Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem - sbl-site.org · inmortalitas est enim in memoria illius...

34
Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem adjuvantibus B. Fischer, I. Gribomont, H. F. D. Sparks, W. Thiele recensuit et brevi apparatu critico instruxit Robert Weber Editionen quintam emendatam retractatam praeparavit Roger Gryson Complete Text without Apparatus © 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart All rights reserved www.dbg.de www.academic-bible.com

Transcript of Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem - sbl-site.org · inmortalitas est enim in memoria illius...

Biblia Sacra Iuxta Vulgatam Versionem

adjuvantibus

B. Fischer, I. Gribomont,H. F. D. Sparks, W. Thiele

recensuit et brevi apparatu critico instruxit

Robert WeberEditionen quintam emendatam retractatam

praeparavit

Roger Gryson

Complete Text without Apparatus

© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart

All rights reserved

www.dbg.de

www.academic-bible.com

INCIPIT LIBER SAPIENTIAE SALOMONIS

1, 1 Diligite iustitiam qui iudicatis terramsentite de Domino in bonitateet in simplicitate cordis quaerite illum1, 2 quoniam invenitur ab his qui non temptant illumapparet autem eis qui fidem habent in illum1, 3 perversae enim cogitationes separant a Deoprobata autem virtus corripit insipientes1, 4 quoniam in malivolam animam non intrabit sapientianec habitabit in corpore subdito peccatis1, 5 sanctus enim spiritus disciplinae effugiet fictumet auferet se a cogitationibus quae sunt sine intellectuet corripietur superveniente iniquitate1, 6 benignus est enim spiritus sapientiaeet non liberabit maledictum a labiis suisquoniam renum illius testis est Deuset cordis eius scrutator est veruset linguae illius auditor1, 7 quoniam spiritus Domini replevit orbem terrarumet hoc quod continet omnia scientiam habet vocis1, 8 propter hoc qui loquitur iniqua non potest laterenec praeteriet illum corripiens iudicium1, 9 in cogitationibus enim impii interrogatio eritsermonum autem illius auditio ad Dominum venietad correptionem iniquitatum illius1, 10 quoniam auris zeli audit omniaet tumultus murmurationum non abscondetur1, 11 custodite ergo vos a murmuratione quae nihil prodestet a detractione parcite linguaequoniam responsum obscurum in vacuum non ibitos autem quod mentitur occidit animam1, 12 nolite zelare mortem in errore vitae vestrae

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1398

neque adquiratis perditionem in operibus manuum vestrarum1, 13 quoniam Deus mortem non fecitnec laetatur in perditione vivorum1, 14 creavit enim ut essent omniaet sanabiles nationes orbis terrarumet non est in illis medicamentum exterminiinec inferorum regnum in terra1, 15 iustitia enim inmortalis est1, 16 impii autem manibus et verbis arcessierunt illamet aestimantes illam amicam defluxeruntet sponsionem posuerunt ad illamquoniam digni sunt qui sunt ex parte illius2, 1 dixerunt enim apud se cogitantes non recteexiguum et cum taedio est tempus vitae nostraeet non est refrigerium in fine hominiset non est qui agnitus sit reversus ab inferis2, 2 quia ex nihilo nati sumuset post hoc erimus tamquam non fuerimusquoniam fumus afflatus est in naribus nostriset sermo scintillae ad commovendum cor nostrum2, 3 quia extincta cinis erit corpuset spiritus diffundetur tamquam mollis aeret transiet vita nostra tamquam vestigium nubiset sicut nebula dissolveturquae fugata est a radiis soliset a calore illius adgravata2, 4 et nomen nostrum oblivionem accipiet per tempuset nemo memoriam habebit operum nostrorum2, 5 umbrae enim transitus est tempus nostrumet non est reversio finis nostriquoniam consignata est et nemo revertetur2, 6 venite ergo et fruamur bonis quae suntet utamur creaturam tamquam in iuventute celeriter2, 7 vino pretioso et unguentis nos impleamuset non praetereat nos flos temporis

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1399

2, 8 coronemus nos rosis antequam marcescantnullum pratum sit quod non pertranseat luxuria nostra2, 9 ubique relinquamus signa laetitiaequoniam haec est pars nostra et haec est sors2, 10 opprimamus pauperem iustum et non parcamus viduaenec veterani revereamur canos multi temporis2, 11 sit autem fortitudo nostra lex iniustitiaequod infirmum est enim inutile invenitur2, 12 circumveniamus ergo iustum quoniam inutilis est nobiset contrarius est operibus nostriset inproperat nobis peccata legiset diffamat in nos peccata disciplinae nostrae2, 13 promittit scientiam Dei se habereet filium Dei se nominat2, 14 factus est nobis in traductionem cogitationum nostrarum2, 15 gravis est nobis etiam ad videndumquoniam dissimilis est aliis vita illiuset inmutatae sunt viae eius2, 16 tamquam nugaces aestimati sumus ab illoet abstinet se a viis nostris tamquam ab inmunditiiset praefert novissima iustorumet gloriatur patrem Deum se habere2, 17 videamus ergo si sermones illius veri suntet temptemus quae ventura sunt illiet sciemus quae erunt novissima illius2, 18 si enim est verus filius Dei suscipiet illum et liberabit eum de manu contrariorum2, 19 contumelia et tormento interrogemus eumut sciamus reverentiam illiuset probemus patientiam ipsius2, 20 morte turpissima condemnemus illumerit enim ei respectus ex sermonibus illius2, 21 haec cogitaverunt et erraveruntexcaecavit enim illos malitia eorum2, 22 et nescierunt sacramenta Deineque mercedem speraverunt iustitiae

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1400

nec iudicaverunt honorem animarum sanctarum2, 23 quoniam Deus creavit hominem inexterminabilemet ad imaginem suae similitudinis fecit illum2, 24 invidia autem diaboli mors introivit in orbem terrarum2, 25 imitantur autem illum qui sunt ex parte illius3, 1 iustorum autem animae in manu Dei suntet non tanget illos tormentum mortis3, 2 visi sunt in oculis insipientium moriet aestimata est adflictio exitus illorum3, 3 et quod a nobis est iter exterminiiilli autem sunt in pace3, 4 et si coram hominibus tormenta passi suntspes illorum inmortalitate plena est3, 5 et in paucis vexatiin multis bene disponenturquoniam Deus tentavit illoset invenit illos dignos se3, 6 tamquam aurum in fornace probavit illoset quasi holocausta hostiam accepit illoset in tempore erit respectus illorum3, 7 fulgebunt et tamquam scintillae in harundineto discurrent3, 8 iudicabunt nationes et dominabuntur populiset regnabit Dominus illorum in perpetuum3, 9 qui confidunt in illum intellegent veritatemet fideles in dilectione adquiescent illiquoniam donum et pax est electis illius3, 10 impii autem secundum quae cogitaverunt correptionem habebuntqui neglexerunt iustum et a Domino recesserunt3, 11 sapientiam enim et disciplinam qui abicit infelix estet vacua est spes illorum et labores sine fructuet inhabitabilia opera illorum sunt3, 12 mulieres eorum insensatae suntet nequissimi filii eorum3, 13 maledicta creatura illorumquoniam felix sterilis incoinquinata

