BIIBLÃ sɩd YETAME TƖ BÕE? - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/02/bh_MM.pdf · Y S ˜ A N...
-
Upload
vuongtuong -
Category
Documents
-
view
212 -
download
0
Transcript of BIIBLÃ sɩd YETAME TƖ BÕE? - JW.ORGdownload.jw.org/files/media_books/02/bh_MM.pdf · Y S ˜ A N...
BIIBL˜A
s�d YETAMET� B
˜OE?
Fota sen yite: ˛ Seb-neng a 7: Courtesy American Bible Society ˛ Seb-neng 19:Tenga: NASA photo ˛ Seb-neng 24-5: WHO photo by Edouard Boubat ˛ Seb-neng 88-9:
Pusgri: Based on USAF photo; biiga: Based on WHO photo by W. Cutting
� 2005Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
What Does the Bible Really Teach?� 2005
Wachtturm Bibel- und Traktat-Gesellschaftder Zeugen Jehovas, e. V., Selters/Taunus
Biibla s�d yetame t� boe?Alle Rechte vorbehalten
B maan-a-la bon-b���ng 2013Seb-kanga pa koosd ye. B yiis-a lame n na n song Biibla zamsg sen maandduniya gill zuga. La yaa ligd neba sen kot ne yamleooga n teend t��mda.
Verse ramba faa yita Wennaam Sebre, b sen zems neyaoolem g�lsga noya p�ge. Verse sa n p�gl ne NW, wilgdame t� yita
Les Saintes´
Ecritures — Traduction du monde nouveau p�geWhat Does the Bible Really Teach?
Moore (bh-MM)Made in Germany
Druck und Verlag: Wachtturm-Gesellschaft, Selters/Taunus
SEB-KANGA SOAB YAA:
SAKA SEB-NENGA
Yaa woto la Wennaam da rat b�? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 3
1. S�da Wennaam zug la b�go? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 8
2. Biibla yaa Wennaam sebre � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 18
3. Wennaam daaba ne tenga yaa boe? � � � � � � � � � � � � � � � � � 27
4. A Zezi Kirist yaa anda? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 37
5. Ronda yaa Wennaam kuun sen ka to � � � � � � � � � � � � � � � � 47
6. Sen ki-ba bee y�? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 57
7. Saagr hak�k y nin-nongds nins sen ki wa yınga � � � � � � � � 66
8. Wennaam Rıunga yaa boe? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 76
9. Tond v�� ‘yaoolem wakata’ b�? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 86
10. Mal�gsa sen maand tond bumb ninga � � � � � � � � � � � � � � � 96
11. Boe yıng t� Wennaam bas t� namsga bee? � � � � � � � � � � � 106
12. D maan sen tat Wennaam yam � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 115
13. D ges v��ma wa Wennaam sen get-a to-to wa � � � � � � � � � 125
14. Y sen na n maan to-to t� y zaka v��m tall su-noogo � � � � 134
15. Tuudum sen tat Wennaam yam � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 144
16. Wilg-y veeneg t� y saka s�d tuudma � � � � � � � � � � � � � � � � 154
17. Peneg-y Wennaam p��sg p�ge � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 164
18. Lisga, la yamb zems-n-taara ne Wennaama � � � � � � � � � � 174
19. Pa-y Wennaam nonglma p�ge � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 184
Venegre � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 194
SAGS˜
A Z˜IIGA
Y S˜A N karem z�rnalle, y s
˜a n ges
televizi˜o w
˜a b� y s
˜a n kelg radio w
˜a, y
na mikame t� pida ne kibay s˜en gomd
bi-be-t��ma, zab la terorism˜a yelle.
Tags-y y˜amb meng
˜a zu-loees yelle.
T˜oe t� y nin-nongr b
˜aag b� a k
˜uum n
s˜aam y s
˜uur w�sgo. T
˜oe t� y tags wa
nin-s˜ong a Zoob s
˜en da yeel t� ‘toog
w�m-a’ lame w˜a.—Zoob 10:15.
Sok-y y meng sogs-k˜aens
˜a:
ˇ Yaa woto la W˜ennaam da rat
maam ne˜adem-biis a taab
˜a f
˜aa
y˜ıng b�?
ˇ Y� la m t˜oe n paam s
˜ongr n t
˜oog n
mao ne m zu-loees˜a?
ˇ Saagr beeme t� d na n wa paamalaaf� t
˜eng
˜a zug b�?
Biibl˜a leokda sogs-k
˜aens
˜a f
˜aa.
Yaa woto la W˜ennaam da rat b�?
BIIBL˜A YETAME T�
W˜ENNAAM NA N K�TAME T�
T˜ENG
˜A ZUG V��M Y� WOTO.
“B˜
amb na n y˜
eesa nint˜
am˜
a f˜
aat’a ra le z
˜ınd b
˜amb nin
˜e ye, la k
˜uum ka na n
le z˜ınd ye, la s
˜u-s
˜aoong b� y
˜abre walla toog
k˜
on le z˜ınd y�s ye.”—Wilgri 21:4
“Wobs na n yikame nt˜ıims wa y
˜agse.”
—Ezai 35:6
“Zoens ninna n pukame.”
—Ezai 35:5
4
‘S˜
en be-b yaad˜
a p�s˜
e na nw�ma b
˜amb ko��g n yi.’
—Z˜
a 5:28, 29
“T˜
enga ned baa a yeka na n le yeel
t’a ka laaf� ye.”—Ezai 33:24
“Ki w�sg na nz˜ında soolem p�g
˜e.”
—Y��l S˜
oamy˜
a 72:16
R�-Y BIIBL˜
A Z˜
AMSG NAFA
Ra y�-y tao-tao n tags t� b˜on-
k˜aens
˜a b s
˜en wilg
˜a pa t
˜oe n y� ye.
W˜ennaam k
˜aabame t’a na n maana
woto, la Biibl˜a wilgda a s
˜en na n
maan d˜e to-to.
La Biibl˜a pa wilgd r
˜e bal
ye. Biibl˜a t
˜oe n s
˜ong-y lame
t� y s�d paam s˜u-noog
mas˜a meng y v��m
˜a p�g
˜e.
Tags-y y y��r˜a la y zu-
loees˜a yell bilfu. T
˜oe t�
ligd kaalem, zak p�g˜e
zu-loeese, y˜ıns ka laaf�,
b� y nin-nongr k˜uum
bee r˜e s�ka. Biibl
˜a t
˜oe
n s˜onga y
˜amb t� y t
˜oog
n mao ne r˜und
˜a-r
˜und
˜a zu-
loees˜a, la a t
˜oe n k
˜o-y-la
belsgo, a s˜en na n leok sogsg wala
b˜amba w
˜a:
ˇ B˜
oe y˜ıng t� d namsd
˜e?
ˇ W˜
an to la d t˜
oe n mao ne v��m˜
a y��re?
ˇ W˜
an to la d t˜
oe n paas d zak p�g˜
e v��m˜
a s˜
u-noogo?
ˇ B˜
oe n be k˜
uum poore?
ˇ T˜
ond na n leb n y˜
aa d nin-nongds nins s˜
en ki w˜
a b�?
ˇ W˜
an to la d t˜
oe n k�s s�d t� W˜
ennaam na n pidsa as
˜en k
˜aab b
˜umb nins
˜a beoog-daare?
6 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜
oe?
Y˜amb s
˜en karemd seb-k
˜ang
˜a w
˜a wilgdame t� y rat n
b˜anga Biibl
˜a s
˜en yet b
˜umb nins r
˜e f
˜aa w��ng
˜e w
˜a. Seb-
k˜ang
˜a na n s
˜ong-y lame. Sull f
˜aa tara sokr s
˜en be seb-
neng˜a t
˜engre. Neb mily
˜o r
˜amb nonga a Zeova Kaset r
˜amb
s˜en t
˜unugd ne sogsg la leoor n z
˜amsd Biibl
˜a ne-b
˜a, t�
nafd-ba. D tagsdame t� y˜amb me na n d�� a nafa. W
˜end
na ning-y barka, y s˜en baood n na n b
˜ang Biibl
˜a s
˜en s�d
yet b˜umb ning t� be yamleoog
˜a!
BAO-Y N B˜ANG-Y Y BIIBL
˜A
BIIBL˜
A tara s�b 66, t� k˜eer yaa l�ta. B p��-b-la sags la verse
r˜amb s
˜en nay�l t� d t
˜oog n y
˜a z
˜ıis
˜a nana-nana. B s
˜a n k
˜ot Biibl
˜a
z˜ıig b� verse seb-k
˜ang
˜a p�g
˜e, b reng n wilgda sebr
˜a b� l�tr
˜a
y��re, s˜oor ning s
˜en p�gd
˜a yaa saka, yiib-n-soab s
˜oor
˜a yaa
verse w˜a. Wala makre, “2 T�mote 3:16” rat n yeelame t� l�tr
a yiib-n-soab ning b s˜en taas a T�mote w
˜a, sak a 3, verse 16.
Y na n b˜anga y Biibl
˜a s
˜oma tao-tao, y s
˜a n ges verse r
˜amb
nins b s˜en ning seb-k
˜ang
˜a p�g
˜e w
˜a. S
˜en paase, b
˜oe y
˜ıng t� y
pa na n s�ng Biibl˜a kareng daar f
˜aa mas
˜a t�ka? Y s
˜a n karemd
sags a t˜aab n t� ta a nu daar f
˜aa, y t
˜oe n karma Biibl
˜a t
˜or y��m-
y�ng p�g˜e.
Yaa woto la W˜ennaam da rat b�? 7
Y˜AMBzoeng
˜uus n gesa kamb
˜a s
˜enmaand sogsg to-to b�?
Kambw�sg s˜a n s�ng goambala, b s�ngda sogsgmaanego.
B get-f-la k˜uii n sok-f sokr wala woto: B
˜oe y
˜ıng t� sa-g
˜an
˜a
yaa b�la-b�la? B˜oe y
˜ıng t�
˜ads
˜a p�nda?
˜And n z
˜ams liuuli
w˜a y��la? Sogs-k
˜aens
˜a leokr t
˜oe n y�� toog wakat ninga.
Baa y˜amb s
˜a n wa t
˜eed t� y leoka b sokr t� zemse, b t
˜oe n
sokame y�s t�: B˜oe y
˜ıng t� yaawoto?
2 Pa kamb˜a bal n sokd sogsg ye. D s
˜a n
wa b�, d ket n tara sogsgo. D maanda r˜e
s˜en na y�l n b
˜ang d s
˜en segd n tees d
v��m˜a neng ninga, d s
˜en segd n lak d
mens ne y�l nins˜a, b� b
˜angr yamleoog
y˜ıng bala. La yaa wala neb w�sg pa le
maand sogsg ye, s˜en y��d f
˜aa sogs-
k˜asems
˜a. Yaa v
˜eeneg t� b pa le rat n bao
sogs-k˜aens leoor ye.
3 Tags-y sokr ning s˜en be
seb-k˜ang
˜a poor
˜e w
˜a, la sogsg
nins s˜en be sebr
˜a s�ngr-goam
˜e
1, 2. Boe yıng t� nong n yaa soma t� d maansogsgo?3. Boe yıng t� neb w�sg bas sogs-kasemsa leoorbaoobo?
SAK A YE
S�d˜a W
˜ennaam zug
la b�go?
Y˜amb yell s�d paka W
˜ennaam b�?
W˜ennaam yaa w
˜an to? A tara y��r b�?
D t˜oe n p
˜enega W
˜ennaam b�?
w˜a, b� sag-k
˜ang
˜a s�ngr
˜e w
˜a yelle. Sogs-k
˜aens
˜a bee b r
˜amb
nins s˜en yaa k
˜asems n y��d
˜a s�ka. La neb w�sg basa b
leoor˜a baoobo. B
˜oe y
˜ınga? La r
˜e y
˜ınga Biibl
˜a t
˜oe n leok-b
lame b�? K˜eer tagsdame t� Biibl
˜a leokr v
˜oor w�mb yaa
toog w�sgo. Neb a taab zoeta b na n wa maan sokr t�ning-b y
˜ande. La neb k
˜eer me tagsdame t� yaa t
˜uudm
˜a
taoor d˜amb la karen-saam d
˜amb
˜a bal n t
˜oe n leok sogs-
k˜aens
˜a. La y
˜amby
˜e tagsdaw
˜an-w
˜ana?
4 T˜oe t� y rat n b
˜anga v��m
˜a sogs-k
˜asems leoore. S
˜ambg
s˜en ka be, wakat ninga, y sokda y meng woto: ‘V��m
˜a
v˜oor yaa b
˜oe? V��m
˜a t�k yaa d roge, n b�, n k��l la d ki
bal b�? W˜ennaam p�d n yaa w
˜an to?’ Zemsame t� y sok
sogs-k˜aens
˜a, la tara y
˜ood me t� y ket n maand woto hal t�
y wa paam leoor s˜en tat y yam la s
˜en yaa s�da. A Zezi Kirist
s˜enyaa karen-saamby��r s
˜enyiw
˜a yeelame: “B� y [kell n]
kose, t� bna k˜o-y
˜a, b� y bao, t� y nay
˜a, b� y w
˜e k��lenga, la
b na pak n k˜o-y
˜a.”—Mat�e 7:7.
5 Y s˜a n ket n ‘baood’ sogs-k
˜asems
˜a leoore, y na n wa
y˜aame t� y pa bao-b zaalem ye. (Yelb
˜una 2:1-5) Baa neb a
taab˜a s
˜en da zoe n yeel y
˜amb t� b
˜umb ninga, sogs-k
˜aens
˜a
s�d tara leoore, la y s�d t˜oe n y
˜a-b lame, la yaa Biibl
˜a p�g
˜e
bala. B leoor˜a v
˜oor w�mb pa toog w�sg ye. S
˜en y��d
menga, b na n k˜o-y-la saagr la s
˜u-noogo. La b t
˜oe n s
˜ong-y
lame t� y tall v��m s˜en be yamleoog mas
˜a menga. B� d
reng n leok sokr ning s˜en namsd nebw�sg
˜a.
YAA S�D T� NEB˜A YELL PA PAK W
˜ENNAAM,
LA T’A PA ZOET NEB˜A NIMB
˜AANEGA?
6 Neb w�sg tagsdame t� sok-k˜ang
˜a leokr yaa n-ye. B
tagsda woto: ‘Neb˜a yell s
˜a n da pak
˜e W
˜ennaam, d
˜uniy
˜a
4, 5. Sogs-kasems keer b�s la d toe n sok d mense, la boe yıng t� dsegd n bao b leoora?6. Boe yıng t� neb w�sg tagsde t� Wennaam toog pa be ne ninsaalbasen namsda?
S�d˜
a W˜ennaam zug la b�go? 9
k˜on y�
˜e woto baa bilf ye.’ D s
˜en ges
˜e f
˜aa d mikdame t�
d˜uniy
˜a pida ne zaba, kisgr la naongo. T
˜ond ned kam f
˜aa
me mi n l��ta b˜aaga, d namsdame, d nin-nongds maanda
kaalem. R˜e k�tame t� neb w�sg yet
˜e: ‘T
˜ond yell s
˜a n da
pak˜e W
˜ennaam, a k
˜on g�dg
˜e zu-loe-k
˜aens
˜a s�da?’
7 La s˜en yaa w
˜eng n y��da, wakat ninga, yaa t
˜uudm
˜a
taoord˜ambnk�td t� neb
˜a tagsd
˜e t�W
˜ennaampa zoet ned
nimb˜aaneg ye. W
˜an to? Yel-beed s
˜a n maane, b yetame t�
yaa W˜ennaam n dat woto. B ningda W
˜ennaam taal b
˜on-
w˜ens nins s
˜en maand
˜a y
˜ınga. La s�d yaa W
˜ennaam n
maand r˜e b�? B
˜oe la Biibl
˜a s�dwilgda? Zak1:13 leokdame:
“Ned s˜a n paam makre, b� a ra yeel t� yaa W
˜ennaam
n makd y˜e ye. T� b
˜oe, b
˜umb ka t
˜oe n mak W
˜ennaam t�
b maan w˜eng ye, la W
˜ennaam menga ka makd ned ba
a ye t’a maan w˜eng ye.” Woto y
˜ınga, w
˜eng
˜a y
˜amb s
˜en ne
d˜uniy
˜a p�g
˜e w
˜a z� n y� W
˜ennaam yell abada. (Zoob
34:10-12) Yaa s�d t’abasdamet� b˜on-w
˜ensmaand
˜e. Labas
t� b˜umbwayaa toor w�sg ne k�t t� b
˜umbwa.
8 D r�k makr ne ba s˜en tar yam la nonglem, t’a biribl
s˜en b� ket n be a zak
˜e w
˜a. Biribl
˜a s
˜a n wa lebg t
˜oat n y
˜ak
yam n na n yi zak˜e w
˜a, a ba w
˜a pa na n g�dg-a ye. La biig
˜a
s˜a n t� v��md v�-yook n wa paam zu-loeese, r
˜e y
˜ınga yaa
a ba w˜a n k�t t� r
˜e paam-a b�? Ayo. (Luk 15:11-13) Woto,
W˜ennaam me pa g�dg ninsaalb
˜a, b s
˜en wa n y
˜ak yam n
nanmaanw˜eng
˜aye. La pay
˜enk�t t�bpaamzu-loeesnins
b t��mw˜ens
˜a s
˜enwa new
˜a ye. R
˜end s�d pa zems t� d ning
W˜ennaam taal y�l nins s
˜enpaamd
˜adem-biis
˜a y
˜ıng ye.
9 W˜ennaam da bee b��m n na n bas
˜adem-biis
˜a t� b
tall manesem w˜enga. A s
˜en yaa t
˜ond Naand s
˜en tar yam
7. a) Wan to la tuudma taoor damb k�td t� neb w�sg tagsde t�Wennaam pa zoet ned nimbaanega? b) Boe la Biibla s�d yet tood ninssen namsd tonda w��nge?8, 9. a) Wan to la y na n wilg t� f sa n bas weng t� wa, pa rat n yeelt� fo n k�t t’a wa? b) Boe yıng t� pa zems t� d ning Wennaam taal asen bas t� adem-biisa maand wenga?
10 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
la p˜ang w�sg
˜a y
˜ınga, pa t�lae t’a wilg t
˜ond b
˜umb nins
s˜en k�t t’a maan woto w
˜a ye. La yaa W
˜ennaam s
˜en nong
t˜ond
˜a y
˜ıng la a s
˜en wilg t
˜ond a v
˜oor
˜a. Sak 11 w
˜a p�g
˜e, y
na n b˜anga b
˜umb nins s
˜en k�t t’a maan d
˜e w
˜a n paase. La
b˜ang-y v
˜eeneg t� W
˜ennaampa tar taal y�l nins s
˜enpaamd
t˜ond
˜a p�g
˜e ye. S
˜en yaa lebend ne r
˜e, yaa y
˜e n k
˜ot t
˜ond
saag-y�ng ning s˜en yaa t
˜ond zu-loees
˜a t��m
˜a.—Ezai 33:2.
10 S˜en paase, W
˜ennaam yaa s
˜ongo. (Ezai 6:3) Woto rat
n yeelame t’a yaa y�lemde. W˜eng baa bilf pa be a neng
˜e
ye. R˜end d t
˜oe n teeg-a-la z
˜ang-z
˜anga. La d pa t
˜oe n teeg
ninsaalb˜a z
˜ang-z
˜ang woto ye, bala wakat ninga b maanda
w˜enga. Baa ninsaal ning s
˜en tara t
˜oog la a yaa p�-peelem
soab n y��d a taab˜a pa tar p
˜ang n na n k�t t� w
˜eng
˜a nin-
w˜ens
˜a s
˜en maand
˜a sa ye. La W
˜ennaam t
˜oey
˜a b
˜umb f
˜aa.
A t˜oeeme la a s�d na n k�tame t� w
˜enem
˜a biis f
˜aa s
˜en wa
˜adem-biis
˜a zut
˜a sa. W
˜ennaam na nwa k�tame t� w
˜eng
˜a sa
wakat f˜aa y
˜ınga!—Y��l S
˜oamy
˜a 37:9-11.
W˜ENNAAM TAGSG YAA B
˜OE NE W
˜EGBO?
11 Nananda, W˜ennaam tagsg yaa b
˜oe ne y�l nins s
˜en
maand d˜uniy
˜a zug la y
˜amb v��m
˜a p�g
˜e w
˜a? Pipi, Biibl
˜a
wilgdame t� W˜ennaam “nonga t�rlem.” (Y��l S
˜oamy
˜a
37:28) R˜endb
˜umbning s
˜enmaand
˜a, s
˜a nyaa t�rg b�w
˜eng
me, pak-a lame. A kisa w˜egb buud
˜a f
˜aa. Biibl
˜a yetame t�
w˜eng
˜a s
˜en da wa n pid d
˜uniy
˜a p
˜ınd w
˜end
˜e w
˜a, W
˜ennaam
‘s˜uur s
˜aamame.’ (S�ngre 6:5, 6) W
˜ennaam pa toeem ye.
(Malaki 3:6) Namsg˜a s
˜en be d
˜uniy
˜a gill zug
˜a ket n pa
noom-a lae-lae ye. Hak�ka, W˜ennaam s
˜uur s
˜aamdame, a
s˜a n get neb
˜a s
˜en namsd
˜a. Biibl
˜a yetame t’a “geta y
˜amb
yelle.”—1 P���r 5:7.
10. Boe yıng t� d toe n te t� Wennaam na n k�tame t� wenema biisfaa sa?11. a) Wennaam tagsg yaa boe ne wegbo? b) Wennaam tagsg yaaboe ne yamb namsga?
S�d˜
a W˜ennaam zug la b�go? 11
12 W˜an to la d t
˜oe n s�d b
˜ang t� neb
˜a s
˜en namsd
˜a pa
tol n noom W˜ennaam? Ad kaset a to s
˜en wilgd r
˜e: Biibl
˜a
wilgdame t� W˜ennaam naana ninsaal a meng w
˜onego.
(S�ngre 1:26) R˜end yaa W
˜ennaam s
˜en tar z�g-s
˜oma w
˜a
y˜ıng n k�t t� t
˜ond me tar z�g-s
˜oma. Wala makre, b��m
soab s˜a n namsd
˜e pa zabd y
˜amb s�da? Y
˜amb s
˜a n dat t�
w˜egb
˜a sa, b� y k�s s�d t� W
˜ennaam s
˜en dat t’a sa ny��de.
13 B˜on-s
˜ong a yembr ninsaalb
˜a s
˜en tar yaa nonglm
˜a.
R˜e me pukda W
˜ennaam nonglm
˜a. Biibl
˜a wilgdame t�
“W˜ennaam yaa nonglem.” (1 Z
˜a 4:8) Yaa W
˜ennaam s
˜en
tar nonglm˜a n k�t t� t
˜ondme tar nonglem. R
˜e y
˜ıngay
˜amb
nonglm˜a k�tame t� y rat n k�t t� namsg
˜a la w
˜egb
˜a y s
˜en
ne d˜uniy
˜a zug
˜a sa b�? Y s
˜a n da tar
˜e
p˜ang n t
˜oe n maan d
˜e, y k
˜on maan
˜e
s�da? Yaa v˜eeneg t� y na maane. Y t
˜oe
nk�sa s�d t�W˜ennaamnank�tame t�
namsg˜a la w
˜egb
˜a sa. K
˜aabs nins yell b
s˜en gom seb-k
˜ang
˜a s�ngr
˜e w
˜a pa
z˜amsd b� saag-feed ye. S
˜ambg s
˜en ka
be, W˜ennaam k
˜aabs
˜a na n pidsame!
La s˜en na y�l n t
˜oog n t
˜e k
˜aab-k
˜aens
˜a,
segdame t� y b˜ang W
˜ennaam ning
s˜en k
˜aab r
˜e w
˜a npaase.
W˜ENNAAM DATAME T� Y B
˜ANG
A S˜EN YAA A SOABA
14 Y˜amb s
˜a n dat t� ned b
˜ang-y
˜a,
yaa b˜oe la y na n maane? Y k
˜on
12, 13. a) Boe yıng t� tond tar z�g-somawala nonglma, la d nonglma k�tame t� dtagsd wan to ne neba sen namsd duniyazuga? b) Boe yıng t� y toe n k�s s�d t�Wennaam na n s�d welga duniya zu-loeese?14. Wennaam y��ra yaa boe, la boe yıng t�d segd n p�t-a?
Ned s˜
a n dat nb
˜ang y
˜amba,
y pa togsd-a yy��r s�da?W
˜ennaam wilgda
t˜
ond a y��r˜
aBiibl
˜a p�g
˜e
12 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
togs a soab˜a y y��r s�da? W
˜ennaam tara y��r b�?
T˜uudum w�sg yetame t� y�-k
˜ang yaa “W
˜ennaam,”
“Zusoaba” b� “Soaala,” la y�-k˜aens
˜a baa a yembr pa y�-
peell ye. B yaa naam y�ya, wala “r˜ıma,” la “perzid
˜a” s
˜en
yaa naam y�y˜a. Biibl
˜a wilgdame t� W
˜ennaam tara naam
y�y w�sgo, wala makre, “W˜ennaam” la “Zusoaba.” La
Biibl˜a wilgdame me t� W
˜ennaam tara y�-peell s
˜en yaa a
Zeova. Y��l S˜oamy
˜a 83:19, yetame: “Y
˜amb y ye bal y��r
n yaa [a Zeova, NW]; y˜amb yaa S
˜en-ka-to d
˜uniy
˜a t�k
f˜aa.” Y�-k
˜ang
˜a s
˜a n pa be Biibl ning y
˜amb s
˜en tar
˜a p�g
˜e,
b� y ges V˜enegr
˜a s
˜en be seb-k
˜ang
˜a seb-neng 195-7 p�g
˜e
Biibl˜
a wilgdame t’a Zeovayaa
˜and
˜uniy
˜a Naand
s˜
en tar nonglem
w˜a n b
˜ang b
˜umb ning s
˜en k�t t� yaa woto w
˜a. B
˜umb
s˜en be yaa t� W
˜ennaam y��r
˜a pukda naoor tusa t
˜en-
k�dem w˜end
˜e Biibl d
˜amb nins b s
˜en g�ls ne nug
˜a p�s
˜e.
Woto, a Zeova ratame t� y b˜ang a y��r
˜a la y p�t-a. A
t˜unugda ne Biibl
˜a n na n wilg y
˜amb a s
˜en yaa a soaba.
15 W˜ennaam k
˜oo a meng y��r v
˜oor s
˜en tagem. A
y��r˜a s
˜en yaa a Zeova w
˜a rat n yeelame t� W
˜ennaam
t˜oe n pidsa k
˜aabg ning f
˜aa a s
˜en k
˜aabe, la t’a t
˜oe n pidsa
a raab˜a f
˜aa.� W
˜ennaam y��r
˜a s�d ka to ye. Yaa y
˜e bal n
t˜oe n tall y�-k
˜anga. Y�l w�sg p�s
˜e, a Zeova ka to ye.
B˜oe y
˜ıng t� yaa woto?
� Venegr la b ko n paas Wennaam y��ra voor la a boolg w��ngeseb-neng 195-7 p�ge.
15. Y��r ning sen yaa Zeova wa voor yaa boe?
Nonglem ningba s
˜en tar
ne a kamb˜
awilgda nonglem
w�sg ning dsaas
˜e Ba w
˜a
s˜
en tar ne-d˜
a
14 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
16 D neeme t� Y��l S˜oamy
˜a 83:19 yetame t’a Zeova “yaa
S˜en-ka-to.” Leb n yaa a Zeova bal n yaa W
˜ennaam “S
˜en-
t˜oe-f
˜aa.” Wilgri 15:3 yetame: “W
˜ennaam [a Zeova] S
˜en-
t˜oe-f
˜aa w
˜a, y
˜amb t��ma yaa k
˜asemse, la b seka y��sgo.
Buud f˜aa R
˜ıma, y
˜amb s
˜en maanda f
˜aa yaa t�rga la s�da.”
Naam y��r ning s˜en yaa “S
˜en-t
˜oe-f
˜aa w
˜a” wilgda t
˜ond t�
yaa a Zeova n tar p˜ang n y��d neba f
˜aa. A p
˜ang
˜a ka to ye.
A leb n y��da b˜umb f
˜aa. B boonda a Zeova 1 T�mote 1:17
Sebr S˜ong p�g
˜e t� ‘z
˜amaan f
˜aa R
˜ıma.’ Naam y��r ning s
˜en
yaa ‘z˜amaan f
˜aa R
˜ıma’ t
˜eegda t
˜ond t� b
˜umb a to me n k�t
t’a Zeova ka to ye. Yaa y˜e bal npa tall s�ngr la a pa na n tall
saabo. Y��l S˜oamy
˜a 90:2 yetame: “Y
˜amb yaa W
˜ennaam
wakat s˜en ka s�ngr t� ta wakat s
˜en ka s��bo.” Ad woto s�d
yaa gomd s˜en tar p
˜ang w�sgo!
17 A Zeova leb n ka to, s˜en mik t� yaa y
˜e a yembr bal la
Naand˜a. Wilgri 4:11 p�g
˜e d karemda woto: “T
˜ond Zusoab
[a Zeova] la t˜ond W
˜ennaam, y
˜amb n zems t� reeg p
˜egre la
waoogre la p˜anga, t� b
˜oe, y
˜amb n naan b
˜umb f
˜aa, la yaa
y˜amb daaba y
˜ıng la y
˜amb naan b
˜amb t� b be
˜e.” B
˜umb
nins f˜aayell y
˜amb s
˜en t
˜oen tags
˜a, s
˜en s�ngnemal�gs
˜a s
˜en
be saas˜e w
˜a n t� t
˜aag
˜ads
˜a y
˜amb s
˜en t
˜oe n y
˜a w�sg y�ng
˜a,
t��s˜a biisi, z
˜ım
˜a s
˜en be ko-k
˜asems
˜e la k��ls
˜e w
˜a, b
˜amb f
˜aa
s˜en be w
˜a yaa a Zeova s
˜en yaa Naand
˜a s
˜en naan-b
˜a
y˜ınga!
Y T˜
OE N P˜ENEGA A ZEOVA B�?
18 Neb k˜eer s
˜a n karem n b
˜ang a Zeova s
˜en yaa a soab
˜a
v˜eenega, b y��sdame. W
˜ennaam s
˜en yaa k
˜aseng w�sg n
y��d-b˜a k�tame t� b tagsd
˜e t� b pa t
˜oe n p
˜eneg-a abada,
b� b t˜eed t’a get-b-la wa zaalem. La tags-k
˜ang
˜a zemsame
16, 17. A Zeova naam y�y nins sen p�gda toe n zamsa tond boe:a) ‘Sen-toe-faa’? b) ‘zamaan faa Rıma’? d) “Naanda”?18. Boe yıng t� neb keer tagsde t� b pa tol n toe n peneg Wennaam,la boe la Biibla yet re w��nge?
S�d˜
a W˜ennaam zug la b�go? 15
b�? Biibl˜a s
˜en yet b
˜umb ning
˜a pa w
˜ond woto lae-lae ye. A
gomaaZeovayellwoto: “T� b˜oe,W
˜ennaamka z
˜ar ne t
˜ond
ned ba a yen ye.” (T��ma 17:27, K˜
aab-paalg˜
a Koe-noogo)Biibl
˜a p�d n sagenda t
˜ond woto: “B� y kolg W
˜ennaam, la
[a] na kolg y˜amba.”—Zak 4:8.
19 W˜an to la y t
˜oe n p
˜eneg W
˜ennaam? Pipi, ket-y n
z˜amsd-y n b
˜angd W
˜ennaam. A Zezi yeelame: “V��m s
˜en
ka s�ta yaa woto, t� b˜amb na b
˜ang y
˜amb s
˜en yaa s�d
W˜ennaams
˜enka to la a ZeziKirist y
˜ambs
˜en t�ma soab
˜a.”
(Z˜a 17:3) N-ye, Biibl
˜a yeta t
˜ond t’a Zeova ne a Zezi b
˜angr
k˜ota “v��m s
˜en ka s�ta.”Wad s
˜en zoeny
˜aw
˜a, “W
˜ennaam
yaa nonglem.” (1 Z˜a 4:16) A Zeova leb n tara z�g-s
˜oma
a taab s˜en be yamleoogo. Wala makre, Biibl
˜a yetame t’a
Zeova yaa ‘W˜ennaam s
˜enyaa nimb
˜aan-zoet la bark k
˜oata.
A s˜uur ka yikd tao-tao ye, la a nonglem yaa w�sgo.’ (Yikri
34:6) A ‘yaa s˜ongo, la a k
˜ota sugri.’ (Y��l S
˜oamy
˜a 86:5) A
tara s˜u-mare. (2 P���r 3:9) A yaa s�d soaba. (Ezai 49:7) Y
s˜a n karemd Biibl
˜a n paasd
˜e, y na n y
˜aa a Zeova s
˜en puk
z�g-s˜oma k
˜aens
˜a to-to la a taab s
˜en be yamleoogo.
20 Yaa s�da, W˜ennaam s
˜en pa tar y
˜ın-nems
˜a y
˜ınga y pa
t˜oe n y
˜a-a ye. (Z
˜a 1:18; 4:24; 1 T�mote 1:17) La y s
˜a n
z˜ams Biibl
˜a, y t
˜oe n wa b
˜ang-a-la s
˜oma. Wala y��l-g�lsd
˜a
s˜en yeel
˜a, y t
˜oe n y
˜aa a Zeova neerm
˜a. (Y��l S
˜oamy
˜a 27:4;
Rom d˜amba 1:20) Y s
˜a n b
˜angd a Zeova n paasd
˜e, a na n
y�� v˜eenegne-ynpaase, la ynannong-a lame lay p
˜eneg-a
npaase.21 Y na nwa b
˜anga b
˜umb ning s
˜en k�t t� Biibl
˜a yet t
˜ond
t� d ges a Zeova wa d Ba w˜a v
˜oore. (Mat�e 6:9) Pa t
˜ond
v��m˜a s
˜en yit a neng
˜e w
˜a bal ye, a ratame me t� d v��m
˜a
19. a) Wan to la d toe n s�ng Wennaam penegre, la nafa wa yaa boe?b) Wennaam z�g-soma b�s n be yamleoog ne yamb n y��da?20-22. a) Tond sen pa toe n ya Wennaama k�tdame t� d pa toe npeneg-a b�? Wilg-y y leokra voore. b) Neb keer toe n pedga yamb t�y maan boe, n teed t� yaa y neer yınga, la boe la y segd n maane?
16 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
y� s˜oma n paase, wala ba buud f
˜aa s
˜en nong a kamb s
˜en
dat-bneneer˜a. (Y��l S
˜oamy
˜a 36:10) Biibl
˜awilgdameme t�
ninsaalb t˜oe ny�� a Zeova zo-r
˜amba. (Zak 2:23) Mams-y n
ges-y-y˜a: Y
˜amb t
˜oe n lebga
˜and
˜uniy
˜a f
˜aa Naand zoa!
22 Y˜amb s
˜a n k
˜engd taoor ne y Biibl
˜a z
˜amsgo, neb k
˜eer
t˜oe n wa p
˜edgd-y lame t� y bas z
˜amsg
˜a, n t
˜eed t� r
˜e yaa
y neer y˜ınga. B t
˜oe n y��sda r
˜e na n wa k�t t� y toeem
t˜uudum. La ra bas-y t� ned baa a yembr g�dg-y t� y kongW
˜ennaam zood
˜a s
˜en ka mak-n-taag
˜a ye.
23 Yaa s�d t� y�l n be t� y pa na nw�m bv˜oor
˜a s�ngr
˜e w
˜a
ye. R�lla y tall sik-m-meng nkos s˜ongre, la ra bas-y t� y
˜and
g�dg-y ye. A Zezi yeelame t� yaa s˜oma t� d y� sik-m-mens
r˜amb wa kom-b
˜oonego. (Mat�e 18:2-4) La wa t
˜ond s
˜en
mi w˜a, kamb sokda sogsg w�sgo. W
˜ennaam datame t� y
paam y sogsg˜a leoore. Biibl
˜a p
˜egda neb k
˜eer s
˜en da baood
ne b s˜uy f
˜aa n dat n b
˜ang W
˜ennaam
˜a. B maaga b y
˜ıns n
vaees G�lsg S˜oamy
˜a s
˜en na y�l n k�s s�d t� b s
˜en da z
˜amsd
b˜amb b
˜umb nins
˜a yaa s�da.—T��ma 17:11.
24 Yaa ne Biibl˜a z
˜amsg maasem la d t
˜oe n b
˜ang a Zeova
s˜oma n y��da. Biibl
˜a yaa toor ne sebr a to buud f
˜aa. W
˜an
to? Sak ning s˜enp�gd
˜a na n goma r
˜e yelle.
23, 24. a) Boe yıng t� y segd n ket n sokd sogsg yamb sen zamsdbumb ninga w��nge? b) Boe yell la sak ning sen p�gda na n gome?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Y˜amb yell s�d paka W
˜ennaam.—1 P���r 5:7.
ˇ W˜ennaam y�-peell
˜a yaa a Zeova.
—Y��l S˜oamy
˜a 83:18, NW.
ˇ A Zeova yeta t˜ond t� d kolg-a.—Zak 4:8.
ˇ A Zeova tara nonglem, s˜omblem la
nimb˜aan-zoeere.—Yikri 34:6; 1 Z
˜a 4:8, 16.
S�d˜
a W˜ennaam zug la b�go? 17
YT˜ERA k
˜uuny zo-nongr s
˜en k
˜o-y b�? A s
˜en k
˜o y
˜amb b
˜umb
ning˜a pa tall yamleoog ne-y bal ye, a k
˜o-y-la s
˜u-noog w�sg
me. Bala, k˜uun
˜a wilgda y
˜amb t’a k
˜ot
˜a nanda y zood
˜a. Yaa
v˜eeneg t� y p��sa y zoa w
˜a barka, a s
˜en tags y yell n k
˜o-y
k˜uun
˜a.
2 Biibl˜a yaa W
˜ennaam k
˜uuni, t� d segd n tall mi-beoog
w�sg r˜e y
˜ınga. Biibl
˜a pa w
˜ond s�b a taab
˜a ye. A wilgda y�l
d s˜en pa t
˜oe n b
˜ang ne manesem z
˜eng ye. Wala makre,
a gomda˜ads
˜a, t
˜eng
˜a la pipi rao
˜a ne a pag
˜a naaneg yelle.
Biibl˜a tara sagls s
˜en be bas-m-yam s
˜en na y�l n s
˜ong-d t� d
t˜oog n mao ne zu-loees
˜a la y��r
˜a d s
˜en segd d v��m
˜a p�g
˜e
w˜a. A wilgda W
˜ennaam s
˜en na n pids a raab
˜a la a k�t t� v�-
noog z˜ınd t
˜eng
˜a zug to-to. Biibl
˜a s�d yaa k
˜uun t�k
˜e!
3 Biibl˜a leb n yaa k
˜uun s
˜en noogd s
˜uur w�sgo, bala a
wilgda a K˜ot
˜a s
˜en yaa W
˜ennaam a Zeova w
˜a s
˜en yaa a
soaba. A s˜en k
˜o seb-k
˜ang
˜a w
˜a wilgdame t’a ratame t� d
1, 2. Boe yıng t� d toe n yeel t� Wennaam sen ko tond Biibla s�d yaakuun t�ke?3. Boe la a Zeova sen ko tond Biibla wilgd ye menga zugu, la boe yıngt� re noogd suuri?
SAK A YIIBU
Biibl˜a yaa
W˜ennaam sebre
Z˜ı-b�s w��ng
˜e la Biibl
˜a yaa toor
ne s�b a taab˜a f
˜aa?
W˜an to la Biibl
˜a t
˜oe n s
˜ong y
˜amb t�
y t˜oog n mao ne y zu-loees
˜a?
B˜oe y
˜ıng t� y t
˜oe n t
˜e b
˜angr-goam nins
s˜en be Biibl
˜a p�g
˜e w
˜a?
b˜ang-a s
˜oma. S�da, Biibl
˜a t
˜oe n s
˜ong-y lame t� y p
˜eneg a
Zeova.4 Y
˜amb s
˜a n tara Biibl
˜a, b� y b
˜ang t� pa y
˜amb y yembr n
tar-a ye. B yiisa Biibl˜a t
˜ore, b� a babse, ne buud-goam s
˜oor
s˜eny��d 2300, t� s
˜eny��d d
˜uniy
˜a neb 90neb koabg f
˜aa zug
t˜oe n paam-a n karem. B s
˜a n geelg n p�� t� zemse, rasem
a yopoe f˜
aa p�g˜e, yaa s
˜en y��d Biibl d
˜amb mily
˜o a ye la b
p��ta. B zoe n yiisa Biibl˜a t
˜or b� a babs milyaar d
˜amba. S�d-
s�da, seb-k˜ang
˜a ka to ye.
5 S˜en paase, Biibl
˜a “yii W
˜ennaam neng
˜e.” (2 T�mote
3:16, Sebr S˜ongo) W
˜an to? Biibl
˜a meng leokdame: “Yaa
[v��sem s˜ong] s
˜en t�m neb nins p�s
˜e w
˜a n togs W
˜ennaam
y˜ınga.” (2 P���r 1:21) D r�k makr ne nin-k
˜eem s
˜en na n
k�t t’a yageng g�ls l�tre. Yaa nin-k˜eem
˜a tagsa la a noy n
be l�tr˜a p�g
˜e. R
˜end s�d yaa nin-k
˜eem
˜a la l�tr
˜a soaba, pa a
yageng˜aye.Woto, Biibl
˜ameyaaW
˜ennaamko��ga, lakae pa
ninsaalbnins s˜en g�ls-aw
˜a ko��gye.D
˜endBiibl
˜a t
˜or s�d yaa
“W˜ennaam ko��ga.”—1 Tesalonik r
˜amba 2:13.
4. Yamb tagsg yaa boe ne Biibla yiisgu?5. Boe yıng t� d toe n yeel t� Biibla “yii Wennaam nenge”?
“ Les Saintes´
Ecritures—Traduction du mondenouveau “ w
˜a bee buud-goam w�sg p�s
˜e
19
A GOAM˜A T
˜UUDA TAABA, LA B ZEMSA K�P�
6 B r�ka s˜en y��d y��m 1600 n g�ls Biibl
˜a. A g�lsdb
˜a
v��mdawakat to�y-to�ya, la b yaanebbuud toor-toore. K˜eer
da yaa koaadba, s˜anda z
˜ım-y
˜ogdba, t’a taab me ra yaa pe-
k��mba. A taab me ray�� W˜ennaam no-r��sdba, b�-kaoodb
la r˜ım d
˜amba. A Luk s
˜en yaa Ev
˜anzill g�lsd
˜a ra yaa logtore.
Baa ne Biibl˜a g�lsdb
˜a s
˜en da yaa neb buud to�y-to�y
˜a, a
s�ngr˜a n t� ta a baasg
˜e w
˜a, a goam
˜a f
˜aa t
˜uuda taaba.�
7 Biibl˜a pipi sebr
˜a wilgda t
˜ond
˜adem-biis
˜a zu-loees s
˜en
s�ng to-to. A baasg sebr˜a wilgdame t� t
˜eng
˜a gill na n lebga
arz˜an b� z
˜eed z
˜ıiga. Biibl
˜a s
˜en togsd
˜a f
˜aa yaa y�l s
˜en maan
y��m tusa p�g˜e, la f
˜aa tara loees ne W
˜ennaam daab
˜a s
˜en tar
pidsg n k˜engd taoor
˜a. A goam
˜a s
˜en pa k��sd taab
˜a yaa b
˜on-
k˜asenga, la sebr s
˜enyitW
˜ennaamneng
˜e segdn s�dy��woto.
8 Biibl˜a zemsa k�p� ne b
˜angr ning b s
˜en boond t� si
˜ans
hak�k˜a. Biibl
˜a ra zoe n togsa y�l s
˜en yaa s�da, ninsaalb
˜a
s˜en da pa mi, n yaool n wa b
˜ang-b b toor kaoosg poore.
Walamakre, Maank��r sebr˜a ra tara noy t
˜en-k�demw
˜end
˜e
Isra�ll˜a neb y
˜ınga, s
˜en da wilgd t� b
˜aad d
˜amb k
˜eer da segd
n v��mda y��ga, la t� buud˜a neb f
˜aa ra segd n y�� y�lma.
T˜ens nins s
˜en yaa yags ne Isra�ll
˜a yaool n da pa mi baa f��
yel-k˜aens
˜aw��ng
˜e ye. Sasaning neb
˜a s
˜en da tar tagsa s
˜enpa
zems t˜eng
˜a b� d
˜uniy
˜a s
˜en w
˜ond b
˜umb ning
˜a w��ng
˜e w
˜a,
Biibl˜a ra zoe n yeelame t’a yaa gilga. (Ezai 40:22) Biibl
˜a ra
zoen togsame t� t˜eng
˜ayaga “v���g
˜e.” (Zoob26:7) Yaa s�d t�
Biibl˜a pa b
˜angr ning b s
˜en boond t� si
˜ans
˜a sebr ye, la a s
˜a n
wa gomd si˜ans
˜a y�l yelle, a s
˜en yet
˜a zemsa k�p�. R
˜e y
˜ınga pa
woto la sebr s˜en yit W
˜ennaam neng
˜e segd n y� s�da?
� Baa neb keer sen yet t� Biibla zıis keer k��sda taaba, baa f�� pa be senwilgd t� re yaa s�d ye. Ges-y a Zeova Kaset ramba sen yiis sebr ning senyaa La Bible — Parole de Dieu ou des hommes ? a sak a 7 wa.
6, 7. Boe yıng t� Biibla goam sen pa k��sd taaba yaa bon-kasenga?8. R�k-y makr sen wilgd t� Biibla zemsa k�p� ne sians hak�ka.
20 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
9 Biibl˜a s
˜en togsk�demdy�lnins
˜ameyaa s�da, la a zemsa
reegre. A kibay˜a gomda y�l tak� yelle. Kiba-k
˜aens p�s
˜e d pa
y˜at neb
˜a y�y bal ye. B leb n s
˜odgda nin-k
˜aens yaab r
˜amb
˜a
me.� S˜en paase, Biibl
˜a g�lsdb ra yaa p�-peelem d
˜amba. B
sakamemengng�lsnwilgb˜ambmens
˜a la bbuud
˜a kongre.
B pawala d˜uniy
˜a k�demd y�l
˜a g�lsdb s
˜en pa nong n gomd
b t˜ens
˜a s
˜en pa t
˜oog zab nins yell
˜a ye. Wala makre, S
˜odb
sebr˜a p�g
˜e, g�lsd a Moiiz sak n wilga a meng beeg-k
˜aseng
ning s˜en k�t t� W
˜ennaam zab-a hal s
˜oma w
˜a. (S
˜odbo 20:2-
12) P�-peelem a woto buud yaa kar-kar k�demd˜a y�l kibay
s�b a taab˜e, la d y
˜at-a-la Biibl
˜a p�g
˜e, a s
˜en yaa W
˜ennaam
sebr˜a y
˜ınga.
SEBR S˜EN K
˜OT YAM
10 Biibl˜a s
˜en yaa W
˜ennaam sebr
˜a y
˜ınga, a ‘bee bark
z˜amsg y
˜ınga, la s
˜en na y�l n wilg ned a kongre, la saglg
y˜ınga.’ (2 T�mote 3:16) Hak�ka, Biibl
˜a yaa sebr s
˜en tar
sagls s˜en s�d s
˜ongde. A sagls
˜a zemsa ne ninsaal halhaal
˜a
meng s˜en yaa a soab
˜a k�p�. La r
˜e pa lingr ye, bala yaa
W˜ennaam a Zeova s
˜en yaa b
˜umb f
˜aa Naand
˜a neng
˜e la
Biibl˜a yita. A mii t
˜ond tagsg
˜a la s
˜en be t
˜ond s
˜uy
˜e w
˜a n y��d
t˜ond mense. S
˜en paase, a Zeova mii b
˜umb ning s
˜en na n
k˜o t
˜ond s
˜u-noog
˜a. A leb n mii d s
˜en segd n lak d mens ne
yel-manesem nins˜a.
11 Ges-y aZezi s˜osgningb s
˜enboond t�T
˜ang zugZ
˜amsg
˜a,
s˜en be Mat�e sak a 5 n t� ta a 7 p�g
˜e w
˜a. Z
˜ams-k
˜ang
˜a s
˜en
� Wala makre, ges-y a Zezi yaab ramba b sen sodg Luk 3:23-38 p�ge wa.
9. a) Wan to la Biibla sen togsd k�demda y�l to-to wa wilgd t� yel-kaens s�d zındame la t’a goama zemsa reegre? b) Sen g�ls-b Biiblap�-peelem zamsda tond boe Biibla zugu?10. Boe yıng t� Biibla sen tar sagls sen zemsa pa lingri?11, 12. a) Boe yell la a Zezi gom a Tang zug Zamsga p�ge? b) Bon-b�s a taab yell la b gom Biibla p�ge, la boe yıng t� Biibla sagls be nafrwakat faa?
Biibl˜
a yaa W˜ennaam sebre 21
yaa k˜aseng
˜a p�g
˜e, a Zezi goma b
˜umb w�sg yelle. A wilga
d s˜en na n maan to-to n paam s
˜u-noog hak�k
˜a, b� n welg
mo-y˜osa, d s
˜en na n p��s to-to, la d tagsg s
˜en segd n y�
to-to ne laog˜a. A Zezi gom-k
˜aens
˜a ket n tara p
˜ang la b zems
ne r˜und
˜a-r
˜und
˜a v��m
˜a wa b s
˜en da yaa to-to a s
˜en da wa n
togsd-b˜a wakat
˜a.
12 Biibl˜a noy k
˜eer t� loee ne zak p�g
˜e v��m
˜a, ne t��m
˜a la
ne t˜ond manesm
˜a ne d taab
˜a. Biibl
˜a noy tara y
˜ood ne neb
˜a
Biibl g�lsd a Ezaireng n togsaBabilon l���s
˜a
f˜aa, la a sagls
˜a bee nafr wakat f
˜aa.W
˜ennaam goam nins no-
r��s a Ezai s˜en g�ls
˜a wilga yam ning s
˜en be Biibl
˜a p�g
˜e w
˜a
ko��g-ko��g woto: “Mam yaa [a Zeova], y˜amb W
˜ennaam.
Mam z˜amsda y
˜amb y meng s
˜ongr y
˜ınga.”—Ezai 48:17.
BIIBL˜A YAA B
˜ANGR-GOAM SEBRE
13 Biibl˜a tara b
˜angr-goam w�sg b� y�l a s
˜en p
˜ınd n togs b
waoongo.B˜ambw�sg zoenpaamapidsgu.D r�kmakre.Ne
no-r��s aEzaimaasem, aZeova rap˜ındn togsamet�Babilon
gal�-t˜eng
˜a ra na n paama s
˜aango. (Ezai 13:19; 14:22, 23) B
wilga r˜e s
˜en da na npids to-tow
˜a v
˜eenega. Sodaas n da na n
maan t� Babilon k��lg˜a koom booge, n paam n k
˜e t
˜eng
˜a t�
pa t˜u ne zabr ye. La pawoto t�k ye. A Ezai b
˜angr-gomd
˜a p�d
n togsa r˜ım ning s
˜en da na n deeg Babilonn
˜a y��re. R
˜ım
k˜ang yaa a Sirus.—Ezai 44:27–45:2.
14 Y��m 200 poore, s˜en yaa y��md 539 s
˜en deng a Zezi
rogm˜a, z
˜ı-likr kiuug rasem a5 w
˜ay�ngo, t
˜ab-biis nwan tilg
b sik˜a Babilon noore.
˜And n da yaa b taoor soaba? Yaa P�rs
r˜ım y��r s
˜en boond t’a Sirus. R
˜end y�la f
˜aa ra seglame s
˜en
na y�l t� b˜angr-gomd a to paam pidsgu. La r
˜e y
˜ınga a Sirus
t˜ab-biis
˜a ra na n deega Babilon t� pa t
˜u ne zabr wala b s
˜en
deng n togs˜a b�?
15 Babilon neb˜a ra maanda kibs baraar y�ngo, la b ra
t˜eedame t� b t
˜eng
˜a s
˜en tar lal-b�d
˜a y
˜ınga, b
˜umb pa t
˜oe n
maan-b ye. La ne yam, a Sirus g˜odga k��lga naoor koom
s˜en da zoet n pasgd t
˜eng
˜a. Pa kaoos la koom
˜a sig n zems
a sodaas˜a na pasg-a n ta t
˜eng
˜a lals ye. La a Sirus t
˜ab-biis
˜a
maana w˜an n paam n k
˜e Babilon t
˜eng
˜a p�g
˜e? D pa mi s
˜en
y� to-to ye, la baraar y�ng˜a, Babilon neb
˜a pa g
˜uus ye. B ra
basa t˜eng
˜a noy t� pak h
˜auu.
13. A Zeova venega no-r��s a Ezai t’a pınd n togs yel-b�s Babilonzugu?14, 15. Wan to la y�l keer a Ezai bangr-gomda sen togs Babilon zugapids-ya?
Biibl˜
a yaa W˜ennaam sebre 23
16 B reng n togsawoto Babilon zugu: “Neb kanan le z˜ınd
been˜e y�s ye. La zamaan f
˜aa, neb kanan le tilg yir been
˜e ye.
Araab ka na n le tilg fu-roog be ye, la pe-k��m ka na n w˜e
y˜agr be ye.” (Ezai 13:20) B
˜angr-gom-k
˜ang
˜a pa reng n togs
t˜eng
˜a l���s bal ye. A wilgame me t� Babilon da na n lebga
raboog wakat f˜
aa y˜ınga. Y
˜amb t
˜oe n y
˜aa kaset s
˜en wilgd
t� gom-k˜aens
˜a pidsame. Babilon raboog
˜a, s
˜en be s
˜en zems
k�lometr80 z˜ıig
˜e neBagdaad s
˜enyaa Irakna-t
˜eng
˜ayaakaset
s˜enwilgd t’a Zeova s
˜en k�t t’a Ezai p
˜ınd n togs b
˜umb ning
˜a
pidsame: Ayeelame: “Mam nanp��s-a-la ne s˜aoong saaga.”
—Ezai 14:22, 23.�17 Biibl
˜a b
˜angr-goam s
˜en be bas-m-yam
˜a s�d kengda
t˜eebo. B� b
˜oe? S�da, W
˜ennaam a Zeova s
˜en k�t t’a p
˜ınd
� Sen na y�l n paam venegr n paas Biibla bangr-goam w��nge, b� y gess�b nins a Zeova Kaset ramba sen yiis sen yaa Un livre pour tous, seb-neng27-29, la B
˜angr s
˜en tar n debd v��m s
˜en-k
˜on-sa
˜e w
˜a, seb-neng 17-21.
16. a) Boe la a Ezai reng n togs bumb ning sen da na n wa baas npaam Babilonna w��nge? b) Wan to la a Ezai bangr-gomd ning sengomd Babilon l���sa yella pids-ya?17. Wan to la Biibla bangr-goam pidsg kengd teebo?
24 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
k˜aabs
˜a pids
˜a, d bee b��m n na n k�s s�d t’a nanpidsa a s
˜en
k˜aab t� t
˜eng
˜a na n lebga arz
˜an
˜a me. (S
˜odbo 23:19) S�da, d
tara “t˜eeb ne v��m s
˜en ka s�ta yelle, W
˜ennaam s
˜en ka t
˜oe n
yag ziri s˜en k
˜aab hal d
˜uniy
˜a s
˜en nan ka naan
˜a.”—T�t 1:2.�
“W˜ENNAAM GOAMA V��ME”
18 S˜en zems ne t
˜ond s
˜en zoe n y
˜a sag-k
˜ang
˜a p�g
˜e w
˜a, yaa
v˜eeneg t� Biibl
˜a s�d yaa sebr s
˜en pa w
˜ond a taaba. D y
˜aame
t’agoam˜a pak��sd taaba, t’a zemsa tak�neb
˜angr ningb s
˜en
boond t� si˜ans
˜a, la a t
˜en-k�dem w
˜end
˜e y�l
˜a bilgr me yaa
k�p�. S˜en paase a k
˜ota yam la a tara b
˜angr-goam s
˜en zems
� Babilon saoonga yaa Biibla bangr-gomd a ye sen paam pidsgu. A taabw�sg bee sen paam pidsg me t� Tiir ne Niniiv saoonga be s�ka. (Ezek��ll26:1-5; Sofoni 2:13-15) Sen paase, a Dani�ll bangr-gomda reng n togsaduni gill pan-soaadba sen da na n p�g taab to-to Babilon l���sa poore.Meed ne P�rs sen naag taaba, la G�r�s soolma ra bee pan-soaadb kaenss�ka. (Dani�ll 8:5-7, 20-22) Sen na y�l n paam venegr bangr-goam w�sgsen gomd Mesi wa yell sen paam pidsg a Zezi Kirist zuga w��nge, b� y gesseb-neng 199-201 p�ge wa.
18. Gom-b�g sen tar pang la t�m-t�md a Poll sen yaa kiris-neda togs‘Wennaam gomda’ w��nge?
Babilon raboog˜
a
Biibl˜
a yaa W˜ennaam sebre 25
ne bas-yardo. La a y˜ood
˜a pa tek woto ye. T�m-t�md a Poll
s˜en yaa kiris-ned
˜a g�lsame: “W
˜ennaam goama v��me la a
tara p˜anga, la a r�tame n y��d s��g s
˜en tar noy a yiibu, la a
k˜eeda hali n welgd v��m ne s��ga la k
˜ob-sugds ne s��lem,
la a yaa s˜uur tagsg la ratem b�-kaooda.”—Hebre d
˜amba
4:12.19 W
˜ennaam ‘goam
˜a’ b� a ko��g
˜a s
˜en be Biibl
˜a p�g
˜e w
˜a
kareng t˜oe n toeema t
˜ond v��m
˜a. A t
˜oe n s
˜onga t
˜ond t� d
fees d mens˜a s
˜oma ny��d raasenkam. T
˜ond t
˜oe n yetame t�
d nonga W˜ennaam. La d s
˜a n wa w�m a Gomd
˜a s
˜en yaa
Biibl˜a s
˜en yet b
˜umb nins
˜a, d s
˜en na n tall manesem ning
˜a
wilgda b˜umb ning s
˜en s�d be d s
˜uur
˜e w
˜a, la d t�lsm
˜a s
˜en
yaa a soaba.20 Biibl
˜a s�d yaa W
˜ennaam sebr d s
˜en segd n karem, n
z˜ams la d nong w�sgo. Wilg-y y mi-beoog ne W
˜ennaam
a k˜uun k
˜ang
˜a y
˜ınga, n ket n vaeesd-a neere. Y s
˜a n maan
woto, y na n b˜anga W
˜ennaam daab
˜a s
˜en yaa a soab
˜adem-
biis˜a y
˜ıng n paase. D na n goma raab k
˜ang s
˜en yaa a soab
˜a,
la a s˜en na n pids to-to w
˜a yell sak ning s
˜en p�gd
˜a p�g
˜e.
19, 20. a) Wan to la Biibla toe n song yamb t� y fees y menga?b) Wan to la y toe n wilg y mi-beoog ne Wennaam, a sen ko-d Biiblat� yaa kuun sen pa wond a taaba yınga?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Biibl˜a yaa W
˜ennaam n v
˜eneg t� b g�lse,
r˜end a goam
˜a yaa s�da, la zemsa reegre.
—2 T�mote 3:16.
ˇ Z˜amsg ning s
˜en be W
˜ennaam Gomd
˜a p�g
˜e
w˜a zemsa ne r
˜und
˜a-r
˜und
˜a v��m
˜a s
˜en yaa
to-to w˜a.—Ezai 48:17.
ˇ S˜ambg s
˜en ka be, k
˜aabs nins s
˜en be Biibl
˜a
p�g˜e w
˜a na n pidsame.—S
˜odbo 23:19.
26 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
W˜ENNAAM daab
˜a ne t
˜eng
˜a s�d bee yamleoogo. A
Zeova ratame t� t˜eng
˜a pid ne neb s
˜en tar s
˜u-noog la
laaf�. Biibl˜a yetame t� “W
˜ennaam sela t��s Ed�n” la t’a
“k�tame t� t��s buud f˜aa bul n yi t
˜enga p�g
˜e, b
˜amb
yaa neere la b womda bi-s˜oama r��b y
˜ınga.” W
˜ennaam
naana pipi rao a˜Adem ne a pag a Hawa, n ning-b
z˜ı-k
˜ang s
˜en be ras
˜and
˜a p�g
˜e n yeel-b “t� b rog kamb n
pid d˜uniy
˜a la b t
˜oog-a.” (S�ngre 1:28; 2:8, 9, 15) Woto,
W˜ennaam da ratame t� ninsaalb
˜a paam kamba, t� b
yalg arz˜an k
˜ang
˜a t’a pid t
˜eng
˜a gill f
˜aa, la b ges r
˜ums
˜a
yelle.2 Y
˜amb tagsdame t� W
˜ennaam a Zeova s
˜en dat t�
neb˜a v��md t
˜eng zug arz
˜an
˜a p�g
˜e w
˜a na n pidsame b�?
W˜ennaam yeelame: “Mam goama na n pidame. Mam
yam y˜akra na n t
˜oogame.” (Ezai 46:9-11; 55:11) N-ye,
W˜ennaam na n s�d pidsa a s
˜en y
˜ak yam n na n maan
b˜umb ning
˜a. A yeelame t’a “ka naan [t
˜eng
˜a] t’a lebg
zaalem ye,” la t’a “naan-a lame t� neb z˜ınd a zugu.”
(Ezai 45:18) Yaa nin-b�s buud la W˜ennaam dat t� b
1. Wennaam daaba ne tenga yaa boe?2. a) Wan to la d mi t� Wennaam na npidsa a raaba ne tenga? b) Sa nyaa ne Biibla, yaa nin-b�s buud n na n paam v��m sen kon sa wa?
SAK A T˜
AABO
W˜ennaam daab
˜a ne t
˜eng
˜a
yaa b˜
oe?
W˜ennaam daab
˜a ne
˜adem-biis
˜a yaa b
˜oe?
W˜an to la b k��s W
˜ennaam?
V��m˜a na n y�� w
˜an to t
˜eng
˜a zug beoog-daare?
v��md t˜eng
˜a zugu? La a ra ratame t� b v��md be n kaoos
y��m a w˜ana? Biibl
˜a leokdame: ‘Nin-t�rs
˜a na n sooga
d˜uniy
˜a la b
˜amb na n z
˜ında a zug wakat s
˜en ka s�ta.’
—Y��l S˜oamy
˜a 37:29; Wilgri 21:3, 4.
3 V˜eenega, wakat k
˜ang nan pa ta ye. Neb
˜a ket n
b˜eedame la b kiid
˜e, la b zabd n k��d taab menga. Yell
n maane. S�d-s�da, W˜ennaam da pa rat t� t
˜eng
˜a y� wa
d s˜en ne-a t’a yaa to-to r
˜und
˜a-r
˜und
˜a w
˜a ye. La maana
w˜an t� wa yaa woto? B
˜oe y
˜ıng t� W
˜ennaam daab
˜a pa
pidsi? Ninsaalb˜a k�demd sebr baa a ye pa t
˜oe n leok
t˜ond ye, bala yell
˜a s�nga saas
˜e.
B� W˜A S
˜EN S�NG TO-TO N WA BE
˜E
4 Biibl˜a pipi sebr gomda W
˜ennaam b� s
˜en puk Ed�n
z˜eed
˜e w
˜a yelle. B bilg-a-la wa ‘waafo,’ la a ra pa wag-
zaalg ye. Biibl˜a baasg sebr boond-a lame t� “diaabl la
S��t˜aana, s
˜en belgd d
˜uniy
˜a f
˜aa.” B boond-a lame me
t� “wag-k�dre,” b� pipi waaf˜a. (S�ngre 3:1; Wilgri 12:9)
Mal�g-k˜ang
˜a s
˜en tar p
˜ang t� ninsaalb
˜a nif pa ne-a w
˜a
t˜unuga ne waaf n gom ne a Hawa, wala s�lem soabs˜en t
˜oe n gomd t� yaa wa a goam
˜a yita z
˜ıig a to w
˜a.
S˜ambg s
˜en ka be, W
˜ennaam s
˜en da wa n segend t
˜eng
˜a
ninsaalb˜a y
˜ıng
˜a t� mal�g-k
˜ang ra bee be.—Zoob 38:4, 7.
5 La s˜en mik t’a Zeova b
˜on-naands
˜a f
˜aa zemsa z
˜ang
˜a
y˜ınga,
˜and n maan a “S��t
˜aana”? D s
˜a n na n togs nana-
nana bala, yaa W˜ennaam biribl s
˜en yaa mal�k s
˜en tar
p˜
ang n y˜
ak yam n lebg S��t˜
aana. W˜an to la r
˜e t
˜oog n
y�? Wala makre, r˜und
˜a-r
˜und
˜a, ned s
˜en da yaa s
˜oma la
p�-peelem soab t˜oe n lebga wagdre. S�ngda w
˜ana? Ned
˜a
t˜oe n basa t�lsem w
˜eng t� b� a s
˜uur
˜a p�g
˜e. A s
˜a n ket
3. Yel-be-b�s n be tenga zugu, la sogs-b�s la re wat ne?4, 5. a) S�d-s�da, yaa and soab la sen tunug ne waaf n gom ne a Hawawa? b) Wan to la ned sen da yaa p�-peelem soab toe nwa lebg wagdre?
28 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
n tagsd w˜eng
˜a yelle, t�lsem k
˜ang na n wa paama p
˜ang
w�sgo. Woto, a s˜a n wa paam sor bala, a t
˜oe n zuume
n pids a t�lsem w˜eng
˜a.—Zak 1:13-15.
6 Y�� woto me ne a S��t˜aan
˜a. A ra segd n w�ma
W˜ennaam s
˜en yeel a
˜Adem ne a Hawa t� b rog kamb n
pid t˜eng
˜a. (S�ngre 1:27, 28) A S��t
˜aan tagsa woto: ‘Gese,
ninsaalb˜a f
˜aa t
˜oe n basa W
˜ennaam n balem maam!’
R˜end t�lsem w
˜eng n bul a s
˜uur
˜a p�g
˜e. A wa n baas n
belga a Hawa n togs-a ziri W˜ennaam zugu. (S�ngre 3:
1-5) Yaa woto la a lebg “d�aabl” b� t˜en-k
˜an-neda. Wakat
k˜ang p�g
˜e me, a lebga “S��t
˜aana,” s
˜en dat n yeel t�
“K��sda.”7 A S��t
˜aan t
˜unuga ne ziri la belgre, n k�t t’a
˜Adem
ne a Hawa k��s W˜ennaam noor
˜a. (S�ngre 2:17; 3:6) R
˜e
k�tame t� b wa baas n ki wa W˜ennaam s
˜en da yeel-b t� b
s˜a n t
˜odge b na n kiime w
˜a. (S�ngre 3:17-19) A
˜Adem s
˜en
k��s˜a k�tame t’a pa le zems z
˜ang ye. R
˜e n so t’a kamb
˜a
la a yagens˜a f
˜aa rogd ne yel-w
˜en
˜a. (Rom d
˜amba 5:12) D
r�k makr ne t˜an-koeem wamde. T
˜an-koeem wamd s
˜a n
w˜ege, t
˜an-ko��m nins f
˜aa b s
˜en na n tall-a n w
˜e ne w
˜a
na n y�� w˜an to? B f
˜aa na n y�� w
˜egdo, b na n talla
zanga. Woto me, ninsaal f˜aa roga ne yel-w
˜end
˜a s
˜en yit
a˜Adem s
˜en makd t
˜an-koeem wamd
˜a neng
˜e w
˜a. Yaa r
˜e
y˜ıng la s
˜en k�t t� ninsaalb
˜a f
˜aa k��nd
˜e la b kiid
˜e w
˜a.
—Rom d˜amba 3:23.
8 A S��t˜aan s
˜en wa n t
˜oog t’a
˜Adem ne a Hawa beeg
W˜ennaam
˜a, a s�d ra lebga k��sdba naaba. A k��sa a
Zeova s˜en da r�t a naam
˜a to-to w
˜a. S�da, a S��t
˜aan da
6. Wan to la Wennaam biribl sen yaa mal�k sen tar pang lebgS��taana?7. a) Boe yıng t’a
˜Adem ne a Hawa ki? b) Boe yıng t’a
˜Adem yagensa
faa k��nde la b kiide?8, 9. a) Wan to la a S��taan bao Wennaam noore? b) Boe yıng t�Wennaam pa saam totba zıig p�ge?
W˜ennaam daab
˜a ne t
˜eng
˜a yaa b
˜oe? 29
yeta woto: ‘W˜ennaam yaa na-w
˜enga. A yagda ziri n pa
rat t� neb nins a s˜en so w
˜a paam b
˜on-s
˜oma ye. Pa t�lae
t� W˜ennaam d� naam ninsaalb
˜a zut ye. B
˜amb mens t
˜oe
n b˜anga s
˜en yaa s
˜oma la s
˜en yaa w
˜eng n bake. La mam
s˜a n y� b naaba, r
˜e la b na n y� neer n y��ge.’ R
˜od-k
˜ang
˜a
buud taoore, w˜an to la W
˜ennaam da na n welg yell
˜a?
K˜eer tagsdame t� W
˜ennaam da segdame bal n k� t
˜otb
˜a.
A S��t˜
aan y�ta w˜
an n k˜
aaba Zezi d
˜uniy
˜a soolem f
˜aa,
s˜
a n da pa y˜
e n so?
30 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
La woto ra na n leoka a S��t˜aan no-baoodm
˜a b�? R
˜e ra
na n wilgame t� W˜ennaam s
˜en d�t a naam
˜a to-to w
˜a
yaa t�rg b�?9 A Zeova s
˜en nong t�rlm
˜a, k�tame t’a pa k� t
˜otb
˜a z
˜ıig
p�g˜e ye. A y
˜aame t� yaa kaoosg zug
˜e bal la a ra t
˜oe n
leok a S��t˜aan no-baoodm
˜a s
˜oma, la a wilg t’a yaa ziri
yagda. Yaa r˜e n so t� W
˜ennaam y
˜ak yam n bas ninsaalb
˜a
t� b soog b mens wakat a w˜an a S��t
˜aan nug
˜e. Sak 11 w
˜a
p�g˜e, d na n y
˜aa b
˜umb ning s
˜en k�t t’a Zeova bas y�l
˜a
woto, la a bas t� kaoosd w�sg woto n yaool n na n welgyel-k
˜aens
˜a w
˜a. La d segd n tagsa sogsg nins s
˜en p�gd
˜a
zutu: R˜e y
˜ınga a
˜Adem ne a Hawa ra bee b��m n na n
t˜e a S��t
˜aan s
˜en z� n maan-b neer
˜a goam b�? B ra bee
b��m n na n t˜e t’a Zeova yaa ziri yagd la na-toaaga, ne
a s˜en da k
˜o-b b
˜umb nins f
˜aa b s
˜en da tar
˜a s�da? S
˜a n
da yaa y˜amba, b
˜oe la y ra na n maane?
