คอร์สระดับเบื้องต้น สำ หรับคน ... CS5-2011.pdf · 2017-08-15 · คอร์สระดับเบื้องต้น สำ
ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิด...
Transcript of ปัจจัยที่มีผลต่อการเกิด...
46 สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน ปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตและปญหาสขภาพในผสงอาย ต�าบลปากน�า
อ�าเภอเมองสมทรปราการ จงหวดสมทรปราการ
Factors correlated to accidental and health problems in elderly
in Pak Nam sub-district,
MueangSamutprakan district, Samutprakan
นพเกา บวงาม ส.ม. (อนามยสงแวดลอม)* Noppakao Buangam M.P.H (Environment Health)*
กาญจนา นาถะพนธ วท.ม. (วทยาการระบาด)** Ganjana Nathapindhu M.Sc.(Epidemiology)**
*โรงพยาบาลสมทรปราการ *Samutprakarn Hospital
**คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน **Faculty of Public Health, Khon Kaen University
บทคดยอ
การศกษาครงนเปนการวจยเชงวเคราะหแบบภาคตดขวาง มวตถประสงคเพอศกษาความชกของการเกด
อบตเหตและปญหาสขภาพในผสงอายต�าบลปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวดสมทรปราการกลมตวอยาง
คอ ผสงอายทมอายตงแต 60ปขนไปจ�านวน 486คนแบงเปน 2 กลม คอสมาชกชมรมผสงอายโรงพยาบาล
สมทรปราการจ�านวน162คนกบไมเปนสมาชกชมรมผสงอายจ�านวน324คนเกบขอมลโดยใชแบบสมภาษณวเคราะห
ขอมลโดยใชสถตพรรณนาไดแกรอยละคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐานค�าต�าสดคาสงสดและสถตอนมานส�าหรบ
วเคราะหปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตใชสถตถดถอยพหโลจสตก(Multiplelogisticregression)น�าเสนอคาOdd
ratioและชวงเชอมน95%ก�าหนดระดบนยส�าคญทางสถต0.05
ผลการวจยพบวาความชกของการเกดอบตเหตในชวง6 เดอนทผานมาคดเปนรอยละ63.37โดยพบความ
ชกในสมาชกชมรมผสงอายรอยละ58.64และไมเปนสมาชกชมรมผสงอายรอยละ65.74สวนใหญเปนผสงอายตอน
กลาง(70-79ป)รอยละ47.40อบตเหตทพบ3อนดบแรกไดแกการพลดตก/หกลมสมผสถกแรงกระแทก/ชน
และสมผสความรอน/ของรอนรอยละ49.18 ,26.95และ25.72ตามล�าดบซงเกดอบตเหตภายในบานมากทสด
รอยละ54.12ผลการวเคราะหปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตคราวละหลายปจจยพบวาสถานภาพการเปนสมาชก
ชมรมอายลกษณะบานแสงสวางภายในบานราวบนไดและการมประวตเคยเกอบเกดอบตเหตมความสมพนธอยาง
มนยส�าคญทางสถต(p-value<0.05)กลาวคอผสงอายทไมเปนสมาชกชมรมเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวาผสง
อายทเปนสมาชกชมรม1.73 เทา(95%CI=1.08-2.76)นอกจากนปญหาสขภาพของผสงอายพบวาสวนใหญม
ดชนมวลกายเกนเกณฑรอยละ34.16มโรคประจ�าตวรอยละ77.57โรคทพบ3อนดบแรกไดแกโรคความดนโลหต
สงโรคไขมนในเลอดสงและโรคเบาหวานรอยละ77.72,36.87และ36.34ตามล�าดบและมปญหาเกยวกบสายตา
รอยละ83.95และการเคลอนไหวรอยละ61.93
ค�ำส�ำคญ: ความชกอบตเหตผสงอายปจจยทมผล
47สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกนปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
Abstract
Thiscross-sectionalanalyticresearchaimedtostudytheprevalenceofaccidentsandhealthproblemsin
theelderlyinPakNamSub-district,MueangSamutprakanDistrict,Samutprakan.Thestudygroupof486elderly,
aged60yearsandupwards,wasdividedinto2sub-groups:162membersfromtheelderlycluband324from
non-members.Datacollectedwasbyinterviewing.Dataanalyticalbydescriptivestatistics:percentage,mean,
standarddeviation,lowest-highestvaluesanddeductivestatisticstoanalysistherelationshipforvariousfactors
withmultiplelogisticregressionastopresentoddratioand95%reliabilityrange,Sigat0.05
TheResults:Prevalenceofaccidentsin,totalthepast6monthswas63.37%withthatintheElderlyclub
memberswas58.64%andinthenon-memberswas65.74%.Mostofthemid-elderly(aged70-79years)was
at44.44%.Thefirst3accidentswerefallingdown,beingonimpacting/hitingandtouchingheat/hotthingsat
49.18,26.95and25.72%,respectively.Theaccidentswerefonudmostsin-houseat54.12%.Thefindingsof
relationshipbetweenfactorsandaccidentoccurrencesrevealedthatmembershipstatus,age,housefeature,house
andraillightingandhistoryonthevergeofaccidentsweresignificantlyrelated(p-value<0.05):thenon-members
weremoreaccident-pronethanthemembers1.73times(95%CI=1.08-2.76).Abouttheirhealthproblems,
mostwerefoundwithoverbodymassat34.16%personalillnessat77.57%,whilethefirst3illnesseswerehigh
bloodpressure,highcontentoffatinbloodanddiabetesat77.72,36.87and36.34%,respectivelyincluding
eyeproblemsat83.95%andmovementat61.93%.
