Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the...
Transcript of Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the...
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
1/166
T.C.
STANBUL NVERSTESSOSYAL BLMLER ENSTTSLETME ANABLM DALI
SAYISAL YNTEMLER BLM DALI
YKSEK LSANS TEZ
BLM SSTEMLERNN LOJSTKYNETMNDE
ETKN KULLANIMI VEBUNA LKN BR UYGULAMA
BURCU ADIGZEL
2501030190
TEZ DANIMANI:PROF. DR. M. ERDAL BALABAN
STANBUL-2005
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
2/166
ZRekabeti pazar koullarnda, lojistik firmalarnn deiikliklere uyum
salayabilmek ve rekabet stnl kazanabilmek iin i aklarn dzenleyerek
kaynaklarn verimli bir ekilde kullanmalar gerekmektedir. Bu sebeple biliim
sistemlerini etkin olarak kullanabilmeleri olduka nemlidir. almann birinci
blmnde biliim sistemlerinin kaynaklar ve faaliyetleri aklanarak kullanlan
biliim sistemleri tipleri anlatlm ve retilen bilgilerin stratejik kararlara
dntrlmesi iin kurulmas gereken bilgi ynetim merkezlerinden bahsedilmitir.
kinci blmde lojistik kavram ele alnarak lojistik ynetiminin faaliyetlerine ilikin
bir literatr almas yaplmtr. nc blmde lojistik biliim sistemleri ad
altnda lojistik faaliyetlerde kullanlan biliim sistemleri ayrntl olarak ele
alnmtr. Drdnc blmde ise Lojistik Firmalarnda Biliim Sistemlerinin Etkin
Olarak Kullanmna ilikin aratrmann istatistikleri ve analizleri yer almaktadr.
Son olarak beinci blmde almann sonular ve bu sonulardan yola klarak
yaplan neriler yer almaktadr.
ABSTRACT
In the growing competitive markets, logistics firms must use their resources
in an efficient manner by organizing their work flows in order to gain competitive
advantage and fit to changes in business environment. To reach this objective it is
significant to use their information systems effectively. In the first chapter of the
study, the elements and the activities of the information systems are explained and
the types of the information systems are defined. At the end of first chapter, `The
Knowledge Management Centers, which used to convert the information in to a
strategic decision, are discussed. In the second chapter, there had been made a
literature search was conducted about the logistics concept and the activities of the
logistics management. In the third chapter, by the name of Logistics Information
Systems, the main element of logistics process was studied in a detailed way. In the
fourth chapter, the statistics and the analyses of the research that is about the The
Effective Usage of Logistics Information Systems in the Logistics Firms, is stated.
At the end of the study in the fifth chapter, the results of the study and the offers
from these results are given.
iii
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
3/166
NSZ
Gnmzde bilgi eksiklii nemli bir sorunken, son yllardaki gelimelerin
de katksyla eldeki ok saydaki bilginin dzenli bir ekilde snflandrlmas ve
kullanma hazr hale getirilmesi sorunu ortaya kmtr. Biliim Sistemleri
kullanlarak anlaml hale getirilen i ak verileri, firmalar asndan her trl
stratejik kararlarn verilmesinde kilit rol oynamaktadr. Bu sebeple firmalar kendi
i aklarna uygun biliim sistemlerini semek ve uygulamaya geirmek
zorundadrlar.
Kreselleme ve e-ticaretin artmasyla lojistik firmalarna olan ihtiya,
lojistik firmalarnn nemini byk lde arttrmtr. Bu denli nemli bir
konumdaki sektr detayl olarak incelemek, sektr oluturan firmalarn sunduklar
hizmetlerle ilgili aklayc bilgiler vermek ve bu sektre girmeyi dnen firmalarn
sektre girmeden nce analiz etmesi gereken faktrleri vurgulamak amacyla bu tez
haz
rlanm
t
r.
Tezde ncelikle bilgi kavramnda bahsedilerek biliim sreci ve biliim
sistemlerinin trleri ayrntl olarak ele alnm ve bu sistemlerin oluturulma
sreleri anlatlmtr. Bunun yannda biliim sistemlerinin rekabet avantaj
salamalar asndan firmalara kattklar deerin nemi de vurgulanmtr. kinci
blmde lojistik kavram anlatlarak lojistik ynetimin sreleri ele alndktan sonra
nc blmde lojistik ynetiminin en nemli bileeni olan lojistik biliim
sistemleri ayrntl olarak ele alnarak kullanlan biliim sistemlerinin lojistik
ynetimine faydalar anlatlmtr. Drdnc blmde ise stanbuldaki lojistik
firmalarn kapsayan, biliim sistemlerinin lojistik firmalarnda etkin kullanmna
ynelik ayrntl bir aratrma yaplarak, firmalarn genel, idari ve biliim alt yaplar
hakknda bilgiler edinilmitir. Beinci ve son blmde de bu aratrmayla ortaya
kan ve lojistik sektrne nemli katklar salayacak olan yorum ve neriler
yaplmtr.
iv
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
4/166
NDEKLER
Z..iiiABSTRACT......iiiNSZ..ivNDEKLER.......vTABLOLAR LSTES..... .xEKLLER LSTES....xiiGRAFKLER LSTES...xiiiKISALTMALAR LSTES.xivGR..11BLM SSTEMLER.......................................................................................... 3
1.1 Bilginin nemi................................................................................................... 31.1.1 Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Gei............................................ 31.1.2 Bilgi Toplumu ve Yasal erevesi ............................................................. 51.1.3 Bilginin Nitelikleri ...................................................................................... 61.1.4 Bilgi Kavram Hiyerarisi ........................................................................... 8
1.1.4.1 Veri Kavram ....................................................................................... 91.1.4.2 Biliim Kavram................................................................................... 91.1.4.3 Bilgi Kavram....................................................................................... 9
1.2 Sistem Kavram................................................................................................ 101.2.1 Sistemin zellikleri .................................................................................. 11
1.2.2 Sistem Elemanlar
ve likileri.................................................................. 111.3 Biliim Sistemleri............................................................................................. 121.3.1 Biliim Sistemlerinin Tanm .................................................................... 121.3.2 Biliim Sistemlerinin nemi.................................................................... 131.3.3 Biliim Sistemleri ve Dnyas............................................................... 131.3.4 Biliim Sisteminin Bileenleri .................................................................. 14
1.3.4.1 Biliim Sisteminin Kaynaklar........................................................... 151.3.4.1.1 Biliim Sisteminin nsan Kayna .............................................. 151.3.4.1.2 Biliim Sisteminin Donanm Kayna ........................................ 161.3.4.1.3 Biliim Sisteminin Yazlm Kayna .......................................... 171.3.4.1.4 Biliim Sisteminin A Kayna .................................................. 17
1.3.4.1.5 Biliim Sisteminin Veri Kayna ................................................ 201.3.4.2 Biliim Sisteminin Faaliyetleri .......................................................... 20
1.3.4.2.1 Veri Girii ................................................................................... 211.3.4.2.2 Veriden Bilgi retmenin Admlar ............................................. 211.3.4.2.3 Biliim Sisteminin Kalitesi ......................................................... 221.3.4.2.4 Veri Kaynaklarnn Depolanmas ............................................... 221.3.4.2.5 Sistem Performansnn Kontrol................................................. 23
1.3.5 Biliim Sistemlerinin Gelitirilmesi:......................................................... 231.3.6 Biliim Sistemleri Kurmann Zorluklar ................................................... 241.3.7 Biliim Sistemleri ve Organizasyonlar ..................................................... 25
1.3.7.1 Organizasyonlarda Biliim Sisteminin Stratejik nemi.................... 26
1.3.7.2 renen Organizasyonlarda Biliim Sistemleri................................. 261.3.8 Biliim Sistemi Tipleri.............................................................................. 27
v
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
5/166
1.3.8.1 Hizmet Sunduklar Ynetici Gruplarna Gre Biliim SistemiTipleri ........................................................................................................ 28
1.3.8.1.1 lemsel Seviyedeki Biliim Sistemleri ...................................... 281.3.8.1.2 Bilgi Seviyesindeki Biliim Sistemleri ....................................... 291.3.8.1.3 Ynetim Seviyesindeki Biliim Sistemleri ................................. 291.3.8.1.4 Stratejik Seviyedeki Biliim Sistemleri ...................................... 29
1.3.8.2 Servis Verilen Organizasyon Seviyesine Gre Biliim SistemiTipleri ........................................................................................................ 29
1.3.8.2.1 lemsel Biliim Sistemleri ........................................................ 291.3.8.2.2 Bilgi Tabanl Sistemleri ......................................................... 301.3.8.2.3 Ofis Otomasyon Sistemleri ........................................................ 301.3.8.2.4 Ynetim Biliim Sistemleri......................................................... 301.3.8.2.5 Karar Destek Sistemleri .............................................................. 321.3.8.2.6 st Ynetim Biliim Sistemleri ................................................. 33
1.4 Bilgi Ynetimi Merkezleri ............................................................................... 34
2 LOJSTK YNETM ....................................................................................... 35
2.1 Lojistik Kavram .............................................................................................. 352.2 Lojistiin nemi .............................................................................................. 352.3 Lojistik Fonksiyonu ......................................................................................... 362.4 Lojistiin Tanm ............................................................................................. 372.5 Lojistiin Yapsal Modeli ................................................................................ 38
2.6 Trkiyede Lojistik Sektr............................................................................. 412.7 Lojistik Ynetimi............................................................................................. 42
2.7.1 Envanter Ynetimi .................................................................................... 432.7.1.1 Envanter Ynetiminin Snflandrlmas ............................................ 44
2.7.1.1.1 Deterministike Kar Skolastik Modele Gre EnvanterYnetimi Modelini Belirleme.................................................................... 442.7.1.1.2 Hzl Hareket Eden rnlere Kar Yava Hareket Edenrnlere Gre Envanter Ynetimi Modelini Belirleme; ........................... 442.7.1.1.3 Depolama Noktalarnn Saysna Gre Envanter YnetimiModelini Belirleme .................................................................................... 452.7.1.1.4 Ticari Mallarn Saysna Gre Envanter Modelini Belirleme..... 45
2.7.2 Tama Ynetimi....................................................................................... 452.7.2.1 Tama Ynetiminin Fonksiyonlar ................................................... 45
2.7.2.1.1 rn Tanmas ........................................................................... 462.7.2.1.2 rn Depolanmas ...................................................................... 46
2.7.2.2 Gnmz Tama Kavram ................................................................ 462.7.2.3 Tamaclk Trleri............................................................................. 47
2.7.2.3.1 Karayolu Tamacl................................................................. 482.7.2.3.2 Havayolu Tamacl ................................................................ 482.7.2.3.3 Denizyolu Tamacl ............................................................... 492.7.2.3.4 Demiryolu Tamacl .............................................................. 50
2.7.2.3.5 Boru Hatt
Ta
mac
l
............................................................... 502.7.2.3.6 Nehiryolu Tamacl ............................................................... 51
vi
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
6/166
2.7.2.3.7 Kombine Tamaclk.................................................................. 512.7.3 Depo ve Antrepo Ynetimi....................................................................... 52
2.7.3.1 Depo Ynetiminde Temel Sreleri .............................................. 522.7.3.1.1 Eya Giri ve Boaltma Sreci.................................................... 532.7.3.1.2 Fiziksel Depolama Sreci ........................................................... 532.7.3.1.3 Siparilerin Alnmas Sreci ....................................................... 532.7.3.1.4 Ambalajlama ve rn Birletirme Sreci................................... 542.7.3.1.5 rn Elleleme Sreci ................................................................ 542.7.3.1.6 Eyalarn Depodan k ve Ykleme Sreci............................ 55
2.7.3.2 Depolamann Lojistik Sistemdeki Rol............................................. 552.7.4 Datm Ynetimi ..................................................................................... 55
