05/01/2023 1

Bilgisayar Destekli Nitel Veri Analizi Yazılımları

Hazırlayan: Tijen AKADA

Muğla, Bahar, 2016

05/01/2023 2

There is no computer program that will

analyze your data…. Computers don’t analyze

data; people do!

(Weitzman ve Miles,

1995, 10)

05/01/2023 3

Yol Haritası

• Giriş• Nitel Veri Analizi Yazılımları • 2.1. Nitel Veri Analizi Yazılımları Çeşitleri• 2.2. Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri • Yazılımların Başlıca Avantajları• Yazılımların Başlıca Sınırlılıkları• Yaygın Kullanılan Bazı Nitel Veri Analizi Yazılımları• Sonuç Yerine

05/01/2023 4

Giriş• Nitel araştırmalarda;

• gözlem, görüşme ve doküman analizi gibi nitel veri toplama yöntemleri kullanılır,

• algıların ve olayların doğal ortamında gerçekçi ve bütüncül biçimde ortaya konmasına yönelik bir süreç izlenir.

• Bu süreç ele alınan konunun derinlemesine incelenmesini sağlayan zengin ve detaylı veri setlerini toplamayı gerektirir

• Verilerin analizleri uzun süre alan, yoğun emek ve detaylı çalışma gerektiren, yorucu süreçlerdir.

05/01/2023 5

Nitel Veri Analizi Yazılımları

• Bu süreçler bilgisayarların yaşantımızın çeşitli alanlarına girmeleri ile bazı değişikliklere uğramıştır.

• 1960’larda ilk nitel veri analizi yazılımı olan General Inquirer geliştirilir.

• 1980’lerde yaygınlaşmaya başlar.

• Ethnograph, Qualpro ve TAP, NUDIST, MAX ve WINMAX, ATLAS/ti, HyperResearch, HyperSoft öncüleri arasındadır.

• Günümüzde 20 den fazla yazılım kullanılmaktadır.

05/01/2023 6

Nitel Veri Analizi Yazılımları

• Nitel veri analizi sürecinde;

• toplanan veriler işlenir (data reduction),

• görselleştirilir (data display) ve

• sonuçlar çıkarılarak teyit edilir (drawing conclusion and verification) (Miles ve Huberman, 1994’den akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 255).

05/01/2023 7

Nitel Veri Analizi Yazılımları Nedir?

• Nitel veri analizi amacıyla kullanılan ve bilgisayar desteği veren yazılım kategorisinin genel adına Bilgisayar Destekli Nitel Veri Analizi Yazılımları denir (Silver ve Lewins, 2014, 606).

• Bu yazılımlar çeşitli yöntemlerle toplanan verileri organize eden, kategorilere ayıran, temaları ortaya çıkarmakta ve bütün sürecin raporlaştırılmasında kullanılan özel amaçlı bilgisayar yazılımlarıdır.

05/01/2023 8

Nitel Veri Analizi Yazılımları Çeşitleri

• Weitzman ve Miles’a (1995’ten akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283-284) göre;

• sözcük işlemci yazılımları (örn, MS Word),

• kodlama yaparken kullanılabilecek olan kodlama yazılımları (örn, Ethnograph) ve

• hem kodlama hem de kuram geliştirme amacıyla kullanılabilecek olan yazılımlar (örn, NVivo) şeklinde sınıflandırılabilir.

05/01/2023 9

Sözcük işlemciler

• Weitzman ve Miles’a (1995’ten akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283-284)

göre sözcük işlemciler;

• verilerin yazıya dökülmesi, organize edilmesi ve kodlamaya hazırlanması sürecinde işe koşulabilirler.

• Köprüler yoluyla dökümanlar birbirine bağlanabilir ve ilişkilendirilebilir (Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283).

05/01/2023 10

Sözcük İşlemciler

• Her dosyada yer alan metinlerin tamamının veya belli bir bölümünün bulunması,

• yer değiştirilmesi,

• yeniden üretilmesi,

• görüşmelerin metne aktarılması (transcribe),

• alan notlarının yazılması,

• metinlerin kodlanması ve raporlaştırılmasında başvurulabilir (Berg, 2007, 331).