Keywords: prevalence,accident,elderly,factorscorrelated
บทน�ำ
ประเทศไทยจดเปนอนดบท 2 ในกลมสงคมสงวย
ของอาเซยน รองจากประเทศสงคโปรและอก 10 ป
ขางหนา(พ.ศ.2564)ประเทศไทยจะกลายเปน“สงคม
สงวยอยางสมบรณ :AgedSociety”(1)วยผสงอายจะม
ปญหาสขภาพทแตกตางกบวยอนๆ เพราะเมออายมาก
ขนกจะท�าใหมโอกาสเจบปวยจากโรคตางๆสงขน เปน
ผลมาจากการเสอมของรางกายตามอาย(2)อบตเหตใน
ผ สงอายโดยเฉพาะการพลดตกหกลมเป นปญหา
สาธารณสขทส�าคญ และเปนสาเหตการตายอนดบ 2
รองจากอบตเหตทางถนนส�าหรบประเทศไทยมผสงอาย
เสยชวตกวา1,000คนหรอเฉลยวนละ3คนโดยเพศ
ชายมอตราการเสยชวตสงกวาเพศหญงถง3เทาในขณะ
ทเพศหญงมอตราความชกการพลดตกหกลมภายใน6
เดอนทผานมาสงกวาเพศชาย1.5เทา(3)ในสหรฐอเมรกา
ผสงอายจะไดรบบาดเจบถงขนเสยชวตได3ทางคอลน
หกลม (พบมากทสด)อบตเหตรถชนและแผลไฟไหม
นอกจากนอบตเหตทเกดขนในผสงอายยงสงผลกระทบ
ตอรางกาย รกษาตวนานท�าใหเกดแผลกดทบ สญเสย
ความสามารถในการด�าเนนกจวตรประจ�าวน เกดภาวะ
ทพพลภาพระยะยาวดานสขภาพจตขาดความมนใจใน
การใชชวตประจ�าวน และเกดภาวะซมเศรา และดาน
เศรษฐกจสงผลใหคาใชจายของระบบบรการในผสงอาย
ท เกดอบตเหตเพมขนอยางชดเจนทวโลก ส�าหรบ
ประเทศไทยตองเสยคาใชจายในการดแล4.7-9แสน/
คน (3) เนองจากผสงอายตองใชระยะเวลาในการรกษา
และฟนฟนานกวาวยอนหรอไมสามารถกลบมาหายเปน
ปกตได
จากรายงานของโรงพยาบาลสมทรปราการ พ.ศ.
2558พบวาต�าบลปากน�ามผสงอายเกดอบตเหตเปน
อนดบ 1 และมประชากรผ สงอายอาศยอย มากทสด
จ�านวน4,487คนดงนนผวจยจงสนใจทจะศกษาความชก
ของการเกดอบตเหต และปญหาสขภาพในผสงอาย
ต�าบลปากน�า โดยแบงเปน 2 กลม คอ สมาชกชมรม
48 สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน ปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ผสงอายโรงพยาบาลสมทรปราการและผสงอายทไมเปน
สมาชกชมรมผสงอายซงผสงอายในชมรมเปนกลมบคคล
ทมโอกาสในการดแลตนเองดานสขภาพเพราะมกจกรรม
ทจะเสรมความรในดานตางๆทเหมาะสมตามวยเพอใช
เปนขอมลพนฐาน/แนวทางในงานสงเสรมสขภาพใหกบ
โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต�าบล ในเครอขายบรการ
สขภาพโรงพยาบาลสมทรปราการน�าไปสการวางแผนจด
กจกรรมเพอปองกนอบตเหตและดแลสขภาพในผสงอาย
ไดอยางถกตองเหมาะสมตอไป
วตถประสงคกำรวจย
1. เพอศกษาความชกของการเกดอบตเหตใน
ผสงอายต�าบลปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวด
สมทรปราการระหวางสมาชกชมรมผสงอายและไมเปน
สมาชกชมรมผสงอาย
2.เพอศกษาปญหาสขภาพในผสงอายต�าบลปากน�า
อ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวดสมทรปราการ
3. เพอศกษาปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตใน
ผสงอาย
วธด�ำเนนกำรวจย
· รปแบบกำรศกษำ
การวจยครงนเปนการวจยเชงวเคราะหแบบภาค
ตดขวาง(Cross–sectionalanalyticresearch)เพอศกษา
ความชกของการเกดอบตเหต และปญหาสขภาพใน
ผสงอายต�าบลปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวด
สมทรปราการ เกบขอมลในชวงเดอนมกราคม –
กมภาพนธพ.ศ.2560
· ประชำกรคอผสงอายตงแต60ปขนไปต�าบล
ปากน�าอ�าเภอเมองสมทรปราการจงหวดสมทรปราการ
จ�านวน4,487คนทงเพศหญงและเพศชาย
· กลมตวอยำง แบงเปน2กลมคอสมาชกชมรม
ผสงอายโรงพยาบาลสมทรปราการและไมเปนสมาชก
ชมรมผสงอายตามเกณฑการคดเขาและค�านวณตวอยาง
โดยใชการค�านวณขนาดตวอยางเพอประมาณคาสดสวน
