartuygulama haline gelmistirl2. Hatta doktrinde kimi yazarlar taahhit ve garan-tilere iliqkin dizenlemeleri, devralma sizlemelerinin kalbi olarak nitelen-dirmektedirl3 . Bu hususa i1ikin hikimler, sdzleme akdedilirken iizerindeen 9ok tartigilan ve mizakere edilen hikimlerdirl 4. Bu tir sdzlemelerde,Anglo-Sakson hukukundaki tecriibelerden de yararlanilarak, saticinin tekef-fil veya garanti ettigi hususlan ihtiva eden geni bir katalog yer almaktadir.Sz konusu tekefflul ve garantilerin nelerden ibaret oldugu taraf menfaatleri-ne, varilan mutabakata gdre dekigmektedir. Hareket noktasini due diligenceagamasinda elde edilen bilgi ve belgeler olusturmaktadir1 5. Bu garanti veyanitelik bildirimleri ile adeta ayri bir sorumluluk rejimi olusturulmaktadir. Budizenlemeler sayesinde satici devir sdzlemesiy1e ne tur ve hangi kapsamdabir sorumluluk altina girdigini kestirebilme imkdni kazanmaktadirl6.

Devralma literathrfinde saticinin devir sizlemesinde genellikle qu hu-suslara iliqkin nitelik bildiriminde veya garanti taahhtidtinde bulunduguna ia-ret edilmektedir:

(12) Bisle, M.: Gewtthrleistungs- und Garantieklausel in Unternehmenskaufvertragen,DStR 2013, s. 365.

(13) Tschani, R.: M&A-Transaktionen nach Schweizer Recht, Zurich 2003, s. 145; kar$

aynca Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 106.

(14) Tschani, s. 145; Tschani, RI/Wolf W: Vertragliche Gewahrleistung und Garantien

- Typische Vertragsklauseln, Mergers & Acquisitions VIII, Zurich 2006, s. 94; Grossmann, K./MoYnnich, U.: Warranty&Indemnity Insurance, Die Versicherbarkeit von Garantierisiken ausUnternehmenskaufvertragen, NZG 2003, s. 708.

(15) Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 111; BeckOGK-BGB/Wihe/mi, § 453,Rn. 723; NK-BGB/Bidenbender, BGB-Schuldrecht, 3. Aufl., Baden-Baden 2016, Anh. II §§433-480, Rn. 123.

(16) Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 106; BeckOGK-BGB/Wihemi, § 453, Rn.

712; MivnchKomm BGB/Westermann, § 453 BGB, Rn. 33.

(17) Bukonuya iliskin olarak ayrintilibilgi iginbkz. Staudinger/Beckmann, § 453 BGB,Rn. 106 vd.; BeckOGK-BGB/Wi/he/mi, § 453, Rn. 727 vd.; Oetker/Vossler, Handelsgesetzbuch,

6. Aufl., Munchen 2019, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 41; M14H GmbH-Recht/Picot: Munchener

Anwaltshandbuch GmbH-Recht, 4. Aufl., Miinchen 2018, § 21, Rn. 193 vd.; Schenker,Unternehmenskauf, s. 307 vd.; Tschani, R./Diem, H.-J./Wolf M.: M&A-Transaktionen nach

Schweizer Recht, 2. Aufl., Ziirich 2013, s. 166 vd.; Mannsdorfer, T. M.: W&I-Versicherung,

[Y11 201970

C. XXXV Sa. 3] PAY DEVRI - AYIBA KAR$I TEKEFFUL 71

- Devredilen girketin hukuka uygun bir ekilde kuruldugu;

- Devredilen girketin faaliyette bulunmak iWin gerekli izinlere sahip ol-

duku;

- Devredilen girketin malvarliginda gdsterilen mallar tizerinde milkiyet

hakkina sahip olduku;

- Satim sdzlemesi yapilirken gdz dninde bulundurulan bilangonunmuhasebe ilkelerine ve hukuka uygun bir ekilde hazirlandigi (compliance),gerekli yedek ak9elerin aynldigi;

- Son bilangodan itibaren girketin faaliyetlerini dnemli 619ide etkileye-cek zarar verici bir durumun gergeklegmedigi;

- Alici tarafindan bilinenler diinda dnemli bir sdzlemenin akdedilme-

diki;

- Devredilen girketin ilgili braneta mutad ekilde sigortalandigi;

- Fikri haklann beyan edildigi ekilde mevcut olduku, igiuncii gahislannbu hususta herhangi bir hakkinin ihlal edilmedigi;

- Vergilerin usuline uygun olarak beyan edildigi ve ddendigi;

- Aliciya bildirilenler hari9 girkete karqi agilmig herhangi bir davaninveya baglatilmi bir takibin bulunmadigi; bdyle bir tehlikenin de mevcut ol-madiki;

- Caiqanlarla ilgili yiikimltiltiklerin mevzuata uygun olarak yerine ge-tirildigi.

Doktrinde "nitelik bildirimleri" (vasif vaadleri; representations; Zusic-

herungen) ile "garantiler" (warranties; Garantien) arasinda bir ayrim yapil-

maktadir. Nitelik bildirimi ile satici, satim konusu girketin hisse devir sizle-mesinin yapildigi anda belirli olumlu nitelikleri taqidiini veya belirli olumsuz

tzellikleri taqimadiini taahhit etmektedir. Satici bazen sadece sizlemenin

HAVE 2011, s. 214 vd.; Flener, L.: To guarantee or not to guarantee : that's the question; die

Gewtthrleistung beim Untemehmenskauf, Handbuch Mergers & Acquisitions: rechtliche undsteuerliche Optinierung; ausgewtthlte Fragen der Bewertung und Finanzierung, Wien 2007, s.602 vd.; Tschani, s. 146 vd.; Tschani/Wolf s. 101 vd.

BATIDER/BUZ

kuruldugu an iWin degil, sdzlemenin kuruldugu an ile kapani (closing)' ara-sinda gegen ddnem; kapani ani ve sonrasi igin de bazi taahhtilerde bulun-maktadir. Bu taahhifler, belirli bir an, dmegin devir ani itibariyle girketin bazi6zellikleri taqidikima ya da taqimadikima iliqkin ise, nitelik bildirimi 6zellikitaqir.

Buna karqihk genellikle garanti ile ileride bazi olumlu durumlarin ger-9ekleecegi veya olumsuz durumlann gergeklemeyeceki taahhit edilmekte-dir. Somut olayda bir vasif vaadi mi yoksa garantinin mi sdz konusu olduguqu agidan dnem taqir: Vasif vaadi ayiba karqi tekeffflle iliqkin hikimlere tabioldugu halde, garantiler bagimsiz bir bor9 dogurmaktadir. Garanti taahhidi-ne aykinlik durumunda ayiba karqi tekefflil htiktimleri degil, borca aykinliga

(18) Sadece pay satigma iliskin sozlegmelerde degil, sonzamanlardadiger sozlegmelerdede sikga kullamlan bu kavram ile tam olarak neyin kastedildigini tespit etmek her zaman ko-lay degildir. Pay devrine iliskin sozlegmelerde "closing" ile genellikle tasarrmf islemleri kast-edilmektedir. Pay devrine iliskin sozlegme borglandinci islem niteligi tayirken, bu islemin ifasiamaclyla paylarm devri "closing" olarak adlandinlmaktadir; Gradler T. Wehlage, K. K.: An-glizismen in der Untemehmenstransaktion, JuS 2019, s. 113; EngelhardtIv. Maltzahn, in: Hol-zapfel/POllath, Untemehmenskauf in Recht und Praxis, 15. Aufl., K61n 2017, Rn. 1213; Huber,AcP 202 (2002), s. 196 dn. 82; OetkerVossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 26; WI4H GmbH-RechtlPicot, § 21, Rn. 228; Schonhaar, T.: Verfahrensablaufe bei Untemehmenskaufvertragenim Mittelstand, GWR 2014, s. 276; Beisel, W Klumpp H.-H.: Der Untemehmenskauf, 7. AufL.,Minchen 2016, § 9, Rn. 127; NK-BGB Brdenbender, Anh. II §§ 433-480, Rn. 119; Tschani, R.Frey H.MAdller D.: Streitigkeiten aus M&A-Transaktionen, Zilrich 2013, s. 21. Bu tarihten iti-baren genellikle isletme izerindeki hakimiyet ve sormmluluklar da aliclya intikal eder; Schon-haar, GWR 2014, s. 276; OetkerIVossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 26; Engelhardt Av. altzahn,Rn. 1220. Asset deal dummunda kapamin gergekleamesi ortaklik paylanmn devrine nazarandaha komplike bir nitelik arz eder; zira bu sonuncuda satim sizleamesinin ifasi ve dolayislylakapam$ iin pay senetlerinin devri yeterli iken, ilkinde devredilen isletmenin malvarligidegerlerinin, taraf oldugu sozlegmelerin ayri ayn devri gerekecektir; Schonhaar, GWR 2014, s.276. Bazen "closing" ile yarar ve hasarm aliclya intikal edecegi an kastedilmi$ olabilir ve/veyaayiptan dogan sormmluluga ve beri kilma taleplerine iliskin zamanagimn siresinin bu tarihtenitibaren islemeye baglayacagi ya da donme hakkimn en geg bu tarihe kadar kullamlabilecegiongortilebilir; Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 26; Huber, AcP 202 (2002), s. 196 dn.82. Kini zaman ise pay devrine iliskin sozlegme baglangigta On sozlegme niteligi tagimakta,kapam$ ile birlikte baglayici sizlegme niteligi kazanaktadir; Huber, AcP 202 (2002), s. 196dn. 82. Ogretide, "closing" kavranuna sozlegmede Ozel bir sonug baglanmadigi stirece, bukavramn kullamnug olmasimn tek baina bir hukuki sonug meydana getirmeyecegine igaretedilmektedir; bkz. Engelhardtv. Aaltzahn, Rn. 1216; Huber, AcP 202 (2002), s.196 dn. 82.