05/01/2023 11

Sözcük işlemciler

• Bilgisayar kullanmakta kendilerini rahat hissetmeyen nitel araştırmacıların sözcük işlemci yazılımlarını kullanarak analize başlamaları önerilmektedir (Weitzman ve Miles, 1995, akt. Berg, 2007, 330).

• Word ile veri analizinin nasıl yapıldığına ilişkin detaylı videolar için https://www.youtube.com/watch?v=FX9R6Y6fyfk https://www.youtube.com/watch?v=TbjfpEe4j5Y kaynaklarına başvurulabilir).

05/01/2023 12

Kodlama Yazılımları:

•Özellikle nitel veri analizini kolaylaştırmak amacıyla hazırlanan bu tür yazılımlar kodlama sürecini sistematik ve daha kolay hale getirebilirler.

•Bu yazılımlarla videolar, görüşmeler yazılı hale getirilebilir,

•yazılı veriler farklı yollarla kodlanabilir,

• ilgili bölümler kolayca işaretlenebilir ve

•kodlar sistematik bir biçimde sergilenebilir.

05/01/2023 13

Kodlama Yazılımları

•Kodlara açıklamalar eklenebilir ve kodların hiyerarşik bağlantıları göz önüne serilebilir.

•Sistematik, tam, esnek ve hızlı kodlama yapılabilir.

•Geleneksel olarak kağıt üzerinde gerçekleştirilen kodlamalar verilen komutlar yoluyla daha kolay gerçekleştirilebilir (Yıldırım ve Şimşek, 2013, 284).

05/01/2023 14

ETHNOGRAPH 6.0

• Alan çalışmalarından elde edilen veriler bir Word belgesine aktarılarak veya doğrudan yazılıma yüklenebilir ve yüklenen verilere ulaşılması ve verilerden örüntülerin ortaya çıkarılması kolaylaşır.

• Ethnograph yazılımını daha yakından tanımak için https://www.youtube.com/watch?v=oJ_CPCRITCc ve https://www.youtube.com/watch?v=JO-smnjej90 adreslerine başvurulabilir.

05/01/2023 15

ETHNOGRAPH 6.0http://ethnograph.software.informer.com/

05/01/2023 16

Kodlama ve Kuram Geliştirme Yazılımları

• Yalnızca kodlama yapan yazılımlardan daha kapsamlı özelliklere sahip olan yazılımlardır.

• Bu tür yazılımlardan yapılan kodlamalara dayanan kuramların geliştirilmesinde ve araştırma raporu oluşturulmasında yararlanılabilir.

• Örnek olarak Atlas ve NVivo gibi yazılımlar verilebilir (Weitzman ve Miles, 1995’ten akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 284).

05/01/2023 17

Nitel Veri Analizi Yazılımları(Weitzman ve Miles, 1995’ten akt. Berg, 2007, 331)

• Sözcük İşlemciler (Word processors)• Metin Bulucular/Metin Soruşturucu Programlar (Text Retrievers)• Metin Tabanlı Düzenleyiciler (Textbase Managers)• Kodlama ve Geri Çağırma Programları (Code and Retrieve

Programs)• Kod Tabanlı Teori Oluşturma Programları (Code-Based Theory

Builders)• Kavramsal Ağ Oluşturma Programları (Conceptual Network

Builders)

05/01/2023 18

Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)

• Alan notları tutma,

• Alan notlarını yazma-çözümleme,

• Düzeltme (editing): Doğrulama, genişletme ya da değiştirme,

• Kodlama: Daha sonraki geri dönüşlere imkan verecek biçimde metnin parçalarına anahtar kelimeler ekleme,

• Depolama: Metni bir veri tabanında saklama,

05/01/2023 19

Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)

• Soruşturma ve Geri Çağırma: Kodlar arasında soruşturmalar yapma ve gerektiğinde bir kodlama birimine dahil edilmiş veri parçasını orijinal metin içinden geri çağırma,

