Article dl Bhutan

15
དམང་ག་རང་གས་་བན་འག་ལ་༥ པ་་བ་གཏད་དང་ཡ་ད་མད་པའ་ཁར ་རང་སབས་ས་་འབད་ཞག། ར་ངས་༡ པ། འག་ལ་་པའ་གས་པ་ མ་སར་དམང་ག་གས་པ། ་ང་བས་ས། ང་འར་ས་ཀལ(cycle)རང་ད་མ་ད་པར་ ད་ན་འགན་ ར་མ་ག་ག་མས། ་ང་བས་ས། འག་་་ར་་་ ཁད་་གས་པ་ (PDP) ་གས་ན་ ་བ་སར་འབད་གས་་ ང་ འ་རང་ལ་ཡ་མས། མ་ཞ་ཁད་གས་པ་་ བ་སར་ག་་ཥ འབད་དག་ན། ང་་ དཥའབདཝ་ད་ དན་ལ་༢༠༠༨ ལ་ནང་ ང་ཨ་ཞང་ སངས་ས་དངས་བ་དཥ ང་ ར་་དན་ན། ་ས་ས་བཟ་མ་འད་ གས་མད་འས་ཨན་ས་ ད་ལ་ཡང་ངལ་མ་རང་པས། ད་ང་ག་ལས་ འབད་བ་ ན་ ང་ངམ་ག་གཔ་ཡང་ འགས་མད་འས་ཨན་ས། ག་དཥཥ འབད་ང་ སབས་མ་བདཥས་ས་ ཡར་ས་ཡ། ང་ས་བ་ར་འབད་དས་པ་གནད་ན་་མ་འ་ ཁ་ག་བན་ན་ཨན་ཟར་ ང་་བན་གས་གང་ཡང་མ་ འབད་བར་ ་ནག་ལ་ཁབ་ག་ཁར་མན་ལམ་བཟ་འད་ཨན་པས། མ་་མན་ལམ་བ་་ དབང་ཚད་འ་ ་་ད་ དཥའབདཝ་ད་ ང་་ར་ག་བན་གས་འབད་དག་ས། ་ཡག་ང་ན་པ་དབང་གས་་བ་ད་བམ་ག་ (young king is spoiling the young democracy) ཟར་ད་ བམ་ག་རང་ཡར་སང་ཡ། ད་ང་ག་ཁད་་གས་པ་ལ་ཁ་བ་དག་མ་དཥ བག་འ་་ཁབ་་ ན་བཟང་དབང་འས་་དང་ ཀ་་ར་ བཀའ་ན་བསམ་དག་་ར། མ་སར་འད་ག་ར་ཀ་་ར་ག་དགས་བཏང་ཡ་ས་ན། ཁད་མ་ཤཤཔ་བ། ཨམ་གནས་ན་ བཟང་མ་་ ཡང་བཀའ་ན་ བསམ་དག་ ་ར། ལཔ་ ཞང་ངན་ད་ ་སར་ལས་ ཁད་་་ རགས་འབད་ཡ་ས་ན།

description

 

Transcript of Article dl Bhutan

Page 1: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས། རྐང་འཁོར་སའེ་ཀལ(cycle)རང་རྩེད་མ་སྡོད་པར་ ད་བེན་འགན་ཁུར་སྦོམ་ཕོག་ཅིག་མས།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས། འབྲུག་གི་མི་སེར་ཚུ་ལུ་ ཁློད་ཀྱི་ཚེགས་པ་(PDP) ལུ་ཚེགས་རྒྱན་

གྱི་རྒྱབ་སློར་འབད་ཚུགས་ཚུ་ ང་ འློ་རང་རྒྱལ་ཡ་མས། མ་ཞ་ཁློད་ཀྱི་ཚེགས་པ་ལུ་ རྒྱབ་སློར་ག་ཅི་སྦེཥ འབད་དགློ་ན། ང་མི་

དཥའབདཝ་ད་ དབྱིན་ལློ་༢༠༠༨ ལློ་ནང་ ངའི་ཨ་ཞང་ སངས་རྒྱས་དངློས་གྲུབ་དཥ ངློ་སེར་གྱི་དཔོན་ཨིན།

ཚེ་ས་ས་བཟློ་མ་འད་ ཇིགས་མད་འཕྲིས་ཨན་ས་ ད་ལློ་ཡང་ངལ་མ་རང་པས། ད་རུང་ཅིག་ལས་ འབད་བ་ཅིན་ ངའི་སྲིངམ་ག་རྨགཔ་ཡང་ འཇིགས་མད་འཕྲིས་ཀྱི་བུ་ ཨན་ས། ག་དཥསྦེཥ འབད་རུང་ སབས་མ་བདཥས་ས་ ཡར་སློ་ཡ།

ང་གིས་རྒྱབ་སྐྱོར་འབད་དགོས་པའི་གནད་དོན་ངོ་མ་འདི་ ཁློ་ག་བློན་ཆེན་ཨན་ཟར་ ང་ལུ་བསྟུན་གློས་གང་ཡང་མ་འབད་བར་ རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་བཟློ་འད་ཨན་པས། མ་ཞི་མཐུན་ལམ་བཟོ་ནི་

དབང་ཚད་འདི་ ཁོ་ལུ་ཡོད་ དཥའབདཝ་ད་ ང་ལུ་ཚེར་ཅིག་བསྟུན་གློས་འབད་དགློ་ས།

ལཱ་ཡློག་དྲུང་ཆེན་པདྨ་དབང་སྒྲགས་ཀྱི་སླབ་དློ་བཟུམ་ཅིག་ (young king is spoiling the young democracy) ཟར་དློ་བཟུམ་ཅིག་རང་ཡར་སློང་ཡ།

ད་རུང་ཅིག་ཁློད་ཀྱི་ཚེགས་པ་རྒྱལ་ཁ་ཐེློབ་དགློ་མ་དཥ བཙོག་འཐུ་སྤྱི་ཁབ་ལུ་ ཀུན་བཟང་དབང་འདུས་ལུ་དང་ ཀརྨ་ཨུ་ར་ལུ་ བཀའ་དྲིན་བསམ་དགློ་སྨ་ར། མ་སར་འད་ཚུ་ག་ར་ཀརྨ་ཨུ་ར་ག་དཀྲུགས་བཏང་ཡ་སྨས་ན། ཁློད་མ་ཤཤཔ་བློ།

ཨམ་གནས་རྟེན་ བཟང་མློ་ལུ་ ཡང་བཀའ་དྲིན་ བསམ་དགློ་སྨ་ར། རྒྱལཔློ་ ཞང་ངན་ལྷད་ གྱི་སློར་ལས་ ཁློད་ལུ་ཆེ་རློགས་འབད་ཡ་སྨས་ན།

Page 2: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ ང་དང་ངའི་རྩུནམློ་རྗེཥརྩུན་དཥ དང་ཞག་ཚེགས་རྒྱན་མ་རནམ་ཅིག་ཁར་ ཚེར་གཅིག་རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ནའུ་དཥལ་ལུ་འགྱིློ་འབད་ རྒྱ་གར་སྲིད་འཛིན་ཅིག་ཁར་བསྟུན་

གློས་ཆུང་ཀུ་ཅིག་སྲིད་ཚེགས་ཀྱི་སློར་ལས་འབད་ཡ། རྒྱ་གར་གྱི་སྲིད་འཛིན་གྱི་ཡང་ ང་ག་ག་སླབ་མ་དཥལུ་ཉེན་ཅིག། འད་འབདཝ་ད་ ང་བཅིས་ཀྱི་ཡང་ཁློང་ག་ག་སླབ་མ་དཥལུ་ བཤུལ་ལས་ཉེན་དགློ་ཟར་ཨན་པས། མནློ་བསམ་ཅིག་འད་བཏང་ཅི་ དཥ