[Y11 201972

PAY DEVRI - AYIBA KAR$I TEKEFFUL

ilikin genel hikimler uygulanir; bundan kaynaklanan talepler de ayip zama-nagimi siresine degil 10 yillik genel zamanagimi siresine tabidirl9 . Nitelikbildiriminin sdz konusu oldugu durumlarda ise bagimsiz bir sorumluluk sebe-bi yaratilmamakta, ayiba karqi tekeffille ilikin kanun hiktimleri alici lehinegenipletilmekte veya dekistirilmekte, bunun diinda kalan hususlarda kanunhikimleri uygulama alani bulmaktadir20.

Somut olayda bir garantinin mi yoksa nitelik vaadinin mi sdz konusuoldugu ilgili sdzleme hikimlerinin yorumlanmasi suretiyle belirlenir. Taraf-larca agik bir belirleme yapilmi, trmegin garanti ifadesi kullanlmiy olsa dahli,taraf iradelerinin garantiye ydnelik olup olmadiginin yorum ilkeleri 9ergeve-sinde arastirilmasi gerekir. Bu 9ergevede, garanti ifadesi kullanlmi olmasinaragmen, sadece igletmenin bazi niteliklerinden sdz edilmig, ancak bu nitelikle-rin mevcut olmamasina herhangi bir hukuki sonug baklanmamyi ise garantinindegil, nitelik bildiriminin sdz konusu oldugu kabul edilmektedir21 .

Nitelik bildirimi kavramsal olarak sadece iOletmenin yapisina ilikininhususlara y6nelik olabilir. Isletme ile ilgili olmakla beraber onun yapisi di-inda kalan hususlara veya geligmelere ilikin nitelik bildiriminde bulunula-

maz. Igletme diinda kalan hususlar sadece bir garanti taahhidinin konusunu

(19) Isler, R R.: Verjtthrung und Verwirkung von Gewtthrleistungsansprichen, Mer-gers & Acquisitions IX, Zurich 2007, s. 7-8; Schenker, Untemehmenskauf, s. 353; ayn yazar,Risikoallokation und Gewtthrleistung beim Untemehmenskauf, Mergers & Acquisitions VIIZurich 2005, s. 272 vd.; Qetiker C./Spitz, P: Verjthrung und Rechtsbehelfe bei Untemehmens-kaufvertrtgen, SJZ 101/2005, s. 467; Meyer, M.: Rechtsrisiken und Rechtsrisikomanagement

bei M&A Transaktionen, Zurich 2013, s. 240; Amstutz, T.: Ausschluss der Gewthrleistung vonSachmtingeln beim Unternehmenskauf, Ausschluss wegen Kenntnis oder Kennensollen vonSachmtingeln, ST 12/02 s. 1113; BSK OR I -Honsell, Konmientar zum schweizerischen Privat-

recht: Obligationenrecht I, hrsg. von Honsell/Vogt/Wiegand, 6. Aufl., Basel 2015, Art. 197 OR,Rn. 17; Eren, F.: Borglar Hukuku, Ozel Hukuimler, 4. Baski, Ankara 2017, s. 109; Gumu4, M.

A.: Borlar Hukuku, Ozel Haikinler, Istanbul 2012, s. 97; Kapanc, K. B.: 6098 Sayli Turk

Borglar Kanunu Agisindan Sati$ Hukukunda Ayiptan Dogan Sorumnluluk ve Sdzlegmesel Ga-

ranti Ttirleri, Istanbul 2012, s. 117. Alman hukuku agisindan kar$. BeckOGK-BGB1Wihelmi, §453, Rn. 721.

(20) Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 108; BeckOGK-BGB1Wihe/mi, § 453, Rn.

720; kar$. ayrica Huber, Acp 202 (2002), s. 205.

(21) BeckOGK-BGB1Wihe/mi, § 453, Rn. 719. Kar$ ayrica Oetker/Vossler, Anh. §§25-28 HGB, Rn. 41.

C. XXXV Sa. 3] 73

BATIDER/BUZ

olupturabilir22 .Aynca nitelik bildirimi belirli bir andaki (trmegin sizlemenin

kurulmasi veya kapani ya da devir anindaki) fiili duruma ilikin olarak ya-

pilabilir; gelecekteki olaylara iliqkin nitelik bildiriminde bulunulamaz. Ancak

gelecekteki olaylara ilikin nitelik bildirimi gegersiz sayilmamakta garanti be-

yanina tahvil edilmektedir2 3.

Garanti taahhidine aykirligin hukuki sonularn garanti taahhidine

ilikin sizleme hikimlerine gdre belirlenir. Genellikle saticinin sorumlulu-

Au kusursuz sorumluluk olarak dizenlenir. Garanti taahhtilerinin ihlali duru-

munda aliciya tanman temel hak, tazminat talep etme hakkidir. Sz konusu

tazminat, alicinin mtispet zararlarni karyilamaya y6neliktir. Anilan tazmin

talebi, ilk planda aynen tazmin talebidir. Ancak aynen tazminn mtimkin ol-

mamasi veya belirli stirede gergekletirilememesi halinde nakden tazmin talep

edilir 24. Tazminat talebinin yaninda veya onun yerine aliciya bedel indirimi

ve sdzlemeden ddnme haklan da taninabilir. Ancak ddnme hakkinin kulla-

nilacagi ana kadar ortaklik genellikle degiviklige ukrami olacagindan jade

gtilaik yaratabilir; bu nedenle uygulamada aliciya sdzlemeden ddnme hakki

taninmasi sik rastlanan bir durum degildir25.

Devir sdzlemeleinde saticinin aliciya karqi bulundugu nitelik bildirim-

lei veya garanti taahhtilerinin yaptinmlanndan birini de "bei kilma" (hold

harmless; Freistellungen)26 olusturmaktadir. Sdzlemenin yapildigi anda bi-

(22) OetkerlVossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 39; MuKoBGB/Westermann, Minchener

Kommentar zum BGB, 8. Aufl., Minchen 2019, § 453, Rn. 33; Canaris, § 8, Rn. 31; Baska

gcrtiate StaudingerwBeckmann, § 453 BGB, Rn. 135; BeckOGK-BGB Wi1helmi, § 453, Rn. 585;

kar$. aynca AhIKoHGB Thiessen, Mlinchener Konunentar zum HGB 4. Aufl., Mlinchen 2016,Anh. § 25, Rn. 78; Eren, s. 109; Kapanci, s. 127.

(23) Schenker, M&A, s. 273; kar$. aynca ¼scher, SJZ 109/2013, s. 330.

(24) StaudingerwBeckmann, § 453 BGB, Rn. 117.

(25) BeckOGK-BGB Wi/helmi, § 453, Rn. 735; StaudingerwBeckmann, § 453 BGB,Rn. 117; Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 46; AhIKoBGB Westermann § 453, Rn. 46;

Huber, AcP 202 (2002), s. 205; Bisle, DStR 2013, s. 365; NK-BGB Bridenbender BGB Anh. II

§§ 433-480, Rn. 123; Watter Wieser, s. 157.

(26) Anglo-Sakson uygulamasinda "indemnification" kavram bazen hem tazminatlan

hem de "beri kilma"yl ifade eden list bir kavram olarak kullamlmasina ragmen, doktrinde, paydevir sdzlemelerinde tazminatin nm yoksa beri kilmamn nm diizenlendiginin alkga belirtilme-sinin isabetli olacagi ifade edilmektedir; bkz. Kastle, F. Oberbracht, D.: Unternehmenskauf -Share Purchase Agreement 3. Auflage 2018, s. 223. Doktrinde tazminat ve beri kilma talepleri

[Y11 201974

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

linen veya due diligence agamasinda tespit edilen riskler bakimindan taraflar

saticinin aliciy ve/veya paylan devredilen ortakligi bed kilmasini kararlay-

tirabilirler. Ornegin, sonradan ortaya 9ikmasi muhtemel vergisel problemler,davalar; 9evrenin kirletilmesi veya rekabet kurallanna aykinlik gibi nedenler-

le kesilebilecek para cezalan bakimindan bu yola gidilir27. Bed kilma taah-

hidinin bir sonucu olarak satici, tiinci ahislarin aliciya karqi ileri sirdigui

talepleri genel esaslara gdre engelleme ile yikimlu olacaktir. Satici igiinci

ahislarin aliciya karqi ileri sirdigui talepleri engelleme ve bu gekilde alici-

yi beri kilma yfikimltii1ginti ise, talepte bulunan iigunci ahislara ddemede

bulunarak, onlarla alicyi borglu olmaktan kurtaracak borcun die istlenme-

si sdzlemesi yaparak, ibra sdzlemesi yaparak ya da yargilama incesi veya

yargilama esnasinda gerekli savunmalan yaparak yerine getirecektir28 .Alman

Federal Mahkemesi tarafindan da kabul edilen bir fikre gdre, saticinin tiaigncti

ahislar tarafindan ydneltilen taleplere iliqkin alicyi bed kilma yflkufmlihfii,ti9tinci ahislann ileri sirdikleri taleplerin hukuken hakli bir nitelik taiyip

taqimamasindan bagimsiz olarak mevcuttur29. Bu tir dizenlemelerde genel-

arasindaki fark $u $ekilde izah edilmektedir: Alicimn tazninat talebinde bulunabilmesi iginkendisinin veya paylari devredilen i$letmenin bir zarara ugradigim ispat etmesi gerekir. Bunakar$ihk "beri kilma" talebinin ileri stinlebilmesi iin alicimn kendisinin veya paylan devredi-len ortakligin sozlegmeye aykinlik nedeniyle bir zarara ugradigim ve zarann miktanm ispat et-mesi $art olmaylp, beri kilma yukuimllugnun konusunu olusturan olayin gergeklestigini ispatetmesi yeterli olacaktir; bkz. Kastle/Oberbracht, s. 224; Wiesbrock, M./Frank, K.: Vertragliche

Freistellungsanspruche im Unternehmenskauf , Wesen, Interessenlagen, Geltendmachung, BB2018, s. 3015. Ancak satici alicly "beri kilma" yikuiluligunti yerine getinmedigi takdirde,alicimn ugradigi tra zararlan tazminle yikinlii olacaktir; Kastle/Oberbracht, s. 224; Hil-

gard, M. C.: Der Freistellungsanspruchbeim Unternehmenskauf, BB 2016, s. 1229; Watter, R.,Schadloshaltungsklauseln in M&A-Vertrage, Mergers & Acquisitions XIX, Zurich 2017, s. 30.