• Verileri İlintilendirme: İlgili veri kümelerini birbirine bağlama, kategoriler, kümeler ya da enformasyon ağları oluşturma,

• Araştırmacı Notları Oluşturma: Daha derin bir analize temel oluşturmak üzere verilerin bazı yönlerine ilişkin refleksif yorumlar yazma,

• İçerik Analizi: Frekansları sayma, kelime ya da cümlelerin sırasını ve yerini sayma,

05/01/2023 20

Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)

• İçerik Analizi: Frekansları sayma, kelime ya da cümlelerin sırasını ve yerini sayma,

• Verileri Gösterme: Seçilmiş ya da indirgenmiş verileri denetleme/kontrol etme amacıyla bir matris ya da ağ gibi özetlenmiş, organize edilmiş bir biçime kavuşturma,

• Sonuç Çıkarma ve Teyit etme: Analizciye görselleştirilmiş verileri yorumlamada veya bulguları test etme ya da doğrulamada yardımcı olma,

05/01/2023 21

Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)

• Teori Oluşturma: Bulgulara ilişkin sistematik, kavramsal olarak tutarlı açıklamalar geliştirme, hipotez test etme,

• Grafik Haritalandırma: Bulguları ya da teorileri gösteren görseller yaratma,

05/01/2023 22

Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleriGörseller Yaratma

05/01/2023 23

Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleriGörseller Yaratma (Word Clouds)

05/01/2023 24

Nitel Veri Analizi Yazılımlarının İşlevleri(Weitzman ve Miles (1995’den akt. Kuş, 2006, 43-44)

• Geçici bilanço ya da sonuç raporlarını hazırlama.

05/01/2023 25

Yazılımların Başlıca Avantajları (1/15)• Nitel çalışmalar yüklü miktarda metin tabanlı veri setlerini içerir.

Görüşmelerin kağıda dökülmesi, alan notları, betimlemeler, kişisel notlar iyi yönetilemediğinde “aşırı veri yükü” (data overload) yaratabilirler (Miles ve Huberman, 1994’den akt. Kelle, 1995, 3).

• Benzer şekilde veri analizi ve teori oluşturma süreçlerinde ortaya çıkan görüşlerin, hipotezlerin ve fikirsel bağlantıların not kağıtları, indeks kartları ve benzeri yöntemlerle düzenlenmesi zorlu bir süreç olabilir ve yazılımlara başvurulması araştırmacıların işini kolaylaştırabilir (Kelle, 1995, 4).

05/01/2023 26

Yazılımların Başlıca Avantajları (2/15)

• Yazılım kullanılması analizcilere “işkence” gibi gelen veri kodlama, saklama/depolama, arama yapma ve verileri geri çağırma (retrieval) işlemlerini kolaylaştırabilir (Mintzberg, 1979’dan akt. Wolfe, Gephart ve Johnson, 1993, 640).

05/01/2023 27

Yazılımların Başlıca Avantajları (3/15)

• Yazılımlarda büyük miktardaki veri setleri elektronik ortamda saklanabilir ve yedeklenebilir.

• Yazılımlar dosyalardan oluşan depolama üniteleri gibi düşünülebilir.

• Araştırmacılar verilerini uygun başlıklar atanmış dosyalar altında saklayabilir ve gerektiğinde kolayca mobil olarak kendi dizüstü ve tablet bilgisayarlarından ulaşabilir.

• Bilgisayarda çeşitli nitel veri analizi yazılımları yoluyla verilerin kodlanması kolaylaşabilir.

05/01/2023 28

Yazılımların Başlıca Avantajları (4/15)

• Geleneksel olarak kesip yapıştırarak, renkli kalemlerle çizilerek yapılan veri analizi süreci elektronik olarak gerçekleştirilebilir.

• Rodik ve Primorac (2015, 10) tarafından incelenen bazı yeni araştırmacılar elle yönetilen sürecin daha “ilkokul” imajını yarattığını, yazılımla gerçekleştirilen analizin daha “ciddi, profesyonel ve inandırıcı” bir etki yarattığını vurgulamaktadır.