2.7.4.1 Datm Sreci ................................................................................... 562.7.5 Gmrkleme ............................................................................................. 56
2.7.5.1 hracatta Gmrklemleri ................................................................ 562.7.5.1.1 Lojistik Firmas Asndan Gmrklemlerinin Sreleri........ 56
3 LOJSTK BLM SSTEMLER................................................................... 58
3.1 Biliim Sistemlerinin Lojistik Firmalarin nemi....................................... 583.2 Lojistik Biliim Sistemleri ............................................................................... 59
3.2.1 Lojistik Biliim Sistemlerinin Geliimi .................................................... 593.2.2 Lojistik Biliim Sisteminin Fonksiyonlar ................................................ 603.2.3 Kurumsal Kaynak Planlama Sistemleri .................................................... 61
3.2.3.1 Kurumsal Kaynak Planlamann Geliimi........................................... 623.2.3.2 Kurumsal Kaynak Planlama Tanm .................................................. 633.2.3.3 Kurumsal Kaynak Planlama II .......................................................... 64
3.2.4 Datm Kaynaklar Planlamas ............................................................... 653.2.5 Mteri likileri Ynetimi Sistemleri ...................................................... 653.2.6 Tama Ynetim Sistemi .......................................................................... 66
3.2.6.1 Tamaclkta Biliim Teknolojileri Uygulamalar ............................ 663.2.6.1.1 Ara Takip Sistemleri ................................................................. 66
3.2.6.2 Corafi Bilgi Sistemleri ..................................................................... 693.2.7 Bakm Ynetim Sistemi ........................................................................... 703.2.8 Depo Ynetim Sistemi ............................................................................. 70
3.2.8.1 Depo Ynetiminde Kullanlan Otomatik Tanmlama Sistemleri....... 713.2.8.1.1 Radyo Frekansl Tanmlama Sistemleri..................................... 713.2.8.1.2 EAN-UCC Barkod Standartlar .................................................. 72
3.2.9 Veri Ambar- Madencilii Uygulamalar.................................................. 733.2.10 Elektronik Ticaret ................................................................................... 74
3.2.10.1 Kurumlararas Elektronik Ticaret ................................................... 753.2.10.2 Firma ile Mteriler Arasndaki Elektronik Ticaret ........................ 76
3.2.11 E-Devlet .................................................................................................. 763.2.11.1 E- Devletin Temel Unsurlar............................................................ 763.2.11.2 E-Devlet in Sunduu Servis rnekleri ........................................... 77
3.2.12 Gmrklemede Kullan
lan Biliim Sistemleri........................................ 773.2.13 Elektronik Veri Deiimi........................................................................ 79
vii
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
7/166
4 LOJSTK FRMALARINDA BLM SSTEMLERNNKULLANIMINA LKN ARATIRMA............................................................ 81
4.1 Aratrmann Konusu ....................................................................................... 814.2 Aratrmann Amac......................................................................................... 814.3 Aratrmann Kapsam ve Kstlar ................................................................... 83
4.3.1 rneklem Byklnn Hesaplanmas .................................................. 844.4 Aratrmann Metodolojisi............................................................................... 854.5 Bulgular............................................................................................................ 86
4.5.1 Durum Analizleri ...................................................................................... 864.5.1.1 Firma Yaplar .................................................................................... 86
4.5.1.2 Firmalarn Acenteleriyle letiim Salama Yollar............................ 884.5.1.3 Hizmet Sunulan Sektrlere Gre Firmalarn Durumu....................... 894.5.1.4 Firmalarn Sunduklar Lojistik Faaliyetler......................................... 904.5.1.5 alan Saysna Gre Firmalarn Byklkleri................................ 904.5.1.6 dari Personelin Eitim Durumu........................................................ 914.5.1.7 Firmalarn Ara filolar ...................................................................... 924.5.1.8 Firmalarn 2004 Yl Cirolar ............................................................. 934.5.1.9 Biliimle lgili Blm ........................................................................ 934.5.1.10 Sahip Olunan PC, Bilgisayar Kullancs ve Internet KullancsSays.................................................................................. 944.5.1.11 2004 Yl Biliim Btesi Yatrmlar.............................................. 94
4.5.1.12 Firmalarn 2004 Yl Biliim Yatrmlar Btelerinin Paylam ... 954.5.1.12.1 Firmalarn A Balants........................................................... 96
4.5.1.13 Firmalarn nternet Kullanm Amalar ........................................... 974.5.1.14 Firmalarn Web Siteleri.................................................................... 98
4.5.1.14.1Web Sitesini nteraktif Olarak Kullanan Firmalar..................... 984.5.1.15 Firmalarn Yazlm Altyaps ........................................................... 984.5.1.16 Biliim Yatrmlarna Karar Verme Yntemleri .............................. 994.5.1.17 Firmalarda Kullanlan Biliim Sistemleri Yazlmlar ................... 100
4.5.1.17.1 Kullanlan Yazlmlarn Etkinlii ........................................... 1014.5.1.17.2 Personel Yetenekleri ............................................................... 101
4.5.1.18 Firmalarda Kullanlan Biliim Teknikleri..................................... 1024.5.1.19 Biliim Sistemlerinin nemli Kullanm Nedenleri........................ 1034.5.1.20 Firmalarin Bilgi Trlerinin nemi ............................................ 1034.5.1.21 Bilgi Ynetim Merkezi Bulunan Firmalar..................................... 104
4.5.1.21.1 Bilgi Ynetim Merkezinin Lojistik Ynetimine Etkisi .......... 1044.5.1.22 Biliim Sistemlerinin Etkinlik Kriterleri........................................ 105
4.5.2 liki Analiz Bulgular............................................................................. 1094.5.2.1 Ara Says - Firma Bykl ....................................................... 1094.5.2.2 Sahip Olunan PC Says Firma Bykl................................... 1114.5.2.3 Biliim Yatrmlarna Ayrlan Bte Firma Bykl ............... 1114.5.2.4 Firmalarda Extranet Alarnn Bulunmas Firma Bykl ...... 112
viii
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
8/166
5 SONU ve NERLER ..................................................................................... 114
KAYNAKA..120EKLER........126
ix
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
9/166
TABLOLAR LSTES
Tablo 1.1 Sanayi Toplumu ile Bilgi Toplumunun Karlatrlmas.4
Tablo 3.1 stanbuldaki Gmrkdarelerinde EDI Oranlar...78
Tablo 4.1 alan Saylarna Gre Firma Byklkleri..91
Tablo 4.2 Tek rneklem in T Testi Sonular..92
Tablo 4.3 Firmalarda Kullanlan Yazlmlar Ortalama Etkinlik Dereceleri.101
Tablo 4.4 Alanlara Gre Biliim Sistemleri Kullanm Yzdeleri..102
Tablo 4.5 Bilgi Ynetim Merkezlerinin Etkinlik Derecesi....104
Tablo 4.6 Biliim Sistemleri Etkinliini Arttran Faktrler....105
Tablo 4.7 Korelasyon Matrisi..107
Tablo 4.8 Rotasyon Sonras Korelasyon Matrisi 108
Tablo 4.9 Rotasyona likin Korelasyon Matrisi.108
Tablo 4.10 Gvenirlilik Analizi statistikleri...109
Tablo 4.11 Ara Says ve Firma Byklne likin statistikler110
Tablo 4.12 Ara Says ve Firma Byklne likin Kruskal Wallis H TestiSonular .110
Tablo 4.13 Firmalarn Byklklerine Gre Ortalama Ara Saylar.110
Tablo 4.14 Firmalarn Sahip Olduklar PC Says ve Firma Byklne likinstatistikler...111
Tablo 4.15 Firmalarn Sahip Olduklar PC Says ve Firma Byklne likinKruskal Wallis H Testi Sonular111
Tablo 4.16 Firmalarn Biliim Yatrmlarna Ayrdklar Bte ve FirmaByklne likin statistikler.112
Tablo 4.17 Firmalarn Biliim Yatrmlarna Ayrdklar Bte ve FirmaByklne likin Kruskal Wallis H Testi Sonular..112
x
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
10/166
Tablo 4.18 Firmalarda Extarnet ann Bulunmas ve Firma Byklne likinstatistikler...112
Tablo 4.19 Firmalarda Extarnet ann Bulunmas ve Firma Byklne likinKruskal Wallis H Testi Sonular............................................................................113
xi
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
11/166
EKLLER LSTES
ekil 1.1 Bilginin Biim, erik ve Zaman Boyutu....6
ekil 1.2 Bilgi Kavram Hiyerarisi....8
ekil 1.3 Sistem Modeli....12
ekil 1.4 Biliim Sistemlerinde Ynetim- Teknoloji- Organizasyon Uyumu..14
ekil 1.5 Biliim Sisteminin Bileenleri...14
ekil 1.6 nternet , Intranet ve Extranet likisi....20
ekil 1.7 Hizmet Gruplarna Gre Biliim Sistemleri..28
ekil 2.1 Lojistik Sre....37
ekil 2.2 Lojistiin Yapsal Modeli.....38
ekil 2.3 Lojistik Ynetimi...42
ekil 2.4 Datm Sreci....55
ekil 3.1 Lojistik Biliim Sistemlerinin Fonksiyonlar.61
ekil 3.2 Kurumsal Kaynak Planlama Faaliyetleri....63
ekil 3.3 ERP - ERP II Karlatrlmas...64
ekil 3.4 Veri Ambar Kavram.74
ekil 3.5 E-Devletin Temel Unsurlar...76
xii
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
12/166
GRAFKLER LSTES
Grafik 4.1 Firmalarn letmeler Aras Anlamalara Gre Durumlar.......87
Grafik 4.2 Firmalarn Sermaye Yaplar87
Grafik 4.3 Acentesi Bulunan Firmalar Oran.......88
Grafik 4.4 Acenteler Arasnda Kullanlan letiim Teknikleri..89
Grafik 4.5 Lojistik Firmalarn Hizmet Sunduklar Sektrlere Gre Durumu...89
Grafik 4.6 Firmalarn Sunduklar Lojistik Faaliyetlerin ...90
Grafik 4.7 dari Personelin Eitim Durumu..91
Grafik 4.8 Firma Byklklerine Gre 2004 Yl Ortalama Cirolar.93
Grafik 4.9 Firmalarn Biliim Blmlerin Varl93
Grafik 4.10 2004 Yl Biliim Yatrmlar Btesi Paylam .96
Grafik 4.11 Firmalarda Kullanlan A Balants Trlerinin Dalm.96
Grafik 4.12 Firmalarnternet Kullanm Amalar97
Grafik 4.13 Firmalarn Web Sitelerini nteraktif Olarak Kullanmlar..98
Grafik 4.14 Firmalarn Yazlmlarnn Durumu99
Grafik 4.15 Firmalarn Biliim Yatrmlarna Karar Verme Yntemleri......99
Grafik 4.16 Firmalarda Kullanlan Biliim Sistemleri Yazlmlar.100
Grafik 4.17 Yazlmlar Kullanmak iin Personel Yeteneklerinin Yeterlilii.102
Grafik 4.18 Bilgi Merkezleri Bulunan Firmalar..104
xiii
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
13/166
KISALTMALAR LSTES
APICS - American Production and Inventory Control Society (Amerikan retimve Stok Kontrol Topluluu)
BOM - Bill of Materials (Malzeme Listesi)
CAD - Computer Aided Design (Bilgisayar Destekli Tasarm)
CAM - Computer Aided Manufacturing (Bilgisayar Destekli retim)
CPU - Central Process Unit (Merkezi lem Birimi)
CRM - Customer Relationship Management Systems (Mteri likileri YnetimiSistemi)
CUSCAR -Custom Cargo Messages (Gmrk Kargo Mesajlar)
CUSDEC-Custom Declaration Messages (Gmrk Beyannamesi Mesajlar)
CUSREP-Customs Report Messages (Gmrk Tama Raporu Mesajlar)
CUSRES -Customs Response Messages (Gmrk Cevap Mesajlar)
DRP - Distribution Resources Planning (Datm Kaynaklar Planlamas)
DSS - Decision Support Systems (Karar Destek Sistemleri)
EDI - Electronic Data Interchange (Elektronik Veri Deiimi)
EIS - Executive Information Systems (st Ynetici Biliim Sistemleri)
ERP - Enterprise Resource Planning (Kurumsal Kaynak Planlama)
KWS - Knowledge Work Systems (Bilgi Tabanl Sistemleri)
LAN - Local Area Networks (Yerel Alan Alar)
MIS - Management Information Systems (Ynetim Biliim Sistemleri)
MMS - Maintance Management Systems (Bakm Ynetim Sistemi)
MRP - Material Resource Planning (Malzeme htiya Planlamas)
RFID - Radio Frequency Identification (Radyo Frekansl Tanmlama)
xiv
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
14/166
SQL - Structured Query Language (Yapsal Sorgulama Dili)
TPS - Transaction Processing Systems (lemsel Biliim Sistemleri)
TMS - Transportation Management Systems (Tama Ynetimi Sistemi)
OAS - Office Automation Systems (Ofis Otomasyon Sistemleri)
OLTP - On-Line Transaction Processing (evrimii leme)
OLAP - On-line Analytical Processing (evrimii Analitikleme)
WAN - Wide Area Networks ( Geni Alan Alar )
WMS - Warehouse Management Systems ( Depo Ynetim Sistemi )
xv
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
15/166
GR
Gnmz i koullarnda firmalar rnlerini bir lkede dizayn edip, bir dier
lkeden kaynaklarn salay p, bir dier lkede retimini yaparak son olarak da
kresel pazarda bu rnlerini sunmaktadrlar. Bylesi reticinin, aracnn ve
tketicinin dnyann herhangi bir yerinde olduu bir evrede bir ok sektrden
istenen hizmet talebinin artmas sonucunda lojistik ynetimi de giderek nem
kazanmaktad
r. Bunun yan
nda bilgi temelli bir ekonomiye gei srecine paralelolarak, bilgiye olan gereksinimleri artan lojistik firmalarnn bu yeni ekonomik
dzenin beraberinde getirdii yeni alma koullarna uyum salayabilmek
amacyla biliim sistemlerinden etkin olarak faydalanmalar gerekmektedir. Lojistik
alanda retilen bilgi, internet zerinden tanarak firmann eitli seviyelerdeki bilgi
sistemlerine girdi olacak ve karar srecinde etkili olacaktr.