(27) Wiesbrock/Frank, BB 2018, s. 3014; Hilgard, BB 2016, s. 1222-1223; Schutt, P.:

Streitigkeiten uber Freistellungsanspriche in Untemehmenskaufvertragen, NJW 2016, s. 982;Tamcke, C/Adolph, D.: Einstieg in die Wirtschaftskanzlei - Wie funktioniert Private M&A?,JuS 2019, s. 935; BeckOGK-BGB/Wihe/mi, § 453, Rn. 752; Schenker, M&A, s. 276; kar$.

aynca lannsdorfer, HAVE 2011, s. 219.

(28) Kastle/Oberbracht, s. 224.

(29) BGH NJW-RR 2011, s. 480; NJW 2003, s. 354; Kastle/Oberbracht, s. 224; Beck-

OGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 753; Hilgard, BB 2016, s. 1226; kar. ayrica Wiesbrock/Frank,BB 2018, s. 3016 vd.; aksi gdrti igin bkz. Schutt, NJW 2016, s. 983-984; Watter, R.: Schad-

loshaltungsklauseln in M&A-Vertrage, s. 30.

C. XXXV Sa. 3] 75

BATIDER/BUZ

likle, saticiya, masrafi kendisine ait olmak izere davaya midahalede bulunma

imkni da taninmaktadir30

Devir sizlemesinde saticinin sorumluluguna simrlamalar getirilebi-

lir: Ilk olarak bir alt simr dngdrllebilir. Buna gdre alicinin saticiya karqi bir

zarar kalemini ileri stirebilmesi iWin belirli bir tutan agmasi gerektigi karar-lastinlabilir. Bu takdirde alicinin zaran hesaplanirken sadece belirli bir tutan

agan kalemler gdzdinde bulundurulacaktir (de minimis). Bazen de alicinin

saticiya tazminat talebinde bulunabilmesi iWin alicinin ugradigi toplam zara-rinin belirli bir meblagi agmasi kararlastinlabilir (thresholds). Bu iki ekilde

olabilir: Ya alicinin ugradigi toplam zarar belirli bir miktan aqtigi takdirde bu

zararlarnin tamamini tazmininin talep edilebilecegi kararlastirilir (basket);

ya da kararlastinlan miktarin altinda kalan zarann talep edilemeyecegi, sadecebu meblagin istinde kalan kismin tazmininin talep edilebilecegi dngdriilir

(deductible)3 1.Nihayet tazmini talep edilecek zarara sadece nicelik olarak de-gil, nitelik olarak da bir smirlama getirilebilir. Omegin sdz konusu garantile-

rin ihlali durumunda alicinin kir mahrumiyeti veya boa giden masraflannin

tazminini talep edemeyecegi kararlastinlabilir32.

Belirttigimiz bu simrlan agan zarar kalemlerinin tamaminin tazminn

talep edilebilecegi sanilmamalidir: Cogu zaman bir fist limit (cap) getiril-

mekte ve saticinin sorumlulugu (genellikle devir bedelinin belirli bir yizdesiolarak hesaplanan) belirli bir miktar ile sinirlandinlmaktadir3 3. Bazen de sati-

cinin nitelik bildirimleri veya garanti taahhitleri "saticinin bildigi veya bile-

bilecegi kadanyla" ("seller best knowledge "; "nach dem besten Wissen des

Verktiufers") kaydi ile sinirlandinlabilir. Bu tWr durumlarda satici sadece bildi-gi veya bilebilecegi risklerin gergeklemesi durumunda aliciya karqi sorumlu

olacaktir. Bdyle bir simrlama dngdrfilen durumlarda "silbjektif garanti"den

(30) Zarcher, W.: Kauferfreundliche versus verkduferfreundliche Vertragsklauseln,Mergers & Acquisitions IX, Ziirich 2007, s. 163.

(31) Bkz. Gradler/Wehlage, JuS 2019, s. 113; Tamcke/Adolph, JuS 2019, s. 935;

Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 118; BeckOGK-BGB/Wihelmi, § 453, Rn. 738. Kar$.

aynca Tschani/Diem/Wolf s. 171.

(32) BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 733.

(33) BeckOGK-BGB/Wihelmi, § 453, Rn. 738; NK-BGB/Budenbender, Anh. II §§433-480, Rn. 124; Bisle, DStR 2003, s. 366; Mannsdorfer, HAVE 2011, s. 217-218; Flener, s.

615-616; Grossmann/Monnich, NGZ 2003, s. 709; Tamcke/Adolph, JuS 2019, s. 935.

[Y11 201976

PAY DEVRI - AYIBA KAR$I TEKEFFUL

sdz edilmektedir. Saticinin garanti konusu riskleri bilip bilmemesinden ba-gimsiz olarak verilen garantiler ise, "objektif garanti" olarak adlandinlmak-tadir34.

Satim sdzlemesinde ayiba karqi tekeffile ilikin kanun hikimleri di-zenleyici nitelikte oldugu igin bu hususa ilikin sorumsuzluk anlaymasi yapi-labilmesinin dninde herhangi bir engel bulunmamaktadir. Kanundan dogan

ayiba karqi tekeiflil sorumlulugu tamamen kaldinlabilecegi gibi kismen dekaldinlabilir veya yukanda belirtilen gekillerde sinirlandirilabilir. TBK m.221 hikmuine gdre, satilanin ayiph olarak devrinde saticinin agir kusurunun

bulundugu hallerde sorumlulugu kaldiran veya sinirlandiran anlaymalar ge-9ersiz olacaktir.

Sadece ayiba karqi tekefflule ilikin kanuni sorumlulugu kaldiran anlay-

malann, TBK m. 49 vd. ve TBK m. 112'den dogan sorumlulugu da ortadankaldinp kaldirmadigi ilgili sdzleme hikmtintin gtiven teorisi i~iginda yo-rumlanmasi suretiyle belirlenir35. Uygulamada genellikle pay devrine iliqkin

sdzlemede alicinin sahip oldugu haklann sadece sdzlemede belirtilenlerdenibaret oldugu ve her ne ad altinda olursa olsun baqka bir talep ileri stiremeye-cegine ilikin dizenlemelere (Sole Remedy Clauses)36 yer verilir. Bu twir genel

sorumsuzluk kayitlarnin prensip olarak sadece ayiba karqi tekeffilden dogantalepleri degil, yanan diger talepleri de ortadan kaldirdigi kabul edilmekte-dir37.TBK m. 221 htikmtinde oldugu gibi, TBK m. 114 htikmtinde de, borglu-

nun agir kusurundan dogan sorumlugu hari9, sorumsuzluk anlaymasi yapilma-sina izin verildiginden, TBK m. 112'den kaynaklanan taleplerin sdzleme iledevre digi birakilmasinin dntinde bir engel bulunmamaktadir38. Tiirk-Isvigre

(34) Bisle, DStR 2003, s. 365. Doktrinde "kati garantiler-yumuatilmn garantiler" if-

adeleri de kullamlmaktadir; bkz. Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 41; Staudinger/

Beckmann, § 453 BGB, Rn. 110; M14H GmbH-Recht/Picot, § 21, Rn. 197.

(35) Meyer, s. 221; Giger, H. G.: Berner Konmientar VI/2/1/1: Obligationenrecht Art.

184-215, Bern 1980, Art. 199 OR, Rn. 24. Honsell'e gOre ayiba kargi tekeffll sorumilulugunu

kaldiran ve gegerli olan anlamalar ayiba kargi tekefflilden dogan taleplerle yangan digertalepleri (TBK m. 49 ve 112'ye dayanan talepler ile culpa in contrahendodan dogan talepler)

ortadan kaldirr; bkz. BSK OR I -Honsell, Art. 199, Rn. 6.

(36) Tschani/Wolf s. 119; Meyer, s. 222.

(37) Meyer, s. 221.

(38) Kar$. Tschani/Diem/Wolf s. 206.