Bir Resmin Belli Bir Bölgesini İşaretlemek

05/01/2023 30

Yazılımların Başlıca Avantajları (5/15)

• Buna ek olarak yazılımlar araştırmacının zaman kazanmasına yol açar, süreci daha açık ve sistemli kılar, sürecin daha iyi denetlenmesine, kodlamaların gözden geçirilmesi, düzeltilmesi ve sürecin esneklik kazanmasını sağlayabilir (Miles ve Huberman, 1994’den akt. Yıldırım ve Şimşek, 2013, 283).

05/01/2023 31

Yazılımların Başlıca Avantajları (5/15)

• Farklı türlerde ve niteliklerdeki verilerin kullanılmasını sağlayabilir.

• Farklı teknik ve araçlarla toplanmış verilerin analiz edilmesi araştırma sonuçlarının güvenirliğini, geçerliğini ve bütünlüğünü artırıcı olabilir ve yazılım kullanılması yoluyla veriler bütüncül bir şekilde ele alınabilir.

• Örneğin anket tekniği kullanılarak elde edilmiş olan bir veri grubu ile metin analizi tekniğiyle elde edilmiş olan başka bir veri grubu birlikte ele alınabilir ve çözümlenebilir (Birkök, 2008, 4).

05/01/2023 32

Yazılımların Başlıca Avantajları (6/15)

• Günümüzde yazılımlara görsel, işitsel ve sosyal medya gibi çeşitli formatlardaki veriler de yüklenebilir, işlenebilir ve depolanabilir.

• Web sayfaları, twitler ve Facebook sayfaları gibi sosyal medya verileri, ses, video ve resim dosyaları, hesap tabloları ve veri tabanları gibi metin dışı çoklu ortam belgeleri kullanılan verileri daha zenginleştirebilir (Birkök, 2008, 4).

05/01/2023 33

Yazılımların Başlıca Avantajları (7/15)Nvivo’da Ses Dosyası Aktarımı

05/01/2023 34

Yazılımların Başlıca Avantajları (8/15)Nvivo’da Video Dosyası Aktarımı

05/01/2023 35

Obama’nın Konuşma Analizi

05/01/2023 36

Yazılımların Başlıca Avantajları (9/15)

• Bütün veriler uygun başlıklar altına yerleştirildiğinden hiçbir veri gözden kaçmayabilir.

• Genel olarak yazılımlar nitel verilerin organize edilmesinde ve düzenlenmesinde araştırmacılara kolaylık sağlar ve zaman kazandırır (Birkök, 2008, 4).

05/01/2023 37

Yazılımların Başlıca Avantajları (10/15)(Dey, 1993, 61)

• Yazılımların gerçekleştirdiği geleneksel yöntemle yapılamayacak bazı işlevleri de bulunmaktadır.

• Yazılımlar araştırmacıların veriler arasında elektronik bağlantılar (hipermetin/hypertext yapısı) kurabilmelerine olanak tanır.

• Kağıt-kalem kullanarak gerçekleştirilemeyecek bir özellik olan bu durumda hipermetin yapısının kullanılması nitel verilerin analizine katkılar sunabilir.

05/01/2023 38

Yazılımların Başlıca Avantajları (11/15)(Dey, 1993, 61)

• Köprüler yoluyla örneğin, kategorilerin tanımlamalarıyla eşleşmesi, nedenlerin sonuçlara bağlanması gibi yöntemlere başvurulması mümkün olur.

• Kurulan bağlantılardan eylemlerin sonuçlarının nedenleriyle eşleşmemesi gibi uygun düşmeyen sonuçların görülmesi kolaylaşarak analiz yeniden tekrar edilebilir ve kategoriler uygun sonuçlara kolayca yeniden bağlanabilir.

05/01/2023 39

Yazılımların Başlıca Avantajları (12/15)

• Bilgisayar yazılımları kodlar ve temaları görselleştirebilir.

• Nitel verilerin görselleştirilmesi sürecinin yazılımlarla yapılması kullanıcılara çeşitli olanaklar sağlayabilir.