ของประชากรในกรณททราบจ�านวนประชากร(4)ดงน
เมอN = จ�านวนประชากรผสงอายต�าบลปากน�า
จ�านวน4,487คน,Zα/2
=1.96,p=คาสดสวนจากการ
ศกษาทผานมาของการเกดอบตเหตในผสงอาย เทากบ
54.77[5]และ 2d =0.05ดงนนในการวจยครงนมขนาด
ตวอยางไมนอยกวา352คนจากนนค�านวณสดสวนของ
ผสงอายไดสมาชกชมรมผสงอายจ�านวน28คนและไม
เปนสมาชกชมรมผสงอายจ�านวน324คนแตเนองจาก
จ�านวนตวอยางของสมาชกชมรมผสงอายนอยผวจยจง
เพมกล มตวอยางเปนครงหนงของผ สงอายทไมเปน
สมาชกชมรมผสงอาย จ�านวน162คนดงนน ในการ
ศกษาครงนจะใชขนาดตวอยางทงหมดจ�านวน486คน
กำรสมตวอยำง
· สมำชกชมรมผสงอำย ใชวธการสมแบบเปน
ระบบ(SystematicrandomSample)จากทะเบยนรายชอ
สมาชกของชมรมผสงอาย โรงพยาบาลสมทรปราการ
จ�านวน354คนโดยค�านวณหาชวงของการสมไดชวงของ
การสมกลมตวอยางละ2คนเรมสมจากหมายเลข2จะ
ไดกลมตวอยางคนท1แลวนบตอไปโดยขามทละ2คน
จนไดกลมตวอยางครบตามสดสวนจ�านวน162คน
· ไมเปนสมำชกชมรมผสงอำย ใชวธการสมแบบ
หลายขนตอน(multi-stagesampling)ขนท1สมอยาง
งายโดยการจบฉลากสถานบรการสาธารณสข เครอขาย
โรงพยาบาลสมทรปราการทมเขตพนทรบผดชอบต�าบล
ปากน�าทงหมด4แหงจบฉลากไดศสช.เมองราชาซงม
ประชากรผสงอายจ�านวน1,130คนขนท2สมสดสวน
ของศนยสขภาพชมชนเมองราชาจ�านวน9ชมชนเพอ
ใหประชากรทกหนวยมโอกาสไดรบการสมอยางเทาๆกน
ขนท3สมแบบงาย(SamplerandomSampling)โดยวธ
การจบฉลากแบบไมใสคนจากทะเบยนรายชอผสงอาย
ของศนยสขภาพชมชนเมองราชาในแตละวนตามสดสวน
ทก�าหนดไวทงหมด9ชมชนจ�านวน324คน
เครองมอทใชในกำรวจย
คอแบบสมภาษณทผวจยสรางขนตามกรอบแนวคด
ทไดจากการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ
น�ามาสรางใหสอดคลองกบวตถประสงคของงานวจย
49สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกนปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ปรบปรงแกไขโดยอาจารยทปรกษา ผเชยวชาญจ�านวน
3ทานหลงจากนนน�าเครองมอไปทดสอบ(Tryout)ใน
กลมผสงอายทมลกษณะเดยวกบกลมตวอยางจ�านวน
30 คน เพอทดสอบความเขาใจ ความชดเจนและ
เหมาะสมของค�าถาม และน�ามาปรบปรงแกไขเพอให
ใชไดเหมาะสมตอไปและการวจยครงนผานการรบรอง
จากคณะกรรมการจร ยธรรมการว จ ย ในมนษย
มหาวทยาลยขอนแกนตามเลขทHE592299เมอวนท
21ธนวาคม2559
กำรวเครำะหขอมล
ประมวลขอมลโดยใชโปรแกรมStataversion10.0
(ลขสทธของมหาวทยาลยขอนแกน) วเคราะหความชก
ของการเกดอบตเหต ขอมลทวไปขอมลสขภาพสภาพ
แวดลอมการพลาดเกอบเกดอบตเหต(NearMiss)โดย
สถตพรรณนา คอคารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบน
มาตรฐานคาต�าสดสงสดและสถตเชงอนมานวเคราะห
ปจจยทมผลตอการเกดอบตเหตในผ สงอายคราวละ
หลายตวแปร โดยใชสถตวเคราะหถดถอยพหโลจสตก
(MultivariableLogisticRegression);StepwiseMethod
ดวยเทคนคการวเคราะหแบบขจดออกทละตวแปรโดย
การน�าตวแปรเขาไป ในRegressionModel แสดงคา
AdjustedORและชวงความเชอมน95%ของAdjusted
OR
ผลกำรวจย
1. ลกษณะทวไปของกลมตวอยำง
กลมตวอยางจ�านวน 486 คน สวนใหญเปน
ผสงอายตอนกลาง(70-79ป)รอยละ44.44โดยมอาย
เฉลย71.12 ป (สวนเบยงเบนมาตรฐาน6.92) โดย
มอายต�าสด-สงสด60-93ปเปนเพศหญงรอยละ75.93
เปนเพศชายรอยละ24.07มสถานภาพสมรสครอยละ
52.06จบการศกษาระดบประถมศกษารอยละ62.05
ผสงอายสวนใหญไมไดประกอบอาชพรอยละ67.08ม
รายไดอยระหวาง601–3,000บาทและไมมผดแลหลก
รอยละ68.72 โดยอาศยอยเพยงล�าพงในชวงกลางวน