C. XXXV Sa. 3] 77

BATIDER/BUZ

hukukundaki hakim gdriA, bu tur bir sorumsuzluk kaydinin alicinin temel ha-tasi nedeniyle sdzlemeyi iptal etme hakkini da ortadan kaldiracagini kabul et-mektedir39; zira eger alici bdyle bir sorumsuzluk kaydina ragmen sdzlemeyiakdediyorsa satim konusunun bazi nitelikleri taqimayabilecegi ihtimalini gdzealiyor demektir ve sonradan sdz konusu niteliklerin mevcudiyetinin sdzlemeyapma iradesinin olmazsa olmaz arti niteligi taqidigim ileri stiremeyecektir.Buna karqilik ayiba karqi tekefflilden dogan sorumluluk tamamen degil de kis-men kaldirilmisa, dmegin sadece zaman ve igerik itibariyle bir simrlama dn-gdrilmayse veya saticinin sorumlulugu sadece belirli niteliklere dzgti olaraksinirlanmigsa, alicinin bu sinirlamalar diinda kalan hususlar bakimindan part-lan varsa hata sebebiyle iptal hakkini kullanmasi mimkindir40.Hile sebebiy-le sdzlemeyi iptal etme hakkinin sdzlemeyle ortadan kaldinlmasi mtimkindegildir. Esasen TBK m. 221 htikmi karqisinda, hile durumunda ayiba karqitekefftilden dogan sorumlulugun da kaldinlmasi mtimkin degildir. Gegerli birsorumsuzluk kaydinin mevcudiyeti halinde alicinin ayip tekil eden olgularadayanarak sdzlemenin degiven koqullara uyarlanmasini da talep edememesigerekir; zira bu tur kayitlar olumsuz uyarlama kaydi niteligi taqir ve olumsuzuyarlama kaydinin varligi uyarlama talebine engel tekil eder41.

(39) Tiirk-Isvigre hukukundaki hakim gorti ayiba kar$i tekeffll hitimlerinin hatahikinleriyle yarigabilecegini kabul etmektedir. Bu husus ve ileri stirtilen diger gOrtilerhakkinda ayrintili bilgi iginbkz. Kanh, E.: Isvigre -Tiirk Borglar Hukukuna Gore SOzleameninKurulmasinda Yamlma, Istanbul 2018, s. 437 vd.

(40) BGE 126 III 66; 91 11 279; Schenker, Untemehmenskauf, s. 443; Meyer, s. 222;

TschaniDiemWolf s. 206; Giger, Art. 199 Rn. 25; Honsell, BSK OR I, Art. 199, Rn. 5; BSK

OR I- Schwenzer, Art. 24, Rn. 33; Kanmh, s. 453-454.

(41) Olumsuz uyarlama kayitlari hakkinda ayrintili bilgi igin bkz. Jaggi Gauch Hart-

mann, Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Konunentar zuArt. 18 OR, 4. Aufl., Ziirich 2015, Rn. 668 vd. Alman hukukunda ayip hikitnleri ile islem

temelinin gokmesine iliskin § 313 BGB hiknmti arasinda bir yarimamn sdz konusu olmayacagikabul edilmektedir. Alman Federal Mahkemesi, kanunun baska hikitmlerde diizenledigihususlar bakrundan § 313 BGB hftkmiine dayanarak sozleamenin uyarlanmasimn talepedilemeyecegini, aksi takdirde sdz konusu kanun hiknilerindeki risk payla$runa iliskindiizenlemienin boa glkacagim belirtmektedir. Dolayislyla ayip hikimnlerinin uygulama alamnagiren hususlarda, islem temelinin gokmesine iliskin § 313 BGB hiknmtintin uygulamnasi mitm-

kiin degildir. Federal Mahkene, ayip sorunlulugunun sizleameyle devre di$i birakildigi du-rumnlarda dahi § 313 BGB hikmniintin uygulanainayacagim kabul etmektedir; bkz. BGH Urt.

vom 26. Sept. 2018 - VIII ZR 187/17, ZfBR 2019, s. 30 vd., Rn.16. Ancak bu karara konu

[Y11 201978

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

IV. PAY DEVRINDE KANUNI TEKEFFUL BORCU

Yukarida belirtildigi izere, pay devri iglemine ilikin sizlemelerde

paylan devralinan iOletmenin mallan, hesaplan ve faaliyetlerine iliqkin husus-

lar genellikle sizleme ile aynntili bir ekilde dizenlendigi, tekeffule iliqkinkanun hikimleri devre digi birakildigi iWin saticinin kanuni tekefflul borcu-

nun bulunup bulunmadigi sorunu ortaya 9ikmayacaktir. Dolayisiyla bu sorun

pratikten ziyade teorik agidan dnem tagiyan bir sorundur. Sorunu karmagikhale getiren husus, pay devrinin bir mal satimi degil de hak satimi niteligi

taqimasidir. Dolayisiyla mal satimina ilikin ayiba karqi tekefflil hikimlerinin

hak satimi bakimindan uygulanip uygulanamayacaki, doktrin ve iWtihatlardayokun tartigmalara yol agmitir.

1. Alman Hukukundaki Durum

2002 borglar hukuku reformu dncesinde Alman hukukunda hak sati-minda saticinin tekefflil borcuna ilikin dzel dizenlemeler mevcuttu. Eski §§437 BGB hikimlerine gdre bir alacagin veya diger bir hakkin satiminda, sa-

tici, alacagin mevcudiyetinden sorumlu olup, borglunun ddeme gtictine sahip

olan olayda bir limited $irketin hisselerini yari yarya elinde tutan iki ortak arasinda yapilanbir satim sizleamesi sonucunda bir ortagin % 50 oramndaki payimn tamanum diger ortagadevri sdz konusu olmasina ve alicimn ortakligin paylarmn taimanina sahip olmasina ragmen,Federal Malikeme bu islemi bir isletme satimi olarak degil, hak satimi olarak degerlendirmive mal satiminda ayiba iliskin hkiilerin uygulananayacagi sonucuna varnutir. Somutolayda ahci sonradan $irketin borglar nedeniyle iflasin egiginde oldugunu ogremti ve ayipiddiasindabulumnuatur. Sdzleameyle satici aliclyabazi garantilervermi, sdz konusu garantilerdiinda ayiptan dolayi sonunlulugu tamamen ortadan kaldirlngtir. Alman Federal Malikemesibu karannda, saticimn ayiptan kaynaklanan sorumlulugunun sdzlesmeyle tamamen ortadankaldirilmasimn, alicimn § 313 BGB hikmnine dayanarak uyarlama talep etme hakkim ortadankaldirnayacagina hikmetmistir. Federal Mahkemeye gore, gergi sozlegme ile taraflardanbirineytiklenen risklerin gergekleamesi halinde § 313 BGB hikmni uygulamnaz; ancak somut olaydataraflar arasindaki pay devir sozleamesinde ortakligin ekonomik durunimuna ve bunun olumsuzsonularina kimin katlanacagina iliskin bir dtizenleme bulumnamaktadir; Bkz BGH, ZBFR2019, s. 30 vd., Rn. 45. Kararin bu noktadan elegtiri igin bkz. Thiessen, J.: Amnerkung, JZ2019, s. 575-576; Weigl, G.: MittBayNot 2019, s. 383; Hibner, L.: Urteilamnerkung, LMK2019, 418487; kar$. aynca Grunewald, B.: Klarheit in wesentlichen Punkten: Abwicklungeines Share Deal nach den Regeln des Rechtskaufs, BB 2019, s. 20. Federal Mahkemenin kabulettigi azimin alicimn lehine oldugu gOrtiuinde Looschelders, D.: Mtngelgewthrleistung undStorung der Geschtftsgrundlage beim Kauf von GmbH-Anteilen, JA 2019, s. 384.

C. XXXV Sa. 3] 79

BATIDER/BUZ

olmamasindan sorumlu degildir. Ortakhk paylarnin devri de bir hak satimiolarak nitelendirildiginden, saticinin sadece devredilen ortakhk haklanninmevcudiyetinden sorumlu olduku, buna karqihk paylan devralman igletmeninayiplarindan dolayi sorumlu olmadigi kabul edilmekteydi42.Bu dizenlemeler2002 borglar hukuku reformuyla kaldiridmitir. Yeni 453 f 1 BGB hikmtinegdre, mal satimma ilikin hikimler, haklarn ve diger geylerin satimma dakiyasen uygulamr. Ancak bu dizenlemeden sonra dahi Alman hukukundakihakim gdraq hak satimlannda saticinin sadece devredilen hakkin mevcudi-yetinden sorumlu oldugunu kabul etmektedir43. Satici devredilen hakkin eldeedilebilir olup olmamasindan veya hakkin iliqkin oldugu geydeki ayiplardansorumlu degildir; bdyle bir sorumluluk yalnizca satici taahhtitte bulunmug isestz konusu olacaktir44. Esasen diigunce dunyasinin bir arinui olan haklarm,maddi mallarda rastlanan ttirden bir ayip taqimasmm igin niteliki geregi sdzkonusu olamayacagi ifade edilmistir45

Ancak doktrin ve iWtihatlarda hakim olan anlayia gdre, eger ortaklikpaylarnin devri hem objektifagidan hem de taraflarn niyetine gdre ekonomikbakimdan iOletmenin devri, yani mal satiqi anlamim tagiyorsa, mal satiplarmdaayiba karqi tekefftle iliqkin hikimlerin pay satiqi bakimindan da uygulanmasimtimkindir. Ortaklik paylarnin tamamimn veya tamamma yakininin devre-dilmesi halinde bdyle bir durum sdz konusudur. Bu tur durumlarda igletme vesahip oldugu malvarligi ortakliga ait olarak kalmaya devam etmekle beraber,ortaklik paylarim devralan kigi, sdz konusu ortaklik izerinde kendi baimabuyruk bir ekilde tasarrufta bulunma imkim kazanmaktadir46. Ortaklik pay-

(42) Benzer bir dizenleme 818 sayli Borglar Kanunu'nda bir edim kargthgiinda

alacagin tenliki bakimindan mevcuttu (m. 169). Ancak 6098 sayli Tilrk Borglar Kanunu'nun

191. maddesinde, alacagin bir edim kargthgiinda devrinde devredenin, sadece devir sirasindaalacagin mevcudiyetini degil, ayrica borglunun Odeme gilcine sahip oldugunu da garanti ettigidiizenlenmistir.