10 Zemsame t� d tags sogs-k˜aens
˜a zutu, bala b paka
t˜ond ned kam f
˜aa r
˜und
˜a-r
˜und
˜a. N-ye, y
˜amb t
˜oe n
y˜aka yam n z
˜ınd a Zeova poor
˜e n leok a S��t
˜aan no-
baoodm˜a. Y t
˜oe n saka a Zeova wa y Naaba, la y s
˜ong
n wilg t’a S��t˜aan yaa ziri yagda. (Y��l S
˜oamy
˜a 73:28;
Yelb˜una 27:11) Zu-b�ko, neb milyaar d
˜amb
˜a s
˜en be d
˜uni
k˜ang
˜a zug
˜a s�ka, yaa neb bilf bal n y
˜ak yam n maand
woto. R˜e wata ne sok-k
˜ang
˜a s
˜en yaa k
˜aseng
˜a: Biibl
˜a
s�d wilgdame t� yaa a S��t˜aan n d�t naam d
˜uni k
˜ang
˜a
zug b�?˜AND N D�T NAAM D
˜UNI K
˜ANG
˜A ZUGU?
11 A Zezi ra mii v˜eeneg t� yaa a S��t
˜aan n d�t naam
10. Wan to la y toe n zınd a Zeova poore, a S��taan no-baoodmaleokr p�ge?11, 12. a) Wan to la makr a yembr sen wa a Zezi zug wilgd t’aS��taan n yaa duni kanga naaba? b) Boe n leb n wilgde t’a S��taanla duni kanga naaba?
W˜ennaam daab
˜a ne t
˜eng
˜a yaa b
˜oe? 31
d˜uni k
˜ang
˜a zugu. Vugri, a S��t
˜aan t
˜unuga ne yel-solemd
n wilg a Zezi “d˜uniy
˜a soolem f
˜aa ne b naam.” R
˜e
poore, a S��t˜aan k
˜aaba a Zezi naam n yeel woto: “Y
˜amb
s˜a n na n sak n w
˜ogemd n waoog maam, mam na
k˜o y
˜amb b
˜on-k
˜aensa f
˜aa.” (Mat�e 4:8, 9; Luk 4:5, 6)
Tags-y n ges-y-y˜a: S
˜a n da mik
˜e t’a S��t
˜aan pa r�t naam
soolem k˜aens
˜a zutu, r
˜e y
˜ınga k
˜aab-k
˜ang
˜a ra na y�
˜e makr
n k˜o a Zezi s�da? A Zezi pa k��s t� goosneema r
˜amb
˜a
f˜aa ra yaa a S��t
˜aan d
˜end ye. S
˜a n da pa a S��t
˜aan la
d˜uniy
˜a goosneema r
˜amb naaba, s�d-s�da, a Zezi ra na n
wilga r˜e.
12 Yaa s�d t� yaa a Zeova n yaa W˜ennaam s
˜en t
˜oey
˜a
f˜aa w
˜a, la a leb n yaa
˜and
˜uniy
˜a s
˜en be ras
˜and la s
˜en
yaa k˜aseng
˜a Naanda. (Wilgri 4:11) La z
˜ıig baa a yembre,
Biibl˜a pa yet t� W
˜ennaam a Zeova b� a Zezi Kirist
n yaa d˜uni k
˜ang
˜a naab ye. A Zezi yeela v
˜eeneg t�
yaa a S��t˜aan la ‘d
˜uniy
˜a naaba.’ (Z
˜a 12:31; 14:30;
16:11) Biibl˜a p�d n yetame t’a S��t
˜aan yaa ‘d
˜uni
k˜ang
˜a w
˜ennaam.’ (2 Kor
˜ent d
˜amba 4:3, 4) T�m-t�md
a Z˜a s
˜en yaa kiris-ned
˜a g�lsa k��sd k
˜ang b� S��t
˜aan
˜a
w��ng˜e woto: “D
˜uniy
˜a f
˜aa bee w
˜eng soaba nug
˜e.”—1 Z
˜a
5:19.
B S˜EN NA N S
˜AAM A S��T
˜AAN D
˜UNIY
˜A TO-TO
13 Y��md f˜aa, d
˜uniy
˜a lebgda w
˜eng n paasd
˜e. A pida
ne zaba, politik la t˜uudum taoor d
˜amb s
˜en yaa z
˜amb
r˜amba, la bi-bees s
˜uy s
˜en k�gem t� looge. Ned pa t
˜oe n
dems d˜uni k
˜ang
˜a ye. Biibl
˜a wilgdame t� wakat kolgame
t� W˜ennaam na n s
˜aam d
˜uni w
˜eng
˜a y
˜e zabr
˜a b s
˜en
boond t� Armaged˜o w
˜a wakate. R
˜e na n paka sor t�
d˜uni paalg s
˜en yaa t�rg wa.—Wilgri 16:14-16.
13. Boe yıng t� d rat duni paalga?
32 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
14 W˜ennaam a Zeova y
˜aka a Zezi Kirist t’a y� a saas
˜e
R˜ıung
˜a b� a goosneema w
˜a Naaba. Hal s
˜en kaoos
w�sgo, Biibl˜a reng n togsame t�: “B roga biig n k
˜o-do,
b k˜oo t
˜ond biribla. Soolem soogr na n z
˜ında y
˜e zugu.
La b na n p�da a y��r t� . . . Laaf�-naaba. Y˜e soolem
paadame, la a laaf� ka be t�k ye.” (Ezai 9:5, 6) A Zeziz˜amsa a karen-biis
˜a t� b p��s goosneema k
˜ang y
˜ıng
woto: “T� y˜amb soolem wa, t� y
˜amb daab maan d
˜uniy
˜a
zug wa s˜en maand [saas
˜e w
˜a].” (Mat�e 6:10) Wa d s
˜en
na n y˜a taoor seb-k
˜ang
˜a p�g
˜e w
˜a, W
˜ennaam R
˜ıung
˜a
na n s˜aama d
˜uni k
˜ang
˜a goosneema r
˜amb f
˜aa ka la bilfu,
la a reeg b f˜aa z
˜ıiga. (Dani�ll 2:44) R
˜e poore, W
˜ennaam
R˜ıung
˜a na n k�tame t� t
˜eng
˜a lebg arz
˜ana.
D˜
UNI PAALG N KOLGE15 Biibl
˜a k
˜ota t
˜ond bas-m-yam woto: “Wa s
˜en zems
[W˜ennaam] k
˜aabgo, t
˜ond g
˜uuda y
˜ıngr paalg la t
˜en-
paalga, t�rlem s˜en na n z
˜ınd b p�s
˜e.” (2 P���r 3:13; Ezai
65:17) Ka w˜a, ‘t
˜eng
˜a’ makda neb nins s
˜en v� a zug
˜a.
R˜end ‘t
˜en-paalg
˜a’ makda neb nins s
˜en paam W
˜ennaam
lohorm˜a s
˜en na n lagem n v��md t
˜eng
˜a zug
˜a.
16 A Zezi k˜aabame t� d
˜uni paalg
˜a s
˜en wat
˜a p�g
˜e,
W˜ennaam na n k
˜oo neb nins s
˜en tat a yam
˜a “v��m s
˜en
ka s�ta.” (Mark 10:30) D b˜oos t� y lak y Biibl
˜a Z
˜a 3:16
la 17:3, n karem a Zezi s˜en yeel b
˜umb ning d s
˜en segd
n maan s˜en na y�l n paam v��m s
˜en pa sat
˜a. W
˜ennaam
na n k˜oo nin-sakdb
˜a v��m s
˜en k
˜on sa t
˜eng zug arz
˜an
˜a
p�g˜e. B� d ges Biibl
˜a s
˜en wilgd bark nins nin-k
˜aens
˜a s
˜en
na n paame.
14.˜And la Wennaam yak t’a y� a Rıunga Naaba, la wan to la b reng
n togs re?15. ‘Ten-paalga’ yaa boe?16. Kuun b�g sen pa toe n s�f la Wennaam na n ko neb nins sen tata yama, la boe la d segd n maan n paam de?
W˜ennaam daab
˜a ne t
˜eng
˜a yaa b
˜oe? 33
17 W˜enem
˜a, zab
˜a, bi-be-t��m
˜a la maan taab p
˜ang
˜a
na n saame. “Nin-w˜eng k
˜on tol n z
˜ınd ye . . . La
s˜u-maasem d
˜amba na n sooga d
˜uniy
˜a.” (Y��l S
˜oamy
˜a
37:10, 11) Laaf� na n z˜ındame, bala ‘W
˜ennaam k�tdame
t� zabr s� hal d˜uniy
˜a t�k f
˜aa.’ (Y��l S
˜oamy
˜a 46:10; Ezai
2:4) R˜e mas
˜a, “t�rlem na n toba y
˜e z
˜amaan
˜e la laaf�
w�sg na n z˜ında hal t� ta kiuug s��bo,” s
˜en dat n yeel
t� wakat s˜en k
˜on sa.—Y��l S
˜oamy
˜a 72:7.
18 A Zeova balemdb˜
a na n v��mda b˜
aan p�g˜e. Biibl
˜a
g�lsg wakate, Isra�ll neb˜a s
˜a n da wilg b sakr f
˜aa, b ra
paamda b˜aane. (Maank��re 25:18, 19) D s
˜a n wa paam
b˜aan k
˜ang
˜a buud Arz
˜an
˜a p�g
˜e, s�d na n y�� s
˜u-noog
menga!—Ezai 32:18; Miise 4:4.19 Kom pa na n z
˜ınd ye. Y��l g�lsd
˜a y��la woto: “Ki
w�sg na n z˜ında soolem p�g
˜e. A na n miima t
˜aens
zutu.” (Y��l S˜oamy
˜a 72:16) W
˜ennaam a Zeova na n
ninga nin-t�rs˜a barka, la ‘t
˜enga b
˜on-koaadla na n woma
biisi.’—Y��l S˜oamy
˜a 67:7.
20 T˜eng
˜a gill na n lebga arz
˜ana. Ro-neeb la z
˜ı-neeb na n
z˜ında z
˜ıis nins ninsaalb
˜a s
˜en yaa yel-w
˜en-maandb
˜a s
˜en
da s˜aam
˜a. (Ezai 65:21-24; Wilgri 11:18) S
˜a n wa be
˜e-be
˜e,
b na n yalga arz˜an
˜a t’a pid d
˜uniy
˜a gilli, t� t
˜enga f
˜aa
lebg neer la a sakd kood wala Ed�n z˜eed
˜a. La wakat f
˜aa,
W˜ennaam na n ‘puka a nugu, n k
˜o b
˜on-v��g f
˜aa bark
t� seke.’—Y��l S˜oamy
˜a 145:16.
21 Laaf� na n z˜ında ninsaalb
˜a ne r
˜ums
˜a s�ka. We-r
˜ums
ne yir d˜ums na n naaga taab n w
˜ab yamdo. Baa bi-k�dg
pa na n le zoe r˜ums nins s
˜en yaa toos mas
˜a w
˜a ye.—Ezai
11:6-9; 65:25.
17, 18. Boe n s�d wilgd t� laaf� la baan na n zında zıig faa tenga zugu?19. Boe n k�t t� d mie t� r��b w�sg n na n zınd Wennaam duni paalgap�ge?20. Boe yıng t� d toe n k�s s�d t� tenga gill na n lebga arzana?21. Boe n wilgd t� laaf� na n zında ninsaalba ne rumsa s�ka?
34 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
22 B˜
aas na n saame. A Zezi s˜en yaa W
˜ennaam saas
˜e
R˜ıung
˜a Naab
˜a na n s
˜aooga neb
˜a b
˜aase, t� y��g a s
˜en da
maan a s˜en da wa n be t
˜eng
˜a zug
˜a w�sgo. (Mat�e 9:35;
Mark 1:40-42; Z˜a 5:5-9) R
˜e sasa, “t
˜enga ned ba a ye ka
na n le yeel t’a ka laaf� ye.”—Ezai 33:24; 35:5, 6.23 T
˜ond neb nins s
˜en maan kaalm
˜a na n v��game, la
b t˜oeeme meng n pa leb n ki ye. Neb nins f
˜aa s
˜en ki t�
W˜ennaam t
˜er-b yell
˜a na n v��game. S�da, “k
˜uum . . .
na n v��game, [neb nins s˜en pa t�rs
˜a] ne nin-t�rsa f
˜aa.”
—T��ma 24:15; Z˜a 5:28, 29.
24 Ad s�d yaa b˜on-k
˜asems s
˜en be yamleoog n g
˜uud
neb nins s˜en y
˜ak yam n na n z
˜ams n b
˜ang d Naand
K˜aseng
˜a s
˜en yaa W
˜ennaam a Zeova w
˜a, la b maan a
raab˜a! A Zezi s
˜en wa n p�lemd w
˜eng maand ning b s
˜en
ka a s��g˜e w
˜a t�: “Fo na n z
˜ında arz
˜an
˜e ne maam
˜a,” yaa
t˜eng zug Arz
˜an
˜a s
˜en wat
˜a yell la a s
˜en da gomd
˜a. (Luk
23:43, Sebr S˜ongo) Tara y
˜ood w�sg t� d z
˜ams n b
˜ang a
Zezi Kirist n paase, bala yaa y˜e maasem y
˜ıng la d na n
t˜oog n paam bark k
˜aens
˜a f
˜aa.
22. Na n y�� wan to ne baasa?23. Boe yıng t� kuum v��gra na n ko tond su-noogo?24. Y tagsg yaa wan to ne teng zug Arzan p�ge v��mdgo?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ W˜ennaam daab ning s
˜en yaa k�t t� t
˜eng
˜a
lebg arz˜an
˜a na n pidsame.—Ezai 45:18; 55:11.
ˇ Mas˜a yaa a S��t
˜aan n d�t naam d
˜uni k
˜ang
˜a
zugu.—Z˜a 12:31; 1 Z
˜a 5:19.
ˇ D˜uni paalg ning s
˜en wat
˜a p�g
˜e, W
˜ennaam
na n ninga˜adem-biis
˜a bark w�sgo.
—Y��l S˜oamy
˜a 37:10, 11, 29.
36 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
D˜
UNIY˜A tara neb w�sg y�y s
˜en yi. B mii k
˜eer y�y s
˜oma
b buud˜a s�ka, b� b t
˜eng
˜a p�g
˜e. B mii a taab d
˜uniy
˜a gill
zugu. La b˜ang ned b s
˜en mi z
˜ıig f
˜aa y��r bal pa wilgd
t� f s�d mii a soab˜
a ye. R˜e pa rat n yeel t� f mii a s
˜en
da reng n y� ned ning buudu, la a z�g˜a s
˜en s�d yaa a
soab ye.2 Baa ne a Zezi Kirist s
˜en v��md t
˜eng zug s
˜en kolg
y��m 2000 s˜en loog mas
˜a w
˜a, d
˜uniy
˜a gill zugu, neb
˜a
w�ma a kibare. La neb w�sg pa mi a Zezi s˜en s�d yaa
ned ning˜a v
˜eeneg ye. Neb k
˜eer yetame t’a ra yaa nin-
s˜ong bala. T� neb a taab yet
˜e t’a ra yaa W
˜ennaam t�m-
t�md bala, t� s˜anda me t
˜eed t’a Zezi yaa W
˜ennaam t�
b tog n balm-a wa W˜ende. S�d yaa woto b�?
3 Tara y˜ood t� y
˜amb menga b
˜ang a Zezi s
˜en s�d yaa
ned ninga. B˜oe y
˜ınga? Bala Biibl
˜a yetame: ‘V��m s
˜en
ka s�ta yaa woto, t� b˜amb na b
˜ang y
˜amb s
˜en yaa s�d
W˜ennaam s
˜en ka to la a Zezi Kirist y
˜amb s
˜en t�m a
soab˜
a.’ (Z˜a 17:3) N-ye, b
˜ang s�d
˜a W
˜ennaam a Zeova la
a Zezi Kirist zug s˜oma t
˜oe n k�tame t� ned paam v��m
s˜en pa sat t
˜eng zug arz
˜an
˜a p�g
˜e. (Z
˜a 14:6) S
˜en paase,
1, 2. a) Boe yıng t� f sa n mi ned b sen mi zıig faa y��r bala, pa ratn yeel t� f s�d mii a soaba soma? b) Boe la neba pa mi veeneg a Zezizugu?3. Boe yıng t� tar yood t� yamb menga bang s�da a Zezi zugu?
SAK A NAASE
A Zezi Kirist yaa˜anda?
A Zezi t��md˜a yaa b�go?
A Zezi yii y�?
A ra yaa nin-b�g buudu?
a Zezi k˜oo t
˜ond mak-s
˜ong s
˜en ka
to, s˜a n yaa ne d s
˜en segd n v��md to-to
la d s˜en segd n tall manesem ning ne neb a
taab˜a. (Z
˜a 13:34, 35) Seb-k
˜ang
˜a pipi sak
˜a p�g
˜e, d
goma s�d˜a W
˜ennaam
˜a zug
˜a yelle. Mas
˜a, b� d ges Biibl
˜a
s˜en s�d yet b
˜umb ning a Zezi Kirist zugu.
MESI NING B S˜EN K
˜AAB T’A WATAME W
˜A
4 Hal s˜en kaoos t’a Zezi nan pa roge, Biibl
˜a reng n
togsa W˜ennaam s
˜en da na n t�m a soab t’a y� Mesi b�
Kirist˜a waoongo. Waoogr y�y nins s
˜en yaa “Mesi”
(s˜en yit hebre gom-biig a ye p�g
˜e w
˜a) la “Kirist”
(s˜en yit g�rk gom-biig a ye p�g
˜e w
˜a) f
˜aa rat n
4. “Mesi” la “Kirist” rat n yeelame t� boe?
A Zezi lisg˜
e w˜
a, a lebgaMesi b� Kirist
Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
yeelame t� “b s˜en zae a soaba.” W
˜ennaam da na n zaeya
nin-k˜ang
˜a b s
˜en k
˜aab t’a watame w
˜a ne v��sem s
˜ongo,
s˜en dat n yeel t� W
˜ennaam y
˜ak-a lame n k
˜o naam s
˜en
pa w˜ond a taaba. Seb-k
˜ang
˜a sags nins s
˜en p�gd
˜a p�s
˜e,
d na n b˜anga Mesi w
˜a t��md y
˜ood s
˜en ta z
˜ıig ning
W˜ennaam k
˜aabs
˜a pidsg p�g
˜e. D na n leb n b
˜anga bark
nins a Zezi s˜en t
˜oe n k
˜o-d mas
˜a menga. La nand t’a
Zezi roge, s˜ambg s
˜en ka be, neb w�sg soka b mens woto:
‘˜And n na n y� Mesi w
˜a?’
5 Nazar�t rao a Zezi s˜en da wa n be t
˜eng zugu, a karen-
biis˜a ra k�sa s�d fas� t’a yaa Mesi ning b s
˜en da k
˜aab t’a
na n waame w˜a. (Z
˜a 1:41) Karen-biig a yembr y��r s
˜en
boond t’a S�mo P���r yeela a Zezi woto v˜eenega: “Y
˜amb
yaa Kirist.” (Mat�e 16:16) W˜an to la karen-bi-k
˜aens
˜a ra
t˜oe n k�s s�d t’a Zezi s�d yaa Mesi ning b s
˜en da k
˜aab
t’a na n waame w˜a, la w
˜an to la t
˜ond me t
˜oe n k�s s�d
ne r˜e?
6 W˜ennaam no-r��sdb nins s
˜en v��md s
˜en deng a Zezi
waoong˜a ra p
˜ınd n togsa y�l w�sg Mesi w
˜a zugu. Yel-
k˜aens ra na n s
˜onga neb a taab
˜a t� b b
˜ang-a n welge.
Wala makre, b t˜oe n yeela y
˜amb t� y k
˜eng mobill b� t
˜er
gaar˜e wall s�lg yir n t� r�k ned y s
˜en z� n y
˜a. R
˜e y
˜ınga
ned s˜a n bilg y
˜amb a soab
˜a s
˜en yaa to-to, k
˜on s
˜ong-y
s�da? Wala woto me, ne a no-r��sdb˜a maasem, Biibl
˜a
p�g˜e a Zeova bilga Mesi w
˜a s
˜en da na n maan b
˜umb
nins˜a, la a s
˜en da na n seg y�l ninsi. B
˜angr-gom-k
˜aens
˜a
w�sg pidsg˜a ra na n s
˜onga w
˜en-sakdb
˜a t� b b
˜ang Mesi
w˜a n welg v
˜eenega.
7 Ges-y makr a yiibu. Pipi, s˜en y��d y��m 700 s
˜en
5. A Zezi karen-biisa ra k�sa s�d t’a yaa anda?6. R�k-y makr n wilg a Zeova sen song wen-sakdba to-to sen na y�lt� b bang Mesi wa n welge.7. Bangr-gom-b�s a yiib sen gomd a Zezi yell n pidsi?
A Zezi Kirist yaa˜
anda? 39
deng Mesi w˜a waoongo, no-r��s a Miise ra togsame t�
Mesi ning b s˜en k
˜aab t’a watame w
˜a ra na n doga
Betleh�m, s˜en yaa t
˜en-bil Zida soolm
˜e w
˜a. (Miise 5:1) A
Zezi s�d roga y�? Yaa t˜en-k
˜ang p�g
˜e bal k�p�. (Mat�e 2:
1, 3-9) Yiib-n-soaba, y��m kobs s˜en denge, b
˜angr-gomd
ning s˜en be Dani�ll 9:25 p�g
˜e w
˜a wilga y��md ning
Mesi w˜a s
˜en da na n puk
˜a. Yaa y��md 29 w
˜a.� B
˜angr-
gom-k˜aens
˜a la a taab s
˜en pids
˜a wilgdame t’a Zezi ra yaa
Mesi ning b s˜en k
˜aab t’a watame w
˜a.
8 Y��md 29 w˜a s
˜en wa n kolg saabo, b
˜umb a to n
wilg v˜eeneg t’a Zezi ra yaa Mesi w
˜a. Yaa y��m-k
˜ang la
a Zezi k˜eng Lisd a Z
˜a neng
˜e n na n deeg lisg Z�rd
˜e
K��lg˜e w
˜a. A Zeova ra yeela a Z
˜a t’a na n y
˜aa b
˜and s
˜en
na n s˜ong-a t’a b
˜ang Mesi w
˜a n welge. A Z
˜a s�d y
˜aa b
˜an-
k˜ang a Zezi lisg
˜e w
˜a. Biibl
˜a yetame t� y�� woto: “A Zezi
s˜en paam lisgu, b yii koom
˜e w
˜a, la gese, y
˜ıngr pakame,
la b y˜aa W
˜ennaam S��g s
˜en w
˜end walle s
˜en sigd b
˜amb
zugu. La gese, ko��g yii y˜ıngri n yeele: ‘Ad-a yaa mam Bi-
nongre, mam s˜en nong ne m s
˜uur f
˜aa z
˜anga.’” (Mat�e
3:16, 17) A Z˜a s
˜en y
˜a la a w�m b
˜umb ning
˜a k�tame t’a
b˜ang v
˜eeneg t� yaa W
˜ennaam n t�m a Zezi. (Z
˜a 1:32-34)
Wakat ning W˜ennaam v��sem s
˜ong
˜a b� a p
˜ang
˜a s
˜en sig
a Zezi zug baraar˜a, a lebga Mesi w
˜a b� Kirist, ned ning
b s˜en y
˜ak t’a na n wa y� taoor Soab la R
˜ım
˜a.—Ezai 55:4.
9 Biibl˜a b
˜angr-goam pidsgu, n paas W
˜ennaam a Zeova
meng˜a kaset wilgda v
˜eeneg t’a Zezi yaa Mesi ning b s
˜en
da k˜aab t’a watame w
˜a. La Biibl
˜a leokda sogsg a yiib a
taab s˜en tar y
˜ood a Zezi Kirist zugu: A yii y�? La a ra yaa
nin-b�g buudu?
� Sen na y�l n paam venegr ne a Dani�ll bangr-gomda sen paampidsg a Zezi zuga, b� y ges Venegr ning sen be seb-neng 197-9 p�ge wa.
8, 9. Kaset b�g n puk veeneg a Zezi lisga wakat n wilg t’a yaaMesi wa?
40 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
A ZEZI YII Y�?10 Biibl
˜a wilgdame t’a Zezi reng n v��mda saas
˜e n
yaool n wa t˜eng zugu. A Miise togsa b
˜angr-gomd n wilg
t� Mesi w˜a ra na n doga Betleh�m la t’a yaa “k�demd
w˜end
˜e neda.” (Miise 5:1, Sebr S
˜ongo) Naoor w�sgo, a
Zezi meng˜a yeelame t� y
˜e reng n v��mda saas
˜e n yaool
n na n y� ninsaala. (Z˜a 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5) A s
˜en da
wa n yaa mal�k n be saas˜e w
˜a, a ra tara zood s
˜en pa tar
to ne a Zeova.11 A Zezi yaa a Zeova Biribl ning a s
˜en nong n y��d
˜a,
la pa zaalem y˜ıng ye. B boond-a lame t� “Bi-k
˜aseng s
˜en
y��d b˜on-naandsa f
˜aa,” bala yaa y
˜e la W
˜ennaam naan
pipi.� (Kolos r˜amba 1:15) B
˜umb a to me n k�t t� Biribl
k˜ang
˜a ra pa w
˜ond a taab
˜a ye. A yaa ‘Biribl s
˜en ka to.’ (Z
˜a
3:16) Woto rat n yeelame t� yaa a Zezi bal la W˜ennaam
naan a toore. Leb n yaa ne a Zezi maasem bal laW
˜ennaam maan b
˜umb a taab
˜a f
˜aa. (Kolos r
˜amba 1:16,
Sebr S˜ongo) S
˜en paas me, b boonda a Zezi t� ‘Gomd
˜a.’
(Z˜a 1:14) Woto rat n yeelame t’a goma W
˜ennaam y��r
y˜ınga, la s
˜ambg s
˜en ka be, a taasa a Ba w
˜a koees la a
noy a kamb a taab˜a s
˜en yaa mal�gs
˜a la ninsaalb
˜a.
12 R˜e y
˜ınga Biribl k
˜aseng
˜a ne W
˜ennaam zema taab wa
neb k˜eer s
˜en t
˜eeda b�? Pa woto la Biibl
˜a wilgd ye. Wa
d s˜en y
˜a sull ning s
˜en loog
˜a p�g
˜e w
˜a, b naana Biribl
˜a.
R˜end v
˜eenega a talla s�ngre, t� W
˜ennaam a Zeova yaool
� B boonda a Zeova t� Ba, bala yaa ye la Naanda. (Ezai 64:7) Senyaa Wennaam n naan a Zezi wa yınga, b boond-a lame t� WennaamBiribla. Yaa re yıng me n k�t t� b boond mal�gsa la a
˜Adem menga t�
Wennaam komdibli.—Zoob 1:6; Luk 3:38.
10. Boe la Biibla wilgd a Zezi belma sen deng t’a wa teng zugaw��nge?11. Wan to la Biibla wilgd t’a Zezi la Biribl ning a Zeova sen nong ny��da?12. Wan to la d mi t� Biribl kasenga pa zem Wennaam?
A Zezi Kirist yaa˜
anda? 41
n pa tall s�ngre, la a ka saabo. (Y��l S˜oamy
˜a 90:2) Biribl
yend˜a W
˜ennaam s
˜en naan a toor
˜a z� n bao n na n zeng
a Ba w˜a ye. Biibl
˜a wilgda v
˜eeneg t� Ba w
˜a yaa k
˜aseng
n y��d Biribl˜a. (Z
˜a 14:28; 1 Kor
˜ent d
˜amba 11:3) Yaa a
Zeova bal n yaa “W˜ennaam s
˜en-t
˜oe-f
˜aa.” (S�ngre 17:1)
Woto y˜ınga, a ka to ye.�
13 A Zeova ne a Biribl k˜aseng
˜a z
˜ında ne taab y��m
milyaar d˜amba, s
˜en deng meng t� b nan pa naan saas
˜a
la t˜eng
˜a ye. Ad b segd n s�d ra nonga taab s
˜oma! (Z
˜a
3:35; 14:31) Biribl nongr˜a ra w
˜onda a Ba w
˜a k�p�. Yaa
r˜e y
˜ıng la Biibl
˜a s
˜en yet t� Biribl
˜a yaa ‘W
˜ennaam s
˜en
ka t˜oe n y
˜a w
˜eneg
˜a.’ (Kolos r
˜amba 1:15) N-ye, wa biribl
s˜en t
˜oe n w
˜ond a ba z
˜ıis to�y-to�y p�s
˜e w
˜a, W
˜ennaam
saas˜e Biribl
˜a talla a Ba w
˜a z�g la a manesem.
14 A Zeova Biribl s˜en ka to w
˜a sakame n yi saas
˜e n wa
t˜eng zug n v��md wa ninsaala. La t
˜oe t� y soke: ‘W
˜an
to la mal�k t˜oe n dog n yaa ninsaala?’ S
˜en na y�l t� b
˜on-
k˜ang
˜a t
˜oog n y�, a Zeova maana yel-solemde. A r�ka a
Biribl k˜aseng
˜a s
˜en da be saas
˜e w
˜a v��m n t� ning Z��f
poak a Maari s˜en da pa mi rao
˜a p�g
˜e. A Maari pa k
˜e ne
rao n na n d�k p�ga ye. Yaa woto la a Maari rog biribls˜en zems z
˜ang t� b p�d a y��r t’a Zezi.—Luk 1:30-35.
A ZEZI RA YAA NIN-B�G BUUDU?15 A Zezi s
˜en da wa n be t
˜eng zug
˜a, a s
˜en yeel la a
maan b˜umb ning
˜a s
˜ongda t
˜ond t� d b
˜ang-a s
˜oma. La
� Sen na y�l n paam kaset a taab sen wilgd t� Biribl kasenga pa zemWennaam, b� y ges Venegr ning sen be seb-neng 201-4 p�ge wa.
13. Biibla rat n yeelame t� boe, a sen yet t� Biribla yaa ‘Wennaamsen ka toe n ya wenega’?14. Wan to la a Zeova Biribl y�ng sen ka to wa wa n lebg ninsaal pagsen doge?15. Boe yıng t� d toe n yeel t� ne a Zezi maasem, d toe n wa banga aZeova soma n paase?
42 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
s˜en y��d woto menga, ne a Zezi maasem, d t
˜oe n wa
b˜anga a Zeova n paase. B
˜oe y
˜ınga? T
˜eeg-y t� Biribl k
˜ang
˜a
w˜onda a Ba w
˜a k�p�. Yaa r
˜e y
˜ıng la a Zezi s
˜en yeel a
karen-biig a yembr woto w˜a: “Ned ninga s
˜en y
˜a maam,
a y˜aa m Ba.” (Z
˜a 14:9) Biibl
˜a s�b a naas
˜a b s
˜en boond
t� Ev˜anzill d
˜amb
˜a, s
˜en yaa Mat�e, Mark, Luk la Z
˜a w
˜a
togsda t˜ond y�l w�sg s
˜en t� loe ne a Zezi Kirist v��m
˜a,
a t��m˜a la a z�g
˜a.
16 B ra nong n boonda a Zezi t� “karen-saamba.” (Z˜a
1:38; 13:13) Yaa b˜oe la a z
˜ams neb
˜a? S
˜en t� y��d f
˜aa, a ra
moonda ‘W˜ennaam soolem koe-noog
˜a.’ Soolem k
˜ang yaa
W˜ennaam R
˜ıung
˜a b� saas
˜e goosneema s
˜en na n d� naam
t˜eng
˜a gill zug n wa ne bark s
˜en ka saab n k
˜o w
˜en-sakdb
˜a.
(Mat�e 4:23) Ra yaa˜and ko��ga? A Zezi meng
˜a yeelame:
“Mam karenga ka mam d˜end ye, yaa s
˜en t�m-a maam
˜a
r˜enda,” s
˜en dat n yeel t’a Zeova r
˜enda. (Z
˜a 7:16) A Zezi
ra miime t’a Ba w˜a ratame t� ninsaalb
˜a w�m R
˜ıung
˜a koe-
noogo. Sak a 8 w˜a p�g
˜e, d na n b
˜anga y�l w�sg n paas
W˜ennaam R
˜ıung
˜a zugu, la a s
˜en na n maan b
˜umb nins
˜a.
17 Y� la a Zezi z˜ams neb
˜a? Yaa z
˜ıig ning f
˜aa a s
˜en y
˜a
˜e
neb˜a, wala makre, t
˜en-b�d
˜e, t
˜en-b
˜oones
˜e, t
˜en-k�rems
˜e,
raas˜e w
˜a la neb
˜a yiya. A Zezi ra pa g
˜uud t� neb
˜a
wa a neng˜e ye. A ra b��gd-b lame. (Mark 6:56; Luk 19:
5, 6) B˜oe y
˜ıng t’a Zezi modg w�sg woto la a r�k s
˜ek
w�sg woto n moon la a z˜ams neb
˜a? Yaa b
˜umb ning
W˜ennaam s
˜en da rat t’a maan
˜a la woto. Wakat f
˜aa, a
Zezi maana a Ba w˜a raabo. (Z
˜a 8:28, 29) La b
˜umb a to
me y˜ıng n k�t t’a moon koe-noog
˜a. A s
˜a n da y
˜a k��ng
˜a
a ra zoeta b nimb˜aanega. (Mat�e 9:35, 36) T
˜uudm
˜a taoor
d˜amb n da segd n z
˜ams neb
˜a s�d
˜a W
˜ennaam la a raab
˜a
16. Sen t� y��d faa, a Zezi moona koe-b�go, la y� la a zamsga ra yita?17. Zı-b�s la a Zezi saag n zams neba, la boe yıng t’a modg w�sg net��m-kanga?
A Zezi Kirist yaa˜
anda? 43
zugu, la b ra pa maand r˜e ye. La a Zezi ra miime t� yaa
t�lae t� neb˜a w�m R
˜ıung
˜a ko��g
˜a.
18 A Zezi ra yaa ned s˜en da tar s
˜u-b�gsem la nonglem
w�sgo. Yaa r˜e n so t� neb a taab
˜a ra y
˜a t’a p
˜enegr da yaa
nana, la t’a yaa nin-s˜ongo. Kamb meng ra nonga a z
˜ıig
˜e.
(Mark 10:13-16) A Zezi ra pa bakd neb ye. A ra kisa z˜amb
la k�gre. (Mat�e 21:12, 13) R˜e w
˜end b s
˜en da pa waoogd
pagb˜a n weoogd-b w�sg
˜a, y
˜enda y
˜e ra waoogd-b lame.
(Z˜a 4:9, 27) A Zezi s�d ra yaa sik-m-meng soaba. Vugri,
a waasa a t�m-t�mdb˜a naoa, la yaa yamb bal n da segd
n t�m t��m-k˜ang
˜a buudu.
19 Neb a taab˜a yell da paka a Zezi. R
˜e ra pukda
v˜eenega, a s
˜en da maagd neb
˜a b
˜aas ne W
˜ennaam
v��sem s˜ong
˜a p
˜ang
˜a. (Mat�e 14:14) Wala makre, rao
w˜aood s
˜en da tar n wa a Zezi neng
˜e n yeele: “Y
˜amb
18. A Zezi z�g-soma b�s la y ya t� bee yamleoogo?19. Boe n wilgd t� neb a taaba yell da paka a Zezi?
A Zezi moona z˜ıig ning f
˜aa a s
˜en y
˜a neba
s˜a n data y
˜amb t
˜oe n maaga maam t� m y� y�lemde.”
Ra-k˜ang
˜a toog
˜a la a namsg
˜a ra reeg n namsda a Zezi
meng˜a. Rao
˜a nimb
˜aaneg y
˜oka a Zezi t’a t
˜eeg a nug
˜a
n s��s-a n yeele: “Mam datame. B� f paam f meng ny� y�lemde.” T� rao
˜a w
˜aood be s
˜aoogr
˜e. (Mark 1:40-42)
Tags-y n ges-y ra-k˜ang
˜a s
˜uur
˜a s
˜en da segd n y� noog
to-to.
A KELL N Y�� W˜EN-SAKD N T� T
˜AAG A K
˜UUM
20 A Zezi k˜oo mak-s
˜ong s
˜en ka to W
˜ennaam
˜a sakr
w��ng˜e. A kell n saka a saas
˜e Ba w
˜a y�l buud toor-toor
p�g˜e, la baa ne b��b
˜a k��sg la namsg
˜a f
˜aa. A Zezi t
˜oog
n yalsa k˜an-k
˜ae a S��t
˜aan s
˜en wa n bao n na n k���b-a
w˜a. (Mat�e 4:1-11) Wakat n z
˜ınd t’a Zezi meng roagdb
k˜eer da pa t
˜eed-a ye. B ra p�d n yeelame meng t’a
“z�bsdame.” (Mark 3:21) La a Zezi pa kelg r˜e ye, a kell n
t�ma W˜ennaam t��md
˜a. Baa ne t�y
˜a la namsg
˜a, a Zezi
20, 21. Wan to la a Zezi ko mak-song Wennaam sakra w��nge?
45
kell n y˜oka a menga, n pa tol n bao n na n dol a b��b
˜a
w˜eng ye.—1 P���r 2:21-23.21 A Zezi kell n y�� w
˜en-sakd n t� t
˜aag a k
˜uum
˜a s
˜en
y� k˜u-toaag a b��b
˜a nus
˜e w
˜a. (Filip r
˜amba 2:8) Tags-y n
ges-y toog ning a s˜en deeg a yaoolem daar
˜a t
˜eng zug
˜a.
B y˜ok-a lame, t� z
˜amb d
˜amb k
˜o kaset ziri n d
˜od-a, t�
b�-kaoodb s˜en yaa z
˜amb r
˜amb ning-a taale, t� k��ng
˜a
yaal-a, t� sodaas˜a nams-a ne w
˜enem. B ka-a-la namsg ra-
luk zugu, la a s˜en wa n na n ki w
˜a a z
˜eka a ko��g n yeel
woto: “F˜aa pidsame.” (Z
˜a 19:30, Sebr S
˜ongo) La a Zezi
k˜uum
˜a rasem a t
˜aab-n-soaba, a saas
˜e Ba w
˜a v��g-a lame
t’a t˜oe n t� v��md saas
˜e. (1 Kor
˜ent d
˜amba 15:44) Rasem
40 poore, a leba saas˜e, n t� z
˜ı ‘W
˜ennaam d�tgo,’ n g
˜uud
n na n deeg R˜ıung
˜a naam.—Hebre d
˜amba 10:12, 13.
22 A Zezi s˜en kell n y� w
˜en-sakd hal t� ta a k
˜uum
˜a, a
paka so-b�go? A Zezi k˜uum
˜a s�d k�tame t� d t
˜oe n paam
v��m s˜en pa sat t
˜eng zug arz
˜an
˜a p�g
˜e, wa a Zeova s
˜en
da rat s�ngr˜e w
˜a. D na n goma r
˜e s
˜en t
˜oe n y� to-to w
˜a
yell sak ning s˜en p�gd
˜a p�g
˜e.
22. A Zezi sen kell n y� wen-sakd hal t� ta a kuuma, a paka so-b�go?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ B˜angr-goam nins s
˜en pids
˜a la W
˜ennaam
meng s˜en k
˜o kaset
˜a wilgdame t’a Zezi yaa
Mesi w˜a b� Kirist.—Mat�e 16:16.
ˇ A Zezi y�� mal�k s˜en v��md saas
˜e hal t�
kaoos w�sgo, n yaool n wa t˜eng zugu.
—Z˜a 3:13.
ˇ A Zezi ra yaa karen-saamba, ned s˜en da
tar s˜u-b�gsem, la a k
˜oo mak-s
˜ong n sak
W˜ennaam t� zems z
˜anga.—Mat�e 9:35, 36.
46 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Y˜AMB s
˜en zoe n paam k
˜uun nins
˜a s�ka, b�g n ka to?
Pa k˜uun ligd s
˜en na n yaa toog la a ka to ye. S�da,
k˜uun y
˜ood pa b
˜angd a ligd
˜e w
˜a t�lae ye. La b
˜umb s
˜en
wilgd t� k˜uun
˜a tara y
˜ood ne-y
˜a, yaa a s
˜en na n k
˜ot-y
s˜u-noog b� a s
˜a n pidsd raab s
˜en yaa t�lae y v��m
˜a
p�g˜e.
2 Y˜amb s
˜en tagsd t� y t
˜oe n paama k
˜uun nins
˜a f
˜aa
s�ka, a ye n be n y��d a taab˜a f
˜aa. Yaa W
˜ennaam n
k˜ot
˜adem-biis
˜a k
˜uun k
˜anga. A Zeova k
˜oo t
˜ond b
˜umb
w�sgo, la a k˜uun ning s
˜en yaa k
˜aseng n y��d
˜a yaa
a Biribl a Zezi Kirist maoong˜a s
˜en yaa rond
˜a. (Mat�e
20:28) Wala d s˜en na n y
˜a sag-k
˜ang
˜a p�g
˜e w
˜a, yaa
rond˜a n yaa k
˜uun ning s
˜en tar-a y
˜ood n y��d k
˜uun a
taab˜a f
˜aa y s
˜en t
˜oe n paam
˜a, bala a t
˜oe n k
˜o-y-la s
˜u-no-
k˜asenga, la a pids y raab nins s
˜en yaa k
˜asems n y��d
˜a.
Yaa ne rond˜a maasem la a Zeova s�d wilg a nonglm
˜a
ne y˜amb n y��da.
1, 2. a) Sa n yaa ne yamba, kuun sen tar yood yaa kuun b�g buudu?b) Boe yıng t� b toe n yeel t� ronda yaa kuun ning sen tar-a yood ny��d kuun a taaba faa wa?
SAK A NU
Rond˜a yaa W
˜ennaam
k˜
uun s˜en ka to
Rond˜a yaa b
˜oe?
W˜an to la b k
˜o rond
˜a?
W˜an-to la rond
˜a t
˜oe n naf y
˜amba?
W˜an to la y t
˜oe n wilg y mi-beoog
rond˜a y
˜ınga?
ROND˜A YAA B
˜OE?
3 Ko��g-ko��ga, yaa ne rond˜a maasem la a Zeova na n
f˜aag
˜adem-biis
˜a ne yel-w
˜end
˜a la k
˜uum
˜a. (Ef��z r
˜amba 1:7)
S˜en na y�l n w�m Biibl
˜a z
˜ams-k
˜ang
˜a v
˜oore, r
˜enda d tags
b˜umb ning s
˜en maan Ed�n z
˜eed
˜e w
˜a yelle. A
˜Adem s
˜en
maan yel-w˜end
˜a, a konga b
˜umbu. D s
˜a n b
˜ang s
˜en yaa
b˜umb ninga, d t
˜oe n w�ma rond
˜a s
˜en yaa k
˜uun
˜a v
˜oore, la
a y˜ood
˜a ne t
˜ond s
˜en ta z
˜ıig ninga.
4 A Zeova s˜enwa n naan a
˜Adm
˜a, a k
˜o-a-la b
˜umb s
˜en s�d
tar y˜ood w�sgo: yaa ninsaal v��m s
˜en zems z
˜ang
˜a. Ges-y
r˜e s
˜en da nafd a
˜Adem to-to. W
˜ennaam s
˜en maan a
˜Adem
t’a zems z˜ang a y
˜ıng
˜a la yam
˜a p�g
˜e w
˜a, a ra pa segd n l��
b˜aaga, n k��le, b� n ki abada. A s
˜en da yaa ninsaal s
˜en
zems z˜ang
˜a y
˜ınga, a ra tara zems-n-taar ne a Zeova. Biibl
˜a
yetame t’a˜Adem da yaa “W
˜ennaam biiga.” (Luk 3:38)
R˜end a
˜Adem da tara zems-n-taar ne W
˜ennaam a Zeova,
wala zems-n-taar ning s˜en be biig ne a ba s
˜en nong-a s�k
˜a.
A Zeova ra gomda ne a˜Adem s
˜en yaa a t
˜eng zug biribl
˜a, n
da bobend-a t��m s˜en k
˜ot s
˜u-noogo, la a ra wilgd-a a s
˜en
da rat t’a maan b˜umb ning
˜a.—S�ngre 1:28-30; 2:16, 17.
5 W˜ennaam naana a
˜Adem n w
˜oneg a menga. (S�ngre
1:27) Woto ra pa rat n yeel t’a˜Adem s�d ra w
˜onda
W˜ennaam y
˜ıng
˜a w��ng
˜e ye. Wa d s
˜en y
˜a seb-k
˜ang
˜a pipi
sak˜a p�g
˜e w
˜a, ninsaal pa t
˜oe n y
˜a a Zeova ye. (Z
˜a 4:24) A
Zeova pa tar y˜ın-nems la z��m ye. W
˜ennaam s
˜en maan a˜
Adem a meng w˜oneg
˜a rat n yeelame t� b naan-a lame t’a
tar nonglem, yam, t�rlem la p˜ang wa W
˜ennaam. A
˜Adem
da leb n w˜onda a Ba w
˜a ne neng a to s
˜en yaa k
˜asenga: a ra
tara yam y˜akre. R
˜end a
˜Adem da pa wa mas
˜ın b s
˜en maan
3. Ronda yaa boe, la boe la d segd n bang sen na y�l n nan kuunkanga sen tar yooda?4. V��m sen zems zanga ra kota a
˜Adem nafa b�se?
5. Boe la Biibla rat n yeele, a sen yet t� b maana a˜Adem ‘Wennaam
wonega’?
48 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
t� yaa t��m nins b s˜en maan-a t’a t�ma bal la a t�md
ye. A ra t˜oe n y
˜aka yam a toor n maan a s
˜en date: s
˜oma
b� w˜enga. A s
˜a n da y
˜ak yam n sak W
˜ennaam, a ra na n
v��mda wakat s˜en pa sat Arz
˜an
˜a p�g
˜e t
˜eng
˜a zugu.
6 R˜end v
˜eenega, a
˜Adem s
˜en wa n k��s W
˜ennaam t’a
kao a b��d t’a segd n ki w˜a, a b
˜ona w�sgo. A yel-w
˜end
˜a
k�tame t’a kong a ninsaal v��m s˜en zems z
˜ang
˜a ne a
barka f˜aa. (S�ngre 3:17-19) La zu-b�ko, pa a
˜Adem bal
n kong v�-s˜ong
˜a ye. A k��sg
˜a y�� sabab t’a kamb
˜a ne a
yagens˜a me kong r
˜e. W
˜ennaam Gomd
˜a yetame: “Rao
a yembr [a˜Adem] n wa ne yel-w
˜ena d
˜uniy
˜a t� k
˜uum
wa yel-w˜ena y
˜ınga. R
˜e n k�t t� k
˜uum y
˜okd neba f
˜aa,
f˜aa s
˜en maan yel-w
˜ena y
˜ınga.” (Rom d
˜amba 5:12) N-ye,
t˜ond f
˜aa roga ne a
˜Adem yel-w
˜end
˜a. Woto y
˜ınga, Biibl
˜a
yetame t’a ‘koosa’ a meng˜a la a kamb
˜a ne a yagens
˜a
yel-w˜en
˜a la k
˜uum
˜a yembd p�g
˜e. (Rom d
˜amba 7:14)
Saagr da pa be a˜Adem ne a Hawa y
˜ıng ye, bala yaa
b˜amb meng n y
˜ak yam n k��s W
˜ennaam. La yaa w
˜an
to ne b kamb˜a la t
˜ond s
˜en yaa b yagens
˜a?
7 A Zeova wa n f˜aaga
˜adem-biis
˜a ne rond
˜a maasem.
Rond yaa b˜oe? Naoor w�sgo, rond bee bugs a yiibu. Pipi,
a yaa b s˜en na n y
˜ok fo ned b� n deeg f b
˜umbu, t� fo
segd n yao n yiis ned˜a b� n lebs n deeg f b
˜umb
˜a. B t
˜oe n
mak-a-la ne yaood ning b s˜en yaood n yiis ned b s
˜en y
˜ok
zabr wakate. Yiib-n-soaba, yaa yao ligd n dol b˜umbu. A
yaa yembr ne yaood ning b s˜en yaoode, ned b s
˜en pogl b�
b˜umb b s
˜en s
˜aam y
˜ınga. Wala makre, ned s
˜a n y� sabab t�
ags�d˜a maan n s
˜aam b
˜umbu, a k
˜ota yaood s
˜en zem b
˜umb
ning s˜en s
˜aama.
8 W˜an to la b ra t
˜oe n yao n lebs n deeg b
˜on-k
˜aseng ning
6. A˜Adem sen wa n k��s Wennaama, boe la a kong-ya, la boe la re
wa ne a kamba la a yagensa zutu?7, 8. Naoor w�sgo, rond tara bugs a yiib b�se?
Rond˜
a yaa W˜ennaam k
˜uun s
˜en ka to 49
a˜Adem s
˜en k�t t� t
˜ond f
˜aa kong
˜a, n f
˜aag-d ne yel-w
˜end
˜a la
k˜uum
˜a yembdo? B� d tags rond ning a Zeova s
˜en k
˜o w
˜a
zugu, la r˜e s
˜en t
˜oe n naf y
˜amb to-to.
A ZEOVA S˜EN K
˜O ROND
˜A TO-TO
9 S˜en mik t� yaa ninsaal s
˜en zems z
˜ang v��m la s
˜en
s˜aam
˜a, ninsaal s
˜en pa zems z
˜ang v��m pa t
˜oe n dol-a ye.
(Y��l S˜oamy
˜a 49:8, 9) B s
˜en da baood b
˜umb ning
˜a yaa
rond y˜ood s
˜en zem b
˜umb ning s
˜en s
˜aam
˜a y
˜oodo. R
˜e
zemsa ne t�rlem s˜en zems z
˜ang
˜a noor s
˜en be W
˜ennaam
Gomd˜a p�g
˜e n yet woto w
˜a: “V��m v��m y
˜ınga.” (T
˜oodo
19:21) La b˜oe n da na n dol ninsaal v��m s
˜en zems z
˜ang
˜a
a˜Adem s
˜en s
˜aama? Rond ning s
˜en zems b s
˜en da baood
˜a
yaa ninsaal a to v��m s˜en zems z
˜anga.—1 T�mote 2:6, NW.
10 W˜an to la a Zeova k�t t� b paam rond
˜a n yao? A t�ma
a mal�k a yembr t˜eng
˜a zugu. La a Zeova pa y
˜ak mal�k yaar
ye. A t�ma mal�k ning a s˜en nong n y��d
˜a, s
˜en yaa a Biribl
yend ameng˜a s
˜en naan
˜a. (1 Z
˜a 4:9,10) Biribl k
˜ang sakame
n yi n bas a yir˜a s
˜en yaa saas
˜e w
˜a. (Filip r
˜amba 2:7) Wa
d s˜en y
˜a seb-k
˜ang
˜a sak ning s
˜en loog
˜a p�g
˜e w
˜a, a Zeova
maana yel-solemde, a s˜en d�k Biribl k
˜ang
˜a v��m
˜a n t�
ning a Maari p�g˜e w
˜a. Ne W
˜ennaam v��sem s
˜ong
˜a
maasem, a Zezi rogame n y� ninsaal s˜en zems z
˜anga, t�
yel-w˜end
˜a pa b
˜eeg-a ye.—Luk 1:35.
11 W˜an to la ninsaal a yembr t
˜oe n y� rond ninsaalb
w�sg y˜ınga? Be neere, s�nga w
˜an to t� ninsaalb w�sg wa
lebg yel-w˜en-maandba? T
˜eeg-y t’a
˜Adem s
˜en maan yel-
w˜end
˜a, a konga b
˜umb s
˜en tar y
˜ood w�sgo, s
˜en yaa
ninsaal v��m s˜en zems z
˜ang
˜a. Woto y
˜ınga, a ra pa t
˜oe
n dog kamb s˜en zems z
˜ang ye. A roga kamb s
˜en yaa yel-
9. Rond ning buud b sen da baooda yaa b�go?10. Wan to la a Zeova k�t t� b paam ronda n yao?11. Wan to la ninsaal a yembr toog n y� rond neb w�sg yınga?
50 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
w˜end
˜a la k
˜uum
˜a yembs bala. A Zezi, Biibl
˜a s
˜en boond t�
‘yaoolem˜Adm
˜a’ ra tara ninsaal v��m s
˜en zems z
˜anga, la a
pa maan yel-w˜end abada. (1 Kor
˜ent d
˜amba 15:45) D t
˜oe n
yeelame t’a Zezi reega a˜Adem z
˜ıig s
˜en na y�l n f
˜aag t
˜ondo.
A s˜en kell n tall w
˜en-sakr s
˜en zems z
˜ang
˜a, la a k
˜o a v��m
s˜en zems z
˜ang
˜a t� y� maoong
˜a, a yaoa a
˜Adem yel-w
˜end
˜a
y˜ınga.Woto, a Zezi k
˜oo a
˜Adem kamb
˜a la a yagens
˜a saagre.
—Rom d˜amba 5:19; 1 Kor
˜ent d
˜amba 15:21, 22.
12 Biibl˜a bilgda namsg ning f
˜aa a Zezi s
˜en deeg s
˜en deng
a k˜uum
˜a. B p
˜ab-a-la w�sg ne kalwaase, n ka-a ra-luk zug
t’a ki k˜u-toaaga. (Z
˜a 19:1, 16-18, 30; Ges-y V
˜enegr ning s
˜en
be seb-neng 204-6 p�g˜e w
˜a.) B
˜oe y
˜ıng t� ra yaa t�lae ne a
Zezi t’a nams w�sg woto? Seb-k˜ang
˜a sak a to p�g
˜e d s
˜en
na n wa karem taoor˜a, d na n y
˜aame t’a S��t
˜aan yeelame
t� ninsaal ka be s˜en na n kell n sak a Zeova makr p�g
˜e
ye. A Zezi s˜en kell n y� w
˜en-sakd baa ne namsg w�sg
˜a,
a leoka a S��t˜aan no-baoodm
˜a s
˜oma n y��d neb
˜a f
˜aa. A
Zezi wilgame t� baa a S��t˜aan s
˜en maaneg f
˜aa, ninsaal
s˜en zems z
˜ang s
˜en tar yam y
˜akr
˜a t
˜oe n saka W
˜ennaam t�
zems z˜anga. A Zeova s
˜uur da segd nyaa noog w�sg a Biribl
nongr˜a w
˜en-sakr y
˜ınga!—Yelb
˜una 27:11.
13 W˜an to la b yao rond
˜a? Y��md 33, Z��f r
˜amb
˜a Niz
˜a
kiuug rasem 14 soab daare, a Zeova basame t� b k� aBiribl
˜a s
˜en zems z
˜ang n pa tar yel-w
˜en
˜a. Woto, a Zezi r�ka
a ninsaal v��m˜a s
˜en zems z
˜ang
˜a n maan “maoong wakat
f˜aa y
˜ınga.” (Hebre d
˜amba 10:10) A Zezi k
˜uum
˜a rasem a
t˜aab-n-soaba, a Zeova v��g-a lame t’a na n t� v��mdsaas
˜e. A s
˜en wa n leb saas
˜e w
˜a, a t� kolga W
˜ennaam taoor
n wilg a ninsaal v��m s˜en zems z
˜ang
˜a a s
˜en d�k n maan
maoong s˜en na y�l t� y� rond n yao n deeg a
˜Adem
kamb˜a la a yagens
˜a. (Hebre d
˜amba 9:24) A Zeova reega
12. Boe la a Zezi namsga wilg-ya?13. Wan to la b yao ronda?
Rond˜
a yaa W˜ennaam k
˜uun s
˜en ka to 51
a Zezi maoong˜awa rond ning s
˜en da yaa t�lae s
˜en na y�l n
yiis˜adem-biis
˜a yel-w
˜en
˜a la k
˜uum
˜a yembd p�g
˜e w
˜a.—Rom
d˜amba 3:23, 24.
ROND˜A S
˜EN T
˜OE N NAF Y
˜AMB TO-TO
14 Baa ne t˜ond s
˜en yaa yel-w
˜en-maandb
˜a d t
˜oe n paama
bark s˜en pa t
˜oe n s�f rond
˜a maasem y
˜ınga. B� d ges nafa
k˜eer d s
˜en t
˜oe n paam mas
˜a la beoog-daare, k
˜uun k
˜ang
˜a
s˜en yaa k
˜aseng n y��d a taab
˜a la s
˜en yit W
˜ennaam neng
˜e
w˜a maasem y
˜ınga.
15 T˜ond yel-w
˜en
˜a sugri. T
˜ond s
˜en dog n pa zems z
˜ang
˜a
y˜ıng k�tame t� s
˜en na y�l n maan s
˜en zemse, d segd n
modg w�sgo. T˜ond f
˜aa kongda ne d no-goam b� ne d
t��m˜a. La ne a Zezi maoong
˜a s
˜en yaa rond
˜a maasem
y˜ınga, d t
˜oe n paama d “yel-w
˜ena sugri.” (Kolos r
˜amba
1:13, 14) La s˜en na y�l n paam W
˜ennaam sugr
˜a, d segd n
s�d teka yam la d toeem. D leb n segdame n kos a Zeovasugr ne sik-m-menga, n tik t
˜eeb ning d s
˜en tar ne a Biribl
˜a
maoong s˜en yaa rond
˜a maasem y
˜ınga.—1 Z
˜a 1:8, 9.
16 S˜
uur kaset s˜en pa ningd-d taal W
˜ennaam taoore. S ˜
uurkaset s
˜en ningd-d taal t
˜oey
˜a nana-nana n k�t t� d wa pa tar
saagre, la d tagsd˜e t� d pa tar y
˜ood ye. La ne nonglem, a
Zeova k�tame t� d t˜oe n paam d yel-w
˜en
˜a sugr ne rond
˜a
maasem y˜ınga, t� r
˜e k�t t� d t
˜oe n balm-a ne s
˜uur kaset
s˜en pa ningd-d taale, baa ne d s
˜en pa zems z
˜ang
˜a. (Hebre
d˜amba 9:13, 14) R
˜e k�tdame t� d t
˜oe n gom ne a Zeova
ne raoodo. Woto y˜ınga, d t
˜oe n p��s-a-la ne bas-m-yam.
(Hebre d˜amba 4:14-16) Tall s
˜uur kaset s
˜en pa ningd-d taal
k�tdame t� d yam˜a g
˜ae b
˜aane, t� d nand d mense, la a
paasd t˜ond s
˜u-noog
˜a.
14, 15. Sen na y�l n paam d “yel-wena sugri” boe la d segd n maane?16. Boe n k�t t� tond toe n balem Wennaam ne suur kaset sen paningd-d taale, la re wata ne nafa b�se?
Rond˜
a yaa W˜ennaam k
˜uun s
˜en ka to 53
17 T˜eng zug v��m s
˜en pa sat
˜a saagre. Rom d
˜amba
6:23 yetame t� “yel-w˜ena yaood yaa k
˜uum.” Verse k
˜ang
paasdame: “La W˜ennaam k
˜uun
˜a yaa v��m s
˜en ka s�ta
t˜ond Zusoab a Kirist Zezi maasem y
˜ınga.” Seb-k
˜ang
˜a sak
a 3 p�g˜e, d goma t
˜eng zug Arz
˜an
˜a s
˜en wat
˜a s
˜en na n wa
ne bark nins˜a yelle. (Wilgri 21:3, 4) Bark k
˜aens
˜a f
˜aa s
˜en
wat beoog-daar˜a, wala v��m s
˜en pa sat
˜a ne laaf� s
˜en zems
z˜ang
˜a yaa b
˜umb s
˜en t
˜oe n y� s�da, a Zezi s
˜en ki t
˜ond
y˜ıng
˜a maasem y
˜ınga. S
˜en na y�l n paam bark k
˜aense, d
segd nwilgame t� d tara mi-beoog ne rond˜a s
˜en yaa W
˜end
k˜uun
˜a.
W˜AN TO LA Y T
˜OE N WILG Y MI-BEOOGO?
18 B˜oe y
˜ıng t� d segd n tall mi-beoog w�sg ne a Zeova,
rond˜a y
˜ınga? Be neere, ned s
˜a n d�ka a s
˜eka, n maan
modgre, b� a yiisa ligd w�sg n maan-d k˜uuni, k�tdame t’a
k˜uun
˜a tar y
˜ood w�sg d nif
˜e. D s
˜a n ne
˜e t� yaa k
˜ot
˜a s
˜en
s�d nong-d˜a y
˜ıng la a k
˜ot-do, d s
˜uur s�d yaa noog w�sgo.
K˜uun
˜a f
˜aa s�ka, yaa rond
˜a n yaa k
˜aseng n y��da, bala
17. A Zezi sen ki tond yınga, bark b�s la d toe n paame?18. Boe yıng t� d segd n tall mi-beoog ne a Zeova, ronda a sen ko wayınga?
D s˜
a n baood n na nb
˜ang a Zeova
n paase, d wilgdad mi-beoog
ne rond˜
aa s
˜en k
˜o w
˜a
W˜ennaam maana mong-m-meng ning s
˜en y��d a taab
˜a
f˜aa w
˜a s
˜en na y�l n k
˜o-a. Z
˜a 3:16 yetame t� “W
˜ennaam
nonga d˜uniy
˜a hal t� b k
˜o b Biiga s
˜en ka to.” Yaa rond
˜a n
wilgd a Zeova nonglm˜a ne t
˜ond n y��d s
˜en ket
˜a f
˜aa. R
˜e leb
n yaa kaset t’a Zezi nonga t˜ondo, bala a sak n k
˜oo a v��m
˜a
t˜ond y
˜ınga. (Z
˜a 15:13) Woto y
˜ınga, rond
˜a segd n k�tame t�
d k�s s�d t’a Zeova ne a Biribl˜a nonga t
˜ond ned kam f
˜aa.
—Galat d˜amba 2:20.
19 La w˜an to la y t
˜oe n wilg y mi-beoog mas
˜a ne rond
˜a
W˜ennaam s
˜en k
˜ow
˜a? Pipi, b� y bao n b
˜ang a Zeova s
˜en yaa
K˜ot K
˜aseng
˜a n paase. (Z ˜
a 17:3) B s˜a n t
˜unug ne seb-k
˜ang
˜a n
z˜ams Biibl
˜a ne y
˜amba, na n s
˜ong-y lame t� y s�d b
˜ang-a
n paase. Y s˜a n b
˜angd a Zeova n paasd
˜e, y nonglm
˜a ne-a
na n paasdame. Nonglem k˜ang me na n k�tame t� y maan
s˜en tat a yam.—1 Z
˜a 5:3.
20 Wilg-y t� y t˜eeda a Zezi maoong
˜a s
˜en yaa rond
˜a. A Zezi
meng˜a yeelame: “Ned ninga s
˜en t
˜eed Biiga tara v��m s
˜en
ka s�ta.” (Z˜a 3:36) W
˜an to la d t
˜oe n wilg t� d t
˜eeda a Zezi?
Pa ne goam bal la d wilgd t˜eeb k
˜ang ye. Zak 2:26 yetame t�
“t˜eeb s
˜a n ka lagem ne t��ma, a yaa [k��nga].”N-ye, b
˜umb
ning s˜enwilgd t� ned tara t
˜eeb hak�k yaa “t��ma,” s
˜en dat
n yeel t� t˜ond yel-manesm
˜a. D t
˜oe n wilgame t� d t
˜eeda a
Zezi, d s˜en na n s�d modgd s
˜oma n d�kd a togs-n-taare, pa
d s˜en yet b
˜umb ning
˜a p�g
˜e bal ye, la yaa b
˜umb ning d s
˜en
maand˜a p�g
˜e me.—Z
˜a 13:15.
21 Z˜ınd-y a Zezi k
˜uum
˜a T
˜eegr
˜e b s
˜en maand y��md-
y��md˜
a. Y��md 33, Niz˜a rasem 14, a Zezi s�nga b
˜umb
b s˜en da na n wa tar n t
˜eegd
˜e, s
˜en yaa toor zalle Biibl
˜a
s˜en boond t� ‘Soaala zaabr d��bo.’ (1 Kor
˜ent d
˜amba 11:20,
19, 20. Wan to la y toe n wilg t� y tara mi-beoog ne Wennaam kuunasen yaa ronda?21, 22. a) Boe yıng t� d segd n zınd a Zezi kuuma Teegre b senmaand y��md-y��mda? b) Boe la b na n wilg sak a 6 la a 7 wa p�ge?
Rond˜
a yaa W˜ennaam k
˜uun s
˜en ka to 55
Sebr S˜ongo; Mat�e 26:26-28) B leb n boond-a lame t�
Kirista k˜uum
˜a T
˜eegre. A Zezi maan-a lame n na n s
˜ong a
t�m-t�mdb˜a, la neb nins f
˜aa s
˜en da na nwa lebg kiris-neb
hak�k˜a, t� b ning b yam
˜e t� y
˜e s
˜en y� ninsaal s
˜en zems
z˜ang n ki w
˜a, a k
˜oo av��m
˜a t� y� rondo. B
˜on-k
˜ang w��ng
˜e,
a Zezi k˜oo no-k
˜ang
˜a: ‘B� y maand b
˜on-k
˜anga n t
˜eegd
mam yelle.’ (Luk 22:19) A Zezi k˜uum
˜a T
˜eegr maaneg
t˜eegda t
˜ond nonglem k
˜aseng ning a Zeova ne a Zezi s
˜en
tall ne t˜ond n k
˜o rond
˜a. D t
˜oe n wilga d mi-beoog ne
rond˜a, n z
˜ınd a Zezi k
˜uum
˜a T
˜eegr
˜e b s
˜en maand y��md-
y��md˜a.�
22 A Zeova s˜en k
˜o rond
˜a s�d yaa k
˜uun s
˜en pa t
˜oe n s�fe.
(2 Kor˜ent d
˜amba 9:14, 15) K
˜uun k
˜aseng k
˜ang
˜a t
˜oe n nafa
s˜en ki-b
˜a menga. Sak a 6 la a 7 nanwilga r
˜e s
˜en na n maan
to-to.
� Sen na y�l n paam venegr n paas a Zezi kuuma Teegr voor w��nge,b� y ges Venegr ning sen be seb-neng 206-8 p�ge wa.
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Yaa ne rond˜a maasem la a Zeova na n f
˜aag
˜adem-biis
˜a yel-w
˜end
˜a la k
˜uum
˜a yembd p�g
˜e.
—Ef��z r˜amba 1:7.
ˇ A Zeova k˜oo rond
˜a, a s
˜en t�m a Biribl yend
˜a
a s˜en naan a toor
˜a t
˜eng zug t’a ki t
˜ond
y˜ınga.—1 Z
˜a 4:9, 10.
ˇ Ne rond˜a maasem, d paamda d yel-w
˜en
˜a
sugri, s˜uur kaset s
˜en pa ningd-d taale, la
v��m s˜en pa sat
˜a saagre.—1 Z
˜a 1:8, 9.
ˇ D wilgda d mi-beoog ne rond˜a, d s
˜en na n
bao n b˜ang a Zeova n paase, n wilg t� d tara
t˜eeb ne a Zezi maoong
˜a s
˜en yaa rond
˜a, la d
z˜ınd a k
˜uum
˜a T
˜eegr
˜e.—Z
˜a 3:16.
56 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
S˜EN na maan y��m tusa, neba tagsa sogs-k
˜aens
˜a zutu.
Yaa sogsg s˜en tar y
˜ood w�sgo. Baa t
˜ond s
˜en yaa a
soaba, b� d s˜en v�
˜e z
˜ıig ninga, b leoor
˜a paka t
˜ond
f˜aa.
2 Sak ning s˜en loog
˜a p�g
˜e, d y
˜aame t’a Zezi Kirist
maoong˜a s
˜en yaa rond
˜a paka sor n k
˜o-d t� d t
˜oe n
paam v��m s˜en pa sate. D leb n b
˜angame t� Biibl
˜a reng
n togsame t� wakat n wat t� “k˜uum ka na n le z
˜ınd ye.”
(Wilgri 21:4) La nananda, d f˜aa kiidame. R
˜ım a Salomo
s˜en y� yam soab
˜a yeelame: “Nin-v��s miime t� b na n
kiime.” (Ko��g Soaba 9:5) D maoodame n na n v��mdt� kaoos wa d s
˜en t
˜oe t�ka. La d rat n b
˜anga b
˜umb ning
s˜en be k
˜uum poore.
3 T˜ond nin-nongds s
˜a n maan kaalem, d s
˜uy
s˜aamdame. La t
˜oe t� d sokda d mens woto: ‘Yaa b
˜oe n
paamd-ba? B namsdame b�? B geta t˜ond yell b�? D t
˜oe
n s˜ong-b lame b�? D t
˜oe n le y
˜a-b lame b�?’ D
˜uniy
˜a
t˜uudum to�y-to�y
˜a s
˜en leokd sogs-k
˜aens
˜a to-to w
˜a pa
yembr ye. K˜eer yeta neb
˜a t� f s
˜a n maana neer f v��m
˜a
p�g˜e, f na n k
˜enga saas
˜e, la t� f s
˜a n maana w
˜enga, b
na n nams-f-la bugm˜e. T
˜uudum a taab yeta neba t� f
1-3. Sogs-b�s la neba sogsd bumb ning sen be kuum poora w��nge,la wan-wan la tuudum toor-toor leokd-ba?
SAK A YOOBE
S˜en ki-b
˜a bee y�?
B˜oe n be k
˜uum poore?
B˜oe y
˜ıng t� d kiid
˜e?
B˜oe y
˜ıng t� d s
˜a n mi s�d
˜a
k˜uum
˜a w��ng
˜e, k
˜ot belsgo?
s˜a n ki, f b��gda f yaab r
˜amb W
˜end yiri. La t
˜uudum a
taab me yeta neb˜a t� s
˜en ki-b
˜a rebda k��m-kulgu, s
˜en
na y�l t� b t� kao b b��do. A taab me yetame t� f na nleb n dogame n y� ned b� b
˜umb a to.
4 T˜uudum k
˜aens
˜a f
˜aa z
˜amsda neb
˜a tags-y�nga: B
yetame t� b˜umb n be t
˜ond y
˜ıng
˜e w
˜a n t
˜oe n kell n v��md
d k˜uum
˜a poore. T
˜uudm
˜a f
˜aa la bal yetame t� ned s
˜a n ki,
s˜en yaa to-to f
˜aa a ket n v�� wakat s
˜en pa sate, n ket n t
˜oe
n y˜a, n w�m la a tagse. La r
˜e yaa s�d b�? Yaa t
˜ond kalk
˜ot
˜a
s˜en t�md
˜a n k�t t� d t
˜oe n tagse, n t
˜oe n w�m b��r la
y˜uugu, la d y
˜a. Ned s
˜a n ki, a kalk
˜ot
˜a me s
˜aamdame. A pa
t˜oe n ket n tar p�-t
˜eere, n t
˜oe n nong
˜e b� n kisgi, b� n t
˜oe
n w�m b��r b� y˜uugu, b� n t
˜oe n y
˜a ye. B
˜on-k
˜aens
˜a pa
t˜oe n ket n t�md ned kalk
˜ot s
˜aoong poor ye.
B˜
OE N S�D BE K˜
UUM POORE?5 A Zeova s
˜en yaa kalk
˜ot
˜a Naand
˜a mii b
˜umb ning s
˜en
be k˜uum poore, la a Gomd
˜a s
˜en yaa Biibl
˜a p�g
˜e, a wilgda
b˜umb ning s
˜en paamd s
˜en ki-b
˜a. Ad Biibl
˜a s
˜en yet b
˜umb
ning r˜e w��ng
˜e w
˜a v
˜eenega: Ned s
˜a n ki, a pa leb n be ye.