Biliim sistemleri firmalarn i aklarna uygun olarak hazrlanm olan,
insan, donanm, yazlm, veri ve a kaynaklarndan oluan, firmann faaliyetlerini
kolaylatran, denetleyen ve firma amalarn gerekletirmeye yarayan sistemlerdir.
Gnmzde lojistik firmalarnn temel dayana olan gveni salayabilmek
ve artan mteri beklentilerini karlayabilmek zere lojistik firmalar e zamanl
olarak ynetilmeli ve effaf olmaldr. Kendi iinde, mteriler ve tedarikileriyle
iletiimi kuvvetli olmal. Depolamadan datma kadar lojistik faaliyetlerin her bir
srecinde kullanlan biliim sistemi teknolojileri, lojistik ynetiminin etkinliini de
arttrarak denetim, esneklik ve karar vermeyi kolaylatrmaktadr.
Bilginin elektronik olarak kolaylkla retilebildii bir evrede rekabet
avantaj salamann en nemli aralarndan biri olan biliim sistemlerini, firmalar i
aklarn dzenlemek ve kontrol edebilmek iin etkin olarak kullanmak zorundadr.
Bunun yannda; lojistik ynetiminin baarl olmas alt yap olarak biliim
teknolojilerinden ne kadar etkin yararlanldna baldr. Bu nedenle biliim
1
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
16/166
teknolojilerinin dier sektrlerde olduu gibi lojistik sektrnde de etkin kullanm
nem kazanmaktad
r. Bu al
mada biliim teknolojilerinin lojistik ynetimindeektin kullanmna ilikin bir aratrma yaplmtr.
2
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
17/166
1 BLM SSTEMLER
Biliim Sistemleri, firmalarda karar vermek iin gerekli olan bilgiyi elde
etmek iin kullanlan organizasyonel, teknolojik ve ynetimsel sistemlerdir. Bu
blmde biliim sistemlerinin ktsn oluturan bilgi kavramna deinilerek biliim
sistemleri ayrntl olarak anlatlmaktadr.
1.1 Bilginin nemi
Gnmzn olaanst hzl, karmak ve geni kreselleme sisteminde,
sorunlarn ounu zmek iin gerek duyduumuz bilginin byk blm
firmalarn merkezlerinde deil, daha d kademelerdeki bireylerin ellerinde
bulunmaktadr. Eer firmalar karar srecini demokratikletirip iktidar merkezden
evreye yayarak bu insanlarn bilgiyi kullanmasn salayamyorsa, bundan ciddi
biimde zarar grmektedirler1.
1.1.1 Sanayi Toplumundan Bilgi Toplumuna Gei
Bilgi toplumu bilgi teknolojilerinin kullanmyla ortaya kan bir olgudur.
Sosyal, ekonomik, teknolojik ve siyasi alandaki gelimeler bilginin yaratlmas ve
kullanlmasna baldr. Youn deiim sreci yaayan dnyamzda bilgi youn bir
toplumun kurum ve kurallar hzla olumaya balamtr. Bu srete yaanan en
nemli deiim, sanayi toplumundan bilgi toplumuna gei srecidir2.
1970lerin sonu, 1980lerin bandan itibaren bilgi-merkezli hareketler,
sanayilemenin de nne geerek sanayi toplumlarn iletiim toplumu haline
getirmeye balamtr. zellikle, 21. yzylda deien ve gelien teknolojiler,
bilginin kullanld alanlarn da artmasna neden olmutur. Bilgi, artk her sektrde
1 Friedman Thomas, Lexus ve Zeytin Aac- Kresellemenin Gelecei, Boyner Yaynlar,
stanbul, 2000, s:107-1082 Rza Akolu, Meral Akolu, Bilgi Toplumunda Gei Srecinde Entellektel Sermayeninletmenin Piyasa Deerine Etkisi, A..BF Dergisi, C.14, say 1-2. 1998, s.570
3
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
18/166
etkin bir ekilde kullanlmaya balanmtr3. Bylece sanayi toplumunun maddi
rn yerini art
k bilgi retimine b
rakm
t
r.Tablo 1.1 Sanayi Toplumu ile Bilgi Toplumunun Karlatrlmas4
Sanayi Toplumu Bilgi Toplumu
buhar makinesi maddi retim fiziksel emek fiziksel sermaye fabrikalarda retim
yeni pazarlar iin kolonilereynelme
imalat sanayinin n plandaolduu tarm, sanayi vehizmetlereklinde lendstriyel yap
iblm: retim tketiminayrlmas (meta ekonomi)
arz ve talebe dayal fiyatmekanizmas
iletmeler nemli zel mlkiyet rekabet ve kar
art n planda merkeziyetilik snfl toplum parlamenter demokrasi
ii hareketleri
isizlik, sava, faizm
kitlesel tketim toplumu
maddi deerlerle psikolojikihtiyalarn tatmini
bireysel zgrlk vehmanizma dncesi
bilgisayar bilgi retimi zihinsel emek beeri sermaye veri bankalar ve bilgi alarna bal
retim
ulusal snrlar ortadan kaldrankreselleme
bilgi endstrisi
mterek retim ve kullanmdapaylam (sinerjik ekonomi)
gelecekteki amalarn gereklemesiiin bilgi kullanm
gnll topluluklar nemli mterek katlm ve sosyal planlar n
planda ok merkezlilik ok merkezli fonksiyonel toplum katlmc demokrasi
sivil hareketler
gelecekoklar, kiisel terr vesorunlar
kitlesel bilgi toplumu(snrsz retilenileri dzeydeki bilgi)
amaca ynelik gelecekteki baarihtiyacnn tatmini(zaman tatmini)
toplumsal katlm ve kreselleme
3 Mustafa Sasan, Bilgi Sava:Bilgi Tabanl Teknolojilerin atlma Boyutuna Kavramsal Bir
ereve, (evrimii) http://bilgiyonetimi.org/cm/pages/mkl_gos.php?nt=442, 25.03.2005.4 Faruk Kocack, Bilgi Toplumu ve Trkiye, C.. Sosyal Bilimler Dergisi, Mays 2003 Cilt:27,No:1 1-10
4
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
19/166
1.1.2 Bilgi Toplumu ve Yasal erevesi
Bilgi Toplumu, insanlarn yaamlarn ilgilendiren verilere kolayca
eriebilmelerine, bu verileri bilgiye dntrebilmelerine ve dolaysyla da
kendilerini gelitirebilmelerine olanak tanyan bir toplum olarak tanmlanmaktadr5.
Avrupa Birlii e-Europe- An Information Society for all6 ad altnda 8
Aralk 1999 tarihinde, tm Avrupa Birlii lkelerine dijital teknolojileri gtrecek
ve vatandalarna bunlar kullanabilecek yetenekleri kazandracak, bilgi toplumunun
oluumuna destek verecek yeni ekonominin desteklenmesini ve zellikle internet
etkisiyle byme ve istihdam sorunlarn zecek yapnn olumasn salamak
amacyla bir proje oluturmutur.
Avrupa Birlii erevesinde yaplan bu gelimelerin yannda Trkiye de
yasal dzenlemelerle ilgili eitli giriimlerde bulunmaktadr. Bunlardan en nemlisi
de T.B.M.M. ats altnda kurulmas planlanan Bilgi Toplumu Bakanldr. Bilgi
Toplumu Bakanlnn Kurulu ve Grevleri Hakknda Kanun hazrlanm ve
Bakanln grevleri tanmlanmtr.
Bu kanunun amac; Trkiyenin birey, kurum ve kurulular ile bilgi ana
girerken kresel rekabette stnlk salanmas ve insanlarmzn yaam dzeyinin
ykseltilmesi; devletin vatandaa verdii hizmetin daha etkin hale getirilmesi; lke
dzeyinde halkn bilgiye adil llerle ve kstsz, ucuz ve kolay eriebilmesi iin
gereken dzenlemelerin ve zendirmelerin yaplmas; yerleik demokrasinin temel
koullar olan ynetimdeki aklk ve saydaml yeterince yaratp alnan kararlarda
vatandan daha etkin katlmnn ve katksnn salanmas; toplumun her
bireyindeki potansiyelin gelitirilmesi ve deerlendirilmesi iin gereken bilgi
altyapsnn oluturulmas; Trkiyedeki bilgi toplumu oluturulmas iin kamu ve
zel sektr ile sivil toplum kurulular ve akademik kesimin de gr, neri ve
5
Grol Irzk, Bilgi Toplumu Mu Enformasyon Toplumu Mu, Kasm, 2002, Gnce, Say:24, s.11.6(evrimii)http://europa.eu.int/information_society/eerope/action_plan/actionplantext/index_en.htm,7.9.2004
5
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
20/166
katklar ile gereken stratejinin belirlenmesi ve bu stratejilere uygun olarak
hkmete saptanan politikalar
n uygulanmas
na zel yetki ve sorumluluu olan birbakanln oluturulmas; uygulanmas almalarnda ilgili bakanlklar arasnda
ibirlii ve egdmn salanmas; Trkiyede bilgi, bilgi teknolojileri ve bilgi
toplumu alannda kamu, zel sektr, niversiteler ve sivil toplum kurulular
arasnda ibirlii ortam yaratlmas, gereken almalarn dzenlenmesi, izlenmesi
ve ynlendirilmesi; amacyla Bilgi Toplumu Bakanlnn kurulmasn salamak,
kurulu ve grevlerine ilikin esaslar dzenlemektir7.