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1401

quae non scivit torum in delictohabebit fructum in respectione animarum3, 14 et spado qui non operatus est per manus suas iniquitatemnec cogitavit adversus Deum nequissimadabitur enim illi fidei donum electumet sors in templo Domini acceptissima3, 15 bonorum enim laborum gloriosus est fructuset quae non concidat radix sapientiae3, 16 filii autem adulterorum inconsummati eruntet ab iniquo toro semen exterminabitur3, 17 et si quidem longae vitae erunt in nihilum conputabunturet sine honore erit novissima senectus illorum3, 18 et si celerius defuncti fuerint non habebunt spemnec in die agnitionis adlocutionem3, 19 nationis enim iniquae dirae sunt consummationes4, 1 melior est generatio cum claritateinmortalitas est enim in memoria illiusquoniam et apud Deum nota est et apud homines4, 2 cum praesens est imitantur illamet desiderant eam cum se duxeritet in perpetuum coronata triumphatincoinquinatorum certaminum praemium vincens4, 3 multigena autem impiorum multitudo non erit utiliset spuria vitulamina non dabunt radices altasnec stabile firmamentum conlocabunt4, 4 et si in ramis in tempore germinaverintinfirmiter posita a vento commovebunturet a nimietate ventorum eradicabuntur4, 5 confringentur rami inconsummatiet fructus illorum inutiliset acerbi ad manducandum et ad nihilum apti4, 6 ex iniquis enim omnes filii qui nascunturtestes sunt nequitiae adversus parentes in interrogatione sua4, 7 iustus autem si morte praeoccupatus fuerit in refrigerio erit4, 8 senectus enim venerabilis est non diuturna

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1402

neque numero annorum conputatacani sunt autem sensus hominibus4, 9 et aetas senectutis vita inmaculata4, 10 placens Deo factus dilectuset vivens inter peccatores translatus est4, 11 raptus est ne malitia mutaret intellectum illiusaut fictio decipiat animam illius4, 12 fascinatio enim nugacitatis obscurat bonaet inconstantia concupiscentiae transvertit sensum sine malitia4, 13 consummatus in brevi explevit tempora multa4, 14 placita enim erat Deo anima illiuspropter hoc properavit educere illum de medio iniquitatumpopuli autem videntes et non intellegentesnec ponentes in praecordiis talia4, 15 quoniam gratia Dei et misericordia in sanctos illiuset respectus in electos illius4, 16 condemnat autem iustus mortuus vivos impioset iuventus celerius consummata longam vitam iniusti4, 17 videbunt enim finem sapientis et non intellegent quid cogitaverit de illo Deuset quare munierit illum Dominus4, 18 videbunt enim et contemnentillos autem Dominus inridebit4, 19 et erunt post haec decidentes sine honoreet in contumelia inter mortuos in perpetuumquoniam disrumpet illos inflatos sine voceet commovebit illos a fundamentis et usque ad supremum desolabunturet erunt gementes et memoria illorum periet4, 20 venient in cogitatione peccatorum suorum timidiet traducent illos ex adverso iniquitates ipsorum5, 1 tunc stabunt iusti in magna constantia adversus eos qui se angustaveruntet qui abstulerunt labores illorum5, 2 videntes turbabuntur timore horribiliet mirabuntur in subitatione insperatae salutis5, 3 dicent inter se paenitentiam agenteset per angustiam spiritus gementes

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1403

hi sunt quos habuimus aliquando in risuet in similitudine inproperii5, 4 nos insensati vitam illorum aestimabamus insaniamet finem illorum sine honore5, 5 quomodo conputati sunt inter filios Deiet inter sanctos sors illorum est5, 6 ergo erravimus a via veritatiset iustitiae lumen non luxit nobiset sol non est ortus nobis5, 7 lassati sumus in via iniquitatis et perditioniset ambulavimus vias difficilesviam autem Domini ignoravimus5, 8 quid nobis profuit superbiaaut quid divitiarum iactatio contulit nobis5, 9 transierunt omnia illa tamquam umbraet tamquam nuntius percurrens5, 10 et tamquam navis quae pertransit fluctuantem aquamcuius cum praeterierit non est vestigium invenireneque semitam carinae illius in fluctibus5, 11 aut avis quae transvolat in aere nullum invenitur argumentum itineris illiussed tantum sonitus est alarum verberans levem ventumet scindens per vim itineris aeremcommotis alis transvolavitet post hoc nullum signum invenitur itineris illius5, 12 aut tamquam sagittae emissae in locum destinatumdivisus aer continuo in se reclusus estut ignoretur transitus illius5, 13 sic et nos nati continuo desivimus esseet virtutis quidem signum nullum valuimus ostenderein malignitate autem nostra consumpti sumus5, 14 talia dixerunt et peccaverunt5, 15 quoniam spes impii tamquam lanugo est quae a vento tollituret tamquam spuma gracilis quae a procella dispergituret tamquam fumus qui a vento diffusus estet tamquam memoria hospitis unius diei praetereuntis

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1404

5, 16 iusti autem in perpetuum viventet apud Dominum est merces eorumet cogitatio illorum apud Altissimum5, 17 ideo accipient regnum decoriset diadema speciei de manu Dominiquoniam dextera sua teget eoset brachio suo defendet illos5, 18 accipiet armaturam zelus illiuset armabit creaturam ad ultionem inimicorum5, 19 induet pro torace iustitiamet accipiet pro galea iudicium certum5, 20 sumet scutum inexpugnabilem aequitatem5, 21 acuet autem duram iram in lanceamet pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos5, 22 ibunt directae emissiones fulgorumet tamquam a bene curvato arcu nubium exterminabunturet ad certum locum insilient5, 23 et a petrosa ira plenae mittentur grandineset scandescet in illos aqua mariset flumina concurrent duriter5, 24 contra illos stabit spiritus virtutiset tamquam turbedo venti dividet illoset ad heremiam perducet omnem terram iniquitatiset malignitas evertet sedes potentium6, 1 melior est sapientia quam vireset vir prudens magis quam fortis6, 2 audite ergo reges et intellegitediscite iudices finium terrae6, 3 praebete aures vos qui continetis multitudineset placetis vobis in turbis nationum6, 4 quoniam data est a Domino potestas vobiset virtus ab Altissimoqui interrogabit opera vestraet cogitationes scrutabitur6, 5 quoniam cum essetis ministri regni illius non recte iudicastis