K˜uum yaa lebend ne v��m. S
˜en ki-b
˜a pa ne, b pa w�mde,
b pa tagsde. B˜umb pa be ninsaal y
˜ıng
˜e w
˜a t
˜ond nin
˜a s
˜en
pa ne, n ket n v� a k˜uum poor ye. Ninsaal pa tar s��g s
˜en
pa kiid ye.�6 A Salomo s
˜en yeel t� s
˜en v�-b
˜a miime t� b na n kiime
w˜a poore, a paasame: ‘La k
˜uum ka mi b
˜umb ye.’ A waa
ne v˜eenem yel-k
˜ang
˜a zug n paase, a s
˜en yeel t� s
˜en ki-b
˜a
nonglem b� b kisgr f˜aa saame, la t� “t��md ne tagsg la
yam ne b˜angr ka be [yaoog
˜e]” w
˜a. (Ko��g Soaba 9:5, 6, 10)
� Sen na y�l n w�m n paas “s��ga” la “v��sma” zugu, b� y gesVenegr ning sen be seb-neng 208-11 p�ge wa.
4. Tags-b�g la tuudum w�sg tar kuum w��nge?5, 6. Boe la Biibla zamsd tond sen ki-ba w��nge?
58 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Y��l S˜oamy
˜a 146:4 me yetame t� ned s
˜a n
ki, a ‘tagsg na n s��me.’ T˜ond kiidame, la
d pa ket n v� d k˜uum poor ye. T
˜ond
v��m˜a yaa wa f�tl bugum. Bugm
˜a s
˜a n ki,
a pa k˜
engd ni ye. A kiime bala.
A ZEZI S˜
EN YEEL B˜
UMB NINGK
˜UUM W��NG
˜E
7 A Zezi Kirist wilga b˜umb ning s
˜en
maand k˜uum poore. A goma r
˜e yell a zoa
a Lazaar s˜en da wa n ki w
˜a. A Zezi yeela a
karen-biis˜a: “T
˜ond zoa a Lazaar g
˜oeeme.”
Karen-biis˜a tagsame t’a Zezi ra rat n
yeelame t’a Lazaar s�ddag˜oenv��sdame,
s˜en na y�l t’a b
˜aag
˜a s
˜aooge. La ra pa woto
la a Zezi da rat n yeel ye. R˜e n so t’a togs-b
v˜eeneg t’a “Lazaar kiime.” (Z
˜a 11:11-14)
B˜ang-y t’a Zezi maka k
˜uum
˜a ne v��sg la
g˜oeem. A Lazaar da pa k
˜eng saas
˜e, a ra pa be bugm
˜e me.
A pa t� s�g mal�gs b� a yaab r˜amb ye. A Lazaar pa lebg n
dog n y� ninsaal a to ye. A ra kiime, t� yaa wala ned s˜en
nang˜oe s
˜omanpa z
˜amsd
˜ew
˜a.Verse r
˜amba taabmemaka
k˜uum ne g
˜oeem. Wala makre b s
˜en lob karen-biig a Et��n
ne kug n k� w˜a, Biibl
˜a yetame t’a “g
˜usame.” (T��ma 7:60)
Wakat a to, a Zezi maka k˜uum ne g
˜oeem. A Zezi s
˜en wa n
na n v��g a Zairus bipugl˜a, a yeelame: “Biiga ka ki ye, a
g˜oeeme.”—Luk 8:52, 53.
8 S�ngr˜e w
˜a, W
˜ennaam da ratame t� neb
˜a ki b�? Ayo!
A Zeova maana ninsaal s˜en na y�l t’a v��md wakat s
˜en
pa sat t˜eng
˜a zugu. Wa t
˜ond s
˜en y
˜a seb-k
˜ang
˜a s�ngr
˜e w
˜a,
W˜ennaam ninga pipi rao
˜a ne a pag
˜a arz
˜an s
˜en k
˜ot
s˜u-noog w�sg p�g
˜e. A k
˜o-b-la y
˜ıns laaf� s
˜en zems z
˜anga.
7. A Zezi wilgame t� kuum wonda boe?8. Wan to la d mi t� Wennaam da pa rat t� ninsaalba ki?
Bugm˜
a s˜
en ki w˜
aa k
˜enga y�?
S˜
en ki-b˜
a bee y�?
A Zeova ra rat-b-la ne neer bala. R˜e y
˜ınga roagd beeme n
dat t’a kamb nams k��lem y˜ıng la b ki s�da? V
˜eenega yaa
ayo! A Zeova ra nonga a kamb˜a n dat t� b paam s
˜u-noog
s˜en pa sat t
˜eng
˜a zugu. Biibl
˜a gomda ninsaalb
˜a yell woto:
“[A Zeova] ninga wakat s˜en ka s�t tagsg ninsaal s
˜uur
p�g˜e.” (Ko��g Soaba 3:11) W
˜ennaam naana t
˜ond s
˜en na
y�l t� d t�lg n v��md wakat s˜en pa sate. La a paka sor s
˜en
na y�l t� d t�lsem k˜ang pidsi.
A Zeova maana ninsaalb˜
as
˜en na y�l t� b v��md wakat
s˜
en k˜
on sa t˜
eng zugu
60 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
NINSAALB˜A S
˜EN KIID
˜A V
˜OORE
9 La b˜oe y
˜ıng t� ninsaalb
˜a kiid
˜e? S
˜en na y�l n paam
sok-k˜ang
˜a leokre, r
˜enda d ges b
˜umb ning s
˜en z
˜ındi, pipi
rao˜a ne a pag
˜a s
˜en da yaa b yiib bal t
˜eng
˜a zug
˜a. Biibl
˜a
wilgdame: “Zusoab a W˜ennaam k�tame t� t��s buud f
˜aa
bul n yi t˜enga p�g
˜e, b
˜amb yaa neere la b womda bi-
s˜oama r��b y
˜ınga.” (S�ngre 2:9) La b
˜umb a yembr n da
yaa kisgu. A Zeova yeela a˜Adem: “Fo t
˜oe n y
˜agsa t��sa
f˜aa s
˜en be z
˜eeda z
˜ıig
˜e w
˜a biis n d�, la ra sak n y
˜ak s
˜oama
ne w˜eng b
˜angr t��ga biis n d� ye. T� b
˜oe, fo s
˜a n d�
a biisa daare, fo s�d na n kiime.” (S�ngre 2:16, 17) No-k
˜ang
˜a sakr da pa toog ye. T��s w�sg n da be be a
˜Adem ne
a Hawa s˜en da t
˜oe n d�. La no-k
˜ang
˜a ra k
˜ot-b-la sor t� b
t˜oe n wilg b mi-beoog ne W
˜ennaam, a s
˜en da k
˜o b
˜amb
b˜umb f
˜aa w
˜a y
˜ınga, wala makre, v��m s
˜en zems z
˜ang
˜a. B
sakr˜a ra na n wilgame me t� b ra sakda b saas
˜e Ba w
˜a zu-
sobendo, la t� b rat n t˜uu sor-wilgr ning a s
˜en da k
˜ot-b ne
nonglm˜a.
10 La kaeto, pipi rao˜a ne a pag
˜a y
˜aka yam n na n k��s
a Zeova. A S��t˜aan t
˜unuga ne waaf n gom ne a Hawa n
sok-a woto: “R˜e y
˜ınga W
˜ennaam s�d yeela y
˜amb t� y ra
r� t��s nins f˜aa s
˜en be z
˜eeda z
˜ıig
˜e w
˜a biis b�?” T’a Hawa
leoke: “W˜ennaam yeela t
˜ond t� d r� t��s nins f
˜aa s
˜en be
z˜eeda z
˜ıig
˜e w
˜a biisi; la t��g ninga s
˜en be z
˜eeda z
˜ıig t
˜en-
s�k˜a, W
˜ennaam yeela t
˜ond t� d ra y
˜ak a biis n d� la d ra
s��s-a ye, t� d s˜a n s��s-a, d na n kiimi.”—S�ngre 3:1-3.
11 A S��t˜aan yeela a Hawa yaa: “Y
˜amb ka na n ki ye.
. . . W˜ennaam miimi t� daar ninga y
˜amb s
˜en na n y
˜ak
a biis˜a n d�, y
˜amb nina na n pukame t� y
˜amb lebg wa
9. Boe la a Zeova g�dg t’a˜Adem da maane, la boe yıng t� no-kang
sakr da pa toogo?10, 11. a) Maana wan t� pipi raoa ne a paga k��s Wennaam noore?b) Boe yıng t’a
˜Adem ne a Hawa k��sga ra pa yel-bila?
S˜en ki-b
˜a bee y�? 61
W˜ennaam n mi s
˜oama ne w
˜eng n bake.” (S�ngre 3:4, 5)
A S��t˜aan da ratame t’a Hawa t
˜e t’a s
˜a n d� t��g biig ning
r��b s˜en kis
˜a, na n naf-a lame. S
˜a n yaa ne y
˜e, pag
˜a ra
t˜oe n y
˜aka s
˜en yaa s
˜oma la w
˜eng a toore, n maan a s
˜en
date. A S��t˜aan leb n yeelame t’a Zeova ra yagda ziri, a
s˜en yeel t� t��g
˜a biig r��b na n waa ne yell
˜a. A Hawa t
˜ee a
S��t˜aana. Yaa r
˜e n so t’a y
˜ak t��g
˜a biig n d�. R
˜e poore, a
k˜oo a s�d
˜a t� y
˜e me r�. B pa maan woto ne z��lem ye, b
ra mii v˜eeneg t� b ra maanda b
˜umb ning W
˜ennaam s
˜en
da yet t� b ra maan˜
a. B s˜en d� t��g
˜a biig
˜a, b y
˜aka yam n
k��s no-t�rg sakr s˜en da yaa nana. B paooga b saas
˜e Ba w
˜a
ne a zu-sobend˜a. B s
˜en paoog b Naand
˜a s
˜en nong-b
˜a, yaa
beegr meng-menga, t� b pa t˜oe n paam sugr ye.
A˜
Adem yii t˜
eng tom˜
e,a leba t
˜eng tom
˜e
62 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
12 D r�k makre: Y˜amb tagsg na n y�� w
˜an to, y s
˜a n wub
biig s˜oma t’a wa k��s y noor t� wilgd
˜e t’a pa tall waoogr
b� nonglem ne y˜amba? Woto na n s
˜aama y s
˜uur hal
w�sgo. B� y mams n ges a Zeova s˜uur s
˜en da segd n s
˜aam
to-to, a˜Adem ne a Hawa s
˜en wa n yik n k��s-a w
˜a.
13 A Zeova ra pa ne b˜umb s
˜en da na n k�t t’a bas t� t
˜otb
a˜Adem ne a Hawa v��md wakat s
˜en k
˜on sa ye. Wala a
s˜en da yeel-b t� na n kiime w
˜a, b s�d kiime. A
˜Adem ne a
Hawa s˜en ki w
˜a, b menem
˜a fas�. B pa k
˜eng k��m-kulg b�
laasr n t� v� be ye. D mii r˜e, d s
˜a n ges b
˜umb ning a Zeova
s˜en yeel a
˜Adem a s
˜en wa n sok-a t’a togs a k��sg
˜a v
˜oor
˜a.
W˜ennaam yeelame: ‘F na n lebga t
˜enga tom fo s
˜en yi a
p�g˜e w
˜a. T� b
˜oe, fo yaa t
˜eng tom, la fo na n le lebga t
˜eng
tomy�sa.’ (S�ngre 3:19) W˜ennaamy
˜aka t
˜eng tom n maan
a˜Adem. (S�ngre 2:7) S
˜en deng r
˜e, a
˜Adem da kae ye. Woto
y˜ınga, a Zeova s
˜en wa n yeel t’a
˜Adem na n lebga t
˜eng
tom y�s˜a, a ra rat n yeelame t’a
˜Adem na n menemame,
wa a s˜en da pa be, b s
˜en da wa n nan pa naan-a w
˜a. A˜
Adem da na n lebga wala tom ning b s˜en da y
˜ak n maan-a
w˜a, n pa v� ye.14 A
˜Adem ne a Hawa ra na n ket n v�
˜e-la r
˜und
˜a-r
˜und
˜a,
la b s˜en k��s W
˜ennaam n maanyel-w
˜end
˜a y
˜ınga, b kiime.
T˜ond s
˜en kiid
˜a yaa a
˜Adem yel-w
˜end
˜a la k
˜uum
˜a s
˜en long
a yagens˜a f
˜aa w
˜a y
˜ınga. (Rom d
˜amba 5:12) Yel-w
˜end
˜a yaa
wa b˜a-w
˜eng d s
˜en dogd ne t� ned pa t
˜oe np
˜os-a ye. A biis
˜a
s˜en yaa k
˜uum
˜a yaa k
˜aab w
˜enga. K
˜uumyaa b�, a pa zoa ye.
(1 Kor˜ent d
˜amba 15:26) Ad d s�d t
˜oe n talla mi-beoog ne
a Zeova, a s˜en k
˜o rond
˜a s
˜en na y�l n f
˜aag-d ne b�-k
˜ang
˜a
s˜en k
˜ot rabeem
˜a!
12. Boe n toe n song tond t� d bang a Zeova tagsg sen y� a soaba, a˜Adem ne a Hawa sen wa n yik n k��s-a wa?13. A Zeova yeelame t’a
˜Adem na n lebga boe a kuuma poore, la woto
voor yaa boe?14. Boe yıng t� d kiide?
S˜en ki-b
˜a bee y�? 63
D S˜A N B
˜ANG K
˜UUM S
˜EN S�D YAA B
˜UMB NING
˜A,
NAFD-D LAME15 Biibl
˜a s
˜en wilg t
˜ond s
˜en ki-b
˜a s
˜en s�d lebgd b
˜umb
ning˜a k
˜ota belsgo. Wa d s
˜en y
˜a w
˜a, s
˜en ki-b
˜a pa namsde,
la b pa be s˜u-s
˜aoong p�g
˜e me. B��m pa be t� d na n zoe-b
ye, bala b pa t˜oe n maan-d w
˜eng ye. B pa baood t
˜ond
s˜ongre, la b pa t
˜oe n s
˜ong-d me ye. D pa t
˜oe n gom ne-ba,
b˜amb me pa t
˜oe n gom ne t
˜ondo. T
˜uudum taoor d
˜amb
w�sg yagda ziri n yet˜e t� b
˜amb t
˜oe n s
˜onga s
˜en ki-b
˜a, t�
neb nins s˜en t
˜eed-b
˜a k
˜ot-b ligdi. La d s
˜a n mi s�d
˜a s
˜en ki-
b˜a zug
˜a, neb nins s
˜en z
˜amsd neb
˜a ziri k
˜aens
˜a w
˜a pa na n
t˜oog n belg-d ye.
16 T˜uudum w�sg sak n deega Biibl
˜a s
˜en yet b
˜umb ning
s˜en ki-b
˜a zug
˜a b�? B
˜amb w�sg pa sak ye. B
˜oe y
˜ınga?
Yaa a S��t˜aan s
˜en s
˜aamd t
˜uudum k
˜aens z
˜amsg
˜a y
˜ınga. A
t˜unugda ne ziri t
˜uudm
˜a n k�td
˜e t� neb
˜a t
˜eed t� b k
˜uum
poore, b na n t� v��mda k��m-kulg b� laasr mas˜a. Woto
yaa ziri a S��t˜aan s
˜en kalemd ne ziri a taab nk�td
˜e t� neb
˜a
z˜aagd b mens ne W
˜ennaam a Zeova. W
˜an to?
17 Wa d s˜en y
˜a t� loog
˜a, t
˜uudum k
˜eer z
˜amsda neb
˜a
t� ned s˜a n maan w
˜eng a v��m
˜a p�g
˜e, a k
˜uum poore, a
k˜engda bugum yir n t� nams be wakat s
˜en pa sate.
Z˜ams-k
˜ang
˜a paoogda W
˜ennaam. A Zeova yaa nonglem
W˜ennaam, a pa namsd neb woto abada. (1 Z
˜a 4:8) Y
˜amb
tagsg na n y�� w˜an to, ned s
˜a n ning bi-t
˜oatg nus bugm
˜e
n na n s�bg-a? Y na waoog nin-k˜ang
˜a s�da? R
˜e y
˜ınga y
na n baoome n b˜ang-a meng s�da? Ayo. Y na n tagsame
t’a yaa nin-toaag w�sgo. La a S��t˜aan datame t� t
˜ond tags
t’a Zeova namsda neb˜a bugm
˜e wakat s
˜en pa sate.
15. Boe yıng t� d sa n mi s�da kuuma w��nge, kot belsgo?16.
˜And n saamd tuudum w�sg zamsgo, la yaa wan to la a maan
woto?17. Boe yıng t� b sen zamsd neba t� namsg wakat sen pa sat yıng nbe wa paoogd a Zeova?
64 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
18 A S��t˜aan leb n t
˜unugda ne rog-n-mik t
˜uudm
˜a n
z˜amsd neb
˜a t� b k
˜uum
˜a poore, b lebgda k��mse, t� neb
nins s˜en v�y
˜a segd n waoog-ba. B yetame t� s
˜en ki-b
˜a s��s
t˜oe n y�� neb
˜a zo-r
˜amb s
˜en tar p
˜ang b� b b��b meng-
menga. Neb w�sg t˜eeda ziri k
˜aens
˜a. B zoeta s
˜en ki-b
˜a n
waoogd-b la b balemd-ba. La Biibl˜a y
˜e yetame t� s
˜en ki-b
˜a
g˜oeeme, la t� d segd n balma s�d W
˜ennaam a Zeova s
˜en
yaa t˜ond Naand la b
˜umb f
˜aa K
˜ot
˜a.—Wilgri 4:11.
19 Y s˜a n b
˜ang s�d
˜a s
˜en ki-b
˜a zugu, kogend-y-la ne
t˜uudm
˜a ziri s
˜en tudgd neb
˜a. R
˜e leb n s
˜ongd-y lame t� y
w�m Biibl˜a z
˜amsg a taab v
˜oore. Wala makre, y s
˜a n wa
b˜ang t� neb
˜a pa rebd k��m-kulg b� laasr b k
˜uum poor n
t� v� be, y na n w�ma v��m s˜en pa sat
˜a b s
˜en k
˜aab t� na n
z˜ında t
˜eng zug arz
˜an
˜a p�g
˜e w
˜a v
˜oor n y��ge.
20 Hal s˜en kaoos w�sgo, nin-t�rg a Zoob soka woto:
“Ned s˜a n ki, a t
˜oe n le v��game b�?” (Zoob 14:14) Ned
s˜en ki t
˜oe n lewa v��mdame b�? Biibl
˜a s
˜enyet b
˜umb ning
r˜e zug
˜a k
˜ota belsg w�sg wa sak ning s
˜en p�gd
˜a s
˜en na n
wilg˜a.
18. K��msa baleng tika tuudma ziri b�g zugu?19. D sa n mi s�da sen ki-ba zugu, na n song-d lame t� d w�m Biiblazams-b�g voore?20. Sok-b�g la d na n leok sak ning sen p�gda p�ge?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ S˜en ki-b
˜a pa ne, b pa w�mde b pa tagsde.
—Ko��g Soaba 9:5.
ˇ S˜en ki-b
˜a g
˜ae n v��sdame, b pa namsd ye.
—Z˜a 11:11.
ˇ D s˜en kiid
˜a yaa d s
˜en dog ne yel-w
˜end
˜a s
˜en
yit a˜Adem neng
˜e w
˜a y
˜ınga.—Rom d
˜amba
5:12.
S˜en ki-b
˜a bee y�? 65
MAMS n ges b� s˜en yaa w
˜eng w�sg s
˜en na n digd foo
t� f zoet n baood f menga. A tara p˜ang la a t��l n y��d-f
w�sgo. F miime t’a pa zoet ned nimb˜aaneg ye, bala f y
˜aa
a s˜en k� f zo-r
˜amb k
˜eere. Baa f s
˜en modg to-to f
˜aa, a ket
n tara kolgr bala, t� yaa wa f pa t˜oe n p
˜os-a ye. Z
˜ıig p�g
˜e
la ned p˜ang s
˜en y��d f b� w
˜a p
˜ang z
˜ıig s
˜en z
˜ar puk-y
˜a, n
yeel t’a na n s˜ong-f lame. Ad s�d yaa yolsg t�k
˜e!
2 D t˜oe n yeelame t� b� a woto n s�d rigd y
˜amba. La yaa
t˜ond f
˜aa la a rigda. Wa t
˜ond s
˜en y
˜a sak ning s
˜en loog
˜a
p�g˜e w
˜a, Biibl
˜a boonda k
˜uum
˜a t� b�. T
˜ond s�k
˜a ned baa
a yembr pa t˜oe n p
˜os b� n zab n t
˜oog b� k
˜ang
˜a ye. T
˜ond
w�sg y˜aa b� k
˜ang
˜a s
˜en y
˜ak neb d s
˜en nong y
˜oy
˜a. La a
Zeova p˜ang y��da k
˜uum
˜a w�sgo. Yaa y
˜e la f
˜aagd s
˜en tar
nonglm˜a s
˜en zoe n wilg t’a t
˜oe n t
˜ooga b� k
˜ang
˜a w
˜a. La a
p�lmame t’a na n s˜aama b�-k
˜ang
˜a s
˜en yaa k
˜uum
˜a wakat
f˜aa y
˜ınga. Biibl
˜a yetame: ‘Yaoolem b� s
˜en na n s
˜aam yaa
k˜uum.’ (1 Kor
˜ent d
˜amba 15:26) Ad woto s�d yaa koe-
noog menga!
1-3. B� b�g n digd tond faa, la boe yıng t� d sa n ges Biibla sen yetbumb ninga na n song-do?
SAK A YOPOE
Saagr hak�k y nin-nongds ninss
˜en ki w
˜a y
˜ınga
W˜an to la d mi t� v��gr na n
s�d z˜ındame?
B˜oe n wilgd t’a Zeova rat n v��ga
s˜en ki-b
˜a?
˜And d
˜amb n na n v��ge?
3 B� d reng n ges b� k˜ang
˜a s
˜en namsd t
˜ond to-to, a
s˜a n wa r�k d neda. R
˜e maaneg na n s
˜ong-d lame t�
d b˜ang b
˜umb s
˜en na n k
˜o-d s
˜u-noogo. B
˜ang-y t’a Zeova
k˜aabdame t� s
˜en ki-b
˜a na n leb n v��mdame. (Ezai 26:19)
Yaa k˜aab k
˜ang la b s
˜en boond t� k
˜uum v��gr
˜a saagre.
D NIN-NONGR S˜A N KI
4 Y˜amb nin-nongr a ye n maan kaalem b�? R
˜e s
˜en wat
ne toog la s˜u-s
˜aoong ning
˜a ka to ye. D s
˜a nwa be yel-k
˜ang
p�g˜e, r
˜enda d bao W
˜ennaam Gomd
˜a belsgo. (2 Kor
˜ent
d˜amba 1:3, 4) Biibl
˜a s
˜ongda t
˜ond t� d b
˜ang a Zeova ne a
Zezi s˜en tagsd to-to k
˜uum
˜a w��ng
˜e. A Zezi s
˜en w
˜ond a Ba
w˜a z
˜ang fas� w
˜a mii f nin-nongr k
˜uum s
˜en wat ne toog
ning˜a. (Z
˜a 14:9) A Zezi s
˜en da wa n k
˜eng Zerizal�m
˜a, a ra
nong n t�gd n geta a Lazaar ne a t˜aop a Maari la a Mart
s˜en da be Betani s
˜en da p
˜e ne be w
˜a. B lebga zo-r
˜amb
hak�ka. Biibl˜a yetame: “La a Zezi nonga a Mart ne a yao
w˜a la a Lazaare.” (Z
˜a 11:5) La wala d s
˜en y
˜a sak ning s
˜en
loog˜a p�g
˜e w
˜a, a Lazaar kiime.
5 A Zezi zoa w˜a kaalem maan-a-la b
˜oe? Kibar
˜a yetame
t’a Zezi b��ga a Lazaar neb˜a la a zo-r
˜amb
˜a s
˜en da be
s˜u-s
˜aang p�g
˜e w
˜a. A Zezi s
˜en y
˜a-b
˜a, b nimb
˜aaneg y
˜ok-a
lame. A ‘w˜ee sir-k
˜asenga la a s
˜uur s
˜aamame.’ Kibar
˜a
paasame t’a “Zezi y˜abame.” (Z
˜a 11:33, 35) A Zezi s
˜uura s
˜en
s˜aama, rat n yeelame t’a ra pa tar saagr b�? Ayo. Yaa s�da,
a Zezi ra miime t� ra pa na n kaoos la b˜on-k
˜aseng maan
ye. (Z˜a 11:3, 4) Ne r
˜e f
˜aa, a zoa w
˜a kaalem s
˜aama a s
˜uuri.
6 D t˜oe n gesa a Zezi s
˜uur
˜a s
˜en s
˜aam a zoa w
˜a k
˜uum
4. a) Boe yıng t’a Zezi sen tall manesem ning a nin-nongra kaalmewa toe n song tond t� d bang a Zeova tagsg ne kuum? b) A Zezi tallazood hak�k ne and damba?5, 6. a) A Zezi manesem y�� wan to, a sen ya a Lazaar zaka neb la azo-ramba su-saanga? b) Boe yıng t’a Zezi suura sen saama kengd tondraoodo?
Saagr hak�k y nin-nongds nins s˜en ki w
˜a y
˜ınga 67
y˜ıng
˜a wa b
˜umb s
˜en kengd t
˜ond raoodo, bala, r
˜e wilgda
t˜ond t’a Zezi ne a Ba a Zeova kisa k
˜uum. La W
˜ennaam a
Zeova t˜oe n zaba ne b�-k
˜ang
˜a n t
˜ooge. B� d ges t
˜oog ning
W˜ennaam s
˜en k
˜o a Zezi w
˜a.
“LAZAARE, YI!”7 B muma a Lazaar t
˜ang bok p�g
˜e, t’a Zezi kos t� b lak
kugr ning s˜en pag boka noor
˜a. A Mart ra pa rat t� b lak
ye, bala s˜en da ta rasem a naas
˜a y
˜ınga, a Lazaar k
˜uum
˜a
da segd n s�nga p˜oogre. (Z
˜a 11:39) S
˜a n yaa ne ninsaal
tagsgo, s˜en maand kae ye.
8 B laka kugr˜a, t’a Zezi z
˜ek a ko��g n yeel t�: “Lazaare,
yi!” B˜oe n maane? “S
˜en da ki-a w
˜a yiime.” (Z
˜a 11:43, 44)
Mams-y n ges-y neb nins s˜en da be be w
˜a s
˜u-noogo! A
Lazaar da yaa b ba-biiga, ned b s˜en k
˜ı ne, b zoa b� b yak
me, b ra miime t’a kiime. La a le bee ne neb˜a, n yas b s�k
mas˜a, n ket n yaa wa a p
˜ınd
˜a. Ra yaa wa pa s�d ye. S
˜ambg
s˜en ka be, neb w�sg mobga a Lazaar ne s
˜u-noogo. Ad s�d
yaa t˜oogr meng k
˜uum
˜a zugu!
9 A Zezi pa yeel t’a maana yel-solem-k˜ang
˜a ne a meng
p˜ang ye. A Zezi p��sg
˜a p�g
˜e, s
˜en deng bal t’a bool a
Lazaar t’a yi yaoog˜e w
˜a, a wilga v
˜eeneg t� v��gr
˜a yita a
Zeova neng˜e. (Z
˜a 11:41, 42) Ra pa so-k
˜ang
˜a bal la a
Zeova v��g ned ye. A Lazaar v��gr˜a s
˜en paase, yaa neb
a w� v��gr yell la b gomd W˜ennaam Gomd
˜a p�g
˜e.� Kiba-
k˜aens
˜a kareng la b zut b�gsg k
˜ota s
˜u-noogo. B z
˜amsda
t˜ond t� W
˜ennaam pa welsd neb ye, bala kom-b��s la
� Kibay a taaba bee 1 Rım damba 17:17-24; 2 Rım damba 4:32-37;13:20, 21; Mat�e 28:5-7; Luk 7:11-17; 8:40-56; T��ma 9:36-42;20:7-12 p�ge.
7, 8. A Lazaar sen wa n ki wa, boe yıng t� ra wond yella ra pa tart��m sa n yaa ne ninsaalb tagsgo, la yaa boe la a Zezi maan-ya?9, 10. a) Wan to la a Zezi wilg a sen paam toog n v��g a Lazaara senyite? b) Biibla kibay nins sen gomd v��gra yella kareng nafa yaa boe?
68 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
A Eli v��ga p�g-k˜
oor biribla.—1 R
˜ım d
˜amba 17:17-24
T�m-t�md a P���rv��ga kiris-nin-poak
a Dorkas.—T��ma 9:36-42
A Lazaar v��gr˜
a waane s
˜u-no-k
˜asenga.
—Z˜
a 11:38-44
k˜asemba, pagb la rapa, Isra�ll neb la neb s
˜enpa Isra�ll neb
z˜ında b s
˜en v��g-b r
˜amb
˜a s�ka. Ad yaa s
˜u-noog meng la
Biibl˜a s
˜en bilg ka w
˜a! Wala makre, a Zezi s
˜en wa n v��g
bipugl˜a, a roagdb
˜a “y��sa w�sgo.” (Mark 5:42) N-ye, a
Zeova k�tame t� b paam s˜u-noog b s
˜en pa t
˜oe n y
˜ım
abada.10 Yaa s�d t� neb nins a Zezi s
˜en v��g
˜a wa n baas n le
kiime. Woto rat n yeelame t� b v��gr˜a pa tall y
˜ood b�?
Ayo, pa woto ye. Biibl˜a kiba-k
˜aens
˜a wilgdame t’a goam
˜a
yaa s�da, la b k˜ota t
˜ond saagre.
V��GR˜A KIBAY S
˜EN Z
˜AMSD T
˜OND B
˜UMB NINGA
11 Biibl˜a yeta t
˜ond t� s
˜en ki-b
˜a “ka mi b
˜umb ye.” B pa
v�, b pa mi b s˜en be
˜e. A Lazaar kibar
˜a s�d wilgda woto. A
Lazaar v��gr˜a poore, a bilga neb
˜a saas
˜e s
˜en yaa to-to b�?
B� a y��s-b-la ne bugum yir kibaya? Ayo. Biibl˜a pa wilgd
t’a Lazaar goma b˜on-k
˜aens yell ye. A s
˜en da ki w
˜a sasa,
rasem a naas˜a p�g
˜e a ra “ka mi b
˜umb ye.” (Ko��g Soaba
9:5) A Lazaar da kiime t� w˜ond g
˜oeem bala.—Z
˜a 11:11.
12 A Lazaar kibar˜a leb n wilgda t
˜ond t� v��gr
˜a yaa s�d
lakae pa belgr ye. A Zezi v��ga a Lazaar kaset d˜amb w�sg
taoore. Baa t˜uudm
˜a taoor d
˜amb s
˜en kisg a Zezi w
˜a pa
k��s yel-solem-k˜ang
˜a ye. B p�d n yeelame: “T
˜ond na n
maana b˜oe? T� b
˜oe, dao k
˜ang [a Zezi] maanda b
˜on-b
˜an
w�sgo.” (Z˜a 11:47) Neb k��ng t� y
˜aa a Lazaar s
˜en v��g
˜a.
R˜e k�tame t� b
˜amb s�k
˜a neb w�sg t
˜e a Zezi. B s
˜en y
˜a t’a
Lazaar v��game w˜a wilg-b-la v
˜eeneg t� yaa W
˜ennaam n
t�m a Zezi. Kaset k˜ang ra tara p
˜ang w�sg hali n k�t t� Z��f
t˜uudm
˜a nanambs s
˜uy s
˜en diglma ra magd n na n k� a
Zezi ne a Lazaar f˜aa.—Z
˜a 11:53; 12:9-11.
11. Wan to la a Lazaar v��gra kibar songd tond t� d s�d bang t� b sentogs bumb ning Ko��g Soab 9:5 p�ge wa yaa s�da?12. Boe yıng t� d toe n k�s s�d t’a Lazaar v��gra y�� s�da?
70 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
13 R˜e y
˜ınga d t
˜oe n t
˜eeme t� k
˜uum v��gr n wat b�?
N-ye, bala a Zezi z˜amsa neb
˜a t� daar n wat t� neb nins
“s˜en be yaad p�s
˜e w
˜a” na n v��ge. (Z
˜a 5:28) Yaa a Zeova
la v��m˜a f
˜aa Naanda. Woto y
˜ınga, segd n y�� toog ne-d
t� d t˜e t’a t
˜oe n lebs n naana ned s
˜en da ki b�? Yaa s�d
t� f˜aa bee ne a Zeova p�-t
˜eer
˜a p
˜ang s
˜en ta z
˜ıig ninga.
R˜e y
˜ınga a Zeova t
˜oe n t
˜eega t
˜ond nin-nongds nins s
˜en
maan kaalma yell b�? Wala makre,˜ads s
˜oor ka t�k n pid
˜and
˜uniy
˜a, la W
˜ennaam p�da
˜adg f
˜aa y��re! (Ezai 40:26)
R˜end W
˜ennaam a Zeova t
˜oe n t
˜eega t
˜ond nin-nongds
˜a
s˜en ki w
˜a halhaal f
˜aa, n v��g-ba.
14 Biibl˜a wilgdame t’a Zeova s�d rata ne a s
˜uur f
˜aa n
v��g s˜en ki-b
˜a. W
˜en-sakd a Zoob soka woto: “Ned s
˜a n
ki, a t˜oe n le v��game b�?” A Zoob ra gomda ned s
˜en be
yaoog˜a p�g
˜e n g
˜uud
˜e, hal t� wakat wa ta t� W
˜ennaam
t˜eeg a yell
˜a yelle. A yeela a Zeova t�: “La y
˜amb s
˜a n bool
maam, mam na n sakame. La y na n nonga maam t� myaa y nug-t��mde.”—Zoob 14:13-15.
15 Wala d s˜en y
˜a w
˜a, a Zeova rata ne a s
˜uur f
˜aa n v��g
s˜en ki-b
˜a. D s
˜en mi r
˜e w
˜a pa k
˜ot-d s
˜u-noog s�da? La v��gr
ning s˜en wat
˜a na n y�� w
˜an to?
˜And d
˜amb n na n v��ge,
la na n y�� y�?
NEB NINS “S˜EN BE YAAD P�S
˜E” W
˜A
16 Biibl˜a kibay nins s
˜en gomd neb b s
˜en v��g t� loog
˜a
yell˜a z
˜amsda t
˜ond y�l w�sg v��gr
˜a s
˜en wat
˜a w��ng
˜e. Neb
nins b s˜en da v��g t
˜eng zug ka w
˜a leb n z
˜ında ne b nin-
nongds˜a. V��gr ning s
˜enwat
˜a na ny�� woto me, la a na n
y�� s˜oma w�sg n y��ge. Wala d s
˜en y
˜a sak a 3 p�g
˜e w
˜a,
W˜ennaam daab
˜a yaa t� t
˜eng
˜a gill lebg arz
˜ana. Woto, s
˜en
13. B��m b�g la d tar n na n te t’a Zeova s�d toe n v��ga sen ki-ba?14, 15. Wala a Zoob sen yeela, boe n wilgd t’a Zeova rat n v��ga senki-ba?16. Sen ki-ba na n v��game n v��md duni-b�g buud p�ge?
Saagr hak�k y nin-nongds nins s˜en ki w
˜a y
˜ınga 71
ki-b˜a pa na n v��g d
˜uni s
˜en pid ne zaba, bi-be-t��m la
b˜aas p�g
˜e ye. Sor na n pak n k
˜o-b lame t� b t
˜oog n v��md
wakat s˜en pa sat t
˜en-k
˜ang
˜a zugu, ne laaf� la s
˜u-noogo.
17˜And d
˜amb n na n v��ge? A Zezi yeelame t� neb nins
‘s˜en be yaad p�s
˜e na n w�ma y
˜e [a Zezi] ko��g n yi.’ (Z
˜a
5:28, 29) Wilgri 20:13 me yetame t�: “Ko-k˜asenga basa
k˜uum f
˜aa s
˜en be a p�g
˜e t� b yi. K
˜uum ne k��m-kulg
[Had�s] basa k˜uum s
˜en be b
˜amb p�s
˜e.” Had�s b� “k��m-
kulg” makda yaoogo. (Ges-y V˜enegr ning s
˜en be seb-
neng 212-13 p�g˜e w
˜a.) B na n v��ga neb nins f
˜aa s
˜en
be a p�g˜e w
˜a. Neb tus-k
˜eema ka t�k
˜a s
˜en be be w
˜a na n
le v��mdame. T�m-t�md a Poll yeelame: “Mam tara t˜eeb
k˜ang ne W
˜ennaam wa mam d
˜oatba me s
˜en tar
˜a t� k
˜uum
f˜aa na n v��game, [neb nins s
˜en pa t�rs
˜a, NW] ne nin-
t�rsa f˜aa.” (T��ma 24:15) Woto rat n yeelame t� b
˜oe?
18 Biibl˜a p�g
˜e b gomda neb s
˜en v��md t’a Zezi ra nan
pa wa t˜eng zug
˜a yelle. B
˜amb w�sg bee nin-t�rs
˜a s
˜en na n
v��g˜a s�ka. Y t
˜oe n tagsa a Nowe, a Abrahaam, a Saara, a
Moiiz, a Rut, a �st��r la neb w�sg a taab yelle. B goma rapla pagb k
˜eer s
˜en tall t
˜eeb yell Hebre d
˜amb sak 11 p�g
˜e. La
a Zeova s˜ogen d
˜amb nins s
˜en kiid t
˜ond wakat
˜a me bee
nin-t�rs˜a s�ka. V��gr
˜a saagr t
˜oe n k�tame t� d pa le zoet
k˜uum.—Hebre d
˜amba 2:15.
19 Yaa w˜an to y
˜e ne neb nins f
˜aa s
˜en pa maan a Zeova
raab˜a, b s
˜en pa b
˜ang-a w
˜a y
˜ınga? A pa na n y
˜ım neb
tus-k˜eema ka t�k k
˜aens
˜a “s
˜en pa t�rs
˜a” yell ye. A na n
v��g-b lame n k˜o-b s
˜ek s
˜en na y�l n t� b bao n b
˜ang s�d
W˜ennaam
˜a la b maan a raab
˜a. B na n v��ga s
˜en ki-b
˜a
y��m tusr sasa, n k˜o-b sor t� b s
˜a n data, b� b naag w
˜en-
17. B na n v��ga neb a wana?18.
˜And damb n be nin-t�rsa sen na n v��ga s�ka, la wan to la saag-
kanga songd yamba?19.
˜And damb la “neb nins sen pa t�rsa,” la ne nonglem a Zeova na n
ko-b-la sor t� b toog n maan boe?
72 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
sakdb˜a n maan a Zeova raab
˜a t
˜eng zugu. Na n y�� wakat
s˜en be yamleoog w�sgo. Yaa wakat k
˜ang la Biibl
˜a s
˜en
boond t� B�kaoor˜a Daar
˜a.�
20 Woto rat n yeelame t� ninsaalb nins f˜aa s
˜en ki w
˜a
na n v��game b�? Ayo. Biibl˜a yetame t� k
˜u-r
˜amb k
˜eer bee
z˜ıig s
˜en boond t� Ze�n b s
˜en lebg t� ‘bug-t
˜eng’ W
˜ennaam
Sebre p�g˜e w
˜a. (Luk 12:5) Ze�n da yaa y��r b s
˜en k
˜o
t˜amp��r s
˜en da be p
˜ınd Zerizal�m
˜a dapoore. Be la b ra
y˜oogd b sagd
˜a. B ra lobda neb k
˜eer k
˜uum be me, la yaa
neb nins Z��f r˜amb
˜a s
˜en da get wa neb s
˜en pa zems ne
mumb la v��gr˜a. R
˜end zemsame la b s
˜en d�k Ze�nn
˜a n
mak s˜aoong wakat f
˜aa y
˜ıng
˜a. Yaa s�d t� yaa a Zezi la b
bobl s˜en v�-b
˜a la s
˜en ki-b
˜a b��do, la yaa a Zeova la
B�kaood k˜aseng
˜a. (T��ma 10:42) A pa na n tol n v��g
neb nins a s˜en ges t� b yaa nin-w
˜ens s
˜en pa rat n
toeem˜a ye.
V��G N V��MD SAAS˜E W
˜A
21 Biibl˜a leb n gomda v��gr buud a to yelle. Yaa v��g n
y� wa mal�k n v��md saas˜e w
˜a. Biibl
˜a gomda v��g-k
˜ang
˜a
buud˜a a yembr bal yelle: yaa a Zezi Kirist v��gr
˜a bala.
22 B s˜en wa n k� a Zezi w
˜a poore, a Zeova pa bas
t’a Biribl-sakd˜a pa yaoog
˜a p�g
˜e ye. (Y��l S
˜oamy
˜a 16:10;
T��ma 13:34, 35) W˜ennaam v��ga a Zezi, la a pa v��g-a
t’a y� ninsaal ye. T�m-t�md a Poll wilgame t� Kiristkii ne ‘d
˜uniy
˜a y
˜ınga, la a v��ga ne s��g’ b� mal�k y
˜ınga,
(1 Kor˜ent d
˜amba 15:44) Ad woto s�d ra yaa yel-solemd
� Sen na y�l n paam venegr n paas B�kaoora Daar zugu, la b senna n tik bumb ning zug n kao b��da, b� y ges Venegr ning sen beseb-neng 213-5 p�ge wa.
20. Ze�n yaa boe, la and damb n debd be?21, 22. a) V��g-b�g buud me n be? b)
˜And soab n y� pipi n v��g ne
mal�k yınga?
Saagr hak�k y nin-nongds nins s˜en ki w
˜a y
˜ınga 73
s˜en yaa k
˜asenga. A Zezi leb n paama v��m, n yaa mal�k
s˜en tar p
˜anga. (1 Kor
˜ent d
˜amba 15:3-6) A Zezi n y� pipi n
paam v��g-k˜ang
˜a s
˜en tar ziir
˜a. (Z
˜a 3:13) La ra pa y
˜e a ye
bal n da na n paam a buud ye.23 A Zezi s
˜en da mi t� ra pa na n kaoos la a k
˜eng saas
˜e
w˜a y
˜ınga, a yeela a karen-biis nins s
˜en kell n pa ne-a w
˜a
t’a ra na n t� ‘manega z˜ıig’ b
˜amb y
˜ıng be. (Z
˜a 14:2) A
Zezi yeelame t� neb nins s˜en debd saas
˜e w
˜a yaa y
˜e “b
˜ag-
bila.” (Luk 12:32, NW) Kiris-neb hak�k a w˜an n da na n
wa z˜ınd sul-bil-k
˜ang
˜a p�g
˜e? S
˜a n yaa ne Wilgri 14:1, t�m-
t�md a Z˜a yeelame: “Mam gesame, la haya! Pebila [a Zezi
Kirist] yalsa t˜ang ninga s
˜en boond t� Si
˜o w
˜a zugu, la neb
tus koabga la tus pis-naas la a naase s˜en tar Pebila y��re
la b˜amb Ba y��re s
˜en g�ls b
˜amb d
˜ıy
˜a bee ne b
˜amba.”
24 Kiris-neb 144000 k˜aens
˜a, s
˜en yaa a Zezi t�m-t�mdb
˜a
la kiris-neb a taab na n v��game n t� v��md saas˜e. Yaa
wakat b�g la b na n v��ge? T�m-t�md a Poll g�lsame t�r˜e ra na n y�� Kirist belm
˜a sasa. (1 Kor
˜ent d
˜amba 15:23)
Wala y s˜en na ny
˜a sak a 9 p�g
˜e w
˜a, mas
˜a d v�� sasa k
˜ang
˜a.
Neb 144000 k˜eer keta t
˜eng zug t
˜ond wakat
˜a. B
˜amb s�k
˜a,
neb nins s˜en kiid
˜a v��gda z
˜ıig p�g
˜e n t� v��md saas
˜e.
(1 Kor˜ent d
˜amba 15:51-55) La
˜adem-biis w�sg tara saagr
n na n v��g n v��md t˜eng zug Arz
˜an
˜a s
˜en wat
˜a p�g
˜e.
25 N-ye, a Zeova s�d na n t˜ooga t
˜ond b� w
˜a s
˜en yaa
k˜uum
˜a, n k�t t’a menem wakat f
˜aa y
˜ınga! (Ezai 25:8) La
t˜oe t� y soke: ‘Neb nins b s
˜en v��g t� b k
˜eng saas
˜e w
˜a na n
t� maana b˜oe been
˜e?’ B na n y�� W
˜ennaam R
˜ıung
˜a s
˜en
yaa goosneema s˜en be saas
˜e w
˜a nanambse. D na n paama
v˜enegr goosneema k
˜ang zug n paas sak ning s
˜en p�gd
˜a
p�g˜e.
23, 24.˜And damb n be a Zezi “bag-bila” p�ge, la b na n y�� neb a
wana?25. Boe la d na n ya sak ning sen p�gda p�ge?
74 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Biibl˜a s
˜en gomd k
˜uum s
˜en v��g yell
˜a k
˜ota
t˜ond saagr hak�ka.—Z
˜a 11:39-44.
ˇ A Zeova rata ne a s˜uur f
˜aa n v��g s
˜en ki-b
˜a.
—Zoob 14:13-15.
ˇ Neb nins f˜aa s
˜en be yaoog
˜e w
˜a na n
v��game.—Z˜a 5:28, 29.
Arz˜
an˜
a p�g˜
e, s˜
en ki-b˜
a na n v��gamen le z
˜ınd ne b nin-nongds
˜a
Saagr hak�k y nin-nongds nins s˜en ki w
˜a y
˜ınga 75
D˜
UNIY˜A gill zugu, neb tus-k
˜eema mii Soaal
˜a p��sg ning
s˜en s�ngd ne goam nins s
˜en yaa: T
˜ond Ba s
˜en be saas
˜e w
˜a.
P��s-k˜ang
˜a yaa p��sg ning y��r s
˜en yi a Zezi Kirist s
˜en
wilg t� yaa makr d s˜en segd n t
˜u w
˜a. A s�d yaa p��sg s
˜en
tar p˜anga, la y s
˜a n vaees kosg a t
˜aab nins a s
˜en s�ngd ne
w˜a, na n s
˜ong-y lame t� y b
˜ang Biibl
˜a s
˜en s�d yet t
˜ond
b˜umb ning
˜a n paase.
2 P��s-k˜ang s�ngr
˜e w
˜a, a Zezi yeela a k�lgdb
˜a woto:
“D˜e y
˜ınga, b� y
˜amb p��s woto: ‘T
˜ond Ba s
˜en be [saas
˜e],
t� y˜amb y��r y� ne waoogre, t� y
˜amb soolem wa, t�
y˜amb daab maan d
˜uniy
˜a zug wa s
˜en maand [saas
˜e w
˜a].’”
(Mat�e 6:9-13) Y�l a t˜aab
˜a b s
˜en kos ka w
˜a v
˜oor yaa b
˜oe?
3 T˜ond zoe n z
˜amsa y�l w�sg W
˜ennaam y��r
˜a s
˜en yaa
Zeova w˜a zugu. La d goma W
˜ennaam daab
˜a yell bilfu,
a s˜en zoe n maan la a s
˜en na n maan b
˜umb ning n
k˜o
˜adem-biis
˜a. La yaa b
˜oe yell la a Zezi ra gomda, a s
˜en
wa n yeel t� d p��s “t� y˜amb soolem wa” w
˜a? W
˜ennaam
soolm˜a b� a R
˜ıung
˜a yaa b
˜oe? W
˜an to la a waoong
˜a na n
maneg W˜ennaam y��r
˜a, b� n k�t t’a lebg s
˜ongo? La w
˜an
1. P��s-b�g neb w�sg sen mi la d na n vaees masa?2. Y�l a taab b�s la a Zezi zams a karen-biisa t� b p��s n kose?3. Boe la d segd n bang Wennaam Rıunga w��nge?
SAK A NII
W˜ennaam R
˜ıung
˜a yaa b
˜oe?
B˜oe la Biibl
˜a yet t
˜ond W
˜ennaam
R˜ıung
˜a w��ng
˜e?
B˜oe la W
˜ennaam R
˜ıung
˜a na n maane?
Wakat b�g la R˜ıung
˜a na n k�t t� W
˜ennaam
daab˜a maan t
˜eng zugu?
to la R˜ıung
˜a waoong na n k�t t� W
˜ennaam daab
˜a maane?
W˜ENNAAM R
˜IUNG
˜A S
˜EN YAA B
˜UMB NINGA
4 W˜ennaam R
˜ıung
˜a yaa goosneema W
˜ennaam a Zeova
s˜en lugli, s
˜en tar R
˜ım a meng s
˜en y
˜ake.
˜And n yaa
W˜ennaam R
˜ıung
˜a R
˜ıma? Yaa a Zezi Kirist. A Zezi yaa R
˜ım
s˜en yaa k
˜aseng n y��d ninsaalb
˜a nanambs f
˜aa. B boond-a
lame me t� “r˜ım d
˜amb D
˜ıma la zu-soben d
˜amb Zusoaba.”
(1 T�mote 6:15) A tara p˜ang n t
˜oe n maan neer n y��d
naab buud f˜
aa s˜en yaa ninsaala, hali n y��g naab ning s
˜en
yaa-a s˜oma n y��d a taab
˜a f
˜aa w
˜a.
5 W˜ennaam R
˜ıung
˜a na n z
˜ında y� n d� naam
˜a? Y� la
a Zezi be? Y t˜erame t� b k�-a-la namsg ra-luk zugu, la
t� r˜e poore, a v��game. A v��gr
˜a poor bilfu, a r�� saas
˜e.
(T��ma 2:33) R˜end yaa saas
˜e la W
˜ennaam R
˜ıung
˜a be. Yaa
r˜e y
˜ıng la Biibl
˜a s
˜en boond-a t� “saas
˜e r
˜ıung
˜a.” (2 T�mote
4:18, NW) Baa ne W˜ennaam R
˜ıung
˜a s
˜en be saas
˜e w
˜a, a
na n d�� naam t˜eng
˜a neb zutu.—Wilgri 11:15.
6 B˜oe n k�t t’a Zezi yaa R
˜ım-k
˜asenga? Pipi, a pa na n
tol n ki ye. Biibl˜a maka a Zezi ne r
˜ım d
˜amb nins s
˜en yaa
ninsaalb˜a n yeel t� y
˜e ‘bal n ka kiid ye, la a bee v
˜eenem
p�g˜e t� neb ka t
˜oe n kolg ye.’ (1 T�mote 6:16) Woto rat
n yeelame t� b˜on-s
˜oma nins f
˜aa a Zezi s
˜en maand
˜a na n
kaoosame. La a na n s�d maana b˜on-s
˜oma s
˜en yaa k
˜asems
n k˜o neb
˜a.
7 Ges-y Biibl˜a b
˜angr-gom-k
˜ang
˜a s
˜en yet b
˜umb ning a
Zezi zug˜a: “[A Zeova] s��ga na n paa b
˜amb zugu, yaa
yam ne y˜eesem s��ga la saglg ne p
˜ang s��ga la b
˜angre
la [a Zeova] zoees s��ga. B˜amb na n maana s
˜u-noog
Zusoaba zoees y˜ınga. B
˜amb ka na n b� yell t� zems
4. Wennaam Rıunga yaa boe, la and la a Rıma?5. Y� la Wennaam Rıunga na n zınd n d� naama, la yaa and dambzut la a na n d� naama?6, 7. Boe n k�t t’a Zezi yaa Rım-kasenga?
W˜ennaam R
˜ıung
˜a yaa b
˜oe? 77
b˜umb ninga nin s
˜en y
˜a ye, la b ka na n kao b��d t�
zems b˜umb ninga b
˜amb t�ba s
˜en w�m ye. B na n b��
nimb˜aan d
˜amba yell t� zemse n kao b��d ne t�rlem
n k˜o d
˜uniy
˜a naong r
˜amb
˜a.” (Ezai 11:2-4) Gom-k
˜aens
˜a
wilgdame t’a Zezi ra na n wa y�� t˜eng
˜a f
˜aa gill R
˜ım s
˜en
yaa t�rg la s˜en tar nimb
˜aan-zoeere. Y
˜amb rata naab s
˜en
yaa woto b�?8 Ad b
˜umb a to s
˜en tar loees ne W
˜ennaam R
˜ıung
˜a:
A Zezi pa na n d� naam˜a a yembr ye. Neb a taab n na n
d� naam˜a ne-a. Wala makre, t�m-t�md a Poll yeela a
T�mote: “T˜ond s
˜a n tall t
˜eeb n ka base, t
˜ond na r� naam
ne b˜amb me.” (2 T�mote 2:12) N-ye, a Polle, a T�mote la
w˜en-sakdb a taab nins W
˜ennaam s
˜en y
˜ak
˜a na n naaga a
Zezi n d� naam saas˜e R
˜ıung
˜a p�g
˜e. Yaa neb a w
˜an n na n
paam zu-no-k˜ang
˜a?
9 Wa b s˜en wilg seb-k
˜ang
˜a sak a 7 p�g
˜e w
˜a, t�m-t�md
a Z˜a paama v
˜enegre, n y
˜a “Pebila [a Zezi Kirist] s
˜en yik n
yas S�y˜o t
˜ang
˜a [s
˜en makd a saas
˜e naam
˜a] zugu, t� neb tus
koabg la tus pis-naas la a naas s˜en da tar Pebila y��r ne b
ba w˜a y��r s
˜en g�ls b r
˜ıy
˜e w
˜a be ne b
˜amba.” Neb 144000
k˜aens
˜a yaa
˜and d
˜amba? A Z
˜a meng yeta t
˜ond t�: “B
˜amb
na np�gda Pebila n dabd z˜ıig ninga f
˜aa b s
˜en dabda. B raa
b˜amb n yiis neba s�ka, t� b y� wa d
˜eenem biis W
˜ennaam
ne Pebila y˜ınga.” (Wilgri 14:1, 4, K
˜aab-paalg
˜a Koe-noogo)
N-ye, b yaa a Zezi Kirist karen-biis hak�k b s˜en t
˜uus t�
b na n naag-a n d� naam saas˜e. B s
˜en v��g-b t� b paam
saas˜e v��m
˜a poore, ‘b
˜amb na n d�� naam d
˜uniy
˜a neb zut’
ne a Zezi. (Wilgri 5:10) A Zezi t�m-t�mdb˜a wakat t�ka,
W˜ennaam t
˜uusa kiris-neb hak�k s
˜en na y�l n lok neb
144000 s˜oore.
8.˜And damb n na n d� naam ne a Zezi?
9. Neb a wan n na n naag a Zezi n d� naam, la yaa wakat b�g laWennaam s�ng b yakre?
78 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
10 A Zeova s˜en y
˜ak a Zezi ne neb 144000 t� b na n
d� naam˜adem-biis
˜a zut
˜a yaa nonglem wilgri. D b
˜ang
t’a Zezi me y�� ninsaala, la a mii namsg s˜en dat n
y��lga. A Poll yeelame t’a Zezi ‘ka a soab s˜en ka zoet
t˜ond nimb
˜aanega t
˜ond p
˜an-komsem p�g
˜e ye, la y
˜e rag n
paama makr ne b˜umb f
˜aa wa t
˜ondo, la a ka maan yel-
w˜en baa bilf ye.’ (Hebre d
˜amba 4:15; 5:8) A na-r�t-n-taas
˜a
me y�� ninsaalb n nams la b maan s˜u-mar toog p�g
˜e. S
˜en
paase, b maoa ne b p˜an-komsm
˜a la b
˜aas buud toor-toore.
Hak�ka, b na n y�� w�mdb ne˜adem-biis
˜a, zu-loees nins
b s˜en segd
˜a p�g
˜e.
B˜
OE LA W˜ENNAAM R
˜IUNG
˜A NA N MAANE?
11 A Zezi s˜en wa n yeel t’a karen-biis
˜a segd n p��same t�
W˜ennaam R
˜ıung
˜a wa w
˜a, a paasame t� b segd n p��same
t� W˜ennaam daab
˜a maan saas
˜e la t
˜eng zugu. W
˜ennaam
bee saas˜e, la mal�g-s
˜oms
˜a maanda a raab
˜a be wakat f
˜aa.
La seb-k˜ang
˜a sak a 3 p�g
˜e, d b
˜angame t� mal�g-w
˜eng n
bas W˜ennaam daab
˜a maanego, la a tus a
˜Adem ne a Hawa
t� b maan yel-w˜ende. Sak 10 p�g
˜e, d na n b
˜anga b
˜umb
ning Biibl˜a s
˜en yet t
˜ond mal�g-w
˜eng k
˜ang b s
˜en boond
t’a S��t˜aan
˜a zug n paase. B k
˜oo a S��t
˜aan ne mal�gs nins
s˜en y
˜ak yam n t
˜u-a t� b boond-b t� z
˜ın d
˜amb
˜a sor t� b
kell n z˜ınd saas
˜e wakat bilf p�g
˜e. R
˜end pa mal�gs
˜a f
˜aa n
da maand W˜ennaam daab
˜a saas
˜e ye. La W
˜ennaam R
˜ıung
˜a
s˜a n da wa s�ng naam
˜a r��bo, toeeng n da na n z
˜ındi. R
˜ım
paalg a Zezi Kirist b s˜en z
˜ınig naamgeer
˜ew
˜a ra nanwayika
zabr ne a S��t˜aan
˜a.—Wilgri 12:7-9.
12 B˜angr-goam nins s
˜en p�gd
˜a bilgda b
˜umb nins s
˜en da
10. Boe yıng t� b sen yak a Zezi ne neb 144000 t� b r� naam adem-biisa zuta yaa nonglem wilgri?11. Boe yıng t’a Zezi yeel t’a karen-biisa ra segd n p��same t�Wennaam daaba maan saase?12. Yel-kasems a yiib b�s la b bilg Wilgr 12:10 p�ge?
W˜ennaam R
˜ıung
˜a yaa b
˜oe? 79
na n wa z˜ınd
˜a: “La mam w�ma koe-k
˜aseng [saas
˜e] s
˜en
yeele: ‘Mas˜a f
˜aagr ne p
˜ang la t
˜ond W
˜ennaam soolem ne
b˜amb Kirist p
˜anga waame, t� b
˜oe, t
˜ond ba-biisa r
˜oata [a
S��t˜aan] s
˜en da r
˜ot b
˜amb t
˜ond W
˜ennaam taoor w
˜ıntoog
ne y�ng˜a b rig-a lame t’a sigi.’” (Wilgri 12:10) Y
˜amb y
˜aa
yel-k˜asems a yiib nins b s
˜en bilg Biibl
˜a verse k
˜ang
˜a p�g
˜ew
˜a
b�? Pipi, W˜ennaam R
˜ıung
˜a R
˜ım s
˜enyaa a Zezi Kirist
˜a s�nga
naam d��bo. Yiib-n-soaba, b riga a S��t˜aan t’a yi saas
˜e n
wa t˜eng
˜a zugu.
13 Y�l a yiib˜a waa ne b
˜oe? B
˜umb ning s
˜en z
˜ınd saas
˜e w
˜a
w��ng˜e, d karemdame: “Yaa woto y
˜ınga [saase,] la y
˜amb
d˜amb s
˜en be be, b� ymaan s
˜u-noogo.” (Wilgri 12:12) N-ye,
mal�g-s˜oms
˜a s
˜en be saas
˜e w
˜a k�demdame, bala, a S��t
˜aan
ne a z˜ın d
˜amb
˜a s
˜en loog
˜a y
˜ınga, mal�gs nins f
˜aa s
˜en ket
saas˜e w
˜a sakda W
˜ennaam a Zeova. Laaf� la b
˜aan z
˜ang-z
˜ang
n be been˜e wakat f
˜aa. B maanda W
˜ennaam daab
˜a saas
˜e.
14 La yaa w˜an to y
˜e ne d
˜uniy
˜a? Biibl
˜a yetame: “Toog bee
ne neb nins s˜en be d
˜uniy
˜a zug la ko-k
˜asenga p�g
˜e w
˜a. T�
b˜oe, S��t
˜aan
˜a sigame n wa y
˜amb neng
˜e, la a s
˜u-puugra
yaa k˜asenga a s
˜en b
˜ang t’a wakat yaa bilfa y
˜ınga.” (Wilgri
12:12) A S��t˜aan s
˜uur puuda b s
˜en dig-a n yiis saas
˜e t’a
wakat˜a yaa bilf
˜a y
˜ınga. A s
˜uur
˜a s
˜en puug
˜a y
˜ınga, a wata
ne namsg b� “toog” t˜eng
˜a zugu. D na n z
˜amsa y�l n paas
“toog” ning a s˜en wat ne w
˜a zug sak ning s
˜en p�gd
˜a p�g
˜e.
B s˜en dig a S��t
˜aan t’a sig t
˜eng
˜a zug t’a wat ne toog
˜a y
˜ınga,
d t˜oe n soka woto: W
˜an to mas
˜a la R
˜ıung
˜a na n k�t t�
W˜ennaam daab
˜a maan t
˜eng zugu?
15 T˜eeg-yW
˜ennaam daab ne t
˜eng
˜a s
˜en yaa a soab
˜a. Y
˜amb
b˜anga r
˜e sak a 3 p�g
˜e. Ed�n z
˜eed
˜e w
˜a, W
˜ennaam wilgame
t’a raab˜a yaa t� t
˜en-k
˜ang
˜a y� arz
˜an s
˜en pid ne ninsaalb s
˜en
13. B sen dig a S��taan n yiis saase wa waa ne boe be?14. B sen dig a S��taan n sik teng zuga waa ne boe?15. Wennaam daab ne tenga yaa boe?
80 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
pa kiid la s˜en yaa t�rse. A S��t
˜aan k�tame t’a
˜Adem ne a
Hawa maanyel-w˜ende, la r
˜e k�tame t� W
˜ennaam daab
˜a ne
t˜eng
˜a pidsg viig wakat bilf y
˜ınga, la a raab
˜a ne t
˜eng
˜a pa
toeem ye. A Zeova ket n datame t� ‘nin-t�rs soog d˜uniy
˜a n
z˜ınd a zug wakat s
˜en ka s�ta.’ (Y��l S
˜oamy
˜a 37:29) La yaa
W˜ennaam R
˜ıung
˜a n na n pids r
˜e. W
˜an to?
16 Ges-y b˜angr-gomd ning s
˜en be Dani�ll 2:44 p�g
˜e w
˜a.
Be d karemdame: “R˜ım d
˜amb k
˜aens s
˜en d�t naamwakate,
W˜ennaam s
˜en be y
˜ıngra na n k�tame t� soolem s
˜en ka t
˜oe
n s˜aam la buud a taab s
˜en ka t
˜oe n deeg z
˜ındi. A na n w
˜aa
soolem k˜aens f
˜aa t� b menem n bas-a t’a yaas wakat f
˜aa.”
B˜oe la r
˜e wilgd t
˜ond W
˜ennaam R
˜ıung
˜a w��ng
˜e?
17 Pipi, a wilgda t˜ond t� b ra segd n lugla W
˜ennaam
R˜ıung
˜a “r
˜ım d
˜amb k
˜aens s
˜en d�t naam wakate,” b�
r˜ım d
˜amb a taab
˜a s
˜en ket n be
˜e wakate. Yiib-n-soaba,
a wilgda t˜ond t� R
˜ıung
˜a na n kaoosa wakat s
˜en pa sate.
Goosneema a to pa t˜oe n zab n deeg a z
˜ıig
˜a ye. T
˜aab-n-
soaba, zabr n na n z˜ınd W
˜ennaam R
˜ıung
˜a ne d
˜uni k
˜ang
˜a
goosneem˜a r
˜amba s�ka. La yaa W
˜ennaam R
˜ıung
˜a n na n
t˜ooge. S
˜en na n baase, na n y�� goosneem k
˜ang bal n na n
d� naam˜adem-biis
˜a zutu. R
˜e la
˜adem-biis
˜a na n paam
goosneema ning buud s˜en yaa-a s
˜oma n y��d a taab
˜a f
˜aa,
t� r� naam b zugu.18 Biibl
˜a wilgda y�l w�sg yaoolem zabr ning s
˜en na n
z˜ınd W
˜ennaam R
˜ıung
˜a la d
˜uni k
˜ang
˜a goosneema r
˜amb
˜a
s�k˜a zugu. Wala makre, a yeta t
˜ond t� saab
˜a s
˜en kolgd
˜a,
mal�g-w˜ens
˜a na n yelga ziri s
˜en na y�l n belg ‘d
˜uniy
˜a f
˜aa
nanambse.’ B˜oe y
˜ınga? Yaa s
˜en “na n t� tigis b
˜amb t� b
wa W˜ennaam S
˜en-t
˜oe-f
˜aa daar k
˜asenga zabre.” T
˜eng
˜a r
˜ım
d˜amb na n tigma taab “z
˜ıig s
˜en boond ne hebre goama t�
16, 17. Boe la Dani�ll 2:44 yet tond Wennaam Rıunga w��nge?18. B boonda yaoolem zabr ning sen na n zınd Wennaam Rıunga neduni kanga goosneema ramb s�ka t� boe?
W˜ennaam R
˜ıung
˜a yaa b
˜oe? 81
Harmaged˜o” w
˜a. (Wilgri 16:14, 16) Verse k
˜aens
˜a b yiib
˜a
s˜en yet b
˜umb ning
˜a y
˜ınga, b boonda yaoolem zabr ning
s˜en na n z
˜ınd ninsaalb
˜a goosneema r
˜amb ne W
˜ennaam
R˜ıung
˜a s�k
˜a t� Armaged
˜o zabr
˜a.
19 B˜oe la W
˜ennaam R
˜ıung
˜a na n t
˜unug ne Armaged
˜o n
maane? Leb-y n t˜eeg-y W
˜ennaam daab ne t
˜eng
˜a s
˜en yaa
a soab˜a.W
˜ennaam a Zeova ratame t� t
˜eng
˜awa pid ne nin-
t�rse, ninsaalb s˜en zems z
˜ang s
˜en maand a raab
˜a Arz
˜an
p�g˜e. Yaa b
˜oe n g�dgd r
˜e mas
˜a? Pipi, t
˜ond yaa yel-w
˜en-
maandba, n l��t b˜aas la d kiid
˜e. La d y
˜aa sak a 5 w
˜a p�g
˜e
t’a Zezi kii t˜ond y
˜ıng s
˜en na y�l t� d t
˜oog n v��md wakat
s˜en pa sate. D t
˜era gom-k
˜aens
˜a b s
˜en togs a Z
˜a Ev
˜anzill
˜a
p�g˜e w
˜a: “W
˜ennaam nonga d
˜uniy
˜a hal t� b k
˜o b Biiga s
˜en
ka to, t� ned ninga f˜aa s
˜en t
˜eed b
˜amb k
˜on s
˜aam ye, la a na
paam v��m s˜en ka s�ta.”—Z
˜a 3:16.
20 Zu-lo��g a to n be. Neb w�sg t�mda t��m-w˜ense. B
yagda ziri la b yoaada. B pa rat n maan W˜ennaam daab
˜a
ye. Neb nins s˜en t�md t��m-w
˜ens
˜a na n paama s
˜aoong
W˜ennaam zabr
˜a s
˜en yaa Armaged
˜o w
˜a sasa. (Y��l S
˜oamy
˜a
37:10) B˜umb a to s
˜en k�t t� b pa maand W
˜ennaam daab
˜a
t˜eng zug
˜a yaa goosneema r
˜amb
˜a s
˜en pa s
˜ongd nin-buiid
˜a
t� b maan r˜e w
˜a y
˜ınga. Goosneema r
˜amb w�sgo, s
˜a n
pa p˜ang la b pa tare, b yaa toose, b� z
˜amb r
˜amba. Biibl
˜a
togsda v˜eeneg t�: “Ninsaal t
˜oe a to n maand-a w
˜enga.”
—Ko��g Soaba 8:9.21 Armaged
˜o poore, yaa goosneema y�ng bala, s
˜en dat
n yeel t� W˜ennaam R
˜ıung
˜a n na n d� naam
˜adem-biis
˜a
zutu. R˜ıung k
˜ang na n maana W
˜ennaam daab
˜a la a wa
ne bark w�sgo. Wala makre, a na n y˜oka a S��t
˜aan ne a
z˜ın d
˜amb
˜a n page. (Wilgri 20:1-3) B na n k�tame t’a Zezi
maoong˜a naf w
˜en-sakdb
˜a, t� r
˜e na n k�t t� b pa na n l��t
19, 20. Boe n k�t t� Wennaam daaba pa maand teng zug masa?21. Wan to la Rıunga na n k�t t� Wennaam daaba maan teng zugu?
82 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
B s˜
en dig a S��t˜
aan ne a z˜ın
d˜
amb˜
a n yiis saas˜
e w˜
a waa netoog n k
˜o t
˜eng zug r
˜amb
˜a.
To-k˜
aens˜
a na n saa ka la bilfu
b˜aas la b kiid
˜e y�s ye. La R
˜ıung
˜a naam wakate b na n
t˜oog n v��mda wakat s
˜en pa sate. (Wilgri 22:1-3) B na n
k�tame t� t˜eng
˜a lebg arz
˜ana. Woto, R
˜ıung
˜a na n k�tame
t� W˜ennaam daab
˜a maan t
˜eng zugu, la a na n k�tame t�
W˜ennaam y��r
˜a paam waoogre. R
˜e rat n yeelame t� b
˜oe?
Rat n yeelame t� W˜ennaam R
˜ıung
˜a naam sasa, wakat n
na n wa z˜ınd t� neb
˜a f
˜aa na n waoog a Zeova y��r
˜a.
WAKAT B�G LA W˜ENNAAM R
˜IUNG
˜A NA N K�T
T’A RAAB˜A MAAN T
˜ENG
˜A ZUGU?
22 A Zezi s˜en wa n yeel a karen-biis
˜a t� b p��s t� “y
˜amb
soolemwa” w˜a, ra yaa v
˜eeneg t� soolm
˜a b� R
˜ıung
˜a ra nan
pa wa sasa k˜ang ye. A Zezi s
˜en wa n d� saas
˜e w
˜a t� R
˜ıung
˜a
waame b�? Ayo, bala a P���r ne a Poll f˜aa yeelame t’a Zezi
s˜en wa n v��g
˜a, b
˜angr-gomd ning s
˜en be Y��l S
˜oamy
˜a
110:1 p�g˜e w
˜a pidsa a zugu. Be d karemdame: “[A Zeova]
ko��ga mam Soaala y˜ınga: ‘Z
˜ınd mam d�tg hal t� m k�t t�
f tab f b��b˜a.’” (T��ma 2:32-35; Hebre d
˜amba 10:12, 13)
A ra segd n g˜uume t� wakat ning ta.
23 La r˜e ra segd n kaoosa wakat a w
˜ana? Y��md 1900
s˜en wa n kolgd
˜e w
˜a, neb s
˜en da vaeesd Biibl
˜a ne p�-
peelem magame n mik t� g˜uub
˜a wakat da na n saa
22. Boe n k�t t� d mie t� Wennaam Rıunga pa wa sasa ning a Zezisen da wa n be teng zuga b� a v��gra poor bala?23. a) Wakat b�g la Wennaam Rıunga s�ng naam d��bo? b) Boe yellla d na n gom sak ning sen p�gda p�ge?