รอยละ47.33นอกจากนยงมกจวตรทตองท�าประจ�าวน
รอยละ83.74ประกอบดวยท�าความสะอาดบานรอยละ
79.85และประกอบอาหารรอยละ54.55(ตารางท1)
ลกษณะสภำพแวดลอมในผสงอำย
กลมตวอยางสวนใหญพกอาศยบานไม2ชนชนบน
เปนไม ชนลางเปนปนรอยละ30.86อาศยนอนอยชน
บน/ขนบนไดรอยละ42.80ลกษณะพนภายในบานเปน
พนปนตางระดบ/ลาดเอยงรอยละ38.07ซงภายในบาน
มสงของวางเกะกะกดขวางรอยละ42.39นอกจากนไมม
ราวบนไดส�าหรบใหผสงอายยดเกาะรอยละ38.48และ
ไมมราวจบในหองน�า/หองสวมรอยละ82.72
2. อตรำควำมชกของกำรเกดอบตเหต ในชวง 6
เดอนทผำนมำ
กลมตวอยางทเกดอบตเหตจ�านวน308คนคดเปน
ความชกรอยละ63.37 เมอพจารณาอบตเหตในแตละ
ประเภทพบวา3อนดบแรกไดแกอบตเหตการพลดตก/
หกลมรอยละ49.18 อบตเหตจากการถกแรงกระแทก
หรอชนรอยละ26.95และอบตเหตจากการสมผสความ
รอน/ของรอนรอยละ 25.72 สวนใหญเปนเพศหญง
รอยละ 79.22 เปนผสงอายตอนกลาง (70-79ป)
รอยละ47.40และมประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหต
ร อยละ 75 ซงส วนใหญเกดอบตเหตภายในบาน
(ตารางท2)
2.1 ควำมชกของกำรเกดอบตเหตในผสงอำย
ทเปนสมำชกชมรมผสงอำย
กลมตวอยางจ�านวน162คน เกดอบตเหตใน
ชวง 6 เดอนทผานมา จ�านวน 95คนรอยละ 58.64
อบตเหตทพบมากทสดอนดบแรกคออบตเหตการพลด
ตก/หกลมรอยละ43.83ไดแกสะดดหกลมพนตางระดบ
รอยละ25.93รองลงมาสะดดหกลมสงของทวางเกะกะ
รอยละ 17.90 โดยพบในชวงกลางวนรอยละ 32.72
สถานทสวนใหญภายในบรเวณบานรอยละ35.80มความ
รนแรงอยในระดบเลกนอยรอยละ45.06และสาเหตเกด
จากสญเสยการทรงตวรอยละ36.42(ตารางท2)
50 สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน ปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ตำรำงท 1ลกษณะทวไปของกลมตวอยางระหวางสมาชกชมรมและไมเปนสมาชกชมรม
ลกษณะทวไป
กลมตวอยำง จ�ำนวน (รอยละ)
สมำชกชมรม
(n = 162)
ไมเปนสมำชกชมรม
(n = 324)
รวมทงหมด
(n = 486)
เพศ
-ชาย 17 (10.49) 100 (30.86) 117 (24.07)
-หญง 145 (89.51) 224 (69.14) 369 (75.93)
อำย (ปเตม)
-60–69ป 62 (38.27) 145 (44.75) 207 (42.59)
-70–79ป 82 (50.62) 134 (41.36) 216 (44.44)
-80ปขนไป 18 (11.11) 45 (13.89) 63 (12.96)
คาเฉลย(สวนเบยงเบนมาตรฐาน) 71.87 (6.63) 70.74 (7.04) 71.12 (6.92)
คามธยฐาน(คาต�าสด,คาสงสด) 72 (60.93) 70 (60.91) 71 (60.93)
ประวตเคยเกอบเกดอบตเหต
ลน แตไมไดรบบำดเจบ/ไมหกลม
-ไมเคย 74 (45.68) 189 (58.33) 263 (54.12)
-เคย 88 (54.32) 135 (41.67) 223 (45.88)
ตำรำงท 2 ความชกของการเกดอบตเหตในชวง6เดอนทผานมา
ลกษณะทวไป
กลมตวอยาง จำานวน (รอยละ)
สมาชกชมรม
(n = 162)
ไมเปนสมาชกชมรม
(n = 324)
รวมทงหมด
(n = 486)
การเกดอบตเหตชวง 6 เดอนทผานมา
- ไมเกดอบตเหต 67 (41.36) 111 (34.26) 178 (36.63)
- เกดอบตเหต 95 (58.64) 213 (65.74) 308 (63.37)
ประเภทของอบตเหต*
- อบตเหตจากการขนสงทางบก 23 (14.20) 37 (11.42) 60 (12.35)
- อบตเหตการพลดตก/หกลม 71 (43.83) 168 (51.85) 239 (49.18)
- สมผสถกพษจากสตว/พช 22 (13.58) 44 (13.58) 66 (13.58)
- สมผสความรอน/ของรอน 35 (21.60) 90 (27.78) 125 (25.72)
- สมผสถกแรงกระแทก/ชน 40 (24.69) 91 (28.09) 131 (26.95)
*ตอบไดมากกวา1ขอ
51สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกนปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
2.2 ควำมชกของกำรเกดอบตเหตในผสงอำยท