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1405

neque custodistis legem iustitiaeneque secundum voluntatem Dei ambulastis6, 6 horrende et cito apparebit vobisquoniam iudicium durissimum in his qui praesunt fiet6, 7 exiguo enim conceditur misericordiapotentes autem potenter tormenta patientur6, 8 non enim subtrahet personam cuiusquam Dominusnec reverebitur magnitudinem cuiusquamquoniam pusillum et magnum ipse fecitet aequaliter cura est illi pro omnibus6, 9 fortioribus autem fortior instat cruciatio6, 10 ad vos ergo reges sunt hi sermones meiut discatis sapientiam et non excidatis6, 11 qui enim custodierint iusta iuste iustificabunturet qui didicerint ista invenient quid respondeant6, 12 concupiscite ergo sermones meosdiligite illos et habebitis disciplinam6, 13 clara est et quae numquam marcescat sapientiaet facile videtur ab his qui diligunt eamet invenietur ab his qui quaerunt illam6, 14 praeoccupat qui se concupiscunt ut illis se prior ostendat6, 15 qui de luce vigilaverit ad illam non laborabitadsidentem enim illam foribus suis inveniet6, 16 cogitare ergo de illa sensus est consummatuset qui vigilaverit propter illam cito erit securus6, 17 quoniam dignos se ipsa circuit quaerenset in viis ostendit se illis hilariteret in omni providentia occurrit illis6, 18 initium enim illius verissima est disciplinae concupiscentia6, 19 cura ergo disciplinae dilectio estet dilectio custoditio legum illius estcustoditio autem legum consummatio incorruptionis est6, 20 incorruptio autem facit esse proximum Deo6, 21 concupiscentia itaque sapientiae deducet ad regnum perpetuum6, 22 si ergo delectamini sedibus et stemmatibus reges populi

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1406

diligite sapientiam ut in perpetuum regnetis6, 24 quid est autem sapientia et quemadmodum facta sit referamet non abscondam a vobis sacramenta Deised ab initio nativitatis investigaboet ponam in lucem scientiam illiuset non praeteribo veritatem6, 25 neque cum invidia tabescente iter habeboquoniam ista non erit particeps sapientiae6, 26 multitudo autem sapientium sanitas est orbis terrarumet rex sapiens populi stabilimentum est6, 27 ergo accipite disciplinam per sermones meos et proderit vobis7, 1 sum quidem et ego mortalis homo similis omnibuset ex genere terreno illius qui prior finctus estet in ventre matris figuratus sum caro7, 2 decem mensuum tempore coagulatus in sanguineex semine hominis et delectamento somni conveniente7, 3 et ego natus accepi communem aeremet in similiter factam decidi terramprimam vocem similem omnibus emisi plorans7, 4 in involumentis nutritus sum et curis magnis7, 5 nemo enim ex regibus aliud habuit nativitatis initium7, 6 unus ergo introitus est omnibus ad vitam et similis exitus7, 7 propter hoc optavi et datus est mihi sensuset invocavi et venit in me spiritus sapientiae7, 8 et praeposui illam regnis et sedibuset divitias nihil esse duxi in conparatione illius7, 9 nec conparavi illi lapidem pretiosumquoniam omne aurum in conparatione illius harena est exiguaet tamquam lutum aestimabitur argentum in conspectu illius7, 10 super salutem et speciem dilexi illamet proposui pro luce habere illamquoniam inextinguibile est lumen illius7, 11 venerunt autem mihi omnia bona pariter cum illaet innumerabilis honestas per manus illius7, 12 et laetatus sum in omnibus

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1407

quoniam antecedebat ista sapientiaet ignorabam quoniam horum omnium mater est7, 13 quam sine fictione didici et sine invidia communicoet honestatem illius non abscondo7, 14 infinitus enim thesaurus est hominibusquod qui usi sunt participes facti sunt amicitiae Deipropter disciplinae dona commendati7, 15 mihi autem det Deus dicere ex sententiaet praesumere digna horum quae danturquoniam ipse et sapientiae dux estet sapientium emendator7, 16 in manu enim illius et nos et sermones nostriet omnis sapientia et operum scientiae disciplina7, 17 ipse enim mihi dedit horum quae sunt scientiam veramut sciam dispositionem orbis terrarumet virtutes elementorum7, 18 initium et consummationem et medietatem temporumet meditationem omniummorum mutationes et divisiones temporum7, 19 anni cursus et stellarum dispositiones7, 20 naturas animalium et iras bestiarumvim ventorum et cogitationes hominumdifferentias arborum et virtutes radicum7, 21 et quaecumque sunt absconsa et inprovisa didiciomnium enim artifex docuit me sapientia7, 22 est enim in illa spiritus intellectussanctus unicus multiplexsubtilis mobilis dissertus incoinquinatuscertus suavis amans bonum acutusqui nihil vetat benefacere7, 23 humanus stabilis certus securusomnem habens virtutem omnia prospicienset qui capiat omnes spiritus intellegibiles mundos subtiles7, 24 omnibus enim mobilibus mobilior est sapientiaadtingit autem ubique et capit propter suam munditiam

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1408

7, 25 vapor est enim virtutis Deiet emanatio quaedam est claritatis omnipotentis Dei sinceraet ideo nihil inquinatum in illa incurrit7, 26 candor est enim lucis aeternaeet speculum sine macula Dei maiestatiset imago bonitatis illius7, 27 et cum sit una omnia potestet permanens in se omnia innovatet per nationes in animas sanctas se transfertamicos Dei et prophetas constituit7, 28 neminem enim diligit Deusnisi eum qui cum sapientia inhabitat7, 29 est enim haec speciosior soleet super omnem stellarum dispositionemluci conparata invenitur prior7, 30 illi enim succedit noxsapientiam autem non vincit malitia8, 1 adtingit enim a fine usque ad finem fortiteret disponit omnia suaviter8, 2 hanc amavi et exquisivi a iuventute meaet quaesivi sponsam mihi adsumereet amator factus sum formae illius8, 3 generositatem glorificat contubernium habens Deised et omnium Dominus dilexit illam8, 4 doctrix est enim disciplinae Deiet electrix operum illius8, 5 et si divitiae appetuntur in vitaquid sapientiae locupletius quae omnia operatur8, 6 si autem sensus operaturquis horum quae sunt magis quam illa est artifex8, 7 et si iustitiam quis diligitlabores huius magnas habent virtutessobrietatem enim et sapientiam docet et iustitiam et virtutemquibus utilius nihil est in vita hominibus8, 8 et si multitudinem scientiae desiderat quis