R˜ıung
˜a naam wakate, W
˜ennaam daab
˜a na n
maana t˜
eng zug wa a s˜
en maand saas˜
e w˜
a
84 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
y��md 1914. (S˜en na y�l n b
˜ang n paas y��m k
˜ang zug
b� y ges V˜enegr s
˜en be seb-neng 215-18 p�g
˜e w
˜a.) D
˜uniy
˜a
y�l nins s˜en s�ng ne y��md 1914 s�d wilgdame t� Biibl
˜a
z˜amsdb
˜a s
˜en geel
˜a ra zemsame. Biibl
˜a b
˜angr-goam pidsg
wilgdame t� y��md 1914, Kirist lebga R˜ım t� W
˜ennaam
saas˜e R
˜ıung
˜a s�ng naam d��bo. Woto y
˜ınga, d v�� “wakat
bilf” ning s˜en ket a S��t
˜aan y
˜ıng
˜a. (Wilgri 12:12; Y��l
S˜oamy
˜a 110:2) D t
˜oe n yeela ne bas-m-yam me t� ka
la bilfu, W˜ennaam R
˜ıung
˜a na n k�tame t’a raab
˜a maan
t˜eng zugu. Y
˜amb getame t� woto yaa koe-noog b�? Y
˜amb
t˜eedame t� yaa s�d b�? Sak ning s
˜en p�gd
˜a na n s
˜ong-y
lame t� y y˜a t� Biibl
˜a s�d wilgda woto.
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ W˜ennaam R
˜ıung
˜a yaa goosneema s
˜en be
saas˜e, t’a Zezi Kirist yaa a R
˜ıma, la b y
˜aka
neb 144000˜adem-biis
˜a s�k t� b na n naag a
Zezi n d� naam.—Wilgri 14:1, 4.
ˇ W˜ennaam R
˜ıung
˜a s�nga naam d��b y��md
1914, la b riga a S��t˜aan saas
˜e t’a sig t
˜eng
zugu.—Wilgri 12:9.
ˇ Ka la bilfu, W˜ennaam R
˜ıung
˜a na n s
˜aama
ninsaalb˜a goosneema r
˜amba, la t
˜eng
˜a na n
lebga arz˜an
˜a.—Wilgri 16:14, 16.
W˜ennaam R
˜ıung
˜a yaa b
˜oe? 85
Y˜AMB zoe n kelga radio b� y gesa kibay
˜a televizi
˜o w
˜a
p�g˜e n sok y meng d
˜uni k
˜ang
˜a baasg s
˜en na n y� to-to
b�? Sabab-w˜ens
˜a nong n tiigd n wata z
˜ıig p�g
˜e hali t� r
˜e
k�t t� ninsaal baa a yembr pa t˜oe n deng n togs b
˜umb
ning s˜en wat beoog daar ye. (Zak 4:14) La a Zeova mii
b˜umb ning s
˜en wat beoog-daare. (Ezai 46:10) Hal s
˜en
kaoos w�sgo, a Gomd˜a s
˜en yaa Biibl
˜a reng n togsame t�
b˜on-w
˜ens n na n wa t
˜ond wakat
˜a, la a togs me t� b
˜on-
s˜oma s
˜en yaa k
˜asems n na n wa ka la bilfu.
2 A Zezi Kirist goma W˜ennaam R
˜ıung
˜a s
˜en na n wa
k�t t� w˜enem
˜a sa la a k�t t� t
˜eng
˜a lebg arz
˜an
˜a yell me.
(Luk 4:43) Neb˜a ra rat n b
˜anga R
˜ıung
˜a s
˜en na nwa wakat
ninga. S�da, a Zezi karen-biis˜a kos-a-la woto: “B� y togs
t˜ond . . . b
˜and ninga s
˜en na n wilg y
˜amb waoongo la
d˜uniy
˜a s��b wakate.” (Mat�e 24:3) A Zezi yeel-b lame t�
yaa W˜ennaam a Zeova bal n mi d
˜uni-k
˜ang
˜a saab
˜a s
˜en
na n wa sasa ning tak�. (Mat�e 24:36) La a Zezi reng n
1. Boe n toe n song tond t� d bang sen wat beoog-daare?2, 3. Sok-b�g la a Zezi karen-biisa ra sok-a, la a leok-b lame t� boe?
SAK A W�
T˜
ond v��‘yaoolem wakat
˜a’ b�?
Yel-b�s s˜en maand r
˜und
˜a-r
˜und
˜a la b
reng n togs Biibl˜a p�g
˜e?
W˜ennaam Gomd
˜a yeelame t� neb
˜a manesem
da na n y�� w˜an to ‘yaoolem wakat
˜a’?
B˜on-s
˜oma b�s la Biibl
˜a reng n togs
‘yaoolem wakat˜a’ y
˜ıng
˜a?
togsa y�l s˜en da na n z
˜ınd t
˜eng
˜a zug t� R
˜ıung
˜a yaool n
wa ne laaf� la b˜aan n k
˜o
˜adem-biis
˜a. A s
˜en da reng n togs
b˜umb ning
˜a pidsda mas
˜a.
3 Nand t� d vaees kaset ning s˜en wilgd t� d v�� ‘d
˜uniy
˜a
s��b’ wakate, b� d gom zabr ninsaal baa a yembr s˜en da
pa t˜oe n y
˜a yelle. Zab-k
˜ang z
˜ında saas
˜e, t� reeg n pak
t˜ondo.
ZABR N Z˜IND SAAS
˜E
4 Sak ning s˜en loog
˜a wilgame t’a Zezi Kirist lebga
R˜ım saas
˜e y��md 1914. (Dani�ll 7:13, 14) A Zezi s
˜en
paam R˜ıung
˜a naam poor bilfu, a maana b
˜umbu. Biibl
˜a
yeta woto: “Zabr n z˜ınd [saas
˜e]. A Mis�ll [b� a Zezi ne
a] mal�k r˜amba zaba ne drag
˜o w
˜a [a S��t
˜aana], la drag
˜o
w˜a ne y
˜e mal�k r
˜amba me zaba ne b
˜amba.”� A S��t
˜aan
ne a mal�g-w˜ens
˜a s
˜en yaa z
˜ın d
˜amb
˜a konga zabr
˜a t� b
rig-b n yiis saas˜e t� b sig t
˜eng
˜a zugu. W
˜ennaam mal�g-
sakdb˜a k�dma b s
˜en dig a S��t
˜aan ne a z
˜ın d
˜amb
˜a n yiis
saas˜e w
˜a y
˜ınga. La ninsaalb
˜a ra pa na n paam s
˜u-no-
k˜ang ye, bala Biibl
˜a reng n togsame: “Toog bee ne neb
nins s˜en be d
˜uniy
˜a zug
˜a. . . . T� b
˜oe, S��t
˜aan
˜a sigame n
wa y˜amb neng
˜e, la a s
˜u-puugra yaa k
˜asenga a s
˜en b
˜ang
t’a wakat yaa bilfa y˜ınga.”—Wilgri 12:7, 9, 12.
5 Ges-y zabr˜a s
˜en z
˜ınd saas
˜e w
˜a s
˜en wa ne b
˜umb
ninga. A S��t˜aan s
˜u-yikr
˜a p�g
˜e, a waa ne tood t
˜eng
˜a
neb zutu. Wa y s˜en na n y
˜a w
˜a, mas
˜a d v�� tood
˜a
wakate. La yaa wakat s˜en na n y� ko��ga, ‘wakat bilf’
bala. A S��t˜aan meng mii r
˜e. Biibl
˜a yetame t� wakat
k˜ang
˜a yaa “yaoolem wakate.” (2 T�mote 3:1) Ad d s
˜uy
� Sen na y�l n paam venegr sen wilgd t� Mis�lla yaa a Zezi Kiristy��r a to, b� y ges seb-neng 218-9 Venegra.
4, 5. a) Boe n zınd saase, a Zezi sen deeg naama poor bala? b) Sa nyaa ne Wilgri 12:12, saase zabra waa ne boe?
T˜ond v�� ‘yaoolem wakat
˜a’ b�? 87
s�d yaa noogo, W˜ennaam s
˜en na n
k�t t’a S��t˜aan pa leb n tudg neb
˜a
ka la bilf t˜eng zug
˜a y
˜ınga! B� d ges
y�l k˜eer b s
˜en deng n togs Biibl
˜a
p�g˜e t� maand mas
˜a menga. Yel-
k˜aens wilgdame t� d v�� yaoolem
wakate, la t� ka la bilfu, W˜ennaam
R˜ıung
˜a na n waa ne bark s
˜en ka
saab n k˜o neb nins s
˜en nong a
Zeova w˜a. Pipi, b� d ges y�l a naas
s˜en be b
˜and ning a Zezi s
˜en wilg t�
na n pidsa t˜ond wakat
˜a p�g
˜e w
˜a.
YAOOLEM DAY˜A YEL-K
˜ASEMSE
6 “Buud a yembr na n yika zabrne buud a to, la soolem ne soolema to.” (Mat�e 24:7) Y��m koabg s
˜en
loog˜a p�g
˜e, neb mily
˜o r
˜amb la b k�
zab˜a p�s
˜e.
˜Angelet��r ned s
˜en yaa
p˜ınd y�l
˜a mit g�lsame: “Neb nins
b s˜en k� zab
˜a p�s
˜e y��md 1900 la
y��md 2000 w˜a s�k
˜a s
˜oor pa tall to
˜adem-biis
˜a z
˜amaan f
˜aa kibay b s
˜en
g�ls˜a p�s
˜e ye. . . . Y�� sasa s
˜en tall
zab wakat f˜aa la bala.” Siglg a yembr
(Worldwatch Institute) togsame t�:“Neb nins b s
˜en k� zab
˜a p�s
˜e
y��md 1900 la y��md 2000 w˜a
s�k˜a s
˜oor y��da neb nins f
˜aa s
˜en ki
zab˜a p�s
˜e s
˜en s�ng ne a Zezi rogm
˜a
n ta y��md 1899 w˜a s
˜oor naoor a
t˜aabo.” Y��md 1914 t�ka, yaa s
˜en
6, 7. Wan to la a Zezi sen gom zaba la komayella paamd pidsg runda-runda?
88
y��d neb milyo 100 la zaba k�-ya.Baa yaa d ned a yembr n ki zabrsasa, d mii toog ning re sen wat newa. B� d tags n ges toog ning senpaam neb milyo ramb b nin-nongdssen ki zaba sasa wa yınga sen zemto-to wa.
7 ‘Kom na n zındame.’ (Mat�e24:7) Bangdba yetame t� koodapaasa w�sg y��m 30 wa sen loogap�ge. Baasg zanga, koma ket nbeeme, neb w�sg sen pa tar ligd sensek n na n da r��bo, b� b sen pa tarzıis n na n ko wa yınga. Neb milyoramb la koma tar wakat faa. Siglgning sen get-a yıns laaf� wa yella(Organizasio mondiall de la sante)magame n ges t� kamb sen y��dbamb milyo a nu n kiid y��md faab sen pa r�t soma wa yınga.
8 “Ten-digimd-kasems na nzındame.” (Luk 21:11) Ten-gaongavaeesdb sull ning sen be Etazıni wawilgame t� y��md faa, na maanten-digimd-kasems 19 n maande,t’a ye faa pang sek ro-b�d saoongla tenga pusgri. Sen paase, ten-digimds pang sen sek b na siigro-b�d zang n maand y��mdfaa. Kibay keer wilgdame t� y��md1900 soaba t�k n taag ronda,
8, 9. Boe n wilgd t’a Zezi bangr-goam ninssen gomd ten-digimdsa la ba-longdsa yellapidsame?
89
ten-digimdsa k�� sen y��d nebmilyo a yiibu. Sebr a yembr yeelawoto: “Baa bangdba sen modg t�rota meeb lebg soma n paasa, senkiid-b ten-digimdsa p�se wa soorbooga bilf bala.”
9 ‘Ba-longds na n zındame.’ (Luk21:11) Baa ne logtoeemda sen kengtaoora, ba-k�da ne ba-paalsa vargdaadem-biisa. Kibay sebr a yembryetame t� baas 20 b sen mi somawala kos-k�dga, weooga la saad-n-w�bde wa lebga w�sg y��m senlooga p�se, la t� baas n be t� t�ta pale toe-b ye. S�da, ba-paals 30 n puki.Bamb keer yaa ba-k��ds sen pa tart��m.
YAOOLEM WAKAT˜
A NEBA10 Biibla sen bilg duniya y�l keera
toor sen ka be, a reng n wilgamet� yaoolem wakata, adem-biisamanesem da na n toeemame. T�m-t�md a Poll bilga neb w�sg sen dana n y� to-to. D karemda 2 T�mote3:1-5 p�ge t�: “Yaoolem wakate toodna n zındame.” A Poll yeelame t�neba ra na n y��
ˇ beed dambaˇ ligd noangdba
10. Z�g-b�s yell la b reng n gom 2 T�mote 3:1-5 p�ge t� yamb ne re neba manesem p�gerunda-runda?
90
ˇ ba r˜
amb la ma r˜
amb k��sdba
ˇ z�-beoog r˜
amba
ˇ neb s˜en pa tar nimb
˜aan-zoeere
ˇ neb s˜en pa tar y
˜ok-m-menga
ˇ p�to-r˜
amba
ˇ neb s˜en nong d
˜uniy
˜a s
˜u-noog
n y��d W˜ennaam
ˇ neb s˜en maand wa b sakda
W˜ennaam, n yaool n k��sd
a p˜
ang˜
a
11 Neb˜a lebga woto y
˜amb sak
˜a
p�g˜e b�? S
˜ambg s
˜en ka be, yaa
woto. Z˜ıig f
˜aa neb n be n tar z�g-
w˜ense. R
˜e wilgdame t� ka la bilfu,
W˜ennaam na n maana b
˜umbu, bala
Biibl˜a yetame t�: “Nin-w
˜ens s
˜a n
tobd wa moodo, la t��m w˜ens
maandba f˜aa s
˜a n ningd puudu, yaa
[s˜en na n] menem wakat s
˜en ka
s�ta.”—Y��l S˜oamy
˜a 92:8.
B˜
ON-S˜
OMA WAOONGO12 S�da, yaoolem wakat
˜a pida ne
yel-beed wala Biibl˜a s
˜en da reng
n togs˜a. La d
˜uni k
˜ang
˜a s
˜en gudg
˜a
p�g˜e, b
˜on-s
˜oma n maand a Zeova
balemdb˜a s�ka.
13 “B˜
angr hak�k˜
a na n paasa
11. Wan to la Y��l Soamya 92:8 bilgd bumbning sen na n paam nin-wensa?12, 13. Wan to la “bangr hak�ka” lebg w�sg“yaoolem wakata”?
91
w�sgo.” Woto la Biibl˜a reng n togs a Dani�ll sebr
˜e w
˜a.
Wakat b�g la r˜e ra na n z
˜ındi? Yaa “s��ba wakate.”
(Dani�ll 12:4) S˜en y��d f
˜aa y��md 1914 t�ka, a Zeova
s˜onga neb nins s
˜en s�d rat n maan a raab
˜a t� b w�m
Biibl˜a v
˜oor n paase. B paama v
˜eenem ne s�d-k
˜asems
nins s˜en p�gd
˜a: W
˜ennaam y��r
˜a la a raab
˜a, a Zezi
Kirist maoong˜a s
˜en y� rond
˜a, k
˜uum
˜a halhaale, la k
˜uum
v��gr˜a. S
˜en paase, a Zeova balemdb
˜a z
˜amsa b s
˜en na n
v��md to-to t� naf-b la waoog W˜ennaam. B leb n b
˜anga
W˜ennaam R
˜ıung
˜a t��md s
˜en yaa a soab
˜a, la a s
˜en
na n welg zu-loees˜a t
˜eng
˜a zug to-to w
˜a s
˜oma n paase.
B maanda b˜oe ne b
˜angr ning b s
˜en paam
˜a? Sok-k
˜ang
˜a
k�tame t� d na n gom b˜angr-gomd a to s
˜en paamd
pidsg yaoolem wakat k˜ang
˜a yelle.
14 “W˜ennaam soolem koe-noog k
˜ang
˜a na n moona
d˜
uniy˜
a t�k f˜
aa.” Yaa woto la a Zezi Kirist togs a b˜angr-
gomd ning s˜en gomd a S��t
˜aan d
˜uniy
˜a saab yell
˜a p�g
˜e.
(Mat�e 24:3, 14) D˜uniy
˜a gill zugu, b moonda R
˜ıung
˜a
koe-noogo, s˜en dat n yeel t� b wilgda R
˜ıung
˜a s
˜en yaa
a soaba, a s˜en na n maan b
˜umb nins
˜a, la d s
˜en t
˜oe n
maan to-to n paam bark nins a s˜en na n wa ne w
˜a.
Yaa s˜en y��d t
˜ens 230 p�s
˜e, la s
˜en y��d buud-goam 400
p�s˜e la b moond koe-k
˜anga. A Zeova Kaset r
˜amb mily
˜o
r˜amb moonda R
˜ıung
˜a koe-noog ne y
˜eesem. B yaa neb
s˜en yit “soolem f
˜aa, la buud f
˜aa” p�s
˜e, la b yaa “neb
s˜en gomd goam to�y-to�ya f
˜aa.” (Wilgri 7:9) A Zeova
Kaset r˜amb
˜a z
˜amsda Biibl
˜a ne neb mily
˜o r
˜amb s
˜en dat
n b˜ang Biibl
˜a s
˜en s�d yet b
˜umb ning
˜a, n pa reegd ligd
ye. Ad w˜a s�d yaa b
˜angr-goam
˜a pids-k
˜asenga, s
˜en mik
t’a Zezi ra reng n togsame t� “neba f˜aa na n kisga” kiris-
neb hak�k˜a.—Luk 21:17.
14. Rıunga koe-noog moon n taa hal zı-b�g runda-runda, la yaa anddamb n moond-a?
92 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
“W˜
ennaam soolemkoe-noog k
˜ang
˜a na n
moona d˜
uniy˜
a t�k f˜
aat� y� kaset buud f
˜aa
y˜ınga.”—Mat�e 24:14
B˜
OE LA Y NA N MAANE?15 Biibl
˜a b
˜angr-goam w�sg s
˜en pidsd r
˜und
˜a-r
˜und
˜a w
˜a
y˜ınga, y pa sak n deeg t� d v�� yaoolem wakat
˜a s�da?
A Zeova s˜a n wa ges t� koe-noog
˜a mooneg sekame,
“d˜uniy
˜a s��b” na n s�d waame. (Mat�e 24:14) “D
˜uniy
˜a
s��b” yaa wakat ning W˜ennaam s
˜en na n yiis w
˜enem
˜a
s˜en be t
˜eng
˜a zug
˜a. A Zeova na n k�tame t’a Zezi la
mal�gs˜a s
˜en tar p
˜ang
˜a s
˜aam neb nins f
˜aa s
˜en k��sd-a
ne yamleoog˜a. (2 Tesalonik r
˜amba 1:6-9) A S��t
˜aan ne
a z˜ın d
˜amb
˜a pa na n le t
˜oog n belg t
˜ens
˜a neb ye. R
˜e
poore, W˜ennaam R
˜ıung
˜a na n ninga neb nins f
˜aa s
˜en
sakd a naam˜a s
˜en yaa t�rg
˜a bark w�sgo.—Wilgri 20:1-3;
21:3-5.16 A S��t
˜aan d
˜uniy
˜a saab s
˜en kolg
˜a y
˜ınga, ned kam
f˜aa segd n soka a menga: ‘B
˜oe la m segd n maand
˜e?’
Yaa yam t��md t� d ket n z˜amsd n b
˜angd a Zeova la a
noy˜a. (Z
˜a 17:3) Z
˜ams-y Biibl
˜a neere. Minim-y n tigimd
wakat f˜aa ne neb nins s
˜en baood n na n maan a Zeova
raab˜a. (Hebre d
˜amba 10:24, 25) Bao-y b
˜angr w�sg ning
W˜ennaam a Zeova s
˜en k
˜ot a nin-buiid
˜a d
˜uniy
˜a gill
zug˜a, la y maan toeeng nins s
˜en yaa t�laey
˜a y v��m
˜a
p�g˜e s
˜en na y�l n wa t
˜oog n paam W
˜ennaam lohorem.
—Zak 4:8.17 A Zezi ra p
˜ınd n togsame t� neb w�sg na n maana
b toor kae ne kaset nins s˜en wilgd t� t
˜ond v�� yaoolem
wakat˜a. Nin-w
˜ens
˜a s
˜aoong na n waa z
˜ıig p�g
˜e la ne
lingri. Saab˜a na n linga neb w�sg wala wagdr s
˜en wat
y�ngo. (1 Tesalonik r˜amba 5:2) A Zezi keooga neb
˜a
15. a) Yamb teedame t� d v�� yaoolem wakata b�, la boe yıng t� yteed woto? b) ‘S��ba’ wakate, boe n na n paam neb nins sen k��sd aZeova wa, la boe la neb nins sen sakd Wennaam Rıunga naama na npaame?16. Yaa yam t��md t� y maan boe?17. Boe yıng t� nin-wensa saoong na n wa ling neb w�sgo?
94 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
woto: “B˜umb ninga s
˜en z
˜ınd a Nowe wakata na n
z˜ında Ninsaal Biiga waoong wakat me. T� b
˜oe, s
˜en
deng s˜aoong sa-k
˜aseng
˜a, neba ra r�tame la b y
˜uuda,
la b peesd pagba, la b k˜ot b kamb s�dba hal t� ta
daar ning a Nowe s˜en k
˜e koom-koglga p�g
˜e. La b
˜amb
ka b˜ang hal t� s
˜aoong sa-k
˜asenga wa n loog ne b
˜amb
f˜aa. A na n y�� woto me ne Ninsaal Biiga waoongo.”—Mat�e 24:37-39.
18 Yaa r˜e n so t’a Zezi yeel a k�lgdb
˜a woto: “B� y g
˜uus
y mense n da sak t� y˜ao-beed ne r
˜a-y
˜uur la v��m k
˜anga
y�la pak y˜amb t� ra-k
˜ang wa ling y
˜amb ye. T� b
˜oe, a
na n wa linga neba f˜aa s
˜en be d
˜uniy
˜a zuga wa k
˜uusri.
D˜e y
˜ınga b� y g
˜u la y p��s daar f
˜aa n paam p
˜ang n
p˜os b
˜on-k
˜aens f
˜aa s
˜en na n wa w
˜a, la y yals Ninsaal
Biiga taoore.” (Luk 21:34-36) Yaa yam t��md t� d t˜u
a Zezi saglg˜a neere. B
˜oe y
˜ınga? Bala neb nins s
˜en tat
W˜ennaam a Zeova yam la ‘ninsaal Biig’ a Zezi Kirist
yam˜a tara saagr n na n p
˜os a S��t
˜aan d
˜uniy
˜a saab
˜e, la
b tara saagr me n na n v��md wakat s˜en pa sat d
˜uni
paalg˜a s
˜en kolg w�sg
˜a p�g
˜e.—Z
˜a 3:16; 2 P���r 3:13.
18. A Zezi keoog-b�g la d segd n tu neere?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Yaoolem wakat˜a tara zaba, kom, t
˜en-digimds
la b˜a-longdse.—Mat�e 24:7; Luk 21:11.
ˇ Yaoolem wakat˜a, neb w�sg nonga b mens
˜a
bala, n nong ligd˜a la d
˜uniy
˜a s
˜u-noog
n yaool n pa nong W˜ennaam ye.
—2 T�mote 3:1-5.
ˇ Yaoolem wakat k˜ang
˜a sasa, R
˜ıung
˜a koe-noog
moonda d˜uniy
˜a gill zugu.—Mat�e 24:14.
T˜ond v�� ‘yaoolem wakat
˜a’ b�? 95
F S˜A N dat n b
˜ang neda, naoor w�sgo, f segdame n bao
n b˜ang a zak
˜a neba. Woto me, d s
˜a n dat n b
˜ang a Zeova,
segdame t� d b˜ang a mal�gs
˜a b s
˜en get wa a saas
˜e zak
˜a
neb˜a. Biibl
˜a boonda mal�gs
˜a t� “W
˜ennaam komdibli.”
(Zoob 38:7) La b t��md yaa b˜oe W
˜ennaam daab
˜a pidsg
p�g˜e? B
˜oe la b maan
˜adem-biis
˜a v��m p�g
˜e? La mal�gs
˜a
maanda b˜umb y
˜amb meng
˜a v��m p�g
˜e b�? S
˜a n yaa n-ye,
yaa w˜an to?
2 Biibl˜a gomda mal�gs
˜a yell naoor kobse. B� d ges verse
r˜amb a w
˜an s
˜en na y�l n b
˜ang n paas mal�gs
˜a zugu.
˜And
n naan mal�gs˜a? Kolos r
˜amb 1:16 (Sebr S
˜ongo) yetame:
“T˜uu ne b
˜amba [a Zezi Kirist] t� W
˜end naan b
˜umb f
˜aa
s˜en be-b y
˜ıngri, s
˜en be-b t
˜eng zugu.” Woto, b
˜on-naands
k˜aens
˜a f
˜aa b s
˜en boond t� mal�gs
˜a yaa W
˜ennaam a Zeova
n t˜unug ne a pipi Biribl
˜a n naan-ba. Mal�gs
˜a s
˜oor yaa
w˜ana? Biibl
˜a wilgdame t� mal�gs mily
˜o kobs la b naan-
y˜a, t� b f
˜aa tar p
˜anga.—Y��l S
˜oamy
˜a 103:20.�
� Wilgri 5:11 goma mal�g-somsa yell woto: “Bamb soor yaa tus-keema naoor tus-keema,” b� “tus piig naoor tus piiga.” Woto, Biiblas�d wilgame t� b naana mal�gs milyo ramb kobse.
1. Boe yıng t� d segd n bao n bang mal�gsa?2.
˜And n naan mal�gsa, la b soora yaa wana?
SAK PIIGA
Mal�gs˜a s
˜en maand t
˜ond
b˜
umb ninga
Mal�gs˜a s
˜ongda neb
˜a b�?
B˜oe la mal�g-w
˜ens
˜a maand ninsaalb
˜a?
D segd n zoeya mal�g-w˜ens
˜a b�?
3 Biibl˜a s
˜en yaa W
˜ennaam Gomd
˜a yeta t
˜ond t� b s
˜en
wa n naan t˜eng
˜a, ‘W
˜ennaam komdibli w
˜a f
˜aa ra kaasda
ne s˜u-noogo.’ (Zoob 38:4-7) R
˜end mal�gs
˜a ra bee hal
s˜en kaoos t� b nan pa naan ninsaalb
˜a, baa t
˜eng
˜a menga.
Biibl˜a verse k
˜ang
˜a wilgdame me t� mal�gs
˜a s
˜uy t
˜oe n
y�� noog b� n s˜aame, bala a wilgame t� b ‘ra kaasda
ne s˜
u-noogo.’ Ges-y t� b yeelame t� ‘W˜ennaam komdibli
w˜a f
˜aa’ ra lagma taab n kaasd ne s
˜u-noogo. R
˜e w
˜end t�
mal�gs˜a f
˜aa ra yaa wala zag-y�ng neb s
˜en tar zems-n-
taare, n balemd W˜ennaam a Zeova.
MAL�GS˜A S
˜ONGDA T
˜OND
LA B KOGEND T˜
ONDO4 Mal�g-sakdb
˜a s
˜en maan kaset ne pipi ninsaalb
˜a
naaneg˜a t�ka, b ra p�gd n geta
˜adem-biis
˜a s
˜oor s
˜en
da tar f��gr˜a, la b ra baood n na n b
˜ang W
˜ennaam
daab˜a s
˜en da na n paam pidsg to-to. (Yelb
˜una 8:30, 31;
1 P���r 1:11, 12) La s˜en wa n be
˜e-be
˜e, mal�gs
˜a y
˜aame
t�˜adem-biis w�sg basa b Naand
˜a s
˜en tar nonglm
˜a
raab maanego. S˜ambg s
˜en ka be, r
˜e s
˜aama mal�g-
s˜oms
˜a s
˜uy
˜a. La baa ninsaal a yembr s
˜a n lebg n
wa a Zeova baleng˜a p�g
˜e, ‘s
˜u-noog bee mal�k r
˜amb
˜a
s�ka.’ (Luk 15:10) S˜en mik t� neb nins s
˜en maand
W˜ennaam daab
˜a yell paka mal�gs
˜a w�sg
˜a, zemsame
t’a Zeova t�m-b t� b kogl a t˜eng zug s
˜ogen d
˜amb
˜a la
b k˜o-b p
˜ang
˜a. (Hebre d
˜amba 1:7, 14) D ges makr a
w˜ana.5 Mal�gs a yiib n t� s
˜ong nin-t�rg a Lot ne a
kompugli w˜a t� b p
˜os Sodom la Gomoor s
˜en da yaa
t˜en-w
˜ens
˜a s
˜aoongo, n peeg-b n yiis be. (S�ngre 19:15,
16) Y��m kobs loogr poore, b loba no-r��s a Dani�ll
3. Boe la Zoob 38:4-7 yet mal�gsa w��nge?4. Wan to la Biibla wilgd t� ninsaalba y�l yell paka mal�g-somsa?5. Mak-b�s sen be Biibla p�ge n wilgd t� mal�gsa songda ninsaalba?
Mal�gs˜
a s˜en maand t
˜ond b
˜umb ninga 97
g�gma bok˜e, la a p
˜osame n yeele: “Mam W
˜ennaam
˜a
t�ma b mal�k t’a wa mum g�gma w˜a noy
˜a.” (Dani�ll
6:22) Pipi kiris-neb˜a wakate, mal�k n yiis t�m-t�md a
P���r b˜aens roog
˜e. (T��ma 12:6-11) S
˜en paase, mal�gs
˜a
s˜onga a Zezi a t
˜eng zug koe-mooneg
˜a s�ngr
˜e. (Mark
1:13) La wakat bilf s˜en deng a Zezi k
˜uum
˜a, mal�k n
v˜eneg a meng ne-a n ‘paas-a p
˜anga.’ (Luk 22:43) Ad
mal�gs˜a s
˜ongr s�d tog n keng
˜a a Zezi p�lga, sasa k
˜aens
˜a
s˜en da pa reem yell wakat a v��m
˜a p�g
˜e w
˜a!
6 R˜und
˜a-r
˜und
˜a, mal�gs
˜a pa leb n v
˜enegd b mens ne
W˜ennaam t
˜eng zug nin-buiid
˜a ye. La baa ne ninsaalb
˜a
s˜en pa ne-b
˜a, W
˜ennaam mal�gs
˜a s
˜en tar p
˜ang
˜a ket n
kogenda a nin-buiid˜a, s
˜en t� y��da, ne b
˜umb ning f
˜aa
s˜en t
˜oe n maan-b w
˜eng t
˜eeb
˜a w��ng
˜e. Biibl
˜a yetame:
“Zusoaba mal�k r˜amb g
˜ubgda neb nins s
˜en zoet
b˜amb
˜a n f
˜aagd b
˜amba.” (Y��l S
˜oamy
˜a 34:8) B
˜oe y
˜ıng
t� gom-k˜aens
˜a segd n keng t
˜ond pels w�sgo? Yaa t�
mal�g-w˜ens n dat n s
˜aam t
˜ondo. Yaa mal�g-b�se? Y�
la b yita? B baood n na n maana t˜ond w
˜eng w
˜an to?
S˜en na y�l n b
˜ang sogs-k
˜aens
˜a leoore, b� d ges b
˜umb
ning s˜en z
˜ınd
˜adem-biis
˜a s�ngr
˜e w
˜a ko��g-ko��ga.
MAL�GS K˜EER YAA T
˜OND B��BA
7 Wa d s˜en y
˜a seb-k
˜ang
˜a sak a 3 p�g
˜e w
˜a, mal�k a
yembr n t�lg n na n d� naam, t� r˜e k�t t’a k��s
W˜ennaam. B waa n boonda mal�g-k
˜ang t’a S��t
˜aana.
(Wilgri 12:9) A S��t˜aan s
˜en belg a Hawa w
˜a t�ka, y��m
1600 p�g˜e, a t
˜oog n k�tame t� ninsaalb
˜a f
˜aa la bal bas
W˜ennaam sakre, s
˜a n dok neb a w
˜an wala a Ab�lle, a
Enok la a Nowe.—Hebre d˜amba 11:4, 5, 7.
6. a) Wan to la mal�gsa kogend Wennaam nin-buiida runda-runda?b) Sogs-b�s la d na n leok masa?7. Hal sen ta zı-b�g la a S��taan toog n k�t t� neba bas Wennaamsakre?
98 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
8 A Nowe wakat˜a, mal�gs a taab n k��s a Zeova. B basa
z˜ıig ning b s
˜en da tar W
˜ennaam mal�gs
˜a s�k saas
˜e w
˜a,
n sig t˜eng
˜a zug n tedg b mens n d�k ninsaalb y
˜ınsi.
B˜oe y
˜ınga? D karemda woto S�ngr 6:2 p�g
˜e: “W
˜ennaam
komdibli w˜a y
˜aame t� ninsaalba kompugli w
˜a yaa neere,
la b˜amb d�gsa b s
˜en dat b r
˜amba f
˜aa n maan b pagba.”
La W˜ennaam a Zeova pa bas mal�g-k
˜aens
˜a t� b ket n
k���bd neb˜a ye. A waa ne s
˜aoong sa-k
˜aseng d
˜uniy
˜a gill
zug n s˜aam nin-w
˜ens
˜a la a kogl a s
˜ogen d
˜amb hak�k
˜a
8. a) Wan to la mal�gs keer lebg zın damba? b) Sen na y�l n pos aNowe wakate saoong Sa-kasenga, y�� t�lae ne zın damba t� b maanboe?
“Mam W˜
ennaam˜
a t�ma b mal�kt’a wa mum g�gma w
˜a noy
˜a.”
—Dani�ll 6:22
Mal�gs˜
a s˜en maand t
˜ond b
˜umb ninga 99
bala. (S�ngre 7:17, 23) Y�� t�lae ne mal�g-t˜oatb
˜a b�
z˜ın-d
˜amb
˜a s
˜en da r�k ninsaalb y
˜ıns
˜a, t� b tedg b mens
n le lebg mal�gs n leb saas˜e. R
˜e mas
˜a, mal�g-k
˜aens
˜a y
˜aka
yam n na n z˜ınd a S��t
˜aan s
˜en lebg ‘z
˜ın d
˜amba naab
˜a’
poor˜e.—Mat�e 9:34.
9 Mal�g-k��sdb˜a s
˜en leb saas
˜e w
˜a, W
˜ennaam yiisa
b˜amb buud
˜e wa b naab a S��t
˜aana. (2 P���r 2:4) Baa ne
b s˜en pa leb n t
˜oe n tedg b mens n d�k ninsaal y
˜ıng
˜a,
b ket n maanda ninsaalb˜a w
˜enga. Ne z
˜ın-d
˜amb
˜a s
˜ongre,
a S��t˜aan ‘belgda d
˜uniy
˜a f
˜aa.’ (Wilgri 12:9; 1 Z
˜a 5:19)
W˜an to? Z
˜ın d
˜amb
˜a t
˜unugda ne manesem buud toor-
toor s˜en na y�l n belg neb
˜a. (2 Kor
˜ent d
˜amba 2:11) B�
d ges manesem k˜aens k
˜eere.
Z˜IN D
˜AMB
˜A S
˜EN BELGD NEB
˜A TO-TO
10 Z˜ın d
˜amb
˜a t
˜unugda ne t�t maaneg wala s
˜oodo, bagr
b� t��m d��b n belgd neb˜a. T�-k
˜aens
˜a buud maaneg
loeta foo ne z˜ın d
˜amb
˜a wakat f
˜aa, baa yaa foo f toor n
maand t� yaa t��m soab n maand n k˜ot-fo. Biibl
˜a
yetame t� t�t maaneg yaa w˜enga, la a keoogd t
˜ond
t� d z˜aag d mens ne b
˜umb ning f
˜aa s
˜en tar loees
ne r˜e. (Galat d
˜amba 5:19-21, K
˜aab-paalg
˜a Koe-noogo)
Z˜ın d
˜amb
˜a t�mda ne t�t
˜a wala z
˜ım-y
˜ogdb
˜a s
˜en t�md
ne leo-r��b to-to w˜a. Z
˜ım-y
˜ogdb
˜a t�mda ne l�oog r��b
b� leo-r��b buud toor-toor n y˜ogd z
˜ım buud toor-toore.
Woto, mal�g-w˜ens
˜a me t�mda ne t��m buud toor-toor
n paamd neb buud toor-toore.11 B
˜edg a yembr z
˜ın d
˜amb
˜a s
˜en t�md ne yaa bagr
˜a.
Bagr yaa b˜oe? Yaa bao n b
˜ang s
˜en wat beoog-daare,
b� n paam v˜enegr b
˜umb s
˜en solg zugu. Wala makre,
9. a) Zın damba sen leb saase wa, boe n paam-ba? b) Boe la d na nya zın damba w��nge?10. T�t maaneg t� loee ne boe?11. Bagr yaa boe, la boe yıng t� d segd n lak d mens ne-a?
100 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
bag-b�gdb˜a geta
˜adse, b geta nug-p�ga, b w
˜eeda b
˜ıisri,
b lobda ligd-p��la, b w˜eeda t�gd n boond kinkirsi, b
wilgda z˜amsd v
˜oore. Baa neb w�sg s
˜en tagsd t� bagr
b�gb pa tar yell˜a, Biibl
˜a wilgdame t� bagb
˜a ne z
˜ın
d˜amb
˜a t�mda ne taaba. Wala makre, T��m 16:16-18
gomda “z˜ın” s
˜en k�t t� bipugl ‘b�gd bagr’ yelle. La b s
˜en
dig z˜ın
˜a n yiis
˜a, bipugl
˜a ra pa leb n t
˜oe n b�g bagr
˜a ye.
12 Manesem a to z˜ın d
˜amb
˜a s
˜en t
˜unugd ne n belgd
neb˜a yaa b s
˜en tusd-b t� b boond k��ms
˜a. Neb
˜a s
˜a n
y˜abd b nin-nongr k
˜uum, b nong n basdame t� b belgd-b
ne ziri tagsa s˜en ki-b
˜a w��ng
˜e. Kinkir-bag t
˜oeeme n
v˜eneg foo ne b
˜umb s
˜en solge, wall a toeem a ko��g
˜a
n gomd t� yaa wala kiid˜a n gomde. R
˜e k�tame t� neb
w�sg s�d t˜eed t� s
˜en ki-b
˜a s�d v��me, la t� s
˜en v�-b
˜a s
˜a n
bao n na n gom ne-ba, na n s˜ong-b lame t� b t
˜oog n
mao ne b s˜u-s
˜aang
˜a. La woto pa yiisd ned s
˜u-s
˜aanga, la
a leb n yaa yell me. B˜oe y
˜ınga? Bala z
˜ın d
˜amb
˜a t
˜oe n
12. Boe yıng t� yaa yell t� d mak n gom ne sen ki-ba?
Z˜ın d
˜amb
˜a t�mda ne manesem to�y-to�y n belgd neb
˜a
D S˜EN T
˜OE N ZAB
NE MAL�G-W˜ENS
˜A
TO-TO
ˇ D s˜aam t�t
˜a
teed f˜aa
ˇ D z˜ams Biibl
˜a
ˇ D p��s W˜ennaam
goma ne ko��g s˜en w
˜ond kiid
˜a ko��g
˜a la b k
˜o kinkir-
bag˜a kibay s
˜en t� loe ne kiid
˜a. (1 S
˜amw�ll 28:3-19) S
˜en
paase, wa d s˜en y
˜a sak a 6 p�g
˜e w
˜a, s
˜en ki-b
˜a pa v� ni ye.
(Y��l S˜oamy
˜a 115:17) R
˜end ‘ned s
˜a n boond k��mse,’ yaa
mal�g-w˜ens
˜a n belgd-a, la nin-k
˜ang soab
˜a s
˜en maand
r˜e w
˜a, a k��sda W
˜ennaam daabo. (T
˜oodo 18:10, 11; Ezai
8:19) B� y g˜uus ne b
˜ed-k
˜ang
˜a z
˜ın d
˜amb
˜a s
˜en t�md ne
w˜a s
˜en yaa yell
˜a.
13 Mal�g-w˜ens
˜a pa belgd neb
˜a bal ye, b k
˜eesd-b-la
rabeem me. R˜und
˜a-r
˜und
˜a, a S��t
˜aan ne a z
˜ın d
˜amb
˜a
miime t� wakat ning b˜amb s
˜en ket n tar n t
˜oe n k���b
neb˜a ‘yaa bilfu,’ t� r
˜e k�t t� b w
˜enem
˜a y��d p
˜ınd
˜a.
(Wilgri 12:12, 17) Baa ne r˜e, neb tusa s
˜en da v� z
˜ın
d˜amb
˜a rabeem p�g
˜e daar f
˜aa t
˜oog n f�sga b mens n le
pa zoet-b ye. B maana w˜ana? B
˜oe la ned t
˜oe n maane,
baa a s˜a n da zoe n maanda t�to?
D S˜EN T
˜OE N ZAB NE MAL�G-W
˜ENS
˜A TO-TO
14 Biibl˜a wilgda t
˜ond d s
˜en segd n zab ne mal�g-w
˜ens
˜a
la d s˜en t
˜oe n lak d mens ne-b to-to. D r�k makr ne pipi
kiris-neb˜a s
˜en da be Ef��z gal�-t
˜eng
˜a p�g
˜e w
˜a. B s
˜en da
wa n nan pa kiris-neb˜a, b
˜amb k
˜eer da maanda t�to. B
s˜en wa n y
˜ak yam n na n bas t�-k
˜aense, yaa b
˜oe la b
maan-y˜a? Biibl
˜a yetame: “B
˜amb bag-b�gdb w�sg waa ne
b˜amb s�b n wa y
˜oog bugum neba f
˜aa taoore.” (T��ma
19:19) Kiris-nin-paals k˜aens
˜a s
˜en s
˜aam b t�t
˜a s�b
˜a k
˜oo
neb nins s˜en t�ll n zab ne mal�g-w
˜ens
˜a r
˜und
˜a-r
˜und
˜a w
˜a
mak-s˜ongo. Neb nins s
˜en dat n maan a Zeova raab
˜a segd
n s˜aama b
˜umb nins f
˜aa s
˜en tar loees ne t�t maaneg
˜a.
B˜on-k
˜aens t
˜oe n yaa s�ba, z�rno r
˜amba, filim d
˜amba,
fot b�d la mizik s˜en tusd neb
˜a n k
˜ees t�t
˜a maaneg p�g
˜e
13. Neb w�sg sen da zoet zın damba toog n maana boe?14. Wala pipi kiris-neb nins sen da be Ef��za, wan to la d toe n lak dmens ne mal�g-wensa?
Mal�gs˜
a s˜en maand t
˜ond b
˜umb ninga 103
la s˜en k�td t� r
˜e be yamleoog ne neb
˜a. Leb n t
˜oe n yaa
t�-yoada, t�-g˜an la t�t a taab neb
˜a s
˜en maan s
˜en na y�l
n kogl b mense.—1 Kor˜ent d
˜amba 10:21.
15 Ef��z kiris-neb˜a s
˜en s
˜aam b t�t
˜a s�b y��m a w
˜an
poore, t�m-t�md a Poll g�ls-b-la woto: ‘T˜ond zabr
˜a yaa
ne mal�g-w˜ens
˜a.’ (Ef��z r
˜amba 6:12, Sebr S
˜ongo) Z
˜ın
d˜amb
˜a ra pa bas zabr
˜a ye. B ra ket n maoodame n dat
n t˜ooge. Woto w
˜a, b
˜oe me la kiris-nin-k
˜aens
˜a ra segd
n maane? A Poll yeelame: “Wakat f˜aa, b� y tall t
˜eeb t�
y� g˜aongo t� y
˜amb t
˜oe n kok w
˜eng soaba [a S��t
˜aan]
p��ma f˜aa s
˜en yaa wa bugm
˜a.” (Ef��z r
˜amba 6:16) T
˜ond
t˜eeb
˜a g
˜aong p
˜ang s
˜a n paasd
˜e, d na n paama p
˜ang n
paas n t˜oog n mao ne mal�g-w
˜ens
˜a.—Mat�e 17:20.
16 La w˜an to la d t
˜oe n paas d t
˜eeba p
˜ang
˜a? Yaa d s
˜en
na n z˜amsd Biibl
˜a. Lalg p
˜ang bee a y
˜ebgr
˜e w
˜a. T
˜ond me
t˜eeb
˜a p
˜ang bee ne a y
˜ebgr
˜a s
˜en yaa b
˜angr hak�k ning
s˜en yit W
˜ennaam Gomd
˜a s
˜en yaa Biibl
˜a p�g
˜e w
˜a. T
˜ond
s˜a n karemd Biibl
˜a la d z
˜amsd-a daar f
˜aa, d t
˜eeb
˜a p
˜ang
na n paasame. Wa lalg s˜en tar p
˜anga, t
˜eeb k
˜ang na n
kogla t˜ond ne mal�g-w
˜ens
˜a t��m
˜a.—1 Z
˜a 5:5.
17 B˜oe me la Ef��z kiris-neb
˜a ra segd n maane? B ra
rata koglg n paase, b s˜en da be t
˜eng s
˜en pid ne z
˜ın
d˜amb
˜a y�l p�g
˜e w
˜a y
˜ınga. Yaa r
˜e n so t’a Poll yeel-ba: “B�
y maan p��sgo la kosg wakat f˜aa ne S��g S
˜ong p
˜anga n
da bas ye.” (Ef��z r˜amba 6:18) T
˜ond me s
˜en be d
˜uni s
˜en
pid ne z˜ın d
˜amb y�l
˜a p�g
˜e w
˜a y
˜ınga, yaa t�lae t� d p��s
a Zeova ne d s˜uy f
˜aa n kos t’a kogl-do, s
˜en na y�l t� d
zab ne mal�g-w˜ens
˜a. S�da, d segd n p�ta a Zeova y��r
˜a
d p��sg˜a p�g
˜e. (Yelb
˜una 18:10, NW) R
˜e n so t� d segd
15. Sen na y�l n paam pang n toog n mao ne mal�g-wensa, yaa boela d segd n maane?16. Wan to la d toe n paas d teeba panga?17. Boe n yaa t�lae sen na y�l n toog n zab ne mal�g-wensa?
104 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
n ket n p��sd W˜ennaam t’a “f
˜aag t
˜ond w
˜eng soaba” s
˜en
yaa a S��t˜aan
˜a nug
˜e. (Mat�e 6:13) A Zeova na n leoka
p��s-k˜aens buud d s
˜en maand ne d s
˜uy f
˜aa w
˜a.—Y��l
S˜oamy
˜a 145:19.
18 Mal�g-w˜ens
˜a yaa yelle, la s
˜a n mik t� t
˜ond k��sda
S��t˜aan
˜a la d p
˜enegd W
˜ennaam n maand a raab
˜a, d
pa segd n zoe-b ye. (Zak 4:7, 8) Mal�g-w˜ens
˜a p
˜ang tara
koaka. W˜ennaam s�bg-b-la a Nowe wakat
˜a, la yaa v
˜eeneg
t� b s˜aoong z
˜ang-z
˜ang
˜a wata beoog daare. (Ziid 6) T
˜eeg-y
me t’a Zeova mal�gs˜a s
˜en tar p
˜ang
˜a kogenda t
˜ondo.
(2 R˜ım d
˜amba 6:15-17) B s�d rata ne b s
˜uy
˜a f
˜aa t� d t
˜oog
n k��s mal�g-w˜ens
˜a. Mal�g-t�rs
˜a bee t
˜ond poor
˜e n kengd
t˜ond raoodo. Woto y
˜ınga, b� d kell n p
˜eneg a Zeova la a
mal�g-s˜oms
˜a, d lak d mens ne t�t buud f
˜aa s
˜en tar loees
ne z˜ın-d
˜amb
˜a, la d t
˜u W
˜ennaam Gomd
˜a sagls wakat f
˜aa.
(1 P���r 5:6, 7; 2 P���r 2:9) R˜e, d t
˜oe n k�sa s�d t� d na n
t˜ooga zabr ning d s
˜en zabd ne mal�g-w
˜ens
˜a.
19 La b˜oe y
˜ıng t� W
˜ennaam bas mal�g-w
˜ens
˜a la
w˜enem
˜a s
˜en namsd neb
˜a w�sg woto w
˜a t� be
˜e? B na n
leoka sok-k˜ang
˜a sak ning s
˜en p�gd
˜a p�g
˜e.
18, 19. a) Boe yıng t� d toe n k�s s�d t� d na n tooga zabr ning d senzabd ne mal�g-wensa? b) Sok-b�g la d na n leok sosg ning sen p�gdap�ge?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Mal�g-sakdb˜a s
˜ongda neb nins s
˜en maand
a Zeova raab˜a.—Hebre d
˜amba 1:7, 14.
ˇ A S��t˜aan ne a z
˜ın d
˜amb
˜a belgda neb
˜a n
k�td˜e t� b basd W
˜ennaam.—Wilgri 12:9.
ˇ Y˜amb s
˜a n maand W
˜ennaam daab
˜a la y
k��sd a S��t˜aana, a na n zoe n bas-y lame.
—Zak 4:7, 8.
Mal�gs˜
a s˜en maand t
˜ond b
˜umb ninga 105
ZAB-TOAAG n z˜ınd t
˜eng a yembr
˜e, t� b k� pagb la kamb
tusa nmumyaoog a yembr p�g˜e. R
˜e poore neb n sel ra-pigs
n gilg yaoog˜a. Ra-pik a yembr f
˜aa zug ra g�lsame t�: “B
˜oe
y˜ınga?” Wakat ninga, yaa sok-k
˜ang
˜a n namsd ned n y��da.
Yaa woto la neb˜a sokd ne s
˜u-s
˜aanga, sasa ning zabre, yel-
beedo, b˜aag b� ned s
˜a n k� b nin-nongdse, n s
˜aam b roogo,
b� n nams-b ne manesem a taab s˜en pa t
˜oe n b
˜ang n bilgi.
B rat n b˜anga b
˜umb ning s
˜en k�t t� yel-be-k
˜aens
˜a paam-b
˜a.
2 La s�d yaa b˜oe y
˜ıng t� W
˜ennaam bas t� namsg
˜a be
˜e?
W˜ennaam a Zeova s
˜a n yaa p
˜ang s
˜en t
˜oe f
˜aa soaba, n tar
nonglem,n tar yam la a yaa t�rga, b˜oe y
˜ıng t� d
˜uniy
˜a pidne
kisgr la yel-k�g woto? Y˜amb zoe n soka y mens b
˜on-k
˜aens
˜a
v˜oor s
˜en dat n y��lg b�?
3 Yaa w˜eng t� d sok n b
˜ang b
˜umb ning s
˜en k�t t�
W˜ennaam bas namsg
˜a t� be
˜e w
˜a b�? K
˜eer y��sda sok-k
˜ang
˜a
sokre, n t˜eed t� b na n wa ges-b-la wa neb s
˜en pa tar t
˜eeb t�
seke, b� wa neb s˜enpaoogd W
˜ennaam. La y s
˜a nwa karemd
1, 2. Yaa nams-b�g buud n paamd neba runda-runda, la re k�tame t�neb w�sg sokd b mens sogs-b�se?3, 4. a) Boe n wilgd t� pa weng t� d sok n bang bumb ning sen k�t t�Wennaam bas t� namsga bee wa? b) A Zeova geta wenema la namsgawan to?
SAK PIIG LA A YEMBRE
B˜
oe y˜ıng t� W
˜ennaam bas
t� namsg˜a be
˜e?
Yaa W˜ennaam n wat ne namsg
˜a d
˜uniy
˜a zug b�?
Ed�n z˜eed
˜e w
˜a, k��sg
˜a waa ne gom-b�go?
W˜an to la W
˜ennaam na n k�t t�
˜adem-biis
˜a namsg sa?
Biibl˜a, y na ny
˜aame t� neb s
˜en da k�s s�d ne W
˜ennaam la b
yaa w˜en-zo�tb n da sok sok-k
˜ang
˜a. Wala makre, no-r��s a
Habakuk soka a Zeovawoto: “Yaa b˜oe y
˜ıng t� y
˜amb k�t t� m
y˜a w
˜eng la m ges toogo? S
˜aoong ne w
˜eng bee mam taoore.
Zabr ne no-koeemd yikame.”—Habakuk 1:3.4 AZeova zaba no-r��s a Habakuk s
˜endayaaw
˜en-sakd
˜a, a
s˜en sok sok-k
˜ang
˜aw
˜ay
˜ıng b�?Ayo.W
˜ennaamp�dnk�tame
t� b paas a Habakuk goam˜a a s
˜en togs ne p�-peelm
˜a a sebr
˜a
s˜en yaa Biibl
˜a p�g
˜e. W
˜ennaam s
˜ong-a lame me t’a w�m
y�l˜a v
˜oor n y��g p
˜ınd
˜a, s
˜en na y�l n paam t
˜eeb n paase. A
Zeova rat n s˜ongay
˜amb mewoto. T
˜eeg-y t� Biibl
˜awilgdame
t� y˜ambyell pakaW
˜ennaam. (1P���r 5:7)W
˜ennaams
˜en kis
w˜enem
˜a la namsg
˜a r
˜e s
˜enwat ne w
˜a y��da ninsaal buud f
˜aa
s˜enkis b
˜on-k
˜aens
˜a z
˜ıig s
˜enz
˜are. (Ezai 55:8, 9) S
˜a nyaawoto,
b˜oe y
˜ıng mas
˜a t� namsg w�sg woto be d
˜uniy
˜a zugu?
B˜
OE Y˜ING T� NAMSG W�SG WOTO BE
˜E?
5 T˜uudum to�y-to�y neb soka b t
˜uudm
˜a taoor d
˜amb la
b karen-saam d˜amb
˜a n gese b
˜oe y
˜ıng t� namsg w�sg be
˜e.
5. Wakat ninga, boe la b yet sen na y�l n wilg bumb ning sen k�t t�ninsaalba namsde wa, la yaa boe la Biibla yeta?
A Zeova na n k�tame t� namsg˜
a f˜
aa sa
107
Naoor w�sgo, b leokame t� namsg˜ayaaW
˜ennaamdaabo, la
t� hal s˜en kaoose, a reng n p�lma b
˜umb nins f
˜aa s
˜en na n
maan˜a, baa sabaab w
˜ens
˜a. B yeta neb w�sg t� ned pa t
˜oe
n b˜ang W
˜ennaam yel-manesm
˜a v
˜oor ye, b� t’a k�tdame t�
neb˜a kiid
˜e, baa kamba, s
˜en na y�l n k
˜eng y
˜e neng
˜e saas
˜e.
La wala y s˜en y
˜a t� loog
˜a, W
˜ennaam a Zeova z� n wa ne
w˜eng
˜a ye. Biibl
˜a yetame: “W
˜ennaam S
˜en-t
˜oey
˜a-f
˜aa w
˜a z
˜ara
ne w˜enga. B
˜amb ka maand w
˜eng ye.”—Zoob 34:10.
6 Y˜amb mii b
˜umb ning s
˜en k�t t� neb
˜a ningd W
˜ennaam
taal zaalem, namsg˜a f
˜aa s
˜en be d
˜uniy
˜a zug
˜a y
˜ıng b�? Naoor
w�sgo, b s˜en ningd W
˜ennaam s
˜en yaa p
˜ang s
˜en t
˜oe f
˜aa
Soab˜a taal
˜a, yaa b s
˜en tagsd t� s�d yaa y
˜e n d�t naam d
˜uni
k˜ang
˜a zug
˜a y
˜ınga. La s�d k
˜aseng a ye Biibl
˜a s
˜en z
˜amsd t
˜ond
la b pa mi, t’a v˜oor
˜a yaool n yaa nana. Y
˜amb b
˜ang-a-la seb-
k˜ang
˜a sak a 3 w
˜a p�g
˜e: Yaa t� d
˜uni k
˜ang
˜a naab s�d-s�d yaa a
S��t˜aana.
7 Biibl˜a yeta woto v
˜eenega: “D
˜uniy
˜a f
˜aa bee w
˜eng soaba
nug˜e.” (1 Z
˜a 5:19) Y s
˜a n tags n gese, y�l
˜a s�d pa wilgd t�
yaa woto s�da? Mal�k ning s˜en “belgd d
˜uniy
˜a f
˜aa w
˜a” z�g
pukdad˜uni k
˜ang
˜a p�g
˜e. (Wilgri 12:9) A S��t
˜aankisa neb
˜a, a
yaa b�lgd la nin-toaaga. Yaa r˜e y
˜ıng la d
˜uniy
˜a s
˜en be a nug
˜e
w˜a s
˜en pid ne kisgri, belgr la w
˜enem
˜a. Yaa r
˜e me n k�t t�
namsg w�sg woto be˜e w
˜a.
8 B˜umb a yiib-n-soab s
˜en k�t t� namsg w�sg be woto
w˜a yaa t� wala d s
˜en y
˜a sak a 3 p�g
˜e w
˜a, t
˜odgr
˜a s
˜en z
˜ınd
Ed�n z˜eed
˜e w
˜a t�ka,
˜adem-biis
˜a lebga neb s
˜enpa zems z
˜ang
la yel-w˜en-maandba. Ninsaalb
˜a s
˜en yaa yel-w
˜en-maandb
˜a
wagsda taab naam˜a poor
˜e, la r
˜e wata ne zaba, w
˜egb la
namsgo. (Ko��g Soaba 4:1; 8:9) B˜umb a t
˜aab-n-soab s
˜en k�t
t� namsg˜a be
˜e w
˜a yaa “yel-lingdem” s
˜en mi n wat
˜e w
˜a.
6. Boe yıng t� neb w�sg ningd Wennaam taal zaalem, namsga sen beduniya zuga yınga?7, 8. a) Wan to la duniya naab z�g pukd duniya neba manesme?b) Wan to la ninsaal sen pa zems zanga, la ‘yel-lingdma’ wat ne namsga?
108 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
(Ko��g Soaba 9:11, NW) A Zeova s˜en pa d
˜uni k
˜ang
˜a naab n
pa kogend-a w˜a y
˜ınga, k�tame t� neb
˜a t
˜oe n namse, b s
˜en
t˜oe n wa t� be z
˜ıig ning t� sabaab w
˜eng paam-b sasa k
˜anga
w˜a y
˜ınga.
9 D s˜en mi t� pa W
˜ennaam n wat ne namsg
˜a, k
˜ot-d-la
belsgo. Pa y˜e n wat ne zab
˜a, bi-be-t��m
˜a, w
˜eg-taab
˜a, la
t˜eng
˜a sabaab r
˜amb meng wa sa-b�d
˜a la seb-b�d
˜a s
˜en namsd
neb˜a ye. La d rat n b
˜anga b
˜umbning s
˜en k�t t’a Zeova bas t�
nams-k˜aens
˜a f
˜aa be
˜e w
˜a. A s
˜a n yaa p
˜ang s
˜en t
˜oe f
˜aa Soaba,
a tara p˜ang n t
˜oe n g�dg b
˜on-k
˜aens
˜a. R
˜end b
˜oe y
˜ıng t’a pa
g�dgd namsg˜a? Nonglem W
˜ennaam ning t
˜ond s
˜en b
˜ang
˜a
segd n tara b��m s˜en sek n na n bas namsg
˜a t� be
˜e.—1 Z
˜a
4:8.
K��SG˜A S
˜EN Z
˜IND ED�NN
˜A
WAA NE GOMD MENGA10 S
˜en na y�l n b
˜ang b
˜umb ning s
˜en k�t t� W
˜ennaam bas
namsg˜a t� be
˜e w
˜a, d segd n tagsa namsg
˜a s
˜en s�ng wakat
ning˜a yelle. A S��t
˜aan s
˜en wa n tus a
˜Adem ne a Hawa t�
b k��s a Zeova noor˜a, gomd meng la r
˜e wa ne. A S��t
˜aan
pa k��s t’a Zeova tara p˜
ang ye. A S��t˜aan meng
˜a miime t’a
Zeova p˜ang
˜a ka koak ye. La a k��same t’a Zeova pa segd n d�
naam˜
a ye. A s˜en yeel t� W
˜ennaam yaa ziri yagd s
˜en mongd
a s˜en so-b r
˜amb
˜a b
˜on-s
˜oma w
˜a, a yeelame t’a Zeova yaa na-
w˜enga. (S�ngre 3:2-5) A S��t
˜aanda ratame t� b tags t�
˜adem-
biis˜a ra t
˜oe n y�� neere, baa b s
˜a n pa sak W
˜ennaam naam
˜a.
D˜end a k��sa a Zeova naam s
˜en ka to w
˜a, b� b��m ning s
˜en
k�t t’a Zeova segd n d� naam˜a.
11 A˜Adem ne a Hawa t
˜odga a Zeova noore. Yaa wa b s
˜en
da yeel woto bala: “T˜ond pa rat t’a Zeova y� d naab ye. T
˜ond
9. Boe yıng t� d toe n k�s s�d t’a Zeova sen bas namsga t’a ket n beewa tara voore?10. Yaa boe la a S��taan sen k��sa, la yaa wan to la a k��s-ya?11. Boe yıng t’a Zeova pa saam Ed�n zeede toatba zıig p�ge?
B˜oe y
˜ıng t� W
˜ennaam bas t� namsg
˜a be
˜e? 109
t˜oe n y
˜aka s
˜en yaa s
˜oma la s
˜en yaa w
˜eng d toore.” W
˜an to
la a Zeova ra t˜oe n welg gom-k
˜ang
˜a? W
˜an to la a t
˜oe n k�t
t� neb˜a la mal�gs
˜a f
˜aa b
˜ang t� t
˜oatb
˜a ra ka b��m, la t� y
˜e
s˜en maand to-to w
˜a la s
˜oma n y��da? Nina t
˜oe n yetame t�
W˜ennaam da segdame bal n s
˜aam t
˜oatb
˜a la a lebs n naan
neb a taaba. La a Zeova ra zoe n togsame t’a raab˜a yaa t’a˜
Adem la a Hawa kamb˜a ne b yagens
˜a pid t
˜eng
˜a, la b v��md
t˜eng zug arz
˜an
˜a p�g
˜e. (S�ngre 1:28) A Zeova pidsda a raab
˜a
wakat f˜
aa. (Ezai 55:10, 11) R˜e toor s
˜en ka be, a Zeova s
˜a n da
s˜aam Ed�n z
˜eed
˜e t
˜oatb
˜a, r
˜e ra pa na n k�t t� b b
˜ang t� y
˜e n
s�d segd ne naam˜a ye.
12 B� d r�k makr ne geelg s˜en na n yaa toogo, t� karen-
saamb rat n wilg karen-biis˜a b s
˜en na n maan geelg
˜a to-to.
Karen-biig zug s˜en v� la s
˜en yaa t
˜oat n z
˜ınd be n yeel t�
karen-saamb˜a geelg pa zems ye. S
˜en na y�l n k�t t� b tags t�
karen-saamb˜a pa tar t
˜oogo, karen-bi-t
˜oat k
˜anga p
˜edgdame
n yet˜e t� y
˜e n mi geelg
˜a s
˜oma n y��d karen-saamb
˜a. R
˜e
12, 13. R�k-y makr n wilg bumb ning sen k�t t’a Zeova bas a S��taant’a lebg duni kanga naaba, la bumb ning sen k�t t� Wennaam basninsaalba t� b r� naam b toora.
Karen-biig˜
a n mi n y��d karen-saamb˜
a b�?
t� karen-biis k˜eer t
˜e t’a tara b��m, n lebg t
˜oatbwa y
˜e. B
˜oe la
karen-saamb˜a segdnmaane? A s
˜a nyiis t
˜oatb
˜a karen-doog
˜e
w˜a, r
˜e na n k�tame t� karen-biis a taab
˜a tags b
˜oe? B k
˜on t
˜e t�
b karen-bi-taag˜a ne karen-biis nins s
˜en naag-a n k��s
˜a tara
b��m s�da? Karen-biis a taab˜a f
˜aa s
˜en be karen-doog
˜e w
˜a
t˜oeeme npa le waoogd karen-saamb
˜a, n tagsd
˜e t’a y��sda b
na n wa wilg t’a ka b��m ye. La d tags n ges karen-saamb˜a
s˜en na n k
˜o karen-bi-t
˜oat
˜a sor t’a wilg karen-doog
˜a neb t�
y˜enda t
˜oe n geelame t� zemse.
13 A Zeova maana b˜umb s
˜en w
˜ond karen-saamb
˜a s
˜en
maan˜a. T
˜eeg-y t� yell ning s
˜en z
˜ınd Ed�n z
˜eed
˜e w
˜a ra pa
pak t˜oatb
˜a bal ye. Mal�gs mily
˜o r
˜amb nda gete. (Zoob 38:7;
Dani�ll 7:10) A Zeova s˜en da na n welg t
˜odgr
˜a yell to-to w
˜a
ra na n paka mal�g-k˜aens
˜a la ninsaalb
˜a f
˜aa me. La yaa b
˜oe
la a Zeova maan-y˜a? A basa a S��t
˜aan t’a wilg a s
˜en na n d�
naam˜a
˜adem-biis
˜a zut to-to, la a k
˜o
˜adem-biis
˜a me sor t� b
r� naam b toor a S��t˜aan sor-wilgr p�g
˜e.
14 Karen-saamb ning yell t˜ond s
˜en gom d makr
˜a p�g
˜e w
˜a
miime t� t˜oat
˜a ne karen-biis nins s
˜en p�g-a w
˜a pa tar b��m
ye. La a leb n miime t’a s˜a n k
˜o-b sor t� b mak n wilg b
s˜en yet
˜a s
˜a n yaa s�d b� pa s�da, na n nafa karen-doog
˜a neb
gilli. T˜oatb
˜a s
˜a n pa t
˜ooge, karen-biis nins f
˜aa s
˜en yaa p�-
peelem d˜amb
˜a na n y
˜aame t� yaa karen-saamb
˜a bal n t
˜oe
n z˜ams karen-biis
˜a s
˜oma. R
˜e poore, karen-saamb
˜a s
˜a n wa
yiisd t˜oatb
˜a karen-doog
˜e w
˜a, b taab
˜a na n b
˜angame t’a tara
b��mla a s˜enyiisd-b
˜a.Woto, a Zeovame miime t� ninsaalb
la mal�gs nins f˜aa s
˜en yaa p�-peelem d
˜amb
˜a s
˜a n y
˜a t’a
S��t˜aan ne t
˜oatb a taab nins s
˜en p�g-a w
˜a pa t
˜ooge, la t�
ninsaalb˜a pa t
˜oe n d� naam b toor t� y� s
˜oma, na n naf-b
lame. Wala s˜en y� to-to ne a Zeremi p
˜ınd w
˜end
˜e w
˜a, b
˜amb
me na n z˜amsa s�d k
˜ang
˜a s
˜en yaa k
˜aseng
˜a: “[Zeova, ] mam
miime t� ninsaal ka tar noor ne a v��m s˜en na n y� b
˜umb
14. A Zeova sen yak yam n na n bas ninsaalba t� b r� naam b toorana n talla nafa b�se?
B˜oe y
˜ıng t� W
˜ennaam bas t� namsg
˜a be
˜e? 111
ninga ye. Ninsaal ka so a meng v��m yell ye.”—Zeremi10:23.
B˜
OE Y˜ING T� NAMSG
˜A KAOOS W�SG WOTO?
15 La yaa b˜oe y
˜ıng t’a Zeova bas t� namsg
˜a kaoos w�sg
woto? La b˜oe y
˜ıng t’a pa g�dgd b
˜on-w
˜ens
˜a t� ra paam neb
˜a?
S˜en na y�l n b
˜ange, b� d ges y�l a yiib karen-saamb ning yell
t˜ond s
˜engomdmakr
˜a p�g
˜ew
˜a s
˜enbasnpamaane.Pipi a pa
g�dgkaren-bi-t˜oat
˜a t’a rawilg karen-biis
˜a f
˜aa taoor t’amiime
ye. Yiib-n-soaba, karen-saamb˜a pa bao n s
˜ong t
˜oat
˜a a geelg
˜a
p�g˜e ye. Woto me, y�l a yiib n be a Zeova me s
˜en y
˜ak yam n
bas n pa maane. Pipi, a pa g�dg a S��t˜aanne neb nins s
˜en be
a poor˜e w
˜a t� b ra wilg b s
˜a n bee b��m ye. R
˜end ra yaa t�lae
t� W˜ennaam k
˜o s
˜ek yell
˜a welgr y
˜ıng
˜a. Woto, s
˜en na maan
y��m tusa,˜adem-biis
˜a t
˜oog n maka naam b� goosneema
buud toor-toore, b paama b˜angr w�sg n paase, la ne r
˜e f
˜aa,
w˜egb
˜a, naong
˜a, bi-be-t��m
˜a la zab
˜a tara z
˜enebbala. La mas
˜a
lebgav˜eeneg t� ninsaalb
˜a naam yaa faoor bala.
16 Yiib-n-soaba, a Zeovapa s˜ong a S��t
˜aan t’a r�naamd
˜uni
k˜ang
˜a zug ye.Walamakre,W
˜ennaams
˜a nda g�dg
˜e neb
˜a t� b
ra t�m t��m-beed˜a, r
˜e k
˜on k
˜o t
˜oatb
˜a b��m s�da? A s
˜a n da
maan˜ewoto, a k
˜onk�t
˜e t� neb
˜a tags t� t
˜oe t� ninsaalb
˜a s�d t
˜oe
nd�� naam t� pa y� w˜eng s�da? A Zeova s
˜a nda maan
˜e woto,
a ra na n naaga ziri p�g˜e. La ‘W
˜ennaam ka t
˜oe n yag ziri ye.’
—Hebre d˜amba 6:18.
17 Yaa w˜an to y
˜e ne tood nins f
˜aa s
˜en wa, hal b s
˜en t
˜odg
W˜ennaamnoor
˜a t�ka?D segdn t
˜eegame t’a Zeovayaa p
˜ang
s˜en t
˜oe f
˜aa soaba. Woto y
˜ınga, a t
˜oe n k�tame t�
˜adem-biis
˜a
namsgbuud f˜aa sa, la a nan s�dmaanawotome.Walad s
˜en
zoe ny˜a w
˜a, b na n k�tame t� t
˜ond t
˜eng
˜a r
˜egeng sa, n k�t t’a
15, 16. a) Boe yıng t’a Zeova bas namsga t� kaoos w�sg woto? b) Boeyıng t’a Zeova pa g�dgd y�l wala t��m-beeda t� ra zındi?17, 18. Boe la a Zeova na n maan tood nins faa a S��taan la ninsaalbanaam sen wa ne wa w��nge?
112 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
lebg Arz˜ana. B na n tika t
˜eeb ne a Zezi maoong
˜a s
˜en yaa
rond˜a, nyiis yel-w
˜en
˜a biisi, la k
˜uumv��gr
˜amenank�tame
t� k˜uum
˜a sa. Yaa woto la W
˜ennaam na n k�t t’a Zezi “s
˜aam
S��t˜aana t��ma.” (1 Z
˜a 3:8) A Zeova y
˜aka wakat s
˜en zems
k�p� n na n wa maan woto f˜aa. D t
˜oe n maana s
˜u-noogo, a
s˜en pa rems y�l
˜a p
˜ınd-p
˜ınd
˜a y
˜ınga, bala a s
˜u-mar
˜a k�tame
t� t˜ond me t
˜oe n b
˜ang s�d
˜a la d maan a raab
˜a. (2 P���r 3:
9, 10) Nananda, W˜ennaam ket n baooda balemdb s
˜en tar
p�-peelem, n s˜ongd-b t� b talld s
˜u-t
˜oog ne namsg buud
f˜aa b s
˜en paamd d
˜uni k
˜ang
˜a s
˜en gudg
˜a p�g
˜e w
˜a.—Z
˜a 4:23;
1 Kor˜ent d
˜amba 10:13.