(43) Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn.7/8; BeckOK-BGB/Faust, § 453, Rn. 16 vd.

(44) Huber, AcP 2002, s. 229 ff.; BeckOK-BGB/Faust, § 453, Rn. 20 vd.; lunchKomm

BGB/Westermann, § 453, Rn. 11; Westermann, H. P.: Grundsatze zu denAnsprtichen eines beim

Kauf einer GmbH-Beteiligung enttauschtenKufers DZWIR 2019, 202; BGH, ZBFR 2019, s.

33.

(45) Huber, AcP 2002, s. 229; Westermann, DZWIR 2019, s. 203; Fischer, M.: Die

Haftung des Untemehmensverkufers nach neuem Schuldrecht, DStR 2004, s. 279-280.

(46) OLG Ko1n, ZIP 2009, s. 2064; Grunewald, B.: Rechts- und Sachmtingelhaftung

beim Kauf von Untemehmensanteilen, NZG 2003, s. 372; BeckOK-BGB/Faust, § 453, Rn.

[Yll1201980

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

lanmin tamaminin satilmadigi durumlarda, hangi oranda pay satilmasi halindebir mal satimi niteligi tagiyan igletme satiqinn sdz konusu oldugu hususundagdri birligi yoktur47. Bir gdriie gdre 9ogunluk paylarinin devri yeterlidir 48.Bir diger gdrge gdre, ortaklik ana sdzlegmesini degistirmeye yeterli orandapayin devri gerekir; zira bu takdirde alici ortaklik izerinde kontrol imkdninasahip olacaktir49. Baqka bir gdii taraftarlan ise, anonim ortakliklar bakimin-dan azinlik pay sahiplerini sebep gdstermeksizin ortakliktan 9ikarma (squeezeout) yetkisi veren % 95 oraninda payin devredilmig olmasi gerektigini, 9inkiancak bu gekilde azinlik pay sahiplerinin genel kurulu toplantiya 9agirma gi-rigimlerinin boya 9ikanlabilecegini ileri sirmektedir50.

Bir ortakligin paylanndan bir kismina zaten sahip olan bir kimseninpaylanmin, daha sonradan satin aldigi paylarla birlikte ortaklik izerindehikimiyet kurmasina imkin saglayan bir orana ulaymasi halinde yukanda be-lirtilen anlamda bir mal satimi niteligi tagiyan iOletme satiinin sdz konusu ol-madigi kabul edilmektedir51 . Dolayisiyla, bir ortaklik paylarinin satiinin birhak satimi mi, yoksa mal satimi niteligi tagiyan iOletme satiqi mi oldugu ince-lenirken, alicinin sonupta girket izerinde hakimiyet saglayacak pay miktarinasahip olup olmadigi degil, yapilan pay satiinin tek baina aliciya bu imkdnisaglayip saglamadigi incelenecektir. Alman Federal Mahkemesi de 26 Eyltil2018 tarihli karannda, bir limited ortakligin % 50 payina sahip olan bir orta-gin, diger ortagin % 50 elli payini da satin almasi ve ortaklik paylanmin tama-mina sahip olmasi durumunda, mal satiqi niteligi tagiyan bir iOletme devrinindegil bir hak satiinin sdz konusu olduguna ve bu nedenle mal satiinda ayibakarqi tekefflile iliqkin hikimlerin uygulanamayacagina karar vermistir52

32; Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 101; jurisPK-BGB/Leible/Ailler, § 453, Rn. 24;

Korch, JuS 2018, s. 523-524.

(47) Bu hususta ileri stirilen gdrU!ler iin bkz. BeckOK-BGB/Faust, § 453, Rn. 34;

BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 304 vd.; Beisel/Klumpp, § 16, Rn. 24.

(48) Beisel/Klumpp, § 16, Rn. 24.

(49) Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 101.

(50) AIKoBGB/Westermann, 7. Aufl. 2016, § 453, Rn. 22.

(51) AbInchKommBGB/Westermann, § 453 Rn. 22; Staudinger/Beckmann, § 453

BGB, Rn. 101; BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 325; Nassall, W: Urteilanmerkung, NJW

2019, s. 150; kar$. Erman/Grunewald, BGB, 15. Aufl., K61n 2017, § 453 Rn. 21; Westermann,DZWIR 2019, 202.

(52) BGH Urt. vom 26. Sept. 2018 - VIII ZR 187/17, ZfBR 2019, s. 30 vd.

C. XXXV Sa. 3] 81

BATIDER/BUZ

Son yillarda gittikge artan oranda taraftar topladigi gdzlenen baqka

bir gdrfie gdre ise, mal satiminda ayiba karqi tekeffille iliqkin hikimlerin,sadece bir ortakligin paylanmin tamaminin veya tamamina yakinin devredil-digi durumlarda degil, bunun diinda kalan diger her turii pay satiplannda

da uygulanmasi gerekir. Buna gdre, bir pay satiqi, aliciya ortaklik izerindehakimiyet kurma ve ortakligi ydnetme yetkisi veren miktarda olmasa bile,paylan devredilen ortakligin malvarligindaki herhangi bir malm, hakkin veya

diger bir eyin ayipli olmasi, aym zamanda satilan payin da ayipli olmasi an-lamina gelir. Bu g6d4 taraftarlanna gdre, ortakhk paylarinin kendi baglarmnabir anlami yoktur; paylar sadece ortakhgmn ve ortakhgmn iglettiki isletmenin

izerindeki haklara katilimi tecessim ettirmektedir53. Ancak bu gdrfiie gdrepaylann tamami veya tamamma yakini devredilmese bile mal satimlanndaayiba karqi tekefftil hikimlerinin uygulanabilmesi iWin paylan devredilen or-

takhgmn iglettiki isletmenin niteliklerine iliqkin taahhttte bulunulmug olmasi,bu konuda bir anlaymanmn (Beschaffenheitsvereinbarung) yapilmly olmasi ge-rekir. Bu nedenledir ki, bdyle bir anlaymanmn genellikle sdz konusu olmadigi

borsada yapilan aim satimlar veya borsa diinda yapilmi olmasina ragmenborsa fiyati izerinden yapilan iglemler bir hak satimi niteligi taqir ve mal sati-minda ayiba ilikin hIkimler uygulama alam bulmaz54.Ancak Alman Federal

Mahkemesi, yukarida igaret edilen 2018 tarihli karannda bu gdriai aqikgareddetmistir55 .

2. Tilrk-Isvigre Hukuklarindaki Durum

Isvigre Federal Mahkemesi pay satimina taqinir satimina ilikin ii-kimlerin uygulanabilecegini kabul etmektedir. Ancak kanuni tekefftil bor-cunun konusunu, paylari devredilen ortakligin malvarligi degil, sdz konusu

paylann bizatihi kendisi olupturur. Ortaklik paylarinin tamaminin satilmasi

(53) BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 42 vd., 58 vd., 566 vd.; IiunchKommHGB/

Thiessen, § 25 Anhang, Rn. 112; Gaul, B.: SchuldrechtsmodernisierungundUntemehmenskauf,

ZHR 166 (2002), s. 39; Zimmermann, AcP 213 (2013), s. 659 vd.

(54) MvinchKommHGB/Thiessen, § 25 Anhang, Rn. 112; Zimmermann, AcP 213

(2013), s. 672-673; BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 324.

(55) Yfiksek mahkemeye gOre, ekonomik millahazalardan hareket edenbu gOrti, sahipolduklan sozlegme 6zgilrlfigt gergevesinde taraflann sozlegmenin konusunun bir mal degil dehak oldugunu kararlastirdigim gazden kaqirmaktadir; bkz. BGH Urt. vom 26. Sept. 2018 - VIII

ZR 187/17, ZfBR 2019, Rn. 32.

[Y11 201982

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

halinde dahi satici sadece devredilen ortaklik paylarinin mevcudiyetinden vekapsamindan sorumludur; aynca taahhitte bulunmug olmadikga sdz konusupaylann degerini olumsuz gekilde etkileyen hususlardan sorumlu degildir56.

Buna gdre, saticinin kanundan dogan ayiba karqi tekeffill sorumlulugu sadece,devredilecek pay senetlerinin fiziki olarak ayipli olmasi, dmegin senet izerin-de sahtecilik yapilmasi, pay senedinde 9izik ya da yirtiklarin bulunmasi yahutsenedin talon veya kupon gibi bazi unsurlarnin eksik olmasi gibi durumlardastz konusu olacaktir57. Ogretide pay senedinde sdz konusu olabilecek bu turfiziki ayiplara uygulamada pek rastlanilmadigina igaret edilmektedir58 .

Isvigre Federal Malikemesinin bu itihadi doktrindeki hakim gdrlytarafindan eleqtirilmektedir. Bir ortakligin pay senetlerinin tamaminin veyaortaklikta kontrolti saglayacak oranda kisminin devredilmesi durumunda, ta-raf iradelerinin aslinda ortaklik tarafindan igletilen igletmenin devrine ydnelikolduku, dolayisiyla sdz konusu igletmedeki ayiplann ayni zamanda devredilenpaylann da ayipli olmasina yol agtii, bu nedenle de saticinin aynca taahhult-te bulunmasa bile ayiba karqi tekeffLil hiktimlerine gdre sorumlu tutulmasigerektigi ifade edilmektedir59. Bazi yazarlar ise, bu tartigmanin fazla bir pra-tik dneme sahip olmadigini, zira ayiba karqi tekeffil hikimleri uygulanmasadahi, alicinin temel hatasi nedeniyle iptal hakkini kullanma imkdnina sahip ol-dugunun Federal Mahkeme tarafindan da kabul edildigini ifade etmektedir60.