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1409

scit praeterita et de futuris aestimatscit versutias sermonum et dissolutiones argumentorumsigna et monstra scit antequam fiantet eventus temporum et saeculorum8, 9 proposui ergo hanc adducere mihi ad convivendumsciens quoniam communicabit mecum de boniset erit adlocutio cogitationis et taedii mei8, 10 habebo propter hanc claritatem ad turbaset honorem apud seniores iuvenis8, 11 acutus inveniar in iudicioet in conspectu potentium admirabilis eroet facies principum mirabuntur me8, 12 tacentem me sustinebuntet loquentem me respicientet sermocinante plura manus ori suo inponent8, 13 propterea habebo per hanc inmortalitatemet memoriam aeternam his qui post me futuri sunt relinquam8, 14 disponam populoset nationes mihi erunt subiectae8, 15 timebunt me audientes reges horrendiin multitudine videbor bonus et in bello fortis8, 16 intrans in domum meam conquiescam cum illanon enim habet amaritudinem conversatio illiusnec taedium convictus ipsiussed laetitiam et gaudium8, 17 haec cogitans apud me et commemorans in corde meoquoniam inmortalitas est in cogitatione sapientiae8, 18 et in amicitia illius delectatio bonaet in operibus manuum illius honestas sine defectioneet in certamine loquellae illius sapientiaet praeclaritas in communicatione sermonum ipsiuscircuibam quaerens ut mihi illam adsumerem8, 19 puer autem eram ingeniosus et sortitus sum animam bonam8, 20 et cum essem magis bonus veni ad corpus incoinquinatum8, 21 et ut scivi quoniam aliter non possum esse continens nisi Deus det

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1410

et hoc ipsum erat sapientiae scire cuius esset hoc donumadii Dominum et deprecatus sum illumet dixi ex totis praecordiis meis9, 1 Deus parentum et Domine misericordiae tuae qui fecisti omnia verbo tuo9, 2 et sapientia tua constituisti hominemut dominetur creaturae quae a te facta est9, 3 ut disponat orbem terrarum in aequitate et iustitiaet in directione cordis iudicium iudicet9, 4 da mihi sedium tuarum adsistricem sapientiamet noli me reprobare a pueris tuis9, 5 quoniam ego servus tuus et filius ancillae tuae sumhomo infirmus et exigui temporiset minor ad intellectum iudicii et legum9, 6 et si quis erit consummatus inter filios hominumsi afuerit ab illo sapientia tua in nihilum conputabitur9, 7 tu me elegisti regem populo tuoet iudicem filiorum tuorum et filiarum9, 8 dixisti aedificare templum in monte sancto tuoet in civitate habitationis tuae aramsimilitudinem tabernaculi sancti tuiquod praeparasti ab initio9, 9 et tecum sapientia quae novit opera tuaquae et adfuit tunc cum orbem terrarum facereset sciebat quid placitum esset oculis tuiset quid directum in praeceptis tuis9, 10 mitte illam de sanctis caelis tuiset mitte illam a sede magnitudinis tuaeut mecum sit et mecum laboretet sciam quid acceptum sit apud te9, 11 scit enim illa omnia et intellegitet deducet me in operibus meis sobrieet custodiet me in sua potentia9, 12 et erunt accepta opera meaet disponam populum tuum iusteet ero dignus sedium patris mei

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1411

9, 13 quis enim hominum poterit scire consilium Deiaut quis poterit cogitare quid velit Dominus9, 14 cogitationes enim mortalium timidaeet incertae providentiae nostrae9, 15 corpus enim quod corrumpitur adgravat animamet deprimit terrena inhabitatio sensum multa cogitantem9, 16 et difficile aestimamus quae in terra suntet quae in prospectu sunt invenimus cum laborequae in caelis sunt autem quis investigavit9, 17 sensum autem tuum quis scivitnisi tu dederis sapientiamet miseris sanctum spiritum tuum de altissimis9, 18 et sic correctae sunt semitae eorum qui in terris suntet quae tibi placent didicerunt homines9, 19 et per sapientiam sanati sunt10, 1 haec illum qui primus finctus est patrem orbis terrarumcum solus esset creatus custodivit10, 2 et eduxit illum a delicto suoet dedit illi virtutem continendi omnia10, 3 ab hac ut recessit iniustus in ira suaper iram homicidii fraternitatis deperiit10, 4 propter quem cum aqua deleret terram iterum sanavit sapientiaper contemptibile lignum iustum gubernans10, 5 haec et in consensu nequitiae cum se nationes contulissentscivit iustum et servavit sine querella Deoet in filii misericordia fortem custodivit10, 6 haec iustum a pereuntibus impiis liberavit fugientemdescendentem ignem in Pentapoli10, 7 cuius in testimonium nequitiae fumigabunda constat deserta terraet incerto tempore fructus habentes arboreset incredibilis animae memoria stans figmentum salis10, 8 sapientiam enim praetereuntesnon tantum in hoc lapsi sunt ut ignorarent bonased et insipientiae suae reliquerunt hominibus memoriamut in his quae peccaverunt nec latere potuissent

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1412

10, 9 sapientia autem hos qui se observant a doloribus liberavit10, 10 haec profugum irae fratris iustum deduxit per vias rectaset ostendit illi regnum Deiet dedit illi scientiam sanctorumhonestavit illum in laboribuset conplevit labores illius10, 11 in fraude circumvenientium illum adfuitet honestum illum fecit10, 12 custodivit illum ab inimiciset a seductoribus tutavit eumet certamen forte dedit illi ut vinceretut sciret quoniam omnium potentior est sapientia10, 13 haec venditum iustum non dereliquitsed a peccatoribus liberavit illumdescendit cum illo in foveam10, 14 et in vinculis non dereliquit illumdonec adferret illi sceptrum regniet potentiam adversus eos qui eum deprimebantet mendaces ostendit qui maculaverunt ipsumet dedit illi claritatem aeternam10, 15 haec populum iustum et semen sine querellaliberavit a nationibus quae illum conprimebant10, 16 intravit in animam servi Dominiet stetit contra reges horrendos in portentis et signis10, 17 et reddidit iustis mercedem laborum suorumet deduxit illos in via mirabiliet fuit illis in velamento dieiet in luce stellarum nocte10, 18 transtulit illos mare Rubrumet transvexit illos per aquam nimiam10, 19 inimicos autem illorum demersit in mareet ab altitudine inferorum eduxit illosideo iusti tulerunt spolia impiorum10, 20 et decantaverunt Domine nomen sanctum tuumet victricem manum tuam laudaverunt pariter

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1413

10, 21 quoniam sapientia aperuit os mutorumet linguas infantium fecit dissertas11, 1 direxit opera illorum in manibus prophetae sancti11, 2 iter fecerunt per deserta quae non inhabitabanturet in locis secretis fixerunt casas11, 3 steterunt contra hosteset de inimicis se vindicaverunt11, 4 sitierunt et invocaverunt teet data est illis de petra altissima aquaet requies sitis de lapide duro11, 5 per quae enim poenas passi sunt inimici illorum11, 6 per haec cum illis deesset bene cum illis actum est11, 7 nam pro fonte quidem sempiterni fluminis humanum sanguinem dedisti iniustis11, 8 qui comminuerentur in traductione infantum occisorumdedisti illis abundantem aquam insperate11, 9 ostendens per sitim quae tunc fuitquemadmodum tuos exaltares et adversarios illorum necares11, 10 cum enim temptati sunt et quidem cum misericordia disciplinam accipientesscierunt quemadmodum cum ira iudicati impii tormenta paterentur11, 11 hos quidem tamquam pater monens probastiillos autem tamquam durus rex interrogans condemnasti11, 12 absentes enim et praesentes similiter torquebantur11, 13 duplex enim illos acceperat taediumet gemitus cum memoria praeteritorum11, 14 cum enim audirent per sua tormentabene secum agi commemorati sunt Dominum11, 15 quem enim in expositione prava proiectum deriseruntin finem eventus mirati suntnon similiter iustis faciens11, 16 pro cogitationibus autem insensatis iniquitates illorumquod quidam errantes colebant mutos serpentes et bestias supervacuasinmisisti illis multitudinem mutorum animalium in vindictam11, 17 ut scirent quia per quae peccat quis per haec et torquetur11, 18 non enim inpossibilis erat omnipotens manus tuaquae creavit orbem terrarum ex materia invisa