1.1.3 Bilginin Nitelikleri
Eski tarihli, yanl ve anlalmas zor bilgi; anlaml, yararl veya deerli
deildir. Bilgi nitelikleriyle deer kazanmaktadr. Bilgiyi zaman, ierik ve biim
bakmndan 3 boyutlu olarak dnebiliriz8.
ekil 1.1 Bilginin Biim, erik ve Zaman Boyutu
7 (evrimii) http://www.tbmm.gov.tr/bbtg.htm, 7.10.20048 James A. OBrien, Introduction to Information Systems, 10. bs., McGraw-Hill, 2001, s.17.
BM
ER
K
ZAMAN
6
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
21/166
Bilginin Zaman Boyutu:
Zamannda: Bilgi, ihtiya duyulduunda verilmelidir. Eriildiinde geerliliini
yitirmi, gncelliini kaybetmi olan bilgi; karar vermede, problem zmnde ya
da faaliyetlerin kontrolnde kullanlamaz.9
Geerli: Bilgi salandnda gncel olmaldr.
Sklk: Bilgi ihtiya duyulduu sklkta verilmelidir.
Zaman Aral: Bilgi; gemi, gnmz ve gelecek zaman periyotlarna gre
verilebilmelidir.
Bilginin erik Boyutu:
Doruluk: Bilgi yanlsz verilmelidir. Yanl bilgi; bilginin retilmesi veya
iletilmesini ieren faaliyetlerin toplanmas, ilenmesi veya raporlanmasndaki
hatalardan meydana gelebilir. Kullanc edinmi olduu bilgiyi doru varsayar ve
karar vermede kullanlan yanl bilgi sorunlar yaratr.
lgili olmas : Bilgi, belirli bir durumla ilgili verilmelidir fakat bilginin ilgili olmas
sabit bir zellik deildir. rnein, st dzey bir ynetici iin ilgili olan bir bilgi
muhasebe mdr iin ilgisiz olabilir10.
Eksiksiz : htiya duyulan her trl bilgi verilmelidir.
zet : Sadece ihtiya duyulan bilgi verilmelidir.
Kapsam : Bilgi geni veya dar bir kapsamda; ie ynelik veya da ynelik
verilebilir.
Performans : Bilgi gerekletirilen aktiviteleri, kaydedilen gelimeleri veya toplanan
kaynaklar lerek performans verilebilir.
Uygun maliyetli : Bilginin kullanlmasndan gelecek olan fayda ile bilgiyi
retmenin, edinmenin arasndaki ilikiyi ifade eder. Bilgiyi edinmenin maliyeti
faydasndan fazla ise ounlukla retilmez11. Deer- zaman analizi yaplarak da bu
gnn, geen ayn ya da yln bilgisine ne kadar denebilecei hesaplanr. rnein
9 Robert A. Szymanski, Donald P. Szymanski, Dona M. Pulschen, Computers&Information
Systems, Prentice Hall, New Jersey, 1995, s.13.10 A.e.11 A.e.
7
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
22/166
dergi veya aratrma fiyatlarnn tarihleri eskide kaldka fiyatlar da der, burada
bilginin zaman
nem kazan
r12
.
Bilginin Biim Boyutu:
Anlalrlk : Bilgi anlalmas kolay bir biimde verilmelidir.
Detay: Bilgi detayl veya zet ekilde verilmelidir.
Dzen : Bilgi nceden belirlenen bir biimde dzenlenebilmelidir.
Sunum : Bilgi szel, saysal, grafiksel veya dier biimlerde sunulabilmelidir.
letiim Arac : Bilgi kat kts, video gsterimi veya dier iletiim aralar olarak
verilebilmelidir.
1.1.4 Bilgi Kavram Hiyerarisi
Bilgi kavramn daha iyi anlayabilmek iin; bilginin oluumunu salayan
kavramlarn tannmas faydal olacaktr.
Biliim
Veri
Bilgi
ekil 1.2 Bilgi Kavram Hiyerarisi
12Bilgi Ynetimi: Bilgi Depolamak Deildir, (evrimii)www.tyukvk.org.tr/arsiv/makaletop.php?makale=bilgiyon2, 01.03.2005
8
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
23/166
1.1.4.1Veri Kavram
Veri, organizasyon ve evredeki fiziksel koullarla ilgili gereklerin kiilerin
anlayabilecekleri bir biimde dzenlenmemi ve ayrtrlmam ham halidir13.
Bilginin kaynan oluturan veriler kendi balarna bir ey ifade etmezler14. Bir
anlam ifade etmeleri iin ayrtrlmal, gruplanmal, analiz edilmeli ve
yorumlanmaldrlar15.
1.1.4.2Biliim Kavram
Biliim, verinin bilgiye dntrlme srecini ifade etmektedir. Bu srete
alc ve verici olmak zere iki tarafn varolmas gerekir. likilendirme,
snflandrma, hesaplama, dzeltme, zetleme ve iletiimi iine alan biliim sreci,
denetlemenin gerektirdii tm aamalar da iermektedir16.
Biliim, bir sistemin, kendi durumunu baka bir sisteme bildirmesi olaraktanmlanabilir. Bu bildirme, sistemin alaca her durum iin ayr bir biime
girebilecek bir iaret (sinyal) gnderilmesiyle gerekletirilir17.
1.1.4.3Bilgi Kavram
Tm bu hiyerarinin en st seviyesinde bulunan bilgi, gnmzde fark
yaratan en byk olgu olup biliimden daha karmak bir olguyu ifade etmektedir.
13 Kenneth C.Laudon, Jane P.Laudon, Management Information Systems, 6th Edition, PrenticeHall, 2000, New Jersey, s.8.14 H. Gke Derviolu, Stratejik Bilgi Ynetimi, Dbank Yaynlar, 2004, s.22.15 David B. Haris, Creating a Knowledge Centric Information Technology Environment,(evrimii)http://www.htcs.com/ckc.htm, 17.02.200516 Aykut Gker, Bilim ve Teknoloji Politikalarna Giri iin Enformsayon Toplumu zerine
Bir Yaklam Denemesi, Eyll, 2001(evrimii)www.inovasyon.org/html/AYK.Mulkiye.Der.Ag.01.htm, 25.02.2005.17Meydan Larousse: Byk Lugat ve Ansiklopedi.
9
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
24/166
Bilgi biliimin belirli bir ama iin balantl olarak kullanlmasyla ortaya
kmaktad
r18
.
Bilgi; biliim sreci sonunda elde edilen bilgilerin iselletirilmesiyle ilgili
olup; biliimin uygulamayla btnletirilmesi sonucunda kazanlan bir insan
yetenei olarak tanmlanmaktadr19. Verinin ilenmi hali olan bilgi, ynetsel
kararlara ilikin belirsizlii de azaltmaktadr20. Bilgi ile biliim karlatrldnda;
bilginin kii iin znel olduu ve bunu iselletirme eiliminde olduu, biliim
kavramnn ise genel ve dsal kaldn grlmektedir21.
1.2 Sistem Kavram
Bir sonu elde etmeye yarayan, girdiler alp ktlar oluturan, organize bir
dnm sreci ile ortak bir amaca ynelik beraber alan ve birbirleriyle ilikili
elemanlarn doal ve yapay olarak oluturduu gruba sistem denilmektedir22.
Sistem belirli bir amac gerekletirmek zere aralarnda ilikiler olan
birden ok bileenin oluturduu bir btndr.23
Sistem kavram yaplan tm tanmlamalarda ortak olarak; paralar, ilikiler,
ama eleri bulunmaktadr.
18 Halit Keskin, V. Denizhan Kalli, letmelerde Bilgi Ynetiminin Tanmlanmas veKavramsallatrlmas: KOBlerde Bilgi Ynetimi Aralarnn Kullanmna likin BirAratrma, (evrimii) www.bilgiyonetimi.org/cm, 17.03.200519Bilgi Ynetimi Terimleri Szl,(evrimii) http://www.rcbadoor.com/makalevekitaplar/bilgiyonetimi.htm, 22.10.200420 Yasemin Arbak,rgtlerde Bilgisayar Destekli Bilgi Sistemlerinin ncelenmesine YnelikKurumsal Bir Yaklam, Verimlilik Dergisi, 1995, s.7321 Shan Ponelis, Felicite A. Fairer-Wessels Knowledge Management:A Literature Overview,SouthAfrican Journal of Libary&Information Science, Vol.66, Mart 1998, s.3.22
Erdal Balaban, Sistem Yaklam ile Biliim Sistemlerinin Gelitirilmesi, E letmeEnformatik Ders Notlar, Ocak 200023 ner Esen,letme Ynetiminde Sistem Yaklam, 3. bs., Alfa Yaynevi, 1998, s.10
10
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
25/166
1.2.1 Sistemin zellikleri
Tm sistemler birbirleriyle ilgili alt sistemlerden oluan hiyerarik bir yapya
sahiptirler ve alt sistemleriyle bir btn olarak tanmlanmaktadrlar. Ayrca sistemin
bir ksmnda yaplacak deiikliklerden dier ksmlar da etkilenmektedir. Alt
sistemler kendi zel amalarn deil, bal bulunduklar sistemin amalarn hedef
almaktadrlar. Bunlarn yannda organizasyonel sistemlerde objektif olarak
deerlendirilebilecek zellikler olduu gibi, sbjektif deerlendirmeler gerektiren
zellikler de bulunabilmektedir24.
1.2.2 Sistem Elemanlar ve likileri
Sistem elemanlarnn her birinin birbirleriyle ilikisi vardr ve bu elemanlar
bir btn olarak dnlmektedir. Girdi gereksinimlerinin ne olduuna karar
verebilmek iin ncelikle arzulanan ktnn ne olduuna karar vermek
gerekmektedir25. Srecin tasarlanmas ise, girdinin ve istenilen ktnn
dnlmesini gerektirmektedir. Sistemin temel elemanlar aada aklanmtr26
.
Girdi: Sreten gemek iin sisteme giren elemanlara denilmektedir.
Sre: Girdiyi ktya dntren dnm srecine denilmektedir.
kt: Dnm sreci ile oluan elemanlar son gidecekleri yere aktarmaya
denilmektedir.
Geri besleme: Sistemin performans ile ilgili verilere geri besleme
denilmektedir.. Denetim: Denetim sistemin amalar dorultusunda ileyip ilemediini
belirlemek iin geri beslemenin izlenmesi ve deerlendirilmesini
kapsamaktadr. Denetim fonksiyonu, uygun ktlarn retimini salamak
iin sistemin girdi ve sre elemanlarnda gerekli dzenlemeleri yapmaktadr
24 Balaban, a.g.e.25
Esen, a.g.e., s.105.26 Yaar Hocan, v.d., Ynetim Bilgi Sistemi, T.C. Anadolu niversitesi, Yayn No:1471, 2. bs.,Eskiehir, 2004, s.7.