འབདཝ་ད་ དཥརཤ་ནངས་པར་ང་གས་དློན་གྲུབ་ཐེབས་ལུ་ཁ་ཟས་ཅིག། བཤུལ་ལས་ག་དཥའབད་འློང་ག་འད་མ་ཤཤསྨ་ར། དློགས་པ་འད་སྦེློམ་རང་ཡློད། ད་རཤ་ནངས་པའ་གནས་སངས་རང་ལགས་ཤློམ་འགྱིློ་བ་ཅིན་སྟུབས་པས་ཟར་ཡང་མནློ་ཅིི།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ ངའི་རྒྱལ་སྒྲློན་ཨ་རྒས་ཨློན་དཥ རྒྱ་གར་ནའི་དཥལ་ལུ་ བཏང་དགློས་པའ་ིཁུངས་ཤཤ་ཅི་ག། མ་ཤཤ་པ་ཅིན་ ང་གས་ཅུང་ཀུ་ཅིག་སླབ་དག། ཁློ་བཏང་དགློས་པའ་ཁུངས་ངློ་མ་འད་ འཇིགས་མད་འཕྲིས་ཀྱི་རྒྱ་ནག་ཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་ང་ལུ་མ་འདྲི་བ་བཟློ་ཡ་སྨས་ན། རྒྱ་གར་མ་པ་ ལས་སམས་མ་དགའ་བས། རྒྱ་གར་གཞུང་སམས་གསློ་ནའི་དློན་ལུ་ ང་གས་སྨན་བཅིློས་འབད་བ་ཨན་ཟར་ ཤློབ་ རྐྱབ་འབད་བཏང་ཡ་བ་ད། རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཁར་ཁག་ཆེའིློ་ད་

ཐུན་ལམ་ཐེཥཀར་དུ་ཐེློབ་ཚུགས་ན་ག་དློན་ལུ་བཏང་བཏངམ་ཨན། ཁློ་ག་ཡང་ང་ག་མནློ་མ་འད་ འབད་ཚུགས་ཅི། ནངས་པར་ནང་ཚེ་རང་ ཡག་ཚེང་ནང་ལློག་བཙུགས་ན་ཨན། གཟམ་དཔློན་དཔལ་འབྱིློར་གྱི་ཐེད་ཀ་ ཁློ་གས་དབང་ཚེད་ལློག་སྤྱིློད་འབད་བ་ལས་བརྟེན་ཁློ་

བཏློན་བཏང་དགློཔ་བྱུང་ཡ། གཟམ་དཔློན་གསརཔ་དཥགས་ ཁློ་བཟུམ་ཅིག་རང་མ་འབད་འློང་སྨས་ན། ང་རང་ཡབ་ཀྱི་གཟམ་དཔློན་རློ་རྗེཥརྒྱལ་མཚེན་རང་བཞག་པ་ཅིན་ལགས་ཤློམ་འགྱིློ་ནུག།

འཇིགས་མེད་འཕྲིན་ལས། རྒྱ་ནག་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་ག་ཅིག་འབད་བཟོ་དགོ་སྨོ་ ཁྱོད།

མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་ལགས། རྒྱ་ནག་དང་ཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་ མ་བཟོ་ཟར་ཞུ་ན་ཨན་ལགས། ན་ཧིང་དབྱིན་ལློ་༢༠༡༢ ལློའ་ནང་ རྒྱལ་ཁབ་བར་ཟལ་(Brazil) ལུ་གཞལ་ འཛིམས་ཀྱི་སབས་ རྒྱ་ནག་གྱི་སྲིད་འཛིན་ཅིག་ཁར་ ས་

མཚེམས་ཀྱི་ལློ་རྒྱུས་སླབ་པ་མ་གཏློགས་ མཐུན་ ལམ་ འད་དང་འད་ཨན་ཟར་ བཟློ་བ་རྩ་ལས་མད་ཟར་ཞུ་

Page 3: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ན་ཨན་ལག། ད་རུང་ང་གས་ཞུ་བ་ཅིན་ རྒྱ་གར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འློག་ལུ་དུས་ནམ་ཚུན་ཚེད་ སློད་ན་སྨློ་ཟར་ཞུ་ན་ཨན། ད་ཚུན་རྒྱ་ནག་ཅིག་ཁར་ མཐུན་ལམ་བཟློ་བ་མད་རུང་ ད་ལས་ཕར་མཐུན་ལམ་བཟློ་ན་འད་ཡང་ ཁག་མ་ཆེཥག་ཟར་ཞུ་ན་ཨན་ལགས།། གལ་སྲིད་ག་

འདམ་ཅིག་འབད་༢༠༡༣ ནང་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགོས་པ་བཙོག་འཐུ་སྒྲུབ་པ་ཅིན་ ང་བཅིས་ས་མཚེམས་རྒྱ་ནག་ཅིག་ཁར་ཧིངས་སངས་ས་གསལ་ན་དཥཡང་ ང་བཅིས་ཀྱི་རཥའདློད་སློད་ཅི་ལགས། ནཱ་འད་འབྲུག་རྒྱལ་པློ་ཨན་ལགས། དཥའབདཝ་ད་ ད་ལས་ཕར་རྒྱལཔློ་རམ་

བྱིློན་འབད་བཞུགས་ནའི་ཐུགས་བཞཤ་ཡློད་པ་ཅིན་ ཁློད་རའ་ཡབ་རན་པ་ཆེའི་མཛིད་རྣམས་ཚུ་ལུ་གཟགས་པ་ཅིན་མ་དྲིག་ཟར་ཡང་མནློ་སྨས་ལགས། གཞན་དལ་ཞས་ མ་དབང་མངའ་བདག་རྒྱལ་པློ་ལུ་ འད་བཟུམ་ཅིག་ཞུ་མ་ཆེློག་ཅིག་ཨན་ ཨན་རུང་འབྲུག་ག་མངའ་བདག་རྒྱལ་པློ་ག་ཕྱག་ལཱ་ ཨ་ཙོ་ཅིག་འཛིལཝ་སྨས་ན་ལགས། འཇིགས་མད་འཕྲིན་ལས་ ང་འབྲུག་རྒྱལློ་ཨན་སྨ་ར། ང་གས་སག་ལས་ཁློད་ཨན་ན། ཁློད་ཤཤཔ་མ་བཟློ་སྨ་ར།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ ཁྱོད་འབད་བ་ཅིན་ག་ དེ་འབད་བ་ཅིན་ དྲག་ནི་ཨིན་མས། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་

ལགས་ ང་འབད་བ་ཅིན་ འཇིགས་མད་འཕྲིས་ ཀྱི་ཞུ་མ་དཥ རྩ་ལས་མ་བདན་ཟར་ཞུ་ན་ལགས། ཁློ་གས་ཤློབ་རྐྱབ་

སྨས་ལགས། རྒྱལ་ཁབ་ལློ་ངློ་༥ དཥཅིག་ཁློ་གས་སློངས་རུང་ ད་རུང་ཁློ་གས་ འདློད་པ་འད་ མ་པ་ལས་

རང་ ཚེམ་ན་ མན་འདུག་ལག། ཁློད་རའ་ཨ་ཞང་དང་སྐུ་འཁློར་འད་ཚུ་གས་ ཚེང་འབྲེལ་ལུ་བལ་བ་ཅིན་དབྱིན་