18 K˜eer t
˜oe n sokda b mens woto: R
˜e y
˜ınga W
˜ennaam s
˜a n
da naan˜e-la a
˜Adem ne a Hawa t� b pa t
˜oe n t
˜odg-a, d ra k
˜on
gil˜e nams-k
˜aens
˜a f
˜aa s�da? S
˜en na y�l n paam sok-k
˜ang
˜a
leoore, b� d t˜eeg k
˜uun s
˜en tar y
˜ood w�sg a Zeova s
˜en k
˜o-d
yelle.
W˜AN TO LA Y NA N T�M NE W
˜ENNAAM K
˜UUN
˜A?
19 Wa d s˜en y
˜a sak a 5 w
˜a p�g
˜e w
˜a, b naana ninsaalb
˜a t�
b tar yam-y˜akre. Y
˜amb neeme t� r
˜e yaa k
˜uun s
˜en tar y
˜ood
w�sg b�? W˜ennaam maana r
˜ums buud ka t�ka, la r
˜ung
buud f˜aa v�� ne yam ning a s
˜en dog ne w
˜a bala.
Wala makre, ninsaalb˜a maana kamy
˜o r
˜amba,
la s˜a npanednw
˜end-ba, bpa t
˜oe nk
˜enb toor
ye. R˜e y
˜ınga W
˜ennaam s
˜a n da maan
˜e t
˜ond
woto, d s˜uur da na ny�
˜e-la noog s�da? Ayo, d
s˜uur noom
˜a d s
˜en t
˜oe n y
˜ak d s
˜en dat n y�
ned ning buudu, n y˜ak v��m manesem ning
19. Kuun b�g sen tar yood w�sgla a Zeova ko-do, la wan to la dsegd n ges-a?
W˜
ennaam na n s˜
onga y˜
ambt� y maan s
˜u-t
˜oog toog p�g
˜e
B˜oe y
˜ıng t� W
˜ennaam bas t� namsg
˜a be
˜e? 113
d s˜en date, zo-r
˜amb nins d s
˜en date, n paas y�l a taaba, t�
g�dgr ka˜e w
˜a. D ratame n maan y�l
˜a t� pa t
˜u ne modgre, la
yaa woto me la W˜ennaam data.
20 A Zeova pa rat t� d t�m a t��md˜a modgr y
˜ıng ye.
(2 Kor˜ent d
˜amba 9:7) D r�k makre: B
˜oe n na n noog roagd
s˜uur n y��da? A biig s
˜en na n p��s-a bark a toor b�, b� b
s˜en na n yeel-a t’a p��s bark t’a yaool n p��se? R
˜end yaa
s˜oma t� d bao n b
˜ang s
˜en p�gd
˜a: W
˜an to la y
˜amb y
˜e na n
t�mne yam-y˜akr
˜a a Zeova s
˜en k
˜o-y
˜a? A S��t
˜aana, la a
˜Adem
ne a Hawa t�ma ne b yam y˜akr
˜a t� y� w
˜eng w�sgo. B z
˜agsa
W˜ennaam a Zeova noore. B
˜oe la y
˜amb y
˜e na n maane?
21 Yam-y˜akr s�d yaa W
˜end k
˜uun s
˜enyaa k
˜asenga, la y
˜amb
me t˜oe n t�ma ne-a t� y� s
˜oma w�sgo. Y t
˜oe n z
˜ında neb
nins f˜aa s
˜en y
˜ak yam n na n z
˜ınd a Zeova poor
˜e w
˜a s�ka. B
noogda W˜ennaam s
˜uuri, bala b s
˜ongdame n wilgd v
˜eeneg
t’a S��t˜aan yaa ziri yagd la naab s
˜en ka barka. (Yelb
˜una
27:11) Y˜amb me t
˜oe n maana woto n y
˜ak v��m manesem
ning s˜en zems
˜a. B na n wilga r
˜e v
˜oor sak ning s
˜en p�gd
˜a
p�g˜e.
20, 21. Wan to la d toe n t�m ne yam yakra b sen ko-da t� y� somaw�sgo, la boe yıng t� zems t� d t�lg n maan woto?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Pa W˜ennaam n wat ne namsg
˜a d
˜uniy
˜a zug
ye.—Zoob 34:10.
ˇ A S��t˜aan s
˜en yeel t� W
˜ennaam yaga ziri la
t’a mongda a s˜en so-b r
˜amb
˜a b
˜on-s
˜oma w
˜a,
a k��same t’a Zeova pa segd n d� naam˜a ye.
—S�ngre 3:2-5.
ˇ A Zeova na n t˜unuga ne a Biribl
˜a s
˜en yaa
Mesi la R˜ıung
˜a Naab
˜a n k�t t� ninsaalb
˜a
namsg f˜aa sa.—1 Z
˜a 3:8.
114 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
NIN-B�G buud la yamb rat t’a y� y zoa? Yaa veeneg t� y na nyaka ned sen tagsd wa yamba, sen nong bumb nins yambsennonga, la sen get y�lawayamb sen get-ba. Y nandatamet� z�g-soma soaba, wala ned sen tar p�-peelem la somblem,y� y zoa.
2˜Adem-biisa zamaan damb sen p�g taaba p�se,
Wennaam tuusa ninsaalb keer t� b y� a zo-ramba. Walamakre, a Zeova boola a Abrahaam t’a zoa. (Ezai 41:8; Zak2:23) Wennaam a Zeova ra yeelame t’a Dav��d yaa ‘raosen ta ye yam,’ a sen da yaa ned ning buud a sen nongayınga. (T��ma 13:22) Sen paase, a Zeova wilgame t� no-r��sa Dani�ll yaa ‘ned a sen nonge.’—Dani�ll 9:23.
3 Boe yıng t’a Zeova ges a Abrahaam, a Dav��d la a Dani�llwa a zo-ramba? A yeela a Abrahaam woto: ‘Fo saka mamnoore.’ (S�ngre 22:18) Dend a Zeova penegda neb nins sensakd ne sik-m-meng n maand a sen baood t� b maan bumbninga. A yeela Isra�ll neba woto: ‘Sak-y m noora t� m y� yWennaam t� y y� m neba.’ (Zeremi 7:23) Yamb me sa n saka Zeova, y toe n lebga a zoa.
1, 2. Ko-y makr a wan sen wilgd ninsaalb a Zeova sen da get wa azo-ramba.3. Boe yıng t� Wennaam yak ninsaalb keer t� b y� a zo-ramba?
SAK PIIG LA A YIIBU
D maan s˜en tat
W˜ennaam yam
W˜an to la y t
˜oe n lebg W
˜ennaam zoa?
W˜an to la a S��t
˜aan no-baoodm
˜a pak y
˜amba?
Yel-manesem b�g n pa tat a Zeova yam?
W˜an to la y t
˜oe n maan s
˜en tat W
˜ennaam yam?
A ZEOVA K˜
OTA A ZO-R˜AMB
˜A P
˜ANGA
4 Tags-ynges-yWennaamzoodpaoong sen tar nafaninsi.Biibla yetame t’a Zeova baoodame n na n “song neb ninssen dat Wennaam ne b suya faawa.” (2 Kibaya 16:9) Wan tola a Zeova toe n song yamb ne a panga? A songra neng ayembr bee Y��l Soamya 32:8 p�ge. Be d karemdame: “Mam[a Zeova] na n zamsa foom nwilg foom sor ninga fo sen togn tu. Mam nif geta foom, la mamyaa fo sagenda.”
5 AdaZeova sen get tondyellwotowa s�d bee yamleoogo!A na n koo yamb sor-wilgr ning sen zems ne yamba, la ysa n sak re, a na n gu-y lame. Wennaam s�d rat n songayamb t� y yals kan-kae y sa nwa tar zu-loeese, b� y teeba sa nwa be makr p�ge. (Y��l Soamya 55:23) Dend y sa n maan aZeova raaba ne y suura faa, y toe n k�sa s�d wala y��l g�lsdasen yeel woto wa: “Mam geta Zusoaba m taoor daar faa n kabasde ye. Bamb bee mam nug r�tgo la mam ka na n lak ye.”(Y��l Soamya 16:8; 63:9) N-ye, a Zeova toe n songayamb t� ymaan sen tat a yam. La wala y sen mi wa, Wennaam tara b�sen pa rat t� y maan de ye.
A S��T˜AAN NO-BAOODM
˜A
6 Seb-kanga sak 11 wa wilga a S��taan sen maan to-to nk��s Wennaam naam sen ka to wa. A S��taan yeelame t�Wennaam yaga ziri, la a k�t t� b tags t’a Zeova sen da pa ko a˜AdemneaHawa sor t� byak senyaa soma lawengb toora, pazems ye. A
˜Adem ne a Hawa sen maan yel-wenda poore, la
tenga sen s�ng n pit ne b yagensa t�ka, a S��taan d�ka yam-wens n dogl ninsaalba faa. A yeela Wennaam woto: “Nebasa n maand fo raaba, pa b sennong-f yıng ye. Komaam sor ngese, lak m na k�t t� b f
˜aa zags-fo.” Rao ning y��r sen boond
t’a Zooba kibar wilgdame t� rayaawoto la a S��taanda teeda.AZooby�� anda, lawan to la a S��taanno-baoodma ra pak-a?
4, 5. Wan to la a Zeova songd a nin-buiida ne a panga?6. Boe la a S��taan yeel ninsaalba zugu?
116 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
7 A Zoob v��mda sen zems y��m 3600 sen looge. A ra yaanin-songo, bala a Zeovayeelame t�: “Nedkabeduniya zug nwend-a ye. Ye yaa p�-peelem soaba la nin-songo. La ye zoetamaam n ka rat n maan weng ye.” (Zoob 1:8) A Zoob ra tataWennaamyam.
8 A S��taan yeelame t� yaa yam-weng n tusd a Zoob t’abalemd Wennaam. A yeela a Zeova yaa: “Yamb wee yagr ngubg [a Zoob] ne a zaka la a sen so wa faa. Yamb ninga at��ma faa barka. A piisa pida tenga. La masa, b� y teeg y nugns��sbumbnins a sen tara, ynamik t’a t��s yamba.”—Zoob1:10,11.
9 Dend a S��taan da yetame t’a Zoob maanda Wennaamdaaba, re sen nafd-a wa yıng bala. A ra yetame me t� bsa n mak a Zoob faa, a na n basa Wennaam. A Zeovatalla manesem b�g ne a S��taan no-baoodma? Sen mik t�yaa yam ning sen da tusd a Zoob t’a sakd Wennaama la aS��taan sen da sabsda, a Zeova bas-a lame t’amak-a.Woto, bra na n banga veenega, a Zoob sa n s�d ra nonga Wennaamb� a ra pa nong-a.
A ZOOB PAAMA MAKRE10 Pa kaoos la a S��taan mak a Zoob ne manesem buud
toor-toor ye. B faa a Zoob rums w�sgo, la b k� sen kella, la bk� a sogen damba faa la bala. Re waa ne far zıig p�ge. Yel-beed a to y�� seb-keeng sen k� a Zoob kamb piiga. La baa neyel-be-kaensa faa, “a Zoob ka tol n kong ye. La a ka yeel t�Wennaam ka maan-a neer ye.”—Zoob 1:22.
11 A S��taan pa tek woto ye. A ra segd n tagsdame t’a Zoob
7, 8. a) Boe n k�t t’a Zoob ra pa wond a zamaana neb a taaba?b) Wan to la a S��taan rod a Zoobe?9. A Zeova talla manesem b�g ne a S��taan no-baoodma, la boeyınga?10. Yel-b�s n mak a Zoob teeba, la a manesem y�� wan to?11. a) Rodg a yiib-n-soab b�g la a S��taan rod a Zoobe, la boe la aZeova maan-ya? b) A Zoob manesem y�� wan to a ba-toaaga p�ge?
D maan s˜en tat W
˜ennaam yam 117
sen tar k�s s�d ne Wennaam baa ne a paoonga sen saam t’asogen damba la a kamba ki wa, yaa a sen tar laaf� wa, la t’asa n l�� baaga a na n basa Wennaam. A Zeova basa a S��taant’a lob a Zoob ba-k�genga. La baa re pa toog t’a Zoob basWennaam ye. A p�d n yeelame: “Hal n wa taag m kuum, mna kell n tall mp�-peelem.”—Zoob 27:5, Sebr S
˜ongo.
12 A Zoob ra pa mi t� yaa a S��taan n dawat ne a zu-loeesaye. A sen da pa mi no-koeemd ning sen da be a S��taan neWennaam s�ka tiira yınga, a ra y��sdame n teed t� toe t� yaaWennaam n k�t t’a namsde. (Zoob 6:4; 16:11-14) La ne refaa, a kell n talla a burkında a Zeova taoore. A Zoob sen tall aburkında, wilga veeneg t’a S��taan yaga ziri, a sen da yeel t’aZoob maanda Wennaam daaba, re sen nafd-a wa yıng bala.
13 A Zoob burkında k�tame t’a Zeova paam n leok aS��taan no-baoodma sen yaa t��sga. A Zoob s�d ra yaaWennaam a Zeova zoa, la a paama keoor a wen-sakra yınga.—Zoob 42:12-17.
YELL˜A S
˜EN PAK Y
˜AMB TO-TO
14 Burkında tallg Wennaam taoor sen lebg yell a S��taansen wa ne wa ra pa pak a Zoob a yembr bal ye. A pakayamb me. B wilga re veeneg Yelbuna 27:11 p�ge woto: “Mbiiga, maan yam n ko maam su-noogo t� m paam n leoksen paoogd-a maama.” Gom-kaensa b sen g�ls y��m kobsa Zoob kuuma poora wilgdame t’a S��taan ket n paoogdaWennaam la a rot a sogen damba. La tond sa n maand sentat a Zeova yam, d s�d songd n leokda a S��taan rodga t�noogd Wennaam suuri. Yamb tagsg yaa boe ne re? Kon y�somaw�sg t� y naag n leok a S��taan rodga, baa re sa n na nk�tame t� y maan toeeng y v��ma p�ge s�da?
12. Wan to la a Zoob song t� b leok no-koeemd ning a S��taan senwa ne wa?13. A Zoob sen tall wen-sakra baasa ne boe?14, 15. Boe yıng t� d toe n yeel t’a S��taan sen wa ne gomd ning aZoob w��nge wa paka ninsaalba f
˜aa gilli?
D maan s˜en tat W
˜ennaam yam 119
15 Ges-y t’a S��taan yeelame t� ‘ned na n d�ka a sen tar faan ko a v��myınga.’ (Zoob 2:4) A S��taan sen yeel t� ‘neda,’ awilga veeneg t� pa a Zoob a yembr yell bal la a ra gomd ye,yaa ninsaalba f
˜aa gill yelle. Yel-kanga pa yel-bil ye. A S��taan
yetame t� y˜
amb sen tar burkınd ning Wennaam taoora paburkınd s�d-s�d ye. A S��taannonge lame t� zu-loees sa nwapaam-y b� y k��s Wennaamnoya la y bas t�rlma tuubu. Wanto la a S��taan toe n mak n maanwoto?
16 Wala d sen ya sak 10 p�ge wa, a S��taan tunuga nemanesem buud toor-toor n mak n na n k�t t� neba basWennaam sakre. Pipi, a zabda ne neba wala “g�gemd senkelemd n baood a sen toe n paam a soab n saam.” (1 P���r5:8) Woto, y sa n wa mik t� y zo-ramba, y roagdba, b�neb a taab n s�ng n k��sd yamb y sen modgd n na n zamsBiibla la y tu y sen zamsda yınga, bang-y t� yaa a S��taant��mde.� (Za 15:19, 20) Sen paase, a S��taan “toeemda ameng n lebgd veenem mal�ka.” (2 Korent damba 11:14) Atoe n maana s�lem n belg yamb t� y bas n pa le maand sentat Wennaam yam ye. A toeeme me n koms y raoodo. Walamakre a toe n k�tame t� yamb tags t� y pa soma t� sek y nata Wennaam yam ye. (Yelbuna 24:10, Sebr S
˜ongo) A S��taan
sa n wa maand wa ‘g�gemd sen kelemd’ wall a maand ameng wa “veenem mal�ka,” ket n yaa yel-y�nga yıng bala: Ayetame t� yamb sa n wa segd makr b� k���bgo, y na nbasa Wennaam daaba maanego. Wan to la y toe n song nleok ano-baoodma n tall y burkındaWennaam taoor wala aZoobe?
� Re pa rat n yeel t� yaa a S��taan n keed neb nins sen k��sd yambaye. La a S��taan yaa duni weng kanga wennaam, la duniya faa bee yenuge. (2 Korent damba 4:4; 1 Za 5:19) Rend b� d bang t� tond senmaand sen tat Wennaam yama yaa lebend ne duni kanga yam, t� rek�t t� neb keer na n k��s yamba.
16. a) Yaa ne manesem b�s la a S��taan makd n na n k�t t� neba basWennaam? b) Wan to la a S��taan tunugd ne manesem kaensa nzabd ne yamba?
120 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
A ZEOVA NOY˜A SAKRE
17 Y toe n song n leoka a S��taan no-baoodma, y senna n maand sen tat Wennaam yam. Re baooda boemaanego?Biibla leokdame: “B� ynong [aZeovayamb,NW]Wennaam ne y suur faa la ne y yam faa la ne y pangafaa.” (Toodo 6:5) Yamb nonglma ne Wennaama sa n b�te, yna n s�d rat n maana a sen baood t� y maana. T�m-t�md aZa g�lsa woto: “Wennaam nonglem yaa t� tond sak bambtoogo.” Y sa n nong a Zeova ne y suur faa, y na n yaame t’anoya “ka toog ye.”—1 Za 5:3.
18 A Zeova noya yaa b�se? No-kaens keer t� loee nemanesem keere, t� d segd n lak d mens ne re. Wala makre,ges-y zı-gubr ning gom-zug sen yaa “Lak-y y mens ne aZeova sen kisa,” sen be seb-neng 122 p�ge wa. Beene, y na nyaa yel-manesem buud toor-toor Biibla sen g�dg veenega.Nif gesg p�ge, y�l keer b sen sodgda toe n wonda b pawens w�sg ye. La y sa n b�gs Biibla zıis nins sen be be wazutu, y na nwayaame t’a Zeova noya tuub yaa yam bumbu.Yel-manesem keer p�ge, toe n wa baoodame t� y toeeme, t�toe n y� toog ne-ya, n y��d bumb faa. La ne re faa, y sa nmaand sen tat Wennaam yam, y na n yaame t� nafd-y lamela kot-y-la su-noogo. (Ezai 48:17,18) La pa bumby senpa toeye. Wan to la d mi re?
19 A Zeova z� n bao t� tond maan d sen pa toe ye. (Toodo30:11-14) A mii tond sen toe la d sen pa toe n y��d tondmenga. (Y��l Soamya 103:14) Sen paase, a Zeova toe n kootond pang t� d sak-a. T�m-t�md a Poll g�lsame: “Wennaamsenyaa s�d soaba, bamb ka na n sak t� yamb paam makr seny��d yamb pang ye. La ne makre bamb na n maana sore t�yamb toe n yi, la t� yamb toe n paam pang makra p�ge n dal�� ye.” (1 Korent damba 10:13) Sen na y�l n song yamb t� y
17. Yaa b��m kaseng b�g yıng n k�t t� d sakd a Zeova noya?18, 19. a) A Zeova noy keer la b�se? (Ges-y zı-gubra sen be seb-neng122 p�ge wa.) b) Wan to la d mi t� Wennaam pa baood t� tond maansen y��d d panga?
D maan s˜en tat W
˜ennaam yam 121
tall su-toog makra p�ge, a Zeova toeeme meng n ko yambpan-kaseng ning sen yaa ye renda. (2 Korent damba 4:7) APoll sen tall su-toog tood w�sg p�se wa poore, a toog n yeelawoto: “Mam toee faa ne ned ning sen kot-a maam panga.”—Filip ramba 4:13, Sebr S
˜ongo.
D BAO Z�G S˜EN TAT W
˜ENNAAM YAM
20 Yaa s�d t� pa d sen na n zaag d mens ne bumb nins
20. Z�g-soma b�s sen tat Wennaam yam la y segd n bao, la boeyınga?
LAK-Y Y MENS NE A ZEOVA S˜EN KIS
˜A
Nin-k��re.—Yikri 20:13; 21:22,
23, Sebr S˜
ongo.
Yoob ne raglem t��m˜a.
—Maank��re 20:10,13,15,16;
Rom d˜amba 1:24, 26, 27, 32;
1 Kor˜ent d
˜amba 6:9,10.
T�tmaanego.—T˜oodo 18:9-13;
1 Kor˜ent d
˜amba 10:21, 22; Galat
d˜amba 5:20, 21, Sebr S
˜ongo.
B˜on-naandsp��sgo.
—1 Kor˜ent d
˜amba 10:14.
R˜a-t�gre.—1 Kor
˜ent d
˜amba 5:
11, K˜
aab-paalg˜
a Koe-noogo.
Wagdem.—Maank��re 5:21,
23; Ef��z r˜amba 4:28.
Ziri yagbo.—Yelb˜una 6:16,19;
Kolos r˜amba 3:9; Wilgri 22:15.
B˜on-zoeend b� rat-t�-
looge.—1 Kor˜ent d
˜amba 5:11.
Nen-k�glem t��ma.—Y��l S
˜oamy
˜a 11:5; Yelb
˜una
22:24, 25; Malaki 2:16;
Galat d˜amba 5:20.
Gom-yoodo.—Maank��re
19:16; Ef��z r˜amba 5:4; Kolos
r˜amba 3:8.
Z��m˜a r��b la a r�k-n-t�bse.
—S�ngre 9:4; T��ma 15:20,
28, 29.
Z˜ags f zak yell gesgo.
—1 T�mote 5:8.
K˜ees-m-meng d
˜uni k
˜ang
˜a
zab˜a b� a politik
˜a no-ko��m
p�s˜e.—Ezai 2:4; Z
˜a 6:15; 17:16.
S�gaar y˜uub la tab r��b b�
dorg r�kre.—Mark 15:23, NW;
2 Kor˜ent d
˜amba 7:1.
122 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
a Zeova sen pa nonga bal la d tat a yam ye. Y segdame men nong bumb nins a sen nonga. (Rom damba 12:9) Yambpa nong n peneg neb nins sen tagsd wa yamba, sen nongbumb nins yamb sen nonga la sen get y�la wa yamb senget-ba s�da? Yaa woto me ne a Zeova. B� y bao n nongbumb nins a Zeova sen nonga. B wilga bon-kaensa keer Y��lSoamya 15:1-5 p�ge. Be b wilgda neb nins buud Wennaamsen get wa a zo-ramba. A Zeova zo-ramba yaa neb senpukd Biibla sen boond t� v��sem songa biisa. “Nonglemla su-noogo la laaf� la su-mare la maan neere la su-maasem
D maan s˜en tat W
˜ennaam yam 123
la teebo la su-b�gsem la yok-m-menga” bee z�g-soma kaenss�ka.—Galat damba 5:22, 23.
21 Biibla kareng la a zamsg wakat faa na n song-y lame t�y paam z�g-soma nins sen tat Wennaam yama. Sen paase,y sa n bang bumb nins Wennaam sen baood t� y maana,na n song-y lame t� y zems y tagsa wa ne Wennaam denda.(Ezai 30:20, 21) Y nonglmane a Zeovawa sa npaasde, y nant�llame n maand sen tat a yam npaasde.
22 Renda y maan modgr n maand sen tat a Zeova yam.Biibla r�ka yamb v��ma toeeng n mak ne yamb sen na npidg y nin-k�dga wa fu-k�dg n base, la y yeelg nin-paalgawa fu-paalga. (Kolos ramba 3:9, 10) Y��l-g�lsda g�lsa wotoa Zeova noya w��nge: “Bamb sakr tara yood w�sgo.” (Y��lSoamya 19:12) Yamb me na n yaame t� y sa n maand sentat Wennaam yam, y na n paama bark w�sgo. Y sa n maanwoto, y nan song n leoka a S��taanno-baoodma la y noog aZeova suuri.
21. Boe n na n song yamb t� y bao z�g-soma nins sen tat Wennaamyama?22. Boe la y na n maane, y sa n maand sen tat Wennaam yam?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Y s˜a n sakd W
˜ennaam, y t
˜oe n lebga a zoa.
—Zak 2:23.ˇ A S��t
˜aan yeelame t� ninsaal baa a ye pa tar
burk˜ınd ye.—Zoob 1:8, 10, 11; 2:4;
Yelb˜una 27:11.
ˇ D segdame n lak d mens ne yel-manesemnins s
˜en pa tat W
˜ennaam yam
˜a.
—1 Kor˜ent d
˜amba 6:9, 10.
ˇ D t˜oe n taa a Zeova yam, d s
˜a n kis b
˜umb
nins a s˜en kis
˜a la d nong b
˜umb nins a s
˜en
nong˜a.—Rom d
˜amba 12:9.
124 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
A ZEOVA “yaa s�d W˜ennaam. B
˜amb n yaa W
˜ennaam s
˜en
v�.” Woto la no-r��s a Zeremi yeel-y˜a. (Zeremi 10:10) S
˜en
paase, W˜ennaam a Zeova yaa b
˜on-v��s
˜a f
˜aa Naanda. Mal�gs
s˜en be saas
˜e yeel-a lame: “Y
˜amb n naan b
˜umb f
˜aa, la yaa
y˜ambdaabay
˜ıng lay
˜ambnaanb
˜amb t� bbe
˜e.” (Wilgri 4:11)
R˜ım a Dav��d y��lame n p
˜eg W
˜ennaam n yeel woto: “V��m
ko-bundum z˜ıig bee ne y
˜amba.” (Y��l S
˜oamy
˜a 36:10) R
˜end
v��m˜a yaa W
˜ennaam k
˜uuni.
2 A Zeova leb n z˜aada t
˜ond v��m
˜a. (T��ma 17:28) Yaa y
˜e n
k˜ot t
˜ond r��b
˜a, koom
˜a, pemsm
˜a, la y
˜e n k
˜o t
˜eng
˜a t� d v� a
zugu. (T��ma 14:15-17) A Zeova maana woto n k�t t� v��m˜a
beyamleoogo. Lad s˜andatnd� v��m
˜anafa t� pidi, yaad s
˜en
na n bao n b˜ang W
˜ennaam noy
˜a la d t
˜u-ba.—Ezai 48:17, 18.
D TALL WAOOGR NE V��M˜A
3 W˜ennaam datame t� d tall waoogr ne d meng
˜a v��m
˜a,
la ne neb a taab˜a v��m. Wala makre, a
˜Adem ne a Hawa
wakat˜a, b biribl a Kay
˜e s
˜uur yika ne a yao a Ab�lle, t’a Zeova
keoog a Kay˜e t’a g
˜uus t’a s
˜u-yikr
˜a t
˜oe nwa k�tame t’a maan
yel-w˜en-k
˜asenga. La a Kay
˜e pa kelg ye. A “yika zabr ne a yao
1.˜And n naan bon-v��sa faa?
2. Boe la Wennaam maand n zaad tond v��ma?3. Wan to la Wennaam da get a Ab�ll k��ba?
SAK PIIG LA A T˜
AABO
D ges v��m˜a wa
W˜ennaam s
˜en get-a to-to w
˜a
W˜an to la W
˜ennaam get v��m
˜a?
W˜ennaam tagsg yaa b
˜oe ne p�g-yiisgu?
W˜an to la d wilgd t� d waoogda v��m
˜a?
T˜
OND WILGDA D WAOOGR NE V��M˜A
ˇ ne d s˜en pa yiisd p�s
˜a
ˇ ne d s˜en pa
na n kisg nedba a yembr ds
˜uur
˜a p�g
˜e w
˜a
ˇ ne d s˜en basd
minim w˜ens
˜a
w˜a n k�-a.” (S�ngre 4:3-8) A Zeova s�bga a Kay
˜e a s
˜en k� a
yao˜a y
˜ınga.—S�ngre 4:9-11.
4 Y��m tusa poore, a Zeova koo Isra�ll nin-buiida noy senna y�l n song-b t� b maan a raaba. A sen tunug ne no-r��s aMoiiznkono-kaensawayınga,wakatningabboond-b lamet’aMoiizTooga. AMoiizTooganoor ayembr yetame: “Dak�ned ye.” (Toodo 5:17) Re ra wilga Isra�ll neba t� Wennaamgeta ninsaal v��ma wa bumb sen tar yood w�sgo, la t� nebame segd n gesa b taaba v��mwa bumb sen tar yood w�sgo.
5 La yaa w˜an to y
˜e ne biig s
˜en nan ket a ma p�g
˜e v��m?
S˜a n yaa ne a Moiiz T
˜oog
˜a, f s
˜a n maan t� biig s
˜en be a ma
p�g˜e ki, yaaw
˜enga.V
˜eenega, baabiig s
˜enket nbe amap�g
˜e
v��m˜a tara y
˜ood w�sg a Zeova nif
˜e. (Yikri 21:22, 23, Sebr
S˜ongo; Y��l S
˜oamy
˜a 127:3) Woto wilgdame t� p�g yiisg yaa
w˜enga.6 Tall waoogr ne v��m
˜a rat n yeelame me t� d tall tagsg
s˜en zems ne d taab
˜a. Biibl
˜a yetame: “Nedninga f
˜aa s
˜en kis a
ba-biiga, a yaa nin-k��da, la y˜amb miimi t� nin-k��d ka tar
v��m s˜en ka s�t ye.” (1 Z
˜a 3:15) D s
˜a n dat v��m s
˜en pa sat
˜a,
d pa segd n kisg ned baa a yembr d s˜uur
˜a p�g
˜e ye, bala
naoor w�sgo, yaa kisgr˜a nwat ne nen-k�glem t��m
˜a. (1 Z
˜a
3:11,12) Yaa t�lae t� d z˜ams taab nonglem.
7 Yaa w˜an to y
˜e la d na n wilg t� d waoogda d meng
˜a
v��m? Ninsaal pa rat n ki ye, la neb k˜eer ningda b v��m
˜a
yell p�g˜e s
˜en na y�l n noog b y
˜oore. Wala makre, neb
w�sg y˜uuda s�gaar la b r�t taba, n d�kd t�-toos la dorg
r˜amba. S
˜enmaand-bwotow
˜a s
˜aamdaby
˜ıns
˜a laaf�, la naoor
w�sgo, k��d-b lame. Ned s˜en minim n maand woto pa get
v��m˜a wa b
˜umb s
˜en yaa b
˜on-s
˜ong la s
˜en tar y
˜ood w�sg ye.
4. A Moiiz Tooga p�ge, wan to la Wennaam wilg tagsg ning d sensegd n tall v��ma zuga veenega?5. Wan to la d segd n ges p�g yiisgu?6. Boe yıng t� d pa segd n kisg d to?7. Neba tara manesem b�s sen wilgd t� b pa tar waoogr ne v��ma?
D ges v��m˜
a wa W˜ennaam s
˜en get-a to-to w
˜a 127
Manesem k˜aens
˜a yaa r
˜egd W
˜ennaam nif
˜e. (Rom d
˜amba 6:
19; 12:1; 2Kor˜ent d
˜amba 7:1) S
˜ennay�l nbalem W
˜ennaam
t� ta a yam, d segd n basa minimw˜ens k
˜aens
˜a. Baa ne basg
˜a
s˜en t
˜oe n y� toog w�sg
˜a, a Zeova t
˜oe n s
˜ong-d lame t� d
t˜ooge. La a nanda modgr nins d s
˜en maand n z
˜aad v��m
˜a a
s˜en k
˜o-d t� tar y
˜ood
˜a.
8 D s˜a n tar waoogr nev��m
˜a, dnanbaonkogl-a-lawakat
f˜aa. D pa na n tall yam-kaalg ne-a, la d pa na n ning-a yellp�g
˜e s
˜en na y�l n sidg d y
˜ıns ye. D s
˜a nwa zomb mont��r b�
n w˜end mobilli, d na n maana g
˜uusgu, la d na n z
˜aaga d
mensne y˜ın-w�sgr b� reemnins s
˜ennaagnep
˜abr b� s
˜en t
˜oe
n wa ne yell˜a. (Y��l S
˜oamy
˜a 11:5) W
˜ennaam da k
˜oo Isra�ll
neb˜a no-k
˜ang
˜a: “Fo s
˜a n me ro-paalga [gasg buudu], b� f
ning a zug kogre, t� ned s˜a n d� a zug n l��, b� ra y� fo yell
ye.” (T˜oodo 22:8) Wala s
˜en zems ne no-k
˜ang
˜a s
˜en wilgd
b˜umbning
˜a, z
˜a-y y roog
˜a s
˜oma.Walamakre d segdnmee d
rot˜a nmaneg rigno-koak
˜a s
˜oma t� rawak�t t� ned l��npogl
ye. Y s˜a n tar mont��r b� mobilli, modg-y t’a y� s
˜oma. Ra
bas-y t� y roog˜a, y mont��r
˜a b� y mobill
˜a wa ne yell n k
˜o
y˜amb meng b� neb a taab ye.
9 Yaaw˜an toy
˜e ne r
˜ums
˜a v��m?R
˜ums
˜a v��mmeyaa b
˜on-
s˜ongneNaand
˜a.W
˜ennaamk
˜oo sor t� ninsaalb
˜a k� r
˜ums
˜a n
w˜ab b nemd
˜a la b s� b g
˜and
˜a n maan futu, b� n k�-b n kogl
bmens v��m. (S�ngre 3:21; 9:3; Yikri 21:28) La nams r˜ums
˜a
b� k�-b n deem bal yaa w˜enga, la wilgdame t� f pa tar
waoogr baa bilf ne v��m˜a s
˜en yaa b
˜on-s
˜ong W
˜ennaam nif
˜e
w˜a ye.—Yelb
˜una 12:10.
D TALL WAOOGR NE Z��M˜A
10 A Kay˜e s
˜en k� a yao a Ab�ll
˜a poore, a Zeova yeela a
8. Boe yıng t� d segd n maan guusg wakat faa n bao n kogl v��ma?9. Tond sa n tar waoogr ne v��ma, manesem b�g la d na n tall nerumsa?10. Wan to la Wennaam wilg t� loees n be v��ma ne z��ma s�ka?
128 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Kay˜e: “Foyaow
˜a z��mkelemdame nyit t
˜enga p�g
˜e nboond
maam.” (S�ngre 4:10) W˜ennaam s
˜en wa n gomd a Ab�ll
z��m˜a yell
˜a, ra yaa a Ab�ll v��m
˜a yell la a gomda. A Kay
˜e ra
y˜aka a Ab�ll y
˜oor
˜a, la mas
˜a b ra segd n s�bg-a lame. Ra yaa
wala a Ab�ll z��m˜a b� a v��m
˜a ra kelemdame n kot a Zeova
t’a kao b��do. A Nowe wakat˜e s
˜aoong sa-k
˜aseng
˜a poore, b
leb n wilga loees ning s˜en be z��m
˜a ne v��m
˜a s�k
˜a. S
˜en
deng s˜aoong sa-k
˜aseng
˜a, ninsaalb
˜a ra r�ta v
˜aado, koodo, la
t��s buud toor-toor biis bala. S˜aoong sa-k
˜aseng
˜a poore, a
Zeova yeela a Nowe ne a komdibli w˜a: “B
˜on-k
˜ends nins f
˜aa
s˜en tar v��ma na n y�� y
˜amb d��bo; mam le k
˜ota y
˜amb
b˜amb f
˜aa wa mam s
˜en da k
˜o y
˜amb z
˜eeda ne b
˜on-b�ts
˜a.” La
W˜ennaamwilga b
˜amb b
˜umb a ye s
˜en kisi: “B� y ra r� nemd
ne a v��mye, s˜en dat n togse t’a z��m.” (S�ngre 1:29; 9:3, 4)
V˜eenega, a Zeova r�ka b
˜on-naands
˜a v��m n t� loe ne b
z��m˜a.
11 D wilgdame t� d tara waoogr ne z��m˜a, n pa r�t-a ye.
T˜oog ning a Zeova s
˜en k
˜o Isra�ll neb
˜a p�g
˜e, a k
˜oo noor t�:
“Ned . . . s˜a n k
˜eng t
˜aoosg n paam d
˜ung b� b
˜on-y�gdg s
˜en
w˜abda, b� a raag a z��m n bus ne tom. . . . La mam yeela
Isra�ll neba t� b ra r� z��m ye.” (Maank��re 17:13, 14) Pipi,yaa a Nowe la W
˜ennaam k
˜o noor ning s
˜en yet t� b ra r�
r˜ums
˜a z��m
˜a, y��m800 s
˜enda looge, la Isra�ll neb
˜a ra segd
n ket n t˜uuda no-k
˜ang
˜a. A Zeova tagsg
˜a ra yaa v
˜eenega: A
s˜ogen d
˜amb
˜a ra t
˜oe n w
˜aba r
˜ums nemdo, la b ra pa segd n
d� b z��m˜a ye. B ra segd n daaga z��m
˜a t
˜enga, t� wilgd
˜e t� b
r�ka r˜ung
˜a v��m n lebs W
˜ennaam.
12 Kiris-neba me segd n t˜uu noor s
˜en w
˜ond woto. Pipi
kiris-neb˜a wakat
˜e, t�m-t�mdb
˜a la rap a taab s
˜en da yaa a
Zezi karen-biis˜a taoor-l��tb s�ga taab n d�k sard n wilg noy
11. A Nowe wakata t�ka, Wennaam koo neba noor t� b ra maan boene z��ma?12. No-b�g sen t� loe ne z��ma la b ko ne v��sem songa maasempipi kiris-neba wakate, t� d segd n ket n tuud runda-runda?
D ges v��m˜
a wa W˜ennaam s
˜en get-a to-to w
˜a 129
nins kiris-neb˜a f
˜aa s
˜en da segd n t
˜u w
˜a. Ad b s
˜en d�k sard
ning˜a: “S��g S
˜ongo la t
˜ond me t
˜eedame t� yaa neer t� t
˜ond
da paas y˜amb z��b s
˜en y��d b
˜on-k
˜aensa s
˜en yaa t�lae w
˜a ye.
A yaa t� y˜amb da r� maand nemd neb s
˜en k
˜o b
˜on-naands b
s˜en p��sd wa W
˜ennaam, la z��m, la b
˜umb nins s
˜en s
˜arge
[t’a z��m˜a ket n be a nemd
˜a p�g
˜e], la y ra maan yoob ye.”
(T��ma 15:28, 29; 21:25) Woto y˜ınga, t
˜ond segd n ‘laka d
mens ne z��m.’ W˜ennaam nif
˜e, r
˜e y
˜ood
˜a zema t
˜ond s
˜en
na n z˜aag d mens ne b
˜on-naands p��sg la yoobo.
13 La r˜e y
˜ınga noor ning s
˜en yet t� d lak d mens ne z��m
˜a
rat n yeelame t� f pa na n sak t� logtor ning z��m f y˜ıng
˜e w
˜a
b�? N-ye. D r�k makr ne logtor s˜en na nyeel y
˜amb t� y lak y
mengne r˜aam.Yna n tagsame t’a rat nyeelame t� y pa segd
ny˜u r
˜aam, la t� y t
˜oe nv�dga r
˜aamyy
˜ıng
˜ew
˜a b�? Ayo. R
˜end
b s˜en yeel t� d lak d mens ne z��m
˜a me rat nyeelame t� d ra
bas t� b ning-a d y˜ıns
˜e w
˜a baa bilf ye. R
˜end noor ning s
˜en
yeel t� d lak d mens ne z��m˜a rat n yeelame t� d pa na n k
˜o
ned sor t’a v�dg-d nning-d z��mye.14 Yaa w
˜an to y
˜e, kiris-ned s
˜a n pogl pogl-k
˜asenga, b� a
s˜a n b
˜eed
˜e t� b tog n maan-a wopeer k
˜asenga? Wala makre
logto��mb˜a t
˜oe n yeel-a lame t� r
˜enda a sak t� b ning-a
z��m, t� s˜a n pa r
˜e a na n kiime. Yaa v
˜eeneg t� kiris-ned
˜a pa
rat n ki ye. S˜en na y�l n kogl a v��m
˜a s
˜en yaa W
˜ennaam
k˜uun s
˜en tar y
˜ood w�sg
˜a, a na n saka t�bsg buud a taab s
˜en
pa k��sd W˜ennaam noor
˜a z��m
˜a w��ng
˜e w
˜a. A na n baoa
t�bs-k˜aens
˜a buud f
˜aa s
˜enpa t
˜uud ne z��m ningr
˜a.
15 R˜e y
˜ınga kiris-ned na n k��sa W
˜ennaam noor
˜a s
˜en
na y�l n v��md bilf n paas d˜uni k
˜ang
˜a p�g
˜e b�? A Zezi
yeelame: “Ned ninga s˜en na n g
˜u a v��m, a v��m na
s˜aam, la ned ninga s
˜en na n bas a v��m mam y
˜ınga, a
13. R�k-y makr n wilg t� noor ning sen yet t� d lak d mens ne z��marat n yeelame t� d pa segd n sak t� b ning z��m d yınge wa ye.14, 15. Logto��mba sa n yeel t� renda kiris-ned reeg z��m, amanesem segd n y�� wan to, la boe yınga?
130 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
na paam a v��m.” (Mat�e 16:25) D parat n ki ye. La d s
˜a n k��s W
˜ennaam
noor˜a s
˜en na y�l n kogl d mas
˜a v��m
˜a,
s˜a n pa g
˜uusi, d t
˜oeeme n wa kong
v��ms˜enpa sat
˜a. R
˜end yaayam t��md
t� d tall bas-yard ne W˜ennaam noy
˜a
s˜en yaa t�rs
˜a, n tar bas-m-yam t� d
s˜a n ki baa s
˜en yaa b
˜umb ning y
˜ıng
me, d v��m K˜ot
˜a na n t
˜eega t
˜ond yell
n v��g-d t� d le paam v��m˜a s
˜en yaa
k˜uun s
˜en tar y
˜oodw�sg
˜a.—Z
˜a 5:28, 29;
Hebre d˜amba 11:6.
16 R˜und
˜a-r
˜und
˜a, W
˜ennaam s
˜ogen
d˜amb hak�k
˜a r�ka sard s
˜en pa vigsd n
na n t˜u a noor ning a s
˜en k
˜o z��m
˜a
w��ng˜e w
˜a. B pa na n d� r��b baa a
yembr s˜en tar z��m ye. B pa na n sak n
deeg z��m n t�bs b meng me ye.� Bk�sa s�d t� z��m
˜a Naand n mi s
˜en yaa
s˜oma ne b
˜amba n y��d neb
˜a. Y
˜amb pa
t˜eed t� yaawoto s�da?
B S˜EN DA SEGD N D�K Z��M
˜A
N MAAN B˜
UMB NING BALA17 A Moiiz T
˜oog
˜a wilga b s
˜en da segd n d�k z��m
˜a n maan
b˜umb ning bala. P
˜ınd w
˜end
˜e Isra�ll
˜a neb t
˜uudum p�g
˜e, a
Zeova k˜oo noor woto: “Y
˜ıng v��m bee z��m p�g
˜e. La mam
� Sen na y�l n paam venegr n paas t�bsg buud a taab sen pa tuud nez��m ningra zugu, b� y ges seb-bil ning a Zeova Kaset ramba sen yiissen yaa Comment le sang peut-il vous sauver la vie ? seb-neng 13-17.
16. Wennaam sogen damba r�ka sard sen pa vigsd n na n maan boez��ma w��nge?
17. Pınd wende Isra�lla p�ge, wan to bal la b ra r�kd z��ma n t�mdet� sakd Wennaam a Zeova nife?
Y˜
amb logtor˜
a s˜
a nyeel-y t� y lak y
meng ne r˜
aam, yna n v�dga r
˜aam
˜a
y y˜ıng
˜e w
˜a s�da?
D ges v��m˜
a wa W˜ennaam s
˜en get-a to-to w
˜a
k˜oo y
˜amb z��m k
˜anga t
˜en-kugra zug t� y maan paasg y
v��ma y˜ınga. T� b
˜oe, yaa z��m n maand paasg ned v��m
y˜ınga.” (Maank��re 17:11) Isra�ll neb
˜a s
˜a n da maan yel-
w˜en
˜a, b ra segd n maana r
˜ung maoongo, n y
˜ak a z��m
˜a n
ning t˜en-kugr
˜a s
˜en da be s�k roog
˜e w
˜a zugu, s
˜en na y�l n
paam sugri. Kaoosg poore, b s˜en wa n me w
˜en-doog
˜a, b ra
ningda maand˜a z��m t
˜en-kugr
˜a s
˜en da be be w
˜a zugu. Yaa
maand k˜aens
˜a sasa bal la b ra t
˜oe n d�k z��m
˜a n t�me.
18 Kiris-nebhak�k˜a pa t
˜uud aMoiiz T
˜oog
˜a ye.Wotoy
˜ınga,
b pa maand r˜ums maando, la b pa ningd r
˜ums
˜a z��m t
˜en-
kugr zug me ye. (Hebre d˜amba 10:1) La b s
˜en da ningd
z��m˜a t
˜en-kugr
˜a zug p
˜ınd Isra�ll
˜e w
˜a ra yaa makr buudu. A
makda W˜ennaam Biribl a Zezi Kirist maoong
˜a s
˜en tar y
˜ood
w�sg˜a. Wala d s
˜en y
˜a seb-k
˜ang
˜a sak a 5 w
˜a p�g
˜e w
˜a, a
18. Nafa b� bark b�s la d toe n paame, a Zezi sen daag a z��ma yınga?
W˜
an to la y t˜
oe n wilg y waoogr ne v��m˜
a la z��m˜
a?
132 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Zezi k˜oo a ninsaal v��m
˜a t
˜ond y
˜ıng n daag a z��m
˜a t� y�
maoongo. R˜e poore a r�� saas
˜e, la a kolga W
˜ennaam ne a
z��m˜a a s
˜en daag
˜a y
˜ood n wilg-a vugr wakat f
˜aa y
˜ınga.
(Hebre d˜amba 9:11,12) R
˜e yaa b
˜umb d s
˜en t
˜oe n tik npaam
d yel-w˜en
˜a sugri, la leb npaka sor t� d t
˜oe npaamv��m s
˜en
pa sat˜a. (Mat�e 20:28; Z
˜a 3:16) Ad b s
˜en d�k z��m
˜a n t�m
wotow˜a s�d talla y
˜oodw�sgo. (1P���r 1:18,19) Yaa t
˜ond s
˜en
nan tall t˜eebne a Zezi z��m
˜a a s
˜endaag
˜a bal la d t
˜oe npaam
f˜aagre.
19 D segd n talla mi-beoog w�sg ne W˜ennaam a Zeova, a
s˜ennong-dnk
˜o-d v��m
˜a y
˜ınga. R
˜e y
˜ıngawotopa segdn tus
t˜ond t� d togs neb a taab
˜a t� b t
˜oe npaamav��m s
˜enpa sate,
b s˜a n tall t
˜eeb ne a Zezi maoong
˜a s�da? D s
˜a n tar waoogr
ne d˜adem-bi-taas
˜a v��m, na n k�tame t� d rat n moon-b
woto ne y˜eesem. (Ezek��ll 3:17-21) D s
˜a n maan t��m-
k˜ang
˜a neere, d na n t
˜oog n yeela wa t�m-t�md a Poll t�:
“Y˜amb z��m ka be mam zug ye. T� b
˜oe, mam togsa y
˜amb
W˜ennaam daab z
˜anga n ka solg b
˜umb ye.” (T��ma 20:26,
27) Togs neb˜a t� b b
˜angW
˜ennaam la a raab
˜a yaa t��m-s
˜ong
d s˜en t
˜oe nmaannwilg t� d nanda v��m
˜a la z��m
˜aw�sgo.
19. Boe la d segd n maan sen na y�l t� ninsaal z��m samd ra zınd dzugu?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ V��m˜a yaa W
˜ennaam k
˜uuni.—Y��l S
˜oamy
˜a
36:10; Wilgri 4:11.ˇ P�g yiisg yaa w
˜enga, bala biig s
˜en nan ket
a ma p�g˜e v��m tara y
˜ood w�sg W
˜ennaam
nif˜e.—Yikri 21:22, 23, Sebr S
˜ongo; Y��l
S˜oamy
˜a 127:3.
ˇ D wilgdame t� d tara waoogr ne v��m˜a, n pa
ningd-a yell p�g˜e la d pa r�t z��m ye.
—T˜oodo 5:17; T��ma 15:28, 29.
D ges v��m˜
a wa W˜ennaam s
˜en get-a to-to w
˜a 133
W˜ENNAAM A ZEOVA ratame t� y paam su-noog y zaka
p�ge. A Gomda sen yaa Biibla kota zaka ned faa saglse, nwilgd t��md ning Wennaam sen dat t� ned faa maane. Zakaned kam faa sa n tuud Wennaam saglsa n maand a sen segdn maana, womda bi-soma. A Zezi yeelame: “Neb nins senw�md Wennaam goama n sakde wa, bark bee bamb zut ny��da.”—Luk 11:28.
2 Tond sa n dat n paam su-noog zaka p�ge, rend d sak ndeeg t� yaa a Zeova, a Zezi sen bool t� “tond Ba” wa lazak lugenda. (Mat�e 6:9) Yaa tond saase Ba wa maasem yıngla zak faa be teng zugu, la s�d-s�da, ye n mi bumb ning senkot zagsa neb su-noogo. (Ef��z ramba 3:14, 15) Woto, yaaboe la Biibla yet tond zaka ned faa sen segd n maan a soabaw��nge?
YAA W˜ENNAAM N LUGL ZAKA
3 A Zeova naana pipi ninsaalb a˜Adem ne a Hawa, n k�t t�
1. Boe n wat ne su-noog zaka p�ge?2. Sen na y�l n paam su-noog zaka p�ge, boe la d segd n sak n deege?3. Sa n yaa ne Biibla, wan to la zak s�ng-ya, la boe yıng t� d mie t’asen yeta yaa s�da?
SAK PIIG LA A NAASE
Y s˜en na n maan to-to
t� y zak˜a v��m tall s
˜u-noogo
B˜oe la s�d-s
˜ong segd n maane?
B˜oe la p�g-s
˜ong segd n maane?
B˜oe la ba b� ma segd n maan n wilg
t’a geta a kamb yell s˜oma?
W˜an to la kamb
˜a t
˜oe n paas zak
˜a s
˜u-noogo?
b ke kaadem. A Zeova ning-b-la teng zug arzan sen be rasandp�ge, b sen boond t� Ed�n zeeda, la a yeel-b t� b “rog kambn pid duniya.” (S�ngre 1:26-28; 2:18, 21-24) Kiba-kanga pasoalem ye, bala a Zezi wilgame t� S�ngr sebra sen yeel bumbning zak s�ngr w��nge wa yaa s�da. (Mat�e 19:4, 5) B� d gesbumb ning sen k�t t� su-noog toe n zınd zak p�gewa, baa netond sen segd zu-loees w�sgo, t� v��ma pa wala Wennaamsen da rat t� y� to-to wa.
4 Zaka ned kam faa toe n songame t� zaka neb tallsu-noogo, a sen na n d�kd Wennaam togs-n-taar n tarnonglem. (Ef��z ramba 5:1, 2) La tond sen pa toe n yaWennaama yınga, wan to la d toe n d�k a togs-n-taare? Dtoe n banga a Zeova sen maand to-to wa, bala a t�ma a Bi-kasenga t’a yi saase nwa tenga zugu. (Za 1:14,18) Biribl kangyaa a Zezi Kirist. A sen da wa n be tenga zugu, a r�ka a saaseBa wa togs-n-taar soma hali t� f sa n da be a taoor n kelgd-a,ra yaawa f sen be ne a Zeova menga n kelgd-a bala. (Za 14:9)Woto yınga, d sa n bang nonglem ning a Zezi sen tall neneba la d r�k a togs-n-taare, tond ned kam faa toe n songamet� d zaka neb tall su-noog n paase.
A ZEZI YAA MAK-S˜
ONG N K˜
O S�DB˜A
5 Biibla yetame t� s�dba manesem ne b pagba segd n y��wa a Zezi sen tall manesem ning ne a karen-biisa. Ges-yBiibla sen sagend re w��nge: ‘Raopa, b� y nong y pagba waKirist s
˜en nong b
˜amb t
˜eedb
˜a n k
˜o b
˜amb meng b
˜amb y
˜ıng
˜a. . . .
Yaa woto, raopa tog n nonga b pagb wa bamb mens yınsi.Ned ninga sen nong a paga, a nonga a menga. T� boe, nednan ka kisg a meng yıng abada. La a r�lgd-a lame la a geta a
4. a) Wan to la zaka ned faa toe n song n paas zaka neb su-noogo?b) Boe yıng t’a Zezi v��ma zamsg tar yood w�sg sen na y�l n paamsu-noog zaka p�ge?5, 6. a) Wan to la a Zezi sen tall manesem ning ne a karen-biisa yaamak-song n ko s�dba? b) Boe la d segd n maan n paam d yel-wenasugri?
Y s˜en na n maan to-to t� y zak
˜a v��m tall s
˜u-noogo 135
meng yell wa Kirist s˜en maand b
˜amb neb
˜a.’—Ef��z ramba 5:
23, 25-29.6 A Zezi sen tall nonglem ning ne a karen-biisa yaa makr
sen zems zang n ko s�dba. A Zezi ra “pida ne nonglemkaseng b neba yınga,” hal n d�k a v��ma n maan maoong nko-ba, baa ne b sen da yaa koangdba. (Za 13:1; 15:13) Woto,b sagenda s�dba me woto: “B� y [ket n] nong y pagba, la yra maan gags ne bamb ye.” (Kolos ramba 3:19) Boe n na nsong s�d t’a tu sagl-kanga, sen t� y��d faa, a paga sa n wapa t�m ne yam? A pa segd n yım t� ye menga kongdameye, la a segd n teega a sen tog n maan bumb ning npaam Wennaam sugra. Boe la a segd n maane? A segd nkoo neb nins sen beegd ye wa sugri, la a paga me bee nin-kaens s�ka. Veenega, paga me segd n maana woto. (Mat�e 6:12, 14, 15) Masa, yamb nee bumb ning sen k�t t� neb keeryete t� kaadem sen tar su-noog yaa sug-kotb a yiib lagem-n-taara b�?
7 S�dba segdame me n teeg t� wakat faa, a Zezi gesa akaren-biisa yelle. A ra mii a yame t� y�l n be b sen pa toe nmaane, la t� b tara bon-datem me. Wala makre, b sen da wanyawa, a yeel-b lame: “B� y wa yi n keng we-k��nga neb senka bee n t� v��s bilfu.” (Mark 6:30-32) Segdame t� d tagspagba yell me woto. Biibla wilgdame t� b yaa neb sen “kapanga,” n kot s�dba noor t� b waoog b pagba. Boe yınga?Bala s�dba ne pagba faa yaa p��t-n-taas ne “v��m barkakuuna.” (1 P���r 3:7) S�dba segdame n teeg t� yaa wen-sakran tar yood Wennaam nife, la pa m yaa rao b� paga ye.—Y��lSoamya 101:6.
8 Biibla yetame t� s�d “sen nong a paga, a nonga amenga.” Re wa yaa raoa ne a paga sen ‘ka leb n yaa b yiib
7. A Zezi ra mii boe tiir a karen-biisa w��nge, la mak-song b�g la rekot s�dba?8. a) Wan to la s�d ‘sen nong a pag nong a menga’? b) Rao ne a pagsen yaa ‘yıng a yembra’ voor yaa boe?
136 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
y�sa, la b yaa y˜ıng a yembr’ wa a Zezi sen yeela yınga. (Mat�e
19:6) Woto, pag ne rao lagenga segd n teka bamb ne taabbala. (Yelbuna 5:15-21; Hebre damba 13:4) Toe n y�� woto,sa n mik t� keed-n-taag faa to ratem yell n pak-a n y��d amenga renda. (1 Korent damba 7:3-5) Tara yood w�sg t� dteeg woto: ‘Ned nan ka kisg a meng y
˜ıng abada. La a r�lgd-a
lame la a geta a meng yelle.’ S�dba segd n nonga b pagbawa b sen nong b mensa to-to wa, n teegde t� bamb mensame tara kolg-n-togs b zu-soaba sen yaa a Zezi Kirista taoore.—Ef��z ramba 5:29; 1 Korent damba 11:3.
9 T�m-t�md a Poll goma ‘Kirist nonglem sen naag neb�gsma’ yelle. (Filip ramba 1:8, NW) A Zezi sen da yaanin-b�gsga k�tame t’a penegr da noome, t� pagb nins senlebg a karen-biisa ra nong-a re yınga. (Za 20:1, 11-13, 16)Pagba ratame t� b s�dba tall nonglem sen naag ne b�gsemne-ba.
A ZEZI YAA MAK-S˜
ONG N K˜
O PAGB˜A
10 Zak yaa siglga, la sen na y�l t’a y� soma, renda a tall zu-soaba. A Zezi menga tara Zusoab a sen sakde. ‘Kirist Zusoabayaa Wennaam,’ wala ‘pag zu-soab sen yaa rao wa.’ (1 Korentdamba 11:3, Sebr S
˜ongo) A Zezi sen sakd Wennaam zu-
sobenda yaa mak-songo, bala tond ned kam faa tara zu-soabd sen segd n sake.
11 Rapa sen pa zems zanga kongdame, t� naoor w�sgo, bpa maand b zak sobenda t��m t� zems ye. Rend boe la pagsegd n maane? A pa segd n paoog a s�da sen maand bumbninga, b� n bao n deeg zaka soab zıig ye. Pag segdame n teegt� su-b�gsem la su-maasem tara yood w�sg Wennaam nife.(1 P���r 3:4) A sa n tar z�g-soma kaense, a na n mikame
9. A Zezi z�g-song b�g la b wilg Filip ramb sak a 1:8 p�ge, la boe yıngt� s�dba segd n tall nonglem kanga ne b pagba?10. Wan to la a Zezi ko pagba mak-songo?11. Manesem b�g la pag segd n tall ne a s�da, la re toe n woma bi-b�se?
Y s˜en na n maan to-to t� y zak
˜a v��m tall s
˜u-noogo 137
t� sak a s�da wa Wennaam sen data yaa bumb sen toe, baasa n wa yaa toogo. Biibla p�d n yetame: “B� pag waoog as�da.” (Ef��z ramba 5:33) La sa n mik t’a s�da pa sakd Kiristwa a Zusoaba? Biibla sagenda pagba: “Pagba, b� y sak yambmens s�dba, t� keer sen ka sakd Wennaam ko��ga na sakWennaam bamb pagba yel-manesem yınga, t� goam toorkae ye, t� boe, bamb na n yaame t� yamb maanda neere la yyokda y mense [la y tara waoogr w�sg ne-ba, NW].”—1 P���r3:1, 2.
12 A s�da yaa teed-n-taag t’a pa woto me, paga sa n wilg atagsg sen yaa toor ne a s�da rend ne manesem sen zemse, papaoogr ye. Paga tagsg toe n zemsame, la a s�da sa n kelg-a,toe n nafa zaka neb faa. Baa ne a Abrahaam sen da pa sak apag a Saara sen wilg zaka zu-lo��g a yembr sen tog n welgto-to wa, Wennaam yeel-a-la woto: “Maan bumb nins faa aSaara sen yeel foom t� f maana.” (S�ngre 21:9-12) Veenega,s�da sa n d�k sard yell zug t� pa k��sd Wennaam noora, apaga sa n tu sard ning a s�da sen d�ka, a wilgdame t’a sakdaa s�da.—T��ma 5:29; Ef��z ramba 5:24.
13 Pag sa n maand a t��md zaka p�ge, a toe n songa w�sgne a zaka ramb yell gesgo. Wala makre, Biibla wilgdame t�pagba segdame n “nong b s�dba ne b kamba, la b y� yok-m-mens ramba, la guus-m-mens ramba, la b ges zak yell neere,la b y� p�g-soama sen sakd bamb mens s�dba.” (T�t 2:4, 5)Zak pag sen maand woto paamdame t’a zaka neb nong-ala b waoogd-a wakat faa. (Yelbuna 31:10, 28) Baa ne re faa,sen mik t� kaadem yaa neb a yiib sen pa zems zang n lagemtaaba, y�l keer sen yaa toog t� loog noor toe n waa ne welg-taab b� kaadem kaoobo. Biibla sakame t� y�l keer toe nk�tame t� rao ne a pag welg taaba. La welg-taaba pa reemyell ye, bala Biibla sagenda keed-n-taasa woto: “B� pag ra bas
12. Boe yıng t� pa weng t� pag wilg a sen tagsd ne waoogre?13. a) Boe la T�t 2:4, 5 sagend pagba t� b maane? b) Boe la Biibla yetwelg-taaba la kaadma kaoob w��nge?
138 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
a s�d ye. . . . La b� rao me ra yiis a pag ye.” (1 Korent damba7:10, 11) G�lsg Soamya p�ge yaa yell a ye bal n kot ned sort’a kao a kaadem. Yaa keed-n-taag a ye sen na n yo.—Mat�e19:9.
A ZEZI YAA MAKR S˜EN ZEMS Z
˜ANG
N K˜
O ROAGDB˜A
14 Manesem ning a Zezi sen tall ne kamba koo roagdbamakr sen zems zanga. Neb a taaba sen da rat n g�dg kom-boonega t� b ra peneg a Zezi wa, a yeelame: “Bas-y kom-boonega t� b wa mam nenge n da g�dg bamb ye.” Biiblayetame t� re poore, a ‘talla bamb a nuge n tik bamb ne anus n ning b zut barka.’ (Mark 10:13-16) A Zezi sen da r�kdsek n zınd ne kom-boonega yınga, y pa segd n maan wotone y meng komdibli wa la y kompugli wa s�da? Kamba sendata pa t� y zaoos y seka g�rs-g�rs ne-b bal ye, yaa t� y r�ksek w�sg meng n zınd ne-ba. Y segd n d�ka sek b zamsgyınga, bala yaa woto la a Zeova baood t� y maane.—Toodo6:4-9.
14. Manesem b�g la a Zezi tall ne kamba, la yaa boe la kamba rat broagdba nenge?
Mak-s˜
ong b�g la a Saara k˜
o pagb˜
a?
15 Duni kanga sen lebgd weng n paasde wa yınga, kambarata roagdb sen na n kogl-b ne neb nins sen dat n maan-bwenga, wala makre ne neb nins sen baood n na n t�mt��m-degd ne-ba. A Zezi ra nonga a karen-biisa w�sgo, nbool-b t� ye “kom-boonego.” Ges-y a sen maan to-to nkogl-ba: B sen wa n yok-a n na n k� wa, a k�tame t� b bas akaren-biisa t� b looge. (Za 13:33; 18:7-9) Roagdba, ning-y yyame wakat faa t’a S��taan baoodame n dat n saam ykamba. Y segd n deng n keoog-b lame t’a ra wa paam-b ye.�
� Songr sen na y�l n kogl kamba bee sebr ning sen yaa´
Ecoute legrand enseignant wa p�ge, sak 32. Yaa a Zeova Kaset ramba n yiisseb-kanga.
15. Boe la roagdba toe n maan n kogl b kamba?
A Zezi s˜
en tall manesem ning ne kamb˜
at
˜oe n z
˜amsa roagdb
˜a b
˜oe?
140 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
(1 P���r 5:8) Runda-runda, kamba rata koglg ny��d pında, t�bumb ra wa maan-ba, b� bumb ra wa saam b teeba, la t� bra wa k���b-b ye.
16 Y�ng ning sen deng a Zezi kuuma, a karen-biisawee no-koeemd n dat n bang ned ning sen yaa kaseng n y��d bambs�ka. A Zezi suur pa yik ne-b ye, la ne nonglem a baoa goamsen na n ke b suya, la a ko-b mak-songo. (Luk 22:24-27; Za13:3-8) Yamb sa n yaa roagda, re yınga, y nee y sen toe n tua Zezi mak-songa, y sen kibind y kamba to-to wa p�ge b�?Yaa s�d t� b rata kiblgu, la segd n y�� ne “t�rlem,” la pa nesu-yikr abada. Y segd n guusa ne y goama, t� ra wa ‘zabd was��g senwaagd ned ye.’ (Zeremi 30:11; Yelbuna 12:18) Y senkibind y biiga to-to ninga segd n k�tame t� kaoosg poor b�a ya t� s�d ra zemsame.—Ef��z ramba 6:4; Hebre damba 12:9-11.
A ZEZI YAA MAK-S˜
ONG N K˜
O KAMB˜A
17 A Zezi makra toe n zamsa kamba bumb b�? N-ye.Ne a Zezi mak-songa, a wilga kamba b sen segd n sak broagdba to-to. A yeelame: “Yaa m Ba sen zams maam bumbninga la m gomda.” La a paase: “Mam sen maand bumbninsa tata bamb yam daar faa.” (Za 8:28, 29) A Zezi rasakda a saase Ba wa, la Biibla sagenda kamba me t� b sak broagdba. (Ef��z ramba 6:1-3) Baa ne a Zezi sen da yaa biigsen zems zanga, a ra sakda a roagdb a Zoz�f la a Maari sen dayaa ninsaalb sen pa zems zanga. S�d-s�da, re song n k�tamet’a Zezi zaka ned faa paam su-noogo!—Luk 2:4, 5, 51, 52.
18 Wan-wan la kamba toe n woneg a Zezi n paase, sen nay�l t� b roagdba suy y� noogo? Wakat ninga kamba toe ngetame t� yaa toog ne-b t� b sak b roagdba, la yaa woto la
16. A Zezi sen tall manesem ning ne a karen-biisa pan-komsma toen zamsa roagdba boe?17. Wan to la a Zezi ko kamba makr sen zems zanga?18. Boe yıng t’a Zezi sak a saase Ba wa wakat faa, la kamba sa n yaasakdba and damb suy la b noogda?
Y s˜en na n maan to-to t� y zak
˜a v��m tall s
˜u-noogo 141
Wennaam dat t� kamba maane. (Yelbuna 1:8; 6:20) A Zezira sakda a saase Ba wa wakat faa, nana walla toog sasa me.Vugri Wennaam sen da rat t’a Zezi maan bumb sen yaatoog w�sga a yeelame: “B� y yiis bon-yuudl kanga [a senda segd n maana,] mam taoore.” Baasg zanga, a Zezi maanabumb ning Wennaam sen kosa, bala a teegame t’a Ba wara miime n y��d ye. (Luk 22:42) Kamba sa n zamsd sakre,b na n nooga b roagdba suy la b saase Ba wa suur w�sgo.�—Yelbuna 23:22-25.
19 A S��taan maka a Zezi, la d bang t’a na n maka d kambame n dat t� b maan wenga. (Mat�e 4:1-10) A S��taan mi ntunugda ne kamba reem-n-taas keer sen na y�l n k���b-ba,la toe n y�� toog ne kamba t� b ra maan wa b reem-n-taasa ye. Rend tara yood w�sg t� kamba ra tall tuud-n-ta-wens ye. (1 Korent damba 15:33) A Zakoob bipugl a Dina ratara tuud-n-taas sen da pa balemd a Zeova, t� re wa ne zu-loees w�sgo. (S�ngre 34:1, 2) Mams-y y yame n ges zu-loeesla su-saams nins sen toe n wa ke y zak p�ge, a ned a yembr
sa n yo!—Yelbuna 17:21, 25.
� Yaa roagd sen na n dat t’abiiga k��s Wennaam noora balla biiga tar sor n na n zagse.—T��ma 5:29.
19. a) Wan to la a S��taanmakd kamba? b) Biig sa n yo,toe n maana a roagdba boe?
Kamb˜
a s˜
a n wapaam makre,
b segd n tagsab
˜oe yelle?
142 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
B˜
UMB NING S˜EN K
˜OT ZAK
˜A NEB S
˜U-NOOGO
20 Zak˜a neb s
˜a n t
˜u Biibl
˜a saglse, b zu-loees
˜a welgr yaa
nana n y��da. S�da, yaa sagl-k˜aens t
˜uub bal n k
˜ot zak
˜a neb
s˜u-noogo. Woto y
˜ınga, s�dba, b� y nong y pagb
˜a, la y tall
manesem ning a Zezi s˜en tall ne a karen-biis
˜a ne-ba. Pagba,
b� y sak y s�d˜a zu-sobendo, la y t
˜u p�g-s
˜ong
˜a makr b s
˜en
bilg Yelb˜una 31:10-31 p�g
˜e w
˜a. Roagdba, z
˜ams-y y kamb
˜a.
(Yelb˜una 22:6) Ba r
˜amba, ‘ges-y y meng yir d
˜amba yell’
neere. (1 T�mote 3:4, 5; 5:8) Kamba, sak-y y roagdb˜a. (Kolos
r˜amba 3:20) Nedba a yembr pa zems z
˜ang zak
˜a p�g
˜e ye, bala
neb˜a f
˜aa tudgdame. Woto y
˜ınga, tall-y sik-m-menga, n kot
taab sugri.21 S�da, Biibl
˜a tara sagls la z
˜amsg w�sg s
˜en s
˜ongd ne zak
p�g˜e v��m
˜a. S
˜enpaase, a z
˜amsda t
˜ondb
˜umbw�sgW
˜ennaam
d˜uni paalg
˜a b� t
˜eng zug arz
˜an
˜a s
˜en na n pid ne neb s
˜en tar
s˜u-noog la s
˜en balemd a Zeova w
˜a zugu. (Wilgri 21:3, 4) Ad
s�d yaa b˜on-k
˜asems nbe taoor n g
˜uud t
˜ondo.Mas
˜a menga, d
t˜oe n zoe n paama zak p�g
˜e v��m s
˜en tar s
˜u-noogo, d s
˜a n t
˜u
W˜ennaamnoy
˜a s
˜en be a Gomd
˜a s
˜enyaa Biibl
˜a p�g
˜ew
˜a.
20. Sen na y�l n paam su-noog zaka p�ge, boe la zaka ned kam faasegd n maane?21. Bon-kasems b�s n be taoor n guud tondo, la wan to la d toe npaam zak sen tar su-noog masa?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ S�db˜a segd n nonga b pagb
˜a wa b mens
y˜ınsi.—Ef��z r
˜amba 5:25-29.
ˇ Pagb˜a segd n nonga b zak
˜a neb la b waoogd
b s�db˜a.—T�t 2:4, 5.
ˇ Roagdb˜a segd n nonga b kamb
˜a n z
˜amsd-b
la b kogend-ba.—T˜oodo 6:4-9.
ˇ Kamb˜a segd n saka b roagdb
˜a.—Ef��z r
˜amba
6:1-3.
Y s˜en na n maan to-to t� y zak
˜a v��m tall s
˜u-noogo 143
W˜ENNAAM A ZEOVA nonga t
˜ond w�sgo, la a ratame t� d
r� a sor-wilgr˜a nafa. D s
˜a n balm-a t� zemse, d na n paama
s˜u-noogo, la d na n p
˜osa y�l w�sg d v��m
˜a p�g
˜e. D na n
paama a bark la a s˜ongr me. (Ezai 48:17) La t
˜uudum kobs
n yet t� b˜amb z
˜amsda neb
˜a s�d
˜a W
˜ennaam zugu. La b s
˜en
z˜ams neb
˜a W
˜ennaam s
˜en yaa a soab
˜a, la a s
˜en baood t�
t˜ond maan
˜a yaool n yaa toor w�sg ne taaba.