(56) BGer v. 14.01.2013, 4A_321/2012, E. 4.2; BGE 79 11 155 E. 3; kar$. aynca

Schonle, H.: Zurcher Konmentar Band/Nr. V/2a, Kauf und Schenkung, Erste Lieferung, Art.

184-191 OR, 3. Aufi., Zurich 1993, Art.184 OR, Rn. 62.

(57) OFK- Kren Kostkiewicz, OR Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht, 3.

Aufl., Zurich 2016, Art. 197 OR, Rn. 2; Schenker, Untemehmenskauf, s. 427.

(58) Schenker, Unternehmenskauf, s. 427.

(59) Bucher, E.: Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, 3. Aufl., Zilrich1988, s. 62; Giger, Art. Art. 197 OR, Rn. 65 vd.; Schenker, Unternehmenskauf, s. 427-428;

Tschani/Diem/Wolf, s. 191; Bockli, P: Gewtthrleistungen und Garantien in Untemehmenskauf-

vertragen, in: Tschani R. (Hrsg.), Mergers & Acquisitions I, Zurich 1998, s. 62 vd.; Watter/Wi-

eser, s. 153; Vischer, SJZ 2010, s. 129; aym yazar, Garantien und verwandte Versprechen wie

Gewtthrleistungen, indemnities und covenants in Unternehmenskaufvertragen, SJZ 109/2013,s. 327; Esin, s. 88 vd.

(60) BSK OR I-Honsell, Art. 197, Rn. 1.

C. XXXV Sa. 3] 83

BATIDER/BUZ

V. PAY SATIMINDA AYIP KAVRAMI

Yukarida aynntili olarak izah edildigi uzere bir ortakligin paylanninsatimi prensip olarak mal satimi degil hak satimidir; ancak ortakligin pay-

lannin tamaminin veya tamamina yakininin devri halinde, ekonomik olarakbir isletmenin tim aktif ve pasifleriyle satimina benzer bir durum sdz konusu

olur. Bu tur durumlarda igletmenin ayibi, sdz konusu igletmeyi igleten ortakli-

gin paylannin da ayipli olmasi anlamini taqir ve satici bir isletmenin aktif vepasiflerin satiminda (asset deal) oldugu gibi sorumlu olur61 .

Bir igletmenin tum aktif ve pasifleriyle devri halinde saticinin kanu-

ni tekefflil borcunun kapsami ve sonuglan bu 9alimanin kapsami diindadir.Aagida sadece ana hatlari ile igletme satiminda ayip kavrami tizerinde du-

rulacaktir; zira bu tur satimlarda ayiptan ne anlagilmasi gerektigi doktrin ve

igtihatlarda ilgin9 tartigmalara yol agmaktadir:

Alman hukukunda 2002 borglar hukuku reformu incesi ddnemde,Alman Federal Mahkemesi igletme satiminda son derece dar bir ayip kavra-

mindan hareket etmekteydi. Yiksek mahkemeye gdre, satim konusu geydehdlihazirda mevcut olan ve sireklilik arz eden fiili, hukuki veya ekonomik

nitelikteki eksiklikler ayip olarak nitelendirilebilir. Buna karqilik satim konu-

su geyin fiziki dzellikleri diinda kalan hususlar, gegmisteki veya gelecektekiolaylar ya da igletmenin tamamen diinda kalan durumlar ayiba karqi tekeffhl

sorumluluguna yol agmazlar. Ornegin ortakigin gegmiste elde ettigi veya ge-

lecekte elde edecegi kazanglara iliqkin bilgilerin veya bilangoya iliqkin rakam-lann dogru olmadiginin anlagilmasi halinde ayiptan sdz edilemez. Gegmig-

teki olaylara iliqkin hususlar, uzun sayilabilecek bir ddneme iliqkin olmalan

kaydiyla, sadece nitelik vaadine konu olabilir62. Alman Federal Mahkemesiayip kavramina getirdigi bu tur sinirlamalarla igletme satimina ayiba karqi

tekefftlt hikimlerinden ziyade culpa in contrahendo sorumlulugunun esas-

lannin uygulanmasini saglamak istemistir. Ayip hikimlerinin gerek aiciyatanidigi haklar gerekse zamanaqimi itibariyle igletme satiminin dzelliklerine

uygun digmedigi ileri siriilmitur 63.Ancak 2002 reformuyla birlikte son de-

(61) Jauernig/Berger, § 453 BGB, Rn. 16c.

(62) BGH 8.2.1995, NJW 1995, s. 1547-1548.; BGH 12.11.1969, NJW 1970, s. 655.

(63) NK-BGB/Buidenbender, Anh. II §§ 433-480, Rn. 62; BeckOGK-BGB/Wilhelmi, §453, Rn. 555; Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 30.

[Y11 201984

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

rece dar bir nitelik tagiyan bu tur bir ayip kavrami lehine ileri sirfilen gerek-9eler gegerliligini yitirmistir. Bugin doktrindeki hakim gdrly daha geni birayip kavramindan hareket etmektedir64. Buna gdre igletme satiminda ayibinstireklilik arz etmesi gart olmayip, hasann intikali aninda mevcut olmasi ye-terlidir65.Aynca sadece satim konusu geyin fiziki dzelliklerine iliqkin husus-lar degil, bunun diinda, hatta igletmenin tamamen diinda kalan durumlarda saticinin ayiba karqi tekeffill sorumlulugunun kapsamina dahildir66. Kezagegmisteki olaylar da igletmenin halihazirdaki durumunu etkiledigi 619ide ig-letmenin tarihini ve dolayisiyla igletmenin niteliklerinden birini tekil eder67.Gelecekteki olaylara i1ikin hususlar genellikle garanti taahhtilerinin konu-sunu olusturmakla beraber68, bazi yazarlara gdre bu hususta da nitelik vaa-dinde bulunmanin dninde bir engel yoktur69. Bu husustaki aqiklamalarimizitamamlamadan dnce ekleyelim ki, Tuirk/Isvire hukuklarinda ayip kavramibu gekilde dar yorumlanmamyi; igletmenin degerini veya dngdrtllen kullanimamacina uygunlugunu ortadan kaldiran veya dnemli 619ide azaltan her turiieksiklik ayip olarak nitelendirilmistir7 o.

TBK m. 219 (kary. Art. 197 OR; § 434 BGB) hikmine gdre satici sa-tim konusu geyin vaat ettigi nitelikleri taqimamasindan veya kullanim amacibakimindan alicinin ondan bekledigi faydalari ortadan kaldiran ya da azaltanayiplardan sorumludur. Satim konusu geyin kullanim amacinin ne oldugu sdz-leme ile belirlenir; sizlerme ile bir belirleme yapilmamisa olagan kullanimamaci esas alnir. Olagan kullanim amaci agisindan bir ayibin olup olmadigi

(64) BT-Drs. 14/6040, s. 242; Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 135; Oetker/

Vossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn. 32; Korch, JuS 2018, s. 523; Zimmermann, AcP 213 (2013),s. 666-667; Gaul, ZHR 166 (2002), s. 42; Aksi gortite Huber, AcP 202 (2002), s. 224.

(65) MViKoBGB/Westermann, § 453, Rn. 23-24; BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn.

579.

(66) BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 580 vd.; Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28

HGB, Rn. 33; Knott, H. J.: Unternehmenskauf nach der Schuldrechtsreform, NZG 2002, s.

251; Zimmermann, AcP 213 (2013), s. 667; Westermann, DZWIR 2019, s. 204.

(67) BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 584; aksi gortite BeckOK-BGB/Faust §453, Rn. 32.

(68) MUIKoBGB/Westermann, § 453, Rn. 34; Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28 HGB, Rn.

39; BeckOK-BGB/Faust, § 453, Rn. 32. Bkz. ayrica yuk. dn. 22-23 civar.

(69) BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 586.

(70) Schenker, Unternehmenskauf, s. 424; Tschani/Diem/Wolf s. 187-188.

C. XXXV Sa. 3] 85

BATIDER/BUZ

arastinhrken benzer turden mallann taqidigi ortalama dzellikler esas alinacak-tir. Igletme satimlannda bu gekilde olagan bir kullanim amacinin ve buna bagholarak objektif anlamda bir ayibin sdz konusu olup olamayacaki tartiqmalarayol agmitir. Igletme satimlannda ayip hiktimlerinin uygulama alaninin culpain contrahendo sorumlulugu lehine sinirlandinlmasi gerektigini savunan ya-zarlann argtmanlarindan birini de bu husus olupturmaktadir. Bu gdrly taraf-tarlanna gdre, mallar bakimindan olagan bir kullanim amacindan ve bu amacay6nelik malm taqimasi gereken standart dzelliklerinden sdz edilebilir. Ancakigletmeler bakimmndan bu ttir standart dzelliklerden, bir isletmenin olagankullanim amacmndan sdz edilmesi mimkin olmayip, her bir isletmenin dzeldurumu itibariyle bir degerlendirilmeye tabi tutulmasi gerekir71 . Dolayisiylasaticinin ayip hikimlerine gtre degil, igletmeye ilikin olarak verdigi bilgilernedeniyle culpa in contrahendo esasina gdre sorumlu tutulmasi daha dogruolacaktir72.Ancak doktrindeki hakim gdrly bu gerekgenin igletme satimlann-da ayip hikimlerinin uygulama alaninin sinirlandinlmasina gerekge olarakileri sirilemeyecegi kanisindadir. Bu gdriti savunanlara gdre, sdz konusugtilaik igletme satimlarina dzgti degildir; baqka bazi mallar (dmegin ikinci elotomobil veya sanat eserleri) bakimindan da olagan kullanim amacindan vestandart dzelliklerden sdz edilememesine ragmen, bu husus sdz konusu mal-lara ilikin satimlarda ayiba karqi tekefflil hikimlerinin uygulanmasina engeltekil etmemektedir. Aynca igletmeler bakimindan olagan kullanim amacin-dan ve standart dzelliklerden sdz edilemeyecegi iddiasinin da abartili olduku,igletmenin taqimasi gereken standart tzelliklerin ilgili braneta bir kargilastir-ma yapilarak tespit edilebilecegi ifade edilmektedir73.