ไมเปนสมำชกชมรมผสงอำย
กลมตวอยางจ�านวน 324คนมผ สงอายเกด
อบตเหตในชวง6เดอนทผานมาจ�านวน213คนรอยละ
65.74หากพจารณาอบตเหต 3อนดบแรกไดแก การ
พลดตก/หกลมรอยละ51.85 ไดแก สะดดหกลมพน
ตางระดบรอยละ32.41รองลงมาลนหกลมพนทเปยกน�า
รอยละ20.68โดยพบในกลางวนรอยละ35.19สถานท
สวนใหญเกดภายในบรเวณบานรอยละ32.72มความ
รนแรงอยในระดบเลกนอยรอยละ47.53และสาเหตเกด
จากสญเสยการทรงตวรอยละ31.17(ตารางท2)
3.ปจจยทมควำมสมพนธกบกำรเกดอบตเหต
3.1วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบ
การเกดอบตเหตคราวละปจจยพบวา เพศอายกจวตร
ประจ�าวนลกษณะพนภายในบานแสงสวางภายในบาน
สงของวางเกะกะหรอกดขวาง ราวบนไดลกษณะพน
หองน�า และการมประวตเกอบเกดอบตเหต มความ
สมพนธกบการเกดอบตเหตอยางมนยส�าคญทางสถต
(p-value<0.05)(ตารางท3)
ตำรำงท 2ความชกของการเกดอบตเหตในชวง6เดอนทผานมา(ตอ)
ลกษณะทวไป
กลมตวอยาง จำานวน (รอยละ)
สมาชกชมรม
(n = 162)
ไมเปนสมาชกชมรม
(n = 324)
รวมทงหมด
(n = 486)
อบตเหตภำยในบำน* 72 (44.44) 191 (58.95) 263 (54.12)
-หองน�า 7 (4.32) 51 (15.74) 58 (11.93)
-หองนอน 6 (3.70) 86 (26.54) 92 (18.93)
-หองครว 19 (11.73) 71 (21.91) 90 (18.52)
-บรเวณบาน 58 (35.80) 106 (32.72) 164 (33.74)
อบตเหตภำยนอกบำน* 46 (28.40) 61 (18.83) 107 (22.02)
-ทางเทา/ไหลถนน 20 (12.35) 29 (8.95) 49 (10.08)
-วด 16 (9.88) 13 (4.01) 29 (5.97)
-โรงพยาบาล 0 (0.00) 6 (1.85) 6 (1.23)
-ตลาด 14 (8.64) 25 (7.72) 39 (8.02)
*ตอบไดมากกวา1ขอ
52 สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน ปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ตำรำงท 3ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละปจจย
ปจจยกำรไดรบอบตเหต จ�ำนวน (รอยละ)
OR 95%CI ของ OR p-valueเกดอบตเหต ไมเกดอบตเหต
เพศ
-ชาย 64(54.70) 53(45.30) 1
-หญง 244(66.12) 125(33.88) 1.62 1.06–2.47 0.026**
อำย (ปเตม)
-60–69ป 135(65.22) 72(34.78) 1
-70–79ป 146(67.59) 70(32.41) 1.11 0.74-1.66 0.605
-80ปขนไป 27(42.86) 36(57.14) 0.4 0.22-0.71 0.002**
กจวตรประจ�ำวน
-ไมม 38(48.10) 41(51.90) 1
-ม 270(66.34 137(33.66) 2.13 1.31–3.44 0.002**
ลกษณะพนภำยในบำน
-เรยบเสมอกน 52(52.00) 48(48.00) 1
-ตางระดบ 256(66.32) 130(33.68) 1.82 1.16–2.84 0.009**
แสงสวำงภำยในบำน
-แสงสวางเพยงพอ 278(61.92) 171(38.08) 1
-แสงสวางไมเพยงพอ 30(81.08) 7(18.92) 2.64 1.13–6.13 0.024**
สงของวำงเกะกะ/กดขวำง
-ไมม 165(58.93) 115(41.07) 1
-ม 143(69.42) 63(30.58) 1.58 1.08–2.31 0.018**
รำวบนได
-ม 172(57.53) 127(42.47) 1
-ไมม 136(72.73) 51(27.27) 1.97 1.33–2.92 0.001**
ลกษณะพนหองน�ำ
-พนลน 52(78.79) 14(21.21) 1
-พนไมลน 256(60.95) 164(39.05) 2.38 1.22–4.43 0.006**
ลน แตไมไดรบบำดเจบ/ไมหกลม
-ไมเคย 128(48.67) 135(51.33) 1
-เคย 180(80.72) 43(19.28) 4.41 2.92–6.66 0.000**
53สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกนปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ปจจยกำรไดรบอบตเหต จ�ำนวน (รอยละ)
OR 95%CI ของ OR p-valueเกดอบตเหต ไมเกดอบตเหต
สะดดสงกดขวำง แตไมไดรบบำดเจบ
-ไมเคย 122(48.80) 128(51.20) 1
-เคย 186(78.81) 50(21.19) 3.90 2.62–5.81 0.000**