ལློ་༢༠༠༨ ལས་རྒྱ་དཔྱ་༥༠ དཥཅིག་གས་མར་ཕབ་སློང་བ་ག་མ་ཚེད་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་ག་ ངན་ལྷད་ག་འདམ་ཅིག་འཐེློན་ཡ་ག་ མངའ་བདག་རྒྱལ་པློ་ཁློད་ར་གིས་ མཁན་སྨས་ན་ལགས། ང་འབད་བ་ཅིན་རབ་རུབ་འབད་དཥ ཁློ་འད་ཕྱ་ཁར་རང་བཏློན་པ་ཅིན་དྲིག་ན་ཨན་པས་ཟར་ཞུ་ ན་ལགས། ཨན་པས་ ཁློད་ཀྱི་སླབ་མ་དཥཡང་བཏུབ་པས། འད་འབདཝ་ད་ ངའི་སྙིང་མཐུན་རྗེཥརྩུན་ལུ་ཚེར་ཅིག་དྲི་དགློ་ས། མློ་འཇིའ་རངམློ་ ཡློད་རུང་ དབུགས་དུམ་ཅིག་ཨན་སྨ་ར།ེ རྗེཥརྩུན་ཁློད་འབད་བ་ཅིན་ག་དཥསྦེཥ འབད་བ་ཅིན་དྲིག་ན་ཨན་པས། ང་འབད་རུང་ཨའློ་ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་ཞུ་མ་བཟུམ་ཅིག་རང་མ་དྲིག་ག་ ཟར་མནློ་མས་ལགས།

Page 4: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ཨན་རུང་ཡབ་དམ་པ་ལུ་ཚེར་ཅིག་དྲི་དགློ་འློང་། ཡབ་རན་པློ་ཆེཥ ང་བཅིས་ཀྱི་དམང་གཙོའི་རང་ལུགས་ཀྱི་སློར་ལས་ ག་དཥསྦེཥ འབད་བ་ཅིན་དྲིག་ན་ཨན་པས་ ལགས། གེ་སར་ ཁློད་ཀྱི་ང་བཅིས་ཀྱི་ དབང་ཕྱུག་རྒྱུད་འཛིན་

འད་ཡལ་བཏང་ན་ཨན་ན། ཁློད་ར་ན་ཐེན་མནློ་བསམ་བཏང་པ་ཅིན་དྲིག་སྨ་ར། ང་འབད་བ་ཅིན་ ཧིཥམ་ང་བཅིས་ཀྱི་ཕམ་བཟང་པློ་ཚུ་གས་ གནམ་ལློ་༡༩༠༧ ལས་འགློ་བཙུགས་ ད་རཤ་ཚུན་ཚེད་ རྒྱལ་ཁབ་རང་དབང་ཐེློབ་ན་ལུ་ གནམ་མད་ས་མཥ དཀའ་དཔྱད་ནུག་མས། ད་ང་གན་ ཁློད་རང་ལུ་རྩས་སློད་ཚེར་ཡ་ བར་ན་ཕུང་ཀློགས་སྲིད་དཀློགས་ འབད་མ་ མྀ་གཅིག་དང་གཉེས་ཀྱི་ ཁ་ལུ་ཉེན་པ་ཅིན་ དབང་ཕྱུག་

རྒྱུད་འཛིན་འད་ཡལ་མ་འགྱིློ་ག་ཟར་ ཕྲིལ་ཕྲིལ་སབས་མནློ་བསམ་བཏང་མས་སྨ་ར། ད་རུང་ང་གས་འབད་བ་ཅིན་ དམང་གཙོ་རང་ ལུགས་འདན་ མ་སར་གྱི་ མ་དགློ་རྒྱལ་རྒྱུད་རང་དྲིག་ཟར་སླབ་རུང་ བང་ཅིན་ཙོང་སཥབྱིན་ཚེར་ཡ། ང་ བཅིས་རང་སྐུ་འཁློར་ཚུ་ དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ནང་ ལགཔ་མ་

རྐྱབ་པར་ སྐུ་འཁློར་གྱི་གལ་ཁར་རང་ སློད་པ་ཅིན་ དྲིག་ཟར་བན། གཥསར་ཁློད་ཀྱི་ལགཔ་རྐྱབ་ཚེར་ནུག། གཥསར་ ཁློད་འབྲུག་རྒྱལཔློ་ཨན་སྨ་རཥ། ལགཔ་ག་ཅི་འབད་རྐྱབ་དགློ་སྨློ། ཁློད་ལུ་ཁློད་རའ་ཡུམ་གྱི་སླབ་དའཥག། སངྱས་དློངས་གྲུབ་ཀྱི་སླབ་དཥ དཥམན་ཁློད་རའ་ཨམ་སུ་རྗེཥརྩུན་པདྨ་ག་སླབ་དའཥ་་་ང་འབདན་ ནཱ་ཐེན་དབུགས་འགམས་ཅི་སྨ་རཥ གཥསར། ད་རཤ་ཚུན་ ང་བཅིས་ཀྱི་དབང་ཕྱུག་རྒྱུད་འཛིན་ལུ་ སློན་བརྗེློད་དང་ གནློད་འཚུབས་བཀལ་མ་ ག་ཡང་མ་འཐེློན་ སྨ་ར། ད་ཁློད་ཀྱི་སབས་ལུ་འཐེློན་པ་ཅིན་ རྒྱལ་རྒྱུད་འད་ ང་གས་སྲིས་ཁློད་རྐྱངམ་ཅིག་མན་སྨ་རེ། ད་རུང་ང་གས་འབད་བ་ཅིན་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ་དང་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་གཉེས་ལས་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་རང་དྲིག་ཟར་མནློ་མས། ག་ཅི་འབད་སྨློ་ཟར་བ་ཅིན་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པའ་གཙོ་

འཛིན་ འཇིགས་མད་འཕྲིས་ཀྱི་མ་རྒྱུད་དཥ ང་བཅིས་རང་ཕམ་གྱི་སབས་ལས་རང་ ཕྱག་ཞུ་མ་གལ་ལས་ ཁློ་ག་ཨ་པ་དགཥསྒྲློན་འཕྲིས་ཟར་མ་ཨན་སྨ་ར། དགཥ

སྒྲློན་འཕྲིས་ཀིྱི་ང་བཅིས་རྒྱལ་བརྒྱུད་ལུ་ཕྱག་ག་དཥའབད་རང་ཞུ་ཡ་ག་ག་སློར་ལས་ཁློད་རང་ཤཤ་སྨས་ན། མ་སར་དམང་གཙོའི་ཚེགས་པ་ཟར་མ་འད་ ཁློད་རའ་ཨ་ཞང་ སངས་རྒྱས་དངློས་གྲུབ་ཀྱི་ཚེགས་པ་ཨན་མ་དཥ མ་སར་དམང་ཤློས་ཀྱི་རང་ ཁློ་ག་ཨ་པ་ཨློན་རློ་རྗེཥག་འདློད་པ་ལུ་ལ་ཏཥ མ་དགའ་བས་སྨས་ན། འད་

ལས་བརྟེན་ དབྱིན་ལློ་༢༠༠༨ ལུ་མ་སར་དམང་གཙོའི་ཚེགས་པ་ཚེགས་རྒྱན་མ་ཐེློབ་མ་འད་ཡང་ འད་ལས་བརྟེན་ཨན་སྨས་ན། ལ་ཡ་ལ་ཡ་མ་འབད་བ་ཅིན་

Page 5: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

དུས་འད་ དང་ཕུག་བཟུམ་ཅིག་མན་སྨ་ར། དཔྱཥ ནཱཥཔལ་ ས་ར་ཡ་ དང་གཞན་ཨ་ཇིབ་རྒྱལ་ཁབ་བཟུམ་ཅིག་འགྱིློ་ན་ཉེན་ཁ་ཡློད་སྨ་རཥ གཥསར། ང་འབདན་དབུགས་འགམ་དློ་སྨ་ར། ད་ཁློད་ར་འློག་ལུ་ཡློད་མ་ཕམ་བཟང་པློ་ལུ་དཔྱཥབལ་བ་ཅིན་དྲིག་སྨས་ན།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ རྒྱལ་ཁ་འདན་ཁློད་ཀྱི་ཐེློབ་ཅིག། དཱ་ རྟེན་འབྲེལ་ལགས་ཤློམ་ཅིག་རྩས་དགཥསྨས་ན། ཁློད་འབད་བ་ཅིན་ག་བཟུམ་ཅིག་རྩ་བ་ཅིན་ དྲིག་ན་ཨན་པས། ཐུགས་བདན་ལགས་ མངའ་བདག་རིན་པོ་ཆེ་ བཀན་ཆེཥཟར་ཞུ་ན་ཨན་ལགས། ཉེཥབའ་