• Yazılımın yapısında yer alan zihin haritaları (mind maps), sözcük bulutları (word clouds), sözcük ağaçları (word trees), tablolar, grafikler, kavram haritaları gibi görsel araçlar verilerin çeşitli biçimlerde somutlaştırılabilmesine olanak sağlar (Wolfe, Gephart ve Johnson, 1993, 640).

05/01/2023 40

Tree Map

05/01/2023 41

Görselleştirme Seçeneklerinden Bazıları

05/01/2023 42

Yazılımların Başlıca Avantajları (13/15)

• Araştırmacı kodlar ve temalar ile aralarındaki ilişkileri de görselleştirebilir.

• Veriler ana temalar (parent nodes) altında yer alan bağlantılı alt temalar (child nodes) şeklinde yerleştirilerek hiyerarşik bir biçimde gösterilebilir.

• Analiz sürecinde kullanılan kodlar ve temaların yerleri değiştikçe yeniden düzenlenmesi kolaydır.

• Analiz sonuçları da karşılaştırmalı tablolar ve listeler şeklinde gösterilebilir (Wolfe, Gephart ve Johnson, 1993, 640).

05/01/2023 43

Yazılımların Başlıca Avantajları

05/01/2023 44

http://www.slideshare.net/kontorphilip/conducting-qualitative-analysis-using-nvivo-a-quick-reference

05/01/2023 45

Yazılımların Başlıca Avantajları (14/15)

• Yazılımlar gün geçtikçe daha kolaylaşmakta (Lewins ve Silver, 2007, 291) ve daha görselleşmekte olduğu için bilgisayar okuryazarlığı olan nitel araştırmacılara hitap edebilir.

• Farklı coğrafyalarda yaşayan araştırmacıların aynı veri seti üzerinde takım halinde çalışması da mümkün olabilmektedir.

05/01/2023 46

Yazılımların Başlıca Avantajları (15/15)

• NVivo gibi bazı yazılımlarla araştırmacılar eşzamanlı çalışma yürütebilir. • Hangi araştırmacının ne gibi eklemeler ve düzenlemeler yaptığı görülebilir, farklı

araştırmacıların kodlamaları karşılaştırılabilir ve çalışmaları birleştirilebilir, bir proje içeriği başka bir projeye aktarılabilir ve bu gibi özelliklerinden ötürü takım çalışması yürütmek kolaylaşabilir (Bazeley ve Jackson, 2015, 281-301).

Çoklu Araştırmacı Kodlamaları

05/01/2023 48

Yazılımların Başlıca Avantajları

• Özetle, uzun ve yorucu bir süreç olan nitel verilerin işlenmesinde araştırmacıların mekanik işlerin yapımını bilgisayarlara bırakmaları, işlerini kolaylaştırarak zaman kazanmalarına destek olabilir.

• Analiz sürecinde verilerin kodlanması, temaların oluşturulması ve bulguların görselleştirilmesinde yazılımlar işe koşulabilir (Yıldırım ve Şimşek, 2013, 282).

05/01/2023 49

Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (1/6)

• Kullanıcıların ifadelerine göre yazılımların arayüzünün kullanıcı dostu olmaması ve içgüdüsel öğrenmeyi desteklememesi zorluk yaratmaktadır (Rodik ve Primorac, 2015, 10).

• Bu da araştırmacıların işini zorlaştırabilir ve araştırmacıların yazılımı kullanmayı öğrenmesi zaman ve emek kaybına yol açabilen meşakkatli bir süreç olabilir.

• Birçok kullanıcı günümüz teknolojilerini kullanırken öğrenmektedir (Castells, 1996’dan akt. Rodik ve Primorac, 2015, 10). TV, video gibi eski teknolojiler önce öğrenilip sonra kullanmaya başlanıyorken bilgisayar teknolojileri kullanılırken öğrenilir ve bu da analiz sürecini yavaşlatır (Rodik ve Primorac, 2015, 17).

05/01/2023 50

Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (2/6)

• Bazı araştırmacıların bilgisayar yeterliğinin daha yüksek olabilmesi bu süreci onlar adına kolaylaştırabilirse de analizleri yazılım kullanarak yapmanın geleneksel yöntemle yapmaktan daha az zaman almayacağını öne sürenler bulunmaktadır.