**ระดบนยส�าคญทางสถต0.05
ตำรำงท 3ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละปจจย(ตอ)
3.2วเคราะหความสมพนธระหวางปจจยตางๆ
กบการเกดอบตเหตคราวละหลายปจจยพบวาผสงอาย
ทไมเปนสมาชกชมรมเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวา
ผสงอายทเปนสมาชกชมรม1.73เทา(95%CI=1.08-
2.76)ซงผสงอายตอนปลาย(80ปขนไป)เสยงตอการ
เกดอบตเหตมากกวาผสงอายตอนตน(60-69ป)0.47
เทา(95%CI=0.24–0.92)ลกษณะบานสองชนเสยง
ตอการเกดอบตเหตมากกวาลกษณะบานชนเดยว1.82
เทา (95%CI=1.08–3.07)แสงสวางทไมเพยงพอ
เสยงตอการเกดอบตเหต มากกวาแสงสวางทเพยงพอ
2.83เทา(95%CI=0.98–8.13)และบานทไมมราว
บนไดเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวาบานทมราวบนได
2.22เทา(95%CI=1.40–3.50)นอกจากนผสงอาย
ทเคยลนเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวาผสงอายทไม
เคยลน3.33เทา(95%CI=2.06-5.37)และผสงอาย
ทเคยสะดดสงกดขวางเสยงตอการเกดอบตเหตมากกวา
ผสงอายทไมเคยสะดดสงกดขวาง 2.67 เทา (95%CI
=1.67-4.27)มความสมพนธตอการเกดอบตเหตอยาง
มนยส�าคญทางสถต(p-value<0.05)(ตารางท4)
ตำรำงท 4ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละหลายปจจย
ปจจย OR95%CI ของ
OR
Adjusted
OR
95%CI ของ
ORadj
p-value
สถำนภำพผสงอำย
สมาชกชมรมผสงอาย 1 1
ไมเปนสมาชกชมรมผสงอาย 1.35 0.92–1.99 1.73 1.08–2.76 0.022**
อำย (ปเตม)
-60–69ป 1 1
-70–79ป 1.11 0.74-1.66 1.44 0.91-2.27 0.120
-80ปขนไป 0.4 0.22-0.71 0.47 0.24-0.92 0.027**
ลกษณะบำน
-บานชนเดยว 1 1
-บานสองชน 1.01 0.69–1.47 1.82 1.08–3.07 0.025**
54 สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน ปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ตำรำงท 4ความสมพนธระหวางปจจยตางๆกบการเกดอบตเหตในผสงอาย:การวเคราะหคราวละหลายปจจย(ตอ)
ปจจย OR95%CI ของ
OR
Adjusted
OR
95%CI ของ
ORadj
p-value
แสงสวำงภำยในบำน
-แสงสวางเพยงพอ 1 1
-แสงสวางไมเพยงพอ 2.64 1.13–6.13 2.83 0.98–8.13 0.041**
รำวบนได
-ม 1 1
-ไมม 1.97 1.33–2.92 2.22 1.40–3.50 <0.001**
ลน แตไมไดรบบำดเจบ/ไมหกลม
-ไมเคย 1 1
-เคย 4.41 2.92–6.66 3.33 2.06–5.37 <0.001**
สะดดสงกดขวำง แตไมไดรบบำดเจบ
-ไมเคย 1 1
-เคย 3.90 2.62–5.81 2.67 1.67–4.27 <0.001**
**ระดบนยส�าคญทางสถต0.05
4. ปญหำสขภำพในผสงอำย
ผสงอายสวนใหญมดชนมวลกายเกนเกณฑรอยละ
34.16ซงพบมากทสดในผสงอายตอนตน(60-69ป)
รอยละ 34.78 โดยมโรคประจ�าตวรอยละ 77.57 ซง
สวนใหญพบในผสงอายตอนกลาง(70-79ป) รอยละ
83.80 โรคประจ�าตวทพบมากทสด คอ โรคความดน
โลหตสงรอยละ60.70และมอาการผดปกตของรางกาย
ไดแก อาการปวดเมอยตามรางกายรอยละ63.37พบ
มากในผสงอายตอนตน(60-69ป)รอยละ68.60โดย
อาการดงกลาวมความถทเกดขนเปนประจ�าทกวนรอยละ
46.50 นอกจากนยงมปญหาเกยวกบสายตารอยละ
83.95และการเคลอนไหวรอยละ61.93
ตำรำงท 5 ขอมลภาวะสขภาพของกลมตวอยางแยกตามกลมอาย
ลกษณะทวไป อำย (ป) จ�ำนวน (รอยละ)
60-69
(n = 207 )
70-79
(n = 216 )
80+
(n = 63)
รวม
(n = 486 )
ดชนมวลกำย (BMI) (kg/m2)
-BMI<18.5(ต�ากวาเกณฑ) 6(2.90) 9(4.17) 2(3.17) 17(3.50)
-BMI18.5–22.9(ปกต) 64(30.92) 75(34.72) 16(25.40) 155(31.89)
-BMI23–24.9(ทวม) 34(16.43) 28(12.96) 18(28.57) 80(16.46)