ཉེད་ལམ་ནང་ལུ་ཡང་ཐེློང་མ་ཚུགས་པའ་དློན་གྲུབ་དགློ་མ་འད་ མངའ་བདག་ཁློད་རའ་བཀན་རང་ཨན་ལགས། འབྲུག་ག་བློན་ཆེན་འད་ང་གས་རཤ་ཆེློད་རང་མ་སཤ་ཟར་ཞུ་ན་ཨན་ལགས། ང་གས་འབད་བ་ཅིན་ལློགས་ཕྱློགས་རྐྱངམ་ཅིན་ཐེློབ་རུང་བཏུབ་ཟར་མནློ་སློད་ཅིག་ལགས། ཨན་རུང་ཁློད་རའ་བཀན་ལས་ ང་གས་འབད་བ་ཅིན་ལྕང་གླིང་མའ་ཐེང་ནང་འབད་ འབྲུག་པའ་རྩདམློ་ ཕྱློགས་མདའ་ཐེློག་ལས་ མདའ་རྩད་དྲིན་བསྡུར་ཅིག་འབད་བ་ཅིན་མ་དྲིག་ག་ཟར་མནློ་མས་ལགས།

བཏུབ་པས་ སྟོབས་རྒྱས་ འད་འབད་བ་ཅིན་ལགས་ཤློམ་ཨན་པས་ སྒྲ་སྒྲག་རྐྱབ་སྨ་ར།

བློན་ཆེན་བགཤཔ་ འཇིགས་མད་འཕྲིས་དང་ཚེགས་པ་འད་ཚུ་ཡང་ཤློག་ཟར་སླབ་སྨ་ར། འཇིགས་མད་འཕྲིས་ཀྱི་མདའ་འད་ ལགས་ཤློམ་སྦེཥརྐྱབ་ས་ཐེློང་ཡི་ས། འློང་བཏུབ་ པ་ཅིན་ ང་སམས་དགའ་ན་ཨན་པས། ད་རུང་ང་བཅིས་ཀྱི་རྒྱབ་སློར་པ་ ཨ་ཞང་ཨློན་ཚེ་ཁབས་རློ་རྗེཥདང་བསློད་ ནམས་སློབས་རྒྱས་ལུ་ཡང་སླབ་དགློ་སྨ་ར། ངའི་ནློ་ཅུང་ཚུ་ལུ་འད་ ང་རང་ག་སླབ་འློང་། ཀརྨ་ཨུ་ར་ ཡང་སྐུ་སྒྲློན་འབད་ཤློག་ ཟར་སླབ་མས་ ཁློ་གས་མདའནི་རྐྱབ་མ་ཤཤ། ཁློ་ཡང་

ཁློད་ཀྱི་རྒྱབ་སློར་ངློ་མ་འབད་མ་ཅིག་ཨན་སྨས་ན། ཞབས་གྲྭ་རྐྱབ་མ་འབད་བ་ཅིན་ མ་སར་དམང་གཙོའི་ཚེགས་པ་ལུ་རྒྱབ་སློར་ཡློད་མ་རློང་ཁག་ལས་བུམློམཇིའ་རངམློ་འད་ཚུ་ འབློ་དགློ་སྨ་ར། ལགས་སློ་་་་ཕྱག་ཞུ་འློང་ལགས།

Page 6: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་ལགས། ང་བཅིས་ཀྱི་དམང་གཙོའི་རང་ལུགས་འད་ མ་འདྲིཝ་ཅིག་འབད་འགྱིློ་མས་ལགས། ནད་མ་འློང་སློང་ལས་རམ་གློ་དང་ ཆུ་མ་འློང་སློང་ལས་གཡུར་བ་བཟུམ་ཅིག་ ཡབ་ཁློད་ར་གསར་ཁྲི་འགུ་

ཞུགས་པའ་སབས་ལས་རང་བཀའ་རྒྱ་བཟུམ་ཅི་ཞུ་དགློ་པས་ལགས། ག་དཥསྦེཥ འབད་བ་ཅི་དྲིག་ན་ཨན་ན་སྨློ་ལགས།

མ་འདྲིཝ་ག་བཟུམ་ཅིག་འགྱིློ་མས་ འཇིགས་མད་ སླབ་ཤག་ ང་ལུ

དྲིག་ཁག་གསུམ་གྱི་དམག་མ་འད་ཚུན་ མངའ་བདག་རྒྱལ་པློའ་བཀའ་ཨན་ཟར་ ཚེགས་རྒྱན་ག་ར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ་ལུ་བཅུག་ན་ཟར་ཨན་པས་ འད་མ་ཚེད་ གཡུས་ཚེན་ཚུ་ལས་ཕརན་ གཟམ་དཔློན་འློག་མ་དང་ དམག་མ་དྲིགློས་ སྐུ་འཁློར་འད་ཚུ་གས་ སློ་ཁར་ལས་བཀའ་ཨན་ཟར་ མ་སར་འད་ཚུ་ག་ར་ དཀློགས་པ་འློང་ནུག་ལགས། ག་དཥའབད་བ་ཅི་དྲིག་ན་ཨན་པས་ལགས།

འཇིགས་མེད་འཕྲིས་ འད་རང་དཥ མ་བདན་འློང་མས་ན་ ཚེར་ཅིག་ང་གས་ གཥསར་ ལུ་འདྲི་བལ་དག། འད་ཐེགས་རཥསྦེ་རཥརང་བདན་པ་ཅིན་ སམས་ཤས་མ་དགློ་པས་དཥ ལློགས་ཕྱློགས་འགློ་འཁྲིདཔ་དན་ ཁློད་ཀྱི་ཐེློབ་རང་ཐེློབ་ད། སམས་ཤ་མ་དགློ་པས་ད། ད་རཤ་ཚེར་ཅིག་ངའི་གཥསར་གྱི་ཉེན་མ་ཏུབ་པས། བཤུལ་ལས་ང་གས་བལ་གཥམས། འཇིགས་མད།

Page 7: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

རྒྱ་གར་གྱི་རུ་པ་ཡང་ལངམ་འབད་ཐེློབ་ཅིག། ད་ཁློད་རང་ག་སཥབཏང་རུང་ བཏང་སྨ་ར། དཥགས་མ་ལང་རུང་ རྒྱ་གར་གྱི་བྱིན་འློང་མས་ན། དཥའབདཝ་ད་ རྒྱ་ནག་དང་ཅིག་ཁར་ མཐུན་ལམ་བཟློ་བ་ཅིན་ ང་ལུ་དྲི་དགློ་སྨ་ར།

འཇིགས་མད་འཕྲིས་བཟུམ་ཅིག་ ཁུ་ཤག་ འབད་བཟློ་ན་མ་འློང་། གཞན་རྒྱལ་ཁབ་སློངས་ན་འད་ ཁློད་བ་ལློག་ལབ་ཀྱི་འཇིགས་ མད་འཕྲིས་དྲིག་པ་ག་མ་ཚེད་ ང་བ་ཡང་ཁློ་