Igletme devrinde bir btittin olarak igletmenin degil de, igletmenin mal-varliginda yer alan mallardan sadece bir veya bir kaginin aypli olmasi halindeayiba karqi tekefflil htikiimlerinin uygulanip uygulanamayacagi sorunu orta-ya 9ikar. Azinlikta kalan bir gdriie gdre, igletmenin malvarliginda yer alan

(71) Huber, AcP 202 (2002), s. 212-213; Weitnauer, W.: Der Untemehmenskauf nachneuem Kaufrecht, NJW 2002, s. 2514; Tschini/Diem/Wolf s. 188.

(72) Huber, AcP 202 (2002), s. 212-213.

(73) BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 588; MviinchKommHGB/Thiessen, § 25

Anhang, Rn. 64; Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 150; Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28

HGB, Rn. 36; Zimmermann, AcP 213 (2013), s. 675; kar$. ayricaSchenker, Unternehmenskauf,s. 424-425.

[Yll1201986

PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL

muinferit bir unsurun ayipli olmasi halinde dahi, alici ayiba karqi tekeffil ii-kumlerine dayanarak saticiya baqvurma hakkina sahiptir74. Ancak doktrin veigtihatlardaki hakim gdriA, hakli olarak, igletme satimin ayipli olup olmadigidegerlendirilirken igletmenin bir bitin olarak gdz dninde tutulmasi gerekti-gini kabul etmektedir. Bu gdrly taraftarlarina gdre sadece ortaklik paylarninsatiinda degil, "asset deal" durumunda dahi, satim sdzlemesinin konusunumuinferit bazi mallarin toplami degil, bu mallarin birbiriyle iliqkilendirildi-gi iOleyen bir ekonomik bitinlik olupturmaktadir. Dolayisiyla saticinin ayipnedeniyle aliciya kargi sorumlu olmasi iWin iOletmenin malvarligina dahil un-surlardan birinin ayipli olmasi yeterli degildir; iOletmenin malvarligina dahilmuinferit bir maldaki ayibm inletmenin btiintinit etkileyen bir nitelik taqimasigerekir75. Aksi takdirde, dmegin 100 tirdan oluan bir filoya sahip nakliyefirmasinin satimi halinde, tirlardan birinde bir arizanin mevcut olmasi ve ta-ima iOlerinde kullanilamamasi; keza biiytik bir iOletmenin satiina iliqkin bir

sdzlemede bir sandalyenin ayipli olmasi halinde dahi, alici saticiya karqi ayi-bin giderilmesi, bedel indirimi veya tazminat gibi haklari kullanabilecektir ki,bdyle bir sonug pratik olmadigi gibi, iOletme satiminin niteligi ile de bagday-maz76.

Igletmenin malvarligindaki eylerden veya haklardan birinin ayipli ol-masinin ne zaman bir iOletmenin tamamin etkileyecegi ve iOletme satiqinibir butiin olarak ayipli hale getirecegi konusunda degivik gdrigler ileri strill-mektedir. Bir gdriie gdre, mtinferit bir eydeki ayibm inletmenin normaligleyiginde aksamaya yol agmasl, iOletmenin ekonomik amalanna ulaymasi-

(74) Staudinger/Matusche-Beckmann, § 434 BGB, Rn. 184; Bazi simrlamalarla da olsaaym ydnde Erman/Grunew ald, § 434 BGB, Rn. 44.

(75) BeckOK-BGB/Faust, § 453, Rn. 29; Oetker/Vossler, Anh. §§ 25-28 HGB,Rn.37; Staudinger/Beckmann, § 453 BGB, Rn. 150; MiiKoHGB/Thiessen Anh. § 25, Rn. 82;

MViKoBGB/Westermann, § 453, Rn. 24f.; Canaris, § 8, Rn. 35; Gomille, C.: Das Schuldrecht

des Unternehmenskaufs, JA2012, s. 491; OLGK61nZIP2009, s. 2064-2065; BGH NJW 1979,s. 33; BGH NJW 1995, s. 1549; Tschani/Diem/Wolf s. 187-188; Schenker, Unternehmenskauf,s. 424; Bockli, s. 65; Watter/Wieser, s. 155-156; Amstutz, ST 12/02, s. 1110; Esin, s. 119-120.

Cegitli ayrilar yaparak benzer gdrtite BeckOGK-BGB/Wihe/mi, § 453, Rn. 616 vd.

(76) Gomille, JA 2012, s. 491; Korch, JuS 2018, s. 523; BeckOK-BGB/Faust, § 453,Rn. 29.

(77) Bu konuda ileri stii.len gdrUiiler hakkinda toplu bilgi igin bkz. BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 614.

C. XXXV Sa. 3] 87

BATIDER/BUZ

na engel olacak nitelik taqimasi gerekir78 . Baqka bir gdriie gdre, sdz konusu

minferit ayibin, bir btiin olarak igletmenin degeri7 9 veya bilango rakamlanizerinde8 o olumsuz etkide bulunmasi gerekir. Bu konuda daha da ileri gidenve fazla taraftar bulmayan bir anlayia gdre ise, sdz konusu minferit ayibin

igletmenin ekonomik temelini sarsan bir nitelik taqimasi gerekir81 .

Hemen belirtelim ki bu gdrfA 9ergevesinde, alicinin sadece bir btiinolarak iOletme satimi bakimindan ayiba karqi tekefftilden dogan haklarini kul-

lanamayacaki, buna karqilik sdz konusu ayipli eya bakimindan bu haklannikullanabilecegi sanilmamalidir. Satici aynca taahhitte bulunmug olmadikga,ayipli olan mtinferit mal bakimindan da ayip hikimlerinin uygulanmasi sdz

konusu olmayacaktir82 .Ayrica iOletme satimlannda satim sdzlemesinin ko-nusunu tek tek iOletmenin malvarliginda yer alan degerler degil de bizatihiigletmenin kendisi olusturduku iWin, birden fazla mal veya parga birlikte sa-

tilmi olup da bunlardan bazilarinin ayipli olmasi halinde ddnme hakkininkullanilmasini dizenleyen TBK m. 230 hikmu iiletme satiminda uygulamaalani bulmayacaktir83.

(78) OLG KO1n ZIP 2009, s. 2065; Gomille, JA 2012, s. 491.

(79) BeckOK-BGB/Faust, § 453, Rn. 29.

(80) MiVKoHGB/Thiessen, HGB Anh. § 25, Rn. 80; kar$. aynca Gomille JA 2012, s.

491; Korch, JuS 2018, s. 523; BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 620.

(81) OLG Ko1n, ZIP 2009, s. 2065-2066. Aksi gdrtii iinbkz. Oetker/Vossler, Anh. §§25-28 HGB, Rn. 37; MiIKoHGB/Thiessen, Anh. § 25, Rn. 82; MiIKoBGB/Westermann, § 453,Rn. 28; Canaris, § 8, Rn. 36-38.

(82) BeckOGK-BGB/Wilhelmi, § 453, Rn. 629; aksi gortite Erman/Grunewald § 434

BGB, Rn. 44.

(83) Tschani/Diem/Wolf s. 189.

[Yll1201988

PAY DEVRI - AYEA KAR$I TEKEFFUL

KAYNAK(A

Amstutz, T.: Ausschluss der Gewahrleistung von Sachningeln beim

Untemehmenskauf, Ausschluss wegen Kenntnis oder Kennensollen von

Sachmngeln, ST 12/02 S. 1109 vd.

Anci, M. F.: Ticari Isletinenin Aktifve Pasifi le Devri, Istanbul 2008.

BeckOGK-BGB/.....: Beck-online Grosskommentar, BGB, (Stand: 01.07.2019).

Beisel, W./JKlumpp, H. -H.: Der Untemehmenskauf, 7. Aufi., Miinchen 2016.

Bisle, M.: Gewihrleistungs- und Garantieklausel in Untemehmenskaufvertrdgen,DStR 2013,s. 364 vd.

B6ckli, P.: Gewhrleistungen und Garantien in Untemehmenskaufvertrdgen, in:

Tschni R. (Hrsg.), Mergers & Acquisitions I, Zfurich 1998, s.59 vd.

BSK OR I -... : Kommentar zum schweizerischen Privatrecht: Obligationenrecht I,hrsg. Von Honsell/Vogt/Wiegand, 6. Aufi., Basel 2015.

Bucher, E.: Schweizerisches Obligationenrecht, Besonderer Teil, 3. Aufi., Zfirich

1988.

Canaris, C. W.: Handelsrecht, 24. Aufi., Miinchen 2006.

Cengil, M. F.: Ticari Isletmenin Devri, Istanbul 2018.

Celikboya, K.: Ticari isletmenin Devri, Istanbul 2017.

Engelhardt/v. Maltzahn: Holzapfel/Pdllath, Unternehmenskauf in Recht und Praxis,15. Aufi., K61n 2017.

Eren, F.: Borqlar Hukuku, Ozel Hifkimler, 4. Basla, Ankara 2017.

Erman/.....: BGB, 15. Aufi., K61n 2017.