2 W˜an to la y t
˜oe n b
˜ang y s
˜en na n t
˜u a Zeova to-to t� ta
a yam? Pa t�lae t� y reng n z˜ams t
˜uudm
˜a f
˜aa s
˜en yet b
˜umb
ning˜a nmak-bne taabnges ye. Y segdamebal nb
˜ang Biibl
˜a
s˜en s�d z
˜amsd t
˜ond b
˜umb ning t
˜uudum hak�k
˜a zugu. D r�k
makre: T˜ens w�sg p�s
˜e, bi-bees
˜a s
˜en togsd n maand ligd
˜a t�
b boond t� fobiye w˜a yaa yell s
˜en piuugi. B s
˜a n yeel y
˜amb
t� y t��md yaa y bak fobiye k˜aens ne s
˜oma w
˜a, w
˜an to la y
na n maane? Yaa y s˜en na n bao n b
˜ang ligd-yook f
˜aa s
˜en
yaa a soab ne zug la y na n t˜oog b�? Ayo. Y s
˜a n d�k y s
˜ek
˜a
nbaonb˜ang ligdning s
˜enyaahalaal
˜an s
˜ao. Y s
˜a nwa b
˜ang
ligd halaal˜a s
˜en yaa to-to, y na n b
˜anga ligd-yood
˜a n welg
mas˜a.Wotome, d s
˜a nbaonb
˜ang s�d t
˜uudm
˜a s
˜enyaa to-to,
d t˜oeeme mas
˜a n b
˜ang s
˜en pa-b s�d
˜a n welge.
1. D sa n balem Wennaam t� zemse, wan to la re na n naf tondo?2. Wan to la d toe n bang d sen na n tu a Zeova to-to t� ta a yam, lamak-b�g n songd tond t� d w�m re voore?
SAK PIIG LA A NU
T˜
uudum s˜en tat W
˜ennaam yam
T˜uudm
˜a f
˜aa tata W
˜ennaam yam b�?
W˜an to la d t
˜oe n b
˜ang s�d t
˜uudm
˜a?
˜And d
˜amb n yaa W
˜ennaam balemdb hak�k
t˜eng zug r
˜und
˜a-r
˜und
˜a?
3 Tara y˜ood t� d balem a Zeova wa a s
˜en dat
˜a. Neb w�sg
t˜eedame t� t
˜uudm
˜a f
˜aa tata W
˜ennaam yam, la pa woto
la Biibl˜a yet ye. Pa sek meng t� ned yeel t’a yaa kiris-ned
ye. A Zezi yeelame: “Ka neb nins f˜aa s
˜en boond maam
t� Zusoaba, Zusoaba! n na n k˜e arz
˜an soolem ye. Yaa ned
ning s˜en maand mam Ba s
˜en be [saas
˜e] raaba bala.” D
˜end
t˜ond s
˜a n dat n ta W
˜ennaam yam, d segd n z
˜ams n b
˜anga
b˜umb ning W
˜ennaam s
˜en baood t� t
˜ond maan
˜a, la d s�d
t˜u. A Zezi yeelame t� neb nins s
˜en pa maand W
˜ennaam
daab˜a yaa “t��m w
˜ens maandba.” (Mat�e 7:21-23) Wala
fobiye r˜amb
˜a, ziri t
˜uudm
˜a s�dpa tar y
˜ood ye. S
˜enyaaw
˜eng
n y��da, ziri t˜uudm
˜a p�d n s
˜aamda neda.
4 A Zeova paka sor n k˜o neba f
˜aa s
˜en be t
˜eng
˜a zug
˜a t� b
t˜oenpaamv��ms
˜enpa sat
˜a. La s
˜ennay�lnpaamv��ms
˜en
pa sat˜a Arz
˜an
˜a p�g
˜e, d segd n balma W
˜ennaam wa y
˜e s
˜en
dat to-to w˜a, la d maan s
˜en tat a yam. Zu-b�ko, neb w�sg
pa sakd n maan r˜e ye. Yaa r
˜e y
˜ıng la a Zezi s
˜en yeel woto
w˜a: “B� y k
˜e zak noor s
˜en yaa s
˜eka. T� b
˜oe, zak noor s
˜en
yaa yalenga la sor s˜en yaa yalenga rabda s
˜aoong z
˜ıiga, la
neb w�sg k˜eeda been
˜e. La zak noor s
˜en yaa s
˜eka la sor s
˜en
yaab˜aanega rabdav��mz
˜ıig
˜e, la ay
˜atb yaa bilfu.” (Mat�e 7:
13, 14) T˜uudum hak�k
˜a s
˜ongda ned t’a wa paam v��m s
˜en
pa sate, t� ziri t˜uudm
˜a baasd ne s
˜aoongo. A Zeova pa rat t�
ninsaal ba a yembr s˜aam ye, la yaa r
˜e n k�t t’a pak sor n k
˜o
neb˜a f
˜aa t� b t
˜oe n bao n b
˜ang-aw
˜a. (2 P���r 3:9) R
˜end s�d-
s�da, t˜ond s
˜en balemd W
˜ennaam to-to w
˜a yaa y
˜oor yelle.
D S˜EN T
˜OE N B
˜ANG T
˜UUDUM HAK�K
˜A TO-TO
5 W˜an to la d t
˜oe n y
˜a ‘v��m
˜a sore’? A Zezi yeelame t�
3. Sa n yaa ne a Zezi, boe la d segd n maan n paam n ta Wennaamyam?4. A Zezi goam nins sen t� loe ne soay a yiiba voor yaa boe, la sorfaa baasda ne boe?5. Wan to la d toe n bang neb nins sen tuud tuudum hak�ka n bake?
T˜
uudum s˜en tat W
˜ennaam yam 145
t˜uudum hak�k
˜a na n y�� v
˜eeneg neb nins s
˜en t
˜uud-a w
˜a
v��mp�g˜e. A yeelame: “Y
˜amb na b
˜ang b
˜amb ne b biisi. . . .
T�-s˜ong f
˜aa womda bi-s
˜oama.” (Mat�e 7:16, 17) S
˜en dat n
yeel t� b na n b˜anga neb nins s
˜en t
˜uud t
˜uudum hak�k
˜a b
t˜eeb
˜e w
˜a la b yel-manesm
˜e w
˜a. Baa ne b s
˜en pa zems z
˜ang
la b tudgd˜e w
˜a, W
˜ennaam balemdb hak�k
˜a baoodame n
na n maan a raab˜a. B� d ges b
˜an a yoob s
˜en k�td t� d b
˜ang
neb nins s˜en t
˜uud t
˜uudum hak�k
˜a n welge.
6 W˜ennaam s
˜ogen d
˜amb hak�k
˜a tikda b z
˜amsg
˜a Biibl
˜a
zugu. Biibl˜a meng yeta woto: “G�lsg S
˜oamy
˜a z
˜anga yaa
W˜ennaam n k
˜o t
˜ondo: la a bee bark z
˜amsg y
˜ınga, la t� wilg
ned a kongre, la saglg y˜ınga, la t� z
˜ams t�rlem t� W
˜ennaam
ned t˜oe n b� la a maan t��m s
˜oama f
˜aa.” (2 T�mote 3:
16, 17) T�m-t�md a Poll g�lsa a kiris-nin-taas˜a n yeel-b t�:
“Y˜amb s
˜en deeg W
˜ennaam ko��ga t
˜ond s
˜en togs y
˜amb
˜a,
y˜amb ka reeg-a wa ninsaal ko��g ye, la y
˜amb reeg-a-la
wa W˜ennaam ko��ga s
˜en t�md y
˜amb s
˜en t
˜eeda p�s
˜e, la a
s�d yaa woto.” (1 Tesalonik r˜amba 2:13) Woto y
˜ınga, s�d
t˜uudm
˜a t
˜eeb la a yel-maand� pa tik ninsaalb tagsa b� b
rog-n-mik zug ye. B tika W˜ennaam Gomd
˜a s
˜en yaa Biibl
˜a
zugu.7 A Zezi Kirist k
˜oo t
˜ond mak-s
˜ongo, n tik a z
˜amsg
˜a
W˜ennaamGomd
˜a zugu.Ap��sa a saas
˜e Baw
˜anyeelwoto:
“Y˜amb goama yaa s�da.” (Z
˜a 17:17) A Zezi t
˜ee W
˜ennaam
Gomd˜a, s
˜en paase, b
˜umb ning f
˜aa a s
˜en z
˜ams neb
˜a ra
zemsa ne G�lsg S˜oamy
˜a. A Zezi ra nong n yetame: “A
g�lsame.” (Mat�e 4:4, 7, 10) A s˜a n yeel woto poore, a
togsdagoams˜enyitG�lsg S
˜oamy
˜a p�g
˜e.R
˜und
˜a-r
˜und
˜ame,
W˜ennaam nin-buiid
˜a pa z
˜amsd neb
˜a b mens tagsa ye. B
t˜eedame t� Biibl
˜a yaa W
˜ennaam Gomde, la yaa gom-k
˜ang
s˜en yet
˜a zug bal la b tikd b z
˜amsg
˜a.
6, 7. Wan to la Wennaam sogen damb hak�ka get Biibla, la wan tola a Zezi ko mak-song re w��nge?
146 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
NEB NINS S˜EN BALEMD S�D W
˜ENNAAM
˜A
ˇ tikdabz˜amsg
˜aBiibl
˜a zugu
ˇ bbalemdaaZeovabala, labk�td˜e t�neb
˜ab
˜angday��r
˜a
ˇ b taranonglemhak�knetaaba
ˇ bsakdamet’aZezi lanedningW˜ennaams
˜en t
˜unugnen
nan f˜aag t
˜ond
˜a
ˇ bpad˜uniy
˜a r
˜endye
ˇ bmoondamet�W˜endR
˜ıung
˜abal ladzu-loees
˜a f
˜aa t��m
8 T˜
uudum hak�k˜
a neb balemda a Zeova bala, la b k�td˜e
t� neb˜
a b˜
angd a y��r˜
a. A Zezi yeelame: ‘Waoog [a Zeova]fo W
˜ennaam, la f sak y
˜e bala.’ (Mat�e 4:10) R
˜e n so t�
W˜ennaam s
˜ogen d
˜amb
˜a pa balemd ned b� b
˜umb a to n
z��g a Zeova ye. Baleng a woto buud baoodame me t�b wilg neb
˜a t� b b
˜ang s�d W
˜ennaam
˜a y��r
˜a, la a s
˜en
yaa a soab˜a. Y��l S
˜oamy
˜a 83:19 yetame: “Yaa y
˜amb y ye
bal y��r n yaa [a Zeova, NW]; y˜amb yaa S
˜en-ka-to d
˜uniy
˜a
t�k f˜aa.” A Zezi n k
˜o mak-s
˜ongo, a s
˜en s
˜ong neb a taab
˜a
t� b b˜ang W
˜ennaam
˜a. Yaa wa a s
˜en yeel a p��sg
˜a p�g
˜e
woto w˜a: “Y
˜amb s
˜en welg neb nins d
˜uniy
˜a p�g
˜e n k
˜o
maam˜a, mam wilga b
˜amb y
˜amb y��re.” (Z
˜a 17:6) Woto,
r˜und
˜a-r
˜und
˜a me, W
˜ennaam balemdb hak�k
˜a z
˜amsda neb
a taab˜a W
˜ennaam y��r
˜a, a raab
˜a la a z�g
˜a.
9 W˜ennaam nin-buiid
˜a wilgda nonglem hak�k s
˜en pa
baood a meng nafr˜
a ne taaba. A Zezi yeelame: “Y˜amb s
˜a n
nong taaba, neba f˜aa na n b
˜angame t� y
˜amb yaa mam
karen-biisi.” (Z˜a 13:35) Pipi kiris-neb
˜a ra tara nonglem
k˜ang buud ne taaba. Nonglem s
˜en tat W
˜ennaam yam
t˜oogd n yiisa welsg t
˜ens
˜a, buud
˜a la tarm
˜a s
˜en wat ne neb
˜a
s�k˜a, la a loeta neb
˜a ne taaba, n k�td
˜e t� b lebgd saam-biis
hak�ka. (Kolos r˜amba 3:14) Ziri t
˜uudm
˜a neb pa tar saam-
biir nonglem k˜ang ye. W
˜an to la d mi r
˜e? B k��da taaba,
b t˜ens
˜a la b buud
˜a s
˜en yaa toor-toor
˜a y
˜ınga. La kiris-neb
hak�k˜a pa k��d b t
˜eed-n-taas s
˜en yaa kiris-neba b� neb a
taab me ye. Biibl˜a yetame: “Ned ninga f
˜aa s
˜en ka maand
t�rga la ned ninga s˜en ka nong a ba-biig me ka W
˜ennaam
ned ye. B˜on-k
˜ang wilgda s
˜en yaa W
˜ennaam kamba la s
˜en
yaa S��t˜aana kamba. . . . A yaa t� t
˜ond nong taaba. La d ra
y� wa a Kay˜e s
˜en da yaa w
˜eng soaba r
˜end n k� a ba-biiga
ye.”—1 Z˜a 3:10-12; 4:20, 21.
8. A Zeova balenga baoodame t� d maan boe?9, 10. Wan to la kiris-neb hak�ka wilgd t� b nonga taaba?
148 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
10 La nonglem hak�k˜a pa f s
˜en pa na n k� ned bal ye.
Kiris-neb hak�k˜a r�kda b s
˜ek
˜a, b p
˜ang
˜a la b laog
˜a n s
˜ongd
taab la b kengd taab raood ne nonglem. (Hebre d˜amba
10:24, 25) B s˜ongda taab toog wakate, la b tar p�-peelem.
S�da, b t˜uuda Biibl
˜a saglg ning s
˜en yet t� d ‘maan neba f
˜aa
yel-s˜omd
˜a.’—Galat d
˜amba 6:10.
11 Kiris-neb hak�k˜
a sakame t’a Zezi Kirist la ned ningW
˜ennaam s
˜en t
˜unug ne n na n f
˜aag t
˜ond
˜a. Biibl
˜a yetame:
“F˜aagr ka be ne ned a to ye; t� b
˜oe, y��r a to ka be d
˜uniy
˜a
zugu s˜en k
˜o neba t� t
˜ond t
˜oe n paam f
˜aagr ne-a ye.”
(T��ma 4:12) Wala t˜ond s
˜en y
˜a sak a 5 w
˜a p�g
˜e w
˜a, a Zezi
k˜oo a v��m
˜a t� y� rond nin-sakdb
˜a y
˜ınga. (Mat�e 20:28)
S˜en paase, a Zezi yaa R
˜ım W
˜ennaam s
˜en y
˜ak t’a na n d�
naam t˜eng
˜a gill zugu. La W
˜ennaam baoodame t� t
˜ond sak
a Zezi la d t˜u a z
˜amsg
˜a, d s
˜a n dat n paam v��m s
˜en pa sat
˜a.
R˜e n so t� Biibl
˜a yet
˜e t�: “Ned ning s
˜en t
˜eed-a Biribl
˜a tara
v��ms˜en-k
˜on-sa. Lanedning s
˜enk��sd-aBiribl
˜a k
˜onpaam
v�-k˜ang ye.”—Z
˜a 3:36, K
˜aab-paalg
˜a Koe-noogo.
12 W˜ennaam balemdb hak�k
˜a pa d
˜uniy
˜a r
˜end ye. B s
˜en
da wa n kaood a Zezi b��d Rom soolm˜a naab a P�lat
taoor˜a, a yeelame: “Mam soolem ka d
˜uniy
˜a r
˜end ye.”
(Z˜a 18:36) Baa a Zezi karen-biis hak�k
˜a s
˜en v� t
˜eng ning
p�g˜e, b yaa a saas
˜e R
˜ıung
˜a soolem neba, la woto k�tame
t� b pa k˜eesd b toog d
˜uniy
˜a politik y�l
˜e ye. B pa k
˜eesd b
toog d˜uniy
˜a zab p�s
˜e ye. Baasg z
˜anga, a Zeova balemdb
˜a
pa g�dgd neb a taab˜a s
˜en dat n k
˜e parti politik p�g
˜e, b�
s˜en dat n k�t t� b vot-b
˜a, b� s
˜en dat n vot
˜a ye. La baa ne
W˜ennaam balemdb hak�k
˜a s
˜en pa k
˜eesd b toog politik
˜a
y�l˜e w
˜a, b t
˜uud
˜a t
˜eng ning b s
˜en be
˜e w
˜a noy
˜a. B
˜oe y
˜ınga?
BalaW˜ennaamGomd
˜a k
˜ot-b-la noor t� b “saknanambs
˜a.”
(Rom d˜amba 13:1) Politik nanambs
˜a s
˜en baood t� d
11. Boe yıng t� d segd n sak t’a Zezi Kirist la ned ning Wennaam sentunug ne n na n faag tonda?12. Ra y� duniya renda rat n yeelame t� boe?
T˜
uudum s˜en tat W
˜ennaam yam 149
maan˜a s
˜a n k��sd W
˜ennaam s
˜en baood t� d maan
˜a,
W˜ennaam balemdb hak�k
˜a t
˜uuda a Zezi t�m-t�mdb
˜a
makre. B yeela woto: “A zemsame t� t˜ond sak W
˜ennaam n
y��d neb˜a.”—T��ma 5:29; Mark 12:17.
13 A Zezi karen-biis hak�k˜
a moondame t� yaa W˜ennaam
R˜ıung
˜a bal n na n y�
˜adem-biis
˜a zu-loees f
˜aa t��m. A Zezi
13. Wan to la a Zezi karen-biis hak�ka get Wennaam Rıunga, la wotok�tame t� b t�md t��m-b�go?
Y s˜
a n naag a Zeova nin-buiid˜
a n maand a raab˜
a,y s
˜en na n paam na n y��ga y s
˜en na n b
˜one
150 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
reng n togsame t�: “W˜ennaam soolem koe-noog k
˜ang
˜a
na n moona d˜uniy
˜a t�k f
˜aa t� y� kaset buud f
˜aa y
˜ınga. D
˜e,
d˜uniy
˜a s��b na yaool n ta.” (Mat�e 24:14) A Zezi karen-biis
hak�k˜a pa yet neb
˜a t� b teeg nanambs s
˜en yaa ninsaalb n
paam b zu-loees˜a t��m ye. B moondame t� yaa W
˜ennaam
saas˜e R
˜ıung
˜a bal n yaa
˜adem-biis
˜a zu-loees f
˜aa t��m. (Y��l
S˜oamy
˜a 146:3) A Zezi z
˜amsa t
˜ond t� d p��s t� goosneema
k˜ang s
˜en zems z
˜ang
˜a wa, a s
˜en wa n yeel t�: “T� y
˜amb
soolemwa, t� y˜amb daab maan d
˜uniy
˜a zug wa s
˜en maand
[saas˜e w
˜a].” (Mat�e 6:10) W
˜ennaam Gomd
˜a ra p
˜ınd n
togsame t� saas˜e R
˜ıung k
˜ang “na n w
˜aa soolem k
˜aens f
˜aa
[s˜en be mas
˜a w
˜a] t� b menem n bas-a t’a yaas wakat f
˜aa.”
—Dani�ll 2:44.14 D s
˜a n ges t
˜ond s
˜en zoe n y
˜a b
˜umb ning
˜a, b� y sok y
menga: ‘Yaa t˜uudum b�g n tik a z
˜amsg
˜a f
˜aa Biibl
˜a zugu, la
a k�td˜e t� neb
˜a b
˜angd a Zeovay��r
˜a? Yaa t
˜uudum b�g neb
n tar nonglemwa W˜ennaam s
˜en dat
˜a, n tar t
˜eeb ne a Zezi,
n welg ne d˜uniy
˜a, la b moond
˜e t� yaa W
˜ennaam R
˜ıung
˜a
balnnany�˜adem-biis
˜a zu-loees f
˜aa t��m?T
˜uudm
˜a f
˜aa s
˜en
be t˜eng zug
˜a s�ka, b�g n maand woto f
˜aa?’ A Zeova Kaset
r˜amb
˜a t��m
˜awilgdav
˜eeneg t� yaa b
˜amba.—Ezai 43:10-12.
B˜
OE LA Y NA N MAANE?15 T
˜e W
˜ennaam bal pa sek s
˜en na y�l n ta a yam ye.
Wala makre, Biibl˜a yetame t� z
˜ın d
˜amb
˜a meng t
˜eedame
t� W˜ennaam beeme. (Zak 2:19) La v
˜eenega, b pa maand
W˜ennaam daab
˜a, b pa tat a yam me ye. S
˜en na y�l n ta
W˜ennaamyam, d pa segd bal n t
˜e t’a beeme ye, d segdame
me n maan a raab˜a. D segdame me n welg d mens ne ziri
t˜uudm
˜a la d sak t
˜uudum hak�k
˜a.
14. Yamb tagsdame t� yaa tuudum b�g n pidsd y�l nins tuudumhak�ka sen segd n maana?15. Te t� Wennaam beeme wa toor sen ka be, boe me la a baood t�d maane?
T˜
uudum s˜en tat W
˜ennaam yam 151
16 T�m-t�md a Poll wilgame t� d pa segd n k˜ees d mens
ziri t˜uudm
˜a p�g
˜e ye. A g�lsame: “Yaawotoy
˜ıng t� Zusoaba
yet˜e yaa: ‘Yi-y b
˜amb s�ka, welg-y toor ne-ba. La y ra s��s
b˜umb s
˜en yaa r
˜egd ye, la mam na reeg y
˜amba.’” (2 Kor
˜ent
d˜amba 6:17, K
˜aab-paalg
˜a Koe-noogo; Ezai 52:11) Woto
y˜ınga, kiris-neb hak�k
˜a z
˜aagda b mens ne b
˜umb ning f
˜aa
s˜en tar loees ne ziri t
˜uudm
˜a.
17 Biibl˜a wilgdame t� ziri t
˜uudm
˜a buud f
˜aa bee ‘Babilon
K˜aseng
˜a’ p�g
˜e.� (Wilgri 17:5) Y�-k
˜ang
˜a t
˜eegda t
˜ond p
˜ınd
w˜end
˜e Babilon gal�-t
˜eng
˜a. Yaa be la ziri t
˜uudm
˜a s�ng a
Nowe wakat˜e s
˜aoong Sa-k
˜aseng
˜a poore. Z
˜amsg la y�l w�sg
b s˜en maand ziri t
˜uudm
˜a p�g
˜e w
˜a s�nga Babilon hal
s˜en kaoose. Wala makre, Babilon neb
˜a ra p��sda t
˜aablem
w˜ennaam d
˜amba. R
˜und
˜a-r
˜und
˜a, T
˜aablm
˜a yaa t
˜uudum
w�sg z˜ams-k
˜asenga. La Biibl
˜a wilgda v
˜eeneg t� yaa s�d
W˜ennaam a yembr bal n be, s
˜en yaa a Zeova, la t’a Zezi
Kirist yaa a Biribla. (Z˜a 17:3) Babilon neb
˜a ra t
˜eedame me
t� ninsaal tara s��g s˜en pa kiidi, s
˜en v� k
˜uum poore, n t
˜oe
n namse. R˜und
˜a-r
˜und
˜a, t
˜uudumw�sg z
˜amsdaneb
˜a t� ned
tara s��g s˜en pa kiidi, s
˜en t
˜oe n nams bugum yiri.
18 Pınd wende Babilonna tuudum sen yelg n pid duniyagilla yınga, d toe n yeelame t� duni gill ziri tuudma toor-toor sen naag taaba n yaa runda-runda Babilon Kasenga. LaWennaam reng n togsame t� duni gill ziri tuudma saab na nwaazıigp�ge. (Wilgri 18:8)Yambpane t� yaa t�lae t� ywelgymeng ne Babilon Kasenga babg faa s�da? Wennaam a Zeovaratame t� yamb “yi ye p�ge” tao-tao t� nan da ke n boog ye.—Wilgri 18:4.
� Sen na y�l n bang bumb ning sen k�t t� Babilon Kasenga makdduni gill ziri tuudma, b� y ges venegra sen be seb-neng 219-20p�ge wa.
16. D segd n talla manesem b�g ne ziri tuudma?17, 18. ‘Babilon Kasenga’ yaa boe, la boe yıng t� d segd n “yi yep�ge” tao-tao?
152 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
19 Y˜amb s
˜a n yi n bas ziri t
˜uudm
˜a, t
˜oe n k�tame t� neb
k˜eer bas y
˜amb t
˜uubu. La y s
˜a n naag ne a Zeova nin-
buiid˜a n maand a raab
˜a, y s
˜en na n paam na n y��ga y
s˜en na n b
˜one. Wala a Zezi pipi karen-biis
˜a s
˜en da
bas b˜umb a taab
˜a f
˜aa n t
˜u-a w
˜a s
˜en paam
˜a, y
˜amb me
na n wa paama t˜eeb saam-biis w�sgo. S�d kiris-neb
˜a yaa
b˜amb mily
˜o r
˜amb s
˜en yaa wa zag-k
˜aseng a ye neb
d˜uniy
˜a gill zugu, la s
˜en tar nonglem hak�k ne taaba, t�
y˜amb na n z
˜ınd b
˜amb s�ka! La y na n paama saagr s
˜en
yaa v��md wakat s˜en k
˜on sa “d
˜uni ning s
˜en wata” p�g
˜e.
(Mark 10:28-30) T˜oe t� neb nins s
˜en da lak n bas y
˜amb
y t˜eeb
˜a y
˜ıng
˜a na n wa bao n b
˜anga Biibl
˜a s
˜en yet b
˜umb
ning˜a, n lebg a Zeova balemdba.
20 Biibl˜a wilgdame t� ka la bilfu W
˜ennaam na n
k�tame t� d˜uni w
˜eng k
˜ang
˜a sa, la a ledg-a ne d
˜uni
paalg s˜en yaa t�rga, a R
˜ıung
˜a naam sasa. (2 P���r 3:
9, 13) Ad s�d na n y�� d˜uni s
˜en na n tall yamleoog
menga! La d˜uni paalg k
˜ang p�g
˜e, yaa t
˜uudum a yembr
b� W˜ennaam baleng buud a yembr bal n na n z
˜ındi. R
˜e
y˜ınga pa yam t��md t� d maan y�l nins f
˜aa s
˜en yaa t�lae
w˜a s
˜en na y�l n lagem balemdb hak�k
˜a mas
˜a meng s�da?
19. Y sa n maan a Zeova raaba, yaa boe la y na n paame?20. Boe n guud neb nins sen tuud s�d tuudma?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Yaa t˜uudum hak�k a yembr bal n be.
—Mat�e 7:13, 14.
ˇ B b˜angda t
˜uudum hak�k
˜a ne a z
˜amsg
˜a la a
t��m˜a maasem.—Mat�e 7:16, 17.
ˇ A Zeova Kaset r˜amb
˜a t
˜uuda W
˜ennaam wa a
s˜en dat to-to w
˜a.—Ezai 43:10.
T˜
uudum s˜en tat W
˜ennaam yam 153
D R�K makr ne ned s˜en solg n wa ning p
˜oz
˜onem b�
t��m y˜amb ko-y
˜uudum p�g
˜e. Y s
˜a n wa b
˜ang r
˜e, b
˜oe
la y na n maane? S˜ambg s
˜en ka be, y na n y�� tao-tao
n vaag ko-yook˜a la y bao ko-s
˜ongo. La y s
˜a n wa maan
d˜e poore, y na n ket n sokda y meng woto: ‘R
˜e y
˜ınga,
b paam n p˜oz
˜ona maam b�?’
2 Yaa woto me ne ziri t˜uudm
˜a. Biibl
˜a wilgdame t�
ziri t˜uudm
˜a yaa r
˜egdo, a s
˜en tar z
˜amsg la minimd s
˜en
pa s˜oma w
˜a y
˜ınga. (2 Kor
˜ent d
˜amba 6:17) Yaa r
˜e n k�t
t� y segd n yi ‘Babilon K˜aseng
˜a’ s
˜en yaa d
˜uni gill ziri
t˜uudm
˜a f
˜aa w
˜a p�g
˜e. (Wilgri 18:2, 4) Y
˜amb zoe n yii a
p�g˜e b�? Y s
˜a n zoe n maana woto y zemsa ne p
˜egre.
La pa sek bal t� y welg y meng ne ziri t˜uudm
˜a b� y
g�ls l�tr n wilg t� y yiisa y meng a p�g˜e ye. Y segdame
me n sok y meng woto r˜e poore: ‘R
˜e y
˜ınga ziri t
˜uudm
˜a
y�l k˜eer keta mam s
˜en pa bas b�?’ B� d ges makr a
w˜ana.
1, 2. Baa y sa n zoe n yii ziri tuudma p�ge, sok-b�g la y segd n soky menga, la boe yıng t� re tar yoodo?
SAK PIIG LA A YOOBE
Wilg-y v˜eeneg t� y saka
s�d t˜
uudm˜a
B˜oe la Biibl
˜a yet b
˜on-naands
b� yimaas r˜amb
˜a p��sgo,
la yaab r˜amb
˜a s
˜en ki w
˜a baleng
˜a zugu?
B˜oe la kiris-neb
˜a tagsd t
˜uudm
˜a tig zutu?
W˜an to la y t
˜oe n wilg neb a taab y t
˜eeb
˜a v
˜oor
n yaool n pa yik b s˜uy
˜a?
YIMAAS R˜AMB
˜A B� B
˜ON-NAANDS
˜A P��SGO,
LA YAAB R˜AMB
˜A S
˜EN KI W
˜A BALENGO
3 K˜eer tara b
˜on-naands b� yimaas r
˜amb b� r�bs la t
˜en-
kug b zags˜e s
˜en na maan y��m np��sd
˜e. Te-k
˜aens
˜a buud
beey˜ambneng
˜e b�? S
˜a nyaawoto, y t
˜oen tagsdame t� yaa
toog b� w˜eng t� y p��s W
˜ennaam t� pa t
˜u ne te-k
˜aens ye.
T˜oe t� y nonga b
˜amb k
˜eer w�sg menga. La yaa W
˜ennaam
nwilgd a s˜endat t� b balm-a to-to, la Biibl
˜awilgda t
˜ond t’a
pa rat t� d t˜unugneb
˜on-naandsnp��s-a ye. (Yikri 20:4, 5;
Y��l S˜oamy
˜a 115:4-8; Ezai 42:8; 1 Z
˜a 5:21)Woto, s
˜ennay�l
n sak s�d t˜uudm
˜a y segdn s
˜aama ziri t ˜
uudm˜a teednins f
˜aa
y s˜en tar
˜a. A Zeova get-b-la wa b
˜on-w
˜ense, t� y
˜amb me
segd n ges-bwoto.—T˜oodo 27:15.
4 Yaab r˜amb nins s
˜en ki w
˜a baleng
˜a me yaa b
˜umb s
˜en
wae ziri t˜uudum w�sg p�s
˜e. Nand t� neb k
˜eer b
˜ang s�d
3. a) Boe la Biibla yet tunug ne bon-naands n p��sa w��nge, la boeyıng t� yaa toog ne neb keer t� b sak Wennaam tagsga? b) Boe la ysegd n maan ne ziri tuudma teed nins faa y sen tara?4. a) Wan to la d mi t� yaab ramba baleng pa tar yoodo? b) Boe yıngt’a Zeova ra yeel a nin-buiida t� b ra maan t��m buud baa a yembre?
155
ning s˜en be Biibl
˜a p�g
˜e w
˜a, b ra t
˜eedame t� s
˜en ki-b
˜a ket n
beeme, n ket n mi b˜umbu, la t� b t
˜oe n s
˜onga s
˜en v�-b
˜a b�
n maan-b w˜enga. T
˜oe t� y ra maanda modgr w�sg s
˜en na
y�l n sigs y yaab r˜amba s
˜en ki w
˜a s
˜uy
˜a. La wa y s
˜en y
˜a seb-
k˜ang
˜a sak a 6 p�g
˜e w
˜a, s
˜en ki-b
˜a pa mi baa f�. R
˜end pa tar
y˜ood t� y na nmakngom ne-bye. Y s
˜a nw�mkoees buud
f˜aa s
˜enw
˜ondyaay
˜ambnin-nongds
˜a s
˜enkiw
˜angomdne-
y˜a, b� y b
˜ang t� s�d-s�dayaa z
˜ın d
˜ambkoeese.Wotoy
˜ınga,
aZeovag�dga Isra�ll neb˜a t� b rabaongomnes
˜enki-b
˜a b�
nmaan t��m buud baa a yembr ye.—T˜oodo 18:10-12.
5 Tall b˜on-naands b� yimaas r
˜amb
˜a n p��se, b� yaab
r˜amba s
˜en ki w
˜a baleng s
˜a n da bee y
˜amb p
˜ınd t
˜uudm
˜a
p�g˜e, yaa b
˜oe la y t
˜oe n maane? Karm-y Biibl
˜a verse r
˜amb
nins s˜en wilgd W
˜ennaam s
˜en get b
˜on-k
˜aens to-to w
˜a, la y
tags b zugu. P��s-y-y˜a a Zeova daar f
˜aa la y wilg t� y t�ll n
saka s�d t˜uudm
˜a, la y kos-a t’a s
˜ong-y t� y tagsg
˜a zems ne
y˜e r
˜end
˜a.—Ezai 55:9.
PIPI KIRIS-NEB˜A RA PA MAAND NOW�LL
˜A YE
6 Ziri t˜uudm
˜a tig
˜a t
˜oe n k�tame t� ned s
˜en balemd
W˜ennaam
˜a to-to w
˜a r
˜egem. D r�k makr ne Now�ll
˜a. B
tagsdame t� Now�ll˜a t
˜eegda a Zezi Kirist rogm
˜a, la s
˜en
yet-b t� b yaa kiris-neb˜a f
˜aa la bal maanda tig-k
˜ang
˜a. La
b˜umb pa wilgd t’a Zezi pipi karen-biis
˜a ra maanda
Now�ll˜a ye. Sebr a yembr (Sacred Origins of Profound
Things) yetame: “Y��m kobs-yi Kirist rogm˜a poore, ned
baa a ye da pa mi a s˜en dog wakat ning
˜a tak� ye. La neb
w�sg toog ra kae ne r˜e meng ye.”
7 Baa a Zezi karen-biis˜a s
˜a n da b
˜anga a rogm
˜a daar
5. Boe la y toe n maane, tall bon-naands b� yimaas ramb n p��sa,b� yaab ramba sen ki wa baleng sa n da bee yamb pınd tuudma p�ge?6, 7. a) Neba tagsdame t� Now�lla teegda boe, la a Zezi pipi karen-biisa maan-a lame b�? b) A Zezi pipi karen-biisa sen da be teng zugasasa, rogem daar teegr kibs ramba ra t� loee ne boe?
156 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
me, b ra pa na n d�k-a n maan tigr daar ye. B˜oe y
˜ınga?
Wala sebr a yembr (The World Book Encyclopedia) s˜en
yeel˜a, pipi kiris-neb
˜a “ra geta ned buud f
˜aa rogem t
˜eegr
kibs maaneg wa ziri t˜uudum minungu.” Biibl
˜a p�g
˜e, yaa
nanambs a yiib s˜en da pa a Zeova s
˜ogen d
˜amb rogem
t˜eegr kibs yell bal la b gomda. (S�ngre 40:20; Mark 6:21) Bra maanda rogem t
˜eegr kibs r
˜amb
˜a me ziri t
˜uudm
˜a
w˜ennaam d
˜amb y
˜ınga. Wala makre, sig-noy kiuug
rasem24, Romd˜amb
˜a ramaandaw
˜en-poakaDian rogem
daar t˜eegr kibsa. La v
˜ek-n-beoog
˜a, b ra maanda b w
˜ıntoog
w˜ennaam a Apol
˜o rogem t
˜eegr kibsa. Woto, d neeme t�
rogem daar t˜eegr kibs r
˜amb
˜a ra t� loee ne ziri t
˜uudm
˜a, la
pa ne kiris-neb t˜uudm
˜a ye.
8 B��m a to n k�t t� pipi kiris-neb˜a ra pa maand a Zezi
rogm˜a daar t
˜eegrkibs ye.W
˜onda a karen-biis
˜a ramiime t�
tig-k˜aens
˜a ra tara loees ne t
˜eeb ziri w
˜a. Wala makre, p
˜ınd
w˜end
˜e G�rk r
˜amb
˜a la Rom d
˜amb
˜a ra t
˜eedame t� kinkirg
n da wat ninsaal f˜aa rogm
˜e n kogend-a a y
˜oor t�ka.
Sebr a yembr (Les traditions des anniversaires [˜angl.]) yeta
woto: “Kinkir k˜ang
˜a ra tara loees s
˜en yaa yel-solemd ne
w˜end ning rogem daar s
˜en zems ne ned
˜a rogem daar
˜a.”
S�d-s�da, a Zeova s˜uur pa noom ne minung baa a yembr
s˜en d�kd a Zezi n t� loe ne t
˜eeb ziri ye. (Ezai 65:11, 12)
Woto w˜a, s�ngame t� w
˜an mas
˜a t� neb w�sg wa maand
Now�ll˜a?
NOW�LL˜A S�NGRE
9 Yaa y��m kobs a Zezi s˜en z
˜ınd t
˜eng zug
˜a loogr poor la
neb˜a s�ng a rogm
˜a t
˜eegr kibs maanego, n maand-a y��m-
sar kiuug rasem 25 w˜a daare. La pa y� a Zezi rogem daar
8. Wilg-y loees ning sen be rogem daar teegr kibs ramba ne teeb ziriwa s�ka.9. Boe n k�t t� b wa get y��m-sar kiuug rasem 25 wa a Zezi rogemdaare?
Wilg-y v˜eeneg t� y saka s�d t
˜uudm
˜a 157
la woto ye, bala y�l n be n wilgd˜e t’a Zezi roga z
˜ı-likr
kiuugu.� La b˜oe y
˜ıng t� by
˜ak y��m-sarkiuug rasem25w
˜a
daare? Kaoosg poore, w˜onda neb k
˜eer s
˜en yeel t� b yaa
kiris-neb “ra ratame t� wakat k˜ang zems ne Rom rog-n-
mik t˜uudm
˜a tigr” b s
˜en da maand n t
˜eegd w
˜ıntoog
˜a
rogemdaar˜a. (The NewEncyclopædia Britannica)Waood
˜a
w˜ende, w
˜ıntoog
˜a p
˜ang woogdame t� yaa wa a rat n
menema z˜anga. Rog-n-mik t
˜uudm
˜a r
˜amb ra t
˜eedame t’a
toga sore, n da maand yel-maand� s˜en na y�l t� w
˜ıntoog
˜a
s˜en k
˜ot t��lem lav
˜eenem
˜a lebg nwa. B ra tagsdame t� yaa
y��m-sar kiuug rasem 25 w˜a la daar ning w
˜ıntoog
˜a s
˜en
lebgd n wat˜e w
˜a. Kiris-neb ne y��r t
˜uudm
˜a taoor d
˜amb
s˜en da maood nna n tuub rog-n-mik t
˜uudm
˜a neb
˜a y
˜ınga,
b saka tig-k˜ang
˜a n w
˜enems-a t’a w
˜oneg “kiris-neb” tigri.�
10 Hal s˜en kaoose, neba sak n deegame t� Now�ll
˜a
yita ziri t˜uudm
˜a p�g
˜e. Wala makre,
Now�ll˜a s
˜en pa tik Biibl
˜a zug
˜a y
˜ınga,
b g�dga a maaneg˜Angelet��r la t
˜ens
s˜anda a s
˜en da so Amerik p�g
˜e w
˜a
y��md1600n t� tay��md1700 sasa.Ned ning f
˜aa s
˜en da pa k
˜eng t��m
Now�ll daar meng beegame, n dasegd n yao ligd r
˜e y
˜ınga. La pa y
˜a
n kaoos la Now�ll˜a lebg minung wa
p˜ınd
˜a y�sa, t� b paas-a yel-maand�
� Ges-y seb-neng 221-2 p�ge Venegra.
� Bumb a to me n k�t t� b yak y��m-sarkiuug rasem 25 wa. Yaa tigr sen boond t�Saturnalla Rom damba sen da maand y��m-sar kiuug rasem 17 n t� ta 24, n na n waoogb koob wennaama. Saturnalla ra yaa r�-b�da,yo-noogre, la ko taab kuuni.
10. Boe yıng t� neb keer da pa maandNow�lla?
Y˜
amb na sakn mog bombom
b s˜
en d�k r˜
egdp�g
˜e s�da?
158 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
a taab ye. A wa n lebga tig-k˜aseng y�sa, la a ket n yaa woto
t˜ens w�sg p�s
˜e. La Now�ll
˜a s
˜en yit ziri t
˜uudm
˜a p�g
˜e w
˜a
y˜ınga, neb nins s
˜en dat n ta W
˜ennaam yam
˜a pa maand-a
ye. Yaawotomene tigr ning f˜aa s
˜enyit ziri t
˜uudm
˜a p�g
˜e.�
BAO N B˜ANG TIG
˜A S
˜EN S�NG TO-TO W
˜A
S�D TARA Y˜
OOD B�?11 Neb k
˜eer sak n deegame t� tig wala Now�ll
˜a yita ziri
t˜uudm
˜a p�g
˜e, la b ket n t
˜eedame t� tig-k
˜aens maaneg
pa w˜eng ye. Neb w�sg meng s
˜a n maand tig
˜a, b p�d
n pa tagsd ziri t˜uudum yell ye. S
˜en paase, sasa k
˜aens leb
n p˜enegda zak
˜a neb ne taaba. Yaa woto ne y
˜amb me b�?
S˜a nyaawoto, r
˜end yaay s
˜ennong y zak
˜a neb
˜a, la pay s
˜en
nong ziri t˜uudm
˜a n k�t t� yaa toog ne-y t� y wilg v
˜eeneg
t� y saka s�d t˜uudm
˜a ye. B
˜ang-y v
˜eeneg t’a Zeova s
˜en yaa
zak lugend˜a ratame t� y moor
˜a y� noog ne y buud
˜a neba.
(Ef��z r˜amba 3:14, 15) La b
˜ang-y me t� y t
˜oe n k�tame t� y
moor˜a ne-b y� noog n paas ne manesem a taab s
˜en tat
W˜ennaam yam. T�m-t�md a Poll wilga b
˜umb ning s
˜en
segd n pak t˜ond n y��d
˜a. A g�lsa woto: “B� y mak n b
˜ang
s˜en tat Zusoabayam.”—Ef��z r
˜amba 5:10.
12 T˜oe t� y tagsdame t� tig
˜a s�ngr pa tar loees ne b s
˜en
maand-b to-to r˜und
˜a-r
˜und
˜a w
˜a ye. La bao n b
˜ang b s
˜en
s�ng to-to w˜a s�d tara y
˜ood b�? N-ye! D r�k makr ne y
˜amb
s˜en na n y
˜a bombom s
˜en d�g r
˜egd p�g
˜e. Y
˜amb na sak n
d�k bombom k˜ang
˜a n mog s�da? Ayo! A yaa r
˜egdo. Wala
bombomk˜ang
˜a, kibs r
˜amb
˜amaaneg t
˜oennoomame, la b
s˜en yit
˜e w
˜a yaa r
˜egd z
˜ıis
˜e. T
˜ond s
˜a n dat n sak t
˜uudum
� Sen na y�l n ya kiris-neb hak�ka sen get tig a taaba to-to, b� y gesseb-neng 223 p�ge Venegra.
11. Boe yıng t� neb keer maand tiga, la bumb ning sen segd n paktond n y��da yaa boe?12. R�k-y makr sen wilgd bumb ning sen k�t t� d segd n lak d mensne rog-n-migs la tig nins sen yit ziri tuudma p�ge wa.
Wilg-y v˜eeneg t� y saka s�d t
˜uudm
˜a 159
hak�k˜a, d segd n tagsa wa no-r��s a Ezai s
˜en da yeel w
˜en-
t˜uudb hak�k
˜a t�: “Ra s��s-y b
˜on-d
˜egd ye.”—Ezai 52:11.
D TALL YAM, D YEL-MANESM˜A
NE NEB A TAAB˜A P�G
˜E
13 Y s˜a n y
˜ak yam n pa na n maan tig
˜a, t
˜oe n waa
ne zu-loeese. Wala makre, y t�md-n-taas˜a t
˜oe n sok-y-la
b˜umb ning s
˜en k�t t� y
˜amb pa k
˜eesd y meng tig k
˜eer p�s
˜e
y t��m˜a z
˜ıig
˜e w
˜a. Yaa w
˜an to y
˜e, b s
˜a n k
˜o y
˜amb k
˜uun
Now�ll˜a tigr y
˜ınga? Yaa w
˜eng t� y sak-a b�? La y
˜amb ne y
k˜eed-n-taag
˜a t
˜uudum s
˜a n pa yembre? Yaa w
˜an to me la y
t˜oenmaan t� y kamb
˜a ra t
˜e t� bmongd-b-la b
˜umbu, b s
˜en
pa maand tig˜a y
˜ınga?
14 R˜enda d tall yam n b
˜ang d s
˜en na n maaneg yel-
k˜aens
˜a f
˜aa p�s
˜e. B s
˜a n p��s y
˜amb ne y taab tigr daare, y
t˜oeeme bal n p��s a soab
˜a barka. La s
˜a n yaa ned y s
˜en
y˜at wakat f
˜aa b� y t�md-n-taag n p��s-y woto? S
˜a n yaa
woto, y t˜oe n yeela s
˜en y��d bark
˜a p��sgo. S
˜en yaa to-to
f˜aa, b� y gom ne g
˜uusgu. Biibl
˜a sagenda woto: “B� y k�t t�
y˜amb goama z
˜ınd bark wakat f
˜aa n paam yamsem noom,
la y b˜ang s
˜en zemse, n leok ned kam f
˜aa.” (Kolos r
˜amba
4:6) G˜uus-y n da wa paoog neb a taaba ye. Wilg-y y
˜amb
s˜en tagsd
˜a ne waoogre. Wilg-y v
˜eeneg t� y pa kis k
˜uuni, la
tigim taab nd� ye, la t� y nong˜e-la r
˜e maaneg sasa a taaba.
15 La y na n maana w˜an to, ned s
˜a n dat n k
˜o y
˜amb
k˜uuni? R
˜e f
˜aa bee ne y�l
˜a s
˜en yaa to-to. K
˜ot
˜a t
˜oe n
yeelame: “Mam miime t� fo pa maand tigr˜a ye. Ne r
˜e f
˜aa,
m dat n k˜o-f-la k
˜uun k
˜ang
˜a.” S
˜a n yaa woto, t
˜oe t� y na n
y˜aka yam n sak k
˜uun
˜a n get
˜e t� r
˜e yaa toor ne k
˜ees y meng
tigr p�g˜e. La k
˜ot
˜a s
˜a n pa mi y
˜amb t
˜eeb
˜a, y t
˜oeeme n kell
n togs-a t� y˜amb pa maand tig-k
˜ang
˜a ye. R
˜e na n s
˜ong-a
13. D sa n pa maand tiga, toe n waa ne zu-loe-b�se?14, 15. Boe la y toe n maane, b sa n p��s-y ne y taab tigr daare, b�ned sa n dat n ko yamb kuun baraare?
160 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
lame t’a b˜ang b
˜umb ning s
˜en k�t t� y sak n deeg k
˜uun
˜a, la
y yaool n pa k˜ot k
˜uun tigr daar
˜a. La yaa yam b
˜umb t� y
z˜ags k
˜uun deegre, b s
˜a n k
˜o k
˜uun
˜a, n dat n wilg v
˜eeneg t�
y˜amb pa g
˜ad y t
˜eeb
˜a, b� t� y
˜amb na n sak n k��sa y t
˜eeb
˜a
s˜ennay�l npaam k
˜uuni.
MANESEM B�G LA Y NA N TALLNE Y ZAK
˜A NEBA?
16 B˜oe la y t
˜oe n maane, y zak
˜a neb s
˜a n pa tar t
˜eeb a
yembr ne y˜amba? Ka me b� y maan g
˜uusg ne y goam
˜a.
Pa tar y˜ood t� y w
˜e no-koeemd minung b� tigr f
˜aa y
˜amb
roagdb˜a s
˜en dat n maan poor
˜e ye. Ned f
˜aa ne a tagsgo.
Tall-y waoogr ne b˜amb tagsg
˜a wa y s
˜en dat t� b
˜amb me
tall waoogr ne y˜amb r
˜end
˜a. (Mat�e 7:12) Lak-y y meng ne
t��m buud f˜aa s
˜en naagd y
˜amb tigr
˜a p�g
˜e. La s
˜a n yaa
ne y�l s˜en pa t� loe ne tigr
˜a maaneg meng-menga, b� y
ra y� dem-dem ye. B˜umb s
˜en be, yaa t� wakat f
˜aa y na n
g˜uusame n tall manesem s
˜en na n k�t t� y kell n tall s
˜uur-
kaset s˜enyaa s
˜oma.—1T�mote 1:18,19.
17 W˜an to la y t
˜oe n s
˜ong y kamb
˜a t� b ra wa tags t� b
mongd-b-la b˜umbu, b s
˜en pa maand tigr s
˜en k��sd Biibl
˜a
y˜ınga? Bee ne y
˜amb s
˜en maandb
˜umb ning y��md
˜a sasa a
taab˜a me. Roagdb k
˜eer y
˜akda sasa n k
˜ot b kamb
˜a k
˜uuni.
K˜uunnins s
˜enyaa s
˜omany��d y
˜amb s
˜en t
˜oenk
˜oy kamb
˜a
a yembr yaa y s˜en na n d�k y s
˜ek
˜a n ges b yell ne nonglem.
T˜
U-Y S�D T˜
UUDM˜A
18 S˜en na y�l n ta W
˜ennaam yam, y segd n z
˜agsa ziri
t˜uudm
˜a la y sak s�d t
˜uudm
˜a. Woto baooda b
˜oe maaneg
me? Biibl˜a yetame: “B� t
˜ond t
˜eeg taab yelle la d yik taab
16. Wan to la d toe n tall yam la d maan guusg tiga y�l p�ge?17. Wan to la y toe n song y kamba t� b ra tags t� y mongd-b-labumbu, b sen ne neb a taaba t� b maand tiga yınga?18. Wan to la kiris-neb tigisse wa kend toe n song-y t� y wilg veenegt� y saka s�d tuudma?
Wilg-y v˜eeneg t� y saka s�d t
˜uudm
˜a 161
ratem t� maan nonglem la t��m s˜oama. B� d da bas taab
tiging wa neb k˜eer s
˜enmaanda ye. La b� d sagl taaba, la b�
d sagl n y��da t˜ond s
˜en y
˜a t� daar kolgdame w
˜a y
˜ınga.”
(Hebre d˜amba 10:24, 25) Kiris-neb tigiss
˜a yaa s
˜u-noog
sasa n k˜o y
˜amb t� y na n balem W
˜ennaam wa a s
˜en dat
˜a.
(Y��l S˜oamy
˜a 22:23; 122:1) Tigis-k
˜aens sasa, kiris-neb
hak�k˜a paamda raoodb t
˜eed-n-taasa neng
˜e.—Romd
˜amba
1:12.19 B
˜umb a to y s
˜en t
˜oe n maan n wilg v
˜eeneg t� y saka
s�d t˜uudm
˜ayaay s
˜ennan togsneba taab
˜ay
˜amb s
˜enb
˜ang
b˜umb nins Biibl
˜a p�g
˜e a Zeova Kaset r
˜amb
˜a s
˜en z
˜ams
y˜amb
˜a. Neb w�sg s�d ‘w
˜oosdame n y
˜abd’ b
˜on-w
˜ens nins
s˜en maand d
˜uniy
˜a zug r
˜und
˜a-r
˜und
˜a w
˜a y
˜ınga. (Ezek��ll
9:4) T˜oe t� y mii neb k
˜eer s
˜en w
˜oosd n y
˜abd woto. B
˜oe
y˜ıng t� y pa na n togs-b y saagr
˜a s
˜en tik Biibl
˜a zug
˜a? Y
s˜a n lagemd ne kiris-neb hak�k
˜a la y togsd neb a taab
˜a s�d
k˜asems nins y s
˜en z
˜ams Biibl
˜a p�g
˜e w
˜a, bilf-bilfu y na n
y˜aame t� y pa leb n dat n maan ziri t
˜uudm
˜a y�l ye. B
˜ang-y
t� y s˜a n wilg v
˜eeneg t� y saka s�d t
˜uudm
˜a, y na n paama
s˜u-noog la barkw�sgo.—Malaki 3:10.
19. Boe yıng t� tar yood t� y togs neb a taaba y�l nins y sen zamsBiibla p�ge wa?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ B˜on-naands b� yimaas r
˜amb
˜a p��sg b�
yaab r˜amb
˜a s
˜en ki w
˜a baleng pa segd n
z˜ınd s�d t
˜uudm
˜a p�g
˜e ye.—Yikri 20:4, 5;
T˜oodo 18:10-12.
ˇ Maan tig s˜en yit ziri t
˜uudm
˜a p�g
˜e yaa
w˜enga.—Ef��z r
˜amba 5:10.
ˇ Kiris-neb hak�k˜a segd n wilga neb a taab
˜a
b t˜eeb
˜a ne waoogre.—Kolos r
˜amba 4:6.
162 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
B S˜A N mak t
˜eng
˜a ne
˜and
˜uniy
˜a s
˜en yalm
˜a, t
˜eng
˜a yaa
k�dg w�sgo. S˜a n yaa ne a Zeova s
˜en yaa ‘y
˜ıngr la t
˜eng
˜a
naand˜a,’ ninsaalb
˜a f
˜aa yaa wa ko-tosr s
˜en yit y��r p�g
˜e
bala. (Y��l S˜oamy
˜a 115:15; Ezai 40:15) La Biibl
˜a yetame:
“Zusoaba p˜enegda neb nins s
˜en boond b
˜amb
˜a, la neb
nins s˜en boond b
˜amb ne s�d
˜a. B
˜amb k
˜ota b zo�tba b s
˜en
dat b˜umb ninga. La b
˜amb w�mda b
˜amb k�lenga.” (Y��l
S˜oamy
˜a 145:18, 19) Tags-y n ges-y r
˜e s
˜en dat n y��lga!
Naand˜a s
˜en yaa p
˜ang s
˜en ka to soab
˜a p
˜ee t
˜ondo, la a na n
kelga t˜ondo, ‘d s
˜a n boond-a ne s�da.’ Ad s�d yaa zu-noog
la d tara, d s˜en t
˜oe n p��s W
˜ennaam
˜a!
2 La t˜ond s
˜a n dat t’a Zeova kelg d p��sg
˜a, d segd n
p��s-a-la wala a s˜en dat
˜a. W
˜an to la d t
˜oe n maan woto
t� s˜a n pa d w�ma Biibl
˜a s
˜en wilgd b
˜umb ning p��sg
˜a
w��ng˜e w
˜a v
˜oore? Tara y
˜ood w�sg ne t
˜ond t� d b
˜ang
G�lsg S˜oamy
˜a s
˜en yet b
˜umb ning r
˜e zug
˜a, bala p��sg
˜a
s˜ongda t
˜ond t� d p
˜eneg a Zeova n paase.
B˜
OE Y˜ING T� D SEGD N P��S A ZEOVA?
3 B��m k˜aseng a yembr s
˜en k�t t� d segd n p��s a
1, 2. Boe yıng t� d segd n ges p��sga wa zu-no-kasenga, la boe yıngt� d segd n bang Biibla sen wilgd bumb ning re w��nge wa?3. B��m-kaseng a yembr sen k�t t� d segd n p��s a Zeova wa yaa b�go?
SAK PIIG LA A YOPOE
P˜eneg-y W
˜ennaam
p��sg p�g˜e
B˜oe y
˜ıng t� d segd n p��s W
˜ennaam?
B˜oe la d segd n maan t� W
˜ennaam kelg-do?
W˜an to la W
˜ennaam leokd t
˜ond p��sg
˜a?
Zeova w˜a yaa t� y
˜e meng
˜a n dat t� d p��s-a. A Gomd
˜a
sagenda t˜ond woto: “Da maan-y y��r ne b
˜umb ba a
yembr ye, la ne p��sgo la ne bark p��sgo b� y wilgW
˜ennaam y
˜amb s
˜en dat b
˜umb ninsi. La W
˜ennaam
laaf� s˜en y��d neba b
˜angr f
˜aa na g
˜u y
˜amb s
˜uy
˜a la
y˜amb tagsgo Kirist Zezi maasem y
˜ınga.” (Filip r
˜amba
4:6, 7)˜And
˜uniy
˜a f
˜aa Naab s
˜en ka to maan-d-la neer n
k˜o-d sor t� d t
˜oe n p��s-a. S�d-s�da, d s
˜a n pa p��sd
˜e,
pa s˜oma ye!
4 B��m a to s˜en k�t t� d segd n p��s a Zeova yaa
t� d s˜a n p��sd-a wakat f
˜aa, paasda t
˜ond zood
˜a ne-a.
Zood hak�k s˜a n be neb a yiib s�ka, pa ned f
˜aa s
˜en
wat n dat b˜umb a to neng
˜e bal la b s
˜osd ne taab ye.
Ned f˜aa yell paka a to, la b togsda taab b s
˜en tagsde,
y�l nins s˜en pak-b
˜a, b s
˜u-s
˜aams la b s
˜u-noogo, t� b
zood˜a paasd
˜e. Yaa woto me ne zood ning t
˜ond s
˜en
tar ne W˜ennaam a Zeova w
˜a. Ne seb-k
˜ang
˜a maasem,
y˜amb b
˜anga y�l w�sg Biibl
˜a p�g
˜e a Zeova, a z�g
˜a la
4. Wan to la d sen na n p��sd a Zeova wakat faa paasd tond zoodane-a?
Saas˜
a la t˜
eng˜
a Naand˜
arat n kelga t
˜ond
p��sg˜
a
165
a raab˜a w��ng
˜e. Y wa n b
˜anga a s
˜en s�d yaa a soaba.
P��sg˜a yaa sor s
˜en pak n k
˜o-y t� y t
˜oe n wilg y saas
˜e
Ba w˜a y s
˜en tagsde, y s
˜u-s
˜aams la y s
˜u-noogo. Y s
˜a n
maand woto, y p˜enegda a Zeova n paasd
˜e.—Zak 4:8.
B˜
OE LA D SEGD N MAAN T�W
˜ENNAAM KELG-DO?
5 A Zeova kelgda p��sg f˜aa b�? Ges-y b
˜umb ning a
s˜en yeel Isra�ll nin-t
˜oatb
˜a no-r��s a Ezai wakat
˜a: “Baa
y˜amb s
˜en paasd p��sg
˜a, mam ka kelgd ye. Y
˜amb nus
pida ne z��m.” (Ezai 1:15) D˜end yel-manesem k
˜eer
t˜oe n k�tame t� W
˜ennaam pa kelg t
˜ond p��sg
˜a ye.
S˜en na y�l t� W
˜ennaam kelg t
˜ond p��sg
˜a la a reeg-a,
y�l k˜eer n be s
˜en yaa t�lae t� d maane.
6 Pipi, d segd n wilgame t� d tara t˜eebo. (Mark
11:24) T�m-t�md a Poll g�lsame: “T˜eeb s
˜a n ka
˜e, ned
ka t˜oe n ta W
˜ennaam yam ye; t� b
˜oe, ned ninga s
˜en
wat W˜ennaam neng
˜e, a tog n t
˜eeme t� b
˜amb beeme
la t� b˜amb yaa neb nins s
˜en baood b
˜amba roanda.”
(Hebre d˜amba 11:6) T
˜eeb hak�k
˜a tallg y��da b
˜ang
bal t� W˜ennaam s�d beeme, la t’a kelgdame la a
reegd p��sgo. Yaa t˜ond t��m
˜a n na n wilg t� d tara
t˜eebo. D t
˜eeb
˜a segd n puka v
˜eenega, d daar f
˜aa v��m
˜a
manesem p�g˜e.—Zak 2:26.
7 A Zeova baoodame me t� neb nins s˜en p��sd-a w
˜a
p��s-a ne sik-m-meng la p�-peelem. D s˜a n wa gomd
ne a Zeova, d segd n talla sik-m-menga! Neba s˜a n wa
paam n na n gom ne r˜ım b� t
˜eng naaba, b nong
n maanda r˜e ne waoogre, n sak t� y
˜e la na-k
˜asenga.
5. Boe n wilgd t’a Zeova pa kelgd p��sg faa?6. Sen na y�l t� Wennaam kelg tond p��sga, boe la tond segd n maanpipi, la wan to la d toe n maan re?7. a) Boe yıng t� d segd n p��sd a Zeova ne waoogre? b) Wan to lad toe n p��s Wennaam ne sik-m-meng la p�-peelem?
166 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Woto y˜ınga, d s
˜a n wa p��sd a Zeova, d pa segd n
tall waoogr ne-a n y��d s�da? (Y��l S˜oamy
˜a 138:6) R
˜e
zemsame, bala a yaa “W˜ennaam s
˜en-t
˜oe-f
˜aa.” (S�ngre
17:1) D s˜a n wa p��sd W
˜ennaam, t
˜ond s
˜en p��sd-a
to-to w˜a segd n wilgame t� d sak n deega ne sik-m-
meng t’a y��da t˜ondo. Sik-m-meng woto me na n
k�tame t� d pelg d p�s ne-a, n da gomd gom-y�ngn y�lemd wakat f
˜aa d p��sg
˜a p�g
˜e ye.—Mat�e 6:
7, 8.8 D s
˜a n dat t� W
˜ennaam kelg-do, d segdame me
n tall yel-manesem s˜en zems ne d p��sg
˜a. A Zeova
ratame t� d maan d s˜en t
˜oe t�k t� d manesm
˜a zems ne
t˜ond s
˜en p��sd n kot b
˜umb ning
˜a. Wala makre, d s
˜a n
p��sd n kot˜e t’a ‘k
˜o t
˜ond d r��b r
˜und
˜a,’ d segd n t�ma
s˜oma, la d sak t��md ning f
˜aa d s
˜en paam. (Mat�e 6:
11; 2 Tesalonik r˜amba 3:10) D s
˜a n p��sd n kot s
˜ongr
s˜en na y�l n t
˜oog d p
˜an-komsem, d segd n g
˜uusame n
gil z˜ıis la y�l nins s
˜en t
˜oe n wa k
˜ees t
˜ond k���bg p�g
˜e
w˜a. (Kolos r
˜amba 3:5) S
˜en paas r
˜enda, d segd n leoka
sogsg a taab p��sg˜a w��ng
˜e.
B LEOKA SOGSG K˜EER P��SG
˜A W��NG
˜E
9˜
And la d segd n p��se? A Zezi z˜amsa a karen-biis
˜a
t� b p��s “t˜ond Ba” s
˜en be saas
˜e w
˜a. (Mat�e 6:9) R
˜end
yaa W˜ennaam a Zeova bal la d segd n p��se. La a
Zeova ratame t� d sak a Biribl y�ng a Zezi Kirist a s˜en
naan a toor˜a s
˜en tar yasr ning
˜a. Wala d s
˜en y
˜a sak a 5
w˜a p�g
˜e w
˜a, a t�ma a Zezi t
˜eng
˜a zug t’a y� rond s
˜en
na y�l n f˜aag t
˜ond ne yel-w
˜end
˜a la k
˜uum
˜a. (Z
˜a 3:16;
Rom d˜amba 5:12) A y
˜ak-a lame t’a yaa maank��db
8. Wan to la d toe n tall manesem sen zems ne d sen p��sd n kotbumb ninga?9.
˜And la d segd n p��se, la ne and maasem?
P˜eneg-y W
˜ennaam p��sg p�g
˜e 167
K˜asem la B�kaooda. (Z
˜a 5:22; Hebre d
˜amba 6:20)
Woto y˜ınga, G�lsg S
˜oamy
˜a yeta t
˜ond t� d p��s a
Zeova a Zezi maasem y˜ınga. A Zezi meng
˜a yeelame:
“Mam yaa sore la s�da la v��m. Ned ka t˜oe n ta m Ba
neng˜e a s
˜a n ka mam maasem y
˜ıng ye.” (Z
˜a 14:6) S
˜en
na y�l t’a Zeova kelg t˜ond p��sg
˜a, r
˜enda d p��s y
˜e
bala, ne a Biribl˜a maasem.
10 Yaa t�lae t� d y˜ıgimdi, n z
˜ınd b� n yals y
˜ıngr n
p��s b�? Ayo. A Zeova pa y˜ak manesem tak� p��sg
˜a
y˜ıng ye. Biibl
˜a wilgdame t� d t
˜oe n z
˜ındame, n
w˜ogemde, n y
˜ıgimdi, wall d yaas y
˜ıngri. (Nehemi 8:6;
Dani�ll 6:11; Mark 11:25) S˜en s�d tar y
˜ood
˜a yaa t
˜ond
s˜uur
˜a halhaale, la pa manesem tak� tallg neb a taab
˜a
s˜en t
˜oe n y
˜a ye. D raasenkam t��m
˜a sasa, b� d s
˜a n
wa segd yel-y˜agdem, d t
˜oe n p��sa d s
˜uur p�g
˜e, z
˜ıig
ning t˜ond s
˜en be
˜e f
˜aa. A Zeova kelgda p��s-k
˜aens
˜a,
baa neb nins s˜en be ne t
˜ond
˜a s
˜a n pa b
˜ang t� t
˜ond
p��same.—Nehemi 2:1-6.11 D t
˜oe n p��s n kosa b
˜oe? Biibl
˜a wilgdame t�:
‘T˜ond s
˜a n kos b
˜umb s
˜en zems a Zeova raabo, a
kelgda t˜ondo.’ (1 Z
˜a 5:14) Woto, d t
˜oe n p��same n
kos b˜umb ning f
˜aa s
˜en zems ne W
˜ennaam daab
˜a.
W˜ennaam datame t� d p��s y�l s
˜en pak t
˜ond meng
˜a
y˜ıng b�? N-ye. F s
˜a n p��sd a Zeova, yaa wa f s
˜en na n
s˜osd ne f zo-nongre. D t
˜oe n ‘pelga d p�g’ n gom ne
W˜ennaam v
˜eenega. (Y��l S
˜oamy
˜a 62:9) Zemsame t� d
kos-a v��sem s˜ong
˜a, bala a na n s
˜ong-d lame t� d
maan s˜en yaa t�rga. (Luk 11:13) D leb n t
˜oe n kosa
sor-wilgr s˜en na y�l n d�k sard s
˜en yaa s
˜oma, la d
paam p˜ang n mao ne zu-loees
˜a. (Zak 1:5) D s
˜a n
10. Yaa t�lae t� d yıgimdi, n zınd b� n yals yıngr n p��s b�?11. Tond menga yel-b�s yıng la d toe n p��se?
168 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
maan yel-w˜ende, d segd n kosa sugr Kirist maoong
˜a
maasem y˜ınga. (Ef��z r
˜amba 1:3, 7) Yaa s�d t� d pa
segd n p��s t˜ond meng
˜a y�l y
˜ıng bal ye. D segdame
n p��s neb a taab˜a y
˜ıng me, wala makre d zak
˜a neb
la d t˜eed-n-taas
˜a y
˜ınga.—T��ma 12:5; Kolos r
˜amba
4:12.12 D p��sg f
˜aa p�g
˜e, d segd n l���sa W
˜ennaam a
Zeova taoore. S�d zemsame t� d p˜eg-a la d p��s-a
bark a s˜omblm
˜a f
˜aa y
˜ınga. (1 Kibaya 29:10-13) A Zezi
z˜amsa t
˜ond p��sg t� be Mat�e 6:9-13 p�g
˜e, n wilgd
˜e
t� d p��s t� W˜ennaam y��r
˜a paam waoogre, s
˜en dat
n yeel t� d ges a y��r˜a wa s
˜ongo, b� s
˜en welg toore.
R˜e poore, a yeelame t� d p��s t� W
˜ennaam R
˜ıung
˜a
wa, la t’a raab˜a maan t
˜eng zug wa a s
˜en maand saas
˜e
w˜a. Yel-k
˜aens
˜a t� loee ne a Zeova menga, la b tagma
w�sgo. Yaa a Zezi s˜en gom r
˜e yell poor bal la a yaool n
gom y�l nins s˜en pak t
˜ond mens
˜a yelle. T
˜ond me s
˜a n
l���s W˜ennaam y�l
˜a taoor d p��sg
˜a p�g
˜e, d wilgdame
t� pa t˜ond meng
˜a neer bal n pak-d ye.
13 D p��sg˜
a woglem segd n y�� w˜
an to? Biibl˜a pa
y˜ak t
˜ond d yembr
˜a b� z
˜ama taoor p��sg
˜a woglem s
˜en
segd n y� to-to ye. R��b sasa p��sg t˜oe n y�� ko��ga, t�
t˜ond s
˜en p��sd d yembr n pelgd d p�s a Zeova taoor
˜a
t˜oe n y� woko. (1 S
˜amw�ll 1:12, 15) La a Zezi ninga
neb nins s˜en da yaa t�rs b mens nif
˜e n maand p��s-
wogd s˜en na y�l t� neb a taab
˜a ges-b
˜a taale. (Luk
20:46, 47) P��s-k˜aens
˜a buud pa tar y
˜ood a Zeova nif
˜e
ye. S˜en tar y
˜ood n y��d
˜a yaa d p��sg
˜a s
˜en na n yit d
s˜uur
˜e. Woto, p��sg nins s
˜en sakd reegr
˜a woglem bee
ne ned˜a s
˜en dat b
˜umb ning la y�l
˜a s
˜en yaa to-to.
12. Wan to la d toe n l���s d saase Ba wa taoor d p��sga p�ge?13. Boe la G�lsg Soamya wilgd tond p��sga woglem w��nge?
P˜eneg-y W
˜ennaam p��sg p�g
˜e 169
14 D segd n p��sa naoor a w˜
ana? Biibl˜a sagenda
t˜ond t� d p��s wakat f
˜aa, la t� d “p��s n da bas ye.”
(Rom d˜amba 12:12; 1 Tesalonik r
˜amba 5:17; 1 T�mote
5:5) Yaa s�d t� gom-k˜aens
˜a pa rat n yeel t� d segd n
tara a Zeova p��sg daar˜a t
˜or n pa basd
˜e ye. La Biibl
˜a
sagenda t˜ond t� d p��sd n pa vaand
˜e, la t� d ket n
p��sd a Zeova barka, a s˜omblm
˜a ne t
˜ond
˜a y
˜ıng
˜a, la d
kos a sor-wilgri, a belsg la p˜anga. R
˜e y
˜ınga d s
˜en mi
t’a Zeova pa y˜ak naoor s
˜oor t
˜ond s
˜en t
˜oe n p��s-a w
˜a
pa k˜ot-d bas-m-yam s�da? T
˜ond s
˜a n s�d nand p��sg
˜a
s˜en yaa zu-noog b
˜umb
˜a, d na n p��sda d saas
˜e Ba w
˜a
naoor w�sgo.15 P��sg baasg
˜e, b
˜oe y
˜ıng t� d segd n yeel t� “
˜amiina”?
B˜ang-y t� “
˜amiina” rat n yeelame t� “s�d-s�da,” wall “b�
a y� woto.” D tara makr s˜en be G�lsg S
˜oamy
˜a p�g
˜e s
˜en
wilgd t� zemsame t� d yeel t� “˜amiina” t
˜ond meng
˜a b�
z˜ama taoor p��sg
˜a saab
˜e. (1 Kibaya 16:36; Y��l S
˜oamy
˜a
41:14) D s˜a n yeel t� “
˜amiina” t
˜ond meng
˜a p��sg baasg
˜e,
d wilgdame t� d goma ne p�-peelem. D s˜a n yeel t�
“˜amiina,” d s
˜uur p�g
˜e b� n yeel t� yi z
˜ama taoor p��sg
baasg˜e f
˜aa, d wilgdame t� d saka b s
˜en togs
˜a.—1 Kor
˜ent
d˜amba 14:16.