དྲིག་འློང། ད་རཤ་དབྱིན་ལློ་༢༠༡༣ ལློའ་ནང་ ང་གས་

མ་སར་དང་དྲི་ཁག་༣ གྱི་དམག་མ་ལུ་མ་སླབ་པ་ཅིན་ ཁློད་ཕམ་བཏང་ཡ་མས། ད་རུང་དབྱིན་ལློ་༢༠༠༨ ལློ་ནང་ཡང་ ངའི་ཨ་ཞང་ སངས་རྒྱས་དངློས་གྲུབ་དཥ ངློ་ཚེ་ས་ས་བཟློ་མ་འད་ འཇིགས་མ་འཕྲིས་ཨན་ས། ངའི་ཡུམ་ཚེ་རང་དབྱིངས་སྒྲློན་དང་ ཨ་ཞང་ཨློན་ཚེ་ཆེབ་དང་ བསློད་ནམས་སློབས་རྒྱས་ ཨ་རྒས་ཨློན་རློ་རྗེཥདང་ ཨང་རྒས་ཐུགས་རྗེཥབཟང་མློ་ཚུ་དཥཚུ་ག་ འཇིགིས་མ་འཕྲིས་དཥ ཕམ་བཏང་དགློ་ཟར་ མ་པ་ལས་བཞག་མ་བཏུབ། ཨན་པས་ཟར་མནློ་འད་ མ་སར་དཥཚུ་ལུ་རྒྱབ་སློར་འབད་བཅུག་བན་ འཇིགས་མད་འཕྲིས་ལུ་བལ་འད་ ཕང་ཡང་ཕང་མས། འཇིགས་མད་འཕྲིན་ལས་ཀྱི་འབད་བ་ཅིན་ དབྱིན་ལློ་༢༠༢༠ ལུ་འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་འད་ ག་

ལུ་ཡང་རཥམ་དགློཔ་འབདབཟློ་ན་ཟར་སླབ་ན་དཥགས་་ ང་ཡང་ཚེ་གྱིང་ཅིག་ལང་ཅི།

ངེའི་ཡུམ་ཨ་ཞེ་ཚེ་རིང་དབྱངས་སྒྲོན་གྱི་སྐུ་འཁོར་འདི་ཚུ་གིས་ ང་བཅས་དབང་ཕྱུག་བརྒྱུད་འཛིན་འདི་མེདཔ་བཏང་དོ་མས་ན་ ཟེར་ཡང་མནོ་མས། དོས་ཅིག་དབྱིན་ལོ་ ༢༠༡༣ ལོའི་ནང་ ང་གིས་རྒྱལ་པོའི་ཕྱག་འགན་ཐུས་སྦོམ་འབད་རང་ ཤོར་སོང་ཡི་བཟུམ་ཅིག་མནོ་མས།

Page 8: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་་ ཁློད་ཀྱི་སའལ་ཀལ་རྩད་ན་འད་ བཞག་ཟར་སླབ་ཅི་མས། ང་དཥཚུན་ཚེད་དཀའཝ་དཔྱདཔ་སྦེཥའབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མ་སར་རྒྱ་དཔྱ་༧༠ དཥཅིག་སམས་ཤ་བཅུག་ཅི་སྨ་ར། ཁློད་ཀྱི་རྒྱལ་ཁ་ཐེློབ་རུང་ ཁློད་སའཥཀལ་

རྩད་ན་མ་བཞག་པ་ཅིན་ ད་རུང་གནས་སབས་བཏློན་འློང་སྨ་ར།ེ

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་་ ང་བཅིས་སྐུ་འཁློར་ཚུ་ ག་དཥསྦེཥཡློདཔ་ཨན་ན་ མ་ག་ཐེློང་མས་ག། ཨ་ན་ཚུ་ག་ར་ལགས་ཤློམ་སྦེཥསློང་ནའི་དློན་ལུ་ ཁློད་ལཱ་རྩ་དགངས་འབད་དགློ་སྨ་ར། མི་སེར་ཡོངས་ལུ་ཞུ་བ་ ང་དང་ངའི་རྗེཥརྩུན་དཥག་དཥམ་ཚེ་སློངས་དློ་ག་ ཁློད་ཚུ་ག་མ་ཤཤ་དློ་འློང་། མ་ཤཤ་པ་ཅིན་འློག་ལུ་ཡློད་པའ་པར་ཚུ་བལ་སྨ་ར།

དབའཥ ང་འབྲུག་ག་རྒྱལཔློ་རང་ཨན་རུང་ ལཱ་ཁག་རང་བཏང་ཡ་མས་ ཁློང་དྲིག་པློའ་འགློ་

Page 9: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

དཔློན་འད་ཚུ་ག་ འགམ་ཐེློག་ཚེགས་རྒྱན་འད་ ག་དཥམང་མང་ ང་ག་ཚེགས་པ་ལུ་བཙུགས་ཟར་སླབ་རུང་ ཧི་ལམ་ཅིག་འད་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་ནང་ཡང་བཙུགས་ད་ནུག་ད། འབྲུག་ག་མ་སར་ཚུ་ག་དམང་གཙོའི་རང་ལུགས་འད་ལེཁས་ཤློམ་འབད་ཧཱ་འགློ་ནུག་

སྨས། བཤུལ་ལས་༢༠༡༨ ནང་འབདན་ གནས་སབས་སློ་སློར་རང་བཏློན་དགློ་པས།

རྟེ་ཕློ་སྤུ་མདློག་ལགས་ཀྱིང་། དཔྲལ་བར་པད་མདློངས་མན་འདུག།

རྟེ་གཡློག་ཕློ་རབ་ཡློད་ཀྱིང་། ཁ་ལ་རྒྱ་བློ་མན་འདུག།

རྟེ་ག་འཁུར་ཆེ་འབག་པ། ཀུན་གྱིས་མཁན་གལ་ཆེཥརུང་། །རྟེ་ལ་ས་ཆེ་མད་པས།། རྟེ་ཤ་ས་ཆེག་ཕློག་འདྲི།།

དངས་སང་འཛིམ་གླིང་གཅིག་འགྱུར།།ཡར་རྒྱས་གློང་འཕལ་སློང་སབས།།ཕན་པ་མད་པའ་རྟེ་ཕྲུགས།།ཡུལ་འདལ་དགློས་པ་མན་འདུག།

རྟེ་གཡློག་ཟུར་མཆེཥསང་ཏ།།མ་དམང་ཡློངས་ལ་ལང་ཚེ།།ཁ་ཁ་ར་ཐེློད་སྤྲུལ་པ།།ཡང་བསར་སླབས་པ་སློ་སློང་།

དབའེ་ཁྱོད་མི་སེར་ཚུ་ ཁློད་ཚུ་གས་འབད་བ་ཅིན་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་དང་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ་༢ ག་དྲིག་ན་ཨན་པས་ མ་གསང་པར་ ཕྲིང་སླབ་ སྨ་ར། ཐུགས་བདེན་ལགས་ ང་བཅིས་ཀྱི་འབད་བ་ཅིན་ ཁློང་ ཚེགས་པ་༢ ལས་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་རང་དྲིག་ཟར་མནློ་མས་ལགས། ག་ཅི་འབད་སྨློ་ཟར་བ་ཅིན་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་གས་ ལློ་ང་༥འ་ རང་ རྒྱལ་རྒྱུད་སབས་ལློ་ངློ་༣༥ དཥཅིག་

Page 10: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ཕྱག་ལཱ་བ་ལྷགཔ་འབད་ཡར་རྒྱས་བཏང་ཡི་ཟར་ཞུ་ན་ལགས། ཡཱ་་་་་་ཨིན་ན་ ང་འབད་བ་ཅིན་ དཥསྦེཥམན་སྨ་རཥ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་གས་ཡར་རྒྱས་ཀྱི་རྩ་བ་ལགས་ཤློམ་སྦེཥབཏང་ཡློད་རུང་ བློན་ཆེན་འཇིགས་མད་འཕྲིས་ཀྱི་སྟུན་གློས་ག་ན་ཡང་མ་འབད་བར་ ལཱ་ཐེབ་ཐེློབ་ལགས་ཤཱ་རང་འབདཝ་མས། དཔྱཥའབདན་ རྒྱ་ནག་ཅིག་ཁར་མཐུན་ལམ་ཟློ་ཟློཝ་ རུ་པ་མ་ལང་པའ་དཀའ་ངལ་ དཥལས་ངན་ལྷད་དྲིཝ་མ་དྲིཝ་ལགས་ཤཱ་རང་འཐེློན་ཡ་མས་ན་ད།ེ ཁློད་མི་སར་ཚུ་ལགས་ཤློམ་སྦེཥ མནློ་བསམ་བཏང་པ་ཅིན་དྲིག། གཞུང་གཡློཔ་དང་ དྲི་ཁག་༣ གྱི་དམག་མ་ལུ་འད་ ང་གས་སླབ་ཅི། ཁློད་མ་སར་ཚུ་ཡང་གཞུང་འད་ན་ཐེན་སློར་རན་ཆེའི་མས།