-BMI25–29.9(อวน) 72(34.78) 70(32.41) 24(38.10) 166(34.16)
-BMI≥30(อวนมาก) 31(14.98) 34(15.74) 3(4.76) 68(13.99)
55สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกนปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
ลกษณะทวไป อำย (ป) จ�ำนวน (รอยละ)
60-69
(n = 207 )
70-79
(n = 216 )
80+
(n = 63)
รวม
(n = 486 )
โรคประจ�ำตว
-ไมม 64(30.92) 35(16.20) 10(15.87) 109(22.43)
-ม 143(69.08) 181(83.80) 53(84.13) 377(77.57)
อำกำรผดปกตของรำงกำย*
-วงเวยนศรษะ 91(43.96) 102(47.22) 30(47.62) 223(45.88)
-หนามด 42(20.29) 53(24.54) 22(34.92) 117(24.07)
-ออนเพลย 58(28.02) 75(34.72) 18(28.57) 151(31.07)
-เหนอยงาย 87(42.03) 86(39.81) 37(58.73) 210(43.21)
-ปวดเมอยตามรางกาย 142(68.60) 125(57.87) 41(65.08) 308(63.37)
ปญหำเกยวกบสำยตำ
-ไมม 44(21.26) 30(13.89) 4(6.35) 78(16.05)
-ม 163(78.74) 186(86.11) 59(93.65) 408(83.95)
ปญหำในกำรเคลอนไหว
-ไมม 100(48.31) 67(31.02) 18(28.57) 185(38.07)
-ม 107(51.69) 149(68.98) 45(71.43) 301(61.93)
*ตอบไดมากกวา1ขอ
ตำรำงท 5 ขอมลภาวะสขภาพของกลมตวอยางแยกตามกลมอาย(ตอ)
กำรอภปรำยผล
อตรำควำมชกของกำรเกดอบตเหต
กลมตวอยางเกดอบตเหตในชวง6เดอนทผานมา
รอยละ63.37โดยพบความชกในสมาชกชมรมผสงอาย
รอยละ58.64และไมเปนสมาชกชมรมผสงอายรอยละ
65.74สวนใหญเปนผสงอายตอนกลาง(70-79ป)รอง
ลงมาผสงอายตอนตน(60-69ป)สวนในผสงอายตอน
ปลาย(80ปขนไป)เกดอบตเหตนอยทสด(2)เนองจากใน
วยนมการท�ากจกรรมนอยและสวนใหญมผดแลอบตเหต
ทพบ3อนดบแรกไดแกการพลดตก/หกลมสมผสถก
แรงกระแทกหรอชนและสมผสความรอน/ของรอน(5)
สาเหตทพบสวนใหญเกดจากสญเสยการทรงตวและการ
มประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหต(2,6)ทพบวาผสงอาย
ทมประวตเคยเกดอบตเหตจะกลวการหกลมและสวน
ใหญมระดบความรนแรงเลกนอย(7)
ปจจยทมควำมสมพนธตอกำรเกดอบตเหต
ปจจยทมความสมพนธตอการเกดอบตเหตอยางม
นยส�าคญทางสถต ไดแก สถานภาพสมาชก นนคอ
ผสงอายทไมเปนสมาชกชมรมผสงอายเสยงตอการเกด
อบตเหต มากกวาผสงอายทเปนสมาชกชมรมผสงอาย
1.73 เทา เนองจากผสงอายทเปนสมาชกชมรมจะไดรบ
กจกรรมในการดแลตนเองในทกเดอนโดยพบวาผสงอาย
ตอนปลาย (80 ปขนไป) เสยงตอการเกดอบตเหต
มากกวาผสงอายตอนตน(60-69ป)0.47เทา(6)ทพบ
วาผสงอายตงแต 80ปขนไปมโอกาสเสยงตอการเกด
56 สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกน ปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
อบตเหตหกลมประมาณ3 เทา ของผสงอายทมอาย
60-69 ป อาจเปนเพราะการเปลยนแปลงทางดาน
รางกายและลกษณะบานสองชนเสยงตอการเกดอบตเหต
1.82เทาแสงสวางทไมเพยงพอภายในบานเสยงตอการ
เกดอบตเหต2.83เทาและบานทไมมราวบนไดใหผสง
อายเสยงตอการเกดอบตเหต2.22เทานอกจากนการม
ประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหตเคยลนแตไมไดรบ
บาดเจบ/ไมหกลมเสยงตอการเกดอบตเหต 3.33 เทา
และผสงอายทสะดดสงกดขวางแตไมไดรบบาดเจบเสยง
ตอการเกดอบตเหต 2.67 เทา(2)ทพบวาผสงอายทม
ประวตเคยเกดอบตเหต จะมโอกาสเสยงตอการเกด
อบตเหต6.38เทา
ปญหำสขภำพในผสงอำย
ผสงอายสวนใหญมดชนมวลกายเกนเกณฑซงพบ
มากทสดในผสงอายตอนตน(60-69ป)อาจเนองจาก
วยสงอายมกจกรรมทสามารถท�าไดโดยทไมตองออกแรง
มากหรอสวนใหญเพยงแคพกผอนอยทบานเฉยๆจง
ท�าใหรางกายไมไดเผาผลาญ โดยพบโรคประจ�าตวมาก