• Ancak zaman kaybı konusunu kabul edenler arasında bile yine de yazılım kullanmanın süreci daha sistematikleşeceğini ileri sürenler bulunmaktadır (Lee ve Fielding, 1995’den akt. Pope, Ziebland ve Mays, 2000, 115).

• Yazılımların bir diğer sınırlılığı da çökme veya başka teknik sorunlar gibi beklenmedik durumlarla karşılaşılabilmesidir (Rodik ve Primorac, 2015, 11).

05/01/2023 51

Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (3/6)

• Nitel yazılımları kullanmayı ilk kez deneyen araştırmacılar nitel analiz yazılımlarının nicel analiz yazılımları gibi analizin tümünü gerçekleştireceği beklentisini taşıyabilir ve gerçek onlarda bir hayal kırıklığı yaratabilir (Rodik ve Primorac, 2015, 14).

• Nitel analiz yazılımları araştırmanın analizini yapmaz veya analizin nasıl yapılacağını öğretmez (Lewins ve Silver, 2009, 287).

• Analiz sürecini yürütmek ve gereken kararları almak araştırmacının sorumluluğundadır (Drisko, 2013, 284).

05/01/2023 52

Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (4/6)

• Ayrıca her yazılım her araştırmacı veya her araştırma için uygun olmayabilir. Mevcut yazılımların yaptıkları işler farklı olduğu için doğru yazılımı bulmak bir inceleme süreci gerektirebilir (Rodik ve Primorac, 2015, 10).

• Piyasada farklı niteliklere sahip çeşitli yazılımlar bulunmaktadır. Nitel araştırmaların etnografi, fenomenoloji, biyografi, gömülü teori vb. gibi hangi türde yapıldığına bağlı olarak uygulanan analiz teknikleri de değişiklik gösterdiğinden yazılımlar da farklı özelliklere sahip olarak geliştirilmiştir.

• Araştırmacının hangi yazılımı seçeceği topladığı veri tipine, araştırmasının konusuna ve yayınlama stratejisine göre değişebilmektedir (Drisko, 2013, 285) ve bu nedenle dikkatlice seçim yapılması gerekir.

05/01/2023 53

Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (5/6)

• Bazı araştırmacılar yazılım kullandığında kendileri ile verileri arasına bir makinenin girdiği ve verileriyle aralarında bir mesafe oluştuğu hissine kapılmakta ve verilerine yabancılaştığını (alienation) düşünmektedir.

• Kodlama yaparken, tek adım (one step coding/on-screen coding) ve iki adım kodlama (two step coding) işlemleri sırasında ve özellikle ekran üzerinde kodlama yapılırken araştırmacılar verilerinden uzaklaşma kaygısı taşıyabilmektedir (Kelle, 1995, 34).

•

05/01/2023 54

Nitel Analiz Yazılımlarının Başlıca Sınırlılıkları (6/6)

• Bazı kullanıcılar teknoloji kullanmanın başlı başına bir karmaşa yarattığını düşünmektedir (Willis ve Kim, 2006’dan akt. Birkök, 2008, 4).

• Öte yandan teknolojinin mükemmel olmayan ancak sürekli ilerleyen doğasının göz ardı edilmemesi önerilmektedir (Birkök, 2008, 4).

05/01/2023 55

Yaygın Kullanılan Bazı Nitel Veri Analizi Yazılımları

• 1. f4analyse• Kullanması kolay ve metin tabanlı veri dosyalarının

analizinde kullanılabilecek bir yazılımdır.

• Kodlama, not (memo) ekleme, geri çağırma ve frekans analizi işlemleri yapılabilmesine olanak sağlayan bir yazılımdır.

• Günümüzde f5analyse versiyonu da vardır.

05/01/2023 56

f4analyse

05/01/2023 57

f4analyse

05/01/2023 58

f4analyse

05/01/2023 59

HyperRESEARCH

• HyperRESEARCH kaynak materyalden kodlama yapılmasını ve geri çağırmayı sağlayan kuram oluşturmakta kullanılabilen, çoklu ortam verilerini analiz edebilen nitel ve karma yöntemlerde veri analizi yapabiilen bir yazılımdır.