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1414

inmittere illis multitudinem ursorum aut audaces leones11, 19 aut novi generis ira plenas et ignotas bestiasaut vaporem igneum spirantesaut odorem fumi proferentesaut horrendas ab oculis scintillas emittentes11, 20 quarum non solum laesura poterat illos exterminaresed et aspectus per timorem occidere11, 21 sed et sine his uno spiritu occidi poterantpersecutionem passi ab ipsis factis suiset dispersi per spiritum virtutis tuaesed omnia mensura et numero et pondere disposuisti11, 22 multum enim valere tibi soli superat semperet virtuti brachii tui quis resistet11, 23 quoniam tamquam momentum staterae sic ante te est orbis terrarumet tamquam gutta roris antelucani quae descendit in terram11, 24 sed misereris omnium quoniam omnia poteset dissimulas peccata hominum propter paenitentiam11, 25 diligis enim omnia quae suntet nihil odisti horum quae fecistinec enim odiens aliquid constituisti11, 26 quomodo autem posset aliquid permanere nisi tu voluissesaut quod a te vocatum non esset conservaretur11, 27 parcis autem omnibus quoniam tua sunt Domine qui animas amas12, 1 bonus enim spiritus tuus est in omnibus12, 2 propter quod hos qui exerrant partibus corripiset de quibus peccant admonens adloquerisut relicta malitia credant in te Domine12, 3 et illos enim antiquos inhabitatores sanctae tuae terrae odiens12, 4 quoniam odibilia tibi opera faciebantper medicamina et sacrificia iniusta12, 5 et filiorum necatores sine misericordiaet comestores viscerum hominumdevorationem et sanguinis a medio sacramento tuo12, 6 et auctores parentes animarum inauxiliatarumvoluisti perdere per manus parentum nostrorum

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1415

12, 7 ut dignam perciperent peregrinationem puerorum Deiquae tibi omnium carior est terra12, 8 sed et his tamquam hominibus pepercistiet misisti antecessores exercitus tui vespasut illos paulatim exterminarent12, 9 non quia inpotens eras in bello subicere impios iustisaut bestiis saevis aut verbo duro simul exterminare12, 10 sed partibus iudicans dabas locum paenitentiaenon ignorans quoniam nequa est natio illorumet naturalis malitia ipsorumet quoniam non poterat mutari cogitatio illorum in perpetuum12, 11 semen enim erat maledictum ab initionec timens aliquem veniam dabas peccatis illorum12, 12 quis enim dicet tibi quid fecistiaut quis stabit contra iudicium tuumaut quis in conspectum tuum veniet vindex iniquorum hominumaut quis tibi inputabit si nationes perierint quas tu fecisti12, 13 nec enim est alius Deus quam tu cuius cura est de omnibusut ostendas quoniam non iniuste iudicasti12, 14 neque rex neque tyrannus in conspectu tuoinquirent de his quos perdidisti12, 15 cum sis ergo iustus iuste omnia disponisipsum quoque qui non debet puniri condemnasexterum aestimas a tua virtute12, 16 virtus enim tua iustitiae initium estet ob hoc quod omnium Dominus esomnibus te parcere facis12, 17 virtutem enim ostendis tu qui non crederis esse in virtute consummatuset hos qui sciunt audaciam traducis12, 18 tu autem dominator virtutis cum tranquillitate iudicaset cum magna reverentia disponis nossubest enim tibi cum voles posse12, 19 docuisti autem populum tuum per talia operaquoniam oportet iustum esse et humanumet bonae spei fecisti filios tuos

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1416

quoniam das locum in peccatis paenitentiae12, 20 si enim inimicos servorum tuorum et debitos morticum tanta cruciasti adtentione et liberastidans tempus et locumper quae possint mutari a malitia12, 21 cum quanta diligentia iudicasti filios tuosquorum parentibus iuramenta et conventiones dedisti bonarum promissionum12, 22 cum ergo nobis disciplinam dasinimicos nostros multipliciter flagellasut bonitatem tuam cogitemus iudicanteset cum de nobis iudicatur speremus misericordiam12, 23 unde et illis qui in vita sua insensate et iniuste vixeruntper haec quae coluerunt dedisti summa tormenta12, 24 etenim in erroris via diutius erraveruntdeos aestimantes haec quae in animalibus sunt supervacuainfantum insensatorum more viventes12, 25 propter hoc tamquam pueris insensatis iudicium in derisum dedisti12, 26 qui autem ludibriis increpationis non correpti suntdignum Dei iudicium experti sunt12, 27 in his enim quae patiebantur moleste ferebantin quibus patientes indignabanturper haec quos putabant deos in ipsis cum exterminarenturvidentes illum quem olim negabant se nosse Deum verum agnoveruntpropter quod et finis condemnationis illis veniet13, 1 vani sunt autem omnes homines quibus non subest scientia Deiet de his quae videntur bona non potuerunt intellegere eum qui estneque operibus adtendentes agnoverunt quis esset artifex13, 2 sed aut ignem aut spiritum aut citatum aeremaut gyrum stellarum aut nimiam aquamaut solem et lunam rectores orbis terrarum deos putaverunt13, 3 quorum si specie delectati deos putaveruntsciant quanto dominator eorum speciosior estspeciei enim generator haec omnia constituit13, 4 aut si virtutem et opera eorum mirati suntintellegant ab ipsis quoniam qui haec constituit fortior est illis

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1417

13, 5 a magnitudine enim speciei et creaturaecognoscibiliter poterit horum creator videri13, 6 sed tamen adhuc in his minor est querellaet hii enim fortassis errantDeum quaerentes et volentes invenire13, 7 etenim cum in operibus illius conversentur inquiruntet persuasum habent quoniam bona sunt quae videntur13, 8 iterum autem nec his debet ignosci13, 9 si enim tantum potuerunt scire ut possent aestimare saeculumquomodo huius Dominum non facilius invenerunt13, 10 infelices autem sunt et inter mortuos spes illorum estqui appellaverunt deos opera manuum hominumaurum et argentum artis inventionem similitudines animaliumaut lapidem inutilem opus manus antiquae13, 11 aut si quis artifex faber de silva lignum rectum secaveritet huius docte eradat omnem corticemet arte sua usus diligenter fabricet vas utile in conversatione vitae13, 12 reliquias autem eius operis ad praeparationem escae abutatur13, 13 et reliquum horum quod ad nullos usus facitlignum curvum et verticibus plenumsculpat diligenter per vacuitatem suamet per scientiam artis suae figuret illudet adsimilet illud imagini hominis13, 14 aut alicui ex animalibus illud conparetperliniens lubrica et rubicundum faciens fuco colorem illiuset omnem maculam quae in illo est perliniens13, 15 et faciat ei dignam habitationemin pariete ponens illud confirmans ferro13, 16 ne forte cadat prospiciens illisciens quoniam non potest se adiuvareimago enim est et opus est illi adiutorio13, 17 et de substantia sua et filiis suis et nuptiis votum faciens inquiritnon erubescit loqui cum illo qui sine anima est13, 18 et pro sanitate quidem infirmum deprecaturet pro vita mortuum rogat

