Basic Principles of Cellular and Organ Pathology Steatosis · Leukotrienes (LT) and lipoxins (LP),...

97
General Pathology Basic Principles of Cellular and Organ Pathology Steatosis Mitochondrial , Lysosomal, and Peroxisomal Disorders. Inst. Pathol. ,1st Med. Faculty, Charles Univ. Prague Jaroslava Dušková Jaroslava Dušková

Transcript of Basic Principles of Cellular and Organ Pathology Steatosis · Leukotrienes (LT) and lipoxins (LP),...

General PathologyBasic Principles of Cellular and Organ Pathology

SteatosisMitochondrial , Lysosomal,

and

Peroxisomal

Disorders.

Inst. Pathol. ,1st Med. Faculty, Charles Univ. Prague

Jaroslava Dušková

Jaroslava Duško

Mitochondria

Peroxisomes–5

Jaroslava Duško

Steatosis. Mitochondrial and Peroxisomal

Disorders - table of contents

Steatosis

– Pathogenesis of cell injury

– morphology

– complications

– differential diagnosis

– organelles involved in lipid metabolismGER + GA

mitochondria (& mitochondriopaties)

lysosomes (acquired and inborn diseases)

– lipids in signaling

– Pathology of peroxisomes (& a case report)

Jaroslava Duško

Pathogenesis of Cell Injury and Cell

Death

ATP depletion

Oxygen and oxygen-derived free

radicals

Intracellular calcium and loss of

calcium steady state

Defects in membrane permeability

Jaroslava Duško

Pathogenesis of Cell Injury & Cell Death

ATP depletion

decrease/loss of mitochondrial ATP

synthesis

cell swelling, lipogenesis & active

cell transport

loss of integrity of plasma membrane

Jaroslava Duško

clinic reversible ireversible

Huether SE, Mc Cance KL: Understanding Pathophysiology

Huether S., Mc Cance K.L. eds.:

Understanding Pathophysiology. 3rd ed., Mosby, 2004, 1235 pages, p.70

Jaroslava Duško

Steatosis (Fatty Change)Definition:

acquired metabolic disorder

with intracellular accumulation

of lipid droplets

(x lipomatosis, adipositas - increase of fatty

tissue amount)

Jaroslava Duško

IM

Jaroslava Duško

Heart Muscle

Tigering Toxic

degenerationFat infiltration

Jaroslava Duško

Adipositas cordis. Atrophia lipomatosa myocardii

ventriculi dx. cordis.

Jaroslava Duško

Steatosis myocardii(tigering, thrush breast heart)

Jaroslava Duško

HS

Steatosis myocardii(tigering, thrush breast heart)

Jaroslava Duško

Steatosis - morphologyMacroscopy:yellowish - orange color of organs

(+ carotenoids - lipochrom)

Microscopy:microvacuolar cytoplasm - foamy

cellmacrovacuolar – unilocular

Jaroslava Duško

Steatosis - techniquesFixation

Freezing - cryostat sections

Watery fixatives – 10% formalin

Staining

Aniline dyes – Sudan Red, Sudan Black, Oil Red

Luxol blue – phospholipids- myelin sheets

Polarization – lung surfactant in premature lungs

Fluorochrome lipid staining with benzpyrene – lung surfactant in premature lungs

Jaroslava Duško

Cirrhosis hepatis ethylica

Jaroslava Duško

Cirrhosis hepatis ethylica

Jaroslava Duško

Hepar moschatum – nutmeg liver

Jaroslava Duško

Steatosis hepatis

LIVER - major organ of fat

metabolism

abnormal accumulations

of TRIGLYCERIDES within

parenchymal cells

Causes:

obesity

alcohol abuse

protein malnutrition

diabetes mellitus, toxins

drugs

anoxia

Jaroslava Duško

Cholesterol Transport

BioFiles, 2007,2,7,p.13

Jaroslava Duško

LDL

Chylomicron

LDL receptor

Lipids in food emulgation (bile salts)

digestion (pancreatic lipase)

micelles

Enterocytes

chylomicrons synthesis

release to lymphatic vessels

to blood and tissues

Tissues

Fatty acids for β-oxidation (lipoprotein lipases)

Cholesterol in the Body dietary – chylomicrons

endogenous (liver – AcetylCoA)

75% - bile acids

skin – kalcitriol

adrenals and gonads - steroid hormones

LDL – cholesterol to the tissues

HDL - produced as a protein rich particle in

the liver and intestine; can transport CH from

the tissues to the liver – scavenger function

Jaroslava Duško

Atherosclerosis initialis aortae

Sudan Red

Jaroslava Duško

Atherosclerosis – foam cells

Jaroslava Duško

Atherosclerosis a. coronariae grave stenosans

Jaroslava Duško

Lipids accumulation in cells

(sometimes causing cellular injury)

normal cellular constituent accumulating

in excess

abnormal substance, usually a product

of abnormal metabolism

pigment

Jaroslava Duško

Processes Resulting in Abnormal

Intracellular Accumulations

Abnormal metabolism of a normal

endogenous substance (e. g. fatty liver)