11
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
26/166
ekil 1.3Sistem Modeli
ekil 1.3de geri besleme verilerinin denetime ak ve denetimin dier
elemanlarla veri ak gsterilmektedir. Bu ekilde gsterilen ilikiler geri besleme
ve denetimin roln vurgulamaktadr. Geri besleme ve denetimin rol ise dier
elemanlarn girdileri ktya dntrlerek amacna ulamasn salamaktadr27.
1.3 Biliim Sistemleri
Bilgi eksiklii nemli bir sorun iken son yllardaki gelimelerinde katksyla
eldeki ok saydaki bilginin dzenli birekilde snflandrlmas ve kullanma hazr
hale getirilmesi sorunu ortaya kmtr. Ayrca bilginin elde edilmesinin yannda
kullanlabilir olmas iin; doru bilginin, doru yere, zamannda, hzl, gncel, tam
olarak ve bir btn iinde sunulmas gerekmektedir. Karlalan bu problemleri
zmek amacyla biliim sistemleri n plana kmtr.
1.3.1 Biliim Sistemlerinin Tanm
Biliim Sistemleri; bilgi ynetiminin ortak amalarn gerekletirebilmek
iin insan, veri, prosedrler, donanm ve yazlmn birlikte oluturduu; verilerin
belirli bir ama dorultusunda toplanmas, depolanmas, ilenmesi, ve iletilmesini
27 Hocan, a.g.e., s.8.
GRD
DENETM
IKTISRE
geri beslemegeri besleme
geri besleme
Denetim DenetimDenetim
12
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
27/166
salayan sistemlerdir28. Organizasyonlar asndan biliim sistemler ise, bir
organizasyonda karar verme, koordinasyon, kontrol, analiz ve canland
rmakonularna destek olmak amacyla verinin toplanmas, saklanmas, ilenmesi ve
kazanlan bilginin datlmas iin ilikili paralarn oluturduu kme olarak
tanmlanmaktadr29.
1.3.2 Biliim Sistemlerinin nemi
Btn canl sistemler, kendi yaam dzenlerini korumak ve varlklarn
srdrebilmek iin, madde ve enerjiyi ilemek ve denetlemek zorundadrlar. Biliim
sistemleriyle; bilginin sistemli denetimi bata olmak zere, belli amalar
erevesinde, iletilmesini, ilenmesini, saklanmasn ve bu ilevleri yerine getirecek
yntem , aygt ve sistemlerin gerekli yazlmlarla birlikte gelitirilmesinin bilgi ve
deneyimini ifade edilmektedir. Gnmzde biliim teknolojisi, denetimde zaman,
mekan ve corafi uzaklk faktrlerinin getirdii snrlamalar ortadan kaldrarak, ses,
grnt, hareketli grnt, veri biimindeki bilgi aktarmlarn tek ve esnek birebeke iinde gerekletirmeyi mmkn klacak bir boyut kazanmtr30.
1.3.3 Biliim Sistemleri ve Dnyas
letme koullarnn deiiminde, dnyada meydana gelen drt nemli
deiim etkili olmutur. Birinci deiim, etkin bir ekilde ortaya kan kresel
ekonomi; ikinci deiim sanayi toplumundan bilgi toplumuna gei; nc
deiim, iletmelerin organizasyon yapsnda ve ynetim eklindeki deiim;
drdnc ve son deiim de dijital ilemlerin ortaya k olmutur31. dnyas
asndan hayati neme sahip olan biliim sistemleri, evredeki deiimlere kar
biliim teknolojisi zerine kurulmu organizasyonel ve ynetsel zmlerdir.
28 Vahap Tecim, Bilgi Teknolojilerinde Yeni Bir Gelime: Corafi Bilgi Sistemleri ve BilgiSistemleri Arasndaki Yeri, D.E..BF Dergisi, C.14.,1999, s.3.29
Szymanski, a.g.e., s.331.30 Esnek retim/Esnek Otomasyon Sistem ve Teknolojileri, TBTAK-BTP 96/0331 Laudon, a.g.e., s.4.
13
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
28/166
Biliim sistemlerinin etkin bir biimde kullanlabilmesi organizasyon, ynetim ve
biliim teknolojisi konular
n
n da anla
lmas
n
gerektirmektedir. Biliimsistemlerinde ynetim- teknoloji ve organizasyon uyumu salanmaldr32.
Y NETMTE
KNOLOJ
ORGANZASYON
BiliimSistemleri
ekil 1.4 Biliim Sistemlerinde Ynetim- Teknoloji- Organizasyon Uyumu
Etkin bir biliim sistemi tasarlanmas ve kullanlmas iin organizasyonun
evresi, yaps, fonksiyonlar ve politikalar incelenerek ynetimin rol ve karar
verme ekli ile ada biliim teknolojisi ve becerileri aratrlmaldr33.
Organizasyon, ynetim ve teknoloji biliim sistemini birlikte yaratmaktadr.
1.3.4 Biliim Sisteminin Bileenleri
Sadece bilgisayarlardan ibaret olmayan Biliim Sistemlerinin nemli
kaynaklar ve faaliyetleri bulunmaktadr.
32
M.Levent Demircan, Arda Moltay, Bilgiyi Ynetmek, Beta Basm Yayn Datm A.., stanbul,1997, s.59.33 Bocij, a.g.e., s.424.
14
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
29/166
NSAN A
ekil 1.5 Biliim Sisteminin Bileenleri34
1.3.4.1Biliim Sisteminin Kaynaklar
Biliim Sistemleri insan, donanm, yazlm, a ve veri kaynaklarndan
olumaktadr.
1.3.4.1.1Biliim Sisteminin nsan Kayna
nsan faktr biliim sistemleri iin gereklidir. Biliim Sisteminin insan
kayna son kullanclar ve biliim sistemi uzmanlarndan olumaktadr.
Son kullanclar, biliim sistemini ya da biliim sisteminin rettii bilgiyi
kullanan kiilerdir. Sat elemanlar, muhasebeciler, mteriler ya da
yneticiler son kullanclar olarak adlandrlmaktadr. oumuz biliim
34 OBrien, a.g.e., s.10.
D YO AN ZA IN LI I
M M
Sistem performansnn kontrol
VER
VerininVeriGirii
BilgiyeDntrlmeSreci
Bilgik
Veri kaynaklarnn depolanmas
15
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
30/166
sistemlerinin son kullanclaryz ve ou son kullanc firmalarda bilgi
al
anlar
d
r. Bu kiiler zamanlar
n
n ounu tak
mlar
nda ve al
magruplarnda, haberleme ve ibirliine harcayarak bilgiyi yaratr, kullanr ve
datrlar35.
Biliim sistemi uzmanlar biliim sistemlerini gelitiren ve kullanan
kiilerdir. Sistem analisti, yazlm gelitirici, sistem operatr ve dier
ynetsel, teknik biliim sistemi kiilerini ierir. zetle, sistem analisti son
kullanclarn bilgi ihtiyalarn temel alan biliim sistemlerini dizayn eder,
yazlm gelitiriciler sistem analistinin belirledii zelliklerde bilgisayar
program yaratr ve sistem operatrleri byk bilgisayar sistemlerinin ve
ebekelerinin kurulmas ve faaliyete gemesine yardmc olur36.
1.3.4.1.2Biliim Sisteminin Donanm Kayna
Veriyi bilgiye dntrme srecinde, bilgisayar ve insann izledii giri,
sre, kt, depolama gibi admlarn her biri farkl donanmlar gerektirmektedir. lkolarak veri ilenmek zere bilgisayar girilmelidir. Klavye ve fare en ok kullanlan
veri giri aygtlardr37. Bunlarn dnda, optik tarayclar, barkod okuyucular gibi
birok veri giri aygt bulunmaktadr. Veri girii salandnda bilgisayar veriyi
ilemeye balar, bu adm Merkezi lem Birimi (CPU-Central Process Unit)
tarafndan yaplr. nsan yapsndaki beyine benzeyen Merkezi lem Birimi;
tanmlama ve hesaplamalarn yapld ilemci olarak tanmlanr. Veri ileme sreci
tamamlandnda, sonular bilgisayar ekran, yazc, sesli, oklu medya gibi ktaygtlaryla alnabilir. Bu ilemlerin gereklemesini salayan her trl aygt
donanm oluturmaktadr. Donanm kayna, biliim srecinde kullanlan tm
fiziksel cihaz ve materyalleri iine almaktadr38.
35OBrien, a.g.e., s.1236A.e., s.1237
Fsun zatav, v.d., Introduction to Information Technology, Bilgi University Press, 2001,stanbul, s.23.38 OBrien, a.g.e., s.13.
16
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
31/166
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
32/166
A, iki yada daha fazla bilgisayarn yazlm, donanm ve her eit verilerini
paylamak zere birbirlerine balanmas
olarak tan
mlanmaktad
r44
. Alar birdenok bilgisayarn birbirleriyle veri alverii yapabilecek bir biimde birbirine
balanmasyla olumu yaplardr.
Birok deiik iletiim alar mevcuttur. Bunlardan, geni ve yerel alan
alar ile Intranet, Extranet ve nternet gibi temel tipleri zerinde durulacaktr.
1.3.4.1.4.1 Yerel Alar (LAN- Local Area Networks)
Yerel alar bir blm ya da alma grubu gibi ayn fiziksel yerdeki
bilgisayar veya dier bilgi ileme aygtlarn birbirine balayan yksek hzl bir
haberleme sistemidir45.
1.3.4.1.4.2 Geni Alan Alar (WAN- Wide Area Networks)
Geni alan alar fiziksel olarak birbirinden ok ayr konumlarda bulunan,
geni corafi alanlar kapsayan yerel sistemlerin veya bilgisayar alarnn
balantsn salayan a trleridir46. Bu tip geni alar; birok firmann, kamu
kuruluunun ve son kullancnn gnlk faaliyetlerini gerekletirmeleri iin bir
gerekliliktir. rnein birok uluslar aras firma geni alan alarn; alanlarna,
mterilerine, tedarikilerine, dierehirlere ve dnyaya bilgi iletmek ve bilgi almak
iin kullanrlar.
1.3.4.1.4.3 Intranet
Intranet, firmann ile ilgili srecinden yararlanmak iin, kendi i yapsnda
internet protokol veya web tarayclarn kullanarak sunucu istemci mimarisiyle
44
Bocij, a.g.e., s.161.45 Syamanski, a.g.e., s.301.46 OBrien, a.g.e., s.216.
18
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
33/166
oluturduu altyapdr47. Bu snrl a ile birok insan pahall bilgi kaynan ortak
olarak kullanarak bu sayede ekonomik kazan elde etmektedir.
1.3.4.1.4.4 Extranet
Extranet, firmalarn kendi bnyelerinde kullandklar a, ok gvenli bir
ekilde, internet zerinden, belirli sayda dardaki mteri ya da tedarikilere
amalarndan oluan altyaplardr. Bu sayede firmalar mteri veya tedarikileriyle
bilgilerini paylaabilmektedirler. Bu sayede her trl veri iletiimi bu a zerinden
yap
larak i sreleri h
zlanmakta ve maliyetler de azalmaktad
r.
1.3.4.1.4.5 nternet
nternet gnmzn en byk bilgisayar ve iletiim icatlarndan birisidir.
nternet dnya zerindeki milyonlarca bilgisayar ann birbirine balayan byk bir
adr. 1990 ylna kadar bilgisayar endstrisinde alanlarn dnda kimse interneti
bilmiyordu. Gnmzde her gn milyonlarca insan posta almak ve gndermek,
haber okumak, belirli bilgilere ulamak, rezervasyon yapt
rmak, bankac
l
kilemlerini yapmak gibi birok ilemini interneti kullanarak yapmaktadr48.