• Görünümü ve kullanımı kolay ve değişik platformlarda kullanılabilen bir yazılımdır.

05/01/2023 60

HyperRESEARCH

05/01/2023 61

QDA Miner

• QDA Miner Provalis Research tarafından geliştirilmiş, karma ve nitel verilerin analizinde kullanılabilen bir yazılımdır.

• Araştırmacıların nitel verileri yönetmesi, kodlaması ve analiz etmesinde kullanılabilir.

• PDF, Word, Excel, HTML, RTF, SPSS files, JPEG, gibi çeşitli formatlardaki verileri ve Keyword Retrieval, Query-by-Example, Cluster Extraction gibi metin bulucular/metin soruşturucu programları bünyesine alabilir.

• Bazı temel istatistik işlemleri de yapabilmektedir.

05/01/2023 62

QDA Miner

05/01/2023 63

NVivo

• Karma ve nitel yöntemle araştırma yapmakta kullanılabilen bir yazılımdır.

• Sadece Windows platformunda çalışır.

• Bu program araştırmacının kodları özel temalar altında toplamasına, karşılaştırmasına, yapılan işlemlerin gerektiğinde hızla tekrarlanmasına veya düzeltilmesine, elde edilen sonuçlara istenildiği zaman ulaşılmasına, kodlar ve araştırmacının notları arasında ilişki kurmasına ve elde edilen verilerin model, matris, grafik veya rapor halinde özetlenmesine olanak veren bir programdır (Bacanak, 2013, 122).

05/01/2023 64

Nvivo(Çakır, 2013’den akt. İlgar ve İlgar, 2015, 60)

• Dokümanlar, video ve ses kayıtları, e-mailler, fotoğraflar gibi farklı formatlardaki veriler ile çalışan araştırmacıların kullanabileceği bir programdır.

• Birbiriyle ilişkili birçok bilgi ve dokümanı organize edebilir ve yönetebilir.

• Materyalinizi anlamak için bilgiyi keşfetme, temaları belirleme, kodlama yapma, sınıflandırma, verileri ve dokümanları ilişkilendirme, dipnot ve yorum yapma, veri ve sonuçlarınızı görselleştirme, döküman ve verilerde arama ve sorgulama yapma ve paylaşma NVivo ile yapılabilir.

• Nvivo’ da yer alan her dokuman diğer uygulamalara ihraç edilebilir

05/01/2023 65

NVivo

05/01/2023 66

ATLAS.ti

• Windows tabanlı bir programdır.

• Atlas.ti yazılımı, 1989-1992 yılları arasında Berlin Teknik Üniversitesi tarafından hemen her bölümden bilim insanının işbirliği sonucu geliştirilmiş olan bir projedir.

• Daha sonra bilimsel bir projenin hayata geçirilebilmesi için gerekli olan ticari yapılanma sağlanmış ve buna bağlı olarak yazılım geliştirilmesi halen daha sürdürülmektedir (Birkök, 2008, s.4-5).

05/01/2023 67

ATLAS.ti

• Atlas/ti, bir araştırma projesinin bütün belgelerine, alıntılarına, notlarına, kodlarına kolay erişim sağlayan düzenli bir çalışma alanı sunar.

• Program araştırmacının metin, grafik, ses ve coğrafi veri biçimindeki farklı formattaki veri tipleriyle çalışmasına olanak sağlar.

• Yazılım her türlü veriyi bir arada ve bir ağ yapısı içinde işleme ve kodlama, not alma ve veri dosyalarını proje üzerinde düzenlemeyi sağlar. İnteraktif marjin ekranından kodlar sürüklenip bırakılabilir.

• Bir fikirle alakalı tüm veri kesitleri ve notları düzenli olarak aranabilir, geri getirebilir, tarama yapılabilir ve seçili bölümler, notlar ve kodlar bir kavram haritasına görsel olarak bağlantı verilebilecek biçimde oluşturulabilir.