Lack of an enzyme necessary for the

metabolism of a normal or abnormal

endogenous substance (e. g. lysosomal

storage disease)

Jaroslava Duško

hyperplasia

gl. suprarenalium 25g

Jaroslava Duško

Jaroslava Duško

Hypolipoidosis

gl. suprarenalium

( acute stress)

new storage

of lipids

Jaroslava Duško

B5253/05Adenoma gl. suprarenalis

Jaroslava Duško

Jaroslava Duško

Myelolipoma

Jaroslava Duško

Jaroslava Duško

Kidney – clear cell ca

Jaroslava Duško

Clear Intracellular Vacuoles

& adjunct techniques

accumulations of water neg.

lipides SUDAN, OIL RED

polysaccharides PAS, A-PASJaroslava Duško

Organelles Involved

in Lipid Metabolism

Granular Endoplasmic

Reticulum GER + Golgi app.

mitochondria

lysosomes

Jaroslava Duško

ERG

Jaroslava Duško

GER - lipoprotein synthesis

enterocytes Apo B48

monoacylglycerols (fatty acids)

triacylglycerols - chylomicrons

hepatocytes Apo B100

Very Low Density Lipoproteins

Jaroslava Duško

Cholesterol Transport

BioFiles, 2007,2,7,p.13

Jaroslava Duško

GER - lipoprotein synthesis

DISORDERS

hepatocytes

lack of Apo B100 synthesis -

toxins

toxic steatosis

Jaroslava Duško

NL

L

SG

Jaroslava Duško

M

LERG

Jaroslava Duško

Mitochondria - beta oxidation

fatty acids - carnitinacyltranpherase 1

+ coenzyme A -

carnitinacyltranspherase 2

beta oxidationJarosla

va Dušková

Mitochondria - beta oxidation

DISORDERS

fatty acids - carnitinacyltranpherase 1

+ coenzyme A - transport malfunction

carnitinacyltranpherase 2

beta oxidation defect - hypoxia, anoxia

hypoxic steatosis

Jaroslava Duško

Mitochondria - semiautonomous

organelles (circular mtDNA, division)

isolated

network

spiral chain

Outer membrane

Inner membrane

Cristae

Matrix

Jaroslava Duško

Mitochondria - semiautonomous

organelles (circular mtDNA, division)

Function

beta oxidation,

Krebs cycle,

OXFOS

protein sorting

& synthesis

Jaroslava Duško

Mitochondria - life cycle

division

majority of

proteins coded in

the nucleus

degradation in

the

autophagosomes

Jaroslava Duško

Protein

Sorting

Jaroslava Duško

Mitochondria - genetics

circular mtDNA

haploid (maternal origin)

2-20 mtDNA molecules in one

mitochondrion

100 -10 000 mtDNA molecules in one

cell

variable amplification

Jaroslava Duško

Mitochondria vs. Nucleusgenetics

circular mtDNA

haploid (maternal

origin)

2-20 mtDNA

molecules in one

mitochondrion

100 -10 000 mtDNA

molecules in one cell

asynchrone replication

linear - chromosomes

diploid 23 pairs

(maternal+paternal)

46 macromolecules per

one nucleus

46 macromolecules per

one cell

synchronized replication

Jaroslava Duško

Mitochondria vs. Nucleusgenetics

homoplasmia

heteroplasmia

polyplasmia

only some copies

normal + mutated

mtDNA

threshold effect

homozygotic

heterozygotic

– carriersJaroslava Duško

Mitochondria - pathology

acquired

– mitochondriosis

– oncocytic change

inborn

– enzymopathies

Prof. H. Hamperl

Jaroslava Duško

Mitochondria - pathology

inborn - enzymopathiesSynthesis defects (partly nucleus coded):

urea and porphyrine

transport proteins

Krebs cycle enzymes succinate deh.

OXFOS nucleus & mitoch. coded

Jaroslava Duško

Mitochondrial diseases

Progressive external ophthalmoplegias

Mitochondrial encephalomyopathies

Undefined mitochondrial

encephalomyopathies

Mitochondrial myopathies

childhood onset, ophtalmoplegia, weekness….

Jaroslava Duško

Myopathia - ragged red fibres

young age: ophtalmoplegia, weakness, cardiomyopathia

Jaroslava Duško

Somatic mtDNA mutations reported in many types of cancer cells….

Jaroslava Duško

HIF1α destabilization is independent of ROS overproduction.