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1418

et in adiutorium inutilem invocat13, 19 et pro itinere petit ab hoc qui ambulare non potestet de adquirendo et de operando et de omnium rerum eventupetit ab eo qui in omnibus est inutilis14, 1 iterum alius navigare cogitanset per feros fluctus incipiens iter facereligno portante se fragilius lignum invocat14, 2 illud enim cupiditas adquirendi excogitavitet artifex sapientia fabricavit sua14, 3 tua autem pater gubernat providentiaquoniam dedisti et in mari viamet inter fluctus semitam firmissimam14, 4 ostendens quoniam potes ex omnibus sanare etiam si sine rate aliquis adeat14, 5 sed ut non esset vacua sapientiae tuae operapropter hoc etiam exiguo ligno credunt homines animas suaset transeuntes mare per ratem liberati sunt14, 6 sed ab initio cum perirent superbi gigantesspes orbis terrarum ad ratem confugiensremisit saeculo semen nativitatis quae manu tua erat gubernata14, 7 benedictum est enim lignum per quod fit iustitia14, 8 per manus autem quod fit maledictum et ipsum et qui fecit illudquia ille quidem operatus estillud autem cum esset fragile Deus cognominatus est14, 9 similiter autem odio sunt Deo impius et impietas eius14, 10 etenim quod factum est cum illo qui fecit tormenta patietur14, 11 propter hoc et idolis nationum non erit respectusquoniam creaturae Dei in odium factae suntet in temptationem animis hominumet in muscipulum pedibus insipientium14, 12 initium enim fornicationis est exquisitio idolorumet adinventio illorum corruptio vitae est14, 13 neque erant ab initio neque erunt in perpetuum14, 14 supervacuitas enim hominum venit in orbem terrarumet ideo brevis illorum finis inventus est14, 15 acerbo enim luctu dolens pater

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1419

cito sibi filii rapti faciens imaginemillum qui tunc homo mortuus fueratnunc tamquam deum colere coepitet constituit inter servos suos sacra et sacrificia14, 16 deinde interveniente temporeconvalescente iniqua consuetudinehic error tamquam lex custodita estet tyrannorum imperio colebantur figmenta14, 17 hos quos in palam honorare non poterant homines propter quod longe essente longinquo figura illorum adlataevidentem imaginem regis quem honorare volebant feceruntut illum qui aberat tamquam praesentem colerent sua sollicitudine14, 18 provexit autem ad horum culturam et hos qui ignorabant artificis eximia diligentia14, 19 ille enim volens placere illi qui se adsumpsitelaboravit arte sua ut similitudinem in melius figuraret14, 20 multitudo autem adducta per speciem operiseum qui ante tempus tamquam homo honoratus fueratnunc deum existimaverunt14, 21 et haec fuit vitae humanae deceptioquoniam aut adfectui aut regibus deservientes hominesincommunicabile nomen lapidibus et lignis inposuerunt14, 22 et non sufficerat errasse eos circa Dei scientiamsed et in magno viventes inscientiae bellotot et tam magna mala pacem appellant14, 23 aut enim filios suos sacrificantesaut obscura sacrificia facientesaut insaniae plenas vigilias habentes14, 24 neque vitam neque nuptias mundas iam custodiuntsed alius alium per invidiam occiditaut adulterans contristat14, 25 et omnia commixta suntsanguis homicidium furtum et fictiocorruptio infidelitas turbatio et periuriumtumultus bonorum 14, 26 Domini inmemoratioanimarum inquinatio

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1420

nativitatis inmutationuptiarum inconstantiamoechiae et inpudicitia14, 27 infandorum enim idolorum culturaomnis mali causa est et initium et finis14, 28 aut enim dum laetantur insaniuntaut vaticinantur falsaaut vivunt iniuste aut periurant cito14, 29 dum enim confidunt in idolis quae sunt sine animamale iurantes renoceri se non sperant14, 30 utraque ergo illis evenient dignequoniam male senserunt de Deo adtendentes idoliset iniuste iuraverunt in dolo contemnentes iustitiam14, 31 non enim iurantium est virtussed peccantium poena perambulat semper in iniustorum praevaricationem15, 1 tu autem Deus noster suavis et verus espatiens et misericordia disponens omnia15, 2 etenim si peccaverimus tui sumusscientes magnitudinem tuamet si non peccaverimus scimus quoniam apud te sumus conputati15, 3 nosse enim te consummata iustitia estet scire iustitiam et virtutem tuam radix est inmortalitatis15, 4 non enim in errorem induxit nos hominum malae artis excogitationec umbra picturae labor sine fructueffigies sculpta per varios colores15, 5 cuius aspectus insensato dat concupiscentiamet diligit mortuae imaginis effigiem sine anima15, 6 malorum amatores digni qui spem in talibus habentet qui faciunt illos et qui diligunt et qui colunt15, 7 sed et figulus mollem terram premens laboriosefingit ad usus nostros unumquodque vaset de eodem luto fingit quae munda sunt in usum vasasimiliter et quae his sunt contrariahorum autem vasorum qui sit usus iudex est figulus15, 8 et cum labore vanum deum de eodem fingit luto

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1421

ille qui paulo ante de terra factus fueratet post pusillum se ducit unde acceptus estrepetitus debitum animae quem habebat15, 9 sed est illi cura non quia laboraturus estnec quoniam brevis illi vita estsed concertatur aurificibus et argentariissed et aerarios imitatur et gloriam praefertquoniam res supervacuas fingit15, 10 cinis est cor eiuset terra supervacua spes illiuset luto vilior vita illius15, 11 quoniam ignoravit qui se finxitet qui inspiravit illi animam quae operaturet qui insuflavit spiritum vitalem15, 12 sed aestimaverunt ludum esse vitam nostramet conversationem vitae conpositam ad lucrumet oportere undecumque etiam ex malo adquirere15, 13 hic enim super omnes scit se delinquerequi ex terrae materia fragilia vasa et sculptilia fingit15, 14 omnes enim insipientes et infelices supra modum animae superbi suntinimici populi tui et imperantes illi15, 15 quoniam omnia idola nationum aestimaverunt deosquibus neque oculorum visus est ad videndumneque nares ad percipiendum spiritumneque aures ad audiendumnec digiti manuum ad tractandumsed et pedes eorum pigri ad ambulandum15, 16 homo enim fecit illoset qui spiritum mutuatus est is finxit illosnemo enim sibi similem homo poterit deum fingere15, 17 cum sit enim mortalis mortuum fingit manibus iniquismelior est enim ipse his quos colitquia ipse quidem vixit cum esset mortalis illi autem numquam15, 18 sed et animalia miserrima coluntinsensate enim conparata his aliis sunt deteriora