A, birden fazla bilgisayarn veri alverii yapmak zere birbirlerine
balanmasn salayan sistem olarak tanmlanmt. Alar dier ebekelere de
internetle balanr. Bu sebeple internet, birok deiik tip ve lde iletim
sisteminin, birok lkedeki insanlarn, dillerin ksacas milyonlarca bilgisayarn
ebekesi olarak ifade edilmektedir49. nternet , Uluslararas a iletiimi (Inter
Network Communications) kelimelerinin ksaltlmasyla olumu ngilizce bir
kelimedir50.
47 Trker Cambazlolu, Bilgi Teknolojilerinin Bugn ve Yarnna Genel Bak, KoakMatbaaclk, stanbul, 1997, s.232.48 Daniel Bollo, Marielle Stumm, Possible Changes in Logistics Chain Relationships Due to InternetDevelopments, International Transportation Operational Research, Vol.5, no.6, p.427-445,
1998.49 zatav, a.g.e., s.151.50 Adnan Mazmanolu, PC Donanm ve Elemanlar, Beta Yaynlar, Ocak, 2005, stanbul, s.36.
19
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
34/166
internet
intranet
extranet
ekil 1.6 nternet , Intranet ve Extranet likisi
1.3.4.1.5Biliim Sisteminin Veri Kayna
Etkin bir biliim sistemi; kullanclara tam vaktinde, kesin ve konu ile ilgili
bilgileri salamaktadr.
Bir organizasyonu meydana getiren veriler, nesneler halinde soyut grnm
alarak belirgin bir forma girmektedirler. Ayrca veri bu organizasyon ortamnda
meydana gelen olaylar da iermektedir. Veriler bir organizasyondaki eitli
ilemsel, finansal, ynetimsel karar verme ve sekreterlik aktivitelerini destekleyen bir yapda sunulabilmelidir51. Verilere eriim sresi daha hzl bir ekle
getirilmelidir. Veriler daha hzl bir ekilde depolan p, ayn kaytlar minimuma
indirilmelidir. Uzun gncelleme sresinden, uyumazlklardan ve hatalardan
mmkn olduunca kanlmaldr. Bir organizasyon tarafndan verilen depolanacak
veri iin veri btnl daima gvence altnda olmaldr.
1.3.4.2Biliim Sisteminin Faaliyetleri
Biliim Sistemleri veri girii, veriden bilgi retme admlar biliim sisteminin
kalitesi, veri kaynaklarnn depolanmas ve sistem performansnn kontrol edilmesi
faaliyetlerini gerekletirmektedir.
51 OBrien, a.g.e., s.14.
20
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
35/166
1.3.4.2.1Veri Girii
Veri girii; verinin kartlmas, snflandrlmas ve yazlmas ilemlerinden
olumaktadr. Bir i srecinde hareketler verileri oluturur, veriler kayt edilip
ilenerek bilgiyi oluturur 52. Sistemlerde hareketler veri giriini otomatik
oluturursa hata oranlar azalr.
1.3.4.2.2Veriden Bilgi retmenin Admlar
Biliim Sistemi iinde veriden bilgi retmenin ad
mlar
ilem ad
m
,depolama ve kt adm olarak sralanmaktadr. Aada bu admlar ayrntl olarak
incelenmektedir.
lem Adm
Sralama(Sort): Verinin belli bir sraya gre dizilmesi
Hesaplama(Calculate): Tm matematiksel ilemleri ierir.
zet karma(Summarize): Verinin toplam alnarak ve ya younlatrlarak
daha verimli hale dntrlmesi.
Karlatrma(Compare): ki verinin birbirine eit mi veya birbirinden
kk/byk m olduunu saptamak amacyla incelenmesi ilemi
Getirme(Retrieve): Verinin ikincil depodan merkezi ilem birimine
aktarlmas.
Depolama Adm
Koruma(Protect): Depolanm verinin yetkisiz kiilerce silinmesi,
deitirilmesi ve kullanlmasna kar korunmas.
ndeksleme(Index): Verinin belli bir ksmnn fiziksel depoland yerin
adresinin yaratlmas ve bakm.
52 Balaban, a.g.e.
21
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
36/166
Gncelleme(Update): Yeni olaylarn yanstlmas amacyla depolanm
veriye ekleme, silme ve deiim ilemlerinin uygulanmas.
kt Adm
Rapor(Report): Ynetim iin bilginin basm
Gsterim(Display): Bilginin baslmas yerine ekrandan gsterimi.
1.3.4.2.3Biliim Sisteminin Kalitesi
Sistem yneticilerinin test etmeyi durdurup, yazlmn en mkemmel haliyle
hizmete sunulduuna inandklar, kullanclarn bu yazlmlarn etkin kullanmn
gerekletirebildikleri, sonucunda stratejik kararlar verebilmek iin bilgi
retebildikleri ve bunlarn raporlar halinde sunularak iletiiminin aksaksz
salanabildii noktada biliim sistemlerinin kalitesinden sz edilebilmektedir.
1.3.4.2.4Veri Kaynaklarnn Depolanmas
Veri ve verinin depolanmas herhangi bir bilgi sisteminin kalbi olarak
dnlmektedir. Veriyi; gvenlii, eriebilirlii ile ayn anda birka kullanc
kullanabilmelidir. yi ynetilmi, dikkatli dzenlenmi dosyalar i kararlar iin bilgi
elde etmeyi kolay hale getirmektedir. Halbuki zayf ynetilmi dosyalar bilgilerin
ilenmesinde kaosa, yksek maliyete, zayf performans ve zaman kaybna neden
olmaktadr.
Bilgisayar destekli bilgi sistemlerinde verinin depolanmas iin iki temel
yaklam vardr. Veri, bilgi sistemlerindeki ilemlerden bamsz olarak ayr
dosyalar halinde toplanabilir veya veri tm fonksiyonel alanlara dahil edilebilecek
ve btn blmler tarafndan kullanlabilecek ekilde bir hizmet birimi (server)
zerindeki veritabannda da depolanabilir53.
53 Yaar Dademir, Veri Tabanlar&SQL, Trkmen Kitapevi, stanbul, 2002, s.83.
22
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
37/166
Veritabanlar
, d
dnyan
n bir k
sm
n
n bilgisayarda oluturulmu modellerile temsil edilmesi mantna dayanan bilgi depolardr54. Bilginin hammaddesinin
olan verinin depoland yerdir. Bilgiyi oluturan bileenleri snflara ayrarak,
aralarndaki ilikiyi de dikkate alarak depolar, istenildii zaman birletirerek sunar.
Bu da firmalar iin ok nemli olan doru bilgiye ksa srede ulamay salar.
Yaamn bir ok noktasnda kullanlan veritabanlar, Kurumsal Kaynak
Planlamadan (ERP- Enterprise Resource Planning), dokman ariv sistemlerine
kadar her sistemin iinde bulunmaktadr55.
1.3.4.2.5Sistem Performansnn Kontrol
Sistem performansnn kontrol; sistemin kullanmndan elde edilen katma
deerinin, bilgi aknn etkinliinin kontroln iermektedir. Yaplan geri
beslemeler sonucunda ortaya kan aksaklklarn da denetlenerek nereden
kaynaklandnn belirlenmesini iermektedir.
1.3.5 Biliim Sistemlerinin Gelitirilmesi:
Firma evresinin ortaya kard frsatlar ya da problemler iin teknolojik
tabanl ynetsel ve organizasyonel zmler sunan biliim sistemlerinin
gelitirilmesi planl ve organizasyonel bir deiimdir ve bu sistem yeni alma
ekillerini de beraberinde getirmektedir. Bu sebeple; daha balang aamasnda
belirli bir dnce yapsnn oluturulmas gerekmektedir.
Biliim sistemlerinin gelitirilmesindeki temel ama, firma bnyesinde karar
vermede gerekli olan bilgi akn etkin birekilde salayabilmektir.
Sistemin etkinliinin arttrlabilmesi iin;
Yeni sistemin gelitirilmesinde problem zme anlaynn benimsenmesi,
Gelitirilecek sistemin bir sermaye yatrm olarak grlmesi,
Sistem gelitirmeye katlmn salanmas,
54 Demircan, a.g.e., s.97.55A.e.
23
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
38/166
Belirli aamalar ve kontrol noktalar oluturulmas gerekmektedir56.
1.3.6 Biliim Sistemleri Kurmann Zorluklar
Bilgisayar teknolojisinin hzla gelimesine ramen, ie yarar biliim
sistemleri kurmann baz zorluklar bulunmaktadr. Biliim Sistemleri kurmak,
iletmek ve korumann zorluklarn Stratejik , Kreselleme, Biliim Mimarisi,
Biliim Sistemlerine Yatrm Yapma, Sorumluluk ve Denetim Zorluu olmak zere
be balkta toplanmaktadr57. Aada bu zorluklar ayrntl olarak anlatlmaktadr.
Biliim Sistemleri Kurmann Stratejik Zorluu
Firmalar rekabeti ve etkin organizasyonlar kurmak, iletiimi ve
koordinasyonu basitletirmek, gereksiz ileri elemek iin biliim teknolojisini
kullanmaya ihtiyalar vardr.
Byk boyutlu hizmet firmalarnn ounda biliim teknolojisine yaplacakyatrm, bu firmalarn yllk kapital harcamalarnn yarsndan fazla tutmaktadr.
Firmalarn bu yatrmdan elde edecekleri kar farknda olmalar ve bu dorultuda
yeniden yaplanma srecine girmeleri gerekmektedir. Srekli dnmeye ve yeniden
tasarlamaya ihtiyac olan kurulular, sadece bugn yapmakta olduklar i srelerini
otomatikletirmekle yetinirlerse, biliim teknolojisinin byk potansiyelinden
yararlanamazlar58.
Biliim Sistemleri Kurmann Kreselleme Zorluu
Uluslararas ticaretin ve kresel ekonominin basklar, birok farkl lkede
hem retim hem de sat yapma etkinliini destekleyebilecek biliim sistemlerine
56 Ouzhan Arslan, Bilgi Sistemlerinde Geliimde Etkinliin Arttrlmas, Tekstil Mhendisirt.Yn. ve Endstri letmecilii Bilim Uzman, y.y.57
Dilek Karahoca, Adem Karahoca, letmeciler,Mhendisler ve Yneticiler in Ynetim BiliimSistemleri, Beta Yaynevi, stanbul, 1998, s.44.58A.e.
24
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
39/166
ihtiya yaratmaktadr. Firmalar kresel ekonomik evrenin i ve sistem gereklerini
anlamal
ve buna uygun biliim sistemleri gelitirmelidirler. ok uluslu entegrebiliim sistemleri gelitirmek iin firmalar kresel donanm, yazlm ve iletiim
standartlar oluturmak ve her kltrde ie yarayan muhasebe ve raporlama yaplar
yaratmak zorundadr59.
Biliim Sistemleri Kurmann Biliim Mimarisi Zorluu
Firmalar kendi i amalar ve i aklarn belirleyip bu amalara hizmet
edebilecek i aklarna uygun bir sistem semelidir.
Biliim Sistemleri Kurmann Yatrm Yapma Zorluu
Organizasyonlar biliim sistemlerinin i deerini belirlemelidirler. Yaplacak
olan yatrmn firmaya salayaca katklar saysal olmad zaman her trl fayda
ve maliyeti doru olarak hesaplayabilmek kolay olamamaktadr60. Biliim sistemi
kurmadan nce mutlaka fayda-maliyet analizi yaplmaldr.
Biliim Sistemleri Kurmann Sorumluluk ve Denetim Zorluu
Organizasyonlar, insanlarn denetleyip anlayabildii sistemler tasarlamal ve
bu sistemlerinin firmann ticari amalar yannda salk, gvenlik, i gvenlii ve
sosyal gereklilikler gibi ahlaki ve sosyal sorumluluklar yerine getirecek ekilde
kullanlmaldrlar61.