Porcelli A M et al. Hum. Mol. Genet. 2010;19:1019-1032

Cells bearing mutated mitochondria may gain advantage in a low oxygen/nutrients environment

since they may be more prone to switch their metabolism towards a glycolytic one (d), driving the

shift of the mtDNA mutation towards homoplasmy ….

Oncocytic

tumours

Jaroslava Duško

Jaroslava Duško

Oncocytes

Jaroslava Duško

Nephrosis vasoparalytica

- steatosis

Lipoproteinuria

β - oxidation

disorders

KIDNEY -

ischemia

Jaroslava Duško

lysosome

Lysosomes - lipid hydrolysis

Jaroslava Duško

Lysosomes - lipid hydrolysis

enzymes - lipase, phospholipase,

sphingomyelinase etc….

membrane diffusion, reutilisation

storage TAG, ChE

transport from the cell - HDL, apo E

Jaroslava Duško

Lysosomes - lipid hydrolysis

DISORDERS

acquired - intensive endocytosis of lipids

- histiocytes – foam cells

hereditary - lipidoses , lipid storage dis.Jarosla

va Dušková

Cystis dermoidalis inflammata

Jaroslava Duško

Granuloma lipophagicum

Jaroslava Duško

Cholesterolosis mucosae vesicae felleae

Jaroslava Duško

Storage DiseasesDef.:

inborn errors of metabolism (mostly

single gene abnormality) leading to an enzyme defect with subsequent accumulation of the substrate (& lack of the product) in tissues or organs „thesaurismoses“

Jaroslava Duško

Lipidosis (thesaurismosis,

lipid storage disease)

Definition:inborn metabolic disorder

with intracellular accumulation of lipid droplets

(lysosomal enzymopathies)

Jaroslava Duško

Lipidoses - classification

E- defect

Material stored

Location - neuronal, visceral, neurovisceral

Type of heredityJaroslava Duško

Lipidoses – diagnosis & therapy

E- defect / decreased activity tests

Mutation analysis

Multidisciplinary approach

Substitution of recombinant E

Reduction of stored materiál intake

Jaroslava Duško

Lipid Storage Diseases -1.

Disease E- def Accum.

Lipid

Tissues

Involved

Tay-Sachs

AR

Hexos

aminidase A

GM2

ganglioside

Brain, retinaBlindness, mental

retardation

Gaucher

ARDiff. clin. types

-

Glucosidase

Gluco

cerebrosid

Liver, spleen,

bone marrow,

brain *

Niemann-

Pick AR

Sphingo

myelinase

Sphingo

myelin

Brain, liver

spleen

* substituted E does not cross the BB-barrier

Jaroslava Duško

m. Gaucher (liver)

Jaroslava Duško

Lipid Storage Diseases – 2.

Disease E- def Accum.

Lipid

Tissues

Involved

Metachro

matic AR

Leuco

dystrophy

Arylsulfat

ase A

Sulfatid Brain, kidney,

liver, peripheral

nerves

Fabry´s angiokeratoma

corporis

diffusum GR

-galactosid

ase

Ceramid

trihexosid

Skin, kidney,

myocardiumMultiorgan failure

Krabbe´s globoid AR

leukodystrophy

Galactosyl

ceramidase

Galactol

cerebroside

Brain

Jaroslava Duško

Extracellular Steatosis

blood: hyperlipidemias

– increased size of lipoprotein particles (rel.

decrease of the apoprotein component)

– increased number of lipoprotein particles

removed after oxidation via „scavenger receptors“ –

resulting e.g. into aggravated & accelerated

atherosclerosis, pancreatic necrosis

– arcus senilis myringis, arcus senilis corneae

Jaroslava Duško

Hyperlipidemia

- symptom of many different diseases

Primary – monogenic or polygenic

hyperlipidemias

Secondary – due to other diseases –

e.g. DM, nephrotic syndrome

Jaroslava Duško

Primary Hypercholesterolemia

- mutation of LDL rec. gene

accelerated atherosclerosis

heterozygots – middle age atherosclerosis

complications

homozygots – childhood & adolescence

atherosclerosis complications

Jaroslava Duško

Arcus senilis corneae

Xantelasma

Xanthoma

Jaroslava Duško

Granuloma cholesterolophagicum

Jaroslava Duško

Lipids in Cell Signaling - 1

Many of the lipids involved as second messengers in cell signaling pathways arise from the arachidonic acid (AA) pathway.

AA is an unsaturated fatty acid

a normal constituent of membrane phospholipids

released from the phospholipids by the actions of phospholipase A2 (PLA2).

Jaroslava Duško

Lipids in Cell Signaling - 2

Prostaglandins (PG) are generated by the cyclooxygenase (COX).