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1422

15, 19 sed nec aspectu aliquis ex his animalibus bona potest conspicereeffugit autem Dei laudem et benedictionem eius16, 1 propter hoc per his similia passi sunt digne tormentaet per multitudinem bestiarum exterminati sunt16, 2 pro quibus tormentis bene disposuisti populum tuumquibus dedisti concupiscentiam delectamenti sui novum saporemescam parans eis ortygometram16, 3 ut illi quidem concupiscentes escampropter ea quae illis ostensa et missa suntetiam a necessaria concupiscentia averterenturhi autem in brevi inopes facti novam gustaverunt escam16, 4 oportebat enim illis quidem sine excusatione supervenire interitum exercentibus tyran-

nidemhis autem tantum ostendere quemadmodum inimici illorum exterminabantur16, 5 etenim cum supervenit illis saeva bestiarum iramorsibus perversarum colubrarum exterminabantur16, 6 non in perpetuum permansit ira tuased ad correptionem in brevi turbati suntsignum habentes salutis ad commemorationem mandati legis tuae16, 7 qui enim conversus est non per hoc quod videbat sanabatursed per te omnium salvatorem16, 8 et in hoc autem ostendisti inimicis nostrisquia tu es qui liberas ab omni malo16, 9 illos enim lucustarum et muscarum occiderunt morsuset non est inventa sanitas animae illorumquia digni erant ab huiusmodi exterminari16, 10 filios autem tuos nec draconum venenatorum vicerunt dentesmisericordia enim tua adveniens sanabat illos16, 11 in memoria enim sermonum tuorum examinabantur et salvabanturne in altam incidentes oblivionem non possent tuo uti adiutorio16, 12 etenim neque herba neque malagma sanavit illossed tuus Domine sermo qui sanat omnia16, 13 tu enim vitae et mortis habes potestatemet deducis ad portas mortis et reducis16, 14 homo autem occidit quidem per malitiam animam suam

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1423

et cum exibit spiritus non reverteturnec revocabit animam quae recepta est16, 15 sed tuam manum effugere inpossibile est16, 16 negantes enim nosse te impiiper fortitudinem brachii tui flagellati suntnovis aquis et grandinibus et pluviis persecutionem passi et per ignem consummati16, 17 quod enim mirabile erat in aqua quae omnia extinguit plus ignis valebatvindex est enim orbis iustorum16, 18 quodam enim tempore mansuetabatur ignisne conburerentur quae ad impios missa erant animaliased ut ipsi videntes scirent quoniam Dei iudicio patiuntur persecutionem16, 19 et quodam tempore in aqua super virtutem ignis ardebatut iniquae terrae nationem exterminaret16, 20 pro quibus angelorum esca nutristi populum tuumet paratum panem e caelo praestitisti illis sine laboreomne delectamentum in se habentemet omnis saporis suavitatem16, 21 substantia enim tua dulcedinem tuam quam in filios habes ostendebatet serviens uniuscuiusque voluntati ad quod quis volebat convertebatur16, 22 nix autem et glacies sustinebant vim ignis et non tabescebantut scirent quoniam fructus inimicorum exterminabat ignis ardens in grandine et pluvia co-

ruscans16, 23 hoc autem iterum ut nutrirentur iustietiam suae virtutis oblitus est16, 24 creatura enim tibi factori deserviens excandescit in tormentum adversus iniustoset lenior fit ad benefaciendum pro his qui in te confidunt16, 25 propter hoc et tunc in omnia transfigurata omnium nutrici gratiae tuae deserviebantad voluntatem horum qui a te desiderati sunt16, 26 ut scirent filii tui quos dilexisti Dominequoniam non nativitatis fructus pascunt hominessed sermo tuus hos qui in te crediderint conservat16, 27 quod enim ab igni non poterat exterminaristatim ab exiguo radio solis calefactum tabescebat16, 28 ut notum omnibus essetquoniam oportet praevenire solem ad benedictionem tuam

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1424

et ad orientem lucis tibi adorare16, 29 ingrati enim fides tamquam hibernalis glacies tabescitet disperiet tamquam aqua supervacua17, 1 magna enim sunt iudicia tuaet inenarrabilia verba tuapropter hoc indisciplinatae animae erraverunt17, 2 dum enim persuasum habent iniqui posse dominari nationi sanctaevinculis tenebrarum et longae noctis conpeditiinclusi sub tectis fugitivi perpetuae providentiae iacuerunt17, 3 et dum putant se latere in obscuris peccatistenebroso oblivionis velamento dispersi suntpaventes horrende et cum admiratione nimia perturbati17, 4 neque enim quae continebat illos spelunca sine timore custodiebatquoniam sonitus descendens perturbabat illoset personae tristes apparentes pavorem illis praestabant17, 5 et ignis quidem nulla vis poterat illis lumen praeberenec siderum limpidae flammae inluminare poterant illam noctem horrendam17, 6 apparebat autem illis subitaneus ignis timore plenuset timore percussi illius quae non videbatur facieiaestimabant deteriora esse quae videbantur17, 7 et magicae artis adpositi erant derisuset sapientiae gloriae correptio cum contumelia17, 8 illi enim qui promittebant timores turbationes expellere se ab anima languentehi cum derisu pleni timore languebant17, 9 nam et si nihil illos ex monstris perturbabattransitu animalium et serpentium sibilatione commoti tremebundi peribantet aerem quem nulla ratione quis effugere posset negantes se videre17, 10 cum sit enim timida nequitia dat testimonium condemnatasemper enim praesumit saeva conturbata conscientia17, 11 nihil enim est timor nisi praesumptionis adiutorium proditio cogitationis auxiliorum17, 12 et dum ab intro minor est expectatiomaiorem putat scientiam eius causae de qua tormentum praestat17, 13 illi autem qui inpotentem vere noctem et ab infimis et ab altissimis inferis supervenien-