བལྟཤི་་་་་་ཨ་ན་ འཇིགས་མེད་ཚུལ་ཁྲིམས་ག་བཟུམ་འབད་ནུག།

འཇིགས་མད་འཕྲིས་ལས་ལཱ་ག་བཟུམ་བཙོམ་ནུག་ གཞན་དལ་ཞ་ སད་སྡུག་གནང་ན་འད་ ང་རྐྱངམ་ཅིག་ཨན་པ་ད། རྒྱལཔློ་ག་མཁཥདབང་ཡང་ ཁློ་གས་ཕྱློག་ན་འབད་དློ་མས་་་་་་་་

དབའེ་ འཇིགས་མེད་བཟང་པོ་ ཁློད་མ་སང་ཟླ་ཟ་ལུ་ སློད་དཥ གཞུང་དང་མ་སུར་ལུ་ཕན་ག་ན་

ཡང་མ་ཐེློག། འད་བ་ ཁློད་ར་མ་སརེ་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ་ནང་འཛུལ་དཥ བློན་པློའ་འགློ་ནས་ཅིག་འབག་པ་ཅིན་ག་དཥའབད་ཚེམ། མངའ་ཞབས་མཆེློག་ལས་རང་ ཡད་ཆེཥདང་ངལ་རང་ཡློད་པ་ཅིན་ང་རང་སློ་བ་ཡློད་

ལགས།

ཉི་མ་ཚེ་རིང་ ཁློད་ཀྱི་གཟམ་པློན་འློག་མ་འབད་ལློ་ངློ་༥ དཥཅིག་སློང་ཡ་ ཨན་རུང་ཁློད་ཀྱི་མ་སར་དང་གཞུང་ལུ་ཕན་ཐེློག་པའ་ལཱ་ག་ན་ཡང་ཕྱག་ཞུ་མ་ཚུགས། དཱ་ང་ག་འབད་བ་ཅིན་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པའ་བློན་པློའ་འགློ་ནས་ཅིག་འབག་པ་ཅིན་ག་དཥདྲིག་ན་ཨན་པས། ཐུགས་བདན་ལགས་ དཥའབདཝ་ད་ཚེགས་པ་དཥགས་ རྒྱལ་ཁ་ཐེློབ་ཐེློབ་ཚུགས་ག་སྨློ་

Page 11: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ལགས། དཥསློར་ལས་ དློགས༌པ༌རང་ཟ་མ་དགློ། མ༌སར༌དམང༌གཙོའི༌ཚེགས༌པ༌ལུ༌ རྒྱབ་སློར༌ང༌རང༌འབད༌འློང༌། ཁློད༌རང༌ད༌རཤ༌ལས༌ འགློ༌བཟུང༌གཟམ༌དཔློན༌ནང༌ལས༌དགློངས༌ཞུ༌འབད༌དེ མ༌སར༌དམང༌གཙོའི༌ཚེགས༌པ༌ ནང༌འཛུལ༌སྨ༌ར། ཕྱག༌ཞུ༌དག༌ལགས།

མགོནམ༌ཚེ༌རིང༌ དམང༌གཙོའི༌རང༌ལུགས༌ནང༌ ཁློད༌ག༌ཅི༌འབད༌སྲིད་དཀློགས་འབད་དགློཔ་སྨློ། སངས་རྒྱས་མཚེ་སད་དང་ ཀུན་དགའ་ཚེ་རང་༢ རྩློད་བསྡུར་འབད་བའ་སབས་ ཁློད་ག་ཅི་འབད་ དཥབཟུམ་མའ་འདྲི་བ་བཀློད་

དགློཔ་སྨློ། མངའ་བདག་རྒྱལ་པོ་ལགས། སྲིད་དཀློགས་ཕུང་དཀློགས་མ་འབད་ལགས། རྒྱ་འབྲུག་༢ ཀྱི་ཆེངས་ཡག་དབྱིན་ལློ་༡༩༤༩ དང་༢༠༠༦ ཀྱི་བར་ན་ཁཥཕན་ག་ཅི་ཡློད་ ག་ལགས། ང་གས་འབད་བ་ཅིན་ རྒྱ་འབྲུག་༢ ཀྱི་མཐུན་ལམ་ཡློད་པའ་ཁར་ གཞན་ཕྱ་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཁར་ ཡང་ མཐུན་ལམ་བཟློ་ན་དབང་ཚེད་འབྲུག་ལུ་ཡློད་སྨས་ན་ལགས། ཨན་ཨན་ཁློད་ཀྱིས་ཤཤ་ནུག་ དཥའབདཝ་ད་ ད་རཤ་ནངས་པར་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་ཕམ་བཏང་ནའི་དློན་ལུ་ ཁློད་ཀིྱི་དཥའབད་མ་འབད་སྨ་ར། ད་ཁློད་རང་སད་སྡུག་ག་ཅི་ཕློག་འད་ཡློད། ང་ལུ་སླབ། དངུལ་ཁང་ནང་ལས་སན་འགྲུལ་ཞུ་འབད་ ལློག་བཏབ་མ་ཚུགས་པར་ཡློད་ལགས། འད་སད་སྡུག་གནང་པ་ཅིན་བཀན་ཆེཥན་ཨན་པས་ལགས། ང་བལ་གཥསྨ་ར།

དགྲབོ་བསྟན་འཛིན་ རྒྱལ་གཞུང་དངུལ་ལས་དབང་འཛིན་ནང་ ཁློད་རའ་འགན་འཁུར་རྩ་འགངས་འབད་ན་མན་པར་ ལཱ་ཐེབ་ཐེློབ་ལཥཤ་རང་འབད་ས་ཐེློང་མས་སྨ་ར། ན་ཐེན་མ་འབད་བ་ཅིན་ ཁློད་རའ་སློད་ཁྲི་བྱིང་འློང་སྨ་རཥ། ད་རུང་ཁློད་ཀྱི་

འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་ལུ་རྒྱབ་སློར་འབད་དློ་ཟར་ འགློ་མས་སྨ་ར། འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པའ་རྒྱབ་ལས་ ང་ཡློད་ཟར་ཁློད་མ་ཤཤ་ག།

ཨྱོན་རྡོ་རྗེ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ་ལུ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སློར་ག་འདམ་ཅིག་བྱིན་ཚུགས། ཚེགས་རྒྱན་རནམ་ད་ ཚེགས་རྒྱན་བཙུགས་མ་ཚུ་ ཕར་ཚུར་སལ་འདྲིན་འབད་ན་གྲུལ་གླི་ཚུ་དང་ མ་སར་ལུ་ནང་གསུག་བྱིན་ན་ དློན་ལུ་མ་དངུལ་སྦེློམ་འབད་རང་དགློ་པས་སྨས། ངའི་བང་མཛིད་ནང་བཏང་དགཥཟརན་ ངའི་སྐུ་འཁློར་ལཥཤ་ གསློ་ན་ཡློད། ལགས་སློ་ལགས། ད་ལློ་སློན་བྱིན་འབུམ་རྒྱ་ཅིག་ཕུལ་དགེ་ལགས། མ་ལང་པ་ཅིན་ང་ལུ་ གསུང་

Page 12: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

གནང་ལགས། བཀན་ཆེ།ེ

བསྟན་འཛིན་ལམ་བཟང་ ད་ལློ་ཚུན་ཚེད་ཁློད་ཀྱི་ང་བཅིས་ག་མནློ་མ་དཥདློན་གྲུབ་ཚུགས་ཅི། དཥམ་ཚེད་བུ་ཏྲན་ནློ་མིཀས་(bhutanomics) དཥག་རང་ ལགས་ཤློམ་བཏང་ཡ། འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་པ་གཞུང་ག་ ང་བཅིས་ཡློངས་གལ་དཥབཀག་སློམས་འབད་ནའི་དཔའ༌ཅིམ༌རུང་ འབད་མ་ཚུགས་སྨློ། འད༌ལུ༌ང༌བཅིས༌ཀྱི༌དགའ༌ཚེར༌སྦེློམ༌ཡློད༌སྨ༌ར། བསན༌འཛིན། ཁློད་སད་སྡུག་ག་ཅི་