W˜ENNAAM S
˜EN LEOKD T
˜OND P��SG
˜A TO-TO
16 A Zeova s�d leokda p��sg˜a b�? N-ye! D t
˜oe n talla
bas-m-yam t� W˜ennaam s
˜en ‘w�md p��sg
˜a’ reegda
p��sg nins ninsaalb mily˜o r
˜amb s
˜en maand ne p�-
peelm˜a. (Y��l S
˜oamy
˜a 65:3) A Zeova t
˜oe n t
˜unuga ne
soay buud toor-toore n deeg t˜ond p��sg
˜a.
14. Boe la Biibla rat n yeele, a sen sagend tond t� d ‘p��s n da basa,’la boe yıng t� re kot-d bas-m-yam?15. Boe yıng t� d segd n yeel t� “amiina” tond menga la zama taoorp��sga baasge?16. Bas-m-yam b�g la d toe n tall p��sga w��nge?
170 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
17 A Zeova t˜unugda ne a mal�gs
˜a la a t
˜eng zug s
˜ogen
d˜amb
˜a n leokd p��sg
˜a. (Hebre d
˜amba 1:13, 14) D tara
makr w�sg ne neb s˜en p��s W
˜ennaam n kos s
˜ongr
s˜en na y�l n w�m Biibl
˜a v
˜oore, t� pa kaoos la a Zeova
s˜ogen a yembr k
˜eng b neng
˜e ye. Yel-k
˜aens
˜a k
˜ota kaset
t� mal�gs˜a l��ta R
˜ıung
˜a mooneg t��md taoore. (Wilgri
14:6) A Zeova t˜oe n deega p��sg nins t
˜ond s
˜en maand
yel-pakr wakat˜a n k�t t� kiris-ned a to wa s
˜ong t
˜ondo.
17. Boe yıng t� d toe n yeel t� Wennaam tunugda ne a mal�gsa la ateng zug sogen damba n leokd tond p��sga?
W˜
ennaam t˜
oe n kelga yp��sg
˜a sasa buud f
˜aa
P˜eneg-y W
˜ennaam p��sg p�g
˜e 171
—Yelb˜una 12:25; Zak
2:16.18 W
˜end a Zeova leb
n t˜unugda ne a v��sem
s˜ong
˜a la a Gomd
˜a s
˜en
yaa Biibl˜a me n leokd a
s˜ogen d
˜amb
˜a p��sgo. A
t˜oe n deega t
˜ond p��sg
˜a
n s˜ong t
˜ond t� d mao n
t˜oog makre, a s
˜en na n
k˜o-d sor-wilgr la p
˜ang ne a v��sem s
˜ong
˜a maasm
˜a y
˜ınga.
(2 Kor˜ent d
˜amba 4:7) Naoor w�sgo, t
˜ond s
˜en p��sd n
kot sor-wilgr ning˜a leokr yita Biibl
˜a p�g
˜e, bala yaa be la
a Zeova s˜ongd t
˜ond t� d b
˜ang n d�k sard s
˜en yaa s
˜oma.
D t˜oe n y
˜aa z
˜ıis Biibl
˜a p�g
˜e s
˜en zems ne d yell
˜a d meng
Biibl z˜amsg
˜a wakate, b� d s
˜a n wa karemd a Zeova Kaset
r˜amb
˜a s�b wala seb-k
˜ang
˜a. D t
˜oe n w�ma saglg s
˜en tik
G�lsg S˜oamy
˜a zug kiris-neb tigiss
˜awakate, t� zems ne t
˜ond
y�l˜a,wall tiging
˜a k
˜asem soab s
˜endat t
˜ondneer goamp�g
˜e.
—Galat d˜amba 6:1.
19 S˜anw
˜ondaZeovakaoosdamenpa reegd t
˜ondp��sg
˜a,
pa rat n yeel abada t’a pa t˜oe n deeg-a ye. La yaa d t
˜eeg t’a
Zeova leokda p��sg˜a t� zemsne a raab
˜a lawakat ning a s
˜en
y˜ak
˜a. A mii t
˜ond raab
˜a, la a leb nmii a s
˜enna npids-a to-to
t� y� s˜oma n y��d t
˜ond meng
˜a z
˜ıig s
˜en z
˜are. Naoor w�sgo,
a basdame t� t˜ond ket n ‘kot
˜e, n baood
˜e, n w
˜eed k��leng
˜a
18. Wan to la a Zeova tunugd ne a v��sem songa la a Gomda n leokda sogen damba p��sgo?19. Boe la d segd n ning d yame, sa n wond Wennaam pa reeg tondp��sga wakat ninga?
A Zeova t˜
oe n deega t˜
ondp��sg
˜a n k�t t� kiris-ned
wa s˜
ong t˜
ondo
noore.’ (Luk 11:5-10) P˜edgr woto wilgda
W˜ennaam t� d s�d t�lla b
˜umb ning d s
˜en
kot˜a ne d s
˜uur f
˜aa, la t� d t
˜eeb
˜a yaa t
˜eeb
hak�ka. S˜en na n baase, a Zeova t
˜oe n
deega t˜ond p��sg
˜a t� pa y� v
˜eeneg t
˜ond
nif˜e ye. Wala makre, a t
˜oe n deega p��sg
ning d s˜en maand zu-lo��g tak� y
˜ıng
˜a, n
payiis zu-lo��g˜a ye. La a na n k
˜o-d-la p
˜ang
t� d ket n tar s˜u-mar yell
˜a p�g
˜e.—Filip
r˜amba 4:13.
20 Ad d s�d tara mi-beoog w�sg ne˜and
˜uniy
˜a f
˜aa Naand
˜a, a s
˜en p
˜e neb nins
f˜aa s
˜en p��sd-a t� zems
˜a y
˜ınga! (Y��l
S˜oamy
˜a 145:18) B� d p��sd a Zeova wakat
f˜aa t� r
˜e yaa zu-noogmenga.Ds
˜anmaand
woto, d na n paama s˜u-noogo, n ket n p
˜enegd a Zeova s
˜en
kelgd p��sg˜a n paasd
˜e.
20. Boe yıng t� d segd n p��s a Zeova wakat faa?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ P��s a Zeova wakat f˜aa s
˜ongda t
˜ond t� d
p˜eneg-a n paase.—Zak 4:8.
ˇ S˜en na y�l t� W
˜ennaam kelg t
˜ond p��sg
˜a,
r�lla d p��s ne t˜eebo, sik-m-meng la
p�-peelem.—Mark 11:24.
ˇ D segd n p��sa a Zeova ne a Biribl˜a maasem
y˜ıng bala.—Mat�e 6:9; Z
˜a 14:6.
ˇ A Zeova s˜en kelgd t
˜ond p��sg
˜a, a t
˜unugda
ne a mal�gs˜a, a t
˜eng zug s
˜ogen d
˜amb
˜a, a
v��sem s˜ong
˜a la a Gomd
˜a n leokd t
˜ondo.
—Y��l S˜oamy
˜a 65:3.
173
“GESE, koom bee ka. B˜oe n g�dg maam ne lisgu?” Yaa
woto la Etiopi balem naab˜a sok pipi kiris-neb
˜a wakate.
Kiris-ned y��r s˜en boond t’a Filip n wilg-a t� ra yaa a Zezi
la Mesi ning b s˜en k
˜aab t’a watame w
˜a. Etiopi rao
˜a s
˜en
1. Boe yıng t� Etiopi balem naaba kosn na n deeg lisgu?
SAK PIIG LA A NII
Lisg˜a, la y
˜amb zems-n-taar
˜a
ne W˜ennaam
˜a
W˜an to la b lisd kiris-neda?
B˜oe ne b
˜oe la y segd n maan n yaooln t
˜oog n deeg lisgu?
W˜an to la ned r�kd a meng n k
˜o W
˜ennaam?
S˜en y��d f
˜aa, b
˜oe y
˜ıng la y s
˜en segd
n deeg lisg˜a?
z˜ams b
˜umb ning G�lsg S
˜oamy
˜a p�g
˜ew
˜a k
˜ee-a-la s
˜oma, t’a
sak n t˜e, n yeel t’a rat n deega lisgu.—T��ma 8:26-36.
2 Y s˜a n z
˜amsa seb-k
˜ang
˜a neer ne a Zeova Kaset soab n
t˜aag woto, t
˜oe t� y rat n soka woto: ‘Yaa b
˜oe n g�dg maam
ne lisg reegre?’ Y b˜anga Biibl
˜a k
˜aabg s
˜en yaa v��m s
˜en pa
sat˜a Arz
˜an
˜a p�g
˜e w
˜a. (Luk 23:43; Wilgri 21:3, 4) Y leb n
b˜anga ned s
˜en lebgd b
˜umb ning a k
˜uum poore, la v��gr
˜a
saagre. (Ko��g Soaba 9:5; Z˜a 5:28, 29) T
˜oe t� y zoe n k
˜enda
a Zeova Kaset r˜amb
˜a tigiss
˜e n y
˜at b s
˜en t
˜uud t
˜uudum
hak�k˜a to-to. (Z
˜a 13:35) S
˜en tar y
˜ood n y��da, y s�ngame
n tar zems-n-taar ne W˜ennaam a Zeova.
3 W˜an to la y t
˜oe n wilg t� y rat n maana W
˜ennaam
daab˜a? A Zezi yeela a karen-biis
˜a woto: ‘B� y k
˜eng n maan
neba buud f˜aa t� b y� mam karen-biisi n lis b
˜amba.’
(Mat�e 28:19) A Zezi meng˜a k
˜oo mak-s
˜ong n deeg lisg
koom p�g˜e. B ra pa mes-a koom ye, la a ra pa k�t me t� b
y˜ak koom n k�rg a zug
˜a bal ye. (Mat�e 3:16) G�rk gom-biig
ning b s˜en lebg t� “lis” b� “k
˜o soob
˜a” v
˜oor
˜a yaa “b
˜or
b˜umb b� ned koom
˜e.” Woto y
˜ınga, kiris-neb
˜a s�d lisda
ned˜a koom p�g
˜e z
˜anga.
4 Neb nins f˜aa s
˜en dat n paam zems-n-taar ne
W˜ennaam a Zeova w
˜a segd n paama koom lisgu. Lisg
˜a
wilgda z˜ama w
˜a taoor t� y t�ll n maana W
˜ennaam daab
˜a.
A le wilgdame t’a Zeova raab˜a maaneg k
˜ot-y-la s
˜u-noogo.
(Y��l S˜oamy
˜a 40:8, 9) Lay�l to�y-to�y la y segd n maan s
˜en
na y�l n t˜oog n deeg lisg
˜a.
B˜ANGR NE T
˜EEB YAA T�LAE
5 Y˜amb zoe n s�nga pipi soab
˜a maanego. W
˜an to?
2. Boe yıng t� y segd n tags lisga reegr yell neere?3. a) No-b�g la a Zezi ko a karen-biisa? b) Lisga b� sooba maandawan to?4. Koom lisga reegr wilgda boe?5. a) Boe la d segd n maan pipi sen na y�l n toog n deeg lisgu? b) Boeyıng t� kiris-neb tigissa tar yoodo?
Lisg˜
a, la y˜
amb zems-n-taar˜
a ne W˜ennaam
˜a 175
Yaa y˜amb s
˜en z
˜amsd n b
˜angd W
˜ennaam a Zeova ne
a Zezi Kirist˜a. T
˜oe t� y maanda z
˜ams-k
˜ang ne a Zeova
Kaset soab semen f˜aa. (Z
˜a 17:3) La woto yaa s�ngr
bala. Kiris-neb˜a ratame n “pid ne [W
˜ennaam] daab
˜a
b˜angr” s
˜en yaa s�d k�p�. (Kolos r
˜amba 1:9) A Zeova
Kaset r˜amb
˜a tigiss
˜e k
˜end na n s
˜ong-y-la w�sg ne
r˜e. Tigis-k
˜aens k
˜end tara y
˜ood w�sgo. (Hebre d
˜amba
10:24, 25) Y s˜a n k
˜end tigiss
˜a n pa vaand
˜e, na n
s˜ong-y lame t� y paas y b
˜angr
˜a ne W
˜ennaam.
6 La v˜eenega, pa t�lae t� y b
˜ang b
˜umba f
˜aa s
˜en be
Biibl˜a p�g
˜e w
˜a n yaool n deeg lisg ye. Etiopi balem
naab˜a ra zoe n tara G�lsg S
˜oamy
˜a b
˜angr bilfu, la a ra
rata s˜ongr s
˜en na y�l n w�m a z
˜ıis k
˜eer v
˜oore. (T��ma
8:30, 31) Woto me, y�l w�sg n ket y˜amb s
˜en segd n
b˜ange. S�da, y pa na n tol n b
˜ang W
˜ennaam n sa ye.
(Ko��g Soaba 3:11) La nand t� y reeg lisgu, yaa t�laet� y b
˜ang la y sak Biibl
˜a z
˜ams-y
˜eg
˜a. (Hebre d
˜amba 5:
12) Wala makre, y segd n b˜anga s
˜en ki-b
˜a s
˜en lebgd
b˜umb ninga, la y b
˜ang W
˜ennaam y��r
˜a la a R
˜ıung
˜a
y˜ood s
˜en ta z
˜ıig ninga.
7 La b˜angr
˜a bal pa sek ye, bala “t
˜eeb s
˜a n ka
˜e, ned
ka t˜oe n ta W
˜ennaam yam ye.” (Hebre d
˜amba
11:6) Biibl˜a yeta t
˜ond t� neb k
˜eer s
˜en da be p
˜ınd
w˜end
˜e Kor
˜ent
˜a p�g
˜e s
˜en w�m ko��g ning kiris-neb
˜a
s˜en moon
˜a, “b
˜amb me t
˜eeme n paam koom lisgu.”
(T��ma 18:8) Woto me, Biibl˜a z
˜amsg segd n k�tame
t� y˜amb s�d t
˜e t’a yaa W
˜ennaam Gomd a s
˜en v
˜eneg
t� b g�lse. Biibl˜a z
˜amsg segd n s
˜onga y
˜amb t� y t
˜e
W˜ennaam k
˜aabs
˜a la y t
˜e t� yaa ne a Zezi Kirist
maoong˜a maasem la y t
˜oe n paam f
˜aagre.—Zozue
23:14; T��ma 4:12; 2 T�mote 3:16, 17.
6. Y segd n paama Biibla bangr hal t� ta zı-b�g n yaool n deeg lisgu?7. Yamb sen zamsd Biibla segd n k�tame t� y te boe?
176 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
D TAAS NEB A TAAB˜A S�D NINS
S˜EN BE BIIBL
˜A P�G
˜E W
˜A
8 Y t˜eeb
˜a s
˜a n paasd
˜e, y na n y
˜aame t� y pa t
˜oe
n pa togs neb a taab˜a y s
˜en z
˜amsd b
˜umb nins
˜a ye.
(Zeremi 20:9) Y na n s�d rata ne y s˜uur f
˜aa n gom ne
y taab˜a W
˜ennaam la a raab
˜a yelle.—2 Kor
˜ent d
˜amba
4:13.9 Y t
˜oe n s�ngame n togsd y roagdb
˜a, y zo-r
˜amb
˜a, y
yags˜a, la y t�md-n-taas
˜a s�d nins s
˜en yit Biibl
˜a
p�g˜e w
˜a ne waoogre. S
˜a n wa be
˜e-n-be
˜e, y na n
datame n moon koe-noog˜a wa a Zeova Kaset r
˜amb
˜a
s˜en maand
˜a. Y s
˜a n wa rat n maan woto, b� y togs
Kaset soab ning s˜en z
˜amsd Biibl
˜a ne y
˜amb
˜a. S
˜a n
w˜ond zemsame t� y y� koe-moonda, b na n seglame
t� y˜amb ne y karen-saamb
˜a seg tiging
˜a k
˜asem d
˜amb a
yiib n s˜os yell
˜a zugu.
10 R˜e na n k�tame t� y b
˜ang kiris-neb k
˜asem d
˜amb
˜a
s˜en get W
˜ennaam b
˜agr
˜a yell
˜a n paase. (T��ma 20:28;
1 P���r 5:2, 3) K˜asem d
˜amb
˜a s
˜a n y
˜a t� y w�mda
Biibl˜a z
˜ams-y
˜ega v
˜oor la y t
˜eed-ba, n t
˜uud W
˜ennaam
noy˜a y v��m
˜a p�g
˜e, la t� y s�d rat n y�� a Zeova
Kaset soaba, b na n togs-y lame t� y t˜oe n s�nga koe-
mooneg˜a wala koe-moond s
˜en nan pa reeg lisgu.
11 La k˜asem d
˜amb
˜a t
˜oe n y
˜aame t� y segd n maana
toeeng k˜eer y v��m
˜a p�g
˜e n t
˜oog n y� koe-noog
˜a
moonda. T˜oe t� r
˜e baoodame t� y bas minim-w
˜ens
s˜anda s
˜en solge. Woto y
˜ınga, nand t� y kos n lebg
8. Boe n na n tus yamb t� y togs neb a taaba y sen zamsd bumbninga?9, 10. a)
˜And damb la y toe n togs s�d ning y sen zamsd Biibla p�ge
wa? b) Boe la y segd n maane, y sa n dat n moon koe-nooga wa aZeova Kaset ramba sen maanda?11. Toe t� yaa toeen-b�s la ned segd n maan n yaool n toog n y� koe-nooga moonda?
Lisg˜
a, la y˜
amb zems-n-taar˜
a ne W˜ennaam
˜a 177
koe-moond s˜en pa reeg lisgu, y segd n basa yel-w
˜en-
k˜asems wala yoobo, r
˜a-t�gr la dorge.—1 Kor
˜ent d
˜amba
6:9, 10; Galat d˜amba 5:19-21.
TEK-YAM-N-KOS-SUGR˜A, LA TUUBG
˜A
12 Y�l a taab la y segd n maan n yaool n t˜oog n
deeg lisgu. T�m-t�md a P���r yeelame: “B� y tek yamn kos sugri t� y yel-w
˜en paam yiisgu.” (T��ma 3:19)
Tek yam n kos sugr˜a yaa y s
˜uur
˜a s
˜en na n s�d s
˜aame,
w˜eng ning y s
˜en da maan p
˜ınd
˜a y
˜ınga. V
˜eenega,
ned s˜en da tall v�-yooko, la baa ned s
˜en pa tall v�-
yook segd n teka yam n kos sugri. B˜oe y
˜ınga?
Bala ninsaalb˜a f
˜aa yaa yel-w
˜en-maandba, n dat t�
W˜ennaam k
˜o-b sugri. (Rom d
˜amba 3:23; 5:12) Nand
t� y z˜ams Biibl
˜a, y ra pa mi W
˜ennaam daab
˜a s
˜en yaa a
soab s˜oma ye. Woto y
˜ınga, y ra na n y�� w
˜an n t
˜oog n
t˜u a raab
˜a f
˜aa? Yaa r
˜e n k�t t� tek-yam-n-kos-sugr
˜a yaa
t�lae w˜a.
13 Tek-yam-n-kos-sugr˜a poore, yaa tuubg
˜a n p�gde.
Pa sek bal t� y s˜aam y s
˜uur ne y s
˜en maan p
˜ınd
˜a ye.
Y segd n kisga y p˜ınd t��m
˜a n bas-ba, la y y
˜ak yam
n maan s˜en yaa t�rg mas
˜a t�k ne y s
˜uur f
˜aa. Yaa
t�lae t� y tek yam n kos sugr la y tuub n yaool n deeglisgu.
R�K-Y Y MENG˜A N K
˜O W
˜ENNAAM
14 B˜on-k
˜aseng a to la y segd n maan n yaool n deeg
lisgu. Y segd n d�ka y meng˜
a n k˜o W
˜ennaam a Zeova.
15 Y s˜a n wa r�k y meng
˜a n k
˜o W
˜ennaam a Zeova
12. Boe yıng t� tek-yam-n-kos-sugra yaa t�lae?13. Tuubg yaa boe?14. Bon-kaseng b�g la d segd n maan n yaool n deeg lisgu?15, 16. R�k f meng n ko Wennaam dat n yeelame t� boe, la yaa boen k�td t� ned maan woto?
178 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
p��sg y s˜en maan ne y s
˜uur f
˜aa p�g
˜e, y p�lemdame
t� y na n sak-a-la z˜ang-z
˜ang wakat f
˜aa y
˜ınga. (T
˜oodo
6:15) B˜oe y
˜ıng t� ned na n dat n sak n y� W
˜ennaam
yamba? Mams-y n ges-y ned s˜en na n s�ng pag baoob
n na n k˜e k
˜aadem. A s
˜a n y
˜at pag
˜a z�g-s
˜oma w
˜a n
paasd˜e, la a s
˜en nong-a n paasd
˜e. Wakat n na n wa
z˜ınd t’a na n kos n k
˜e k
˜aadem ne-a. K
˜aadem k
˜oom
wata ne z��b a taab yaa s�da, la nonglm˜a n na n k�t
t’a r�k sard˜a.
16 Y s˜a n wa b
˜ang a Zeova la y nong-a, y rat n
maana a raab˜a ne y s
˜uur f
˜aa. Ned ning f
˜aa s
˜en dat n
t˜u W
˜ennaam Biribl a Zezi Kirist segd n ‘k��sa a meng
raabo.’ (Mark 8:34) T˜ond k��sda d mens raabo, d s
˜en
modgd t� d meng˜a t�lsem la d g��l
˜a ra wa g�dg t
˜ond
t� d pa sak W˜ennaam z
˜ang-z
˜ang
˜a y
˜ınga. Woto y
˜ınga,
la nand t� y t˜oog n deeg lisgu, W
˜ennaam daab
˜a
maaneg n segd n y� y˜amb b
˜on-datl y v��m
˜a p�g
˜e.
—1 P���r 4:2.
RA TAGS-Y T� Y PA NA N WA T˜
OOG YE17 Neb k
˜eer pa rat n d�k b mens n k
˜o a Zeova, bala
b y��sda yel-k˜ang
˜a s
˜en pa reem yell
˜a. T
˜oe t� b y��sda b
kolg-n-togs W˜ennaam taoor
˜a, b s
˜a n wa lebg kiris-neb
s˜en d�k b mens n k
˜o-a. B s
˜en y��sd b na n wa beeg a
Zeova n s˜aam a s
˜uur
˜a y
˜ınga, b tagsdame t� yaa b s
˜en
pa r�k b mens n k˜o-a n s
˜ao.
18 Y˜amb s
˜a n s�d wa nong a Zeova, y na n datame n
d�k y meng n k˜o-a, la y maan y s
˜en t
˜oe f
˜aa n v��md t�
zems ne r˜e. (Ko��g Soaba 5:3) Y s
˜a n wa r�k y meng n
k˜o-a, s�d-s�da, y na n datame t� y ‘k
˜enda zems
17. Toe t� yaa boe yıng la neb keer sen pa rat n d�k b mens n ko Wen-naama?18. Boe n toe n k�t t� y r�k y meng n ko a Zeova?
Lisg˜
a, la y˜
amb zems-n-taar˜
a ne W˜ennaam
˜a 179
a Zeova waoogre la a ta ayam ne b
˜umb f
˜aa.’ (Kolos
r˜amba 1:10) Y
˜amb s
˜en nong W
˜ennaam
˜a y
˜ınga, y pa
na n tags t’a raab˜a maaneg yaa toog w�sg ye. S
˜ambg
s˜en ka be, y na n saka t�m-t�md a Z
˜a s
˜en g�ls woto
w˜a: “W
˜ennaam nonglem yaa t� t
˜ond sak b
˜amb t
˜oogo.
La b˜amb t
˜oog ka toog ye.”—1 Z
˜a 5:3.
19 W˜ennaam a Zeova pa baood t� y zems z
˜ang n
yaool n d�k y meng n k˜o-a ye. A mii y
˜amb s
˜en t
˜oe la
y s˜en pa t
˜oe, la a k
˜on bao t� y maan s
˜en y��d y p
˜ang
ye. (Y��l S˜oamy
˜a 103:14) A ratame t� y t
˜oog n maan a
raab˜a, la a na n s
˜ong-y lame. (Ezai 41:10) Y t
˜oe n k�sa
19. Boe yıng t� r�k-m-meng-n-ko Wennaama pa segd n y��s-ya?
W˜
ennaam Gomd˜
a b˜
angrs
˜en yaa s�d k�p� paoongyaa t�lae s
˜en na y�l n
t˜
oog n deeg lisgu
T˜
eeb˜
a segd n tus-y lamet� y togs neb a taab
˜a
y s˜
en t˜
eed b˜
umb ning˜
a
s�d t� y s˜a n teeg a Zeova ne y s
˜uur
˜a f
˜aa, a na n ‘demsa
y sor˜a.’—Yelb
˜una 3:5, 6.
REEG-Y LISG N WILGT� Y R�KA Y MENG N K
˜O W
˜ENNAAM
20 Y s˜a n tags y�l nins t
˜ond s
˜en y
˜a sag-k
˜ang
˜a
p�g˜e w
˜a zutu, t
˜oe n s
˜ong-y lame t� y r�k y meng
˜a
n k˜o a Zeova p��sg p�g
˜e. Ned ning f
˜aa s
˜en s�d
20. Boe yıng t� r�k-m-meng-n-ko a Zeova wa pa toe n pa yamb ne yes�k bala?
Y˜
amb r�ka y mengn k
˜o W
˜ennaam
p��sg p�g˜
e b�? Lisg˜
a makda y s˜
en na n kis
˜a n yaa ne y p
˜ınd t��m
˜a,
la y s˜
en v��g n maandW
˜end daab
˜a mas
˜a
Lisg˜
a, la y˜
amb zems-n-taar˜
a ne W˜ennaam
˜a 181
nong W˜ennaam segdame me n k�s kaset z
˜ama taoor
n paam f˜aagre. (Rom d
˜amba 10:10) W
˜an to la y k�t
kaset z˜ama taoore?
21 Togs-y y tiging˜a k
˜asem d
˜amb
˜a sull yel-g�t t� y rat
n deega lisgu. A na n gesame t� k˜asem d
˜amb a w
˜an wa
s˜os ne y
˜amba, n maan-y sogsg Biibl
˜a z
˜ams-y
˜eg
˜a zutu.
K˜asem d
˜amb k
˜aens s
˜a n sak t� y
˜amb pidsda y�l nins
b s˜en baood lisg
˜a y
˜ınga, b na n togsa y
˜amb t� y t
˜oe
n deega lisgu.� Lisg˜a raare, ned n nong n gomd z
˜ama
w˜a taoore, n wilgd lisg
˜a v
˜oore. S
˜osda yeta s
˜en dat-b n
deeg lisg˜a f
˜aa t� b leok sogsg a yiib s
˜en yaa nana, t� r
˜e
yaa manesem a ye b s˜en t
˜oe n t
˜unug ne n k�s b t
˜eeb
˜a
kaset z˜ama w
˜a taoore.
22 Yaa lisg˜a meng n k
˜ot z
˜ama w
˜a kaset t� y
˜amb yaa
ned s˜en d�k a meng n k
˜o W
˜ennaam, n yaa a Zeova
Kaset soab mas˜a. B b
˜orda neb nins s
˜en dat n deeg
lisg˜a koom
˜a p�g
˜e z
˜anga, s
˜en na y�l n wilg z
˜ama w
˜a
taoor t� b r�ka b mens n k˜o a Zeova.
Y˜
AMB LISG˜
A V˜
OORE23 A Zezi yeelame t’a karen-biis
˜a ra na n paama
lisg ne “Ba la Biiga la S��g S˜ong y��re.” (Mat�e 28:19)
R˜e rat n yeelame t� s
˜en dat-a n deeg lisg
˜a sakda
W˜ennaam a Zeova la a Zezi Kirist zu-sobend
˜a. (Y��l
S˜oamy
˜a 83:19; Mat�e 28:18) A leb n sakd n deegda
W˜ennaam v��sem s
˜ong
˜a b� a p
˜ang
˜a s
˜en yaa a soab
˜a
la p˜an-k
˜ang s
˜en t�md to-to ning
˜a.—Galat d
˜amba 5:
22, 23; 2 P���re 1:21.
� Neba lisg yaa bumb a Zeova Kaset ramba sen maand y��md faab tigis-kasemsa sasa.
21, 22. Wan to la y toe n k�s y teeba kaset zama wa taoore?23. Reeg lisg Ba la Biiga la v��sem songa y��r yınga rat n yeelamet� boe?
182 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
24 La lisg˜a pa koom soob bal ye. A makda b
˜umb s
˜en
yaa k˜aseng w�sgo. Koom
˜a p�g
˜e lisg
˜a yaa makr s
˜en
wilgd t� f kii s˜a n yaa ne f p
˜ınd t��m
˜a. F s
˜a n wa leb
n puki, wilgdame t� f v��game, n v� mas˜a W
˜ennaam
daab˜a maaneg y
˜ınga. T
˜eeg-y me t� y r�ka y meng n
k˜o W
˜ennaam a Zeova meng
˜a, la y pa r�k y meng n k
˜o
t��mde, b˜umbu, ninsaalb b� siglg ye. Y
˜amb s
˜en d�k y
meng n k˜o w
˜a la y lisg
˜a yaa zood s�ngr ne W
˜ennaam.
—Y��l S˜oamy
˜a 25:14.
25 Lisg˜a pa wilgd t�lae t� ned na n paama f
˜aagr ye.
T�m-t�md a Poll g�lsa woto: “B� y maan b˜umb nins
s˜en zems y
˜amb f
˜aagra ne dabeem la rigbu.” (Filip
r˜amba 2:12) Lisg
˜a yaa s�ngr bala. La sokr n be: W
˜an
to la y t˜oe n kell n pa W
˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e? T
˜ond
yaoolem sak˜a na n leoka sok-k
˜ang
˜a.
24, 25. a) Boe la lisga makda? b) Sok-b�g n baood leokre?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ Kiris-neb lisg˜a baoodame t� b b
˜or-y koom
˜e
z˜anga, pa mesb bal ye.—Mat�e 3:16.
ˇ Y�l nins y s˜en segd n maan n yaool n deeg
lisg˜a yaa y paam b
˜angre, n tall t
˜eebo, n tek
yam n kos sugri, n tuub la y r�k y meng nk
˜o W
˜ennaam.—Z
˜a 17:3; T��ma 3:19; 18:8.
ˇ S˜en na y�l n d�k y meng n k
˜o a Zeova, y
segd n k��sa y meng˜a raabo, wala neb nins
s˜en da k��s b mens
˜a raab n t
˜u a Zezi w
˜a.
—Mark 8:34.
ˇ Lisg˜a makda y s
˜en ki s
˜a n yaa ne y p
˜ınd
t��m˜a, la y s
˜en v��g s
˜en na y�l n maan
W˜ennaam daab
˜a mas
˜a.—1 P���r 4:2.
Lisg˜
a, la y˜
amb zems-n-taar˜
a ne W˜ennaam
˜a 183
MAMS-Y n ges-y yamb sen na n kend sorzug t� saag k��, t� sebga zek n wa fugda, t�sa-kooma wa niid ne panga, t� saaga yagd laa tasde, t� y zoet n baood zıig n na n soole.Sora noore, yamb yaa seok sen ti soma ysen toe n ke. Y suur s�d na n y�� noog nezı-kang sen yaa koglg zıiga!
2 Tond v�� gudgr wakate. Duniya y�l tarazenebo. La zı-lilldg me n be n toe n kogl-dne sabaabo. Yaa b�go? Ges-y Biibla senyet bumb ninga: “Mam yeta Zusoaba yaa:‘Yamb yaa zı-lilldga la mam pang zıiga lamam Wennaam mam sen dellda.’”—Y��lSoamya 91:2.
3 Tags-y n gese! A Zeova sen yaaanduniya Naand la a Naab sen ka to wa toen y�� tond zı-lilldga. A toe n kogla tondo,bala a tara pang n y��d ned la bumb buudfaa sen toe n maan-d wenga. Baa weng sa npaam tondo, a Zeova toe n yiisa wengabiis faa. Wan to la d toe n maan t’a Zeova y�
1, 2. Y� la d toe n paam zı-lilldg runda-runda?3. Wan to la d toe n maan t’a Zeova y� d zı-lilldga?
SAK PIIG LA A W�
Pa-y W˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e
Nong W˜ennaam dat n yeelame t� b
˜oe?
W˜an to la d t
˜oe n pa W
˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e?
W˜an to la a Zeova na n keo neb ninss
˜en na n pa a nonglm
˜a p�g
˜e w
˜a?
Y ratamet’a Zeova y�
y z˜ı-lilldg
gudgr wakatk
˜ang
˜a b�?
d zı-lilldga? R�lla d teeg-a. Sen paase, Wennaam Gomdasagenda tond woto: “Pa-y Wennaam nonglem p�ge.”(Ziid 21, Sebr S
˜ongo) N-ye, d segd n kell n paa Wennaam
nonglma p�ge, n kell n tall nonglem ne tond saase Ba wa.Re d toeeme n k�s s�d t’a yaa tond zı-lilldga. La wan to la dtoe n paam nonglem kanga?
B˜ANG-Y W
˜ENNAAM NONGLM
˜A, LA Y ME NONG-A
4 Sen na y�l n kell n pa Wennaam nonglma p�ge, r�llad bang a Zeova sen wilg a nonglma ne tond to-to. Tags-yBiibla zamsg keer y sen bang seb-kanga p�ge wa yelle. AZeova sen yaa Naanda, a manega tenga soma n ko tondo.A k�tame t� tenga tall r��bo, koom, laogo, rums la zı-neebw�sgo. Wennaam sen yaa Biibla soaba wilga tond a y��rala a nedemda sen yaa to-to. Sen paase, a Gomda wilgdamet’a t�ma a Biribl nongr a Zezi tenga zugu, n bas t’a namsla a ki tond yınga. (Za 3:16) La kuun kanga yood ne tondyaa boe? A kota tond saagr ne beoog-daar sen na n y� somaw�sgo.
5 Tond sen tar saagr ning beoog-daar yınga leb n bee nebumb a to Wennaam senmaane. A Zeova lugla goosneemasaase, sen yaa Mesi Rıunga. Ka la bilfu, goosneema kangna n k�tame t� namsga faa sa, la a maneg tenga t’a lebgarzana. Mams-y y yame n ges d sen na n v� be ne laaf� lasu-noog wakat sen kon sa! (Y��l Soamya 37:29) Nananda,Wennaam koo tond sagls sen wilgd tond sen segd n v��mdto-to t� y� soma w�sg masa t�ka. A leb n koo tond zu-noogning sen yaa p��sga, t� d toe n gom ne-a wakat faa la zıigfaa. Woto yaa a Zeova senwilg a nonglem ne adem-biisa lane yamb menga nens a wan bala.
6 Sok-kaseng ning sen pak yamba la kada: A Zeova senwilg t’a nonga maama, boe la mam me segd nmaane? Neb
4, 5. A Zeova sen wilg a nonglma ne tonda nens keer la b�se?6. Toe t� y na n maana wana, nonglem ning a Zeova sen wilg yambayınga?
Pa-y W˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e 185
w�sg na n yeelame t�: “Mamme segd n nonga a Zeova.”Yaa woto la yamb tagsd b�? AZezi yeelame t� no-kanga nyaa kaseng n y��d a taaba faa:“Nong Zusoaba [a Zeova] fo
Wennaam ne f suur faa, la ne fs��ga faa, la ne f yam faa.” (Mat�e 22:37) Y s�d tara b��mw�sg n na n nong Wennaam a Zeova. La re yınga y sa ntagsd y s
˜uur
˜e bal t� y nonga a Zeova, sekame t� y toe n yeel
t� y nong-a-la ne y suura faa, y s��ga faa la y yama faa b�?7 Wala b sen wilg Biibla p�ge wa, nong Wennaam pa f
sen na n tagsd f suure bal t� f nong-a lame ye, y��da woto.Baa ne senyaa t�lae t� d te d suure t� d nonga a Zeovawa, reyaa nonglem hak�kning d sen tog n tall ne-awa s�ngr bala.D r�k makre: Pomm p�ge bil b� a bull yaa t�lae sen na y�lt� pomm t��ga b� n wom pomm damba, la bulla yaa t��gas�ngr bala. La y sa n dat pomm n d� t� ned r�k pomm t��gabil ning b sen tar n boeeda n ko-ya, y paama y sen data b�?Ayo! Renda y b�d-a, n zags-a koom t’a wa b� n wom biisi.Woto me, fo sa n tagsd f suur p�ge t� f nonga Wennaama Zeova, yaa s�ngr bala. Biibla wilgda woto: “Wennaamnonglem yaa t� tond sak bamb toogo. La bamb toog katoog ye.” (1 Za 5:3) Sen na y�l t� nonglem ning y sen tar neWennaama y� nonglem hak�ka, a segd nwoma bi-soma. Asegd n puka ne t��ma.—Mat�e 7:16-20.
8 Tond wilgdame t� d nonga Wennaam, d sa n tuud anoya la d sakd a sor-wilgra. Woto pa toog ye. A Zeova noyatuub pa toog ye, la b tuub kot-d-la su-noog d v��ma p�ge.(Ezai 48:17, 18) D sa n tuud d saase Ba a Zeova sor-wilgrad v��ma p�ge, d wilgd-a lame t� d s�d tara mi-beoog ne
7. Tond sa n tagsd d suure bal t� d nonga Wennaam, sekame b�?Wilg-y y leokra voore.8, 9. Wan to la d toe n wilg d nonglem la d mi-beoog ne Wennaam?
Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
bumb nins faa a sen maan n ko-da. Zu-b�ko, runda-runda,pa neb w�sg n wilgd mi-beoog woto ye. D pa segd n y� z�-beoog ramb wala neb keer sen y� to-to a Zezi sen da wa nbe teng zuga ye. A Zezi maaga waoob piiga, la yaa a yembrbal t
˜aa n lebg nwa p��s-a barka. (Luk 17:12-17) S�d-s�da, d
rat n y�� wala ned ning sen wilg a mi-beooga, la pa walaneb a w� wa sen y� z�-beoog ramba ye.
9 La yaa a Zeova no-b�s la d segd n tu? D zoe n gomabamb keer yell seb-kanga p�ge, la b� d leb n teeg bambsanda. Wennaam noya tuub na n songa tond t� d kell n paWennaam nonglma p�ge.
P˜ENEGD-Y A ZEOVA N PAASD
˜E
10 Bao n bang a Zeova yaa t�lae sen na y�l n peneg-a npaase.D segdnmaanawotondabas ye.Yambsanbey�ng t�waooda zabdw�sg t� ywidgbugumnwoote, ynabasbugmat� ki s�da? Ayo. Y ningda bugma raad t’a ket n
10. Boe yıng t� d segd n ket n baood n na n bangWennaam a Zeova?
Y segd n ket n paasda y nonglm˜
a ne aZeova, s
˜en na y�l t’a ket n wit wa bugum
Pa-y W˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e 187
wita, bala toe t� re maaneg yaa yoor yell ne-ya. Wala raadasen k�td t� bugma pa kiide wa, ‘Wennaam bangra’ k�tdamet� tond kell n tall nonglemw�sg ne a Zeova.—Yelbuna 2:1-5.
11 A Zezi ra ratame t’a karen-biisa kell n tall nonglemw�sgne a Zeova la ne s�da sen tar yood w�sg n be a Gomda p�gewa. A Zezi v��gra poore, a wilga a karen-biis a yiib bangr-goam keer sen be Hebre G�lsg Soamya p�ge sen pids yezugu. Wa n baasa ne boe? B yeela woto re poore: “Tond kapaam su-noog kasenga bamb sen gom ne tond sora zugu, labamb senbilg tondG�lsg Soamya s�da?”—Luk 24:32.
12 Re yınga yamb sen w�m Biibla sen zamsd bumb ningpipi wa, y suura pa pid ne su-noogo, yeesem la nonglemWennaam yıng s�da? Sambg sen ka be, yaa woto neyamba, la y�� woto me ne neb w�sgo. Sen yaa toog masawa yaa kell n tall nonglemw�sg kang la f k�t t’a b�. D pa ratn tu duniya manesem ye. A Zezi reng n togsame t�: “Nebw�sg nonglem na n lebga maasga.” (Mat�e 24:12) Wan tola y toe n maan t� y nonglma ne a Zeova la ne s�d nins ysen bang Biibla p�ge wa ra maage?
13 Ket-y n paasd-y y bangra ne Wennaam a Zeova la aZezi Kirist. (Za 17:3) B�gs-y yamb sen zamsd bumb ningWennaam Gomda p�ge wa zug neer la y sokd y menga:‘Boe la woto zamsd maam Wennaam a Zeova zugu? B��ma to b�g la re kot maam t� m nong-a ne m suur faa, m yamfaa la m s��ga faa?’ (Y��l Soamya 143:5) B�gsg a woto na nk�tame t� y ket n tar nonglem w�sg ne a Zeova.
14 Bumb a to sen k�td t� y ket n tar nonglem w�sg ne aZeova yaa y sen na n p��sd-a n pa vaande ye. (1 Tesalonikramba 5:17) Seb-kanga sak 17 wa p�ge, tond yaame t�
11. A Zezi zamsga koo a karen-biisa boe?12, 13. a) Runda-runda, adem-biis w�sg nonglem ne Wennaam lane Biibla lebga wan to? b) Wan to la d toe n maan t� d nonglma ramaage?14. Wan to la p��sga toe n song tond t� d nonglma ne a Zeova ramaage?
188 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
p��sga yaa zu-noog meng Wennaam sen ko-do. Neb senyesd ne taab wakat faa n pa solgd taab bumb paamdazems-n-taar sen tar pang w�sgo. Woto me, tond zooda nea Zeova na n ket n yaa zood sen tar pang w�sgo, d sa np��sd-a n pa vaande. Tara yood w�sg t� d ra bas t� d p��sgalebg rok-m-zuge p��sgo, goam d sen togsd n y�lemd wakatfaa t� pa tar voor meng-meng ye. D segd n goma ne aZeova wala biig sen gomd ne a ba-nongre. Yaa s�d t� dratame n gom ne waoogre, la d segd n pelga d p�s n gomveeneg me, t� s�d yit d suure. (Y��l Soamya 62:9) N-ye,tond meng Biibl zamsga la d sen p��sd ne d suur faawa yaat�lae tond Wend balenga p�ge, la re songda tond t� d kelln tall d mens Wennaam nonglma p�ge.
PAAM-Y S˜
U-NOOG Y W˜ENNAAM T
˜UUB
˜A P�G
˜E
15 Biibla zamsg la p��sg yaa Wennaama tuudum y�l dsen toe n maan d yembre. Masa, b� d ges Wennaamtuudma bumb a yembr d sen maand t� neba faa nee: yaa dsen na n wa gomd ne neb a taaba d teeba yelle. Yamb zoen togsa neb a taaba s�d keer sen be Biibla p�ge b�? Sa n yaawoto, y maana zu-noog t��md sen yaa kasenga. (Luk 1:74)D sa n wa togsd neb a taaba s�d nins d sen zams Wennaama Zeova zuga, d pidsda t��m-kaseng b sen bobl kiris-nebhak�ka faa, sen yaa moon Wennaam Rıunga koe-noogo.—Mat�e 24:14; 28:19, 20.
16 T�m-t�md a Poll gesa koe-mooneg ning Wennaamsen bobl-a wa wa bumb sen tar yood w�sgo, n bool-a t�paoongo. (2 Korent damba 4:7) Gom ne neba Wennaama Zeova la a raaba yell yaa t��md somblem sen ka to. YaaZusoab ning sen yaa a soma n y��d a taaba t��mde, la akota nafa n y��d t��m a taaba faa. Y sa n keesd y mengkoe-moonega p�ge, y songda p�-peelem damba t� b peneg
15, 16. Boe yıng t� zems t� d ges Rıunga koe-mooneg wa zu-noogo,la paoongo?
Pa-y W˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e 189
tond saase Ba wa la b r�k v��m sen pa sata sore. T��md lebeeme n toe n ko-d su-noog n y��g kada b�? Sen paase, kokaset a Zeova la a Gomda zug paasda yamb menga teebala y nonglma ne-a. A Zeova nanda modgr nins yamb senmaanda me. (Hebre damba 6:10) Y sa n ket n modgd w�sg
A Zeova ratame t� y˜
amb paam v��mhak�k
˜a. Y na n paam-a lame b�?
190 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
t��m-kanga p�ge, songd-y lame t� y kell n pa Wennaamnonglma p�ge.—1 Korent damba 15:58.
17 Tara yood t� d teeg t� Rıunga koe-mooneg yaa t��m-yagdem. Biibla yetame t� d ‘moon Wennaam ko��ga, lad nang pang wakat faa.’ (2 T�mote 4:2) Boe yıng t� wotomaaneg yaa yagb bumb runda-runda? Wennaam Gomdayeta tondo: “Zusoaba ra-kasenga kolgame, a wata tao-tao w�sgo.” (Sofoni 1:14) N-ye, wakat ning a Zeova senna n saam zamaan-kanga faa wa kolgda tao-tao. D segd nkeooga neba! B segdame n bang t� yaa masa la b segd nyak a Zeova wala b Naab sen ka to. Saaba ‘ka na n vaal ye.’—Habakuk 2:3.
18 A Zeova ratame t� d tigim ne kiris-neb hak�k a taaba nbalm-a. Yaa re yıng la a Gomda sen yet woto wa: “B�tond teeg taab yelle la d yik taab ratem t� maan nonglemla t��m soama. B� d da bas taab tiging wa neb keer senmaanda ye. La b� d sagl taaba, la b� d sagl n y��da tond senya t� daar kolgdame wa yınga.” (Hebre damba 10:24, 25)Tond sen tigimd ne d teed-n-taasa kiris-neb tigisse wa, yaasasa sen be yamleoog la d paamd n na n peg d Wennaamad sen nonga la d balm-a. D leb n kengda taab teeb la dkengd taab raoodo.
19 D sen tigimd ne a Zeova balemdb a taaba, k�tdamet� nonglma la zooda paasd tiginga p�ge. Tara yood w�sgt� d ges d taaba z�g-soma wala a Zeova sen get tond z�g-soma wa. Ra bao-y t� y teed-n-taasa zems zang ye. Teeg-yt� neba b���ng teeba p�ge pa taaba, la t� tond ned kamfaa kongdame. (Kolos ramba 3:13) Bao-y n yog-y zood sentar pang ne neb nins sen nong a Zeova w�sga, t� y na nmikame t� y b�ta teeba p�ge. N-ye, y sa n naag y teeba p�gesaam-biisa n balemd a Zeova, na n song-y lame t� y kell
17. Boe yıng t� koe-moonega yaa yagb bumb runda-runda?18. Boe yıng t� d segd n tigim ne kiris-neb hak�ka n balem a Zeova?19. Wan to la d toe n song n paas nonglma kiris-neb tiginga p�ge?
Pa-y W˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e 191
n pa Wennaam nonglma p�ge. Wan to la a Zeova keoodwen-sakdb nins sen balemd-a la b kelld n paad a nonglmap�ge wa?
PAAM-Y “V��M HAK��K˜A”
20 Keoor ning a Zeova sen na n ko a sogen damba senyaa sakdba yaa v��m. La yaa v�-b�g buudu? B sa n sok t�:Yamb s�d v�� masa b�? Tond w�sg na n yeelame t� n-ye,bala d v��sdame, n d�te, la d yuuda. Woto d s�d v��me.Tond suura sa n wa noom w�sgo, toe t� d yeel meng t�:“N-faa, v��m meng-meng la woto!” La Biibla yaool nwilgda veeneg t� ninsaal baa a yembr pa tar v��m meng-meng runda-runda ye.
21 Wennaam Gomda sagenda tond t� d mao n “paamv��m hak��ka.” (1 T�mote 6:19, K
˜aab-paalg
˜a Koe-noogo)
Gom-kaensa wilgdame t� “v��m hak��ka” yaa bumb tondsen saagd n na n paam beoog-daare. N-ye, d sa n wa zemszanga, na n y�� v��m hak�ka, bala d na n v��mdame t�zems ne Wennaam sen da rat t� d v��md to-to s�ngrewa. D sa n wa v� teng zug arzana p�ge n tar yıns laaf�,baan la su-noog zang-zanga, re la d toe n yeel t� d yaa npaam “v��m hak��ka,” sen dat n yeel t� v��m sen pa sata.(1 T�mote 6:12) Woto pa saagr sen be yamleoog w�sg s�da?
22 Wan to la d toe n paam “v��m hak��ka”? A Poll reng nsagla kiris-neba t� b “maan neer t� t��m soama y� bambarzegse.” (1 T�mote 6:18) Rend veenega, re bee ne tond sentuud s�d nins d sen zams Biibla p�ge wa to-to wa me. La reyınga a Poll da rat n yeelame t� d segda ne “v��m hak��ka,”d sen maand t��m-soma wa yıng b�? Ayo, bala s�d-s�da,saag-kaseng kanga yaa ‘bark kuun’ d sen pa segd ne, layaa Wend n kote. (Rom damba 5:15) Baasg zanga, a Zeovasuur nooma ne neb nins sen maand a raaba wakat faa wa
20, 21. “V��m hak��ka” yaa boe, la boe yıng t’a be yamleoog w�sgo?22. Wan to la y toe n paam “v��m hak��ka”?
192 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
keoobo. A ratame t� yamb paam “v��m hak��ka.” Yaa v��msen pa sat sen naag ne su-noog la baan woto n guud nebnins sen na n kell n pa Wennaam nonglma p�ge wa.
23 Tond ned kam faa segd n soka a menga: ‘Mambalemda Wennaam wa a sen yeel Biibla p�ge wa b�?’ Tondsa n sokd d mens woto daar faa t� leokra yaa n-ye, rendd bee so-t�rga zugu. D toe n k�sa s�d t’a Zeova yaa tondzı-lilldga. A na n kogla a nin-buiida sen sakd-a wa dunikanga yaoolem daya sen pid ne tooda p�ge. Sen paase, kala bilfu, a Zeova na n faaga tond n kees-d duni paalga senna n tall yamleoog w�sga p�ge. Ad s�d na n y�� bumb sensidgd yınga, d sa n paam nya sasa kanga! Ad d suy s�d na ny�� noogo, d sen maan yakr nins sen yaa soma yaoolemday kaensa p�se wa! Y sa n maan yakr woto masa, y na npaama “v��m hak��ka,” v��m ning Wennaam a Zeova senda rat t� tond paama, wakat sen pa sat yınga!
23. Boe yıng t� yaa t�lae t� d kell n pa Wennaam nonglma p�ge?
BIIBL˜
A S˜EN YET B
˜UMB NINGA
ˇ D wilgdame t� d s�d nonga W˜ennaam, d
s˜a n t
˜uud a noy
˜a la d sakd a sor-wilgr
˜a.
—1 Z˜a 5:3.
ˇ W˜ennaam Gomd
˜a z
˜amsgo, a Zeova p��sg
ne d s˜uur f
˜aa, z
˜ams neb a taab
˜a t� b b
˜ang-a,
la d s˜en na n balemd-a kiris-neb tigiss
˜e w
˜a,
s˜ongda t
˜ond t� d kell n pa W
˜ennaam
nonglm˜a p�g
˜e.—Mat�e 24:14; 28:19, 20; Z
˜a
17:3; 1 Tesalonik r˜amba 5:17; Hebre d
˜amba
10:24, 25.
ˇ Neb nins s˜en na n kell n pa W
˜ennaam
nonglm˜a p�g
˜e w
˜a tara saagr t� b na n paama
v��m hak�k˜a.—1 T�mote 6:12, 19; Ziid 21.
Pa-y W˜ennaam nonglm
˜a p�g
˜e 193
GOM-ZUGU SEB-NENGA
Wennaam y��ra boolg la a voore � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 195
A Dani�ll bangr-goamasen deng n togs Mesi wa waoong to-to � � � � � � � � � � � � � � � � � 197
Yaa a Zezi Kirist laMesi ning b sen kaab t’a na n waame wa � � � � � � � � � � � � � � � 199
S�da, Ba wa, Biribla la v��sem songa zugu � � � � � � � � � � � � � � 201
Kiris-neb hak�kasen pa tunugd ne pika n p��sde wa voore � � � � � � � � � � � � � � 204
Soaala kuum Teegryaa bumb sen waoogd Wennaam � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 206
“S��ga” ne “v��sma” voor s�d yaa boe? � � � � � � � � � � � � � � � � 208
K��m-kulg yaa boe? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 212
B�kaoora Daar yaa boe? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 213
Y��md 1914yaa y��m-kaseng Biibla bangr-goam p�ge � � � � � � � � � � � � � � 215
Mal�k ramba naab a Mis�ll yaa anda? � � � � � � � � � � � � � � � � � � 218
D bang ‘Babilon Kasenga’ sen yaa a soaba � � � � � � � � � � � � � � 219
A Zezi roga y��m-sar kiuug b�? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 221
D segd n maana tig b�? � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � 223
V˜
ENEGRE
Y˜AMB Biibla p�ge, wan to la b lebg Y��l Soamya 83:19
(Y��l Soamya 83:18, NW)? Les Saintes´
Ecritures — Traduction dumonde nouveau wa lebgda verse kanga woto: “T� neba bang t�fo y��r sen yaa a Zeovawa, foo f yembr bal n yaa Sen ka to Soabtenga faa zugu.” Biibl damb keer me lebga verse kanga woto. LaBiibl dambw�sg paningd y��r senyaa Zeovawaye. B ledgd-a-lane naam y�y wala “Zusoaba,” b� “Soaala.” Yaa b�g la b segd nning verse kanga p�ge? Yaa naam y��r b�, b� y��r ning sen yaaZeova wa?
Verse kanga gomday��r yelle. Sa n yaa ne hebre goama b sentunug ne n g�ls Biibla bab-kasenga, yaay�-peell sen pa toe n p�d ned a to n bebeene. Hebre g�ls-biisa p�ge, b g�lsd-a-lawoto: ˘˙˘˝ (YHWH). Sa n yaa ne mooragoama, b lebgd-a lame t� “Zeova.” Y�-kanga bee Biibla verse a yembr p�ge balb�? Ayo. S�ngrewa,G�lsg Soamya ra g�lsanehebre goama, t�Wennaamy��ra pukdbe sen na ta naoor 7000.
Wennaam y��ra yood taa zı-b�go? Ges-y p��sg ning a ZeziKirist sen zams tonda. A s�ngda woto: “Tond Ba sen be arzana,t� yamb y��r y� ne waoogre.” (Mat�e 6:9) Kaoosg poore, a Zezip��sa Wennaam woto: “M Ba, waoog-y y y��ra.” La Wennaamko��g yii saase n leoke: “Mam da waoog-a lame, la m na n lewaoog-a lame.” (Za 12:28) Veenega, Wennaamy��ra yood ka toye. La boe yıng masa t� Biibla l�bgdb keer yak y�-kanga n tek nenaam y�y b lebgra p�ge?
Wonda yaa b��m a yiib yınga. Pipi, neb w�sg yetame t� bpa segd n bool Wennaam y��ra ye, bala ned pa mi b sen daboond-a to-to s�ngre wa ye. Pınd Hebre goama ra pa g�lsd newagdse, sen dat n yeel t� g�ls-biis wala a, e, i, o, u ye. Wotoyınga, runda-runda, ned ba a yembr pa toe n s�d wilg neba senda boond YHWH wa to-to Biibla g�lsg wakat ye. La re segd nk�tame t� d pa bool Wennaam y��ra b�? Biibla g�lsg wakate, toe
W˜ennaam y��r
˜a boolg la a v
˜oore
˘˙˘˝W
˜end y��r
˜a ne
hebre g�ls-biisi
195
t� b ra boonda a Zezi t� Yesuwa b� Yehosuwa. Ned ba a yembr patoe n s�d bang a y��ra boolg tak� ye. Ne re faa, duniya gill zugu,neba g�lsda a Zezi y��ra ne g�ls-biis buud toor-toore, n boond-at� zems ne neba sen nong n boond-a to-to bamb meng goamap�ge wa. B pa maand yam-yoog ne y�-kanga boolgo, n yete t�b pa mi b sen da boond-a to-to a Zezi wakate wa ye. Woto me,y sa n tog sor n keng ten-zenga, y toe n yaame t� b sen boondyamb y��ra to-to ten-kanga buud gomd p�ge wa pa yembr ne bsen boond yamb to-to y meng buud-gomda p�ge wa ye. Wotoyınga, tond sen pa mi ten-k�dem wende damba sen da boondWennaamy��ra to-towapakot tondb��mt�dpananbool-aye.
B��m a yiib-n-soab sen k�t t� b yak Wennaam y��ra Biiblap�ge wa yaa b sen tu Z��f ramba pınd rog-n-mika. Bamb w�sgteedame t� ned pa segd n bool Wennaam y��ra abada. Veenega,b sen teedwotowa, yaa b sen golemBiibla no-kanga voora yınga:“Ra p�d [a Zeova] sen yaa fo Wennaama y��r zaalem ye. T� boe,ned sa n p�d [a Zeova] y��r zaalem, [a] ka na n bas-a taal ye.”—Yikri 20:7.
No-kanga yetame t� b ra p�d Wennaam y��ra zaalem yıngye. La re yınga a g�dgame t� b ra p�d y�-kang ne waoogrb�? Ayo. Hebre G�lsg Soamya (“Kaab-k�dga”) g�lsdb faa rayaa rap sen yaa wen-sakdb sen tu Toog ning Wennaam senko pınd wende Isra�lla neba. La b ra nong n p�ta Wennaamy��ra. Wala makre, b ninga Wennaam y��ra naoor w�sg y��lnins bamb neb k��ng sen da y��nd n pegd Wennaama p�se.Wennaam a Zeova ra koo a balemdba noor meng t� b kos ne ay��ra, la wen-sakdba ra maanda woto. (Zo�ll 3:5; T��ma 2:21)Woto yınga, runda-runda, kiris-neba pa maand yam-yoog la bp�d Wennaam y��ra ne waoogr ye. Sambg sen ka be, a Zezi mera maanda woto.—Za 17:26.
Biibla l�bgdb keer sen ledg Wennaam y��ra ne naam y�ya,b konga w�sgo. B maaname t� yaa wa Wennaam zara ne abalemdba, la t� b pa toe n tall zood ne-a ye. La Biibla yaool nsagenda ninsaalba t� b bao a Zeova zoodo. (Y��l Soamya 25:14)Tags-y y zo-nongr yelle. D sa n da z� n bang a y��re, y zoodara na n taa zı-b�go? Woto me, neba sa n pa mi Wennaam y��rsen yaa Zeova wa, wan to la b toe n tall zood ne Wennaam? Sen
196 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
paase, neba sa n pa boond Wennaam y��ra, b pa na n bang avoora sen tagma me ye. Wennaam y��ra voor yaa boe?
Wennaam mengawilga a sogen-sakd a Moiiz a y��ra voore. AMoiiz sen wa n sok Wennaam y��ra sen yaa a soaba, a Zeovaleok-a lame: “Mamnany�� a soabningmsennany�wa.” (Yikri3:14,NW) ARotherhamBiibl lebgrayetawoto: “Mamnan lebgam sen dat n y� a soab faa.” Woto, raab sa n bee, a Zeova toe nlebga a sen dat n y� a soab faa sen na y�l n pids a raaba.
Mams-y n ges-y yamb sen da na n toe n lebg yamb sen dat ny� a soab faa. Boe lay rananmaannko y zo-ramba? Bambned ayembr san l�� ba-k�genga, y toen lebga logtor n t�p-a t’a saooge.A to sa n be ligd zu-loees p�ge, y toe n lebga arz�k soab sen yaaneer maand n song-a. La s�d-s�da, yamb pa toe n lebg wa faa ye.Yaa woto ne tond faa. La y sa n ket n zamsd Biibla, y na n yaaveeneg t� raab sa n bee, a Zeova lebgda a sen dat f
˜aa, sen na y�l
npids a kaabsa. La noom-a lame t’a r�k a panga n song neb ninssennong-awa. (2 Kibaya 16:9) Nebnins senpami a Zeovay��rapa ne a z�g-soma wa faa sen be yamleooga ye.
Veenega, Wennaamy��ra segd n zında Biibla p�ge. D sa n miy�-kanga voor la d boond-a d balenga p�ge, na n songa tondw�sg t� d peneg d saase Ba a Zeova n paase.�
� Sen na y�l n paam venegr n paase, b� y ges seb-bil ning sen yaa Lenom divin qui demeure
`a jamais, a Zeova Kaset ramba sen yiisa. A gomda
Wennaam y��ra, a voora la b��m nins sen k�t t� d segd n bool-a dWennaama baleng p�ge wa yelle.
V˜enegre 197
NO-R��S a Dani�ll v��mda s˜en y��d y��m 500 s
˜en deng a Zezi
rogm˜a. Ne r
˜e f
˜aa, a Zeova k
˜oo a Dani�ll v
˜enegr s
˜en da na n
s˜ong neb
˜a t� b b
˜ang wakat ning a s
˜en da na n zae a Zezi ne
v��sem s˜ong
˜a, s
˜en dat n yeel t’a y
˜ak-a lame t’a y� Mesi b�
Kirist˜a. B yeela a Dani�ll woto: “B� f b
˜ang t� b s
˜en k
˜o noor
t� b le me Zerizal�ma hal t� ta W˜ennaam nin-t
˜uusdga s
˜en yaa
A Dani�ll b˜angr-goam
˜a s
˜en deng n togs
Mesi w˜a waoong to-to
naaba wakat na n y�� y��m a yopoe naoor a yopoe, la y��mpis-yoob la a yiib naoor a yopoe.”—Dani�ll 9:25.
S˜en na y�l n b
˜ang Mesi w
˜a waoong sasa, pipi, d segd n
b˜anga y��md ning b s
˜en tik n s�ng s
˜odg n tall n wa ta
Mesi w˜a pukr wakat
˜a. S
˜a n yaa ne b
˜angr-gomd
˜a, yaa “b s
˜en
k˜o noor t� b le me Zerizal�m
˜a” t�ka. Yaa wakat b�g la b k
˜o
noor˜a? S
˜a n yaa ne Biibl g�lsd a Nehemi, b s
˜en yiis noor
˜a
t� b lebg n me Zerizal�m lals˜a, “r
˜e t� naab a Artaz�gz�s
reega b naama t� y��m pis-yiibl˜e.” (Nehemi 2:1, 5-8) P
˜ınd
y�l˜a mitb me wilgdame t� y��md 474 s
˜en deng a Zezi rogm
˜a,
198 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
“Y��M PIS-YOPOE NAOOR A YOPOE”
y��m 490
y��m a 7naoor a 7
(y��m 49)
y��m 62naoor a 7
(y��m 434)
y��md a1naoor a 7
(y��m a 7)
y. 455 y. 406 & s. d. a Z. r. a Z. r. p. ) y. 29 y. 33 y. 36
“B s˜
en k˜
o noort� b le me
Zerizal�m˜
a”
Zerizal�m s˜
enlebs n me w
˜a
Mesi w˜
awaoongo
Mesi w˜
ak��bo
‘Y��m 70naoor a 7w
˜a’ saabo
a Artaz�gz�s r�� a pipi y��m t˜or naam. Woto y
˜ınga, a naam
˜a
r��b y��m 20 soab˜a ra yaa y��md 455 s
˜en deng a Zezi rogm
˜a.
Mas˜a t
˜ond b
˜angame t’a Dani�ll b
˜angr-gomd
˜a s
˜en gom Mesi
w˜a pukr yell
˜a s�nga pidsg y��md 455 s
˜en deng a Zezi rogm
˜a.
A Dani�ll wilgda y��m s˜oor ning s
˜en da na n loog t�
‘W˜ennaam nin-t
˜uusdga s
˜en yaa Naab
˜a’ b� Mesi w
˜a yaool n
puk˜a. B
˜angr-gomd
˜a goma “y��m a yopoe naoor a yopoe, la
y��m pis-yoob la a yiib naoor a yopoe” yelle, t� f˜aa yaa y��m
69 naoor a yopoe. Sasa k˜ang
˜a kaoosa wakat a w
˜ana? Z��f
r˜amb
˜a ra minim n magda y��m a yopoe-poe. Wala makre, b
ra maanda V��sg y��md y��m a yopoe soab f˜aa. (Yikri 23:10,
11) Woto y˜ınga, y��m 69 naoor a yopoe w
˜a kaoosa y��m 483.
S˜en ket yaa d geel mas
˜a. D s
˜a n s�ng ne y��md 455 s
˜en deng
a Zezi rogm˜a, n s
˜od y��m 483, tallda t
˜ond n ta y��md 29 a
Zezi rogm˜a poore. Yaa y��m k
˜ang tak� la a Zezi paam lisg n
lebg Mesi w˜a!� (Luk 3:1, 2, 21, 22) Woto pa Biibl
˜a b
˜angr-gomd
pidsg s˜en tar p
˜ang s�da?
� Sen s�ng ne y��md 455 sen deng a Zezi rogma, n t� ta a Zezi rogmaket y��m-yende, yaa y��m 454. La sen s�ng ne a Zezi rogma ket y��m-yend n t� ta pipi y��md a rogma poore, yaa y��m-yende (y��ma sodgrpa s�ngd ne zaalem ye, s�ngda ne yembre). La sen s�ng ne a Zezi rogma,a pipi y��md n t� ta y��md 29 wa, yaa y��m 28. D sa n d�k y��m 454n paas y��m yende, la y��m 28 n faoog taaba, faa yaa y��m 483. B k��a Zezi a sen lebg Mesi wa y��m a wan poore, y��md 33 wa sasa. (Dani�ll9:24, 26) Ges-y Pr
ˆetons attention
`a la proph
´etie de Daniel ! sak 11, la
´Etude
perspicace des´
Ecritures, volum a 2, seb-neng 995-997. Yaa a Zeova Kasetramba n yiis seb-kaensa b yiiba faa.
S˜EN na y�l n s
˜ong t
˜ond t� d b
˜ang Mesi w
˜a s
˜en yaa a soaba,
W˜ennaam a Zeova v
˜enega no-r��sdb w�sg t� b togs y�l w�sg
F˜aagd
˜a b s
˜en k
˜aab t’a na n waame w
˜a zugu. B goma a rogm
˜a, a
t��md˜a la a k
˜uum
˜a yelle. Biibl
˜a b
˜angr-gom-k
˜aens
˜a f
˜aa pidsa a
Yaa a Zezi Kirist la Mesi ning b s˜en
k˜aab t’a na n waame w
˜a
V˜enegre 199
Zezi Kirist zugu. Baa yel-b˜oones nins f
˜aa b s
˜en p
˜ınd n togs
˜a pidsa
k�p�. S˜en na y�l n wilg t� s�d yaa woto, b� d ges b
˜angr-goam a
w˜an s
˜en deng n togs y�l s
˜en t� loeneMesiw
˜a rogem la ay
˜aadem.
No-r��s a Ezai reng n togsame t� Mesi w˜a ra na n y�� r
˜ım
a Dav��d yagenga. (Ezai 9:6) A Zezi s�d y�� a Dav��d yagenga.—Mat�e 1:1, 6-17.
B˜ANGR-GOAM MESI W
˜A ZUGU
YELL˜
A B˜
ANGR-GOAM˜
A A PIDSG˜
A
A roga a Zida buud˜e w
˜a S�ngre 49:10 Luk 3:23-33
Pa-kul s˜en pa mi rao n dog-a Ezai 7:14 Mat�e 1:18-25
A yaa a Dav��d yagenga Ezai 9:6 Mat�e 1:1, 6-17
A Zeova togsame t’a yaa y˜e Biribla Y��l S
˜oamy
˜a 2:7 Mat�e 3:17
Neb w�sg pa t˜e-a ye Ezai 53:1 Z
˜a 12:37, 38
A zomba b˜oang n k
˜e Zerizal�m Zakari 9:9 Mat�e 21:1-9
A t˜uud-n-taag n z
˜amb-a Y��l S
˜oamy
˜a 41:10 Z
˜a 13:18, 21-30
B z˜amb-a-la ne koeems 30 Zakari 11:12 Mat�e 26:14-16
A s˜ında a r
˜otb
˜a taoore Ezai 53:7 Mat�e 27:11-14
B maana b˜and n p�� a fut
˜a Y��l S
˜oamy
˜a 22:19 Mat�e 27:35
Ra-luk˜a zug
˜a, b yaal-a lame Y��l S
˜oamy
˜a 22:8, 9 Mat�e 27:39-43
A k˜obr ba a ye pa kaoog ye Y��l S
˜oamy
˜a 34:21 Z
˜a 19:33, 36
B mum-a-la arz�gs r˜amb yaoog
˜e Ezai 53:9 Mat�e 27:57-60
B v��g-a lame t’a nan pa p˜oog ye Y��l S
˜oamy
˜a 16:10 T��ma 2:24, 27
B z˜ek-a lame t’a be W
˜end r�tgo Y��l S
˜oamy
˜a 110:1 T��ma 7:56
200 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
W˜ennaam no-r��s a Miise me reng n togsame t� bi-k
˜ang ra
na n wa y�� naaba, la t’a na n doga “Efrata Betleh�m.” (Miise5:1) A Zezi rogm
˜a wakate, t
˜ens a yiib n da be Isra�ll t� b f
˜aa y�y
yaa Betleh�m. A yembr da p˜ee Nazar�t n be Isra�ll soolm
˜a nug-
r�tg babg˜e w
˜a, t’a to w
˜a ra p
˜e Zerizal�m n be Zida soolm
˜e w
˜a. B
ra boonda Betleh�m ning s˜en da p
˜e Zerizal�m
˜a t� Efrata. A Zezi
roga t˜en-k
˜ang p�g
˜e wa b
˜angr-gomd
˜a s
˜en da p
˜ınd n togs
˜a bal
k�p�!—Mat�e 2:1.
Biibl˜a b
˜angr-gomd a to reng n wilgame t� W
˜ennaam da na n
boola a Biribl˜a t’a “yi Ezipt” n wa. A Zezi s
˜en da wa n yaa bi-
k�dga, b tall-a lame n k˜eng Ezipti. A Herood k
˜uum
˜a poore, b yii
ne-a be n leb Isra�lle, t� b˜angr-gomd
˜a paam pidsgu.—Oze 11:1;
Mat�e 2:15.
Seb-neng 200 w˜a p�g
˜e, verse nins b s
˜en s
˜odgd gom-zug ning
s˜en yaa “B
˜angr-goam
˜a” t
˜engr
˜a wilgda y�l b s
˜en deng n togs n
fasem Mesi w˜a zugu. Mak-y-b ne verse nins b s
˜en s
˜odg gom-zug
ning s˜en yaa “A pidsg
˜a” t
˜engr
˜a. Y s
˜a n maan d
˜e, na n k�tame t�
y y˜a t� W
˜ennaam Gomd
˜a togsda s�da, t� y t
˜e-a n paase.
Y s˜a nwavaeesd verse k
˜aens
˜a, b� y ning y yam
˜e t� b g�lsaverse
nins s˜en yaa b
˜angr-goam
˜a y��m kobs s
˜en deng a Zezi rogem. A
Zezi yeelame: “Yaa t�lae t� b˜umb nins f
˜aa s
˜en g�ls a Moiiz t
˜ooga
ne W˜ennaam no-r��sdba la Y��l S
˜oamy
˜a s�ba p�s
˜e s
˜en wilgd
mam yella paam pidsgu.” (Luk 24:44) Wala y s˜en t
˜oe n y
˜a y
˜amb
meng˜a Biibl p�g
˜e w
˜a, b f
˜aa gill paama pidsgu.