Esin, I. G.: Sachmangelhaftung beim Unternehmenskauf nach deutschem

und tirkischem Kaufrecht unter besonderer Berticksichtigung der

Verkiuferpflichten, Frankfurt a.M. 1998.

Fischer, M.: Die Haftung des Untemehmensverkiufers nach neuem Schuldrecht,DStR 2004, s.276 vd.

C. XXXV Sa. 3] 89

90 BATIDER/BUZ [Y11 2019

Flener, L.: To guarantee or not to guarantee: that's the question; die Gewahrleistungbeim Unternehmenskauf, Handbuch Mergers & Acquisitions : rechtlicheund steuerliche Optimierung; ausgewahlte Fragen der Bewertung undFinanzierung, Wien 2007, s. 602 vd.

Gaul, B.: Schuldrechtsmodemisierung und Unternehmenskauf, ZHR 166 (2002), s.

36 vd.

Giger, H. G.: Berner Kommentar VI/2/1/1: Obligationenrecht Art. 184-215, Bern1980.

Gomille, C.: Das Schuldrecht des Untemehmenskaufs, JA 2012, s. 487 vd.

Grlidler, T./Wehlage, K. K.: Anglizismen in der Untemehmenstransaktion, JuS2019, s. 109 vd.

Grossmann, K./Minnich, U.: Warranty&Indemnity Insurance, Die Versicherbarkeitvon Garantierisiken aus Untemehnenskaufvertrigen, NZG 2003, s.708 vd.

Grunewald,B.:Rechts-undSachmangelhaftungbeimKaufvonUntemehmensanteilen,NZG 2003, s. 372 vd.

Grunewald, B.: Klarheit in wesentlichen Punkten: Abwicklung eines Share Dealnach den Regeln des Rechtskaufs, BB 2019, s. 20.

Giimii, M. A.: Borglar Hukuku, Ozel Hilkimler, Istanbul 2012.

Hilgard, M. C.: Der Freistellungsanspruch beim Unternehmenskauf, BB 2016, s.1218 vd.

Huber, U.: Die Praxis des Unternehmenskaufs im System des Kaufrechts, AcP 202(2002), s. 179 vd.

Isler, P. R.: Verjahrung und Verwirkung von Gewahrleistungsansprichen, Mergers &Acquisitions IX, Zirich 2007, s. 1 vd.

JfiggilGauch/Hartmann: Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch,Obligationenrecht, Kommentar zu Art. 18 OR, 4. AufW., Zirich 2015.

Jauernig/.....: Jauernig, Buirgerliches Gesetzbuch: BGB, 17. AufW., Miinchen 2018.

jurisPK-BGB/.....: juris PraxisKommentar BGB, 8. Auf. 2017.

Kamph, E.: Isvigre - Tiurk Borglar Hukukuna Gore Sozlegmenin KurulmasindaYamlma, Istanbul 2018.

C. XXXV Sa. 3] PAY DEVRI - AYIBA KARSI TEKEFFUL 91

Kapanci, K. B.: 6098 Sayih Tirk Borglar KAnunu Agisindan Sati$ Hukukunda

Ayiptan Dogan Sorumluluk ve Sdzlegmesel Garanti Tirleri, Istanbul 2012.

Klistle, F./Oberbracht, D.: Untemehmenskauf - Share Purchase Agreement 3.Auflage 2018.

Knott, H. J.: Untemehmenskauf nach der Schuldrechtsreform, NZG 2002, s. 249 vd.

Korch, S.: Der Untemehmenskauf, Eine Einfuihrung in Theorie und Praxis , JuS

2018, s. 521 vd.

Looschelders, D.: Mangelgewahrleistung und Storung der Geschdftsgrundlage beim

Kauf von GmbH-Anteilen, JA 2019, s. 382 vd.

MAH GmbH-Recht/.....: Minchener Anwaltshandbuch GmbH-Recht, 4. Aufi.,Minchen 2018.

Mannsdorfer, T. M.: W&I-Versicherung, HAVE(Haftung und Versicherung) 2011,s. 213 vd.

Maurer, J./Kaehler, D.: M&A-Markt Q1 2019: Solider Start ins Jahr, M&A Review

2019, 21.05.2019.

Meyer, M.: Rechtsrisiken und Rechtsrisikomanagement bei M&A-Transaktionen

unter besonderer Berficksichtigung des schweizerischen Rechts, Zirich

2013.

Meyer, M.: Rechtsrisiken und Rechtsrisikomanagement bei M&A Transaktionen,Zirich 2013.

MiiKoBGB/.....: Minchener Kommentar zum BGB 8. Aufi., Minchen 2019.

MiiKoHGB/.....: Minchener Kommentar zum HGB 4. Aufi., Minchen 2016.

Nassall, W.: Urteilamnerkung, NJW 2019, s. 150.

NK-BGB/.....: BGB-Schuldrecht, 3. Aufi., Baden-Baden 2016.

Oetiker, C./ Spitz, P.: Verjahrung und Rechtsbehelfe bei Untemehmenskaufvertrgen,SJZ(Schweizerische Juristen-Zeitung) 101/2005, s. 465 vd.

Oetker/Vossler: Handelsgesetzbuch, 6. Aufi., Minchen 2019.

OFK- ...... : OR Kommentar, Schweizerisches Obligationenrecht, 3. Aufi., Zirich

2016.

92 BATIDER/BUZ [Y11 2019

Schenker, U.: Risikoallokation und Gewhrleistung beim Untemehmenskauf,Mergers & Acquisitions VII Zfurich 2005, s.272 vd. (Schenker, M&A).

Schenker, U.: Unternehmenskauf Rechtliche und steuerliche Aspekte, Bern 2016(Schenker, Unternehmenskauf).

Schmitz, C.: Mingelhaftung beim Unternehmenskauf nach der Schuldrechtsrefonn,RNotZ 2006, s. 561 vd.

Sch6nhaar, T.: Verfahrensabldufe bei Untemehmenskaufvertrigen im Mittelstand,GWR 2014, s. 273 vd.

Sch6nle, H.: Ziircher Kommentar Band/Nr. V/2a, Kauf und Schenkung, Erste

Lieferung, Art. 184-191 OR, 3. Aufi., Zfirich 1993.

Schiitt, P.: Streitigkeiten fiber Freistellungsanspriche in Untemehmenskaufvertrigen,NJW 2016, s. 980 vd.

Staudinger/.....:BGB, Neubearb., Berlin 2013.

Tamcke, C./Adolph, D.: Einstieg in die Wirtschaftskanzlei - Wie funktioniert PrivateM&A?, JuS 2019, s. 932 vd.

Thiessen, J.: Amnerkung, JZ 2019, s.674 vd.

Triebel, V./H6lzle, G.: Schuldrechtsrefonn und Untemehmenskaufvertrdge, BB2002, 521 vd.

Tschini, R.: M&A-Transaktionen nach Schweizer Recht, Zfirich 2003.

Tschini, R./Frey, H./Miiller, D.: Streitigkeiten aus M&A-Transaktionen, Zflrich2013.

Tschini, R./Wolf, W.: Vertragliche Gewahrleistung und Garantien - TypischeVertragsklauseln, Mergers & Acquisitions VIII, Zfirich 2006, s. 94 vd.

Tschini, R./Diem, H. J./Wolf, M.: M&A-Transaktionen nach Schweizer Recht, 2.Aufi., Zfirich 2013.

Vischer, M.: Untemehmensfibertragungsvertmg, GesKR 2011, S. 81 vd.

Vischer, M.: Qualifikation des Geschftsilbertmgungsvertrages und anwendbareSachgewahrleistungsbestimmungen, SZW 2003, s. 335 vd.

Vischer, M.: Schaden und Minderwert im Gewhrleistungsrecht beimUntemehmenskauf, SJZ 2010, s. 129 vd.

C. XXXV Sa. 3] PAY DEVRI - AYEBA KAR$I TEKEFFUL 93

Vischer, M.: Garantien und verwandte Versprechen wie Gewahrleistungen,indemnities und covenants in Untemehmenskaufvertrgen, SJZ 109/2013,s. 325 vd.

Watter, R./Wieser, C.: Gedanken zum Minderwert und Schadensberechnung bei

Untemehmenskaufvertrgen, in: Oertle, M. / Breitenstein, S. / Wolf, M.

/ Diem, H. J. (Hrsg.), M&A, Recht und Wirtschaft in der Praxis. Liber

amicorum flir Rudolf Tschtni 2010, S. 149 vd.

Watter, R.: Schadloshaltungsklauseln in M&A-Vertrigen, in: Mergers &

Acquisitions XIX, Zfurich 2017, s.7 vd.

Weigi, G.: Urteilamnerkung, MittBayNot 2019, s.381 vd.

Weitnauer, W.: Der Untemehmenskauf nach neuem Kaufrecht, NJW 2002, s. 2511

vd.

Westermann, H. P.: Grundsitze zu den Ansprtichen eines beim Kauf einer GmbH-

Beteiligung enttiuschten Kiufers DZWIR 2019, 201 vd.

Wiesbrock, M./Frank,K.: VertraglicheFreistellungsanspricheimUntemehmenskauf,Wesen, Interessenlagen, Geltendmachung, BB 2018, s. 3014 vd.

Ziircher, W.: Kuferfreundliche versus verkiuferfreundliche Vertragsklauseln,Mergers & Acquisitions IX, Zfirich 2007.

HISSE SATIM SOZLESMELERINDE SONUCA KATILMALI

FIYAT DUZENLEMELERI (EARN-OUTKLOZLARI) -

MUKAYESELI BIR INCELEME

Prof. Dr. Dr. h. c. Yegim M. ATAMERI

Zahide ALTUNBAS SANCAK