རང་ཡློད་ ང་ ལུ་སླབ། མངའ་བདག་རན་པློ་ཆེཥ ང་ལུ་སད་སྡུག་སྦེློམ་གཞན་གང་ཡང་མད་ལགས། ང་རང་བློད་པ་ཨན་རུང་མ་རྩས་འད་ཐེློབ་ཅི། ད་རུང་གསློལ་རས་དངུལ་ཀམ་འབུམ་༥༠ ཡང་ཐེློབ་ཅི་ལགས། ཨན་རུང་ངའི་ཉེན་ཉེེཝ་བློད་པ་མ་རྩས་མ་ཐེློབ་མ་ལཥཤཱ་རང་ཡློད་ལགས། མ་རྩས་གནང་པ་ཅིན་བཀན་ཆེཥན་ཨན་པས་ལགས། ཏུབ་པས་ ང་གས་ནང་སྲིད་བློན་པློ་གསརཔ་དམ་ཆེློས་རློ་རྗེཥལུ་སླབ་དགཥསྨས། ཁློ་གས་མགྱིློགས་པ་རང་ང་སློད་སར་སལ་ཟར་སླབ་དགཥསྨས།

དབའེ་ཁྱོད་རྒཔ་ཚུ་ ད་བེན་ཆ་རོགས་འབད་དགོ་འབད་སྨས་་་ འགློ་ཐེློག་བཙགས་འཐུ་ནང་ལུ་ཡང་ཁྱོད་རྒཔ་ དམང་ཨཔ་དང་ ཚགས་པ་གཤ་དམང་གཙ་ཚགས་པ་ལུ་རྒྱབ་སྱོར་འབད་བ་ལས་བརྟེན་ ལགས་ཤྱོམ་སྱོང་ཡཥ དཱ་ སྤྱིར་བཏང་

བཙགས་འཐུ་ནང་ལུ་ཡང་ རྒྱབ་སྱོར་མ་ཏུབ་ཏུབ་འབད་དགྱོ་སྨ་ར་ གཞུང་སྱོང་ཚགས་པ་ད་འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚགས་པ་ག་ཐྱོབ་པ་ཅིན་ རྒྱལ་ཁབ་ལུ་ ཉེན་ ཁ་སྱོམ་རང་འྱོང་ན་ཨན་པས་སྨ། རྒྱལ་

ཁ་འད་དམང་གཙོ་ ཚེགས་པ་ག་ཐེློབ་པ་ཅིན་ ཁློད་ཀྱི་ཐེློབ་ལམ་འད་ཚུ་ཡང་ ལློག་ལབ་ཀྱི་ཡར་སང་འབད་ཅུག་འློང་སྨས། ཐུགས་ བདན་ལགས་མངའ་བདག་རན་པློ་ཆེ། བཤུལ་ལས་མ་སར་འད་ཚུ་གས་ཤཤ་པ་ཅིན་ཉེན་ཁ་ག་ན་ཡང་མ་འློང་ག་ལགས། དཔྱཥའབདན་ནཥཔལ་རྒྱལ་ཁབ་བཟུམ་ཅིག་རྒྱལ་རྒྱུད་ཡལ་མ་འགྱིློ་ག་ལགས། འད་སློར་ལས་ཚེ་གྱིང་རང་ལང་མ་དགློ། ང་ མངའ་བདག་རྒྱལཔློ་ཨན། འབྲུག་རྒྱལ་ཁབ་ནང་ལུ་ དམང་གཙོ་རང་ལུགས་འད་ ཕྱའི་རྒྱལ་ཁབ་ལུ་བཏློན་ན་ག་དློན་ལུ་རྐྱངམ་ཅི་ཨན། ད་ལློ་དབང་ཚེད་འད་ འབྲུག་རྒྱལཔློ་ལུ་རང་ཡློད།

Page 13: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

ཁྱོད་དྲ་ཁག་གསུམ་གྱི་དམག་མི་ བད་སྲུང་དམག་མ་ ང་ག་ཡག་ཚང་དང་གཟིམ་དཔྱོན་ཡག་ཚང་དང་ སྐུ་སྒེར་ཚགས་སྡེ་དང་རྒྱལ་པྱོའ་བརྡ་རྒྱུད་ཡག་ཚང་ལས་རྱོགས་ད་ཚུ་ག་ར་ང་ལུ་ཉེན་ཤཥ དྱོས་ཅི་དབྱིན་ལྱོ་༢༠༡༣ ལྱོ་ནང་འད་ མ་སར་དམངས་

གཙའི་ཚགས་པ་གཤ་རྒྱལ་ཁ་ཐྱོབ་ནའི་དྱོན་ལུ་ ལཱ་ག་ཅི་འབད་བ་ཅིན་དྲག་ན་ཨན་པས། ཐུགས་བདན་ལགས་ ང་བཅིས་འབད་བ་ཅིན་ མ་སར་དམང་གཙ་ཚགས་པ་ཟིར་མ་འད་ མ་དབང་རྒྱལ་ པྱོའ་ཚགས་པ་

ཨན་ཟིར་བསྐུལ་བསྒྲགས་འབད་བ་ཅིན་མ་དྲག་ཟིར་མནྱོ་མས་ལགས། གནས་སྐབས་ལགས་ཤྱོམ་ཅི་ཨན་པས་ འད་འབད་བ་ཅིན་ ད་ལས་ཕར་ཁྱོད་ག་ར་ཡག་ཚང་ནང་མ་སྡེྱོད་པར་ གཡུས་ཁ་འགྱོ་བཞིནམ་ལས་ ཁྱོད་རང་གནས་སྐབས་ ག་ ཡྱོད་མ་ད་བཏྱོན་ཏ་ བསྐུལ་བསྒྲགས་འབད་ན་ལུ་ ང་ལས་བཀག་ཆ་ག་ན་ཡང་མད་སྨ་ར། ལགས་སྱོ་ལགས་ ཕྱག་ཞུ་དག།

ཚེ་རིང་སྟོབ་རྒྱས་་་་ལྱོ་ཚམས་ཀྱི་མ་སར་ཚུ་འབདན་ ལཱ་ཁག་ཡློད་སྨ་ར། ཧིཥམ་དབྱིན་ལློ་༡༩༩༢ ལློའ་ནང་ཡང་ ངའི་ཡབ་རྒྱལཔློ་འབད་བཞུགས་པའ་སབས་ཡང་ནཥཔ་ལས་ཚུ་གས་ དམང་གཙོའི་རྒྱལ་ཁབ་དགློ་ཟར་ངའི་ཡབ་དཥའློ་རང་རྒྱལ་ཡ་སྨས་ན། དཱ་མ་སར་ལུ་དམང་གཙོ་ བྱིན་ཚེར་བའ་བཤུལ་ མར་ ཕར་ཚུར་དཀློགས་པ་ཅིན་ལཱ་ཁག་འློག་སྨ་ར། དཱ་ང་

གས་གནས་སབས་ཅིག་བཏློན་བྱིན་དགཥམས། ཁློང་ཚུ་མང་ཤློས་རང་ མ་ཁུངས་དང་མ་རྩས་མདཔ་ལས་ འད་བྱིན་ཚུགས་ཟར་སླབ་པ་ཅིན་དྲིག། བཤུལ་ལས་བྱིན་ཚུགས་དང་ མ་ཚུགས་བལ་ཡ་བལ་ཡ་འབད་ན་མམ། ཨན་པས་ག་ ཚེ་རང་ སློབས་རྒྱས།