temeundem somnum dormientes

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1425

17, 14 aliquando monstrorum exagitabantur timorealiquando animae deficiebant traductionesubitaneus enim illis et insperatus timor supervenerat17, 15 deinde si quicumque ex illis decidissetcustodiebatur in carcere sine ferro reclusus17, 16 si enim rusticus quis erat aut pastor aut agri laborum operarius praeoccupatus essetineffugibilem sustinebat necessitatem17, 17 una enim catena tenebrarum omnes erant conligatisive spiritus sibilans aut inter spissos ramos avium sonus suavisaut vis aquae decurrentis nimium17, 18 aut sonus validus praecipitarum petrarumaut ludentium animalium cursus invisusaut mugientium valida bestiarum voxaut resonans de altissimis montibus echodeficientes faciebat illos prae timore17, 19 omnis enim orbis terrarum limpido luminabatur lumineet non inpeditis operibus continebatur17, 20 solis autem illis superposita erat gravis noximago tenebrarum quae superventura illis eratipsi ergo sibi erant graviores tenebris18, 1 sanctis autem tuis maxima erat luxet horum quidem vocem audiebantsed figuram non videbantet quia non et ipsi per eadem passi erant magnificabant18, 2 et qui ante laesi erant quoniam non laedebantur gratias agebantet ut esset differentia donum petebant18, 3 propter quod igni ardentem columnam ducem habuerunt ignotae viaeet solem sine laesura boni hospitii praestitisti18, 4 digni quidem illi carere luce et pati carcerem tenebrarumqui inclusos custodiebant filios tuosper quos incipiebat incorruptum legis lumen saeculo dari18, 5 cum cogitarent iustorum occidere infanteset uno exposito filio et liberatoin traductionem illorum multitudinem filiorum abstulistiet pariter illos perdidisti in aquam validam

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1426

18, 6 illa nox ante cognita est a parentibus nostrisut vere scientes quibus iuramentis crediderunt animaequiores essent18, 7 suscepta est autem a populo tuo sanitas quidem iustoruminiustorum autem exterminatio18, 8 sicut enim laesisti adversariossic nos provocans magnificasti18, 9 absconse enim sacrificabant iusti pueri bonorumet iustitiae legem in concordia disposueruntsimiliter bona et mala percepturos iustospatri iam decantantes laudes18, 10 resonabat autem inconveniens inimicorum voxet flebilis audiebatur planctus ploratorum infantium18, 11 simili autem poena servus cum domino adflictuset popularis homo regi similia passus18, 12 similiter ergo omnes uno nomine mortis mortuos habebant innumerabilesnec enim ad sepeliendum vivi sufficiebantquoniam uno momento quae erat praeclarior natio illorum exterminata est18, 13 de omnibus enim non credentes propter veneficiatunc cum fuit exterminium primogenitorumspoponderunt populum Dei se esse18, 14 cum enim quietum silentium contineret omniaet nox in suo cursu medium iter haberet18, 15 omnipotens sermo tuus de caelo a regalibus sedibusdurus debellator in mediam exterminii terram prosilivit18, 16 gladius acutus insimulatum imperium tuum portanset stans replevit omnia morteet usque ad caelum adtingebat stans in terra18, 17 tum continuo visus somniorum malorum turbaverunt illoset timores supervenerunt insperati18, 18 et alius alibi proiectus semivivuspropter quam moriebatur causam demonstrabat18, 19 visiones enim quae illos turbaverunt haec praemonebantne inscii quare mala patiebantur perirent18, 20 tetigit autem tunc et iustos temptatio mortiset commotio in heremo facta est multitudinis

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1427

sed non diu permansit ira18, 21 properans enim homo sine querella propugnavitproferens servitutis suae scutum orationemet per incensum deprecationem allegansrestitit irae et finem inposuit necessitatiostendens quoniam tuus est famulus18, 22 vicit autem turbas non virtute corporis nec armatura potentiaesed verbo vexatorem subiecitiuramenta parentum et testamentum commemorans18, 23 cum enim iam acervatim cecidissent super alterutrum mortuiinterstetit et amputavit impetumet divisit illam quae ad vivos ducebat viam18, 24 in veste enim poderis quam habebat totus erat orbis terrarumet parentum magnalia in quattuor ordinibus lapidum erant sculptaet magnificentia tua in diademate capitis illius erat scripta18, 25 haec autem his cessit qui exterminabat et haec extimuiterat enim sola temptatio irae sufficiens19, 1 impiis autem usque in novissimum sine misericordia ira supervenitpraesciebat enim et futura illorum19, 2 quoniam ipsi cum reversi essent ut se ducerentet cum magna sollicitudine praemisissent illosconsequebantur illos paenitentia acti19, 3 adhuc enim inter manus habentes luctuset deplorantes ad monumenta mortuorumaliam sibi adsumpserunt cogitationem inscientiaeet quos rogantes proiecerunthos tamquam fugitivos persequebantur19, 4 ducebat enim illos ad hunc finem digna necessitaset horum quae acciderant memorationem amittebantut eam quae deerat tormentis replerent punitionem19, 5  et populus quidem tuus mirabiliter transiretilli autem novam mortem invenirent19, 6 omnis enim creatura ad suum genus ab initio refigurabaturdeserviens tuis praeceptisut pueri tui custodirentur inlaesi

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1428

19, 7 nam nubis castra eorum adumbrabatet ex aqua quae ante erat terra arida apparuitet ex mari Rubro via sine inpedimentoet campus germinans de profundo nimio19, 8 per quem omnis natio transivit quae tegebatur tua manuvidentes mirabilia monstra19, 9 tamquam equi enim depaveruntet tamquam agni exultaveruntmagnificantes te Domine qui liberasti illos19, 10 memores enim erant adhuc eorum quae in incolatu illorum facta fuerantquemadmodum pro natione animalium eduxit terra muscaset pro piscibus eructavit fluvius multitudinem ranarum19, 11 novissime autem viderunt novam creaturam aviumcum abducti concupiscentia postulaverunt escam epulationis19, 12 in adlocutione enim desiderii ascendit illis de mari ortygometraet vexationes peccatoribus superveneruntnon sine illis quae ante facta erant argumentis per vim fluminumiuste enim patiebantur secundum suas nequitias19, 13 etenim detestabiliorem inhospitalitatem institueruntalii quidem ignotos non recipiebant advenasalii autem bonos hospites in servitutem accipiebant19, 14 et non solum hoc sed et alius quis respectus erit illorumquoniam inviti recipiebant extraneos19, 15 qui autem cum laetitia receperunt hos qui eisdem usi erant iustitiissaevissimis adflixerunt doloribus19, 16 percussi sunt autem caecitate sicut illi in foribus iusticum subitaneis cooperti essent tenebrisunusquisque ostii sui transitum quaerebat19, 17 in se enim elementa dum convertuntursicut in organo qualitatis sonus inmutaturet omnia suum sonum custodiuntunde est aestimare et ex ipso certo visu19, 18 agrestia enim in aquatica convertebanturet quaecumque erant natantia in terram transiebant19, 19 ignis in aqua valebat supra suam virtutem

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1429

et aqua extinguentis naturae obliviscebatur19, 20 flammae e contrario corruptibilium animalium non vexaverunt carnes coambulantiumnec dissolvebant illam quae facile dissolvitur sicut glacies bonam escamin omnibus enim Domine magnificasti populum tuum et honorastiet non despexisti in omni tempore et in omni loco adsistens eis

EXPLICIT LIBER SAPIENTIAE SALOMONIS

Text from: Biblia Sacra Vulgata© 1969, 2007 Deutsche Bibelgesellschaft, StuttgartAll rights reserved 1430