• Veriler SPSS, Html, Xml ve CSV’ye aktarılabilir.

05/01/2023 68

ATLAS.ti

• Ayrıca bu program araştırmacıların takım halinde aynı projede çalışmasına ve her araştırmacının veriyi nasıl kodladığının karşılaştırılmasının yapılmasına olanak verir.

• Yazılımın kullanımı kolay ve içgüdüseldir. Temel mantığı eldeki verilerin kodlanmasıdır. Veriler incelenerek bir yorum birikimi sağlanmaktadır. Daha sonra verilerin bu yorumlara bir dayanak olup olmadığı incelenerek, oluşturulan hipotezler sınanabilmekte veya ön test yapılabilmektedir. Yazılımın temel işlevi, kelime, cümle, paragraf veya bölüm boyutundaki bir bilgiyi, bir anahtar kelimeyle (veya deyimle) etkileşimli bir şekilde kodlamaktır (Birkök, 2008, 5-6).

05/01/2023 69

Sonuç Yerine (1/5)

• Bilgisayarlar araştırmacıların mekanik işlerini daha az sıkıcı, daha doğru, daha hızlı ve daha kapsamlı yürütebilmesini destekleyen araçlar olsalar da araştırmacıların yerini alamazlar.

• Bilgisayarla hangi işlemlerin yapılacağına, hangi verilerin girileceğine, bu verilerle neler yapılacağına ve ortaya çıkan sonuçları nasıl kullanacağına karar verenler araştırmacılardır (Glesne, 2013’den, akt. İlgar ve İlgar, 2015, 44).

• " Verstehen Operasyonu" yapmak (Abel, 1948’den akt. Kelle, 1995, 2), yani bir metnin ne demek istediğini anlamak, bilgisayarın yapılabileceği bir iş değildir (Kelle, 1995, 2).

05/01/2023 70

Sonuç Yerine (2/5)

• Tıpkı bilgisayarların kullanıcıların yerine geçmek için değil, işlerini kolaylaştırmak üzere var olması gibi, nitel veri analizi yazılımları da araştırmacıların yerine analiz yapmak üzere geliştirilmemiştir.

• Nitel veri analizi yazılımları SPSS gibi nicel veri analizi yazılımlarında olduğu gibi bütün analiz işlemini yürüterek, sonuçları ortaya çıkaran türden yazılımlar değildir.

05/01/2023 71

Sonuç Yerine (3/5)

• Nitel veri analizi yazılımlarının görevi araştırmanın temel unsuru olan araştırmacının işini kolaylaştırmaktır.

• Asıl analizi yapma görevi ve yeterliği her zaman için araştırmacıya aittir. Araştırmacı araştırma sürecinde ne kadar nitelikli ve özenliyse bilgisayar destekli analiz sonucu da o denli başarılı olur (Glesne, 2013’den, akt. İlgar ve İlgar, 2015, 44).

• Yazılımları optimal kullananlarının nitel araştırma sürecinde usta olanlar olduğu tespit edilmektedir (Dey, 1993, Kelle, 1995, Drisko 1998, di Gregorio ve Davidson, 2008’den akt. Drisko, 2013, 284).

05/01/2023 72

Sonuç Yerine (3/5)• Piyasada çeşitli yazılımlar mevcut olsa da her nitel araştırmacının

bütün ihtiyaçlarını karşılayan bir yazılım mevcut olamayabilir.

• Araştırmacılar kullanacağı yazılımı seçerken kendi bilgisayar ve araştırma uzmanlığına, sahip olduğu zamana ve kullanacağı analiz yöntemine uygun yazılımı tercih edebilir.

• Kuş (2006, 45) iyi yazılımların öğrenilmesi ve kullanılması kolay olan yazılımlar olduğunu düşünmektedir.

05/01/2023 73

Sesi Yazıya Dönüştüren Yazılım

• http://www.ipuclarim.com/konusarak-makaleyazi-nasil-yazilir-resimlivideolu-anlatim/

• Bu işlem Google drive’ın cep telefonuna yüklenmesiyle gerçekleştiriliyor.