དམག་སྡེ་གི་སྲིད་ཚོགས་དང་གྲལ་གཏོགས་ཀྱི་བྱ་ངན།

ད་ཁྱོད་རང་དམག་མི་དྲགོས་ཚུ་གི ལཱ་ཐེབ་འཐེློན་ཡ་སྨ་རཥ ཁློད་འློག་ལས་མར་ཡློད་མ་དམག་མ་ཚུ་ག་ གམ་

ཐེློབ་ཚེགས་རྒྱན་འབདན་ ཁློང་ལུ་ག་ན་ཡང་འདྲི་མ་དགློ། ཁློད་རང་ཐེག་བཅིད་དཥ ག་ར་པི་དྲི་པི་ལུ་བཏང་པ་ཤློག། ད་

Page 14: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

རུང་འགམ་ཐེློག་ཚེགས་རྒྱན་ རློང་ཁག་སློ་སློར་ལུ་སལཝ་ད་ ཁློད་རའ་ཡང་ཚེང་སྣུམ་འཁློར་གྱི་སལ་བ་བཏང་སྨ་ར། བར་ན་བྱིང་ཏློར་ཤློར་ན་ཉེན་ཁ་ཡློད། ག་འདམ་ཅིག་འབད་མ་སར་དང་ བཙོག་ཐུ་ལྷན་ཚེགས་ཀྱི་ཤཤ་རུང་ ང་གས་སླབ་འློང་། ཁློད་ཚེ་གྱིང་ལང་མ་དགློ་

སྨ་ར། ལགས་སོ་ལགས་ཕྱག་ཞུ་དགེ།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ རྒྱལ་ཁབ་ཐྱོབ་ནའི་དྱོན་ལུ་གནས་སྐབས་མ་འདྲཝ་ག་ད་ས་བཏྱོན་རུང་ང་ལས་བཀག་ཆ་མད་སྨ་ར།

རྩ་ཁྲིམས་ཆན་དང་འཁྲིལ་བ་ཅིན་ ལུང་ཕྱྱོགས་ ཕྱོ་མྱོ་ མ་རགས་ཆྱོས་ལུགས་ལ་སྱོགས་པ་ལུ་གཞི་བཞིག་སྟེ་ སྲིད་དྱོན་ག་ལཱ་འབད་མ་ཆྱོགཔ་འབད་ཡྱོདཔ་ཨན། ད་འབདཝ་ད་ རྩ་ཁྲིམས་ཆན་མྱོའ་ལྟག་ལས་ ང་ཨན་པ་ད་ ཁྱོད་ར་ག་གཝ་འབད་ཆྱོག། ང་ག་འགྱོ་དྱོ་བཟུམ་འབད་བ་ཅིན་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚགས་པ་རྒྱལ་པ་ཅིན་འབྲུག་ག་རྗེ་མཁནམ་ཡང་ཕྱ་ཁར་ལས་བཀྱོད་ན་ལྱོ་རྒྱུས་དང་ ཕྱྱོགས་

ལུགས་ཡང་ ཡཻས་པའ་ཆྱོས་ལུགས་དར་ན་ཨན་པས་ཟིར་སྐུལ་བསྒྲགས་ འབད་བ་ཅིན་མ་དྲག་ཟིར་མནྱོ་སྨས་ལགས། ད་ཡང་བཏུབ་པས།

ཚེ་རིང་སྟོབས་རྒྱས་ འབྲུག་ཕུན་སུམ་ཚེགས་ད་ེ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ་རྐྱངམ་ཅིག་ག་ཕམ་མ་ཚུགས་ ཁློད་ཀྱི་ཚེགས་པ་སློ་སློར་༤ དཥཅི་བཟློ་ བཞནམ་ལས་ བཤུལ་ལས་ག་ར་ཅིག་ཁར་བསློམས་འབད་

རྒྱལ་ཁ་ཐེློབ་དགློ་སྨ་ར་ེ ཁྱོད་དམང་གཙ་ཚགས་པ་ནང་ལས་ལྱོགས་གྲུབ་ཡྱོད་མ་ རྡྱོ་རྗེ་ཆྱོས་སྒྲྱོན་ འཇིགས་མད་བཟིང་པྱོ་ ལས་སད་རྡྱོ་

རྗེ་དང་གཞིན་ཡང་ཚགས་པ་སྱོ་སྱོར་བཟིྱོ་བཞིནམ་ལས་ ཕམ་བཏང་དགྱོ་སྨ་ར།

Page 15: Article dl Bhutan

དམང་གཙོ་རང་ལུགས་ལུ་བརྟེན་འབྲུག་རྒྱལ་༥ པ་ལུ་བློ་གཏད་དང་ཡ་ཆེད་མད་པའ་ཁར ཚེ་རང་སློབས་རྒྱས་ཀྱི་འབད་ཞག།

སྤར་ཐེངས་༡ པ། འབྲུག་རྒྱལ་ལྔ་པའ་ཚེགས་པ་ མ་སར་དམང་གཙོ་ཚེགས་པ།

འགྲོ་འགྲུལ་དང་བཞེས་སྒོ་སེམས་གསོ་འཐུས་དང་ནང་གསུག་བྱིན་ནི་སྐོར།

ང་གཤ་ཚགས་དཔྱོན་གྲེསཔ་ཨྱོན་རྡྱོ་རྗེ་དང་ཁློ་ག་ཨམ་སྲུ་བ་ད་ ཨ་ཞིང་ཨྱོན་ཚ་ཁབ་དང་དམ་ཅིན་ཚུ་ལུ་ འགྲེྱོ་འགྲུལ་འཐུས་དང་ བཞིས་སྒེྱོ་ག་སྐྱོར་ལས་ཆ་རྱོགས་མ་ཏུབ་བཏུབ་འབད་དགྱོ་ཟིར་སླབ་དག་སྨས།

དབའེ་བཟང་ལ་ ཁློད་བུམ་ཐེང་རློང་ཁག་ནང་ལས་ཨནམ་ལས་ ང་བཅིས་ཚགས་པ་རྒྱལ་ཁ་ཐྱོབ་ན་ལུ་གནས་སྐབས་ག་ཅི་ཡྱོད་དགྱོ། ང་གཤ་འབད་བ་ཅིན་ ཚགས་རྒྱན་མ་རན་པའ་ཧེ་མ་ལས་བུམ་ཐང་ལུ་འགྱོ་འབད་ མངའ་བདག་རྒྱལ་པྱོའ་བཀའ་

ཨན་ཟིར་ མ་སར་ལུ་སྐུལ་བསྒྲགས་འབད་བ་ཅིན་དྲག་ན་ཨན་པས་ལགས། ད་འབདཝ་ད་ ད་རས་ནངས་པའ་མ་ཚུ་ཏ་རུ་ལུ་དགའཝ་སྨས་ལགས། ནང་གསུག་བྱིན་ནའི་མ་ཏ་རུ་ད་ ལངམ་འབད་རང་འགྱོཔ་འྱོང་ ལགས། བཏུབ་པས་ ངའི་བང་མཛད་ནང་ལས་གཟིམ་དཔྱོན་ལུ་སླབ་བཞིན་ད་ འབུམ་༥༠ ད་ཅིག་བག་ སྱོང་། ད་རུང་ཁྱོད་ཀྱི་ཡང་འབད་མ་ཚུགས་པ་ཅིན་ ངའི་རྗེ་རྩུན་ཡང་བུམ་ཐང་ལས་ཨན་ན་ད་གཤ་ མྱོ་ཚར་ཅིག་སྐུལ་བསྒྲགས་ཀྱི་དྱོན་ལུ་བཏང་དག་སྨས། ངའི་སམས་ཁ་ལུ་འབདན་ པདྨ་རྒྱ་མཚ་འད་ཕམ་མ་ཚུགས་རུང་ ཆུ་སྨད་ཨུ་ར་འདམས་ངྱོ་ཀརྨ་དབང་ཕྱུག་འད་ཕམ་བཏང་གྱོ་ས།