NEB nins s˜en t
˜eed T
˜aablm
˜a yetame t� W
˜ennaam yaa neb a
t˜aab s
˜en yaa Ba w
˜a, Biig
˜a la v��sem s
˜ong
˜a s
˜en naag taaba.
B yetame t� b t˜aab
˜a zema taaba, t� b t
˜oey
˜a b
˜umb f
˜aa, la t� b
f˜aa pa tall s�ngr ye. R
˜end s
˜a n yaa ne T
˜aablm
˜a z
˜amsgo, Ba w
˜a
yaa W˜ennaam, Biribl
˜a yaa W
˜ennaam, t� v��sem s
˜ong
˜a me yaa
W˜ennaam, la yaool n yaa W
˜ennaam y�ng bala.
S�d˜a, Ba w
˜a, Biribl
˜a
la v��sem s˜
ong˜a zugu
V˜enegre 201
202 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Neb w�sg s˜en t
˜eed T
˜aablm
˜a sak n deegame t� b pa t
˜oe nwilg
a v˜oor ye. La t
˜oe t� b ket n t
˜eedame t� z
˜ams-k
˜ang
˜a yita Biibl
˜a
p�g˜e. Yaa d b
˜ang t� “T
˜aablm
˜a” yaa gom-biig s
˜en pa tol n be
Biibl˜a p�g
˜e ye. La r
˜e y
˜ınga b
˜umb bee Biibl
˜a p�g
˜e n t
˜oe n k�t t�
d tags T˜aablm
˜a yell b�? S
˜en na y�l n leok sok-k
˜ang
˜a, b� d ges
neb nins s˜en t
˜eed T
˜aablm
˜a s
˜en nong n karemd verse ning s
˜en
na y�l n k˜o b mens b��m
˜a.
“GOMDA YAA W˜ENNAAM”
Z˜a 1:1 yetame: “Hal s�ngre Gomda ra beeme, la Gomda ra
bee ne W˜ennaam, la Gomda yaa W
˜ennaam.” (Z
˜a 1:1) Taoore,
t�m-t�md a Z˜a g�lsame n wilg v
˜eeneg t� “Gomda” yaa a Zezi.
(Z˜a 1:14) La b s
˜en boond Gomd
˜a t� W
˜ennaam
˜a y
˜ınga, k
˜eer
yetame t� Biribl˜a ne Ba w
˜a segd n bee W
˜ennaam a ye p�g
˜e.
Ning-y y yam˜e t� s�ngr
˜e w
˜a b g�lsa Biibl
˜a bab-k
˜ang
˜a ne
g�rk goama. Kaoosg poore, l�bgdb˜a lebg-a-la ne buud-goam
a taaba. La Biibl˜a l�bgdb w�sg pa lebg gomd ning s
˜en
yaa ‘Gomd˜a yaa W
˜ennaam
˜a’ woto ye. B
˜oe y
˜ınga? B tika g�rk
goam˜a b
˜angr zugu, g�rk ning p�g
˜e b s
˜en g�ls Biibl
˜a. B y
˜aame
t� b ra pa segd n lebg gomd ning s˜en yaa “Gomd
˜a ra yaa
W˜ennaama” woto ye. B ningame t� b
˜oe? Ad makr a w
˜ana:
“Logos˜a [Gomd
˜a] ra yaaw
˜ennaam buudu.” (A New Translation
of the Bible) “Gomd˜a ra yaa w
˜ende.” (The New Testament in
an Improved Version) “Gomd˜a ra bee ne W
˜ennaam n da tar a
halhaal˜a.” (The Translator’s New Testament) S
˜a n yaa ne Biibl
k˜aens
˜a, Gomd
˜a pa W
˜ennaam meng
˜a ye.� La Gomd
˜a s
˜en tar
naam k˜aseng a Zeova b
˜on-naands
˜a s�k
˜a y
˜ınga, b yetame t’a ra
yaa “w˜ende.” Ka w
˜a “w
˜end
˜a” rat n yeelame t� “p
˜ang soaba.”
BAO-Y V˜EENEM YELL
˜A ZUG N PAASE
Neb w�sg pa mi g�rk ning b s˜en tall n g�ls Biibl
˜a ye. R
˜end
w˜an to la y t
˜oe n b
˜ang t�m-t�md a Z
˜a s
˜en da rat n yeel
˜a? Tags-y
mak-k˜ang
˜a yelle: Wala karen-saamb s
˜en na n z
˜ams a karen-
biis b˜umbu, t� karen-biis
˜a tagsa yaool n yaa to�y-to�y z
˜amsg
˜a
� Sen na y�l n paam kibay a taab Za 1:1 zug n paase, b� y ges y��md2008 s�paolg kiuuga pipi daar G
˜uusg Gasg
˜a seb-neng 24-25 wa p�ge.
A Zeova Kaset ramba n yiis seb-kanga.
V˜enegre 203
v˜oor zugu. W
˜an to la karen-biis
˜a t
˜oe n welg yell
˜a? B t
˜oe n
soka karen-saamb˜a n b
˜ang n paase. S
˜ambg s
˜en ka be, b s
˜a n
wa paam v˜eenem n paase, t
˜oe n s
˜ong-b lame t� b w�m z
˜amsg
˜a
v˜oor n paase. Woto me, s
˜en na y�l n w�m Z
˜a 1:1 v
˜oore, y t
˜oe n
gesa a Z˜a Ev
˜anzill
˜a p�g
˜e, n paam v
˜eenem a Zezi yasr
˜a zug n
paase. Y s˜a nwa paam kaset a taab yel-k
˜ang
˜a zugu, na n s
˜ong-y
lame t� y wa w�m a v˜oor
˜a la y sak n deeg t� yaa woto.
Wala makre, ges-y b˜umb ning a Z
˜a s
˜en leb n g�ls sak a 1
verse 18 w˜a p�g
˜e w
˜a: “Ned nan ka y
˜a W
˜ennaam [s
˜en t
˜oe f
˜aa
w˜a] abada ye.” La ninsaalb
˜a yaool n y
˜aa a Zezi s
˜en yaa Biribl
˜a,
bala a Z˜a yeelame: “B k�tame t� Gomda [a Zezi] r�k y
˜ınga n
z˜ınd t
˜ond s�ka . . . La t
˜ond y
˜aa b
˜amb ziiri.” (Z
˜a 1:14) Woto w
˜a,
w˜an to mas
˜a la Biribl
˜a t
˜oe n y� W
˜ennaam s
˜en t
˜oe f
˜aa w
˜a babg
a yembre? A Z˜a leb n yeelame t� Gomd
˜a ra ‘bee ne W
˜ennaam.’
La w˜an to la ned t
˜oe n be ne ned la a leb n yaa nin-k
˜ang
y�sa? S˜en paase, wala b s
˜en g�ls Z
˜a 17:3 p�g
˜e w
˜a, a Zezi wilgda
v˜eeneg t� y
˜e ne a saas
˜e Ba w
˜a yaa neb to�y-to�ya. A boola a
Ba w˜a t� “s�d W
˜ennaam s
˜en ka to.” S
˜en paase, a Z
˜a Ev
˜anzill
˜a
baasg s˜enese, a k�msa yell
˜a n yeele: “B
˜on-k
˜aens g�lsame t�
y˜amb t
˜oe n t
˜e t’a Zezi yaa Kirist W
˜ennaam Biiga.” (Z
˜a 20:31)
Y˜amb nee ka t� b pa yeel t’a Zezi yaa W
˜ennaam ye, b yeelame
t’a yaa W˜ennaam Biiga. V
˜eneg-k
˜ang
˜a b s
˜en paas a Z
˜a Ev
˜anzill
˜e
w˜a wilgda d s
˜en segd n w�m Z
˜a 1:1 w
˜a v
˜oor to-to. A Zezi s
˜en
yaa Gomd˜a yaa “w
˜ende,” s
˜en dat n yeel t’a tara naam w�sgo,
la a pa yembr ne W˜ennaam s
˜en t
˜oe f
˜aa w
˜a ye.
K�S-Y S�D T� Y�L˜A S�D YAA WOTO
Leb-y n tags-y karen-saamb˜a ne karen-biis
˜a makr yelle. K
˜eer
s˜a n ket n tar s
˜ambse, baa ne karen-saamb
˜a s
˜en wilg-b yell
˜a
v˜oor n paas
˜a f
˜aa, b
˜oe la b t
˜oe n maane? B t
˜oe n t� soka karen-
saamb a to n b˜ang n paas yell
˜a zugu. Karen-saamb a yiib-n-
soab˜a s
˜a n wilg t� pipi soab
˜a z
˜amsg yaa s�da, t
˜oe n k�tame t�
karen-biis w�sg pa leb n maan s˜amb-s
˜amb ye. Woto me, y
˜amb
s˜a n ket n pa w�m a Z
˜a s
˜en yeel b
˜umb ning
˜a v
˜oor s
˜oma, n tar
s˜ambs ne a Zezi s
˜en s�d yaa a soab tak� W
˜ennaam s
˜en t
˜oe f
˜aa
w˜a taoore, y t
˜oe n gesa Biibl g�lsd a to s
˜en wilgd b
˜umb ning
yell˜a zug
˜a. Wala makre, ges-y a Mat�e s
˜en g�ls b
˜umb ning
˜a. A
204 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
wilgame t’a Zezi goma z˜amaan-w
˜eng k
˜ang
˜a saab
˜a yelle n yeel
t�: “Ned ba a yembr ka mi daar k˜anga la wakat k
˜ang ye, baa
mal�k r˜amba s
˜en be arz
˜ana, baa W
˜ennaam Biiga meng ka mi
ye, yaa Ba bala.” (Mat�e 24:36) W˜an to la gom-k
˜aens
˜a wilgd t’a
Zezi pa W˜ennaam s
˜en t
˜oe f
˜aa w
˜a?
A Zezi yeela v˜eeneg t� Ba w
˜a b
˜angr y��da Biig
˜a. La a Zezi s
˜a n
da yaa yembr ne W˜ennaam s
˜en t
˜oe f
˜aaw
˜a, a ra na n b
˜anga a Ba
w˜a s
˜en mi y�l nins
˜a f
˜aa. R
˜end Biig
˜a ne Ba w
˜a pa t
˜oe n zeng taab
ye. Ne r˜e f
˜aa, k
˜eer na n yeelame: ‘La a Zezi ra yaa w
˜end la a ra
leb n yaa ninsaala. Ka w˜a, yaa a s
˜en da yaa ninsaal
˜a y
˜ıng la a
s˜en gom woto w
˜a.’ Baa s
˜a n yaa woto, yaa w
˜an to y
˜e ne v��sem
s˜ong
˜a? A s
˜a n da f
˜aooga Ba w
˜a n be W
˜ennaam a yembr p�g
˜e,
b˜oe y
˜ıng t’a Zezi pa yeel t� v��sem s
˜ong
˜a mii b
˜umb nins Baw
˜a
s˜en mi w
˜a?
Y s˜a n ket n z
˜amsd Biibl
˜a, y na n b
˜anga Biibl
˜a verse r
˜amb a
taab w�sg s˜en gomd yel-k
˜ang
˜a yelle. Verse k
˜aens wilgda s�d
˜a
v˜eeneg Ba w
˜a, Biribl
˜a la v��sem s
˜ong
˜a zugu.—Y��l S
˜oamy
˜a
90:2; T��ma 7:55; Kolos r˜amba 1:15.
NEB mily˜o r
˜amb p��sda pik
˜a la b waoogd-a. B
˜angr-sebr a yembr
(The Encyclopædia Britannica) yetame t� pik˜a “yaa b
˜and ning s
˜en
wilgd kiris-neb t˜uudm
˜a.” La kiris-neb hak�k
˜a y
˜e pa t
˜unugd ne pik
np��sd˜e ye. B
˜oe y
˜ınga?
B��mk˜aseng ayembr yaa t’a Zezi Kirist pa ki ra-p�k zug ye.G�rk
gom-biigning b s˜ennongn lebgd
˜e t� “pik
˜a” yaa storos.Av
˜oor
˜a yaa
“raoog s˜enyaa selle.” Biibl ning s
˜enyaa The Companion Bible yeta
woto: “[Storos] z� n dat n yeel t� raad a yiib s˜en p�gl taab ye . . . Baa
f�� pa be [K˜aab Paalg
˜a] g�rkgoam
˜ew
˜ameng s
˜en k�td t� b tags raad
a yiib [s˜enp�gl taab] yell ye.”
Verse r˜amb a w
˜an p�s
˜e, Biibl
˜a g�lsdb ninga gom-bi-z
˜eng nwilg
a Zezi s˜en ki b
˜umb ning zug
˜a. Yaa g�rk gom-biig ning s
˜en yaa
Kiris-neb hak�k˜a s
˜en pa t
˜unugd ne pik
˜a
n p��sd˜e w
˜a v
˜oore
V˜enegre 205
zil˜on w
˜a. (T��ma 5:30, NW; 10:39, NW; 13:29, NW; Galat d
˜amba
3:13; 1 P���r 2:24, NW) Gom-bi-k˜ang
˜a v
˜oor yaa “zeng-raoogo,”
“rasaare, raoog b� t��g bala.”
Sebr ning gom-zug s˜en yaa Ra-p�k
˜a la Kirist kaab pik
˜a zug
˜a (La
Croix et la crucifixion [alema]) a Hermann Fulda s˜en g�ls
˜a, wilga
b˜umb ning s
˜en k�t t� b ra nong n kaad neb nins b s
˜en k��d
˜a ra-
zaalg zug˜a. Ayetame t�: “Pa z
˜ıis
˜a f
˜aa b s
˜enday
˜aknnank�b��gdb
˜a
z˜amaw
˜a taoor
˜a la t��s ra be ye.R
˜end rayaa raoogbal la b ra lugund
t˜enga. Yaa r
˜e zug la b ra lagemd bi-b��g
˜a nus taab n z
˜ek n loe b� n
ka, la naoor w�sg me, b lagemda a nao˜a taab n loe b� n ka.”
La kaset ning s˜en sakd reegr n t� y��d kaset a taab
˜a f
˜aa w
˜a yita
W˜ennaam Gomd
˜a p�g
˜e. T�m-t�md a Poll yeelame: “Kirist f
˜aaga
t˜ondne t
˜oog k
˜aabw
˜enga, b
˜amb s
˜en lebg k
˜aabw
˜eng t
˜ondy
˜ıng
˜a. T�
b˜oe, a g�lsame yaa: ‘K
˜aab w
˜eng bee ned ninga f
˜aa b s
˜en luul t��g
zug˜a.’” (Galat d
˜amba3:13)Kaw
˜a, a Poll lebgnd�ka goamnins s
˜en
be T˜oodo 21:22, 23 p�g
˜e w
˜a s
˜en gomd t��ga, la pa pik yell
˜a. S
˜en
mik t� k˜aab-w
˜eng bee ned b s
˜en luul raoog zug
˜a, pa zems t� kiris-
neb˜a nags b rot ne b
˜umb s
˜enmamsd Kirista kaab ye.
Kaset baa a yembr kae s˜en wilgd t� neb nins s
˜en da boond b
mens t� kiris-neb˜a t
˜unuga ne pik
˜a b p��sg
˜a p�g
˜e y��m 300 s
˜en
p�gl Kirist k˜uum
˜a poor ye. La y��m kobs-t
˜a w
˜a poore, Rom Naab
a K˜onst
˜ant
˜e s
˜en da yaa rog-n-mik t
˜uudm
˜a ned
˜a tuubame n lebg
kiris-ned ne y��re. Y˜e n k�t t� pik
˜a lebg kiris-neb ne y��r
˜a b
˜on-
makre. Baa a K˜onst
˜ant
˜e raab
˜a s
˜en da yaa to-to f
˜aa, pik
˜a ra pa tar
loees ne a Zezi Kirist ye. Pik˜a yita rog-n-mik t
˜uudm
˜a p�g
˜e. B
˜angr
sebr a yembr (New Catholic Encyclopedia) sak n deegame: “Pik˜a
s�ng n bee buud k˜eer p�s
˜e, s
˜en deng kiris-neb
˜a z
˜amaana, la buud
w�sg s˜en pa kiris-neb
˜a minund p�s
˜e me.” Mitb a taab t
˜eedame t�
pik˜a yita rog-n-mik t
˜uudm
˜a s
˜enp��sd b
˜on-naands wala w
˜ıntoog
˜a
p�g˜e. K
˜eer t
˜eedamemeng t’ayaa t
˜uudumyel-maand� s
˜en tar loees
ne pag ne rao lagengo.
La b˜oe y
˜ıng t� b k
˜ees pik
˜a s
˜en yaa rog-n-mik t
˜uudm
˜a b
˜umb
˜a
kiris-neb t˜uudm
˜a p�g
˜e? Yaa wa b ra ratame t� rog-n-mik
˜a t
˜uudb
˜a
t˜oog n tuub n lebg kiris-neb ne y��r nana-nana. La rog-n-mikt˜uudm
˜a b
˜umb buud f
˜aa p��sg yaa b
˜umb Biibl
˜a s
˜en g�dg v
˜eenega.
(2 Kor˜ent d
˜amba 6:14-18) G�lsg S
˜oamy
˜a leb n g�dga b
˜on-naands
p��sg buud f˜aa. (Yikri 20:4, 5; 1 Kor
˜ent d
˜amba 10:14) R
˜end
kiris-neb hak�ka bee b��m la b sen pa tunugd ne pika b p��sgap�gewa.�
� Sen na y�l n paam venegr pika zug n paase, b� y ges sebr ning senyaa Comment raisonner a partir des
´Ecritures, a Zeova Kaset ramba sen
yiisa, seb-neng 77-81.
206 Biibla s�d yetame t� boe?
B K˜
OO kiris-neba noor t� b maan a Zezi Kirist kuuma Teegre,b sen boond me t� ‘Soaala r��ba.’ (1 Korent damba 11:20, SebrSongo) Boe n k�t t’a voora tagem w�sgo? Wakat b�go, la wanto la b segd n maan-a?
A Zezi Kirist lugla teeg-kang Z��f ramba Pak y�ngo, y��md33 wa. Paka ra yaa kibs b sen da maand vugr bal y��md faa,Z��f ramba kiuug ning b sen boond t� Niza wa rasem 14 daare.Sen na y�l n mag wakat kanga, Z��f ramba ra guuda raar ningawıntooga sen kaoosd sen zems l��r 12, t� y�nga mekaoosd l��r 12 wa. Runda-runda a zemsa ne t��lgkiuuga rasem 21 wa. Ki-paalg ning b sen na n yasen deng t��lg kiuug rasem 21 b� a poora wilgdaNiza kiuuga pipi daare. B ra maanda Paka rasem 14poore, wındga koom poore.
A Zezi maana Paka ne a t�m-t�mdba, n yiis aZida Iskariot, n yaool n lugl Soaala kuum Teegre.R�-kang n ledg Z��f ramba Paka, la yaa re n so t� bsegd n teeg-a vugr bal y��md faa.
A Mat�e Evanzilla wilga woto: “A Zezi r�ka buri n ningbarka n kao n ko b karen-biisa nyeele: ‘B� y reeg n d�, yowayaa mam yınga.’ Bambyaool n d�ka bon-yuudla, labamb sen ning barka, bamb koobamba n yeele: ‘B� yamb faa yu. T� boe,
Soaala kuum Teegr yaa bumbsen waoogd Wennaam
Venegre 207
yowa yaa mam z��m sen yaa kaab paalg z��m sen daag nebw�sg yel-wena sugr yınga.’”—Mat�e 26:26-28.
Neb keer teedame t’a Zezi toeema bura t� s�d lebg a nemdla a toeem dive wa t� lebg a z��m. La bumb ba a yembr da payak a Zezi yınge wa, a sen da wa n kot-b bura sasa ye. A Zezit�m-t�mdba s�d ra r�ta a yınga la b ra yuud a z��ma b�? Ayo,bala woto ra na n y�� ninsaal nemd wabr la Wennaam noorak��sgo. (S�ngre 9:3, 4; Maank��re 17:10) Sa n yaa ne Luk 22:20(Kaab-paalga Koe-noogo) a Zezi yeelame: “Bon-yuudl kangayaa kaab paalga, mam z��ma sen daag yamb yınga maasemyınga.” Yaa bon-yuudl kanga n s�d lebg ‘kaab paalga’ b�? Rapa toe n y� woto ye, bala kaabg b� kaool yaa zems taaba, la pabumb b sen toe n ya ne nif b� n s��s ye.
Woto yınga, bura ne dive wa faa ra yaa bon-makds bala. Buramakda Kirist yınga sen zems zanga. A Zezi kell n d�ka Pakar��b bur sen kella a yembre. Yaa bur sen pa ning rab�lle. (Yikri12:8) Biibla p�ge, rab�ll mi n makda yel-wen b� saoongo.Woto yınga, bura makda a Zezi yınga sen zems zang a sen d�kn maan maoonga. Ra yaa yıng sen pa tar yel-wende.—Mat�e16:11, 12; 1 Korent damba 5:6, 7; 1 P���r 2:22; 1 Za 2:1, 2.
Dive miuuga makda a Zezi z��ma. Z�-kang k�tdame t� kaoolpaalga lebg yel-s�d sen tar yoodo. A Zezi yeelame t� b raagaa z��ma “yel-wena sugr yınga.” Woto, adem-biisa toe n y��y�lem Wennaam nife n toe n ke kaool paalga p�ge ne a Zeova.(Hebre damba 9:14; 10:16, 17) Kaool kang maasem yınga,kiris-neb 144000 sen yaa sakdb n toe n keng saase. Beene bna n y�� rım damb la maan-k��db adem-biisa faa bark yınga.—S�ngre 22:18; Zeremi 31:31-33; 1 P���r 2:9; Wilgri 5:9, 10; 14:1-3.˜
Anda ramb n segd n wab bura la b yu dive wa? Wa senzemse, yaa neb nins bal sen be kaool paalga p�ge wa, sen datn yeel t� yaa neb nins sen tar saagr n na n keng saase wa n segdn wab bura la b yu dive wa. Wennaam v��sem songa k�tdamet� nin-kaensa bang veeneg t� b tuus-b lame t� b na n y� rımdamb saase. (Rom damba 8:16) A Zezi leb n maana kaool nebamba, Rıung yınga.—Luk 22:29.
208 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Yaa w˜an to y
˜e ne neb nins s
˜en tar saagr n na n v��md
wakat s˜en k
˜on sa t
˜eng zug Arz
˜an
˜a p�g
˜e w
˜a? B sakda a Zezi
s˜en da k
˜o noor
˜a n k
˜engd Soaal
˜a k
˜uum T
˜eegr
˜e. La b wata
be n kelgd ne waoogre, la b pa w˜abd bur
˜a, b pa y
˜uud
div˜e w
˜a me. Vugr y��md f
˜aa, Niz
˜a rasem 14, w
˜ındg k
˜oom
poore, a Zeova Kaset r˜amb
˜a maanda Soaal
˜a k
˜uum T
˜eegre.
Baa ne s˜en yaa neb tus a w
˜an bal n ket s
˜en yet t� b tara
saas˜e v��m
˜a saagr
˜a, t
˜eeg-k
˜ang
˜a tara y
˜ood w�sg ne kiris-
neb˜a f
˜aa. Yaa sasa neb
˜a f
˜aa s
˜en t
˜oe n tags W
˜ennaam a
Zeova la a Zezi Kirist nonglm˜a s
˜en ka mak-n-taag
˜a zugu.
—Z˜a 3:16.
Y˜AMB s
˜a n w�m t� b gomd “s��g” yelle, b
˜oe n wat y
˜amb
yam˜e? Neb w�sg t
˜eedame t� s��g yaa b
˜umb ninsaal nif s
˜en
pa ne la s˜en pa kiid s
˜en be t
˜ond y
˜ıns
˜a p�s
˜e. B tagsdame t�
ninsaal k˜uum
˜e, b
˜on-k
˜ang
˜a b s
˜en pa ne w
˜a yita y
˜ıng
˜e w
˜a n
ket n v�. S˜en mik t� neb
˜a t
˜eeda woto z
˜ıig f
˜aa w
˜a y
˜ınga, w�sg
s˜a n wa b
˜ang t� pa woto la Biibl
˜a yeta, lingd-b lame. La s
˜a n
yaa ne W˜ennaam Gomd
˜a s��g yaa b
˜oe, t� v��sem yaa b
˜oe?
B S˜EN GOM “S��G
˜A” YELL TO-TO BIIBL
˜A P�G
˜E
B� d reng n gom s��g˜a yelle. T
˜oe t� y t
˜erame t� b reng
n g�lsa Biibl˜a ne hebre la g�rk goama. Biibl
˜a g�lsdb talla
hebre gom-biig ning s˜en yaa nef�s la g�rk gom-biig s
˜en yaa
psik� w˜a n gom s��g
˜a yelle. Gom-bi-k
˜aens
˜a b yiib
˜a pukda
s˜en y��d naoor 800 G�lsg S
˜oamy
˜a p�g
˜e, la Traduction du
monde nouveau w˜a p�g
˜e, b lebgd-b-la wakat f
˜aa t� “
ˆame,”
s˜en dat n yeel t� “s��ga.” Baa ne Moor
˜a Biibl d
˜amb s
˜en
lebgd gom-bi-k˜aens
˜a t� “s��g” wakat ning
˜a, z
˜ıis w�sgo, b
lebgd-b lame t� “b˜on-v��se,” “nin-v��ga,” “neda,” “fo,”
“r˜unga,” “s
˜uuri,” “v��m,” “yam,” “y
˜oore.” Y
˜amb s
˜a n ges
“S��g˜a” ne “v��sm
˜a” v
˜oor
s�d yaa b˜
oe?
V˜enegre 209
gom-biis nins s˜en yaa nef�s la psik� s
˜en pukd to-to Biibl
˜a
p�g˜e w
˜a, y�ta v
˜eeneg t� gom-bi-k
˜aens
˜a gomda 1) neba,
2) r˜umsi, la 3) ned b� r
˜ung v��m yelle. B� d ges verse r
˜amb
a w˜an s
˜en wilgd gom-bi-k
˜aens
˜a v
˜oy a t
˜aab
˜a.
Neba. “A Nowe wakate . . . neb bilf bal n p˜os ne koom
˜a,
b˜amb yaa neb [psik�] a nii.” (1 P���r 3:20) Ka w
˜a, G�rk gom-
biig ning s˜en yaa psik� w
˜a b lebg-a lame t� neba, s
˜en dat n
yeel t’a Nowe, a pag˜a, a komdibli a t
˜aab
˜a la b pagb
˜a. Yikr
16:16 wilgda noy b s˜en k
˜o Isra�ll mann
˜a w�kr w��ng
˜e. B
yeel-b lame: “B˜amb ned kam f
˜aa w�k s
˜en . . . zems . . . a
yir d˜amb [nef�s] s
˜oore.” R
˜end mann
˜a b s
˜en da segd n w�k
˜a
waooglem ra segd n zemsa ne zak f˜aa neb s
˜oore. Biibl
d˜amb a taab lebga gom-biis nins s
˜en yaa nef�s ne psik� w
˜a
t� neda b� neb S�ngre 46:18; Zozue 11:11; T��ma 27:37 laRom d
˜amba 13:1 p�g
˜e.
R˜
umsi. Biibl˜a p�g
˜e d karemda woto: “W
˜ennaam yeelame
t� b˜on-v��s [nef�s] s
˜en t
˜uud taab w�sg z
˜ınd koom p�g
˜e, la
b� b˜on-y�gd� me y�g d
˜uniy
˜a zugu n p���g saase. W
˜ennaam
yeelame t� b˜on-v��s [nef�s] z
˜ınd d
˜uniy
˜a zugu s
˜en zems b
buudu; yaa yir d˜umsi la b
˜on-saagdse la we-r
˜umsi s
˜en zems
b˜amb buudu. La a y�� woto.” (S�ngre 1:20, 24) Verse k
˜ang
˜a
p�g˜e, b boonda z
˜ım
˜a, b
˜on-y�gd� w
˜a, yir d
˜ums
˜a la we-r
˜ums
˜a
ne Hebre gom-biig ning s˜en yaa nef�s
˜a. B leb n boonda
r˜ums
˜a t� nef�s S�ngre 9:10; Maank��re 11:46; la S
˜odbo
31:28 p�g˜e me.
Ned v��m. Wakat ninga, gom-biig ning s˜en yaa nef�s la
psik� w˜a rat n yeelame t� ned v��m. A Zeova yeela a Moiiz
woto: “La a s˜a n ki, ned
˜a na n yaoa v��m [nef�s] v��m
y˜ınga.” (Yikri 21:23) Ned s
˜a n k� a to, yaa b
˜oe la b ra segd
n d�k n dole? V��m n da segd n dol v��m a to. Ges-y a Zezigom-k
˜aens
˜a me: “Mam yaa pe-k��m s
˜ongo, pe-k��m s
˜ong
k˜ota a v��m [psik�] a piis y
˜ınga.” (Z
˜a 10:11) A Zezi k
˜oo a
psik� w˜a b� a v��m
˜a
˜adem-biis
˜a y
˜ınga. Biibl
˜a z
˜ı-k
˜aens
˜a p�s
˜e,
v˜eenega, gom-biig ning s
˜en yaa nef�s la psik� w
˜a b� “s��g
˜a”
yaa ninsaal v��m˜a. Y na n y
˜aa makr a taab s
˜en t� loe ne
s��g˜a v
˜oor 1 R
˜ım d
˜amba 17:17-23; Mat�e 10:39; Z
˜a 15:13; la
T��ma 20:10 p�g˜e.
210 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Y s˜a n ket n z
˜amsda W
˜ennaam Gomd
˜a, y na n b
˜angame
t� Biibl˜a f
˜aa p�g
˜e, z
˜ıig ba a yembre, b z� n t
˜unug ne gom-
biis nins s˜en yaa nef�s b� psik� w
˜a n na n wilg s
˜en pa kiid b�
s˜en v� wakat s
˜en pa sat ye. G�lsg S
˜oamy
˜a p�d n wilgdame
t� nef�s kiidame. (Ezek��ll 18:4, 20) Woto y˜ınga, Biibl
˜a
yetame t� ned s˜en ki yaa nef�s k��ng b� k
˜uum.—Maank��re
21:11.
“V��SM˜A” S
˜EN YAA B
˜UMB NINGA
Mas˜a, b� d ges gom-biig ning s
˜en yaa “v��sm
˜a” v
˜oor
Biibl˜a p�g
˜e. Neb k
˜eer tagsdame t� “v��sm
˜a” ne “s��g
˜a”
v˜oor yaa yembre. Yaool n pa woto ye. Biibl
˜a wilgda v
˜eeneg
t� “v��sem” la “s��g” yaa toor-toore. B˜oe n wilgd t� pa
yembre?
Biibl˜a g�lsdb s
˜en gom ‘v��sm
˜a’ yell
˜a, b ninga Hebre
gom-biig ning s˜en yaa ruah b� g�rk gom-biig ning s
˜en yaa
pneuma w˜a, t� Moor
˜a Biibl lebgd-a t� “v��sem,” “s��ga,”
“p˜anga,” “tagsgo,” “yam,” “sebgo,” “pemsem,” “s
˜uuri.”
G�lsg S˜oamy
˜a meng wilgda gom-bi-k
˜aens
˜a v
˜oore. Wala
makre, Y��l S˜oamy
˜a 104:29 yetame: “Y
˜amb solgda y nenga,
la b˜amb y��sdame, y
˜amb deegda b
˜amb v��sem [ruah], la
b kiidame n leb n lebgd wubsg y�sa.” S˜en paase, Zak 2:26
wilgdame t� “y˜ıng
˜a s
˜a n ka lagem ne s��ga [pneuma] a yaa
k˜uum.” S�d-s�da, ruah la pneuma s
˜en be verse k
˜aens
˜a p�s
˜e
w˜a pa t� loe ne pemsm
˜a ned
˜a s
˜en v��sd
˜a bal ye. B v
˜oor
˜a
leb n pa “s��g” ning neb˜a s
˜en mamsd
˜a ye. La a makda p
˜ang
ning s˜en k
˜ot y
˜ıng
˜a v��m
˜a. V��sem b� v��m p
˜ang
˜a s
˜a n ka
be, y˜ıng
˜a yaa k��nga. Wala makre, a Nowe wakat
˜e s
˜aoong
Sa-k˜aseng
˜a w��ng
˜e, W
˜ennaam yeelame: “Mam na n waa
ne s˜aoong sa-k
˜aseng d
˜uniy
˜a zugu, n s
˜aam b
˜on-v��s nins
f˜aa s
˜en tar v��m v��sma [ruah] t� b menem saas t
˜engre.”
(S�ngre 6:17; 7:15, 22) Woto, ‘v��sm˜a’ yaa p
˜ang ninsaal nif
s˜en pa ne s
˜en k
˜ot b
˜on-v��g f
˜aa v��m
˜a.
S��g˜a ne v��sm
˜a pa yembr ye. B
˜oe y
˜ıng t� b pa yembre?
D s˜a n na n togs faag-faag bala, y
˜ıng
˜a rata v��sm
˜a s
˜en na
y�l n v��mde, wala radio s˜en dat kuur
˜a s
˜en na y�l n gom
˜a.
D d�k makr ne radio s˜en tar pill d
˜amba. Y
˜amb s
˜a n ning
y radio w˜a pill d
˜amb n pak-a, kuur
˜a w
˜a s
˜en be pill d
˜amb
˜e
w˜a k�tdame t� radio w
˜a gomda. La a s
˜a n pa tar pill d
˜amba,
yaa radio k��nga. Woto me, v��sm˜a yaa p
˜ang ning s
˜en k
˜ot
t˜ond v��m
˜a. Wala kuur
˜a w
˜a, v��sm
˜a me pa w�md noog b�
toogo, a pa t˜oe n tags me ye. Yaa p
˜anga, pa ned ye. La
v��sem k˜ang b� v��m p
˜ang
˜a s
˜a n ka
˜e, t
˜ond y
˜ıns
˜a “kiidame
n leb t˜eng tom
˜e” wala y��l g�lsd
˜a s
˜en yeel
˜a.
Ko��g Soaba 12:7 (Kowel�t 12:7, Sebr S˜ongo) yeta woto
ninsaal k˜uum w��ng
˜e: “Wakat k
˜ang la ninsaal y
˜ınga na n
leb a tom˜e t� yaa be la a yi-y
˜a, t� v��ma v��sem me leb
W˜end
˜e t� b
˜amb n da f��s-a.” V��sm
˜a b� v��m p
˜ang
˜a s
˜a n
yi y˜ıng
˜e w
˜a, y
˜ıng
˜a kiidame n leb a s
˜en yi
˜e w
˜a: t
˜eng
˜a tom
˜e.
Woto me, v��m p˜ang
˜a lebda a s
˜en yi
˜e w
˜a, W
˜ennaam neng
˜e.
(Zoob 34:14, 15; Y��l S˜oamy
˜a 36:10) Woto pa rat n yeel t�
v��m p˜ang
˜a s�d k
˜engda saas
˜e ye. Rat n yeelame t� ned s
˜a n
ki, a na leb n v��md b� a k˜on leb n v��md
˜a bee ne
W˜ennaam a Zeova. A v��m
˜a bee W
˜ennaam nug
˜e. Yaa ne
W˜ennaam p
˜ang
˜a bal la b t
˜oe n lebs n k
˜o v��sm
˜a b� v��m
p˜ang
˜a t� ned
˜a t
˜oog n v��md y�sa.
Yaa woto bal k�p� la W˜ennaam na n maan n k
˜o neb nins
f˜aa yell a s
˜en t
˜er s
˜en be “yaad p�s
˜e” w
˜a. D s
˜en mi woto w
˜a
s�d k˜ot-d-la belsgo! (Z
˜a 5:28, 29) V��gr
˜a wakate, a Zeova
na n maana y˜ın-paals n k
˜o neb nins s
˜en g
˜oe k
˜uum p�g
˜e
w˜a, n ning v��sm
˜a b� v��m p
˜ang
˜a y
˜ın-k
˜aens p�s
˜e w
˜a, t� b
v��ge. Ad s�d na n y�� s˜u-noog daar n k
˜o-do!
Y s˜a n dat n b
˜ang Biibl
˜a gom-biis nins s
˜en yaa “s��g” la
“v��sm˜a” n paase, b� y ges s�b a yiib nins a Zeova
Kaset r˜amb
˜a s
˜en yiis
˜a p�s
˜e,
s˜en yaa T
˜ond s
˜a n ki b
˜oe n
paamd-do? la Commentraisonner
`a partir des´
Ecritures seb-neng 27-32;135-40.
V˜enegre 211
B G�LSA Biibl˜a hebre la g�rk buud
˜a goam p�g
˜e s�ngr
˜e
w˜a. Seoll yaa hebre, had�s yaa g�rk. B v
˜oor
˜a yaa yembre.
B pukda s˜en y��d naoor 70 Biibl
˜a p�g
˜e. Gom-bi-k
˜aens
˜a
b yiib˜a tara loees ne k
˜uum. Moor
˜a Biibl d
˜amb lebgd-b
lame t� “yaoogo,” “k��m-kulgu,” b� “b�g-t˜enga.” Buud-
goam w�sg p�s˜e, gom-biis kae s
˜en lebgd hebre la g�rk
gom-biis˜a v
˜oor t� zems k�p� ye. Gom-bi-k
˜ang
˜a v
˜oor
meng-meng˜a yaa b
˜oe? B� d ges a v
˜oor
˜a Biibl
˜a z
˜ıis to�y-
to�y p�s˜e.
Ko��g Soaba 9:10 yetame: “T��md ne tagsgo la yam neb
˜angre ka be k��m-kulg fo s
˜en dabd z
˜ıig ninga ye.” Woto
rat n yeelame t� s˜en ki-b
˜a tara yir n kuus
˜e b�? Ayo. Biibl
˜a
wilgdame t� s˜en ki-b
˜a lebda z
˜ıig ning b s
˜en yi
˜e w
˜a. Ko��g
Soab 3:19, 20 yetame t� ninsaalb˜a ne r
˜ums
˜a “rabda
z˜ı-yende. F
˜aa maana ne t
˜eng tom, la f
˜aa leb n lebgda
t˜eng tom.” Biibl
˜a wilgda v
˜eeneg t� s
˜en ki-b
˜a pa k
˜engd
t˜en-z
˜arg
˜e ye, la t� b lebgda t
˜eng tom.—S�ngre 3:19.
R˜end “k��m-kulg” makda b
˜oe? W
˜ennaam Gomd
˜a
wilgdame t� “k��m-kulg” yaa makr z˜ıiga. Wala makre,
Ezai 5:14 wilgdame t� “velem n tar” k��m-kulgu, la apaas t’a tara ‘noore.’ A Zonas s
˜en da wa n be z
˜ınf
˜a
p�g˜e w
˜a, a yeelame t’a ra bee ‘k��m-kulgu.’ (Zonas 2:3)
A Zonas ra pa rat n yeel t’a toga sor n k˜eng t
˜en-z
˜eng ye.
A rat n yeelame t� z˜ınf
˜a p�g ra t
˜oe n y�� a yaoogo. R
˜end
k��m-kulg˜a pa z
˜ıig tak� ye. A makda z
˜ıig ning
˜adem-biis
w�sg s˜en ki w
˜a s
˜en be
˜e w
˜a.
Biibl˜a s
˜en yet b
˜umb ning k
˜uum v��gr
˜a zug
˜a s
˜ongda
t˜ond t� d paam v
˜enegr “k��m-kulg
˜a” zug n paase.
W˜ennaam Gomd
˜a p�g
˜e, “k��m-kulg” t� loee ne k
˜uum
buud ning s˜en na n paam v��gr
˜a.� (Zoob 14:13; T��ma
� La b yeelame t� b sen pa na n v��g ku-ramb ninsa pa be k��m-kulgye, la b bee “bug-tenga.” (Mat�e 5:30; 10:28; 23:33) Wala k��m-kulgu,bug-tenga pa zıig s�d-s�d ye.
K��m-kulg yaa b˜
oe?
212
V˜enegre 213
2:31; Wilgri 20:13) W˜ennaam Gomd
˜a leb n wilgdame t�
pa neb nins s˜en maan a Zeova raab
˜a bal n be k��m-kulg
ye, neb s˜en pa maan a raab
˜a me n be be. (Y��l S
˜oamy
˜a
55:16) Woto y˜ınga, Biibl
˜a yetame t� “k
˜uum f
˜aa na n
v��game, nin-w˜ensa [s
˜en pa-b t�rs
˜a, NW ] ne nin-t�rsa
f˜aa.”—T��ma 24:15.
Y˜AMB tagsdame t� B�kaoor
˜a Daar na n y�� w
˜an to?
Neb w�sg tagsdame t� neb milyaar d˜amb
˜a na n kolga
W˜ennaam naam geer
˜a yembr-yembre, t� b kao ned kam
f˜aa b��do, t� k
˜eer paam v��m saas
˜e t� neb a taab
˜a paam
namsg s˜en pa sate. La Biibl
˜a pa gomd ra-k
˜ang yell woto
ye. W˜ennaam Gomd
˜a pa bilgd-a wala rabeem wakat ye, a
wilgdame t’a yaa saagr la lebs-n-maneg wakate.
Wilgri 20:11, 12 p�g˜e, d karemda t�m-t�md a Z
˜a s
˜en
bilg B�kaoor˜a Daar woto: “Mam y
˜aa geer p��lg s
˜en yaa
k˜asenga la ned ninga s
˜en zao-a zug
˜a. D
˜uniy
˜a ne saas
˜a
zoe n looga b˜amb taoore. La z
˜ıig ka le be b
˜amb y
˜ıng ye.
La mam y˜aa k
˜uum nin-tals ne nin-k
˜asems s
˜en yas geera
taoore. La s�b lakame, la sebr a to lakame s˜en yaa v��m
sebre. La k˜uum b��d kaoome s
˜en zems b
˜amb t��ma s
˜en
g�ls seb-k˜aens p�s
˜a.”
˜And soab la B�kaood ning b s
˜en
bilg ka w˜a?
Yaa W˜ennaam a Zeova la
˜adem-biis
˜a B�kaood k
˜aseng
s˜en ka to w
˜a. La a r�ka b�-kaoor
˜a meng n bobl neda.
S˜a n yaa ne T��ma 17:31, t�m-t�md a Poll yeelame t�
W˜ennaam “y
˜aka raare t� rao ninga b
˜amb s
˜en y
˜aka na n
kao d˜uniy
˜a b��d t�rga.” B�kaood k
˜ang yaa a Zezi Kirist
s˜en v��g
˜a. (Z
˜a 5:22) La yaa wakat b�g la B�kaoor
˜a Daar
s�ngda? Wakat a w˜an la a na n kaoose?
B�kaoor˜a Daar yaa b
˜oe?
214 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Wilgr sebr˜a p�g
˜e, b yetame t� B�kaoor
˜a Daar s�ngda
Armaged˜o zabr
˜a poore, b s
˜a n wa s
˜aam a S��t
˜aan
d˜uniy
˜a s
˜en be t
˜eng zug
˜a.� (Wilgri 16:14, 16; 19:19–20:3)
Armaged˜o poore, b na n k
˜eesa a S��t
˜aan ne a z
˜ın d
˜amb
˜a
bog-zulung p�g˜e t� maan y��m tusri. Wakat k
˜anga, neb
144000 na n z˜ında saas
˜e n y� b�-kaoodba, la b na n d��
“naam ne Kirist y��m tusri.” (Wilgri 14:1-3; 20:1-4; Romd
˜amba 8:17) B�kaoor
˜a Daar pa yell s
˜en maand l��r 24
p�g˜e bal ye. A na n kaoosa s
˜en ta y��m tusri.
Y��m tusr˜a wakate, a Zezi Kirist n na n “kao s
˜en v�-ba
la s˜en ki-ba b��do.” (2 T�mote 4:1, Sebr S
˜ongo) “Nin-
v��sa” na n y�� ‘k��n-k˜aseng
˜a’ s
˜en na n p
˜os Armaged
˜o
w˜a. (Wilgri 7:9-17) T�m-t�md a Z
˜a leb n y
˜aa s
˜en ki-b
˜a
s˜en yas b�-kaoor
˜a geer taoore. Wala a Zezi s
˜en k
˜aab
˜a, ne
v��gr˜a maasem, neb nins “f
˜aa s
˜en be yaad p�s
˜e w
˜a na n
w�ma [Kirist] ko��g˜a n yi.” (Z
˜a 5:28, 29; T��ma 24:15)
La b na n tika b˜oe n kao neb
˜a f
˜aa b��do?
S˜a n yaa ne t�m-t�md a Z
˜a y
˜aab
˜a, “s�b lakame,”
la “k˜uum b��d kaoome s
˜en zems b
˜amb t��ma s
˜en g�ls
seb-k˜aens p�s
˜a.” Yaa neb
˜a p
˜ınd t��m
˜a n g�ls seb-k
˜aens
p�s˜e b�? Ayo, b pa na n tik neb
˜a s
˜en maan b
˜umb nins n
yaool n ki w˜a zug n kao b b��d ye. W
˜an to la d mi r
˜e?
Biibl˜a yetame: “Ned s
˜a n ki, yel-w
˜ena ka le tar p
˜ang ne-a
ye.” (Rom d˜amba 6:7) Nin-k
˜aens
˜a s
˜en v��g
˜a, b p
˜ınd yel-
w˜en
˜a pa na n z
˜ınd b zut y�s ye. R
˜end seb-pindm
˜a segd n
yaa s�b s˜en tar W
˜ennaam noy a taaba. S
˜en na y�l n
v��md wakat s˜en pa sate, Armaged
˜o p
˜osdb
˜a la b s
˜en
v��g-b r˜amb
˜a segd n saka W
˜ennaam noy
˜a, n paas noy
nins f˜aa a Zeova s
˜en na n wa wilg y��m tusr
˜a sasa w
˜a.
R˜enda, b na n kaoa neb
˜a b��d t� zems ne b s
˜en na n
maan b˜umb ning B�kaoor
˜a Daar sasa w
˜a.
B�kaoor˜a Daar na n k
˜oo neb milyaar d
˜amb s
˜en da pa
� Armagedo w��nge wa b� y ges s�b nins a Zeova Kaset ramba sen yiissen yaa:
´Etude perspicace des
´Ecritures, volume a 1 seb-neng 1073-5,
volume a 2 seb-neng 63, 64, la Balm-y s�d W˜ennaam y�ng
˜a, sak 20.
V˜enegre 215
mi W˜ennaam sor t� b b
˜ang a raab
˜a la b sak-a. Woto
rat n yeelame t� z˜amsg t��m k
˜aseng n na n z
˜ındi. S�da,
‘d˜uniy
˜a r
˜amb na n z
˜amsa t�rlem.’ (Ezai 26:9) La pa neb
˜a
f˜aa n na n t�lg n sak W
˜ennaam daab
˜a ye. Ezai 26:10
yetame: “F s˜a n maand nin-w
˜eng neere, y
˜e ka z
˜amsd
t�rlem maaneg ye. Y˜e maanda w
˜eng t
˜en-s
˜onga p�g
˜e. La
y˜e ka y
˜at [a Zeova] ziira ye.” B na n k�� nin-k
˜aens
˜a
wakat f˜aa y
˜ıng W
˜ennaam B�kaoor
˜a Daare.—Ezai 65:20.
Neb nins s˜en na n kell n v��md t� ta B�kaoor
˜a Daar
saab˜a, na n y�� neb s
˜en paam v��m hak�k
˜a n lebg
ninsaalb s˜en zems z
˜anga. (Wilgri 20:5) Woto, b�-kaoor
˜a
daar p�g˜e la b na n lebs n maneg
˜adem-biis
˜a t� b zems
z˜ang wa s
˜en da yaa to-to s�ngr
˜e w
˜a. (1 Kor
˜ent d
˜amba
15:24-28) R˜e poore, baasg makr n na n z
˜ındi. B na n yiisa
a S��t˜aan bog-zulung
˜a p�g
˜e n bas-a t’a bao n belg
˜adem-
biis˜a a t�kem-t�kem. (Wilgri 20:3, 7-10) Biibl
˜a k
˜aab-
k˜ang
˜a na n pidsa neb nins s
˜en na n k��s a S��t
˜aan
˜a zutu:
“Nin-t�rs na n sooga d˜uniy
˜a la b
˜amb na n z
˜ında a zug
wakat s˜en ka s�ta.” (Y��l S
˜oamy
˜a 37:29) N-ye, B�kaoor
˜a
Daar na n y�� bark n k˜o sakdb
˜a f
˜aa!
Y��M 40 la bal s˜en deng y��md 1914, Biibl
˜a z
˜amsdb togsa
neba t� yel-k˜asems n da na n z
˜ınd y��m-k
˜ang p�g
˜e. Yel-k
˜aens
y�� yel-b�se, la kaset b�g n wilgd t� y��md 1914 y�� k˜aseng
woto?
Wala b s˜en g�ls t� be Luk 21:24 p�g
˜e w
˜a, a Zezi yeelame:
“Buud w�sg na n sooga Zerizal�m ne p˜ang hal t� bu-z
˜emsa
wakat s�.” Zerizal�m da yaa Z��f r˜amb
˜a na-t
˜enga, z
˜ıig ning
r˜ım d
˜amb nins s
˜en da yit r
˜ım a Dav��d pend
˜e w
˜a s
˜en da r�t
naam˜a. (Y��l S
˜oamy
˜a 48:2, 3) La r
˜ım d
˜amb k
˜aens ra pa wala
Y��md 1914 yaa y��m-k˜aseng
Biibl˜a b
˜angr-goam p�g
˜e
216 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
bu-z˜ems
˜a nanambs ye. B
˜amb ra z
˜ıi a Zeova naam geer
˜a zug
n d�t naam W˜ennaam y��r y
˜ınga. (1 Kibaya 29:23) Woto,
Zerizal�m da makda a Zeova naam˜a.
La yaa w˜an to, la wakat b�g la bu-z
˜ems
˜a s�ng W
˜ennaam
t˜eng zug naam
˜a ‘soogr ne p
˜anga’? R
˜e z
˜ında y��md 607 s
˜en
deng a Zezi rogm˜a, Babilon neb
˜a s
˜en wa n t
˜oog Zerizal�mm
˜a.
R˜e t�ka, ned baa a ye da pa r�t naam a Zeova y��r y
˜ıng ye. A
Dav��d roog˜a nanambs naam d��b ra yalsame. (2 R
˜ım d
˜amba
25:1-26) Ra na n kell n y�� woto wakat s˜en pa sat b�? Ayo,
bala a Ezek��ll b˜angr-gomd
˜a yetawoto Zerizal�m yaoolem r
˜ım
a Sedesias w��ng˜e: “F
˜ok f naam maanfa ne f zug peend
˜a. . . .
La y˜ow
˜a me [maanf
˜a] ka na n z
˜ınd hal t� ned ninga s
˜en so
noora wa t� m k˜o-a t
˜eng
˜a.” (Ezek��ll 21:31, 32) Ned ning ‘s
˜en
so noor’ ne a Dav��d roog˜a naam maanf yaa Kirist Zezi. (Luk
1:32, 33) Woto, bu-z˜ems
˜a ‘soogr ne p
˜ang
˜a’ ra segd n saa a Zezi
s˜en wat n lebg R
˜ıma sasa.
“WAKAT A YOPOE”
Y��m 2520
Y��m 606 la kiis a 3Z
˜ı-likri, y. 607 s. d. a Z. r. n t�
ta y��m-sare, rasem 31, a Zezirogm
˜a ket t� y��mde
Y��m 1913, la kiis a 9Y��m-v
˜ekre, pipi raare, pipi
y. a Zezi rogm˜a poore n t� ta
z˜ı-likr kiuugu, y. 1914
Y. 607 & s. d. a Z. r. a Z. r. p. ) Y. 1914
‘Bu-z˜
ems˜
a na nsooga Zerizal�mne p
˜anga’
‘Hal t� ned ning s˜
enso noor
˜a wa’
V˜enegre 217
Yaa wakat b�g la yel-k˜aseng k
˜ang
˜a ra na n z
˜ındi? A Zezi
wilgame t� wakat ning bu-z˜ems
˜a s
˜en da na n d� naam
˜a y
˜aka
t�ka. Kibar ning s˜en be Dani�ll sak a 4 p�g
˜e w
˜a tara y�l s
˜en
s˜ongd t
˜ond t� d b
˜ang wakat k
˜ang s
˜en da na n kaoos to-to. A
gomda z˜amsd s
˜en togsd y�l s
˜en wat beoogo, Babilon r
˜ım a
Nebukadnezaar s˜en z
˜ams yelle. R
˜ım
˜a y
˜aa t�-k
˜aseng b s
˜en k�
n lubi. A viuk˜a ra pa t
˜oe n tob ye, bala b s
˜ebg-a-la ne kut la
z˜uudu. Mal�k n yeel t’a na n paa woto ‘hal t� wakat a yopoe
looge.’—Dani�ll 4:7-13.
Biibl˜a p�g
˜e, wakat ninga b s
˜a n na n bilg naam, b makd-a-la
ne t��se. (Ezek��ll 17:22-24; 31:2-5) R˜end wa b s
˜en keeg t��g
˜a
n lub˜a, W
˜ennaam naam
˜a Zerizal�m r
˜ım d
˜amb
˜a s
˜en da r�t
˜a, ra
na n wa yalsa wakat a w˜ana. La y
˜aab
˜a s�d wilgame t� b “na n
sooga Zerizal�m ne p˜anga,” la yaa “wakat a yopoe” bala. R
˜e
kaoosa y��m a w˜ana?
Wilgri 12:6, 14 wilgdame t� wakat a t˜aab la p��-s�k zema
rasem ‘tusr la kobs-yi la pis-yoobe.’ R˜end “wakat a yopoe” w
˜a
yaa s˜oor k
˜ang naoor a yiibu, s
˜en dat n yeel t� rasem 2520.
La bu-z˜ems
˜a pa bas W
˜ennaam naam
˜a ‘soogr ne p
˜ang’ rasem
2520 bal Zerizal�m l���s˜a poor ye. R
˜end v
˜eenega, b
˜angr-gom-
k˜ang
˜a kaoosda wakat wok s
˜en y��d woto. D s
˜a n tik S
˜odbo
14:34 la Ezek��ll 4:6 zugu, s˜en yet t� ‘daar a ye f
˜aa yaa
y��md˜a,’ “wakat a yopoe” w
˜a yaa y��m 2520.
Y��m 2520 w˜a s�nga y��md 607 z
˜ı-likr kiuugu, Zerizal�m
s˜en wa n l�� Babilon neb
˜a nus
˜e t� b sik r
˜ım ning s
˜en da zao a
Dav��d naam geer˜a zug
˜a. Wakat k
˜ang saa y��md 1914 z
˜ı-likr
kiuug˜a. Sasa k
˜anga, ‘bu-z
˜ems
˜a wakat’ taa a t�ka, t� W
˜ennaam
k�t t’a Zezi Kirist lebg r˜ım saas
˜e.�—Y��l S
˜oamy
˜a 2:1-6; Dani�ll
7:13, 14.
� Sen s�ng ne zı-likr kiuugu, y��md 607 sen deng a Zezi rogma n t� tazı-likr kiuugu, a Zezi rogma ket t� y��mde, yaa y��m 606. Sen mik t�y��ma sodgr p�ge, zaalem kaeya yınga, sen s�ng ne zı-likr kiuug a Zezirogma ket t� y��mde, n t� ta zı-likr kiuug y��md 1914 a Zezi rogma poore,yaa y��m 1914. D sa n d�k y��m 606 n paas y��m 1914, yaa y��m 2520.Sen na y�l n paam venegr Zerizal�m l���sa y��md 607 sen deng a Zezirogma zug n paase, b� y ges
´Etude perspicace des
´Ecritures sen yaa sebr a
Zeova Kaset ramba sen yiisa p�ge, gom-zug ning sen yaa “Chronologie”wa zıige.
218 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Wala a Zezi s˜en p
˜ınd n togs
˜a, a s
˜a n da wa lebg R
˜ım
saas˜e, yel-tood n da na n z
˜ınd d
˜uniy
˜a gill zugu. Yaa zaba,
kom, t˜en-digimds la b
˜a-longdse. (Mat�e 24:3-8; Luk 21:11)
Yel-k˜aens
˜a yaa kaset s
˜en tar p
˜ang s
˜en wilgd t� y��md 1914
s�d y�� W˜ennaam saas
˜e R
˜ıung
˜a luglgu, la d
˜uni w
˜eng k
˜ang
˜a
“yaoolem day˜a” s�ngre.—2 T�mote 3:1-5.
BIIBL˜A p�g
˜e, b pa gomd mal�k ning b s
˜en boond t’a
Mis�ll˜a yell w�sg ye. La b s
˜a n wa gomd a yelle, yaa raood
t��md la a maanda. A Dani�ll sebr˜a p�g
˜e, a Mis�ll zaba
ne mal�g-w˜ense. A Ziid sebr
˜a p�g
˜e, a w
˜ee no-koeemd ne
a S��t˜aan
˜a. La Wilgr sebr
˜a p�g
˜e, a yika zabr ne a
S��t˜aan la a z
˜ın d
˜amb
˜a. A s
˜en teel W
˜ennaam a Zeova
naam˜a n zab ne W
˜ennaam b��b
˜a y
˜ınga, a Mis�ll wilgame
t’a t��m˜a zemsa ne a y��r
˜a v
˜oor s
˜en yaa: “
˜And n zem
W˜ende?” La a Mis�ll yaa
˜anda?
Wakat-wakate, b boonda neb k˜eer ne y�y to�y-to�ya.
Wala makre, b boonda zak soab a Zakoob t’a Isra�ll me,la t�m-t�md a P���r t’a S�mo. (S�ngre 49:1, 2; Mat�e10:2) Woto me, Biibl
˜a wilgdame t� Mis�ll
˜a yaa a Zezi
Kirist y��r a to a s˜en da tar t’a nan pa wa t
˜eng zugu, la
a t˜eng zug v��m
˜a poor me. B� d ges y�l s
˜en tik G�lsg
S˜oamy
˜a zug s
˜en k�t t� d yet woto w
˜a.
Mal�k r˜
amba naaba. W˜ennaam Gomd
˜a p�g
˜e, b gomda
‘mal�k r˜amba naab’ a Mis�ll yelle. (Ziid 9) Ges-y t� b
yeelame t’a Mis�ll yaa mal�k r˜amba f
˜aa naaba. R
˜e rat n
yeelame t� mal�g-k˜ang
˜a s
˜en yaa naab
˜a yaa a yembr
bala. S�da, Biibl˜a p�g
˜e, b s
˜a n gomd ‘mal�k r
˜amba
naab’ yelle, yaa mal�k a yembr yell la b gomda, z� ny� mal�gs w�sg yell ye. S
˜en paase, a Zezi t�mda mal�k
r˜amb naab t��mde. Soaal a Zezi Kirist s
˜en v��g
˜a w��ng
˜e,
Mal�k r˜amba naab a Mis�ll yaa
˜anda?
1 Tesalonik r˜amba 4:16 yetame: “Zusoaba meng na n yii
arz˜an n sig ne r
˜aamde la ne mal�k r
˜amba naab ko��ga la
ne W˜ennaam baorgo.” Woto y
˜ınga, b bilga a Zezi ko��g
˜a
wala mal�k r˜amb naab ko��ga. R
˜e n so t� verse k
˜ang
˜a
wilgd˜e t’a Zezi meng
˜a yaa mal�k r
˜amb naab a Mis�ll.
T˜
ab-b��s taoor soaba. Biibl˜a yetame t’a “Mis�ll ne b
˜amb
mal�k r˜amba zaba ne drag
˜o w
˜a, la . . . ne y
˜e mal�k
r˜amba.” (Wilgri 12:7) Woto, a Mis�ll yaa mal�g-s
˜oms
t˜ab-biis taoor soaba. Wilgr sebr
˜a leb n bilgda a Zezi
wa mal�g-s˜oms t
˜ab-biis taoor soaba. (Wilgri 19:14-16) La
t�m-t�md a P���r p�d n yeelame meng t� mal�gs˜a sakda
a Zezi Kirist. Woto y˜ınga, Biibl
˜a gomda a Mis�ll ne a
“mal�k r˜amba,” la a Zezi ne a “mal�k r
˜amba” me yelle.
(Mat�e 13:41; 16:27; 24:31; 1 P���r 3:21, 22) W˜ennaam
Gomd˜a pa wilgd z
˜ıig baa a yembr t� mal�g-s
˜oms t
˜ab-biis
sul a yiib n be saas˜e w
˜a, t’a Mis�ll yaa a yembr naaba, t’a
Zezi yaa a to w˜a naab ye. Woto y
˜ınga, zemsame t� d yeel
t’a Mis�ll pa ned a to n z��g a Zezi Kirist a s˜a n wa t�md
saas˜e w
˜a ye.�
� Y�l a taab sen wilgd t� y��r ning sen yaa Mis�lla yaa Wennaam Biriblay��ra bee sebr ning a Zeova Kaset ramba sen yiisa p�ge sen yaa
´Etude
perspicace des´
Ecritures volum a 2, seb-neng 280-1.
WILGR sebr˜a bilgda y�l w�sg s
˜en yaa makr buudu.
(Wilgri 1:1) Wala makre, a gomda p�g-yoodr yelle,t� y��r s
˜en yaa “Babilon k
˜asenga” g�ls a r
˜ıir
˜e w
˜a. B
yeelame t� p�g-k˜ang
˜a z
˜ıi ‘neb la k��ng to�y-to�y’ zutu.
(Wilgri 17:1, 5, 15) S˜en mik t� pag s�d-s�d pa t
˜oe n maan
woto w˜a, a segd n makda b
˜umbu. Babilon K
˜aseng
˜a s
˜en
yaa p�g-yoodr˜a makda b
˜oe?
D b˜ang ‘Babilon K
˜aseng
˜a’
s˜en yaa a soaba
V˜enegre 219
220 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Wilgr 17:18 p�g˜e, b bilgda p�g-k
˜ang
˜a wala “t
˜eng
k˜asenga s
˜en so d
˜uniy
˜a r
˜ım d
˜amba.” Gomd ning
s˜en yaa ‘t
˜enga’ wilgdame t� yaa neb s
˜en sigl sulli.
“T˜eng-k
˜asenga” s
˜en so “d
˜uniy
˜a r
˜ım d
˜amba” y
˜ınga, pag
ning y��r s˜en yaa Babilon K
˜aseng
˜a segd n yaa siglg s
˜en
be t˜ens
˜a f
˜aa p�s
˜e n tar p
˜anga. B t
˜oe n yeelame t’a yaa
soolem s˜en be d
˜uniy
˜a gill zugu. Soolem b�g buudu?
T˜uudum soolem. Ges-y verse r
˜amb a taab Wilgr sebr
˜a
p�g˜e s
˜en k�t t� d yet woto w
˜a.
Soolem t˜oe n y�� politiki, leebg b� t
˜uudum soolem.
Pag ning y��r s˜en yaa Babilon K
˜aseng
˜a pa politik
soolem ye, bala W˜ennaam Gomd
˜a yetame t� “d
˜uniy
˜a
r˜ım d
˜amb” b� d
˜uni k
˜ang
˜a politik nanambs
˜a “maana
yoob” ne-a. Yoob˜a v
˜oor dat n yeelame t’a maanda kaool
ne d˜uni k
˜ang
˜a nanambs
˜a, la r
˜e n k�t t� b boond-a t�
‘p�g-yood k˜aseng
˜a.’—Wilgri 17:1, 2; Zak 4:4.
Babilon K˜aseng
˜a pa t
˜oe n y� leebg soolem ye, bala
“d˜uniy
˜a toandba” s
˜en makd l��bdb
˜a na n y
˜ab-a-la a
s˜aoong
˜a wakate. B wilgame t� r
˜ım d
˜amb
˜a la toandb
˜a
‘yasa y��g’ n get Babilon K˜aseng
˜a. (Wilgri 18:3, 9,
10, 15-17) R˜e n k�t t� d t
˜oe n yeel t� Babilon K
˜aseng
˜a pa
politik b� leebg soolem ye, la a yaa t˜uudum soolem.
B s˜en yeel t� Babilon K
˜aseng
˜a ‘bagr
˜a’ belga t
˜ens
˜a f
˜aa
w˜a leb n s�d wilgdame t’a yaa t
˜uudum. (Wilgri 18:23)
Bagr la t�t maaneg˜a s�d yaa t
˜uudum y�la, la b yita
z˜ın d
˜amb
˜a neng
˜e. D
˜end pa lingr la Biibl
˜a s
˜en boond
Babilon K˜aseng
˜a t� ‘z
˜ın d
˜amb yir
˜a’ ye. (Wilgri 18:2;
T˜oodo 18:10-12) B leb n yeelame t� soolem k
˜ang k��sda
s�d t˜uudm
˜a, n namsd “no-r��sdba” la “W
˜ennaam neb
˜a.”
(Wilgri 18:24) S�da, Babilon K˜aseng
˜a kisa t
˜uudum
hak�k˜a w�sg hali t� k�t t’a namsd “a Zezi kaset d
˜amba”
w�sgo, la a k��d-b menga. (Wilgri 17:6) Woto y˜ınga,
yaa v˜eeneg t� p�g-k
˜ang
˜a b s
˜en p�d t� Babilon K
˜aseng
˜a
makda d˜uni gill ziri t
˜uudm
˜a f
˜aa s
˜en naag taaba, s
˜en
dat n yeel t� t˜uudum nins f
˜aa s
˜en k��sd W
˜ennaam a
Zeova w˜a.
221
BIIBL˜A pa togsd tond a Zezi sen dog wakat ninga ye. La
a s�d wilgda tond bumb ning sen k�t t� d toe n yeel t’apa rog y��m-sar kiuuga p�ge wa.
D ges y��m-sar kiuuga sasa, waooda sen yaa to-toBetleh�m a Zezi sen doge wa.
Z��f ramba kiuug ning b sen boond t� Kisl��va (a bees�paolg ne y��m-sar kiuuga s�ka) ra yaa waood la saaswakate. Kiuug ning sen p�gd re wa ra yaa Teb�t (y��m-sar ne y��m-vekr s�ka). Sasa kang t� waooda zabd ny��da y��mda sasa a taaba, t� wakat ninga, neez b� sa-lamd da be taensa zutu. D ges Biibla sen yet tond bumbning bab-kanga waood la a t��lg sen da yaa to-to wazugu.
A Zezi roga y��m-sar kiuug b�?
A Zezi s˜
en da wa n dog˜
a,r
˜e t� pe-k��mb
˜a ra bee weoog
˜e
y�ng ne b r˜
ums˜
a
222 Biibl˜
a s�d yetame t� b˜oe?
Biibl g�lsd a �sdras wilgame t� Kisl��v s�d ra yaakiuug sen yaa waood la sa-niir wakate. A �sdrassen wilg t� neb k��ng n da tigim Zerizal�m ‘kiuuga w� soaba [Kisl��v kiuug] rasem pisi raara’ poore, awilgame t� neba ra ‘rigda . . . saaga sen niida yınga.’K��nga sen da tigma yeelame t� y��mda sasa kanga wada “yaa seoogo,” la t� bamb “ka toe n yaas y�ng ye.”(�sdras 10:9, 13; Zeremi 36:22) Rend pa lingr la babgebe rum-k��mba sen maand b sen toe t�k n keesd brumsa t� y�ng ra wa mik-b y�ng y��m-sar kiuuga sasawa ye.
La Biibla wilgdame t� rum-k��mb n da be weoogewa n guud rums y�ng ning a Zezi sen doga sasa. S�da,Biibl g�lsd a Luk wilgame t� sasa kanga, pe-k��mba rabee wete wa “n guud b piis ne y�ngo,” Betleh�m noore.(Luk 2:8-12) Ges-y t� pe-k��mba s�d ra bee y�nga, b rapa saagd wıntoog bal ye. B ra bee weooge ne b rumsay�ngo. Re yınga neba ra toe n maana woto Betleh�my��m-sar kiuuga sen yaa waood la saag niib wakatas�da? Ayo, pa saagd ye. Woto, bumb nins sen maan aZezi rogma sasa wa wilgdame t’a pa rog y��m-sarkiuug ye.�
Wennaam Gomda wilgda tond a Zezi kuuma wakatt� yaa veenega, la a pa wilgd a rogma wakat veeneg ye.Re teeg-d-la rım a Salomo gom-kaensa: “Y�-song n saot�dar kaam sen yaa soama. La ned kuum daar n sao arogem daare.” (Ko��g Soaba 7:1) Rend pa lingri, Biiblasen kot venegr a Zezi t��mda la a kuuma zugu, la a patogsd y�l w�sg a rogma wakat zuga ye.
� Sen na y�l n paam venegr n paase, b� y ges sebr ning a Zeova Kasetramba sen yiisa sen yaa Comment raisonner
`a partir des
´Ecritures seb-neng
161-5 p�ge.
V˜enegre 223
T˜
UUDM˜A la duniya p�ge tiga sen maand zıis w�sga pa
tik Biibla zug ye. Sa n yaa woto, wan to la tig-kaensas�ng-ya? Y sa n paam s�b roog b sen boond t� bibliot�kp�ge n ke, n karem n bang s�ba sen yet bumb ning tignins b sen nong n maand yamb babge wa w��nge, na nling-y lame. D ges makr a wana.
Pak˜
a. S�ngre wa Paka ra yaa Z��f ramba kibs sen dateegd Isra�ll neba yiib Ezipt tenga, la sen wa n bee-bee,ziri tuudma rog-n-migs w�sg la b kees a p�ge. Masa,neba teedame t� Paka teegda a Zezi v��gra. Tens sandap�se, g�l la sooms meng la b naag ne-a.
Y��m-paalg kibs r˜
amb˜
a. Wakat ning b sen maandy��m-paalga kibs ramba la a yel-maand� wa pa yembrzıisa faa ye. Bangr sebr a yembr (The World BookEncyclopedia) goma kibs-kanga s�ngra zug woto: “Romnaab a Zill Sezaar n yak y��m-vekr kiuug pipi daara t’ay� y��m-paalga daare, y��md 46 sen deng a Zezi rogmap�ge. Rom damba r�ka ra-kang n ko a Zanus, sen yaawennaam ning sen get rig-noya, k��lens la s�ngr buudfaa yella. B p�da y��m-vekr kiuuga ne farend t� janvier,t� zems ne a Janus. B bilgame t’a tara nens a yiibu: Aneng a yembr geta taoor t’a to get poore.” Woto, y��m-paalga kibs yita rog-n-mik y�la p�se.
Tig a taaba. D pa toe n gom tig nins faa b sen maandduniya gill zuga yell n sa ye. La bumb sen be, tig ninssen pegd ninsaalb b� b siglsa pa tat a Zeova yam ye.(Zeremi 17:5-7; T��ma 10:25, 26) Ning-y y yame me t�yaa tuudma tig sen s�ng to-to wa n wilgd b sa n tataWennaam yam b� b pa tat a yam. (Ezai 52:11; Wilgri18:4) Biibla noy nins yell b sen gom seb-kanga sak 16p�ge wa na n songa yamb t� y bang Wennaam sen getkees-m-meng duniya tig p�se wa to-to.
D segd n maana tig b�?
bh
-MM
14
01
13
BIIBL˜
As�d YETAME
T� B˜
OE?
BIIBL˜A
YETAM
Ebh-M
M
Y toe n kosame t� b wat n zamsd yamb Biibla zaalem.
s