Constriction or dilation in vascular smooth muscle cells

Aggregation or disaggregation of platelets

Sensitize spinal neurons to pain

Decrease intraocular pressure

Regulate inflammatory mediation

Regulate calcium movement

Control hormone regulation

Control cell growth

Short half-life. Therefore, they exert only a paracrine(locally active) or autocrine (acting on the same cell from which it is synthesized) function

Jaroslava Duško

Lipids in Cell Signaling - 3

Leukotrienes (LT) and lipoxins (LP), are

derived directly from AA without the mediation

of a cyclic endoperoxide.

LT induce inflammation by their chemotactic

and degranulating actions on

polymorphonuclear leucocytes (PML)

the amino acid containing LTs induce

vasoconstriction and bronchoconstriction and

are involved in asthma and anaphylaxis.

Jaroslava Duško

Jaroslava Duško

Pneumonia

lobarishepatisatio flava

Jaroslava Duško

Jaroslava Duško

Peroxisomes - microbodiesup to 2 microns – catalase

(in kidney and liver up to 10 times larger)

Function

Degradation: substrate oxidation (etanol)

Anabolism: synthesis of prostaglandins,

cholesterol, billiary acids,

plasmalogens, gluconeogenesis,

transamination

Jaroslava Duško

Peroxisomes

Jaroslava Duško

Peroxisomes - microbodiesDISORDERS

Lack of:Degradation: substrate oxidation

e.g. etanol...

Anabolism: synthesis of

prostaglandins , cholesterol,

billiary acids, gluconeogenesis,

transamination...

Jaroslava Duško

Case report

Zellweger cerebrohepatorenal syndrome

(ZWS)

Def.:

inborn metabolic defect(s)

of several proteins involved in the

assembly of peroxisomes

(5 ZWS variants described sofar)

Jaroslava Duško

Case report

Zellweger cerebrohepatorenal syndrome

(ZWS)

Clinic:

onset at birth – severe hypotonia &

dysmorphia- high forehead, epicanthic folds,

abnormal ears, micrognathia, arched palate

epilepsy, failure to thrive, psychomotor retardation,

pigmentary retinopathy, abnormal liver function

death at about 5 months of age

Jaroslava Duško

Case report

Zellweger cerebrohepatorenal syndrome

(ZWS)

Boy, born from 1st pregnancy in 40th week

2750g/51cm

mother 30yrs, father 31yrs, healthy, non-related

AFP (alpha-feto-protein) positive, after correction of

gestational and USG age of pregnancy negative,

amniocenthesis not performed

born asphyctic, dysmorphia, hypotonia,

hyporeflexia, hypomotility, Apgar 1-5-5

Apgar Score:

• heart rate

• respiration

• muscle tone

• reflex

irritability

• color

Jaroslava Duško

Case report Zellweger cerebrohepatorenal

syndrome

(ZWS)

Genetic investigation

insertion T, position c.2097-2098insT in gene PEX1 in

homozygot status (exon 13, preliminary termination codon

creation), PEX1=peroxin 1, RNDr. Petrovič,PhD, Bratislava

peroxisomal biogenesis disorder (complete lack of

peroxisomes in all cells - Zellweger syndrom.

autosomal recessive heredity - risk 25% for each pregnancy

of healthy parents – carriers

genetic consultation and prenatal diagnostics

recommended

Jaroslava Duško

Case report

Zellweger cerebrohepatorenal syndrome

(ZWS)

Course

hypotonia, no development – neonate level

frequent asphyxia episodes, no succion reflex,

nasogastral canulation for nutrition

hepatopathy

died at 8th months - bronchopneumonia

Jaroslava Duško

Pachygyria

Jaroslava Duško

frontal lobes-neuronal dystopia in white matter

ZWS

Jaroslava Duško

dystopia of

Purkyne cells

Jaroslava Duško

nucleus olivarius widening of the dorsal zone

Jaroslava Duško

I. Defectus metabolicus hereditarius - Syndroma Zellwegeri: Atrophia

cerebri periventricularis. Pachygyria. Dystopia neuronalis cerebri, medullae

oblongatae et cerebelli. Cirrhosis micronodularis hepatis (322,9g).

Hypotonia. Hypotrophia (4001g pro norma minima 7000g). Cystes

subcapsulares renum dispersae.

Defectus septi secundi.

II. Bronchopneumonia catarrhalis purulenta iterata peracta therapia

antibitioticis curata. Tracheitis catarrhalis purulenta acuta.

Bronchopneumonia catarrhalis purulenta acuta focale abscedens loborum

omnium pulmonum, praecipue loborum inferiorum. Insufficientia

cardiorespiratoria terminalis.

III. Bronchopneumonia.

IV. Fetus maturus, generis masculini, ponderis 2750g, longitudinis 51cm.

Graviditas I., hebd. XL. Partus maturus spontaneus positione occipitali.

Asphyxia postnatalis peracta oxygenotherapia curata.

Diagnosis clinico-pathologica

Jaroslava Duško

Jaroslava Duško