1.3.7 Biliim Sistemleri ve Organizasyonlar
ada sistemlerde bir kuruluun i stratejisi, kurallar ve ilemleri ile o
kuruluun biliim sistemleri arasnda giderek artan bir bamllk vardr.
Stratejideki, kurallardaki ve ilemlerdeki deiiklikler, donanmlar, yazlmlar, veri
59
Karahoca, a.g.e., s.4560 Bocij, a.g.e., s.324.61 Karahoca, a.g.e., s.46
25
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
40/166
tabanlar ve telekomnikasyonlarda da deiiklik gerektirmektedir62. Tm bunlarn
yan
nda biliim sistemlerinin kullan
m
yla beraber organizasyonlar yenidenyaplanma srecine girmilerdir.
1.3.7.1Organizasyonlarda Biliim Sisteminin Stratejik nemi
Biliim sistemleri zellikle uzun vadede baarl olma ve organizasyonun
yaamn devam ettirebilmesi iin nemli bir rol oynamaktadr. Rekabette nderlik
etmeyi salayan gl aralar olan bu sistemler stratejik biliim sistemleri olarak
adlandrlmaktadr. Stratejik Biliim Sistemleri (SBS), rakiplere stnlk elde
etmede yardmc olmak iin organizasyonlarn amalarn, ilemlerini, rnlerini,
hizmetlerini ve evreyle olan ilikilerini deitirmektedir63.
Organizasyonlarda bilginin, dolays ile biliim sistemlerinin rakip firmalara
bir koz olarak kullanlabilmesi iin, ncelikle biliim sistemlerinin kullanlabilesi
alanlarn belirlenmesi ve bu alanlarda youn aratrma yaplmas gerekmektedir.
evre ok iyi incelenerek organizasyon yapsnn kullanlacak olan biliimsistemlerine uyumu gerekletirilmelidir. Bunun yannda kurumsallam
organizasyonlar, konusunda uzman kaynaklar ile i akn salamay tercih ederek
zmler retmektedirler. Bu perspektiften baklarak bilgi sistemleri seiminde
organizasyonun ihtiya gsterdii yn dorultusunda, i gc tasarrufu ve kullanm
kolayl tercih sebebi olmaktadr.
1.3.7.2renen Organizasyonlarda Biliim Sistemleri
renen organizasyon kavram, bir firmann faaliyetleri sresince
karlat olaylardan sonu karmas, kiilerin hedef olarak setikleri sonular
elde etmek iin bunun deien evre koullarna uymakta kullanlmas, personelini
gelitirici bir sistem yaratmas ve bylece deien, gelien, insanlarn srekli
62
William D. Nance, An Investigation of Information Technology and The Information SystemsGroup as Drivers and Enablers of Organizational Change, ACM, SIGCPR/SIGMIS96, USA, 199663 Demircan, a.g.e., s.14.
26
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
41/166
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
42/166
1.3.8.1Hizmet Sunduklar Ynetici Gruplarna Gre Biliim
Sistemi TipleriHizmet sunduklar ynetici gruplarna gre Stratejik, Ynetimsel, Bilgi ve
lemsel seviyede olmak zere drt tip biliim sistemi bulunmaktadr67. Hizmet
sunduklar gruplara gre belirlenen her bir biliim sistemi tipi ve seviyeleri aada
ayrntl olarak anlatlmaktadr.
Biliim Sistemleri Tipleri Hizmet Gruplar
Stratejik seviye Tepe yneticiler
Ynetim seviyesi Orta kademe Yneticiler
Bilgi seviyesi Bilgi ve veri iileri
lemsel seviye lemsel yneticileri
ekil 1.7 Hizmet Gruplarna Gre Biliim Sistemleri
1.3.8.1.1lemsel Seviyedeki Biliim Sistemleri
lemsel seviyedeki sistemler organizasyonlarn temel aktivite ve
ilemlerinin kaytlarn tutarak ilemsel yneticileri desteklemektedirler. Bu
seviyedeki sistemlerin amac rutin sorulara cevap vermek olduundan bilgi kolayca
elde edilmeli, kesin ve hzl olmal68.
67 Demircan, a.g.e., s.11.68 Karahoca, a.g.e., s.19.
28
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
43/166
1.3.8.1.2Bilgi Seviyesindeki Biliim Sistemleri
Bilgi seviyesindeki sistemler, organizasyonun krtasiye ilerinin kontrolne
ve yeni bilgilerin ie entegre edilmesine yardmc olarak bilgi ve veri iilerini
desteklemektedir69.
1.3.8.1.3Ynetim Seviyesindeki Biliim Sistemleri
Ynetim seviyesindeki sistemler, i aknn durumunu izlenmesi, kontrol
edilmesi ve bununla ilgili kararlar al
nmas
iin orta kademe yneticilerine desteksalamaktadrlar. Bu seviyedeki sistemlerde genellikle anlk raporlar yerine
periyodik bilgiler ieren raporlar sunmaktadrlar70.
1.3.8.1.4Stratejik Seviyedeki Biliim Sistemleri
Stratejik seviyedeki sistemler, firma ii ve d evredeki stratejilerin
belirlenmesi amacyla tepe yneticilerine hizmet sunmaktadrlar71. Tepe
yneticilerinin, organizasyonun d evredeki deiikliklere uyum salayabilmesiiin gereken ngrleri ve almalar desteklemektedirler.
1.3.8.2Servis Verilen Organizasyon Seviyesine Gre Biliim SistemiTipleri
Servis verilen organizasyon seviyesi veya fonksiyonel zelliklerine gre alt
tip biliim sistemi bulunmaktadr.
1.3.8.2.1lemsel Biliim Sistemleri (TPS-Transaction ProcessingSystems)
lemsel Biliim Sistemleri; i aknn takibi iin gnlk, rutin kaytlarn
girildii biliim sistemleridir. Bu sistemler, gnlk ilemlerle ilgili kaytlarn doru
kaydedilmesinin yan sra sipari, irsliye, ek, deme emri gibi dokmanlarn
69
A.e., s.20.70 Karahoca, a.g.e., s.21.71A.e.
29
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
44/166
baslmasyla ilgili kontrol prosedrlerini de iermektedir. rnek olarak, sat sipari
giri sistemleri, otel rezervasyon sistemleri, al
anlara ait bilgi bankalar
gibisistemler gsterilebilir. Bu sistemler organizasyonun ilemsel seviyelerinde hizmet
vermektedirler.
1.3.8.2.2Bilgi Tabanl Sistemleri (KWS-Knowledge WorkSystems)
Bilgi Tabanl Sistemleri; belirli alanlarda uzmanlam kiilere hitap eden
bilgi kazanma, bu yeni bilgiyi ve uzmanl i akna entegre etmeyi salayanbiliim sistemleridir72. Bu sistemlere bilgisayar destekli tasarm(CAD), bilgisayar
destekli retim(CAM), sanal gereklik sistemleri rnek olarak gsterilmektedir.
1.3.8.2.3Ofis Otomasyon Sistemleri (OAS-Office AutomationSystems)
Ofis Otomasyon Sistemleri; tipik ofis ortamnda koordinasyon ve iletiim
aktivitelerini destekleyerek veri iilerinin retkenliini arttran uygulamalardr.Dokman ynetimi, kelime ilemciler ve masast yaynlama aralar, planlama
programlar ve iletiim sistemleri bu sistemlere rnek olarak gsterilmektedir73.
1.3.8.2.4Ynetim Biliim Sistemleri (MIS-ManagementInformation Systems)
Gnmzde bilgiye abuk ulamak, firma iindeki ve pazardaki tm
gelimeleri yakndan izleyerek hzl tepki vermek kurumlarn gelecei iin ciddi
nem tamaktadr. Bunun iin kurumlardaki karar vericinin anlk olarak her trl
kurum-ii bilgiye ulamak iin kurulmu bir sisteme ihtiyac vardr. Ynetim
Biliim Sistemleri, rgtn gncel performans ve tarihsel kaytlarna e zamanl
ulaarak baz rnekleri ve raporlar yneticilere salar ve rgtn orta dzey
ynetim dzeyine destek salar74.
72
Karahoca, a.g.e., s.27.73 Hocan, a.g.e., s.2774A.e.
30
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
45/166
Ana amac
ynetim kademesinin bilgi ihtiyac
n
kar
lamak olan YnetimBiliim Sistemi; zellikle planlama, denetleme ve dzeltici faaliyetlerde
bulunabilmek amacyla gelitirilmi ve retim, pazarlama, muhasebe, finans ve
insan kaynaklar gibi iletme ilevlerine ilikin bilgileri eitli aralar araclyla
yneticilere sunan bir sistemdir75. Bu sistemler ilemsel biliim sistemlerindeki
verileri zetleyen periyodik raporlar reterek, gnlk ilemlerin ynetimini ve
kontroln salayarak firmann performansna yardmc olurlar. zetle Ynetim
Biliim Sistemi organizasyonlarn yaplarna uygun kontrol ve raporlama alkl bir
biliim sistemidir.
Ynetim Biliim Sistemlerinin Temel zellikleri
levsel kontrol ve ynetim kontrol seviyelerinde yneticileri karar
almalarnda desteklerken planlamaya da yardmc olmaktadrlar,
Gnlk ileri kontrol ederek, yneticilere raporlar sunmak zere
tasarlanmlardr
Mevcut veri ve veri yollarn kullanmaktadrlar,
lemsel yetenekleri snrldr,
Gemi ve mevcut verileri kullanarak karar alma mekanizmasna destek
olurlar,
Greli olarak esnek deildirler,
Organizasyon iine yneliktirler,
Bilgi ihtiyalar bilinir ve belirlidir,
Uzun analiz ve tasarm aamas gerektirirler76.
75 Demircan, a.g.e., s.13.76A.e.
31
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
46/166
1.3.8.2.5Karar Destek Sistemleri (DDS- Decision Support Systems)
Karar destek sistemleri; ileri dzeyde kolaylkla tanmlanamayan, abuk
deien, yapsal ve yar yapsal nitelikteki ve tek kararlarn alnmasnda yneticilere
destek verir77.
Bu sistemler, ilemsel biliim sistemleri ve ynetim biliim sistemlerinden
firma ii bilgi almalarnn yannda rakip firmalarn stok ve rn fiyatlar gibi d
bilgileri de kullanrlar. Tasarm itibari ile dier sistemlerden daha fazla analitik gc
olan kara destek sistemleri byk miktarda zet veriyi bilgi youn raporlareklinde
sunmaktadrlar. Her zaman deien durumlara ve sorulara uygun cevap retebilecek
ekilde tasarlanmaktadrlar78.
Karar Destek Sistemi, kullancsnn ihtiyac olan tm verileri bulabilmesini
ve bu veriler zerinde istedii ilemleri yapabilmesini salamaktadr. Bu zellii ile
de Ynetim Biliim Sisteminden ayrlmaktadr.
Karar Destek Sistemlerinin Ana Bileenleri
Karar Destek Sistemleri temel olarak veritaban , model taban ve kullanc
arabiriminden olumaktadr . Veritaban ile firmann isel ve evreye ilikin dier
bilgi gereksinimini salamak iin kullanlmaktadr. Model taban; istatistiksel,
finansal, tahmini, operasyonel modelleri veya planlama modellerini iermektedir.
Model ynetim sistemi ile de modellere eriim ve denetleme yaplmaktadr. Bunlaraek olarak veritaban ve model tabanndaki kaynaklar ileyerek, karar vericinin
nne etkileimli olarak sunabilen kullanc arabiriminin sistem iinde yer almas
gerekmektedir79.