ทสดในผสงอายตอนกลาง(70-79ป)พบ3อนดบแรก
คอ โรคความดนโลหตสง โรคไขมนในเลอดสง โรค
เบาหวานนอกจากนยงมปญหาเกยวกบสายตาและการ
เคลอนไหวพบสงมากในผสงอายตอนกลาง(70-79ป)
เนองจากวยผสงอายเปนวยทรางกายเรมเสอมถอยท�าให
เกดการเปลยนแปลงของรางกาย
สรปผลกำรวจย
พบวาอตราความชกของการเกดอบตเหตในชวง 6
เดอนทผานมารอยละ63.37โดยพบความชกในสมาชก
ชมรมผสงอายรอยละ58.64และไมเปนสมาชกชมรม
ผสงอายรอยละ65.74จากการวเคราะหความสมพนธ
คราวละปจจยพบวาเพศอายกจวตรประจ�าวนลกษณะ
พนภายในบานแสงสวางภายในบาน สงของวางเกะกะ
หรอกดขวาง ราวบนได ลกษณะพนหองน�า และการม
ประวตเกอบเกดอบตเหต มความสมพนธกบการเกด
อบตเหตอยางมนยส�าคญทางสถตและผลการวเคราะห
ความสมพนธคราวละหลายปจจยพบวาปจจยทมความ
สมพนธกบการเกดอบตเหตอยางมนยส�าคญทางสถต
ไดแก สถานภาพผสงอาย อาย ลกษณะบานแสงสวาง
ภายในบาน ราวบนได และการมประวตเกอบเกด
อบตเหต
ขอเสนอแนะ
ขอเสนอแนะจำกกำรศกษำ
จากผลการศกษาพบวาอบตเหตทเกดมากทสดคอ
การพลดตก/หกลมและพบปจจยทมความสมพนธตอ
การเกดอบตเหตในผสงอาย อยางมนยส�าคญทางสถต
ไดแกประวตเคยพลาดเกอบเกดอบตเหตสถานภาพการ
เปนสมาชก อาย ลกษณะบาน แสงสวางภายในบาน
ควรมการออกแบบปรบปรงสภาพแวดลอมทงภายในบาน
และภายนอกบานใหเหมาะสมกบการใชชวตประจ�าวน
เพอปองกนอบตเหตทอาจเกดขนกบผสงอายและควร
สงเสรมการจดตงชมรมผสงอายใหมการด�าเนนการอยาง
ตอเนองและเขมแขงในทกชมชนโดยใชกระบวนการทาง
สงคมแบบเปนองครวม
ขอเสนอแนะในกำรท�ำวจยครงตอไป
การวจยครงตอไปควรศกษาการออกแบบพฒนา
อปกรณทเหมาะสมกบผสงอายภายในบานหรอบรเวณ
รอบๆบานเพอลดการเกดอบตเหตและอาจมการศกษา
ชมชนตนแบบส�าหรบการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสม
ส�าหรบผสงอาย
กตตกรรมประกำศ
ขอขอบคณรศ.กาญจนานาถะพนธทใหค�าปรกษา
ค�าแนะน�าตรวจสอบขอบกพรอง ชแนะแนวทางในการ
แกปญหา และขอขอบพระคณผสงอายต�าบลปากน�า
จงหวดสมทรปราการทใหความรวมมอในการศกษาวจย
ครงน
57สำ�นกง�นปองกนควบคมโรคท 7 ขอนแกนปท 25 ฉบบท 2 พฤษภาคม - สงหาคม 2561
เอกสำรอำงอง
1. ส�านกส งเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวง
สาธารณสข. ค มอแนวทางการฝกอบรมผดแล
ผสงอาย70ชวโมง. ฉบบท 6.นนทบร: โรงพมพ
ส�านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต;2556.
2. ธนวรรษนส�าก�าปง.ปจจยทมความสมพนธกบการ
เกดอบตเหตในผสงอาย ต�าบลขามปอม อ�าเภอ
พระยนจงหวดขอนแกน.วารสารส�านกงานปองกน
ควบคมโรคท6ขอนแกน2553;18(1):61-9.
3. ส�านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวง
สาธารณสข. [ออนไลน].2557 [เขาถงเมอ 10
กรกฎาคม2559] เขาถงไดจาก http://thaincd.
com/document/file/violence/8.pdf.
4. อรณ จรวฒนกล. ชวสถตส�าหรบงานวจยทาง
วทยาศาสตรสขภาพ.พมพครงท3.ขอนแกน:หจก.
โรงพมพคลงนานาวทยา;2552.
5. วรชาต พรรณะ.สภาพแวดลอมของทพกอาศยทม
ผลตอการเกดอบตเหตในผสงอายแยกตามกลมอาย
ในเขตพนทต�าบลโนนฆองอ�าเภอบานฝางจงหวด
ขอนแกน.วารสารโรงพยาบาลมหาสารคาม2556;
11(1):86-91.
6. เปรมกมลขวนขวาย.ปจจยทเกยวของกบการหกลม
ของผสงอายทอาศยในชมชน[วทยานพนธปรญญา
สาธารณสขศาสตรมหาบณฑต] . ขอนแก น:
มหาวทยาลยขอนแกน;2550.
7. สปราณยมพก.ปจจยทมความสมพนธตอการเกด
อบต เหตในบ านของผ สงอาย จงหวดราชบร
[ วทยานพนธ ปรญญาสาธารณสขศาสตรมหา
บณฑต]. กรงเทพมหานคร:มหาวทยาลยมหดล;
2540.