77
Hocan, a.g.e., s.27.78A.e.79 OBrien, a.g.e., s.297.
32
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
47/166
Karar Destek Sistemlerinin Temel zellikleri
Kullancya esneklik, uyumluluk ve hzl cevap salamaktadrlar,
Kullanclarn giri ve k verilerinin kontrol ve ynlendirmelerini salar,
istenilen her trl bilgiyi salayabilecek kapasitededirler,
Bilgisayar sadece bir ara olarak kullanan karar vericilere ynelik
olduklarndan profesyonel programclara gerek duyulmadan
alabilmektedirler,
Sonular nceden kestirilemeyen kararlar almada destek salarlar,
Organizasyondaki her seviyenin karar ihtiyalarn karlayabilmek zere
gelitirilmilerdir80.
1.3.8.2.6st Ynetim Biliim Sistemleri (EIS-ExecutiveInformation Systems)
st Ynetici Biliim Sistemleri; organizasyonlarn stratejik seviyesinde
kullandklar sistemlerdir. Bu sistemler, bata genel mdr ve ynetim kurulu
yeleri olmak zere, iletmenin vizyonunu, misyonunu, deerlerini ve stratejilerini
belirleyen kiiler iin oluturulmaktadr. Bu kadar nemli konularda yaplacak bir
hata iletmenin geleceini risk altna alm olur. Bu nedenle st ynetim biliim
sistemi, i ve d evre koullar konusunda tam ve doru olarak zamannda
bilgilendirilmelidir. st Ynetim Biliim Sistemi; stratejik, karmak ve nceden
programlanamayan kararlarn alnmasnda kullanlan bilgi sistemleridir81.
st ynetim biliim sistemlerinde grafiksel gsterimlere yer verilerek ok
farkl kaynaktan veriler st ynetimin kullanmna sunulmaktadr. eitli yntemler
kullanlarak st ynetimin kritik bilgiye ulamak iin harcayaca zaman en aza
indirilmektedir82.
80
Demircan, a.g.e., s.109.81 Hocan, a.g.e., s.27.82 Karahoca, a.g.e., s.34.
33
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
48/166
1.4 Bilgi Ynetimi Merkezleri
Bilgi merkezleri; bilgi tayclarnn, belli bir amaca ynelik olarak
topland hibir kayba uramakszn korunduu, arandnda en kolay
bulunabilecek tarzda dzenlendii ve optimum kullanm ile bilgi aknn kesintisiz
oluumunun saland merkezlerdir83.
Bilgi ynetimi, kaytl ya da kaytsz organizasyon verilerini, kiisel bilgi ve
tecrbeye dayal birikimleri toplayp, dzenleyip, kayt altna alp yararl bilgi haline
getirerek bunlar doru zamanlarda, doru kimselerin, istenilen her yerden
ulamasn salay p, organizasyonunu entelektel mlkn arttrmak, tekrarlanan
ilemlerin tamamnn teknolojik aralarla yaplmasn salamak ve bunun sonucunda
pozitif i neticeleri elde etmek amacyla yaplan bir dizi teknolojik ve kltrel
ilemler olarak tanmlanmaktadr84.
Firmalardaki Bilgi Ynetimi Merkezleri ise; btn bu blmde anlattmz
ve firmalar iin ok deerli olan bilgiyi stratejik kararlara dntrmek zerekurulan merkezler olarak tanmlanabilir. Gelimesini arasal adan biliim
sistemlerine borlu olan bilgi ynetim merkezleri biliimle departmanndan farkl
olarak teknik yazlm veya donanmlarla deil de bu yazlmlardan elde edilebilecek
bilgilerin analizleriyle ilgilenerek gelecee ynelik kararlarn alnd merkezlerdir.
83
Malik Ylmaz, Bilgi Merkezleri ve Toplam Kalite likisi ve Bir Uygulama, Dou niversitesiDergisi, 4 (2) 2003, 257-268.84 Melikah Karaka, Bilgi Ynetimi Nedir?, (evrimii) www.bilgiyonetimi.org, 25.02.2005
34
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
49/166
2 LOJSTK YNETM
Gnmzde retici firmalar retim dndaki tedarik zinciri iindeki
faaliyetleri artk firmalar bu ile ilgilenen firmalara yaptrmaktadr. Bu da lojistik
firmalarnn gnden gne nem kazanmasna neden olmaktadr. Lojistik kavram,
lojistik ynetiminin faaliyetleri bu blmde ayrntl olarak ele alnmaktadr.
2.1 Lojistik Kavram
Kken olarak Latin dilinde Lojik ve Static kelimelerinin birlemesinden
meydana gelen lojistik kelimenin szlkteki karl akl yrtme, hesap
sanatdr85.
Esas olarak askeri bir terim olan lojistik; askeri alanda ara, gere ve
birliklerin hareket organizasyonunu tanmlamak iin kullanlmaktadr86. Bu adan
lojistik, bir plan veya operasyonun ayrntl bir biimde rgtlenmesi ve
uygulanmasdr87. Lojistiin sivil alanda kullanlmas ise 80li yllarda
gereklemitir. Lojistik, ok farkl alanlardan oluan bir faaliyetler btn olup
ilgili blmlerin ortaklaa ibirliini gerektirmektedir88.
2.2 Lojistiin nemi
Rekabetin hzla artt gnmzde zellikle retici firmalar bata olmak
zere, gnmz firmalar ana faaliyetleri dnda kalan tedarik zinciri iindeki;
tedarik, tama, depolama, elleleme, paketleme, stok, datm gibi birok faaliyeti
baka firmalara yaptrarak kendi ana faaliyet konular olan retime daha fazla zaman
ayrabilmektedir. Bylece firmalar kendi retim faaliyetlerinin kalitesi,
maliyetlerinin azaltlmas ve mteri memnuniyetinin salanmas konularna
odaklanabilmektedirler. Amerikada yaplan bir almada lojistik maliyetlerindeki
85Meydan Larousse, Byk Lugat ve Ansiklopedi86 Mehmet Tanya, Lojistik ve Tedarik Zinciri Ynetimi, 3GEN, Sonbahar 2002, s.23.87
Michael Quayle, Bryan Jones, Logistics: An Integrated Approach, Tudor Business PublishingLtd., Wirral, 1993, s.85.88 Quayle,a.g.e. , s:87.
35
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
50/166
%5lik azalmann karllk zerine etkisi, satlarn % 20 arttrlmas sonras karllk
da elde edilecek etkiye eit veya daha fazla olduu saptanm
t
r89
.
Lojistik, bir rn veya hizmetin retimi ve datlmasyla ilgili olarak tm
maddi temelli ilevleri sevk ve idare eder. Lojistikte ama; firmann varln
srdrebilmesi asndan organizasyonu kalite, fiyat, zaman ve hizmet gibi hayati
pazar deikenlerine kar dayankl hale getirmektir90.
2.3 Lojistik Fonksiyonu
retim noktasndan tketim noktalarna mal hareketi alar boyunca nemli
olmutur. rnein ipek yolu en nemli ticaret yolu olarak bilinmektedir. Sava
srasnda organizasyonlarn hiyerarik yaplandrmalar, kalite kontrol aralar, rn
ve sistem standartlar, yeni teknolojilere annda uyum salayarak gelitirilen silahlar
sanayi tarihinde askeri geliimler nemli rol oynamtr.
Lojistik uzun bir sre mallarn fiziksel datm olarak kabul edilmitir.Bugn ise ok eitli fonksiyonlar bnyesinde toplamaktadr. Lojistik, ok genel
olarak, rn aknn, ak noktasndan var noktasna kadar planlanmas,
uygulanmas ve kontroldr91.
Tm imalat aamalarnda rn, malzeme, yarmaml, hizmet ve bilgi gibi
tedarik zinciri deerlerinin elde edilmesi, tam, stoklanmas ve datm iin
gerekli olan faaliyetler btn olan lojistik; ulat
rma, depolama, malzemeelleleme, stok ynetimi fonksiyonlar gibi i fonksiyonlarnn birleimi olup
pazarlama ve imalat ile yakndan ilikilidir92.
89Lojistiin Aritmetii, (evrimii)http://www.danismend.com/konular/lojistikyon/LOJ-LOJISTIGIN%20ARITMETIGI, 02.12.200490 Metin anc, Murat Erdal, Lojistik Ynetimi, Freight Forwarder El Kitab 1, 2003,s.35.91 Necdet Timur, Sanayi letmelerinde Lojistik Faaliyetlerin Organizasyonu, T.C.Anadoluniversitesi Yaynlar no:266, Eskiehir. 1998, s.7.92
H. Donalt Ratliff, William G.Nulty, Logistics Composite Modeling, The Logistics Institute atGeorgia Tech, ABD, 1996
36
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
51/166
Tedariki Odak firma Mteri
Biliim Biliim
rnlerNakit
Kaynak veTedarik Etme
Kaynak veTedarik Etme
Hizmetler
LojistikFonksiyonlar
ekil 2.1 Lojistik Fonksiyonun Sreci93
2.4 Lojistiin Tan
m
Lojistik Ynetimi Konseyi (Council of Logistics Management) e gre;
Lojistik, mterilerin ihtiyalarn karlamak zere her trl rn, hizmet ve
bilgi aknn, hammaddenin balang noktasndan, rnn tketildii son noktaya
kadar olan tedarik zinciri iindeki hareketin, etkin ve verimli bir ekilde
planlanmas , uygulanmas , tanmas , depolanmas ve kontrol altnda tutulmas
yntemidir94. eklinde tanmlanmaktadr. Bu tanm tedariki ve mteri arasndaki
mal, hizmet ve bilgi akn ieren tm faaliyetleri kapsamaktadr.
93
Karl B. Manrodt, Understanding the Lean Supply Chain, 7. Lojistik Ynetimi Zirvesi, 12-13Nisan 2005, stanbul94Council of Logistics Management, (evrimii) wwwclm1.org, 10.12.2004.
37
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
52/166
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
53/166
olmak iin firmalar, yaptklar hizmetin kalitesiyle ilgili her trl kritere sahip
olmalar
gerekmektedir. Bylece lojistik sre baar
l
olacakt
r. Kalite kontrolsistemi dzenleme ve uyarlama; firmann sunduu bir hizmeti bugn de dn olduu
gibi ayn karakteristik zelliklerle sunmay garanti etmektedir. Bu yarn da bu
zelliklerde hizmet sunacan gstermektedir97.
Gnmzde birok sektrde tedariki ile mterinin birlikte almas nemli
hale gelmektedir. Mteri ilikileri ynetimi sadece yeni mteri kazanmak iin
deil, var olan mterilerin de devamlln salamak iin gerekmektedir.
Lojistiin Yapsallk Seviyesi
Tedarik ve Datm Zinciri
Hizmet Planlamas (Service Net Mapping)
Tedarik ve Datm Zinciri: Tedarik ve Datm Zincirinin planlanmas ve dizayn
edilmesi lojistiin yapsallk seviyesinde yer almaktadr. Muhtemel olaslklarn
dikkate alnarak yapld planlamalar iermektedir.
Hizmet Planlamas: rnlerin datmnda gerekleebilecek eksikliklerin nceden
karlanmasnn tasarlanmasdr.
Lojistiin levsellik Seviyesi
Depolama levleri
Tama levleri
rn ve Bilgi Ak
97 Ginters, a.g.e., s.36.
39
-
8/7/2019 Bilisim Sistemlerinin Lojistik Yonetiminde Etkin Kullanimi Ve Buna Iliskin Bir Uygulama the Effective Usage of Informa
54/166
Depolama: Lojistiin ilevselliinin kalitesi depolama operasyonuna gre
deimektedir. Bu blmde ayr
nt